1

Mr. Musli Vrbani

Fikhu i haxhit
Planprogrami i Muslimanit t vogl

Lutju Zotit dhe thuaj: O Zoti im shtoma diturin.

Kuran

O Zoti im m pais me dituri t dobishme, m jep furnizim t begatshm, mi prano veprat e mia.
Hadith

Hyrje
Nga Umeri radijallahu anhu, transmetohet se ka thn: Nj dit ishim duke ndejtur te i Drguari i Allahut s.a.v.s., kur u duk nj njeri me rroba shum t bardha dhe flok shum t zeza. N t nuk hetoheshin shenjat e udhtimit dhe askush prej nesh nuk e njohm. U ul pran t Drguarit, s.a.v.s. duke i mbshtetur gjunjt e vet mbi gjunjt e tij, i vendosi duart e veta mbi mbi kofshn e tij dhe pyeti: O Muhamed, m trego sht Islami? Muhamedi a.s. iu prgjigj. Islami sht: - t dshmosh se nuk ka zot tjetr prveq Allahut dhe se Muhamedi sht i drguar i Zotit, - t falsh namazin - ta japsh zekatin - ta agjrosh ramazanin - ta kryesh haxhin n Kabe, nse ke mundsi. Ai pohoi T vrtetn e the. Ne u uditm! Po e pyet dhe po ia vrteton. Pastaj pyeti: M trego sht Imani? Muhamedi a.s. iu prgjigj: - Imani sht t besosh Zotin - Melekt e Tij - Librat e Tij - T drguarit e Tij - Ditn e fundit - T besosh n t caktuarit e Tij, t mirs dhe t keqes. Ai pastaj tha: T vrtetn e the. - M trego sht Ihsani-Mirsia? - Muhamedi a.s. iu prgjigj: Ta adhurosh Zotin sikur e sheh At, sepse, edhepse ti nuk e sheh At, Ai vrtet t sheh ty. Pastaj pyeti: sht asti i Kijametit? Muhamedi a.s. iu prgjigj: Pr kt i pyeturi nuk di m shum se ai i cili pyet. - M trego mbi shenjat e tij. Muhamedi a.s. iu prgjigj: - Kur robresha ti lind vetes zonjush
5

kur t shihen barinjt kmbzbathur, t zhveshur e t mjer se si garojn n ndrtimin e godinave t mdha. Pastaj shkoi kurse un mbeta i habitur, e Muhamedi a.s. tha: O Umer a e njohe at q m pyeti? Allahu dhe i Drguari i Tij e din m s miri iu prgjigja. Muhamedi a.s. tha: Vrt ky ishte Xhibrili, erdhi tua msoj fen tuaj. ( MUSLIMI )

HAXHI
DEFINICIONI:
Haxh d.m.th. qllim, me fjal tjera me pas qllimin me madhrue Allahun. Ndrsa n Sheriatin Islam Haxh quhet:

Kryerja e obligimeve t shartit Islam qndrimin n arafat, kryerja e tavafit farz me nijet t ihramit pr haxh.
Argument pr haxhin kemi ajetin Kuranor: Allahu ka obligue njerzit, ata q kan mundsi ti prballojn rrugs ta vizitojn dhe ta kryejn haxhin n shtpin (e Tij) Ali Imran 97 Argument nga suneti kemi hadithin e Muhamedit a.s.: sht ndrtu Islami n pes shtylla: 1. Dshmija se nuk ka Zot tjetr prpos Allahut dhe se Muhamedi a.s. sht i drguari i Tij, 2. Falja e namazit 3. Dhnja e zekatit 4. Agjrimi i Ramazanit dhe 5. Kryerja e haxhit kush ka mundsi Po ashtu t gjith dijetart islam eksperta jan pajtu q haxhi sht obligim dhe nuk e ka kundrshtue asnjri. Pra haxhi sht farz prej farzeve t Islamit dhe shtyll prej shtyllave t Islamit. sht br obligim n vitin e gjasht t hixhretit-disa kan dhn mendime se sht br obligim n vitin e nnt t hixhretit.

Pyetje: ka quajm haxh? Trego argumentet pr obligimin e haxhit? 3. Kur sht br obligim haxhi? 1. 2.

QLLIMI I HAXHIT
Sikurse edhe obligimet tjera kan qllime t caktuara ashtu edhe haxhi ka qllimet e tija, e ato jan: 1. Q n haxh t tubohen t gjith muslimant an e knd bots n nj vend; t njihen, t konsulltohen, ti shikojn dobit e prbashkta t cilat i zhvillojn ato. 2. Q njeriu me iu prgjigj thirrjes s Ibrahimit a.s. 3. Q muslimani me i pa vendet e shenjta dhe me i ngrit ndjenjat e veta islame. 4. Q n vepr t realizohet teorija islame se nuk ka dallim n mes t ngjyrave, racave, kulturave, vendeve dhe nuk ka dallim n mes t individit ndaj individit pa marr parasysh far pozite ka. 5. N Haxh prpos profiteve t tjera t bots shpirtrore jan edhe profitet tjera ekonomike. Zoti i Madhruar n Kuran thot: Q t prezentojn n dobit e tyre dhe ta prmendin Allahun n ditt e caktuara (t therrjes s Kurbanit) El Haxh 28 6. N haxh bhet edhe unifikimi i fjalve t muslimanve lindje e perndim n adhurimin vetm Allahun, vllazrimin e tyre dhe rrespektimin e ndjenjave t ndrsjellta n mes tyre.

Pyetje:

1. Fol pr qllimet e haxhit?

SHARTET E HAXHIT
Shartet e haxhit jan: 1. Islami Haxhi sht ibadet ndaj Allahut, prandaj pabesimtarit nuk i pranohet, d.m.th. se nse pabesimtari e kryen haxhin pastaj e pranon islamin at haxh t cilin e ka kryer para islamit nuk i pranohet por sht i obliguar prsri pr ta kryer haxhin. 2. Mosha madhore Fmiu nuk e ka obligim haxhin ashtu si nuk e ka obligim agjrimin namazin etj. Argument pr kt e kemi hadithin e Muhamedit a.s.: Tre personave lapsi nuk i shkruan veprimet e tyre: - fmiu deri sa t rritet, i menduri deri sa t vetdijsohet dhe i fjeturi deri sa t zgjohet (DAVUDI NESAIU IBN MAXHE) - Fmiu nse e kryen haxhin i konsiderohet nafile jo farz, d.m.th. kur t rritet ai prap e ka obligim haxhin nse i plotsohen kushtet. 3. Mendja e shndosh I menduri nuk e ka pr obligim haxhin ashtu sikurse sht i liruar edhe prej ibadeteve tjera. 4. Liria Pr robin haxhi nuk sht farz pse ai n vetvete nuk posedon pron. 5. Q t ket pasuri t mjaftueshme - Pasuria si shart i haxhit prfshin tri qshtje: 1. sigurimi i familjes me furnizim ushqyes 2. sigurimi i familjes me veshmbathje dhe vendstrehim 3. kryerja e haxhit. Haxhiu poashtu duhet t ket pasuri t mjaftueshme pr me shku n Qabe dhe me u kthye, me pas po ashtu sigurimin e mjetit pr me shkue n Qabe dhe me u kthye n vendlindje. 6. T jet i shndosh - Haxhi sht ibadet trupor pr kt arsye duhet t plotsohet ky shart. 7. T jet rruga e lir - Pr t qen haxhi obligim patjetr rruga duhet me qen e lir dhe e sigurt. Nse rruga sht e bllokuar prej armikut apo sht e pa sigurt pr shkak t egrsirave haxhi nuk sht farz.
9

- Kto jan shartet t cilat kan t bjn pr meshkujt, ndrsa sa u prket femrave ato duhet t i plotsojn edhe dy kushte, e ato jan: 1. Me pas kujdestarin - shart sht q gruaja gjat shkuarjes n haxh me pas pr kujdestar babn, vllaun, mixhn, djalin ose burrin. 2. Mos me qen n idet Idet quhet afati i pritjes s gruas pr shkak t shkurorzimit. Pra, gruaja e posashkurorzuar posa ti kaloj ideti nse i plotson kushtet tjera e ka farz haxhin.

Pyetje: 1. Cilat jan shartet e haxhit? Trego pr dy shartet shtes t cilat u prkasin femrave?

2.

10

RUKNET E HAXHIT
Haxhi prbhet prej dy rukneve e ato jan:

1. Qndrimi n Arafat dhe 2. Tavafi thelbsor (IFADA)

- Nse nuk kryhet nj rukn prej rukneve t haxhit, haxhi nuk pranohet.

Pyetje: 1. Cilat jan ruknet e haxhit?

11

RUKNI I PAR I HAXHIT QNDRIMI N ARAFAT

Qndrimi n Arafat sht pjes prbrse (rukn) i haxhit q d.m.th. se nse haxhiu kt nuk e bn haxhi i tij nuk pranohet kursesi.
Argument pr kt kemi hadithin e Muhamedit a.s.: Haxhi n trsi sht s bashku me qndrimin n Arafat. Koha e qndrimit n Arafat sht dita e 9-t e muajit Dhul Hixhe, d.m.th. nse qndrohet n Arafat para apo pas ksaj dite haxhi nuk pranohet. Dita e Arafatit fillon prej agimit t dits s 9 -t t muajit Dhul Hixhe dhe prfundon me agimin e dits s 10 -t t muajit Dhul Hixhe. M e vlefshme sht me shku n Arafat pas dreke t dits s 9 -t t Dhul Hixhes dhe me qndru nj pjes t nats n Arafat.

VENDI I QNDRIMIT N ARAFAT

Vendi i Arafatit sht 20 km larg Qabs. Kufiri i Arafatit fillon prej kodrs s nderuar pra t Arafatit deri te kodra tjetr prball saj, pra prfshin t gjitha arat e hershme t quajtura arat e Beni Amrit, ndrsa kodra Urne nuk sht pjes e Arafatit. Vetm qndrimi n Arafat sht ibadet dhe e plotson ruknin e haxhit pa marr parasysh ai qndrim a sht fjetur, ulur, n kmb ose i shtrir ose n ndonj mjet transportues dhe pa marr parasysh a sht i pastrt apo i papastrt (si f.v. gruaja me menstruacion).

Pyetje: 1. ka sht qndrimi n arafat i haxhit? 2. Trego argumentin e qndrimit n arafat? 3. Kur sht koha e qndrimit n arafat? 4. Trego kufizimin e arafatit?
12

SUNETET E QNDRIMIT N ARAFAT

Sunetet e qndrimit n Arafat jan: 1. Me shku n Mine n ditn e 8 -t t Dhul Hixhes d.m.th. nj dit para qndrimit n Arafat. Aty me qndrue tr natn, pastaj kur t lind dielli me vazhdue rrugn pr n Arafat. Mirpo nuk hyn n Arafat vetm pasi t arrij dielli n Zenit. Nse arrijn m heret qndrojn n vendin Nemre n periferi t Arafatit. 2. N Nemre me marr gusel (me u pastrue trsisht) 3. Mos me hy n Arafat para se t kaloj dielli kupn qiellore, por pasi t kaloj prej kups qiellore (zenitit). 4. Imami me i mbajt dy hytbe dhe me b bashkangjitjen e dreks dhe t ikindis para se t filloj koha e namazit t ikindis. 5. Pas bashkangjitjes s namazeve menjher me hy n Arafat. 6. Me qndrue n pjesn e poshtme t Sahrat Kubar t kodrs s Rahmetit. 7. Me qndrue deri sa t perndoj dielli, d.m.th. me qndrue; edhe nj pjes t dits dhe nj pjes t nats. 8. Me qndrue n mjet transportues. 9. Me qen i pastrt (jo xhunub) i mbuluar, me b nijetin dhe me u kthye n drejtim t Kibles. Me qndrue i papastrt pranohet, por me vleft m t vogl. 10. Mos me qen agjnueshm pse Muhamedi a.s. kur ka qndrue n Arafat nuk ka qen agjnueshm. 11. Mos me ndejt nn hije vetm nse dielli sht shum i fort dhe e mundon. 12. Me b lutje t sinqerta dhe t przemrta. 13. Me veprue sa m shum pun t mira. 14. Me b lutje vazhdimisht, me kndu Kuran, me u pendu, me falenderue Allahun, (tehmid) me madhru Allahun (tekbir) dhe me lavdru Allahun (tesbih). Pyetje: 1. Trego sunetet e qndrimit n arafat?

13

RUKNI I DYT I HAXHIT TAVAFI THELBSOR (KRYESOR)

Kemi tri lloje t tavafeve: 1. Tavafi fillestar apo i prshndetjes fillestare (pr muslimant e t gjith bots prpos banorve t Mekes), 2. Tavafi thelbsor apo kryesor i cili sht pjes prbrse e haxhit, 3. Tavafi lamtumirs, pra pasi t kryhet haxhi dhe fillon kthimi pr n shtpi, 4. Tavafi nafile. Argument pr tavafin kryesor kemi ajetin Kuranor: Le t bjn tavafin rreth shtpis m t vjetr (e cila sht destinue me adhurue vetm Allahun).
SURETUL HAXH 29

Koha e tavafit kryesor fillon me agimin e dits s prerjes s kurbanit Tavafin kryesor sht vaxhib me b n ditn e par, t dyt dhe t tret t Bajramit, ndrsa, nse bhet pas ktyre ditve (pra vonohet) ather haxhiu e ka pr obligim me pre kurban.

Pyetje: 1. Sa lloje t tavafeve i kemi? 2. Trego argumentin pr tavafin kryesor t haxhit? 3. Kur sht koha e tavafit kryesor? 4. ka duhet me b haxhiu nse e vonon tavafit kryesor pas tri ditve t Kurban Bajramit?

14

VAXHIBET E TAVAFIT
Vaxhibet e tavafit jan: - Q haxhija me fillu tavafin nga kndi i Haxherul Esvedit, nse nga ktu nuk e fillon pren Kurban, - Gjat tavafit me qen Qabja n krahun e majt, nse e bn t kundrtn pren Kurban, - Shtat rrotullimet n tavaf jan vaxhib ndrsa katr rrotullimet e para jan farz.

SUNETET E TAVAFIT
Sunetet e tavafit jan: 1. Prshndetja e Hagjerul Esvedit me dor, nse ka mundsi edhe me puth haxherul Esvedin. Kjo bhet n secilin rrotullim prej shtat rrotullimeve t Tavafit, 2. Duaja, 3. Q meshkujt n tri rrotullimet e para me shpejtu d.m.th. me ecn me hapa t shpejt, - pr femrat nuk sht sunet me shpejtue por ata i bjn t gjitha rrotullimet me hapa t qet 4. Me e zbulue krahrorin e djatht, 5. Me qen sa m afr qabes tavafi.

MEKRUHET E TAVAFIT
1.
2.

Mekruh sht q gjat Tavafit me ngrn ose me pi dika, Mekruh sht me ln nj sunet prej suneteve t Tavafit.

Pyetje: 1. Cilat jan vaxhibet e tavafit? 2. Cilat jan sunetet eTtavafit? 3. Cilat jan mekruhet eTavafit?
15

VAXHIBET E HAXHIT

Vaxhibet e haxhit jan pes: 1. T ecurit n mes t kodrave Safa dhe Merva 2. Qndrimi n vendin e quajtur Muzdelife 3. Gjuajtja e guralecve 4. T qethurit ose shkurtimi i flokve 5. Tavafi Lamtumirs

- Nse nuk kryhet nj vaxhib prej vaxhibeve t haxhit haxhi pranohet por prehet nj dele kurban.

Pyetje: 1. Cilat jan vaxhibet e haxhit?

16

VAXHIBI I PAR I HAXHIT T ECURIT N MES KODRAVE SAFA DHE MERVA

Argument pr kt kemi hadithin e Muhamedit a.s.: Bne Sajin (ecni n mes kodrave Safa dhe Merva) se Allahu ju ka br juve pr obligim Sajin. Zoti i Madhruar n Kuran ka thn: Vrtet Safa dhe Merva jan prej dispozitave q i ka caktu Allahu (pr haxh). Haxhiu ec n mes ktyre dy kodrave duke e simbolizue ecjen e Haxhers duke krku uj pr birin e saj Ismailin dhe duke mos e humb shpresn n ndihmn e Allahut.

17

SHARTET E SAJIT
1. Me qen Saji pas veshjes s ihramit. - nse e bn Sajin e pastaj e vesh ihramin pr haxh apo pr umre ai saj nuk vlen. 2. Me qen pas Tavafit.

VAXHIBET E SAJIT
Vaxhibet e Sajit jan: 1. Renditja q t ecurit me fillu prej Safs dhe me prfundue n kodrn Merva. - Me fillue t ecurit prej Mervs e me prfundue n Safa nuk konsiderohet Saj. 2. Me qen shtat udhtime rrespektivisht ecje n mes ktyre dy kodrave. 3. Me b t ecurin pas tavafit jo para tavafit. 4. Ai i cili ka mundsi me ec n kmb jo me ndonj mjet transportues. - Nse sht i shndosh dhe pa arsye e bn Sajn me nj mjet transportues pren kurban. 6. Mos me e shkurtue gjatsin por me ec plotsisht prej kodrs Safa e deri n Merve dhe e kundrta.

18

SUNETET E SAJIT
Me qen menjher (pra pa ndrpre) pas Tavafit. Me qen i pastrt pra me abdest. Ai i cili ka mundsi me ec n kmb jo n ndonj mjet transportues. Q meshkujt n mes dy dritave t gjelbrta me shpejtu pra me shkue me hapa t shpejt. Nse vonohet haxhiu dhe nuk e bn sajin n tri ditt e para t bajramit ai mund ta kryej kt vaxhib m von. Nse sht kthye n vendlindje ai duhet t vishet prsri me ihram dhe e kryen kt vaxhib mirpo nse nuk kthehet pr lnjen e vaxhibit pren Kurban.

Pyetje: Trego argumentet pr ecjen n mes kodrs Safa dhe Merva n haxh? Cilat jan shartet e Sajit? Cilat jan vaxhibet e Sajit? Cilat jan sunetet e Sajit? 5. ka duhet t bj haxhiu nse nuk e kryen Sajin? 1. 2. 3. 4.

19

VAXHIBI I DYT I HAXHIT QNDRIMI N MUZDELIFE

Muzdelife quhet vendi i cili fillon pasi t prfundoj kodra e Arafatit pra prej ngushtics mes Arafatit dhe Muzdelifes dhe prfundon me kodrn e cila e ndan Muzdelifen me vendin e quajtur Mine.
Argument kemi ajetin Kuranor: Kur ta kryeni qndrimin n Arafat, prkujtone Allahun n Muzdelife Mesharil Haram. Argument pr kt kemi hadithin e Muhamedit a.s. Kush e ka fal kt namaz t sabahut me ne dhe qndron me ne (n Muzdelife) deri sa t nisemi pr n Mine ndrsa m hert ka qndru n Arafat pa marr parasysh ditn apo natn ai e ka plotsu haxhin. - Mos me qndru n Muzdelife prehet Kurban. - Me qndrue prej fillimit t agimit e deri sa t lind dielli nj pjes t nats n Muzdelife plotsohet vaxhibi. - Me qndru tr natn, pra jo vetm nj pjes t nats sht sunet. - Mustehab sht me arrit n kodrn Kuzah t Muzdelifes t Mesharil Haram. - Muzdelife quhet vendi n mes t Arafatit dhe Mins prpos kodrs Muhasir e cila sht n mes t Mins dhe Muzdelifes. - Koha e qndrimit n Muzdelife sht prej agimit t dits s par t Bajramit e deri te lindja e diellit t dits s par t Bajramit. Ndrsa me qndrue tr natn e Bajramit sht sunet, q d.m.th. me qndrue para agimit ose pas lindjes s diellit t dits s Bajramit nuk e ka plotsue kt vaxhib. - Nse largohet pas agimit dhe para namazit t sabahut pranohet por e ke ln nj sunet t qndrimit n Muzdelife.

20

SUNETET E QNDRIMIT N MUZDELIFE

1. Me u pastru (gusl) pse ai do t qndroj n Mesharil Haram dhe pr Bajram, dhe se do t i fal dy namaze pr njher, nse nuk ka uj merr tejemum. 2. Bashkimi i dy namazeve, t akshamit dhe t jacis por pasi t filloj koha e jacis. 3. Me e zbukurue kt nat me ibadet, si me namaz, me lexim t Kuranit, lutje, dhe me prkujtim t Allahut. 4. Me i mbledh guralect. 5. Me qndru saktsisht nse ka mundsi n Mesharil Haramdhe me u ngjit n kodr nse ka mundsi. 6. Me fal sabahun pasi t filloj koha e sabahut. 7. Q pas faljes s sabahut me qndru edhe nj koh, me u kthye n drejtim t kibls e me falenderu Allahun me njhsu Allahun dhe me iu lut Atij.

Pyetje: 1. 2. 3. 4. 5. Cili sht argumenti Kuranor pr qndrimin n Muzdelife? Trego pr argumentin e dyt, sunetin pr qndrimin n Muzdelife? ka duhet t bj haxhiu nse nuk qndron n Muzdelife? Cili vend quhet Muzdelife? Cilat jan sunetet e qndrimit n Muzdelife?

21

VAXHIBI I TRET I HAXHIT GJUAJTJA E GURALECAVE

Kur Ibrahimi a.s. arriti te vendi pr me b Kurban birin e tij, shejtani i vjen dhe mundohet me e mashtrue dhe t mos e kryej urdhrin e Allahut. Mirpo Ibrahimi a.s. e ka kry urdhrin e Allahut dhe e ka gjuajtur shejtanin me guralec. Pr kt arsye edhe sht vaxhib pr haxhiun gjuajtja me guralec n vendin ku Ibrahimi a.s. e ka gjuajtur shejtanin. Pra gjuajtja nuk sht pr me gjuajt shejtanin, por simbolizon veprimin t cilin e ka b Ibrahimi a.s. n at vend duke e gjuajt shejtanin me guralec. Pr kt arsye gjuajtja e ka kohn e caktuar, vendin e caktuar dhe numrin e guralecve t caktuar. Argument pr gjuajtjen e guralecve e kemi hadithin t cilin e transmeton Ahmedi, Muslimi dhe Nesaiu se Xhabiri e ka pa Muhamedin a.s. n ditn e Kurban Bajramit duke gjuajtur guraleca dhe duke thn: Veproni si veproj un gjat kryerjes s haxhit se pas ktij viti nuk do t vij m ndoshta n haxh. Poashtu kemi edhe Ixhmain e Sahabve, Tabiinve dhe ekspertave islam se gjuajtja e guralecave sht vaxhib.

SHARTET E GJUAJTJEVE T GURVE

Shartet e gjuajtjeve t guralecave jan: 1. Me qen prej lnds toksore apo gurore dhe me qen m e madhe se bizelja (humsi) dhe m e vogl se lejthija (bunduki), - lejohet me dhe, me xehe, se t gjitha kto konsiderohen lnd t toks, ndrsa nuk lejohet me ari dhe argjent. 2. do gjuajtje me qen n vehte, nse shtat gur gjuhen menjher konsiderohet nj gjuajtje, 3. Q gjuajtsi me pas qllimin me gjuajt, nse gjuajtsi e ka gurin n dor mirpo tjetri i bie n krah apo n dor dhe i bie apo gjuhet guri nuk konsiderohet gjuajtje.

22

KOHA E GJUAJTJEVE
Gjujtja e guralecave e ka kohn dhe ditt e caktuara dhe t kufizuara. - Koha e gjuajtjeve t guralecave sht dita e prerjes s Kurbanit dhe tri ditt tjera t cilat vazhdojn pas e q quhen EJAMU TESHRIKE. - Fillimi i kohs s gjuajtjeve sht agimi i dits s prerjes s Kurbanit. Mbarimi i kohs s gjuajtjeve sht me perndimin e diellit mirpo lejohet edhe pas perndimit t diellit edhe pse sht keq.

ZVENDSIMI PR GJUAJTJEN E GURALECAVE

Kush nuk mundet me i gjuajt guralecat pr shkak t ndonj smundje apo ndonj arsye tjetr lejohet me e autorizue dikend tjetr me i gjuajt. Pyetje: 1. Cili sht argumenti i gjuajtjeve t guralecave n haxh? 2. Cilat jan shartet e gjuajtjeve t guralecave n haxh? 3. Cila sht koha e gjuajtjeve t guralecave n haxh? 4. Kur sht fillimi i gjuajtjeve t guralecave n haxh? 5. Kur sht mbarimi i gjuajtjeve t guralecave n haxh? 6. A lejohet zvendsimi pr gjuajtjen e guralecave n haxh?

23

VAXHIBI I KATRT I HAXHIT T RRUAJTURIT E KOKS OSE SHKURTIMI I FLOKVE

Argument pr t rruajturit e flokve ose shkurtimin e tyre kemi ajetin Kuranor: Nse dshiron Allahu ju gjithsesi do t hyni n Mesxhidul Haram (Qabe) t sigurt me flokt e rruajtura dhe t shkurtuara
SURETUL FETH 37

Po ashtu kemi argument edhe sunetin e Muhamedit a.s.: Transmetohet nga Enesi r.a. se i Drguari i Allahut s.a.v.s. arriti n Mine i gjuajti guralecat pastaj shkoi te vendbanimi i tij n Mine e prejti Kurbanin dhe i tha rrojtarit: Merr nga ktu, dhe sinjalizoi n ann e djatht t koks s tij pastaj i tha: Vepro ashtu edhe n ann e majt pastaj iu tha edhe tjerve t veprojn ashtu.
(AHMEDI, MUSLIMI DHE EBU DAVUDI)

T qethurit sht m e vlevshme se shkurtimi i flokve pse transmetohet nga Ibn Amri r.a. se Muhamedi a.s. ka thn: O Zoti yn mshiroj t rruajturit T tjert q ishin prezent than lutu edhe pr ata q i shkurtojn. Muhamedi a.s. tha:O Zoti yn mshiroj t rruajturit T tjert q ishin prezent prap i than: lutu edhe pr ata q i shkurtojn. Muhamedi a.s. tha:O Zoti yn mshiroi t rruajturit T tjert q ishin prezent prap i than lutu edhe pr ata q i shkurtojn. Muhamedi a.s. tha: Edhe ata t cilt i shkurtojn flokt.
MUTEFEKUN ALEJHI

Pr grat nuk sht vaxhib me e qeth kokn por ata vetm i shkurtojn flokt. Pr kt kemi argument thnjen e Muhamedit a.s. ku thot: Grat nuk e rruajn kokn e tyre por vetm i shkurtojn flokt e tyre.
24

Vaxhibi i shkurtimit t flokve arrihet me shkurtimin e 1 t 4-tn t flokve n koh duke krahasu 1\4 e mes-hit t koks gjat abdestit. Ai i cili nuk ka flok fare (qeli) vetm e vendos briskun mbi kok dhe vepron si me qethje t koks me qllim me u lirue nga ihrami. Koha e qethjes s flokve apo shkurtimit t tyre sht gjat tri ditve t Bajramit ka d.m.th. nse vonohet m shum ai vaxhib e ka me pre Kurban pr vonimin e vaxhibit. Vendi i t qethurit t flokve apo shkurtimit t tyre sht Qabja dhe Mina pse Muhamedi a.s. me haxhin lamtumirs sht qethur n Mine. Kush qethet n ndonj vend tjetr prpos ktyre dy vendeve pren Kurban.

Pyetje: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Cili sht argumenti pr t qethurit ose rruarjen e flokve n haxh? ka sht m e vlefshme t qethurit apo rruarja e flokve n haxh? A sht vaxhib grat me i qeth flokt n haxh? Sa sht vaxhib me i shkurtue flokt Kur sht vaxhib me i qeth apo me i shkurtue flokt? Cili sht vendi i shkurtimit t flokve n haxh?

25

VAXHIBI I PEST I HAXHIT TAVAFI LAMTUMIRS

Ndryshe Tavafi Lamtumirs sht edhe veprimi i fundit i haxhit, dhe ka pr qllim nderimin e Qabs pasi q haxhiu bhet gati me u kthye n vendlindjen e tij. Argument pr Tavafin Lamtumirs kemi hadithin: Transmetohet nga Ibni Abasi se ka thn: Deri sa njerzit (haxhinjt) shprndaheshin n t gjitha drejtimet Muhamedi a.s. u tha: Mos t largohet askush prej juve deri sa mos ta bn veprimin e fundit Tavafin rreth shtpis s shenjt (Qabes).
(EBU DAVUDI, MUSLIMI, IBN HAXHE)

Pyetje: 1. Trego ka sht Tavafi Lamtumirs? 2. Cili sht argumenti i Tavafit Lamtumirs?

26

SHARTET E TAVAFIT LAMTUMIRS

1. 2. Q ai i cili e kryen haxhin mos me qen banor i Mekes pse Mekelija nuk ka nevoj Tavaf Lamtumirs pse ai vazhdimisht sht n Mek. Q ai i cili ka qen n Meke ka qen n kryerjen e haxhit pa marr parasysh se cilin lloj t haxhit e ka kry, IFKAD, KIRAN apo TEMETU. Ndrsa nse sht krye Umreja jo n kohn e haxhit nuk sht vaxhib Tavafi Lamtumirs. Mos me qen me Hajd apo Nifas gruaja. Kjo sht pr grat t cilat e kan kry haxhin mirpo pas haxhit i vin menstruacionet ajo mund ta lshoj Meken pa e kry haxhin lamtumirs. Pse kur sht informue Muhamedi a.s. pr Safijen se ajo e ka kry Tavafin Thelbsor dhe i kan ardh menstruacionet, Muhamedi a.s. e ka leju me udhtu pra me u largu prej Mekes pa e kry Tavafin Lamtumirs.

3.

Koha e Tavafit Lamtumirs sht pasi ti kryej haxhiu t gjitha obligimet dhe ka vendos me u largu prej Meks.

Pyetje: 1. Cilat jan shartet e Tavafit Lamtumirs? 2. Kur sht koha e Tavafit Lamtumirs?

27

SUNETET E HAXHIT
Sunetet e haxhit jan njherit t gjitha sunetet t cilat jan t farzeve dhe vaxhibeve t haxhit t cilat i kemi prmend m par si:

- sunetet e Ihramit t haxhit - sunetet e qndrimit n Arafat t haxhit - sunetet e Tavafit t haxhit - sunetet e Sajit t haxhit etj.
Mirpo tani do ti prmendim edhe sunetet tjera t haxhit e ato jan:

Tavafi Prshndets Pastrimi (Gusli) para Ihramit Parfymosja para Ihramit Pas Ihramit me thn: LEBEJKEALLAHUME LEBEJK q quhet TELBIJE. Me qndru tr natn n Mine gjat tri ditve t Kurban Bajramit, pra deri sa t gjuhen guralecat. N ditn e tet t Dhul Hixhes (ditn e TERVIJES) ME QNDRU n Mine dhe mi fal pes koht e namazit; drekn, ikindin, akshamin, jacin dhe sabahun pastaj me shku n Arafat ditn e Arafatit, pra ditn e nnt t Dhul Hixhes. Me qndru natn n Muzdelife ndrsa pas agimit dhe para lindjes s diellit me e lshu Minen pr me shku me i gjuajt guralecat. Renditja e gjuajtjeve t guralecave.

Pyetje: 1. Cilat jan sunetet e haxhit?

28

IHRAMI
Ihram quhet qshtjet e lejuara t cilat ia ndalon njeriu vetes s tij pr kryerjen e haxhit ose umres.
Ihrami sht shart i haxhit sikurse sht Abdesti shart i namzit.

KA DUHET T VEPROJ NJERIU PARA SE T HYJ N IHRAM

Para se t hyj n ihram haxhiu, mustehab jan: 1. Me u pastru plotsisht, pra me marr gusl 2. Me u parfymos 3. Me vesh rroba t cilat nuk jan t qepura 4. Me i fal dy rekate dhe me b nijetin pr Ihram. sht vrtetu se Muhamedi a.s. kur e ka vesh Ihramin n Dhul Hulejfe i ka fal dy rekate namaz. 5. Me thn TELBIJEN. a. Argument pr pastrimin e trupit kemi hadithin e Muhamedit a.s. kur ka arrit n Dhul Hulejfete sht pastru, pra ka marr gusl pr Ihram. b. Argument pr kt kemi hadithin e Aishes r.a. e cila ka thn: E kam parfymosur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. para se me vesh Ihramin me parfymin m t mirin t cilin e posedoja. - Me u parfymos pas veshjes s Ihramit sht e ndaluar.

Pyetje: 1. ka quajm Ihram? 2. ka sht Ihrami n haxh? 3. far duhet t bj njeriu para se me vesh Ihramin?

29

VESHJA E DY MBSHTJELLSVE T PA QEPURA

Pas pastrimit (Guslit) apo Abdestit haxhiu i vesh apo mbulohet me dy mbshtjellsa. Njerin pr pjesn e poshtme t trupit, tjetri n pjesn e eprme t trupit. Ne sot i quajm peshkira t mdhenj. Transmeton Ibn Umeri se Muhamedi a.s. ka thn: Secili prej juve le t hyj n Ihram me IZARIN (mbshtjells t poshtm t trupit) dhe me RIDAE (mbshtjells t eprm t trupit) dhe me nalle (papuqe t sotme), kush nuk ka papuqe ather le t vesh meste por le ti bj si papuqe.

FALJA E DY REKATEVE
Sunet sht q kur t vishet Ihrami me i fal dy rekate. Pse Muhamedi a.s. kur e ka vesh Ihramin n DHUL HULEJFE i ka fal dy rekate.

Pyetje: 1. ka vesh haxhiu n Ihram? 2. Cili sht argumenti i dy mbshtjellsve t mdhenj? 3. ka sht sunet me vepru kur t vishet Ihrami?

30

NIJETI I IHRAMIT
Haxhiu patjetr duhet ta bj nijetin, pse vetm veshja e Ihramit dhe qndrimi n t sht ibadet. Nijeti bhet: - ose vetm pr haxh (IFRAD) - ose pr haxh dhe umre s bashku prnjher (KIRAN) - ose pr haxh dhe umre veq e veq (TEMETU) Pas nijetit haxhiu fillon me thn TELBIJE-n pandrprer. Telbija sht kshtu: LEBEJKALLAHUME LEBEJK LEBEJKE LA SHERIKE LEKE LEBEJK INEL HAMDE VE NIMETE LEKE VEL MULK LA SHERIKE LEK.

Pyetje: 1. Trego pr nijetin e Ihramit? 2. ka duhet br haxhiu pasi ta vesh Ihramin?

31

VENDET E IHRAMIT (MIKATET)

Veshja e Ihramit para Mikatit sht vaxhib. Vendet e Ihramit mvaren prej cils an shkon haxhiu apo nga cili vend. - Nga ana e Medins fillon prej vendit Dhul Hulejfe - Nga ana e Siris fillon prej vendit Xhuhfe - Nga ana e Nexhdit fillon prej vendit Karnil Menazil - Nga ana e Jemenit fillon prej vendit Jelmam - Nga ana e Irakut fillon prej vendit Dhati Uruk. Argument pr kt kemi hadithin e Muhamedit a.s. ku thot: Mikati i Medinasve sht n Dhul Hulejfe, i Siris n Xhuhfe, i Nexhdit n Karnil Menazil, i Jemenit n Jelmam. Pastaj ka thn Muhamedi a.s. kta jan Mikate edhe pr t gjith ata t cilt vijn nga ajo an pr me kry haxhin dhe Umren.
BUHARIU

Kush vesh Ihramin para Mikatit (vendeve t caktuara) lejohet posaqrisht ata t cilt udhtojn me aeroplan pra mund t vishet Ihrami edhe n shtpi. Kush e kalon kufirin e Mikatit, dhe e ka vesh Ihramin ai kthehet prap n Mikat dhe e rivesh Ihramin. Kush e kalon kufirin e Mikatit dhe nuk rikthehet n vendin e veshjes s Ihramit por e vazhdon haxhiu, ai pren Kurban se e ka ln nj vaxhib t Ihramit me fjal t tjera nj vaxhib t haxhit.

32

KOHA E VESHJES S IHRAMIT

Koha e veshjes s Ihramit respektivisht koha e fillimit t haxhit sht prej fillimit t muajit Sheval dhe prfundon n ditn e par t Kurban Bajramit. Mundet veshja e Ihramit para muajit Sheval por sht mekruh.

Pyetje: 1. 2. 3. 4. 5. Cilat jan vendet e veshjes s Ihramit? ka sht veshja e Ihramit para Mikatit? A mund t vishet Ihrami n shtpi? ka duhet t veproj ai i cili e kalon kufirin e Ihramit? ka duhet t veproj haxhiu nse e kalon kufirin e Mikatit dhe nuk kthehet?

33

NDALESAT E IHRAMIT
Ndalesat e Ihramit jan: KONTAKTIMI SEKSUAL dhe do gj q ka nxit at; si t prekurit, t puthurit, t prqafuarit etj. - Kontaktimi me gruan para qndrimit n Arafat e prish haxhin q d.m.th. ai person e ka vaxhib me b kada n vitin tjetr, dhe n t njejtn koh e pren edhe nj Kurban pr shtat persona; pra ose nj deve, ose nj lop ose shtat dele. 2. EL FUSUK. Pandgjueshmria ndaj urdhrave t Allahut dhe largimi prej rrugs s Allahut sht e ndaluar gjat gjith jets, pra edhe jasht haxhit por posaqrisht sht e ndaluar edhe n kohn e haxhit. 3. EL XHIDAL jan t ndaluara t gjitha qshtjet t cilat hidhrojn shokun apo haxhiun, si ngatrresat, fyerjet, sharjet, ofendimet etj.etj. 4. VESHJA E RROBAVE T QEPURA - Muhamedi a.s. na ka msu ka me vesh dhe ka mos me vesh pasi t bhet nijeti i Ihramit edhe pr burrat por edhe pr grat. - do gj ka sht e epur pa marr parasysh; kmish, pantallona, pallto etj.etj. - sht e ndaluar me mbulu kokn me kapel - sht e ndaluar me vesh kpuc, patika etj. - pr grat sht e ndaluar veshja e dorzave - pr grat sht e ndaluar mbulimi i fytyrs ndrsa pr ta sht e lejuar veshja e rrobave t qepura. 1.

34

KA SHT E NDALUAR N TRUP

Pr trup jan t ndaluara: - hjekja apo qethja e flokve, - prerja e thonjve, - prdorimi i parfymit, - prdorimi i masteve.

NDALIMI I GJUETIS
Argument pr ndalimin e gjuetis kemi ajetin Kuranor: O ju besimtar mos gjuani (mos vritni) deri sa ju jeni n haxh me Ihram. Suretul Maide 95

Pyetje: 1. Cilat jan ndalesat kur haxhiu e vesh Ihramin? 2. ka sht e ndaluar n trup pr haxhiun gjat Ihramit? 3. Trego argumentin e ndalimit t gjuetis gjat Ihramit?

35

LIRIMI NGA IHRAMI

Prej momentit kur vishet Ihrami pr haxhiun ndalohen gjrat e lejuara, mirpo kur ta kryej haxhin i lejohen prsri gjrat e lejuara mirpo edhe gjrat e lejuara lejohen shkall shkall gradualisht. Pr kt arsye edhe quhen: - lirimi i par - lirimi i dyt a. Lirimi i par: quhet lirimi nga Ihrami i t gjitha qshtjeve prpos kontaktimit me gruan. b. Lirimi i dyt: quhet lirimi edhe i t kontaktuarit me gruan.

Pyetje: 1. Trego pr lirimin nga Ihrami si bhet? 2. Sa lloje t lirimit nga Ihrami i kemi? 3. ka lejohet dhe ka nuk lejohet pas lirimit t par? 4. ka lejohet pas lirimit t dyt nga Ihrami?

36

LLOJET E HAXHIT
Ihram quhet fillimi i ndalimit t qshtjeve t lejuara pr shkak t kryerjes s haxhit ose umres, ose nijeti i haxhit apo i umres. Nga kto kuptojm se i kemi tri lloje t ihramit ose mund ti uajm tri lloje t haxhit e ato jan:

1. Haxhi Ifrad 2. Haxhi Temetu dhe 3. Haxhi Kiran

Pyetje:

1. Cilat jan llojet e Ihramit, me fjal tjera

cilat jan llojet e haxhit ?

37

HAXHI IFRAD
Zoti i Lartmadhruar n Kuran thot: Dhe, plotsone haxhin dhe umren pr Allahun. Nga ky ajet kuptojm se Haxhi dhe Umreja jan q t dyja kryerja e detyrave dhe obligimeve gjat vizits s Qabs (shtpis s Allahut) n koh t caktuar mbrenda vitit, ashtu siq sht e parapar obligimi i agjrimit gjat muajit Ramazan t vitit, apo kryerja e namzit t Xhumas n dit t javs s caktuar, apo falja e namazit t akshamit (shembull) n koh t caktuar. Kshtu edhe Haxhi i ka kohn e caktuar po ashtu edhe Umreja. Sa i prket Haxhit, haxhi sht farz gjat muajve t kalendarit t hixhretit e ato muaj jan: Sheval, Dhulkade, Dhul hixhe. Prpos ktyre muajve gjat tet muajve tjer bhet Umreja. Ndrsa n kto tre muaj bhet ose vetm haxhi, ose haxhin me umren ve e ve ose haxhin dhe umren s bashku.

Nse gjat ktyre tre muajve bhet vetm haxhi me fjal tjera vishet Ihrami vetm pr haxh ky lloj haxhi quhet Haxh Ifrad.
Pyetje: 1. 2. Sa lloje t haxhit i kemi? ka quajm haxh IFRAD?

38

HAXHI TEMETU HAXHI ME UMREN VEQ E VEQ

Nse banort q jetojn jashta Meks dhe jashta vendeve t caktuara pr veshjen e Ihramit (Mikatit) gjat muajve t haxhit e veshin Ihramin dhe shkojn n Qabe e bjn Umren dhe lirohen prej Ihramit dhe prap n Meke natn e Kurban Bajramit ose edhe m hert e veshin Ihramin dhe e bjn haxhin ky lloj haxhi quhet Haxh Temetu. Pra Haxh Temetu quhet: veshja e Ihramit kryerja e Umres, lirimi prej Ihramit. Pastaj prap veshja e Ihramit dhe kryerja e Haxhit. Ndrsa pr shkak t lirimit t Ihramit pren Kurban, siq thot Zoti i Madhruar: E kur t qetsoheni, ai q prej jush e kryen Umren deri n Haxh le t therr Kurban. Suretul Bekare 196

SHARTET E HAXHIT TEMETU

Haxhi Temetu i ka tre sharte: 1. Me qen banor jashta Meks dhe jashta vendeve t Mikatit. 2. Q haxhiu me krye Umren gjat muajve t haxhit Sheval, Dhul Kade dhe Dhul Hixhe dhe n t njejtin vit me kry haxhin. 3. Q haxhiu pasi ta kryej Umren me qndrue n Meke dhe mos me u kthy n shtpi, n vendlindje ose jashta vendeve t Mikatit d.m.th. jashta vendeve t veshjes s Ihramit. Pyetje: 1. ka uajm haxh Temetu? 2. Cilat jan shartet e haxhit Temetu?

39

HAXHI KIRAN HAXHI DHE UMREJA S BASHKU

KIRAN quhet kryerja e Haxhit dhe e Umres me veshjen e nj Ihrami gjat muajve t Haxhit.
Haxhi Kiran po ashtu ka t bj me banort jashta Meks dhe jashta vendeve t Mikatit (vendeve t veshjes s Ihramit) N llojin e haxhit t Kiranit haxhiu e bn nijetin n kryerjen e haxhit dhe t Umres s bashku, pra me veshjen e nj ihramit ndrsa kryerjen e dy tavafeve dhe dy Sajave.

SHARTET E HAXHIT KIRAN

Haxhi Kiran i ka tre sharte: 1. Q haxhiu me krye Umren dhe Haxhin s bashku gjat muajve Sheval, Dhul Kade dhe Dhul Hixhe 2. Q edhe Haxhi dhe Umreja t bhen me veshjen e nj Ihrami 3. Me qen banor jashta Meks dhe jashta vendeve t Mikatit

Pyetje: 1. 2. ka quajm haxh Kiran? Cilat jan shartet e haxhit Kiran?

40

KA DUHET VEPRU N HAXHIN KIRAN DHE TEMETU

Haxhiu i cili e kryen haxhin Kiran ose Temetu e pren nj dele Kurban (Hedj). Ky lloj Kurbani quhet Kurban Dhurate dhe Falenderimi ndaj Allahut. Argument pr kt e kemi ajetin Kuranor: E kur t qetsohen (nga Haxhi Temetu ose Kiran) Pra ai q e kryen Umren deri n Haxh le t pren Kurban. El Bekare 196 Kurbani e pren n ditn e Kurban Bajramit dhe at n Meke pse kshtu ka veprue Muhamedi a.s. Kush nuk ka mundsi me pre Kurban i agjron tri dit gjat haxhit dhe shtat dit pasi t kthehet n shtpin e tij, pra Kurbanin e zvendson me dhjet dit t plota t agjrimit. Pr kt kemi argument ajetin Kuranor: Ndrsa ai q nuk ka mundsi (me pre Kurban) sht i detyruar t agjroj tri dit n haxh dhe shtat dit pas kthimit nga haxhi t gjitha ditt s bashku dhe t plotsohen dhjet dit. El Bekare 196

Pyetje: 1. ka duhet vepru pr haxhin Kiran dhe Temetu? 2. Cili sht argumenti i prerjes s Kurbanit pr haxhin Kiran dhe Temetu? 3. Ku dhe kur e pren Kurbanin e haxhit Kiran dhe Temetu? 4. Kush nuk ka mundsi me pre Kurban pr haxhin Kiran dhe Temetu ka duhet t bj?

41

KA E PRISH HAXHIN
Tri shtje e prishin haxhin, e ato jan: 1. Mos qndrimi n Arafat 2. Kontakti martesor 3. Ihsari (mos kryerja e obligimeve pr shkak t smundjes, paaftsis etj.).

42

T PRISHURIT E HAXHIT PR SHKAK T MOSQNDRIMIT N ARAFAT

Nse haxhiu prej mngjesit t dits s nnt t Dhul Hixhes e deri n agim t dits s par t Kurban Bajramit nuk qndron n Aarafat, pa marr parasysh me qllim ose pa qllim, me vetdije apo pa vetdije i prishet haxhi. Pr kt arsye ai vitin tjetr i nevojitet me b haxhin Kada. Pr kt kemi argument hadithin e Muhamedit a.s.: Haxhi sht Arefat. Jan pajtue t gjith dijetart se kush nuk qndron n Arafat ditn e nnt t Dhul Hixhes i prishet Haxhi.

Pyetje: 1. 2. ka e prish haxhin? Cili sht argument i prishjes s haxhit pr shkak t mos qndrimit n Arafat?

43

T PRISHURIT E HAXHIT PR SHKAK KONTAKTIT MARTESOR

T gjith dijetart jan t pajtimit se kontakti martesor me bashkshortn e prish haxhin dhe duhet me b haxhin kaza vitin tjetr. Mirpo kontakti martesor mund t ndodh n tri raste: - para qndrimit n Arafat - pas qndrimit n Arafat dhe para Tavafit Thelbsor - pas Tavafit Thelbsor Nse ndodh kontakti martesor para qndrimit n Arafat haxhi prishet, edhe pse haxhiu vazhdon kryerjen e obligimeve tjera t haxhit. Haxhiu n kt rast e kryen haxhin kaza. Haxhiu kur ta ban haxhin kaza vaxhib e ka gjithashtu me pre nj dele Kurban. - Nse ndodh kontakti martesor pas qndrimit n Arafat dhe para Tavafit Thelbsor, nuk prishet haxhi por ata e kan vaxhib me pre nga nj deve Kurban. - Nse ndodh kontakti martesor pas Tavafit Thelbsor nuk prishet haxhi por ata e kan vaxhib me pre nj dele Kurban. - Nse haxhiu nuk kryen mardhnje bashkshortore por vetm prqafim, puthje apo ledhatim ai me bashkshorten e kan vaxhib me pre kurban nga nj dele.

Pyetje: 1. 2. 3. ka ndodh me haxhin nse bhet kontakti martesor para qndrimit n Arafat? ka ndodh me haxhin nse bhet kontakti martesor pas qndrimit n Arafat? ka ndodh me haxhin nse bhet kontakti martesor pas Tavafit Thelbsor?

44

T PRISHURIT E HAXHIT PR SHKAK T IHSARIT (SMUNDJES APO PAMUNDSIS S KRYERJEVE T FARZEVE)

Nse haxhiu e bn nijet me kry Haxhin ose Umren mirpo m von paraqitet armiku i cili e pengon ose smundja e cila e pengon, ather haxhi prishet dhe nevojitet me b kaza vitin tjetr, mirpo pr kt pren Kurban. Argument pr kt kemi ajetin Kuranor: Kryene Haxhin dhe Umren pr Allahun. Nse n kt rrug pengoheni (n arritjen e ktij qllimi) ather preni Kurban. El Bekare 196 Argument tjetr kemi hadithin e Muhamedit a.s.: Muhamedi a.s. me shokt e tij e kan ba nijet me vizitue Qaben dhe me b Umren mirpo kur i jan afru Meks n vendin e quajtur Hudejbije pengohen nga idhujtart Kurejsh t Meks pr me shkue n Qabe, dhe kur vjen dita e par e Bajramit Muhamedi a.s. e pren nj deve Kurban dhe i qeth flokt dhe lirohet nga Ihrami.
BUHARIU

Kur t pengohet haxhiu me i krye obligimet e Haxhit ose t Umres pr shkak t armikut ose t smundjes i kryen tri veprimet, e ato jan: 1. Lirohet nga Ihrami, qeth flokt dhe vishet me rroba t rndomta. 2. E bn Haxhin ose Umren kaza kur t plotsohen kushtet. Nse nuk plotsohen kushtet nuk e ka pr obligim me kry Haxhin Kaza. 3. E pren nj dele Kaza.

Pyetje: 1. ka ndodh me haxhin nse pengohet haxhiu nga armiku ose smundja? 2. Trego argumentin si ka veprue Muhamedi a.s. kur sht pengue me krye Umren? 3. Cilat obligime i kryen haxhiu nse pengohet me krye Haxhin?

45

KA NUK E PRISH HAXHIN POR PAGUHET DENIMI

Nse n haxh nuk kryhet ndonj vaxhib paguhet me dnim d.m.th. kompenzohet dhe haxhi nuk prishet. Nse n haxh veprohet ndonj ndales e rnd, ather paguhet me dnim d.m.th. kompenzohet dhe haxhi nuk prishet.

Dnimi mundet me qen: - me prerje t Kurbanit - me dhnje t Sadakas ose - me Agjrim. Dnimet e ndalesave t haxhit jan: - dnimi pr shkak t veshjes s rrobave t qepura - dnimi pr shkak t prdorjes s parfymit - dnimi pr shkak t prerjes s flokve - dnimi pr shkak t prerjes s thonjve - dnimi pr shkak t gjuetis

Pyetje: 1. Cilat jan dnimet pr mos kryerjen e veprimeve n haxh? 2. Numro dnimet pr shkak t ndalesave t haxhit?

46

DNIMI PR SHKAK T VESHJES S RROBAVE T QEPURA

Nse haxhiu (mashkull) vesh rroba t qepura dhe i mban nj dit t plot ose nj nat t plot e pren nj dele Kurban. Nse haxhiu (femr) e mbulon fytyrn e saj nj dit t plot ose nj nat t plot pren nj dele Kurban. Veshja e rrobave t qepura sht ndales prej ndalesave t haxhiut n Ihram. Pse Muhamedi a.s. e ka ndalu me u vesh rrobat e qepura pr haxhiun n Ihram.

47

DNIMI PR SHKAK T PRDORJES S PARFYMIT

Nse haxhiu gjat kohs kur sht n Ihram e parfymos nj pjes t trupit si p.sh. dora, kmba, koka t trn, ather ai e pren nj dele Kurban. - Nse e parfymos vetm nj pjes t nj pjese t trupit si p.sh. nj pjes t dors, nj pjes t kmbs ose nj pjes t koks- jep sadaka. - Nse dy, tri e m shum her prdor parfymin- pr seciln her pren dele Kurban. - Edhe prdorimi i mastit obligon prerjen e deleve Kurban pa marr parasysh a sht i przier me parfym ose jo. - Masti pr shrimin e plagve nuk obligon Kurban.

48

DNIMI PR SHKAK T SHKURTIMIT T FLOKVE

Zoti i Madhruar n Kuran thot: Dhe mos i rruani kokat tuaja, pr derisa t mos arrij Kurbani n vend (n therrtoren e caktuar n Mine). El Bekare 196 Nga ky ajet kuptohet se rruarja e flokve apo shkurtimi i tyre gjat haxhit sht i ndaluar. - Nse flokt e koks ose kimet e mjekrrs bien vetvetiu nuk ka dnim. - Nse haxhiu i shkurton apo e qeth nj t katrtn e flokve e m shum pren nj dele Kurban. - Nse haxhiu i shkurton apo i qeth m pak se nj t katrtn e flokve jep Sadaka. - Edhe rrojtari edhe i rruari q t dy denohen siq prmendm m lart.

49

DNIMI I PRERJES S THONJVE

Nse haxhiu i pren thonjt e njrs dor e pren nj dele Kurban. Nse haxhiu i pren thonjt e nj, dy, tre apo katr gishtave pr secilin gisht jep Sadaka. Nse i pren thonjt e pes gishtave por jo t njrs dor por t duarve dhe t kmbve ather pr secilin gisht jep Sadaka.

50

DNIMI PR SHKAK T GJUETIS

Zoti i Madhruar n Kuran thot: E ju sht ndaluar gjuetia e toks derisa t gjindeni n Ihram. (gjat kryerjes s haxhit). Frigojuni Allahut para t cilit t gjith ju do t tuboheni. El Maide 96 Pr shkak t gjuetis gjat kohs s ihramit jan tri lloje denimi: - dnimi me Kurban - dnimi me i ushqye t varfrit - dnimi me agjrim Mvarsisht far kafshe gjuan n t njejtn mas pren Kurban prej kafshve t buta ose e paguan vlern e kafshs s gjuajtur. - Dnimi sht i parapar pr haxhiun pa marr parasysh a gjuan me qllim, pa qllim ose pse ka harru. - Kush e gjuan gjahun por nuk e vret por vetm e plagos ather shiqohet gjendja e gjahut nse sht plagosur rnd ather prehet Kurban mirpo nse sht plagosur leht, ather ipet Sadaka.

Pyetje: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. far dnimi ka haxhiu nse i vesh rrobat e qepura nj dit t plot? far dnimi ka haxhika (femr) nse e mbulon fytyrn nj dit t plot? far denimi ka haxhia nse e parfymos nj pjes t plot t trupit? far dnimi ka haxhiu nse e parfymos nj pjes t nj pjese t trupit? Masti pr shrimin e plagve a obligon Kurban? far dnimi ka haxhiu nse e qeth apo i shkurton nj t katrtn e flokve t koks? far dnimi ka haxhiu nse i qeth apo i shkurton m pak se nj t katrtn e flokve?

51

DNIMI PR SHKAK T MOSKRYERJES T NDONJ VAXHIBI T HAXHIT

Haxhi nuk prishet nse nuk kryhet nj vaxhib prej vaxhibeve t haxhit por egziston denimi. Denimet e vaxhibeve t haxhit jan: 1. Dnim pr mos qndrimin n Muzdelife. 2. Dnimi pr mos gjuajtjen e gurve. 3. Dnimi pr papastrtin gjat Tavafit dhe 4. Dnimi pr moskryerjen e Sajit.

52

DNIMI PR MOSQNDRIMIN N MUZDELIFE

Kush nuk qndron n Muzdelife pa arsye ai e pren nj dele Kurban pr shkak t lnjes s vaxhibit. Kush nuk qndron n Muzdelife pr shkak t ndonj arsye t shndosh nuk pren Kurban. Prej ktyre arsyeve jan: smundja, pa aftsia dhe pamundsia pr shkak t pleqris dhe turma e madhe pr grat. Argument pr kt e kemi hadithin e Muhamedit a.s. kur e ka liru familjen e tij pr shkak t turms s madhe. Argument tjetr sht edhe baza e sheriatit e cila sht ndrtue n toleranc dhe mshir pr robrit.

Pyetje: 1. Me ka dnohet haxhiu nse nuk qendron n Muzdelife? 2. A dnohet haxhiu nse me arsye t shndosh nuk qndron n Muzdelife dhe cilat jan ato arsye? 3. Pse Muhamedi a.s. i ka lirue mos me qndru n Muzdelife familjen e tij?

53

DNIMI PR MOS GJUAJTJEN E GURALECAVE

Gjuajtja e guralecave sht vaxhib prej vaxhibeve t haxhit dhe mos gjuajtja e tyre obligon prerjen e nj dele Kurban. Nse haxhiu nuk i gjuan guralecat n katr ditt e para t Kurban Bajramit pren nj dele Kurban. Nse prej njzet e nj guralecave sa sht e parapar me i gjuajt n dit, haxhiu i gjuan vetm shtat, ather e pren nj dele Kurban pse shumica e merr dispozitn e t trs. Nse prej njzet e nj guralecave sa sht e parapar me i gjuajt n dit nuk i gjuan katr, ather jep vetm Sadaka.

54

DNIMI PR SHKAK T MOSKRYERJES S SAJIT N MES T SAFS DHE MERVS

Kush nuk e kryen Sajin ai pren Kurban nj dele se Saji sht vaxhib prej vaxhibeve t haxhit. Ndrsa lnja e vaxhibit pr denim ka prerjen e nj Kurbanit.

Pyetje: 1. Me ka dnohet haxhiu nse nuk i gjuan guralecat? 2. Me ka dnohet haxhiu nse n katr ditt e para t Kurban Bajramit nuk i gjuan guralecat? 3. Me ka dnohet haxhiu nse nuk e kryen Sajin?

55

DNIMI PR SHKAK T KRYERJES S TAVAFIT I PAPASTR T (PA GUSL DHE PA ABDEST)

Kemi tri lloje t tavafeve: 1. Tavafi Thelbsor ( IFADA) 2. Tavafi Prshndets dhe Lamtumirs dhe 3. Tavafi i Umres 1. Tavafi Thelbsor (Ifada) - Tavafi thelbsor sht pjes prbrse e haxhit (rukn). Nse haxhiu e kryen kt tavaf i papastrt (xhunub) ose gruaja me menstruacion duhet t prehet nj deve Kurban. - Nse haxhiu e prsrit tavafin para prfundimit t ditve t haxhit (tri ditt e Kurban Bajramit) nuk pren deve kurban. - Nse haxhiu e prsrit tavafin pas prfundimit t ditve t haxhit (pas tri ditve t Kurban Bajramit) e pren nj dele Kurban. - Nse haxhiu nuk sht i papastrt (xhunub) por e kryen kt tavaf pa Abdest e pren nj dele Kurban, por nse merr Abdest dhe e prsrit ather nuk pren asgj Kurban.

2. Tavafi Prshndets dhe Lamtumirs - Nse haxhiu e bn Tavafin Prshndets ose Lamtumirs (xhunub) i papastrt e pren nj dele Kurban. - Nse haxhiu kt tavaf e kryen pa Abdest ai jep vetm Sadaka. 3. Tavafi i Umres
Nse haxhiu Tavafin e Umres e bn i papastrt (xhunub) ose pa Abdest e pren nj dele Kurban.

56

Pyetje: Sa lloje t tavafeve kemi? Me ka dnohet haxhiu nse tavafin thelbsor e kryen i papastrt (xhunub)? 3. Me ka denohet haxhika nse tavafin thelbsor e kryen me menst56ruacione? 4. Me ka denohet haxhiu nse mbrenda tri ditve t Kurban Bajramit e prsrit tavafin thelbsor t cilin e ka kry i papastrt (xhunub)? 5. Me ka dnohet haxhiu nse pas tri ditve t kurban bajramit e prsrit tavafin thelbsor t cilin e ka krye i papastrt (xhunub)? 6. Me ka dnohet haxhiu nse e kryen tavafin thelbsor pa abdest? 7. Me ka dnohet haxhiu nse tavafin prshndets ose lamtumirs e kryen i papastrt (xhunub)? 8. Me ka dnohet haxhiu nse i papastrt (xhunub) e kryen tavafin e Umres? 1. 2.

57

VIZITA E XHAMIS DHE VARRIT T MUHAMEDIT A.S.

Vizita e xhamis dhe varrit t Muhamedit a.s. sht e vlefshme dhe ka bazn n hadithet e Muhamedit a.s. t cilat po i prmendim: Transmeton Ebu Hurejre se Muhamedi a.s. ka thn: Angazhohuni dhe prforcohuni pr me i vizitue tri xhamit e shenjta e ato jan: Kjo xhami e imja, Qabja e Madhruar dhe Mesxhidi Aksaja. Mutefikun Alejhi Po ashtu edhe falja e namazit n xhamin e Muhamedit a.s. ka vler t madhe . Transmeton Ebu Hurejre se Muhamedi a.s. ka thn: Namazi n xhamin Time ktu ka vler m t madhe se njmij namaze n xhamit tjera prpos Qabes s Madhru. Mutefekun Alejhi N xhamin e Muhamedit a.s. sht edhe varri i tij ku m par xhamia kishte siprfaqe t vogl ndrsa shtpia e Muhamedit a.s. ka qen afr dhe kur ka ndrrue jet Muhamedi a.s. sht varros aty. Muhamedi a.s. ka thn: N mes t varrit tim dhe minberit n xhamin time sht bashqja prej bashqeve t xhenetit (REVDATUL XHENET)
BUHARIU

Dhe n fund po e prfundojm me hadithin e Muhamedit a.s. dhe e lusim Allahun q t na bj t mundur ta vizitojm dhe ta takojm n xhenet. Kush m viziton Mua pasi q t vdes ai m ka vizituar mua sikurse pr s gjall. Teberani dhe Darikutni

58

PRMBAJTJA
Hyrje ........................................................................................ 5
HAXHI ..................................................................................................... 7 QLLIMI I HAXHIT ............................................................................... 8 SHARTET E HAXHIT ............................................................................ 9 RUKNET E HAXHIT ............................................................................ 11 QNDRIMI N ARAFAT ..................................................................... 12 VENDI I QNDRIMIT N ARAFAT .................................................. 12 SUNETET E QNDRIMIT N ARAFAT ............................................ 13 TAVAFI THELBSOR (KRYESOR) .............................................. 14 VAXHIBET E TAVAFIT ...................................................................... 15 SUNETET E TAVAFIT ......................................................................... 15 MEKRUHET E TAVAFIT .................................................................... 15 VAXHIBET E HAXHIT ........................................................................ 16 T ECURIT N MES KODRAVE SAFA DHE MERVA ............................................................................. 17 SHARTET E SAJIT ............................................................................ 18 VAXHIBET E SAJIT .......................................................................... 18 SUNETET E SAJIT ............................................................................. 19 QNDRIMI N MUZDELIFE .............................................................. 20 SUNETET E QNDRIMIT N MUZDELIFE ..................................... 21 GJUAJTJA E GURALECAVE .............................................................. 22 SHARTET E GJUAJTJEVE T GURVE ........................................... 22 KOHA E GJUAJTJEVE ........................................................................ 23 ZVENDSIMI PR GJUAJTJEN E GURALECAVE ....................... 23 T RRUAJTURIT E KOKS OSE SHKURTIMI IFLOKVE ..................................................................... 24 TAVAFI LAMTUMIRS ...................................................................... 26 SHARTET E TAVAFIT LAMTUMIRS ............................................. 27 SUNETET E HAXHIT .......................................................................... 28 IHRAMI ................................................................................................. 29 KA DUHET T VEPROJ NJERIU PARA SE T HYJ N IHRAM ............................................................................ 29 VESHJA E DY MBSHTJELLSVE T PA QEPURA ...................... 30 FALJA E DY REKATEVE .................................................................... 30 NIJETI I IHRAMIT ................................................................................ 31 VENDET E IHRAMIT (MIKATET) ..................................................... 32
59

KOHA E VESHJES S IHRAMIT ........................................................ 33 NDALESAT E IHRAMIT ..................................................................... 34 KA SHT E NDALUAR N TRUP ................................................. 35 NDALIMI I GJUETIS ......................................................................... 35 LIRIMI NGA IHRAMI .......................................................................... 36 LLOJET E HAXHIT .............................................................................. 37 HAXHI IFRAD ...................................................................................... 38 HAXHI TEMETU ............................................................................... 39 SHARTET E HAXHIT TEMETU ....................................................... 39 HAXHI KIRAN ..................................................................................... 40 SHARTET E HAXHIT KIRAN ............................................................. 40 KA DUHET VEPRU N HAXHIN KIRAN DHE TEMETU ...................................................................... 41 KA E PRISH HAXHIN ....................................................................... 42 T PRISHURIT E HAXHIT PR SHKAK T MOSQNDRIMIT N ARAFAT .................................................... 43 T PRISHURIT E HAXHIT PR SHKAK KONTAKTIT MARTESOR .......... 44 T PRISHURIT E HAXHIT PR SHKAK T IHSARIT (SMUNDJES APO PAMUNDSIS S KRYERJEVE T FARZEVE) ....................................................................................... 45 KA NUK E PRISH HAXHIN POR PAGUHET DENIMI ................. 46 DNIMI PR SHKAK T VESHJES S RROBAVE T QEPURA ...................................................................... 47 DNIMI PR SHKAK T PRDORJES S PARFYMIT ...................................................................................... 48 DNIMI PR SHKAK T SHKURTIMIT T FLOKVE .................. 49 DENIMI I PRERJES S THONJVE ................................................... 50 DNIMI PR SHKAK T GJUETIS ................................................. 51 DNIMI PR SHKAK T MOSKRYERJES T NDONJ VAXHIBI T HAXHIT ........................................................ 52 DNIMI PR MOSQNDRIMIN N MUZDELIFE ........................... 53 DNIMI PR MOS GJUAJTJEN E GURALECAVE .......................... 54 DNIMI PR SHKAK T MOSKRYERJES S SAJIT N MES T SAFS DHE MERVS ...................................... 55 DNIMI PR SHKAK T KRYERJES S TAVAFIT I PAPASTR T (PA GUSL DHE PA ABDEST) ............................. 56 VIZITA E XHAMIS DHE VARRIT T MUHAMEDIT A.S. ......................................................................... 58
60

61