You are on page 1of 78

Nradasmti

A SARIT edition

Editor: Richard W. Lariviere


Funders: The British Association for South Asian Studies and The British Academy
Principal: Yasuke Ikari, Kyoto University
Initial editing and conversion to Text Encoding Initiative (TEI) markup: Richard Mahoney, Indica et
Buddhica
Maintenance of file for SARIT: Patrick Mc Allister (pma@rdorte.org) and Dominik Wujastyk
Publication Statement
Published by SARIT: Search and Retrieval of Indic Texts, 2013.
Availability: restricted
Copyright Notice
Copyright (C) Richard W. Lariviere and Yasuke Ikari and SARIT
Distributed by SARIT under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License.
Under this licence, you are free
to Share to copy, distribute and transmit the work
to Remix to adapt the work
Under the following conditions:
Attribution You must attribute the work in the manner specified by the author or licensor (but
not in any way that suggests that they endorse you or your use of the work).
Share Alike If you alter, transform, or build upon this work, you may distribute the resulting
work only under the same or similar license to this one.
More information and fuller details of this license are given on the Creative Commons website.
SARIT assumes no responsibility for unauthorised use that infringes the rights of any copyright own-
ers, known or unknown.
Identifier
2009-08-24

Notes Statement
E-text created by Yasuke Ikari, Kyoto University, from the Lariviere 1989 edition. Editing and
conversion to TEI markup: Richard Mahoney, Indica et Buddhica.

Source Description
Title: The Nradasmti, critically edited with an introduction, annotated
translation, and appendices by Richard W. Lariviere, Part One, Text
Author: Nrada
Editor: Richard W. Lariviere
Publisher: Department of South Asia Regional Studies, University of
Pennsylvania
Place of Publication: Philadelphia
Date: 1989
Note: Series / Number: University of Pennsylvania Studies on South Asia, v.
4
Note: SARIT transcript correlated with: 1.)
Title: The Nradasmti, critically edited with an
introduction, annotated translation, and
appendices by Richard W. Lariviere, Part Two,
Translation
Editor: Richard W. Lariviere
Publisher: Department of South Asia Regional Studies,
University of Pennsylvania
Place of Publication: Philadelphia
Date: 1989
Note: Series / Number: University of Pennsylvania
Studies on South Asia, v. 5
Note: Description: English translation
and 2.)
Title: Nradya dharmasstra or the institutes of
Nrada / translated for the first time from the
unpublished Sanskrit original by Julius Jolly ;
with a preface notes chiefly critical an index of
quotations from Nrada in the principal Indian
digests and a general index.
Editor: Julius Jolly
Publisher: Trbner
Place of Publication: London
Date: 1876

Encoding Description

Editorial Description
The electronic text below is in a lossless transliteration from Sanskrit using the Latin alphabet. The
transliteration scheme used is the IAST (The International Alphabet of Sanskrit Transliteration). IAST
differs in small ways from ISO 15919, but is preferred by most working Sanskrit scholars. Conversion
of this file to ISO 15919 can be achieved by performing the following replacements throughout the
file: -> r and ->
Text Input System:
(1) Sanskrit diacritics are entered using the Unicode Standard Encoding (utf-8), IAST transliteration.
(3) Members of a compound are sometimes separated by periods.
(4) External sandhi is decomposed with -.
(5) Mla Text rearranged from Prof. Lariviere's critical edition of the text. For the details of the text of
critical edition, see Prof. Lariviere's introduction. Mla text copied from Prof. Lariviere's file for the
edition of text with commentary. Critical apparatus is omitted in this version (mla text with appara-
tus is also available from Yasuke Ikari).
The text was typed, analyzed and proofread by Yasuke Ikari: March 1992.

References Declarations
References to each portion of the Sanskrit text have been placed at the start of each line: e.g.,
NM01.009c/ refers to Lariviere's edition of the Nradasmti, Mtk 1, Verse 9, Line 2; N01.009a/ re-
fers to Lariviere's edition of the Nradasmti, Chapter 1, Verse 9, Line 1 - Lariviere, R.W., op. cit..
Mtk and chapter headings are from: Lariviere, R.W., op. cit..
Page references to Lariviere's edition of the Sanskrit text have been placed in the body of the text:
e.g., -- 49 -- refers to Lariviere's edition, page 49 - Lariviere, R.W., op. cit..
Page references to Lariviere's and Jolly's English translations have been placed below and to the right
of the section headings: e.g., [ L tr. 96-99 :: cf. J tr. 55-56 refers to Lariviere's translation, pages 96 to 99,
and Jolly's translation, pages 55 to 56 - Lariviere, R.W. and Jolly, J., op. cit..
``J edn M'' refers to the Prolegomena in: Jolly, J., editor, Nradasmti, (Calcutta: Asiatic Society of
Bengal, 1885-86) Bibliotheca Indica: a collection of oriental works, new series, nos 542, 566, 595.

Revision Description
2009-07-10: Established initial revision.
2009-08-24: Transliteration of anusvra improved and documented.
2011-04-23: Cleaned header so it conforms to current tei p5.
2013-03-05: More changes and simplifications of the TEI header to reflect current SARIT
conventions. By Dominik Wujastyk
4 Part 1 :: Mtk (Prolegomena)

/p. 1/
Part 1 :: Mtk (Prolegomena) 5

Part 1 :: Mtk (Prolegomena)


1

Chapter 1 :: Vyavahra (Legal Procedure)


2 /p. 3/

NM01.001a/ dharma.ekatn puru yadsan satyavdina |


NM01.001c/ tad na vyavahro 'bhn na dveo npi matsara || 1 ||

NM01.002a/ nae dharme manuyeu vyavahra pravartate |


NM01.002c/ dra ca vyavahr rj daadhara kta || 2 ||

/p. 5/

NM01.003a/ likhita skia ctra dvau vidh samprakrtitau |


NM01.003c/ sandigdhrthaviuddhyartha dvayor vivadamnayo || 3 ||

NM01.004a/ sottaro 'nuttara caiva sa vijeyo dvilakaa |


NM01.004c/ sottaro 'bhyadhiko yatra vilekhprvaka paa || 4 ||

/p. 6/

NM01.005a/ vivde sottarapae dvayor yas tatra hyate |


NM01.005c/ sa paa svakta dpyo vinaya ca parjaye || 5 ||

/p. 7/

NM01.006a/ sras tu vyavahr pratij samudht |


NM01.006c/ taddhnau hyate vd taras tm uttaro bhavet || 6 ||

/p. 8/

NM01.007a/ kulni reaya caiva ga cdhikto npa |


NM01.007c/ pratih vyavahr gurvebhyas tttarottaram || 7 ||

NM01.008a/ sa catupc catusthna catusdhana eva ca |


NM01.008c/ caturhita caturvyp catukr ca krtyate || 8 ||

1 [ L tr. 1-22 :: cf. J tr. 4-15


2 [ L tr. 1-19 :: cf. J tr. 4-11
6 Part 1 :: Mtk (Prolegomena)

/p. 9/

NM01.009a/ ago 'daapada atakhas tath-eva ca |


NM01.009c/ triyonir dvyabhiyoga ca dvidvro dvigatis tath || 9 ||

NM01.010a/ dharma ca vyavahra ca caritra rjasanam |


NM01.010c/ catupd vyavahro 'yam uttara prvabdhaka || 10 ||

NM01.011a/ tatra satye sthito dharmo vyavahras tu skiu |


NM01.011c/ caritra pustakarae rjjy tu sanam || 11 ||

/p. 10/

NM01.012a/ smdyupyasdhyatvc catusdhana ucyate |


NM01.012c/ caturm ram ca rakat sa caturhita || 12 ||

NM01.013a/ kartn atho skia ca sabhyn rjnam eva ca |


NM01.013c/ vypnoti pdao yasmc caturvyp tata smta || 13 ||

NM01.014a/ dharmasyrthasya yaaso lokapaktes tath-eva ca |


NM01.014c/ catur karad e catukr prakrtita || 14 ||

NM01.015a/ rj sapurua sabhy stra gaakalekhakau |


NM01.015c/ hirayam agnir udakam aga sa udhta || 15 ||

/p. 11/

NM01.016a/ dna hy upanidhi sambhya-utthnam eva ca |


NM01.016c/ dattasya punar dnam aurbhyupetya ca || 16 ||

NM01.017a/ vetanasynapkarma tath-eva-asvmivikraya |


NM01.017c/ vikrya-asampradna ca krtvnuaya eva ca || 17 ||

NM01.018a/ samayasynapkarma vivda ketrajas tath |


NM01.018c/ strpusayo ca sambandho dyabhgo 'tha shasam || 18 ||

NM01.019a/ vkpruya tath-eva-ukta daapruyam eva ca |


NM01.019c/ dyta prakraka caiva-ity adaapada smta || 19 ||

NM01.020a/ em eva prabhedo 'nya atam aa.uttara smtam |


NM01.020c/ kriybhedn manuy atakho nigadyate || 20 ||

/p. 13/

NM01.021a/ kmt krodhc ca lobhc ca tribhyo yasmt pravartate |


NM01.021c/ triyoni krtyate tena trayam etad vivdakt || 21 ||

NM01.022a/ dvyabhiyogas tu vijeya aktattvbhiyogata |


NM01.022c/ aksat tu sasargt tattva ha-hdidarant || 22 ||
Part 1 :: Mtk (Prolegomena) 7

/p. 14/

NM01.023a/ pakadvaybhisambandhd dvidvra samudhta |


NM01.023c/ prvavdas tayo paka pratipakas taduttaram || 23 ||

NM01.024a/ bhtacchalnusritvd dvigati sa udhta |


NM01.024c/ bhta tattvrthasayukta pramdbhihita chalam || 24 ||

/p. 15/

NM01.025a/ tatra ia chala rj marayed dharmasdhana |


NM01.025c/ bhtam eva prapadyeta dharmaml yata riya || 25 ||

NM01.026a/ dharmea-uddharato rjo vyavahrn kttmana |


NM01.026c/ sambhavanti gu sapta sapta vahner ivrcia || 26 ||

/p. 16/

NM01.027a/ dharma crtha ca krti ca lokapaktir upagraha |


NM01.027c/ prajbhyo bahumna ca svarge sthna ca vatam || 27 ||

NM01.028a/ tasmd dharmsana prpya rj vigatamatsara |


NM01.028c/ sama syt sarvabhteu bibhrad vaivasvata vratam || 28 ||

NM01.029a/ dharmastra purasktya prvivkamate sthita |


NM01.029c/ samhitamati payed vyavahrn anukramt || 29 ||

NM01.030a/ gama prathama kryo vyavahrapada tata |


NM01.030c/ vivits niraya caiva darana syc caturvidham || 30 ||

/p. 17/

NM01.031a/ dharmastrrthastrbhym avirodhena mrgata |


NM01.031c/ samkamo nipua vyavahragati nayet || 31 ||

NM01.032a/ yath mgasya viddhasya vydho mgapada nayet |


NM01.032c/ kake oitaleena tath dharmapada nayet || 32 ||

NM01.033a/ yatra vipratipatti syd dharmastrrthastrayo |


NM01.033c/ arthastra.uktam utsjya dharmastra.uktam cret || 33 ||

/p. 18/

NM01.034a/ dharmastravirodhe tu yuktiyukto 'pi dharmata |


NM01.034c/ vyavahro hi balavn dharmas tenvahyate || 34 ||

NM01.035a/ skmo hi bhagavn dharma paroko durvicraa |


NM01.035c/ ata pratyakamrgea vyavahragati nayet || 35 ||

/p. 19/
8 Part 1 :: Mtk (Prolegomena)

NM01.036a/ yty acauro 'pi cauratva caura cyty acauratm |


NM01.036c/ acaura caurat prpto mavyo vyavahrata || 36 ||

NM01.037a/ stru rtrau bahir grmd antarvemany artiu |


NM01.037c/ vyavahra kto 'py eu puna kartavyatm iyt || 37 ||

NM01.038a/ gahanatvd vivdnm asmarthyt smter api |


NM01.038c/ diu haret kla kma tattvabubhutsay || 38 ||

NM01.039a/ gobhhirayastrsteyapruytyayikeu ca |
NM01.039c/ shasev abhipe ca sadya eva vivdayet || 39 ||

/p. 20/

NM01.040a/ anvedya tu yo rje sandigdhe 'rthe pravartate |


NM01.040c/ prasahya sa vineya syt sa csyrtho na sidhyati || 40 ||

NM01.041a/ vaktavye 'rthe na tihantam utkrmanta ca tadvaca |


NM01.041c/ sedhayed vivdrth yvad hvnadaranam || 41 ||

NM01.042a/ sthnsedha klakta pravst karmaas tath |


NM01.042c/ caturvidha syd sedho nsiddhas ta vilaghayet || 42 ||

NM01.043a/ nadsantrakntradurdea.upaplavdiu |
NM01.043c/ siddhas ta parsedham utkrman npardhnuyt || 43 ||

/p. 21/

NM01.044a/ sedhakla siddha sedham yo vyatikramet |


NM01.044c/ sa vineyo 'nyath kurvann seddh daabhg bhavet || 44 ||

NM01.045a/ nirveukmo rogrto yiyakur vyasane sthita |


NM01.045c/ abhiyuktas tathnyena rjakrya.udyatas tath || 45 ||

NM01.046a/ gav pracre gopl sasyabandhe kval |


NM01.046c/ ilpina cpi tatklam yudhy ca vigrahe || 46 ||

NM01.047a/ aprptavyavahra ca dto dna.unmukho vrat |


NM01.047c/ viamastha ca nsedhyo na ca-enn hvayen npa || 47 ||

/p. 22/

NM01.048a/ nbhiyukto 'bhiyujta tam atrtvrtham anyata |


NM01.048c/ na cbhiyuktam anyena na viddha veddhum arhati || 48 ||

NM01.049a/ yam artham abhiyujta na ta viprakti nayet |


NM01.049c/ nnyat pakntara gacched gacchan prvt sa hyate || 49 ||

NM01.050a/ na ca mithybhiyujta doo mithybhiyogina |


Part 1 :: Mtk (Prolegomena) 9

NM01.050c/ yas tatra vinaya prokta so 'bhiyoktram vrajet || 50 ||

/p. 23/

NM01.051a/ spadea haran klam abruva cpi sasadi |


NM01.051c/ uktv vaco vibruva ca hyamnasya lakaam || 51 ||

NM01.052a/ palyate ya hta prpta ca vivaden na ya |


NM01.052c/ vineya sa bhaved rj hna eva sa vdata || 52 ||

/p. 24/

NM01.053a/ niriktavyavahreu pramam aphala bhavet |


NM01.053c/ likhita skio vpi prvam vedita na cet || 53 ||

NM01.054a/ yath pakveu dhnyeu niphal prvo gu |


NM01.054c/ niriktavyavahr pramam aphala tath || 54 ||

/p. 25/

NM01.055a/ abhtam apy abhihita prptakla parkyate |


NM01.055c/ yat tu pramdn na-ucyeta tad bhtam api hyate || 55 ||

NM01.056a/ trita cnuia ca yo manyeta vidharmata |


NM01.056c/ dvigua daam sthya tat krya punar uddharet || 56 ||

/p. 26/

NM01.057a/ durde vyavahre tu sabhys ta daam pnuyu |


NM01.057c/ na hi jtu vin daa kacin mrge 'vatihate || 57 ||

NM01.058a/ rgd ajnato vpi lobhd v yo 'nyath vadet |


NM01.058c/ sabhyo 'sabhya sa vijeyas ta rj vinayed bham || 58 ||

/p. 27/

NM01.059a/ kintu rj vieea svadharmam anurakat |


NM01.059c/ manuyacittavaicitryt parky sdhvasdhut || 59 ||

/p. 28/

NM01.060a/ puru santi ye lobht prabryu skyam anyath |


NM01.060c/ santi cnye durtmna kalekhyakto jan || 60 ||

NM01.061a/ ata parkyam ubhayam etad rj vieata |


NM01.061c/ lekhycrea likhita skycrea skia || 61 ||

NM01.062a/ asaty satyasak saty csatyadaran |


NM01.062c/ dyante vividh bhvs tasmd yukta parkaam || 62 ||
10 Part 1 :: Mtk (Prolegomena)

NM01.063a/ talavad dyate vyoma khadyoto havyav iva |


NM01.063c/ na tala vidyate vyomni na khadyote hutana || 63 ||

NM01.064a/ tasmt pratyakado 'pi yuktam artha parkitum |


NM01.064c/ parkya jpayan arthn na dharmt parihyate || 64 ||

/p. 29/

NM01.065a/ eva payan sad rj vyavahrn samhita |


NM01.065c/ vitatya-iha yao dpta bradhnasypnoti viapam || 65 ||

/p. 30/

Chapter 2 :: Bh (The Plaint)


3

NM02.001a/ sunicitabaldhnas tv arth svrthapracodita |


NM02.001c/ lekhayet prvapaka tu ktakryavinicaya || J edn M 2.1 ||

NM02.002a/ prvapakarutrthas tu pratyarth tadanantaram |


NM02.002c/ prvapakrthasambandha pratipaka niveayet || J edn M 2.2 ||

NM02.003a/ vo lekhana v sa labhet tryaha saptham eva v |


NM02.003c/ arth ttyapde tu yukta sadyo dhruva jay || J edn M 2.3 ||

/p. 31/

NM02.004a/ mithy sampratipattir v pratyavaskandam eva v |


NM02.004c/ prnyyavidhisdhya v uttara syc caturvidham || J edn M 2.4 ||

NM02.005a/ mithyaitan nbhijnmi tad tatra na sannidhi |


NM02.005c/ ajta csmi tatkla eva mithy caturvidh || J edn M 2.5 ||

NM02.006a/ mithy ca viparta ca puna abdasamgamam |


NM02.006c/ prvapakrthasambandham uttara syc caturvidham || J edn M 2.6 ||

NM02.007a/ bhy uttara yvat pratyarth na niveayet |


NM02.007c/ arth tu lekhayet tvad yvad vastu vivakitam || J edn M 2.7 ||

/p. 32/

NM02.008a/ anyrtham arthahna ca pramgamavarjitam |


NM02.008c/ lekhya hndhika bhraa bhdos tdht || J edn M 2.8 ||

3 [ L tr. 229-238 :: J tr. n/a


Part 1 :: Mtk (Prolegomena) 11

NM02.009a/ labdhavya yena yad yasmt sa tat tasmd avpnuyt |


NM02.009c/ na tv anyo 'nyad athnyasmd ity anyrtham ida tridh || J edn M 2.9 ||

NM02.010a/ manasham api dhytas tvanmitreeha atruvat |


NM02.010c/ ato 'nyath mahknty tvam ihvedito may || J edn M 2.10 ||

NM02.011a/ dravyapramahna yat phaloprayavarjitam |


NM02.011c/ pramavarjita nma lekhyadoa tad utsjet || J edn M 2.11 ||

NM02.012a/ gamavarjita doa prvapde vivarjayet |


NM02.012c/ ekasya bahubhi srdha purarravirodhakam || J edn M 2.12 ||

NM02.013a/ bindumtrpadavarev ekvidhiay (?) |


NM02.013c/ hndhik bhaved vyarth t yatnena vivarjayet || J edn M 2.13 ||

NM02.014a/ bhraa tu dusthita yat syj jalataildibhir hatam |


NM02.014c/ bhy tad api spaa vispartha vivarjayet || J edn M 2.14 ||

NM02.015a/ saty bh na bhavati yady api syt pratihit |


NM02.015c/ bahi ced bhrayate dharmn niyatd vyavahrikt || J edn M 2.15, Manu 8.164 ||

/p. 33/

NM02.016a/ gandhamdanasasthasya maysyst tad arpitam |


NM02.016c/ vyavahrikadharmasya bhyam etan na sidhyati || J edn M 2.16 ||

NM02.017a/ anykaraniveena anyrthagamanena ca |


NM02.017c/ kula ca kriydna kriy caivkul bhavet || J edn M 2.17 ||

NM02.018a/ rgdn yad ekena kopita karae vadet |


NM02.018c/ tad dau tu likhet sarva vdina phalakdiu || J edn M 2.18 ||

NM02.019a/ nirkulvabodhya dharmasthai suvicritam |


NM02.019c/ tasmd anyad vyapohya syd vdina phalakdiu || J edn M 2.19 ||

NM02.020a/ vdibhym abhyanujta ea ca phalake sthitam |


NM02.020c/ saskika likheyus te pratipatti ca vdino || J edn M 2.20 ||

/p. 35/

NM02.021a/ vdibhy likhitc chea yat punar vdin smtam |


NM02.021c/ tat pratykalita nma svapde tasya likhyate || J edn M 2.21 ||

NM02.022a/ arthin sanniyukto v pratyarthiprahito 'pi v |


NM02.022c/ yo yasyrthe vivadate tayor jayaparjayau || J edn M 2.22 ||

NM02.023a/ yo na bhrt na ca pit na putro na niyogakt |


NM02.023c/ parrthavd daya syd vyavahre 'pi vibruvan || J edn M 2.23 ||
12 Part 1 :: Mtk (Prolegomena)

NM02.024a/ prvavda parityajya yo 'nyam lambate puna |


NM02.024c/ vdasakramaj jeyo hnavd sa vai nara || J edn M 2.24 ||

/p. 36/

NM02.025a/ sarvev api vivdeu vkchale npahyate |


NM02.025c/ paustrbhmydne syo 'py arthn na hyate || J edn M 2.25 ||

NM02.026a/ abhiyukto 'bhiyogasya yadi kuryd apahnavam |


NM02.026c/ abhiyokt died deya pratyavaskandito na cet || J edn M 2.26 ||

NM02.027a/ prvapde hi likhita yathkaram aeata |


NM02.027c/ arth ttyapde tu kriyay pratipdayet || J edn M 02.027 ||

NM02.028a/ kriypi dvividh prokt mnu daivik tath |


NM02.028c/ mnu lekhyaskibhy dhadir daivik smt || J edn M 2.28 ||

/p. 37/

NM02.029a/ div kte kryavidhau grmeu nagareu v |


NM02.029c/ sambhave ski caiva divy na bhavati kriy || J edn M 2.29 ||

NM02.030a/ araye nirjane rtrv antarvemani shase |


NM02.030c/ nysasypahnave caiva divy sambhavati kriy || J edn M 2.30 ||

NM02.031a/ kraapratipatty ca prvapake virodhite |


NM02.031c/ abhiyuktena vai bhvya vijeya prvapakavat || J edn M 2.31 ||

NM02.032a/ palyate ya hto maun skiparjita |


NM02.032c/ svayam abhyupapanna ca avasanna caturvidha || J edn M 2.32 ||

/p. 38/

NM02.033a/ anyavd kriydve na-upastht niruttara |


NM02.033c/ htaprapaly ca hna pacavidha smta || J edn M 2.33 ||

NM02.034a/ maaya padmargdy dnrdi hiramayam |


NM02.034c/ muktvidrumaakhdy pradu svmigmina || J edn M 2.34 ||

NM02.035a/ gandhamlyam adatta tu bhaa vsa eva v |


NM02.035c/ pduk-iti rj-ukta tad krman vadham arhati || J edn M 2.35 ||

/p. 39/

NM02.036a/ payamlya bhtir nyso dao yac cvahrakam |


NM02.036c/ vthdnkikapa vardhante nvivakit || J edn M 2.36 ||

NM02.037a/ mithybhiyogino ye syur dvijn drayonaya |


NM02.037c/ te jihv samutktya rj le vidhpayet || J edn M 2.37 ||
Part 1 :: Mtk (Prolegomena) 13

NM02.038a/ j lekha paaka sana v dhi pattra vikrayo v krayo v |


NM02.038c/ rje kuryt prvam vedana yas tasya jeya prvapaka vidhijai || J edn M
2.38 ||

/p. 40/

NM02.039a/ skikadae krya prvaskiviodhanam |


NM02.039c/ uddheu skiu tata pact skya viodhayet || J edn M 2.39 ||

NM02.040a/ skisabhyvasannn dae darana puna |


NM02.040c/ svacaryvasitn tu nsti paunarbhavo vidhi || J edn M 2.40 ||

NM02.041a/ svayam abhyupapanno 'pi svacaryvasito 'pi san |


NM02.041c/ kriyvasanno 'py arheta para sabhyvadhraam || J edn M 2.41 ||

/p. 41/

NM02.042a/ pakn utsrya kryas tu sabhyai kryavinicaya |


NM02.042c/ anutsritanirikte virodha pretya ceha ca || J edn M 02.042 ||

NM02.043a/ sabhair eva jita pacd rj sya svastrata |


NM02.043c/ jayine cpi deya syd yathvaj jayapatrakam || J edn M 2.43 ||

NM02.044a/ vyavahramukha caitat prvam ukta svayambhuv |


NM02.044c/ mukhauddhau hi uddhi syd vyavahrasya nnyath || J edn M 2.44 ||

/p. 42/

Chapter 3 :: Sabh (The Court)


4

NM03.001a/ nniyuktena vaktavya vyavahre kathacana |


NM03.001c/ niyuktena tu vaktavyam apakapatita vaca || 1 ||

/p. 43/

NM03.002a/ yuktarpa bruvan sabhyo npnuyd dveakilbie |


NM03.002c/ bruvas tv anyath sabhyas tad eva-ubhayam pnuyt || 2 ||

NM03.003a/ rj tu dhrmikn sabhyn niyujyt suparkitn |


NM03.003c/ vyavahradhura vohu ye akt sadgav iva || 3 ||

/p. 44/

4 [ L tr. 20-22 :: cf. J tr. 12-15


14 Part 1 :: Mtk (Prolegomena)

NM03.004a/ dharmastrrthakual kuln satyavdina |


NM03.004c/ sam atrau ca mitre ca npate syu sabhsada || 4 ||

NM03.005a/ tatpratiha smto dharmo dharmamla ca prthiva |


NM03.005c/ saha sadbhir ato rj vyavahrn viodhayet || 5 ||

NM03.006a/ uddheu vyavahreu uddhi ynti sabhsada |


NM03.006c/ uddhi ca te dharmd dhi dharmam eva vadet tata || 6 ||

/p. 45/

NM03.007a/ yatra dharmo hy adharmea satya yatrntena ca |


NM03.007c/ hanyate prekamn hats tatra sabhsada || 7 ||

NM03.008a/ viddho dharmo hy adharmea sabh yatra-upatihate |


NM03.008c/ na ced vialya kriyate viddhs tatra sabhsada || 8 ||

NM03.009a/ sabh v na praveavy vaktavya v samajasam |


NM03.009c/ abruvan vibruvan vpi naro bhavati kilbi || 9 ||

/p. 46/

NM03.010a/ ye tu sabhy sabh gatv t dhyyanta sate |


NM03.010c/ yathprpta na bruvate sarve te 'ntavdina || 10 ||

NM03.011a/ pdo 'dharmasya kartra pda skiam cchati |


NM03.011c/ pda sabhsada sarvn pdo rjnam cchati || 11 ||

NM03.012a/ rj bhavaty anens tu mucyante ca sabhsada |


NM03.012c/ eno gacchati kartra nindrho yatra nindyate || 12 ||

/p. 47/

NM03.013a/ andho matsyn ivnti nirapeka sakaakn |


NM03.013c/ parokam arthavaikalyd bhate ya sabh gata || 13 ||

NM03.014a/ tasmt sabhya sabh prpya rgadveavivarjita |


NM03.014c/ vacas tathvidha bryd yath na naraka patet || 14 ||

NM03.015a/ yath alya bhiag vidvn uddhared yantrayuktita |


NM03.015c/ prvivkas tath alyam uddhared vyavahrata || 15 ||

NM03.016a/ yatra sabhyo jana sarva sdhv etad iti manyate |


NM03.016c/ sa nialyo vivda syt saalya syd ato 'nyath || 16 ||

/p. 48/

NM03.017a/ na s sabh yatra na santi vddh vddh na te ye na vadanti dharmam |


NM03.017c/ nsau dharmo yatra na satyam asti na tat satya yac chalennuviddham || 17 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 15

/p. 49/
16 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

Part 2 :: Vyavahrapadni
(Titles of Law)
5

Chapter 1 :: dnam (Nonpayment of


Debts)
6

N01.001a/ a deyam adeya ca yena yatra yath ca yat |


N01.001c/ dnagrahaadharmc ca dnam iti smtam || 1 ||

/p. 50/

N01.002a/ pitary uparate putr a dadyur yathata |


N01.002c/ vibhakt hy avibhakt v yas tm udvahate dhuram || 2 ||

N01.003a/ pitvyevibhaktena bhrtr v yad a ktam |


N01.003c/ mtr v yat kuumbrthe dadyus tad rikthino 'khilam || 3 ||

N01.004a/ kramd avyhata prpta putrair yan naram uddhtam |


N01.004c/ dadyu paitmaha pautrs tac caturthn nivartate || 4 ||

/p. 51/

N01.005a/ icchanti pitara putrn svrthahetor yatas tata |


N01.005c/ uttamardhamarebhyo mm aya mocayiyati || 5 ||

/p. 57/

N01.006a/ ata putrea jtena svrtham utsjya yatnata |


N01.006c/ pit mokitavya d yath na naraka patet || 6 ||

N01.007a/ tapasv cgnihotr ca avn mriyate yadi |


N01.007c/ tapa caivgnihotra ca sarva tad dhanin dhanam || 7 ||

5 [ L tr. 23-203 :: cf. J tr. 15-45, 55-116


6 [ L tr. 23-48 :: cf. J tr. 15-23
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 17

N01.008a/ na putrara pit dadyd dadyt putras tu paitkam |


N01.008c/ kmakrodhasurdytaprtibhvyakta vin || 8 ||

/p. 58/

N01.009a/ pitur eva niyogd yat kuumbabharaya ca |


N01.009c/ kta v yad a kcchre dadyt putrasya tat pit || 9 ||

N01.010a/ iyntevsidsastrvaiyvttyakarai ca yat |


N01.010c/ kuumbahetor utkipta vohavya tat kuumbin || 10 ||

/p. 59/

N01.011a/ nrvg viatimd vart pitari proite suta |


N01.011c/ a dadyt pitvye v jyehe bhrtary athpi v || 11 ||

N01.012a/ dpya pararam eko 'pi jvatsv adhiktai ktam |


N01.012c/ preteu tu na tatputra parara dtum arhati || 12 ||

/p. 60/

N01.013a/ na str patikta dadyd a putrakta tath |


N01.013c/ abhyupetd te yadv saha paty kta bhavet || 13 ||

N01.014a/ dadyd aputr vidhav niyukt y mumru |


N01.014c/ yo v tadriktham dadyd yato riktham a tata || 14 ||

N01.015a/ na ca bhryktam a kathacit patyur bhavet |


N01.015c/ patktd te pus kuumbrtho hi vistara || 15 ||

/p. 61/

N01.016a/ anyatra rajakavydhagopaauikayoitm |


N01.016c/ te tatpratyay vtti kuumba ca tadrayam || 16 ||

N01.017a/ putri tu samutsjya putra str ynyam rayet |


N01.017c/ ktha tasy haret sarva nisvy putra eva tu || 17 ||

/p. 62/

N01.018a/ y tu sapradhanaiva str spaty cnyam rayet |


N01.018c/ so 'sy dadyd a bhartur utsjed v tathaiva tm || 18 ||

N01.019a/ adhanasya hy aputrasya mtasyopaiti ya striyam |


N01.019c/ a vohu sa bhajate tad evsya dhana smtam || 19 ||

N01.020a/ dhanastrhriputrm abhg yo dhana haret |


N01.020c/ putro 'sato strdhanino strhr dhaniputrayo || 20 ||

/p. 64/
18 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N01.021a/ uttam svairi y syd uttam ca punarbhuvm |


N01.021c/ a tayo patikta dadyd yas tm upnute || 21 ||

/p. 65/

N01.022a/ strktny apramni kryy hur anpadi |


N01.022c/ vieato ghaketradndhamanavikray || 22 ||

N01.023a/ etny api pramni bhart yady anumanyate |


N01.023c/ putra patyur abhve v rj v patiputrayo || 23 ||

N01.024a/ bhartr prtena yad datta striyai tasmin mte 'pi tat |
N01.024c/ s yathkmam anyd dadyd v sthvard te || 24 ||

/p. 66/

N01.025a/ tath dsakta kryam akta paricakate |


N01.025c/ anyatra svmisanden na dsa prabhur tmana || 25 ||

N01.026a/ putrea ca kta krya yat syt pitur anicchata |


N01.026c/ tad apy aktam evhur dsa putra ca tau samau || 26 ||

N01.027a/ aprptavyavahra cet svatantro 'pi hi na rabhk |


N01.027c/ svtantrya tu smta jyehe jyaihya guavayaktam || 27 ||

/p. 67/

N01.028a/ traya svatantr loke 'smin rjcryas tathaiva ca |


N01.028c/ prati prati ca varn sarve svaghe gh || 28 ||

N01.029a/ asvatantr praj sarv svatantra pthivpati |


N01.029c/ asvatantra smta iya crye tu svatantrat || 29 ||

N01.030a/ asvatantr striya putr ds ca saparigrah |


N01.030c/ svatantras tatra tu gh yasya yat syt kramgatam || 30 ||

N01.031a/ garbhasthai sado jeya vard aamc chiu |


N01.031c/ bla oaj jeya pogaa cpi abdyate || 31 ||

/p. 68/

N01.032a/ parato vyavahraja svatantra pitarau vin |


N01.032c/ jvator asvatantra syj jaraypi samanvita || 32 ||

N01.033a/ tayor api pit reyn bjaprdhnyadarant |


N01.033c/ abhve bjino mt tadabhve tu prvaja || 33 ||

N01.034a/ svatantr sarva evaite paratantreu sarvad |


N01.034c/ anuiau visarge ca vikraye cevar mat || 34 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 19

/p. 69/

N01.035a/ yad bla kurute kryam asvatantras tathaiva ca |


N01.035c/ akta tad iti prhu stre stravido jan || 35 ||

N01.036a/ svatantro 'pi hi yat krya kuryd aprakti gata |


N01.036c/ tad apy aktam evhur asvatantra sa hetuta || 36 ||

N01.037a/ kmakrodhbhiyuktrtabhayavyasanapit |
N01.037c/ rgadveapart ca jeys tv aprakti gat || 37 ||

/p. 70/

N01.038a/ kule jyehas tath reha praktistha ca yo bhavet |


N01.038c/ tatkta syt kta krya nsvatantrakta ktam || 38 ||

N01.039a/ dhanaml kriy sarv yatnas tatsdhane mata |


N01.039c/ rakaa vardhana bhoga iti tasya vidhi kramt || 39 ||

N01.040a/ tat punas trividha jeya ukla abalam eva ca |


N01.040c/ ka ca tasya vijeya prabheda saptadh pthak || 40 ||

/p. 71/

N01.041a/ rutaauryatapakanyiyayjynvaygatam |
N01.041c/ dhana saptavidha uklam udayo 'py asya tadvidha || 41 ||

N01.042a/ kusdakivijyaulkailpnuvttibhi |
N01.042c/ ktopakrd pta ca abala samudhtam || 42 ||

N01.043a/ prvikadytadautyrtipratirpakashasai/
N01.043c/ vyjenoprjita yac ca tat ka samudhtam || 43 ||

/p. 72/

N01.044a/ tena krayo vikraya ca dna grahaam eva ca |


N01.044c/ vividh ca pravartante kriy sambhoga eva ca || 44 ||

N01.045a/ yathvidhena dravyea yatkicit kurute nara |


N01.045c/ tathvidham avpnoti sa phala pretya ceha ca || 45 ||

N01.046a/ tat punar dvdaavidha prativarrayt smtam |


N01.046c/ sdhraa syt trividha ea navavidha smtam || 46 ||

N01.047a/ kramgata prtidya prpta ca saha bhryay |


N01.047c/ avieea varn sarve trividha dhanam || 47 ||

/p. 73/

N01.048a/ vaieika dhana jeya brhmaasya trilakaam |


20 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N01.048c/ pratigrahea yallabdha yjyata iyatas tath || 48 ||

N01.049a/ trividha katriyasypi prhur vaieika dhanam |


N01.049c/ yuddhopalabdha kra ca daa ca vyavahrata || 49 ||

N01.050a/ vaieika dhana jeya vaiyasypi trilakaam |


N01.050c/ kigorakavijyai drasyaibhyas tv anugraht || 50 ||

N01.051a/ sarvem eva varnm ea dharmyo dhangama |


N01.051c/ viparyayd adharmya syn na ced pad garyas || 51 ||

N01.052a/ patsv anantar vttir brhmaasya vidhyate |


N01.052c/ vaiyavttis tata cokt na jaghany kathacana || 52 ||

/p. 74/

N01.053a/ na kathacana kurvta brhmaa karma vralam |


N01.053c/ vala karma na brhma patanye hi te tayo || 53 ||

N01.054a/ utka cpaka ca tayo karma na vidyate |


N01.054c/ madhyame karma hitv sarvasdhrae hi te || 54 ||

N01.055a/ pada brhmaas trtv katravtty htair dhanai |


N01.055c/ utsjet katravtti t ktv pvanam tmana || 55 ||

/p. 75/

N01.056a/ tasym eva tu yo vttau brhmao ramate rast |


N01.056c/ kapha cyuto mrgt so 'pkteya prakrtita || 56 ||

N01.057a/ vaiyavttv avikreya brhmaasya payo dadhi |


N01.057c/ ghta madhu madhcchia lkkrarassav || 57 ||

N01.058a/ msaudanatilakaumasomapupaphalapal |
N01.058c/ manuyaviaastrmbulavappavrudha || 58 ||

N01.059a/ nlkaueyacarmsthikutapaikaaph mda |


N01.059c/ udavitkeapiykakdyauadhayas tath || 59 ||

/p. 76/

N01.060a/ brhmaasya tu vikreya uka dru tni ca |


N01.060c/ gandhadravyairakvetratlamlatud te || 60 ||

N01.061a/ svaya ra ca vidala phaln badaregude |


N01.061c/ rajju krpsika stra tac ced avikta bhavet || 61 ||

N01.062a/ aaktau bheajasyrthe yajahetos tathaiva ca |


N01.062c/ yady avaya tu vikreys til dhnyena tatsm || 62 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 21

N01.063a/ avikreyi vikran brhmaa pracyuta patha |


N01.063c/ mrge punar avasthpya rj daena bhyas || 63 ||

/p. 77/ 7 8

N01.064a/ pramni pramasthai pariplyni yatnata |


N01.064c/ sdanti hi pramni pramair avyavasthitai || 64 ||

N01.065a/ likhita skio bhukti prama trividha smta |


N01.065c/ dhanasvkarae yena dhan dhanam upnute || 65 ||

/p. 78/

N01.066a/ likhita balavan nitya jvantas tv eva skia |


N01.066c/ kltiharad bhuktir iti streu nicaya || 66 ||

/p. 79/

N01.067a/ trividhasysya dasya pramasya yathkramam |


N01.067c/ prva prva guru jeya bhuktir ebhyo garyas || 67 ||

N01.068a/ vidyamne 'pi likhite jvatsv api hi skiu |


N01.068c/ vieata sthvar yan na bhukta na tat sthiram || 68 ||

/p. 80/

N01.069a/ bhujyamnn parair arthn ya svn maurkhyd upekate |


N01.069c/ samaka jvato 'py asya tn bhukti kurute vae || 69 ||

N01.070a/ yatkicid daa vari sannidhau prekate dhan |


N01.070c/ bhujyamna parais t na sa tal labdhum arhati || 70 ||

N01.071a/ upek kurvatas tasya t bhtasya tihata |


N01.071c/ kle 'tipanne prvokte vyavahro na sidhyati || 71 ||

/p. 81/

N01.072a/ ajaa ced apogao viaye csya bhujyate |


N01.072c/ bhukta tad vyavahrea bhokt tad dhanam arhati || 72 ||

N01.073a/ dhi sm bladhana nikepopanidh striya |


N01.073c/ rjasva rotriyasva ca nopabhogena jryate || 73 ||

N01.074a/ pratyakaparibhogc ca svmino dvida sam |


N01.074c/ dhydny api jryante strnarendradhand te || 74 ||

7 cf. J tr. 23 :: Chapter iv. On Evidence by Writing


8 [ L tr. 48-73 :: cf. J tr. 23-32
22 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

/p. 82/

N01.075a/ strdhana ca narendr na kadcana jryate |


N01.075c/ angama bhujyamna vatsar atair api || 75 ||

N01.076a/ nirbhogo yatra dyeta na dyetgama kvacit |


N01.076c/ gama kraa tatra na bhogas tatra kraam || 76 ||

N01.077a/ angama bhujyate yan na tad bhogo 'tivartate |


N01.077c/ prete tu bhoktari dhana yti tadvayabhogyatm || 77 ||

/p. 83/

N01.078a/ hartaivbhiyukta sann arthnm uddharet padam |


N01.078c/ bhuktir eva viuddhi syt prptn pitta kramt || 78 ||

N01.079a/ anvhita hta nyasta balvaabdha ycitam |


N01.079c/ apratyaka ca yad bhukta a etny gama vin || 79 ||

/p. 84/

N01.080a/ tathrhavivdasya pretasya vyavahria |


N01.080c/ putrea so 'rtha saodhyo na ta bhogo 'tivartate || 80 ||

N01.081a/ yad vingamam apy rdhva bhukta prvais tribhir bhavet |


N01.081c/ na tac chakyam apkartu kramt tripurugatam || 81 ||

N01.082a/ santo 'pi na prama syur mte dhanini skia |


N01.082c/ anyatra rvita yat syt svayam sannamtyun || 82 ||

/p. 85/

N01.083a/ na hi pratyarthini prete prama ski vaca |


N01.083c/ skimat karaa tatra prama syd vinicaye || 83 ||

N01.084a/ rvitas tv turepi yas tv artho dharmasahita |


N01.084c/ mte 'pi tatra sk syt asu cnvhitdiu || 84 ||

N01.085a/ kriya rdiu sarveu balavaty uttarottar |


N01.085c/ pratigrahdhikrteu prv prv garyas || 85 ||

/p. 86/

N01.086a/ sthnalbhanimitta hi dnagrahaam iyate |


N01.086c/ tat kusdam iti prokta tena vtti kusdinm || 86 ||

/p. 87/

N01.087a/ kyik klik caiva krit ca tath smt |


N01.087c/ cakravddhi ca streu tasya vddhi caturvidh || 87 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 23

N01.088a/ kyvirodhin avat paapdy tu kyik |


N01.088c/ pratimsa sravati y vddhi s klik smt || 88 ||

N01.089a/ vddhi s krit nma ya rikena svayakt |


N01.089c/ vddher api punar vddhi cakravddhir udht || 89 ||

/p. 89/

N01.090a/ n srvabhaumo 'ya vidhir vddhikara smta |


N01.090c/ decravidhis tv anyo yatra ram avatihati || 90 ||

N01.091a/ dvigua trigua caiva tathnyasmi caturguam |


N01.091c/ tathaguam anyasmin dee dee 'vatihate || 91 ||

N01.092a/ hirayadhnyavastr vddhir dvitricaturgu |


N01.092c/ ghtasyagu vddhi strpan ca santati || 92 ||

/p. 90/

N01.093a/ strakarpsakivn trapua ssakasya ca |


N01.093c/ yudhn ca sarve carmaas tmralohayo || 93 ||

N01.094a/ anye caiva sarvem iakn tathaiva ca |


N01.094c/ akayy vddhir ete manur ha prajpati || 94 ||

N01.095a/ tailn caiva sarve madyn madhusarpim |


N01.095c/ vddhir aagu jey guasya lavaasya ca || 95 ||

N01.096a/ na vddhi prtidattn syd ankrit kvacit |


N01.096c/ ankritam apy rdhva vatsarrdhd vivardhate || 96 ||

N01.097a/ ea vddhividhi prokta prativddhasya dharmata |


N01.097c/ vddhis tu yokt dhnyn vrdhuya tad udhtam || 97 ||

/p. 91/

N01.098a/ pada nistared vaiya kma vrdhuakarma |


N01.098c/ patsv api hi kasu brhmaasya na vrdhuam || 98 ||

N01.099a/ brhmaasya tu yad deya snvayasya na csti sa |


N01.099c/ svakulyasysya nivapet tadabhve 'sya bandhuu || 99 ||

N01.100a/ yad tu na svakuly syur na ca sambandhibndhav |


N01.100c/ tad dadyt svajtibhyas tev asatsv apsu nikipet || 100 ||

/p. 92/

N01.101a/ ghtvopagata dadyd ikyodaya dhan |


N01.101c/ adadad ycyamnas tu eahnim avpnuyt || 101 ||
24 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N01.102a/ lekhya dadyd e uddhe tadabhve pratiravam |


N01.102c/ dhanikarikayor eva viuddhi syt parasparam || 102 ||

/p. 93/

N01.103a/ virambhahet dvv atra pratibhr dhir eva ca |


N01.103c/ likhita skia ca dve prame vyaktikrake || 103 ||

N01.104a/ upasthnya dnya pratyayya tathaiva ca |


N01.104c/ trividha pratibhr das triv evrtheu sribhi || 104 ||

/p. 94/

N01.105a/ iv apratikurvatsu pratyaye v vivdite |


N01.105c/ pratibhs tad a dadyd anupasthpayas tath || 105 ||

/p. 95/

N01.106a/ bahava cet pratibhuvo dadyus te 'rtha yathktam |


N01.106c/ arthe 'vieite hy eu dhanina chandata kriy || 106 ||

/p. 96/

N01.107a/ ya crtha pratibhr dadyd dhanikenopapita |


N01.107c/ ikas ta pratibhuve dvigua pratipdayet || 107 ||

/p. 97/

N01.108a/ adhikriyata ity dhi sa vijeyo dvilakaa |


N01.108c/ ktaklopaneya ca yvaddeyodyatas tath || 108 ||

/p. 98/

N01.109a/ sa punar dvividha prokto gopyo bhogyas tathaiva ca |


N01.109c/ pratidna tathaivsya lbhahnir viparyaye || 109 ||

N01.110a/ pramdd dhaninas tadvad dhau viktim gate |


N01.110c/ vinae mlana syd daivarjaktd te || 110 ||

/p. 99/

N01.111a/ rakyamo 'pi yatrdhi kleneyd asratm |


N01.111c/ dhir anyo 'dhikartavyo deya v dhanine dhanam || 111 ||

N01.112a/ atha aktivihna syd klaviparyayt |


N01.112c/ akyaprekam a dpya kle kle yathodayam || 112 ||

/p. 100/

N01.113a/ akto v yadi daurtmyn na dadyd dhanine dhanam |


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 25

N01.113c/ rj dpayitavya syd ghtva tu viakam || 113 ||

N01.114a/ nayed aparma kleneha rikasya cet |


N01.114c/ jtisajdhivsnm gamo lekhyata smta || 114 ||

/p. 101/

N01.115a/ lekhya tu dvividha jeya svahastnyakta tath |


N01.115c/ askimat skimac ca siddhir deasthites tayo || 115 ||

N01.116a/ decrviruddha yad vyaktdhiktalakaam |


N01.116c/ tat prama smta lekhyam aviluptakramkaram || 116 ||

N01.117a/ mattbhiyuktastrblabaltkrakta ca yat |


N01.117c/ tad apramakaraa bhtopadhikta tath || 117 ||

/p. 102/

N01.118a/ mt syu skio yatra dhanikarikalekhak |


N01.118c/ tad apy aprtha likhitam te tv dhe sthirrayt || 118 ||

N01.119a/ dhir yo dvividha prokto jagama sthvaras tath |


N01.119c/ siddhir atrobhayasysya bhogo yady asti nnyath || 119 ||

N01.120a/ darita pratikla yac chrvita rvita ca yat |


N01.120c/ lekhya sidhyati sarvatra mtev api hi skiu || 120 ||

/p. 103/

N01.121a/ arutrtham adrtha vyavahrrtham eva ca |


N01.121c/ na lekhya siddhim pnoti jvatsv api hi skiu || 121 ||

N01.122a/ lekhye dentaranyaste dagdhe durlikhite hte |


N01.122c/ satas tatklakaraam asato dadaranam || 122 ||

/p. 104/

N01.123a/ yasmin syt saayo lekhye bhtbhtakte kvacit |


N01.123c/ tatsvahastakriycihnaprptiyuktibhir uddharet || 123 ||

/p. 105/

N01.124a/ lekhya yac cnyanmka hetvantarakta bhavet |


N01.124c/ vipratyaye parkya tat sambandhgamahetubhi || 124 ||

/p. 106/

N01.124-1a/ lekhya yac cnyanmka hetvantarakta bhavet |


N01.124-1c/ vipratyaye parkya tat sambandhgamahetubhi || 124-1 ||
26 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

/p. 107/

N01.125a/ likhita likhitenaiva skimat skibhir haret |


N01.125c/ skibhyo likhita reyo likhitena tu skia || 125 ||

/p. 108/

N01.126a/ chinnabhinnahtonmanaadurlikhiteu ca |
N01.126c/ kartavyam anyal lekhya syd ea lekhyavidhi smta || 126 ||

/p. 109/ 9 10

N01.127a/ sandigdheu tu kryeu dvayor vivadamnayo |


N01.127c/ darutnubhtatvt skibhyo vyaktidaranam || 127 ||

N01.128a/ samakadarant sk vijeya rotracakuo |


N01.128c/ rotrasya yat paro brte cakua kyakarma yat || 128 ||

/p. 110/

N01.129a/ ekdaavidha sk sa tu do manibhi |


N01.129c/ kta pacavidhas te avidho 'kta ucyate || 129 ||

N01.130a/ likhita smrita caiva yadcchbhija eva ca |


N01.130c/ gha cottarask ca sk pacavidha smta || 130 ||

N01.131a/ akta avidha cpi sribhi parikrtita |


N01.131c/ grma ca prvivka ca rj ca vyavahrim || 131 ||

N01.132a/ kryev abhyantaro ya syd arthin prahita ca ya |


N01.132c/ kula kulavivdeu bhaveyus te 'pi skia || 132 ||

/p. 111/

N01.133a/ kuln java uddh janmata karmato 'rthata |


N01.133c/ tryavar skio 'nindy ucaya syu subuddhaya || 133 ||

N01.134a/ brhma katriy vaiy dr ye cpy anindit |


N01.134c/ prativara bhaveyus te sarve sarveu v puna || 134 ||

N01.135a/ reu reipuru sveu vargeu vargia |


N01.135c/ bahirvsiu bhy ca striya striu ca skia || 135 ||

/p. 112/

N01.136a/ reydiu tu vargeu kacic ced dveyatm iyt |

9 cf. J tr. 32 :: Chapter v. On Evidence by Witnesses ...


10 [ L tr. 73-95 :: cf. J tr. 32-45
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 27

N01.136c/ tebhya eva na sk syd dvera sarva eva te || 136 ||

N01.137a/ asky api hi streu da pacavidho budhai |


N01.137c/ vacand doato bhedt svayamukter mtntara || 137 ||

N01.138a/ rotriydy vacanata stendy doadarant |


N01.138c/ bhedd vipratipatti syd vivde yatra skia || 138 ||

N01.139a/ svayamukter anirdia svayam evaitya yo vadet |


N01.139c/ mtntaro 'rthini prete mumrurvitd te || 139 ||

N01.140a/ rotriys tpas vddh ye ca pravrajit nar |


N01.140c/ askias te vacann ntra hetur udhta || 140 ||

N01.141a/ sten shasik ca kitav vadhaks tath |


N01.141c/ askias te duatvt teu satya na vidyate || 141 ||

/p. 113/

N01.142a/ rj parighteu skiv ekrthanicaye |


N01.142c/ vacana yatra bhidyate te syur bhedd askia || 142 ||

N01.143a/ anirdias tu skitve svayam evaitya yo vadet |


N01.143c/ scty ukta sa streu na sa skitvam arhati || 143 ||

N01.144a/ yo 'rtha rvayitavya syt tasminn asati crthini |


N01.144c/ kva tad vadatu skitvam ity ask mtntara || 144 ||

N01.144-1a/ yo 'rtha rvayitavya syt tasminn asati crthini |


N01.144-1c/ kva tad vadatu skitvam ity ask mtntara || 144-1 ||

/p. 114/

N01.145a/ dvayor vivadator arthe dvayo satsu ca skiu |


N01.145c/ prvapako bhaved yasya bhaveyus tasya skia || 145 ||

/p. 115/

N01.146a/ dharya prvapakasya yasminn arthe vad bhavet |


N01.146c/ praavy skias tatra vivde prativdina || 146 ||

N01.147a/ na parea samuddiam upeyt skia raha |


N01.147c/ bhedayet ta na cnyena hyetaiva samcaran || 147 ||

/p. 116/

N01.148a/ sky uddio yadi preyd gacched vpi digantaram |


N01.148c/ tacchrotra prama syu prama hy uttarakriy || 148 ||

N01.149a/ sudrghepi klena likhita siddhim pnuyt |


28 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N01.149c/ jnat ctman lekhya ajnnas tu lekhayet || 149 ||

N01.150a/ siddhir uktamd vart smritasyeha skia |


N01.150c/ pacamt tath siddhir yadcchopagatasya tu || 150 ||

/p. 117/

N01.151a/ ttyt tath vart siddhir ghasya skia |


N01.151c/ vai savatsart siddhi vadanty uttaraskia || 151 ||

N01.152a/ athav klaniyamo na da skia prati |


N01.152c/ smtyapeka hi skitvam hu stravido jan || 152 ||

N01.153a/ yasya nopahat pusa smti rotra ca nityaa |


N01.153c/ sudrghepi klena sa sk skyam arhati || 153 ||

N01.154a/ askipratyays tv anye avivd prakrtit |


N01.154c/ lakany eva skitva em hur mania || 154 ||

/p. 118/

N01.155a/ ulkhasto 'gnido jeya astrapis tu ghtaka |


N01.155c/ kekeighta ca yugapat pradrika || 155 ||

N01.156a/ kuddlapir vijeya setubhett sampaga |


N01.156c/ tath kuhrapi ca vanachett prakrtita || 156 ||

N01.157a/ abhyagracihno vijeyo daapruyakn nara |


N01.157c/ askipratyay hy ete pruye tu parkaam || 157 ||

N01.158a/ kacit ktvtmana cihna dvet param upadravet |


N01.158c/ hetvarthagatismarthyais tatra yukta parkaam || 158 ||

N01.159a/ nrthasambandhino npt na sahy na vairia |


N01.159c/ na dado praavy na vydhyrt na dit || 159 ||

/p. 119/

N01.160a/ dsanaiktikraddhavddhastrblackrik |
N01.160c/ mattonmattapramattrtakitavagrmayjak || 160 ||

N01.161a/ mahpathikasmudravaikpravrajittur |
N01.161c/ lubdhakarotriycrahnaklbakulav || 161 ||

N01.162a/ nstikavrtyadrgnitygino 'yjyayjak |


N01.162c/ ekasthlsahyricarajtisanbhaya || 162 ||

/p. 120/

N01.163a/ prgdadoaailaviajvyahituik |
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 29

N01.163c/ garadgnidaknadrputropaptik || a 163 ||

N01.164a/ klntashasikarntanirdhanntyvasyina |
N01.164c/ bhinnavttsamvttajaatailikamlik || 164 ||

N01.165a/ bhtvianpadviavaranakatrascak |
N01.165c/ aghaasytmavikrethngabhagavttaya || 165 ||

/p. 121/

N01.166a/ kunakh yvadan vitrimitradhrukahaauik |


N01.166c/ aindrajlikalubdhograregaavirodhina || 166 ||

N01.167a/ vadhakccitraknmakha patita kakraka |


N01.167c/ kuhaka pratyavasitas taskaro rjaprua | 167

N01.168a/ manuyaviaastrmbulavappavrudhm |
N01.168c/ vikret brhmaa caiva dvijo vrdhuika ca ya || 168 ||

N01.169a/ cyuta svadharmt kulika stvako hnasevaka |


N01.169c/ pitr vivadamna ca bhedakc cety askia || 169 ||

N01.170a/ askio ye nirdi dsanaiktikdaya |


N01.170c/ kryagauravam sdya bhaveyus te 'pi skia || 170 ||

/p. 122/

N01.171a/ shaseu ca sarveu steyasagrahaeu ca |


N01.171c/ pruyayo cpy ubhayor na parketa skia || 171 ||

N01.172a/ tem api na bla syn naiko na str na kakt |


N01.172c/ na bndhavo na crtir bryus te skyam anyath || 172 ||

N01.173a/ blo 'jnd asatyt str ppbhysc ca kakt |


N01.173c/ vibryd bndhava snehd vairanirytand ari || 173 ||

N01.174a/ athavnumato ya syd dvayor vivadamnayo |


N01.174c/ asky eko 'pi skitve praavya syt sa sasadi || 174 ||

N01.175a/ yas tv tmadoabhinnatvd asvastha iva lakyate |


N01.175c/ sthnt sthnntara gacched ekaika copadhvati || 175 ||

N01.176a/ ksate 'nibhto 'kasmd abhka nivasaty api |


N01.176c/ bhmi likhati pdbhy bhu vso dhunoti ca || 176 ||

/p. 123/

N01.177a/ bhidyate mukhavaro 'sya lala svidyate tath |


N01.177c/ oam gacchata cohv rdhva tiryak ca vkate || 177 ||
30 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N01.178a/ tvarama ivbaddham apo bahu bhate |


N01.178c/ kask sa vijeyas ta ppa vinayen npa || 178 ||

N01.179a/ rvayitv ca yo 'nyebhya skitva tad vinihnute |


N01.179c/ sa vineyo bhatara kaskyadhiko hi sa || 179 ||

N01.180a/ hya skia pcchen niyamya apathair bham |


N01.180c/ samastn viditcrn vijtrthn pthak pthak || 180 ||

/p. 124/

N01.181a/ satyena payed vipra katriya vhanyudhai |


N01.181c/ gobjakcanair vaiya dra sarvais tu ptakai || 181 ||

N01.182a/ purair dharmavacanai satyamhtmyakrtanai |


N01.182c/ antasypavdai ca bham uttrsya skia || 182 ||

N01.183a/ nagno mua kaplena bhikrth kutpipsita |


N01.183c/ dna atrugha gacched ya skyam anta vadet || 183 ||

N01.184a/ nagare pratiruddha san bahirdvre bubhukita |


N01.184c/ amitrn bhyaa payed ya skyam anta vadet || 184 ||

/p. 125/

N01.185a/ y rtrim adhivinn str y caivkaparjita |


N01.185c/ y ca bhrbhitaptgo durvivakt sa t vaset || 185 ||

N01.186a/ sk skyasamuddee gokaraithila caran |


N01.186c/ sahasra vrun pn tmani pratimucati || 186 ||

N01.187a/ tasya varaate pre pam eka pramucyate |


N01.187c/ eva sa bandhant tasmn mucyate niyut sam || 187 ||

N01.188a/ yvato bndhavs yasmin hanti skye 'nta vadan |


N01.188c/ tvata sakhyay tasmin u saumynuprvaa || 188 ||

N01.189a/ paca pavante hanti daa hanti gavnte |


N01.189c/ atam avnte hanti sahasra purunte || 189 ||

N01.190a/ hanti jtn ajt ca hirayrthe 'nta vadan |


N01.190c/ sarva bhmyante hanti m sma bhmyanta vad || 190 ||

/p. 126/

N01.191a/ ekam evdvitya tat prhu pvanam tmana |


N01.191c/ satya svargasya sopna prvrasya naur iva || 191 ||

N01.192a/ avamedhasahasra ca satya ca tulay dhtam |


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 31

N01.192c/ avamedhasahasrd dhi satyam eva viiyate || 192 ||

N01.193a/ vara kpaatd vpi vara vpatt kratu |


N01.193c/ vara kratuatt putra satya putraatd varam || 193 ||

N01.194a/ bhr dhrayati satyena satyenodeti bhskara |


N01.194c/ satyena vyu pavate satyenpa sravanti ca || 194 ||

N01.195a/ satyam eva para dna satyam eva para tapa |


N01.195c/ satyam eva paro dharmo loknm iti na rutam || 195 ||

N01.196a/ satya dev samsena manuys tv anta smtam |


N01.196c/ ihaiva tasya devatva yasya satye sthit mati || 196 ||

N01.197a/ satya brhy anta tyaktv satyena svargam eyasi |


N01.197c/ uktvnta mahghora naraka pratipatsyate || 197 ||

N01.198a/ nirayeu ca te avaj jihvm utktya dru |


N01.198c/ asibhi tayiyanti balino yamakikar || 198 ||

/p. 127/

N01.199a/ lair bhetsyanti ckruddh kroantam aparyaam |


N01.199c/ avkirasam utkipya kepsyanty agnihradeu ca || 199 ||

N01.200a/ anubhya ca dukhs t cira narakavedan |


N01.200c/ iha ysyasy abhavysu gdhrakkdiyoniu || 200 ||

N01.201a/ jtvaitn ante do jtv satye ca sadgun |


N01.201c/ satya vadoddhartmna mtmna ptayiyasi || 201 ||

N01.202a/ na bndhav na suhdo na dhanni mahnty api |


N01.202c/ ala trayitu akts tamasy ugre nimajjata || 202 ||

N01.203a/ pitaras tv avalambante tvayi skitvam gate |


N01.203c/ trayiyati kivsmn tmna ptayiyati || 203 ||

N01.204a/ satyam tm manuyasya satye sarva pratihitam |


N01.204c/ sarvathaivtmantmna reyas yojayiyasi || 204 ||

/p. 128/

N01.205a/ y ca rtrim ajanih y rtri ca mariyasi |


N01.205c/ vth tadantara te syt kury cet satyam anyath || 205 ||

N01.206a/ nsti satyt paro dharmo nntt ptaka param |


N01.206c/ skidharme vieea satyam eva vadet tata || 206 ||

N01.207a/ ya parrthe praharati sv vca purudhama |


32 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N01.207c/ tmrthe ki na kuryt sa ppo narakanirbhaya || 207 ||

N01.208a/ arth vai vci niyat vml vgvinist |


N01.208c/ yo hy et stenayed vca sa sarvasteyakn nara || 208 ||

/p. 129/

N01.209a/ skivipratipattau tu prama bahavo yata |


N01.209c/ tatsmye ucayo grhys tatsmye smtimattar || 209 ||

N01.210a/ smtimatskismya tu vivde yatra dyate |


N01.210c/ skmatvt skidharmasya skya vyvartate puna || 210 ||

N01.211a/ nirdiev arthajteu sk cet skyam gata |


N01.211c/ na bryd akarasama na tan nigadita bhavet || 211 ||

N01.212a/ deaklavayodravyapramktijtiu |
N01.212c/ yatra vipratipatti syt skya tad asad ucyate || 212 ||

/p. 130/

N01.213a/ nam abhyadhika crtha prabryur yatra skia |


N01.213c/ tad apy anukta vijeyam ea skyavidhi smta || 213 ||

/p. 131/

N01.214a/ pramdd dhanino yatra na syl lekhya na skia |


N01.214c/ artha cpahnuyd vd tatroktas trividho vidhi || 214 ||

N01.215a/ codan pratikla ca yuktileas tathaiva ca |


N01.215c/ ttya apatha coktas tair eva sdhayet kramt || 215 ||

N01.216a/ abhka codyamno ya pratihanyn na tadvaca |


N01.216c/ tricatupacaktvo v parato 'rtha tam vahet || 216 ||

N01.217a/ codanpratighte tu yuktileais tam anviyt |


N01.217c/ deaklrthasambandhaparimakriydibhi || 217 ||

/p. 132/

N01.218a/ yuktiv apy asamarthsu apathair enam ardayet |


N01.218c/ arthaklabalpekam agnyambusuktdibhi || 218 ||

N01.219a/ dptgnir ya na dahati yam antardhrayanty pa |


N01.219c/ sa taraty abhipa ta kilbi syd viparyaye || 219 ||

/p. 133/

N01.220a/ str lbhiyogeu steyashasayor api |


N01.220c/ ea eva vidhir da sarvrthpahnaveu ca || 220 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 33

N01.221a/ apath hy api devnm m api ca smt |


N01.221c/ vasiha apatha epe ytudhne tu akita || 221 ||

N01.222a/ saptarayas tathendrya pukarrthe samgat |


N01.222c/ epu apatham avyagr parasparaviuddhaye || 222 ||

/p. 134/

N01.223a/ ayukta shasa ktv pratypatti bhajeta ya |


N01.223c/ bryt svaya v sadasi tasyrdhavinaya smta || 223 ||

N01.224a/ ghamnas tu daurtmyd yadi ppa sa jyate |


N01.224c/ sabhy ctra na tuyanti tvro daa ca ptyate || 224 ||

/p. 135/

Chapter 2 :: Nikipa (Deposits)


11

N02.001a/ svadravya yatra virambhn nikipaty aviakita |


N02.001c/ nikepo nma tat prokta vyavahrapada budhai || 1 ||

/p. 136/

N02.002a/ anyadravyavyavahita dravyam avykta ca yat |


N02.002c/ nikipyate paraghe tad aupanidhika smtam || 2 ||

N02.003a/ sa punar dvividha prokta skimn itaras tath |


N02.003c/ pratidna tathaivsya pratyaya syd viparyaye || 3 ||

N02.004a/ ycyamnas tu yo dtr nikepa na prayacchati |


N02.004c/ daya sa rj dpya ca nae dpya ca tatsamam || 4 ||

/p. 137/

N02.005a/ ya crtha sdhayet tena nikeptur ananujay |


N02.005c/ tatrpi daya sa bhavet tac ca sodayam vahet || 5 ||

N02.006a/ grahtu saha yo 'rthena nao naa sa dyina |


N02.006c/ daivarjakte tadvan na cet taj jihmakritam || 6 ||

/p. 138/

11 [ L tr. 96-99 :: cf. J tr. 55-56


34 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N02.007a/ ea eva vidhir do ycitnvhitdiu |


N02.007c/ ilpipanidhau nyse pratinyse tathaiva ca || 7 ||

/p. 139/

N02.008a/ pratighti pogaa ya ca sapradhana nara |


N02.008c/ tasypy ea bhaved dharma a ete vidhaya sam || 8 ||

/p. 140/

Chapter 3 :: Sambhyasamutthnam (Breach


of Contract for Service)
12

N03.001a/ vaikprabhtayo yatra karma sambhya kurvate |


N03.001c/ tat sambhyasamutthna vyavahrapada smtam || 1 ||

N03.002a/ phalahetor upyena karma sambhya kurvatm |


N03.002c/ dhrabhta prakepas tenottiheyur aata || 2 ||

N03.003a/ samo 'tirikto hno v yatro yasya yda |


N03.003c/ kayavyayau tath vddhis tasya tatra tathvidh || 3 ||

N03.004a/ bhapiavyayoddhrabhrasrnvavekaam |
N03.004c/ kuryus te 'vyabhicrea samaye sve vyavasthit || 4 ||

/p. 141/

N03.005a/ pramdn nita dpya pratiiddhakta ca yat |


N03.005c/ asandia ca yat kuryt sarvai sambhyakribhi || 5 ||

N03.006a/ daivataskararjotthe vyasane samupasthite |


N03.006c/ yas tat svaakty saraket tasyo daama smta || 6 ||

N03.007a/ ekasya cet syd vyasana dydo 'sya tad pnuyt |


N03.007c/ anyo vsati dyde akt cet sarva eva v || 7 ||

N03.008a/ tvij vyasane 'py evam anyas tat karma nistaret |


N03.008c/ labheta dakibhga sa tasmt samprakalpitam || 8 ||

/p. 142/

12 [ L tr. 100-103 :: cf. J tr. 57-59


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 35

N03.009a/ tvig yjyam adua yas tyajed anapakriam |


N03.009c/ adua va rtvija yjyo vineyau tv ubhv api || 9 ||

N03.010a/ tvik tu trividho da prvajua svayakta |


N03.010c/ yadcchay ca ya kuryd rtvijya prtiprvakam || 10 ||

N03.011a/ kramgatev ea dharmo vtev tviku ca svayam |


N03.011c/ ydcchike tu sayjye tattyge nsti kilbiam || 11 ||

/p. 143/

N03.012a/ ulkasthna vaik prpta ulka dadyd yathopagam |


N03.012c/ na tad vyatihared rj balir ea prakalpita || 12 ||

N03.013a/ ulkasthna pariharan na kle krayavikray |


N03.013c/ mithyoktv ca parma dpyo 'aguam atyayam || 13 ||

N03.014a/ kacic cet sacaran det preyd abhygato vaik |


N03.014c/ rjsya bha tad raket yvad dydadaranam || 14 ||

N03.015a/ dyde 'sati bandhubhyo jtibhyo v tad arpayet |


N03.015c/ tadabhve sugupta tad dhrayed daat sam || 15 ||

/p. 144/

N03.016a/ asvmikam adyda daavarasthita tata |


N03.016c/ rj tad tmast kuryd eva dharmo na hyate || 16 ||

/p. 145/

Chapter 4 :: Dattpradnikam (Resumption of


Gifts)
13

N04.001a/ dattv dravyam asamyag ya punar dtum icchati |


N04.001c/ dattpradnika nma tad vivdapada smtam || 1 ||

N04.002a/ adeyam atha deya ca datta cdattam eva ca |


N04.002c/ vyavahreu vijeyo dnamrga caturvidha || 2 ||

N04.003a/ tatra hyav adeyni deyam ekavidha smtam |


N04.003c/ datta saptavidha vidyd adatta oatmakam || 3 ||

13 [ L tr. 104-106 :: cf. J tr. 59-60


36 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N04.004a/ anvhita ycitakam dhi sdhraa ca yat |


N04.004c/ nikepa putradra ca sarvasva cnvaye sati || 4 ||

/p. 146/

N04.005a/ patsv api hi kasu vartamnena dehin |


N04.005c/ adeyny hur cry yac cnyasmai pratirutam || 5 ||

N04.006a/ kuumbabharad dravya yatkicid atiricyate |


N04.006c/ tad deyam upahtynyad dadad doam avpnuyt || 6 ||

N04.007a/ payamlya bhtis tuy sneht pratyupakrata |


N04.007c/ strulknugrahrtha ca datta dnavido vidu || 7 ||

/p. 147/

N04.008a/ adatta tu bhayakrodhaokavegarujnvitai |


N04.008c/ tathotkocaparhsavyatysacchalayogata || 8 ||

N04.009a/ blamhsvatantrrtamattonmattpavarjitam |
N04.009c/ kart mamya karmeti pratilbhecchay ca yat || 9 ||

N04.010a/ aptre ptram ity ukte krye cdharmasahite |


N04.010c/ yad datta syd avijnd adatta tad api smtam || 10 ||

/p. 148/

N04.011a/ ghty adatta yo lobhd ya cdeya prayacchati |


N04.011c/ adattdyako dayas tathdeyasya dyaka || 11 ||

/p. 149/

Chapter 5 :: Abhyupetyur (Breach of


Contract for Service)
14

N05.001a/ abhyupetya tu ur yas t na pratipadyate |


N05.001c/ aurbhyupetyaitad vivdapadam ucyate || 1 ||

N05.002a/ uraka pacavidha stre do manibhi |


N05.002c/ caturvidha karmakaras te dss tripacak || 2 ||

14 [ L tr. 107-115 :: cf. J tr. 61-65


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 37

N05.003a/ iyntevsibhtak caturthas tv adhikarmakt |


N05.003c/ ete karmakar prokt dss tu ghajdaya || 3 ||

/p. 150/

N05.004a/ smnyam asvatantratvam em hur mania |


N05.004c/ jtikarmaktas tkto vieo vttir eva ca || 4 ||

N05.005a/ karmpi dvividha jeyam aubha ubham eva ca |


N05.005c/ aubha dsakarmokta ubha karmakt smtam || 5 ||

N05.006a/ ghadvrucisthnarathyvaskaraodhanam |
N05.006c/ guhygasparanocchiavimtragrahaojjhanam || 6 ||

N05.007a/ iata svmina cgair upasthnam athntata |


N05.007c/ aubha karma vijeya ubham anyad ata param || 7 ||

N05.008a/ vidygrahac chiya uret prayato gurum |


N05.008c/ tadvttir gurudreu guruputre tathaiva ca || 8 ||

N05.009a/ brahmacr cared bhaikam adhayy analakta |


N05.009c/ jaghanyay sarve prvotthy guror ghe || 9 ||

/p. 151/

N05.010a/ nsandia pratiheta tihed vpi guru kvacit |


N05.010c/ sandia karma kurvta akta ced avicrayan || 10 ||

N05.011a/ yathklam adhyta yvan na viman guru |


N05.011c/ sno 'dho guro krce phalake v samhita || 11 ||

N05.012a/ anusya ca guru na ced anuvidhyate |


N05.012c/ avadhenthav hanyt rajjv veudalena v || 12 ||

N05.013a/ bha na tayed ena nottamge na vakasi |


N05.013c/ anusytha vivsya syo rjnyath guru || 13 ||

/p. 152/

N05.014a/ samvtta ca gurave pradya gurudakim |


N05.014c/ pratyt svaghn e iyavttir udht || 14 ||

N05.015a/ svailpam icchann hartu bndhavnm anujay |


N05.015c/ cryasya vased ante kla ktv sunicitam || 15 ||

N05.016a/ crya ikayed ena svaghd dattabhojanam |


N05.016c/ na cnyat krayet karma putravac cainam caret || 16 ||

N05.017a/ ikayantam adua ca yas tv crya parityajet |


38 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N05.017c/ bald vsayitavya syd vadhabandhau ca so 'rhati || 17 ||

/p. 153/

N05.018a/ ikito 'pi kta klam antevs sampnuyt |


N05.018c/ tatra karma ca yat kuryd cryasyaiva tatphalam || 18 ||

/p. 154/

N05.019a/ ghtailpa samaye ktvcrya pradakiam |


N05.019c/ aktita cnumnyainam antevs nivartayet || 19 ||

N05.020a/ bhtakas trividho jeya uttamo madhyamo 'dhama |


N05.020c/ aktibhaktyanurp syd e karmray bhti || 20 ||

N05.021a/ uttamas tv yudhyo 'tra madhyamas tu kvala |


N05.021c/ adhamo bhravha syd ity eva trividho bhta || 21 ||

N05.022a/ arthev adhikto ya syt kuumbasya tathopari |


N05.022c/ so 'dhikarmakaro jeya sa ca kauumbika smta || 22 ||

N05.023a/ ubhakarmakars tv ete catvra samudht |


N05.023c/ jaghanyakarmabhjas tu e dss tripacak || 23 ||

/p. 155/

N05.024a/ ghajtas tath krto labdho dyd upgata |


N05.024c/ anklabhtas tadvad dhatta svmin ca ya || 24 ||

N05.025a/ mokito mahata cart prpto yuddht pae jita |


N05.025c/ tavham ity upagata pravrajyvasita kta || 25 ||

N05.026a/ bhaktadsa ca vijeyas tathaiva vaavbhta |


N05.026c/ vikret ctmana stre ds pacada smt || 26 ||

N05.027a/ tatra prva caturvargo dsatvn na vimucyate |


N05.027c/ prasdd svmino 'nyatra dsyam e kramgatam || 27 ||

N05.028a/ ya cai svmina kacin mokayet prasaayt |


N05.028c/ dsatvt sa vimucyeta putrabhga labheta ca || 28 ||

N05.029a/ anklabhto dsyn mucyate goyuga dadat |


N05.029c/ sambhakita yad durbhike na tac chudhyeta karma || 29 ||

N05.030a/ dhatto 'pi dhana dattv svm yady enam uddharet |


N05.030c/ athopagamayed ena sa vikrtd anantara || 30 ||

N05.031a/ dattv tu sodayam a dsyt pramucyate |


N05.031c/ ktaklbhyupagamt ktako 'pi vimucyate || 31 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 39

/p. 156/

N05.032a/ tavham ity upagato yuddhaprpta pae jita |


N05.032c/ pratirapradnena mucyate tulyakarma || 32 ||

N05.033a/ rja eva tu dsa syt pravrajyvasito nara |


N05.033c/ na tasya pratimoko 'sti na viuddhi kathacana || 33 ||

N05.034a/ bhaktasyopekat sadyo bhaktadsa pramucyate |


N05.034c/ nigrahd vaavy ca mucyate vaavbhta || 34 ||

N05.035a/ vikrte ya tmna svatantra san nardhama |


N05.035c/ sa jaghanyataras te naiva dsyt pramucyate || 35 ||

N05.036a/ caurpahtavikrt ye ca dskt balt |


N05.036c/ rj mokayitavys te dsatva teu neyate || 36 ||

N05.037a/ varn prtilomyena dsatva na vidhyate |


N05.037c/ svadharmatygino 'nyatra dravad dsat mat || 37 ||

N05.038a/ tavham iti ctmna yo 'svatantra prayacchati |


N05.038c/ na sa ta prpnuyt kma prvasvm labheta tam || 38 ||

N05.039a/ adhans traya evokt bhry dsas tath suta |


N05.039c/ yat te samadhigacchanti yasya te tasya tad dhanam || 39 ||

N05.040a/ svadsam icched ya kartum adsa prtamnasa |


N05.040c/ skandhd dya tasypi bhindyt kumbha sahmbhas || 40 ||

/p. 157/

N05.041a/ akatbhi sapupbhir mrdhany enam avkiret |


N05.041c/ adsa iti coktv tri prmukha tam athotsjet || 41 ||

N05.042a/ tataprabhti vaktavya svmyanugrahaplita |


N05.042c/ bhojynna pratighya ca bhavaty abhimata ca sa || 42 ||

/p. 158/

Chapter 6 :: Vetanasynapkarma
(Nonpayment of Wages)
15

15 [ L tr. 116-121 :: cf. J tr. 66-68


40 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N06.001a/ bhtn vetanasyokto dndnavidhikrama |


N06.001c/ vetanasynapkarma tad vivdapada smtam || 1 ||

N06.002a/ bhtya vetana dadyt karmasvm yathkramam |


N06.002c/ dau madhye 'vasne v karmao yad vinicitam || 2 ||

N06.003a/ bhtvanicity tu daabhga sampnuyu |


N06.003c/ lbhagobjasasyn vaiggopakbal || 3 ||

N06.004a/ karmopakaraa cai kriy prati yad htam |


N06.004c/ ptabhvena kurvta na jihmena samcaret || 4 ||

N06.005a/ karmkurvan pratirutya kryo dattv bhti balt |


N06.005c/ bhti ghtvkurvo dvigu bhtim vahet || 5 ||

N06.006a/ kle 'pre tyajet karma bhtino 'sya crhati |


N06.006c/ svmidod apkrman yvat ktam avpnuyt || 6 ||

N06.007a/ bhtiabhgam bhya pathi yugyakta tyajan |


N06.007c/ adadat krayitv tu karmaiva soday bhtim || 7 ||

/p. 159/

N06.008a/ anayan bhayitv tu bhavn ynavhane |


N06.008c/ dpyo bhticaturbhga samam ardhapathe tyajan || 8 ||

N06.009a/ anayan vhako 'py eva bhtihnim avpnuyt |


N06.009c/ dvigu tu bhti dpya prasthne vighnam caran || 9 ||

N06.010a/ bha vyasanam gacched yadi vhakadoata |


N06.010c/ dpyo yat tatra naa syd daivarjaktd te || 10 ||

N06.011a/ gav atd vatsatar dhenu syd dviatd bhti |


N06.011c/ prati samvatsara gope sadoha came 'hani || 11 ||

N06.012a/ upnayet g gopya pratyaha rajankaye |


N06.012c/ c pt ca t gopa syhne pratyupnayet || 12 ||

N06.013a/ syc ced govyasana gopo vyyacchet tatra aktita |


N06.013c/ aaktas tram gamya svmine tan nivedayet || 13 ||

N06.014a/ avyyac channavikroan svmine cnivedayan |


N06.014c/ vohum arhati gopas t vinaya cpi rjani || 14 ||

N06.015a/ naavinaa kmibhi vahata viame mtam |


N06.015c/ hna puruakrea gopyaiva niptayet || 15 ||

N06.016a/ ajvike tathruddhe vkai ple tv anyati |


N06.016c/ yat prasahya vko hanyt ple tatkilbiam bhavet || 16 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 41

/p. 160/

N06.017a/ ts caivniruddhn carantn mitho vane |


N06.017c/ ym utpatya vko hanyn na plas tatra kilbi || 17 ||

N06.018a/ vighuya tu hta caurair na plo dtum arhati |


N06.018c/ yadi dee ca kle ca svmina svasya asati || 18 ||

N06.019a/ etena sarvapln vivda samudhta |


N06.019c/ mteu ca viuddhi syt plasykdidarant || 19 ||

N06.020a/ ulka ghtv payastr necchant dvis tad vahet |


N06.020c/ aprayacchas tad ulkam anubhya pumn striyam || 20 ||

N06.021a/ ayonau kramate yas tu bahubhir vpi vsayet |


N06.021c/ ulkam aagua dpyo vinayas tvad eva ca || 21 ||

N06.022a/ parjire gha ktv stoma dattv vaset tu ya |


N06.022c/ sa tad ghtv nirgacchet takheakdikam || 22 ||

N06.023a/ stomavhni bhni praklny upnayet |


N06.023c/ grahtur bhaved bhagna naa cnyatra samplavt || 23 ||

/p. 161/

Chapter 7 :: Asvmivikraya (Sale without


Ownership)
16

N07.001a/ nikipta v paradravya naa labdhvpahtya v |


N07.001c/ vikryate 'samaka yad vijeyo 'svmivikraya || 1 ||

N07.002a/ dravyam asvmivikrta prpya svm sampnuyt |


N07.002c/ praka krayata uddhi kretu steya raha krayt || 2 ||

N07.003a/ asvmyanumatd dsd asata ca jand raha |


N07.003c/ hnamlyam avely kras taddoabhg bhavet || 3 ||

N07.004a/ na ghetgama kret uddhis tasya tadgamt |


N07.004c/ viparyaye tulyadoa steyadaa ca so 'rhati || 4 ||

N07.005a/ vikret svmine 'rtha ca kretur mlya ca tatktam |

16 [ L tr. 122-123 :: cf. J tr. 69-70


42 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N07.005c/ dadyd daa tath rje vidhir asvmivikraye || 5 ||

/p. 162/

N07.006a/ parea nihita labdhv rjany upaharen nidhim |


N07.006c/ rjagm nidhi sarva sarve brhmad te || 6 ||

N07.007a/ brhmao 'pi nidhi labdhv kipra rje nivedayet |


N07.007c/ tena datta ca bhjta stena syd anivedayan || 7 ||

N07.008a/ svam apy artha tath naa labdhv rje nivedayet |


N07.008c/ ghyt tatra ta uddham auddha syt tato 'nyath || 8 ||

/p. 163/

Chapter 8 :: Krtnuaya (Nondelivery of


What Has Been Sold)
17

N08.001a/ vikrya paya mlyena kretur yan na pradyate |


N08.001c/ vikrysampradna tad vivdapadam ucyate || 1 ||

N08.002a/ loke 'smin dvividha dravya jagama sthvara tath |


N08.002c/ krayavikrayadharmeu sarva tat payam ucyate || 2 ||

N08.003a/ avidhas tasya tu budhair dndnavidhi smta |


N08.003c/ gaima tulima meya kriyay rpata riy || 3 ||

N08.004a/ vikrya paya mlyena kretur yo na prayacchati |


N08.004c/ sthvarasya kaya dpyo jagamasya kriyphalam || 4 ||

N08.005a/ argha ced apahyeta sodaya payam vahet |


N08.005c/ sthyinm ea niyamo diglbho digvicrim || 5 ||

N08.006a/ upahanyeta v paya dahyetpahriyeta v |


N08.006c/ vikretur eva so 'nartho vikrysamprayacchata || 6 ||

/p. 164/

N08.007a/ nirdoa darayitv tu sadoa ya prayacchati |


N08.007c/ mlya taddvigua dpyo vinaya tvad eva ca || 7 ||

17 [ L tr. 124-126 :: cf. J tr. 70-71


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 43

N08.008a/ tathnyahaste vikrya yo 'nyasmai samprayacchati |


N08.008c/ so 'pi taddvigua dpyo vineyas tvad eva ca || 8 ||

N08.009a/ dyamna na ghti krta paya ca ya kray |


N08.009c/ vikrnas tad anyatra vikret npardhnuyt || 9 ||

N08.010a/ dattamlyasya payasya vidhir ea prakrtita |


N08.010c/ adatte 'nyatra samayn na vikretur atikrama || 10 ||

N08.011a/ lbhrthe vaij sarvapayeu krayavikraya |


N08.011c/ sa ca lbho 'rgham sdya mahn bhavati v na v || 11 ||

N08.012a/ tasmd dee ca kle ca vaig argha parkramet |


N08.012c/ na jihmena pravarteta reyn eva vaikpatha || 12 ||

/p. 165/

Chapter 9 :: Vikrysampradnam (Reneging


on a Purchase)
18

N09.001a/ krtv mlyena ya paya kret na bahu manyate |


N09.001c/ krtvnuaya ity etad vivdapadam ucyate || 1 ||

N09.002a/ krtv mlyena yat paya dukrta manyate kray |


N09.002c/ vikretu pratideya tat tasminn evhny avikatam || 2 ||

N09.003a/ dvitye 'hni dadat kret mlyt triam vahet |


N09.003c/ dvigua tat ttye 'hni parata kretur eva tat || 3 ||

N09.004a/ kret paya parketa prk svaya guadoata |


N09.004c/ parkybhimata krta vikretur na bhavet puna || 4 ||

N09.005a/ tryahd dohya parketa pachd vhyam eva tu |


N09.005c/ muktvajrapravln saptha syt parkaam || 5 ||

N09.006a/ dvipadm ardhamsa syt pus taddvigua striy |


N09.006c/ daha sarvabjnm ekha lohavsasm || 6 ||

N09.007a/ paribhukta ca yad vsa kliarpa malmasam |


N09.007c/ sadoam api vikrta vikretur na bhavet puna || 7 ||

18 [ L tr. 127-129 :: cf. J tr. 72-74


44 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

/p. 166/

N09.008a/ mlyabhgo hyeta sakd dhautasya vsasa |


N09.008c/ dvi pdas tris tribhgas tu catuktvo 'rdham eva ca || 8 ||

N09.009a/ ardhakayt tu parata pdpacaya kramt |


N09.009c/ yvat kadaa jra jrasyniyama kaye || 9 ||

N09.010a/ lohnm api sarve hetur agnikriyvidhau |


N09.010c/ kaya saskriyamn te do 'gnisagamt || 10 ||

N09.011a/ suvarasya kayo nsti rajate dvipala atam |


N09.011c/ atam aapala jeya kayas syt trapussayo || 11 ||

N09.012a/ tmre pacapala vidyd vikr ye ca tanmay |


N09.012c/ taddhtnm anekatvd ayaso 'niyama kaye || 12 ||

N09.013a/ tntavasya ca saskre kayavddh udhte |


N09.013c/ strakrpsikorn vddhir daapala atam || 13 ||

N09.014a/ sthlastravat te madhyn pacaka atam |


N09.014c/ tripala tu suskmm antakaya udhta || 14 ||

N09.015a/ trio romaviddhasya kaya karmaktasya tu |


N09.015c/ kaueyavalkaln tu naiva vddhir na ca kaya || 15 ||

/p. 167/

N09.016a/ krtv nnuaya kuryd vaik payavicakaa |


N09.016c/ vddhikayau tu jnyt paynm gama tath || 16 ||

/p. 168/

Chapter 10 :: Samayasynapkarma
(Nonobservance of Conventions)
19

N10.001a/ paanaigamdn sthiti samaya ucyate |


N10.001c/ samayasynapkarma tad vivdapada smtam || 1 ||

N10.002a/ paanaigamarepgavrtagadiu |
N10.002c/ saraket samaya rj durge janapade tath || 2 ||

19 [ L tr. 130-131 :: cf. J tr. 74-75


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 45

N10.003a/ yo dharma karma yac caim upasthnavidhi ca ya |


N10.003c/ yac cai vttyupdnam anumanyeta tat tath || 3 ||

N10.004a/ pratikla ca yad rja praktyavamata ca yat |


N10.004c/ bdhaka ca yad arthn tat tebhyo vinivartayet || 4 ||

N10.005a/ mitha saghtakaraam ahita astradhraam |


N10.005c/ parasparopaghta ca te rj na marayet || 5 ||

N10.006a/ pthag ga ca ye bhindyus te viney vieata |


N10.006c/ vaheyur bhaya ghora vydhivat te hy upekit || 6 ||

N10.007a/ doavat karaa yat syd anmnyaprakalpitam |


N10.007c/ pravttam api tad rj reyaskmo nivartayet || 7 ||

/p. 169/

Chapter 11 :: Ketrajavivda (Land Disputes)


20

N11.001a/ setukedramarydvikkanicay |
N11.001c/ ketrdhikr yatra syur vivda ketrajas tu sa || 1 ||

N11.002a/ ketrasmvirodheu smantebhyo vinicaya |


N11.002c/ nagaragrmagaino ye ca vddhatam nar || 2 ||

N11.003a/ grmasmsu ca bahir ye syus tatkijvina |


N11.003c/ gopakunikavydh ye cnye vanagocar || 3 ||

N11.004a/ samunnayeyus te sm lakaair upalakitm |


N11.004c/ tugrakaplai ca kumbhair yatanair drumai || 4 ||

N11.005a/ abhijtai ca valmkasthalanimnonnatdibhi |


N11.005c/ kedrrmamrgai ca purai setubhis tath || 5 ||

N11.006a/ nimnagpahtotsanaacihnsu bhmiu |


N11.006c/ tatpradenumnc ca pramair bhogadaranai || 6 ||

N11.007a/ atha ced anta bryu smants tadvinicaye |


N11.007c/ sarve pthak pthag day rj madhyamashasam || 7 ||

/p. 170/

20 [ L tr. 132-140 :: cf. J tr. 75-80


46 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N11.008a/ gaavddhdayas tv anye daa dpy pthak pthak |


N11.008c/ viney prathamena syu shasennte sthit || 8 ||

N11.009a/ naika samunnayet sm nara pratyayavn api |


N11.009c/ gurutvd asya dharmasya kriyai bahuu sthit || 9 ||

N11.010a/ eka ced unnayet sm sopavsa samhita |


N11.010c/ raktamlymbaradhara kitim ropya mrdhani || 10 ||

N11.011a/ yad ca na syur jtra smy na ca lakaam |


N11.011c/ tad rj dvayo smm uddhared iata svayam || 11 ||

N11.012a/ etenaiva ghodynanipnyatandiu |


N11.012c/ vivdavidhir khytas tath grmntareu ca || 12 ||

N11.013a/ avaskarasthalavabhrabhramasyandanikdibhi |
N11.013c/ catupathasurasthnarathymrgn na rodhayet || 13 ||

N11.014a/ paraketrasya madhye tu setur na pratiidhyate |


N11.014c/ mahguo 'lpabdha ca vddhir i kaye sati || 14 ||

/p. 171/

N11.015a/ setus tu dvididho jeya kheyo bandhyas tathaiva ca |


N11.015c/ toyapravartann kheyo bandhya syt tannivartant || 15 ||

N11.016a/ nntareodaka sasya nayed abhyudakena tu |


N11.016c/ ya evnudake doa sa evbhyudake smta || 16 ||

N11.017a/ prvapravttam utsannam apv svmina tu ya |


N11.017c/ setu pravartayet kacin na sa tatphalabhg bhavet || 17 ||

N11.018a/ mte tu svmini punas tadvaye vpi mnave |


N11.018c/ rjnam mantrya tata prakuryt setukarma tat || 18 ||

N11.019a/ ato 'nyath kleabhk syn mgavydhnudarant |


N11.019c/ iavas tasya nayanti yo viddham anuvidhyati || 19 ||

N11.020a/ aaktapretanaeu ketrikev anivrita |


N11.020c/ ketra ced viket kacid anuvta sa tatphalam || 20 ||

N11.021a/ vikyame ketre cet ketrika punar vrajet |


N11.021c/ khilopacra tat sarva dattv svaketram pnuyt || 21 ||

N11.022a/ tadaabhgpacayd yvat sapta gat sam |


N11.022c/ samprpte tv aame vare bhukta ketra labheta sa || 22 ||

/p. 172/
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 47

N11.023a/ savatsarerdhakhila khila tad vatsarais tribhi |


N11.023c/ pacavarvasanna tu syt ketram aavsamam || 23 ||

N11.024a/ ketra tripurua yat syd gha v syt kramgatam |


N11.024c/ rjaprasdd anyatra na tadbhoga para nayet || 24 ||

N11.025a/ utkramya tu vti yatra sasyaghto gavdibhi |


N11.025c/ pla syo bhavet tatra na cec chakty nivrayet || 25 ||

N11.026a/ samlasasyane tu tatsvm samam pnuyt |


N11.026c/ vadhena plo mucyeta daa svmini ptayet || 26 ||

N11.027a/ gau prast daht ca mahokjvikujar |


N11.027c/ nivrys tu prayatnena te svm na daabhk || 27 ||

N11.028a/ ma g dpayed daa dvau mau mahi tath |


N11.028c/ ajvike savatse tu daa syd ardhamaka || 28 ||

N11.029a/ aday hastino 'v ca prajpl hi te smt |


N11.029c/ aday garbhi gau ca stik cbhisri || 29 ||

/p. 173/

N11.030a/ proktas tu dvir nian vasanty tu caturguam |


N11.030c/ pratyakacrak tu cauradaa smas tath || 30 ||

N11.031a/ y na pladoea gva ketra samrit |


N11.031c/ na tatra gomino daa plas ta daam arhati || 31 ||

N11.032a/ rjagrhaghto v vajranihato 'pi v |


N11.032c/ atha sarpea dao v giry agrt patito 'pi v || 32 ||

N11.033a/ sihavyghrahato vpi vydhibhi caiva ptita |


N11.033c/ na tatra doa plasya na ca doo 'sti gominm || 33 ||

N11.034a/ gobhis tu bhakita dhnya yo nara pratimrgati |


N11.034c/ smantasya ado deyo dhnya yat tatra vpitam |
N11.034e/ gavatra gomine deya dhnya tatkarikasya tu || 34 ||

N11.035a/ grmopnte ca yat ketra vivtnte mahpathe |


N11.035c/ anvte cet tanne na plasya vyatikrama || 35 ||

/p. 174/

N11.036a/ pathi ketre vti kry ym uro nvalokayet |


N11.036c/ na laghayet paur nvo na bhidyd y ca skara || 36 ||

N11.037a/ gha ketra ca vijeya vsahetu kuumbinm |


N11.037c/ tasmt tan nkiped rj tad dhi mla kuumbinm || 37 ||
48 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N11.038a/ vddhe janapade rjo dharma koa ca vardhate |


N11.038c/ hyate hyamne ca vddhihetum ata rayet || 38 ||

/p. 175/

Chapter 12 :: Strpusayoga (Relations


between Men and Women)
21

N12.001a/ vivhdividhi str yatra pus ca krtyate |


N12.001c/ strpusayoganmaitad vivdapadam ucyate || 1 ||

N12.002a/ strpusayos tu sambandhd varaa prg vidhyate |


N12.002c/ varad grahaa pe saskro 'tha dvilakaa || 2 ||

N12.003a/ tayor aniyata prokta varaa doadarant |


N12.003c/ pigrahaamantrbhy niyata dralakaam || 3 ||

N12.004a/ brhmaakatriyavi dr ca parigrahe |


N12.004c/ svajty reyas bhry svajtya ca pati striy || 4 ||

N12.005a/ brhmaasynulomyena striyo 'nys tisra eva tu |


N12.005c/ dry prtilomyena tathnye patayas traya || 5 ||

N12.006a/ dve bhrye katriyasynye vaiyasyaik prakrtit |


N12.006c/ vaiyy dvau pat jeyv eko 'nya katriypati || 6 ||

N12.007a/ saptamt pacamd v bandhubhya pitmtt |


N12.007c/ avivhy sagotr syu samnapravars tath || 7 ||

/p. 176/

N12.008a/ parkya purua pustve nijair evgalakaai |


N12.008c/ pum ced avikalpena sa kany labdhum arhati || 8 ||

N12.009a/ subaddhajatrujnvasthi subaddhsairodhara |


N12.009c/ sthlaghas tanrutvag avilagnagatisvara || 9 ||

N12.010a/ vi csya plavate npsu hldi mtra ca phenilam |


N12.010c/ pumn syl lakaair etair vipartais tu paaka || 10 ||

N12.011a/ caturdaavidha stre sa tu do manibhi |

21 [ L tr. 141-167 :: cf. J tr. 81-94


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 49

N12.011c/ cikitsya ccikitsya ca tem ukto vidhi kramt || 11 ||

N12.012a/ nisargapao vadhri ca pakapaas tathaiva ca |


N12.012c/ abhipd guro rogd devakrodht tathaiva ca || 12 ||

N12.013a/ rypaa ca sevya ca vtaret mukhebhaga |


N12.013c/ kipto moghabja ca lno 'nyapatis tath || 13 ||

N12.014a/ tatrdyv apratkarau pakkhyo msam caret |


N12.014c/ anukramt trayasysya kla savatsara smta || 14 ||

/p. 177/

N12.015a/ rypadayo ye 'nye catvra samudht |


N12.015c/ santyaktavy patitavat katayony api striy || 15 ||

N12.016a/ kiptamoghabjbhym patyv apratikarmai |


N12.016c/ patir anya smto nry vatsara sampratkya tu || 16 ||

N12.017a/ lnasypi dhastrsayogd bhajyate dhvaja |


N12.017c/ ta hnavegam anyastrbldybhir upakramet || 17 ||

N12.018a/ anyasym yo manuya syd amanuya svayoiti |


N12.018c/ labheta snya bhartram etat krya prajpate || 18 ||

N12.019a/ apatyrtha striya s str ketra bjina praj |


N12.019c/ ketra bjavate deya nbj ketram arhati || 19 ||

N12.020a/ pit dadyt svaya kanym bhrt vnumate pitu |


N12.020c/ mtmaho mtula ca sakuly bndhavs tath || 20 ||

N12.021a/ mtbhve tu sarve praktau yadi vartate |


N12.021c/ tasym apraktisthy dadyu kany svajtaya || 21 ||

/p. 178/

N12.022a/ yad tu naiva kacit syt kany rjnam vrajet |


N12.022c/ anujay tasya vara prattya varayet svayam || 22 ||

N12.023a/ savaram anurpa ca kularpavayarutai |


N12.023c/ saha dharma caret tena putr cotpdayet tata || 23 ||

N12.024a/ pratighya ca ya kany naro dentara vrajet |


N12.024c/ trn tn samatikramya kanynya varayed varam || 24 ||

N12.025a/ kany nartum upeketa bndhavebhyo nivedayet |


N12.025c/ te cen na dadyus t bhartre te syur bhrahabhi sam || 25 ||

N12.026a/ yvanta ca rtavas tasy samatt pati vin |


50 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N12.026c/ tvatyo bhrahaty syus tasya yo na dadti tm || 26 ||

N12.027a/ ato 'pravtte rajasi kany dadyt pit sakt |


N12.027c/ mahad ena sped enam anyathaia vidhi satm || 27 ||

N12.028a/ sakd ao nipatati sakt kany pradyate |


N12.028c/ sakd ha dadnti try etni sakt sakt || 28 ||

N12.029a/ brhmdiu vivheu pacasv eu vidhi smta |


N12.029c/ gupeka bhaved dnam surdiu ca triu || 29 ||

/p. 179/

N12.030a/ kanyym prptaulky jyy ced vara vrajet |


N12.030c/ dharmrthakmasayukta vcya tatrnta bhavet || 30 ||

N12.031a/ ndu dayet kany ndua dayed varam |


N12.031c/ doe tu sati nga syd anyonya tyajatos tayo || 31 ||

N12.032a/ dattv nyyena ya kany varya na dadti tm |


N12.032c/ adua ced varo rj sa dayas tatra coravat || 32 ||

N12.033a/ yas tu doavat kanym ankhyya prayacchati |


N12.033c/ tasya kuryn npo daa prvashasacoditam || 33 ||

N12.034a/ akanyeti tu ya kany bryd dveea mnava |


N12.034c/ sa ata prpnuyd daa tasy doam adarayan || 34 ||

N12.035a/ pratighya tu ya kanym adum utsjed vara |


N12.035c/ vineya so 'py akmo 'pi kany tm eva codvahet || 35 ||

N12.036a/ drghakutsitarogrt vyag sasamaithun |


N12.036c/ dhnyagatabhv ca kanydo prakrtit || 36 ||

N12.037a/ unmatta patita klbo durbhagas tyaktabndhava |


N12.037c/ kanydoau ca yau prvau ea doagao vare || 37 ||

N12.038a/ aau vivh varn saskrrtha prakrtit |


N12.038c/ brhmas tu prathamas te prjpatyas tathaiva ca || 38 ||

/p. 180/

N12.039a/ ra caivtha daiva ca gndharva csuras tath |


N12.039c/ rkaso 'nantaras tasmt paicas tv aama smta || 39 ||

N12.040a/ satktyhya kany tu brhme dadyd tv alaktm |


N12.040c/ saha dharma carety uktv prjpatyo vidhyate || 40 ||

N12.041a/ vastragomithune dattv vivhas tv ra ucyate |


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 51

N12.041c/ antarvedy tu daiva syd tvije karma kurvate || 41 ||

N12.042a/ icchantm icchate prhur gndharvo nma pacamam |


N12.042c/ vivhas tv suro jeya ulkasavyavahrata || 42 ||

N12.043a/ prasahya harad ukto vivho rkasas tath |


N12.043c/ suptamattopagamant paicas tv aamo 'dhama || 43 ||

N12.044a/ e tu dharmys catvro brhmdy samudht |


N12.044c/ sdhraa syd gndharvas trayo 'dharmys tv ata pare || 44 ||

N12.045a/ paraprv striyas tv any sapta prokt yathkramam |


N12.045c/ punarbhs trividh ts svairi tu caturvidh || 45 ||

N12.046a/ kanyaivkatayonir y pigrahaadit |


N12.046c/ punarbh pratham sokt puna saskram arhati || 46 ||

N12.047a/ kaumra patim utsjya ynya puruam rit |


N12.047c/ puna patyur gham yyt s dvity prakrtit || 47 ||

/p. 181/

N12.048a/ asatsu devareu str bndhavair y pradyate |


N12.048c/ savarysapiya s tty prakrtit || 48 ||

N12.049a/ str prastprast v patyv eva tu jvati |


N12.049c/ kmt samrayed anya pratham svairi tu s || 49 ||

N12.050a/ mte bhartari y prptn devarn apy apsya tu |


N12.050c/ upagacchet para kmt s dvity prakrtit || 50 ||

N12.051a/ prpt ded dhanakrt kutpipstur ca y |


N12.051c/ tavham ity upagat s tty prakrtit || 51 ||

N12.052a/ deadharmn apekya str gurubhir y pradyate |


N12.052c/ utpannashasnyasmai snty vai svairi smt || 52 ||

N12.053a/ punarbhuv ea vidhi svairin ca krtita |


N12.053c/ prv prvjaghanys reyas tttarottar || 53 ||

N12.054a/ apatyam utpdayitus ts y ulkato ht |


N12.054c/ aulkopanaty tu ketrikasyaiva tat phalam || 54 ||

N12.055a/ ketrikasya yad ajta ketre bja pradyate |


N12.055c/ na tatra bjino bhga ketrikasyaiva tad bhavet || 55 ||

/p. 182/

N12.056a/ oghavthta bja ketre yasya prarohati |


52 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N12.056c/ phalabhug yasya tat ketra na bj phalabhg bhavet || 56 ||

N12.057a/ mahoko janayed vatsn yasya gou vraje caran |


N12.057c/ tasya te yasya t gvo mogha syanditam rabham || 57 ||

N12.058a/ ketriknumata bja yasya ketre pramucyate |


N12.058c/ tadapatya dvayor eva bjiketrikayor matam || 58 ||

N12.059a/ narte ketra bhavet sasya na ca bja vinsti tat |


N12.059c/ ato 'patya dvayor ia pitur mtu ca dharmata || 59 ||

N12.060a/ nthavaty paraghe sayuktasya striy saha |


N12.060c/ da sagrahaa tajjair ngaty svaya ghe || 60 ||

N12.061a/ praduatyaktadrasya klbasya kamakasya ca |


N12.061c/ svecchayopeyuo drn na doa shaso bhavet || 61 ||

N12.062a/ parastriy sahkle 'dee v bhavato mitha |


N12.062c/ sthnasambhamods traya sagrahaakram || 62 ||

/p. 183/

N12.063a/ nadn sagame trthev rmeu vaneu ca |


N12.063c/ str pum ca sameyt grhya sagrahaa bhavet || 63 ||

N12.064a/ dtprasthpanai caiva lekhsampreaair api |


N12.064c/ anyair api vyabhicrai sarva sagrahaa smtam || 64 ||

N12.065a/ striya sped adee ya spo v marayet tath |


N12.065c/ parasparasynumate tac ca sagrahaa bhavet || 65 ||

N12.066a/ bhakair v yadi v bhojyair vastrair mlyais tathaiva ca |


N12.066c/ sampreyamnair gandhai ca sarva sagrahaa smtam || 66 ||

N12.067a/ darpd v yadi v mohc chlghay v svaya vadet |


N12.067c/ mameya bhuktaprveti sarva sagrahaa smtam || 67 ||

N12.068a/ pau ya ca nighyad vey vastrntare 'pi v |


N12.068c/ tiha tiheti v bruyt sarva sagrahaa smtam || 68 ||

/p. 184/

N12.069a/ svajtyatikrame pus uktam uttamashasam |


N12.069c/ viparyaye madhyamas tu prtilome prampaam || 69 ||

N12.070a/ kanyym asakmy dvygulasyvakartanam |


N12.070c/ uttamy vadhas tv eva sarvasvaharaa tath || 70 ||

N12.071a/ sakmy tu kanyy savare nsty atikrama |


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 53

N12.071c/ kintv alaktya satktya sa evain samudvahet || 71 ||

N12.072a/ mt mtvas varr mtuln pitvas |


N12.072c/ pitvyasakhiiyastr bhagin tatsakh snu || 72 ||

N12.073a/ duhitcryabhry ca sagotr aragat |


N12.073c/ rj pravrajit dhtr sdhv varottam ca y || 73 ||

N12.074a/ sm anyatam gatv gurutalpaga ucyate |


N12.074c/ inasyotkartana dao nnyas tatra vidhyate || 74 ||

N12.075a/ pauyonym atikrman vineya sa dama atam |


N12.075c/ madhyama shasa gou tad evntyvasyiu || 75 ||

N12.076a/ agamygmina sti dao rj pracodita |


N12.076c/ pryacittavidhv atra pryacitta viodhanam || 76 ||

N12.077a/ svairiy abrhma vey ds niksin ca y |


N12.077c/ gamy syur nulomyena striyo na pratilomata || 77 ||

/p. 185/

N12.078a/ sv eva tu bhujiysu doa syt paradravat |


N12.078c/ gamy api hi nopeys t ced anyaparigrah || 78 ||

N12.079a/ anutpannaprajys tu pati preyd yadi striy |


N12.079c/ niyukt gurubhir gacched devara putrakmyay || 79 ||

N12.080a/ sa ca t pratipadyeta tathaiv putrajanmata |


N12.080c/ putre jte nivarteta viplava syd ato 'nyath || 80 ||

N12.081a/ ghtenbhyajya gtri tailenviktena v |


N12.081c/ mukhn mukha pariharan gtrair gtry asaspan || 81 ||

N12.082a/ striya putravat vandhy nrajaskm anicchantm |


N12.082c/ na gacched garbhi nindym aniyukt ca bandhubhi || 82 ||

N12.083a/ aniyukt tu y nr devarj janayet sutam |


N12.083c/ jrajtam arikthya tam hur dharmavdina || 83 ||

N12.084a/ tathniyukto bhryy yavy jyyaso vrajet |


N12.084c/ yavyaso v yo jyyn ubhau tau gurutalpagau || 84 ||

N12.085a/ kule tadavaee tu santnrtha na kmata |


N12.085c/ niyukto gurubhir gacched bhrtbhry yavyasa || 85 ||

/p. 186/

N12.086a/ avidyamne tu gurau rjo vcya kulakaya |


54 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N12.086c/ tatas tadvacand gacched anuiya striy saha || 86 ||

N12.087a/ prvoktenaiva vidhin snt pusavane uci |


N12.087c/ sakd garbhdhnd v kte garbhe snuaiva s || 87 ||

N12.088a/ ato 'nyath vartamna pumn str vpi kmata |


N12.088c/ vineyau subha rj kilbi syd anigraht || 88 ||

N12.089a/ rysyasamutthe tu sarambhe rgahetuke |


N12.089c/ dampat vivadeyt na jtiu na rjani || 89 ||

N12.090a/ anyonya tyajator nga syd anyonyaviruddhayo |


N12.090c/ strpusayor nighy vyabhicrd te striy || 90 ||

N12.091a/ vyabhicre striy mauyam adhaayanam eva ca |


N12.091c/ kadanna v kuvsa ca karma cvaskarojhanam || 91 ||

N12.092a/ strdhanabhraasarvasv garbhavisrasin tath |


N12.092c/ bhartu ca vadham icchant striya nirvsayed ght || 92 ||

/p. 187/

N12.093a/ anarthal satata tathaivpriyavdinm |


N12.093c/ prvin ca y bhartu striya nirvsayed budha || 93 ||

N12.094a/ vandhy strjanan nindy pratikul ca sarvad |


N12.094c/ kmato nbhinandeta kurvann eva sa doabhk || 94 ||

N12.095a/ anuklm avgdu dak sdhv prajvatm |


N12.095c/ tyajan bhrym avasthpyo rj daena bhyas || 95 ||

N12.096a/ ajtadoeoh y nirgat nnyam rit |


N12.096c/ bandhubhi s niyoktavy nirbandhu svayam rayet || 96 ||

N12.097a/ nae mte pravrajite klbe ca patite patau |


N12.097c/ pacasv patsu nr patir anyo vidhyate || 97 ||

N12.098a/ aau vary udketa brhma proita patim |


N12.098c/ aprast tu catvri parato 'nya samrayet || 98 ||

N12.099a/ katriy a sams tihed aprast samtrayam |


N12.099c/ vaiy prast catvri dve same tv itar vaset || 99 ||

N12.100a/ na dry smta klo na ca dharmavyatikrama |


N12.100c/ vieato 'prasty savatsarapar sthiti || 100 ||

N12.101a/ apravttau smta dharma ea proitayoitm |


N12.101c/ jvati ryame tu syd ea dviguo vidhi || 101 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 55

/p. 188/

N12.102a/ prajpravttau bhtn sir e prajpate |


N12.102c/ ato 'nyagamane strm eva doo na vidyate || 102 ||

N12.103a/ nulomyena varn yaj janma sa vidhi smta |


N12.103c/ prtilomyena yaj janma sa jeyo varasakara || 103 ||

N12.104a/ anantara smta putra putra ekntaras tath |


N12.104c/ dvyantara cnulomyena tathaiva pratilomata || 104 ||

N12.105a/ ugra praava caiva nida cnulomata |


N12.105c/ uttamebhyas trayas tribhya drputr prakrtit || 105 ||

N12.106a/ brhmay api clastavaidehak api |


N12.106c/ aparebhyas trayas tribhy vijeya pratilomata || 106 ||

N12.107a/ ambaho mgadha caiva katt ca katriysut |


N12.107c/ nulomyena tatraiko dvau jeyau pratilomata || 107 ||

N12.108a/ vaiyputrs tu dauantayavanyogav api |


N12.108c/ prtilomyena yatraiko dvau jeyau cnulomajau || 108 ||

N12.109a/ stdy pratiloms tu ye jtipratilomaj |


N12.109c/ te sakar vapkdys te tri saptako gaa || 109 ||

N12.110a/ savaro brhmaputra katriyym anantara |


N12.110c/ ambahograu tath putrv eva katriyavaiyayo || 110 ||

/p. 189/

N12.111a/ ekntaras tu dauanto vaiyy brhmat suta |


N12.111c/ dry katriyt tadvan nido nma jyate || 111 ||

N12.112a/ dr praava ste brhmad uttara sutam |


N12.112c/ nulomyena varn putr hy ete prakrtit || 112 ||

N12.113a/ sta ca mgadha caiva putrv yogavas tath |


N12.113c/ prtilomyena varn tadvad ete 'py anantar || 113 ||

N12.114a/ anantara smta sto brhmay katriyt suta |


N12.114c/ mgadhyogavau tadvad dv putrau vaiyadrayo || 114 ||

N12.115a/ brhmay ekntara vaiyt ste vaidehaka sutam |


N12.115c/ kattra katriy drt putram ekntara tath || 115 ||

N12.116a/ dvyantara prtilomyena ppiha sati sakare |


N12.116c/ clo jyate drd brhma yatra muhyati || 116 ||
56 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N12.117a/ rj parkya na yath jyate varasakara |


N12.117c/ tasmd rj vieea tray raky tu sakart || 117 ||

/p. 190/

Chapter 13 :: Dyabhga (Partition of


Inheritance)
22

N13.001a/ vibhgo 'rthasya pitryasya putrair yatra prakalpyate |


N13.001c/ dyabhga iti prokta tad vivdapada budhai || 1 ||

N13.002a/ pitary rdhva mte putr vibhajeyur dhana pitu |


N13.002c/ mtur duhitaro 'bhve duhit tadanvaya || 2 ||

N13.003a/ mtur nivtte rajasi prattsu bhaginu ca |


N13.003c/ nirae vpy amarae pitary uparatasphe || 3 ||

N13.004a/ pitaiva v svaya putrn vibhajed vayasi sthita |


N13.004c/ jyeha rehavibhgena yath vsya matir bhavet || 4 ||

N13.005a/ bibhyd vecchata sarv jyeho bhrt yath pit |


N13.005c/ bhrt akta kaniho v aktyapeka kule kriy || 5 ||

N13.006a/ auryabhrydhane hitv yac ca vidydhana bhavet |


N13.006c/ try etny avibhjyni prasdo ya ca paitka || 6 ||

/p. 191/

N13.007a/ mtr ca svadhana datta yasmai syt prtiprvakam |


N13.007c/ tasypy ea vidhir do mtpe yath pit || 7 ||

N13.008a/ adhyagnyadhyvahanika bhartdyas tathaiva ca |


N13.008c/ bhrtmtpitbhya ca avidha strdhana smtam || 8 ||

N13.009a/ strdhana tadapatyn bhartgmy aprajsu ca |


N13.009c/ brhmdiu catuv hu pitgmtareu tu || 9 ||

N13.010a/ kuumba bibhyd bhrtur yo vidym adhigacchata |


N13.010c/ bhga vidydhant tasmt sa labhetruto 'pi san || 10 ||

N13.011a/ vaidyo 'vaidyya nkmo dadyd aa svato dhant |

22 [ L tr. 168-180 :: cf. J tr. 94-101


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 57

N13.011c/ pitdravya tad ritya na cet tena tad htam || 11 ||

N13.012a/ dvv au pratipadyeta vibhajann tmana pit |


N13.012c/ samabhgin mt putr syn mte patau || 12 ||

N13.013a/ jyehyo 'dhiko deya jyehya tu vara smta |


N13.013c/ samabhja e syur apratt bhagin tath || 13 ||

N13.014a/ ketrajev api putreu tadvaj jteu dharmata |


N13.014c/ varvarev aahnir hjtev anukramt || 14 ||

/p. 192/

N13.015a/ pitraiva tu vibhakt ye hndhikasamair dhanai |


N13.015c/ te sa eva dharma syt sarvasya hi pit prabhu || 15 ||

N13.016a/ knna ca sahoha ca ghy ya ca jyate |


N13.016c/ te vohpit jeyas te ca bhgahar smt || 16 ||

N13.017a/ ajtapitko ya ca knno 'nhamtka |


N13.017c/ mtmahya dadyt sa pia riktha hareta ca || 17 ||

N13.018a/ jt ye tv aniyuktym ekena bahubhis tath |


N13.018c/ arikthabhjas te sarve bjinm eva te sut || 18 ||

N13.019a/ dadyus te bjine pia mt cec chulkato ht |


N13.019c/ aulkopagaty tu piad vohur eva te || 19 ||

N13.020a/ pitdvi patita pao ya ca syd aupaptika |


N13.020c/ auras api naite 'a labheran ketraj kuta || 20 ||

N13.021a/ drghatvrmayagrast jaonmattndhapagava |


N13.021c/ bhartavy syu kule caite tatputrs tv aabhgina || 21 ||

N13.022a/ dvirmuyya dadyur dvbhy piodake pthak |


N13.022c/ rikthd ardham dadyur bjiketrikayos tath || 22 ||

/p. 193/

N13.023a/ sasin tu yo bhgas tem eva sa iyate |


N13.023c/ ato 'nyathabhjo hi nirbjiv itarn iyt || 23 ||

N13.024a/ bhrtm apraja preyt kacic cet pravrajet tu v |


N13.024c/ vibhajeyur dhana tasya es tu strdhana vin || 24 ||

N13.025a/ bharaam csya kurvran strm jvitakayt |


N13.025c/ rakanti ayy bhartu ced cchindyur itarsu tu || 25 ||

N13.026a/ syd yasya duhit tasy pitrao bharae mata |


58 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N13.026c/ saskrd bhajed en parato bibhyt pati || 26 ||

N13.027a/ mte bhartary aputry patipaka prabhu striy |


N13.027c/ viniyogtmaraksu bharae ca sa vara || 27 ||

N13.028a/ parike patikule nirmauye nirraye |


N13.028c/ tatsapieu vsatsu pitpaka prabhu striy || 28 ||

N13.029a/ pakadvayvasne tu rj bhart smta striy |


N13.029c/ sa tasy bharaa kuryn nighyt patha cyutm || 29 ||

N13.030a/ svtantryd vipraayanti kule jt api striya |


N13.030c/ asvtantryam atas ts prajpatir akalpayat || 30 ||

N13.031a/ pit rakati kaumre bhart rakati yauvane |


N13.031c/ putr rakanti vaidhavye na str svtantryam arhati || 31 ||

/p. 194/

N13.032a/ yac chia pitdyebhyo dattva ra paitka ca yat |


N13.032c/ bhrtbhis tad vibhaktavyam na syd yath pit || 32 ||

N13.033a/ ye ca na kt pitr saskravidhaya kramt |


N13.033c/ kartavy bhrtbhis te paitkd eva te dhant || 33 ||

N13.034a/ avidyamne pitrye 'rthe svd uddhtya v puna |


N13.034c/ avayakry saskr bhrt prvasasktai || 34 ||

N13.035a/ kuumbrtheu codyuktas tatkrya kurute ca ya |


N13.035c/ sa bhrtbhir bhayo grschdanavhanai || 35 ||

N13.036a/ vibhgadharmasandehe dydn viniraye |


N13.036c/ jtibhir bhgalekhyai ca pthakkryapravartant || 36 ||

N13.037a/ bhrtm avibhaktnm eko dharma pravartate |


N13.037c/ vibhge sati dharmo 'pi bhaved e pthak pthak || 37 ||

N13.038a/ dnagrahaapavannaghaketraparigrah |
N13.038c/ vibhaktn pthag jey pkadharmgamavyay || 38 ||

N13.039a/ skitva prtibhvya ca dna grahaam eva ca |


N13.039c/ vibhakt bhrtara kryur nvibhakt parasparam || 39 ||

/p. 195/

N13.040a/ yem et kriy loke pravartante svarikthinm |


N13.040c/ vibhaktn avagaccheyur lekhyam apy antarea tn || 40 ||

N13.041a/ yady ekajt bahava pthagdharm pthakkriy |


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 59

N13.041c/ pthakkarmaguopet na te ktyeu sammat || 41 ||

N13.042a/ svn bhgn yadi dadyus te vikrrann athpi v |


N13.042c/ kuryur yathea tat sarvam ante svadhanasya te || 42 ||

N13.043a/ aurasa ketraja caiva putrikputra eva ca |


N13.043c/ knna ca sahoha ca ghotpannas tathaiva ca || 43 ||

N13.044a/ paunarbhavo 'paviddha ca labdha krta ktas tath |


N13.044c/ svaya copagata putr dvdaaita udht || 44 ||

N13.045a/ te a bandhudyd a adydabndhav |


N13.045c/ prva prva smta reyj jaghanyo yo ya uttara || 45 ||

N13.046a/ kramd dhy ete prapadyeran mte pitari taddhanam |


N13.046c/ jyyaso jyyaso 'bhve jaghanyas tad avpnuyt || 46 ||

/p. 196/

N13.047a/ putrbhve tu duhit tulyasantnadarant |


N13.047c/ putra ca duhit coktau pitu santnakrakau || 47 ||

N13.048a/ abhve tu duhit sakuly bndhavs tata |


N13.048c/ tata sajty sarvem abhve rjagmi tat || 48 ||

N13.049a/ anyatra brhmat kintu rj dharmaparyaa |


N13.049c/ sa str jvana dadyd ea dyavidhi smta || 49 ||

/p. 197/

Chapter 14 :: Shasam (Violent Acts)


23

N14.001a/ sahas kriyate karma yatkicid baladarpitai |


N14.001c/ tat shasam iti prokta saho balam ihocyate || 1 ||

N14.002a/ tat punas trividha jeya prathama madhyama tath |


N14.002c/ uttama ceti streu tasyokta lakaa pthak || 2 ||

N14.003a/ phalamlodakdn ketropakaraasya ca |


N14.003c/ bhagkepopamarddyai prathama shasa smtam || 3 ||

N14.004a/ vsapavannapnnm ghopakaraasya ca |

23 [ L tr. 181-185 :: cf. J tr. 101-104


60 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N14.004c/ etenaiva prakrea madhyama shasa smtam || 4 ||

N14.005a/ vypdo viaastrd yai paradrapradharaam |


N14.005c/ proparodhi yac cnyad uktam uttamashasam || 5 ||

N14.006a/ tasya daa kriypeka prathamasya atvara |


N14.006c/ madhyamasya tu strajair jeya pacaatvara || 6 ||

N14.007a/ vadha sarvasvaharaa purn nirvsankane |


N14.007c/ tadagaccheda ity ukto daa uttamashase || 7 ||

/p. 198/

N14.008a/ avieea sarvem ea daavidhi smta |


N14.008c/ vadhd te brhmaasya na vadha brhmao 'rhati || 8 ||

N14.009a/ iraso muana daas tasya nirvsana purt |


N14.009c/ lale cbhiastka praya gardabhena ca || 9 ||

N14.010a/ syt savyavahryau tau dhtadaau tu prvayo |


N14.010c/ dhtadao 'py asambhojyo jeya uttamashase || 10 ||

N14.011a/ tasyaiva bheda steya syd vieas tatra cocyate |


N14.011c/ atishasam kramya steyam hu chalena tu || 11 ||

N14.012a/ tad api trividha prokta dravypeka manibhi |


N14.012c/ kudramadhyottamn tu dravym apakarat || 12 ||

N14.013a/ mdbhsanakhavsthidrucarmatdi yat |


N14.013c/ amdhnyamudgdni kudradravyam udhtam || 13 ||

N14.014a/ vsa kaueyavarja ca govarja paavas tath |


N14.014c/ hirayavarja loha ca madhya vrhiyav api || 14 ||

N14.015a/ hirayaratnakaueyastrpugogajavjina |
N14.015c/ devabrhmaarj ca dravya vijeyam uttamam || 15 ||

/p. 199/

N14.016a/ upyair vividhair e chalayitvpakaraam |


N14.016c/ suptapramattamattebhya steyam hur mania || 16 ||

N14.017a/ sahohagrahat steya hohe 'saty upabhogata |


N14.017c/ ak tv asajjanaikrthyd anyavyayatas tath || 17 ||

N14.018a/ bhaktvakadtra stenn ye prasarpatm |


N14.018c/ akt ca ya upekante te 'pi taddoabhgina || 18 ||

N14.019a/ utkroat jann ca hriyame dhane 'pi ca |


Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 61

N14.019c/ rutv ye nbhidhvanti te 'pi taddoabhgina || 19 ||

N14.020a/ shaseu ya evoktas triu dao manibhi |


N14.020c/ sa eva daa steye 'pi dravyeu triv anukramt || 20 ||

N14.021a/ gavdiu praaeu dravyev apahteu v |


N14.021c/ padennveaa kuryur mlt tadvido jan || 21 ||

N14.022a/ grme vraje vivte v yatra sannipatet padam |


N14.022c/ vohavya tad bhavet tena na cet so 'nyatra tan nayet || 22 ||

N14.023a/ pade pramhe bhagne v viamatvj janntike |


N14.023c/ yas tv sannataro grmo vrajo v tatra ptayet || 23 ||

/p. 200/

N14.024a/ same 'dhvani dvayor yatra tena pryo 'ucir jana |


N14.024c/ prvpadnair do v saso v durtmabhi || 24 ||

N14.025a/ grmev anveaa kuryu calavadhakdaya |


N14.025c/ rtrisacrio ye ca bahi kuryur bahicar || 25 ||

N14.026a/ stenev alabhyamneu rj dadyt svakd dhant |


N14.026c/ upekamo hy enasv dharmd arthc ca hyate || 26 ||

/p. 201/

Chapter 15-16 :: Vgdaapruye (Verbal


and Physical Assault)
24

N15-16.001a/ deajtikuldnm kroanyagasahitam |


N15-16.001c/ yad vaca pratiklrtha vkpruya tad ucyate || 1 ||

N15-16.002a/ nihurllatvratvt tad api trividha smtam |


N15-16.002c/ gauravnukramd asya dao 'py atra kramd guru || 2 ||

N15-16.003a/ skepa nihura jeyam alla nyagasayutam |


N15-16.003c/ ptanyair upakroais tvram hur mania || 3 ||

N15-16.004a/ paragtrev abhidroho hastapdyudhdibhi |


N15-16.004c/ bhasmdibhi copaghto daapruyam ucyate || 4 ||

24 [ L tr. 186-192 :: cf. J tr. 105-108


62 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N15-16.005a/ tasypi da traividhya mdumadhyottama kramt |


N15-16.005c/ avagraanisagaptanakatadaranai || 5 ||

N15-16.006a/ hnamadhyottamn tu dravym samatikramt |


N15-16.006c/ try eva shasny hus tatra kaakaodhanam || 6 ||

N15-16.007a/ vidhi pacavidhas tkta etayor ubhayor api |


N15-16.007c/ viuddhir daabhktva ca tatra sambadhyate yath || 7 ||

/p. 202/

N15-16.008a/ pruye sati sarambhd utpanne kubdhayor dvayo |


N15-16.008c/ sa manyate ya kamate daabhg yo 'tivartate || 8 ||

N15-16.009a/ pruyadovtayor yugapat sampravttayo |


N15-16.009c/ viea cen na dyeta vinaya syt samas tayo || 9 ||

N15-16.010a/ prvam krayed yas tu niyata syt sa doabhk |


N15-16.010c/ pacd ya so 'py asatkr prve tu vinayo guru || 10 ||

N15-16.011a/ dvayor pannayos tulyam anubadhnti ya puna |


N15-16.011c/ sa tayor daam pnoti prvo v yadi vetara || 11 ||

N15-16.012a/ vapkapaacalavyageu vadhavttiu |


N15-16.012c/ hastipavrtyadreu gurvcrygansu ca || 12 ||

N15-16.013a/ marydtikrame sadyo ghta evnusanam |


N15-16.013c/ na ca taddaapruye doam hur mania || 13 ||

N15-16.014a/ yam eva hy ativarterann ete santa jana nu |


N15-16.014c/ sa eva vinaya kuryn na tadvinayabh npa || 14 ||

N15-16.015a/ mal hy ete manuyeu dhanam e maltmakam |


N15-16.015c/ api tn ghtayed rj nrthadaena daayet || 15 ||

/p. 203/

N15-16.016a/ ata brhmaam kruya katriyo daam arhati |


N15-16.016c/ vaiyo 'dhyardha ata dve v dras tu vadham arhati || 16 ||

N15-16.017a/ vipra pacata daya katriyasybhiasane |


N15-16.017c/ vaiye syd ardhapacac chdre dvdaako dama || 17 ||

N15-16.018a/ samavaradvijtn dvdaaiva vyatikrame |


N15-16.018c/ vdev avacanyeu tad eva dvigua bhavet || 18 ||

N15-16.019a/ kam apy athav khajam anya vpi tathvidham |


N15-16.019c/ tathyenpi bruvan dpyo rj krpavaram || 19 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 63

N15-16.020a/ na kilbiepavadec chstrata ktapvanam |


N15-16.020c/ na rj dhtadaa ca daabhk tadvyatikramt || 20 ||

N15-16.021a/ loke 'smin dvv avaktavyv adayau ca prakrtitau |


N15-16.021c/ brhmaa caiva rj ca tau hda bibhto jagat || 21 ||

N15-16.022a/ patita patitety uktv caura caureti v puna |


N15-16.022c/ vacant tulyadoa syn mithy dvir doat vrajet || 22 ||

N15-16.023a/ nmajtigraha tem abhidrohea kurvata |


N15-16.023c/ nikheyo 'yomaya aku drasydagula || 23 ||

N15-16.024a/ dharmpadea darpea dvijnm asya kurvata |


N15-16.024c/ taptam secayet taila vaktre rotre ca prthiva || 24 ||

/p. 204/

N15-16.025a/ yengenvaro varo brhmaasypardhnuyt |


N15-16.025c/ tad aga tasya chettavyam eva uddhim avpnuyt || 25 ||

N15-16.026a/ sahsanam abhiprepsur utkasyvakaja |


N15-16.026c/ kay kko nirvsya sphigdea vsya kartayet || 26 ||

N15-16.027a/ avanihvato darpd dvv ohau chedayen npa |


N15-16.027c/ avamtrayata inam avaardhayato gudam || 27 ||

N15-16.028a/ keeu ghato hastau chedayed avicrayan |


N15-16.028c/ pdayor nsiky ca grvy vaeu ca || 28 ||

N15-16.029a/ upakruya tu rjna vartmani sve vyavasthitam |


N15-16.029c/ jihvchedd bhavec chuddhi sarvasvaharaena v || 29 ||

N15-16.030a/ rjani prahared yas tu ktgasy api durmati |


N15-16.030c/ le tam agnau vipaced brahmahatyatdhikam || 30 ||

N15-16.031a/ putrpardhe na pit na vav uni daabhk |


N15-16.031c/ na markae ca tatsvm tair eva prahito na cet || 31 ||

/p. 205/

Chapter 17 :: Dytasamhvayam (Gambling


and Contests)
25

N17.001a/ akavardhraalkdyair devana jihmakritam |


64 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N17.001c/ paakr vayobhi ca pada dytasamhvayam || 1 ||

N17.002a/ sabhika krayed dyta deya dadyc ca tatktam |


N17.002c/ daaka tu ata vddhis tasya syd dytakrit || 2 ||

N17.003a/ dvirabhyast patanty ak glahe yasykadevina |


N17.003c/ jaya tasyparasyhu kitavasya parjayam || 3 ||

N17.004a/ kitavev eva tiheyu kitav saaya prati |


N17.004c/ ta eva tasya drara syus ta eva ca skia || 4 ||

N17.005a/ auddha kitavo nnyad rayed dytamaalam |


N17.005c/ pratihanyn na sabhika dpayet tat svam iata || 5 ||

/p. 206/

N17.006a/ kkadevina ppn nirbhajed dytamaalt |


N17.006c/ kahe 'kamlm sajya sa hy e vinaya smta || 6 ||

/p. 207/

Chapter 18 :: Prakrakam (Miscellaneous)


26

N18.001a/ prakrake punar jey vyavahr npray |


N18.001c/ rjm jpratghtas tatkarmakaraa tath || 1 ||

N18.002a/ purapradna sambheda praktn tathaiva ca |


N18.002c/ paanaigamaregaadharmaviparyay || 2 ||

N18.003a/ pitputravivda ca pryacittavyatikrama |


N18.003c/ pratigrahavilopa ca kopa ramim api || 3 ||

N18.004a/ varasakaradoa ca tadvttiniyamas tath |


N18.004c/ na da yac ca prveu tat sarva syt prakrake || 4 ||

N18.005a/ rj tv avahita sarvn ramn pariplayet |


N18.005c/ upyai stravihitai caturbhi praktais tath || 5 ||

N18.006a/ yo yo varo 'vahyeta yo vodrekam anuvrajet |


N18.006c/ ta ta dv svato mrgt pracyuta sthpayet pathi || 6 ||

25 [ L tr. 193-194 :: cf. J tr. 109-110


26 [ L tr. 195-203 :: cf. J tr. 110-116
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 65

N18.007a/ astrokteu cnyeu ppayukteu karmasu |


N18.007c/ prasamkytmano rj daa dayeu ptayet || 7 ||

/p. 208/

N18.008a/ rutismtiviruddha ca jannm ahita ca yat |


N18.008c/ na tat pravartayed rj pravtta ca nivartayet || 8 ||

N18.009a/ nyypeta yad anyena rjjnakta ca yat |


N18.009c/ tad apy anyyavihita punar nyye niveayet || 9 ||

N18.010a/ rj pravartitn dharmnyo naro nnuplayet |


N18.010c/ daya sa ppo vadhya ca lopayan rjasanam || 10 ||

N18.011a/ yudhny yudhyn vhydn vhyajvinm |


N18.011c/ veystrm alakra vdytodyni tadvidm || 11 ||

N18.012a/ yac ca yasyopakaraa yena jvanti kruk |


N18.012c/ sarvasvaharae 'py etn na rj hartum arhati || 12 ||

N18.013a/ andi cpy ananta ca dvipad pthivpati |


N18.013c/ dptimatvc chucitvc ca yadi na syt patha cyuta || 13 ||

N18.014a/ yadi rj na sarve varn daadhraam |


N18.014c/ kuryt patho vyapetn vinayeyur im praj || 14 ||

N18.015a/ brhmaya brhmao jahyt katriya ktram utsjet |


N18.015c/ svakarma jahyd vaiyas tu dra sarvn vieayet || 15 ||

/p. 209/

N18.016a/ rjna cen nbhaviyan pthivy daadhraam |


N18.016c/ le matsyn ivpakyan durbaln balavattar || 16 ||

N18.017a/ satm anugraho nityam asat nigrahas tath |


N18.017c/ ea dharma smto rjm artha cmitrapant || 17 ||

N18.018a/ na lipyate yath vahnir daha chavad im praj |


N18.018c/ na lipyate tath rj daa dayeu ptayan || 18 ||

N18.019a/ j teja prthivn s ca vci pratihit |


N18.019c/ te yad bryur asat sad v sa dharmo vyavahrim || 19 ||

N18.020a/ rj nma caraty ea bhmau skt sahasradk |


N18.020c/ na tasyjm atikramya santiheran praj kvacit || 20 ||

N18.021a/ rakdhikrd atvd bhtnugrahadarant |


N18.021c/ yad eva rj kurute tat pramam iti sthiti || 21 ||
66 Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law)

N18.022a/ nirguo 'pi yath str pjya eva pati sad |


N18.022c/ prajn viguo 'py eva pjya eva nardhipa || 22 ||

/p. 210/

N18.023a/ tapakrt praj rj prabhur s tato npa |


N18.023c/ tatas tadvacasi stheya vrt cs tadray || 23 ||

N18.024a/ paca rpi rjno dhrayanty amitaujasa |


N18.024c/ agner indrasya somasya yamasya dhanadasya ca || 24 ||

N18.025a/ krad animitta v yad krodhavaa gata |


N18.025c/ praj dahati bhplas tadgnir abhidhyate || 25 ||

N18.026a/ yad teja samlambya vijigur udyudha |


N18.026c/ abhiyti parn rj tadendra sa udhta || 26 ||

N18.027a/ vigatakrodhasantpo harpo yad npa |


N18.027c/ prajn darana yti soma ity ucyate tad || 27 ||

N18.028a/ dharmsanagata rmn daa dhatte yad npa |


N18.028c/ sama sarveu bhteu tad vaivasvata yama || 28 ||

N18.029a/ yad tv arthiguruprjabhtydn avanpati |


N18.029c/ anughti dnena tad sa dhanada smta || 29 ||

N18.030a/ tasmt ta nvajnyn nkroen na vieayet |


N18.030c/ jy csya tiheta mtyu syt tadvyatikramt || 30 ||

N18.031a/ tasya vtti prajrak vddhaprjopasevanam |


N18.031c/ darana vyavahrm tmana cbhirakaam || 31 ||

/p. 211/

N18.032a/ brhman upaseveta nitya rj samhita |


N18.032c/ sayukta brhmaai katra mla lokbhirakae || 32 ||

N18.033a/ brhmaasyparhro rjanysanam agrata |


N18.033c/ prathama darana prta sarvebhya cbhivdanam || 33 ||

N18.034a/ agra navebhya sasyebhyo mrgadna ca gacchata |


N18.034c/ bhaikaheto pargre praveas tv anivrita || 34 ||

N18.035a/ samitpupodakdnev asteya saparigraht |


N18.035c/ ankepa parebhya ca sambha ca parastriy || 35 ||

N18.036a/ nadv avetanas tra prvam uttaraa tath |


N18.036c/ tarev aulkadna ca na ced vijyam asya tat || 36 ||
Part 2 :: Vyavahrapadni (Titles of Law) 67

N18.037a/ vartamno 'dhvani rnto ghann anivasan svayam |


N18.037c/ brhmao npardhnoti dvv ik paca mlakn || 37 ||

N18.038a/ nbhiastn na patitn na dvio na ca nstikt |


N18.038c/ na sopadhn nnimitta na dtra prapya ca || 38 ||

/p. 212/

N18.039a/ arthn bhribhvc ca deyatvc ca mahtmanm |


N18.039c/ reyn pratigraho rj anye brhmad te || 39 ||

N18.040a/ brhmaa caiva rj ca dvv apy etau dhtavratau |


N18.040c/ naitayor antara kicit prajdharmbhirakat || 40 ||

N18.041a/ dharmajasya ktajasya rakrtha sato 'ucn |


N18.041c/ medhyam eva dhana prhus tkasypi mahpate || 41 ||

N18.042a/ ucnm aucn ca sannipto yathmbhasm |


N18.042c/ samudre samat yti tadvad rjo dhangama || 42 ||

N18.043a/ yath cgnau sthita dpte uddhim yti kcanam |


N18.043c/ evam evgam sarve uddhim ynti rjasu || 43 ||

N18.044a/ ya eva kacit svadravya brhmaebhya prayacchati |


N18.044c/ tad rjpy anumantavyam ea dharma santana || 44 ||

/p. 213/

N18.045a/ anyaprakrd ucitd bhme abhgasajitt |


N18.045c/ bali sa tasya vihita prajplanavetanam || 45 ||

N18.046a/ akya tat punar dtu yad abrhmaastktam |


N18.046c/ brhmaya tu yad datta na tasya haraa puna || 46 ||

N18.047a/ dnam adhyayana yajas tasya karma trilakaam |


N18.047c/ yjandhypane vttis ttyas tu pratigraha || 47 ||

N18.048a/ svakarmai dvijas tihed vttim hrayet ktm |


N18.048c/ nsadbhya pratighyd varebhyo niyame 'sati || 48 ||

N18.049a/ aucir vacand yasya ucir bhavati purua |


N18.049c/ uci caivuci sadya katha rj na daivatam || 49 ||

N18.050a/ vidur ya eva devatva rjo hy amitatejasa |


N18.050c/ tasya te pratighanto na lipyante dvijtaya || 50 ||

N18.051a/ loke 'smin magalny aau brhmao gaur hutana |


N18.051c/ hiraya sarpir ditya po rj tathama || 51 ||
68 Part 3 :: Pariiam (Addenda)

/p. 214/

N18.052a/ etni satata payen namasyed arcayec ca tn |


N18.052c/ pradakia ca kurvta tath hy yur na hyate || 52 ||

/p. 215/
Part 3 :: Pariiam (Addenda) 69

Part 3 :: Pariiam (Addenda)


27

Chapter 19 :: Steyam (Theft)


28

N19.001a/ dvividhs taskar jey paradravypahria |


N19.001c/ prak cprak ca tn vidyd tmavn npa || 1 ||

N19.002a/ prakavacaks tatra kamnatulrit |


N19.002c/ utkoak shasik kitav payayoita || 2 ||

N19.003a/ pratirpakar caiva magaloddeavttaya |


N19.003c/ ity evamdayo jey prakalokavacak || 3 ||

N19.004a/ aprak ca vijey bahirabhyantarrit |


N19.004c/ suptn pramatt ca nar muanty kramya caiva te || 4 ||

N19.005a/ deagrmaghaghn ca pathighn granthimocak |


N19.005c/ ity evamdayo jey aprak ca taskar || 5 ||

/p. 216/

N19.006a/ tn viditv sukualai crais tatkarmakribhi |


N19.006c/ anustya ghtavy ghapraihitair narai || 6 ||

N19.007a/ sabhprapppalveamadynnavikray |
N19.007c/ catupath caityavk samj prekani ca || 7 ||

N19.008a/ nygry arayni devatyatanni ca |


N19.008c/ crair vineyny etni cauragrahaatatparai || 8 ||

N19.009a/ tathaivnye praihit raddhey citravdina |


N19.009c/ car hy utshayeyus ts taskarn prvataskar || 9 ||

N19.010a/ annapnasamdnai samjotsavadaranai |


N19.010c/ tath caurypadeai ca kuryus te samgamam || 10 ||

27 [ L tr. 204-228 :: cf. J tr. 45-54 (part)


28 [ L tr. 204-219 :: J tr. n/a
70 Part 3 :: Pariiam (Addenda)

N19.011a/ ye tatra nopasarpanti st praihit api |


N19.011c/ te 'bhisrya ghtavy saputrapaubndhav || 11 ||

/p. 217/

N19.012a/ ys tatra caurn ghyt tn vitya viambya ca |


N19.012c/ avaghuya ca sarvatra vadhy citravadhena te || 12 ||

N19.013a/ na tv ahohnvit caur rj vadhy hy angam |


N19.013c/ sahohn sopakaran kipra caurn prasayet || 13 ||

N19.014a/ svadeaghtino ye syus tath panthvarodhina |


N19.014c/ te sarvasvam dya bhyo nind prakalpayet || 14 ||

N19.015a/ ahohn vimec caurn ghtn pariakay |


N19.015c/ bhayopadhbhi citrbhir bryus tath yathktam || 15 ||

N19.016a/ dea kla dia jti nma v sampratirayam |


N19.016c/ ktya karmakar v syu praavys te vinigrahe || 16 ||

N19.017a/ varasvarkrabhedt sasandigdhanivedant |


N19.017c/ adeakladatvd vsasypy aviodhant || 17 ||

/p. 218/

N19.018a/ asadvyayt prvacauryd asatsasargakrat |


N19.018c/ leair apy avagantavy na hohenaiva kevalam || 18 ||

N19.019a/ dasyuvtte yadi nare ak syt taskare 'pi v |


N19.019c/ yadi spyeta leena krya syc chapatha tata || 19 ||

N19.020a/ caur bhaktad ye syus tathgnyudakadyak |


N19.020c/ vsad deikads tathaivottaradyak || 20 ||

N19.021a/ kretra caiva bhn pratigrhia eva ca |


N19.021c/ samada smt hy ete ye ca pracchdayanti tn || 21 ||

N19.022a/ rreu rrdhikt smant caiva codit |


N19.022c/ abhyghteu madhyasth yath caurs tathaiva te || 22 ||

N19.023a/ gocare yasya muyeta tena caur prayatnata |


N19.023c/ mgy dpyo 'nyath moa pada yadi na nirgatam || 23 ||

/p. 219/

N19.024a/ nirgate tu pade tasmin nae 'nyatra niptite |


N19.024c/ smantn mrgapl ca dikpl caiva dpayet || 24 ||

N19.025a/ ghe vai muite rj cauragrhs tu dpayet |


Part 3 :: Pariiam (Addenda) 71

N19.025c/ rakakn rrik ca yadi cauro na labhyate || 25 ||

N19.026a/ yadi v dpyamnn tasmin moe tu saaya |


N19.026c/ muita apatha pyo moe vaiodhyakrat || 26 ||

N19.027a/ acaure dpite moa cauryavaiodhyakrat |


N19.027c/ caure labdhe labheyus te dvigua pratipdit || 27 ||

N19.028a/ caurahta prayatnena sarpa pratipdayet |


N19.028c/ tadabhve tu mlya syd daa dpya ca tatsamam || 28 ||

N19.029a/ khakatdn mnmayn tathaiva ca |


N19.029c/ veuvaiavabhn vetrasnyvasthicarmam || 29 ||

/p. 220/

N19.030a/ kaharitamln harae phalapupayo |


N19.030c/ gorasekuvikr tath lavaatailayo || 30 ||

N19.031a/ pakvnnn ktnnn madynm miasya ca |


N19.031c/ sarvem alpamlyn mlyt pacaguo dama || 31 ||

N19.032a/ tuldharimameyn gaimn ca sarvaa |


N19.032c/ ebhyas ttkamlyn mlyd daaguo dama || 32 ||

N19.033a/ dhnya daabhya kumbhebhyo harato 'bhyadhika vadha |


N19.033c/ nyna tv ekdaagua daa dpyo 'bravn manu || 33 ||

N19.034a/ suvararajatdnm uttamn ca vsasm |


N19.034c/ ratnn caiva mukhyn atd abhyadhika vadha || 34 ||

N19.035a/ purua harata ptyo daa uttamashasa |


N19.035c/ sarvasva str tu harata kany tu harato vadha || 35 ||

/p. 221/

N19.036a/ mahpan stenayato daa uttamashasa |


N19.036c/ madhyamo madhyamapau prva kudrapau haran || 36 ||

N19.037a/ caturvivara prva para aavatir bhavet |


N19.037c/ atni paca tu paro madhyamo dviatvara || 37 ||

N19.038a/ sahasra tttamo jeya para pacaatvara |


N19.038c/ trividha shasev eva daa prokta svayambhuv || 38 ||

N19.039a/ prathame granthibhednm agulyaguhayor vadha |


N19.039c/ dvitye caiva tacchea daa prva ca shasa || 39 ||

N19.040a/ gou brhmaasasthsu sthry chedana bhavet |


72 Part 3 :: Pariiam (Addenda)

N19.040c/ ds tu harato nityam ardhapdavikartanam || 40 ||

N19.041a/ yena yena vieea stengena viceate |


N19.041c/ tat tad evsya chettavya tan manor anusanam || 41 ||

N19.042a/ garyasi garysam agaryasi v puna |


N19.042c/ stene niptayed daa na yath prathame tath || 42 ||

/p. 222/

N19.043a/ daa sthnni daasya manu svyambhuvo 'bravt |


N19.043c/ triu vareu yni syur brhmao rakita sad || 43 ||

N19.044a/ upastham udara jihv hastau pdau ca pacamam |


N19.044c/ cakur ns ca karau ca dhana dehas tathaiva ca || 44 ||

N19.045a/ apardha parijya deaklau ca tattvata |


N19.045c/ srnubandhv lokya dan etn prakalpayet || 45 ||

N19.046a/ na mitrakrad rj vipuld v dhangamt |


N19.046c/ utsraavya shasikas tyakttm manur abravt || 46 ||

N19.047a/ yvn avadhyasya vadhe tvn vadhyasya mokae |


N19.047c/ bhavaty adharmo npater dharmas tu viniyacchata || 47 ||

N19.048a/ na jtu brhmaa hanyt sarvappev api sthitam |


N19.048c/ nirvsa krayet kmam iti dharmo vyavasthita || 48 ||

N19.049a/ sarvasva v hared rj caturtha vvaeayet |


N19.049c/ bhtyebhyo 'nusmaran dharma prjpatyam iti sthiti || 49 ||

/p. 223/

N19.050a/ brhmaasypardhe tu catusv ako vidhyate |


N19.050c/ gurutalpe surpne steye brhmaahisane || 50 ||

N19.051a/ gurutalpe bhaga krya surpne dhvaja smta |


N19.051c/ steye tu vapada ktv ikhipittena kayet || 51 ||

N19.052a/ viir purua kryo lale bhraghtina |


N19.052c/ asambhya ca kartavyas tan manor anusanam || 52 ||

N19.053a/ rj stenena gantavyo muktakeena dhvat |


N19.053c/ cakena tatsteyam eva kartsmi dhi mm || 53 ||

N19.054a/ anen bhavati stena svakarmapratipdant |


N19.054c/ rjna tat sped ena utsjanta sakilbiam || 54 ||

N19.055a/ rjabhir dhtadas tu ktv ppni mnav |


Part 3 :: Pariiam (Addenda) 73

N19.055c/ nirmal svargam ynti santa suktino yath || 55 ||

/p. 224/

N19.056a/ sand v vimokd v steno mucyate kilbit |


N19.056c/ asant tu tad rj stenasypnoti kilbiam || 56 ||

N19.057a/ gurur tmavat st st rj durtmanm |


N19.057c/ atha pracchannappn st vaivasvato yama || 57 ||

N19.058a/ apdya tu drasya steye bhavati kilbiam |


N19.058c/ dvir apdya vaiyasya dvtriat katriyasya tu || 58 ||

N19.059a/ brhmaasya catuaty eva svyambhuvo 'bravt |


N19.059c/ tatrpi ca vieea vidvatsv abhyadhika bhavet || 59 ||

N19.060a/ rra crthadaa ca daas tu dvividha smta |


N19.060c/ rr daadh prokt arthadas tv anekadh || 60 ||

/p. 225/

N19.061a/ kkaydis tv arthadaa sarvasvntas tathaiva ca |


N19.061c/ rras tv avarodhdir jvitntas tathaiva ca || 61 ||

N19.062a/ kkaydis tu yo daa sa tu mpara smta |


N19.062c/ mvardyo ya prokta krpaaparas tu sa || 62 ||

N19.063a/ krpapardyas tu catukrpaa para |


N19.063c/ dvyavaro 'para cnyas tryavaro dvdaottara || 63 ||

N19.064a/ krpady ye prokt sarve te syu caturgu |


N19.064c/ evam anye tu vijey prk ca te prvashast || 64 ||

N19.065a/ krpao dakiasy dii raupya pravartate |


N19.065c/ paair nibaddha prvasy oaaiva pa sa tu || 65 ||

N19.066a/ mo viatibhgas tu jeya krpaasya tu |


N19.066c/ kka tu caturbhgo masya ca paasya ca || 66 ||

/p. 226/

N19.067a/ pcanady pradee tu saj y vyvahrik |


N19.067c/ krpaaprama tu nibaddham iha vai tay || 67 ||

N19.068a/ krpao 'ik jey catasras ts tu dhnaka |


N19.068c/ taddvdaa suvarasya dnra citraka smta || 68 ||

N19.069a/ vrtt tray cpy atha daantim rjnuvartet santatpramatta |


N19.069c/ hanyd upyair nipuair ghtn pure ca rre nighyt ppn || 69 ||
74 Part 3 :: Pariiam (Addenda)

/p. 227/

Chapter 20 :: Divyni (Ordeals)


29

N20.001a/ yad sk na vidyate vivde vadat nm |


N20.001c/ tad divyai parketa apathai ca pthagvidhai || 1 ||

N20.002a/ satya vhanaastri gobjarajatni ca |


N20.002c/ devatpitpd ca dattni suktni ca || 2 ||

N20.003a/ mahpardhe divyni dpayet tu mahpati |


N20.003c/ alpeu ca nara reha apathai payen naram || 3 ||

N20.004a/ ete hi apath prokt sukars svalpasaaye |


N20.004c/ shasev abhipe ca vidhir divya prakrtita || 4 ||

N20.005a/ sandigdhe 'rthe 'bhiyuktn pracchanneu vieata |


N20.005c/ divya pacavidho jeya ity ha bhagavn manu || 5 ||

N20.006a/ dhao 'gnir udaka caiva via koa ca pacama |


N20.006c/ uktny etni divyni ditn viodhane || 6 ||

N20.007a/ sandigdhev abhiyuktn viuddhyartha mahtman |


N20.007c/ nradena puna prokt satyntavibhvan |
N20.007e/ vdino 'numatenaina krayen nnyath budha || 7 ||

/p. 228/

Section 1 :: Dhaa (The Balance)


30

N20.008a/ caturhastau tulpdv ucchrayea prakrtitau |


N20.008c/ ahasta tu tayor da prama parimata || 8 ||

N20.009a/ pdayor antara hasta bhaved adhyardham eva ca |


N20.009c/ ikyadvaya samsajya dhae karkaake dhe || 9 ||

N20.010a/ tulayitv nara prva cihna kuryd dhaasya tu |


N20.010c/ kaksthnena ta tulyam avatrya tato dhat || 10 ||

29 [ L tr. 220-228 :: cf. J tr. 45-54


30 [ L tr. 221-222 :: cf. J tr. 46-48
Part 3 :: Pariiam (Addenda) 75

N20.011a/ samayai parighyaina punar ropayen nara |


N20.011c/ tasminn eva kte s cet kake sthpya sunical || 11 ||

N20.012a/ tulito yadi vardheta uddha syn ntre saaya |


N20.012c/ samo v hyamno v na viuddho bhaven nara || 12 ||

/p. 229/

N20.013a/ dharmaparyyavacanair dhaa ity abhidhyase |


N20.013c/ tva vetsi sarvabhtn ppni suktni ca |
N20.013e/ tvam eva dhaa jne na vidur yni mnu || 13 ||

N20.014a/ vyavahrbhiasto 'ya mnuas tulyate tath |


N20.014c/ tad eva saaypanna dharmatas trtum arhasi || 14 ||

Section 2 :: Agni (The Fire)


31

N20.015a/ ata rdhva pravakymi lohasya vidhim uttamam |


N20.015c/ dvtriadagulni tu maaln maalntaram || 15 ||

N20.016a/ abhir maalair evam aguln atadvayam |


N20.016c/ caturviat samkhyta sakhytattvrthadaribhi || 16 ||

N20.017a/ kalpitair maalair evam uitasya ucer api |


N20.017c/ saptvatthasya pattri streveya hastayo || 17 ||

N20.018a/ vidadhyt taptalohasya pacatpalam sammitam |


N20.018c/ hastbhy piam dya anai saptapada vrajet || 18 ||

/p. 230/

N20.019a/ na maalam atikrmen npy arvk pdayet padam |


N20.019c/ na ca ptayetprpta yvadbhmir prakalpit || 19 ||

N20.020a/ trtvnena vidhnena maalni samhita |


N20.020c/ adagdha sarvato yas tu sa viuddho bhaven nara || 20 ||

N20.021a/ bhayd v ptayate yas tv adagdho yo vibhvyate |


N20.021c/ punas ta hrayel loha sthitir e purtan |
N20.021e/ anena vidhin kryo hutasamaya smta || 21 ||

N20.022a/ tvam agne sarvabhtnm antacarasi skivat |


N20.022c/ sukta dukta lokenjta vidyate tvay || 22 ||

31 [ L tr. 222-223 :: cf. J tr. 48-50


76 Part 3 :: Pariiam (Addenda)

N20.023a/ pracchannni manuy ppni suktni ca |


N20.023c/ yathvad eva jne na vidur yni mnu || 23 ||

N20.024a/ vyavahrbhiasto 'ya purua uddhim icchati |


N20.024c/ tad ena saaypanna dharmatas trtum arhasi || 24 ||

Section 3 :: Jalam (The Water)


32

N20.025a/ ata para pravakymi toyasya vidhim uttamam |


N20.025c/ ntikrrea dhanu prerayet syakatrayam || 25 ||

/p. 231/

N20.026a/ madhyamas tu aro grhya puruea yavyas |


N20.026c/ pratyntasya tasytha sa viuddho bhaven nara || 26 ||

N20.027a/ anyath na viuddha syd ekgam api darayet |


N20.027c/ sthnd anyatra v gacched yasmin prva niveita || 27 ||

N20.028a/ striyas tu na balt kry na pumn api durbala |


N20.028c/ bhrutvd yoito mtyu kasypi balt kuryt |
N20.028e/ sahas prpnuyt sarvs tasmd etn na majjayet || 28 ||

N20.029/ toyamadhye manuyasya ghtvor susayata || 29

N20.030a/ satyntavibhgasya toygn spaakttamau |


N20.030c/ yata cgnir abhd asmt tatas toya viiyate || 30 ||

N20.031a/ kriyate dharmatattvajair ditn viodhanam |


N20.031c/ tasmt satyena bhagava jalea trtum arhasi || 31 ||

Section 4 :: Viam (The Poison)


33

N20.032a/ ata para pravakymi viasya vidhim uttamam |


N20.032c/ tulayitv via prva deyam etad dhimgame || 32 ||

/p. 232/

N20.033a/ na prvhe na madhyhne na sandhyy tu dharmavit |

32 [ L tr. 224-225 :: cf. J tr. 50-51


33 [ L tr. 225-226 :: cf. J tr. 52-53
Part 3 :: Pariiam (Addenda) 77

N20.033c/ aradgrmavasanteu varsu ca na dpayet || 33 ||

N20.034a/ bhagna ca drita caiva dhpita mirita tath |


N20.034c/ klakam alambu ca via yatnena varjayet || 34 ||

N20.035a/ rgahaimavata asta gandhavararasnvitam |


N20.035c/ mahdoavate deya rj tattvabubhutsay || 35 ||

N20.036a/ na blturavddheu naiva svalppardhiu |


N20.036c/ viasya tu yavn sapta dadyc chodye ghtaplutn || 36 ||

N20.037a/ viasya palaabhgd bhgo viatimas tu ya |


N20.037c/ tam aabhgahna tu odhye dadyd ghtaplutam || 37 ||

N20.038a/ yathoktena vidhnena viprn sprvnumodita |


N20.038c/ sopavsa ca khdeta devabrhmaasannidhau || 38 ||

N20.039a/ via vegaklampeta sukhena yadi jryate |


N20.039c/ viuddham iti ta jtv rj satktya mokayet || 39 ||

N20.040a/ tva via brahmaa putra satyadharmaratau sthita |


N20.040c/ odhayaina nara ppt satyensymtbhava || 40 ||

Section 5 :: Koa (The Holy Water)


34

N20.041/ ata para pravakymi koasya vidhim uttamam || 41 ||

N20.042a/ prvhe sopavsasya sntasyrdrapaasya ca |


N20.042c/ sakasyvyasanina koapna vidhyate || 42 ||

/p. 233/

N20.043a/ yadbhakta so 'bhiyukta syt taddaivatya tu pyayet |


N20.043c/ sapthd yasya dyate dvisapthena v puna |
N20.043e/ pratytmika tu yatkicit saiva tasya vibhvan || 43 ||

N20.044a/ dvisaptht para yasya mahad v vaikta bhavet |


N20.044c/ nbhiyojya sa vidu ktaklavyatikramt || 44 ||

N20.045a/ mahpardhe nirdharme ktaghne klbakutsite |


N20.045c/ nstikavrtyadseu koapna vivarjayet || 45 ||

N20.046a/ yathoktena prakrea paca divyni dharmavit |

34 [ L tr. 226-228 :: cf. J tr. 53-54


78 Part 3 :: Pariiam (Addenda)

N20.046c/ dadyd rjbhiyuktn pretya ceha ca nandati || 46 ||

N20.047a/ na via brhmae dadyn na loha katriyo haret |


N20.047c/ na nimajjypsu vaiya ca dra koa na pyayet || 47 ||

/p. 234/

N20.048a/ varsu na via dadyt hemante npsu majjayet |


N20.048c/ na loha hrayed grme na koa pyayen nii || 48 ||

nradyadharmastra sampta

You might also like