T REJA

SEJDIU: KISHA NUK MUND T TRAJTOHET MBI LIGJIN

Search...

Visit Us On TwitterVisit Us On FacebookVisit Us On YoutubeCheck Our Feed

Dija Online

BALLINAINFORMACIONEEDUKIMTEMAFETVAMULTIMEDIA

STUDIMESEMINARET NDRYSHME

YOU ARE AT:HomeEdukim400 kshilla islame n nj frym

a9824a8a3b689c6ea727cee96a322b4d_XL

400 kshilla islame n nj frym 0

BY DIJA ONLINE ON 20-03-2015 EDUKIM

1. Pastroje qllimin pr hir t Allahut t Plotfuqishm, ruaju nga hipokrizia si n

thnie, po ashtu edhe n vepra!

2. Pasoje traditn [Sunetin] e Pejgamberit t fundit Muhamedit alejhi selam, n t

gjitha thniet, veprat si dhe n parimet morale.

3. Friksoju Allahut t Madhrishm dhe kushtzohu n kryerjen e t gjitha urdhrave

[obligimeve]dhe ndalohu nga t gjitha t ndaluarat [haramet]!

4. Pendohu tek Allahu me pendim t sinqert dhe shtoje istigfarin [krko falje nga
Allahu m shum duke thn Estagfirullah]!

5. Friksoju Allahut t Gjithmshirshm n t gjitha lvizjet dhe punt q vepron!

6. Nnshtroju dispozitave t fes islame, se vrtet feja islame sht nnshtrim dhe
bindje ndaj Allahut t Plotfuqishm; ki kujdes nga vlersimi i gjrave sipas mendjes
dhe logjiks tnde sepse mendja sht e kufizuar, ashtu si ka shikimi largsin e
fundit dhe prtej saj nuk mund t kaloj!

7. Ulu me dijetart [ulemat], duaji ata, prfito prej tyre dhe bhu modest.
Gjithashtu edhe fmijve bjua zakon q ti duan ata dhe t shoqrohen me alimt
[dijetart], sepse vrtet dijetart jan trashgimtar te t Drguarve t Allahut t
Madhrishm!

8. Dgjoji ligjratat me prkushtim dhe prfito prej tyre!

9. Pranoje t vrtetn pa marr parasysh se kush ishte thnsi i saj, i vogl apo i
madh, dhe ruaju nga kokfortsia dhe mendjemadhsia!

10. Pastroje besimin [akiden]sipas Kuranit dhe Sunetit [Tradits] t Pejgamberit

alejhi selam, ruaju prej doktrinave dhe shprehjeve t cilat t shpijn n mosbesim
[kufr]!

11. Beso n Allahun xh.sh, n engjjt e Tij, n Librat e Tij, n t Drguarit [Result] e
Tij, n Ditn e Fundit dhe se prcaktimi [kaderi]i mir apo i keq qoft ai, ndodh me
lejen e Allahut [xh.sh]!

12. Mos i paso t tjert me pasim t verbr!

13. Mos thuaj pr Kuranin asgj sipas mendimit tnd (mos thur komente sipas qejfit
tnd), por bazohu n transmetimet e vrteta dhe tefsiret burimore!

14. Insisto n leximin e librave n mnyr t vazhdueshme dhe njerzve msoju t

dobishmen, sepse m i miri prej njerzve sht ai q mson diturin dhe ua mson
t tjerve!

15. Doemos duhet ti prmbaheni librit i cili shtjellon shtjet e shkolls juridike
[medhhebit( tuaj1!

16. Gjithsesi duhet ti keni dhe ti msoni kta libra: Rijadus-s lihn t autorit
[Imam En-nevevijj], librin: Nrul Jekn Fissreti [El-Huderij], libri: Kitab El-
Edhkr t autorit [El-Imaam En-nevevij] si dhe libra t ngjashme me kto q u
prmendn!

17. Largohu nga t shikuarit e revistave imorale (me prmbajtje erotike) dhe t
ndyra me pornografi; shmangu nga leximi i librave q luftojn dhe jan n
kundrshtim me Islamin!

18. Nxito n punt e mira sepse do t shprblehesh dhe do t arrish shprblimin

[sevapin]e t gjith atyre q marrin msim prej teje!

1. Hyni n banj me kmbn e majt! Para se t hyni n t, krkoni mbrojtje nga

Allahu dhe mos flisni n t asgj! Kur t dilni, dilni me kmbn e djatht duke
shqiptuar kt lutje: Gufrneke!

2. Kini kujdes nga t kryerit e nevojs npr rrug apo nn hije[1[, sepse vrtet ajo i
lndon njerzit!

3. Nuk bn q gjat kryerjes s nevojs t ktheheni nga kibla, e assesi ti ktheni

shpinn, prve nse jeni brenda shtpis!

4. Mnjanoni urinimin kur jeni n kmb, aq sa keni mundsi, q mos tju godasin t
sprkaturat e saj[2]!
5. Pas mbarimit t urins, duhet pastruar organi gjenital; po qe mundsia, me gur
apo letr, pastaj me uj. Nse mund ti praktikoni t dyja, ather sht edhe m
mir

6. Mos prdorni dorn e djatht pr fshirjen e hundve e as pr pastrimin nga

nevoja e madhe dhe pun t ndyra, por n vend t saj prdorni dorn e majt!

7. Bjini fmijt synet[3] ather kur jan t vegjl, se vrtet synetia konsiderohet
prej parimeve islame.

1. Ruaje abdestin, prtrije at dhe prpiqu q gjithmon t jesh i pastr!

2. Mos fli prvese duke qen i pastr [me abdest]!

3. Prmende emrin e Allahut t Madhrishm para marrjes se abdestit duke thn:

Bismilah!

4. Prdore sivakun[4] para do abdesti dhe para do namazi!

5. Gjat pastrimit t gojs dhe hunds, tregohu i prpikt, prve nse je

agjrueshm.

6. Pastroji me kujdes gjymtyrt e trupit, gishtrinjt e duarve dhe t kmbve.

Dorn fute n brendi t mjekrs, n mnyr q uji t deprtoj n trsi dhe
plotsoje abdestin!

7. Gjithmon (abdestin) filloje nga e djathta.[5]

8. Me duar t lagura prshkoje tr kokn [ti japsh mesh].

9. Prshkoji vesht brenda dhe jasht [jepu mesh].

10. Nse ke mundsi, pas do abdesti fal dy rekate namaz.

1. Mos e tolero veten dhe as grat ose fmijt e tu q ta vonojn pastrimin nga
papastrtia (xhunubllku) [6] si rezultat i voness mund t jet shtyrja e faljes s
namazit apo edhe lnia e tij!

2. Mos hyr n xhami duke qen i papastr [xhunub], prve nse je kalimtar rasti,
dhe mos lejo q gruaja jote t hyj n xhami kur sht me t prmuajshmet dhe n
periudhn e lehonis [hajzi dhe nifasi]!

3. Mos e zbulo pjesn e turpshme [avretin]dhe ndaloji t tjert nga kjo duke
prdorur metodn e butsis!

4. Mos lejo q gruaja jote t shkoj n banj publike [7], ngase ekspozimi dhe
lakuriqsia e grave n t sht gj e pashmangshme!

5. Merr abdest para guslit [para larjes n banj]ashtu si merr pr namaz!

6. Fillo me larjen e trupit dhe frko do pjes t trupit me uj!

7. Gjat pastrimit t trupit, paralel me nijetin fillo hedhjen e ujit n kok, pastaj
vazhdo me krahun e djath, pastaj t majtin, nga tri her.

1. Prpiqu q ti prgjigjesh thirrjes pr namaz [ezanit], prsrit me myezinin ashtu

si ka ardhur n Sunetin e Pejgamberit alejhi selam; po pate mundsi q nga ky
obligim mos t t pengoj asnj pun, vepr dhe adhurim [ibadet]tjetr deri n
mbarim t ezanit!

2. Drgo prshndetje [salavate]mbi Pejgamberin [alejhisselam]pas thirrjes s

ezanit, lute Allahun e Madhruar me lutjen [duan]prkatse!1

3. Mos dil nga xhamia pas thirrjes s ezanit, prve nse t obligon nevoja pr
ndonj arsye t justifikueshme!

4. Nse nuk je n xhami, ather thirre ezanin personalisht!

5. Ikametin thuaje pr do namaz t obliguar [para do farzi]!

6. N mes ezanit dhe ikametit, lute Allahun e Madhrishm pr veten dhe mbar
muslimant q tu plotsoj nevojat e ksaj bote dhe t ahiretit!

7. Ndihmoji njerzit n ndrtimin e xhamive n ato vende ku jan t nevojshme, si

dhe prkrahi ata moralisht dhe materialisht!

8. Nderoji xhamit dhe kur t hysh n to hyr me kmbn e djatht, mirmbaji ato
nga papastrtia, tregohu i sjellshm n to, shmangu fjalve t pahijshme, vrapimit,
qeshjes si dhe zhurms dhe kur t mbarosh s faluri, dil me kmbn e majt!

9. Mos pshtyj n oborrin e xhamis e as n drejtim t kibles, mirpo pshtyj n

shami apo dika t ngjashme me t; at q t ka humbur mos e krko n t n
mnyr q mos ti ulsh nderin xhamis!

10. Praktikoje faljen e namazit n xhami, me koh dhe me xhemat, e vemas

namazin e jacis dhe at t sabahut!

11. Mos e shtyj kohn e namazit pr m von!

12. Mos fal namaz pas sabahut e as pas namazit t ikindis, prve namazeve q
posedojn arsye, si f.v namazi qe falt pr nder t xhamis (tehij-jetul mesxhid)!

13. Pas namazit t sabahut dhe ikindis, qndro n faltore (musal-la)!

14. Insisto q gjat kohs s lir t qndrosh (Itikaf) n xhami duke br (ibadet)
adhurim Allahut t Madhruar!

15. Mos ha ushqime me erra t pakndshme, si: hudhra, qep, si dhe mos pi cigare
pr arsye se errat e tilla i shqetsojn muslimant!
16. Urdhroje familjen tnde ta fal namazin sepse vrtet namazi sht prej
shtyllave m t rndsishme t besimit islam!

17. Kshilloje gruan q namazin ta fal n shtpi!

18. Urdhroji fmijt tuaj q ta falin (kryejn) namazin duke filluar nga mosha
shtatvjeare dhe n rast se ata e braktisin kt obligim, ather rrihi nga pak kur
t ken mbushur dhjet vje, prandaj mos e merr si t leht, se pr kt do t jesh
prgjegjs ditn e llogaris!

19. Shpjegoja familjes dhe njerzve t tjer vlern e namazeve t obliguara si dhe
dnimin q do t vuajn lnsit e namazit!

20. Kushtoji rndsi t madhe q ti falesh sunetet (para dhe pas farzeve) dhe nse
ke mundsi q rregullisht ti falsh edhe sunetet e forta dhe jo t forta!

21. Namazet nafile (namaze vullnetare) fali n shtpi!

22. Rregullisht fale namazin e duhas [8], s paku dy rekate, dhe me s miri do t
kishte qen q ti falesh tet rekate!

23. Prpiqu q ti kndosh lutjet (t bsh dhikr) pas namazeve t obliguara!

24. Prgatitu pr faljen e namazit t nats, duke qen i prmbajtur ndaj ksaj bote,
ngrnies s teprt, lakmis. Praktikoje gjumin pas dreks (nj sy gjum ngase kjo t
ndihmon pr ngritjen n mesnat)!

25. Praktikoje kndimin e lutjeve (duave) para fjetjes si dhe pasi t zgjohesh!

26. Fli duke qen i pastr, me gjuh t lagur nga t prmendurit e Allahut si dhe me
nijet pr tu ngritur n mesnat pr namaz t nats (kijamul-lejl)!

27. Namazin e nats fale rregullisht, mos harro q pr kt namaz ta zgjosh gruan,
fmijt dhe antart e tjer t familjes!

28. Fal namaz me rastin e errsimit t diellit dhe hns (salatul kusufi, salatul
husufi)![9]

29. Namazin e xhenazes falja do muslimani..!

30. Fale namazin e istihares pr do shtje q ka rndsi si dhe kndoje lutjen

(duan) t ciln i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) e ka preferuar pr kt
namaz!

31. Praktikoje faljen e namazit me xhemat!

32. Bhu i prpikt n rreshtimin e safave, ngushtimin dhe ngjeshjen n mes t

xhematit si dhe plotsimin e zbraztirave n mes tyre!
33. Shpejto q namazin ta falsh n rendin (safin) e par duke mos shtyr asknd
n xhami!

34. Praktikoje rregullisht lutjen (duan) hyrse t namazit (subhaneken); n

prfundim t leximit t EL-FATIHA-s, thuaj pas Imamit Amin, lexoji edhkaret (lutjet)
e rukus dhe sexhdes!

35. Kushtoji rndsi kryerjes s rukus; sexhdes, qndrimit pas uljes si dhe
qndrimit n mes dy sexhdeve, t gjitha kto duhen kryer duke qen i qet dhe jo
me ngut!

36. Mos kalo pran atij q sht duke u falur!

Nse falesh n nj vend ku aty kalojn njerzit, ather para teje v dika (sutre) q
t t mbroj nga mosprishja e namazit!

Kshilla mbi namazin e xhumas

80. Kur t vij dita e xhumas, nisu sa m hert pr n xhami dhe kur t dgjosh
thirrjen e ezanit, prgjigju menjher!

81. Vazhdimisht lahu t premteve qoft vers apo dimrit!

82. do jav bje zakon q ti presh dhe pastrosh thonjt, ngase Islami sht fe e
pastr!

83. Ditn e xhuma parfumohu me erra t mira dhe vish rrobat m t zgjedhura!

84. Ki kujdes nga t shtyrit npr safa [rendet e xhamis]!

85. Mos fol prderisa imami sht duke ligjruar (gjat hytbes s xhumas)!

86. Po pate mundsi, praktikoje leximin e sures El-Kehf pr do xhuma!

87. Shpeshtoji prshndetjet [salavatet]mbi t Drguarin [salallahu alejhi ue

selem]gjat nats s t enjtes dhe dits s xhumas![11]

Kshilla mbi bamirsin-sadakan (dhnien e lmoshs)

88. Bhu xhymert; ruaju koprracis, ngase Allahu i Madhrishm sht bujar, i do
ata q japin (xhymertt) dhe dordhnsit!

89. Paguaje zekatin pr t cilin je i obliguar dhe mos u bj koprrac ndaj atyre q
meritojn nxjerrjen e asaj sasie!

90. Nse t godet skamja apo varfria, mbshtetu n Allahun xh.sh. dhe assesi mos
lejo q me zemrn tnde ti mbshtetsh krijesave t Tij!
91. Nse ndokush t dhuron dika dhe vren se nuk sht dhn me plot zemr,
ather mos e prano!

92. Msohu q dhnia e lmoshs (sadakas) t jet shprehi e vazhdueshme n jetn

tnde dhe asgj mos pakso nga ajo (mos e keqprdor at duke marr nga nevojat
e tua personale)!

93. Jep sadaka nga ajo q sht m e dashur nga pasuria jote, si na porosit edhe
Allahu i Madhrishm: Kurr nuk do ta arrini sinqeritetin e plot me besim (as
knaqsin e lumtur n xhennet) derisa t mos e jepni m t dhembshmen (m t
dashurn) e pasuris suaj[12]

94. Lmoshn shtes (at q jep vullnetarisht) shprndaje fshehurazi, kurse zekatin
n pranin e mass, se ky gjest rezulton q t tjert t marrim msim prej teje!

95. Prparsi gjat shprndarjes s lmoshs jepu t afrmve nga familja jote si dhe
njerzve t mir dhe fetar![13]

96. Secilit q t ka krkuar hua nga nevojtart e drejt, prgjigju atyre pozitivisht
duke ua plotsuar kt krkes!

97. Atyre q t kan borxh, shtyja afatin e pagess, e nse nuk jan n gjendje q
ta paguajn, ather falja nj pjes t borxhit!

98. Shprndaje pasurin pr qllime t mira, si f.v. ndrtimi i xhamive, prhapja e

dituris dhe e shkencs; t gjitha kto vepra t mira hyjn n rangun e lmoshs s
rrjedhshme![14]

99. Bashkshortes lejoji q t kt mundsin t jap lmosh nga pasuria jote!

100. Paralajmroje gruan tnde q mos t jap asgj nga (pasuria) t ciln nuk ia ke
lejuar!

101. Ushqej dhe jepu uj te tjerve dhe mos prmo asgj nga veprat e mira!

102. Falnderoje at q t bn mir dhe shprbleje brsin e saj dhe ashtu lutu
pr t q Allahu ti jap do t mir!

Kshilla mbi agjrimin

102. Agjro muajin e bekuar t Ramazanit pr Allahun e Plotfuqishm, gjithnj duke

shpresuar bindshm n shprblimet e Tij xh.sh!

103. Ki kujdes q t mos hash n asnj dit t Ramazanit pa pasur arsye t fort!

104. Gjat muajit t Ramazanit fal namaz nate, e vemas gjat Nats s Kadrit!

105. Agjro gjasht dit t muajit Sheval!

106. Agjro ditn e nnt dhe t dhjet t muajit Muharrem (sht fjala pr ditt e
ashures)!

107. Agjro nga muaji Shaban aq sa ke mundsi![15]

108. Agjro t hnave dhe t enjteve!

109. Agjro ditt e bardha t do muaji, ato jan; dita e trembdhjet,

katrmbdhjet dhe pesmbdhjet!

110. Informoje bashkshorten tnde q t mos agjroj vullnetarisht kur ju jeni

prezent, vetm se me lejen tnde!

111. Vonoje ngrnien e syfyrit, kurse ngrnien e iftarit filloje me t hyr t kohs.
Kt mund ta bni doher, mirpo jo kur mbretron koh e vrant dhe me mjegull!

112. Filloje iftarin me hurma. E, nse nuk gjen, ather me uj! 113. Kontrolloje
ushqimin q ha pr iftar dhe syfyr (q mos t jet i przier me haram)!

114. Fto agjrues q t han iftar n shtpin tnde, pr shkak se agjrimi sht
muaji i bujaris dhe bamirsis!

115. Prmbaju normave t agjrimit; mos prgojo, mos gnje dhe mos fol fjal t
pahijshme (fjal t ndyra)!

116. Prpiqu t mos e braktisesh itikafin n dhjet ditt e fundit t Ramazanit!

117. Paguaj vitrat (sadakatulfitrin) e zemra jote t knaqet me t!

118. Nett n prag t dy Bajrameve gjallroji duke falur namaz si dhe praktiko lloje
t tjera t adhurimit!

119. N festen e dy Bajrameve dhe ditve te teshrikut [16] tekbiret shqiptoji me z

t lart!

120. Po pate mundsi materiale, therjen e kurbanin mos e braktis; prpiqu q kt

sakrific ta praktikosh do vit!

121. Nga therja e kurbanit mos shit asgj e as kasapin mos e paguaj nga mishi i
kurbanit!

Kshilla mbi haxhin

122. Haxhin dhe umren, nse ke mundsi, kryeji menjher, mos i braktis pr m
von. Orvatu q ti prsritsh ato qoft edhe do pes vjet.

123. Gjat kryerjes se haxhit shoqrohu m t diturit (pasuesit e dijes) n mnyr

q t t udhzojn n kryerjen e sakt t ritualeve t haxhit.
124. Paraprij haxhit me pendim t sinqert si dhe obligimet q ke mbi supe kryeji
para nisjes pr n haxh.

125. Gjat rrugs pr n haxh, shpenzo (jep para) sa me shum duke ndihmuar
njerzit.

126. Ki kujdes q parat e haxhit mos t jen haram, pra, mos shkoni n haxh me
pasuri t ndaluar.

127. Umren kryeje gjat muajit t bekuar t Ramazanit.

128. Gjat kohs kur je n haxh, tekbiret thuaji me z te lart.

129. Gjat kryerjes s haxhit shpeshto sjelljen (tavafin) rreth Qabes, puthe gurin e
zi( ) si dhe kndin e Qabes apo vetm shenjat e tyre.

130. Ruaju rrmujs s njerzve n mnyr q t mos lndosh asknd apo t

lndohesh nga dikush tjetr.

131. Shuaje etjen duke pir uj zemzemi.

132. Bj sa m shum vepra t mira gjat dhjet ditve t Dhulhixhes.

133. Prgatitu pr pritje n Arafat duke pastruar gjoksin tnd nga t gjitha urrejtjet,
inatet, smundjet dhe plagt shpirtrore.

134. Shpejto q gjuajtjen e gurve dhe ceremonit e tjera t haxhit ti kryesh n

kohn e duhur.

135. Mos lejo q gruaja jote t marr rrugn pr haxh dhe vende t tjera prvese
me prezencn tuaj apo me ndonj t afrm t familjes (mahrem).

136. Fal shum namaze n xhamin e Mekkes, n xhamin e Pejgamberit alejhi

selam n Medin dhe n Mesxhidul Aksa.

137. Ki kujdes q mos t zemrosh asknd nga banort e Meks dhe Medins, e as
mos i frikso ata pr nder t fqinjsis me kto vende t bekuara.

138. Kur t kthehesh nga udhtimi, mos hyr n shtpi befas, e as natn, pa
paralajmrimin e familjarve n avanc.

Kshilla mbi luftn islame (xhihadin)

139. Bhu trim e mos u frikso! Pejgamberi alejhi selam ka krkuar ndihm nga
Allahu i Madhrishm q t na ruaj nga frika.

140. Mos u nis n luft pa marr plqimin e prindrve.

141. Nse te sht dhn rasti t luftosh n rrug t Allahut, ather qndro stoik
n frontin ku t kan caktuar.

142. Krko nga Allahu i Madhrishm q t vritesh si shehid (martir) n rrugn e Tij.

143. Prderisa je n luft, prpiqu t veprosh pun t mira sa m shum; prmende

Allahun do mngjes dhe mbrmje, agjro t hnave dhe t enjteve dhe mbi t
gjitha; nse ke borxh, paguaje sa m shpejt, pr arsye se Allahu xh.sh i fal t gjitha
pos borxhit, i cili nuk i falet as shehidit.

144. Doemos duhet t msosh gjuajtjen dhe prdorimin e t gjitha llojeve t

armve; ki kujdes t mos i braktissh pasi ta kesh msuar prdorimin e tyre,
prndryshe do t harrosh se si ti prdorsh n kohn e duhur.

145. Mos merr pr shnjestr ndonj krijes t gjall.

146. Pastroje qllimin para nisjes pr n luft; mos tolero q synimi i shkuarjes sate
n luft t jet lakmia pr plakn e lufts apo q t behsh i famshm me guximin
dhe prkushtimin tnd.

147. Ruaju q mos t iksh nga fronti i lufts, pr arsye se ikja nga mejdani i lufts
llogaritet prej mkateve t mdha.

148. Ki kujdes nga marrja e plaks s lufts para se ajo t ndahet n mnyr t
drejt dhe n pranin e njerzve!

149. N qoft se nuk t sht dhn rasti t luftosh, ather fliti vetes rreth lufts
dhe zellin q ke pr t, n mnyr q t mos vdessh me veorit e hipokritve.

Kshilla mbi leximin dhe msimin e Kuranit

150. Msojua leximin e Kuranit fmijve dhe bashkshortes tnde dhe urdhroji q
tua msojn t tjerve.

151. Bje zakon q Kuranin ta lexosh ngadal dhe zbukuroje zrin gjat leximit t tij.

152. Kuranin lexoje duke medituar pr kuptimet e tij; zbatoji urdhrat pr t cilat na
ka urdhruar Allahu dhe ndale veten nga ndalesat q Allahu ka caktuar pr robrit e
Tij.

Kshilla mbi leximin dhe msimin e Kuranit

140. Msojua leximin e Kuranit fmijve dhe bashkshortes tnde dhe urdhroji q
tua msojn t tjerve!

141. Bje zakon q Kuranin ta lexosh ngadal dhe zbukuroje zrin gjat leximit t
tij!
142. Kuranin lexoje duke medituar kuptimet e tij; zbatoji urdhrat q Allahu na ka
urdhruar dhe ndalohu nga ndalesat e Allahut pr robrit e Tij.

Kshilla mbi t prmendurit e Allahut (dhikrin) dhe lutjet (duat)

143. Prkujtoje Allahun e Madhrishm (shpeshtoje dhikrin) vazhdimisht, si n

heshtje po ashtu edhe haptas, dhe ruaju q mos ta harrosh Allahun nga gjuha jote.

144. Shko n tubimet e dhikrit (aty ku prmendet Allahu), ngase ato llogariten prej
kopshteve t xhenetit.

145. Kurrsesi mos lejo q t shkosh n ato tubime ku emri i Allahut nuk prmendet,
e as prshndetje (salavatet) ndaj Pejgamberit [alejhis selam]nuk drgohen.

146. Kur t ngrihesh nga tubimi, gjithmon kndoje lutjen n vijim: Subhneke,
Allahumme ve bihamdike, Esh-hedu En L Ilhe Il-la Ente, Estagfiruke, ve Etbu
ilejke.

147. Prkushtohu ndaj dhikrit t prmendurit- t Allahut pas do namazi.

148. Krko ndihm nga Allahu prderisa jeni n sexhde duke u prkulur, lutu1 pas
do namazi dhe n pjesn e tret t nats.

149. Prmende Allahun n vende t gafletit, n vende ku m s paku prmendet

emri i Tij, si jan tregjet, vendet e biznesit, e t ngjashme me to.

150. Krko nga Allahu q t ti fal mkatet, t t jap fat n fen dhe besimin tnd,
si dhe shndet t mir n kt dhe botn e amshueshme.

151. Prmirsoje mendimin n Allahun e Madhrishm; Atij dorzoja t gjitha

prcaktimet (njeriu planifikon ndrsa Allahu cakton), andaj mos t themi se kam
krkuar nga Allahu kt e kt apo gjra q nuk prkojn me raportet njeri
Krijues.

152. Bj dua dhe lute Zotin duke qen prezent edhe trupi edhe zemra, ti keni frikn
Atij dhe mos u lutni me zemra t pavetdijshme.

153. Gjat lutjeve kndo duat (lutjet) t cilat jan transmetuar nga Pejgamberi
[alejhis selam], pasi ato jan m t mira dhe m t dobishme.

154. Lutjen filloje me falnderim ndaj Allahut dhe me prshndetje [salavate]mbi

Pejgamberin [alejhis selam], m pas prfundoje me at para se t thoni amin.

155. Lutu pr vllan tnd fshehurazi dhe krko nga ai q t prmend edhe ty n
lutjet (duat) e tij dhe kurrsesi mos u lut kundr vllait musliman!

156. Krko falje nga Allahu (bj istigfar) gjat nats, e sidomos gjat kohs se
agimit (gjat syfyrit).
157. Vazhdimisht drgo salavate mbi Pejgamberin [alejhis selam], vemas n vigjilje
t s premtes dhe gjat dits s saj.

Kshilla mbi shitblerjen

158. Shpejto q t gjesh furnizimin, ushqimin, veshmbathjen, punn; ruaju nga

papunsia dhe prtacia!

159. Korrigjoji shitblerjet n mnyr q t jen n prputhje me ligjin e Allahut, ndaj

ruaju nga shitblerjet e pahijshme!

160. Ki kujdes q mos t merresh me shitblerje t ndaluar (haram) e as t

pasurohesh prmes kamats (interesit, fajdes, kreditit)! [16]

161. Mos e lavdro mallin q ke n pronsi, por lre blersin ta shikoj at dhe t
mendoj ai personalisht!

162. Largohu nga gjrat e dyshimta![17]

163. Bhu i sjellshm dhe zemrgjer gjat shitjes dhe blerjes; trego sjellje t mira
gjat krkimit t riskut (furnizimit) dhe gjat performancs s shitblerjes!

164. Po qe se blersi sht penduar pr mallin q ka bler, ktheja t hollat dhe

pranoja pendimin, pa dyshim q Allahu i Gjithmshirshm do ta pranoj pendimin
tnd Ditn e Llogaris!

165. Mos pakso gjat matjes s mallit duke i ngrn hakun blersit!

166. Kshillo gjat shitblerjes dhe ruaju nga mashtrimi!

167. Mos ndrhyj gjat shitblerjes s vllait tnd musliman derisa t prfundoj ai
dhe mos u fejo me at vajz e cila sht fejuar apo sht duke u fejuar![18]

168. Ruaju nga monopolizimi (grumbullimi i mallrave me qllim t shitjes me mim

m t lart n koht e vshtira)![19]

169. Bhu i sinqert n punt q realizon; ruaju nga gnjeshtra dhe betimi i
rrejshm![20]

170. Bhu i besueshm dhe ruaju nga mashtrimet, pasi Pejgamberi alejhi selam
transmetohet t ket thn n lidhje me kt: Me prpikri kryeje amanetin q t
sht besuar dhe mos tradhto at q te ka tradhtuar!

171. Mos e bj shprehi t marrsh borxh (para me hua), mirpo nse huazon,
ather ta kesh qllimin q sa me shpejt ti kthesh parat atij q ti ka huazuar!

172. Mos e vono borxhin kur ke mundsi t paguash, ngase vonesa n kt rast
konsiderohet padrejtsi (zullum)!
173. Shpejto q personit q ka ndrruar jet dhe t cilit ia do t mirn, ti paguash
borxhet!

174. Ruaju betimit t rrejshm krcnues!

175. Ruaju nga krediti (kamata, interesi, fajdeja) zemrimi, vjedhjes, plakitjes dhe
mashtrimit!

176. Asgj mos merr nga pasuria e tjetrit pa lejen e pronarit, qoft edhe
prkohsisht!

177. Puntorin paguaje sa me par, para se djerst ti jen thar!

178. Mos shpenzo nga pasuria jote pa pasur ndonj qllim t arsyeshm!

Kshilla rreth bashkshortsis (nikahut)

190. Ule shikimin tnd dhe mos shiko pa kontroll, ngase shikimi sht shigjet
helmuese!

191. Kur t jesh n rrug, mos hyr mes dy grave, por merr ann e djatht ose t
majt!

192. Martohu sa m shpejt, ngase ai q martohet ka m shum mundsi ta ruaj

shikimin dhe nderin e tij!

193. Kur t vij koha pr martes, zgjidhe gruan besimtare dhe t devotshme![21]

194. Mos u b nismtar i divorcit, sepse shkurorzimi sht prej gjrave t lejuara
t ciln Allahu e urren m s shumti!

195. Trheqja vrejtjen grave, vajzave dhe t afrmeve t tua, q mos t krkojn
divorc nga burrat e tyre pa pasur ndonj arsye t fort!

196. Mos e mso gjuhn tnde q ti drejtohesh gruas me prbetim pr

shkurorzim![22]

197. N pamundsi t martess, prmbaje nderin tnd, derisa Allahu t t begatoj

me dhuntit e Tij dhe forcohu me agjrim!

198. Nse ty si prind t vjen dhe t krkon dorn e vajzs sate ai q ju knaq me
fen dhe moralin e tij, ather martoje me t vajzn dhe largoju mehrit t shtrenjt!
[23]

199. Shpalle kurorzimin dhe bj dasm me aq sa mundesh!

200. Mos tolero q fejesn ose dasmn ta kremtosh me gjra t ndaluara, si jan
prdorimi i veglave muzikore, dfrimi, zbavitja etj.!

201. Bashkshortes tnde paguaja hakun e saj t merituar, mehrin dhuratn e

martess, prfilli obligimet q ke ndaj saj dhe sillu me t me sjellje t mira!

202. Tregoji bashkshortes tnde obligimet martesore, t cilat duhet ti kryej n

mnyr t vazhdueshme!

203. Mos bj marrdhnie intime me gruan tnde prderisa ajo sht n t

prmuajshmet apo lehon (me hajz apo nifas)!

204. Msojua grave t tua dispozitat dhe normat e fes islame dhe mos lejo q ato
t praktikojn kotsit dhe bestytnit!

205. Nse ke n bashkshortsi njkohsisht m shum se nj grua, ather ji i

drejt n ndarjen e kohs me to. Ruaju nga padrejtsia!

206. Kujdesu pr gruan dhe fmijt e tu dhe ki kujdes nga koprracia!

207. Ki kujdes q mos ta humbassh asknd nga ata q ke nn prkujdesjen tnde!

208. Vri fmijs nj emr t mir!

209. Mos i favorizo meshkujt mbi vajzat!

210. Kur sht fjala pr dhurata, prpiqu q mes fmijve t krijosh ambient barazie
dhe uniteti!

211. Edukoji fmijt e tu dhe kur t arrijn ti dallojn gjrat [24], angazhoji q ti
praktikojn normat baz t fes islame, n mnyr q t adaptohen me to.
Gjithashtu n at mosh fmijt ndaji secilin n shtratin e vet.

212. Unifikohuni me bashkshorten pr metodologjin q do t ndiqni rreth

edukimit t fmijve, pr shkak se mospajtimet e prindrve ndikojn negativisht n
edukimin e tyre!

213. Martoji fmijt kur t arrijn moshn e pjekuris!

214. Ruaju dhe assesi mos u b shkaktar q ti prishsh marrdhniet e dy

bashkshortve!

215. Grat e tua urdhroji pr tu mbuluar trsisht sipas normave q ka parapar

(obliguar) Islami, pr ta ruajtur nderin e tyre dhe pr ta mbajtur lumturin e
shoqris dhe t mjedisit ku jetoni. Pa dyshim q zbulimi i femrs dhe zhveshja e saj
shpie n shkatrrimin dhe rregullimin e shoqris!
216. Urdhroji grat tuaja t mbulohen edhe nga ata q nuk e kan t ndaluar pr
martes, si djali i xhaxhait, djali i dajs, vllai juaj etj., sepse sot jan msuar grat
q para personave t lartshnuar t dalin t zbuluara (pa shami)!

217. Mos prano q grat tuaja t shkojn te rrobaqepset jomuslimane pr t qepur

veshjet e tyre!

218. Trhiqja vrejtjen grave t tua q t mos dalin nga shtpia me veshje pa
mang ose me mng (krah) t shkurtr, madje edhe nse e kan veshur nn
mantel, pr arsye se mund t ballafaqohen me situata q krkojn shtrirjen e dors
apo t krahut si dhe era mund ti zbuloj ato pa dashje.

219. Trhiqja vrejtjen grave t tua q t mos mbathin orap t tejdukshme e as

orap me ngjyra, por orape me ngjyr t zez e t mbyllur, q nuk kan
zbukurime!

220. Mos lejo q grat e tua t mbathin kpuc t zbukuruara, t cilat trheqin
shikimin e meshkujve!

221. Trhiqja grave t tua vrejtjen q t mos dalin n tregje e t shtyhen me burra
t huaj dhe t zbulohen para shitsve, pr arsye se Allahu ka xhelozi ndaj ktyre
gjerave, por edhe besimtari gjithashtu.

222. Ndaloji grat e tua nga zotimi pr t ndezur zjarre e qirinj te varret e evliave
(njerzve t devotshm), ngase nj gj e till sht e ndaluar juridikisht n fen
islame!

223. Mos i lejo grat e tua q t abstenojn nga disa lloje t lejuara ushqimi n
shenj afrimi tek Allahu, sepse edhe kjo gj sht e ndaluar sipas sheriatit islam!

224. Ndaloji grat e tua q t mos dalin n prcjelljen e xhenazes (t mos marrin
pjes n ceremonit mortore)!

225. Msoje gruan tnde dhe vajzat e tua q ti ruajn sekretet e burrave t tyre!

226. Trhiqja vrejtjen gruas dhe vajzave t tua q t mos i lndojn burrat e tyre
me ndonj fjal, vepr apo me ndonj mosmarrveshje tjetr!

227. Kshilloji grat e tua q t mos shoqrohen me gra t pambuluara nga frika e
infektimit prej tyre, sepse t pajtuarit me gjynahe sht mkat gjithashtu!

228. Mos lejo q grat dhe vajzat e tua t shkojn n dasma (ahengje, fejesa,
martesa etj.) n t cilat kndohet, krcehet, vallzohet dhe ka muzik!

229. Ndaloji grat e tua q t mos flasin rrugve dhe t qeshin n vende t tilla!

230. Kshilloji grat q t mos flasin me mysafiret e tyre te dera e shtpis!

231. Trhiqja vrejtjen grave dhe vajzave t tua q t mos flasin me burra t huaj,
vetm n raste t domosdoshme, kur e krkon nevoja, dhe n at rast t flasin pas
perdes dhe duke mos e thyer zrin e tyre gjat biseds!

232. Grave msojua rndsin e qndrimit t tyre n shtpi, pr shkak se ato jan
krijuar me qllim q ti edukojn fmijt n shtpi. Kur t dalin nga shtpia, t mos
dalin pa plqimin e burrit!

233. Mos lejo q grat dhe vajzat e tua t dalin n piknik apo n vende dfrimi t
vetmuara, po ashtu t mos shkojn n kinema, pr shkak se atje do t msojn
vetm shthurje, turpri e rregullime!

Kshilla rreth veshjes

234. Vendose allmn dhe mbaje ksuln, ngase nj gj e till sht m e

prshtatshme pr muslimanin.

235. Mos vish rroba t gjata, q i tejkalojn nyejt (zogjt) e kmbve dhe mos ec si
arrogant (mendjemadh)!

236. Vishu ashtu si vishen muslimant dhe mos u prngjaj mosbesimtarve dhe t
degjeneruarve!

237. Kur t vishesh, fillo nga e djathta, kurse kur t zhvishesh, fillo nga e majta. Kjo
kshill vlen si n veshje edhe n mbathje t kpucve.

238. Mos e lejo bashkshorten t vishet me rroba t shkurtra dhe t ngushta, e as

me pantallona ku mund t duket aureti pjest e turpshme t trupit ose mund t
prshkruhet trupi i saj.

239. Mos vish mndafsh (sfill) e as mos mbaj ar pr shkak se veshja dhe mbajtja e
tyre jan haram t ndaluara pr meshkujt.

240. Mos u prngjaj grave dhe mos lejo q gruaja jote t imitoj burrat.[25]

241. Largohu nga veshja e rrobave q t dallojn n shoqri; si ato q jan t

standardit shum t lart, po ashtu edhe to q jan t standardit shum t ult.

242. Kur t vishesh me rroba t reja, jepi sadaka lmosh t vjetrat!243. Lshoje
mjekrn, ngase Pejgamberi salallahu alejhi ue selem ka thn: Mustaqet shkurtojini
dhe mjekrat lshojini.![26]

Kshilla rreth ushqimit dhe pijeve

244. Ji modest, knaqu edhe me t paktn dhe sa t kesh mundsi ha vetm nga
ajo pasuri q prfiton me duart e tua!

245. Mos ha asgj, prvese ushqim hallall dhe t mir![27]

246. Pastroji duart para dhe pas ngrnies!

247. Prmende emrin e Allahut para ngrnies dhe pirjes duke thn Bismilah dhe
kur t mbarosh, falnderoje At duke thn Elhamdulilah.

248. Ushqehu dhe pi me dorn e djatht dhe njkohsisht edhe kur t marrsh apo
t japsh dika, vepro me dorn e djatht!

249. Ha para vetes!

250. Mos u ngop kur ha!

251. Msoje familjen dhe fmijt e tu q t han ushqim s bashku!

252. Nse je i ftuar n ndonj gosti, ather prgjigju ftess, prve nse n at
vend ka gjra t ndaluara, t cilat nuk ke mundsi ti ndryshosh!

253. Mos merr pjes n ndonj manifestim -zijafet- pa qen i ftuar!

254. Mos ha ushqim tjetrkund prve tek njerzit e devotshm (q ia kan frikn
vetm Allahut) dhe mos lejo q ushqimin tuaj ta haj dikush tjetr prve t
devotshmve!

255. Mos prdor ent prej ari dhe argjendi, se me t vrtet ato jan t ndaluara
rreptsisht!

256. Mysafirin nderoje dhe mos u b as dorshtrnguar (koprrac) e as mos e tepro

n shpenzime!

257. Nse shkon diku mysafir, mos e mundo shum (mos e bezdis)!

258. Kafsht q jan t lejuara pr tu therur, theri ashtu si duhet, si dhe ato q na
jan lejuar ti therim sipas sheriatit, theri mir dhe mos ndshko asnj krijes t
gjall!

Kshilla rreth pushtetit lidershipit

259. Ki kujdes nga pozita dhe pushteti, sepse n shumicn e rasteve ajo sht nj
humbje e madhe!

260. Nse ngarkohesh me ndonj post, ather ji i drejt ndaj njerzve!

261. Merr pran vetes nj vlla i cili t kshillon dhe konsultohu me njerz pr do
gj!

262. Ruaju nga padrejtsia ndaj t tjerve, ngase Ditn e Kiametit ajo do t jet
errsir!

263. Ruaju nga ryshfeti[28]!

264. Kur t zgjedhsh dik pr zvends apo mkmbs, zgjidh m t mirin dhe m
t dobishmin!

265. Lidershipin respektoje n do gj t ligjshme dhe lutu pr ta n t mir dhe q

t udhheqin mir!

266. Mos e lejo veten q t hysh te udhheqsit e padrejt (zullumqart), prve

nse ke ndonj nevoj t domosdoshme!

267. Mos i ofro ndihm n programin e tij udhheqsit q thrret n gjra t kota e
as t padrejtit n padrejtsin e tij!

268. Mos syno knaqsin e njerzve duke hidhruar Allahun, Krijuesin e gjithsis!

269. Bhu i drejt dhe i qndrueshm dhe mos u frikso nga kritikat e as mos krko
falnderim nga t tjert!

270. Largohu nga dshmia e rrejshme dhe mos e mbulo t vrtetn!

Kshilla kundr veprave penale

271. Mos i bj lajka askujt dhe mos ki frik nga asnj krcnim kur je duke punuar
n rrugn e Allahut Fuqiplot!

272. Urdhro pr t mir, ndalo nga e keqja dhe bhu i durueshm ndaj asaj q t
ka goditur!

273. Ruaju q fjalt dhe kshillat t mos bien ndesh me veprat e tua!

274. Mos tolero n ndshkimin e shkelsve t ligjeve t Allahut![29]

275. Mbuloji t metat e muslimanit dhe mos ia shpalos ato!

276. Largohu nga t gjitha gjrat e ndaluara, t vogla qofshin ato apo t mdha,
mos mkato ndaj Allahut dhe mos ndihmo asknd q ti bj Atij mkat!

277. Mkatet e vogla mos i nnvleftso duke i shikuar si t vogla, sepse me t

vrtet trajtimi i till ndaj tyre sht shkatrrues!

278. Ruaju nga konsumimi (pirja) e alkoolit; shitja, blerja dhe ulja me njerz t cilt
konsumojn alkoolin![30]

279. Mos iu afro imoralitetit (zinas)! M t vrtet imoraliteti sht vepr e flliqur,
shkakton hidhrimin e Allahut dhe sa rrug e keqe q sht ajo!

280. Ruaju nga homoseksualizmi![31]

281. Ki kujdes nga vrasja e njeriut, sepse vrtet vrasja llogaritet ndr mkatet m t
mdha!

Kshilla rreth mirsjelljes dhe miqsis

282. Sillu mir ndaj prindrve dhe ki kujdes nga mosrespektimi i tyre!

283. Farefisin (akraban) vizitoje shpesh dhe ruaju q mos ti ndrpressh lidhjet
me ta!

284. Bhu i mshirshm ndaj jetimit dhe nderoje at!

285. Sillu mir ndaj fqinjit! Mos e dmto at dhe duro nse ai t shkakton ndonj t
keqe!

286. Njerzit e mir vizitoji sa m shpesh, gjithashtu edhe me vllezrit me t cilt

t lidh feja e Allahut t Madhrishm shkmbe vizita!

287. Dashuro vetm pr hir t Allahut dhe urrej po ashtu vetm pr hir t Allahut,
ngase kjo sht prej lidhjeve m t forta t besimit!

288. Shoqrohu me njerz t mir dhe ruaju nga shoqria e keqe dhe e brisht!

289. Mos u ul me gjynahqart, t cilt Allahut i bjn mkat dhe mos i dgjo as
bisedat e tyre!

290. Mbill pem frytdhnse duke i shrbyer kshtu vetes dhe t tjerve!

291. Nse ndokujt i ke dhn dika, mos ia krko at prsri!

292. Shpejto q ti mbulosh nevojat e muslimanve dhe fut tek ata gzim dhe hare!

Kshilla rreth edukats (Edebit)

293. Emrin Allah madhroje sa her q ta prmendsh At duke thn Azzeve xhel-
le i Madhruar qoft, e t ngjashme!

294. Drgo salavate (prshndetje) mbi t Drguarin e njerzis, Muhamedin,

lavdrimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi t, sa her q t prmendet emri i tij!

295. Emrat e njerzve t devotshm (evliave) prmendi me edukat duke thn:

Allahu qoft i knaqur me ta. Mos harro se nuk sht prej evliave do person t cilit
i sht ndrtuar monument varri apo tyrbe!

296. Bhu i marrshm dhe ki kujdes nga arroganca dhe kokfortsia, pr shkak se
turpi marrja sjell vetm t mira!

297. Me njerzit komuniko sipas nivelit t tyre intelektual!

298. Largohu nga sharjet (fjalt e pahijshme) dhe poshtrsit e tjera!

299. Pajisu me sjellje dhe moral t mir, ngase m i miri prej njerzve sht ai i cili
posedon moralin (edukatn) m t mir!

300. Largoje hidhrimin nga vetja jote dhe prmbaju zemrimit t madh!

301. Bhu sa m i but, i matur dhe i kujdesshm dhe ruaju nga vrazhdsia dhe
nxitimi (t shpejtuarit)!

302. Le t jet fytyra jote e hapur, ji i buzqeshur dhe fjalt e tua t jen t mira si
dhe ki kujdes nga zymtsia!

303. Mos i ndrhyj tjetrit prderisa sht duke folur, por dgjo me respekt!

304. Mos u vetmo s foluri me tjetrin duke anashkaluar tjetrin kur n prani jan tre
veta!

305. Jepi selam atij q e njeh dhe atij q nuk e njeh!

306. Selamin (prshndetjen) thuaje ashtu si ka ardhur n sunetin e t Drguarit

alejhisselam: Esselamu Alejkum e mos b me shenj t dors apo t koks
prvese pr ndonj paralajmrim (kshill)!

307. Ki kujdes q t mos kesh dshir q njerzit t ngrhen n kmb pr ty!

308. Prshndetu dor pr dore me meshkujt, sepse vrtet kjo bn q t falen

mkatet![32]

309. Mos hyr n shtpin e askujt pa marr leje nga pronari dhe pa tu lejuar hyrja!
[33]

310. Mos spiuno e as mos dgjo bisedn e atyre q nuk kan dshir ti dgjosh!

311. Distancohu n raste kur ka przierje n ndeja mes grash e burrash po q se

vren dobsi n fetarin tnde!

302. Mos e braktis asknd prve se pr hir t Allahu, gjithashtu largohu nga grindja
dhe konflikti!

303. Mos ofendo asknd dhe pr asnjrin mos prshkruaj vetit e tij t kqija!

304. Mos mallko asknd n kt bot, as kafsht e as gjrat e ngurta!

305. Ki kujdes nga shpifjet dhe akuzat e njerzve n shtjet q kan t bjn me
nderin dhe moralin e tyre, ngase kjo bn pjes ndr mkatet m t mdha!

306. Mos e tremb ndonj musliman e as mos e dmto at!

307. Prpiqu q ti pajtosh njerzit n mes vete, qoft edhe duke prdorur
gnjeshtrn e lejuar![34]

308. Po q se ndokush t ka krkuar falje, ather pranoja arsyetimin. Madje

prpiqu q para se t krkoj ai falje, ta arsyetosh at!

309. Mos etiketo asknd me llagape e emra t kqij, e as mos e thirr at me ofiqe t
tilla, por thirre at me emrat m t dashur dhe m t preferuar pr t!

310. Ruaju nga nemimeja! Nemime sht mbartja e fjalve n mes njerzve duke
pasur pr qllim prishjen ndrmjet tyre.

311. Ki kujdes nga prgojimi (gibeti)[35]! Gibeti sht kur ti flet pr vllan tnd n
mospranin e tij pr gjrat q ai nuk dshiron ti prmenden.

312. Mos shpif pr asknd e as mos e poshtro!

313. Mos i kushto rndsi dgjimit t gjrave pr t cilat nuk lejohet t flitet!

314. Mos shkruaj asgj nga ajo q sht ndaluar t flitet pr t ose t dgjohet!

315. Krijo mendime t mira pr njerzit dhe ik nga paragjykimet, sepse pa dyshim
disa mendimet e kqija jan mkat!

316. Flit t mirn, prndryshe hesht!

317. Bhu zemrmir dhe mos u bj ziliqar e as dashakeq!

318. Ji modest dhe mos u b mendjemadh e as mos u kreno para t tjerve!

319. Mos u dashuro me veten dhe punt e tua!

320. Mos e lavdro veten dhe mos pretendo at q nuk e posedon n vete!

321. Mkatarit, bidatiut (shpiksit n fe gjra t reja), mosbesimtarit etj. mos ju

thuaj zotria im!

322. Ji i sinqert dhe mos gnje, sepse vrtet gnjeshtra sht prej gjynaheve m t
mdha!

323. Mos u bj dyfytyrsh; pran disave paraqitesh me nj fytyr, kurse pran disa
t tjerve me fytyr tjetr!

324. Mos u beto n dik tjetr prvese n Emrin e Allahut Fuqiplot dhe mos e
shpeshto betimin, qoft edhe pr gjra t vrteta!

325. Mos prmo asknd, pr arsye se nuk ka asnj dallim n mes njerzve
prvese atij q dallohet me devotshmri si dhe gjrat gjykohen sipas prfundimit
t tyre!
326. Largo do penges nga rruga!

327. Mos e kalo kohn duke qndruar rrugve, npr kafene si dhe mos hyr n
vende dfrimi (klube t nats, kinema, diskoteka etj.)!

328. Realizoje premtimin e dhn e mos tradhto!

329. Mos krko ndihm nga magjistart dhe fallxhort, e as mos u beso
gnjeshtrave t tyre, e pastaj t shkatrrohen veprat q ke br![36]

330. Mos skulpturo pamje t njerzve apo t kafshve, pr arsye se Ditn e

Llogaris dnimin m t dhimbshm do ta ken skulptort!

331. Mos i madhro fotografit e njerzve dhe gjallesave duke i varur ato npr
muret e shtpis apo duke u kushtuar atyre rndsi t posame! Me ket veprim do
t ndalosh hyrjen e engjjve (melaqeve) brenda n shtpi!

332. Mos luaj me zare e as loj tavlle dhe lojra t tjera t ngjashme!

333. Mos kndo vargje t thurura me prmbajtje t prishur dhe t shfrenuar dhe as
mos e lejo veten q ti dgjosh ato!

334. Mos dgjo gjra dfryese e as vegla muzikore, duke prfshir ktu edhe
tupant e darabukun! Ki kujdes po ashtu n posedimin e tyre!

335. Mos luaj me fluturimin e pllumbave!

336. Mos e mbyll n kafaz bilbilin dhe llojet e tjera t shpendve!

337. Mos fli mbi pllakn e parrethuar me mur apo parmak![37]

338. Mos fli prmbys, ngase kjo sht mnyra e t fjeturit t shejtanit dhe kjo
mnyr e t fjeturit e hidhron Allahun e Madhrishm![38]

339. Mos u ul n mes t hijes dhe rrezeve t diellit![39]

340. Mos e hap gojn kur t gogsiksh (kur t merr gjumi), por mbuloje at me
shpinn e dors s majt. Mos e ngre zrin gjat teshtims dhe gromsims!

341. Kur t teshtij ndokush, thuaj: Jerhamukallah Allahu t mshiroft-, pasi ai

t ket thn: Elhamdulilah -falnderuar qoft Allahu. M pas ai le t prgjigjet
me lutjen: Jehdikumullahu ve juslih balekum Allahu ju udhzoft dhe jua
prmirsoft mendimin tuaj!

342. Mos u b pesimist nga asgj dhe mos e mendo se dikush tjetr ka ndikim n
nj veprim t caktuar prpos Allahut![40]

343. Mos u var kmbore (bagtive) e as mos mbaj qen n shtpi prve nse ke
nevoj pr gjueti apo ruajtje t pasuris!
344. Ruaju nga fishkllima dhe duartrokitja, sepse ato jan gjeste t
mosbesimtarve!

S fundi

355. Bhu asket n knaqsit e dynjas dhe synues i knaqsive t ahiretit!

356. Nga kjo bot mos merr asgj m shum se t mjafton pr nevojat e tua,
sepse prndryshe do t marrsh kalbsirn!

357. Shpejto n pendim pr t gjitha mkatet q ke vepruar dhe veprn e keqe

pasoje me t mir, e cila e shlyen at (t keqen)! Gjithashtu ki kujdes nga zvarritja e
pendess duke e shtyr pr m von!

358. Gjat pendimit tnd; ndieje keqardhjen pr at q ke vepruar (nga veprat e

kqija), bhu i vendosur se nuk do t kthehesh m n mkate dhe shpeshtoje
istigfarin (krko falje sa m shpesh duke thn Estagfirullah). Po ashtu nxito n
kompensimin e veprave q t kan kaluar si; namazi, zekati, agjrimi dhe t
ngjashme me to! Orvatu q njerzve tua kthesh borxhet dhe t drejtat e tyre q ke
pasur obligim karshi tyre duke i bartur edhe pasojat e tyre!

359. Dedikoje kohn pr adhurim aq sa t kesh mundsi dhe drejtohu kah Allahu
duke i respektuar urdhrat e Tij!

360. Shpeshtoji punt e mira, e n veanti n kohn e fesatit dhe qesatit (kur
popullin e kaplon shkatrrimi dhe prishja e moralit)!

361. Vazhdo n pun t mira, se vrtet puna m e dashur tek Allahu sht ajo q
kryhet n vazhdimsi, edhe nse sht e pakt!

362. Mos t brengosin shtjet e ksaj bote! Varfria mos t t friksoj, por krko
mbrojtje tek Allahu q t t ruaj nga ajo, sepse krkimi i mbrojtjes tek Allahu sht
veori e njerzve t mir.

363. Knaqu me at q Allahu i Madhrishm ka caktuar pr ty dhe mos shfaq

paknaqsi!

364. Largoje syrin nga pasuria e njerzve, do t t duan njerzit dhe njhersh do
bhesh i pasur si dhe largoje syrin nga kjo bot, do t t doj Allahu i Madhrishm!

365. Mos shiko n at q sht m i ult (dobt) se ti n shtjet fetare, por shiko
dhe merr shembull n at q sht m i mir dhe m i ngritur (fetarisht)![41]

366. Mos shiko at q sht m i ngritur se ti n shtjet e ksaj bote (dynjas), por
merr msim nga ai q sht m keq se ti!

367. Hulumtoji gjrat e lejuara hallall, ngase ky sht obligim pas obligimeve
(farzeve) t caktuara t Allahut!
368. Asgj mos ha nga ajo q sht e vjedhur, prndryshe do prfshihesh n at
mkat!

369. Ushqehu me ushqim hallall, do t t pranohen lutjet (duat)!

370. Bhu si bleta, e cila ushqehet me gjra t mira dhe bn gjra (prodhime) t
mira!

371. N mes teje dhe t ndaluars haramit, vendos nj perde nga hallalli!

372. Gjuhn ruaje dhe mos fol pr at q nuk t takon, pr shkak se kjo sht cilsi
e fetaris s lart t muslimanit!

373. Bhu i besueshm, sepse ai q nuk sht i besueshm, nuk posedon as fe

(din)!

374. Friksoju shum Allahut dhe mos u bj i guximshm kundr Tij

375. Shpreso n faljen e Allahut t Madhrishm dhe n mshirn e Tij dhe ki

mendim t mir pr Allahun!

376. Bhu i durueshm kur t godasin sprovat dhe fatkeqsit, falnderues kur
Allahu t begaton me t mira!

377. Mos u shqetso prej sprovave q t godasin e as mos u mrzit pr gjrat e

dynjas q t ikin!

378. Mos mbaj hajmali, sepse nj gj e till sht e shirk (ortakri Allahut) dhe mos
u kuro prvese me an t mnyrave t ligjshme islame!

379. Shrohu nga smundjet, se me t vrtet Ai q ka lshuar smundjen, ka

krijuar edhe ilain!

380. Duaji muslimant pr hir t Allahut, do t t doj Allahu!

371. Vizitoji t smurit dhe solidarizohu me ta duke ju dhn gajret!

382. Lutu pr shrimin e t smurve edhe n mospranin e tyre!

383. Mos fli asnj nat pa e shkruar testamentin dhe t jesh i drejt n prmbajtjen
e tij!

384. Prgatitu pr vdekjen para se ajo t arrij!

385. Prkujtoje sa m shpesh shkatrruesin e knaqsive vdekjen!

386. Fale namazin e xhenazes, prcille kufomn deri te varri, vizitoji varrezat dhe
merr msim nga vdekja!
387. Prgatit ushqim pr familjen e t vdekurit, ngase ata kan rast q i bn t
zn!

388. Mos u ul mbi varreza dhe t tjert ndaloji nga ulja mbi to. Po ashtu mos lejo t
thyhen eshtrat e t vdekurve!

389. Varret mos i zbukuro dhe mbi to asgj mos ndrto!

390. Lutu pr t vdekurin q mshira e Allahut Fuqiplot ta mbuloj at; prmendja

vetm ant pozitive t tij! Mos i fyej t vdekurit se vrtet ata kan shkuar n at
q kan prgatitur m par dhe se fyerja apo sharja e t vdekurve i lndon t
gjallt!

381. Ruaju nga t vajtuarit (kukatja) dhe nga ky fenomen trhiqja vrejtjen t
tjerve!

392. Kshilloje gruan tnde q mos t mbaj zi m shum se tri dit, prve pr
burrin e saj!

393. Mos kalo pran varreve t zullumqarve (tiranve dhe mosbesimtarve) dhe
vendbanimeve t tyre duke qen n shkujdesje rreth asaj q ata i ka goditur!

394. Mos lr pas vete ndonj gjurm t keqe, si jan veglat muzikore apo ndonj
libr q i shpie njerzit n humner e t ngjashm me to!

395. Puno vepra t mira sa m shum, t cilat do t mundsojn shprblimin edhe

pas vdekjes tnde, si p.sh: ndrtimi i xhamive, prhapja e dituris etj.![42]

396. Pajisu me devotshmri (takvallk) do bhesh prej t dashurve t Allahut t

Madhrishm!

397. Mos u bj mendjemadh, e t bhesh nga krijesat m t kqija t Allahut!

398. Lute Allahun e Madhrishm q t t shprblej me xhenet dhe krko

mbrojtjen e Allahut nga zjarri i xhehenemit!

399. Njihu me at q punon sipas ligjit (sheriatit) t Allahut dhe shoqrohu me t

n t praktikuarit e t gjitha ktyre kshillave!

400. Le t jet La ilahe il-lallah fjala m e sinqert q e thua dhe fjala e fundit me
t ciln del nga kjo bot!

Autori: Ahmed Izzuddin El-Bejanunij

Prktheu: Mr Fehim Dragusha

Fusnota:
1. Ktu sht fjala pr hijet e pemve, ku njerzit gjat stins s vers si rezultat i
temperaturave t larta preferojn q kohn e tyre ta kalojn nn hije t pemve.

2. Ka shum raste kur banjat e muslimanve nuk jan t rregulluara sipas parimeve
islame, n fakt ato u ngjasojn banjave t huaja joislame. Pa marr parasysh
pasojat, shum shqiptar i kan ndrtuar banjat q urina t bhet n kmb. N
shumicn e rasteve, nuk mund tu shmangesh t sprkaturave. Dihet fare mir nga
historia e bujshme islame se Pejgamberi alejhi selam, duke kaluar pran disa
varrezave, kishte treguar q njri prej t vdekurve ishte duke u dnuar vetm se
nuk i kishte kushtuar rndsi kryerjes s nevojs s vogl. Feja islame vrtet q
edhe n kt shtje ka vn bazat dhe rregullat e kryerjes s nevojs s madhe
dhe asaj t vogl, prandaj t gjith ata q dshirojn t jetojn nj jet me baza t
shndosha islame, i kshilloj q t ruhen nga urina, ngase si thot edhe
Pejgamberi alejhi selam: Pastrtia sht gjysma e besimit, prandaj mbetet q ti
zbatojm thniet e Muhamedit alejhi selam. Shnim i prkthyesit.

3. Synetia sht fjal e gjuhs arabe, e cila sht huazuar n gjuhn turke, shqipe
dhe shum t tjera me nj kuptim tjetr nga ai q sht n gjuhn arabe. Meq
synetia sht tradit profetike, ather te popujt joarab sht huazuar nga fjala
sunet. N gjuhn arabe, si term ekziston sinonimi el Hitan . N terminologjin fetare
synetia d.m.th: prerja e pjess shtes n organin gjenital, n t ciln mblidhet
pjesa e mbetur e urins, ku nuk mund t pastrohet nga brendsia dhe as t largohet
era e saj e pakndshme. sht me rndsi t prmendim se Imam Maliku dhe t
tjert transmetojn nga Jahja b. Seidi, se ky kishte dgjuar Seid bin Musejjibin t
ket thn: Ibrahimi sht i pari q u b synet, i pari q priti mysafir, i pari q rroi
organet gjenitale, i pari q preu thonjt, i pari q shkurtoi mustaqet dhe i pari q u
thinj. Kur e pa kt (t thinjurit) tha: ka sht kjo (o Zoti im)? Tha: Urtsi. Tha:
O Zot! Ma shto urtsin! (shn. i prkth).

4 Sivaku ka formn e drurit. Ka lloje t shumta t sivakut. N kohn e Pejgamberit

alejhi selam, sivaku prdorej pr pastrimin e dhmbve. Me nj fjal, sivaku luan
rolin e brushs t ciln ne e prdorim sot, prandaj prdorimi i tij sht prej tradits
s Pejgamberit alejhi selam. Edhe sot e ksaj dite sivaku prdoret n vendet islame
dhe si i till shitet n t gjitha dyqanet dhe librarit islame. Vlen t prmendet se
misvaku ishte i njohur edhe para Islamit, por Islami shtoi disa gjra pr prdorimin e
tij. I Drguari i Allahut, Muhamedi alejhi selam ka rekomanduar prdorimin e
prditshm t misvakut, veanrisht pasi t zgjohemi nga gjumi; kur marrim abdest,
kur lexojm Kuran, para se t flem dhe kur goja mban er t keqe. Ekzistojn nj
mori hadithesh q flasin pr misvakun. Transmetohet nga Aishja, Allahu qoft e
knaqur me t, se Muhamedi alejhi selam ka thn: Dhjet gjra jan t natyrshme
(pr kdo q ti bj): rregullimi i mustaqeve, rritja e mjekrs, prdorimi i misvakut,
thithja e ujit me hund, prerja e thonjve, larja e duarve, shkulja e qimeve t
sqetullave, rruajtja e qimeve n vendet e turpshme dhe ruajtja e ujit. (Transmeton
Muslimi) Gjithashtu n nj hadith tjetr ka thn: Po t mos i krijonte vshtirsi
njerzve t mi, do ti urdhroja ata t prdorin misvakun n do abdest dhe
namaz. Misvaku sht nj bim natyrale q shrben pr larjen e dhmbve. Ai
merret nga degt e pemve t veanta n shkrettir. Ndryshon nga nj krahin n
tjetrn, por n Arabi dhe Azi merret nga nj pem e quajtur arak. Ky sht lloji m
i njohur t cilin e kishte prdorur edhe Pejgamberi alejhi selam. N shkenc misvaku
njihet me emrin Salvadora Persika. Meq pema arak sht shum e njohur dhe
meq e ka prdorur Profeti alejhi selam, sht studiuar gjersisht nga shkenca. Ktu
do t prmbledhim zbulime t ndryshme. sht nj pem q rritet n vende t
nxehta ekuatoriale, veanrisht n luginat e shkrettirs. sht e prhapur n jug
t Arabis Saudite, Jemen, Sudan, Egjipt, etj. Salvador Persika sht nj pem e
drejt, me blerim t prhershm dhe e vogl me gjatsi maksimale deri n tre
metra. Gjethet jan t vogla, t rrumbullakta, t shndetshme dhe t lngshme,
me arom t fort pishe ose mustardi. Pa dyshim q do urdhr q vjen nga Allahu
xh.sh. dhe Pejgamberi alejhi selam prmes t cilit synohet praktikimi i tij n jet,
duhet ta marrim pr shkak se aty hasim vetm t mira dhe dobi t ndryshme
shndetsore. Pasta natyrale e misvakut prbhet nga nj numr i madh
substancash, t cilat luajn nj rol t rndsishm n pastrimin e dhmbve.
Shum studiues kan arritur n prfundimin se misvaku prmban mbi dhjet lloje
prbrsish kimik natyral, t cilt konsiderohen si esencial pr nj higjien t
mir t gojs dhe t dhmbve. Disa nga kto komponent jan zhvendoss
papastrtish dhe zbardhues dhmbsh, disa i mbrojn dhmbt nga kariesi, disa t
tjer jan bakteriologjik dhe antiseptik, t tjerat ndihmojn pr shrim dhe n
prmirsimin e indeve, disa ndihmojn rimineralizimin e zmaltit t dhmbve dhe
disa japin shije dhe arom. (shn. i prkth).

5 Feja islame na urdhron q do pun ta fillojm nga e djathta, jo vetm abdestin.

N t gjitha sferat e jets, fjala vjen, kur flem duhet t kthehemi nga kibla (apo ne
ann e djatht), t ushqehemi me dor t djatht, ti marrim gjrat me dor t
djatht. etj,

6 Ktu mund t hyjn t gjitha format e papastrtis, si p.sh. marrdhniet

seksuale, dalja e sperms vetvetiu apo me an t ngacmimit, ndrrat e
adoleshentve e kshtu me radh. N t gjitha kto raste, obligohemi t pastrojm
trupin dhe nuk na lejohet q t hyjm n namaz duke qen t papastr, por duhet
q sa me par t gjejm uj dhe t pastrohemi n trsi. (Shnim i prkthyesit.)

7 Pr fat t keq, n Kosov dhe n vende t tjera t banuara me musliman,

ekspozimi i gjinis s kundrt sht edhe m i madh se ai n banjo publike. Hapja e
pishinave n Kosov, rregullimi i plazheve n Shqipri dhe Mal t Zi, ka br q
shum nga vllezerit dhe motrat tona t shfrytzojn rastin pr ekspozim dhe
reklamim t trupit. Dihet fare mir se t gjitha pishinat dhe plazhet jan t prziera.
Aty mund t shkoj kush t doj dhe t vishet si t doj. A do t thot se ardhja e
vers dhe pushimet verore t shfrytzohen n kt mnyr, duke par motrat tona
shqiptare t veshura me bikini dhe sikur asgj ska ndodhur? Un kam vetm nj
pyetje pr t shtruar: A do t kishin dal kto vajza dhe gra me kto bikini npr
rrugt e qytetit apo npr zyra pune? Prse t zgjidhet vetm deti? Kjo na bn t
kuptojm se t gjith jan t lir t bjn t duan ngase t pranishmit, edhe pse
jan shqiptar, jan t huaj dhe mbi t gjitha mosnjohja e Islamit ka br q e tr
kjo t merret si nj pun e thjesht. Un nuk them se Islami ndalon q t lahemi,
mirpo duhet pasur parasysh se pr do gj n kt glob ka rregulla dhe norma q
Allahu i Plotfuqishm ka vn pr robrit e tij, prandaj, nse kto plazhe jan te
rregulluara sipas normave islame, pra t jen t ndara, pr burra vend i posam,
pr grat vend i posam, kjo do t ishte edhe m mir, pasi ka njerz q vrtet
kan nevoj te shrohen nga smundje t ndryshme dhe ti kalojn ca dit n det.
Lusim Allahun q udhzimi i Tij t mbuloj trevat tona dhe njher e prgjithmon
t kuptohet Islami ashtu si duhet. (Shn. i prkth.)

9 Allahumme rabbe hdhihi ed-davetit-tmmeh, vessaltil kimeh, ti

Muhammedenil veslete, vel fadlete, vebath-hu mekmen mahmuden el-ledhi
veadtehu, (inneke la tuhliful md), Perkthimi: O Allahu im, Zot i ksaj thirrjeje t
plot dhe i namazit q do t falet, jepi Muhammedit ndermjetsimin dhe nderimin,
ngrije at ne vendin e lavdishm t cilin ia ke premtuar. Transmeton Buhariu 1/152,
(me t vertet Ti nuk e thyen premtimin) Kt shtojc t hadithit e transmrton
Bejhekiu 1/410. Dijetari Abdul Aziz bin Baz senedin e ktij hadithi e ka br t mir
(hasen) (Tuhfetul Ahjar, faqe 38).

10 Ky namaz falet para namazit t dreks, d.t.th. namazi i duhas falet prej se t
ngrihet dielli nga horizonit sa nj shtiz, domthn 30 deri 45 minuta pas lindjes s
diellit,. Pr ata q nuk kan praktikuar kt namaz, i kshilloj q ti falin nga dy
rekate, deri n tet rekate, kjo sht maksimumi. Rreth vlers s ktij namazi kan
ardhur shum hadithe, si vijojn: Pejgamberi alejhisselam thot: Pendimtar i madh
sht ai q fal namazin e duhas. (Transmeton Tabreaniu, hadithi sht hasen),
gjithashtu edhe n nj hadith tjetr Ebu Derdaja radijallahu anhu thot se
Pejgamberi alejhisselam ka thn: Kush i fal dy rekate namaz t duhas, nuk sht
gafil, (neglizhent), kush i fal katr rekate, sht adhurues, kush i fal gjasht rekate,
i mjaftojn at dit dhe kush i fal tet, sht prej t devotshmve (Hadithi sht
hasen, transmeton Taberaniu)

11 sht me rndsi pr tu cekur n kt libr se autori i librit n fjal shpeshher

kur cek natn e xhumas ka pr qllim natn e s enjtes. Te ne n Kosove kjo fjali
kuptohet ndryshe, mirpo n Islam me t hyr namazi i akshamit automatikisht ajo
nat konsiderohet nata e dits s ardhshme e jo e s kaluars. Kjo vlen pr t gjitha
nett e javs. Pra, kur flasim pr prgatitjet e xhumas, duhet ta kemi parasysh se
prgatitjet fillojn nga akshami i dits s enjte deri n akshamin e dits s premte.
(shn. i prkth).

12 Ali-Imran, ajeti: 92.

13 Nga kjo kshill msojm shum urtsi pr t cilat kemi nevoj. Kur tu japim
lmosh t afrmve tan, pa dyshim se ky gjest human forcon lidhjet familjare si
dhe sht me leht pr ne q tua besojm ndonj amanet t afrmve sesa atyre q
nuk i njohim fare, prandaj dhnia e lmoshs apo zekatit sht mir q n rend t
par tu jepet atyre q i kemi te afrm nga gjaku, mirpo nse na mundsohen
kushtet materiale, ather edhe nse u japim t tjerve, pr kt Allahu prap do t
na shprblej. Ne lidhje me kt Allahu xh.sh. thot: kado q jepni (pr Zotin),
All-llahu at e di. (Ali-Imran, ajeti: 92)

14 Shprblimi pr kt lloj te lmoshs nuk ndalet, edhe po q se dhnsi i saj ka

vdekur. (shn. i prkthyesit).

15 Pr vlern e muajit Shaban flet edhe hadithi i Pejgamberit a.s., t cilin e

transmeton Nesaiu nga Usame bin Zejdi, i cili thot: I thash: O i Drguari i
Allahut! Nuk t kam par t kesh agjruar n muajt e tjer si po t shoh n
Shaban. Tha: Ai sht muaj, n mes Rexhepit dhe Ramazanit, q njerzit e
anashkalojn, n kt muaj ngrihen veprat te Krijuesi i botve, prandaj un kam
dshir q vepra ime t ngrihet duke qen un agjerueshm. Allahu n natn e
pesmbdhjet t muajit Shaban shikon krijesat e Tij dhe ua fal mkatet t gjithve,
prve atij q ka br kufr dhe atij q ka br padrejtsi. (shtojc e prkthyesit).

16 Ditt e teshrikut (Ejjametteshrik) jan tri dit t cilat pasojn pas dits s Kurban
Bajramit. Kto dit jan: dita e njmbdhjet, edymbdhjet dhe e trembdhjet e
muajit Dhulhixheh. Jan quajtur me kt emrtime sepse namazi i Bajramit nuk
falet derisa t lind dielli, po ashtu edhe mishi i cili sht therur vendoset n diell
pr tu thar (shn. i prkth).

17 Esht e vrtet e hidhur se n ditt e sotme shohim biznese t ndryshme, t

cilat fare nuk prkojn me msimet dhe normat e shndosha islame. Ndoshta pr
disa, dikur shitblerja e alkoolit konsiderohej dika e thjesht, tashm n tregun ton
ajo sht br e prditshme, saq kta biznesmen duke par t ardhurat mujore
nga ky biznes, kan harruar se blersit e tyre do t krkojn nga ta edhe gjra t
tjera. Ajo q na trondit t gjithve sht se lakmia sht gjja m e keqe q njeriun
e shkatrron pr nj koh t shkurtr. E them kt pr faktin se njerzit e till nuk
mjaftuan vetm me alkool, ata m von filluan t hapin lojrat e fatit, bastoret,
klubet e nats, ka sht me e keqja, n trojet tona shqiptare, filloi edhe shitblerja e
drogs, t ciln po e pason prostitucioni, armt, kamata, prse e gjith kjo? Ky sht
rezultat i mosprfilljes s fjalve t Allahut. Allahu xh.sh. na ka trhequr vrejtjen
nga llojet e tilla t bizneseve duke thn n ajetin e Tij kuranor: O ju q besuat,
ska dyshim se vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja e shigjets (pr fall) jan vepra t
ndyta nga shejtani. Pra, largohuni prej tyre q t jeni t shptuar.* Shejtani nuk
dshiron tjetr, prve se nprmjet vers dhe bixhozit t hedh armiqsi mes jush,
tju pengoj nga t prmendurit Zotin dhe tju largoj nga namazi. Pra, a po i jepni
fund (alkoolit e bixhozit)? (El-Maide, 90-91)
18 Kjo kshill sht shum me rndsi pr muslimant kudo q jan, e vemas pr
vllezrit tan shqiptar, t cilt nse ke pasur rastin ti shikosh se si tregtojn
npr tregje, do t shohsh se nse dikush dshiron t blej nj lop, apo vetur, do
t vij tjetri dhe ndrhyn, duke thn se un po e blej, apo a bn q un ta marr me
kt mim. Nj gj e till sht e ndaluar juridikisht. Islami na mson q kur t
mbaroj nga diskutimi rreth mimit, ather mund t ndrhysh dhe t blesh mallin
n fjal. E njjta gj vlen edhe pr nj vajz e cila sht n prag t fejess apo
sht fejuar. Nse vajza sht fejuar dhe ti shkon e fejohesh, nj gj e till sht
haram. (shnim i prkthyesit).

19 Autori na trheq vrejtjen q t largohemi nga prfitimet e tilla, si ndodh n

kohrat e vshtira ku shum tregtar apo biznesmen, grumbullojn mallrat dhe
gjrat q jan shum t rndsishme pr jetn e njeriut, fjala vjen: mielli, vaji,
karburantet, t gjitha kto njeriu gjat lufts ka shum nevoj q ti posedoj,
mirpo pr fat t keq q kur kto ndodhin, mimet e tyre ngrihen aq lart, saq
shum shpejt kta njerz bhen trefish t pasur nga mimet marramendse.

20 Shum tregtar, t cilt nuk i kan frikn Allahut, jan n gjendje q pr t

arritur sukses n biznesin e tyre, gnjejn, betohen rrejshm, duke thn: Pasha
Zotin lopa sht e mir apo, Betohem n Allahun se vetura sht shum e mir
dhe nuk ka m t mir.

21 Pejgamberi alejhi selam ka thn: Motivet pr t cilat zgjidhet pr martes

femra jan katr; pasuria e saj, prkatsia e saj familjare, bukuria e saj dhe feja e
saj. Gjeje at me fe, prndryshe tu thafshin duart! Transmeton Buhariu, Muslimi
dhe t tjert. (Sh.p)

22 Prbetimi pr divorc ka pr qllim q burri pr do gj ta kushtzoj gruan e tij

duke i thn se o bje kt, o t shkurorzoj. Pra, autori porosit q mos t bhet
zgjidhja e martess tem q prflitet koh pas kohe dhe t lidhen t gjitha krkesat
e burrit me zgjidhjen e martess, divorcin. (Sh.p.)

23 Martesa kohve t fundit sht br nj ndr problemet m t rndsishme q

ka nevoj pr tu shruar nga shum aspekte. Shum t rinj mendojn se
bashkjetesa sht m e leht dhe me m pak prgjegjsi se martesa, duke mos e
ditur se ajo sht e ndaluar n fen islame. Ndrsa n martes, e cila bn ndrtimin
e familjes dhe qetsimin fizik dhe shpirtror t iftit, ka t mira n kt dhe n
botn e ardhshme. Mehri, apo dhurata q i jepet femrs n t holla, nuk bn t jet
sasi shum e madhe, pasi n shum vende islame mehri konsiderohet nj vshtirsi
e pakaprcyeshme. Shum t rinj vuajn pr arsye se mehri q krkon vajza sht
tejet i madh dhe si i till, martesa nuk realizohet. E tr kjo sht jo paralele me
mesimet islame, ngase n fen islame aq m pak mehr q burri i jep gruas, aq m
e bereqetshme do t jet edhe jeta martesore (Sh.p.)

24 Prafrsisht kur mbushin shtat vje.

25 Prngjasimi i njrs gjini me tjetrn sht i ndaluar n Islam dhe i Drguari i
quan t mallkuar ata meshkuj q n vete fusin gjeste t femrave, pra feministt,
dhe ato femra q ecin, vishen dhe marrin atribute t burrave. Sh. p.

26 Transmetohet nga Ibn Omeri se Pejgamberi alejhi selam ka thn:

Kundrshtoni mushrikt, shkurtoni mustaqet dhe lshoni mjekrat. (Transmeton
Buhariu dhe Muslimi) Transmetohet Gjithashtu nga Ebu Umameh se Pejgamberi
alejhi selam ka thn: Shkurtoni mustaqet dhe lshoni mjekrat. (E me kt )
Kundrshtoni Ehlul-Kitabt hebrenjt dhe t krishtert. (Transmeton Muslimi dhe
katr Sunenet) Kurse njri prej dijetarve t mdhenj t medhhebit hanefi, Ibn
Abidini, thot: Meshkujve u ndalohet shkurtimi i mjekrs. (Shih: Reddul-Muhtar
2/418) Sh. p.

autori Ahmed Izzudin El-Bejanuni

27 Transmeton Taberaniu nga Ibn Abasi, i cili ka thn se lexova kt ajet n

pranin e Muhamedit alejhi selam: O ju njerz, hani prej gjrave q gjenden n
tok, hallall, t mira! N kt rast u ngrit n kmb Sead ibn Ebi Vekkasi duke
thn: O i Drguari i Allahut, lute Allahun q lutjet e mia t jen t pranuara.
Muhamedi alejhi selam tha: O Sead, ushqehu me ushqim hallall dhe lutjet e tua do
t jen t pranuara. Pasha At q shpirti i Muhamedit sht n Dorn e Tij, ai njeri i
cili e mbush barkun e tij me nj kafshat haram, Allahu nuk do ti pranoj veprat
nga ai pr dyzet dit. Ai njeri q trupi i tij rritet me haram, do t digjet n zjarr. (Sh.
p.)

28 Si marrja e mitos ashtu edhe dhnia e saj jan t ndaluara. Pr kt arsye autori
porosit t ruhemi nga ryshfeti, duke mos precizuar njrn an, sepse q t dyja ant
jan t ndaluara. Allahu na ruajtt nga kjo smundje shoqrore, e cila po merr
prmasa do dit e m shum! (Sh. p.)

29) Mos ndihmo asknd kur sht fjala pr mosrespektimin dhe moszbatim t
ligjeve t Allahut!

30) Alkooli sht pothuajse i barabart me shirkun. Transmetohet nga Ibn Abasi t
ket thn: Pasi ka zbritur ndalesa pr alkoolin, shokt (sahabt) kan shkuar te
njri-tjetri duke thn: U ndalua alkooli dhe sht br i barabart me shirkun.
Gjithashtu tregohet se Ibn Omeri anonte nga ajo se alkooli sht mkati m i
madh. N shum thnie profetike (hadithe) t cilat flasin rreth ndshkimit dhe
mallkimit t konsumuesit t alkoolit. Pejgamberi alejhi selam thot: Konsumuesi i
alkoolit nse vdes, do ta takoj Allahun si adhurues i idhujve. (Transmeton Buhariu
n Tarih El-kebir 1/129; Ahmedi n Musned 1/272, Ibn Maxhe 2/1120 nr. 3375) (Sh.
P.).

31 Allahu i Madhrishm n lidhje me kt thot: A shkoni pas meshkujve t ksaj

bote, e grat e juaja i lini anash. t cilat Zoti i krijoi pr ju! Por ju jeni nj popull q
kaloni do kufi! (Kaptina Shuarae; 165-167). Edhe i Drguari i Allahut, Muhamedi
alejhi selam, ka thn: E ka mallkuar Allahu at q bn veprn e popullit t Lutit.
Po ashtu, n lidhje me homoseksualitetin dhe vepruesin e saj, ai ka thn: Vriteni
vepruesin dhe at mbi t cilin veprohet. (Ebu Davud 4/158 nr. 4462; vlen t
prmendet se pr saktsin e ktij hadithi mund ti referoheni librit: Telhisuhabir
4/54) (Sh. p.).

32 Ktu sht pr qellim prshndetja e burrave me burra e assesi nuk duhet

kuptuar si kshill drejtuar grave, pr arsye se grave u ndalohet prshndetja me
burra pr dore, gj q tek ne sht shum e prhapur, bile po q se ndodh q
gruaja mos ti flas pr dore ndonj burri, shkakton edhe ndrprerjen e raporteve
familjare. (Sh. P.)

33 Tek ne ky rend n prgjithsi sht tejet i paprfillur. sht shqetsues fakti i t

mospraktikuarit t rregullave t hyrjes n shtpin e huaj, qoft edhe tek vllai nga
nna dhe babai. Allahu n Kuran u drejtohet qart besimtarve duke u thn:

O besimtar! Mos hyni n shtpit e huaja pa marr leje e pa i prshndetur

banuesit e tyre. Kjo sht m e mira pr ju. Ndoshta do tia vini veshin! (Nur, 27)

Sot kt rregull pakkush e respekton prej njerzve t afrm t nj familjeje, duke

menduar se jemi t gjith t afrm. A thua harrojn kta njerz se fmijt jan edhe
m t afrm pr prindrit e tyre, por megjithat duhet t marrin leje kur hyjn n
dhom tek prindrit e tyre?

sht gj e thjesht ti bihet ziles apo t thrritet me z. Nuk duhet kuptuar assesi
q ky formalitet sht sinjal i largimit dhe distancs n mes t afrmve.
Prkundrazi, duhet kuptuar si rregull islam, q krijon qetsin e ndenjjes n familje
dhe mirpritjen e atij t afrmi, pasi kjo duhet t ndodh n mnyr t ndrsjell.
Pra, si thrret nj person kur shkon tek xhaxhai i tij p.sh., ashtu edhe xhaxhai
thrret kur shkon tek ai. Nse ky formalitet i thjesht i duket i vshtir njerzve,
ather si do t ishte gjendja pr ta praktikuar pa u hidhruar rregullin e ardhshm
n ajetin n vazhdim nga e njjta sure, ku Allahu vazhdon e thot:

Nse atje nuk gjeni asknd, mos hyni derisa tju lejohet e, n qoft se ju thuhet
Kthehuni, ather kthehuni! Kjo sht m e mir pr ju. Allahu e di se far bni
ju. (Nur, 28)

sht e vrtet e pamohuar q femra ka t drejt t qndroj pa shami kur sht n

ambientet e shtpis s vet. Nse aty ka meshkuj q i ka t afrm dhe nuk i lejohet
martesa me ta, si: babai, vllai, mixha etj., nuk prish pun t jet femra pa shami.
Ndrsa t tjerat q jan n ambientet e shtpis martesore, ku t tjert pos burrit i
ka t huaj; si kunatin, xhaxhan e burrit etj., nuk i lejohet t jet pa shami. (Sh. P.)

34 Me termin gnjeshtr e lejuar, sht pr qllim q ti thuash t

dmtuarit: filani gjithnj flet mir pr ty, edhe pse faktikisht nuk flet pr at as mir
e as keq, apo ta lavdrosh njrin duke mos qen prezent tjetri. (Sh. P.).

35 Gibeti prgojimi sht kur ti prmendsh vllait tnd dika q ai e urren, qoft
kjo mangsi n trupin e tij, n prejardhjen e tij, n moralin e tij, n veprimet e tij, n
thniet e tij, deri edhe n veshjet (rrobat) e tij, n shtpin e tij dhe n kafsht e tij.
Transmetohet nga Enesi (Allahu qoft i knaqur me t, se i drguari i Allahut,
Muhamedi alejhisselam, ka thn: Kur u ngrita n qiell (Natn e Miraxhit), kalova
tek nj popull q kishin thonj bakri dhe me to grvishtnin fytyrat dhe gjokset e tyre.
Thash: Kush jan kta o Xhibril? Tha: Kta jan ata t cilt han mishrat e
njerzve, d.t.th. prgojojn dhe cenojn nderet e njerzve. N lidhje me Gibetin, i
Drguari alejhisselam po ashtu thot: A e dini sht gibeti? T pranishmit than;
Allahu dhe i Drguari i tij e din m mir! Ather tha: Gibeti sht ti
prmendsh vllait tnd at q ai urren. Than; Po nse ai e posedon kt cilsi?
I Drguari alejhisselam u prgjigj: Nse ai e posedon kt cilsi, ve e ke prgojuar,
por nse nuk e ka, ather ke shpifur ndaj tij. sht m rndsi pr tu shnuar se
prgojimi sht i ndaluar unanimisht nga t gjith dijetart e umetit islam, bile
Imam Kurtubiu ka thn: Dijetart kan rn n ujdi se prgojimi sht prej
gjynaheve t mdha dhe pr kt mkat obligohet pendimi. (Sh. P.).

36 I Drguari i Allahut ka thn: Kush shkon te falltari dhe i beson asaj q thot ai,
ai ve ka mohuar at q i sht zbritur Muhamedit (Islamin).

Nga ky hadith nnkuptohet se vet shkuarja tek falltari sht mkat i madh. Por
nse ajo kurorzohet edhe me besim ndaj fjalve dhe veprs s falltarit, kjo gj t
shndrron n mosbesimtar apo jomusliman, pra si mohues i shpalljes s Allahut. Si i
till nnkupton se bhesh mosbesimtar dhe do vepr e mir e jotja do t shkoj
huq pasi besimi ka ikur nga zemra e jote dhe si prfundim do t jet ndshkimi me
zjarr e jo shprblimi me xhenet. Allahu na ruajtt prej zjarrit t xhehenemit! (Sh. P.)

37 I Drguari po ashtu porosit q mos ta neglizhojm sigurin prgjat gjumit,

sepse n at gjendje ai nuk sht n gjendje t dij se vepron. Andaj edhe ka
ndaluar t flej njeriu n vend t ngritur e q nuk sht i rrethuar. Ai, lavdrimi dhe
paqja e Allahut qofshin mbi t, ka thn: Kush fle n pllakn e shtpis (vendin) t
parrethuar, mos ta fajsoj asknd pr pasojat e mundshme! (Sahih, Buhariu n
El-Edebul Mufred etj.) Sh.P.

38 Tihfe El-Gifari ishte nj varfanjak q jetonte n xhami t Muhamedit alejhis-

salatu vesselam. Ai tregon se nj dit m gjeti i Drguari, lavdrimi dhe paqja e
Allahut qofshin mbi t, duke fjetur n xhami prmbys. M tundi me kmbn e tij dhe
m tha: ke kshtu me kt mnyr t fjeturit? Kt mnyr t fjeturit e urren
Allahu!. (Transmeton Ibni Maxhe dhe t tjer, hadithi sht sahih)
N nj transmetim tjetr Ebu Dherrit i tha: O karkalec i vogl, kjo sht mnyra e
t fjeturit t banorve t zjarrit! (Sahih, Ibni Maxhe)

Pra, shkaku i ndalimit t ksaj mnyre t t fjeturit sht mosprngjasimi me

banort e xhehenemit. (Sh. P.)

39 Transmeton Ibni Maxhe dhe hadithi sht sahih se i Drguari, lavdrimi dhe
paqja e Allahut qofshin mbi t, kishte ndaluar t ulej njeriu n mes t hijes dhe
diellit! N disa transmetime t tjera sqarohet shkaku i ktij ndalimi, ku prmendet
se n ato vendet qndron shejtani i mallkuar. (Sh. P.)

40 N kt kshill e gjeni porosin shum t dobishme, q lidhet ngusht me

besimin e pastr t muslimanit. Vrtet Allahu gjrat n kt bot i ka lidhur me
shkaqet e ndodhjes s tyre. Por asnjher nuk duhet harruar se vet shkaqet jan
krijesa apo mundsi t Allahut. Andaj shikuar n fund del se gjithka q ndodh sht
caktim dhe dshir e Allahut dhe askush nga krijesat nuk mund t jet ndikuesi i
drejtprdrejt n shkaktimin e ndodhive dhe ngjarjeve t caktuara.

Kur kjo gj do t kuptohej drejt, shum znka e hidhrime q ndodhin ne mesin e

njerzve do t tejkaloheshin m leht e dhe m me pak pasoja. Falja dhe toleranca
do t shfaqej m shum. Nuk do ta konsideronte vllai vllan si armikun kryesor
dhe shkaktarin e vetm t ndonj dmi n rast se sprovohet me t. Allahu na
udhzoft n rrugn e Tij t vetme e t drejt! (Sh. P.)

41 N lidhje m kt do t citoj thniet e Ebu Derdas kur prshkruan ata t cilt

jepen pas knaqsive t ksaj bote, harrojn dmet e mkateve, pr arsye se nuk
shikojn n at q sht m i ngritur pr nga ana fetare. Ja se thot Ebu Derdaja:
Tre veta m bjn t qesh, ndrsa tre m bjn t qaj. M bn t qesh njeriu q
shpreson nj jet t gjat edhe pse vdekja e krkon gjithkund, njeriu i cili sht i
pakujdesshm edhe pse e di se nuk do t lihet n pakujdesi, njeriu i cili qesh shum,
ndrsa nuk e di se a sht i knaqur Krijuesi e Zoti i tij me t apo jo. Ndrsa m
bjn t qaj frika nga fundi, ndalja e puns dhe qndrimi para Allahut, kur njeriu do
t pres q tia caktoj Allahu vendin n xhenet apo n xhehenem. Kalifi Umer Ibn
Abdulazizi ka krkuar prej Hasanit q ta kshilloj. Duke ia plotsuar dshirn, ai ka
thn:O sundues i besimtarve! Ajo q ka qen sikur t mos ket qen fare, a ajo
q do t vij sikur t jet tash! Dije, o sundues i t drejtve se sht e
mrekullueshme shija e asaj q vjen pas durimit, madje edhe nse e shijon hidhsin
e atij durimi! Ndrsa, shija e prfundimit t bukur sht m e kndshmja. Pasoja e
knaqjes s lakmive trupore sht gjithsesi e hidhur dhe ajo medoemos do t arrij
edhe nse pr nj moment e shijon knaqsin e saj. Ndrkaq rezultati
prfundimtar i gjith ksaj do t jet i kobshm pr at q shkon pas epsheve t
veta. Dije, o sundues i t besueshmve, se do t shptoj vetm ai q ruhet nga
mkatet dhe q prkujdeset q ta fitoj shptimin n shtpin e amshueshme. Ai do
ta meritoj edhe mshirn e Allahut dhe do t hyj n xhenet. Vrtet sht nj
shembull q duhet pasuar, kush ishin kta njerz t cilt i respektonin t diturit
edhe pse ata posedonin njohuri, mirpo njohsit e fes i respektonin edhe m
shum dhe nuk ngurronin ti pyesnin pr shtjet e ksaj dhe bots tjetr. Sot sht
vshtir t hasesh nga nj prijs t pyes apo t kshillohet me njohsit (thirrsit)
islam. (Sh. P.)

42 Aktiviteti i msim-besimit, ligjrata, libra prkthime dhe shkrime, broshura,

tema t ndryshme, kujdesje pr ndonj faqe elektronike e t ngjashme. (Sh. P.)