Professional Documents
Culture Documents
Nereden Çıktı Bu Cihat Ve Cihatçılar - Aytek Soner Alpan
Nereden Çıktı Bu Cihat Ve Cihatçılar - Aytek Soner Alpan
Cihat ve mcahitlerin, daha genel olarak da siyasal slam'n kayna aranyorsa bunun iin
baklmas gereken yer emperyalist merkezlerdir.
Zaman o kadar hzl akyor ve insan akln silmek iin o denli kuvvetli bir makine iliyor ki
sk sk yakn gemie dair hatrlatmalarda bulunmak art.
Bu nedenledir ki dinler kadar eski olan bellum sacrum (kutsal sava) kavramnn tarihiyle
ilgilenmiyoruz. lgilenmemiz gereken "modern" bir siyasal ara olarak cihadn nasl ortaya
ktdr.
CHADIN ARKEOLOJS
Arkeoloji derken kastmz, cihadn modern bir siyasal ara olarak ortaya knn hangi
koullarda gerekletii, bu kavramn/eylemin nasl evrildii ve egemen sisteme nasl
eklemlendiidir.
Cihadn bugnk formuyla ortaya k iin bir zaman belirlemek gerekirse, bunun 1970 ve
'80'ler olduunu rahatlkla sylemek mmkndr. Bu konuda gzlerin zellikle evrilmesi
gereken yer ise Afganistan'dr.
Afganistan'da ciddi i sorunlar ve elikiler barndran Sevr Devrimi ile birlikte, eriat temel
alan yasalarn lavedilerek laik bir devlet yapsna geilmesi, zellikle tarmda mlkiyet
ilikilerini derinden etkileyecek kapsamda bir toprak reformu yaplmas, devlet iftliklerinin
oluturulmas, iilerin sendikal haklarnn tannmas, kadnlara eit yurttalk haklarnn
tannmas gibi admlar atlmtr. Bunlara ek olarak, Afganistan sosyalizmle dost bir izgiyi
benimsemi, 1978 ylnn Aralk aynda SSCB ve Afganistan arasnda bir dostluk anlamas
imzalanmtr.
"Tm aralar seferber edilerek" derken abarttm dnlmesin Bu konuda aklma gelen
en somut rnek tarihe "Irangate" olarak geen skandaldr. 1986'da ABD'nin ran'a el altndan
silah satarak bundan kazanlan gelir ile Nikaragua'daki kontralar fonlamasdr.
Afgan kar-devrimci glerin merkezi ksa sre ierisinde Pakistan, zellikle de Pakistan'n
Peaver ehri olmutur. Kar-devrimci glerden kast, esas olarak "Mslman Kardeler"
esinli eitli islamc gruplarla "Ebedi Ate" gibi islamclarla mukayese edildiinde daha
kk olan maocu rgtlerdir.
Bu gruplarn ABD'nin ilgi alanna girmesi iin ok zaman gemesi gerekmez. Zaten, ABD
zellikle Msr'da Mslman Kardeler'le ve onun blgedeki uzantlaryla 1950'lerden itibaren
yakn temas iine girmi, 1970'lerin bandan itibaren bu iliki derinlemi ve bu tarihlerden
itibaren Ortadou'da halk/sosyalist iktidarlara yahut bu yndeki toplumsal hareketlere kar
"slam" kartn kullanmak bir emperyalist strateji olarak belirginlemitir.
1968 ylnda ANT dergisinde Mslman Kardeler'in Trkiye'deki yaplanmas byle gsterilmitir.
"Modern" cihat ve cihat, Souk Sava koullarnda, CIA fonlaryla komnizmle mcadele
etmek iin icat edilmi kategorilerdir.
Afgan mcahitlerin zaferi iin CIA destekli muazzam bir propaganda makinesi ilemeye
balar. Afiler, brorler, dergiler, gazeteler, bildiriler Her ne kadar Sovyetler Birlii ve
Afganistan ynetimi ile dalga geen materyaller bulunsa dahi,"cihat" kavramn ve
"mcahitleri" ne karan grsel malzemeler arlktadr.
1983 ylnda bu kez ABD Bakan Ronald Reagan mcahitlerin temsilcilerini Beyaz Saray'da
arlar.(1) ABD ile ilikiler o denli scaktr ki Hikmetyar'la bir sre yol arkadal yapm
olan ve Taliban'n ruhani lideri olarak grlen, ayn zamanda Usama bin Ladin'in de "eyh
Baba" dedii Muhammed Yunus Halis, bir Washington ziyareti esnasnda ABD Bakan
Reagan' akayla kark slam' kabul etmeye davet edecektir.
Ronald Reagan 1983'te Afgan mcahitleri Beyaz Saray'da Oval Ofis'te arlamt.
ngiliz The Independent gazetesinde Robert Fisk imzal 4 Austos 1993 tarihli Usama bin
Ladin zerine bir haber: "Sovyet kart sava ordusunu bar yoluna sryor".
MCAHT KUAKLAR: "CEML CHADA GTT"
Nasl m?
Eitimle...
Bu konuda en ilgin alma Craig Davis tarafndan 2002 ylnda World Policy Journal'da
yaymland. Afganistan'daki ders kitaplarnn ieriini inceleyen almasnda Davis rnein
birinci snf alfabe kitabndan ABD'lilerin mstakbel mcahitlere Farsa alfabeyi nasl
rettiiyle ilgili u rnekleri okuyucularla paylayor:
Cim (C): Cihat - Cihat farzdr. Annem cihada katld. Aabeyim mcahitlere su verdi.
Je (J): Mjde - Mcahitlerin fzeleri Ruslarn zerine yamur gibi yayor. Aabeyim
Ruslarn lkemizde yenilgiyi tattklar mjdesini verdi.
in (): akir - akir klla cihat ediyor. Allah Ruslarn yenilgisinden memnun oluyor.
Zal (Z): Zulm - Zulm haramdr. Ruslar zalimdir. Zalimlere kar cihat yapyoruz.
Vav (V): Vatan - Bizim vatanmz Afganistandr. Mcahitler lkemizin namn yrtyor.
Mslman halkmz komnistleri yeniyor. Mcahitler sevgili vatanmz zgr klyor.
Alfabe kitabndan "Cim" harfi sayfas. rnek szck: Cihad "Cihat, farzdr. Cemil cihada gitti. Ben de
cihada gideceim".
nc snf edebiyat ders kitabnda ise "Cihad" balkl okuma paras u grsellerle birlikte
ocuklara okutuluyor:
Sevgili renciler, size bir grup mcahidin dikkatsizlii nedeniyle bizim topraklarmzda
peydah oluveren ateist Ruslar tarafndan ilenen sularn hikayesini anlatacam. yice
dinleyiniz ve dikkatsizliin ve ilgisizliin sonularnn neler olabileceini kavraynz.
Bu durumun ortaya kmas zerine ve ABD "terre kar sava" konseptiyle hegemonyasn
yeniden tesisi uranda olduundan getiimiz yllarda bu kitaplardan iddet elerini
arndrmak iin eitli projeler balatld. UNICEF, yarm milyondan fazla kitab imha etti.
Yeni ders kitaplar basld. Ancak eski ders kitaplarnn merkezi Afgan hkmeti tarafndan
olmasa da Taliban tarafndan hala kullanld ve Kabil'de bile kolaylkla bulunabildii
belirtiliyor.
Bu elbette Afganistan'la snrl bir proje deildi. Reina saldrsndan sonra bir dizi Orta Asya
lkesinin, Kafkas Blgesi'nin, Dou Trkistan'n adnn gemesi tesadf deil. Bu blgelere
yine ayn "endoktrinasyon" uyguland. imdilerde her gn ABD tarafndan "terrle mcadele"
iin bombalanan Afganistan ve Pakistan'dan evre lkelere yayld.
ktisadi, siyasi, beeri ve toplumsal boyutlar olan bu proje emperyalizmin krizi derinletike
kontrolden kt. Ele avuca smaz hale geldi Bugn, emperyalist merkezlerin, daha nce
de sylediimiz gibi, kendi glerini yeniden tesis edebilmek iin "islamc terrle mcadele"
naralar atmalar bu temel gerei gizlememelidir.
Cihat ve mcahitlerin, daha genel olarak da siyasal slam'n kayna aranyorsa bunun iin
baklmas gereken yer emperyalist merkezlerdir. Bunun sebebini ABD'li gazeteci Ben Norton
yle aklyor:
Ortadou tarihindeki laik lkelerin ounun bir eit sosyalist olmas tesadf deildir. Dier
taraftan, en gerici -- kadnlara eit haklarn verilmedii, yasal dzenin eriata dayand --
lkeler genellikle Bat'nn yakn mttefikleri olmaya eilimlidirler. Niin? Bat, sosyalizm
koullarnda gelien laiklie, cinsiyet eitliine, greli iktisadi eitlie alan amaktan ziyade
kapitalizmi korumakla ok daha yakndan ilgilenmitir.
Dolaysyla, sonu olarak diyebiliriz ki: Bunlar iin "modern" sfatn kullanmak her ne kadar
elikili gibi grnse de cihat ve mcahitler kapitalizmi ayakta tutabilmek iin emperyalizmin
yakn gemite kuand ve insanln bana sard kirli silahlardr.
(1) Reagan'n bu grmede "sizler bizim kurucu babalarmzn ahlaki dengisiniz" dedii
ska sylenir. Reagan bu sz mcahitler iin deil, Nikaragua'da sandinistlerle savaan
kontralar iin sylemitir.