CAD Menüleri

T.C.
MLL ETM BAKANLII
ORTA RETM PROJES
HARTA-TAPU-KADASTRO
CAD MENLER
581MSP094
Ankara, 2011
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ..................................................................................................................
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. ANA MENLER ................................................................................................................. 3
1.1. Program Ekran ............................................................................................................. 3
1.1.1. Proje Ad ................................................................................................................ 5
1.1.2. Tabakalar ............................................................................................................... 6
1.1.3. izgi Tipi ............................................................................................................... 7
1.1.4. Fontlar.................................................................................................................... 7
1.1.5. ge Yakalama Modlar ......................................................................................... 8
1.1.6. Grnt Modu ....................................................................................................... 8
1.1.7. Komut Penceresi .................................................................................................... 9
1.1.8. Obje Seimi ........................................................................................................... 9
1.1.9. Nokta Yakalama Modlar .................................................................................... 11
1.1.10. Dier Komutlar .................................................................................................. 13
1.2. Proje Menleri............................................................................................................. 13
1.2.1. Dosya Ykleme ................................................................................................... 13
1.2.2. Yeni Proje A ...................................................................................................... 15
1.2.3. Aktif Projeyi Kapatmak ....................................................................................... 15
1.2.4. Proje zellikleri ................................................................................................... 15
1.2.5. Yardmc lemler ................................................................................................ 16
1.2.6. Kaydet.................................................................................................................. 20
1.2.7. Farkl Kaydet ....................................................................................................... 20
1.2.8. Blok Kaydet ......................................................................................................... 20
1.2.9. Blok Ekle ............................................................................................................. 20
1.2.10. izdir ................................................................................................................. 20
1.3. iz Menleri ............................................................................................................... 24
1.3.1. Tarama ................................................................................................................. 24
1.3.2. Daire .................................................................................................................... 26
1.3.3. Yaz...................................................................................................................... 26
1.3.4. iz Yardmc lemler ......................................................................................... 27
1.3.5. l ..................................................................................................................... 29
1.3.6. Rleve .................................................................................................................. 31
1.3.7. izgi .................................................................................................................... 31
1.3.8. Nokta At/Deitir-Ardk Nokta Atma............................................................... 33
1.3.9. Sembol Yerletirme ............................................................................................. 34
1.3.10. Blok lemleri .................................................................................................... 35
1.4. Referans Yneticisi lemleri ...................................................................................... 38
1.5. Balant lemleri ........................................................................................................ 42
1.6. Dzenleme lemleri ................................................................................................... 42
1.7. Grnt lemleri ........................................................................................................ 50
1.8. Pencere Mens lemleri ........................................................................................... 50
1.9. Sorgu Mens lemleri .............................................................................................. 53
1.10. Aralar Mens lemleri.......................................................................................... 56
1.11. Raster Mens lemleri ........................................................................................... 61
1.11.1. Register Afin (Raster Dnm) ..................................................................... 61
i
1.11.2. Register 2 Nokta ................................................................................................ 63
1.11.3. Raster A ........................................................................................................... 64
1.11.4. Dier Raster Mens Komutlar ........................................................................ 66
1.12. Genel Ayarlar ............................................................................................................ 70
1.13. Yardm ...................................................................................................................... 77
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 78
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 80
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 81
2. ZM LEMLER ........................................................................................................... 81
2.1. Yazcyla (Printer) izim lemi ................................................................................. 81
2.1.1. Kt .................................................................................................................... 82
2.1.2. Szge.................................................................................................................. 82
2.1.3. Kalemler .............................................................................................................. 83
2.1.4. n zleme ............................................................................................................ 84
2.1.5. Yazc ................................................................................................................... 84
2.2. iziciyle (Plotter) izim lemi .................................................................................. 86
2.2.1. Kt .................................................................................................................... 87
2.2.2. Kalemler .............................................................................................................. 88
2.2.3. Szge.................................................................................................................. 88
2.2.4. izici.................................................................................................................... 89
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 93
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 95
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 96
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 99
KAYNAKA ....................................................................................................................... 101
ii
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD 581MSP094
ALAN Harita-Tapu-Kadastro
DAL/MESLEK Haritaclk, Kadastroculuk
MODLN ADI CAD Menleri

Bilgisayar destekli izime temel tekil edecek mesleki izim
MODLN TANIMI programnn menlerinin ierikleriyle ilgili bilgi ve
becerilerin kazandrld bir renme materyalidir.
SRE 40/32
N KOUL Bu modln n koulu yoktur.
YETERLK CAD menlerini kullanmak

Genel Ama
Mesleki izim programnda tekniine uygun olarak mesleki
uygulamalar yapabileceksiniz.
Amalar
MODLN AMACI
1. Mesleki izim programnn ana menlerini
kullanabileceksiniz.
2. Mesleki izim programnda yazc ve izici ayarlarn
yapabileceksiniz.
Ortam:
ETM RETM
Bilgisayar laboratuvar
ORTAMLARI VE
Donanm:
DONANIMLARI
Bilgisayar donanm, mesleki paket program, yazc, izici
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
DEERLENDRME doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
iii
iv
GR
GR
Sevgili renci,
Bilgisayar teknolojisinde son otuz yldaki geliim, mesleki uygulamalardaki

teknolojinin de hzla gelimesini salamtr. Bilgisayar, gnmzde hemen hemen her
meslek alannda nemli bir rol stlenmitir. izim ve tasarm sektrnde bu zellik aka
grlmektedir. CAD programlar harita ve kadastro, inaat, mobilya, makine konstrksiyon,
elektrik-elektronik gibi birok sektrde youn biimde kullanlmaktadr.
Haritaclk ve Kadastroculuk dallarnda piyasada kullanlan CAD programlar yap

olarak benzerlikler tamaktadr. Bu programlar sayesinde meslek elemannn el ile yapmas
gereken izim ilemleri ve birok hesaplama ok ksa srede yaplmakta, hatalar en aza
indirilmektedir.
Haritaclk ve kadastroculuk, matematiksel ilemlerinin ok youn kullanld meslek

daldr. Bu sebeple mesleimiz zerine retilmi CAD programlar bu alanda alanlarn
iini olduka kolaylatrmtr. izim ilemlerindeki kusursuzluk, eitli aktarm, hesap ve
dnmlerin hzla yaplmas, yaplabilecek hatalarn dzeltilebilmesi ve hzl proje retimi
bir CAD programnn en nemli zellikleri arasndadr. Ancak mesleimizle ilgili CAD
programn verimli kullanmak iin temel mesleki bilgileri ok iyi renmeniz gerekmektedir.
CAD programn etkili kullanmak, gelecekteki i hayatnzda size art puan kazandracak en
nemli zelliklerinizden olacaktr.
1
2
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
Mesleki izim programnn ana menlerini kullanabileceksiniz.
ARATIRMA
Piyasada kullanlan haritaclk ve kadastroculuk ile ilgili CAD programlar

nelerdir? Aratrnz.
CAD programlar Haritaclk ve Kadastroculuk dallarnda hangi konularn
uygulamalarnda bize kolaylklar salayabilir? Aratrnz.
1. ANA MENLER
Gnmzde birok meslek dal ile ilgili CAD programlar mevcuttur. CAD
programlar baz meslek dallarnda ortak kullanlabilir (AutoCAD program gibi). Temel
zellikleri genellikle ayn olmasna ramen mesleklerin kendine zg niteliklerini yanstmas
gerekir. Haritaclk ve kadastroculukla ile ilgili programlar, izim zelliklerinin yannda bu
dallara zg eitli hesaplamalar ve uygulamalar ierisinde barndrr.
CAD programlarnda ana menlerde ve alt menlerde kullanlan komutlarn bazlarna

hzl eriim salamak amac ile ara ubuklar kullanma sunulmutur. Ayrca menlerde
komutlarn sol taraflarnda CTRL ve ALT tular ile balayan ksa yollar da mevcuttur
(rnein Geri AL: CTRL+Z).
imdi srasyla CAD program ekrann ve ana menleri tanyalm.
1.1. Program Ekran

Bilgisayarl harita iziminde kullanlan CAD programlarnn ekran dzenleri
benzerlikler gstermektedir (Resim 1.1).
3
Resim 1.1: Program ekran
stten ikinci satrda CAD program ana modl menleri ve eer varsa eklenen dier
modllerin menleri bulunmaktadr.
Resim 1.2: CAD men ubuu

stten nc satrda ara ubuklar listesi mevcuttur (Resim 1.3). Ara ubuklarnn
sol st kesindeki noktalar krmz ise o ara ubuu aktif deildir. Ekran ve izim ara
ubuklarnda olduu gibi sol st kedeki nokta yeil ise bu ara ubuklar aktiftir. Satrn
bandaki iareti yeil ise aktif olan ara ubuklar ekranda grntlenir. areti
krmz ise aktif olan tm ara ubuklar ekrandan yok olur.
4
Resim 1.3: Ara ubuklar
Program ekrannn altnda ise aktif proje ad, yakalama modlar, karelaj, dik mod,
tama/kopyalama, grnt kontrol, aktif tabaka, aktif izgi tipi, aktif font ve komut
penceresi bulunur (Resim 1.4).
Resim 1.4: CAD ekran alt menleri

Fare simgesini istediiniz ikon zerinde biraz bekletirseniz o ikonun kullanm amac
ile ilgili ksa mesaj, ekranda grntlenir.
1.1.1. Proje Ad
O anda ekranda bulunan dosyann ad grntlenir. zerine farenin ikonu ile
tklandnda eer varsa dier ak dosyalarn listesi ekrana gelir ve bu dosya adlarn
iaretlemek suretiyle dosyalar aras geiler salanabilir (Resim 1.5).
Resim 1.5: Proje ad

Yukardaki pencerede dosyann nerede kaytl olduu ve ekrandaki lei
grntlenir.
5
1.1.2. Tabakalar
CAD programlarnda tabaka yaps en nemli zelliklerden biridir. Ekrandaki farkl

zellikteki nesnelerin (rnein izgilerin, noktalarn, yazlarn vb.) birbirinden ayrlmas
gerekir. Kullanlaca yere gre tabaka ad, rengi, ekranda nesnelerin aktif veya pasif
getirilmesi ve birok zelliklerinin belirlenmesi amacyla tabaka yaps kullanlr (Resim
1.6).
Resim 1.6: Tabaka mens

Tabakalar mens;
Yeni tabaka eklemek iin kullanlr.

Var olan bir tabakay silmek iin kullanlr.
Tabaka gsterim sras, saklama, ykleme ve zellikleri iin kullanlr.
Tabakann ekranda grnp grnmemesini salar.
Tabaka zerinde deiiklik yaplp yaplmamasn salayan kilittir.
Tabakadaki nokta adlarnn ak veya kapal olmasn salar.
Tabakadaki nokta kotlarnn ak veya kapal olmasn salar.
Tabakadaki nokta kodlarnn ak veya kapal olmasn salar.
Alan adlarnn ak veya kapal olmasn salar.
Balastronun ak veya kapal olmasn salar.
Tabakann yazc/iziciye gnderilip gnderilmemesini salar.
Alan taramalarnn ak veya kapal olmasn salar.
Alan taramalarn gsterir.
izici kalem numarasn gsterir.
6
Baz proje trlerinde zel bir tabaka yaplar kullanlyorsa ve bu tabaka yapsnn
LYR uzantl dosyas elinizde varsa LEMLER/TABAKA YAPISINI YKLE ksmndan
altnz projeye yklenebilir. Hazrlam olduunuz bir tabaka yapsn kaydedip daha
sonra kullanmak veya baka birine vermek iin LEMLER/TABAKA YAPISINI SAKLA
ksmnda saklanabilir.
1.1.3. izgi Tipi

Bir projede yaplan izimlerde farkl zelliklerde izgi tipleri kullanlabilir (rnein
dz izgi, duvar, tel rg, it vb.). izgi tiplerini dzenlemek iin izgi tipi simgesine
tklamak suretiyle alan pencereden seilerek yaplr (Resim 1.7).
Resim 1.7: izgi tipleri

1.1.4. Fontlar
Bir projede istenilen yaz karakterleri kullanlabilir. Bunun iin aktif font simgesi
tklanr. Programda ykl olan fontlardan biri seilebilir (Resim 1.8).
Resim 1.8: Font seimi

Eer istenirse kullandnz bilgisayardaki font dosyalarndan istenenler CAD
program formatna dntrlebilir. Dnm yaplan font dosyalar Resim 1.8in sa st
kesindeki iareti tklanarak CAD programna yklenebilir.
7
1.1.5. ge Yakalama Modlar
Bir izimde bir noktann ya da izginin istediimiz yerinden yakalamak amacyla
kullanlan izim yardmc komutlardr. Bunlar;
stenilen noktadan yakalamak amacyla kullanlr (ksa yol tuu F4).

Bir dorunun ucunu yakalamak amacyla kullanlr (ksa yol tuu F5).
Dorularn kesiim noktasndan yakalamak amacyla kullanlr (ksa yol tuu F6).
Bir dorunun orta noktasndan yakalamak amacyla kullanlr (ksa yol tuu F7).
Bir ember ya da yaznn uygulama noktasndan yakalamak amacyla kullanlr
(ksa yol tuu F8).
stediiniz en yakn noktay yakalamak amacyla kullanlr.
altnz projeye ykl referanslarn noktalarn yakalamak amacyla kullanlr.
Bu komutlar basl iken aktif durumdadr. Pratik kullanm iin fonksiyon tular
kullanlr.
1.1.6. Grnt Modu

allan projedeki eitli trdeki nesnelerin dinamik aktif/pasif durumlarnn
dzenlendii ekrandr (Resim 1.9). zellikle nokta adlarnn grntlenmesi bu menden
gerekletirilir.
Resim 1.9: Grnt modu ayarlar
8
1.1.7. Komut Penceresi
Komut penceresi CAD programlarnn kullanmn kolaylatran, dikkat edilmesi

gereken en nemli ksmdr. nk bir komut uygulanrken size adm adm yapmanz
gereken ilemler hakknda ksa aklamalar yapar (rnein lk noktay se, Silinecek
objeleri se, Kaydrlacak objeleri se gibi). Eer Hazr komutu varsa o anda herhangi
bir komut uygulamas yoktur (Resim 1.10).
Resim 1.10: Komut penceresi

1.1.8. Obje Seimi
Dzenleme komutlarnn kullanm esnasnda obje seimlerinin ayrntl ekilde

yaplmas iin kullanlr. stenilen dzenleme komutuna girildikten sonra ya klavyeden
boluk (space) tuuna baslarak ya da fare zerindeki tekerlee baslmak suretiyle SEM
penceresine yntemler mens ekrana gelir (Resim 1.11).
Resim 1.11: Yntemler mens
Pencere ierisinde kalan obje seimi yaplr.
9
Seilecek alan iinde kalan objelerin seimi yaplr. Bu komutun altnda iki farkl
seim yntemi bulunmaktadr.
Seilecek objeler fare yardmyla okgen kapal hat oluturulmak

suretiyle seilir.
Oluturulmu kapal obje veya objeler seilir.
Daire iinde kalan objelerin seimi yaplr.
Bu seim yntemlerinde hattn hangi tarafnn seimi yaplacaksa iindekiler,

dndakiler, zerindekiler ve kesenler ksmlarndan uygun kutucuklar iaretlenir.
Obje tipi szgeci ile seim esnasnda hangi tr objelerin seilecei belirlenir (nokta,
doru, alan, yaz, sembol vb.).
Bu simge, tm seeneklerin iaretli olmas iin kullanlr.

Bu simge, tm seeneklerin iaretlerinin iptal olmas iin kullanlr.
Bu simge, iaretli olanlarn iaretini kaldrr, iaretsiz olanlar iaretler. Yani

seimi tersine evirir.
Komutlar birok mende karmza kacaktr.
Oluturulacak doruyu kesen objeleri seer.
aretlenecek noktay ieren objeleri seer.
Objelerin tmnn seilmesi iin kullanlr.
Seilen blgeye den objeleri seer. Bu komut seildikten sonra ayn yerde F2
EVR ve F3 SE uygulanr.
Seilecek noktadan geen objeleri seer.
Son seilen objelerin tekrar seimi iin kullanlr.
10
SZGE mensnde ise seilmesi istenilen tabakalar, adlar, kelimeler, semboller,
renkler ve izgi tipleri seimi yaplarak daha net seim yaplabilir (Resim 1.12).
Resim 1.12: Szge mens

Bunun dnda program ekrannn sa alt kesinde obje seimi srasnda grntlenen
obje seim komutlar vardr.
Objelerin tmnn seilmesi iin kullanlr.
Doruyu kesen objelerin seimi iin kullanlr.
Seilen blgeye den objeleri seer. Bu komut seildikten sonra ayn yerde F2
EVR ve F3 SE komutlar grntlenir.
Seilecek objeler fare yardmyla okgen kapal hat oluturulmak

suretiyle seilir.
Oluturulmu kapal obje veya objeler seilir.
Fare yardmyla alacak pencere iindeki objeler seilir.
1.1.9. Nokta Yakalama Modlar
izim komutlarnn kullanm esnasnda nokta seimlerinin ayrntl ekilde yaplmas

iin kullanlr. stenilen izim komutuna girildikten sonra ya klavyeden boluk tuuna
baslarak ya da fare zerindeki tekerlee baslmak suretiyle YAKALAMA MODLARI
penceresi ekrana gelir (Resim 1.13).
11
Resim 1.13: Yakalama modlar
O anda fare iaretisinin bulunduu yerden metre cinsinden Dy ve Dx deerleri

girilerek istenilen noktaya gider.
Mesafe ve a girilerek istenilen noktaya gidilir.
Bir objeye dik dlecei zaman kullanlr.
Bir daire veya yaya teet izilecei zaman seilir.
stenilen blgeye en yakn noktann seimi iin kullanlr.
Verilecek nokta adna gidilmesi iin kullanlr.
Dik ayak, dik boy deerleri kullanlaca durumlarda kullanlr.
Dairenin eyreklerini yakalamak iin kullanlr.
ki noktaya verilecek mesafelere gre kesiim noktas iin kullanlr.
Verilecek eim ve mesafe ile gidilecek nokta iin kullanlr.
Kesiim noktasnn yakalanmas iin kullanlr.
Verilen dorudan dik kmak iin kullanlr.
Referans nokta verilecei durumlarda kullanlr.
12
izgi tipi ve tabaka seiminde kullanlr.
Verilecek koordinattan ilem yapmak iin kullanlr.
izimde atlan son noktaya veya oluturulan son izginin son noktasna ulamak
iin kullanlr.
Bunun dnda program ekrannn sa alt kesinde izim ilemi srasnda
grntlenen nokta yakalama komutlar vardr.
Komut satrnn sa tarafndaki simgeleri izim ilemlerinde nereden balanaca

hakknda bize yardmc olur.
O anda fare iaretisinin bulunduu yerden metre cinsinden Dy ve Dx deerleri

girilerek istenilen noktaya gidilir.
Mesafe ve a girilerek istenilen noktaya gidilir.
Son noktaya gidilmesi iin kullanlr.
stenilen koordinata gidilmesini salar.
1.1.10. Dier Komutlar
Karelaj modu ile farenin belirlenen aralktaki gridlerde hareketi salanr (ksa yol
tuu F9).
Eksene dik ile X ya da Y eksenine dik izimler yaplr.
Bu simge aktif yapldnda obje kaydrma, dndrme, aynalama ya da lekleme

ilemlerinde kullanlan geler ayn zamanda kopyalanr.
1.2. Proje Menleri

CAD program proje mensnde allacak projenin almas, kapatlmas,
kaydedilmesi, proje ile ilgili zellikler, proje zerindeki yaplabilecek yardmc ilemler,
yazdrma, izdirme ve programdan k komutlar bulunur (Resim 1.11).
1.2.1. Dosya Ykleme
Daha nceden oluturulmu proje dosyalarna, nokta dosyalarna, AutoCAD

dosyalarna ve microstation tr dosyalara ulamak iin kullanlan men A mensdr
(Resim 1.14).
13
Resim 1.14: Proje mens
CAD programlarnda karmza otomatik olarak o programn dosya tr gelir. Amak
istediimiz dosyay fare ile iaretlenir. A butonu fare ile bir kez tklanr. Bylece amak
istediimiz dosya program ekranna gelir. Hangi tr dosyay amak istiyorsak Dosya Tr
ksmndan onu semeliyiz. rnein projeye nokta ilave edeceksek nokta dosyalar, DXF
uzantl izim dosyalarn yklemek iin AutoCAD dosyalar ksm seilmelidir (Resim
1.15). CAD programlar arasnda dosya alverii iin genellikle DXF uzantl dosyalar
kullanlr. Bu sayede bir CAD programnda yapm olduunuz izimi dier bir CAD
programnda da rahatlkla ap kullanabiliriz.
Amak istediimiz dosyay daha nce alm olan dosyaya ilave etmek iin A
mensnn sa alt kesindeki Projeye Ekle ksm iaretlenir. Bylece iki veya daha fazla
dosya birletirilmi olur.
Resim 1.15: Dosya trn semek

14
1.2.2. Yeni Proje A
Proje menlerinden YEN mens iaretlenerek bo bir proje dosyas alabilir

(Resim1.14).
1.2.3. Aktif Projeyi Kapatmak
CAD programlarnda ayn anda birden ok proje dosyas ile allabilir. O anda aktif
olan projeyi kapatmak iin proje menlerinden KAPAT mens iaretlenir (Resim 1.14).
1.2.4. Proje zellikleri
Aktif olarak allan projenin projeksiyonu, lei ve proje ile istatistik verilerine
ZELLKLER mensnden ulalr (Resim 1.14).
lek deeri izim sisteminin dzgn meydana gelebilmesi iin gerekli bir
dzenlemedir. Proje lei istenildii zaman deitirilebilir. O zamana kadar yaplm
objelerin yeni lee uyum salayabilmesi iin gerekli zellikler iaretlenmelidir.
Projeksiyon ayarlar ile projenin hangi sisteme gre konumlandrlaca belirlenir. Bir
projenin projeksiyonu, datumu, dilim nu.s, dilim orta boylam ve dilim genilii projeksiyon
ayarlar ksmndan dzenlenir. Yeni bir proje dosyasnda bu tr bilgiler tanmsz olarak ifade
edilir (Resim1.16).
statistik ksmnda ise aktif projenin tabaka says, izgi tipi says, obje says, Raster
says, referans says ve referans dosya boyutu hakknda bilgiler mevcuttur.
Resim 1.16: Projeksiyon ayarlar

15
1.2.5. Yardmc lemler
Aktif proje ile ilgili projenin dzenlenmesi, rulo eklinde kayt, ruloya uygun kayt
grid retme, farkl format dosyalar okuma, farkl formatl dosyalar hline getirme ve
izdirme ilemleri bu men aracl ile gerekletirilir (Resim1.17).
Resim 1.17: Yardmc ilemler

PROJE DZENLE mens ile projede kullanlmayan tabakalar ve dier
tanmlamalar temizlenebilir (Resim 1.18).
Resim 1.18: Proje dzenle kullanlmayanlar mens
16
Ad ayn olan nokta, alan ve paftalar ayklanabilir (Resim 1.19).
Resim 1.19: Ad ayn olan nokta, alan ve paftalar ayklamak

Adlar ayn olmak kaydyla ayn koordinatl nokta, sembol, blok, yaz ve izgiler
ayklanabilir (Resim 1.20).
Resim 1.20: Ayn koordinatl nokta, sembol, blok, yaz ve izgileri ayklamak
17
Tabaka sralamas dzenlenebilir (Resim 1.21).
Resim 1.21: Tabaka sralamas

RULO EKLNDE KAYDET mens ile zellikle yol, enerji nakil hatt, kanal,
akarsu slah, erit gibi projelerin uzunluundan dolay izimini almak ve belli kt
normlarna ilemek ve bu tip projelerin iziminin daha kolay alnabilmesi iin dzenlemeler
yaplr.
RULOYA UYGUN GRD RET mens ile erit iine denk gelen karelajlarn
retilmesi ve koordinat deerlerinin otomatik olarak yazdrlmas ilemi yaplr.
PLOT (ZDR) mens CAD programnda hazrlanan bir proje iziciden

karlabilir. izici ayarlar renme Faaliyeti2 de gsterilecektir.
OKU mens ile farkl formatlardaki dosyalar veri kayb olmakszn

okunabilmektedir. Okunacak dosya tr seildikten sonra sa taraftaki penceredeki
parametreler dikkatlice uygulanmaldr (Resim 1.22). Aktif projeye eklenmek isteniyorsa sa
alt kedeki Projeye Ekle ksm iaretlenir.
18
Resim 1.22: Proje oku mens
YAZ mens ile oluturulan dosyalar farkl dosya formatlarnda saklanabilmektedir.
Resim 1.23: Yaz mens
19
1.2.6. Kaydet
Aktif projenin ayn ad ve formatta saklanmasn salayan komuttur. Yeni bir proje
aldnda ilk kez kaydedilmek zere bu komut kullanlrsa Farkl Kaydet ekran gelir,
dosya ad ve tr belirtilerek kayt yaplr.
1.2.7. Farkl Kaydet
Aktif proje, farkl bir ad ve/veya formatta saklanmak istendiinde bu komut kullanlr.
1.2.8. Blok Kaydet
Aktif projede istenilen bir blge para olarak kaydedilmek istendiinde kullanlan
komuttur. Blok eklinde kayt yaplrken bir referans noktas istenir.
1.2.9. Blok Ekle
Daha nce blok eklinde kaydedilen bir dosya referans noktasndan tutularak aktif
projenin istenilen ksmna ilave edilir. Dikkat edilmesi gereken husus blok kaydedilirken
referans noktasnn dikkatli seilmesidir.
1.2.10. izdir
CAD programnda hazrlanan bir proje iziciden karlabildii gibi yazcdan da

karlabilir. Yazc ayarlar renme Faaliyeti2de gsterilecektir.
20
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda PROJE mens komutlarn kullannz.
lem Basamaklar neriler

Proje menlerinden YEN mens
CAD programnda yeni bir alma
iaretlenerek bo bir proje dosyas
sayfas anz.
alabilir.
Tabaka penceresinde nokta, parsel, hat,
ada, tarama, l ve yaz tabakalarn Program ekranndan
ekleyiniz, isteinize gre tabaka rengi simgesini
belirleyiniz ve tabaka yapsn tklayarak tabakalar oluturabilirsiniz.
kaydediniz.
Program ekranndan
izgi tipini DUVAR 1 olarak
deitiriniz. simgesini
tklayarak izgi tipini deitirebilirsiniz.
Yaz tipine ARIAL. NCF fontunu ilave Program ekranndan

edip aktif hle getiriniz. simgesini tklayarak yaz tipini
deitirebilirsiniz.
Ara ubuklar mensnden

Program ekranna ekran, iz, yaz ve
daire ara ubuklarn getiriniz. yeil noktal
ara ubuklarn seiniz.
Nokta yakalama modlarndan Nokta Program ekrannn altndaki modlardan

yakala ve Son nokta yakalay
etkinletiriniz. vurgulu olanlar iaretleyiniz.
alma dosyanzn projeksiyonunu

dzenleyiniz.
Projeksiyon: UTM 30 Projeksiyonu dzenlemek iin
Datum: GRS 80 PROJE/ZELLKLER ksmna
Dilim genilii: 30 girebilirsiniz.
Dilim orta boylam: Bulunduunuz
ehre ait deer girilmelidir.
alma sayfasn rnek 1 adyla izim
Kaydetmek iin PROJE/KAYDET
dosyas olarak Belgelerim klasrnde
mensne girebilir ya da CTRL+S ksa
okul numaranz ile klasr oluturup
yolunu kullanabilirsiniz.
kaydediniz.
21
Dosyay kapatmak iin PROJE/KAPAT
Kaydettiiniz dosyay (Program deil.) ksmna giriniz.
kapatnz. Dosyay amak iin PROJE/A ksmna
giriniz.
Kapattnz rnek 1 dosyasn anz Dosyay DXF formatnda kaydetmek

ve ayn dosyay rnek-2 adyla iin PROJE/FARKLI KAYDET ksmna
AutoCAD dosyas olarak (DXF giriniz ve kayt tr ksmn AutoCAD
uzantl) kaydediniz. dosyalar hline getiriniz.
Programdan kmak iin PROJE/IK

Programdan knz. komutunu kullanabilir ya da sa st
kedeki arp iaretini tklayabilirsiniz.
22
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. CAD programnda yeni bir alma sayfas atnz m?
2. Tabaka penceresinde nokta, parsel, hat, ada, tarama, l ve yaz
tabakalarn eklediniz mi?
3. steinize gre tabaka rengini belirlediniz mi?
4. Tabaka yapsn kaydettiniz mi?
5. izgi tipini DUVAR 1 olarak deitirdiniz mi?
6. Yaz tipine ARIAL.NCF fontunu ilave edip aktif hle getirdiniz mi?
7. Program ekranna ekran, iz, yaz ve daire ara ubuklarn getirdiniz
mi?
8. Nokta yakalama modlarndan Nokta yakala ve Son nokta yakalay
etkinletirdiniz mi?
9. Verilen parametrelere gre alma dosyanzn projeksiyonunu
dzenlediniz mi?
10. alma sayfasn rnek 1 adyla izim dosyas olarak Belgelerim
klasrnde okul numaranz ile klasr oluturup kaydettiniz mi?
11. Kaydettiiniz dosyay kapattnz m?
12. Kapattnz rnek 1 dosyasn ap ve ayn dosyay rnek 2 adyla
AutoCAD dosyas olarak (DXF uzantl) kaydettiniz mi?
13. almanz tamamlayp programdan ktnz m?
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli gryorsanz renme faaliyetindeki konuya devam ediniz..
23
1.3. iz Menleri
iz menlerini tantmaya balamadan nce CAD programlarnn alma mantndan
biraz bahsedelim. Bu tr paket programlarda kullanc komutu menler veya ara ubuklar
yardmyla balatr. Eer varsa alan pencerelerdeki parametreler dzenlenir. Daha sonra
komut satrndaki ynergeler takip edilmek suretiyle komut uygulanr.
Yukarda anlatmaya altm program mantn kavradnz takdirde bir CAD
programn kullanmanz ok kolay olacaktr. Tabii ki mesleki bilgi dzeyiniz de etkili
olacaktr.
iz mensnde dorunun, oklu dorunun, erinin, paralel dorunun, daire ve yayn
izimi anlatlmaktadr. Ayrca nokta atma, yaz, llendirme rleve, tarama, sembol ve blok
ilemleri de bu mende bulunmaktadr (Resim 1.24).
Resim 1.24: iz mens

1.3.1. Tarama
CAD programlarnda yaplan izimlerde zaman zaman eitli sebeplerden dolay
taramalar yaplr. CAD program ile alan taramalar, dz taramalar, bina taramalar, bina
kenar taramalar ve merdiven taramalar yaplabilir.
rnein bir alan taramas yapmak iin ana menlerden Z/TARAMA/ALAN

TARAMALARI komutu seilir (Resim 1.25).
24
Resim 1.25: iz mensnde alan taramas
Komut uygulandktan sonra karmza kan pencerede srasyla tarama tr seilir,
byltme katsays belirlenir, isteniyorsa tarama as girilir ve son olarak TARA komutu
iaretlenir (Resim 1.26). Bundan sonraki aamada program ekranndaki komut satrndaki
ynergeler dorultusunda kapal alan ii fare ile iaretlenir.
Resim 1.26: Taramalar mens

Dz taramada ise tarama aral, tarama as ve tarama tr sembol ksmndan seilir
TAMAM komutu iaretlenir, tarama yaplacak kapal alan iinden bir nokta gsterilir ve
tarama ilemi tamamlanr.
25
Tarama mant hepsinde ayndr. Tarama iin gerekli parametreler dzenlenir
taranacak alan veya kenar iaretlenerek onaylanr.
1.3.2. Daire
Yaplan izimin zelliine gre eitli ekillerde daire izimi yaplabiliriz. Daire
izmek iin ana menlerden Z/DARE ksmna girilerek istenilen yntem seilir (Resim
1.27).
Resim 1.27: Daire izmek

Bu yntemlerden en ok kullanlan Yarap ve Merkezi Belli daire izimidir. Bu
komut seimi yapldktan sonra dairenin yarap girilir ve TAMAM komutu iaretlendikten
sonra fare iaretisi yardm ile daire merkezinden istenilen yere yerletirilebilir.
1.3.3. Yaz
Yaz ile ilgili dzenlemelerin yapld mendr. Bu menye ana menlerden
Z/YAZI ksmndan girilerek istenilen komut seilir (Resim 1.28). Bu mende yaz yazma,
yazlar zerinde dzenleme yapma, koordinat ve nokta ad yazma ilemleri yaplr.
rnein projeye yaz yazmak iin Z/YAZI/ZELLKL YAZI ksmna girilir

(Resim 1.29). Karmza kan pencerede yaznn boyu, as, skma katsays gibi
zellikler belirtildikten sonra istenilen bilgi yazlarak izim alannda istenilen ksma fare
yardmyla konulur. Boy ve a bilgilerinin yanndaki anahtar iareti kilidi ifade eder.
Anahtar vurgulu deilse boy ve ann esnek bir yapda olduu anlalr. Bylece istenilen
boy ve a ekrandan dzenlenir. Yine ayn pencereden yaznn tutulma yeri de belirlenir.
Projede kullanlan font deitirilirse ve nceki yazlarn fontunun da deitirilmesi

istenirse AKTF FONTA EVR komutuna girilir. Burada aktif olan fonta dntrlecek
26
yazlarn seilmesi ilemi iin boluk tuuna baslr. Alan SEM penceresinden yaz
seilerek ilem tamamlanr.
CAD program dnda hazrlanm bir yaz dosyas TXT uzantl ise CAD programna
TEXT DOSYASI YKLE komutu ile aktarlabilir.
Resim 1.28: Yaz stilleri
Resim 1.29: Yaz boyutu

1.3.4. iz Yardmc lemler
iz mensnn altnda ana ilemlerin yan sra yardmc ilemler de mevcuttur.
1.3.4.1. oklu Doruya evir
Birbiri ile bal normal dorularn oklu doru yaplmas iin oklu doruya evir
komutu kullanlr (Resim 1.30).
27
Resim 1.30: oklu doru
Z/YARDIMCI LEMLER/OKLU DORUYA EVR komutuna girilir ve
srasyla doru paralar seilir. Bylece oklu doru meydana gelir (Resim 1.31).
Resim 1.31: oklu doru yaratmak

1.3.4.2. Dizi Yarat
Objelere verilecek zellie gre dizi hlinde oaltma yapar. Genellikle karelaj
almas ilemlerinde kullanlr (Resim 1.32).
Resim 1.32: Dizi yarat

28
Karelaj oluturmak iin komuta girildikten sonra istenilen lek deerine gre karelaj
aralk deerleri girilir (Resim 1.33).
Not: Karelaj aralklar izimlerde 10 cmdir. Kullanlacak lee gre aralk deerleri
deiir. rnein 1/1000 lek iin aralk deeri 100 mdir. nk 1/1000 leinde izimde
1 cm gerekte 10 myi gsteriyorsa 10 cm de 100 myi gsterir.
Resim 1.33: Karelaj ayarlar

Daha sonra karelaj retilecek alan F2 evir komutu ile okgen kapal hat oluturularak
seilir ve komuttan klr. Oluturulan karelaja koordinat yazmak iin ise ana menden
Z/YAZI/KOORDNAT YAZDIR komutuna girilir. Koordinat yazdrlacak karelaj
noktalar seilir. Bylece oluturulan karelajlara koordinat yazdrlm olur.
iz ile ilgili taslak iz, iki daireye teet doru iz ve kutu iz gibi dier yardmc
ilemler de yaplr.
1.3.5. l
eitli trdeki l ilemlerinin yapld ve l parametrelerinin dzenlendii

mendr. Ana menden Z/L/ ve istenilen l komutu seilerek uygulama yaplr
(Resim 1.34).
29
Resim 1.34: llendirme komutlar
llendirme genellikle iki nokta, iki kenar arasndan veya bir obje zerinden yaplr.
rnein birbirini kesen iki doru arasndaki ay lmek iin ana menlerden
Z/L/AI LLENDR komutu seilir. ki hat gsterilir ve lnn yazlmas
istenen taraf gsterilir.
l parametreleri ksmnda ise llendirme ayarlar yaplr (Resim 1.35).
Resim 1.35: llendirme parametreleri
30
1.3.6. Rleve
Rleve hazrlanmas ile ilgili komutlarn bulunduu mendr (Resim 1.36).
Resim 1.36: Rleve komutlar

1.3.7. izgi
CAD programlarnn en temel komutlarndan biri izgidir. Uygulamas da en basit
komutlardandr. Genellikle yakalama modlarndan biri veya birka ile birlikte kullanlr.
Doru izimi, oklu doru izimi, noktadan geen eri izimi, yumuatlm eri izimi ve
paralel izgi izimi gibi farkl uygulamalar mevcuttur.
izgi komutuna ana menlerden Z/ZG Z ksmndan ulalabilir (Resim 1.37).
31
Resim 1.37: izgi komutu
rnein noktalar verilmi bir parselin hatlarn izmek iin ZG Z komutuna
girilir. Nokta yakalama modu seilir. Daha sonra ilk nokta ve srasyla dier noktalar
seilerek parsel hatlar izilmi olur. Komuttan kmak iin farenin sa tuuna bir kez
tklamak yeterlidir (Resim 1.38).
32
Resim 1.38: izgi komutu rnek uygulamas
1.3.8. Nokta At/Deitir-Ardk Nokta Atma
izim ekranndan nokta atmak, var olan noktay deitirmek amacyla kullanlan en
temel komutlardan biridir. Ana menlerden Z/NOKTA AT_DETR ksmndan
ulalr.
Basit olarak nokta atmak iin komuta girilir, fare ile ekranda istenilen bir yere bir kez
tklanr. Alan pencerede nokta ad, X, Y, Z komutlar girilir ve TAMAM komutu seilir
(Resim 1.39).
Resim 1.39: Nokta bilgisi
33
Nokta deitirmek iin yaplacak tek farkllk nokta ad ksmna deiecek nokta ad
girilmesidir. Ardk nokta atlmasnda ise belirlenen bir Z kotuna gre sral biimde hzl
nokta atlr (Resim 1.40).
Resim 1.40: Ardk nokta

1.3.9. Sembol Yerletirme
izimlere gerekli zamanlarda semboller ilave edilebilir. rnein izimde grnmesi
gereken bir aydnlatma direi, eme, aa gibi semboller sembol yerletir komutu ile
uygulanr. Semboller vektr, Bitmap (resim) liste eklinde snflandrlmaktadr (Resim
1.41).
Resim 1.41: Sembol semek

rnein izim ekranna bir aa sembol yerletirilecekse komuta girilir, istenilen
aa sembol fare ile ift tklanarak seilir ve izimde yerletirilecek yerler gsterilir.
34
1.3.10. Blok lemleri
Bir izimde sk kullanlan obje veya obje gruplarnn btn olarak saklanmas ve
gerekli olduu zamanlarda kullanlmas iin kullanlan bir komuttur. Semboller arasnda
olmayan ve sk sk kullanlacak eitli nesneler bu yntemle oluturulan ktphaneden
rahatlkla kullanlabilir. Bu menden hem blok oluturulur hem de oluturulan bloklar
istenilen yere yerletirilir.
35
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda Z mens komutlarn kullannz.
CAD programnda daha nce

oluturduunuz rnek 1 dosyasn anz.
Verilen koordinatlara gre nokta atnz

(Tabaka: NOKTA).
iz mensnden
NN Y X Z
1 10 5 100 komutunu
2 50 50 100 kullanarak nokta atabilir, attnz
3 50 10 100 noktalar deitirebilirsiniz.
4 10 10 10
Hat tipini setikten sonra hat balamak

iin Z/ZG Z komutunu iz
DUVAR izgi tipi ile srasyla 1, 2, 3, 4
noktalarndan geen hatt iziniz (Tabaka: ara ubuundan simgeli izgi iz
PARSEL_HAT). kullanabilirsiniz.
Noktalar yakalamak iin nokta yakala
modunu amay unutmaynz.
Oluturduunuz kapal hat iine PARSEL Yaz iin Z/YAZI/ZELLKL

1 yaznz (Tabaka: YAZI, Boy: 2, A:45). YAZI komutunu kullanabilirsiniz.
Daire izmek iin
Yaz etrafna dz izgi tipi ile daire iziniz Z/DARE/YARIAPI ve
(Tabaka: 0, Daire r:10). MERKEZ BELL komutunu
kullanabilirsiniz.
Tarama yapmak iin
Z/TARAMA/ALAN TARAMA
BETON taramas ile parsel iini (daire ii
komutunu kullannz. Alan gsterirken
hari) taraynz (Tabaka: TARAMA).
F2 evir fonksiyonunu
kullanabilirsiniz.
Parsel etrafna AA simgeleri Aa sembol iin Z/SEMBOL
yerletiriniz (Tabaka: TARAMA). YERLETR komutuna giriniz.
Parsel cephelerini ve daire yarapn l mens altndan iz komutunu
llendiriniz (Tabaka: L). tklaynz.
36
Karelaj retmek iin Z/YARDIMCI
LEMLER/DZ YARAT
Parseli kapsayacak KARELAJ retip
komutundan Karelaj seiniz.
koordinatlarn yazdrnz (Tabaka: 0,
Karelaj aras 10 cm olduuna gre
lek:1/500e gre).
lek deerine gre saa ve yukar
aralk deerlerini giriniz.
Hatlar oklu doruya evirmek iin
Z/YARDIMCI
Parsel hatlarn oklu doruya eviriniz.
LEMLER/OKLU DORUYA
EVR komutunu kullannz.
Yaptnz almalar kaydederek dosyay Yaptnz almay Belgelerim
kapatnz. klasrne kaydediniz.
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. CAD programnda daha nce oluturduunuz rnek 1 dosyasn atnz
m?
2. Verilen koordinatlara gre nokta attnz m?
3. DUVAR izgi tipi ile srasyla 1, 2, 3, 4 noktalarndan geen hat izdiniz
mi?
4. Oluturduunuz kapal hat iine PARSEL 1 yazdnz m?
5. Yaz etrafna dz izgi tipi ile daire izdiniz mi?
6. BETON taramas ile parsel iini taradnz m?
7. Parsel etrafna AA simgeleri yerletirdiniz mi?
8. Parsel cephelerini ve daire yarapn llendirdiniz mi?
9. Parseli kapsayacak KARELAJ retip koordinatlarn yazdrdnz m?
10. Parsel hatlarn oklu doruya evirdiniz mi?
11. Yaptnz almalar kaydederek dosyay kapattnz m?
DEERLENDRME
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetindeki konuyu tekrar ediniz.
37
1.4. Referans Yneticisi lemleri
Birok formattaki CAD program dosyalar referans yneticisi aracl ile aktif izim
dosyasna altlk salayabilir. Genellikle bu tr uygulamalar zerinde dzenleme yaplamaz.
Sadece referanstaki noktalarn yerleri uygun yakalama modlar kullanlmak suretiyle
iaretlenebilir.
Projeye referans dosya eklemek iin Ana menden ARALAR/REFERANS

YNETCS ksmna girilir (Resim 1.42-Resim 1.43).
Resim 1.42: Referans yneticisi
Resim 1.43: Referans yneticisinde dosya seimi
Alan pencerede iareti fare ile bir kez tklandnda bir kategori alr. kinci kez
tklandnda alan pencereden hangi tr dosyann yklenecei belirlenir (Resim 1.44).
Dosyann konumu gsterilir.
38
Resim 1.44: Dosya trn belirleme
Referans dosyas zerinde dzenleme yapmak iin referans yneticisinden referans
dosyas ift tklanr ve referans zellikleri penceresi alr (Resim 1.40). Bu pencerede
Seilen Referans Ykle komutu seilir. Referans dosyalar ile ilgili genel zellikler,
projeksiyon yaps ve tabaka bilgileri yine bu pencerede dzenlenir (Resim 1.45).
Resim 1.45: Referans zellikleri
39
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda REFERANS YNETCS mens

ilemlerini kullannz.

Aacanz dosyay belgelerim
CAD programnda yeni bir dosya anz.
klasrne kaydediniz.
Referans yneticisine girerek daha nce
Referans Yneticisine ARALAR
oluturduunuz rnek 1 dosyasn
mensnden girebilirsiniz.
ykleyiniz.
Referans yklemek iin Referans
Referans yneticisi penceresinden
yklediiniz rnek 1 dosyasnn Yneticisi penceresinde tuuna bir
ekrandaki grntsn ap kapatma kere basp kategori oluturunuz. kinci
denemesi yapnz. kez basarak dosya tipini seip referans
ykleyiniz.
Referans dosya zelliklerine girmek iin
Referans yneticisi penceresinden
yklediiniz rnek 1 dosyasnn dosyay iaretleyip simgesini
zelliklerine giriniz. tklaynz ya da dosya ad zerine ift
tklama yapnz.
zellikler ksmndan TABAKALAR
Tabaka mensnden girerek nokta penceresinden Tabaka Bilgilerini
haricinde tm tabakalar kapatnz. Dzenle ksmna girerek dzenleme
yapabilirsiniz.
izim ekranna geerek referans Kapal hat izerken nokta yakala ve
dosyaya ait noktalar zerinden kapal referanslar yakalanabilir yap modlarn
hat iziniz. anz.
Referans dosya zelliklerine girerek
Referans zelliklerine tekrar girerek
Seilen Referans Ykle komutuyla
seilen referans programa ykleyiniz.
ykleyebilirsiniz.
Yaptnz almalar kaydedip Kaydettiiniz dosyay Belgelerim
program kapatnz. klasrnde saklaynz.
40
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. CAD programnda yeni bir dosya atnz m?
2. Referans yneticisine girerek daha nce oluturduunuz rnek 1
dosyasn yklediniz mi?
3. Referans Yneticisi penceresinden yklediiniz rnek 1 dosyasnn
ekrandaki grntsn ap kapatma denemesi yaptnz m?
4. Referans yneticisi penceresinden yklediiniz rnek 1 dosyasnn
zelliklerine girdiniz mi?
5. Tabaka mensnden girerek nokta haricinde tm tabakalar kapattnz
m?
6. izim ekranna geerek referans dosyaya ait noktalar zerinden kapal
hat izdiniz mi?
7. Referans zelliklerine tekrar girerek seilen referans programa
yklediniz mi?
8. Yaptnz almalar kaydedip program kapattnz m?
DEERLENDRME
41
1.5. Balant lemleri
Corafi bilgi sistemleri (GIS) ile ilgili dzenlemelerin yapld mendr. Ana
menlerden ARALAR/BALANTI YNETCS ksmndan bu menye ulalr (Resim
1.46).
Resim 1.46: Balant yneticisi
1.6. Dzenleme lemleri

CAD programnda oluturulan bir izimle ilgili eitli dzenlemeler sk sk
yaplmaktadr. Bu amala dzenleme mensndeki birok komut youn biimde kullanlr
(Resim 1.47).
Resim 1.47: Dzenleme ilemleri

iz mensnde olduu gibi uygulama mant ayndr. Komut, kullanc tarafndan
menler ya da ara ubuklar yardmyla balatlr. Eer varsa alan penceredeki
42
parametreler dzenlenir ve komut satrndaki ynergeler dorultusunda komut uygulamas
tamamlanr.
rnein komutu ile bir objenin yerini deitirelim. ncelikle Dzenle

mensnden veya ekran ara ubuundan komut seilir. Komut satrndaki ynerge
dorultusunda kaydrlacak objeler seilir. Seim tamamlandktan sonra bir kez farenin sa
tuuna baslr. Kaydrma iin bir referans noktas belirlenir ve objeler ekranda istenilen yere
kaydrlr.
imdi Dzenle mensndeki dzenleme komutlarn tanyalm:
En son yaplan ilemi geri alr.

Yaplan son geri alma ilemini iptal eder.
stenilen objeleri siler.
Daha nce meydana getirilmi objelerin tabaka yapsn aktif
tabakaya dntrr.
Daha nce oluturulmu izgilerin izgi tipini deitirir.
Ayn tr objelerin zelliklerini veya farkl tiplerdeki objelerin
ortak zelliklerini deitirmek iin kullanlan bir komuttur. zelliklerin hzl biimde
deitirilmesi iin kullanlacak etkili bir komuttur.
Birbirini kesen ya da kesebilecek hatlar birletirir.
Bir hatt paralel olarak oaltmak iin kullanlr.
Doru eklindeki hatlar daire, yay, doru gibi hatlara uzatr.
Birbirini kesen hatlarn fazlalk ksmlarnn kesilmesi iin kullanlr.
Bir hatt istenilen ksmndan paraya blmek iin kullanlr.
Hat zerinde dzenleme yapmak iin kullanlr.
Objeleri istenilen yere tamak iin kullanlr.
Objeleri belli bir merkeze gre dndrr.
Objeleri istenilen oranda bytp kltmek iin kullanlr.
Belli bir referans dzlemine gre objelerin simetriini alr.
Kaydr, dndr, lekle ve aynala komutlar ile birlikte kopyala modu ak ise
komutun zelliine gre kopyalama yaplr.
Dnmn grafik ekranda esnek olarak yaplabilmesini

salayan yntemdir.
43
Bir projenin dier proje zerine aktrlmas ya da ayn proje iindeki objelerin
birbirine gre aktrlmas bu yntem kullanlarak yaplabilir. lemin yaplabilmesi iin
dnecek objeler arasnda en az iki noktann yerlerinin ya da koordinatlarnn biliniyor
olmas gerekir.
Komutun uygulanmas esnasnda komut satrndaki ynergeler dikkatlice takip

edilmelidir. Uygulamada ncelikle dntrlmek istenilen objeler seilir. Srasyla 1.
referans noktas ve 2. referans noktas seilir. Daha sonra 1. referans noktasnn yeni yeri ve
2. referans noktasnn yeni yeri gsterilir ve dnm tamamlanr.
Alan ilemleri mensnde ise alanlarn birletirilmesi, karlmas, kesiimi ve

blnmesi komutlar vardr (Resim 1.48).
Resim 1.48: Alan ilemleri

Yardmc ilemler mensnde ise objelerle ilgili baz dzenleme komutlar vardr
(Resim 1.49).
Resim 1.49: Yardmc ilemler
44
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda DZENLE mens komutlarn kullannz

Daha nce altnz rnek 1 dosyasn rnek 1 adl oluturduunuz dosyay
anz. CAD ekranna ykleyiniz.
Dzenle mensnden SL komutunu
kullanabilir ya da Ekran veya iz
Aa simgelerini siliniz.
ara ubuundan SL komutunu
kullanabilirsiniz.
Tabaka deitirmek iin

Aktif tabakay 0a getiriniz ve duvarlar bu TABAKA DETR komutuna
tabakaya geiriniz. Dzenle mensnden ya da Ekran
ara ubuundan girebilirsiniz.
Toplu obje deitirmek iin
Toplu obje deitir komutu ile hat tipini
tekrar Duvar 1 yapnz. DZENLE/
komutuna girebilirsiniz.
Verilen koordinatlara gre nokta atnz

(Tabaka: NOKTA).
NN Y X Z Dikkatli olunuz.
5 3 52.5 100 Planl olunuz.
6 52.5 30 100
7 30 7.5 100
8 7.5 30 100
Parselin hatlarn bu noktalardan da

geiriniz. Edit komutu ile hat
dzenlemek iin komutu altrp
Sadece parsel hatlarn 200 m saa hatt iaretleyiniz ve orta noktasndan
kopyalaynz. noktaya srdrnz.

45
Dzenle mensnden PARALEL
Hatlarn 5 metre ie ve da paralelini alnz komutunu altrp mesafeyi yazp
ve asl izgiyi siliniz. ana izgiyi seiniz ve istenilen tarafa
paralel oaltnz.
Ak kalan hat ularn birletiriniz. Ak kalan hat ular iin
komutunu kullanabilirsiniz.
Kesien hatlarn fazlalklarn kesiniz. Kesien hat ular iin

komutunu kullanabilirsiniz.
teki objeleri 50 grad dndrnz. komutuna girebilirsiniz.
Dndrdnz objeleri st tarafna komutunu kullannz.

kopyalayarak aynalaynz. Ayn zamanda kopyalamak iin
kopyala modu vurgulu olmaldr.
Yaptnz almay GIS uygulamalar iin likilendirmeyi Balant Yneticisi
veri hline getirerek ilikilendiriniz. mensnden yapabilirsiniz.
Dosyay, Belgelerim klasrne
Dosyay kaydederek kapatnz.
kopyalaynz.
46
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Daha nce altnz rnek 1 dosyasn yklediniz mi?
2. Aa simgelerini sildiniz mi?
3. Aktif tabakay 0a getirip duvarlar bu tabakaya geirdiniz mi?
4. Toplu obje deitir komutu ile hat tipini tekrar Duvar 1 yaptnz m?
5. Verilen koordinatlara gre nokta attnz m?
6. Parselin hatlarn bu noktalardan da geirdiniz mi?
7. Sadece parsel hatlarn 200 m saa kopyaladnz m?
8. Hatlarn 5 metre ie ve da paralelini alp asl izgiyi sildiniz mi?
9. Ak kalan hat ularn birletirdiniz mi?
10. Kesien hatlarn fazlalklarn kestiniz mi?
11. teki objeleri 50 grad dndrdnz m?
12. Dndrdnz objeleri st tarafna kopyalayarak aynaladnz m?
13. Yaptnz almay GIS uygulamalar iin veri hline getirerek
ilikilendirdiniz mi?
14. Dosyay kaydederek kapattnz m?
DEERLENDRME
geiriniz. Kendinizi yeterli gryorsanz bir sonraki uygulama faaliyetine geiniz.
47
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda DZENLE mens komutlarn kullannz.
Nokta numaralar 1, 2, 3, 4 olan bir parsel

oluturunuz.
NN Y X Z
1 100 500 1000
Dikkatli olunuz.
2 500 500 1000
3 500 100 1000
4 100 100 1000
Nokta numaralar 5, 6 olan bir hat

oluturunuz.
NN Y X Z
Dzenli olunuz.
5 1100 500 1000
6 1500 100 1000
Parseli hatta gre dntrmek iin 2 komutuna

noktadan Dntr komutuna giriniz. DZENLE mensnden
girebilirsiniz.
Dntreceiniz iin parseli seiniz.
Dnecek objeler seildikten sonra
1. referans noktasn 1 nu.l nokta, 2. nokta yakala modunu amay
referans noktasn 4 nu.l nokta olarak unutmaynz.
seiniz.
1. referans noktasnn yeni yeri olarak 5
nu.l noktay, 2. referans noktasnn yeni Komut satr ynergelerini takip
yeri olarak 6 nu.l noktay iaretleyiniz ederek dnm tamamlaynz.
(Bylece dnm tamamlanm olur.).
Fazla noktalar silerken
1 ile 5, 4 ile 6 noktalar st ste gelecei
SEM/SZGE penceresinde nokta
iin 5 ve 6 nu.l noktalar siliniz.
adn girebilirsiniz.
48
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Nokta numaralar 1, 2, 3, 4 olan bir parsel oluturdunuz mu?
2. Nokta numaralar 5, 6 olan bir hat oluturdunuz mu?
3. Parseli hatta gre dntrmek iin 2 noktadan dntr komutuna
girdiniz mi?
4. Dntreceiniz iin parseli setiniz mi?
5. 1. referans noktasn 1 nu.l nokta, 2. referans noktasn 4 nu.l nokta
olarak setiniz mi?
6. 1. referans noktasnn yeni yeri olarak 5 nu.l noktay, 2. referans
noktasnn yeni yeri olarak 6 nu.l noktay iaretlediniz mi?
7. 1 ile 5, 4 ile 6 noktalar st ste gelecei iin 5 ve 6 nu.l noktalar
sildiniz mi?
DEERLENDRME
49
1.7. Grnt lemleri
alma ekrannn grnmnn dzenlendii mendr. izime yaklama/uzaklama,
kaydrma, nceki ekrana dnme, istenilen ksma yaklama, izimi tazeleme, tmn grme,
izim limitlerini grme gibi zellikler Grnt Mens yardmyla dzenlenir (Resim 1.50).
Bu mendeki baz komutlar programn hzl kullanm iin ksa yollar aracl ile kullanlr
(Pencere byt: ALT+Z, nceki pencere: ALT+C, Ekran kaydr: ALT+X).
Resim 1.50: Grnt mens
1.8. Pencere Mens lemleri

Ayn anda farkl projelerin ekranda grntlenmesi gerekebilir. izim alann birden
fazla pencereye blmek ve pencereler arasnda gei yapmak iin kullanlan mendr. Ana
menlerden GRNT/PENCERE mensnden bu zellie ulalr (Resim 1.51). Verilen
seeneklerden istenilen seilerek izim ilemine devam edilir.
Resim 1.51: Grnt/pencere ilemleri
50
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda GRNT mens komutlarn kullannz.
rnek 1 adl oluturduunuz dosyay

rnek 1 dosyasn anz.
CAD ekranna ykleyiniz.
Grnt mensndeki pencere byt

(ALT+Z), tmn gr, yakla (+), Grnt komutlarna EKRAN ara
uzakla (-), ekran kaydr (ALT+X) ve ubuundan da ulaabilirsiniz.
limit bul komutlarn uygulaynz.
Her komutu uyguladktan sonra nceki

Komutlarn uygulan esnasnda komut
pencereye geri dn komutunu
satrn takip ediniz.
uygulaynz (ALT+C).
Ksa yollar renirseniz klavye
kinci bir dosya aarak ekranda her iki
kullanarak daha hzl uygulama
dosyay grnr hle getiriniz.
yapabilirsiniz.
51
KONTROL LSTES
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.
1. rnek 1 dosyasn atnz m?
2. Grnt mensndeki pencere byt, tmn gr, yakla, uzakla,
ekran kaydr ve limit bul komutlarn uyguladnz m?
3. Her komutu uyguladktan sonra nceki pencereye geri dn komutu ile
dndnz m?
4. kinci bir dosya aarak ekranda her iki dosyay grnr hle getirdiniz
mi?
DEERLENDRME
52
1.9. Sorgu Mens lemleri
CAD programnda yaplan her trl izim gesinin zelliklerinin deitirilmesi, baz
zelliklerin sorgulanmas SORGU mens araclyla yaplr (Resim 1.52).
Resim 1.52: Sorgu mens
rnein obje zelliklerini sorgulamak iin SORGU mensnden

komutu seilir ve zellii sorgulanacak veya zellii deitirilecek obje fare ile seilir.
Seimden sonra alan zellik penceresinde istenilen zellikler kontrol edilir ve deiiklik
yaplabilir (Resim 1.53).
Resim 1.53: Obje zellikleri

Dier komutlarn uygulanmasnda da komut satr her basamakta dikkatlice takip
edilirse uygulama ile ilgili problem kmaz.
53
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda SORGU mens komutlarn kullannz.

Oluturduunuz rnek 1 adl dosyay
rnek 1 dosyasn anz.
CAD ekranna ykleyiniz.
Obje zellikleri iin SORGU
DUVAR 1 hattnn zelliklerini sorunuz mensnden
ve buradan tabakasn ve hat tipini
deitiriniz. komutuna
girebilirsiniz.
Oluturduunuz parselin alann
sorgulaynz. Sorgulama iin F2 evir Alan sorgulamak iin alan
komutunu kullannz. sor komutuna girebilirsiniz.
BUL komutu ile 1 nu.l noktay bulunuz. Bul komutuna girdiinizde

Szge ksmna 1 yaznz.
Ardk mesafe/semt/a ile parsel komutuna ekran

kenarlarn sorgulaynz. ara ubuundan da ulaabilirsiniz.
54
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. rnek 1 dosyasn atnz m?
2. DUVAR 1 hattnn zelliklerini sorup buradan tabakasn ve hat tipini
deitirdiniz mi?
3. Oluturduunuz parselin alann sorguladnz m?
4. BUL komutu ile 1 nu.l noktay buldunuz mu?
5. Ardk mesafe/semt/a ile parsel kenarlarn sorguladnz m?
DEERLENDRME
55
1.10. Aralar Mens lemleri
Referans yneticisi ve balant yneticisi menleri hakknda daha nce bilgi
vermitik.
Resim 1.54: Referans yneticisi

Saysallatrma, CAD program ekrannda yaplacak olan izim ilemlerinin belirli
standart balklar altnda gruplandrma yapld ve izilecek objelerin zelliklerinin nceden
belirlenebildii mendr (Resim 1.55).
Resim 1.55: Aralar/topoloji/alanlar otomatik kapat

Topoloji ksmnda toplu alan kapatma, birletirme ilemleri ile birlikte objelerle ilgili
toplu dzenlemeler yaplabilmektedir.
56
rnein alan kapatmak iin ana menden ARALAR/TOPOLOJ/ALANLARI
OTOMATK KAPAT komutu seilir (Resim 1.56). Srasyla aadaki pencerelerdeki
bilgiler dzenlenir. Sonraki aamada komut satrndaki ynergeler takip edilerek kapatlacak
alanlar seilir ve farenin sa tuu ile komut tamamlanr.
Resim 1.56: Alanlar otomatik kapatma

Dier komutlar da benzer ynergeler ile kullanlmaktadr.
57
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda ARALAR mens komutlarn kullannz

CAD programnda yeni bir dosya Bu komut ile parsel alanlar ve ada
oluturunuz. alanlar otomatik olarak belirlenebilir.
Eer balam olduunuz hatlar noktalar
arasnda kapanmam ise bulunduu alan
Nokta, parsel_hat, parsel_alan ve
kapanmam olacaktr. EDIT komutu ile
ada_alan tabakalarn oluturunuz.
kapanmam hatlar noktalar zerine
getirerek ilemleri tekrarlaynz.
Ekran zerinde uygun yerlere noktalar
atp bu noktalardan bitiik parseller
oluturunuz.
Alan kapatmak iin
Alan kapat komutu ile d alanlar ARALAR/TOPOLOJ menlerinden
kapatmak iin alan pencerelerdeki
bilgileri dzenleyiniz. alanlar otomatik
kapat komutunu kullanabilirsiniz.
1. pencerede d alan seeneinizi seip
sonraki pencereye geiniz.
2. pencerede yaknlk mesafesini 0,1
olarak deitirip sonraki pencereye
geiniz.
3. pencerede herhangi bir deiiklik
yapmayp sonraki pencereye geiniz.
Tabaka adn ADA_ALAN olarak
deitiriniz.
Alanlar oluturacak objeleri seip
farenin sa tuuna basarak komutu
tamamlaynz.
Alan kapat komutu ile i alanlar
kapatmak iin alan pencerelerdeki
bilgileri dzenleyiniz.
1. pencerede i alan seeneini seip
sonraki pencereye geiniz.
2. pencerede yaknlk mesafesini 0,01
olarak deitirip sonraki pencereye
geiniz.
3. pencerede herhangi bir deiiklik
yapmayp sonraki pencereye geiniz.
Tabaka adn PARSEL_ALAN olarak
deitiriniz.
Alanlar oluturacak objeleri seip
farenin sa tuuna basarak komutu
tamamlaynz.
58
Grnt kontrol mensnden alan
Grnt mensne program
adlar, taramalar ve nokta adlar
ekrannn alt ksmndan ulaabilirsiniz.
ksmlarn aktif hle getiriniz.
59
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. CAD programnda yeni bir dosya oluturdunuz mu?
2. Nokta, parsel_hat, parsel_alan ve ada_alan tabakalarn oluturdunuz
mu?
3. Ekran zerinde uygun yerlere noktalar atp bu noktalardan bitiik
parseller oluturdunuz mu?
4. Alan kapat komutu ile d alanlar kapatmak iin alan pencerelerdeki
bilgileri dzenlediniz mi?
5. 1. pencerede d alan seeneiniz seip sonraki pencereye getiniz mi?
6. 2. pencerede yaknlk mesafesini 0,1 olarak deitirip sonraki
pencereye getiniz mi?
7. 3. pencerede herhangi bir deiiklik yapmayp sonraki pencereye
getiniz mi?
8. Tabaka adn ADA_ALAN olarak deitirdiniz mi?
9. Alanlar oluturacak objeleri seip farenin sa tuuna basarak komutu
tamamladnz m?
10. Alan kapat komutu ile i alanlar kapatmak iin alan pencerelerdeki
bilgileri dzenlediniz mi?
11. 1. pencerede i alan seeneini seip sonraki pencereye getiniz mi?
12. 2. pencerede yaknlk mesafesini 0,01 olarak deitirip sonraki
pencereye getiniz mi?
13. 3. pencerede herhangi bir deiiklik yapmayp sonraki pencereye
getiniz mi?
14. Tabaka adn PARSEL_ALAN olarak deitirdiniz mi?
15. Alanlar oluturacak objeleri seip farenin sa tuuna basarak komutu
tamamladnz m?
16. Grnt kontrol mensnden alan adlar, taramalar ve nokta adlar
ksmlarn aktif hle getirdiniz mi?
DEERLENDRME
60
1.11. Raster Mens lemleri
Bilgisayar ortamna aktarlm haritalarn CAD programnda ilenmesi iin kullanlan
mendr. Tarayc (scanner) aracl ile saysal ortama aktarlm resimlerin dosya uzantlar
BMP, PCX, TIF, JPG, GIF, TGA ve ECW olabilir. Raster mens sayesinde daha nce
izilmi haritalarn saysallatrlarak gerek harita deerlerine gelmesi salanr.
1.11.1. Register Afin (Raster Dnm)

)
Bilgisayar ortamna aktarlm bir haritann Raster olarak kullanlabilmesi iin
ncelikle Raster dnm yaplmaldr. Bu ilem iin ana menlerden
RASTER/REGISTER (Afin) komutuna girilir (Resim 1.57).
Resim 1.57: Raster dnm

Alan RASTER DNM penceresinden DOSYA/RASTER YKLE ksmndan
dnm yaplacak taranm resim dosyas seilir (Resim 1.58).
61
Resim 1.58: Dnm yaplacak dosyay semek
Dnm iki yntem ile yaplabilir.
1.11.1.1. Birinci Yntem
Koordinatlar bilinen veya pafta ke koordinatlar bilinen noktalara komutu

kullanlarak fare ile iaretleme yaplr. Alan pencerede harita ilgili koordinatlar girilir
(Resim 1.59).
Resim 1.59: Harita koordinatlarn girmek
62
Daha sonra Raster Dnm penceresinde DNM/AFFINE DNM
komutu altrlarak hata oran grntlenir. Hata pay hata snrlar iinde ise yaplan
dnm tamamlanm demektir. DNM/AFFINE DNM RAPORU komutu ile
hata paylar ayrntl olarak grntlenir (Resim 1.60). Eer hata snrlar dnda ise
nokta edit komutu ile noktalarn yerleri yeniden tespit edilir DNM/AFFINE
DNM komutu altrlr ve hata paylar tekrar kontrol edilir.
Resim 1.60: Afine dnm sonular

1.11.1.2. kinci Yntem
Taranm haritann lei ve tarama znrl (DPI) biliniyorsa Raster Dnm

penceresinden DNM/1:1 komutuna girilir (Bir resmin DPI deerini bulmak iin dosya
zerinde farenin sa tuuna basarak zellikler ksmna girilir ve buradan zet/gelimi
ksmna geilerek resim znrl DPI grntlenir.). Alan pencereye harita lei ve
Tarama znrl deerleri girilir.
Yukardaki yntemlerden biri kullanldktan sonra Raster Dnm penceresinde

DOSYA/RASTER SAKLA komutuna girilir. Burada ncelikle dnm yaplan Rastera
projeksiyon tanmlamas yaplr. Sonraki aamada Raster dosyasna verilecek ad ve kayt
yeri sorulur. Raster dosya uzants DREdir.
1.11.2. Register 2 Nokta
Bu komut ile sol alt ve sa st ke koordinatlar bilenen taranm dosyalarn gerek

koordinatlarna dntrlerek ekranda grntlenmesi iin kullanlr. Paftann sol alt ke
noktas orta fare tuuna basarak Referans mensndeki verilen Koordinata Git
simgesine baslarak ekrana gelen pencerede koordinatlar girilir. Paftann sa st ke
koordinatlar da ayn yntem ile girilir. Sonraki aamada Raster koordinatlarnn kalc olup
olamayaca ile ilgili soru penceresi cevaplanr ve Raster program ekranna gelir. Bu komut
ile otomatik olarak DRE uzantl Raster dosyas oluturulur.
63
1.11.3. Raster A
Raster dnm yaplm DRE uzantl dosya CAD program alma sayfasna
eklemek iin ana menlerden RASTER/RASTER A komutu altrlr (Resim 1.61).
Resim 1.61: Raster a komutu

Birden fazla Raster yklenebilir. Alan Raster listesi penceresinde ykl Raster
dosyalar grntlenir (Resim 1.62).
Resim 1.62: Raster listesi

Raster listesi penceresinde ykl Raster zerinde farenin sa tuuna basldnda
alan pencereden yeni Raster eklenebilir, silinebilir, saklanabilir, referans olarak
kullanlabilir (Resim 1.63).
64
Resim 1.63: Raster komutlar
zellikler ksmna girildiinde ise Raster ile ilgili bilgiler dzenlenir (Resim 1.64).
Resim 1.64: Raster zellikleri

Grnt mensnde birden fazla Rastern yklenmesi durumunda birleim
yerlerindeki akmalar effaf hle getirilerek dzenlenir. Bunun iin effaf kutucuu
iaretlenir ve effaf renk seici ile akma noktasndaki beyaz renk seilir.
Noktalar ksmnda Rastera atlan noktalar ile ilgili bilgiler bulunur.
Projeksiyon mensnde projeksiyon tanmlamas yaplr.
65
1.11.4. Dier Raster Mens Komutlar
Raster mens komutlar aada aklanmaktadr.
1.11.4.1. Raster Dntr
Ekranda ykl olan Rasterlerin koordinat dnmlerini gerek kontrol noktalar

kullanarak gerekse projeksiyon dnmleri ile yapmak iin gelitirilmitir. Monochrome
imajlar, 4 bit imajlar, 8 bit (renkli ve gri) imajlar ve 24 bit imajlar desteklenir.
1.11.4.2. Raster Dzenle
Raster ile ilgili dndrme, aynalama, lekleme, kaydrma gibi ilemlerin yapld
mendr.
1.11.4.3. Raster Dizin Ykle
Bu ilem ile seilen izim dosyas iindeki tm Raster dosyalar ayn klasre
kaydedilirse hepsi ekranda grntlenir. Bylelikle Raster dosyalarn tek tek yklemek
yerine bir defada tmn ykleyebiliriz.
1.11.4.4. Raster Kenarlarn Sil
Bu ilem ile Raster dosyasnn kenarlar ya da Raster dosyasnn belirli bir blm
istenilen snrdan kesilir ve Raster dosyas byle grntlenir. Bu ilem paftalarn
kenarlamalarn ortadan kaldrmak iin de kullanlabilir.
1.11.4.5. Raster Bl
Bu ilem ile seilen Raster dosya istenildii kadar paraya blnr. Bylelikle Raster
dosyann tm deil istenilen paralar ekranda grntlenir ve programn daha rahat
almas salanr.
1.11.4.6. Histogram
Seilen Rastern renk zelliklerini gsteren histogram penceresidir.
1.11.4.7. Griye evir
Raster grnty istenilen yntemle gri skalaya evirir. evrim ilemi n izleme
penceresinden annda grntlenebilir. Bu ekilde istenilen grnty salayan yntem
seilebilir.
1.11.4.8. Boyut Deitir
Bu ilem ile seilen Raster dosyasnn veri boyutu seilen yntem ve girilen deerler
ile birlikte deitirilebilir.
66
1.11.4.9. Renk Ayarlar
Tarama esnasnda yanl yaplan ayarlar (kontrast, parlaklk vb.) dzenlenebilir.

Grntlenemeyen yerlerin kontrast veya parlakl artrlarak ya da drlerek daha net
grntlenmeleri ya da dier imajlarla aralarndaki farklarn kapanmas amacyla
kullanlabilir.
1.11.4.10. Renk Derinlii
Taranan grntlerin renk saysnn fazla olmas verinin bymesine neden olur ve
almay yavalatr. Bu ilem ile renk znrl azaltlarak rahat bir alma salanabilir.
1.11.4.11. Raster Aktif Alan Se
Rastern istenilen blm Raster kesmeden ekranda grntlenebilir. Seilen

blgenin koordinatlarn oluturan ayr bir DRE uzantl dosyada saklanr.
67
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda RASTER mens komutlarn kullannz.

Taranm pafta BMP, PCX, TIF, JPG,
Taranm bir pafta resmi temin ediniz. GIF, TGA ve ECW formatlarnda
olmaldr.
Register Afin komutu altndaki Raster RASTER / komutu ile

Dnm penceresinden taranm Raster dnm penceresine
paftay ykleyiniz. girebilirsiniz.
Koordinat bilinen (karelaj noktalar nceden taranm pafta zerinde bilinen

gibi) noktalara 4 adet nokta atnz ve nokta tespiti yapabilirsiniz. Bunun iin
bilinen harita koordinatlarn giriniz. karelajlar kullanabilirsiniz.
Dnm iin nokta atmak iin Raster
Afine dnm komutu ile
dntrnz. dnm penceresi altndaki nokta
ekle komutunu kullanabilirsiniz.
Hata oran yksek ise nokta edit ile Edit ile nokta yerlerini
nokta yerlerini dzenleyiniz. dzenleyebilirsiniz.
Daha sonra Raster Sakla komutu ile
Raster sakla komutuna Raster dnm
DRE uzantl Raster dosyasna bir ad
penceresinde dosya mensnden
vererek kaydediniz. Projeksiyonunu
ulaabilirsiniz.
tanmlaynz.
Raster A komutuna girerek daha nce
kaydettiiniz DRE uzantl Raster Raster mensnden Raster
dosyanz seiniz. A komutuna girebilirsiniz.
Raster dosya zelliklerine girmek iin
Alan Raster Listesi mensnden
dosya satr zerindeyken farenin sa
Raster dosya zelliklerine giriniz.
tuuna basabilirsiniz.
Buradan effaflk ayar yapp yeniden Raster Dizin Ykle
projeksiyon tanmlayabilirsiniz. komutu Raster mens altndadr.
Raster grntsn geici olarak Raster grntlerini ekrandan geici
ekrandan kaldrmak iin program
ekranndaki grnt kontrol ksmndan olarak kaldrmak iin Grnt
Rasterlar gster pasifletirilir. kontrol penceresini kullanabilirsiniz.
Birden fazla Raster dosyas hazrlayp
Rasterlar listeleyiniz.
bir klasr iine toplaynz.
Raster Dizin Ykle komutuna girerek
Rasterlarn bulunduu klasr gsterip
Raster listesinden seiniz.
sandaki pencereden istediiniz Raster
dosyalarn ykleyebilirsiniz.
68
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Taranm bir pafta resmi temin ettiniz mi?
2. Register Afin komutu altndaki Raster Dnm penceresinden taranm
paftay yklediniz mi?
3. Koordinat bilinen (karelaj noktalar gibi) noktalara 4 adet nokta atp
bilinen harita koordinatlarn girdiniz mi?
4. Afine dnm komutu ile dntrdnz m?
5. Hata oran yksek ise nokta edit ile nokta yerlerini dzenlediniz mi?
6. Daha sonra Raster Sakla komutu ile DRE uzantl Raster dosyasna bir
ad vererek kaydedip projeksiyonunu tanmladnz m?
7. Raster A komutuna girerek daha nce kaydettiiniz DRE uzantl Raster
dosyanz setiniz mi?
8. Alan Raster Listesi mensnden Raster dosya zelliklerine girdiniz
mi?
9. zellikler ksmndan effaflk ayar yaptnz m?
10. Raster grntsn geici olarak ekrandan kaldrmak iin program
ekranndaki grnt kontrol ksmndan Rasterlar gster pasifletir
komutunu uyguladnz m?
11. Birden fazla Raster dosyas hazrlayp bir klasr iine topladnz m?
12. Raster Dizin Ykle komutuna girerek Rasterlarn bulunduu klasr
gsterip sandaki pencereden istediiniz Raster dosyalarn yklediniz
mi?
DEERLENDRME
69
1.12. Genel Ayarlar
CAD program ile ilgili genel parametrelerin dzenlendii mendr. Programn
kullanm zelliine gre dzenlemeler yaplabilir. Ayrca kullancya zel men ve ekran ve
metin dzenlemeleri de yine bu mende yaplr (Resim 1.65).
Resim 1.65: Genel mens

Genel ayarlar, programla ilgili genel ayarlarn yapld, ekran yaps ile ilgili
dzenlemelerin yapld, Raster dosya sktrma oranlarnn ayarland ve harita yaps ile
ilgili ayarlamalarn yapld mendr (Resim 1.66).
Resim 1.66: Genel ayarlar

Program alnda aktif font, ekil ve hat dosyalarnn dzenlenmesi buradan yaplr.
rnei font dosyas olarak her zaman Arial olmas istenirse aktif font dosyas satrnn en
70
sandaki kare fare ile iaretlenir ve alan pencereden ARAL.NCF dosyas seilir (Resim
1.67).
Resim 1.67: Aktif font satr

Ana menlerde kullanlan komutlarn bazlar hzl eriim salamak amac ile ara
ubuklar ile kullanma sunulmutur. Ancak ara ubuklarnda olmayan baz komutlara da
kullancnn sklkla ihtiyac olabilir. Var olan bir ara ubuuna yeni komutlar ilave
edilebilecei gibi kullancnn kendine zg sk kulland baz komutlar yeni bir ara
ubuu altnda da toplayabilir. Genel Ayarlar mensndeki MEN DZENLEYC bu tr
ayarlamalar yapmak iin kullanlr.
rnein; komutu sk kullanlmasna ramen hibir ara

ubuunda yer almamaktadr. Sk kullandmz EKRAN ara ubuuna bu komutu ilave
edebiliriz. ncelikle Ekran Ara ubuunu aktif hle getiririz. Ana menlerden
GENEL/MEN DZENLEYC ksmna gireriz (Resim 1.68).
Resim 1.68: Men dzenleyici penceresi
Konular ve komutlar ksmn inceleyerek komutunu buluruz ve

zerinde farenin sol tuunu basl tutarz, ekran ara ubuunun zerine tarz. Bu komut,
programn her alnda ekran ara ubuunda grlmek isteniyorsa son olarak men
dzenleyici penceresinden DOSYA ksmna girilir ve MEN SAKLA komutu altrlr.
CAD.SPD dosyasnn zerine kaydedilir. Ayrca MENLER ksmndan yeni ara ubuklar
ilave edip ieriine istediimiz komutlar yerletirebiliriz.
RENK DZENLEYC ksmndan ise ekrann arka plan rengini deitirebiliriz. Arka
plan renginin beyaz olmas srekli bu tr programlarda alanlarn gzlerinin abuk
yorulmasna sebep olur. Bu nedenle arka plan rengi olarak genellikle siyah tercih edilir.
71
Ekran arka plan rengini deitirmek iin GENEL/RENK DZENLEYC ksmna
gireriz. Arka plan rengi nce 1 nu.l renk paletinden seilir. Semi olduumuz renk 2 nu.l
renk paletinin sol st kesindeki renk kutucuundan tekrar seilir ve TAMAM komutu
iaretlenir. Bylece ekran arka plan rengi deitirilmi olur. Sadece 2 nu.l renk paletinden
seim yaplrsa ekran arka plan deimeyebilir. Bu sebeple ilem basamaklarna dikkat
ediniz (Resim 1.69).
Resim 1.69: Renk dzenleyici penceresi

Metin Dzenleyici komutuyla basit metinler oluturulabilir, dzenlenebilir.
CAD programnda olmayan fontlarn dnm komutu ile

yaplmaktadr (Resim 1.70). evirim iin Font se ksmndan istenilen font seilir ve evir
komutu ile CAD programna uygun formatta font dosyas oluur.
Resim 1.70: Font evirici penceresi

Ekran sakla komutu ile de ekranda izim yaparken ekrann o andaki grnnn
fotoraf ekilir.
72
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda GENEL AYARLAR mens komutlarn

kullannz.

GENEL AYARLAR mensnde
Genel ayarlar mensnden genel GENEL penceresinden ulaabilirsiniz.
penceresinde kullanlacak font dosyasn Bu mennn GENEL penceresinden
ARIAL olarak deitiriniz. program alnda kullanlacak font
dosyasn deitirebilirsiniz.
Kaydetmeyi unutmamak iin yine ayn
pencerede kaydetme uyars zamann
Kaydetme ekrannn gelecei sreyi 30
dakika cinsinden girebilirsiniz.
dakika olarak deitiriniz.
Ayarladnz sre aralnda ekrana
kaydetme penceresi gelecektir.
Program parametreleri penceresinde
Harita sayfasndan ADA/PARSEL
eklinde yaz komutuna ulaabilirsiniz.
Harita penceresinden ada/parsel eklinde
Ada/parsel eklinde yaz kutucuu
yaz kutucuunu iaretleyiniz.
iaretlenirse parsel alan adlar ile birlikte
ada adlar da / iareti kullanlarak
gsterilir.
Balastro yarap bilgisine program
Balastro yarapn 1 olarak deitiriniz. parametreleri penceresinde Harita
sayfasndan ulaabilirsiniz.
73
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Genel ayarlar mensnden genel penceresinde kullanlacak font
dosyasn ARIAL olarak deitirdiniz mi?
2. Kaydetme ekrannn gelecei sreyi deitirdiniz mi?
3. Harita penceresinden ada/parsel eklinde yaz kutucuunu iaretlediniz
mi?
4. Balastro yarapn 1 olarak deitirdiniz mi?
DEERLENDRME

74
UYGULAMA FAALYET
Verilen ilem basamaklar dorultusunda GENEL AYARLAR mens komutlarn

kullannz.

Bu yntemle kullanc kendine zg bir
Men dzenleyiciden Menler/Ekle ara ubuu retebilir ve ara ubuu
komutuna giriniz ierisine istedii komutlar
yerletirebilir.
Oluturulacak ara ubuuna bir ksa yol
tayin edilebilir. Dikkat edilmesi gereken
Alan pencereden ara ubuu ad, ksa
husus sizin atadnz ksa yolun baka
yol tuu ve simge tanmlaynz.
bir komuta ait olmamasdr (CTRL,
ALT ve SHIFT ile balayan).
Sk kullanm olduunuz komutlar
konular ve komutlar ksmndan bulup Men penceresi oluturulduktan sonra
rettiiniz ara ubuunun zerine istenilen komutlar zerlerine sol tu ile
farenin sol tuuna basl srkleyerek basl olarak ve srklenerek tanr.
taynz.
Programn her alnda ayn ilemleri
yapmamak iin Dosya/Men sakla Kalc olmas iin oluturulan men
komutu seip CAD.SPD uzantl dosya DOSYA/MEN SAKLA ksmndan
zerine kayt yapnz. saklanr.
Ayr bir dosyaya da kayt yapnz.
Saklama ileminde yeni men dosyas
Men dosyas ykleme uygulamas
tanmlanabilecei gibi standart men
yapnz.
dosyas zerine de kayt yaplabilir.
75
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Men dzenleyiciden Menler/Ekle komutuna girdiniz mi?
2. Alan pencereden ara ubuu ad, ksa yol tuu ve simge
tanmladnz m?
3. Sk kullanm olduunuz konular ve komutlar ksmndan bulup
rettiiniz ara ubuunun zerine farenin sol tuuna basl
srkleyerek tadnz m?
4. Programn her alnda ayn ilemleri yapmamak iin Dosya/Men
sakla komutu seip CAD. SPD uzantl dosya zerine kayt yaptnz
m?
5. Ayr bir dosyaya da kayt yaptnz m?
6. Men dosyas ykleme uygulamas yaptnz m?
DEERLENDRME
76
1.13. Yardm
Gerektiinde bavurmak zere program ve ierisindeki komutlarla ilgili her trl bilgi
bu mendedir. Yardm mensne ulamann en kolay yolu, yardm alacanz komut zerine
fare iaretisini getirmek ve F1 tuuna basmaktr. Ayrca dizin ksmndan da yardm
alacanz konu baln yazarak bilgi edinebilirsiniz.
Bu mende ayrca CAD programna ait modl dzenleyiciye PROGRAM

HAKKINDA ksmndan ulalabilir. Program kurulumunda yklenen modller Modl
Dzenleyici ile program alnda yklenip yklenmeyecei belirlenebilir. Bu zellik ile sk
kullanmadmz modlleri kapatabiliriz. Bunu programn performansnn artrlmas ve a
sistemlerinde hangi bilgisayarda hangi modllerin alacann ayarlanmas amacyla
kullanabiliriz.
77
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Kullanm olduunuz CAD programnda bir imar paftasn bilgisayar ortamnda
saysallatrnz.

Taranm imar paftasn Raster
Raster mensn kullanarak Raster
dnmlerini yaparak CAD
dnm ilemlerini yapabilirsiniz.
programnda ykleyiniz.
Program ile ilgili gerekli ayarlamalar ve Kullanacanz tabakalar ve
gerekli tabaka yapsn oluturunuz. zelliklerini hazrlayabilirsiniz.
iz mensnden Nokta At/Deitir
Parsel kelerine noktalar atnz.
komutu ile noktalar atabilirsiniz.
iz mensnden izgi iz komutu ile
Noktalar hatlar ile balaynz.
hatlar balayabilirsiniz.
Alanlar ile ilgili ilemlerde alanlar
Ada, parsel bilgilerini giriniz. otomatik kapat komutunu
kullanabilirsiniz.
78
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Program ekranndaki komutlar kullanabildiniz mi?
2. Proje mens komutlarn uygulayabildiniz mi?
3. iz mens komutlarn kullanabildiniz mi?
4. Referans Yneticisi mensn kullanabildiniz mi?
5. Balant yneticisini kullanabildiniz mi?
6. Dzenle mens komutlarn uygulayabildiniz mi?
7. Grnt mens komutlarn kullanabildiniz mi?
8. Pencere mensn kullanabildiniz mi?
9. Sorgu mens komutlarn kullanabildiniz mi?
10. Aralar mens komutlarn kullanabildiniz mi?
11. Raster mens komutlarn kullanabildiniz mi?
12. Genel mens komutlarn kullanabildiniz mi?
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
79
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmleleri dikkatlice okuyarak bo braklan yerlere doru szc
yaznz.
1 izim esnasnda kullandmz izgi tipini zerinden

deitirebiliriz.
2 izdiimiz izgileri istediimiz yerinden yakalamak iin
kullanrz.
3 Uyguladmz bir komutla ilgili ilem basamaklarn
takip edebiliriz.
4 Daha nce var olan bir izim dosyasn deiik ad, deiik format ve baka klasre
kaydetmek iin komutunu kullanmalyz.
5 Bir izim dosyasnn projeksiyonunu mensnden
dzenleyebiliriz.
6 izim ilemleri iin kullanlan men .mensdr.
7 Yaplan bir izimde hatlarla ilgili deiikliklerin yapld men
mensdr.
8 Nokta At/Deitir komutu mensndedir.
9 Referans Dzenleyici mensndedir.
10 Ekran penceresini bytmek iin , ekran kaydrmak iin ve nceki
pencereye dnmek iin ksa yol tular kullanlr.
11 Program ekrannda ayn anda iki dosyay birden grntlemek iin
mensnden 2 PENCERE A komutu kullanlr.
12 Obje zelliklerini Sor komutu mensndedir.
13 Raster dosya oluturmak iin taranm paftann ncelikle
yaplarak DRE uzantl dosya oluturulur.
14 Program ekran rengi komutu ile deitirilebilir.
15 CAD programna yeni fontlar kullanmak iin komutu
kullanlr.
16 CAD Program ve komutlar hakknda bilgi edinmek iin YARDIM mens kullanlr.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
80
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
Mesleki izim programnda yazc ve izici ayarlarn yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Yazc ve izici trleri hakknda bilgi toplaynz.

Ofis programlarnda kt alnrken hangi kt ve yazc ayarlar yaplyor?
Aratrnz.
2. ZM LEMLER
Mesleki izim programnda hazrlanan izimlerin ktlar hem iziciden hem de
yazcdan alnabilir. Ancak kullanlacak izici veya yazcnn srcleri iletim sistemine
yklenmelidir.
2.1. Yazcyla (Printer) izim lemi

Yazc ile kt almak iin ana menden PROJE/ZDR komutu kullanlr (Resim
2.1).
Resim 2.1: Proje izdir komutu

Komut altrldnda ekrana kan ZDR penceresi zerindeki parametreler
dzenlendikten sonra kt alnabilir.
81
2.1.1. Kt
ktnn kt zerine nasl alnaca ile ilgili ayarlar bu mende yaplmaktadr (Resim
2.2).
Boluklar ksmnda kt kenarlarndaki boluk miktar ayarlanr.
lek ksmnda izimin kt zerinde hangi lekte kaca ayarlanr. Burada lek
seilebilecei gibi proje lei de kullanlabilir. kt penceresine alnacak ksmn
tamamnn kmas isteniyorsa KIDA UYDUR seenei iaretlenir.
Bunun dnda dier zellikler istee gre kutucuklar iaretlenerek kullanlabilir.
Resim 2.2: izdir/kt ayarlar

2.1.2. Szge
Bu ksmda kt zerinde grntlenmesi istenilen sembol, nokta adlar ve kod gibi
objeler kutucuklar iaretlenmek suretiyle seilebilir. Poligon ve Nokta numaralarnn ve
kodlarn grntlenmesi filtre uygulayarak salanabilir. Grntlenecek bu objelerin kt
zerindeki yaz boylar da lee gre dzenlenebilir.
82
Resim 2.3: Szge/filtre ayarlar
2.1.3. Kalemler
ktdaki izgilerin kalnlklar ve renkleri ile ilgili dzenleme bu mende yaplr.

Kalem numaralarna gre kalem kalnl, kalem rengi belirlenir. Hangi kalemin hangi
tabakalar temsil ettii tabaka stununda grntlenir. Hangi tabakada hangi kalemin
kullanlaca ise program ekranndaki TABAKALAR penceresinde dzenlenir.
Resim 2.4: izdir/kalem ayarlar
83
2.1.4. n zleme
izimin, kt ayarlarnn hepsi yapldktan ktta nasl durduunun grntlenmesi
bu men penceresindedir. n izleme yapmak iin simgesi iaretlenerek izim ekranna

geilir ve kts alnacak ksma ereve yerletirilir. Yaplan bu ileme gre ZDR
penceresinde izim kt zerinde grntlenir.
Resim 2.5: n izleme penceresi

2.1.5. Yazc
Yazc zelliklerinin dzenlendii men penceresidir (Resim 2.6). AYARLAR

ksmna girilerek yazc ayarlar yaplr.
Resim 2.6: Yazc men penceresi

Yazc ayarlar penceresinde bilgisayarda ykl birden fazla yazc veya izici varsa
kullanlacak olan yazc seilir. X ve Y dzeltmeleri hesaplanmak suretiyle yaplabilir. Bu
84
hesap, olmas gereken uzunluun izimde llen uzunlua blm ile ortaya kar. ktda
kullanlacak kt boyutu ve yn belirlenir (Resim 2.7).
Resim 2.7: Kt boyutu ve yn ayar

Yazc ayarlar penceresinden ZELLKLER ksmna girilerek seilen yazya ait
zellikler daha ayrntl olarak dzenlenebilir (Resim 2.8). Yazc zellikleri penceresi
yazcnn markasna gre farkllk gsterebilir. Burada yine kt boyutu ve yn belirlenir.
Yazc kalitesi ve renkli/siyah-beyaz ayar yine bu pencereden dzenlenebilir.
Resim 2.8: Sayfa ayarlar

Tm ayarlar yapldktan sonra son kez n izleme yaplr. Eer herhangi bir problem
yoksa komutu kullanlarak yazcdan kt alma ilemi tamamlanr.
85
Komutu fare ile iaretlenince YAZDIR mens ekrana gelir daha nce
yazc ayarlar yaplmam ise ayarlar dzenlenir ve TAMAM simgesi iaretlenir. Bu
aamada iki farkl ilem karmza gelebilir.
Eer lek belirlenmise ekranda bir ereve grntlenir. Bu ereve kts alnacak
ksma yerletirilir (Resim 2.9). Ekrann sa alt kesinde bulunan komutlardan yardm
alnabilir. Bunlardan F5 ve F6 lei kltp byltr, F7 ve F8 kt erevesini sola-saa
dndrr.
Resim 2.9: kts alnacak blgenin ereve iine alnmas

Kda uydur seenei seilmise sizden bir pencere amak suretiyle kt alann
belirlemeniz istenir. Bu ilemleri yaptktan sonra kt yazcdan alnr.
2.2. iziciyle (Plotter) izim lemi

izici ile kt almak iin ana menden PROJE/YARDIMCI LEMLER/PLOT
(kalemli plotter-izici iin) komutu kullanlr (Resim 2.10).
86
Resim 2.10: Yardmc ilemler/Plot komutu
Komut altrldnda ekrana kan ZM (PLOTTER) penceresi zerindeki
parametreler dzenlendikten sonra kt alnabilir.
Bu yolla kt almak yazc ile kt almaktan ok farkl deildir. imdi srasyla ayar
menlerini inceleyelim.
2.2.1. Kt
Kdn boyutu belirlenir. Standart kt boyutlarnn dnda bir kt kullanlyorsa

KULLANICI seenei seilerek kdn en ve boy lleri girilir. Yine kenar boluk
miktarlar ve kt lei belirlenir. Kdn veya izimin dndrlmesi istenirse bu
komutlarn yanndaki kutucuklar iaretlenir. izime ereve izilmesi isteniyorsa ereve
iz komutunun yanndaki kutucuk iaretlenir (Resim 2.11).
87
Resim 2.11: Kt ayarlar
2.2.2. Kalemler
ktdaki izgilerin kalnlklar ve renkleri ile ilgili dzenleme bu mende yaplr.

Kalem numaralarna gre kalem kalnl, kalem rengi ve hz belirlenir. Hangi kalemin
hangi tabakalar temsil ettii, tabakalar stununda grntlenir. Hangi tabakada hangi
kalemin kullanlaca ise program ekranndaki TABAKALAR penceresinde dzenlenir
(Resim 2.12).
Resim 2.12: Kalem ayarlar penceresi

2.2.3. Szge
Bu ksmda kt zerinde grntlenmesi istenilen sembol, nokta adlar ve kod gibi
objeler kutucuklar iaretlenmek suretiyle seilebilir. Poligon ve Nokta numaralarnn ve
88
kodlarn grntlenmesi filtre uygulayarak salanabilir. Grntlenecek bu objelerin kt
zerindeki yaz boylar da lee gre dzenlenebilir (Resim 2.13).
Resim 2.13: Szge ayarlar penceresi

2.2.4. izici
Yazc zelliklerinin dzenlendii men penceresidir (Resim 2.14).
Resim 2.14: izici ayar penceresi

izici penceresinde bilgisayarda ykl birden fazla yazc veya izici varsa
kullanlacak olan izici seilir. KALEMLERE GRE SIRALA kutucuu seilirse kalem
numaralar srasna gre izim yaplr. X ve Y dzeltmeleri hesaplanmak suretiyle
yaplabilir. Bu hesap, olmas gereken uzunluun izimde llen uzunlua blm ile ortaya
kar.
komutu kullanlarak (tm ayarlar yapldktan sonra) kt alma ilemi

tamamlanr. Bu aamada iki farkl ilem karmza gelebilir.
Eer lek belirlenmise ekranda bir ereve grntlenir. Bu ereve kts alnacak
ksma yerletirilir. Ekrann sa alt kesinde bulunan komutlardan yardm alnabilir.
89
Bunlardan F3 ve F4 kenar boluunu artrp azaltr. F5 ve F6 lei kltp byltr, F7 ve
F8 kt erevesini sola saa dndrr (Resim 2.15).
Resim 2.15: kts alnacak blgenin ereve iine alnmas

Kda uydur seenei seilmise sizden bir pencere amak suretiyle kt alann
belirlemeniz istenir. Bu ilemleri yaptktan sonra kt iziciden alnr.
90
UYGULAMA FAALYET
kinci renme faaliyeti sonundaki uygulama faaliyetinde hazrlam olduunuz izim

dosyasn anz ve yazc iin kt zelliklerini dzenleyiniz ve YAZICIDAN ktsn
alnz.
iz komutuna giriniz. iz komutu PROJE mensndedir.
Kenar boluklarn 20 mm olarak giriniz.
ereve izilmesini salaynz. izdir mens KIT sayfasndan

boluk, ereve, renk, lek ksmlarn
Tek renk (siyah) kullannz. dzenleyebilirsiniz.
kt leini 1/2000 olarak seiniz.
Nokta yaz boyunu SZGE

Nokta yaz boyunu 4 yapnz.
sayfasndan dzenleyebilirsiniz.
izgi kalnlk ve renklerini
Parsel hat izgi kalnln 0,30 olarak
KALEMLER sayfasndan
deitiriniz.
dzenleyebilirsiniz.
Kt ynn ve yazc zelliklerini
Kd iziminize ve leinize gre
YAZICI sayfasnda AYARLAR
yatay veya dey kullannz.
ksmndan dzenleyebilirsiniz.
N ZLEME sayfasndan yaplan
kty almadan bir n izleme yapnz. ayarlara gre kty ekranda
izleyebilirsiniz.
kt leini ve kt ynn izdirme
Gerekli durumlarda kt leini ve
esnasnda fonksiyon tularn kullanarak
yaz boyunu yeniden dzenleyiniz.
dzenleyebilirsiniz.
91
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Kt ayarlarn yapabildiniz mi?
2. Kalem ayarlarn yapabildiniz mi?
3. Szge ayarlarn yapabildiniz mi?
4. izdirme ilemini uygulayabildiniz mi?
DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden

geiriniz. Kendinizi yeterli gryorsanz sonraki uygulama faaliyetine geiniz.
92
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
kinci renme faaliyeti sonundaki uygulama faaliyetinde hazrlam olduunuz izim
dosyasn anz ve izici iin kt zelliklerini dzenleyiniz. ZCDEN ktsn alnz.
Plot (izdir) komutu

Plot komutuna giriniz. PROJE/YARDIMCI LEMLER
mensndedir.
ereve izilmesini salaynz.
Kt tipini A0 olarak seiniz.

izim (PLOTTER) mens KIT
Kenar boluklarn 20 mm olarak sayfasndan boluk, ereve, lek, kt
giriniz. ebad, izim ve kt yn zelliklerini
kt leini 1/500 olarak seiniz. dzenleyebilirsiniz.
Kd yatay olarak kullannz.
Nokta yaz boyunu SZGE

Nokta yaz boyunu 2 yapnz.
sayfasndan dzenleyebilirsiniz.
izgi kalnlk ve renklerini

Parsel hat izgi kalnln 0,30 olarak
KALEMLER sayfasndan
deitiriniz.
dzenleyebilirsiniz.
kt leini, izim alan miktarn ve

Gerekli durumlarda kt leini kt
kt ynn izdirme esnasnda
yatay-dikey durumunu ve yaz boyunu
fonksiyon tularn kullanarak
yeniden dzenleyiniz.
dzenleyebilirsiniz.
93
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

DEERLENDRME
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
94
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.
1. Yazc ile kt alabilmek iin Proje mensnden komutu

kullanlr.
2. Hazrladmz izimin hangi byklkte kacan ksmndan
dzenleriz.
3. izimde kullandmz hatlarn ktdaki kalnlklarn izdir mensnde
sayfasnda dzenleyebiliriz.
4. kt almadan nce tm ayarlamalar yapldktan sonra ktnn nasl ayarlandn
grmek iin yapabiliriz.
5. Yazcdan iz komutuna girdikten sonra bile
dzenleyebiliriz.
6. izici ile yazdrma komutu mens
altndadr.
7. iziciden iz komutuna girdikten sonra bile
dzenleyebiliriz.
8. Poligon ve nirengi noktalarnn yaz bykln
sayfasndan dzenleyebiliriz.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
95
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1. Aktif proje farkl bir ad veya formatta saklanmak istendiinde aadaki komutlardan
hangisi kullanlr?
A) Blok Kaydet
B) Kaydet
C) Deiik Kaydet
D) Farkl Kaydet
2. Nokta At/Deitir komutu hangi ana mendedir?

A) Aralar mens
B) Sorgu mens
C) Dzenle mens
D) iz mens
3. Daha nce meydana getirilmi objelerin tabaka yapsn aktif tabakaya dntren
komutun simgesi aadakilerden hangisidir?
A) B) C) D)
4. Aadaki ksa yol elemelerinden hangisi yanltr?

A) Geri al CTRL+Z
B) Kaydet CTRL+S
C) Pencere byt ALT+X
D) nceki pencere ALT+C
5. Bilgisayar ortamna aktarlm haritalarn CAD programnda ilenmesi iin kullanlan

men aadakilerden hangisidir?
A) Referans Yneticisi mens
B) Aralar mens
C) Raster mens
D) Balant Yneticisi mens
6. Geri Al komutunu hangi yntemlerle kullanabilirsiniz?

A) Grnt mensnden
B) Ekran Ara ubuundan
C) Ksa yol tuundan
D) Hepsinden
96
7. Aadakilerden hangisi nokta yakalama modlarndan birinin simgesi deildir?
A) B) C) D)
8. Bir komutun uygulamas yaplrken ilem basamaklarn hangi ksmdan takip

edebiliriz?
A) Komut penceresinden
B) Komut satrndan
C) Grnt kontrolnden
D) izim alanndan
9. Obje seimi ilemlerinde TMN SE komutunun simgesi aadakilerden

hangisidir?
A) B) C) D)
10. Bir izimin, kt ayarlarnn hepsi yapldktan ktta nasl durduunun ekrandan
grntlenmesi iin kullanlan izdir men penceresi aadakilerden hangisidir?
A) Yazc mens
B) n izleme mens
C) Dier mens
D) Kt penceresi
97
KONTROL LSTES
deerlendiriniz.

1. Program ekranndaki komutlar kullanabildiniz mi?
2. Proje mens komutlarn uygulayabildiniz mi?
3. iz mens komutlarn kullanabildiniz mi?
4. Referans Yneticisi mensn kullanabildiniz mi?
5. Balant yneticisini kullanabildiniz mi?
6. Dzenle mens komutlarn uygulayabildiniz mi?
7. Grnt mens komutlarn kullanabildiniz mi?
8. Pencere mensn kullanabildiniz mi?
9. Sorgu mens komutlarn kullanabildiniz mi?
10. Aralar mens komutlarn kullanabildiniz mi?
11. Raster mens komutlarn kullanabildiniz mi?
12. Genel mens komutlarn kullanabildiniz mi?
DEERLENDRME
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
98
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 Program Ekran
2 Yakalama modlarn
3 Komut satrndan
4 Farkl kaydet
5 Proje/zellikler
6 iz
7 Dzenle
8 iz
9 Aralar
10 Alt+Z / Alt+X / Alt+C
11 Grnt/Pencere
12 Sorgu
13 Raster Dnm
14 Genel/Renk Dzenleyici
15 Genel/Font evir
16 Yardm
RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI
1 izdir
2 lek
3 Kalemler
4 n zleme
5 kt leini ve kt ynn
6 Proje/Yardmc lemler
kt lei, kt yn ve kt
7
snrlarn
8 Szge
99
MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 D
3 D
4 C
5 C
6 D
7 A
8 B
9 A
10 B
100
KAYNAKA
KAYNAKA
Mesleki CAD Program
Mesleki CAD Program Tantm Kitab
101

CAD Menüleri

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CAD Menüleri

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MLL ETM BAKANLII

ORTA RETM PROJES

DAL/MESLEK Haritaclk, Kadastroculuk

MODLN ADI CAD Menleri

N KOUL Bu modln n koulu yoktur.

YETERLK CAD menlerini kullanmak

Bilgisayar teknolojisinde son otuz yldaki geliim, mesleki uygulamalardaki

Haritaclk ve Kadastroculuk dallarnda piyasada kullanlan CAD programlar yap

Haritaclk ve kadastroculuk, matematiksel ilemlerinin ok youn kullanld meslek

Mesleki izim programnn ana menlerini kullanabileceksiniz.

Piyasada kullanlan haritaclk ve kadastroculuk ile ilgili CAD programlar

CAD programlarnda ana menlerde ve alt menlerde kullanlan komutlarn bazlarna

imdi srasyla CAD program ekrann ve ana menleri tanyalm.

1.1. Program Ekran

Resim 1.2: CAD men ubuu

Resim 1.4: CAD ekran alt menleri

Resim 1.5: Proje ad

CAD programlarnda tabaka yaps en nemli zelliklerden biridir. Ekrandaki farkl

Resim 1.6: Tabaka mens

Yeni tabaka eklemek iin kullanlr.

1.1.3. izgi Tipi

Resim 1.7: izgi tipleri

Resim 1.8: Font seimi

stenilen noktadan yakalamak amacyla kullanlr (ksa yol tuu F4).

1.1.6. Grnt Modu

Resim 1.9: Grnt modu ayarlar

Komut penceresi CAD programlarnn kullanmn kolaylatran, dikkat edilmesi

Resim 1.10: Komut penceresi

Dzenleme komutlarnn kullanm esnasnda obje seimlerinin ayrntl ekilde

Resim 1.11: Yntemler mens

Pencere ierisinde kalan obje seimi yaplr.

Seilecek objeler fare yardmyla okgen kapal hat oluturulmak

Oluturulmu kapal obje veya objeler seilir.

Daire iinde kalan objelerin seimi yaplr.

Bu seim yntemlerinde hattn hangi tarafnn seimi yaplacaksa iindekiler,

Bu simge, tm seeneklerin iaretli olmas iin kullanlr.

Bu simge, iaretli olanlarn iaretini kaldrr, iaretsiz olanlar iaretler. Yani

Komutlar birok mende karmza kacaktr.

Oluturulacak doruyu kesen objeleri seer.

aretlenecek noktay ieren objeleri seer.

Objelerin tmnn seilmesi iin kullanlr.

Seilecek noktadan geen objeleri seer.

Son seilen objelerin tekrar seimi iin kullanlr.

Resim 1.12: Szge mens

Objelerin tmnn seilmesi iin kullanlr.

Doruyu kesen objelerin seimi iin kullanlr.

Seilecek objeler fare yardmyla okgen kapal hat oluturulmak

Oluturulmu kapal obje veya objeler seilir.

Fare yardmyla alacak pencere iindeki objeler seilir.

1.1.9. Nokta Yakalama Modlar

izim komutlarnn kullanm esnasnda nokta seimlerinin ayrntl ekilde yaplmas

O anda fare iaretisinin bulunduu yerden metre cinsinden Dy ve Dx deerleri

Mesafe ve a girilerek istenilen noktaya gidilir.

Bir objeye dik dlecei zaman kullanlr.

Bir daire veya yaya teet izilecei zaman seilir.

stenilen blgeye en yakn noktann seimi iin kullanlr.

Verilecek nokta adna gidilmesi iin kullanlr.

Dik ayak, dik boy deerleri kullanlaca durumlarda kullanlr.

Dairenin eyreklerini yakalamak iin kullanlr.

ki noktaya verilecek mesafelere gre kesiim noktas iin kullanlr.

Verilecek eim ve mesafe ile gidilecek nokta iin kullanlr.

Kesiim noktasnn yakalanmas iin kullanlr.

Verilen dorudan dik kmak iin kullanlr.