MIETGONS Us Pwarsttsiot ous scr Se TRUNG TAM BAO TAO XAY DUNG VIETCO Ce Tem Geet Namen et ce Fr f rj fen ES See Pee — “A ares Ore)PGS. TS. NGUYEN VIET TRUNG (Chii bién) TS. NGUYEN NGOC LONG - ThS. PHAM DUY ANH VIETCONS -AWWAYS BESIDE YOUR SUCCESS BE TONG COT SOI THEP (Tai ban) NHA XUAT BAN XAY DUNG HA NOI - 2010 Trung tam dao tao xay dung VIETCONS : hitto:/www.vietcans.org\ METCONS api Trong diéu kién céng nghé, vat liéu xdy dung va diéu kién moi trudng & Vie: Nam hién nay. nhiéu cong trinh hoac bo phan két cau da phat sinh vét nit igay trong giai doan thi cong hodc chi sau mot thoi gian sir dung ngan. Nhe vay c6 mot nhu cau rat quan trong 1a phong tranh va xu li cdc dang vét nut shat sinh trong qua trinh thi cong va khai thac cac cOng trinh bé tong cét thép. C6 rat nhiéu nguyén nhan gay ra vét nit déi voi cdc cau kién bé tong nhudo cuéng dé chiu kéo kém cila bé tong, co ngét, tir bién hoac tai cdc vi tri dic biét trong két cau chiu tmg suat rét phttc tap lam cho vat liéu bé tong therg thuéng khong di kha nang chiu luc, vi du nhu ban mat cau bang bé tong cot thép, u neo cap cla cau day vang: cdc mdi ndi quan trong giita cac d6t Jam trong cdc cau mg dung céng nghé diic hang hodc lap hang... HE gidi quyét vin dé nay, ngudi ta di sit dung rat nhiéu bién phdp nhu cang kéo cét thép du tmg luc, ding cac chat phu gia chang co ngot, hay b6 tri cic loai cot thép dac biét tai cdc vi tri can thiét..., tuy nhién cdc piai phap nay khéng phai truémg hop nao cing c6 thé phat huy duoc téc dung cia no. Béncanh do cic nha khoa hoc con tim cdc giai phdp dé tang cuéng kha nang chit luc cia be tong thong qua viéc thay déi mét s6 tinh chat cia vat liéu naynhu cho thém vao bé tong mdt sé cot liéu mudi silic, cdc loai soi... Trong cdc giai phap trén, giai phap tang cudng bé tong bang cac vat liéu dan: soi la m6t y¥ tuong duoc céc nha nghién ctu quan tam trén thé gidi. Riéig déi véi nganh xay dung dan dung néi chung hay nganh xay dung cau dung noi riéng 6 Viet Nam thi day 14 mét van dé khd mdi mé. Soi duoc ding dé gia cudng bé tong cé rat nhiéu loai nhu sgi thép, soi cacton, soi thuy tinh, soi chat déo, soi thuc vat... trong d6 soi thép la mét choi lua kha hop li vi gid thanh ré hon so vdi soi cacbon, soi thuy tinh va khanang chiu luc lén hon so vdi soi chat déo, sci thuc vat. Fén canh d6, bé tong va thép 1a hai loai vat liéu da duoc ting dung rat rong rai, kha nang lam viéc chung v6i nhau cla chiing rat hop li va di duoc nghén ciu kha day di. Soi thép cé thé thay thé phan nao cdc thanh cét thép trorg két cau bé tong cét thép va dem lai mét s6 tinh chat uu viét. Cuén sach nay chi gidi thiéu vé bé tong cét soi thép 1A dang bé tong cét soi cd trién vong ap dung rong rai nhat. Trung tam dao tao xay dung VIETCONS hitto:/www.vietcans.org aVIETCONS AUWAY'S BESIDE YOUR SUCCESS Chuong 1 CAU TAO CHUNG CUA BE TONG COT SOI Viéc ding soi dé tang cuong kha nang chiu luc cho bé tong xi mang |a mét ¥ tudng duge dé ra tir rat lau. Bé tong cot soi di duoc bat ddu nghién ctu tir dau nhimg nam 1960. Ngay nay cdc dang két cu nhu: dam, ban, vo bang bé tong xi mang hoac bé tong cot thép cé gia cudng bang sqi thép nho, soi polyme, soi thuy tinh bén kiém. soi cacbon, soi g6, soi thue vat di duc nghién ctu va su dung rong rai trén thé gidi cling nhu budéc dau duge quan tam 6 nude ta. 1.1. CAC UNG DUNG CUA BE TONG COT SOI THEP Mac dit cé nhiéu uu diém nhung trong mét s6 trudng hop, bé tong cét soi thép khéng thé thay thé hoan toin be tong cét thép thudng, vi du nhu trong trudng hop chiu img suat kéo lén. Bé tong cét soi thép cfing khéng thé thay thé duge bé tong cét thép du tmg luc nhung lai cé thé két hop dé tao thanh két cau bé tong cét thép du (mg luc pha soi thép voi nhimg tinh nang chiu luc dac biét. Viéc sur dung cét thép soi sé Lim cai thién dang ké cdc dac tinh chiu luc clia bé tong. Trong nhiing truéng hop cé yéu cau riéng vé d6 én dinh, vé han ché str dung cét thép hoac nhing cong trinh can phai gia cuong (vi du bé tong phun lam vd ham, vo tau thuy), bé tong cét soi thép cé thé 1a mot giai phap hop ly. Nhimg uu diém khac cua bé tong cét soi thép: + Gidm bién dang do tix bién va bién dang do co ngét. + Tang kha nang chong cat. + Cai thién van dé nif. Ngoai ra, bé tong c6t soi thép s¢ 1a su chon lua rat hop li khi ing dung cho cae cau kién chiu luc tap trung Ion. Trung tam dao tao xay dung VIETCONS 5 hitto:/www.vietcans.orgCong hoa Lién bang Dic lA nude cd rat nhiéu du 4n da va dang sir dung bé tong cét soi thép tir nam 1989 (da san xuat va str dung 1.000 - 1.200 tan bé tong cét soi thép). Cho dén nay, Duic 1A nude san xuat va sit dung phan 16n loai vat ligu nay. V6i sé luong Idn va cdc céng trinh nghién cttu vé cdc du an xay dung, cdc nude thudc Scandinavia nhu Na Uy, Thuy Dién da 1a nhiing nuéc di tién phong trong viéc str dung loai vat liéu nay, d6ng thai git vai trd quan trong trong linh vuc nay. Bé tong cét soi thép cling da duoc str dung & cdc nudc Tay Au tir cudi nhiing nam 70. Tuy nhién, cho dén nay M¥ va Nhat Ban mdi la nhimg nudc di tién phong trong viéc str dung rong rai loai bé tong nay. 1.1.1. Téng quan vé sir dung bé tong cot soi thép trong nganh cong trinh L.LL1. Két cdu va cdu kién dite san Bé tong cét soi thép 14 mot gidi phap hop ly déi véi nhiéu dang két cau. C6 thé img dung ca hai loai vat Jiéu: + Gia cutng bé tong bang sgi thép; + Gia cutng bé tong két hop soi thép va cét thép thanh. Cho dt 1a ding loai vat liéu nao thi két qua dat duoc déu rat kha quan. Va viéc tmg dung cét soi thép dé gia cuéng bé tong da dua gidi phap cho nhiéu trudng hop. + Cé tai trong gay un dién tich khong |én; + Nhiing ché khong thé phan bé co ngét hoac bé tri cét thép. Bé tong cét soi thép da duoc tng dung dé san xuat nhiéu dang cu kién nhu : + Cau kién thanh dic san. + Ong dtc san. + VO garage. + Tudmg bé tong diic san. Sit dung bé téng cét soi thép cho cdc cau kién trén dan dén viéc giam dang ké cét thép, déng thai dip img di cdc yéu cau vé gia cuémg cau kién khi chiu cdc img suat lon nhat. Cac cau kién duge diic trong xudng, tranh dugc su anh hudémg cla thoi tiét, cling vdi su gidm sat chat ché qué trinh san xuat nén tao duoc kha nang sit dung ly tuong cla bé tong cét soi thép. Nhimg uu diém cia bé tong cét soi thép dic biét phi hop vdi viéc san xudt cdc tam mong, cdc cu kién nho va vira. Trung dh dao tao xay dung VIETCONS hitto:/www.vietcans.orgUng dung bé tong cét soi thép di lam giam kich thudc cdu kién dan dén giam khdéi luong cdc cau kién trén. Bé tong cét soi thép cé cutng dé sém lén nén rat pha hop voi qua trinh san xuat hang loat. Bé tong cot soi thép co kha nang chdng cat lén nén cé thé giadm hoac tham chi loai bd cét xién trong cdc cau kién khong chiu luc Ién. Gia cudng cét soi thép trong bé tong da lam tang do bén cua bé tong cot soi thép. Giam co ngét va giam nit dang ké nén bao vé cot thép 16t hon khi chiu tac dong cla diéu kién moi trudng. Giam cac thanh thép 6 cdc ving chiu trong tai tap trung dan dén tiét kiém thdi gian va tién bac cho cdc kél cau cét thép phifc tap. 1.1.1.2. Két céu mat duéng va tam san cong nghiép Khi stt dung bé tong cot soi thép cho loai két cau nay, cét thép thanh thong thudng chi cn thiét khi khoang cach giita céc dim qua lén hay tém san chiu tmeg suat Ion, Khi str dung bé tong cot soi thép do khéng phai dat cdc lui cét thép nén cd thé giam thiéu chiéu day Iép bé tong bao vé, din dén chiéu day tam ban cé thé giam di dang ké so vdi két céu bé tong cot thép thudag. Sir dung bé tong cét soi thép thi dé day trung binh cia tam san tir 15 - 25 cm. Voi dién tich str dung lén, chiu duoc ca tac d6ng cla tai trong rat lén vi thé di duoc img dung rong rai dé lam cdc tém san cho cdc bai chia hang, bai chita container hang nang c6 str dung cac loai xe van chuyén va cin cdu hang nang. Dé gidm hién tuong nit trong cdc tém san gay ra boi su thay ddi thdi tiét chang han thi phai ding mot luong tuong déi lén cét thép, nhung néu sir dung bé téng cét soi thép thi cdc vin dé nay di duoc gidi quyét 6n thoa. Vdi nhig dac tinh co hoc dac biét: dé nham, kha nang chéng va cham va kha nang chéng an mon bé mat, bé tong cdt soi thép dua ra mot gidi phdp thuc té hon so vdi bé tong cét thép. Kha nang chéng va cham, chéng an mon bé mat dang duge khai thac trong viéc thi cong, x4y dung san bé tong. Mac dit chiu tac dong cua nhiét do, bién dang do co ngot va tai trong clia cdc phuong tién van tai ln, nhiing san bé tong c6 str dung bé tong cét soi thép trong mot s6 céng trinh da khong xudt hién bat ctr hién tugng nit nao sau khoang gan mot nam str dung. Trung tim dao tao xay dung VIETCONS 7 hitto:/www.vietcans.orgBé tong cét soi thép cing cé nhiéu wu diém dé bao vé canh cla cdc tam san khi c6 tai trong tap trung, tam san lam bang bé tong co thé nin trong truong hop nay. 14.1.3. Mong chiu tac dung cua tai trong dong Trong hau hét cdc vat liéu xy dung thi kha nang chiu tai trong dong nho hon kha nang chiu tinh tai. Voi kha nang chéng va cham va dac tinh bien dang cao, bé tong cét soi thép cé nhiéu uu diém khi str dung dé thi cong cic méng chiu tac dong cua tai trong dong. 11.1.4. Dudng éng bang bé tong cot soi thép - Tit nhitng nam 70, nhiing dudng 6ng cé duong kinh 1000 - 1500 mm san xuat hang loat tai Hungary. Gia cuéng soi thép c6 thé giam cdc vét nit sinh ra do anh huong cla nhiét dé va co ngét. - Cac uu diém cla bé tong cét soi thép duoc khai thac, su dung 1a: + Cuong dé sdm cao; + Cai thién kha nang chiu uén: + Khéng can sur dung cét thép: + Giam 161 ché tao. - Kha nang chéng pha hoai be mat va dé bén kéo cua bé tong cét soi thép da duoc ding dé stta chita va bao dudng két cau. LLLS. On dinh mdi déc Nhu ching ta da biét, khi sit dung tudng chin xay dung bang da trong mot thdi gian lau dai, dudi tac déng cha modi truéng va diéu kién tu nhién sé dan dén hién tugng phong héa. Van dé dat ra G day 1a tung chan phai ludn 6n dinh va bén vimg trong cdc trudng hop chiu tac dong cla mdi trudng va nhu vay doi hoi phai str dung mot loai vat liéu cé kha nang chiu luc hgp If va déng thoi phai cé dé bén cao. Chinh vi li do dé, bé tong cét soi thép da va dang dugc ding cho 6n dinh mai déc va né duoc chttng minh 14 mot giai phap kha thi ca vé ky thuat lan kinh té. Khi ting dung bé tong cét soi thép cho loai két cau nay, ngudi ta thay rang bé tong cét soi thép thuc su thudn loi cho moi dia hinh thi cong. Negoai ra, bé tong cét soi thép con lam cho tang dé dinh bam, lién két gitta bé tong va da. Truna im d2o tao xay duno VIETCONS htto:/www.vietcons.org- Kha nang chong va cham va chéng pha huy bé mat cao 14m cho bé tong cOt soi thép dac biét phi hop dé bao vé da khdi su anh huémg cla nude mua, li déng thdi tang tinh lién khdi va giam su phong hod cla da. 1.1.2. Ding bé tong cot soi thép trong viéc sua chira va gia cé cong trinh Moi cong trinh déu chiu cdc tac dong cua diéu kién mdi trudng va cac tac nhan bén ngoai nhu : - Tac déng co hoc tu nhién - Tudi tho céng trinh - Diéu kién méi truong - Diéu kién str dung thay doi dan dén thay ddi vé tai trong cong uinh. Do d6, cdc céng trinh cé thé bi phd hoai va hu hong. Nhitng tic déng nay can phai duoc tinh todn va du dodn nham cé bién phap tang cuGng va sta chita hop li. Bé tong cdt soi thép dace biét pht hop cho céng viée duy tu va sta chita cdc cong trinh. Cé thé img dung dudi hai dang: g - Bé tng phun. - Bé tong thong thuong. Bé tong phun str dung cot soi cd uu diém vé chat luong, tiét kiém nguyén liéu, dam bao téc dé phut cao, dé dang an ton trong thi céng. Déng thdi bé tong cét soi thép cling cé thé ding két hop voi bé tong cot thép thong thudng dé duy tu, stra chita trong truémg hop can thiét. Bén canh do, do str dung cot si thép nén loai vat liéu nay vila mang tinh chat cla bé tong cét thép thong thudng. tie 1a vat ligu cd cét, déng thdi lai c6 nhiing tinh chat rat dac biét va dé dang su dung trong qué trinh duy tu va stta chtta va gillp cho cong viée nay duoc thi cong don gian hon. Véi If do dé, viéc img dung bé tong cét soi thép trong duy tu va sta chita s¢ gidp cho chat lugng cong trinh dam bao, gid thanh c6éng trinh ha (do bién phdp thi céng don gidn hon rat nhiéu). 1.2. CAC LOAI SOI 1.2.1. Soi thép Soi thép duge san xuat tir thép cacbon hay thép khong gi, cudng do chiu kéo trong khoing 345 - 1380 MPa. médun dan héi khoang 200 GPa, tiét dién soi thép cé thé 1a tron, vudng, chiéu dai soi thép thugng nho hon 75mm. Ti s6 chiéu dai soi trén dudng kinh sqi tir 30 - 100 thudng hay str dung dé gia culéng cho bé tong xi mang. Trung tim dao tao xay dung VIETCONS 9 hitto:/www.vietcans.orgSoi thép nho han ché duge tinh gion va da gia tang tinh déo dai cia be tong xi mang da dugc sit dung dé san xudt cdc tam san phang cho san bi: va cac lép mat trong duémg ham. Mot sé loai soi thép duoc st dung trén thé gidi Hinh dang soi Cong nghé oe 'y Tén soi ché tao san xuat C4n hay dap Wirex bang may ee Eurosteel Cat hode bao tir phoi thép Australien Wire Fibresteel Can hay dap 5 : Bekaert Dramix bang may Ca Tt 4 . hay dap National-standard | Duoform bang may CAn hay nghién | Harex Stahifaser- i x ei : Harex bang may technik Can hay dap bang may a Bey T_T a = be in National-standard | Melt-extracted bang may Pee Thibo bang may IMF Ct hoc bio tir Steel sheet phoi thép caine fibres Dau tién cdc nha khoa hoc chi ding nhitng soi thép nhd va thang dé tang kha nang chiu u6én va chéng nti cho bé tong. Shah va Rangan da nghién ctu bé tong soi thép nhdé voi duéng kinh 0,25 - 075 mm, dé ché tao cdp phdi h6n hop bé tong déo. Luong soi sit dung va ty lé chiéu dai trén duéng kinh soi cha soi thép thang 1a yéu t6 chinh dé thi nghiém kiém tra cdc tinh chat cla bé tong cét soi thép. Khéi luong soi thép ding trong khoang tir 90 - 120 kg/m* bé tong. Véi mat dé soi cao, khé khan chinh gap phai [a soi sé cu6n lai thanh cuc trong qué trinh tron, nhat la khi dung soi dai. Viéc st dung soi thép lam cho dé déo cla h6n hop bé tong giam. Khuynh hudng nay anh hung dén chat luong cha bé tong, dac biét, voi mdt sé luong cao. Dé khac phuc hién tugng nay Ramakrishman va cdc cong su cla 6ng da ding cdc loai phu gia déo gidm nudc cho véi mot lugng nhé dé diéu chinh tinh déo cua hén hop bé tong. Trung tambo tao xay dung VIETCONS htto:/www.vietcons.org1.2.2. Soi thuy tinh Soi thiy tinh duge sit dung chi yéu dé san xuat cdc tém bé tong phang cét soi. Nhiing loai soi thay tinh E str dung trong bé tang déu bi phan hiy trong méi truéng kiém cla xi mang podclang. Chinh vi vay, mot loai soi thiy tinh bén kiém duoc sin xuat dé thay thé c6 soi thiy tinh E trong bé 16ng cét soi thay tinh. 1.2.3. Soi tong hop polyme Soi téng hop polyme duoc san xuat tit cdc san phdm cla cong nghé ddu md va cong nghé dét. Nhimg loai soi polyme da sir dung véi vat liéu nén xi mang g6m: acrylic, aramid, nylon, polyester, polyethylen va polypropylen. Ching cé cutng dé chiu kéo cao, nhumg hau hét cdc soi nay cé6 médun dan héi thap. Duong kinh cia soi rat nho nén ti s6 chiéu dai trén duéng kinh sgi 1a cao, nhu vay, ching rat cé ich déi véi su gia cudng bé tong. Nhing thuan Igi cha cdc loai soi polyme 14 kha nang bén trong mdi truéng kiém cla xi mang. Tuy nhién, bat Igi 1&4 médun dan héi th4p, tinh bdm dinh voi vat liéu nén kém, nhay cam voi bifc xa mat trdi va bi oxy hda. Han ché co ban cla cdc loai soi nay 14 gid thanh cao hon so véi mét sé soi khac. Cdc téc gid Balaguru, Bohra, Khajuria di nghién cttu d6 bén sau 10 nam cla cdc tém xi mang gia cuéng bang cdc soi polypropylen, nylon, polyester. MaAu thir duoc ché tao véi soi cé do dai 19 mm, ham luong xi mang 307 kg/m’ va ti sé N/X 0,57, bao duGng sau 28 ngay va sau d6 thir do bén theo céc chu ky 0; 4; 8; 16; 32; 52 tudn 1é, diéu kién mau thir ng4m trong nudc vOi bio hoa ¢ nhiét dé 50°C. Cudng dé chiu uén t6i da cla bé tong cét soi téng hop theo cdc chu ky thir d6 bén, duoc gidi thiéu trong bang 1.1. Bang 1.1 Chu ky thir Cubng dé chiu udn t6i da (psi) (tun 1é) Polypropylen Polyester 450 Trung tam dao tao xy dung VIETCONS 1 htto:/www.vietcons.orgNhu vay sau khi thi nghiém cudng d6 cla bé tong véi cdc loai cot soi khdc nhau déu tang. 1.2.4. Soi cacbon Soi cacbon cé gid thanh cao hon soi polyme nén viéc str dung chting dé gia cudng cho vat liéu nén xi mang bi han ché. Soi cacbon cé médun dan hoi cao nhu soi thép, chung rat nhe, ti trong khoang 1.9 va dac biét la bén vimg trong hau hét cdc mdi truGng hda hoc. Soi cacbon duoc san xudt thinh bd soi, c6 trén 12.000 soi nhd riéng biét. Soi cacbon cé cudng dé va médun dan hdi cao hon so véi cac loai soi polyme. Mot sé cong trinh tai Nhat da diing cdc tam bé tong soi cacbon lam vat liéu bao che cho cdc toa nha cao tang. Tuy nhién, soi cacbon nhao tron thuong khoé khan, ching cé khuynh hu6ng cu6n tron va phan tan khéng déng nhat, dic biét khi ham luong theo thé tich soi lén hon 3%. Cudng dé chiu udn cla bé tong cét soi cacbon dude gidi thiéu trong bang 1.2. Bang 1.2 a a : Tai trong i Do Cuong do n ‘ Peis ane viy | ©8561 han dan ty darn | d€0 dai iu uon & gidt han me saint i héi (N) (N/mm)|} dan héi (Mpa) oy 0 MEA EE 3 | 46 4.6 L | 197 272, | 102 LL4 _| 15.7 | a EE 365 | 229 + 16.5 et 5 296 525 | 686 | 17d 30.3 Trung tai 1.2.5. Soi bazan Theo Tién si Djcgiric va Makhoéva, soi bazan va cdc vat liéu tit soi bazan c6 tinh cach dm, cach nhiét, tinh két cfu cao. Soi bazan hon han soi thiy tinh va cdc loai soi Khdc vé dé bén nhiét. Gadi han nhiét sit dung cua soi bazan tir 269°C - 900°C, trong khi dé soi thay tinh la 60°C - 450°C. Do hut dm cla soi bazan nhé hon | %, con cla soi thuy tinh tdi 10 - 20 %. Vé tinh bén thiry phan soi bazan dugc xép vao nhém dau, con vé tinh bén xit, baze va hoi nuéc, soi bazan hon han soi thay tinh va cdc soi khac. Do nhiing tinh chat co 1¥ cao, soi bazan diing dé san xuat cdc loai bé tong sé dem lai hiéu qua cao. ao tao xdy dung VIETCONS hitto:/www.vietcans.org1.2.6. Soi xenlulo Soi thue vat duoe chi ¥ su dung 14 soi xenlulo. Qua nghién cuu su dung dang soi xenlulé di gap phdi khé khan 14 su thay doi dé am trong soi xentulo. Trong nhiing nam 1970. ¢ Na Uy va Phan Lan, nhing nha san xuat Ja thanh cong trong viéc su dung soi xenlulo cing vdéi mot luong nho soi polypropylen. P. Soroushian va S. Marikunte da tién hanh nghien ctu xi mang - xenluld (stedung 2% khot luong bat kraft). Thi nghiém cuong do chiu udn duoc thuc hién tai cdc chu k¥ nhiét Am khdc nhau. Két qua nghién ctu nay chi ra rang. cc chu k¥ am nhiét duoe lap di lip lai ed anh huéng khéng ding ké dén cuong dé chiu uén cua xi ming - bot gidy kraft. nhung lai lam giam tinh déo va lam vat liu tro nén gion hon. Trung tam dao tao xay dung VIETCONS htto:/www. vietcons.ara 13Chuong 2 TINH CHAT CUA BE TONG COT SOI THEP Viéc bé sung soi thép vao trong bé tong cé thé thay ddi tinh chat cua bé tong dang ké vi ching anh hudéng dén tinh chat cha bé tong ca 6 trang thai tuoi ln trang thai ran. Déng gop chinh cla céc soi thép la su cai thién tinh chat cua bé tong dong cumg. Tuy nhién, su cai thién dat duoc khi su dung cot soi thép da kéo theo mét s6 cong viéc bO sung khi xu Ly nd. Pham vi cai thién béi viéc thém cét soi lam thay ddi tinh chat cla bé tony hi phu thudc kiéu soi, dac ung hinh hoc cla soi, ham lugng soi trong bé tong va su dinh hung soi trong bé tong cling nhu bdi su lién két giita nén bé tong va cot soi. 2.1. TUGNG TAC GIUA SOI VA VAT LIEU NEN 2.1.1. Dat van dé Su tuong tac gitta soi va vat liéu nén 1a vdn dé co ban tao ra chat {uong cla bé tong cét soi. Hiéu biét vé su tuong tac nay sé danh gid duge chat lung cua vat liéu nén, vai trd cla soi va du dodn kha nang co hoc cua bé tang cot soi, C6 nhiéu yéu t6 anh hudng dén su tuong tac giita soi vi wat liéu nén: - Diéu kién, trang thai cua vat liéu nén: khi chua nit hay da nit. - Hén hop: thanh phan vat liéu nén. - Hinh dang, loai soi, dic diém bé mat, dé cimg va tinh chat cia soi. - Hudng soi: ding huéng hay bé tri ngdu nhién. - Ti lé thé tich soi sit dung. - Tinh bén cia soi khi lam viéc lau dai trong bé tong cét soi. Hiéu qua cia soi 1A nang cao tinh chat co hoc trong vat liéu nén xi mang trong hai qua trinh: - Qué trinh truyén tai trong tir vat liéu nén sang soi. - Su anh hucmg bac cau cia soi qua vét nit xudt hién khi tang tai eng cha vat liu nén. Trung tém dao tao xay dung VIETCONS http://www )ybietcons.or- Co ché truyén ting suat sé cho phép du dodn dudng cong tmg suat - bién dang cla bé tong cét soi vi dang phd hiy déo hay phd huy gidn va ciing 1a dat nén tang cho su phat trién vat liéu bé tong cét soi. Viée cai bién cdc kha nang co hoc ctia bé tong cét soi déu thong qua su tuong tac giifa soi va vat liéu nén. 2.1.2. Su tuong tac giita soi - vat ligu nén Bé tong dac 14 hén hop khong déng nhat cua: - Xi mang ~ Nudc ~ Cét liéu thé - Cét liéu min ~ Cét thép Phan ting thuy hoa gitta xi mang va nude dan dén su co ngot ré rét cua hd xi mang dong cing. Ham luong cot liéu thé hyp li mang tinh hai mat vita tiét kiém duoc khéi luong hé xi mang, via la m6t thanh phan chéng lai su co ngét do thuy hoa. Hsu, Slate, Sturman & Winter trong bai viét "Microcracking of Plain Concrete and the Shape of the Stress- Strain Curve" [Journal of the ACI thang 2/1963 trang 209] da chi ra rang cé nhitng vét nit vi mé tai bé mat cla cae phan tr cot liéu thé kich thudc lon. C4c vét nit nay tén tai o trang thai khong tai. Khi bé tong bi kéo dudi cac tai trong khac nhau, bao g6m ca qua trinh m6i, cdc vét nit vi mé sé lan rdng theo bé mat cla cét liéu va mét phan 6 khéi bé tong xung quanh cét liéu. Vi khéi bé tong chita hé xi mang va cdc cét liéu nho hon nén trong dé cac sgi thép duoc tron va s4p xép thang hang mot cach ngdu nhién di ching cé thé bi thay déi béi vi tri tuong déi cha cét liu tho. Khoi bé tong tro thanh hén hop duge tang cudng bdi soi thép. Cac sgi thép tang cudng gidi han chiu kéo cé thé gay ra nit ban dau trong hén hop tuy nhién mic d6 tang cudng con phu thudc sé luong va su hiéu qua cla soi thép tai ving cé thé xuat hién dinh vét nin. Mo phong su tuong tac giita soi va vat liéu nén dua trén hinh dang cua luc kéo tuét don gian (hinh 2.1). Trung tam dao tao xay dung VIETCONS htto:/Avww.vietcons.ora 15Pp og 2 One Hinh 2.2; M6 hinh su kéo tuet set tai bé mat lién két soi vat liéu nén cua bé téng cot sot Cac qua trinh lién quan dén su tuong tac giita soi va vat ligu nén chu yeu xay ra trong ving tong d6éi nhé xung quanh si va vat liéu nén. Vat liéu nén 1a gidn nén anh huong su truyén tng suat sé duoc nghién ctu cho ca hai tru@ng hop: trudéc khi nut va sau khi nit, vi thé cdc qua trinh cing hoan toan khdc nhau tuong ting véi hai trudng hop. Trude khi xay ra bat cir vét nit nao, su truyén ting suat dan hdi la mét co ché quan trong dau tién, su chuyén vi theo phuong doc gitta soi va vat licu nén tai mat phan cach duoc thé hién r6 rét. Su truyén ting suat truot dan hdi la co ché chinh, duoc ding dé du dodn gia tri: img suat tai vét nut dau tién. Su phan b6é tmg suat truot dan hdéi doc theo mat phan cach giita soi va vat liéu nén la khong déng nhat. 2.1.2.1. Tuwong tac giita soi - vat liéu nén chua nit Dang tuong tac nay xay ra trong hau hét bé tong c6t soi sudt giai doan tic dung tai trong ban dau. Trong mét sé trudng hop, chang han cdc dang tam mong, bé tong cot soi van chua nit suét qua trinh dua vao sur dung, con trong hau hét cdc trudng hop vat liéu nén sé nit trong qua trinh su dung. Su tuong téc sgi - vat ligu nén chua nit co gidi han trong ing dung thuc 1é, Mot hé soi - vat liéu nén don gian cé chtta mot soi don duoc biéu dién & hinh 2.2. Trong giai doan kh6ng cé tai trong, ting suat trong ca soi va vat liéu nén duoc gia thiét bang khong. Dat tai gay kéo hay nén lén bé tong cét soi dan dén tang ing suat va mat lién két. Trong vat liéu nén xi mang, su hydrat héa cua xi mang sé gay ra tang img sudt trong soi - vat liéu nén. Khi vat ligu nén chiu tai trong, mét phan tai trong duoc truyén qua soi. Bai vi soi va vat ligu nén cd d6 citing khiic nhau nén tmg suat truot phat trién doc theo bé mat soi. Néu soi cé dé ctmg lén Trung tém dao tao xdy dung VIETCONS hito:/wwwevibtcons.orhon do cting cia vat liéu nén thi su mit lién ket én bé mat soi va xung quanh soi sé nhé nhu trén hinh 2.2a, 2.2b, 2.2c. Truémg hop nay chi xay ra v6i thép va soi khoang vat. Néu mo dun cua soi nho hon mo dun cua vat liéu nén, su mat lién két xung quanh soi sé cao hon, diéu nay xay ra ddi vdi soi polyme va soi thién nhién. Su truyén tmg suat dan héi hién dién trong bé téng cét soi chua nit cing nhu cé trong vat liéu nén va soi trong giai doan dan héi. Hiéu tmg, ting suat - bién dang déi voi vat liéu nén cé thé dua ra kha nang phi dan héi va phi tuyén tinh trudéc khi vat liéu phd hong. Phuong trinh todn hoc da phat trién cho ca tig suat truot tai mat phan cach t va Ung suat doc o, theo chiéu dai soi. Dua vao mét s6 gia thuyét dé don gian hda van dé 1a: 1. Vat liéu nén va soi ca hai déu 6 giai doan dan hdi 2. Mat phan cach giifa vat li€u nén va soi 1a mong 3. Bé mat phan cach duoc xem nhu 1a lién két hoan hao 4. Soi dugc sap xép cé quy luat 5. Bién dang kéo cia vat liéu nén ¢,, tai ving bam dinh chia soi 1a tuong duong bién dang kéo cla bé tong cét sgi Vat liéu nén Gidi han ving bién dang Hinh 2.2: Mat phan cdch cua vat liéu nén - soi khi vat liéu nén chua nit: a) Chua chat tai; b) Vat liéu nén chiu kéo; c) Vat liéu nén chiu nén Hinh 2.3: Mé td soi trong vat liéu nén - bién dang va tmg sudt xung quanh soi: a) Dang hinh hoc bién dang cua vat liéu nén xung quanh soi trudc va sau khi tai tac dung; b) Phan bo tng sudt truot dan héi tai mat phan cach va phan bé ung suat kéo. Trung tam dao tao xay dung VIETCONS 17 hitto:/www.vietcans.orgSu phan bé6 ting suat truot t tai khoang c4ch x tinh tir dau soi duoc dién 1a: 1 G, i sinB, (4-*) SUES mere MAI Pee ees WNL R}\! 1 2E, mn ®) | cosB, 3 2 1(x) = Eye, B, = 7 2E 07 in *) r Trong dé: E,,, E¢ M6 dun dan hdi cia vat liéu nén, soi. G,,: Mé dun dan héi truot cla vat ligu nén tai mat phan cach. | : Chiéu dai soi. R: Ban kinh cua vat li¢u nén xung quanh soi. r : Ban kinh cua soi. i €,,, Bién dang kéo cia vat liéu nén. Ti sé giita R/r tiy thudc vao ti lé thé tich soi va su s4p xép soi (hinh 2.4). Phan bé soi | vA 2 phuong: in §) eines a) 2 |e vale R 1 2a Phan bé soi 3 phiong: In| © |= in (2) ii ( r 2 e Ung suat doc truc trong soi o,(x) dugc tinh theo cong thiic: l-cosB, (5-*] co( i) - Phan bé img suat doc truc of{x) va ting suadt truot t(x) déu 1A phi tuyén doc theo chiéu dai soi. Viéc thiét lap phuong trinh (1), (2), (3) déu dua vao cdc gia thuyét néu 6 trén. Cac phuong trinh nay cho phép ta tinh duoc img suat trong soi va su déng gép cla soi trong bé téng cét soi. o,(x) =E;e,, (3) Trun dao tao xay dung VIETCONS hitto:/www.vietcans.orgTrong truéng hop cé nhiéu soi, ngudi ta sap xép ching theo mot dang duge du dodn trudc ma giita ching khong c6 su tong téc (hinh 2.4). Tai giai doan du tai trong xay ra su mat lién két doc theo mat phan cach, nén qué trinh truyén tmg suat sé tro thanh qué tinh truot ma sat (1,,). Trong truéng hop nay sé c6 chuyén vi tuong d6i giita soi va vat liéu nén, va cé img slat trugt ma sat. Nhimg théng sé nhu tng suat va bién dang cia bé tong cét soi cd lién quan dén qua trinh truyén ting suat nay. a) Sot dai phan bé lién tuc Iphuong, b), c) Sot phan bé theo 2 phuong, d) Soi phan bé theo 3 phuong Hinh 2.4: Su phan bé cua soi trong bé tang. Ung sit trugt bam dinh (t,,) duoc dé cap dén, néu vuot qua gidi han thi bat dau :ay ra mat tinh bam dinh giita soi va vat ligu nén, khi dé mg suat trugt ma sat cuc dai t,, xuat hién trong ving bj mat lién két. Gid tri 1), va 1,, la khong bang nhau, gid ti 1,, rat nhay vdi tmg suat va bién dang. Gia thét rang luc kéo tudt la hang sé thi duémg cong tai trong - chuyén vi la ly tudrg. Tuy nhién, trong thuc té t,, giam khi gia tai (hinh 2.5). Chuyén déi tir su truyén img suat dan hdi trudc khi mat lién két sang su truyén thg suat ma sat sau khi mat lién két 1a mot qué trinh dién ra cham va hai qua tinh trén cing c6é anh hudng lan nhau. Sy mat lién két c6 thé xay ra truée kh cé vét nit dau tién cha vat liéu nén va vi vay anh hudng két hop cha hai jud trinh nay tac dong dén hinh dang cla dudng cong tmg sual - bién dans trudc khi vat liéu nén nit. Trung tam dao tao xay dung VIETCONS 19 hitto:/www.vietcans.orgoy Ung suat trugt Ving mat bam dinh Chuyén vi Hinh 2.5: So dé biéu dién tng sudt truot - chuyén vi. Su chuyén di cia ting sudt dan héi sang ting sudt truot ma sdt. Mot loat hién tuong tiép dién déu phu thudc vao tng suat truot bam dinh va tng suat kéo cia vat liéu nén: néu tmg suat kéo én thi viéc mat lién két c6 thé xay ra trudc khi vat liéu nén nit, néu ting sudt kéo nhé thi qué trinh nit vat liéu nén sé xay ra trudc khi mat lién két. Nhu vay, moi vin dé truyén tmg sudt déu bi anh hudng cia cac hién tuong: truyén img suat truot dan héi, ting suat trugt ma sat, su mat lién két va tmg suat bién dang binh thudng. 2.1.2.2. Tuong tae gitta soi - vat liéu nén dd nit Tac dung cha yéu cia soi trong bé tong cét soi sau khi vat li¢u nén nit 1a soi sé bac cau qua vet nin va vi vay ngan ngifa dugc su phd hay. Su bac cdu cla soi xuyén qua vét nit dé truyén tai trong thong thudng duoc danh gid boi thi nghiém vé kéo tuét nham muc dich: 1. Lam nén tang cho du dodn tinh chat cla bé tong cét sqi trong ving da nin. 2. Phan tich co ché bam dinh va xdc dinh su lién quan cia co ché truyén tg suat truot ma sat va dan hdi. Khi bé tong cét soi cé chifa soi chiu kéo (hinh 2.6; 2.7), 6 trang thai vat liéu nén nit. Ngay sau khi vat liéu nén nth, soi bac cdéu qua vét nit, truyén tai trong qua vét nit. Giai doan tang tai nay duoc goi 1a giai doan phat trién vét nit. Ung suat truot dan héi duoc xdc dinh bang céng thtic: ey (x) = sin Bx —cot g(B21)cos(B, x)] Trung @O\ dao tao xay duno VIETCONS htto:/www.vietcons.org1 2G,, 2 Pe -| 232. r: Ban kinh cia soi. Trong dé: b,; Bé r6éng cua ving anh huong. E,;: Mo dun dan hdi cua sgi. G,,: Mé dun truot cla vat ligu nén & mat phan cach. 1: Chiéu dai soi nam trong vat liéu nén. a) Ml bam dinh trvde khu nit }-~* b) Trude khi nut khong bi mat lién kel Hinh 2.6: Phan bé ting sudt trwet tai mat phan cdch doc theo giao diém ciia vét nit vai soi ngay sau khi nit. Ung suat truot dan héi én nhat: t(max) =1(x = 0)= FP cot e080 mr Ung suat trugt dan héi trung binh: tT=—— 2nrl Trung tam dao tao xay dung VIETCONS hitto:/www.vietcans.org 21Hinh 2.7: Hinh dang soi bi mat bam dinh mét phan vd ting sudt truet tai mat phan cach. 2.1.3. Qua trinh phat trién vét nit Trong bé tong cét soi vai tré chinh cla sgi duoc thé hién trong ving cd vét nuit, trong dé soi 1A céu néi qua vét nift cia vat liéu nén. Soi cé hai chttc nang trong ving cd vét nit: - Lam tang cudng dé cha bé téng cét soi qua vat liéu nén bang cach truyén tg suat va tai trong qua vét nift dén soi. - Soi lam tang d6 déo dai cla bé tong cét soi bang viéc hap thu nang lugng ma sinh ra trong qua trinh mt lién két va kéo tuédt cha soi. Viéc xuat hién vét nit dau tién trong bé tong cét soi cé anh hudng lén dén cuéng d6 va dé déo dai. Néu muén ngan chan su pha hoai trong giai doan nay thi kha nang chiu tai cla sgi o,,V, (trong truéng hop soi lién tuc va dang huéng) phai cao hon tai trong tac dung lén bé tong cét soi tai vét nih dau tién: Ga > En fm Ym + Em Ve (2.1) Trong dé: V,,: Thé tich cha vat liéu nén V: Thé tich cha soi sit dung E,,: Médun dan héi cia vat liéu nén E,; Médun dan héi cia soi G,,: Cudng dé kéo tdi han cla soi Em: Bién dang cuc dai cla vat liéu nén Trung tam.dao tao xay dung VIETCONS htto://wwewevietcons.oreKhi phuong trinh (2.1) duoc théa man (nghia 1a ham luong soi V, da lén), vét nit dau tién xay ra trong bé téng cét soi sé khong dan dén pha hoai va sé cé mot su phan phdi lai tai trong tac dung Jén soi va vat liéu nén, cé nghia 1a tai trong tac dung lén vat liéu nén trong ving co vét nut sé chuyén qua soi, va ngay tai mép vét nuit vat ligu nén sé khong co img suat. Tiép tuc tang tai sé lam cho vét nit tang dan cho dén khi vat ligu nén bi phan thanh nhiéu manh. Qua trinh nay duge coi ld qué trinh phat trién vét nit. Ving duéng cong tmg suat - bién dang nay x4p xi nim ngang hay hoi déc Jén (hinh 2.8). . Phat tnén vat dt g | s Z 3 Ec ey ea mw Em Thé tich soi Hinh 2.8: Se dé ting suat bién dang cia bé tang cét soi. Khi qué trinh phat trién vet nit khong tang nifa, vat liéu nén bi chia bang nhiéu vét nit song song thi bat ky luc kéo nao thém vao sé gay ra kéo gian hay kéo tudt soi. Tai giai doan nay, d6 cing cla day cét soi gia cuéng 1a nguyén nhan lam cho duéng cong ting suat bién dang déc lén trong ving cé vét nit. Gia sir rang bé tong cét svi gdm nhimg soi lién tuc va dang hudng duoc kéo gidn khi chiu tai trong, d6 déc trong khoang nay 14 E,V,, va su pha hiy sé xay ra khi soi dat dén kha nang chiu tai cua né, tai img sudt o,,V; (hinh 2. 8). Vi vay kha nang co hoc cua bé tong cét soi thudng duoc mo 14 & 3 trang thai cha duéng cong tmg suat - bién dang hinh 2.8. (1) Giéi han dan héi, dat dén diém nit dau tién: vat ligu nén va soi 1a dan héi tuyén tinh. Trung tam dao tao xay dung VIETCONS 23 hitto:/www.vietcans.org(2) Qué trinh phat trién vet nin ma bien dang trong bé tong cét soi vuct qua bién dang cho phép cla vat liéu nén. (3) Giai doan sau vét nti, trong suét giai doan nay soi bi kéo gidn hay kéo tuét ra khoi vat liéu nén. Dé cd thé mo ta dac tinh va kha nang co hoc cua bé tong cét soi cin dp dung nhimg bién phdp mo ta dang téng quat cha duéng cong img suat - bién dang va du doan diém I6i cua dudng cong: trong ving dan hdi E, & vét nit dau tién (o,, €,,,), bién dang tai diém cudi ving cé vét nit (,,,), va ting suat - bién dang cuc dai cia bé tong cét soi 1a 6,,; &.y. 2.2. MOT SO TINH CHAT CUA BE TONG COT SOI 2.2.1. Kiéu soi CAc loai soi rat da dang va phong phi. Tuy thudc vao qua trinh str dung ma ngu®di ta di san xuat ra cdc loai sgi cé su khac vé cudng d6 kéo, hinh dang va dac tinh bé mat. Vi vét nit phat trién qua khéi, nhu da trinh bay o trén, bé rong cdc vét nit sé tang. Ddi vdi cac soi thép di qua va chong lai su mo rong cha vét nit, su phat trién cua ting sudt trong soi dugc hinh thanh bdi hai yéu to: - Lién két bé mat giita hé xi mang va cét soi - Su neo co hoc do hinh dang cua soi thép lam tang cudng lién két gitta xi mang va soi thép cé téc dong khi img suat trong bé tong Idn hon stic lién két bé mat dugc danh gid vao khoang 3MPa. Voi cdc soi thang, chiéu dai can thiét cha soi thép dé cung cAp dia dién tich tiép xuic phat trién mg suat kéo trong soi thép cé thé trd nén qua lon. Diéu nay c6 dan dén cac soi thép bi r6i va khé bé tri trong bé tong ciing nhu cdc khé khan khi dé va dam bé tong. Nhiing nha san xuat soi ciing c6 gang cai thién hiéu tmg cua soi, tao cdc co céu neo co hoc khdc nhau thong qua nhing tinh chat dac biét, cd thé xép thanh hai loai: uén cong (dap luon séng) lién tuc va loai cé neo (bé mac) & dau va cudi soi. Vi du céng ty Radmix da nghién cu ca hai loai trén va da lua chon hudéng phat trién cdc soi uén cong lién tuc. Dang nay dugc Iva chon vi kha nang xuat hién vét nit ban dau 6 ving chinh giita ca phan tt soi 14 thdp nhu vay thi khodng cach tir vét nit dén cudt soi trong nhiéu tudng hop 1a rat ngan, diéu nay gay ra su gidm ting suat do mat mat 6 mat tiép xtic va soi bi kéo tut ra ngoai. Trun ao tao xay dung VIETCONS hitto:/www.vietcans.org