You are on page 1of 17

Budaya Alam Minangkabau

dalam

Falsafah Pakaian Pangulu


Untuak Padoman Hiduik Banagari
Di susun baliak dek
Musra Dahrizal Katik jo Mangkuto

Sakapua Siriah
Kaganti siriah nan sakapua, umpamo rokok nan sabatang, tacinto
bajawek tangan, jo diri dunsanak nan basamo, nan niaik di dalam hati, nak
manatiang carano basa, nan barisi langgam barih adaik, falsafah pakaian dek
pangulu, kok untuang pambari Allah, kasuri tuladan kain, kacupak taladan
batuang, tulisan nan ambo buek ko, untuak dunsanak nan basamo, sabab ba
alah dek baitu, aluran badan diri ambo, tantangan tulih manulih, aka singkek
pandapek kurang, ilimu di tuhan tasimpan nyo, tapi samantangpun baitu,
bapalun paham nan haluih, dalam lilitan aka budi, dek ujuik manantang bana,
jan kalah sabalun parang,
di pabulek alu panggali
indak nan labiah dari puntuang
di pabulek hati nurani
indak nan labiah dari untuang
Nan niaik di hati ambo, hanyo mancari ridha Allah, untuang tasarah ka
bagian, walau ka angok angok ikan, bogo ka nyawo nyawo patuang, patah
kapak batungkek paruah, namun nan niaik dalam hati, mungkasuik tatap
basampai kan, di cubo manulih bagulambek, kok indak bilo ka sampai, molah
di ansua bak bajalan, walau kawan balari kancang, ambo bajalan basiensuik,
kok lai dapek jalan maminteh, indak manampuah rusuak jalan, kok untuang
basuo nan di angan. Hanyo harapan dari ambo, kapado dunsanak bakuliliang,
kok basuo kalimaik nan tak jaleh, titiak jo koma nan salah latak, usah di cacek
langkah sumbang, sabab baitu kato ambo, dalam diri ambolah yakin, sado nyo
dunsanak nan datang ko, tantu bakandak tabu nan manih, kok tabu tibarau
tasuo, itu nan ado diambo, pado manjadi upek puji, jan jatuah di himpok
janjang, nak jan mambarek ka akiraik, ambo nak mintak di maafkan.
Barieh balabeh minangkabau, sanitiak tiado hilang, sabarih bapantang
lipua, nan salilik gunuang marapi, sa edaran sago jo singgalang, salingka
talang jo kurinci, sampai kalauik nan sabideh, warih nan samo kito jawek, kato
pusako nan di ganggam, ka ateh ta ambun jantan, kabawah ta kasik bulan,
niniak moyang punyo hulayaik, hak nyato bapu nyo, ganggam nyato ba
untuak, salaruik salamo nangko, namo nyo kito urang minang, dek ketek
kurang pangana, lah gadang aka pailang, jalan lah dialiah urang lalu, cupak di
papek rang panggaleh, dek elok kilek loyang datang, intan tasangko kilek
kaco,
di sangko bulek daun nipah
kiro nyo picak ba pasagi
di liek lipek tak barubah
di kambang tabuak tiok ragi
1

pado wakatu iko kini, lalok sakalok ba rasian, pikia nan palito hati, nanang nan
baribu aka, aniang itu hulu bicaro, dalam tanang bana mandatang, paham tibo
aka baranti, bana lah timbua sandiri nyo, asah kamudi di samo kan, jikok
padoman di batua kan, samo mancinto ka nan baiak, kok indak tajajak tanah
tapi, indak kudaraik dari kito, hanyo kuaso dari tuhan, sasek suruik talangkah
kumbali, pulang nyo ka balabeh juo, baitu adaik nan bapakai, kok sasek di
ujuang jalan, ba baliak ka pangka jalan, kito pilin aka nan tigo, suatu nan jahia
janyo aka, kaduo mustahia janyo aka, katigo nan wajib janyo aka, baiyo iyo jo
adi, ba tido tido jo kako, barundiang niniak jo mamak, sarato nan tuo cadiak
pandai, langkok jo imam jo tuangku, nan mudo arih budiman, bundo kanduang
samo di dalam, dalam lingkuangan barih juo, mari kito samo bahimpun, kito
satu kan pamikiran, mambangkik batang tarandam, buliah tatabuih gadai lamo,
untuak palawan dunia urang, nak ta tantang matohari, asah sapakaik bakarajo,
kudaraik sahabih tulang, pikiran sa habih aka, asah lai duduak jo mupakaik,
nak dapek bulek nan sagoloang, nak buliah picak nan salayang, saukua kito
nan basamo, kito babaliak ba nagari.
Melah nyo barih dek pangulu
Nan mudo utang mamakai
Kok lah janiah aia di ulu
Tando muaro kasalasai
Di minang kabau hari kini, kalau di lengoang dinan tarang, sangaik
bana rancak sumarak nyo, tantangan uda jo uni, kalau di badan diri ambo sulik
raso nyo ambo cari, mancari kato gak sabarih, ka untuak jadi padoman, nak
dapek sabuah kasimpulan, tantangan uda jo uni, bapadoman kapado papatah,
nan ado di alam minangkabau, tarutamo untuak sabutan uni, sabab ba alah dek
baitu, manuruik pitua minangkabau, kalau nan gadih tanah minang, ijan kan
mancaliak muko, mancaliak batih tak kadapek, baitu banalah agak nyo, anak
gadih di minang kabau, kito ambiak arati kato, gadih pusako tanah minang,
tasimpan di kasah rumin, nan diam di ateh anjuang, nan bak padi di lereang
bukik, sacotok usah dek ayam, sasapiah usah dek pipik, ujuik mungkasuik nan
baitu, anak gadih di minang kabau, bajago bana elok elok, iyo bana bak kato
urang, hari paneh jamua balingkuik, hari hujan jamua bakaka, manjamua
hanyo bakutiko, itulah misa gadih minang, hanyo ma unyi anjuang sajo untuak
manjaik manarawang, jokok dicaliak salampih lai, di zaman maso saisuak,
niniak mamak mambuek rumah, labiah banyak marusuak jalan, kok indak
mambalakang bana, ka jalan nan alah ado, indak buliah manjadi cover, samisa
iyasan sampul majalah, nan banyak kito caliak kini, sabab kan baa dek baitu,
wanita di minang kabau, bamulia an sapanjang adaik, lah rintang duduak jo
sukatan, dek sabutan untuak baliau, ambun puro ganggaman kunci, kok harato
lah tibo ateh rumah, padi lah naiak kateh lumbuang, kunci baliau nan
mamacik, pandai mambagi samo banyak, bijak manimbang samo barek, walau
dicaliak maso kini, dek laku satangah niniak mamak, bakato kareh tiok hari,
ma hariak ma antam tanah, batampuak buliah nyo jinjiang, batali buliah nyo
irik, buliah nyo itam nyo putiahan, bulek sagolek kato inyo, dek sabab karano
itu, lah banyak sawah nan tagadai, baiak tasando jo tajua, lah tandeh sawah jo
lading, gurun caia taruko tandeh, itu pulo pangka bala nyo, lah banyak padusi
nan tatakan, langkah lah banyak nan takabek, nan indak untuak nan nyo tariak,
nan indak baban nan inyo pikua, lah pai manjawek upah, baiak manumbuak

jamua urang, atau pai basiang parak, ado nan pai batanam, komah lah samo
kito caliak, dek harato lah licin tandeh, kutiko badan lah gaek, pai ma unyi
panti jompo, anak indak lo ma acuahan, kok lai juo bapusa ko, tantu indak co
itu bana.
Elok nagari dek pangulu
Rancak nyo kampuang dek nan tuo
Elok musajik dek tuanku
Rancak tapian dek nan mudo
Babantaian Kabau
Kutiko batagak gadang, malewakan gala pangulu, caro adaik sabatang
panjang, didalam alam minang kabau, wakatu alek bajamuan, tiok lubang
makanan, tiok lantak makanan cicia, sabanyak pangulu di nagari, sikua surang
kabau di dabiah, apolah sabab dek baitu, dek taranak nan paliang maha, dan
juo nan paliang kuaik, nan ado di kampuang kito, hanyokabau nan paliang
maha, itulah sabab nan partamu, mako kabau nan kito dabiah. Kalau dalam
alek pangulu, hanyo jawi nan kito dabiah, dek urang nan banyak pitih, samaso
alek marapulai, kabau nan nyo bantaian, tinggi malah marwah kabau, dari
pado marwahnyo jawi,
Falsafah Pakaian Pangulu Dalam Pantun Adaik
Takanak saluak palangai
Bayangan isi dalam kulik
Panjang ndak dapek kito ukua
-- Nan sipaik baliau cadiak pandai
-- Walau batenggang di nan rumik
-- Bapantang langkah ka talanjua
Leba ndak dapek kito bidai
Tiok karuik aka manjala
Tiok katuak budi marangkak
-- Jadi pangulu kok lai pandai
-- Pandai bacupak di nan data
-- Indak namuah bakisa tagak
Dalam lilik ba undang-undang
Salilik lingkaran kaniang
Ikek santuang di kapalo
-- Kalau nyo langkah nan lah sumbang
-- Tando nyo paham lah bapaliang
-- Dunia akiraik kabinaso
Tampuak dek paham tiok lipek
Leba nyo pandindiang kampuang
Panjang pandukuang anak kamanakan
-- Suko pangasiah ka nan ketek
-- Batu ketek acok manaruang
-- Ukua lah langkah ka bajalan

Hamparan rumah nan gadang


Paraok gonjoang nan ampek
Payuang panji marawa basa
-- Kok tumbuah bana basilang
-- Kok datang sudi jo siasek
-- Indak bakisa di nan bana
Tampek bataduah kahujanan
Tampek balinduang kapanasan
Iyo dek anak kamanakan
-- Tibo di mato indak bapiciangan
-- Tibo di paruik indak bakampihan
-- Nan bana samo di tagak kan
Nan sapayuang sapatagak
Di bawah payuang di lingkuang cupak
Manjala masuak nagari
-- Tapijak di baro hitam tapak
-- Tapijak di darah sirah tapak
-- Warih nan samo di ronggohi
Kapa-i tampek bata nyo
Kapulang bakeh babarito
Kusuik nan kamanyalasai
-- Walau baa coba an tibo
-- Ba iman taguah di dado
-- Bapantang kusuik ndak salasai
Karuah nan kamanjaniahi
Hukum adia kato nyo bana
Sapakaik warih mandiri kan
-- Nak aman koto jo nagari
-- Lahia jo batin jan batuka
-- Indak manampuah rusuak jalan
Babaju hitam gadang langan
Langan tasenseang ndak pambangih
Pa apuih miang dalam kampuang
-- Kalau mambimbiang kamanakan
-- Mamahek jan di lua garih
-- Nak jan bacacek dalam kampuang
Pangipeh hangek nak nyo dingin
Siba batanti baliak balah
Baturap jo banang makau
-- Indak bakucak lahia batin
-- Kok tasuo gadang baralah
-- Ukua jo jangko tak talampau

Basuji jo banang ameh


Panutuik jahik pangka langan
Tando mambuhua tak mambuku
-- Pangulu kok lai tangkeh
-- Tantu santoso kamanakan
-- Nagari nan indak dapek malu
Langan balilik suok kida
Basisiak makau ka amasan
Gadang basalo jo nan ketek
-- Pangulu paham kok caia
-- Uleh jo buhua kok mangasan
-- Bak kayu lungga pangabek
Tando rang gadang bapangiriang
Tagak ba apuang jo aturan
Ba ukua jangko jo jangkau
-- Tagak pangulu kok bapaliang
-- Unjuak kok indak babarian
-- Pantangan adaik minangkabau
Unjuak ba agak ba inggoan
Lihia nyo lapeh ndak bakatuak
Babalah sa hinggo dado
-- Indak namuah bapangku tangan
-- Walau kurang dapek di tukuak
-- Kok taserak di kampuangan nyo
Rang gadang alam nyo leba
Rang cadiak padang nyo lapang
Indak karuah aia dek ikan
-- Tatap manganggam kato bana
-- Walau baa coba an datang
-- Bapantang guyah sandi iman
Indak rusak gunuang dek kabuik
Paik manih pandai malulua
-- Jan takuik ma elo suruik
-- Kalau nyo langkah lah talanjua
Tagang nyo bajelo-jelo
Kandua nyo badantiang-dantiang
-- Hati lapang paham saleso
-- Pasiah lidah pandai barundiang
Sarawa hitam gadang kaki
Kapanuruik labuah nan luruih
Panampuah jalan nan pasa
-- Nan sipaik pangulu di nagari
-- Malu kok indak katahapuih

-- Tando nyo budi lah tajua


Kadalam koroang jo kampuang
Sampai ka koto jo nagari
Langkah salangkah baliak suruik
-- Tagak pangulu kok nyo tangguang
-- Tando bamain aka budi
-- Bak gunuang di lampok kabuik
Pado pai suruik nan labiah
Langkah salasai baukuran
Ma agak kuku jan tataruang
-- Pakai lah paham tulak raiah
-- Simpai nan taguah diganggaman
-- Itu pitua bundokanduang
Mangko sarawa kain hitam
Paham hakikaik tahan tapo
Manahan sudi jo siasek
-- Buruak baiak pandai mangganggam
-- Indak bapaliang bak nareco
-- Curiang barih dapek di liek
Mananti bandiang kok tibo
Kumuah bapantang kalihatan
-- Tando nyo kapa banankodo
-- Mangko nyo turun kalautan
Walau sagadang bijo bayam
Jadi pantangan salamo nyo
-- Saciok bak anak ayam
-- Ka jadi paham salamo nyo
Basisampiang sahinggo lutuik
Kayo jo mikin alamaik nyo
Patuik dalam ndak buliah senteang
-- Malu kok indak katatutuik
-- Ka runtuah adaik jo pusako
-- Lah ilang ereang jo gendeang
Kok senteang ndak buliah dalam
Mungkin jo patuik ka ukuran
Lakek nyo impik kakida
-- Cadiak pandai kok ndak bapaham
-- Budi kok nyampang kalihatan
-- Jadi sampik alam nan leba
Satantang jo ampu kaki
Tando nyo lurih batujuan
Suduik seroang manikam jajak

-- Tando nyo kito lai babudi


-- Kok tumbuah silang jo bantahan
-- Pandai manimbang jo manggamak
Langkah bak cando bapatingkek
Alam satapak bakeh diam
-- Kok bak kayu lungga pangabek
-- Kamanakan ka andam karam
Alun bakilek alah bakalam
Bulan di sangko tigo puluah
-- Alun di liyek lah tapaham
-- Lah tantu tampek bakeh tumbuah
Cawek nyo suto bajumbaian
Jumbai nan tangah tigo tampok
Kapalilik anak kamanakan
-- Walau bak mano pasakitan
-- Hulu malang salah galogok
-- Taserak namuah mangampuangan
Kapangabek sako jo sangsako
Nak kokoh lua jo dalam
Guyah nyo bapantang tangga
-- Paham guyah iman tak ado
-- Ibaraik bajalan di nan kalam
-- Namuah tataruang dinan data
Kokoh nyo murah di ungkai
Kabek sabaliak buhua sentak
-- Jadi pangulu kok ndak pandai
-- Dalam aia jajak lah nampak
Rapek nagari nak ma ungkai
Tibo nan punyo tangga sajo
Rasio buhua dek pangulu
-- Nan bak katidiang rarak bingkai
-- Tangga ciek larak sado nyo
-- Pantangan bana nan baitu
Tasisik karih di pinggang
Sisik nyo tanaman tabu
Latak nyo condoang ka kida
-- Kalau lah tagak mangupalang
-- Runuik lah kato nan daulu
-- Muluik jo hati jan batuka
Dikesoang mangko di cabuik
Gambo nyo tumpuan puntiang
Tunangan ulu kayu kamaik

-- Jalan pasa samo dituruik


-- Dalam bulek usah basandiang
-- Bogo kamati dalam niaik
Kokoh nyo indak dek ambalau
Guyah nyo bapantang tangga
Tagok nyo murah di cabuik
-- Kalau nan adaik minangkabau
-- Asah bacupak di nan data
-- Malu kasamo kito japuik
Bengkok nan tangah tigo patah
Luruih nyo manahan tiliak
Bantuak di makan siku-siku
-- Nyampang ratak mambao pacah
-- Batin tasimpan jan tabatiak
-- Runuik lah paham ka ilimu
Raso nan di bawo naiak
Pareso nan di bawo turun
Alua patuik jalan batampuah
-- Batin tasimpan kok tabatiak
-- Alua patuik sinan bahimpun
-- Pasak kungkuang paham nan taguah
Bamato baliak batimba
Sanyawa pulo jo gomba nyo
Tajam nan indak mangalupang
-- Kalau barasak dinan bana
-- Suok kida badai manimpo
-- Tando nyo langkah nan lah sumbang
Kok tajam indak maluko-i
Jajak di tikam kanai juo
-- Nan salah samo di ubahi
-- Pulang nyo kabalabeh juo
Alah bakarih samporono
Pakirin rajo majopahik
-- Tuah basabab bakarano
-- Pandai batenggang dinan rumik
Takanak tarompa kulik kalaf
Kapananai sangsako nak nyo tagok
Sako nak tatap jo enggeran
-- Bogo manusia basipaik kilaf
-- Nan buruak samo di paelok
-- Usah manguntiang di lipatan
Kapanuruik labuah nan goloang

Panampuah jalan nan pasa


Sampai ka koto jo nagari
-- Walau di dunia toloang manoloang
-- Usah barasak di nan bana
-- Pado tacemo di nagari
Manuruik anak kamanakan
Mancaliak parik nan ta-ampa
Adokoh rando dapek malu
-- Nyampang tatampuah di nan bukan
-- Dinan sampik sulik balega
-- Babaliak ka kato nan daulu
Kok jauah kamancaliak-caliak
Jikok ampiang manyilau-nyilau
Jikok malam danga-danga kan
-- Kok lai mancinto ka nan baiak
-- Indak baniaik nak mangacau
-- Samo mancari ridha tuhan
Bajalan ba aleh tapak
Malenggang babuah tangan
Manuruik adaik jo limbago
-- Bogo kamalah ka di asak
-- Kato bana jadi padoman
-- Baitu adaik nan biaso
Tungkek nyo dari kayu kamaik
Ujuang tanduak kapalo perak
Kapanupang adaik jo syarak
-- Walau kamati dalam niaik
-- Paham kokoh indak tabukak
-- Itu pakaian niniak mamak
Kapanahan sako nak jan rabah
Panueh pusako nak jan lipua
Sako nak tatap jo enggeran
-- Jiko tapijak di nan salah
-- Tando nyo langkah lah talanjua
-- Bak rumah gadang katirihan
Ingek samantaro balun kanai
Kulimek sabalun habih
-- Walau tatungkuik tagulampai
-- Nan miang samo di kikih
Malantai sabalun lapuak
Maminteh sabalun hanyuik
-- Kok nyampang bakisa duduak
-- Kato nan bana ka di sabuik

Gantang tatagak jo lanjuang nyo


Sumpik tatagak jo isi nyo
Adaik tatagak jo limbago
-- Kok nyampang paham basangketo
-- Nak jan tumbuah cacek binaso
-- Cari lah ujuang jo pangka nyo
Adaik nan batalago buek
Cupak nan tarang samato
Taga dek sipaik nan badiri
-- Warih nan samo kito jawek
-- Pusako samo di tarimo
-- Baitu adaik nan usali
Falsafah Pakaian Bundo Kanduang
Takanak tingkuluak di kapalo
Banamo kain balambak
-- Walau baa dayoan tibo
-- Bapantang batin ka tabukak
Bantuak lahia bayangan isi
Panjang tak dapek kito ukua
-- Paham taguah iman takunci
-- Bapantang langkah ka talanjua
Leba tak dapek kito bidai
Tiok lipek aka manjala
-- Walau tibo umbuak jo umbai
-- Pantang bakisa dinan bana
Tiok katuak budi marangkak
Tampuak dek paham tiok lipek
-- Walau bakisa tampek tagak
-- Bapantang batin ka taliyek
Gonjoang ateh baliak batimba
Lambang nareco bayang adaik
-- Kalau nyo budi lah tajua
-- Kalam lah jalan ka akiraik
Adaik nan basandi syarak
Syarak nan basandi kitabullah
-- Walau kabek buliah dibukak
-- Nan buhua ndak buliah guyah
Ujuang nyo duo bajumbai an
Ba antiang perak ba ukia
-- Ba iman taguah di badan

10

-- Bapantang bak gatah caia


Sajumbai di muko kaniang
Jadi sumandan dalam kampuang
-- Dalam lipek indak manguntiang
-- Itu lah paham bundokanduang
Sajumbai jatuah kabalakang
Panampin niniak jo mamak
-- Kok tumbuah bana basilang
-- Batin nan indak ka tabukak
Salilik lingkaran kaniang
Ikek santuang di kapalo
-- Kalau nyo paham lah bapaliang
-- Runtuah adaik kupak pusako
Tampuak dek paham tiok lipek
Dalam lipek balipek pulo
-- Di dunia langkah kok sasek
-- Di akiraik antah bak mano
Leba nyo pandindiang kampuang
Panjang pandukuang anak katurunan
-- Bapantang langkah tataruang
-- Walau kamano ka bajalan
Hamparan rumah nan gadang
Paraok gonjoang nan ampek
-- Pandai ma ukua samo panjang
-- Bijak manimbang samo barek
Bakeh bataduah kahujanan
Tampek balinduang kapanasan
-- Kok tibo bandiang jo bantahan
-- Di muko haram kaliatan
Iyo dek anak katurunan
Nan sapayuang sapatagak
-- Nan bana samo di tagak kan
-- Kabek taguah pantang di bukak
Di bawah payuang lingkungan cupak
Manjala masuak nagari
-- Tapijak di baro hitam tapak
-- Warih nan samo di ronggohi
Kapai bakeh bata nyo
Kapulang tampek babarito
-- Maro malintang kok nyo tibo

11

-- Ba iman taguah di dado


Kusuik nan ka manyalasai
Karuah nan kamanyaniahi
-- Nan singkek samo di bilai
-- Adaik tirih samo di pati
Hukum adia kato nyo bana
Sapakaik warih mandiri an
-- Takuik di budi ka tajua
-- Pakokoh kunci sandi iman
Tagang nyo bajelo-jelo
Kandua nyo badantiang dantiang
-- Hati lapang paham saleso
-- Pasiah lidah pandai barundiang
Guyah nyo bapantang tangga
Kokoh nyo murah di ungkai
-- Kalau nyo paham lah batuka
-- Cadiak tak guno ka di pakai
Babaju kuruang gadang langan
Pa apuih miang dalam kampuang
-- Mambimbiang anak katurunan
-- Hiduik di dunia nak jan cangguang
Pangipeh angek nak nyo dingin
Siba batanti timba baliak
-- Nak suni lahia jo batin
-- Rasio diri jan tabatiak
Batabua perak ba ukia
Baturap jo banang ameh
-- Kalau mahukum indak adia
-- Tando nyo mujua nan tarateh
Basuji jo banang makau
Panutuik jahik pangka langan
-- Adaik sakik silau manyilau
-- Bakawan anjuang ma anjuangan
Tando mambuhua tak mambuku
Ma uleh indak mangasan
-- Kalau bundo bapaham ragu
-- Tando nyo batin ka ajuak kan
Langan balilik suok kida
Basisiak makau ka amasan
-- Bundo kanduang kok indak saba

12

-- Tando lah lungga sandi iman


Gadang basalo jo nan ketek
Tando nyo bundo bapangiriang
-- Nyampang iman lungga pangabek
-- Tandonyo tagak dinan cupiang
Tagak ba apuang jo aturan
Ba ukua jangko jo jangkau
-- Kalau lah lungga sandi iman
-- Lah bak aia di sandiang pulau
Unjuak ba agak bainggokan
Manuruik bungka nareco
-- Bapantang lungga panganggaman
-- Umbuak jo umbi kok nyo tibo
Lihia nyo lapeh tak bakatuak
Babalah sahinggo dado
-- Walau sadang mamacik tampuak
-- Gadang nan indak kamalendo
Bundo kanduang alam nyo leba
Bundo kanduang padang nyo lapang
-- Kok tak pandai duduak bakisa
-- Mangko batin tampak dek urang
Indak karuah aia dek ikan
Tak rusak gunung dek kabuik
Pahik manih pandai malulua
-- Kalau manampuah rusuak jalan
-- Alah sulik manganjua suruik
-- Karano langkah lah talanjua
Takanak dukuah di lihia
Dukuah pinyaram bungo inai
Bagalang salingkaran tangan
-- Kalau lah garak jo takadia
-- Paham nan indak kataungkai
-- Bialah luluah diganggaman
Ba cincin sa ukuran jari
Tumpuan subang ka talingo
-- Tuah nan samo di cari
-- Warih nan samo ditarimo
Tumpuan canggai ka kalingkiang
Alua patuik sinan bahimpun
-- Dalam bulek jikok basandiang
-- Adaik jo syarak tak tasusun

13

Latak an suatu di tampek nyo


Di makan alua jo patuik
-- Dalam bana bandiang kok tibo
-- Jalan salangkah ganjua suruik
Di dalam cupak jo gantang
Ma hawai jan sapanjang tangan
-- Nak jan budi tampak dek urang
-- Usah ditampuah rusuak jalan
Unjuak ba agak bahinggo kan
Kalau malabiahi ancak ancak
Jikok manurangi sio sio
-- Jikok nyo rusak di pikiran
-- Sasudah timbang jo gamak
-- Kusuik salasai sandiri nyo
Bakodek kain balambak
Ba ukia ba mego mego
-- Paham bulek bacabang indak
-- Manuruik barih adaik juo
Ukia basalo pucuak rabuang
Kaluak paku galuang galuangan
Aka cino jangkau jangkau an
-- Nan sipaik bundo dalam kampuang
-- Indak manampuah rusuak jalan
-- Geleang nan usah di iyoan
Saiak ajik mamacah ragi
Di bawah itiak pulang patang
-- Kalau malantiang samo tinggi
-- Jikok maukua samo panjang
Basalo jo bada mudiak
Di tangah bungo kiambang
-- Nan tak untuak pantang ma ambiak
-- Luruih bana pandai manimbang
Dalam nyo di ateh tumik
Patuik dalam tak buliah senteang
-- Walau basuo jo nan rumik
-- Paham nan indak katagendeang
Kok senteang tak buliah dalam
Mungkin jo patuik ka ukuran
-- Nyampang gurih di dalam paham
-- Usah di bao ka ukuran

14

Lakek nyo impik ka kida


Tando nyo luruih batujuan
-- Tiok rundiang manantang bana
-- Tiok bakato kabkiasan
Suduik seroang manikan jajak
Langkah bak cando bapatingkek
Alam satapak bakeh diam
-- Dalam batin jikok badatak
-- Carilah sudi jo siasek
-- Nak jan bajalan dinan kalam
Mamakai raso jo pareso
Raso nan di bawo naiak
-- Walau di hati basangketo
-- Alun lai batin katabatiak
Pareso nan di bawo turun
Alua patuik jalan di tampuah
-- Walau tampak kato manurun
-- Tatap bapaham dinan taguah
Bajalan si ganjua lalai
Pado pai suruik nan labiah
-- Manjalang kusuik salasai
-- Tatap bapaham tulak raiah
Samuik tapijak indak mati
Alu tataruang patah tigo
Tibo di lasuang ramuak rampak
-- Pandai ma ajuak dalam bumi
-- Tau di gadang kamalendo
-- Sapadi paham tak ka luak
Alun bakilek lah bakalam
Bulan di sangko tigo puluah
--Alun di liek lah tapaham
--Lah tantu tampek tumbuah
Salempang suto bajumbaian
Panjang nyo tangah tigo kaco
-- Nyampang nan batin ka ajuak an
-- Tando guyah iman di dado
Bajumbai perak baukia
Baukia bapucuak rabuang
-- Batin tasingkok dinan lahia
-- Randah lah bundo dalam kampuang
Basuji jo banang ameh

15

Baturap jo banang makau


-- Pandai barundiang nan bakiyeh
-- Baitu adaik minang kabau
Pucuak paku galuang galuangan
Aka cino jangkau jangkauan
-- Kok nyampang cabuah di pikiran
-- Di muko indak kalihatan
Kapalilik anak kamanakan
Pangabek sako jo pusako
-- Adaik lai samo di makan
-- Adaik indak samo bausaho
Nak kokoh lua jo dalam
Kabek sabalik buhua sentak
-- Kato bana samo di ganggam
-- Jomupakaik mangko dibukak
Rapek nagari nak maungkai
Tibo nan punyo tangga sajo
-- Tungku nan tigo kok sasuai
-- Tando nagari ka santoso
Takanak tarompa kulik kalaf
Kapananai sako jo pusako
-- Kok tasuo gawa jo kilaf
-- Runuik lah kato kapangkanyo
Kapanuruik labuah nan luruih
Panampuah jalan nan pasa
-- Anak cucu kok nyo badiguih
-- Bundokanduang jadi panawa
Baiak ka dalam koroang kampuang
Sampai ka koto jo nagari
-- Nan sipaik baliau bundokanduang
-- Pandai ma ajuak dalam budi
Bajalan ba aleh tapak
Malenggang babuah tangan
-- Paham bundo kalau bakucak
-- Di lahia budi kalihatan
Malangkah jan salelo kaki
Ma agak kuku jan tataruang
-- Kok tak pandai bamain budi
-- Itu pantangan bundokanduang
Ingek sabalun kanai

16

Kulimek sabalun habih


-- Dalan senteang pandai mambilai
-- Bapantang malipua barih
Maminteh sabalun hanyuik
Malantai sabalun lapuak
-- Walau hati bak rambuik kusuik
-- Bapantang batin kata ajuak
Gantang tatagak jo lanjuang nyo
Sumpik tatagak jo isi nyo
-- Kok nyampang paham basangketo
-- Pataguah iman di dado
Adaik tatagak jo limbago
Adaik nan batalago buek
-- Cari lah ujuang jo pangka nyo
-- Salah tampuah buliah di ambek
Cupak nan tarang samato
Taga dek sipaik nan badiri
-- Pusako samo di tarimo
-- Itu lah adaik nan usali

17

You might also like