Lokalitet Anine nalazi se u selu elije optina Lajkovac, na oko 1km juno od ua reke Ljig u Kolubaru.

Povrina lokaliteta iznosi oko 40ha. Nalazite je smeteno na blagim renim terasama okrenutim ka reci Ljig
na nadmorskoj visini od 120m. Na ovom prostoru se uglavnom nalaze obradive povrine i u neto manjoj
meri ume. U vie zona prostiru se zone sa ostacima graevinskog materijala (opeke, ut malter, kamen). Na
velikom broju parcela prilikom obrade zemlje izbacuju se vee koliine ovog graevinskog materijala. U
prolee 1996. godine prilikom oranja su otkriveni tragovi velike apside poznoantike graevine koje je
zauzimalo najzapadniju taku lokaliteta (sektor 202, karta 1). Na oko 100m severoistino od ovog prostora
otkriven je veliki broj nalaza rimskih moneta iz perioda III do IV veka, fragmenti narukvica od staklene paste,
prstenje, orue. Ovakva vrsta nalaza ukazuje da se na tom prostoru nalazila nekropola, gde su sahranjeni
itelji naselja. Na ovu pretpostavku ukazuje i nalaz dela nadgrobne stele. Izvestan broj nalaza potie iz
srednjeg veka (11 do 13 vek). Kada su ruevine kompleksa verovatno koriene kao privremeni zaklon.
Sondiranja su izvedena na prostor komleksa 1 (sektor 202, karta 1) gde se jasno na ternu i na snimku
ocrtavala apsida zgrade, prenika oko 10m. Objekat je verovatno imao osnovu nepravilnog etvorougla sa
unutranjim dvoritem. Istraeno je ukupno oko 60 m2 metodom sluajnog uzorka. U svim sondama je
registrovana prilino jedinstvena stratigrafska situacija. Od povrine do relativne dubine od 0.7 do 1.5m
prostire se sloj uta crne ili tamno braon rastresite zemlje sa velikom procentom lomljenog krenjakog
kamena, maltera i fragmentovanih krovnih opeka. Sloj je nastao uruavanjem zidova objekta i procesom
meanja sa umskim humusom. U zonama bliim zidovima i podu poveana je koncetracija tamno sivog
zdrobljenog maltera debljine 10 do 30 cm. U nekim sondama na oko 10cm od poda registrovan je sloj garei
debljine oko 10cm, formiran na tanjem sloju zdrobljenog maltera. Ispod ovog sloja u svim sondama izuzev
sonde 3 i 9 registrovani su malterni podovi. U sondama 2, 3, 4, 6 su otkriveni nosei zidovi komleksa irine
oko 0.9 m ouvani do visine od 1.5 m. Zidovi su zidani u tehnici opus incertum od lomljenog krenjaka u
krenom malteru uz korienje tesanika sige za formiranje uglova prostorije. Dubina temelja ovih zidova
iznosi oko 1.3 m. U sondi 5 registrovan je jedan pregradni zid, kasnije dozidan, irine oko 55 cm. Loe izveden
u malteru slabog kvaliteta. Na prostoru sonde 3 i 8 otkriven je deo prostorije sa apsidom irine oko 5 m dok
je sama apsida imala irinu oko 4,5m. Prostorija je orijentisana pravcem jugozapad- severoistok. Svi zidovi su
bili omalterisani malterom koji se razlikuje po kvalitetu od prostorije do prostorije. Komleks 1 gradio je
obrazovan arhitekta i kvalitetni majstori to se razaznaje po ispotovanim standardima ondanje arhitekture,
a koje je mogao priutiti neko iz viih drutvenih slojeva.
Otkriven veliki deo jugoistone polovine prostorije sa apsidom, i manji delovi dve bone prostorije. Istraena
duina prostorije po osi severozapad-jugoistok iznosi 10m, pretpostavljena duina prostorije minimalno iznosi
oko 20m. irina prostorije u brodu je 10m. Zidovi prostorije zidani su tehnikom opus incertum, od lomljenog i
pritesanog kamena, imaju irinu od 0,9m, ouvani visina iznad kote poda iznosi od 0,75 do 1.5 m (sl.3). Sa
spoljne strane jugozapadnog zida nalazi se pilastar 0.5 h 0.62 m. Apsida ima potkoviast oblik u osnovi,
prenik na mestu spajanja sa zidom iznosi 6.96 m, dok njena dubina iznosi 4,31 m. Ouvana visina zida
iznosi od 1.5 do 2.0 m. Zidan je istom tehnikom kao i zid u brodu, dok njegova irina iznosi od 1,4 do 1.53 m.
Otesanim komadima sige zidani su pilastri izmeu naosa i apside. Apsida je bila zasvedena tesanim
komadima sige, i opekom. Zid apside sa spoljne strane ojaan sa etiri pilastra (sl. 4). U severoistonom zidu
nalazila su se vrata prema prostoriji 2 irine 1m, na ovom mestu zid je neto vie oteen, originalni malter
je sauvan u donjoj zoni. Sa severoistone i juogoistone strane prostorije 1 nalaze se dve manje prostorije
otkrivene samo manjim delom. Sa jugoistonom nije utvren direktan prolaz iz prostorije 1. Podovi sve tri
prostorije izraeni su od kvalitetnog krenog maltera. U centralnom delu prostorije 1 dolo je do sleganja
poda za oko 0,3m u odnosu na kotu poda u apsidi, verovatno zbog uruavanja stubova hipokausta. Nakon
toga u u veem delu prostorije 1 naliven je jo jedan sloj maltera neto loijeg kvaliteta, koji je trebao da
nivelie nastale deformacije.
Na mestima gde je oteen pod prostorije, nainjen je presek poda. Najpre je uklonjen drugi sloj maltera
loijeg kvaliteta, debljine 8- 15cm do nivoa poda 1. Na zapadnom delu ove povrine uklonjen je sloj poda 1,
debljine 5-7cm, od izuzetno kvalitetnog maltera. Pod je nalivan preko kvadratnih opeka, dimenzija 52x 52x7
cm. Uklonjene su 4 opeke koje su leale na stubiima visine 0.4 m. Stubii su od otesane sige, kamena ili
opeke dimenzija 24 x 20 cm. Meusobna udaljenost stubia je 20 i 40cm. Na prostoru Anina razvilo se jedno
od najveih lokaliteta rimskog perioda na prostoru Zapadne Srbije, iskopavanja bi trebalo da prue rezultate
o kakovoj vrsti naselja se radi. Natpis iz Jabuja prua indicije da se radi o moda dosada nepoznatom
municipijumu (gradu sa lokalnom samoupravom). Naselje je izgleda imalo veliki znaaj jer se razvilo na
mestu koje predstavlja raskrnicu vanih puteva koji su vodili iz znaajnih rudnih oblasti ka glavnim gradskim

centrima, a pored toga se nalazilo priblino na tromei triju rimskih provincija, Dalmacije, Panonije i Gornje
Mezije. O znaaju prostora oko Kolubare i ekonomskoj moi stanovnitva ovog kraja govore otkriveni tragovi
rimskih vila iz Jabuja i Skobalju koje po kvalitetu nalaza i arhitekture odudaraju od ostalih ruralnih naseobina
u brdskoplaninskim predelima Zapadne Srbije. Pedesetih godine na prostoru elija su otkriveni tragovi
rimskog puta koji je pruao du Ljiga i spajao dolinu kolubare sa Rudnikom, i predstavljao je rimsku Ibarsku
magistralu. Mnogo verovatnija varijanta je da komleks 1 u sektoru 212 predstavalja veu vilu sa podnim
grejanjem i prostorom za stanovanje, dok su dve graevine oznaene kao komleks 2 i 3 sa povrinom od po
1000m2 imale ekonomsku funkciju. Sudei po brojnoj seriji novca otkrivenoj na podu prostorija graevine
otkrivene tokom istraivanja podinute su poetkom IV veka. A spaljene su nakon 379. godine. Prostor
komleksa 1 i 2 poruen je verovatno od strane Gota i njihovih saveznika posle 380. godine.

Lokalitet Anine, selo elije kod Lajkovca.

Stojan Novakovi i kasnije A. Deroko u svojim radovima spominju srednjevekovni grad na
uu
Ljiga u Kolubaru u elijama, Brodar ili Bradar, odnosno nalazite Anine ili Anite.
Prema arheolokim ispitivanjima spomenute Anine su Rimski lokalitet. Zna se na osnovu
istraivanja, strunih i amaterskih, da je kod dananjeg ua Ljiga u Kolubaru, na njegovoj
desnoj
obali, formirano u etvrtom veku nove ere, rimsko naselje.Materijalni nalazi su pokazali da je
re
o organizovanom i velikom naselju. Naziv lokaliteta Anine dolazi od latinske rei An
godina, to znai da je naselje sluilo nekom rimskom velikodostojniku za godinji tj. letnji
odmor. Pored naselja iz pravca Pepeljevca prolazio je put i nastavljao ka upanjcu gde se jo
mogu videti ostaci rimskog mosta. Kompleks se prostire na 70 hektara zemljita pored Ljiga i
Kolubare. Po nekima u staro tursko doba tu je postojao most Kulin Kapetana - prelaz preko
reke
sa kulama straarama i hanom za putnike. Po hanovima mesto je dobilo naziv Anite.
Za nekoliko desetina godina, koliko je postojalo rimsko naselje, u njemu se odvijao
dinamian
ivot : naen je komplet livakog alata, hirurki i zubarski instrumenti, kameni peat lekara,
zlatni, srebrni , bronzani i bakarni novac Iskopavanja vrena u 1998. godini otkrila su
rimske
terme ( kupatilo ). Pronaene su i bronzane figure rimskih boanstava Merkura i Marsa.
Stanovnici Anina su imali i vodovod i crkvu sa freskama. Nedavno su istraivanja
nastavljena.
Istraena je povrina od Oko 200 m2. Otkrivena je polovina glavne prostorije sa apsidom
unutar vile. Prostorija ima diminzije 25 h 11 m i apsidu prenika 7m . Debljina zidova
ozidanih kamenom iznosi 0.9 m i 1.4 m. Ouvana visina od 1 do 2 m. Potvren je sistem
grejanja toplim vazduhom hipokaust unutar glavne prostorije. Mnogobrojni nalazi novca
pokazuju da je zgrada bila u upotrebi tokom 4. veka i da je spaljena izmeu 378. i 380.
godine. Istraivanja su potvrdila da se radi o jednom od najveih i najbolje ouvanih
lokaliteta u ovom delu Srbije.