1.

NTE
ELEKTRKTE KULLANILAN SEMBOLLER

KONULAR
1. Zayf Akm Sembolleri
2. Kuvvetli Akm Sembolleri
3. l Aletleri Sembolleri
4. Transformatr Sembolleri
5. Motor ve alter Sembolleri
6. Doru Akm Makinalar Sembolleri
7. Otomatik Kumanda Sembolleri
8. Redresr Sembolleri
9. Elektrik Santrallar ve alt Tesisleri Sembolleri

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
1.1 Zayf Akm Sembolleri

Tablo 1.1: arma ve bildirim tesisatlarnda kullanlan semboller

Tablo 1.1: (devam-1) arma ve bildirim tesisatlarnda kullanlan semboller

16

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.1: (devam-2) arma ve bildirim tesisatlarnda kullanlan semboller

Tablo 1.1: (devam-3) arma ve bildirim tesisatlarnda kullanlan semboller

17

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
1.1.1 Diren Sembolleri izimi
Diren, elektrik ve elektronik devrelerinde akma kar zorluk gsteren devre
elemandr. Direnler, sistemlerde akm veya gerilim blc olarak kullanlr.

1.1.2 Bobin, Transformatr Ve Dier Baz Devre

Elemanlarnn Sembolleriizimi
Bobinler ve transformatrler endktif indksiyon prensibine gre elektrik
enerjisine tepki veren devre elemanlardr.

Tablo 1.2: Elektronikte kullanlan diren sembolleri

.
Tablo 1.3: Elektronikte kullanlan bobin, transformatr ve dier baz devre elemanlarnn sembolleri

18

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
Bobinler alternatif akmn deiimine zorluk gsterir. Transformatrler ise
gerilim ve akm dntrmek, empedans uygunlatrma ve elektriksel yaltm gibi
birok ama iin kullanlr. ekil 1.3te elektronik sistemlerde kullanlan bobin transformatr ve dier baz devre elemanlarnn sembolleri grlmektedir.

1.1.3 Kondansatr Sembolleri izimi

En basit hliyle bir kondansatr iki iletken plakadan ve bu plakalar arasnda
bulunan bir dielektrik malzemeden oluur. Bu yapya sahip bir kondansatr alternatif gerilimdeki deiimlere zorluk gsterir. Ayrca elektrik enerjisini depolama zelliine de sahiptir. ekil 1.4da elektronik sistemlerde kullanlan kondansatr sembolleri grlmektedir.

Tablo 1.4: Elektronikte kullanlan kondansatr sembolleri

1.1.4 Transistr Sembolleri izimi

Tablo 1.5: Transistr ve baz yar iletken devre elemanlarnn sembolleri

19

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
Yar iletken malzemeler (silisyum, germanyum gibi) son yrngelerinde drt
elektron bulundurur.
Elektriksel iletkenlik bakmndan iletkenlerle yaltkanlar arasndadr. ndiyum
ven antimuan gibi katk maddeleri ile iletkenlikleri artrlabilir.
Katklanm yar iletken kullanlarak yaplan transistr ve diyot gibi devre
elemanlar elektronikte ok yaygn ve deiik amalar iin kullanlr. Temel kullanm
amalar ykseltme ve anahtarlamadr.

1.1.5 Transistr Sembolleri izimi

Tetikleme elemanlar, yar iletken malzemelerden retilir ve genellikle anahtarlama elemanlarna tetikleme palsi gndermek amacyla kullanlan devre elemanlardr.

Tablo 1.6: Elektronikte kullanlan tetikleme elemanlarnn sembolleri

1.1.6
izimi

Anahtarlama

Elemanlar

Sembolleri

Anahtarlama elemanlar, elektrik akm ile kontrol edilen ve elektronik devrelerdealcnn istenildiinde almasn ve durmasn salayan yar iletken devre
elemanlardr.
Genellikle yksek akm eken alclar iin kullanlr. Anahtarlama dnda osilatr devrelerinde de kullanlr.

Tablo 1.7: Elektronikte kullanlan anahtarlama elemanlarnn sembolleri

20

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
1.2 KUVVETL AKIM SEMOLLER
Aydnlatma tesisatlar, gne nn olmad gece saatlerinde ya da gne
n alamayan yerlerde bina veya tesis ii aydnlatmann gerekletirilmesi iin kurulan sistemlerdir.

Tablo 1.8: Aydnlatma tesisatlarnda kullanlan semboller

Tablo 1.8 (devam-1) Aydnlatma tesisatlarnda kullanlan semboller

21

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.8 (devam-2) Aydnlatma tesisatlarnda kullanlan semboller

22

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
1.2.1 Kuvvet Tesisat
Elektrik tesisat projelerinde bir fazl gc 3 kWtan byk elektrik motorlar
ile fazl sistemle alan alclar besleyen tesislere kuvvet tesisleri denir. Kuvvet
tesisatlar iin izilen projelere de kuvvet tesisat projeleri denir.
Kuvvet tesisat projelerinin hazrlanmasnda, hizmet ya da retim metotlar, iletmenin alma koullar ve geliimi, tesisatn yapmndaki ekonomiklik, i akna
gre makinelerin yerletirilmesi gibi unsurlar dikkate alnmaldr. Bunun yannda,
mimari planlar ile makinelerin yerletirme dzenlerinden de yararlanlr.

Tablo 1.9: Kuvvet tesisat sembolleri

Tablo 1.9: (devam-1) Kuvvet tesisat sembolleri

23

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.9: (devam-2) Kuvvet tesisat sembolleri

Tablo 1.9: (devam-3) Kuvvet tesisat sembolleri

24

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.9: (devam-4) Kuvvet tesisat sembolleri

1.2.2 D Aydnlatma Sembolleri izimi

Tablo 1.10 :D aydnlatma sembolleri

25

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.10 : (devam-1)D aydnlatma sembolleri

1.3 l Aletleri Sembolleri

Tablo 1.11: l aletlerinin zelliklerini belirten semboller

26

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.11: (devam-1)l aletlerinin zelliklerini belirten semboller

Tablo 1.12: l aletleri sembolleri

27

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.12: (devam-1)l aletleri sembolleri

1.4 Transformatr Sembolleri

Tablo 1.13: Bobin ve transformatr sembolleri

28

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
1.5 Motor ve alter Sembolleri

Tablo 1.14: Bobin ve transformatr sembolleri

1.6 Doru Akm Makinalar Sembolleri

Tablo 1.15: Doru Akm Makinalar Sembolleri

29

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.15: (Devam-1)Doru Akm Makinalar Sembolleri

1.7 ATOMATK KUMANDA SEMBOLLER

Farkl lkelere ait kumanda ve g devre eleman sembolleri Tablo 1.4 ve Tablo 1.8de gsterilmitir.

30

Tablo 1.16: Kumanda ve g devre elemanlar sembolleri

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.16: (Devam-1) Kumanda ve g devre elemanlar sembolleri

Tablo 1.17: Kumanda ve g devre elemanlar sembolleri

31

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.17: (Devam-1) Kumanda ve g devre elemanlar sembolleri

1.8 Redresr Sembolleri

Tablo 1.18: Redresr Sembolleri

32

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
1.9 Elektrik Santralleri ve alt Tesisleri
Sembolleri
Aada kullanlan semboller O.G. projelerinde kullanlan sembollerdir. izilen projelerin herkes tarafndan anlalabilmesi iin sembollerin standart olmas
gerekir. Fakat geni kapsaml projede AG sembollerde kullanlr.

Tablo 1.19: OG tesislerinde kullanlan semboller

1.9 .1 OG/YG Tesis Panolar Malzeme Sembolleri

Tablo 1.20: Modler pano sistemleri sembolleri

33

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM

Tablo 1.20: (Devam-1) Modler pano sistemleri sembolleri

34

1. SINIF ELEKTRK TESSATILII

MESLEK RESM
DEGERLENDRME SORULARI
1. Aada sembolleri verilen devre elemanlarnn isimlerini karlarnda bulunan
boluklara yaznz

35