Mete ARSLAN http://www.zezencay.cjb.

net

Bilgisayar Alar (Network)

Veri iletmek ve bilgisayar kaynaklarn ortak kullanmak amacyla birden fazla

bilgisayarn birbirine balanmasna a denir. Bu balant kablolu veya kablosuz
olabilir.bilgisayarlar veri ilemenin yannda veri iletiminde de kullanlr. Bilgisayarlarn
birbirine balanmasnda temel gsterge verilerin iletilmesi ve verilerin bir yerde toplanmasn
salamaktr. Bu amala brolar , iletmeler, ofisler bilgisayar alarndan
yararlanrlar.bilgisayarlarn a yardmyla birbirlerine balanmalarnn temel amac, bilgi ve
yan nite kaynaklarndan yararlanmaktr.

1-Yerel ve Ulusal Alar

1.a) Yerel alar (Local Area Networks-Lan)

Ksa mesafelerde (ayn bina ierisinde)bulunan bilgisayarlarn birbirleriyle iletiimini
salamak amacyla kullanlmaktadrlar. Yerel a yapsndaki bilgisayarlarda faks, teleks ve
yazc gibi yan niteler yer alr. rnein; X bankasnn Ankara-Kzlay ubesinin bilgisayar
yapsn incelediimizde , bankada alan memurlarn her birinin nnde bir bilgisayar ve
yazc bulunmaktadr. Bazen 2 memur ayn yazcy kullanabilmektedir. Buradaki bilgisayar
ve yazclar, veri aktarmn yapabilmek amacyla kablo ile salanan yerel a balantlarn
kullanrlar.

(Yerel LAN- bilgisayar a sistemlerine rnekler)

Ana (server) bilgisayar:

Bu bilgisayar, ok kullancl olarak adlandrlan a ortamnda kendisine bal bilgisayarlar
yneten , izleyen ve veri paylamn dzenleyen bilgisayardr.
Terminal
A ortamnda ana bilgisayara bal olarak alan bilgisayarlar ifade eder. A yaps; yldz,
halka, aa ve seri (bus) eklinde olabilmektedir. Yldz a yapsnn daha yaygn kullanm
olduu sylenebilir.

1
Mete ARSLAN http://www.zezencay.cjb.net

1.b) Geni (ulusal) Alar (Wide Area Networks- Wan)

Fiziki olarak uzakta bulunan bilgisayarlarn birbirlerine balanmas ilemidir. Modem
kullanlarak, yerel alarn birbirine balanmalar olarak da ifade edilir. Balantlar deiik
ekillerde olabilmektedir. Bu balantlarn gerekletirilmesi iin modeme ihtiya vardr.
Modem bilgisayarlardan gelen saysal verileri telefon sinyallerine (Anolog), telefon
sinyallerini de saysal veri haline dntrr. rnein X bankasnn tm ubeleri banka bilgi
ilem merkezine baldr. Bankann tm ubelerinde yaplan ilemler bu merkeze ulatrlr.
Banka ubelerinde bulunan yerel alarn modemler kullanlarak merkeze bilgi aktarmas,
geni alara en gzel rnektir.
Alarn birbirine balants esnasnda kullanlan iletiim hatt, genel olarak iki ekilde
yaplabilir.
Kiralk Hatlar(Leased Lines)
Sadece kullancya tahsis edilen hatlardr. Bu hat srekli olarak ak bulunmaktadr.
evirmeli Telefon Hatlar(Dial Lines)
ki nokta arasnda srekli bir balant yoktur. Sadece balant kurulmak istendiinde kar
tarafn telefon numaras evrilir ve kullanlan sre kadar cret denir.

(Geni alarn yapsna bir rnek)

2. Internet ve Intranet

nternet
Dnya zerindeki bilgisayar kullanclarnn birbirlerine balanmasn salayan geni
aa nternet ad verilir.alarn a olarak nitelendirilen internet, binlerce bilgisayar ve
milyonlarca kullancdan oluur. lk bata askeri amalarla kurulan internet; ksa srede
yaygnlam ve tasarlayanlarn bile dnerek ulaamayaca bir boyuta erimitir. nternet
bamsz bir yapya sahiptir. Ancak internet zerinde gelebilecek sorunlara kar bunlar

2
Mete ARSLAN http://www.zezencay.cjb.net

dzenleyen baz kurumlar vardr. Bu kurulular adresleme ve standartlarla urarlar. Bu

kurulularn dnda internete hibir kurum veya lke hakim deildir. Bu an sahibi;
kullanclar, servis ve bilgi salayclardr.
Dnya zerinde ncelikle niversiteler, kamu kurum ve kurulular, zel kurumlar ve
kullanclar belirli kurallara uyarak bilgilerini kullanma sunmulardr. nternet zerinde yer
alan bilgilere ulamak amacyla an ierisinde belirli adresleme kurallarna uyulmas
gerekir.bu kurallara uyarak dnyann her hangi bir yerinde, internete aktarlm bilgileri kendi
bilgisayarmza aktarabiliriz.

ntranet
Bir iletme ierisinde interneti kullanarak yaplan ilemlere ntranet denir. Bir dier
ifadeyle intranet, kurum ierisinde kullanclarn bilgi al verii gibi ilemleri internetin
kaynaklarn ve gcn kullanarak yapmasdr. Son zamanlara da bir ok kurum ve kurulu,
ilemlerini yerel alar kullanarak internet zerinde yapmaya balamtr. rnein; internete
bal olarak alan bir X gazetesinin kendi birimleri arasnda elektronik mektup, mesaj ve
bilgi al verii, a zerinden terminalleri kullanarak gerekletirilmesidir.

3-A Gvenlii

Alarda gvenlik sorunu vardr. Bunu zmek iin her kullancya A Yneticisi
tarafndan kullanc ad (login name) verilir. Kullanc adndan baka sadece kullanc
tarafndan bilinen, gerektiinde kullanc tarafndan deitirilen, baka kiilerin bilmemesine
dikkat edilen ifre (password) kullanlr. A yneticisi a gvenliinin tesisinden sorumludur.
Ancak kullanclar da kendi parolalarnn gvenliinden sorumludur. Kullanclar parolalarn
bakalarna bilerek ya da yanllkla verdii zaman, iyi bir gvenlik sistemi bile geilir.
Kullanclarn parolalarn ezberlemeleri beklenir, ama monitrn yannda yapkan bir not
kadnda ya da Rolodex kart dosyasnda P harfinin altnda kullancnn parolalarn grmek
de srpriz deildir. Birok kurumda kullanclarn parolalarn belirli periyodik aralklarda; her
ayn ya da ayn ilk gn deitirmesi tevik edilir, hatta gereklidir.