02.05.2017 PAULKARLFEYERABENDNBLMANLAYII:BLGKURAMSALANARZM|EmreEk nc Academ a.

edu

There's something wrong with your email address, istanbul34-1923@hotmail.com. See more.

2
Search... HOME ANALYTICS SESSIONS U P LOA D

PAULKARLFEYERABENDNBLMANLAYII:BLG
KURAMSALANARZM
UPLOADED BY VIEWS INFO
Emre Ekinci 1,620 more D O W N LO A D E D

SHARE THIS PAPER

Search

PAUL KARL FEYERABENDN BLM ANLAYII : BLG TC ermin Ara SHARE

KURAMSAL ANARZM

Emre EKNC1 Serhat Karaby SHARE

ZET

Bu almada Paul K. Feyerabendin bilime bak as ve bu dorultuda oluturduu

oulcu bilim kuram ve bilgi kuramsal anarizm kuramlar incelendi. Paul K. Feyerabend,
bilimin insan tarandan gelitirilmi d!!nce ekillerinden sadece biri olduunu, yegane doru
bilgi !retme biimi olmadn savunmaktadr. Bilim ona g"re ussal olduu kadar usddr,
sabit bir y"ntem ve "l!te dayal olarak anlalamaz. Feyerabend, #er t!rl! tek #akikatilik ve
t!rdelik kart bir e$istemolo%i etii ve $olitikas savunduundan, ortaya koyduu bilim
$ortresi, iinde insann #er t!rl! ideolo%ik ve zi#insel y"nelimini barndracak bir oulculua
sa#i$tir.

Anahtar Kelimeler:Bilgi Kuramsal &narizm, '$istemolo%i, (oulculuk, )"ntem.

ABSTRACT

*n t#is study, Paul K. Feyerabend+s science $ers$ective and in t#is res$ect t#e
$luralist t#eoretical inormation science t#eory and create anarc#ism t#eories ere
investigated.Paul K. Feyerabend argues t#at t#e science is only one ay o t#e t#oug#t orms
#ic# is develo$ed by #uman but its not a orm to $roduce accurate inormation. For -im,
science #as bot# rational and irrational c#aracteristics, it connot be understood t#roug# an un
c#angeble met#od and standard, in t#is sense in science every t#eory #as a trut# o its on and
limited to itsel. ince Feyerabend develo$s an et#ics and $olitics o e$istemology against every
kind o single, uniorm and universal trut# claims, t#e $ortrait o science dran by #im #as a
sence o $lurality including all kinds o mental and ideological tendencies o man.

Key Words:*normation t#eoretical anarc#ism, '$istemology, Pluralism, /et#od.

1. Giri

Bu almada Paul K. Feyerabendin bilime, gereklie bak as

deerlendirildi. Feyerabendin bilimsel yntemle ilgili dnceleri aklanmaya
alld. almann ana srunsal, Feyerabendin bilimsel yntemi dlamas ile birlikte
1 Blu !bant "##et Baysal $ni%ersitesi ""BF Kamu &netimi !nabilim 'al 'ktra (rencisi

bilgikuramsal anarist ka%ramn kullanarak, bilim )else)esine getirmeyi %aat ettii

almlarn ne lduunun sa*tanmasdr. almann ka*sam Feyerabendin bilim %e
bilimsel bilgi retmedeki #gnlnn +ayat %e kuram ile g#den geirilmesidir.
alma, Feyerabendin +ayat, bilimsel gr, bilim )else)esine katklar ile
snrlandrlmtr. almada, bilim )else)esi kitab, bilimde yntemciliin reddi #erine
ya#lan makaleler %e Feyerabendin bilim anlay +akknda ya#lan te#ler kullanlmtr.

almann yntemi, kuramsal alanda bilim, bilimsel bilgi, gereklik, meknsal

materyali#m, diyalektik, mdern bilim %e *stmdern bilim anlay ere%esinde genel
kuramsal bir anali# ya*larak da+a snra yaln#ca Feyerabendin bilim anlayn rtaya
kymak %e ka%ramsal anali# ile Feyerabendin anlay arasndaki ilikileri %e
)arkllklar gstermektir. Bu ka*samda Feyerabendin -ynteme +ayr bak as
deerlendirilmekte %e nun -bilgi kuramsal anari#m anlay #erine ulcu bilim
kuram akland. almann metni / ksmdan lumaktadr. Birinci ksmda
almann knusu, ka*sam, snrllklar, yntemi, kullanlan kaynaklarn genel
deerlendirilmesi, ana srunsal %e dak srunsal akland. "kinci ksmda, bilim, bilgi
retme yntemi, bilimsel bilgi, bilim a+lak, bilim )else)esi, diyalektik tari+sel %e
meknsal materyali#m, meta)i#ik, mdernite %e *stmdernitenin bilim anlaylar ile
ilgili tanm %e ka%ramlara yer %erildi. $nc ksmda genel bir +i*te# gelitirildi %e
drdnc ksmda dak srunsal i)ade edildi. 0nu ksmnda da genel deerlendirme
%e eletiriler rtaya kyuldu.

!. Bi"im #e Bi"im$e" Y%&'emi& K(r)m$)" Y)*+$+

Bilimin birk tanm bulunmaktadr. 1anmlarn rtak ynne baktm#da

bilimin )i#iksel lduu2 dinden, mitl3iden %e meta)i#ikten )arkl lduu
g#lenmektedir. Bilimi en, u ekilde i)ade ediyr4 -Bilim bir bilgi sistemidir, )akat
rastgele bir bilgi sistemi de deildir. Bilimin amac, aratrma knusu ya*t
%arlklar5lgular +akknda salam bilgi, yani dru bilgi %ermektir 6en, 789:;.
-Bilim, statik ynyle rn, dinamik ynyle sretir 6&#gat, 7889;. !yn ekilde
Bilimin, duyu rganlarm# %e bunlar tamamlayan aralarn gcyle snrl lmas da
i)ade edilir 6&#gat, 7889;. Bilim bir baka tanmyla )i#iksel dnyay ele alr, kimya,
)i#ik %e biyl3iyi ka*sar 6<seley,789:;.

1ari+te ilk bilimsel gelimelerin <.(. be y# yl kadar nce =il kysnda

yaayan <srllar 6aritmetik %e gemetri alannda; ile Frat %e 'icle rmaklar
kylarnda yaayan Babilliler #amannda lduu bilinmektedir. !ncak, gerek anlamda
bilimsel ilerlemelerin temeli, <.(. >88 ile <.0. ?88 yllar arasnda, n y# yllk bir
srete @ski &unanllar %e Amallar #amannda atlmtr. Bu 'nemde
"skenderiyedeki <usein kita*lnda, yedi y# bin -cilt el ya#mas tmar6kita*;
lduu ta+min edilmektedir 6'inler, 789?;.

Bilimin yukardaki tanmlamasndan yla karak bilimin aratrd bilgiye

bilimsel bilgi denir. Bilimsel Bilgi, #ellikleri bakmndan saduyu bilgisinden, dini,
mitl3ik %e )else)i bilgiden )arkldr. Bilimsel bilgi de d+il lmak #ere +e*si, e%reni,
t*lumu, insan, ksaca +er eyi anlama %e bilme abas iindedir. !malar ayn iken
elde ettikleri bilginin ya*s %e #ellikleri bakmndan +e*si birbirinden )arkldr
6en,789:;. !yn #amanda insan aklnn belli bir knuya ynelerek elde ettii
yntemli, sistemli, d#enli tutarl %e geerli, kantlanabilir %e denenebilir
nesnel6b3ekti); bilgisine, bilimsel bilgi denir 6en,789:;.

enel, bilgi retme yllarn simgesel ara edinme larak i)ade etmekte %e
bilimsel bilginin retme yntemlerini de2 *ratik, smut dn, syut dn, se#gi
%e nun dinsel biimi lan -%a+iy, dinsel lmayabilen biimi -s*eklasyn ile
-g#lem %e deney larak aklamtr. Cna gre +er insann ba%uru*, #anaatlarn
ustas lduklar *ratikten elde edilen bilgiler, yani nesneler, lgular, laylar +akknda
smut bilgiler edinmenin ilk yludur. Demiten bugne bilgi edinme yllarna srayla
%a+iyden, s*eklasyndan, g#lem %e deney e%relerinden geildii sylenebilir
6enel,789:;.

Bilgi retmek iin kullandm# iki nemli aracm# %ardr4 dil %e mantk. 'il,
yaln#ca bir iletiim arac deil, dnmenin %e bilgi retmenin de Elma#sa lma#
aletidir. Binlerce yllk bir sre snunda, akl yrtme sanat dediimi# mantn kesin
kurallar lumutur. Balang lan !ristteles <antnn tayc rtam dil lduu
gibi, <atematiksel <antk, Ble <ant, 0emblik <antk gibi adlar alan %e deiik
%ersiynlara ayrlan biimsel mantn tayc rtam da dildir. nk biimsel mantk
kendine #g iaretleri kullanr %e iaretler kleksiynu bir dildir. u kiinin

Report Work

https://www.academ a.edu/11290885/PAUL_KARL_FEYERABEND_%C4%B0N_B%C4%B0L%C4%B0M_ANLAYI%C5%9EI_B%C4%B0LG%C4%B0_KURAMSAL_ANAR%C5%9E%C4%B0ZM 1/5

02.05.2017 PAULKARLFEYERABENDNBLMANLAYII:BLGKURAMSALANARZM|EmreEk nc Academ a.edu

Report Work

https://www.academ a.edu/11290885/PAUL_KARL_FEYERABEND_%C4%B0N_B%C4%B0L%C4%B0M_ANLAYI%C5%9EI_B%C4%B0LG%C4%B0_KURAMSAL_ANAR%C5%9E%C4%B0ZM 2/5

02.05.2017 PAULKARLFEYERABENDNBLMANLAYII:BLGKURAMSALANARZM|EmreEk nc Academ a.edu

Report Work

https://www.academ a.edu/11290885/PAUL_KARL_FEYERABEND_%C4%B0N_B%C4%B0L%C4%B0M_ANLAYI%C5%9EI_B%C4%B0LG%C4%B0_KURAMSAL_ANAR%C5%9E%C4%B0ZM 3/5

02.05.2017 PAULKARLFEYERABENDNBLMANLAYII:BLGKURAMSALANARZM|EmreEk nc Academ a.edu

Report Work

https://www.academ a.edu/11290885/PAUL_KARL_FEYERABEND_%C4%B0N_B%C4%B0L%C4%B0M_ANLAYI%C5%9EI_B%C4%B0LG%C4%B0_KURAMSAL_ANAR%C5%9E%C4%B0ZM 4/5

02.05.2017 PAULKARLFEYERABENDNBLMANLAYII:BLGKURAMSALANARZM|EmreEk nc Academ a.edu

Job Board About Press Blog People Papers Terms Privacy Copyright We're Hiring! Help Center

Academia 2017

Report Work

https://www.academ a.edu/11290885/PAUL_KARL_FEYERABEND_%C4%B0N_B%C4%B0L%C4%B0M_ANLAYI%C5%9EI_B%C4%B0LG%C4%B0_KURAMSAL_ANAR%C5%9E%C4%B0ZM 5/5