Professional Documents
Culture Documents
khin t ng v Matlab
5
MC LC
BI GING MN L THUT IU KHIN T NG .............................................................. 16
Phn m u ......................................................................................................................................... 16
Mc ch mn hc: ............................................................................................................................... 16
Nhim v mn hc: ............................................................................................................................... 16
Ni dung mn hc: bao gm hai phn .................................................................................................. 16
Phn 1: L THUYT IU KHIN TUYN TNH ........................................................................ 17
CHNG 1: NHP MN .................................................................................................................. 17
1.1 NI DUNG BI TON IU KHIN ......................................................................................... 17
nh ngha: ........................................................................................................................................... 17
V d : ................................................................................................................................................... 17
Bi ton iu khin h thng ............................................................................................................... 17
1.2 NHNG CU TRC C BN CA H THNG IU KHIN.............................................. 17
1.2.1 Cc khi nim c bn ................................................................................................................... 17
Cc khi nim tn bin c nh ngha nh sau : ............................................................................ 17
1.2.2 H thng iu khin h ................................................................................................................ 18
1.2.3 iu khin phn hi trng thi .................................................................................................... 18
1.2.4 iu khin phn hi tn hiu ra ................................................................................................... 19
1.4 NI DUNG C BN CA L THUYT IU KHIN T NG ......................................... 20
CU HI N TP CHNG 1 ......................................................................................................... 21
Cu hi 2: Phn bit khi nim iu khin h v khi nim iu khin phn hi .................................... 21
CHNG 2: IU KHIN LIN TC TRONG MIN PHC ...................................................... 22
2.1 CC CNG C TON HC ....................................................................................................... 22
2.1.1 Hm bin phc (t c 25-30)...................................................................................................... 22
2.1.2 Php bin i Fourier................................................................................................................... 22
1. nh Fourier ca tn hiu tun hon ..................................................................................................... 22
2. nh fourier ca tn hiu khng tun hon ........................................................................................... 22
2.1.3 Php bin i laplace.................................................................................................................... 22
2. Php bin i ngc ......................................................................................................................... 22
3. ng dng : S dng php bin i Laplace gii phng trnh vi phn ......................................... 23
Tra bng ta c Error! Objects cannot be created from editing field codes. ........................................ 23
2.1.4 Tn hiu ........................................................................................................................................ 23
1. Phn loi tn hiu.............................................................................................................................. 23
Hnh 1.1 trang 2 LTKTT th hin trc quan 4 dng tn hiu trn .......................................................... 23
2. Mt s tn hiu in hnh ................................................................................................................. 23
2.2 XY DNG M HNH TON HC ........................................................................................... 24
CC DNG M HNH TON HC CA H SISO : ..................................................................... 24
2.2.1 Phng trnh vi phn (differential equation) ............................................................................... 24
Trong u(t) l tn hiu vo (tn hiu kch thch), y(t) l tn hiu ra (tn hiu p ng) ........................... 25
2.2.2 M hnh truyn t TF (transfer function) .................................................................................. 25
V d: Bi tp 19 trang 222 : xc nh hm truyn t ca cc mch in ........................................ 26
3. M hnh im khng - im cc ZPK (zero pole gain) ................................................................... 26
2.2.3 S cu trc v i s s khi .............................................................................................. 27
T y ta c s cu trc mch nh sau .............................................................................................. 27
2.2.4 S tn hiu v cng thc Mason (t c trang 74-80) ............................................................. 28
2.2.5 C TNH NG HC ............................................................................................................ 28
Cc phng php xy dng hm qu ............................................................................................ 28
A.Tnh h(t) thng qua nh L ca n .................................................................................................... 28
B. Dng cc lnh Matlab ...................................................................................................................... 29
L p ng ca h khi h ang trng thi o v u vo c kch thch bi xung dirac ........................ 29
Cc phng php xy dng hm trng lng .................................................................................... 29
A.Tnh g(t) thng qua nh L ca n .................................................................................................... 29
B. Dng cc lnh Matlab ...................................................................................................................... 29
Cc phng php xy dng ng cong Nyquist ............................................................................... 29
2)Dng cc lnh Matlab ....................................................................................................................... 30
6
3
V d 2.36 trang 84 : Xy dng ng cong Nyquist cho h c HT : G s ...................... 30
s 1 2s
3 ............................................................................................................................................................ 30
ng cong pha di biu din tn s bin thin t 0 ra v cng .......................................................... 30
2)ng c tnh tn logarith - th bode.......................................................................................... 30
Cc bc xy dng ng cong Bode nh sau :................................................................................. 30
S dng lnh Matlab ta c ...................................................................................................................... 31
110......................................................................................................................................................... 31
2.2.6 Quan h gia phn thc v phn o ca hm c tnh tn - ton t Hillbert ............................. 32
2.2.7 Xy dng m hnh ton hc ca cc khu c bn ....................................................................... 32
3. KHU QUN TNH BC NHT PT1 ........................................................................................... 33
4 KHU QUN TNH BC HAI PT2 ................................................................................................ 33
V d : xy dng cc c tnh ng hc ca h c hm truyn t nh sau : Error! Objects cannot be
created from editing field codes. .......................................................................................................... 33
5 KHU DAO NG BC 2 .............................................................................................................. 34
V d : Xy dng c tnh ca hm : Error! Objects cannot be created from editing field codes. ...... 34
V d : ng ng nc, cc bng chuyn, cc h thu lc .................................................................... 35
2.3 PHN TCH H THNG ............................................................................................................. 37
2.3.1 Nhng nhim v c bn ca cng vic phn tch h thng ......................................................... 37
2.3.2 Xc nh tnh n nh ca HT t a thc c tnh ..................................................................... 37
Khi nim v tnh n nh :.................................................................................................................. 37
T y ngi ta a ra cc tiu chun xt n nh ca h .................................................................. 37
V d : 2.50 trang 125 : A( s) 5 16s 18s 2 8s 3 s 4 .......................................................................... 38
4 2 3 5
Thay s j ta c : A j ( 10 9) j 64 20 ................................................... 39
2.3.3 Phn tch cht lng h thng kn t hm truyn t h h........................................................ 39
A.Phn tch n nh ........................................................................................................................ 40
B.Xc nh d tr bin (Gain Margin) ................................................................................ 40
Gi a l khong cch t im m pha bng 180 n -1 th ........................................................... 41
V d ta tnh a =4.6, s dng Matlab ta thy ng Nyquist ca h h i qua -1 .................................... 41
C. Phase Margin ............................................................................................................................. 41
D.Kt lun ............................................................................................................................................ 41
3.Phn tch cht lng h kn t th bode h h ............................................................................ 42
Ta c.................................................................................................................................................. 42
Nguyn tc kim tra n nh ca h theo ng cong bode nh sau : .............................................. 43
2. Gii thng (bandwidth frequency) .............................................................................................. 43
Tn hiu ra bng 1/10 tn hiu vo nh d on v pha gn nh ngc ................................................... 44
A.Cng thc tnh sai s trng thi xc lp ................................................................................... 44
H thng c th bin i tng ng................................................................................................ 44
B.Sai s xc lp ph thuc dng tn hiu v o .................................................................................. 45
...................................................................................................................... 71
Trong ................................................................................................................................................ 71
Vi yu cu qu iu chnh khng vt qu 5% ta tnh c h s suy gim phi ln hn
0.7;..................................................................................................................................................... 71
Thi gian tng khng vt qu 1s ta c tn s t nhin Wn phi ln hn 1.8 rad/s . ..................... 71
Ta s dng cc lnh Matlab sau v cc ng h s suy gim v tn s t nhin trn mt phng
s ......................................................................................................................................................... 71
2.4.5 Thit k b iu khin s dng p ng tn s (frequency response) - th Bode ..................... 73
Ta c th kim tra li bng hm qu .................................................................................................. 75
Ta xc nh c Ts*Wbw ~ 21v ta c Wbw = 12 rad/s vi Ts<1.75 s ................................................. 75
CU HI N TP V BI TP CHNG 2 .................................................................................. 78
a. Cu hi n tp .................................................................................................................................. 78
b. Bi tp .............................................................................................................................................. 78
Bi 1:..................................................................................................................................................... 78
d3y d2y dy
5 6 5 vi cc iu kin u bng khng ...................................................................... 78
dt dt dt
Bi 3:..................................................................................................................................................... 78
Gi : .................................................................................................................................................... 79
Bi 4:..................................................................................................................................................... 79
9
Gi : .................................................................................................................................................... 80
Khi tnh hm truyn t khng c nhiu th ta xa tn hiu nhiu trong s cu trc ............................ 80
Bi 6:..................................................................................................................................................... 80
Bi 7:..................................................................................................................................................... 80
Gi : .................................................................................................................................................... 80
Bi 8:..................................................................................................................................................... 81
Gi : .................................................................................................................................................... 81
Bi 9:..................................................................................................................................................... 81
S dng tiu chun ROUTH hoc HURWITZ xt tnh n nh cc h thng c a thc c tnh sau ...... 81
Bi 10: ................................................................................................................................................... 81
Bi 11: ................................................................................................................................................... 82
p n: th thu c nh hnh v...................................................................................................... 82
Bi 12: ................................................................................................................................................... 82
Bi 13: ................................................................................................................................................... 82
Bi 14: ................................................................................................................................................... 82
3
b) ng vi a=4 ............................................................................................................ 82
2 s 1 s 1 3s
CHNG 3: IU KHIN LIN TC TRONG MIN THI GIAN ............................................ 83
3.1 CNG C TON HC ................................................................................................................. 83
3.1.1 Nhng cu trc i s c bn ...................................................................................................... 83
3.1.2 i s ma trn .............................................................................................................................. 83
Ngi ta cn k hiu Error! Objects cannot be created from editing field codes. .............................. 83
-Ma trn ct l mt vc t n phn t Error! Objects cannot be created from editing field codes. ....... 83
2.Php tnh ma trn ............................................................................................................................. 83
Mt ma trn vung nxn c gi l khng suy bin nu Rank(A)=n ...................................................... 84
5.Ma trn nghch o ........................................................................................................................... 84
6.Vt ca ma trn ................................................................................................................................. 84
7.Ma trn l mt nh x tuyn tnh ..................................................................................................... 84
Error! Objects cannot be created from editing field codes. trong Error! Objects cannot be created from
editing field codes. ................................................................................................................................. 84
3.2 XY DNG M HNH TON HC ........................................................................................... 84
3.2.1 Phng trnh trng thi ............................................................................................................... 84
x1 t y t x1 y
Trc ht ta t bin : dy t dx1 t ........................................................................ 85
x2 t x1 x2
dt dt
dx2 b a 1
S dng nh lut Newton ta c : Fc Fm Fd u x1 x2 u .................................... 86
dt m m m
2.Quan h gia m hnh khng gian trng thi v m hnh HT ...................................................... 86
100......................................................................................................................................................... 86
Error! Objects cannot be created from editing field codes.v ............................................................ 86
V d : ................................................................................................................................................... 86
100......................................................................................................................................................... 86
3.2.2 Qu o trng thi ........................................................................................................................ 87
2.Khi nim ma trn hm m v cch xc nh ................................................................................. 87
-nh ngha : Ma trn hm m Error! Objects cannot be created from editing field codes.l gi tr ti
hn ca chui Error! Objects cannot be created from editing field codes. ......................................... 87
3.Nghim ca phng trnh trng thi c tham s khng ph thuc thi gian ................................. 87
5.Qu trnh cng bc v qu trnh t do .......................................................................................... 87
3.3 PHN TCH H THNG ............................................................................................................. 87
3.3.1 Nhim v c bn ca cng vic phn tch .................................................................................... 87
3.3.2 Phn tch tnh n nh.................................................................................................................. 88
a thc c tnh : Error! Objects cannot be created from editing field codes. ................................... 88
T y ngi ta a ra h qu Lyapunov nh sau : .......................................................................... 89
2.Cc tiu chun xt tnh iu khin c cho h tham s hng........................................................ 89
10
3.3.4 phn tch tnh quan st c ........................................................................................................ 89
2.Mt s kt lun chung ....................................................................................................................... 90
3.3.5 Phn tch tnh ng hc khng (Sinh vin t nghin cu) ............................................................ 90
3.4 THIT K B IU KHIN ....................................................................................................... 90
3.4.1 B iu khin phn hi trng thi gn im cc ......................................................................... 90
i tng c m hnh : Error! Objects cannot be created from editing field codes. .......................... 91
THUT TON TM B R : .................................................................................................................. 91
59.0000 49.0000 15.0000 ................................................................................................................... 92
-3.553e-015 s^2 - 2.842e-014 s + 1 ........................................................................................................ 92
2 5 ...................................................................................................................................................... 93
15........................................................................................................................................................... 93
3.4.2 iu khin tch knh ................................................................................................................... 94
-ma trn Error! Objects cannot be created from editing field codes................................................... 94
-ma trn Error! Objects cannot be created from editing field codes................................................... 95
Vi cc im cc Error! Objects cannot be created from editing field codes.l c chn trc cho
knh th i ............................................................................................................................................... 95
Trong v d ta c .................................................................................................................................... 95
3)Tnh ma trn F,L ri tnh M,R ......................................................................................................... 95
Ma trn Error! Objects cannot be created from editing field codes. ....................................................... 96
T y ta tnh Error! Objects cannot be created from editing field codes. ......................................... 96
3.4.3 iu khin phn hi trng thi ti u .......................................................................................... 96
1. Bi ton :........................................................................................................................................... 96
3.0000 2.0000 ..................................................................................................................................... 97
3.0000 2.0000 ..................................................................................................................................... 97
Thut ton tm R nh sau : R F 1BT L .................................................................................................. 97
3.4.4 iu khin bm bng phn hi trng thi (tracking control)....................................................... 98
3.4.5 iu khin phn hi trng thi thch nghi .................................................................................. 98
3.4.6 iu khin phn hi tn hiu ra ................................................................................................... 99
100
V d 2 : cho h c i tng : S s 2
. Thit k b iu khin ....................................... 100
s 2s 100
1)xc nh im cc ca b quan st v ca khu iu khin .......................................................... 100
3.Thit k b quan st Kalman .......................................................................................................... 101
3)Tm L thay vo ta c b quan st Kalman ......................................................................................... 101
L = ma trn khuych i b quan st Kalman .................................................................................. 102
P = ma trn phng sai sai lch tnh ................................................................................................. 102
Q = ma trn trng lng ca cc bin trng thi.............................................................................. 102
3 4 .................................................................................................................................................... 102
4 12 ................................................................................................................................................... 102
R = ma trn trng lng ca bin u vo ....................................................................................... 102
3.4.7 Loi b sai lch tnh bng b tin s l ...................................................................................... 103
Gi s ta c i tng c m t : Error! Objects cannot be created from editing field codes. ...... 103
3.4.8 S dng Matlab thit k b iu khin (State space ) ................................................................. 104
1. M hnh khng gian trng thi..................................................................................................... 104
B = [0................................................................................................................................................... 105
Kt qu ta c .................................................................................................................................... 105
31.3050 ................................................................................................................................................ 105
C mt nghim nm bn phi mt phng nn h h khng n nh ................................................... 105
Nh vy khong cch gia vin bi v cun dy ng y c ng tin ra v cng ..................................... 106
T cng thc ................................................................................................................................... 106
....................................................................................................................................... 106
11
.................................................................................................................... 106
4. Thit k b quan st trng thi (observer design) ........................................................................ 109
CU HI N TP V BI TP CHNG 3 ................................................................................ 111
Cu hi 3: Mi quan h gia m hnh hm truyn t v m hnh khng gian trng thi....................... 111
Cu hi 9: Trnh by bi ton iu khin tch knh .............................................................................. 111
Vi k=40 h c quan st c hay khng ............................................................................................. 112
CHNG 4: IU KHIN H KHNG LIN TC ..................................................................... 113
4.1 CNG C TON HC ............................................................................................................... 113
4.1.1 Dy v chui s .......................................................................................................................... 113
2.Chui s ........................................................................................................................................... 113
4.1.2 Ton t Fourier khng kin tc ................................................................................................. 113
4.1.3 Php bin i Z thun ................................................................................................................ 113
4.1.4 Php bin i Z ngc................................................................................................................ 113
Hoc ta dng phng php phn tch chui ..................................................................................... 113
V d : Error! Objects cannot be created from editing field codes. tra bng ta c hm nh .......... 113
4.1.5 Quan h gia ton t Z v Laplace : trang 384-386 ................................................................... 114
4.2 XY DNG M HNH TON HC ......................................................................................... 114
4.2.1 Khi nim h khng lin tc....................................................................................................... 114
Gin ca cc dng tn hiu trn th hin nh hnh v.................................................................. 114
5. B lu gi bc khng ................................................................................................................... 115
4.2.2 M hnh trong min phc........................................................................................................... 117
2. HT xy dng t phng trnh sai phn ...................................................................................... 117
G(z) = [bo + b1 z-1 + + bmz-m]/[ao + a1z-1 + + anz-n] ..................................................................... 117
G(s) = Error! Objects cannot be created from editing field codes. ........................................................ 117
5.Cc dng biu din ca m hnh ..................................................................................................... 117
Mt h thng c m t bi ............................................................................................................... 118
2.M hnh trng thi .......................................................................................................................... 118
-M hnh khng lin tc : Error! Objects cannot be created from editing field codes. ................... 119
n gin ta chn b0 1; b1 b2 b3 ...br 0 .................................................................................. 119
0.9048 0 ....................................................................................................................................... 120
4.2.4 Chuyn i m hnh khng lin tc ca h SISO ...................................................................... 120
2.Chuyn t m hnh HT sang m hnh trng thi ........................................................................ 120
4.3 PHN TCH H KHNG LIN TC ....................................................................................... 120
4.3.1 Phn tch tnh n nh................................................................................................................ 120
4.3.2 Tnh iu khin c v quan st c ..................................................................................... 121
4.3.3 Phn tch cht lng h thng trong qu trnh qu .............................................................. 121
Phn tnh sai s c chng trnh tnh sau .............................................................................................. 122
2.Qu trnh qu ............................................................................................................................. 122
4.4.1 Chn tham s cho b PID s ...................................................................................................... 123
Vi ki=kp/Ti; kD=kp*TD .................................................................................................................... 124
4.4.2 Thit k b iu khin trong khng gian trng thi ................................................................ 124
4.4.2.1 B iu khin phn hi trng thi gn im cc .................................................................... 124
gii quyt bi ton trn, trc ht ta c s nh hnh v ............................................................... 124
4.4.2.2 B iu khin c b quan st trng thi .................................................................................. 125
2.Gii bi ton .................................................................................................................................... 126
Vi sai lch quan st : e y y H x x ........................................................................................ 126
Phng php thng qua v d sau : ................................................................................................... 126
12
x1 0 1 x1 0
u
x2 0 0 x2 1
Cho h lin tc c m t nh sau : ......................................................... 127
x1
y 1 0
x2
L = ....................................................................................................................................................... 127
19.6694 ................................................................................................................................................ 127
4.4.3 S dng Matlab thit k b iu khin ....................................................................................... 128
1. Chuyn i h m truyn t t lin tc sang ri rc ............................................................... 128
M=1; .................................................................................................................................................... 128
2. Chuyn i m hnh khng gian trng thi .............................................................................. 128
M=1; .................................................................................................................................................... 129
B=[ 0; ................................................................................................................................................. 129
C=[1 0]; ............................................................................................................................................... 129
D=[0]; .................................................................................................................................................. 129
F = ....................................................................................................................................................... 129
G = ...................................................................................................................................................... 129
H = 1 0................................................................................................................................................. 129
J = 0 ..................................................................................................................................................... 129
3.Dng bn ccPhn tch cht lng h thng ......................................................................... 129
Hnh di th hin bn h s suy gim zeta v tn s t nhin Wn trn mt phng Z ............... 129
Gi s ta c h m truyn t ............................................................................................................... 130
Dng qu o nghim s ri rc xc nh h s K ...................................................................... 131
G(z) l b b ca b iu khin Hzoh(z) l h m truyn ca i tng iu khin ......................... 131
CU HI N TP V BI TP CHNG 4 ................................................................................. 133
a. Cu hi n tp ............................................................................................................................... 133
b. B i tp............................................................................................................................................ 133
a) .............................. 134
Gi : tng t b i trn .................................................................................................................... 134
c) ........... 134
- Bin i v a v dng chnh tc ca h m truyn ri rc W (Z ) ................................................ 135
1/ 3 1 0 0
b) x k 1 0 0 1 xk 0 uk ; va; yk 1 0 0 x k ........................................................................ 136
0 0 1 1
Phn 2: L THUYT IU KHIN PHI TUYN........................................................................... 138
5.1 M HNH TON CA H PHI TUYN ................................................................................... 138
5.1.1 Tnh khng tho mn nguyn l xp chng .............................................................................. 138
13
u1 t
Cho mt h thng c vc t tn hiu vo r phn t : u t . ...................................................... 138
ur t
5.1.2 Cc khu phi tuyn c bn........................................................................................................ 138
5.1.3 M hnh trng thi v qu o trng thi ................................................................................ 140
5.2 PHN TCH H PHI TUYN .................................................................................................... 141
5.2.1 im cn bng v im dng ca h thng .............................................................................. 142
5.2.2 Tnh n nh ti mt im cn bng ......................................................................................... 142
5.2.3 Tnh iu khin c ti mt im trng thi ......................................................................... 142
5.2.4 Tnh quan st c ti mt thi im ...................................................................................... 142
5.2.5 Dao ng iu ho heteronom v autonom .............................................................................. 142
5.2.6 Tp gii hn v hin tng hn lon (Sinh vin t nghin cu ti liu) .................................... 142
5.2.7 H phn nhnh (Sinh vin t nghin cu ti liu) ...................................................................... 142
5.2.8 Tiu chun n nh Lyapunov .................................................................................................. 143
T y ngi ta a ra h qu Lyapunov nh sau (dng cho h tuyn tnh) : ................................. 143
5.3 H SISO C KHU PHI TUYN C BN .............................................................................. 143
5.3.1 Gii thiu h thng ..................................................................................................................... 143
5.3.1.1 S khi ............................................................................................................................... 143
5.3.1.2 M hnh NL v LN ................................................................................................................. 144
5.3.2 Phng php phn tch mt phng pha ..................................................................................... 144
5.3.2.1 H vi khu hai v tr .............................................................................................................. 144
1 dx
2 , neu, kx T 0
d x T dt
T y ta c : 2 .......................................................................................... 145
dt 1 dx
, neu, kx T 0
T dt
Da vo qu o pha ta c kt lun nh sau : ................................................................................. 146
5.3.2.2 H vi khu hai v tr c tr ................................................................................................... 146
sgn e , khi, e 1
Vi khu phi tuyn : q de .................................................................................. 146
sgn , khi, e 1
dt
2. Vng q=-1 khi : ................................................................................................................................ 147
Kt lun : ............................................................................................................................................ 147
5.3.2.3 H vi khu ba v tr ............................................................................................................... 147
Nh vy quan h vo ra ca b iu khin nh sau .............................................................................. 147
T qu o trng thi ca h ta rt ra kt lun ng hc ca h : .................................................. 148
5.3.2.4 H c khu khuych i bo ho ........................................................................................... 148
5.3.2.5 H c khu ba v tr c tr ...................................................................................................... 149
1, neu , e 1
1, neu , e 1
de
1, neu ,1 e 0.5 & 0
Vi y dt .............................................................................................. 149
de
1, neu , 0.5 e 1& 0
dt
0, neu , e 0.5
5.4 PHNG PHP CN TUYN TNH V THIT K B IU KHIN .............................. 150
5.4.1 Tuyn tnh ho trong ln cn im lm vic .............................................................................. 150
5.4.1.1 Tuyn tnh ha m hnh trng thi ........................................................................................ 150
x1
Trong x x2 . H c im cn bng l nghim ca ...................................................................... 150
x3
14
5.4.1.2 Phn tch h thng .................................................................................................................. 151
5.4.1.3 Thit k b iu khin ............................................................................................................ 151
5.4.2 K thut Gain-scheduling........................................................................................................... 152
5.4.3 iu khin tuyn tnh hnh thc ................................................................................................ 153
dx
f x, u , t
Mt h phi tuyn c m t dt ..................................................................................... 153
y g x, u , t
5.4.4 K thut iu khin b phi tuyn................................................................................................ 153
5.4.4.1 Bi ton iu khin b phi tuyn ........................................................................................... 153
5.4.4.2 Nhn dng thnh phn phi tuyn .......................................................................................... 154
dn t
Vn t
n t vi dt ................................................................................................................ 154
n x t Hn t
5.4.4.3 B iu khin b phi tuyn .................................................................................................... 154
CU HI N TP V BI TP CHNG 5 ................................................................................ 155
a. Cu hi n tp ................................................................................................................................ 155
b. Bi tp ............................................................................................................................................ 155
- Xt h khi cha b kch thch u 0 ................................................................................................. 156
CC THI THAM KHO ............................................................................................................ 158
Hc sinh khng c cha xa, lm bn phiu thi ................................................................................ 158
Hc sinh khng c cha xa, lm bn phiu thi ................................................................................ 158
Hc sinh khng c cha xa, lm bn phiu thi................................................................................ 159
Hc sinh khng c cha xa, lm bn phiu thi ................................................................................ 159
Hc sinh khng c cha xa, lm bn phiu thi ................................................................................ 160
15
BI GING MN L THUT IU KHIN T NG
Phn m u
Mc ch mn hc:
Mn hc l thuyt iu khin t ng cung cp cc phng php nghin cu h thng t
ng, bao gm cc phng php thit lp m hnh ton ca h thng, phn tch nh
gi cht lng h thng cng nh thit k b iu khin.
Nhim v mn hc:
Sau khi mn hc kt thc, sinh vin phi nm c phng php xy dng cc dng m
hnh ton t mt h thng vt l c th (cc phng php m t h thng), t vi cc
tiu chun, c tnh ng hc c hc phn tch, nh gi c cht lng ca h
thng v thc hin bi ton tng hp (thit k b iu khin).
16
Phn 1: L THUYT IU KHIN TUYN TNH
CHNG 1: NHP MN
nh ngha:
H thng t ng l mt tp hp cc thit b nhm thc hin mt mc ch no ca con ngi.
V d :
H thng iu khin tc ng c, iu khin chuyn dch t v tr ny xang v tr khc...
Mt h thng s c m t bng mt m hnh ton hc. M hnh ny biu din mi quan h ca
y1 t
vc t tn hiu ra (c s phn t) y t . (p ng ca h thng) ph thuc vo vc t tn hiu vo
ys t
u1 t
(c r phn t) u t . (tn hiu kch thch h thng) v trng thi ca h thng c biu din
ur t
x1 t
bng vc t trng thi (c n phn t) x t .
xn t
Xc nh loi tn hiu vo ra
Xy dng m hnh ton hc
Phn tch h thng
Xc nh tn hiu iu khin (xc nh lut iu khin hoc thit k b iu khin)
nh gi cht lng h thng
Thit k li b iu khin
Mt h thng iu khin t ng dng n gin nht thng c s khi sau : bao gm i tng
iu khin v b iu khin vi cc bin vo, ra, v cc bin trng thi.
18
w(t) CONTRO u(t) y(t)
LLER PLANT
CONTRO x
LLER
-Nguyn tc iu khin phn hi trng thi l b iu khin s dng vc t trng thi x(t ) ca i
tng to thnh tn hiu vo mong mun u(t) cho i tng. V tr ca b iu khin c th l mch
truyn thng hoc mch hi tip
-H thng iu khin phn hi trng thi c kh nng gi c n nh cht lng mong mun cho
i tng, mc d trong qu trnh iu khin lun b nhiu tc ng
CONTRO
LLER
- phng php trn cho ta cht lng iu khin rt tt, nhng ta s gp kh khn trong vic xc
nh vc t trng thi x(t ) , bi khng phi lc no ta cng o c chng, do vy ngi ta thay s dng
x(t ) bng tn hiu ra y t to ra tn hiu iu khin u t cho i tng iu khin.
-V tr b iu khin c th l mch truyn thng hoc mch hi tip. V ngy nay nguyn l iu
khin ny c gii quyt trit nh phn hi trng thi v quan st trng thi.
19
1.3 PHN LOI CC H THNG T NG
HTK tuyn tnh v phi tuyn : tnh xp chng ng cho tuyn tnh v khng ng cho phi
tuyn
u1 t y1 t
u2 t y2 t
au1 t bu2 t y t ay1 t by2 t
HTK dng v khng dng : h s ca phng trnh m t l hng s, p ng ra khng
ph thuc thi im xut hin tn hiu vo h khng dng c mt vi thng s thay i
theo thi gian, p ng ra ph thuc vo thi im xut hin tn hiu vo
HTK lin tc HTK ri rc
H SISO MIMO (single input single output) : h mt chiu -multy input multy output : h
nhiu chiu
H iu khin thng s tp trung Thng s phn b
H tin nh ngu nhin
20
CU HI N TP CHNG 1
21
CHNG 2: IU KHIN LIN TC TRONG MIN PHC
y l cng c hu hiu kho st c tnh tn s ca mt tn hiu x(t). N gip ta biu din x(t)
thng qua tp cc dao ng ca n. Trong mi dao ng li l mt tn hiu iu ho c trng cho x(t)
ti mi im tn s nht nh.
1. nh Fourier ca tn hiu tun hon
Cho tn hiu tun hon : x(t ) A cos( ot ) vi tn s dao ng o ta c th bin i thnh :
T
j ot
j ot 1 jn o t
x(t ) ce ce cn e cn x(t )e jn ot dt v n=...-1,0,1,...
n T0
2. nh fourier ca tn hiu khng tun hon
Cho mt tn hiu x(t) hp l vi php bin i fourier th ta c th biu din nh sau :
1
V hm gc x(t ) F 1
X ( j )e j t d
x(t )
2
Ton t fourier c 8 tnh cht quan trng c trnh by trang 32
3.Php bin i Fourier l mt php lc tn cao. Ta gi s c tn hiu x (t ) x(t ) n(t ) trong n(t)
l thnh phn tn hiu nhiu cao tn ln vo. ta c th lc x(t) ra khi x (t ) bng cch tnh nh Fourier ca
hm x (t ) , sau b i tt c cc thnh phn tn s cao hn g trong
X ( j ) theo cng thc :
1,
X j
X j W ,;,W
g
ri chuyn ngc li ta c x(t)
0, g
y l cng c hu hiu cho vic phn tch mt h thng k thut vi cc tn hiu thng gp l tn
hiu causal (tn hiu c tnh cht nhn qu)
1.Php bin i thun
Nu c mt hm thi gian x(t) hp l vi ton t Laplace th tn ti nh L l x(s)
2.1.4 Tn hiu
Tn hiu x(t) l mt hm s ph thuc thi gian mang thng tin v cc thng s k thut c quan
tm trong h thng, c truyn ti bi cc i lng vt l. Ni cch khc tn hiu l mt hnh thc biu
din thng tin.
V d : ta mun iu khin mc nc trong mt ci bnh lun cao khng i, th mc nc
trong bnh l mt thng s chng ta cn quan tm. mc nc ny c o bi sensor p in, tc gi tr
tc thi ca mc nc c biu din thng qua mt hm in p u(t) vi n v l mv. Th ta ni u(t) l
tn hiu mang thng tin v mc nc.
Trong mt h thng c nhiu tn hiu : x1 (t ), x2 (t )...xn (t ) c quan tm cng mt lc th n to
thnh mt vc t tn hiu c k hiu :
x1 (t )
T
x(t ) . x1 (t ) . xn (t )
xn (t )
1. Phn loi tn hiu
Tn hiu lin tc-tng t - Tn hiu khng lin tc-tng t
Hnh 1.1 trang 2 LTKTT th hin trc quan 4 dng tn hiu trn
2. Mt s tn hiu in hnh
Trong iu khin tuyn tnh ta thng s dng mt s dng tn hiu sau (cc tn hiu ny c c tnh
chung l c tnh nhn qu : tnh causal tc l x(t)=0 khi t<0)
23
1)Tn hiu bc thang (hm heaviside) c nh ngha nh sau :
1, khi t 0
1(t )
0, khi t 0
2)Tn hiu tng dn u c xc nh nh sau (RAMP) :
t , khi t 0
x(t ) t 1(t )
0, khi t 0
3)Tn hiu xung vung
1
ra (t ) 1(t ) 1(t Ta ) )
Ta
4)Tn hiu dirac (cn gi l hm m rng delta)
d 1
(t ) 1(t ) lim 1(t ) 1(t Ta
dt Ta
Ta 0
M HNH (model) l hnh thc biu din li nhng hiu bit ca ta v h thng mt cch khoa
hc, v mi quan h gia tn hiu vo u(t) v tn hiu ra y(t) nhm phc v mc ch m phng, phn
tch, v tng hp b iu khin cho h thng
Vic xy dng m hnh gi l m hnh ho. C hai phng php m hnh ho : thc nghim v l
thuyt
A.phng php l thuyt :
L phng php thit lp m hnh da trn cc nh lut c sn v quan h vt l bn trong v quan
h giao tip vi mi trng bn ngoi ca h thng. Cc quan h ny c m t theo theo quy lut l
ho, quy lut cn bng di dng nhng phng trnh ton hc. v d : m t my in bng phng
trnh cn bng in p, phng trnh cn bng m men
B.phng php thc nghim (nhn dng) :
Trong trng hp chng ta hiu bit v cc v quan h l ho bn trong v quan h giao tip vi
mi trng bn ngoi ca h thng khng c y xy dng hon chnh m hnh h thng nhng
thng tin khoanh vng cc m hnh thch hp, sau ta dng phng php thc nghim xy
dng tip m hnh. Tc l ta tm c mt m hnh thuc vng cc m hnh thch hp trn da trn c s
quan st tn hiu vo ra sao cho sai lch gia n vi nhng m hnh khc l nh nht y l phng php
nhn dng h thng.
CC DNG M HNH TON HC CA H SISO :
1)Phng trnh vi phn m t quan h u(t) v y(t)
2)Hm truyn t G(s)
3)Hm c tnh tn G( j )
u(t) y(t)
R1 R2
Y s b0 b1 s ... bm s m
G s l hm truyn t
U s a0 a1 s ... a n s n
Vy hm truyn t l t s ca nh Laplace tn hiu ra chia cho nh Laplace tn hiu vo ng
vi iu kin u bng khng
Xc nh HT ca mch in sau : v d 2.17 trang 56
C L
R1 R2
U(t) y(t
R1 R L
C C
C
R2 L
RESISTOR
1uH
RESISTOR
u1 ic R1
cduc
ic
dt
cR2 duc
u2 ic R2 u2
dt
cR2 duc
y (t ) uc u2 uc Y s U c s (1 cR2 s ) Uc s Y s /(1 cR2 s )
dt
Ic csU c s csY s /(1 cR2 s )
R1cs (1 cR2 s )
U s U1 s Y s R1csY s /(1 cR2 s ) Y s Y s
(1 cR2 s )
Y s (1 cR2 s )
G s
U s R1cs (1 cR2 s )
T1 R1c
T2 R2 c
1 T2 s
G s
1 T1 T2 s
1.Khi nim
Mt h thng tuyn tnh, sau khi c m hnh ho n c s khi nh sau :
G(s)
1(t), (t),u(t) h(t), g(t),y(t)
C
L
2.i s s khi :
l cc php quy i tng ng tnh hm truyn t ca h khi ta bit c s cu trc ca
h. Bao gm :
2 khi mc song song
2 khi mc ni tip
2 khi mc hi tip
Php chuyn nt tn hiu t trc mt khi ra sau mt khi
27
Php chuyn nt tn hiu t sau mt khi ra trc mt khi
Php chuyn nt r nhnhtn hiu t trc mt khi ra sau mt khi
Php chuyn nt r nhnh tn hiu t sau mt khi ra trc mt khi
Php chuyn nt r nhnh t trc mt nt ra sau mt nt
Php chuyn nt r nhnh t sau mt nt ra trc mt nt
v d 2.25, 2.26, 2.27 trang 72, 73 : bin i s khi tnh hm truyn t ca h thng
3.S tn hiu
y l mt dng ca SCT thay mt khi, vi tn hiu vo, ra bng hai im, mt ng cong theo
chiu tn hiu v biu thc hm truyn
4.Matlab : t SCT ta c th chuyn thnh s m phng thng qua th vin Simulink v ta tm
c hm h(t) cng nh cc trng thi m ta mun
2.2.4 S tn hiu v cng thc Mason (t c trang 74-80)
2.2.5 C TNH NG HC
1.p ng thi gian
1)Hm qu
Hm qu c k hiu h(t) (step respone) l p ng ca h thng khi h ang trng thi 0
c kch thch u vo l hm 1(t). Hm h(t) l mt ng cong m t qu trnh h thng chuyn t mt
trng thi xc lp ny xang mt trng thi xc lp khc.
Hm qu c s dng nh gi cht lng ng hc ca h thng trong qu trnh qu .
Thng thng hm qu c dng ng cong sau :
G(s)
1(t), (t),u(t) h(t), g(t),y(t)
3
V d 2.36 trang 84 : Xy dng ng cong Nyquist cho h c HT : G s
s 1 2s
S dng lnh Nyquist trong Matlab ta c :
s=tf('s')Transfer function:s
>> sys=3/(s*(1+2*s))
Transfer function:
3
---------
2 s^2 + s
>> nyquist(sys)
>> grid on
Ta c kt qu nh sau :
110
-V d 2.45 trang 93 : xy dng th Bode ca h G s
s 1 s 11
S dng lnh Matlab ta c
s=tf('s') : Transfer function:s
>> sys=110/((s+1)*(s+11))
Transfer function:
110
---------------
s^2 + 12 s + 11
>> bode(sys)
>> grid on
w = 3;
num = 1;
31
den = [1 0.5 1 ];
t=0:0.1:100;
u = sin(w*t);
[y,x] = lsim(num,den,u,t);
plot(t,y,t,u)
axis([90, 100, -1, 1])
32
Nu trong mt gii hn hp b qua cc k sinh, phi tuyn ta c th coi cc phn t sau l cc khu
khuych i : chit p, khuych i thut ton, my pht tc, h n by, h vi phun v l chn, cc van
thu lc hay kh
33
5 KHU DAO NG BC 2
HT : G(s)= k/[1 +2DTs + T2s2)
Trong k l h s khuych i ca khu, T hng s thi gian qun tnh, s l bin Laplace, D h
s tt dn (0<D<1 v nu D> 1 n tr thnh khu PT2)
1.c tnh TSBP : c hm truyn t tn s nh sau :
k
G( j ) 2
( j T ) 2 Dj T 1
2.c tnh TS logarith : L ( ) =20lgk khi tn s nh hn 1/T .
L ( ) =20lgk 40lg ( ) khi tn s ln hn 1/T c tn s gy l 1/T (y l nh cng hng)
tn s vng ln hn 1/T th c thay i 10 ln bin thay i 40 bd ( nghing -40db/dec)
c tnh pha s chy t 0 n -pi ti tn s gy gc pha s l -pi/2
3.Hm qu l mt ng cong xut pht t 0 xc lp ti k c dao ng
4.Hm trng lng l mt ng cong xut pht t gc to vt ln ri trit tiu theo trc
honh
Khu dao ng bc hai trong thc t c th l ng c DC kch t c lp, tn hiu vo l in p, ra
l gc quay. H c kh c n hi, trng lng, gim sc
10
V d : Xy dng c tnh ca hm : G( s)
4s 2 2 0.3 2s 1
34
V d : tn hiu ra l in p t in, tn hiu vo l dng in np, th t in l mt khu tch phn,
t thng trong cun cm, gc quay ca ng c, mc nc ca kt Khu tch phn c cc c tnh
ng hc nh sau :
7. KHU VI PHN
HT : G(s)=ks
1.c tnh TSBP : l mt na trc o phn dng
2.Tslogarith : l mt ng c dc + 20 db c bin bng k db kh tn s bng 1 dec.
c tnh pha lun vt trc mt gc +pi/2
3.Hm qu l hm dirac
4.Hm trng lng cng l hm dirac
V d : trong thc t t in, vi tn hiu vo l in p t vo t, tn hiu ra l dng in np, th
t in l mt khu vi phn.
Khu vi phn c cc c tnh ng hc nh sau :
y s y s
G s ks y s k y t k t
u s 1/ s
y s y s
G s ks y s ks y t
u s 1
8. KHU TR
HT : w s e s
35
9. KHU LEAD/LAG
1 Tt s
HT : W s
1 Tm s
Nu Tt>Tm l khu lead (khu dn qua : u tin cho tn s cao i qua, ct tn thp)
Nu Tt<Tm l khu lag (Khu ct bt : u tin tn thp i qua, ct tn cao)
1.c tnh TSBP : l mt ng cong
2.c tnh TS logarith : nu l lead vng tn thp 0 db cn vng cao 20 db gc lch pha
dng . Nu l lag th vng thp l 0 db cn vng cao -20 db, gc lch pha m
3.Hm qu xut pht t trc tung, tip cn vi 1
4.Hm trng lng, Nu l lead t mt im trn trc tung dng v 0. nu l lag th t m
v khng
V d : trong iu khin y l nhng khu b
36
2.3 PHN TCH H THNG
Khi c m hnh ton hc, cng vic tip theo ca bi ton iu khin l phi phn tch h
thng rt ra c mt s kt lun c bn v tnh cht, cht lng ng hc ca h thng phc v
vic thit k b iu khin. Bi ton phn tch h thng c nhng nhim v sau :
Hiu bit v tnh n nh ca h thng
Hiu bit v cht lng h thng ch xc lp trong min thi gian
Hiu bit v cht lng h thng ch xc lp trong min tn s
Hiu bit v cht lng h thng ch qu .
Hiu bit v tnh bn vng
1
2
Re A J
1.Khi nim
Hm truyn t h h : l hm truyn t ca h iu khin h
39
Hm truyn t kn : l hm truyn t ca h iu khin phn hi thc, iu khin phn hi
c iu khin v iu khin thc
2)Nu h h c N nghim c phn thc dng (khng n nh), h kn n nh khi ng cong Nyquist
bao im (-1j0) N/2 vng kn
40
Gi a l khong cch t im m pha bng 180 n -1 th
C. Phase Margin
D.Kt lun
T ng cong Nyquist ta c th bit c h l h c khu khuych i nu ti tn s =0,
ng cong xut pht t mt im trn trc thc chnh l h s khuych i, h c bc v
sai tnh bng 0
Nu ng cong xut phat ti gc to vi tn s bng 0 th h c bc v sai tnh <0 v l
h c khu vi phn
Nu ng cong xut pht t VC ti tn s =0 th h c bc v sai tnh >0 v l khu tch
phn.
Ti mt im bt k trn ng cong cho ta bit rng tn hiu ra c bin v gc lch pha
nh th no vi tn hiu vo ng vi tn s ti im .(h h)
Nu ta dng ng trn n v, ta s bit c h kn c n nh hay khng, d tr n
nh v bin cng nh v pha.
Nu ng cong ct ng trn n v ti C mt im duy nht th h kn n nh khi gc
ct nh hn pi
d tr n nh v bin : nu ng cong ct trc honh ti B th d tr n nh
bin c tnh l 1/OB
41
d tr n nh pha : nu ng cong ct ng trn n v ti C th c tnh l gc
ReOC
Lnh Nyquist dng xy dng c tnh tn s bin pha
3.Phn tch cht lng h kn t th bode h h
th Bode th hin bin v pha ca hm G(j*w) (trong vc t w ch nhn gi tr dng). v
th ta dng lnh bode , v d : cho hm
50
---------------------------
s^3 + 9 s^2 + 30 s + 40
bode(50,[1 9 30 40])
Ta c
Ch trc tn s theo t l xch lg, trc pha l v trc bin l decibel (db). Decibel c nh
ngha l 20*log10 ( |G(j*w| )
d tr pha l s sai khc pha gia ng cong pha v ng -180 ti tn s Wgc (Wgc l tn s
m ti h s khuych i bng 0db) v yu cu ng cong bin phi vt qua tn s Wgc.
Tng t nh vy, d tr bin l s sai khc gia ng cong bin v ng 0db ti tn s Wpc
(Wpc l tn s m pha bng -180 ) v ng cong pha phi vt qua tn s Wpc nh hnh v :
42
Nguyn tc kim tra n nh ca h theo ng cong bode nh sau :
Xy dng c tnh L v
Nu TB nm trn trc honh th h c bin >1
im ct ca TTSBP vi ng trn n v l giao ca TB vi trc honh
Gc ti tn s ct l tung ca ti tn s ct
H kn s n nh nu gc ca tn s ct nm trn ng pi
S dng cc lnh Matlab bode v margin v ta bit cht lng ca h thng nh sau :
D tr bin ( Gm) : gi tr o ca bin ti tn s GMF
Tn s GMF (Wcg) : l tn s ti th pha ct ng pi
D tr pha (Pm) : l gc t v tr tn s PMF ti pi
Tn s PMF(Wcp) : l tn s m ng bin ct ng 0db
Ngoi ra ta cn c th bit c ch tiu cht lng h kn :
Cng hng nh Mp : gi tr ln nht ca TTS (1.1-1.5) v tn s cng hng
Gii thng : l tn s m bin gim 3db so vi bin tn s bng 0
margin(50,[1 9 30 40])
w = 3;
num = 1;
den = [1 0.5 1 ];
t=0:0.1:100;
u = sin(w*t);
[y,x] = lsim(num,den,u,t);
plot(t,y,t,u)
axis([90, 100, -1, 1])
Sai s trng thi xc lp Ess c nh ngha l s khc nhau gia tn hiu vo v ra ca h thng
trng thi n nh khi thi gian tin ra v cng (tc l p ng ca h t trng thi xc lp). Sai s
trng thi xc lp ph thuc vo dng tn hiu u vo (bc thang, dc, hay dng khc) cng nh dng h
thng bc khng, bc 1 hay bc hai.
Ch : vic phn tch sai s trng thi xc lp ch c tc dng i vi h thng n nh. Ta phi kim
tra h thng c n nh hay khng mi phn tch sai s trng thi xc lp
Trc khi ni ti quan h gia sai s trng thi xc lp v dng h thng, chng ta b qua sai s ca
dng h thng hay tn hiu u vo. Chng ta bt u t cng thc c s dng phn tch sai s trng
thi xc lp . sai s trng thi xc lp c th c tnh ton t t hm truyn t ca h h hoc kn vi
phn hi bng 1, nh s sau :
44
Chng ta c th tnh ton sai s trng thi xc lp nh s dng nh l gi tr cui ( nh l ch ng dng
cho mu s khng c cc bn phi mt phng phc). :
Vi h thng c phn hi :
Chuyn i mt cht ta c
45
C.Dng h thng v sai s trng thi xc lp
Nu ta tham kho cng thc tnh sai s trng thi xc lp ca h phn hi bng 1, ta s xc nh c h
s sai s. H s ny l Kp, sai s v tr, Kv sai s tc v Ka l sai s gia tc. Bit gi tr ca cc h s,
ta bit c dng h thng v d on h thng c tin ti sai s trng thi xc lp hay khng. Ta c h
thng nh hnh v
1)Type 0 systems
Chng ta c h thng :
46
Trong G(s): 1
---------------
(s + 2)(s + 3)
Step Input
num = 1;
den = conv([1 2],[1 3]);
[clnum,clden] = cloop(num,den);
step(clnum,clden)
axis([0,3,0,1.1])
Ramp Input
num = 1;
den = conv([1 2],[1 3]);
[clnum,clden] = cloop(num,den);
t = 0:0.1:200;
u = t;
[y,x] = lsim(clnum,clden,u,t);
plot(t,y,t,u)
xlabel('Time(secs)')
ylabel('Amplitude')
title('Input-purple, Output-yellow')
num = 1;
den = conv([1 2],[1 3]);
[clnum,clden] = cloop(num,den);
t = 0:0.1:200;
u = 0.5*t.*t;
[y,x] = lsim(clnum,clden,u,t);
plot(t,y,t,u)
xlabel('Time(secs)')
ylabel('Amplitude')
title('Input-purple, Output-yellow')
48
Ramp Input
num = 1;
den = conv([1 2],[1 3]);
den = conv(den,[1 0]);
[clnum,clden] = cloop(num,den);
t = 0:0.1:100;
u = t;
[y,x] = lsim(clnum,clden,u,t);
plot(t,y,t,u)
xlabel('Time(secs)')
ylabel('Amplitude')
title('Input-purple, Output-yellow')
Parabolic Input
num = 1;
den = conv([1 2],[1 3]);
den = conv(den,[1 0]);
[clnum,clden] = cloop(num,den);
t = 0:0.1:150;
u = 0.5*t.*t;
[y,x] = lsim(clnum,clden,u,t);
plot(t,y,t,u)
xlabel('Time(secs)')
ylabel('Amplitude')
title('Input-purple, Output-yellow')
3)Type 2 Systems
49
Ta c h thng
(s + 1) (s + 3)
-------------------
s^2 (s + 2)(s + 3)
ch : h thng c t s khc nhau ta c mt h thng n nh. Ch khng quyt nh ti bc
ca h thng
Step Input
Ramp Input
50
Sai s trng thi xc lp bng khng.
Parabolic Input
axis([10,14,50,100])
k b0 s m ... bm 1 s bn
Nu ta bin i HT v dng : G(s)= th k l h s khuych i , r l
s r a0 s n ... a n 1 s a n
thnh phn tch phn gi l bc v sai tnh ca h. Sai lch tnh ca h ph thuc vo dng tn hiu vo v
51
bc v sai nh sau : kp,kv,ka cc h s khuych i ng vi cc tn hiu 1(t), t v t 2 /2 th ta c bng tng
kt sai s trng thi xc lp ph thuc vo dng tn hiu vo v dng h thng nh sau :
r=0 r=1 r=2
x(t)=1(t) 1/(1+kp) 0 0
X(t)=t VC 1/kv 0
2
X(t)=t /2 Vc Vc 1/ka
Nh vy ta phi v c hai c tnh trn tnh cc tham s. S dng cc lnh trong Matlab : step,
impulse
Vic xc nh thng s ca qu trnh qu ch yu ta phi da vo hm h(t). Trong mt vi
trng hp ta c th xc nh c nh sau :
k
1)i vi h dao ng bc 2 c dng : G s 2
;0 D 1 ta c th xc nh
1 2TDs Ts
c
52
ln 20 3T
Ts T
D D
D
1 D2
h ke
T
Tmax
1 D2
2)i vi h kn c hm h h dng :
k
Gh s R s S s ; T1 , T2 0
T1s 1 T2 s
va..T1 4T2
Th h kn trn l h dao ng bc hai v cc thng s xc nh nh sau :
T1
4T2 T1
h ke
ln 20 3T
Ts T 6T2
D D
3)i vi h kn c hm h h dng :
T1s
Gh s R s S s 2
; T1 T2
Ts 1 T2 s
biu Bode ca h h ta c tn s ct (ti tn s ny khuych i l 0db) Tc 1 c . Do qu
trnh qu ch xut hin vng tn s cao nn ta c th xp x m hnh v dng :
k
Gh s R s S s ; T2 Tc 4T2
Tc s 1 T2 s
Tham s qu trnh qu c xc nh nh sau :
T1
4T2 Tc
ke h
ln 20 3T
Ts T 6T2
D D
10
V d 1 : cho h kn c hm h h : Gh s
0.2s 1
S dng lnh Matlab ta c :
sys=10/((0.1*s)^2+2*0.1*0.5*s+1)
Transfer function:
10
--------------------
0.01 s^2 + 0.1 s + 1
>> step(sys)
>> step(sys)
>> sys=(10/(0.2*s+1))/(1+10/(0.2*s+1))
Transfer function:
2 s + 10
---------------------
0.04 s^2 + 2.4 s + 11
>> step(sys)
53
Nhn vo p ng ta thy Td=0.01s; Ts=0.05s v khng c qu iu chnh
V d 2 : Transfer function:
10
-----------------------
0.25 s^2 + 0.5 s + 1
step(sys)
u y
K S(s)
-
10 s 4
Vi S s 2
, nh vy hm sai lch phn hi l :
s s 6 s 10 0.15s 1
10 s 4
S s 1 k 2
0 . S dng lnh Matlab ta c
s s 6 s 10 0.15s 1
55
sys=10*(s+4)/(s*(s^2+6*s+10)*(0.15*s+1)) Transfer function:
10 s + 40
-----------------------------------
0.15 s^4 + 1.9 s^3 + 7.5 s^2 + 10 s
>> rlocus(sys)
>> rlocfind(sys)
Select a point in the graphics window
selected_point = 0.0533 + 4.1460i
ans : k = 2.2218
Kp = Proportional gain
KI = Integral gain
Kd = Derivative gain
Khu t l (proportional) c tc dng lm gim thi gian tng Tr (rise time) v sai s trng thi xc lp
(steady state error) (khng bao gi kh c sai s). khu tch phn (integral) kh c sai s trng thi
xc lp nhng c th lm xu ng cong p ng. Khu vi phn (derivative) c tc dng tng tnh n
nh ca h thng, gim qu iu chnh v ci tin dng ng cong p ng.
57
10
---------
0.5 s + 1
>> set(h,'IOdelay',3)
>> h=tf(h)Transfer function:
10
exp(-3*s) * ---------
0.5 s + 1
>> step(h)
58
20.4
S dng Matlab ta tnh c kth 2.04 th h bin gii n nh :
10
sys=20.4*(s+4)/(s*(s^2+6*s+10)*(0.15*s+1))
Transfer function:
20.4 s + 81.6
-----------------------------------
0.15 s^4 + 1.9 s^3 + 7.5 s^2 + 10 s
>> sys1=sys/(1+sys)
Transfer function:
3.06 s^5 + 51 s^4 + 308 s^3 + 816 s^2 + 816 s
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
0.0225 s^8 + 0.57 s^7 + 5.86 s^6 + 34.56 s^5 + 145.3 s^4 + 458 s^3 + 916 s^2 + 816 s
>> step(sys1)
T p ng ta xc nh c Tth=1.2s
Vy ta c th chn tham s b PID theo cc cng thc trn.
4.Phng php Chien-Hrones-Reswick
Vi gi thit i tng n nh, hm h(t) khng c dao ng v hnh ch S. v phng php ny
k
thch hp vi cc i tng qun tnh bc cao c HTD S s n
v tho mn b/a>3. phng php
1 sT
a ra 4 cch xc nh tham s b iu khin nh sau :
A.Yu cu h ti u theo nhiu, h kn khng c qu iu chnh
3b
-Nu R s k p ; thi : k p
10ak
1 6b
-Nu R s k p 1 ; thi : k p ; TI 4a
TI S 10ak
1 19b 12a 21a
-Nu R s kp 1 TD s ; thi : k p ; TI ; TD
TI S 20ak 5 50
B.Yu cu ti u theo nhiu, h kn c qu iu chnh khng vt qu 20%
7b
-Nu R s k p ; thi : k p
10ak
1 7b 23
-Nu R s k p 1 ; thi : k p ; TI a
TI S 10ak 10
1 6b 21a
-Nu R s kp 1 TD s ; thi : k p ; TI 2a; TD
TI S 5ak 50
C.Yu cu ti u theo tn hiu t trc, h kn khng c qu iu chnh
59
3b
-Nu R s k p ; thi : k p
10ak
1 7b 6
-Nu R s kp 1 ; thi : k p ; TI b
TI S 20ak 5
1 3b
-Nu R s kp 1 TD s ; thi : k p ; TI b; TD a / 2
TI S 5ak
D.Yu cu ti u theo tn hiu t trc, h kn c qu iu chnh khng vt qu 20%
7b
-Nu R s k p ; thi : k p
10ak
1 5b
-Nu R s k p 1 ; thi : k p ; TI b
TI S 6ak
1 19b 27 47
-Nu R s kp 1 TD s ; thi : k p ; TI b; TD a
TI S 20ak 20 100
12
V d cho h c i tng S s 5
0.2s 1
Ta xc nh hm h(t) ca i tng :
sys=12/(1.2*s+1)^5
Transfer function:
12
------------------------------------------------------
2.488 s^5 + 10.37 s^4 + 17.28 s^3 + 14.4 s^2 + 6 s + 1
>> step(sys)
Da vo p ng ta xc nh tham s ca PID theo cc cng thc trn.
u t
w(t) y(t)
R s S s
-Vng tn s thp c trng cho cht lng h thng lm vic vi tn hiu mt chiu (ch xc
lp) nn ta c th b qua
-Vng tn s rt cao c trng cho cht lng h thng b nh hng ca nhiu nn ta c th b qua
-Vng tn s trung bnh v cao l vng c nh hng quyt nh ti cht lng ng hc ca h
thng. Ngi ta nhn thy rng vng ny c c trng bi tn s ct c , tn s gy I & T ,
nghing ca c tnh trong vng tn s gy v ln khong cch vng tn s gy. V c cht lng
tt nht th th bode trong vng ny phi c : tn s ct phi gia hai tn s gy, khong cch o
1 1
trong h trc to ca th bode l a TI / T1 ; TI ; T1 phi 1<a<4 th h dao ng tt
I 1
dn
B.iu khin i tng tch phn-qun tnh bc nht
k
HT : S s c b iu khin ti u i xng l b PI :
s (T1s 1)
1
R s kp 1 vi tham s xc nh nh sau :
TI S
62
4ln 2 h
-Xc nh a 2
trong h l qu iu chnh c cho trc
ln 2 h
-Tnh TI = aT1
1
-Tnh k p
kT1 a
-V d : cho S(s) = 2/(s(1+0.3s)), b iu khin R(s) = kp(1+1/TIs)
Ta chn a=2 ta c kp=1,18 v TI=0.6
Ta c hm h(t) :
63
Tham s ca i tng iu khin :
J=3.2284E-6;
b=3.5077E-6;
K=0.0274;
R=4;
L=2.75E-6;
J=3.2284E-6;
b=3.5077E-6;
K=0.0274;
R=4;
L=2.75E-6;
num=K;
den=[(J*L) ((J*R)+(L*b)) ((b*R)+K^2) 0];
Hm truyn t ca b PID c th trin khai nh sau :
64
By gi ta kho st h phn ng vi nhiu nh on lnh sau :
numdcl=conv(numc,1);
dendcl=conv(denc,Kp);
step(numdcl,dendcl,t);
J=3.2284E-6;
b=3.5077E-6;
K=0.0274;
R=4;
L=2.75E-6;
num=K;
den=[(J*L) ((J*R)+(L*b)) ((b*R)+K^2) 0];
65
Kp=1.7;
Ki=20;
numcf=[Kp Ki];
dencf=[1 0];
numf=conv(numcf,num);
denf=conv(dencf,den);
[numc,denc]=cloop(numf,denf,-1);
t=0:0.001:0.4;
step(numc,denc,t)
Ta c :
S phn ng ca h i vi nhiu :
figure
numdcl=conv(numc,dencf);
dendcl=conv(denc,numcf);
step(numdcl,dendcl,t);
Ta c :
Nh vy khi a khu tch phn vo, ta ci thin c sai s trng thi xc lp khi h
thng b nhiu tc ng, nhng cha ci thin c qu iu chnh v thi gian qu
66
gim thi gian qu , ta tng h s khuch i Kp=17 v chn Ki =200, kho st lai ta thy :
Kp=17;
Ki=200;
Kd=0.15;
numcf=[Kd Kp Ki];
dencf=[1 0];
numf=conv(numcf,num);
denf=conv(dencf,den);
[numc,denc]=cloop(numf,denf,-1);
t=0:0.001:0.1;
step(numc,denc,t)
Kt qu kho st ta c :
67
Kt qu p ng ca h tt hn rt nhiu. nhng phn ng vi nhiu vn cn chm, do ta tng
Ki=600, kho st li ta c kt qu t yu cu :
68
Vy b iu khin PID thu c l
Kp=17,
Ki=600,
Kd=.15,
Ch : s tng quan trn c th khng hon ton chnh xc, bi v cc h s Kp, Ki, Kd ph thuc vo
nhau. Thc t, khi thay i gi tr ca mt h s c th lm thay i tc dng ca hai h s kia. Bi vy
bng trn ch l tham kho khi ta tin hnh xc nh gi tr ca cc h s m thi.
Khi thit k b PID cho h thng, ta tin hnh theo cc bc sau c c p ng mong mun :
1) xy dng p ng h h v xc nh cn ci tin (improved) ci g
2) a khu t l (proportional) vo ci tin thi gian tng Tr (rise time)
69
3) a khu vi phn (derivative) vo ci tin (improved) qu iu chnh (overshoot)
4) a khu tch phn (integral) vo kh (eliminate) sai s (steady state error)
5) Chnh (adjust) Kp, Ki, Kd cho ti khi ta nhn c p ng nh mong mun.
Cui cng, khng nht thit h thng no, b iu khin cng cn y c ba khu. Ty c im ca
h thng m ta c th ch s dng b iu khin vi khu P hoc PI hoc PD hoc PID
T cng thc
Trong
zeta=0.7;
Wn=1.8;
sgrid(zeta, Wn)
71
Ta thy 2 ng thng nt chm to thnh gc 45 0 biu din h s suy gim 0.7 ; pha trong hai
ng l 0.7 ; pha ngoi hai ng 0.7 . Na ng trn nt chm biu din Wn=1.8 rad/s; pha
trong ng trn l Wn<1.8 rad/s v ngoi ng trn l Wn>1.8 rad/s. Nh vy tha mn yu cu
thit k, ta phi chn cc im cc pha ngoi ng trn v pha trong hai ng thng nh sau
[kd,poles] = rlocfind(num,den)
Nhp chut vo vng thch hp ta xc nh c gi tr ca K :
72
Kt qu nh ta mong mun l qu iu chnh nh hn 5% v thi gian tng nh hn 1s.
73
Trong Gc(s) l hm truyn t b iu khin, G(s) l hm truyn t ca i tng iu khin :
10
----------
1.25s + 1
Yu cu thit k nh sau :
C hai cch gii quyt vn ny : dng th hoc tnh ton. Trong phm vi Matlab th l phng
php ti u :
num = 10;
den = [1.25,1];
bode(num, den)
74
Ta c th kim tra li bng hm qu
[numc,denc] = cloop(num,den,-1);
step(numc,denc)
num = [10];
den = [1.25, 1];
numPI = [1];
denPI = [1 0];
newnum = conv(num,numPI);
newden = conv(den,denPI);
bode(newnum, newden, logspace(0,2))
75
D tr pha v gii thng u qu nh. Chng ta thm z r ti 1, dng Matlab kho st li :
num = [10];
den = [1.25, 1];
numPI = [1 1];
denPI = [1 0];
newnum = conv(num,numPI);
newden = conv(den,denPI);
bode(newnum, newden, logspace(0,2))
num = [10];
den = [1.25, 1];
numPI = 5*[1 1];
denPI = [1 0];
newnum = conv(num,numPI);
newden = conv(den,denPI);
bode(newnum, newden, logspace(0,2))
76
c tnh gi tt hn rt nhiu, ta kim tra li :
[clnum,clden] =cloop(newnum,newden,-1);
step(clnum,clden)
77
CU HI N TP V BI TP CHNG 2
a. Cu hi n tp
Cu hi 1: Trnh by php bin i FURIER, LAPLACE v ng dng ca n trong mn hc
Cu hi 2: Hm truyn t v phng php xy dng
Cu hi 3: c tnh ng hc : cc phng php xy dng v phn tch h thng
Cu hi 4: M hnh im cc-im khng : cc phng php xy dng v ng dng ca n.
Cu hi 5: S khi v i s s khi.
Cu hi 6: Trnh by ni dung bi ton phn tch h thng trong min phc.
Cu hi 7: Xc nh tnh n nh ca h thng t a thc c tnh ca n.
Cu hi 8: Phn tch cht lng h thng kn t c tnh tn s ca h h.
Cu hi 9: Phn tch cht lng h thng ch qu
Cu hi 10: nh gi cht lng h thng ch xc lp.
Cu hi 11: Phn tch h thng bng m hnh im cc-im khng
Cu hi 12: Trnh by v b iu khin PID
Cu hi 13: Xc nh tham s ca b PID i vi i tng iu khin qun tnh bc nht c tr
Cu hi 14: Xc nh tham s ca b PID i vi i tng iu khin qun tnh bc cao c hm
qu hnh ch s
Cu hi 15: Xc nh tham s ca b PID bng phng php thc nghim ti hn
Cu hi 16: Xc nh tham s ca b PID bng phng php tng T ca Kuhn
Cu hi 17: Xc nh tham s ca b PID theo ti u ln.
Cu hi 18: Xc nh tham s ca b PID theo ti u i xng
Cu hi 19: Trnh by phng php thit k b iu khin s dng qu o nghim s
Cu hi 20: Trnh by phng php thit k b iu khin s dng c tnh tn s
b. Bi tp
Bi 1:
Tm tn hiu x(t) c nh Laplace sau:
2s 2 13s 17 s 3 5s 2 9 s 7
X ( s) X ( s)
s 2 4s 3 s 1 s 2
p s : p s :
2*Dirac(t)+7*exp(-3*t)-2*exp(-t) Dirac(3,t)+6*Dirac(2,t)+13*Dirac(1,t)+12*Dirac(t)+2*exp(-t)
5s 2 19s 20
X ( s)
s 4 7s3 17s 2 17s 6
S : -2*exp(-3*t)+2*exp(-2*t)+3*t*exp(-t)
Bi 2:
Gii cc phng trnh vi phn sau:
d3y d2y dy
5 6 5 vi cc iu kin u bng khng
dt dt dt
p s : 5/6-5/2*exp(-2*t)+5/3*exp(-3*t)
Bi 3:
Cho mch in nh hnh 2.124b gm hai in tr v hai t in R1 , R2 , C1 , C2 . Thit lp phng trnh vi
phn m t ng hc v hm truyn t ca mch in.
78
R1 R2
C1 C2
Gi :
S dng cc mi quan h di y thit lp mi quan h vo (u) v ra (y)
i2 sc2 y
i1 c1s R2 c2 s 1 y
i i1 i2
Bi 4:
Xc nh hm truyn t ca h thng c bn im cc -3; -1 im khng 1. Bit G(0)=2. Xy dng
hm qu v phn tch ng hc ca h thng thng qua hm qu cng nh v r cc im cc im
khng. p s :
-6 (s-1)
-----------
(s+3) (s+1)
C tn hiu vo u(t), tn hiu ra y(t). n(t) l tn hiu nhiu tc ng vo h thng, e(t) l tn hiu sai lch
iu khin. Chng ln lt c nh Laplace l U(s), Y(s), N(s) v E(s). Hy xc nh :
79
Y s
-Hm truyn t G s ca h khi khng c nhiu
U s n t 0
Y s
-Hm nhy ca h S s
N s u t 0
E s
-Hm truyn t sai lch iu khin E1 s
U s n t 0
Gi :
Khi tnh hm truyn t khng c nhiu th ta xa tn hiu nhiu trong s cu trc
Khi tnh hm truyn t theo nhiu th ta xa tn hiu vo trong s cu trc.
S dng php i s s khi tnh hm truyn t theo nguyn tc bo tn tn hiu v gi tr cng
nh hng i.
Bi 6:
S dng Matlab xy dng c tnh tn v phn tch ng hc cc h thng c hm truyn t sau :
1 1
G s G s
1 0.5s 1 0.5s 1 1.5s
1 1
G s G s k 1 0.25s
s 1 0.75s 1 1.25s 5s
Gi :
S dng lnh nyquist v bode v c tnh tn ca h thng
Bi 7:
Hy xc nh hm truyn t cng nh cc thnh phn khuych i, vi, tch phn trong s khi cc
mch in sau (hnh 2.128)
R1 R3 L2
R2 L1 C3
C1
C2
R4 L4 R6
C6
R5 R7
C5 L5
L3 C7
Gi :
S dng cc nh lut v mch in thit lp phng trnh vi phn, sau xc nh hm truyn t.
S dng mi quan h cc im nt tn hiu thit lp s cu trc mch in t xc nh cc thnh
phn P,I,D ca mch. V d m phng mch in th nht ta c : 3 khu khuych i v 1 khu tch phn
80
Bi 8:
Xc nh hm truyn t cc h thng c s khi sau : (hnh 2.129)
Gi :
S dng php i s s khi tnh hm truyn t theo nguyn tc bo tn tn hiu v gi tr cng
nh hng i.
Bi 9:
S dng tiu chun ROUTH hoc HURWITZ xt tnh n nh cc h thng c a thc c tnh sau
a) 1.1s6 7.25s5 18.6s4 24.84s3 18.2s2 6.69s 1.08
b) 5s5 47s4 140.55s3 168.67s2 82.63s 0.72
c) 25s5 87.5s4 80s3 5.5s2 8.64s 0.72
3 2
d) s 8s 22s 20
e) s4 10s3 38s2 64s 40
Bi 10:
81
S dng tiu chun MICHAILOV xt tnh n nh cc h thng c a thc c tnh sau :
a) s5 s4 20s3 10s2 54s 10
b) s5 s4 25s3 5s2 144s 5
Bi 11:
2
H kn c hm truyn t h h Gh s . S dng Matlab xy dng c tnh tn s v phn tch
s s 2
cht lng ng hc h kn thng qua c tnh tn thu c
p n: th thu c nh hnh v
Nyquist Diagram
8
Imaginary Axis
0
-2
-4
-6
-8
-1 -0.9 -0.8 -0.7 -0.6 -0.5 -0.4 -0.3 -0.2 -0.1 0
Real Axis
Bi 12:
S dng Matlab v qu o nghim s cho h kn c hm truyn t h h sau v da vo qu o
nghim s bin lun cht lng h kn :
k 2 s
a) 1.5
Root Locus
0.95
k 1 s 3 s 1
b)
s 2 s 4 s 5 s 0.5 0.988
Imaginary Axis
6s 1 0.5s 1 0.33s
-0.5 0.988
-1
0.95
Qu o nghim s ca bi ton a)
Bi 13:
Xc nh tham s b iu khin I, PI hoc PID cho cc i tng c hm truyn t sau :
1 2
4s 1 0.2 1 3s 1
2 2
5
3s 1 2 s 1 s 1 3s 1 5s 1 0.3s 1
Gi : s dng cc cng thc c hc tnh. Sau kho st li cht lng
Bi 14:
Xc nh tham s ti u i xng cho b iu khin PID cho cc i tng iu khin c hm truyn t
sau v c lng qu iu chnh :
2
a) ng vi a=2
s 1 1.5 s
3
b) ng vi a=4
2 s 1 s 1 3s
2
c) ng vi a=6
s 1 2s 1 6s
Gi : s dng cc cng thc c hc tnh. Sau kho st li cht lng
82
CHNG 3: IU KHIN LIN TC TRONG MIN THI GIAN
83
Cho hai ma trn cng kch thc (mxn) ta c th thc hin php tnh cng, tr :
A a ji , B bij , thi, C A B, voi, cij a ji bij
2)php nhn vi mt s thc (phc) :
A aij , thi, B xA, voi, bij xaij
3)php chuyn v : l php chuyn to ra ma trn mi : ta c ma trn A (mxn) th ma trn chuyn v
T
A (nxm) (tc hng thnh ct v ct thnh hng) : A A ' .
Nu A=AT th A L ma trn i xng v n phi l ma trn vung.
Cc phn t trn cng mt ct c gi l vc t hng
4) Php nhn hai ma trn : iu kin thc hin c php nhn : l hai ma trn kch thc hng
ca ma trn th nht (mxp) phi bng hng ma trn th hai (pxn) v ta c ma trn C c kch thc (mxn):
A aik , voi, m p , va, B bkj , voi, p n , thi, C AB cij , voi, m n
p
cij aik bkj
k 1
Tp hp tt c cc ma trn c cng s hng, s ct kt hp vi php nhn to thnh na nhm.
Tp hp tt c cc ma trn vung cng kch thc kt hp vi php cng v php nhn to thnh
mt vnh.
Mt ma trn vung c gi l trc giao nu ATA=AAT=I
Hai vc t a, b c gi l trc giao nu : a T b 0
3.Hng ca ma trn
Ta c th biu din li ma trn A thnh mt ma trn ct gm m vc t hng hoc thnh mt ma trn
hng vi n vc t ct. Ta gi s c nhiu nht p vc t hng c lp tuyn tnh, q vc t ct c lp
tuynd tnh th hng ca ma trn c hiu l Rank(A)=min p, q
Mt ma trn vung nxn c gi l khng suy bin nu Rank(A)=n
4.nh thc ma trn
K hiu det(A)
5.Ma trn nghch o
AB=BA=I th B l ma trn nghc o ca A. k hiu l A -1 v det(A) 0 nn A l ma trn khng
suy bin.
6.Vt ca ma trn
K hiu l trace (A) l tng gi tr cc phn t trn ng cho chnh.
7.Ma trn l mt nh x tuyn tnh
ta c h phng trnh vi phn m phng trnh v n n. Tc n trng thi v c m u ra ta c Ax=y.
Nh vy ma trn A c vai tr nh x tuyn tnh mt im gc x trong khng gian n chiu xang
im nh y trong khng gian m chiu.
a11 x11 a12 x12 ... a1n x1n y1 a11 a12 a1n
a21 x21 a22 x22 ... a2 n x2 n y2 a21 a22 a2 n
Ax y trong A
am1 xm1 am 2 xm 2 ... amn xmn ym am1 am 2 amn
A l nh x mt im n chiu xang nh m chiu
H thng k
m tn hiu vo thut c n tn R tn hiu ra
hiu trng thi
85
Khi c lc tc ng u(t), h s sinh ra lc chng li s chuyn ng : Fc , Fd , Fm do l so, b gim
Fc by (t ) bx1
dy 2 t dx2
chn ng v vt m sinh ra. Ta c h phng trnh : Fm m m
dt dt
dy t
Fd a ax2
dt
dx2 b a 1
S dng nh lut Newton ta c : Fc Fm Fd u x1 x2 u
dt m m m
dx 0 1 0
x u
Tng hp ta c m hnh : dt b
m
a
m
1
m
y 1 0 x
2.Quan h gia m hnh khng gian trng thi v m hnh HT
-Xc nh hm truyn t t m hnh trng thi : quan h gia HT v cc ma trn c m t
1
qua cng thc G s c T sI A b d
cng thc ny c thc hin bi lnh ss2tf : [n,d]=ss2tf(A,B,C,D)
V d :
>>a=[-0.5 -1;1 0] >> b=[1;0] >> c=[0 100] >> d=0
a= b= c= d=
-0.5000 -1.0000 1 0 100 0
1.0000 0 0
>> [n,d]=ss2tf(a,b,c,d)
n=
0 0 100
d=
1.0000 0.5000 1.0000
>> sys=tf(n,d)
Transfer function:
100
---------------
s^2 + 0.5 s + 1
-Xc nh m hnh trng thi chun iu khin t hm truyn t :
b0 b1s ... bn s n
Ta c hm truyn t : G s chuyn qua m hnh trng thi ta c
a0 a1s ... an 1s n 1 s n
x1 0 1 0 0 x1 0
x2 0 0 1 0 x2 0
u v
xn a0 a1 an 1 xn 1
x1
x2
y x1 b0 a0bn ,..., bn 1 an 1bn bnu
xn
cng thc ny c thc hin bi lnh tf2ss : [A,B,C,D]=tfss(n,d)
V d :
>> n=[100]
n=
100
86
>> d=[1 0.5 1]
d=
1.0000 0.5000 1.0000
>> [a,b,c,d]=tf2ss(n,d)
a= b= c= d=
-0.5000 -1.0000 1 0 100 0
1.0000 0 0
87
1)Hiu bit v s phn b cc im cn bng ca h thng : l trng thi m nu h khng
chu tc ng t bn ngoi th n ng nguyn ti . Nh vy nu xe l im cn bng h thng th n l
dx
nghim ca phng trnh Ax 0 . Nh vy i vi h tuyn tnh th im cn bng l gc to .
dt
2)Hiu bit v tnh n nh Lyapunov ca h thng. Mt h thng n nh Lyapunov l h thng
c kh nng t tr v ln cn im cn bng xe ban u khi b nhiu nh bt ra khi v tr cn bng. H
khng nhng t tr v ln cn im cn bng xe ban u m cn tin thng ti xe th c gi l n nh
tim cn Lyapunov ti xe . i vi h tuyn tnh th khi nim n nh Lyapunov v n nh BIBO (u
vo chn th u ra cng chn ) l hon ton ng nht.
3)Hiu bit v tnh iu khin c ca h thng ti mt im trng thi cho trc.
4)Hiu bit v tnh quan st c ca h thng ti mt im trng thi cho trc.
3.3.2 Phn tch tnh n nh
1.Phn tch tnh n nh BIBO
1
T mi quan h gia m hnh trng thi v m hnh HT : G s c T sI A b d h n nh
BIBO khi v ch khi ma trn A c tt c cc gi tr ring nm bn tri trc o. iu ny tng ng vi
nghim ca a thc p s det( sI A) nm bn tri trc o.
xt tnh n nh BIBO u tin ta phi xc nh c a thc p s det( sI A) bng lnh
poly(A).
0.5 1
V d : cho ma trn A xc nh a thc c tnh :
1 0
a=[-0.5 -1;1 0]
a=
-0.5000 -1.0000
1.0000 0
>> poly(a)
ans =
1.0000 0.5000 1.0000
a thc c tnh : p s s 2 0.5s 1
Sau ta dng cc tiu chun Routh, Hurwitz, Michailov xt tnh n nh. Ta c th tnh nghim
trc tip ca a thc kt lun tnh n nh BIBO : ta dng lnh roots(p):
p=[1 0.5 1]
p=
1.0000 0.5000 1.0000
>> roots(p)
ans =
-0.2500 + 0.9682i
-0.2500 - 0.9682i
N c 2 nghim c phn thc m ta kt lun h thng ny n nhBIBO
2.Tiu chun n nh Lyapunov-hm lyapunov
Xut pht im ca tiu chun l n nh BIBO khi v ch khi n n nh tim cn Lyapunov tc l
khi v ch khi cc qu o trng thi t do hng v gc to v kt thc ti .
Bn cht ca phng php Lyapunov l gi s bao quanh gc 0 c cc h ng cong v khp kn.
Cc ng cong ny c th coi l bin ca cc ln cn 0 v nu tt c cc qu o trng thi t do ct tt
c cc ng cong thuc h v t ngoi vo trong th ta c th kt lun l cc qu o trng thi ny tin
v gc 0 v kt thc ti . T kt lun tnh n nh Lyapunov ca h.
Nh vy nu t ti hm v x tho mn cc iu kin :
-Kh vi, xc nh dng
dv dv
- 0; l o hm ca v x dc theo qu o trng thi t do
dt dt
Th h n nh tim cn Lyapunov ti gc 0 v hm v x l hm Lyapunov
88
s dng tiu chun Lyapunov ta phi thc hin hai bc :
1)Xy dng h ng cong v khp kn cha gc 0 bn trong
2)Kim tra xem qu o trng thi x(t ) c ct mi ng cong thuc v t ngoi vo trong hay
khng.
T y ngi ta a ra h qu Lyapunov nh sau :
dx
Ax Bu
Cho mt h thng c m t dt . H s n nh nu mt trong hai iu kin sau tha
y Cx Du
mn :
a)Tn ti mt ma trn vung P xc nh dng sao cho ma trn PA AT P xc nh m, tc
PA AT P xc nh dng.
b)Tn ti mt ma trn i xng xc nh dng Q sao cho phng tnh PA AT P Q c
nghim P cng i xng xc nh dng. y l phng trnh Lyapunov
nh l Sylvester l cng c xc nh mt ma trn vung i xng xc nh dng : cho ma trn
q11 q12 . q1n
q21 q22 . q2 n
:Q ; qik qki
. . . .
qn1 qn 2 . qnn
Xc nh dng khi ma trn ng cho c nh thc dng :
q11 q12 q13
q11 q12
q11 0;det 0;det q21 q22 q23 0
q21 q22
q31 q32 q33
3.3.3Phn tch tnh iu khin c
1.Khi nim iu khin c v iu khin c hon ton
Trong bi ton iu khin gm hai phn :
-Xc nh nhng tn hiu iu khin u(t) a h t mt trng thi ban u khng mong mun ti
mt im trng thi mong mun khc
-Xc nh trong s cc tn hiu u(t) mt tn hiu a h t mt trng thi ban u khng mong
mun ti mt im trng thi mong mun khc vi mt cht lng chuyn i mong mun.
Nu thc hin c nh th th gi l h iu khin c hon ton.
Mt h thng tuyn tnh lin tc c gi l iu khin c nu tn ti t nht mt tn hiu iu
khin a c h t mt im trng thi ban u x0 tu v gc to 0 trong mt khong thi gian
hu hn.
Mt h thng tuyn tnh lin tc c gi l iu khin c hon ton nu tn ti t nht mt tn
hiu iu khin a c h t mt im trng thi ban u x0 tu n mt im trng thi ch tu
xT trong mt khong thi gian hu hn.
2.Cc tiu chun xt tnh iu khin c cho h tham s hng
Theo nh l Kalman iu kin cn v h c tnh iu khin c l Rank(Co)=n
-Tnh ma trn iu khin c Co=[B AB A2BAn-1B]
-Nu Co c hng y nh ma trn h thng (=n) th h iu khin c hon ton
- tnh Co(controllability matrix) ta dng lnh Co=ctrb(A,B)
- kim tra hng ma trn ta dng lnh Rank(co)
3.3.4 phn tch tnh quan st c
1.Khi nim quan st c v quan st c hon ton
Mt h thng c tn hiu vo u t v tn hiu ra y t c gi l :
-Quan st c ti thi im t0 nu tn ti t nht mt gi tr hu hn T>t 0 im trng thi
x t x0 xc nh mt cch chnh xc thng qua vic quan st cc tn hiu vo, ra trong khong thi gian
[t0-T]
89
-Quan st c hon ton ti thi im t 0 nu vi mi gi tr hu hn T>t 0 im trng thi
x t x0 xc nh mt cch chnh xc thng qua vic quan st cc tn hiu vo, ra trong khong thi gian
[t0-T]
2.Mt s kt lun chung
Theo nh l Kalman iu kin cn v h c tnh quan st c l Rank(Ob)=n
-Tnh ma trn quan st c Ob(observability matrix) = [C;CA; ; CAn-1]
-Nu ma trn Ob c hng y (=n) nh ma trn h thng th h quan st c hon ton
- tnh ma trn Ob (Observability matrix) ta dng lnh Ob=obsv(A,C)
- kim tra hng ma trn ta dng lnh Rank(Ob)
0 0 2 0 1
dx 1 0 1
v d cho h 1 0 4 x 1 2 u ; va; y x
dt 0 1 1
0 1 3 1 1
xt tnh iu khin c v quan st c ca h :
a=[0 0 -2;1 0 -4;0 1 -3] b=[0 1;1 2;-1 1] c=[1 0 -1;0 1 1] >> d=0
a= b= c= d=
0 0 -2 0 1 1 0 -1 0
1 0 -4 1 2 0 1 1
0 1 -3 -1 1
>> co=ctrb(a,b)
co =
0 1 2 -2 -8 2
1 2 4 -3 -14 2
-1 1 4 -1 -8 0
>> rank(co)
ans =
3
>> ob=obsv(a,c)
ob =
1 0 -1
0 1 1
0 -1 1
1 1 -7
-1 1 1
1 -7 15
>> rank(ob)
ans =3
Kt lun : h c tnh iu khin c v quan st c
3.3.5 Phn tch tnh ng hc khng (Sinh vin t nghin cu)
90
trc im cc hay phng php gn im cc (pole placement). Vi phng php ny ta c th thit k
c vc t R (k) /ma trn R (k) phn hi trng thi hoc phn hi tn hiu ra.
Bn cht ca phng php l chn cc tham s ca b iu khin xut pht t mt dng p ng
cho trc (yu cu cht lng iu khin cho trc).
dx
Ax Bu Ax B w Rx
-Nu dng b phn hi trng thi th h thng s c m hnh dt
y Cx Du
trong R (k) l b phn hi trng thi c s nh hnh v :
u dx y
Ax Bu
w dt y
y Cx Du y
_ y
R x
Phng php Ackerman l phng php thit k b iu khin phn hi trng thi cho i tng ch
c mt tn hiu vo.
x1 0 1 0 0 x1 0
x2 0 0 1 0 x2 0
i tng c m hnh : u
xn a0 a1 an 1 xn 1
Th h kn s c A BR m hnh
0 1 0 0
dx
V d : cho h SISO c m hnh : 0 0 1 x 0 u.
dt
1 2 3 1
Tm vc t k h c im cc s1=-3; s2=-4; s3=-5. S dng lnh Matlab ta c :
a=[0 1 0;0 0 1;-1 2 3] >> b=[0;0;1] >> p1=-3 >> p2=-4 >> p3=-5
a= b= p1 = p2 = p3 =
0 1 0 0 -3 -4 -5
0 0 1 0
-1 2 3 1
>> [n,d]=ss2tf(a,b,c,d)
n=
0 -0.0000 -0.0000 1.0000
d=
1.0000 12.0000 47.0000 60.0000
>> sys=tf(n,d)
Transfer function:
-3.553e-015 s^2 - 2.842e-014 s + 1
----------------------------------
s^3 + 12 s^2 + 47 s + 60
>> step(a,b,c,d)
92
3.Phng php Roppenecker
Phng php ny ging phng php trn nhng mnh hn ng dng cho c h MIMO.
thit k ta cng dng lnh place
dx 0 1 0
v d : cho i tng c m hnh : x u vi cc im cc cho trc s1=-1; s2=-2.
dt 0 2 1
tm b iu khin R.
a=[0 1;0 2] >> b=[0;1] >> c=[1 0] >> d=[0] >> p1=-1 >> p2=-2
a= b= c= d= p1 = p2 =
0 1 0 1 0 0 -1 -2
0 2 1
93
3.4.2 iu khin tch knh
iu khin tch knh l vic can thip s b vo h MIMO h MIMO thnh nhiu h SISO.
y ta gi thit s lng tn hiu vo v tn hiu ra bng nhau v l m : u1 , u2 ,..., um ; va; y1 , y2 ,..., ym . c
dx
Ax Bu
m t dt
y Cx Du
1 1 1
E
0 1
2)Chn tu cc tham s :
-Chn aik ; voi; i 1, 2...m; k 0,1,...ri 1 c :
ai ,0 ai ,1s1 ... ai ,k s k ... ai ,ri 1s ri 1
s ri
s si ,1 s si ,2 ... s si ,k ... s si ,ri
Vi cc im cc si ,k l c chn trc cho knh th i
-Chn bi ai 0 knh th i khng c sai lch tnh
Trong v d ta c
m=2 nn i=1,2;
r1=2; r2=1
bi : b1 ; b2 b2 a20 3
nn voi / i 1 aik : a10 ; a11 ;(r1 2 r1 1 1) v ta chn a11 1
voi / i 2 aik : a20 ;(r2 1 r2 1 0) b1 a10 2
3)Tnh ma trn F,L ri tnh M,R
r1 1
c1T A r1 a1,k c1T Ak
k 0
95
b1 0 0
2 0
Ma trn L 0 bi 0
0 3
0 0 bm
2 3
T y ta tnh M E 1L
0 3
2 5 4
R E 1F
0 1 0
2.B iu khin tch knh nh php bin i Smith-McMillan
1. Bi ton :
y l bi ton tm b iu khin tnh (vc t hoc ma trn hng) h kn c cht lng l khi b
nhiu nh bt khi v tr cn bng n mt trng thi no , b iu khin s ko h v gc to vi
1
tn hao nng lng ca qu trnh quay tr li : Q x, u xT Ex u T Fu dt min l nh nht. Bi
20
ton ny gi l LQR (linear quadratic regulator). Bn cht ca phng php ny l ta chn cc tham s
ca b iu khin xut pht t qu trnh tm cc tiu ca mt hm cht lng (hm mc tiu) no .
Trong E l ma trn trng lng ca cc bin trng thi v F l ma trn trng lng ca cc bin
u vo. Vi gi thit E l ma trn i xng xc nh khng m v F l ma trn i xng xc nh dng.
Bi ton ny c 2 dng : phn hi ti u trng thi dng v phn hi ti u trng thi m
2.Thit k b iu khin LQR phn hi dng
dx
Ax Bu
Cho h dt .
y Cx Du
C s cu trc :
u dx y
w dt
Ax Bu
y Cx Du
y Cx Du
>> [R,L,e]=lqr(a,b,e,f)
R = lut iu khin
3.0000 5.0000
L = nghim phng trnh Ricati
3.0000 3.0000
3.0000 5.0000
[a]=[a-b*R]
a=
0 2.0000
-2.0000 -5.0000
>> step(a,b,c,d)
97
3.4.4 iu khin bm bng phn hi trng thi (tracking control)
dx
Ax Bu
Bi ton : cho h SISO c m t bi m hnh dt
y Cx
Ta phi thit k b iu khin R sao cho tn hiu ra y(t) ca n lun bm c theo tn hiu mu
ym(t) mong mun. B R c th l b phn hi trng thi hoc b phn hi tn hiu ra. gii quyt bi
ton ny ta phi thit k b iu khin R c kh nng va gii quyt nhim trn ng thi phi xc nh
tn hiu t um(t) (mu) thch ng u vo.
-S cu trc h thng nh hnh 3.20 trang 343.
wm u dx y
ym B to cc tn Ax Bu
dt
hiu mu y Cx
zm
x
S
aT
Re
_
Bi ton : Trong iu khin ta thng gp nhng bi ton m i tng c cha nhng thnh phn
bt nh. Ngun gc ca nhng thnh phn bt nh ny c th l sai lch m hnh, hoc do tc ng ca
dx
Ax B (u G x d
nhiu ngoi (disturbance). M hnh MIMO ca chng nh sau : dt
y Cx
Trong G(x) l ma trn ca cc phn t ph thuc vo trng thi x, d(t) l vc t nhiu (thnh
phn bt nh). Bi ton ny cn gi l bi ton iu khin thch nghi khng nhiu : thit k b iu khin
phn hi trng thi iu khin i tng trn h thng c cht lng nh mong mun khng ph thuc
vo nhiu.
98
H thng c s cu trc nh 3.22b trang 347 :
w u x
I TNG K
B IU KHIN e
_
xm
M HNH MU
Trong
w, u , x, , e , xm : vc t tn hiu vo, tn hiu iu khin, trng thi ca h thng, lut iu khin thch
nghi khng nhiu, sai lch gia m hnh mu v thc, trng thi m hnh mu.
w dx y
u Ax Bu
dt
y Cx Du
x dx
R Ax Bu L y Cx Du
dt
a= b= c= d=
x1 x2 u1 x1 x2 u1
x1 -2 -0.375 x1 -1.76 y1 0 1.563 y1 0
x2 32 -4 x2 2.56 y2 1 0 y2 0
y3 0 1 y3 0
100
V d 2 : cho h c i tng : S s 2
. Thit k b iu khin
s 2s 100
1)xc nh im cc ca b quan st v ca khu iu khin
sys=ss(tf([100],[1 2 100])
a= b= c= d=
x1 x2 u1 x1 x2 u1
x1 -2 -3.125 x1 2 y1 0 1.563 y1 0
x2 32 0 x2 0
100
a= b= c= d=
x1 x2 u1 x1 x2 u1
x1 -10 0.1891 x1 -0.7002 y1 -4 1.11 y1 0
x2 32 -18 x2 11.52
Kt qu ta thu c qu trnh qu :
dx y
w u Ax Bu
dt
y Cx Du
R
x dx
Ax Bu L y Cx Du
dt
a= b= c= d=
x1_e x2_e y1 x1_e x2_e y1
x1_e -10 -18.9 x1_e 0.8381 y1_e 0 3.906 y1_e 0
x2_e 64 -20.47 x2_e 5.24 x1_e 1 0 x1_e 0
x2_e 0 1 x2_e 0
a= b=0 c= d=0
x1_e x2_e x1_e x2_e
x1_e -13.91 -20 y1 -4.664 -1.315
x2_e 39.56 -27.36
4.Kt lun
-Thit k b iu khin s dng khu quan st Luenberger xc nh theo nguyn tc cho
trc im cc, tc l da vo dng p ng cho trc.
-Thit k b iu khin s dng khu quan st Kalman xc nh theo cc tiu phim hm
mc tiu.
-Khu quan st trng thi Luenberger v Kalman khng lm thay i v tr cc im cc c
ca det sI A BR 0 , n ch a thm vo h cc im cc mi l nghim ca
det sI A LC 0 . iu ny cho thy h tuyn tnh, vic thit k b iu khin phn
hi tn hiu ra c th c coi l hai bi ton ring bit gm bi ton thit k b phn
hi trng thi v bi ton thit k b quan st trng thi (nguyn l tch).
102
3.4.7 Loi b sai lch tnh bng b tin s l
Loi b sai lch tnh l vn m ngi thit k rt quan tm. Ta thy rng sai lch tnh vn c th
tn ti ngay c khi h kn n nh. Nht l i vi nhng h iu khin phn hi trng thi. loi b sai
lch tnh, thng thng tin hnh mt trong hai gii php :
1)To cho h h c thnh phn tch phn. Gii php ny thng c p dng cho h SISO. Gii
php ny tuy n gin nhng c nguy c lm thay i v tr cc ca h thng tc lm thay i cht lng
h thng.
2)S dng thm b tin s l. Gii php ny thng p dng cho h MIMO, n th hin r u vit
ca mnh i vi h iu khin c thit k theo phng php gn im cc.
Ta c bi ton nh sau :
dx
Ax Bu
Gi s ta c i tng c m t : dt
y Cx Du
i tng c iu khin bi hi tip trng thi hoc tn hiu ra .
H thng c s khi nh sau :
e x , hoac, y
w u
V I TNG K
q
R
Ta c c b tin s l V(s) loi b sai lc tnh nh sau :
1
V [C BR A ] 1, x
1 1
V [C BRC A ] Y
V d cho h c i tng c m t :
Nhn vo p ng h(t) ta thy khi cha c b tin s l, gi tr xc lp l 0,02 (tc sai lch tnh qu ln).
Khi c b tin s l V tham gia ta thy gi tr xc lp l 0.97, chnh xc ci thin vt bc.
Ch : b tin s l ch ci thin sai lch tnh, cn cht lng ng hc h thng do b phn hi trng
thi quyt nh.
3.4.8 S dng Matlab thit k b iu khin (State space )
104
Trong x l vc t m t trng thi ( thng thng l v tr v tc trong h c kh); u l hm v
hng tn hiu vo (thng l lc hoc m men), y l tn hiu ra v hng. Ma trn A (nxn); B(nx1);
C(1xn) xc nh quan h gia trng thi v bin vo /ra. M hnh c c nh n phng trnh vi phn m
t ng hc ca h. Thng thng m hnh khng gian trng thi dng m t h MIMO, trong v d ta
nghin cu h SISO.
gii thiu phng php thit k khng gian trng thi, ta nghin cu h gm bi treo bng lc in t
nh hnh v. Dng in chy trong cun dy to ra lc in t, cn bng vi trng lc ca vin bi.
Phng trnh vi phn m t h nh sau :
Trong h l chiu cao ca vin bi, i l dng in chy trong cun dy, v l in p ngun, M l khi
lng vin bi, g l gia tc trong trng, L l d t cm, R l in tr, k l h s xc nh lc tc dng ln
vin bi. n gin ta chn M=0.05Kg, K = 0.0001; L=0.1H; R=1ohm; g=9,81m/s2. H s cn bng khi
Ki 2
h . Chng ta tuyn tnh ha phgn trnh ti h=0.01m (dng in khong 7 A), ta c :
Mg
A=[ 0 1 0
980 0 -2.8
0 0 -100];
B = [0
0
100];
C = [1 0 0];
poles = eig(A)
Kt qu ta c
poles =
31.3050
-31.3050
-100.0000
105
t = 0:0.01:2;
u = 0*t;
x0 = [0.005 0 0];
[y,x] = lsim(A,B,C,0,u,t,x0);
h = x(:,2); %Delta-h is the output of interest
plot(t,h)
T cng thc
Trong
106
Vi yu cu cht lng h thng : Ts<0.5s;qu iu chnh <5%; ta xc nh c h s suy gim phi ln
hn 0.7 v tn s t nhin ln hn 10 rad/s; Da vo rlocus nh hnh v ta xc nh c vng thit k
v c th chn ba im cc -50 v -10+/-10i v t ta tm vc t phn hi trng thi k nh sau :
p1 = -10 + 10i;
p2 = -10 - 10i;
p3 = -50;
K = place(A,B,[p1 p2 p3]);
lsim(A-B*K,B,C,0,u,t,x0);
Ta c qu o nghim s ca h nh sau :
p ng ca h c :
p1 = -20 + 20i;
p2 = -20 - 20i;
p3 = -100;
K = place(A,B,[p1 p2 p3]);
lsim(A-B*K,B,C,0,u,t,x0);
107
3. Xc nh vc t K ca b tin s l (Introducing the reference input)
Nbar=rscale(A,B,C,0,K)
Kho st ta c kt qu : H thng bm u vo hp l.
lsim(A-B*K,B*Nbar,C,0,u,t)
108
4. Thit k b quan st trng thi (observer design)
B quan st (observer) c bn ging i tng iu khin, n c cng u vo, phng trnh vi phn gn
ging v c bit n so snh tn hiu ra thc o c vi tn hiu ra c lng, l c s c lng
trng thi gn ging vi trng thi thc. Sai s ng hc ca b quan st c xc nh bi cc ca (A-
L*C).
op1 = -100;
op2 = -101;
op3 = -102;
109
lsim(At,Bt,Ct,0,zeros(size(t)),t,[x0 x0])
Ta c p ng ca h nh sau :
C th ta c th xc nh c cc p ng :
ng v chm l dng in v .
110
CU HI N TP V BI TP CHNG 3
a. Cu hi n tp
Cu hi 1: Ma trn v ng dng trong vic xy dng m hnh ton hc trong khng gian trng thi.
Cu hi 2: M t vic thit lp m hnh khng gian trng thi t phng trnh trng thi h thng
Cu hi 3: Mi quan h gia m hnh hm truyn t v m hnh khng gian trng thi
Cu hi 4: M t ng hc h thng thng qua Qu o trng thi
Cu hi 5: Trnh by nhim v c bn ca bi ton phn tch h thng s dng m hnh khng gian
trng thi
Cu hi 6: Trnh by bi ton phn tch tnh n nh h thng qua m hnh khng gian trng thi
Cu hi 7: S dng m hnh khng gian trng thi phn tch tnh iu khin c v quan st c
ca h thng.
Cu hi 8: Trnh by bi ton thit k b iu khin phn hi trng thi bng hng php gn im
cc
Cu hi 9: Trnh by bi ton iu khin tch knh
Cu hi 10: Trnh by bi ton iu khin phn hi trng thi ti u.
Cu hi 11: Trnh by bi ton iu khin bm bng phn hi trng thi.
Cu hi 12: Trnh by bi ton iu khin phn hi tn hiu ra bng b quan st LUENBERGER
Cu hi 13: Trnh by bi ton iu khin phn hi tn hiu ra bng b quan st KALMAN
Cu hi 14: Trnh by bi ton iu khin c s dng b tin s l loi b sai lch tnh.
b. Bi tp
Bi tp 1: Phn tch tnh iu khin c v quan st c ca h c m hnh khng gian trng thi
sau:
20 25 0 0
dx
a) 16 20 0 x 3 u; va; y 0 3 1 x
dt
3 4 1 1
p s:
co = ob =
0 -75 0 0 3 -1
3 60 0 45 56 -1
1 13 28 -7 -9 -1
0 0 2 0 1
dx 1 0 1
b) 1 0 4 x 1 2 u; va; y x
dt 0 1 1
0 1 3 1 1
p s:
co = ob =
1 0 -1
0 1 2 -2 -8 2 0 1 1
1 2 4 -3 -14 2 0 -1 1
-1 1 4 -1 -8 0 1 1 -7
-1 1 1
1 -7 15
Bi tp 2: Cho h m t bi:
111
0 1 0 0 0
dx 0 0 1 0 0
x u; va; y 1 10 10 0 x u
dt 0 0 0 1 0
6 k 11 5 1
Vi k=40 h c quan st c hay khng
p s:
ob = rank(ob)
1 10 10 0
0 1 10 10 ans = 4
-60 -400 -109 -40
240 1540 40 91
L= a= b= c= d=
6.0000 x1 x2 u1 x1 x2 u1
9.0000 x1 0 -5 x1 6 y1 0 1 y1 0
x2 4 -9 x2 9 y2 0
y3 0
M hnh b iu khin
a= b= c= d=
x1 x2 u1 x1 x2 u1
x1 0 -5 x1 6 y1 -6 -3 y1 0
x2 -2 -12 x2 9
112
CHNG 4: IU KHIN H KHNG LIN TC
2.Chui s
-nh ngha : Cho dy s xk , chui c hiu l xk . V chui cng c hiu l dy
k 1
n
sn vi mi phn t sn xk
k 1
4.1.2 Ton t Fourier khng kin tc
Cho tn hiu x(t) v dy xk , k 0,1,2...N 1 vi mi phn t xk x kTa ; Ta : l chu k ct mu.
Th nh Fourier ca x(t) l X j x t e j t
dt v nh ca xk DFT (discrete Fourier transformation)
N 1
c nh ngha nh sau : X j X a j Ta xk e j kTa
k 0
C nh X(z) vi z e sTa
. Nh vy mi phn t xk l h s nh ca X(z) vi mt bc tr tng
ng.
2.Tnh cht : c 13 tnh cht trang 377-378
-Tnh tuyn tnh
-php dch tri : php bin i z ca mt chui tr n bc
-Php dch phi : bin i z ca mt chui vt trc n bc
-nh ca tn hiu tin
-nh ca tn hiu li
4.1.4 Php bin i Z ngc
thc hin php bin i ngc, ta c th s dng nhiu cch, n gin nht l ta dng phng
php bin i ngc hm hu t :
-Phn tch hm thnh tng cc phn thc ti gin
-Tra bng nh dch v thnh tng cc hm gc c bn
-Tnh tng cc hm gc tm c
Hoc ta dng phng php phn tch chui
3s 1 3 2
V d : X (s) 2
tra bng ta c hm nh
(s 2) s 2 ( s 2) 2
3 z 2 3, 42 z
X ( z)
( z 1, 22) 2
113
4.1.5 Quan h gia ton t Z v Laplace : trang 384-386
B iu khin lin tc D(s) c th c thay th bng b iu khin s, nh hnh di, chc nng tng
t nh b iu khin lin tc. S khc nhau c bn ca hai b iu khin l h thng s lm vic vi tn
hiu ri rc nhiu hn tn hiu lin tc.
114
B A/D l b chuyn i tn hiu tng t thnh tn hiu s. V d nh tn hiu vo in p c chuyn
thnh tn hiu ra l s.
B A/D thc hin ba chc nng : ly mu (lng t ha theo thi gian), lng t ha theo mc v m ha
thnh nh phn.
3.B vi s l (G(z))
B vi s l thc hin cc thut ton nh dch chuyn, cng, nhn, lu gi ... to nn mt tn hiu iu
khin uk a1uk 1 a2uk 2 ... aquk q b0ek b1ek 1 ... bp ek p vi cc h s ai , b j cho ta p ng ca h
thng c cht lng nh mong mun.
Ch thi gian ly mu phi ln so vi thi gian tnh u kt (khong 20 ln). Nu thi gian ly mu
T qu ln lm h mt n nh, nu T qu b th thnh h lin tc
B chuyn i s - tng t bin i chui s u(kT) thnh tn hiu lin tc u(t) iu khin h thng.
y chhnh l b lu gi bc khng, tn hiu vo l chui xung u(kT), tn hiu ra l u (t )
5. B lu gi bc khng
Trong gin ca h thng s trn, ta thy h thng bao gm c ri rc v mt phn lin tc. Khi chng
ta thit k h thng s, ta cn phi chuyn phn lin tc xang ri rc v phi nh gi ng vai tr ca n
so vi phn ri rc ca h thng. V k thut, chng ta s xem xt h thng v c b tr nh sau :
ng h c ni n b bin i D/A v A/D cung cp xung sau mi thi gian T, cc b A/D v D/A
gi tn hiu khi xut hin xung. Mc ch l b Hzohch cho tn hiu ra y(k) khi c tn hiu vo u(k), nh
vy Hzoh thc s l mt hm ri rc
115
B lu gi bc khng Hzoh(z) khi tn hiu uhat(t) i qua H2(s) cho tn hiu ra y(k) nh u(t) qua H(s) cho
ra y(t)
116
4.2.2 M hnh trong min phc
1 t 0.5t
G s g (t ) e e
1 2s 1 s
v d cho
k k
Ta k 0.5Ta k Ta ( k m ) 0.5Ta ( k m )
gk e e yk g k m um e e um
m 0 m 0
2.M hnh hm truyn t TF (transfer function)
1.M hnh hm truyn t c xy dng theo nh ngha :
Theo nh ngha, mt dy xung {xk} c nh laplace : X*(s) = X ke skTa
GZOH(s) G(s)
u(t) {Uk} U(t) y(t) yk
u(t) : tn hiu vo
{Uk} : tn hiu khng lin tc c lng t ho
U(t) : tn hiu lin tc ri rc
Y(t) tn hiu ra lin tc
{Yk} tn hiu ra ri rc
GZOH(s)=[1- esTs]/s do HT lin tc l G*(s)= [1- esTs] G(s)/s
HT ri rc G(z) = [1-z-1] Z[ G(s)/s]
Ngoi ra ta cn thu c cc m hnh ri rc khc do dng xung
5.Cc dng biu din ca m hnh
1).m hnh TF (transfer function) : systf=tf(n,d,Ts)
2).M hnh ZPK (zero pole gain) syszpk=zpk(n,d,Ts)
3).M hnh DSP(digital signal processing) h=filt(n,d,Ts)
117
2s 11 7 9
G s 2
s 3s 2 s 2 s 1
v d 4.14 : cho h c
7z 9z 2 z 2 0.9
G z
z 0.8 z 0.9 z 2 1.7 z 0.72
3.i s s khi h khng lin tc
1.Hai khi ni tip
G2(s)
G1(s) G1(s)
G2(s) G2(s)
G(z)=[L{G1(s)]/[1+L{G1(s)}L{G2(s)}] G(z)=[L{G1(s)]/[1+L{G1(s)G2(s)}]
a1 a2 an-1 an
-Cc phng php tnh cc ma trn ca m hnh khng lin tc t m hnh lin tc :
Ta
>> [A,B,C,D]=c2dm(a,b,c,d,0.1)
A= B= C= D=
0.9048 0 0.0952 1 1 0
0 0.8187 0.0906
u t uk ek u t y t yk
GZOH s G s
u t : tn hiu vo
ek uk yk : tn hiu khng lin tc c lng t ho
u t : tn hiu lin tc ri rc
y t : tn hiu ra lin tc
yk : tn hiu ra ri rc
121
1 e Ts 1 e Ts
GZOH s do ta c HT lin tc G s *
G s vy HT dng ri rc :
s s
G s
G z 1 z1
s
Chui uk c nh U(z), yk c nh Y(z) chuyn qua min z ta c s khi nh sau :
u z e z
y z
G(z)
U z
e* lim 1 z 1
z 1 1 G z
U z 1 1 1
e* lim 1 z 1
lim
z 1 1 G z z 1 1 G z 1 limG
z 1
z 1 kp
Tz 2
* 1 U z 1 z 1 1
e lim z 1
1 z
1 G z lim z 1
1 z
1 G z T lim
z 1
1 z G z
T 2z z 1
U z 2 z 1
3
1 2
Ta c kt
* 1 1
e lim
z 1
1 z
1 G z lim
z 1
1 z
1 G z T2 lim
z 1
z 1 G z
qu sau :
Ta k TD ek ek 1
2)Loi 2 : uk ek ei s dng lnh Matlab
TI i 1 Ta
[dencz,numcz]=c2dm([1 0],[Kd Kp Ki],Ts,'foh');
Ta k ei 1 ei TD ek ek 1
3)Loi 3 : uk ek s dng lnh Matlab
TI i 1 2 Ta
[dencz,numcz]=c2dm([1 0],[Kd Kp Ki],Ts,'tustin');
123
1
Mun s dng cc lnh ny ta phi chuyn R s kp 1 TD s thnh
TI S
Vi ki=kp/Ti; kD=kp*TD
2.Xc nh tham s b PID
Tng t nh lin tc ta c th xc nh cc tham s ca b iu khin t ng cong qu hoc
t gi tr ti hn.
+Xc nh t ng cong qu h(t). gi s i tng iu khin c hm qu nh hnh 4.20
trang 421
-Xc nh t L nu T/L<12 th L / 5 Ta L / 2
T
-Xc nh t T Ta
10
T95% T95%
-Xc nh t T95% : Ta . Ni chung nu tho mn Ta 2 L th c th chn tham s b
20 10
PID nh sau
124
x1 0 1 x1 0
u
x2 0 0 x2 1
Cho h lin tc c m t nh sau :
x1
y 1 0
x2
x1 k 1 T x1 k 1 T2 /2
u k 1
x2 k 1 0 x2 k 1 T
Sau khi chuyn qua gin on ta c :
x1 k
y k 1 0
x2 k
Vi T= 01.s, s dng cc lnh Matlab ta c kt qu nh sau :
>> f=[1 0.1;0 1]
f=
1.0000 0.1000
0 1.0000
>> g=[0.1^2/2;0.1]
g=
0.0050
0.1000
>> z1=0.8+j*0.25
z1 =
0.8000 + 0.2500i
>> z2=0.8-j*0.25
z2 =
0.8000 - 0.2500i
k=
10.2500 3.4875
x k
u 10 3.5 1
x2 k
tng hp c b iu khin phn hi trng thi nh bi ton trn, ta phi hiu r i tng iu
khin, c ngha phi xc nh c tt c cc trng thi ca h. Trong trng hp c nhng trng thi ta
khng o c th ta s dng phng php c lng ton b trng thi theo i lng o c i vi
mt trong cc thnh phn trng thi.
B quan st kinh in l s dng mt m hnh tng ng vi i tng iu khin v mt ma
trn L phn hi sai lch gia tn hiu ra tht ca h thng v tn hiu ra quan st, ma trn L ny c nhim
125
v hiu chnh c tnh ca m hnh tng ng ph hp vi c tnh ca i tng tht. c ngha l phi
lm sao gim sai lch quan st.
uk x k Fx k 1 Gu k 1 yk
y k 1 Hx k 1 Ju (k 1)
G H
x k
F
u y
y
est x
1.Bi ton :
Cho h thng c m t nh hnh v. Ta phi thit k b quan st c im cc ca h thng cho
trc
2.Gii bi ton
T s khi ta c th vit phng trnh trng thi ca b quan st nh sau
x k F x k 1 Gu k 1 Le k 1
y k 1 H x k 1 Ju k 1
Vi sai lch quan st : e y y H x x
Ta c phng trnh trng thi mi ca b quan st
u k 1
x k ( F LH ) x k 1 G LJ L
y k 1
hoc m hnh ca b quan st c m t di dng :
y k 1 H
x k 1
x k 1 I
x k F x k 1 L y k 1 H x k 1
y k 1 H
x k 1
x k 1 I
gii quyt bi ton ta dng phng php Ackerman thit k b quan sat tc xc nh ma
trn quan st L.
Phng php thng qua v d sau :
126
x1 0 1 x1 0
u
x2 0 0 x2 1
Cho h lin tc c m t nh sau :
x1
y 1 0
x2
x1 k 1 T x1 k 1 T2 /2
u k 1
x2 k 1 0 x2 k 1 T
Sau khi chuyn qua gin on ta c :
x1 k
y k 1 0
x2 k
Vi T= 01.s, s dng cc lnh Matlab ta c kt qu nh sau :
sys=ss([1 0.1;0 1],[0.1^2/2;0.1],[1 0],0,0.1)
a=
x1 x2
x1 1 0.1
x2 0 1
b=
u1
x1 0.005
x2 0.1
c=
x1 x2
y1 1 0
d=
u1
y1 0
>> z1=0.8+j*0.25
z1 =
0.8000 + 0.2500i
>> z2=0.8-j*0.25
z2 =
0.8000 - 0.2500i
>> po1=3*real(z1)+imag(z1)/3*i
po1 =
2.4000 + 0.0833i
>> po2=3*real(z2)+imag(z2)/3*i
po2 =
2.4000 - 0.0833i
>> l=place(sys.a',sys.c',[po1 po2])'
L=
-2.8000
19.6694
T y ta tnh m hnh b quan st bng lnh estim nh sau :
est=estim(sys,L)
a=
x1 x2
x1 3.8 0.1
x2 -19.67 1
b=
u1
x1 -2.8
x2 19.67
127
c=
x1 x2
y1 1 0
y2 1 0
y3 0 1
d=
u1
y1 0
y2 0
y3 0
M = 1 kg
b = 10 N.s/m
k = 20 N/m
F(s) = 1
Gi s tn s gii thng h kn ln hn 1 rad/s, chn thi gian ct mu T =1/100s ta to file trong Matlab
nh sau :
M=1;
b=10;
k=20;
num=[1];
den=[M b k];
Ts=1/100;
[numDz,denDz]=c2dm(num,den,Ts,'zoh')
numDz =
1.0e-04 *
0 0.4837 0.4678
denDz =
M=1;
b=10;
k=20;
A=[0 1;
-k/M -b/M];
B=[ 0;
1/M];
C=[1 0];
D=[0];
Ts=1/100;
[F,G,H,J] = c2dm (A,B,C,D,Ts,'zoh')
F=
0.9990 0.0095
-0.1903 0.9039
G=
0.0000
0.0095
H=10
J=0
M hnh khng gian trng thi ri rc ca h :
129
Trn mt phng Z h bin gii n nh nu c mt im cc nm trn ng trn n v, n nh nu
tt c nm trong ng trn, khng n nh nu c mt nghim nm ngoi ng trn n v.
Phn tch tnh khng nhy bc ca p ng t v tr cc trn mt phng Z , ta c th p dng ba cng thc
tnh ca h lin tc nh sau :
Trong :
Gi s ta c hm truyn t
numDz=[1];
denDz=[1 -0.3 0.5];
pzmap(numDz,denDz)
axis([-1 1 -1 1])
zgrid
130
T bn ta thy v tr im cc xp x tn s 9pi/20T (rad/sample) v h s suy gim 0.25. Gi s ta
c thi gian ct mu 1/20s (iu dn ti Wn=28.2rad/s), s dng cng thc trn ta xc nh Tr=0.6s;
Ts=0.65s v qu iu chnh Max = 45%. iu ny ta c th kim tra li nh p ng qu ca h thng
qua on lnh sau :
Dng qu o nghim s ri rc xc nh h s K
Gi s ta c h thng:
131
Yu cu xc nh h s khuych i K sao cho h c cht lng l h s suy gim ln hn 0.6; tn s t
nhin ln hn 0.4 rad/sample (t y a c th s dng cc cng thc trn xc nh thi gian ct mu ).
Vit trong Matlab nh sau :
numDz=[1 -0.3];
denDz=[1 -1.6 0.7];
rlocus (numDz,denDz)
axis ([-1 1 -1 1])
zeta=0.4;
Wn=0.3;
zgrid (zeta,Wn)
132
CU HI N TP V BI TP CHNG 4
a. Cu hi n tp
Cu hi 1: Khi nim v h thng khng lin tc v cu trc chung ca n
Cu hi 2: Trnh by phng php m t khng lin tc mt h thng iu khin bng dy trng
lng
Cu hi 3: M t ton hc h khng lin tc dng phng trnh sai phn
Cu hi 4: M hnh khng gian trng thi ca h khng lin tc, cho v d
Cu hi 5: Khi nim v php bin i Z v ng dng trong vic m t v phn tch h thng
khng lin tc
Cu hi 6: Nu cc tnh cht ca php bin i Z
Cu hi 7: Trnh by v m hnh hm truyn t ca h khng lin tc
Cu hi 8: i s s khi h khng lin tc
Cu hi 9: Trnh by mi quan h gia vic m t lin tc v m t khng lin tc mt h thng
iu khin
Cu hi 10: Trnh by phng php Tustin chuyn i hm truyn lin tc sang hm truyn s
Cu hi 11: Phn tch tnh n nh v iu kin n nh ca h khng lin tc
Cu hi 12: Tiu chun n nh i s p dng cho h khng lin tc, cho v d
Cu hi 13: Phn tch cht lng iu khin trong qu trnh qu cng nh xc lp ca mt h
khng lin tc bng m hnh khng lin tc ca n.
Cu hi 14: Phn tch tnh iu khin c v quan st c ca h khng lin tc
Cu hi 15: Trnh by cc phng php xc nh tham s ca mt b PID s.
Cu hi 16: Trnh by bi ton thit k b iu khin s bng phng php gn im cc
Cu hi 17: Thit k b iu khin s c b quan st trng thi.
b. Bi tp
Vi i tng S(s) :
1 1 2s 1 s
S s S s S s 2
0.2 s 1 s 1 3s 1 5 s 1 3s 2s 3s 4
133
a)
T2 z
Gi : mi quan h T2 v T3 s dng cng thc G z ; T4 v T5 ni tip
1 Z (T2 s T3 s )
lin tc sau c ri rc; T1 v khi tng ng 1 ri rc c lp.
b)
Gi : tng t bi trn
c)
134
x1 (i 1) 0 1 0 x1 (i ) 0
x2 (i 1) 0 0 1 x2 (i ) 0 u (i )
x3 (i 1) a3 / a0 a2 / a0 a1 / a0 x3 (i ) 1 / a0
x1 (i )
y (i ) 1 0 0 x2 (i ) 0 u (i )
x3 (i )
Bi tp 4: Cho h iu khin lin tc c m hnh trng thi sau:
x1 (t ) 0 1 x1 (t ) 0
u (t )
x2 (t ) 0 0.1 x2 (t ) 0.01
x1 (t )
y (t ) 1 0
x2 (t )
Chuyn i h cho sang h ri rc tng ng.
Hng dn gii:
- p dng phng php tnh o hm gn ng bng cch thay th:
x(i 1) x(i)
x (t )
T
trong T - bc ct mu.
- Bin i m hnh trng thi ban u s dng php thay th trn thu c cng thc tng qut ca
m hnh trng thi h ri rc nh sau:
x(i 1) (TA I) x(i) TBu (i)
y (i) C x(i) Du (i)
trong A, B, C, D Cc ma trn h s ca m hnh trng thi ban u.
- Chn bc ct mu c th tnh ra cc ma trn h s ca m hnh trng thi ri rc.
p s:
Vi bc ct mu T=0.5 (s) thu c m hnh trng thi ri rc nh sau:
x1 (i 1) 1 0.5 x1 (i ) 0
u (i )
x2 (i 1) 0 0.95 x2 (i ) 0.005
x1 (i )
y (i ) 1 0
x2 (i )
Bi tp 5: Cho h iu khin lin tc c hm truyn t nh sau:
k
G( s) 2
s as k
Tm hm truyn t v phng trnh sai phn ca h ri rc tng ng.
Hng dn gii:
2Z 1
- p dng phng php Tustin thay ton t Laplace s vo biu thc ca hm truyn
TZ 1
lin tc cho
- Bin i v a v dng chnh tc ca hm truyn ri rc W (Z )
- T hm truyn t W (Z ) chuyn i ra phng trnh sai phn ca h ri rc
p s:
AZ 2 2 AZ Ak
Hm truyn ri rc: W ( Z ) 2
, trong :
BZ CZ D
A kT 2 ; B 4 2aT kT 2 ; C 2kT 2 8; D kT 2 4 2aT .
135
Phng trnh sai phn: By(i 2) Cy(i 1) Dy(i) Au(i 2) 2 Au(i 1) Au(i) , trong :
u(i) - tn hiu ri rc vo, y(i) - tn hiu ri rc ra ca h.
Bi tp 6: Cho h iu khin ri rc c hm truyn t:
Z 1
W (Z )
3Z 2 Z 1
Xc nh tnh n nh ca h.
Hng dn gii:
- a ra phng trnh c tnh ca h ri rc t a thc mu s ca hm truyn Z
- Gii phng trnh c tnh bc 2
- Xt cc nghim ca phng trnh c tnh so vi vng trn n v trn mt phng phc kt
lun v tnh n nh ca h
p s:
1 j 11
Hai nghim ca phng trnh c tnh: Z1,2 c Z1,2 1 , c 2 nghim u nm bn
6
trong vng trn n v. Nh vy h ri rc cho n nh.
0.5 1 1 0
a) x k 1 0 1 2 xk 0 uk ; va; yk 1 0 0 xk
0 0 0 0.5
p s :
co = ob =
1/ 3 1 0 0
b) x k 1 0 0 1 xk 0 uk ; va; yk 1 0 0 xk
0 0 1 1
p s :
co = ob =
0 0 1 1.0000 0 0
0 1 1 0.3333 1.0000 0
136
Bi tp 8: Xc nh tham s ca b iu khin PID s i vi h thng c s khi nh sau:
Vi cc i tng sau:
3 2
b) S ( s ) c) S ( s )
1 1,5s 1 3s 1 2s 1 6s
Gi :
Step Response
2
1.8
1.6
1.4
1.2
Amplitude
0.8
0.6
0.4
0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Time (sec)
137
Phn 2: L THUYT IU KHIN PHI TUYN
u1 t
Cho mt h thng c vc t tn hiu vo r phn t : u t .
ur t
y1 t x1 t
c s tn hiu ra : y t . v c n bin trng thi x t .
ys t xn t
S khi nh sau :
H thng k
r tn hiu vo thut c n tn s tn hiu ra
hiu trng thi
a
a, khi, u 0
y y a.sgn u
u a, khi, u 0
-a
138
Trong thc t khu hai v tr c dng rt nhiu v d nh b iu khin nhit, b iu khin ti u
tc ng nhanh
2.Khu khuych i bo ho
a a.sgn u , khi u b
-b y a
u , khi u b
u b
b
-a
Trong khong b, p ng ca khu l tuyn tnh. Ngoi khong ny, p ng bng a khng i.
Nh vy nu b rt nh th khu khuch i bo ha tr thnh khu r le.
3.Khu ba v tr
c tnh vo ra nh hnh v
a.sgn u , khi u b
a y
-b 0, khi u b
u
b
-a
Vi nhng h s dng b iu khin hai v tr c nhiu nh, ngi ta thng dng khu ba v tr
thay cho khu hai v tr loi nhiu.
Thc cht y l khu khuych i c vng khng nhy. c tnh nh hnh v, m hnh ton nh
sau :
139
5.Khu c hai v tr c tr
y l b iu khin r le thc t, th hin tnh qun tnh ca thit b. M hnh ton m t nh sau :
y
a.sgn u , khi u b
a y du
-b a.sgn , khi u b
dt
u du
b y a.sgn u b.sgn
-a dt
6.Khu khuych i bo ho c tr
a.sgn u , khi u b
y
F u a
u , khi u b
b
a
du
-b F u b , khi 0
dt
u y
du
b F u b , khi 0
-a dt
7.Khu ba v tr c tr
y
1 q
a.sgn u , khi u b
a F u 2
-b 1 q
0, khi u b
2
u
1 q du
b F u b , khi 0
-a 2 dt
y
1 q du
F u b , khi 0
2 dt
141
5.2.1 im cn bng v im dng ca h thng
dx
f x, u , t
Cho cc im trng thi xo & xT . H thng : dt c gi l iu khin c hon
y g x, u , t
ton ti im trng thi xo : Nu vi im ch xT bt k cho trc, tn ti mt tn hiu u t c ng
qu o trng thi x t tng ng xut pht t xo kt thc ti xT trong mt khong thi gian hu hn.
dx
f x, u , t
Cho h thng dt c gi l Quan st c hon ton ti thi im t o : Nu vi mi
y g x, u , t
gi tr thi gian T> t o im trng thi xo lun xc nh c mt cch chnh xc t vic quan st vc t
cc tn hiu vo u t v vc t tn hiu ra y t trong khong thi gian hu hn [T- t o ].
142
T m hnh m t h thng, ta phi phn tch rt ra mt s kt lun c bn v tnh cht ng hc ca
h thnng. Tt nhin khng phi l tt c, ta thng nht cn hiu bit h thng nhng im nh sau :
a. Hiu bit v s phn b cc im cn bng ca h thng.
b. Hiu bit v tnh n nh ca h thng ti im cn bng cho trc
c. Hiu bit v tnh iu khin c ca h thng ti mt im trng thi cho trc.
d. Hiu bit v tnh quan st c ca h thng ti mt thi im
e. Hiu bit v kh nng tn ti dao ng heteronom hoc autonom trong h
f. Hiu bit v kh nng c hay khng hin tng hn lon (chao) trong h
g. Hiu bit v kh nng phn nhnh trong h
5.3.1.1 S khi
143
Thng gp trong thc t cc h phi tuyn l h SISO, tnh phi tuyn ca chng thng ch quy t
mt khu n gin duy nht. Nh hnh v
w e S1 s z u f z u S2 s y
_
R s
5.3.1.2 M hnh NL v LN
M hnh m khu phi tuyn tnh ng trc khu tuyn tnh c gi l m hnh Hammerstein hay
NL (nonlinear-linear) :
w e u f e u G s y
M hnh m khu phi tuyn tnh ng sau khu tuyn tnh c gi l m hnh Wiener hay LN
(linear-nonlinear) :
w e G s u u f e y
mc ny ta s dng phng php mt phng pha phn tch nhng h thng phi tuyn m tnh
phi tuyn ca n nm mt khu c bn duy nht. Nguyn tc chung c c qu o pha l ta dng
phng php phn im mt phng pha. Ta chia mt phng pha thnh nhng vng sao cho trong mi
vng , khu phi tuyn c thay th bng mt khu khuych i hoc mt gi tr hng s tn hiu ra.
144
1, neu, e 0
Nh vy ta c y ;
1, neu, e 0
d 2x
T y
dt 2
t
dx
e u z ydt kx T
0
dt
1 dx
2 , neu, kx T 0
d x T dt
T y ta c :
dt 2 1 dx
, neu, kx T 0
T dt
dx
Nh vy, trong mt phng pha vi trc tung l x v trc honh l x, ng thng
dt
dx k dx
kx T 0 x x s phn mt phng pha lm hai min : min trn ng vi kx T 0 c gia
dt T dt
d 2x 1 dx
tc khng i m bng 2
v min di ng vi kx T 0 c gia tc khng i dng bng
dt T dt
d 2x 1
.
dt 2 T
Xt min trn ca mt phng pha :
d 2x 1 dx t
2
c1
dt T dt T
2
t2 T t Tc 21
x c1t c2 c1 c2
2T 2 T 2
2
T dx
k1
2 dt
Trong k1 l hng s ph thuc vo trng thi u.
Kt lun :
T 2
Quan h x x k1 l mt h parabol nt lin, ph thuc vo cc trng thi u khc nhau nh
2
hnh v.
T 2
Tng t min di ca mt phng pha, ta c quan h x x k1 l mt h parabol nt t, ph
2
thuc vo cc trng thi u khc nhau nh hnh v.
Khi qu o pha xut pht t mt trng thi u no ng nt lin, qua ng phn cch
chuyn xang ng nt ri, ri li qua ng phn cch v nt lin, c nh th, n c xu hng tin v
gc ta v n nh ti .
145
x
x
A
x
E
x
A
sgn e , khi, e 1
Vi khu phi tuyn : q de
sgn , khi, e 1
dt
146
1
Khu tuyn tnh c : G s vi tn hiu vo bng khng.
s s 1
d 2 y dy
V q nn mt phng pha ta chn trc honh l y v v trc tung l y . Do c y=-e nn
dt 2 dt
by gi ta chia mt phng pha thnh tng vng ring bit vi cc gi tr q khng i :
1.Vng q=1 khi :
a) e 1 y 1 (vng I)
de dy
b)hoc hoc e 1& 0 y 1& 0 (vng 2)
dt dt
2. Vng q=-1 khi :
a) e 1 y 1 (vng 3)
de dy
b)Hoc e 1& 0 y 1& 0 (vng 4)
dt dt
nh vy mt phng pha c phn thnh hai min : vng 1,2 vi q=1 v vng 3,4 vi q=-1 nh hnh
v :
y
I
II
IV y
A
III
d2y dy
-Xt vng 1,2 1 y y ln y 1 k
dt 2 dt
d 2 y dy
-Tng t vng 3,4 ta c 2 1 y y ln y 1 k
dt dt
Trong k c xc nh t iu kin u
Kt lun :
-H c dao ng iu ho autonom
-Dao ng l n nh. Min n nh l ton b mt phng pha
5.3.2.3 H vi khu ba v tr
147
t
dx
e v ydt x (T x)
0
dt
Mt phng pha c nh ngha trc tung l x v trc honh l x. Mt phng pha c chia lm ba
dx
T (km 1) x b
dt
min : I; II; III bi hai ng thng
dx
T (km 1) x b
dt
d 2 x dx
V T 2 a trong min I;
dt dt
d 2 x dx
T 2 a trong min III;
dt dt
d 2 x dx
T 2 0 trong min II;
dt dt
T qu o trng thi ca h ta rt ra kt lun ng hc ca h :
H c im cn bng l ton b on trc honh nm gia hai ng phn cch
H khng n nh ti bt c im cn bng no v khi b nh bt khi v tr cn bng n c
xu hng v mt im cn bng khc trong khu vc ln cn.
Mi qu o pha khc u c xu hng kt thc ti mt im cn bng.
1
Trong i tng iu khin S s ; khu khuych i bo ha c m t :
s2
sgn e , khi e 1
y sat e
e , khi e 1
Ta cng nh ngha mt phng pha gm trc tung l x v trc honh l x. Mt phng pha c chia
x x 1
lm ba min bi hai ng thng :
x x 1
x 2
Trong min 1 h c m t : x k
2
x 2
Trong min 3 h c m t : x k
2
x 0 1 x
Trong min 2 h c m t :
x 1 1 x
Qu o pha ca h t mt im trng thi u c v nh sau :
148
x
III
II
I
5.3.2.5 H c khu ba v tr c tr
Xt h thng c s cu trc :
u 0 e y 1 x
s2
1, neu , e 1
1, neu , e 1
de
1, neu ,1 e 0.5 & 0
Vi y dt
de
1, neu , 0.5 e 1& 0
dt
0, neu , e 0.5
1
i tng iu khin l khu tch phn bc hai : S s . Tn hiu vo bng khng nn e=-x. Mt
s2
1, neu , x 1
1, neu , e 1
de
dx d 2x 1, neu ,1 e 0.5 & 0
phng pha vi trc tung l x ; trc honh l x th ta c : 2 dt
dt dt
de
1, neu , 0.5 e 1& 0
dt
0, neu , e 0.5
Nh vy mt phng pha b chia lm ba min:
x 2
-Min I : qu o pha c dng x k
2
149
-Min I : qu o pha c dng x k
x 2
-Min I : qu o pha c dng x k
2
Qu o pha c dng nh sau :
1 0.5 0.5 1 x
Trong thc t, kh nhiu trng hp, khi iu kin cho php, ngi ta thng tm cch chuyn th
gn ng m hnh phi tuyn sang mt m hnh tuyn tnh xp x tng ng phn tch v iu khin.
Phng php ny, trong mt khun kh no ngi ta gi l phng php cn tuyn tnh.
V bn cht l ta xp x m hnh phi tuyn thnh m hnh tuyn tnh trong ln cn im trng thi
cn bng hoc dng ca n, ging nh ta thay mt on ng cong trong ln cn xo bng mt on
thng tip xc vi ng cong ti xo . nm bt c phng php ta xt v d sau : cho h :
3 x1 x2 u1
dx
x1 26 x3 x2
dt
x1 x2 x3 u2
x1
Trong x x2 . H c im cn bng l nghim ca
x3
3 x1 x2 0
dx
0 u u0 0 x1 26 x3 x2 0
dt
x1 x2 x3 0
0 5 5
xe1 0 ; xe 2 5 ; xe3 5 ;
0 25 25
T phng trnh trng thi ta c ma trn JACOBI :
150
f1 f1 f1
x1 x2 x3
3 3 0
f f2 f2 f2
26 x1 1 x1
x x1 x2 x3
x2 x1 1
f3 f3 f3
x1 x2 x3
f1 f1
u1 u2
1 0
f f2 f2
0 0
u u1 u2
0 1
f3 f3
u1 u2
Thay cc gi tr im cn bng xei ta c cc m hnh tuyn tnh gn ng ti cc ln cn ca cc
im cn bng xei :
3 3 0 1 0
dx
1)Trong ln cn im cn bng xe1 , uo : 26 1 0 x 0 0 u
dt
0 0 1 0 1
Vi x x xe1 ; u u uo
3 3 0 1 0
dx
2)Trong ln cn im cn bng xe 2 , uo : 1 1 5 x 0 0 u
dt
5 5 1 0 1
Vi x x xe 2 ; u u uo
3 3 0 1 0
dx
3)Trong ln cn im cn bng xe3 , uo : 1 1 5 x 0 0 u
dt
5 5 1 0 1
Vi x x xe3 ; u u uo
151
dx dx
f x, u Ax Bu
H phi tuyn c dng : dt v c m hnh tuyn tnh tng ng dt trong
y g x, u y Cx Du
ln cn xe . Nu h phi tuyn iu khin c trong ln cn xe v b iu khin phn hi m trng thi R
lm cho h tuyn tnh tng ng ca n ti xe l n nh th n cng lm cho h phi tuyn n nh tim
cn ti xe
Nh vy ta c th s dng cc phng php thit k b iu khin phn hi trng thi ca l thuyt
iu khin tuyn tnh thit k b iu khin phn hi trng thi cho h phi tuyn ti ln cn xe
152
5.4.3 iu khin tuyn tnh hnh thc
dx
f x, u , t
Mt h phi tuyn c m t dt
y g x, u , t
u1 t
Vi vc t tn hiu vo c r phn t u t . ;
ur t
y1 t
Tn hiu ra s phn t : y t . ;
ys t
x1 t
Vc t trng thi n bin x t . .
xn t
dx
A x, u , t x B x , u , t u
Nu bin i c v dng : dt trong cc ma trn
y C x, u , t x
A x, u , t n n
B x, u , t n r l cc ma trn thch hp (kch thc phi ph hp) c phn t l hm s ca x, u, t .
C x, u , t s n
M hnh ny gi l m hnh tuyn tnh hnh thc (formal linear) v khi cc ma trn trn c lc no
khng ph thuc vo x , u th n tr thnh m hnh tuyn tnh khng dng A t , B t , C t
dx f x
f x H x u
Hoc c th bin i m hnh h thnh dt trong H x l nhng ma trn
y g x g x
hm gii tch th c gi l m hnh gii tch tuyn tnh (analytic linear) c th cn c tn ALI
(analytic linear inputs). T y ta c bi ton iu khin tuyn tnh hnh thc nh sau : l bi ton iu
khin, tm cch can thip vo h thng c m hnh tuyn tnh hnh thc v d nh thit k b iu khin
phn hi trng thi h c cht lng nh mong mun.
153
u1 t y1 t
Vi vc t tn hiu vo c r phn t u t . ; Tn hiu ra s phn t : y t . ; Vc t
ur t ys t
x1 t
trng thi n bin x t . .
xn t
Nhim v ca bi ton l thit k b iu khin h u , y sao cho h kn c cht lng mong mun
v cht lng ny hon ton khng ph thuc vo thnh phn phi tuyn n x t .
Gii quyt bi ton theo hai bc :
Nhn dng thnh phn phi tuyn bng mt m hnh tuyn tnh
Thit k b h u , y loi b thnh phn phi tuyn trong h kn v mang li cho h mt
cht lng mong mun.
Gi s ta c thnh phn phi tuyn khng bit trc n x t , sau mt khong thi gian ln T,
thng qua vc t u ra
dn t
Vn t
n t vi dt
n x t Hn t
ca b quan st Luenberger ta s xc nh c thnh phn phi tuyn n x t Hn t
Sau khi nh b quan st luenberger, thnh phn phi tuyn n x t c trong m hnh ca i tng
c xc nh bi vc t tn hiu ra n x t Hn t . T y ta c th thit k b iu khin phn hi
trng thi R nh s cu trc :
w e u dx y
A x Pn x Bu
dt
y Cx
Rn LUEN
Rx
n BERGER
x
B iu khin Rx l b iu khin phn hi trng thi thnh phn tuyn tnh
B iu khin Rn l b iu khin phn hi trng thi thnh phn phi tuyn
154
CU HI N TP V BI TP CHNG 5
a. Cu hi n tp
Cu hi 1: Khi nim v h iu khin phi tuyn, cho v d
Cu hi 2: Trnh by v m hnh tnh v cc khu phi tuyn in hnh
Cu hi 3: M hnh trng thi ca h iu khin phi tuyn
Cu hi 4: Qu o trng thi ca h phi tuyn
Cu hi 5: Khi nim v im dng v im cn bng ca h phi tuyn
Cu hi 6: Mt phng pha v qu o pha ca h iu khin phi tuyn
Cu hi 7: Tnh n nh ca h iu khin phi tuyn
Cu hi 8: Tiu chun n nh Lyapunov cho h phi tuyn
Cu hi 9: H phi tuyn SISO vi khu hai v tr
Cu hi 10: H phi tuyn SISO vi khu khuych i bo ha
Cu hi 11: Tng hp b iu khin n nh h phi tuyn theo phng php Modal
Cu hi 12: Tng hp b iu khin b phi tuyn.
b. Bi tp
Bi tp 1: Cho h iu khin phi tuyn c miu t bng phng trnh trng thi sau:
x1 x1 2 x13 x2
x2 x2
Xc nh tnh n nh ca h.
Hng dn gii:
- p dng tiu chun n nh Lyapunov chn hm nng lng dng ton phng:
V ( x) x TQ x
x1
trong x - vc t trng thi ca h.
x2
- p dng tiu chun Sylvester nu Q l ma trn vung xc nh dng, chng hn c th chn
q1 0
Q , q1, q2 0 th V (x) 0 vi x.
0 q2
- S dng phng trnh trng thi ban u tnh o hm ca hm nng lng V (x )
- Nu V (x) 0 vi x th h phi tuyn cho n nh, t xc nh iu kin n nh ca h.
p s:
H phi tuyn cho n nh a phng ti gc ta vi min n nh:
S x x2 1 / 2 x12
Bi tp 2: Cho h iu khin phi tuyn c s khi nh sau:
u e 1 x2 1 x1 y
F (e)
s 1 s
156
u 1 x1 1 x2
s 1 s
u 1 x1 1 x2
s 1 s
157
CC THI THAM KHO
PHIU THI S 1 Ch k
T trng b mn
Mn hc: L thuyt iu khin t ng
Lp:
G3
u y
G1 G2
H1
PHIU THI S 2 Ch k
T trng b mn
Mn hc: L thuyt iu khin t ng
Lp:
158
PHIU THI S 3 Ch k
T trng b mn
Mn hc: L thuyt iu khin t ng
Lp:
u 1 x1
3
s 1
x2 1
2s 1
PHIU THI S 4 Ch k
T trng b mn
Mn hc: L thuyt iu khin t ng
Lp:
2s 3 s 2 s 1
G ( s)
s 6 2s 5 3s 4 2s 3 s 2 2s 1
Xc nh tnh n nh ca h (3 im).
159
PHIU THI S 5 Ch k
T trng b mn
Mn hc: L thuyt iu khin t ng
Lp:
u 2 x1 1 x2 1 x3
s 1 s 2 s
160