MEUNARODNO POSLOVNO FINANSIRANJE

1.Shodno metodologiji meunarodnih agencija, visoko sigurnim ulaganjem smatraju se

sve suverene ili korporativne emisije sa kreditnim rejtingom:

a) Ispod BBB
b) Iznad BBB
c) Iznad AA
d) Izmeu A i BBB
2.Teorija po kojoj ponuda i tranja za devizama zavisi samo od planiranog ili ostvarenog
izvoza i uvoza, a ne od pretvaranja finansijskih fondova iz jedne valute u drugu zove se:
a) Platnobilansa teorija
b) Teorija tokova naloga
c) Portfolio teorija determinacije deviznog kursa
d) Monetarna teorija determinacije deviznog kursa

3.Ako je u domaoj valuti izraena privatna akumulacija 300, investicije 310, poreski
prihodi 260 a javna potronja 240, izraunati koliki je ukupan izvoz pri tekuem
deviznom kursu od 8 i uvozu od 100 jedinica strane valute:

a) 10
b) 790
c) 1110
d) 810
4.Devizni bilans:
a) je istorijski stariji koncept od platnog bilansa
b) pokazuje solventnost zemlje za koju se sastavlja
c) obuhvata manje transakcija i bre ih registruje u odnosu na platni
d) u naelu obuhvata vie, dok platni sa zadrkom registruje pojedine transakcije s
elementom inostranosti
5.Ako su poznati premija za valutni rizik i ciljana (tj.oekivana) devalvacija, onda je
mogue izraunati:
a) ukupnu stopu devalvacije i inostranu kamatnu stopu
b) kreditnu maru i domau kamatnu stopu
c) terminski kurs i inostranu interesnu stopu
d) kamatnu maru i ukupnu stopu kursne promjene

6.Ako je amerika opcija par dana prije roka dospijea u at the money konstelaciji:
a) treba je slobodno pustiti da istekne
 b) to znai da joj je trenutno cijena izvrenja jednaka trinoj cijeni aktive na
koju glasi , ali jo uvijek moe postati probitana
c) to znai da je momentalno profitabilno iskoristiti je
d) ti znai da je usljed jednakosti terminske i promptne cijene aktive na koju glasi,
imalacac indiferentan hoe li je iskoristiti ili pustiti da istekne, od sad pa sve do
roka dospijea
7.Iako je meunarodno finansiranje:
a) korisno za jednu a tetno z adrugu regiju, ono je optedrutveno poeljna pojava
b) korisno za obje regije, ono smanjuje ukupno svjetsko bogatstvo i granini
proizvod kapitala
c) korisno za obje regije, drutvene grupe koje mu se protive su najee u veini
d) korisno za sve regije svijeta, koja e strana izvui veu korist, zavisie od
inicijalne raspodjele bogatstva, raspoloive tehnologije i sl.,to je odreeno
nagibom krivih marginalnog prinosa kapitala
8.Pismo o namjerama se pie :
a) Svjetskoj banci
b) Fondu, sutinski
c) Fondu, formalno, ali ga sutinski piu sami strunjaci IMF-a
d) IDA, da bi se dobili najpovoljniji beskamatni zajmovi
9. Zajmovi IBRD-a:
a) Odobravaju se na rok od 35 godina
b) Odobravaju se po pravilu sa rokom od 20 godina i periodom poeka od 5
godina
c) Ne zaraunavaju i nikad nisu odbacivali kamatu
d) Do 1989.godine su implicirali naplatu provizije u iznosu od 0,75% vrijednosti
zajma
10.Jedan od Mastrihtskih uslova glasi:
a) Kamatna stopa na dugorone dravne obveznice zemlje kandidata ne smije bit vie
od 1,5% via od prosjeka dugornonih kamatnih stopa dravne obveznice lanica
u kojima je inflacija najnia
b) Nemogue je istovremeno imati plivajui kurs, nezavisno monetarnu politiku i
liberalizovan kapitalni raun u irem smislu
c) Inflacija kandidata ne smije biti vie od 5,1% via od prosjeka inflacije u tri
lanice gdje je ona najnia
d) Javni dug ne smije biti iznad 60% BDP
11.Ako junokorejska Jura na londonskom finansijskom tritu emituje dunike hartije
denominovane u funtama sterlinga:
a) Rije je o inostranim obveznicama
b) Rije je o off-shore poslu
c) Rije je o evrodepozitnim sertifikatima
d) Rije je o evroobveznicama
12.Ako oekivani prinos instrumenta iznosi 6% a nerizina kamatna stopa iznosi 2%,
ukoliko znamo da je kolebljivost prinosa dotinog instrumenta 5%, mogue je izraunati:
a) Sharpeov odnos koji iznosi 0,8%
b) Terminska premija koja iznosi 0,06%
c) Varijansu prinosa instrumenata koja iznosi 25%
d) Beta koeficijent portfolija koji iznosi 1,17
13.Trend slabljenja SDU od ledine vezuje se za:
a) Dezinformaciju
b) Trend rasta prekograninih spajanja i preuzimanja (M&A)
c) Pad brownfield SDU
d) Slabljenje inicijalnih javnih ponuda
14.Prije cutt-of datuma, umjesto prezaduene zemlje u razvoju mogu raunati da e
Pariki klub pristati na:
a) Restrukturiranje kratkoronog duga
b) Otpis duga po Napuljskim uslovima
c) Automatsko refinansiranje bilateralnih zajmova
d) Reprogramaciju dugoronog i srednjoronog spoljnog duga
15.Direktnom preteom ECB moe se smatrati:
a) ERM
b) EPU
c) ERM2
d) Evropski monetarni institut
16.Jedna od kljunih prednosti evrokreditnog trita u odnosu na nacionalna, ogleda se u:
a) Beskamatnim kreditima koje evrotrite nudi
b) Povoljnosti LIBOR interesne stope
c) Odsustvo obavezne rezerve
d) Tjenjoj regulaciji evrotrita u odnosu na domae

17.Meunarodna sindikalizacija kod emisije evropzapisa izmeu ostalog, podrazumijeva:

a) Plaanje 0,5% provizije rukovodee banke, 0,5% provizija jemaca , 1,5%
prodajne provizije
b) Popunjavanje praznine izmeu dugoronih i superdugoronih hartija
c) Okupljanje meunarodnih banaka radi odobravanja kredita iz sopstvenih izvora
d) Okupljanje banaka radi diverzifikacije ulaganja
18.Meunarodno portfolio investiranje odnedavno gubi na atraktivnosti:
a) Zbog neznanja onih koji se u njega uputaju
b) Naprotiv, postaje sve atraktivnije zbog smanjenja sistemskog rizika
c) Zbog nivelacije specifinog rizika
d) Usljed efekta finansijske zaraze
19.Kod kreditiranja izvoza:
a) 80% izvezenih kapitalnih dobara je poduprto ivoznim zajmovima
b) Element poklona rijetko prelazi 25% vrijednosti
c) Motiv odobravanja zajmova je elja da se pomogne privredni razvoj zemlje
uvoznice
d) Inicijalni nosilac potraivanja (izvoznik ili njegova banka) ga uvijek zadrava u
portfelju do roka dospijea
20.Drugim antikriznim paketom spaavanja Grke, dolo je do:
a) Konverzije privatnih potraivanja u javne
b) Konverzije dravnog duga u privatni
c) EMU je pomogla Grkoj nautrb zapadnoevropskih banaka i preduzea
d) Grki povjerioci su nominalno oprostili preko 50% potraivanja a zauzvrat nisu
dobili nita
ESEJSKA PITANJA:
1.IFC (osloboeni prvog dijela/meunarodno poslovanje i platni bilans(ostali))
2.Spoljnozaduivanje i dunika kriza

21.Shodno metodologiji meunarodnih agencija, pekulativnim ulaganjem smatraju se

sve suverene ili korporativne emisije sa kreditnim rejtingom:
a) Ispod BBB
b) Iznad BBB
c) Ispod AA
d) Izmeu A i BBB

22.Teorija po kojoj ponuda i tranja za devizama ne zavisi samo od planiranog ili

ostvarenog izvoza ili uvoza, ve i od pretvaranja finansijskih fondova iz jedne valute u
drugu zove se:
a) Platnobilansna teorija
b) Teorija tokova naloga
c) Portfolio teorija determinacije deviznog kursa
d) Monetarna teorija determinacije deviznog kursa
23.Devizni bilans:
a) Je istorijski mlai koncept od platnog bilansa
b) Pokazuje solventnost zemlje za koju se sastavlja
c) Obuhvata vie transakcija i bre ih registruje u odnosu na platni bilans
d) U naelu obuhvata manje, odnosno makar sa zadrkom registruje pojedine
transakcije sa elementom inostranstvom
24.Ako GBP vrijedi 120RSD a jedan EUR 84RSD, izraunajte koliko EUR vrijedi jedna
GBP:
a) 1,34
b) 0,7
c) 1,43
 d) 1,2
25.Na zajmove IDA:
a) Plaa se kamata tek poslije perioda poeka od 35 godina
b) Plaa se kamata u sluaju zemlja u razvoju do 40 godina
c) Po pravilu se ne plaa kamata
d) Nakon 1989.godine se naplauje provizija u iznosu od 0,75% vrijednosti
zajma
26.Jedan od kriterijuma konvergencije glasi:
a) Kamatna stopa na dugorone dravne obveznice zemlje kandidata ne smije
biti za vie od 2% vita od prosjeka dugoronih kamatnih stopa dravne
obveznice lanica u kojima je inflacija najnia
b) Nemogue je istovremeno imati plivajui kurs, nezavisnu monetarnu politiku i
liberalizovan kapitalni raun u irem smislu
c) Inflacija kandidata ne smije biti za vie od 5,1% via od prosjeka inflacije u tri
lanice gdje je ona najnia
d) Javni dug ne smije biti ispod 60% BDP

27.Ako ameriki US Steal na londonskom finansijskom tritu emituje dunike hartije

denominovane u japanskim jenima:
a) Rije je o inostranim obevznicama
b) Rije je o off-shore poslu
c) Rije je o evrodepozitnim sertifikatima
d) Rije je o evroobveznicama
28.Ako oekivani prinos instrumenta iznosi 8% a nerizina kamatna stopa iznosi 2%,
ukoliko znamo da je kolebljivost prinosa dotinog instrumenta 5%, mogue je izraunati:
a) Sharpeov odnos koji iznosi 1,2%
b) Terminska premija koja iznosi 0,06%
c) Varijansu prinosa instrumenta koja iznosi 25%
d) Beta koeficijent portfolija koji iznosi 1,17
29.lanstvo u EBRD je uslovljeno lanstvom u IMF:
a) Da, u svakom sluaju
b) Da, ali samo lanstvo u IBRD, ne EBRD
c) Ne, nego lanstvom u EIB
d) Ne, lanstvo u EBRD je bezuslovno
30.Preteom Evropskog monetarnog sistema moe se smatrati:
a) ERM
b) Evropska monetarna zmija
c) ERM2
d) Evropski monetarni institut
31.Ukoliko veinom inostrani deponenti i ulagai kapitalom opskrbljuju mahom takoe
inostrane zajmotraioce na geografski esto izmjetenim i udaljenim lokacijama, rije je
o:
a) Poreskim rajevima
b) Evrotritu
c) Domaem finansijskom tritu
d) Off-shore trite
32.Ako je pristiua trana glavnice 1,5 mlrd USD, LIBOR 3%, mara za rizik suverena
2%, spoljni dug 24mlrd USD, novo zaduivanje 800mlrd USD, izraunati koliki e biti
neto finansijski transfer povjeriocima, ukoliko je kumulativ sankcija i reputacionog
hazarda koji suverenu u dogledno vrijeme prijeti 1,8mlrd USD:
a) 1,9 mlrd USD
b) 2,7 mlrd USD
c) 880 mlrd USD
d) 0
33.Kada u sluaju neprodatog dijela emisije meunarodnih obveznica za koje
konzorcijum jemi , sindikat odobri kratkoroni kredit podloan refinansiranju :
a) Rije je o NIF aranmanu
b) Rije je o negarantovanoj sekjuritizaciji
c) Rije je o RUF aranmanu
d) Rije je o avansnom kreditiranju
34.Jedan od Matrihtskih kriterijuma glasi:
a) Devizni kurs fiksiran u koridoru oko centralnog pariteta mora ostati stabilan
u odnosu na evro i valute drugih kandidata (bez devalvacija i revalvacija)
tokom dvije godine boravka u ERM2
b) Javni dug ne smije prei prag od 3% BDP
c) Budetski deficit ne smije premaiti 60% BDP zemlja kandidata
d) Kamatna stopa na dugorone dravne obveznice ne smije biti za vie od 1,5% vea
od prosjeka dugoronih interesnih stopa u tri zemlje gdje su one najnie
35.Ukoliko nema na raspolaganju klasine kreditne linije za finansiranje spoljne trgovine,
mali izvoznik moe:
a) Uzeti dugoroni kredit od poslovne banke
b) Emitovati evroobveznice na off-shore tritu
c) Otvoriti meunarodni dokumentarni akreditiv
d) Prodati svoja izvozna potraivanja specijalizovanoj treoj strani uz diskont i
time brzo doi do gotovine
36.Nakon drugog paketa spaavanja, Grke, najvei privatni dralac grkog duga:
a) Bio je IMF
b) Bio je Londonski klub
c) Bile su grke poslovne banke
d) Bila je Bernska unija meunarodnih osiguravaa
37.Kursna korekcija e popraviti stanje u platnom bilansu ukoliko je:
a) Elastinost tranje za uvozom i inostrane tranje za izvozom 0,4 i 0,6
b) Elstinost inostrane tranje za izvozom i tranje za uvozom 0,2 i 0,5
c) Elastinost iznose 1 , respektivno
d) Elastinost inostrane tranje za naim izvozom 0,8 i domae tranje za uvozom 0,6
38.Prinosi od investicija EPS u energetiku Crne Gore,registrovae se u srbijanskom
platnom bilansu:
a) Na kapitalnom raunu
b) U trgovinskom bilansu
c) Na raunu neto faktorskih plaanja
d) Finansijskom raunu
39.Ako je tekui raun u suficitu:
a) Devizne rezerve rastu sa negativnim predznakom, ceteris paribus
b) Devizne rezerve se smanjuju sa negativnim predznakom, ceteris paribus
c) Devizne rezerve rastu sa pozitivnim predzankom, ceteris paribus
d) Nema promjene stanja deviznih rezervi, ceteris paribus
40.Teorija determinacije deviznog kursa koja upozorava da ponuda i tranja za devizama
ne zavise samo od planiranog ili ostvarenog uvoza i izvoza, ve i od pretvaranja
finansijskih fondova iz jedne valute u drugu zove se:
a) Platnobilansna teorija
b) Portfolio teorija
c) Monetarna teorija
d) Teorija tokova naloga
41.Kliniku smrt Bretton Woods sistema fiksnih kurseva prekinuo je:
a) Louvre sporazum iz 1987.godine
b) Plaza sporazum iz 1985.godine
c) Smithsonianski sporazum iz 1971.godine
d) Jamajkanski sporazum iz 1976.godine
42.Najznaajnija evrovaluta i evrotrite su:
a) USD i Toronto
b) OBP i London
c) EUR i Frankfurt
d) USD i London
43.Svjetska banka sastoji se od:
a) IBRD i IDA
b) IMP i IBRD
c) IBRD, IDA i IFC
d) IBRD,IDA, IFC, MIGA i ISCID
44.Najstarija aktivna meunarodna finansijska institucija je:
a) IMF
b) BIS
c) IBRD
 d) EIB
45.Najnoviji trend slabljenja stranih direktnih ulaganja od ledine praen je:
a) Trendom pada prekograninih spajanja i preuzimanja
b) Trendom rasta inicijalnih javnih ponuda na Zapadnom Balkanu
c) Globalnim trendom rasta prekograninih spajanja i preuzimanja
d) Ne, nije rije o trendu slabljenja ve rasta FDI od ledine
46.Jedan od vanih izvora novca za evrotrite:
a) Predstavljaju fondove sive ekonomije koji trae poreski raj i diskreciju a propos
porijekla novca
b) Tzv. petrodolari
c) Amerike devizne rezerve povuene iz moskovskih banaka usljed izbijanja
Hladnog rata
d) Sredstva prikupljena razrezivanjem obavezne rezerve
47.Razlika izmeu EPU i EMA ogleda se u tome:
a) to je EPU bankarska unija a EMA monetarna unija
b) to je EPU bilateralni a EMA multilateralni kliring
c) to je EPU bila bez kapitala za kreditiranje a EMA je raspolagala sa 271 mil.USD
d) to su kod EPU zajmovi odobravali automatski shodno bilateralnim dugovanjima,
dok su se u EMA odobravali po procjenjenoj potrebio shodno multilateralnom
dugovanju prema kliringu kao cjelini
48.EEC poinje sa radom:
a) 1953.godine, kao zona slobodne trgovine
b) 1958.godine, kao carinska unija
c) 1968.godine, kao zajedniko trite
d) 1952.godine, kao sporazum o preferencijalnoj trgovini
49.Direktna pretea EVRA zove se:
a) ECU i potie iz sredine 1970-ih
b) EUA i potie iz sredine 1960-ih
c) ERM i potie iz 1979.godine
d) SDR i javlja se krajem 1960-ih

ESEJSKA PITANJA:
1.IMF (osloboeni prvog dijela/Pokretake snage meunarodnog kretanja kapitala
(ostali))
2.Meunarodno portfolio investiranje
3. Meunarodna trina akcija
4. Meunarodna finansijska korporacija (IFC)
5. IFC (osloboeni prvog dijela/meunarodno poslovanje i platni bilans(ostali))
6. Spoljnozaduivanje i dunika kriza
1.IMF
Meunarodni monetarni fond (IMF) osnovan je uporedo sa Meunarodnom bankom za
obnovu i razvoj (IBRD), odlukom iz jula 1944.godine donijetom u skijakom odmaralitu
Bretton Woods, New Hempshire, gdje se na konferenciji u hotelu Mount Washington
okupilo 730 delegata iz 44 tada saveznike zemlje.Sporazum o osnivanju IMF stupio je
na snagu tek krajem 1945.godine a sa radom je otpoeo tek 1.marta 1947.godine. IMF je
stabilizaciono profilisana meunarodna monetarna institucija na funkciji svjetskog
finansijskog policajca.Ciljevi IMF-a su:
- da osigura monetarnu stabilnost radi upordive i odrive kupovne snage
meunarodnih dugovanja/potraivanja
- da olaka obavljanje i obezbjedi kontinuitet meunarodnih plaanja, odobravajui
kratkorone zajmove deficitarnim zemljama ili srednjorone stand-by kredite
zemljama koje bi ule u proces fundamentalnog platnobilansnog prilagoavanja i
struktrnih makroekonomskih reformi.
IMF danas ima 188 lanica i globalni znaaj sa sjeditem u dva objekta u Vaington, DC.
U skladu sa tacitus consensus, na elu IMF je po pravilu Evropljanin a svakako ne
dravljanin SAD. Po udjelu u ukupnom broju glasova, koji proizilaze iz veliine uplaene
finansijske kvote u osnivaki kapital IMF-a, na prvom mjestu su SAD sa 16,74%.S tim u
vezi, za sve vanije odluke u Fondu potrebna je kvalifikovana veina od 85% glasova, to
znai da SAD zadravaju pravo veta na odluke IMF-a.
Od veliine uplaene kvote zemlje lanice u kasu IMF, manje-vie zavisi i potonja
mogunost dobijanja veeg ili manjeg zajma od Fonda, uticaj na nejgova pravila i odluke
i udeo pri raspodjeli novokreiranih SDR. Od kada su ko pseudovaluta formirana,
vrijednost SDR se uvrivala prvo u zlatu, da bi se prelaskom na meunarodni monetarni
sistem plivajuih kurseva od 1974. ona formirala kao ponderisani prosjek korpe od
najprije 16 najznaajnijih valuta, zatim pet najjaih valuta (USD, DEM, FRF,JPY i GBP),
dok se u novije vrijeme specijalno prvo vuenja sastoji iz 44% dolara, 34% evra i po 11%
jena i funte.Krajem 2015.godine, IMF je dao naelnu saglasnost da se kineski juan uvrsti
u koktel od uskoro opet pet najznaajnijih svjetskih valuta iji e ponderisan prosjek
determinisati vrijednost SDR.
Organi upravljanja IMF su:odbor guvernera, izvrni odbor i direktor. Odbor guvernera
ima po jednog predstavnika ispred svake zemlje, a ine ga ministri finansija ili guverneri
nacionalnih centralnih banaka.Izvrni odbor broji 24 izvrna direktora od kojih 8
postavljaju lanice sa stalnim mandatima i najveim kvotama, a ostalih 16 biraju zemlje
lanice iz grupa zemalja za koje je dotini direktor zaduen. Osnovni i najvaniji kredit
koji odobrava IMF-zajam za makroekonosmku stabilizaciju iziskuje ex ante urueno tzv.
Pismo o namjerama, koje formalno pie vlada zajmotrailac Fondu. lanicama su na
raspolaganju i prilagodljiva kreditna linija, zajam iz predostronosti i odranja
likvidnosti radi, kao i srednjorona proirena kreditna linija. Pored ovih pozajmica
Fonda, lanice sa niskim nivoom dohotka mogu se zaduivati kod IMF-a po
koncesionalnim uslovima pomou stabilizacione kreditne olakice , proirene kreditne
olakice i ubrzane kreditne olakice.

2.MEUNARODNO PORTFOLIO INVESTIRANJE

Meunarodno portfolio investiranje predstavlja kupovinu razliitih hartija od
vrijednosti i preduzimanje drugih prekograninih ulaganja do nivoa koji investitoru ne
prua pravo samostalnog upravljanja i kontrole nad subjektima u koje je uloio.
Meunarodne portfolio investicije slue poslovnim ljudima koji ne ele da stavljaju sva
jaja u jednu korpu u smislu da mogu i geografskom i morfolokom diverzifikacijom
ulaganja ostvariti faktiku disperziju rizika kojem se izlau. Nije mogue dispergovati
sistemski rizik, ali je mogue redukovati specifini rizik. Po rizinosti ulaganja, portfolio
investicije se nalaze izmeu nieg rizika i nieg prinosa na bankarske depozite i vieg
rizika i prinosa na kapital direktno uloen u vlasiki kontrolisano preduzee ili projekat.
Za meunarodno portfolio investiranje po pravilu se odluuju tzv. institucionalni
investitori (penzioni fondovi, osiguravajua drutva) koji po prirodi poslovnog modela
ele na dugi rok ouvati i koliko je mogue uveati povjerena im sredstva bez izlaganja
neprijatno velikom riziku.Dobro sainjen meunarodni portfolio trebalo bi da rezultuje
veim prinosom za isti rizik ili da obezbjedi nii rizik ulaganja za dati oekivani period.
Prema tome, pravilo glasi:to je vea diverzifikacija ulaganja, to e biti stabilniji
prinos i dispregovaniji specifini rizik.
Sam rizik mjerimo standardnom devijacijom prinosa na aktivu koja predstavlja sastojke
portfolija ili pak, varijansom prinosa portfolija alternativno. Ono to je bitno za efikasnost
meunarodnih portfolija jeste da te visoke koreliranosti nema u dnevnim, nedeljnim ili
mjesenim podacima. Izazov za meunarodnu diversifikaciju predstavlja empirijska
pravilnost da se koeficijenti korelacije upravo uoi i za vrijeme meunarodnih
finansijskih kriza znaajno poveavaju, pa tako usljed efekta finansijske zaraze
meunarodno portfolio investiranje biva manje korisno upravo onda kad nam je
najpotrebnije. Anatomija prinosa na inohartije koje ulaze u meunarodni portfolio moe
se prikazati sljedeim skupom relacija:
V =V *
V1 V0 V0
=( - )/
V1 V0 V0
=( *- *)/ *
Poto investitori ne vole rizik, s obzirom na to da poveava neizvjesnost ili bar
kolebljivost prinosa, prinos inostrane hartije ili meunarodnog portfolija esto se
sagledava i uporeuje sa alternativama i to u formatu kolinika razlike oekivanog
prinosa i nerizine stope prinosa, u brojiocu, te standardne devijacije hartije ili portfolija,
u imeniocu.Ova formula za smeravanje diferencijalnog prinosa i prateeg rizika u
literaturi se naziva Sharpe-ov odnos:

E ( )rf
Sharpe-ov odnos= ( )

Samo bogati ulagai, meunarodno aktivne banke, multinacionalne i transnacionalne

kompanije, vlasnici tzv. hedge fondova i venture kapitalisti mogu sebi priutiti vlastita
portfolija, dok pojedinanim i manjim investitorima preostaje modalitet posrednog
prekograninog portfolio ulaganja. Investicioni fondovi po svojoj geografskoj
koncentraciji mogu biti globalni, regionalni ili fondovi usmjereni u tano odreene
zemlje.Po karakteru, investicioni fondovi mogu biti indeksni i aktivno optimizujui. I
kod jednih i kod drugih , meunarodni portfoli se aurira i optimizuje u odnosu na
predefinisan meunarodni uzor.Razlika izmeu prinosa uzajamnog fonda i prinosa uzora
svakako je od krucijalnog znaaja i naziva se aktivni prinos portfolija.Sledstveno tome,
aktivni rizik portfolija korespondirao bi kolebljivosti aktivnog prinosa portfolija:
nopt b
= -
a nopt b
( )= ( - )
Pored aktivnog rizika, vaan je i rezidualni rizik meunarodnog portfolija.Rezidualni
rizik odabranog portfolija u odnosu na meunarodni uzor jednak je:

3.MEUNARODNA TRINA AKCIJA

Meunarodna trina akcija predstavlja vaan izvor kapitala i kontrolni punkt za
provjeru vrijednosti korporacija.Dionice i druge vlasnike hartije kupuju se i emituju i
radi diverzifikacije ulaganja odnosno izvora, poreskog upravljanja i dr. Sa stanovita
ostvarenog godinjeg prometa, najvea svjetska trita vlasnikih papira su u SAD,
Japanu, Kini, UK i Italiji, kao i Euronext berza akcija EU i Njemaka berza. Na tritima
u nastajanju, izdvajaju se Praka i Varavska berza u Evropi, berze akcija u Buenos
Airesu, Limi i Meksiko sitiju u Latinskoj Americi, berze Johanesburgu i Kazablanki na
afrikom kontinentu, a zbog kontinentalnog znaaja vano je pomenuti i australijsku i
novozelandsku berzu dionica.
Na svjetskim vanberzanskim tritima akcija trguje se vlasnikim papirima koji nisu
zadovoljili visoko standardizovane zahtjeve berzi, ali se i njihov znaaj, kao i ekonomski
znaaj samih berzi, sem prometom meri i trinom kapitalizacijom svih tamo
registrovanih hartija.Pozitivne promjene u stepenu kapitalizacije trita vlsnikih hartija
ukazuju na trend u rasponu od bankarskog ka berzanskom ureenju finansijskog sistema,
tj. tzv. produbljivanje trita kapitala.
Na meunarodnim tritima akcija susreemo dva naela mehanizma trgovine akcijama:
nalozima rukovoen i cijenom rukovoen mehanizam. Iako po odreenim
okolnostima mogu rezultovati istim ili veoma slinim ishodom, nalozim rukovoen
sistem trgovine sueljava blokove punude i potranje za dionicama i rezidualno utvruje
kupoprodajnu cijenu vlasnike hartije, dok cijenom rukovoenom sistemu trgovine tzv.
kreatori trita kontinualno nude i kupuju odreene akcije po transparentno utvrenom
kupovnom i prodajnom cjenovniku, slino bankama ili mjenjaima na deviznom tritu.
Osim akcija, na meunarodnom tritu vlasnikih harija mogue je emitovati i nekoliko
srodnih papira neto drugaije provenijencije.Najprije,mogue je kupiti ili prodati
varante, koji izdati samostalno veoma podsjea na futures izvedenice, a imaocu daju
pravo da u okviru esto decenijskog roka dospijea po unaprijed utvenoj cijeni kupe
unaprijed utvrenu koliinu i tip akcija.Broj akcija na koje ima pravo jedan varant zove
se racio zamjene.Na svjetskom tritu vlasnikih hartija kolaju i globalne potvrde o
ulogu, svjedoanstva inokorespondentske ili drugaije odreene meunarodne
depozitarne banke koja na lokalnom finansijskom tritu prodaje vlasnitvo nad obino
akcija neke strane kompanije po jednoj globalnoj potvrdi o ulogu. Na meunarodnom
tritu akcija promeu se i globalno upisane dionice, konvencionalne akcije
inostranog preduzea koje se simultano prodaju u lokalnoj valuti na vie
nacionalnih/meunarodnih berzi na kojima su listirane, sa prekograninom fungibilnou
na listiranim tritima. Rizici koji mogu nastupiti nakon ulaganja na meunarodnom
tritu akcija kreu se od valutnog, preko politikog i pravnog rizika, pa sve do rizika
likvidnosti i naglaene asimetrine informisanosti.

4.IFC
Meunarodna finasijska korporacija (IFC) osnovana je 1956.godine s ciljem da
promovie i koordinira ulaganja privatnog sektora i na taj nain katalizira investicije u
privredni rast zemalja u razvoju.Dakle, IFC je najvei multilateralni izvor kako
zajmovnog tako i akcijskog kapitala namjenjenog finansiranju privatnog sektora zemalja
u razvoju, ali jo vanije, IFC obavlja i katalizatorsku funkciju kreiranja nacionalnih
finansijskih centara, zatim povezivanja privatnog sektora sa meunarodnim finansijskim
tritem, te posreduje u odabiru bankarskih sindikata i finansijskih instrumenata putem
kojih lokalna preduzea pribavljaju kapital. Korporacija podie kapacitete humanog i
fizikog kapitala u sferi mikrofinansiranja, revitalizacije i unapreenja agrara, upravljanja
klimatskim promjenama, te podrke malim i srednjim preduzeima.
IFC okuplja 184 lanice, koje shodno svojim akcijskim ulozima, determiniu njenu
politiku i alimentiraju uloge.Korporacija je 2012. godine imala nekih 19 mlrd.USD
preduzetih investicija irom svijeta .Glavni organ IFC je Odbor guvernera koji u praksi
delegira mnoge svoje funkcije na Odbor izvrnih direktora.Sjedite IFC je u Vaingtonu,
lanstvo je uslovljeno lanstvom u Svjetskoj banci. Predsjednik IBRD je istovremeno i
elnik IFC, iako ove dvije institucije imaju zaseban presonal i meusobnu pravno-
finansijsku nezavisnost. Za razliku od Svjetske banke, Meunarodna finansijska
korporacija ne daje koncesione kredite, ve posluje iskljuivo po trinim kriterijumima,
bilo da je rije o kreditiranju, savjetodavnim ili posrednikim uslugama.Uprkos tome,
dravni organi i lokalna poslovna zajednica rado stupaju u aranmane sa IFC zato to
meunarodni investitori esto insistiraju na participaciji Korporacije u savjetovanju i
sufinansiranju privatnog sektora na tritima u nastajanju.

5.SPOLJNOZADUIVANJE I DUNIKA KRIZA

Spekulativni mjehurovi na amerikom tritu nekretnina, kao njen okida, i strahovita
zloupotreba finansijske poluge prvenstveno na tritu kreditnih derivata, ako njen
uzronik, donijeli su svijetu meunarodnu finansijsku krizu koja je ubrzo prerasla u
Drugu veliku depresiju, svakako daleko najgoru globalnu finansijsku krizu nakon
Drugog svjetskog rata, od koje se svjetska privreda ni do danas nije oporavila. Vodee
globalne banke drastino su poveale relativne pokazatelje finansijske poluge, pa je tako
Lehman Brothers sa polugom od 10% krajem 1990-ih i poetkom 2000-ih, skoio na
preko 30% vrijednosti pokazatelja finansijske poluge 2007.godine. Sa tim iznosom racija
finansijske poluge, ist profit za banku odgovara 29 puta uveanoj kamatnoj mari kao
razlici izmeu pasivne kamatne stope i prinosa na derivat, ali svejednako, u sluaju
nepovoljnog razvoja situacije, kapital meunarodne banke bie poien u nevjerovatno
kratkom vremenu ako vrijednost aktive u podlozi kreditnog derivata padne za svega
3,33%. Kupci tih opskurno strukturisanih kreditnih derivata, naroito kupci
kolateralizovanih dunikih obligacija, bili su institucionalni investitori najireg spektra,
koji nisu imali ni kadrove ni specijalizovane departmane za procjenu i upravljanje
rizicima koje su sekjuritizacija zajmova i irenje finansijske zaraze sobom donijeli.
Globalna emisija CDO eksplodirala je poetkom ovog milenijuma i dostigla vrijednostod
520 mlrd.USD 2006., da bi po izbijanju krize pala na svega 62 mlrd.USD 2008.godine,
kada se nakon inicijalnog fenomena separacije kriza proirila iz razvijenog svijeta na
zemlje u razvoju i trei svijet. Neke vodee amerike i svjetske banke su bankrotirale,
neke su stavljene na dravne aparate za preivljavanje. Kada je od isto finansijske, kriza
postala i problem smalaksavanja proizvodnje, zaposlenosti i meunarodne trgovine,
drave i nadnacionalne institucije morale su da stupe u prazan prostor koji su paninim
povlaenjem oslobodili privatni investitori, kako bi spreile jo dublji sunovrat i propast
svjetske privrede u cjelini. Drave se zaduuju u inostranstvu iz vie potencijalnih
razloga: a) zato to njihova akumulacija nije dovoljna da isprati razvojne potrebe
nacionalne privrede, b)zato to teret pristiuih trani prethodno preuzetog duga
optereuje devizni priliv zemlje, c) zato to se spoljnim dugom obezbjeuje bri
razvoj i profitabilnije poslovanje nacionalne ekonomije nego to bi to bio sluaj
oslanjajui se na domau akumulaciju i lokalne finansijske posrednike ili d) zato
to su nepovoljnim egzogenim okolnostima ili ponaanjem privatnog sektora primorane
na zaduivanje u inostranstvu. Postoje tri finansijka jaza koja neposredno podstiu
suverena na prekogranino zaduivanje: devizni, investicioni i fiskalni jaz, opisani
relacijama:

Da bi spoljno zaduivanje bilo racionalno i post festum opravdano, na srednji i dugi rok,
spoljni du treba da eliminie pojavu finansijskih jazova i odbaci Y t +1 dovoljan da vrati
glavnicu i kamatu spoljnog duga. Opteprihvaene teorije otplatnih podsticaja jesu teorija
sankcija i teorija finansijske reputacije.Ako otvoreni spoljnotrgovinski protekcionizam
uperen protiv zemljje koja je bankrotirala ili proglasila moratorijum, te konfiskacija
njenih pokretnosti i gotovine u inostranstvu i viegodinje izgnanstvo sa meunarodnih
finansijskih trita odnosno nemogunost da se suveren prekogranino zadui nose fiksan
troak K*, suveren nee bankrotirati sve dok:

gdje je D transfer resursa od suverenog dunika meunarodnom kreditoru, dio

glavnice u anuitetu a L novoodobreni spoljni dug.
Meunarodni kreditori nee uvijek ni primjeniti pun repertoar i maksimalan intenziteet
retorzija, ve u zavisnosti od procjene da li je rije o moratorijumu, kao privremenoj
nemogunosti za vraanje spoljnog duga kako je stipulirano, potpunom bankrotstvu, ili
pak,jednostranom odbacivanju eksterne finansijske obaveze nezavisno od ekonomskog
zdravlja i otplatnog kapaciteta suveren. Krize dugova mogu imati razliite uzronike i
stadijume. Spolji dug moe zapasti u docnju ili biti odbaen i emanacijama politikog
rizika. Problemi u vraanju spoljnog duga mogu nastati meunarodnim resursnim
okovima, pri emu neke suverene obara drastian porast cijene energenta kao u sluaju
Svjetske dunike krize iz 1982.-1994, dok suverene koji pate od holandske bolesti
finansijski sapinje osjetan pad cijene energenta.
Postoje etiri bazina kvantitativna odnosa kojima se mjeri stepen spoljne zaduenosti
trebalo bi da prate sljedeu gradaciju:
F
1. D /Y uee spoljnog duga u drutvenom proizvodu
 visoka zaduenost 50%
umjerena zaduenost 30-50%
niska zaduenost 30%
F
2. D /X uee spoljnog duga u godinjem izvozu
visoka zaduenost 275%
umjerena zaduenost 165 275%
niska zaduenost 165%
F
3.(-i D ) / X uee tzv. godinje slube duga u godinjem izvozu
visoka zaduenost 30%
umjerena zaduenost 18 30%
niska zaduenost 18%
F
4.i D / X uee kamate u godinjem izvozu
visoka zaduenost 20%
umjerena zaduenost 12 20%
niska zaduenost 12%

Pogoranje numerikih pokazatelja spoljne zaduenosti vrmenom oteava refinansiranje i

novo zaduivanje ne samo prezaduenih vlada, ve i njihovih privrednih subjekata. Ono
to zaista predstavlja rak ranu ekonomike spoljnog zaduivanja zemalja u razvoju, jeste
ve poznati R.Hausman-ov problem prvobitnog grijeha , tj. injenica da smo turbulentne i
nepouzdane valutno-monetarne prolosti, zemlja nije u mogunosti da se na
meunarodnom finansijskom tritu zadui u vlastitoj nacionalnoj moneti,nego je
primorana akumulirati spoljni dug u deviznom znaku.