GRAFIKO REAVANJE SISTEMA

Najei tip zadatka je onaj u kome se javlja jedna kvadratna funkcija y = ax 2 + bx + c i jedna linearna funkcija

y = kx + n .

Na savet je da najpre reite sistem analitiki ( raunski) pa tek onda da crtate grafike. Ako odmah crtate grafik

moe se desiti da za presek ( preseke) koje dobijete ne moete precizno utvrditi koordinate...

Evo par primera:

primer 1.

Grafiki reiti sistem:

x2 2x + y + 4 = 0
x+ y+2=0

Reenje:

Najpre emo izraziti y iz obe jednaine i reiti sistem analitiki.

x2 2x + y + 4 = 0 y = x2 + 2 x 4
x + y + 2 = 0 y = x 2

Sad oformimo jednu jednainu po x uporeujui leve strane ove dve jednakosti ( desne su iste)

x2 + 2x 4 = x 2
x2 + 2x 4 + x + 2 = 0
x 2 + 3x 2 = 0
a = 1; b = 3; c = 2
b b 2 4ac 3 32 4 (1) (2) 3 1 3 1
x1,2 = = = =
2a 2 (1) 2 2
3 + 1 2
x1 = = x1 = 1
2 2
3 1 4
x2 = = x2 = 2
2 2

Sad ove vrednosti vratimo u jednainu y = x 2 da naemo y koordinate:

Za x1 = 1 je y1 = 1 2 y1 = 3 pa je jedno reenje taka ( 1, - 3)

Za x2 = 2 je y1 = 2 2 y1 = 4 pa je drugo reenje taka ( 2,- 4)

1
Sad moemo i da nacrtamo grafike, ali u istom koordinatnom sistemu.

Naravno, lake je nacrtati pravu...Uzeemo dve take , recimo x=0 , pa nai y, a zatim uzmemo y=0 pa naemo x.

x 0 -2
y = x 2 imamo y -2 0

Kvadratnu funkciju neemo detaljno ispitivati ( naravno, vi morate ako va profesor zahteva) ve samo neophodne

stvari:

y = x2 + 2x 4

Nule funkcije:

x2 + 2x 4 = 0
a = 1; b = 2; c = 4
b b 2 4ac 2 2 2 4(1)(4) 2 12
x1,2 = = =
2a 2(1) 12

Odavde zakljuujemo da nemamo realnih reenja, odnosno da grafik ove kvadratne funkcije nigde ne see x osu.

Presek sa y osom

Da se podsetimo, presek sa y osom je u taki c, a u ovom sluaju je c = 4

Teme funkcije

T ( , )
b 2
= = =1
2a 2 (1)
D b 2 4ac 12
= = = = 3
4a 4a 4 (1)
T (1, 3)

Sada moemo nacrtati grafike :

www.matematiranje.com

2
 y
5
4
y=-x-2
3
2
1

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 x
-1
-2
(1,-3)
-3
-4 (2,4)

-5

y = x2 + 2 x 4

Vidimo da se grafika reenja poklapaju sa analitikim.

primer 2.

Grafiki reiti sistem:

y = x2 4x + 3
y = 2x 6

Reenje:

Najpre da reimo raunski:

y = x2 4 x + 3
y = 2x 6
x2 4x + 3 = 2 x 6
x2 4x + 3 2x + 6 = 0
x 2 6 x + 9 = 0 ( x 3) 2 = 0 x1 = x2 = 3 y = 2 3 6 y1 = y2 = 0

3
Dakle, postoji samo jedno reenje ovog sistema , taka ( 3,0) . To nam govori da e se grafici prave i parabole sei

samo u jednoj taki ( odnosno da je prava tangenta parabole)

x 0 -3
Za pravu y = 2 x 6 imamo da je y -6 0

Za parabolu y = x 2 4 x + 3

Nule funkcije:
x2 4x + 3 = 0
a = 1; b = 4; c = 3
b b 2 4ac 4 (4) 2 4 1 3 4 2
x1,2 = = =
2a 2 2
x1 = 3; x2 = 1

Presek sa y osom

Presek sa y osom je u taki c, a u ovom sluaju je c = 3

Teme funkcije

T ( , )
b 4
= = =2
2a 2 1
D b 2 4ac 4
= = = = 1
4a 4a 4 1
T (2, 1)

y
y = x 4x + 3
2
5
4 y=2x-6

3
2
1

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 (3,0) 4 5 x
-1
-2
-3
-4
-5
-6

4
primer 3.

Grafiki reiti sistem:

y = x2
y = x 1

Reenje:

y = x2
y = x 1
x2 = x 1
x 2 x + 1 = 0 D = b 2 4ac = 1 4 = 3 D < 0

Sistem nema realna reenja. Dakle, grafici se ne seku!

y x 0 1
y -1 0
5
4
y=x 2

3 y=x-1
2
1

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 x
-1
-2
-3
-4
-5

Zakljuak:

Kad imamo da grafiki reimo sistem y = ax 2 + bx + c i y = kx + n moe se desiti da imamo dve presene

take ( primer 1.), da se seku u jednoj taki ( primer 2.) ili da nema preseka ( primer 3.)

www.matematiranje.com
5
Evo par primera kad nije data linearna funkcija ( prava).

primer 4.

Grafiki reiti sistem:

xy = 12
x+ y =7

Reenje:

Kao i uvek, reimo sistem najpre raunski...Iz druge jednaine izrazimo y i zamenimo u prvu jednainu:

xy = 12
x+ y =7
x + y = 7 y = 7 x zamenimo u prvu jed. xy = 12
x(7 x) = 12
7 x x 2 12 = 0
7 1
x 2 7 x + 12 = 0 x1,2 = x1 = 4 x2 = 3
2
x1 = 4 y1 = 7 x1 y1 = 3 (4,3)
x2 = 3 y2 = 7 x2 y2 = 4 (3, 4)

Reili smo zadatak analitiki...

x 0 7
Za pravu kao i uvek, uzimamo dve take: y 7 0

12
Za hiperbolu y = emo uzeti nekoliko taaka, a ako se seate od ranije, ona e pripadati prvom i treem
x
kvadtantu:

x -4 -3 -2 -1 1 2 3 4
y -3 -4 -6 -12 12 6 4 3

Sada skiciramo grafik:

6
 12
y y=
x
7

6
5
4
3
2
1

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 x
-1
x+y=7
-2
-3
-4
-5
-6

primer 5.

Grafiki rei sistem:

y = x2 4x + 4
y = x 2 + 3x 2

Reenje:

y = x2 4x + 4
y = x 2 + 3x 2
x 2 4 x + 4 = x 2 + 3x 2
x2 4 x + 4 + x2 3x + 2 = 0
3
2 x 2 7 x + 6 = 0 x1 = 2 x2 =
2
Sad ove vrednosti zamenimo u bilo koju od dve jednaine ( recimo u prvu) :

y = x2 4x + 4
3
x1 = 2 x2 =
2
x1 = 2 y1 = 2 2 4 2 + 4 = 0 (2, 0)
2
3 3 3 1 3 1
x2 = y2 = 4 + 4 = ( , )
2 2 2 4 2 4

7
Dobili smo take preseka.

Po ve poznatom postupku ispitamo tok dve zadate kvadratne funkcije i skiciramo:

y = x 2 4x + 4
y
5
4
3
2
1
(3/2,1/4)

-5 -4 -3 -2 -1 0 1 (2,0) 3 4 5 x
-1
-2
-3
-4
y = x 2 + 3x 2
-5
-6

www.matematiranje.com