1

Esh-Shejh Muhamed Muteveli Esh-Sharaviju

PERGJ GJET PERGJ GJET PERGJ GJET PERGJ GJET { F E T A V A T { F E T A V A T { F E T A V A T { F E T A V A T
{ d h ] e t { d h ] e t { d h ] e t { d h ] e t p ] e s t } p ] e s t } p ] e s t } p ] e s t } } }} }
E 8HEJH 8HAERAV JUT E 8HEJH 8HAERAV JUT E 8HEJH 8HAERAV JUT E 8HEJH 8HAERAV JUT
NDAJ NDAJ NDAJ NDAJ 8HUME 8HUME 8HUME 8HUME PYETJE PYETJE PYETJE PYETJEV VV VE TE E TE E TE E TE
MU8LMANT MU8LMANT MU8LMANT MU8LMANT
Q i nevojitet n jetn e tij
pr t sotmen dhe pr t nesrmen
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s
2
Oslo, 2010
3
FETAVAT E SHARAVI JUT
PJ ESA E PAR
I
4
HYRJE
Falnderojm Allahun, Zotin e gjith botve. Prshndesim me selam Pejgamberin besnik, i cili
sht drguar prej Allahut me udhzimin dhe fen e vrtet, i drguar mshir pr tr njerzimin. Nuk
ka forc as fuqi t ndryshoj dikush dika, pos Allahut, t Lartit t Madhit.
Dhe ...
Sot, n kohn bashkkohore ku bota sht zhvilluar me shpejtsi t madhe, me asi shpejtsie, sa
q at zhvillim nuk e ka paramenduar m par. Zhvillim, i cili i ka tejkaluar parashikimet, si t t
paditurve, ashtu edhe t dijetarve. Kjo shtje, ky zhvillim ia trheq vrejtjen mendjes q t mos e
teproj n zbulimin e t vrtetave shkencore.
N seciln epok t njerzimit nuk mund t vrejm program m t mir se t sheriatit islam, po
ashtu edhe sot ndihet nevoja dhe domosdoshmria pr t.
Pra, edhe n kohn kur njeriu ka arritur shkalln m t lart t zhvillimit. Specifik e Kuranit
sht q prej fillimit t ekzistencs s saj i flet t gjitha mentaliteteve dhe t gjitha rrethanave t do
vendi, sepse sht gjithprfshirs, burim i pa shterur prej fillimit e deri n mbarim t ksaj bote.
Kurani i flet bujkut, i cili punon tokn, jeton dhe vdes n t, mirpo ai befasohet, sepse edhe te ai z
vend gjuha e thjesht, e pastr, sqarimi i drejt, i prpikt dhe i thukt, i cili deprton thell n shpirtin
e tij. Kshtu, Kurani ndrlidh t gjitha poret e shoqris, t cilat nuk do t mundnin t afrohe shin me
ide dhe mendime disproporcionale. Mirpo ai i bashkon me precizitet dhe renditje t mrekullueshme.
Kjo sht ajo q vrteton se Krijues i njeriut sht zbritsi i Kuranit, i Cili po ashtu sqaron n
prpikri dhe thellsisht do gj. Ky sht shkaku se nuk mund t japim prgjigje t sigurt, sepse pas
t gjitha sqarimeve dhe pasi q t gjith njerzit kuptojn sekretet dhe fshehtsit, secili thot: Un
jam i knaqur me kt sqarim, un jam i qetsuar. SUBHANALLAH!
Shembull konkret: I flet intelektualit ashtu si i flet njeriut t rndomt. Kjo sht mnyra e cila
i prshtatet zbulimeve shkencore dhe metodologjis msimore t zbulimeve m t larta t fiziks,
sepse nse ato zbulime i shikon dhe i zbrthen n bazn e tyre thelbsore, do t prfundosh n
teoremn e thjesht.
Pasi q ligjet e Kuranit jan obliguese, jan stabile dhe nuk jan t prkufizuara vetm n nj
grup njerzish, apo vetm n nj gjenerat, apo vetm pr nj epok, ather sht e patjetrsueshme
q t lirohet dhe t zhvillohet t kuptuarit mendor. Sepse ne ndodhemi n mes t dy shtj eve t
domosdoshme n t njjtn koh, apo qart t ndrlidhura njra me tjetrn, ather kushtzohet q ti
prmbahemi kushteve dhe rrethanave t caktuara dhe t sqaruara. Ngase, nse njra vrtetohet e tjetra
eliminohet ose ndryshohet, ose shpjegohet n formn e vet t veant, t prshtatshme dhe harmonike,
por kuptohet gjithmon duke iu prmbajtur bazave themelore dhe shtjeve kryesore.
Pr kt arsye sht e domosdoshme t ndodh ndryshimi i t kuptuarit dhe zhvillimi mendor q
t prfshihet teorema me logjikn shkencore, ose e kundrta, prfshirja e logjiks shkencore n
teorem, prndryshe logjika e njeriut do t mbetej e ngurt; zhvillimi mendor sht pika kulminante e
t gjitha sukseseve shkencore edhe pse zhvillimi shkencor (mendor) ka kaluar me mij ra etapa,
prapseprap ka mbetur e paplotsuar, duhet q t mos krkohet paralelizm q t lirohet prej njrs,
sepse kjo e ka burimin prej Atij, i Cili nuk ndryshon kurr.
Gurzimi dhe ngrirja e mendjes nuk i ndihmon kulturs dhe etiks kuranore, dhe nuk i
nevojitet, sepse ather do t ishte imagjinat e gurzuar, por nprmjet shkndijave t imanit shrues
t bhet shoqrimi i modernizimit dhe civilizimi.
Qndrimi i gurzimit mendor nuk i sjell dobi kulturs dhe etiks kuranore dhe nuk ka nevoj
pr nj qndrim t till, sepse nj gj e till nuk sht asgj tjetr, pos nj gur.
5
Librat e tefsirit dhe tekstet e fikut, dhe udhprshkrimet e Muhamedit a.s., t gjitha jan n
duart tona. Nuk ka ka t hulumtohet kur teksti vese ekziston, por hulumtimi dhe prpjekja bhet n
shtjet q nuk jan t definuara saktsisht, dhe nuk jan t sqaruara definitivisht. Ather patjetr
mendja duhet t anoj n nj kahe pas hulumtimit dhe prpjekjes, duke e krahasuar me veorit e
dispozitave tjera t ngjashme, nse sht i mundur harmonizimi i tyre ose duke i shikuar me
rrjedhshmrin e realitetit t logjiks dhe mendjes, por kuptohet pa e tepruar dhe pa tejkaluar n
paragjykim. Kjo sht ka ligjsimi e lejon.
Ndryshimet kan ndodhur, nevojitet hulumtimi dhe shikimi se si e parasheh ligji i sheriatit dhe
fes n qenien e tij t re, e cila po ashtu ka marr pjes n zbulimin e shtjeve tjera. Dhe
prfundimisht duhet t zhvillohet mendja n krah t ktyre shtj eve, pr t sqaruar dhe argumentuar
edhe m mir, dhe ta zgjeroj hapsirn e tij q ta z vendin e tij n civilizimin islam sot, ashtu si e
ka pasur n t kaluarn, duke u zhvilluar me program t fort jo artificial, me program kontinuel, se n
t kundrtn do t mbesim mbrapa dhe do t mbesim t harruar.
Aishja r.a. ka thn:
I Drguari i Allahut gjithmon kur ishte shtja q t zgjedh n mes t dy shtjeve, e
zgjidhte at e cila ishte m e lehta pr umetin e tij.
Me t vrtet ai ka qen mshir pr t gjith bott!
Ka shkuar nj njeri dhe i ka thn Pejgamberit s.a.v.s.:
O i Drguar i Allahut, ka mendon nse largohem definitivisht prej haramit dhe praktikoj
hallallin, a do t hyj n Xhenet? I sht prgjigjur: Po .
Kjo sht hallall; kjo sht haram; pra program i thjesht, i leht, i kompletuar dhe jo ekstrem.
Po ashtu prmbajtje me seriozitet i planprogramit t drejt ose angazhim dhe edukim pr tiu
prmbajtur me seriozitet.
Imami, Muhamed Muteveli Sharaviju, na ka sqaruar pika t shumta, i ka afruar dhe trhequr
shum kuptime t luhatshme, ka zgjedhur shum shtje enigmatike t njerzve, t cilt kan qen
ekstrem n tavolinn e tij t shijshme, me sqarimet e tij mahnitse, me t cilat sqarime i qetson
zemrat dhe na lehtson shtjet, na lehtson rrugn e thirrjes n islam, para vshtirsive t injorantve
dhe kompleksve.
Allahu i ka dhuruar atij metodologji t sqarimit t qart dhe t thjesht, dhe t pakomplikuar,
nga kjo ai arriti kulminacionin e fuqis, besnikris dhe ndershmris. Ndrsa ne shkruajm prej tij,
prmbledhim idet e tij, transmetojm prej tij, prshkruajm prej tij.
T shkruash histori sht prej shtj eve m t vshtira dhe m t komplikuara, posarisht t
ktij umeti, e t ktij dijetari t madh, ngase patjetr duhet t ruhet trashgimia e ktij imami t njohur
me sinqeritet, prkushtim dhe t kompletuar, por pa e tepruar.
Krkojm mbrojtje prej Allahut nga dituria e padobishme, sepse e mira e dituris sht dobia
dhe prfitimi.
do dijetar t njohur patjetr duhet ta regjistroj historia ose t shkruhen bashkkohanikt, pr
t mos lejuar t fshihen gjurmt e gjeneratave, sepse vdekja, fatkeqsit dhe tragjedit jan shtje q i
nnshtrohen harress dhe anashkalimit.
sht fjal boshe t themi se skemi nevoj pr akide, por mendjelehtsi m e madhe sht t
mendohet q akideja t jet pa ngarkesa me obligime dhe pa projekt, i cili tregon rezultatin. Dhe kur
ndjenjat grshetohen, ather plqehet planprogrami qiellor. Kjo sht penges dhe moslejim i lajthitj
eve dhe zbraztis.
Ka njerz, t cilt polemizojn pr t mos u kuptuar, por t tjert nuk polemizojn pr t
kuptuar, por kta polemizojn, sepse dshirojn t tregojn se jan t kuptueshm dhe nprmjet
debatit dhe polemiks zbulohen fshehtsit e njerzve.
Ata t cilt u ligjrojn njerzve at q e din, as nuk festojn, as nuk kan ka t fshihen e t mos
dgjon, sepse atyre nuk u sillet di e re. Ndrsa ai i cili sqaron at ka nuk e din tjert apo
6
deprton n mendjen e tyre dhe e pranojn me seriozitet dhe prgjegjsi, dhe dshmojn pjekuri t
gjenialitetit, ather ata gzohen dhe dgjojn me vmendje at projekt. Ndrsa nse ndrlikohet dika
apo pshtillet dhe nuk ka sukses pr ta treguar at q dshirojm t deprtoj n zemrat e tyre, pra pr
t mbushur zbraztin e dituris, sipas tyre nuk ka dobi prej dituris s tij, sepse i afrt sht ai i cili
sjell dobi s afrmi.
I kam telefonuar profesorit ton, Imamit t mirnjohur - Shejh Muhamed Mutevelij Sharavijut,
i kemi forcuar marrdhniet tona, dhe e ka hapur zemrn e tij, shpirtin e tij dhe shtpin e tij. Gjithmon
m ka dhn shpresa kur kam ndier mosrealizim t qllimit. Dhe si e kam pasur zakon, nuk kam
kursyer koh, oft e shkurtr apo e gjat, t jets sime, por e kam ditur se sht dituri dhe pr msim,
dhe dobi t prgjithshme. I jam prkushtuar t gjith kohs dhe nuk kam dshir q ti dgjoj vetm
un dhuntit e Shej hut t mirnjohur. Nuk dshiroj q influentimi t jet vetm tek un, por influenca
t jet edhe te t tjert. Pr kt arsye kam dshiruar q ti prmbledh dhe tia prcj elli gjeneratave t
ardhshme at ka m ka mundsuar Allahu, pr dobi t prgjithshme dhe pr t mirn e fes.
Kur fliste Shejh Sharaviju pr mjeksin, ndrsa, edhe pse jam mjek, kam vrejtur se i
shpjegon t vrtetat mjeksore me precizitet t rrall, t cilat as q i kam dgjuar n fakultetin e
mjeksis, por vetm pas specializimit, dhe pr udi ai diskutonte me mua pr mjeksi si mjek
specialit, i cili teorit shkencore i vendos n praktik me bindje t thell, t cilat ne mjekt nuk i
kemi ditur, por i kemi kuptuar vetm pas nj analize, elaborimi dhe msimi t gjat. Prej tij kam
msuar shum shtje dhe kam marr prej filozofis mjeksore, t cilat nuk i kam ditur m par, sa q
kam menduar se Shejh Sharaviju ka studiuar mjeksin, dhe sht specializuar n at drejtim. Kur
prgjigjesha n pyetjet e lexuesve n revistn Livaul Islam, po ashtu pr shtje t operacionit kur
isha redaktor n revistn Hilal dhe Tesavuf Islami, dhe isha kryeredaktor i revists Minberul
Islami, gjithashtu kisha rubrikn Mjeku i juaj specialist, e kam kuptuar vlern e fjals, prandaj
respektoj mendimet e tjerve, andaj un jam n dialog me ta n librat q i kam botuar edhe m hert. E
kam par t arsyeshme dhe t domosdoshme se ka ardhur koha pr tiu prgjigjur letrave t lexuesve, t
cilt krkojn fetva bashkkohore pr shtje, si p.sh.: prdorimi i mjeteve pr mosshtatzani dhe si e
parasheh sheriati kt. Po ashtu m kan ardhur pyetje, si: far qndrimi ka feja pr bankat aksionare
me xhirollogari bankare, eqet investuese; pyetje rreth martess s prkohshme, far dispozite ka,
dhe ligji pr martes t till - a sht shfuqizuar apo jo; po ashtu martesa Urfij Tradicionale, far
dispozite ka, se a sht e lejuar apo e ndaluar.
Po ashtu pyetje t shumta pr femrn, pr shtjet ku nuk ka vendim t prer, ku mendja nuk
mund t definoj saktsisht se a sht gabim apo jo, por luhatet dhe sht n dyshim.
Pasi q kto shtje kan rndsi t posame dhe pasi q dijetart kan folur shum, kam
dshir tu prgjigjem lexuesve t nderuar, me pyetjet e tyre t vazhdueshme, ashtu si mendon Shejh
Muhamed Muteveli Sharaviju n kto shtje. Mirpo ka qen e patjetrsueshme q takimet t jen t
vazhdueshme. Mirpo besimtari i menur kto shtje i kupton n baz t rrethanave dhe gjendjes,
dhe n baz t biseds s rndomt mundet ti perceptoj shtjet e caktuara.
Ndonjher dijetari jep vendim pr nj shtje t caktuar kur ti bie ndrmend gjat biseds pr
nj shtje tjetr, duket se sht lvizje jo e dshiruar, mirpo ajo sinjalizon n vrtetimin apo
mohimin e ndonj shtjeje. Pr kt arsye patjetr duhet pasur parasysh dhe duhet prqendruar
vmendjen n do imtsi dhe n do shtje t madhe, t ciln e thot ky personalitet me fam.
do her kur jam ulur dhe kam biseduar me t dhe kemi parashtruar s bashku nj ligj prej
ligjeve apo nj shtje prej shtjeve pr t treguar dispozitn pr t, apo sqarimin e ndonj sekreti
prej sekreteve t tij, menjher n brendi t mendjes sime sht paraqitur gjendje e jashtzakonshme
dhe sht hapur memoria dhe sht qetsuar mendja, e cila nuk ngopet.
Sqarimi i tij sht i mbl, ai i tregon gjrat me ngrohtsi, burimet e tij jan t kulluara dhe t
pastra, q prputhen me natyrshmrin dhe i pranon intelekti, e cila ngritet lulzon dhe jep fryte.
7
O Zoti im, prej ktij libri sill dobi, bre prej veprave q peshojn n fletushka dhe vendose n
kandarin e veprave t mira, at Dit kur do t takohemi, bre prej veprave t cilat na afrojn te Ti, dhe
t jet prej sqarimit t librit Tnd fisnik, dhe sunetit t Pejgamberit Tnd besnik, i cili do t bj
shefaat n Ditn e Vshtir, at Dit kur njeriu do t thot: Mjer pr mua, po pse kam tejkaluar dhe
nuk iu kam afruar Allahut; At Dit kur njeriu thot: Mjer pr mua ka paskam vepruar n jetn
time; Ditn kur do njri do t konfrontohet me veten e tij; at Dit do shtje sht vetm e Allahut!
O Zoti yn! Pranoje prej nesh se vrtet Ti dgjon dhe je i Ditur.
Kajro, Janar, 1981 Rebiul Evel, 1401 Dr. Sejid Xhemil
SHARAVIJU DHE SMUNDJET NGJITSE
U zhvillua nj bised n mes t Imamit t nderuar dhe t mirnjohur, Muhamed Muteveli
Sharavijut dhe t tjerve q ishin t pranishm. Tema ishte pr nj shtje n lmin e medicins dhe
tepr e thell. Un u befasova kur shejhu shpjegonte medicinn si t ishte i specializuar n at drejtim,
sikurse t ishte ai i cili ka studiuar medicinn thell dhe ka nj prvoj t madhe. Sqaron
8
bukur, flet i sigurt, hyn n detaje. Ne ve kemi qen n fakultet t medicins, kemi dgjuar ligjrata,
pastaj at q e kemi dgjuar e kemi prcjell n praktik. Profesort na shpjegonin temat kryesore,
mirpo, n shumicn e rasteve, shum tema bheshin t paqarta pr ne, pastaj ata mundoheshin me nj
angazhim t madh pr t na sqaruar n detaje, derisa e kuptonim mir, derisa ngulitej n mendjet tona
dhe pas nj kohe ne gjat jets n praktik hasnim n shum vshtirsi. Mirpo, ja un mjek i
specializuar, prap student i medicins pran prof. dr. Muhamed Muteveli Sharavijut!
I thash: Smundjet ngjitse dhe trashguese fillojn si smundje shruese (t prkohshme) dhe
nuk shoqrohen me temperatura t larta, e kjo pr shkak t neglizhencs, pakujdesis dhe prtacis,
sepse i smuri nuk ndien dhembje n to. Dhembja gjithmon sht rruga e cila t nxit pr shrim dhe
pr ta krkuar ilain.
Imami i mirnjohur tha:
Pr kt arsye Islami kujdeset pr shndetin e muslimanit duke ndaluar prostitucionin, pr t
mos u prhapur kto smundje, q muslimani t mos e zbraz prbrjen (farn) e tij vetm se n
familjen (bashkshorten) e tij, se prndryshe kanoset rreziku i prgjithshm dhe kanoset rreziku i
katastrofs.
Pr kt arsye shohim se i smuri lngon me qarkullimin e madh t qelbit me urin me vite t tra,
kurse ai heziton pr tu shruar dhe nuk interesohet pr shrim, sepse ajo nuk sht e shoqruar me
dhembje ose temperatur.
KANCERI DHE DHEMBJET E TIJ
Shejh Sharaviju m pyeti:
A e di, pse kanceri paraqitet (identifikohet) befasisht?
A e di, pse nuk ndien i smuri prej kancerit dhimbje n fazn e par t tij?
A e di, pse i smuri kanceroid ndien dhimbje t madhe n fazn e fundit?
9
Pasi i dgjova kto pyetje me vmendje, e riktheva mendjen time n t kaluarn dhe menjher
mu kujtuan pyetjet disi t ngjashme, t cilat mi ka parashtruar komisioni i mbrojtjes s diploms s
fakultetit kirurgjik. Ishte n pyetje kanceri i gjinjve dhe shkaqet e infektimit t tyre. Pastaj t smurn
e sjelln n sall t operacionit pr ti br disa analiza. Prej operimit t mhershm u vrtetua se
infektimi ishte prhapur n tr gjirin, i shoqruar me purra limfatike nn kraharor, dhe kjo u kuptua
se sht prhapur pr shkak t operimit t mhershm n kt pjes.
Pyetjet e komisionit kan qen:
Cili sht shkaku i prhapjes s kancerit gjat operimit?
Pr shkak t kancerit femror (rrnjve t tij) u prgjigja.
ka nnkuptohet me fjaln rrnj (femror)?
Infektimi prej purrave limfatike.
Po pse?
Sepse sht prekur, ndikuar prej elementeve kancerogjene dhe kshtu sht prhapur, dhe kjo
pr arsye se identifikimi sht br von.
Cili sht shkaku i identifikimit tepr von?
Sepse kanceri i gjinjve nuk shkakton dhimbje t konsiderueshme n fillim dhe pr kt arsye
nuk i kushtohet vmendje, dhe nuk shikohet.
Pse n shumicn e rasteve t kancerit dhembjet e mdha paraqiten n fazn e fundit?
Sepse ajo prhapet gradualisht dhe arrin n masn m t madhe, dhe kshtu bn presion n
hapsirn prreth, dhe aty shkakton ngushtim dhe lodhje, e nga aty rezulton dhimbja e madhe.
Shejh Sharaviju m sqaroi mua se si kanceri shkakton dhimbje t madhe n fazn e fundit t tij:
Allahu i Lartmadhruar ka br q do organ t ket hapsirn e vet t lvizjes n trupin e njeriut.
Allahu i Lartmadhruar e ka strukturuar n hollsi q do pjes organike t jet harmonike me pjest
tjera. Gjoksin e ka br pr ta mbrojtur zemrn prej do frkimi apo ndeshjeje, po ashtu edhe mlin
dhe mushkrit, prqendrimi i tyre brenda gjoksit u siguron atyre q t mos qahen (plcasin), sepse
ndeshja me do trup fizik ato do t plcitnin, pra do t qaheshin mushkrit dhe mlia.
Kur t lngon nj organ prej organeve prej kancerit, ather ajo zbrazti funksionon jonormal
dhe shkaktohet rregullim. Kshtu prhapet shumfish kanceri nga hapsira e mparshme dhe
rregullon hapsirn e tjetrit organ, i bn presion atij, ia z frymn, e kjo sht shtrngim i madh dhe
mizori e madhe ndaj organit tjetr, e ather brtet i smuri, sepse ka filluar konflikt mes organeve t
brendshme, e kjo dhimbje shumfishohet pasi q ato pjes jan plasaritur dhe jan thyer.
POZITIVITETI I MASHKULLIT DHE NEGATIVITETI I FEMRS
Zoti i Lartmadhruar ka vendos lidhjen seksuale n trupin e njeriut me qen fshehtsi prej
fshehtsive dhe urtsi prej urtsis s Tij.
Dhe kontaktin fizik seksual e ka br prej shtjeve m t mdha, n t cilat anon mendja, epshi dhe
shpirti. Ajo sht krkes shpirtrore, trupore dhe mendore. Nse para nj njeriu kalon nj femr e

1
bukur, me pamje t zbukuruar e trheqse, por bukuria e saj ktij njeriu nuk ia trheq ndjenjat, ather
mjeksia konstaton se ai njeri sht i smur, pa ndjenja t epshit dhe mangsi seksuale. N medicin
ky person menjher duhet ti nnshtrohet shrimit, sepse ai sht pa ndjenja seksuale n aspekt
mjeksor dhe smundja duhet t shrohet, sepse nuk ka kurrfar ndjenja. Kjo sht smundje prej
smundjeve kye t trupit t njeriut. Seksualiteti n trupin e njeriut sht shtje q duhet t jet n
kulminacion t ndjenjave dhe n kulminacion t knaqsis. Allahu e ka b kt, sepse nprmjet saj
shtohet lloji dhe nuk zhduket, por mbetet njeriu si krijes normale e llojit t pazhdukur. Kur i fola
shejh Sharavijut pr kt shtje, ai u paraqit si mjek specialist, diskutoi me logjik shkencore pr
praktikn mjeksore, t ciln e kisha lexuar dhe e kisha studiuar me vite t tra.
I nderuari tha:
Kur t ndodh kontakti n mes mashkullit dhe femrs, mashkulli e ka rolin pozitiv, sepse ai e
hedh menin (farn), e cila bashkdyzohet. Ai pr kt i nevojitet mund dhe angazhim i madh, ndrsa
pr t br kt femra e ka rolin negativ, sepse ajo bn vetm hapjen pr lirimin e rrugs, pr hyrjen e
organit t mashkullit, q me lehtsi t deprtoj dhe t mos ket vshtirsi.
Nuk ndodh shtatznia derisa t mos bhet bashkdyzimi i mashkullorit dhe vezores, mirpo
do kontaktim seksual i femrs nuk lshon vezoret, mirpo vezoret lshohen njher n do muaj, dhe
at n mnyr t rregullt. Pr kt arsye roli i mashkullit sht pozitiv, ndrsa i femrs negativ ose m
pak pozitiv.
Ky shpjegim dhe ky sqarim i t nderuarit shejh Sharavijut m ka mahnitur, dhe m ka
befasuar, sepse njsoj e ka sqaruar edhe profesori yn i njohur dhe i mrekullueshm, dr. Muhamed
Talat, Zoti e mshiroft, i cili ka qen profesor i funksionimit t pjesve t trupit n fakultetin e
medicins.
Sa i prket ksaj shtjeje (vol. IV) - KOMENT I DR. SEJID XHEMIJL:
Ndoshta dikush thot e pyet: Pasi q mashkulli sht aktiv e femra pasive, ather pse procesi i
shtatznis t mos ndodh vetm me spermn e mashkullit, e t mos ket nevoj femra fare pr
pjesmarrje n at proces, sepse kuptimi i negativitetit do t thot mospasja nevoj fare?
I prgjigjem atij me shpejtsi: Jo, kurrsesi jo! Ky element negativ sht i domosdoshm,
patjetr duhet t marr pjes n kt proces, ai sht element negativ, por q plotson dhe sht pjes
kryesore dhe e domosdoshme. Shembull pr kt kemi lidhjen elektrike: nuk bn drit poi elektrik pa
u lidhur ana e kundrt. A mund t qarkulloj rryma elektrike apo patjetr duhet t lidhet pozitivi dhe
negativi q t bashkohen, e pastaj t formohet rryma, e cila bn drit?
Njsoj sht edhe me trupin, i cili ka lvizje dinamike. Mashkulli pr do kontakt seksual hedh
spermn, e cila mbarson kur t doj dhe ku t doj. Mirpo femra nuk sht n gjendje q t
mbarsohet pr do kontakt seksual t burrit t saj. Sepse fazat e mbarsimit t saj jan t prcaktuara
n epoka t caktuara.
MJETET E MOSSHTATZNIS
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr Azlin (trheqja e organit mashkullor prej
vagjins para ejakulimit), ai ka thn: Pse a po e praktikoni nj gj t till. Kt e ka prsritur tri
her, e pastaj ka vazhduar: do shenj gjallese q e ka parapa Allahu t jet deri n Ditn e
Kijametit, do t jet e krijuar gjalles.

11
Mutefikun Alejhi
N sahihun e Muslimit: Vetm se ju nuk e veproni (prfundimin e plot seksual), Allahu prap
se prap at gjalles q e ka shkruar t jet e krijuar deri n Ditn e Kijametit, do t jet e krijuar ajo
gjalles.
Po ashtu n nj rast tjetr kur sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr azlin (trheqja e
organit mashkullor prej vagjins para ejakulimit), sht prgjigjur: do sperm nga e cila sht
caktuar t lindet fmij dhe q Allahu dshiron q t krijoj fmijn (dika), nuk mund ta pengoj
askush.
Koment:
Dr. Sejid Xhemil mendon se sht domosdoshmri q t vendoset ligj i rrept pr prdorimin e
fardo mjeti pr pengimin e shtatznis, prpos n rastet kur lejon sheriati islam pr shkak t
domosdoshmris, pr t mos u prhapur dukurit me t cilat nuk sht i knaqur Allahu i
Lartmadhruar. Allahu na mbron nga lajthitjet dhe nga rnia n humner nga mkatet.
Nj dit ishim duke ngrn drek s bashku me shejh Sharavijun n shtpin e tij, me rast ia
parashtrova pyetjen n lidhje me ata, t cilt i prdorin mjetet e mosshtatznis pr shkak se fmijt e
shumt u sjellin vshtirsi dhe probleme n jet, me arsyetim se nuk mund tua sigurojn rrezikun, kjo
sipas mendimit t tyre, e ai mu prgjigj:
N shohim se, shum njerz vdesin dhe ln pas tyre fmij t vegjl, mirpo Allahu cakton q t u
prkushtohet prkujdesje, dhe Allahu prkujdeset pr ta, e kshtu ata fmij rriten dhe arrijn shkallt
m t larta n jetn e tyre, gj q kurr nuk do ta arrinin po t kishin qen gjall baballart e tyre.
FEMRA DHE MBULESA
Sa i prket shtjes s mbuless, shejh Sharaviju ka qndrim t but dhe t leht. Sikurse e
dim ai gjithmon n qndrimet e tij sht praktik, i natyrshm, modest, i ngroht dhe flet me logjik
dhe intelekt t t madhshtorve, pasi q ai sht i flakt n fen e pastr dhe thirrje t suksesshme pr
ta pranuar njerzit n prgjithsi planprogramin e Zotit t vrtet dhe t Lartmadhruar. Prkundr
asaj se, koha moderne lngon me dukuri t shmtuara, ai prapseprap thrret me urtsi, me kshilla
praktike, polemizon pr gjra t cilat sjellin rezultat dhe jan t suksesshme, pa ngarkesa dhe pa
fanatizm.
Sa i prket forms s mbuless s femrs muslimane, shejh Sharaviju, n emisionin televiziv,
sqaron n detaje do gj, mirpo ai sht njeri praktik, ai gjithmon prqendrohet dhe angazhohet n
studimin dhe elaborimin e shtj eve n thellsi, n brendsi, ai sht njeri i cili deprton n brendsi
t njeriut. Derisa ishte musafir i emisionit tim televiziv, m ka thn:
Ne dshirojm q n zemrn e femrs muslimane ta rrnjosim Imanin dhe kur t forcohet rrnja
e imanit n brendsin e saj, ajo vet do ta krkoj mbulesn, dhe bindet se mbulesa sht mjet i
shklqyeshm pr tu mbrojtur nga shigjetat dhe lajkat e shejtanit.
Shejh Sharaviju vrteton parimin e rndsishm. E ai parim sht bindja dhe qetsimi i bazs
dhe i asaj mbi t ciln mbshtetet trsia e qenies n brendsi. Nga kjo vrtetohet se imani buron nga
brendsia, e pastaj tregohet dhe plotsohet n pjesn e jashtme.
Imani i pjesve t brendshme ka prioritet dhe sht m parsor se imani i pjesve t jashtme. Hapsira
e shpirtit dhe e zemrs patjetr duhet t mbushet me elemente t jets s besimit. E nga aty,

12
ajo angazhohet dhe krkon t jet e qndrueshme, edukative dhe sa m e qndrueshme edhe me pjest
e jashtme, pasi q besimi jon i plot sht n mbulesn e plot t femrs islame, sipas sheriatit, sepse
kjo e ruan dhe e siguron familjen islame, e me t e mbron shoqrin islame.
Koment:
Pr t vrtetuar mendimin e shejh Sharavijut themi: Dshira e seksit pr mashkullin sht njsoj edhe
te femra; e para e forcon t dytn, ndrsa e dyta e trheq t parn. Ky sht nj sekret interesant i
instinktit dhe e gravitimit t dy gjinive, t mashkullit dhe t femrs, dshir e cila sht pa dshirn e
tyre, sepse hormonet seksuale jan shkaktar tek t dyt. Kur femra vishet me mbulesn islame dhe
mbulohet trsisht, pra i mbyll dyert e bukuris dhe dyert indikativ dhe trheqse, ndrsa ajo ve i ka
syt e saj, me t cilat sheh gjithka.
Ktu paraqitet nj pyetje mjeksore, shpirtrore dhe filozofike: ka sht ajo q ndrpren apo
pengon fatkeqsin dhe e ul tensionin dhe ndjenjat te ajo?
Procesi i ndjenjave t femrave sht pa lajka, sepse ajo sht procesi i dshmimit dhe shikimit.
Kur ajo e sheh nj djal t ri, t pashm, me trup t prkryer, t ndriuar dhe t bukur, ather
menjher hormonet femrore e nxisin epshin e saj pr ta plqyer dhe pr ta dashur, mirpo prmbajtja
e saj n planprogram dhe obligueshmria ia ndrpren asaj dhe nuk e lejon n mkat.
Po t mos ishte kjo, ather problemi do t vazhdonte kur t fillonte nxitja edhe prej vet mashkullit.
Ende topi sht n ann e femrs, sepse ajo e sheh dhe ajo ende posedon elementet epshore dhe
ndjenjat pr seks, dhe nuk mund ti kryej nga vetvetja e saj. Pr kt arsye, ashtu si Allahu i ka
urdhruar meshkujt pr ta ulur shikimin e tyre, ashtu i ka urdhruar edhe femrat pr uljen e shikimit t
tyre, me qllim q t ndrpritet rruga q shpie n trheqje dhe n imoralitet.
Dhe, prderisa imani sht i fort dhe i ndritur, dashuria ndaj Allahut deprton n trupin e njeriut dhe
at e ngrit n piedestalin m t lart, q do t thot se: e ngrit trupin e njeriut n pastrtin e melaqeve,
t cilat nuk jan t njollosura me asnj mkat. Dhe do her q shpirti ngrihet n qiell, n horizontin sa
m t lart, do her epshet e trupit radhiten nn t dhe shndrrohet n mjet, n shrbim, dhe i
mbikqyr e i kontrollon, dhe ndien qetsi kur ta prkujton Allahun. Pra, duke prkujtuar Allahun
qetsohen zemrat.
far vlere ka trupi para shpirtit shklqyes dhe t pastr? Normalisht nuk ka kurrfar vlere, kur
trupin e dobsojn ditt dhe e shkatrrojn vitet, dhe e harxhojn aksidentet. Mirpo, sa i prket
shpirtit, sado q kalojn vitet e jets dhe sado q trupi vjetrsohet, shpirti riprtrihet, forcohet e nuk
dobsohet.
BARAZIA E FEMRS DHE MASHKULLIT N PUN
Pyetj e:
Pasi q femra merr pjes n t gjitha fushat e puns, puna e saj na krkon q ajo t barazohet me
mashkullin, saq n kt shekull femra garon me mashkullin n pun, pasi q ajo sht
bashkpjesmarrse n pun, ajo ka t drejt t krkoj barazi n t gjitha shtjet. A nuk sht kjo

13
n kundrshtim me ajetin Kuranor, ku Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe meshkujt kan shkall m t
lart mbi ta (femrat). Dhe po ashtu n ajetin tjetr: Meshkujt jan m t fuqishm dhe m
prioritar se femrat, n at ka i ka vlersuar Allahu, disa prej tyre mbi t tjert, dhe n at ka
shprndajn ata prej pasuris s tyre.
Muhamed Muteveli Sharavi prgjigjet:
Bashkshortja thot: Do t punoj me qllim q burrit tim tia lehtsoj vshtirsit. Mirpo,
prkundrazi ajo ia shton vshtirsit atij, ashtu qysh ia shton vshtirsit vetes. Ajo nuk i ka lehtsuar
atij asgj, ai nuk e ka reduktuar prgjysm orarin e puns s tij, por ai punon me orar t plot.
Si mundet q ajo tia lehtsoj burrit t saj, kur ai punon pandrprer dhe me orar t plot! Njeriu
duhet, pik s pari, t shikoj punn e tij, ta dij kufirin e puns dhe aftsis s tij, e tek pastaj t
angazhohet si t doj, e pas ksaj e prcakton standardin e jets s tij n baz t t ardhurave t tij.
Mirpo, nse e prcakton kufirin se sa dshiron t ket t hyra pr t jetuar, mirpo ato nuk mund ti
realizoj, ather ai orientohet n shtje tjera, mirpo mund t lakoj dhe t mkatoj, kshtu q ai
korruptohet dhe jep mito me qllim q ta arrij at standard. Mirpo ne themi: Jo! Standardi nuk
prcaktohet derisa ta dish fuqin dhe aftsin tnde n pun. Me fjal t tjera, derisa ta dish sasin e t
hyrave tua dhe nivelin e jets tnde, e pastaj ti e prcakton sasin e nevojave tua.
Nse femra dshiron ta ngreh nivelin e jets s saj, m at ka nuk e largon nga roli i saj si
bashkshorte dhe nga roli i saj si nn, e cila prkujdeset pr fmijn e saj, dhe nuk e largon prej
fushs s natyrs s saj, ajo ka t drejt t punoj, por prbrenda aftsive t saj.
Femra duhet ta dij llojin e puns s saj dhe mos t kaloj mbi aftsit e saja. Kurani na tregon
rastin e Musa a.s. me dy vajzat e pejgamberit Shuajb. Tregim, i cili prcakton domosdoshmrin e
puns s saj brenda kufijve: Dhe babai yn sht shum plak. Kjo ka qen domosdoshmri, e cila i
ka shtyr ato t punojn, por brenda kufirit t tyre: Nuk mund tiu jap uj bagtis derisa t shkojn
barinjt. Ndrsa detyr e shoqris sht: Dhe u ka ndihmuar atyre q bagtia t pin uj.
Pastaj, pr t ardhur gjrat n vend: O babai yn, shprbleje at. Babai i tyre e ka fejuar njrn
vajz me Musa a.s. pr siguri, pr shpagim t puns dhe pr plotsimin e ndjenjs s vajzs s saj:
Vrtet un dshiroj t t martoj me njrn prej ktyre dy vajzave t mia.
SUNETIA DHE HAFADI
Suneti quhet rrethprerja e organit gjenital te meshkujt. Hafad quhet prerja (shkurtimi) i buzve
t organit gjenital te femrat.
Te hafadi prehet (hiqet) e tr teprica e buzve t organit gjenital t femrave, kt e kan praktikuar
edhe egjiptasit e vjetr.
Imam Kurtubiju transmeton se Pejgamberi s.a.v.s. ka lind i br sunet, kshtu ka lind edhe Ibrahimi
a.s., ndrsa ai e ka br sunet Ismailin a.s..
Thuhet se feja e pastr, pra sht e iltr, dhe thuhet Ibrahimi i pastr, pra Ibrahimi i iltr, q do t
thot i br sunet.
Muhamedi a.s. ka thn: Sunetia sht sunet pr meshkujt, ndrsa e plqyeshme pr femrat.
Dijetart mendojn, se pr kt shtje dijetart kan dhn mendime t ndryshme.
Disa mendojn se sunetia sht vetm pr meshkujt.
Disa mendojn se sunetia sht vetm pr femrat.
Disa nuk jan pajtuar pr asnjrn.
Shejhu Mahmud Sheltuti nuk e ka plqyer Hafadin - sunetin pr femrat.

14
Shafiijt mendojn se sunetia sht pr t dy gjinit.
Hanbelijt mendojn se sunetia sht pr meshkujt e jo pr femra, ndrsa Hanefijt dhe Malikijt
mendojn ashtu si ka thn i Drguari i Allahut s.a.v.s.: Sunet pr meshkujt e plqyeshme pr
femrat.
Kur mjeku Sejid Xhemil e ka pyetur Imamin e nderuar, Shejhun Muhamed Muteveli
Sharavijun, sht prgjigjur: Sunetia pr meshkujt, Hafadi (heqja e teprics) pr femrat, e q vet
emrtimi e tregon kt. Hafad do t thot: Heqja e teprics, e jo heqja. Pr kt arsye Muhamedi a.s. i
ka thn Umi Atijes, e cila ishte nga grat muhaxhire dhe e cila i bnte sunet femrat: Heqja tepricn,
pra vetm pjesn shtes.
Nse n organin xhenital femror nuk ka buz t mdha, nuk ka nevoj t bhet sunetia.
PASTRIMI PREJ XHENABETIT
Dr. Sejid Xhemil
Sipas asaj q n Kuran sht e sqaruar me ajete t qarta, ende neve nuk na sht e qart dispozita apo
urtsia e obligimit t pastrimit nga xhenabeti (pas kontaktit seksual). Mirpo ekziston urtsia
medicinale e cila ka rndsi t posame, e ajo sht se pastrimi pas kontaktit seksual sht
domosdoshmri pr t penguar smundjet e lkurs, ose smundjet tjera trupore. Sa i prket urtsis s
obligimit t pastrimit Shejh Sharaviju tha:
Pr at i cili beson, urtsi (arsye) e do obligimi prej Allahut sht vet obligimi, dhe nuk pyetet
urtsia (arsyeja) pr do shtje. Urtsia shikohet vetm ather kur urdhrdhnsi dhe urdhrmarrsi
jan t t njjtit rang apo kategori.
Si thot Sharaviju:
Imani sht arsye (urtsi) e do dispozite, e cila vjen prej Zotit t Lartmadhruar.
Absolutisht, kjo nuk e mohon at se dispozita nuk ka arsye apo urtsi, mirpo urtsia sht m
specifike se obligueshmria. Po t kishte qen pastrimi prej xhenabetit shkak medicinal do tia kishte
ndaluar Allahu t smurit ta prek mus-hafin. Shejh Sharaviju nuk e parasheh se sht shkak apo
arsye e fort medicinave, por ai vazhdon e thot:
Urtsia e nj dispozite apo nj obligimi vrehet tek pas prmbajtjes apo mosprmbajtjes s atij
obligimi, mirpo asnjher nuk mund t paraprij, pse po ti paraprinte urtsia veprs, ather
prmbajtja e atij urdhri sht pr arsye t urtsis dhe shkakut, ndrsa Imani sht dgjueshmri ndaj
urdhrdhnsit. Pr kt arsye, arsyeja apo shkaku i ndonj obligimi, i cili buron prej Allahut paraqitet
pas nj kohe t caktuar pr t vrtetuar at obligueshmri, sepse pr do shtje q nuk e di arsyen, e
ka arsyen. P.sh. Mishin e derrit, a ka qen dashur pr ta pezulluar urdhrin deri sa t vijn analizat
mjeksore, e t na sqarojn se sht i dmshm pr njeriun dhe shndetin e tij?! Mirpo ne njher
kemi thn: Ne kemi besuar n ndalimin e mishit t derrit, pirjen e alkoolit, vetm pse ka qen urdhr
pr tu ndaluar.
Ndrsa gjetja e shkakut dhe arsyes tani sht dshmi se do vepr apo dispozit e ka arsyen dhe
urtsin, e pastaj t bjm krahasim n mes t asaj q dim dhe n mes t asaj q nuk dim. Nse do
dispozit e shikojm vetm pr shkak t arsyes, ather Imani nuk ka kurrfar vlere.
Ata t cilt e kan lejuar shkurorzimin, ndrsa nuk u kan besuar n lejimin e shkurorzimit
atyre t cilt e kan lejuar, ata kan vepruar ashtu jan shkurorzuar, sepse e kan par se vetm n at
mnyr mund ti zgjedhin problemet e tyre, ather shkurorzimi i tyre nuk ka t bj me Imanin,
sepse ata nuk kan besuar n lejimin e shkurorzimit, mirpo n momentet e fundit domosdoshmria i
ka sjell deri te nj veprim i till.
Xhunubi as nuk lexon Kuran, as nuk e prek Muh-hafin, as nuk lejohet t falet deri sa t jet xhunub.

15
Nj njeri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Un jam pastruar nga xhenabeti, dhe e kam
falur namazin e sabahut, mirpo pastaj kam par nj pjes n trup sa e thoit, t ciln pjes nuk e kisha
pastruar (me nj fjal nuk e kishte prfshir uji). Muhamedi a.s. i tha: Nse e ke prekur, e ke lmuar
me dor, ather t pranohet.
E KA REGJISTRUAR IBN MAXHE
Tregon Thubani:
Kan krkuar prgjigje prej Muhamedit a.s. pr pastrimin prej xhenabetit. E ai sht prgjigjur:
Sa i prket mashkullit ai pastron kokn deri sa ti arrij uji n rrnj t flokve. Ndrsa femra nuk i
prish bishtalecat e saj, mjafton t hedh uj n kok tri her me grushte t dors.
E KA REGJISTRUAR EBU DA VUDI
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr mashkullin, i cili gjen shenja t lagies (n brekt e tij),
mirpo nuk e di se ka pa ndrr. Muhamedi a.s. ka thn: Pastrohet. Po ashtu sht pyetur pr
mashkullin, i cili ka pa ndrr mirpo n rroba nuk ka shenja t sperms (lagies). Muhamedi a.s. ka
thn: Ai nuk pastrohet.
E ka pyetur Umu Selmete Muhamedin s.a.v.s.: O i Drguari i Allahut, un i kam bishtalecat e gjat, a
ti prishi kur t pastrohem nga xhenabeti? Iu sht prgjigjur: Jo! T mjafton me hedh uj n kok tri
her, pastaj me prfshi me uj.
E KA REGJISTRUAR MUSLIMI
FMIJA I EPRUVETS
Dhe Ai di ka ka n mitr.
Zoti i Lartmadhruar thot:
S'ka dyshim se vetm All-llahu e di kur do t ndodh Kijameti, Ai e di kur e lshon shiun. Ai e di se
'ka n mitra (t nnave), nuk e di kush pos Tij se do t ndodh (ka do t punoj) nesr, dhe askush
nuk e di, pos Tij, se n 'vend (ose koh) do t vdes. All-llahu sht m i dijshmi, m i njohuri.
(El-Lukman, 34)
Dituria e t Lartmadhruarit i parapriu do gjje dhe sht i paprkufizuar me ndonj vend apo ndonj
koh. Para dy viteve kam mbajtur nj tem shkencore ku ishin prezent studentt e dy fakulteteve. Kam
b pyetje lidhur me fmijn e epruvets. Pra, formimi i fmijs prej sperms s mashkullit dhe vezores
s femrs, duke i vendosur q t dyja n kushte t volitshme, pra t ngjashme me mitrn e femrs, me
temperatur t ngjashme, e pas nj kohe bartja e atij bashkdyzimi n mitrn e nns, ku vazhdon t
rritet dhe t zhvillohet.
Parashtrohet pyetja:
A sht n kundrshtim kjo me ajetin kuranor:
Dhe Ne ve e kemi krijuar njeriun, dhe ajetit tjetr Dhe ai di ka ka n mitr. A sht kjo n
kundrshtim me zbulimet mjeksore ku duhet gjinia e fmijs, a mashkull a femr n barkun e nns?
Imami i mirnjohur thot:
T gjitha kto zbulime jan br n baz t eksperimenteve ku shkaqet i ka caktuar Allahu, marrjen e
mashkullorit te mashkulli, i cili sht i krijuar prej Allahut, dhe po ashtu marrjen e vezores te femra, e
cila sht e krijuar gjithashtu prej Allahut, dhe n vendin ku e ka caktuar urtsia e Allahut. E pse nuk
jan n gjendje pr ta gjetur nj vend tjetr pr tu zhvilluar embrioni, por e rikthejn n mitrn e
nns, pra kthehet prap n baz.

16
Sqarimi i par:
Asnj e arritur shkencore nga fardo shtje nuk arrihet pa vullnetin e Allahut t Lartmadhruar, i
Cili e ka parapa dhe e ka prcaktuar me diturin e prhershme pa fillim. Po mos t kishte dashur Allahu
nuk do t zbulohet dhe nuk do t arrihej asnj e arritur shkencore. Me zbulimet mjeksore dhe me
sukseset madhshtore, pr ta ditur gjinin n barkun e nns nuk shohim se ka ndonj kundrshtim me
fjaln e Zotit t Lartmadhruar Dhe Ai di ka ka n mitra.
Sipas mendimit t Sharavijut: Ky zbulim shkencor i njeriut nuk do t ishte arritur pa u br analiza,
dhe pa b eksperimente, e tek pastaj sht paraqitur suksesi apo e arritura mjeksore pr ta njohur
gjinin e fmijs n barkun e nns. Mirpo dituria e Allahut sht e paprkufizuar dhe nuk sht e
varur prej analizave dhe eksperimenteve, ajo sht dituri pa fillim, dituri dhe njohuri para se t ndodh
embrioni n mitr. Pastaj vazhdon e shton Shejh Sharaviju duke thn: Mjeksia nuk mund ti dij t
gjitha shtjet sekrete q jan t ndrlidhura me fmijn.
Pr shembull, pr ta ditur se a do t jet: i gjat apo i shkurtr; i menur apo mendjeleht, apo i
mendur; besimtar apo pabesimtar. Kjo sht dituria t ciln Allahu e di, e dituria njerzore nuk mund
ta dij, sa do q t zhvillohet dhe ngritet.
Ky sht mendimi global i t nderuarit Shej hut Muhamed Muteveli Sharavijut n lidhje me kt
shtje.
Komenti i Dr. Sejid Xhemilit
Fmija i par i epruvets ka lindur n vitin 1978, pastaj ka vazhduar me sukses kjo e arritur
mjeksore, posarisht n Angli.
Edhe pse Britania e Madhe e ka filluar kt t arritur, edhe shum shtete tjera e kan kryer me sukses
kt t arritur, bile edhe e kan zhvilluar m shum, duke i siguruar fmijs ambient shum t
prshtatshm.
Australia sht e para, e cila nprmjet epruvets ka arritur q t lindin binek. Kjo e arritur, pra pr
lindjen e binekve sht br ksisoj:
Merret vezori prej vezorve, bhet bashkdyzimi n epruvet me mashkullorin, pastaj vendoset
n mitr, dhe fillon shtatznia normale. Kjo sht mnyr e cila praktikohet te femrat sterile, t cilat i
kan kanalet e mbyllura, prkundr ksaj ky proces sht shum i vshtir dhe tepr i ndrlikuar.
Dijetart (mjekt) australian kan zbuluar form tjetr q n vend se t pritet q te femra t formohen
vezoret nj her n muaj, ata i japin femrs kapsula, t cilat ndikojn q te femra t prodhohen m
shum vezore, bile edhe shum vezor n t njjtn koh, pr kt arsye asaj i jepet mundsia n
prodhimin sa m t shumt t vezorve, pra bhet vendosja n mitr. Nse Allahu ka vullnet, kjo
eksperienc, u jep raste t volitshme pr t br lindje bineksh femrave sterile.
MARTESA MUT ATUN ( E PRKOHSHME)
Martes MUTATUN quhet martesa e kushtzuar apo e prcaktuar n nj periudh kohore, q do t
thot se me skadimin e asaj periudhe kohore akti i kurorzimit vleftsohet, dhe secili prej
bashkshortve vazhdon jetn e vet t lir. Dijetart kan dhn mendime t ndryshme pr kt lloj
martese. Disa mendojn se Muhamedi a.s. e ka lejuar kt lloj martese dhe nuk e ka fuqizuar kt

17
ligj. N krye t ktij mendimi sht komentuesi njohur Imami Fahrur Rraziju, i cili kt mendim e jep
n tefsirin e tij TEFSIRUL KEBIR. Disa dijetar kan shtuar: Nse ky lloj kurorzimi ndalon
dukurit neveritse dhe amorale, ather nuk ka penges pr t. Mirpo pjesa m e madhe e dijetarve
thon se ky lloj martese absolutisht sht e ndaluar, sepse akti i kurorzimit bhet pr tu fuqizuar, e
pr kt nuk ekzistojn hadithe t vrteta dhe autentike.
Ne ve vrtetuam at se nuk ka nevoj t polemizohet aq shum, sepse n kt lloj martese nuk
pranon askush, pos nj numri t vogl t njerzve labil dhe n kushte t paqarta, dhe t turbullta, dhe q
n esenc ligjsimi nuk parasheh mshir, dashuri dhe qetsi, gj q kto tri elemente nuk lejojn
ligjsimin e nj akti t till, prandaj konsiderohet akt i pavler dhe jo i plotfuqishm.
Ishte e patjetrsueshme q kt shtje tia parashtrojm Imamit t nderuar Muhamed Muteveli
Sharavijut, i cili me t shpejt me ngulm u prqendrua n programin e Allahut, ku tha: Prkufizimi
(n koh) i aktit t kurorzimit sht prej menduris s njerzve. Pse Muhamedi a.s. ka thn: Un
at q ua pata lejuar m par martesn e prkohshme, tani ua ndaloj at.
Imami i nderuar pastaj vazhdon e thot:
Nuk po hyj n at se a sht fuqizuar ai ligj apo jo, por martesa e prkohshme (MUT ATUN) sht
anomali dhe injoranc, pasi q njeriu ka t drejt t lshoj k t doj kur t doj. Ndrsa, disa e bjn
nijet vetm dfrimin dhe knaqsin epshore t prkohshme, jo t prgjithmonshme; disa thon se kur
nj njeri martohet pa kusht kohor, ather n do koh mund ta lshoj bashkshorten. Kjo i shkon
prshtati mashkullit pr ta tejkaluar problemin e tij, po si sht e mundur q femra t jet knaqsi e
prkohshme epshore pr mashkullin i cili dshiron ashtu?!
Nj shtje tjetr: Po kush mund ti siguroj ato q t bashkjetojn vetm n kushte t tilla t
posame?
Komenti i Dr. Sejid Xhemil
A nuk e din ata mendjeleht se ligjet e sheriatit jan n favor t tyre, pra pr ta ln n kompetencn
e tij shkurorzimin n far do kohe dshiron, kjo sht b pr lehtsim, ndrsa ata vet ia ngushtojn
rrethin vets s tyre. A nuk sht kjo mendjelehtsie vrtet?! A nuk sht menduri q njeriu tia
ngushtoj rrethin vetes s tij prderisa Allahu ua ka zgjeruar dhe i ka favorizuar ??!! Nse njri sot
martohet e nesr shkurorzohet, ai nuk ka mkat.
Nuk mund t zgjat lumturia n jet deri sa ajo jet nuk sht mirsi e ndrsjellt dhe e vazhdueshme,
dhe bashkim i sinqert mes femrs dhe mashkullit. Islami i ka mbjell dhe i ka rrnjosur parimet e
dashuris dhe respektit t lir n vend se me qen dashuri e imponuar, me kontrat dhe lidhje t
shenjt, njherit e ka fisnikruar qiftin me nijet t vazhdueshm, dhe t prgjithmonshm, q t jet
respekti i ndrsjellt, dhe ka trhequr vrejtjen pr t pasur kujdes q kontrata martesore t mos jet si
ushqimi dhe pija, ngase ushqimi dhe pija nuk ka t prbashkt me dashurin e sinqert, sepse n
ushqim dhe pije njerzit gjithmon dshirojn t freskt dhe joshse, ndrsa dashuria e epshit sht
shtyll marte sore q n themel duhet t ket vendosmri, duke mos lejuar q epshi t dominoj.
MARTESA URFIJ (TRADICIONALE)
Martesa URFIJ sht martesa n mes dy palve, n pajtueshmrin mes tyre dhe dy dshmitarve,
mirpo (dija pr kt martes) nuk zgjerohet m shum se te ata dshmitar, kshtu q, n shumicn e
rasteve, specifike dhe kryesore sht t mbajturit sekret. Mirpo, kryesore n sheriatin Islam dhe rukn
i martess sht q martesa t mos mbahet sekret.

18
Kur dr. Sejid Xhemil e ka pyetur Imamin Sharavijun pr kt shtje sht prgjigjur:
Konsiderohet martes ligjore-legjitime e sheriatit me kusht q t mos mbahet sekret dhe t
lejohet q t jet e lajmruar martesa n do rast.
Ligji laik sht ligj q e pranon vetm aktkurorzimin, q t jet baz sipas t cilit rezultojn t
drej tat dhe obligimet. Pr kta arsye gjykohet trashgimtari edhe nse ndonjher nuk ka pasur
aktkurorzim zyrtar.
KOMENT:
Islami ka ardhur pr ta ruajtur nderin e njerzve prej njerzve. Kusht i patjetrsueshm sht
lajmrimi, prandaj martesa duhet br haptazi, q do t thot t shprndahet lajmi se filani e ka fejuar
filanen, me qllim q t ruhet nderi prej thashethemeve, sepse n do shoqri dhe n t gjitha kohrat
ka pasur gjuh t cilt kan akuzuar t pafajshmit, kshtu q do njeri me lajmrimin e aktkurorzimit
merr prgjegjsit n vijim. Kshtu ai edhe moralisht n t ardhmen nuk mund ti ik prgjegjsis s
martess.
DHURIMI I VETVETES
Dhurat (VEHBETU) quhet ather kur nj femr ia dhuron nj njeriut veten e saj n momentet kur
nuk ka regjistrues e as dshmitar, si ndodhte n vendet e largta shkretinore. N kt akt ekziston
oferta dhe pranimi i oferts. Shembull konkret pr kt kemi kur zonja Haxhere ia ka ofruar dhurat
veten e saj Ibrahimit a.s.
Dhurimi i vetvetes ekziston drejtprsdrejti n Kuran, ku Zoti i Lartmadhruar thot:
Ose nj femr ia dhuron veten e saj pejgamberit.
Pr kt lloj martese Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Me rndsi sht q fuqizimi i martess t jet ruajtja e nderit t njerzve prej njerzve, andaj
kjo sht deg e martess URFIJ (tradicionale), ndrsa kushtzimi i dshmitarve sht q e njjta
sht martuar me t njjtin, dhe kush dshiron pr tu martuar me dikn le t martohet dhe kujdestari
i saj (prindi, vllai) ta dshmoj kt dhe ta kryej at aktkurorzim, sepse n t kundrtn kush do ta
dinte se nj femr sht martuar me nj mashkull nse nuk ndodh kshtu?
SHKURORZIMI DHE POLIGAMIA
Cilat jan shkaqet kryesore t poligamis (martess me dy, tri, apo me katr gra)?
Pse e lejon sheriati kt, cila sht urtsia e lejimit poligamis n Islam? Shejh
Sharaviju mendon:

19
Ka shtje t cilat i definon ligji, por ato nuk jan prej tij, kshtu akuzohet faktori njeri pr
poligamin n njrn an dhe shkurorzimin n ann tjetr. Shejh Sharaviju mendon se njerzit
martohen edhepse Allahu nuk krkon prej tyre t martohen mes vete, ata e kan futur veten e tyre pa
shikuar barometrin Islam, kshtu q nuk sht e drejt q shtja t shrohet duke anashkaluar
Islamin.
Shejh Sharaviju mendon:
Ai i cili pranon t martohet ashtu si e krkon Allahu, nuk do t ishte paraqitur nevoja pr
shkurorzim t asaj martese dhe nuk do t kishte faktor t dmshm n bashkjetes dhe martes.
Drejtsi sht q t mos ndodh mosmarrveshje martesore, sepse po t ndodhte nj gj e till ather
do t ishte n kundrshtim me programin e Allahut dhe do t paraqitej dyshimi tek ne pr programe t
tilla.
Koment i Dr. Sejid Xhemijl:
Jeta bashkshortore mundet t jet e mundimshme gjat tr jets. Un nuk mund ta paramendoj q
n jetn bashkshortore ti prmbahen rregullave t ligjit dhe disiplins s programit t Allahut t
Lartmadhruar pa mos u kundrshtuar urdhrat e Tij.
Kam shum shok prej dijetarve me fam, t cilt jan t devotshm, t ndershm, pr t cilt jam i
sigurt se i prmbahen disiplins s ligjit t Allahut t Lartmadhruar dhe q t gjith jan t lumtur n
shtpit e tyre me grat e tyre dhe me fmijt e tyre. Dhe asnj antar i familjes s tyre nuk sht pr t
br ndonj problem brenda familjes, ndrsa tek t tjert, pos tyre, po. Kjo dshmon prer se e mira
sht trsi, mirsi n programin e Allahut dhe qetsia e zemrs dhe e shpirtit sht n dgjueshmri
dhe respektimit t Krijuesit t Lartmadhruar.
USHQIMI (MISHI) PREJ IMPORTIT
Gazeta ITISAM e ka rrahur problematikn, e cila ka rndsi t posame, e ajo problematik sht
mishi prej importit dhe konservat e importuara, t cilat mishra jan t ngrir, ndrsa n tiket sht e
shkruar sht e prer sipas sheriatit Islamik, tiket e cila t bn me dije dhe t heq dyshimin se
sht haram, mirpo, prkundrazi n t ka mish derri dhe mishra tjer t ndaluar sipas sheriatit Islam.
Pra gazeta ITISAM ka nxjerr n pah ajo ka sht parsore n fe dhe ajo ka feja e pastr nuk
lejohet t njolloset.
Kt shtje ia kam parashtruar Imamit t nderuar Muhamed Muteveli Sharavijut, i cili
sqaron:
N konserva ka edhe shtje tjera, t cilat shpijn n dyshim, sepse n disa konserva sht e shkruar
sht e prer sipas sheriatit Islam, mirpo pas hapjes s atyre konservave kan par konserv t
SIRDINIT, i cili nuk sht mish fare, por vetm bim. Nj gj e till t v n pozit q ta humbsh
besimin n konserva n trsi, prandaj vijm n konkludim se kjo sht tregti e cila synim ka vet
arritjen deri te profiti, n fardo lloj mnyre dhe n fardo forme oft. N etiketa i shkruajn ato
gjra pr t na joshur neve, ndrsa n brendsi sht e kundrta. Prandaj, rregull sht: Ai i cili t
gnjen n at q ti e di, t mos i besosh asaj q ai e thot, e ti nuk e di.
Zoti e shprbleft Dijetarin ton t njohur, ia shtoft diturin, t mirat dhe fisnikrin.
DHNIA E GJAKUT GJAT OPERACIONIT DHE PAS OPERACIONIT
Pyetje: A ka mkat dhnia e gjakut (bartja) prej nj personi n personin tjetr gjat operacionit dhe
pas operacionit?
Prgjigje: Nuk ka mkat pr dhnien e gjakut (bartjen) prej nj personi n tjetrin.

20
Shejh Sharaviju thot: Kjo ve sht e njohur tek ne - mjekt, nuk ka asgj, absolutisht, t
keqe, mirpo ajo ka me shtyri n kt pyetje sht q ta marr mendimin e Shej hut t mirnjohur, e
ajo sht se ky lloj operacioni kryhet n momente specifike t vshtira, ather kur pacienti sht n
momentet e rrezikut t jets, ndrsa dhnia e gjakut atij, prej grupit t tij, sht ndihm pr jet.
Qllimi fisnik sht nijeti i mir. Pra, qllimi sht shndeti dhe shrimi, sepse Muhamedi a.s.
gjithmon e ka lutur Allahun pr shndet dhe falje n kt bot, dhe n botn tjetr.
NDALESA E ALKOOLIT
Edhe sot e ksaj dite ka t atill, t cilt thon se alkooli nuk sht i ndaluar, sado q angazhohesh pr
ti bindur se sht i ndaluar.
Prgjigjet: Po t ishte e ndaluar n mnyr t prer Zoti i Lartmadhruar do t kishte thn:
U sht ndaluar juve alkooli, sikurse ka thn: U sht ndaluar juve coftina, gjaku dhe mishi
i derrit .... Por, pr alkoolin Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Nuk ka dyshim se alkooli dhe putat jan flliqsir e prej veprimeve t shejtanit ...,
andaj largohuni ....
Cili sht mendimi i Shejh Sharavijut n ndalimin e alkoolit?
Imami i nderuar, Shejh Sharavijut thot:
Nuk ka dyshim se alkooli n Kuran sht i ndaluar rreptsisht dhe n mnyr t prer. Pr kt nuk
ka ka t diskutohet. Mirpo, prdorimi i fjals s Zotit t Lartmadhruar LARGOHUNI ka kuptim
m t fort se ndalimi duke prdorur thnien Ju sht ndaluar juve alkooli.
Pra, fjala LARGOHUNI ka kuptimin pr tiu afrua kurr. Gjithmon duhet larguar nga ndalesat q
i ka ndalu Allahu, mos me iu afrua kufirit t ndaless asnjher, sepse nse i afrohesh mund t
mashtrohesh, e pastaj sprovohesh. Pra, fjala LARGOHUNI sht m e fuqishme se sa fjala MOS E
VEPRO.
E njjta shtje qndron me prostitucionin, si sht prdorimi i fjals Dhe mos iu afroni
prostitucionit. Pra, mos iu afroni vijs (ders), sepse shprthen dera e epshit dhe e shejtanit. Nga
ktu shihet se: Nuk ka dyshim se forma MOS IU AFRONI sht m e fuqishme dhe m e prer se
forma e ndalimit. Sepse, po t m kishte thn mua Zoti i Lartmadhruar: Ju sht ndaluar alkooli,
ather do t m ishte lejuar pr t shrbyer alkool me got alkoolistin, dhe nuk do t kisha qen n
kundrshtim me ligjin e ndalimit t alkoolit. Po ashtu do t m ishte lejuar pr t prodhuar alkool, pr
t br tregti me alkool, pr t hapur restorant t alkoolit, pr t mbajtur n shtpi pr gosti t t
tjerve, pr t qen n mesin ku pihet alkooli dhe nuk do t kisha pasur kurrfar mkati pr gjrat e
tilla etj.
Mirpo, fjala e Zotit t Lartmadhruar LARGOHUNI ka kuptimin se muslimani e ka t ndaluar q t
jet n vendin ku prdoret alkooli ose pr ta bartur, ose t bj tregti me t. Pastaj vjen hadithi, i cili
sqaron n detaje, ku Muhamedi a.s. thot: Allahu e ka mallkuar alkoolin, alkoolistin, shrbyesin
e bartsin ..., deri n fund t hadithi.
Si sht dispozita e atij i cili trashgon alkool?
Prgjigjja: Ka pyetur Ebu Talha (Muhamedin a.s.) pr jetimt, t cilt kan trashguar alkool. Iu
sht dhn prgjigjja: Derdheni. Ka thn: - Po, a ta shndrroj n uthull? - I ka thn: Jo!
(HADITHI SHT SAHIH).
N nj transmetim tjetr t Ebu Talhas qndron:
Ebu Talha i ka thn Muhamedit s.a.v.s.: - O i drguari i Allahu, kam bler alkool pr jetimt deri sa
kam qen i izoluar. Muhamedi s.a.v.s. i ka thn: Derdhe alkoolin dhe thyeji bidont.
I DRGUARI E KA THN T VRTETN

21
Tarik Ibn Said e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr prodhimin e alkoolit, ndrsa
Muhamedi a.s. ia ka ndaluar. Ai i thot: - Po e prodhoj pr ila. Iu prgjigj: Ai alkooli nuk sht
ila, por prkundrazi smundje, (i drguari e ka fol t vrtetn).
KOMENTIMI I DR. SEJID EL XHEMILIT
Prej shtj eve t mrekullueshme q ka sjell Islami sht pastrtia e shoqris dhe individit, kshtu
q prej elementeve t para sht t ndaluarit e alkoolit, sepse un, as q mund ta imagjinoj q nj
besimtar musliman ta deh mendjen e tij, t jet i shtrir npr rrug ose t jet n pranga t policis!
T palogjikshmit dhe mendjelehtt thon se pirja e alkoolit i sjell t mira trupit, e bn aktiv, t
mpreht n t folur, sqarues t t vrtets, e forcon zemrn, e trimron frikacakun, ndrsa harrojm
se alkooli sjell varfri, smundje, plogshti, menduri dhe hidhrimin e Allahut.
Kam par shum njerz, t cilt jetojn n errsirn e injorancs dhe n stres t epshit, prandaj
dfrimi dhe epshi i alkoolit nuk sht prej knaqsive natyrore, por, po mos ta shijonin njerzit, nuk do
ta krkonin. Ashtu si thot Shejh Sharaviju: Ka adet t keq dhe ibadet t nderuar. Njeriu mund t
jetoj tridhjet vite apo katrdhjet vite n nj vend t qet, t pastr, ku nuk sheh kurr alkool me
sy, as nuk dgjon pr pijen e tij asnjher n jetn e vet. Kjo sikur adeti - zakoni nuk sht zakon pa
e prdorur at, ndrsa ai n jetn e tij ka qen larg ktyre rrjedhave.
Ndrsa tjetri e sheh (alkoolin) pr do dit, por i largohet vetm pse e do Allahun dhe i frikohet
hidhrimit t Tij. Ky sht adhurimi i nderuar dhe i respektuar. Kjo ka vler dhe rndsi t posame te
Allahu i Lartmadhruar. Lum pr at i cili shkon te Allahu me zemr t pastr, t iltr dhe t
shndosh!
M kujtohet njher kur isha mjek n nj spital prej spitaleve t mdha dhe isha kujdestar. Kur
erdh polici me nj njeri me pozit t lart, polici m dha nj letr nga zotria (zvends
kryeministr), i cili krkonte prej meje nnshtrimin e nj analize mjeksore t dr. Filanit, avokat.
Menjher u rrqetha, m kapluan dridhjet e u mahnita. Njeri me pozit t lart, n pranga t
policis, i cili m tregoi se ky njeri sht prangosur, sepse ka qen i dehur dhe ka sulmuar pa kurrfar
shkaku! Vizitort e hotelit, t cilin banonin n t, ishin n vend t qet ku nuk ka zhurm, kah ora 2 e
mesnats ai e ndryshoi gjendjen, shkaktoi trazir, e prishi atmosfern, mendja e tij ishte dehur, sillej i
pakontrolluar, thuaja se e ka veshur kapeln e firaunit. Ai e kishte prishur rendin publik. Un e dija
se ai ishte i piklluar dhe i mrzitur, ishte i penduar dhe i vinte shum keq, pse e kishte sjell veten
n nj pozit ku polici e sillte kah dshironte. Kur e pyeta at njeri, ai ma ktheu duke qar me lot q i
rridhnin n faqet e tij, me fjal n gjuhn angleze: T lutem zotri mjek, m fal, kam br gabim t
madh n dm t vetes sime, dhe t premtoj se kurr m nuk do t bj nj gj t till!
N gjuhn angleze i thash: Kam shpres ta kuptosh se i madhi zmadhohet me pikllimin e tij, dhe n
momentet e dobsis s tij ka ku t mbahet. Po pse je dorzuar kaq leht dhe ke dalur jasht lkurs
sate. Me t shpejt m tha: Un jam avokat me reputacion, nga nj familje e njohur dhe jam daja i dr.
Filanit, i cili sht profesor n fakultetin e medicins, jam i afrt me filanin, filanin, e me filanin.
Dhe filloi t m numroj personalitete n gjuhn angleze. I thash:
ARE YOU ALAWER OR ALIAR (a jeni rrenacak apo avokat)? Ai ma ktheu: - Jo nuk jam rrenacak,
por avokat. I thash atij: A nuk sht turp, ti je njeri i ligjit, e ke sjell veten n kt pozit?! Duhesh ti
biesh koks tnde me ekiin e drejtsis.
Kshtu alkooli i sjell njerzit n pozita t palakmueshme.
DROGA, AFIONI DHE HAPAT PR GJUM

22
Pyetje: Si sht shtja me shrimin e t smurve, t cilve u jepen hapa pr gjum, t cilat kan
elemente t drogs, si p.sh. hapat MORFION, ELFAUMFIJNE, pas operacionit t vshtir.
Muhamedi a.s. ka thn, n hadithin Sahih:
do gj q deh, qoft e shumt, qoft e pakt sht e ndaluar edhe nse e pakta nuk deh.
Prgjigjja: Kt shtje ia kam paraqitur Imamit t mirnjohur, Muhamed Muteveli Esh Sharavijut, i
cili ka thn: Nuk sht e ndaluar, pr kt e bie shembullin: Kur Abdullah bin Xhaferi r.a. ka shkua
n Siri pr t Halifja, n mes rrug fillon ti dhemb shum kmba, t ciln e kishte pasur t lnduar,
kshtu iu paraqit GANGARINA. Kur shkon n ambulant, mjekt vendosin pr tia prer kmbn. I
thon atij: Shtrihu pr tok. Ai u thot: Jo, un nuk dshiroj q ta humb mendjen n Zotin tim asnj
ast. Pra, mpirja nuk sht prej llojit t ndalesave.
SUBHANELLAH
JASHTQITJA E NJERIUT DHE E KAFSHVE
shtje interesante tregon dijetari i mirnjohur, Sharaviju: Njeriu sht krijes q zgjedh llojet e
ndryshme t ushqimit, planifikon dhe merr ushqim t rregullt, t kontrolluar e t organizuar.
Prkundr gjith ksaj, jashtqitja e tij ka er t rnd, t urryer dhe t paparashikuar. Ndrsa kafsht,
prkundr asaj ka han prej bimve t ndryshme, aty-ktu me insekte, me mikrobe, e t papastra,
jashtqitja e tyre sht me pak e urryer se sa e njeriut.
Si mendon Sharaviju, shkak i ksaj sht se llojet e ndryshme t bimve kan elemente
kimike, mjeksore, t cilat i eliminojn helmet dhe bjn pastrim kimik t organizmit t tretjes, sepse
specialistt dhe zbuluesit e medicins, farmaceutt t gjitha barrat i zbulojn prej bimve, edhe t
maleve t dendura edhe jo t dendura.
Ibn Mesudi r.a. n nj transmetim ka thn:
Pr do smundje Allahu ka zbritur ila dhe shrim, e ju ta keni parasysh qumshtin e lops, sepse
ajo i mbledh elementet e t gjitha bimve dhe lisave .
TRANSMETON NESAIJU
A MARTOHEN BANORT E XHENETIT?
Pyetje: A martohen banort e xhenetit? Meshkujt a do t ejakulojn apo jo?
Prgjigjja: sht pyetur Pejgamberi s.a.v.s.: A bjm marrdhnie seksuale n xhenet? sht prgjigj:
Po, pr Zotin n dorn e t Cilit sht shpirti, do t bjn marrdhnie fort, fort (dahmendahmen).
Dhe pasi t kryej marrdhnie mashkulli, femra kthehet prsri e pastr, virgjresh.
TRANSMETUESIT E NDRLIDHUR SIPAS KUSHTIT T SAHIH IBNI HABANIT
N koleksionin e Taberanit sht e regjistruar se sht pyetur Muhamedi a.s.: A kryejn
marrdhnie banort e xhenetit? sht prgjigj: Me organet t cilat, asnjher, as nuk dobsohen, as
nuk paaftsohen, por gjithmon kontaktojn fort, fort.
Xhevheriu e tregon fjaln dahmen-dahmen, si fortsi, tepr e fort.
Po ashtu n kt koleksion: sht pyetur: A kryejn marrdhnie banort e xhenetit? sht prgjigj:
Po, fort, shum fort, mirpo nuk lshon spermatozoid dhe femra nuk lshon vezor (pr formim t
embrionit).
Pyetje: A martohet kur e sheh se nusja sht shtatzn, si duhet vepruar n kt rast?

23
Imami i mirnjohur, Sharaviju prgjigjet: Pasi q po e bn kt pyetje, prgjigjja sht se nuk
vazhdon jeta martesore dhe nuk lejohet martesa me grua t till, pr t mos u mbjellur fara e huaj n
arn e tij.
Pyetje: A e ka Pejgamberi s.a.v.s. Zotin e tij?
Prgjigjja: Po. N t gjitha sferat, t cilat i pranon mendja, pa e ngarkuar mendjen n at ka nuk
mund ta prfshij mendja, dhe me besimin e tij t mos gjykoj n t ose n at.
Pyetje: A ka fshehtsi, pr t cilat Muhamedi a.s. nuk sht urdhruar ti shpalos edhe pse i ka
ditur?
Imami i mirnjohur prgjigjet: Po kjo sht e qart n fjaln e Zotit t Lartmadhruar:
Dhe e frymzoi dhe e inspiroi robin e Tij, me at q e frymzoi dhe e inspiroi.
ENEXHM, 10
Kjo vlen pr shtjet, t cilat nuk kan t bjn me obligimet dhe detyrimet e njerzve, sepse kto
shtje patjetr ka pasur pr ti treguar Muhamedi a.s.
Pyetje: A ka n xhenet kuaj dhe deve?
Prgjigjja: Po, gjithashtu aty ka ka dshiron, si dfrimi dhe zbavitja, pra sipas krkess dhe
dshirs. Knaqsit e xhenetit nuk mund t krahasohen me knaqsit e ksaj bote.
Pyetja: Si ka zbritur Kurani komplet dhe prnjher, kur thot Zoti i Lartmadhruar: Ne e kemi
zbritur at (Kuranin) n natn m t vlefshme (natn e kadrit)? Po ashtu thot: Muaji i
Ramazanit sht muaji n t cilin ka zbritur Kurani.
Kjo vrteton se ka zbritur komplet. Mirpo, sht e njohur n ETHER, se Kurani ka
deprtuar, pra i ka zbritur Muhamedit s.a.v.s. pjes-pjes, gradualisht, brenda 23 viteve.
Shejh Sharaviju prgjigjet: Kurani ka zbritur komplet n qiellin e ksaj bote, pr ta kryer
misionin e tij n t, pastaj ka zbritur pjes-pjes, prej qiellit t dynjas te Pejgamberi s.a.v.s. dhe te
umeti yn Islam.
Pyetj e: A i prkujton njeriu familjart e vet n Ditn e Kiametit?
Prgjigje: Po, njeriu i prkujton familjart e vet n Ditn e Kiametit dhe, po ashtu, do t jet s
bashku me ta. Kt e vrteton ajeti Kuranor:
Ata dhe bashkshortet e tyre jan n hije e vende t larta, t mbshtetur qndrojn. Po ashtu ajeti:
Ata t cilt kan besuar dhe i kan pas pasuar pasardhsit e tyre n Iman t plot, do ti bashkojm
ata me familjart e tyre.
Pyetje: Medhi (lng orgazme) a e obligon abdestin apo gusulin?
Prgjigje: Medhi (lng orgazme) e obligon abdestin.
Emiri i besimtarve, Aliu, Zoti e fisnikroft at, e ka pyetur Muhamedin a.s. pr MEDHIN.
Muhamedi a.s. i sht prgjigjur:

24
Pr shkak t mdhit (lng orgazme) merret (obligim sht) abdesti, ndrsa pr shkak t mnis
(sperma) merret (obligim sht) sht guduli . N nj transmetim tjetr: Nse e sheh MEDHIN e
pastron organin seksual dhe merr abdest, ndrsa nse e sheh se lngu sht i bardh dhe i fort,
ather merr gusl .
E KA REGJISTRUAR AHMEDI
Pyetje: Shrimi me barra, terapi t mjekut a hyn n sfern e Kaderit t Allahut?
Prgjigjja: Po gjithsesi, sepse shrimi prej mjekut hyn n sfern e Kaderit t Allahut, sepse ai sht
shkak nga shkaqet e shrimit.
sht pyetur Muhamedi a.s.: Se barrat dhe rukjet a e vleftsojn Kaderin e Allahut?
Muhamedi a.s. sht prgjigjur: Po ajo ve sht Kaderi i Allahut.
E kan pyetur: A ndihmojn barrat? Ka thn: Subhanallah! Po a nuk ka zbritur Allahu i
Lartmadhruar pr do smundje n tok dhe ilain pr t?!.
E KA REGJISTRUAR AHMEDI
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr shrimin me barra e terapi, se a ndryshon n
Kaderin e Zotit ndonj send. Pejgamberi s.a.v.s. sht prgjigj: Po ajo ve sht prej Kaderit. sht
pyetur Pejgamberi s.a.v.s.: Barrat, ilaet dhe shrimi medicinal a ndihmon ndonj send?
sht prgjigj: Qoft i Lartsuar Allahu (SUBHANELLAH)!
Pse, a ka zbritur Zoti i Lartmadhruar ndonj smundje n fytyr t toks e q n t njjtn koh nuk
e ka ln q t gjendet ilai-shrimi?!
E KA REGJISTRUAR AHMEDI
XHINT JAN T KRIJUAR PREJ ZJARRIT, PRA SI DNOHEN N ZJARR?
Pyetje: Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe m hert i kemi krijuar xhint prej zjarrit t flakruar.
Njeriu sht i krijuar prej balte, ather si sht e mundur q krijesa prej balte ta nnshtroj
krijesn prej zjarrit?
Si sht e mundur kjo dhe si dnohet xhini prej zjarrit, prderisa sht i krijuar prej zjarrit?!
I nderuari, Shejh Muteveli Sharaviju prgjigjet:
Po. Prderisa xhint jan t krijuar prej zjarrit, ndrsa njeriu prej balts, natyrshmria e krijimit t
tyre sht natyrshmri e elementeve t tyre. Ekzistojn elemente, t cilat kur t kompozohet sjellin
mjegulli dhe errsir, dhe kompozim t elementeve q jep ndriim. E para sht pr njeriun, kurse e
dyta ka t bj pr xhint.
Pra, xhint jan krijuar me ligje m t forta se krijimi i njeriut. Ligji i xhinve sht m i
ndritur se ligji i njeriut. Ashtu sikurse sht rregull, dukuri q njerzit t dallohen nga njri-tjetri,
ashtu sht rregull, dukuri q edhe xhint t dallohen nga njri-tjetri.
Kt shtje e ka prshkruar Zoti i Lartmadhruar, kur e ka treguar tregimin e Sulejmanit me
Belkisn. Sulejmani ka dshiruar q tia sjellin atij frontin e Belkises, kur thot: Cili prej jush m
sjell frontin e saj, para se t bhen musliman. Thnia: Para se t bhen musliman, tregon se
ai e ka ditur se ata ve jan n rrug pr ta pranuar Islamin. E kjo do t thot se sht parashtruar
pyetja: Kush e sjell frontin e Belkiss, para se t dorzohet ajo. Pr kt kan qen t nevojshme dy
fuqi: fuqia e besimit dhe fuqia e shpejtsis.
Pra, t shkoj pr ta sjell frontin, para se t vijn ata, e kjo nuk sht fuqi e njeriut, por fare edhe
fuqi mbinjerzore. Pr kt arsye nuk ka folur njeriu i rndomt, sepse ligji njerzor i Sulejmanit nuk
e ka krkuar at, sepse pr ashtu ai do t ishte nisur pr n at drejtim.
Shpejtsia, e cila sht krkuar pr sjelljen e frontit, sht shpejtsi mbi mundsin e qenies s
dheut.

25
Tha Ifriti, i cili ishte prej xhinve: Un e sjelli te ti para se t ngritesh nga vendi.
Ifrit do t thot xhin me shpejtsi t jashtzakonshme, e jo xhin i rndomt.
Dhe tha ai, t cilit i sht dhn dituri nga libri: un e sjelli te ti para se ta lvizsh kmbn. Pra, ai
i cili ka dituri nga libri, edhe pse ai sht prej njerzve, ai ka ligj dhe fuqi m t madhe se ligji dhe
fuqia e Ifritit, i cili sht prej xhinve.
ka sht dituria prej librit?
Ajo sht dituria e sekretve t librit dhe t kuptimit t tyre. Nga kjo mund t konkludojm se do
lloj ka ligj t veant.
Njeriu sht i krijuar prej ujit, por ai nuk mund t ec mbi uj, mirpo, prkundrazi ai
fundoset dhe mbytet, ashtu sikurse zjarri shihet, por xhint nuk shihen.
KRIJIMI I S KEQES
Pyetje: Allahu I Lartmadhruar E KA KRIJUAR T MIRN. Ai nuk pajtohet dhe nuk sht i
knaqur q e keqja t prhapet. Pse Allahu e krijoi t keqen, pasi q Ai nuk sht i knaqur me
pabesimin, kurse Ai dshiron q e mira t prhapet n ekzistenc?
Imami i mirnjohur prgjigjet:
Nuk ka dyshim se Zoti i Lartmadhruar dshiron q t jep t lejoj dika prej t keqes n
ekzistenc, jo pr ta prhapur n trsi dhe t dominoj, por q t sprovohen njerzit pr tu larguar
prej saj. Sepse, po mos ta kishte krijuar Zoti i Lartmadhruar t keqen, ather si dhe me ka do t
ishin sprovuar dhe do t ishin ditur t mirat?!
TESAVUFI
Imami i mirnjohur thot:
Tesavufi (misticizmi) i vrtet sht t jetosh n treg, t merresh me tregti dhe t merresh me t
gjitha veprimtarit n jet. Poeti thot: Nuk sht misticizm q t izolohesh dhe ti iksh sprovave
jetsore.
Por, tesavufi (misticizmi) kuptohet n treg, kur ke pasuri, ke lakmi dhe ke sprova.
Kjo sht bindja e Imanit, sepse shndetin ndonjher nuk e ke. Njeriu, i cili nuk anon ka shkatrrimi
dhe nuk bie n t, deri sa ve ballafaqohet drejtprdrejt me t, sht m i dashur tek Allahu. Ngase
adhurimi m i lavdruari sht, ather kur zakonisht je i ballafaquar me vshtirsi dhe sprova,
ndrsa ti i largohesh t kqijave dhe ndalesave.
Nuk quhet Tesavuf (misticizm) i vrtet kur ndonj dijetar i njohur dhe i ditur heq dor prej ksaj
bote dhe izolohet. sht vrtetuar se Imam Ebul Hasen Esh-Shadhiliju ka qen njeriu m i shklqyeri
n tregti.
HULUMTIMET E BESIMIT DHE HULUMTIMET SHKENCORE
Pyetje: Ekzistojn pyetjet (n shtjet) shkencore, por, po ashtu edhe pyetjet q kan t bjn me
besimit (Imanit), e kto ndryshojn prej atyre (shkencore).

26
Shejhu Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Pyetjet e besimit (Imanit) dhe shtjet e saj, edhe pse q t gjitha jan fshehtsi, ata jan t dukshme
dhe nuk ka nevoj pr t hulumtim. Pra, pr fshehtsit, pr t cilat ka treguar Kurani dhe i Drguari
i Allahut, i cili ka vrtetuar pr Allahun e Lartmadhruar.
Ndrsa, sa i prket pyetjeve (shtjeve) shkencore ato jan materiale, pr ta pyetet: Si? dhe
nuk pyetet Pse?.
Pr kt arsye Ibrahimi a.s. ka thn: O Zoti im! M trego n praktik se si i ngjall t
vdekurit.
Kshtu q Allahu i Lartmadhruar i ka treguar praktik shkencore-shqisore.
SIHRI DHE NNSHTRIMI I XHINVE, DHE SHEJTANVE
A shndrrohet xhini n forma t ndryshme, dhe a ka ndikim n jetn e njeriut?
Po, xhini shndrrohet n shpejtsi grabitse, sepse ai kur t shndrrohet n dika i nnshtrohet
ligjit t asaj q sht shndrruar. Ai kur t shndrrohet n form lndore i nnshtrohet ligjit t
lndve, q do t thot, mund t vritet me fishek (arm) ose mund t pritet me thik. Kur shejtani
sht shndrruar , Muhamedi a.s. ka thn:
Un ve synova pr ta lidhur n nj shtyll t xhamis, pr t luajtur me t fmijt e Medins .
Kur t lidhet shejtani ai nuk mund ti zgjidh duart, sepse pr shkak se ai i sht nnshtruar ligjit t
materies.
Pyetje:Si e bn xhini ndarjen n mes burrit dhe gruas, ashtu si e tregon edhe Kurani?
Prgjigje: Specifik e xhinit sht se ai ndrron. sht e mundur q xhini t shndrrohet n formn e
majmunit, n trupin e gruas, kshtu q burri i saj e urren. Po ashtu shejtani formsohet si egrsir n
trupin e burrit, kshtu q gruaja e tij ik prej tij.
Pyetj e: Si e nnshtron njeriu xhinin, kur dihet se ligji i xhinve sht m i lart se i njeriut?
Imami i nderuar Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Po Allahu i Lartmadhruar me fuqin e Tij absolute mund ta bj q lloji m i ult ta nnshtroj
llojin m t lart dhe ta mbizotroj at. Kjo sht prej madhshtis se Krijuesit, e jo domosdoshmri
e elementit. Allahu ka dshiruar q njerzit, t cilt nuk jan xhin, t kalojn n ligjin e tyre, ashtu q
ua afron shkaqet, me t cilat shkaqe i nnshtrojn xhint.
Pastaj Imami i nderuar e prfundon duke thn:
Ather kur nuk mund ta definojm dhe nuk kemi mundsi pr t arsyetuar dika t fsheht,
vrtetohet Imani n t nprmjet t sinqertit, i cili transmeton nga Zoti i tij, nga Allahu i vrtet,
andaj pranoje shtjen, e mos e konsidero prfundimtare mendjen tnde, sepse mendja jote sht ajo,
e cila i ka besuar Allahut n at q ai e ka transmetuar dhe q e ka zbritur. Mos bjer n kundrshtim
vet me mendjen tnde.
DHE NUK KA SUKSES MAGJIA NGA DO Q VJEN
Zoti i Lartmadhruar thot:
... por pa lejn e All-llahut me at askujt nuk mund t'i bnin dm ....
(EL-BEKARE, 102)

27
Pra, fuqia absolute!
O Zoti Im, vrtet Ti ke dashur dhe Ti di.
Shkaku vetvetiu nuk mund ti dmtoj. Mirpo, Allahu e ka b at shkak, dhe ai sht me
lejen e Tij. Ata kan prgjegjsi pse e kan prdor at leje. Allahu e ka caktuar at dhe ajo sht me
lejen e Tij. Allahu e ka parapa dhe e ka informuar njeriun se do t jet i sprovuar. Por, dmi sht me
lejen e Tij.
Pyetj e: Cili sht shrimi i atij, t cilin e ka zn magjia dhe sht prekur prej shejtanve dhe
xhinve?
Shejh Sharaviju thot:
Shrimi i t magjepsurit bhet duke lexuar Kul Eudhat, pra Kul eudhu birabil felek dhe Kul
eudhu birabin-nasi.
Kshtu Allahu i Lartmadhruar e vleftson dhe e shkatrron kurthin e magjistarit. Mirpo, ajo ka e
dmton njeriun sht vetvetja e tij. Ai i bn padrejtsi vetes s tij kur t besoj se magjistari sht ai i
cili e ka n dorn e tij shrimin e tij nga magjia. Ai duhet t thot: Un frikohem nga ti (un
mbshtetem tek Ti) pr at q ke parapa, nga e keqja t ciln e kan msuar, dhe kryelartsis s tyre
ndaj Imanit, nga fytyrat e magjistarve q jan plot mllef e urrejtje, dhe nga t gjith ata q sjellin
lodhje e mundime.
Dhe se ka pasur burra prej njerzve, q krkonin ndihm prej disa xhinve dhe ashtu ua
shtonin atyre edhe m shum arrogancn.
(El-XHIN, 6 )
Pra, u shtua mundimi dhe lodhja e tyre . . ., pr kt arsye te ta shohim vetm urrejtje.
Pyetj e: Cili sht sekreti? Pse t gjitha shtjet e besimit jan t fshehta dhe t padukshme?
Prgjigjj a: Nse njeriu ndalet n do shtje sekrete t jets s tij, ather as jeta, as kjo bot nuk do
ta kishte pasur vlern dhe nuk do t ishte qen e prshtatshme pr t folur pr madhshtin e Allahut.
Po nse ti do ti kishe ditur t gjitha shtjet n ekzistenc, ather krijimtaria e Allahut do t kishte
qen brenda aftsive dhe mundsive tua. Po mos t kishin qen disa gjra, ather mendja do t ishte
stopuar. Kjo sht madhshtia e ekzistencs dhe prej madhshtis s Allahut sht, se Ai sht
Krijuesi i gjithkaje.
Pyetj e: Si dnohen xhint n zjarr, kurse ata jan t krijuar prej zjarrit?
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Dhe xhint i kemi krijuar m hert nga zjarri i flakruar.
Shejh Sharaviju prgjigjet: Xhini dnohet me zjarr edhe pse sht i krijuar prej zjarri, ashtu si
njeriu fundoset n uj, kurse ai sht i krijuar prej balte.
Dr. Sejid Xhemil n lidhje me kt thot: Rrushi lejohet t hahet, mirpo alkooli sht haram, edhe pse
sht i prodhuar prej tij.
ZILIA DHE SHRIMI PREJ SAJ
E vrteta sht, se t ekzistuarit e nj shtje dhe ndikimi i saj n shtje tjera jan dy shtje q
duhet ndar.

28
Imami i mirnjohur thot: Nuk ka dika faktike (lndore) t sakt, mirpo si sht e njohur:
do gj q zbutet, forcohet dhe do gj q lehtsohet, vshtirsohet. Fanatizmi nuk ka kurrfar
ndikimi n aspekt fizik, por reflekton, ngacmon n nerva dhe ndikon n psikikn e njeriut.
Smundjet psikopatike jan ato smundje, q deri m tani njeriu nuk ka arritur ti zbuloj
saktsisht ato mikrobe apo viruse, t cilat jan shkaktar.
Nse nj njeri e prdor armn e zilis, ather cili sht mjeti shrues kundr tij?
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Nga e keqja e ziliqarit, pra kjo nuk sht domosdoshmri
(pra e keqja e ziliqarit), nuk sht e patjetrsueshme, sepse Zoti i Lartmadhruar ka thn: Kur t
bn zili.
Pra, do njeri mund t bn zili, t xhelozoj, por sht e mundur q njeriu t shoh nj begati te tjetri,
e t mos ia ket zili atij, pra nuk i prdor rrezet radioaktive t zilis vrasse. Kjo knaqsi i mbyll
dritaret e t kqijave, e kur ai t thot: MASHALLAH LA KUVETE IL-LA BILAH - ka ka dashur
Zoti, nuk ka fuqi q mund t ndryshoj dika, pos Tij. N at moment zilia mposhtet automatikisht.
Shejh Sharaviju thot: Te ziliqart jan rrezet radioaktive t s keqes, t cilat nuk shihen,
ashtu si i jan zbuluar rrezet laser nga mjekt specialist, me t cilat kryejn operacione pa
gjakderdhje. Kjo sht njsoj me rrezet e syrit t ziliqarit. Mos t harrojm t themi: po far faji ka i
lnduari fizikisht me mjete lndore. far faji ka i varuri, far faji ka i mbyturi me shkop, far faji
ka i vrari me revole?
Esma, bija e Amisit r.a., e ka pyetur t Drguarin e Allahut:
O i Drguari i Allahut: Djalin e Xhaeferit frikohem se po e marrin msysh. A ta fsheh, ta ruaj q
mos ta shohin? Muhamedi a.s. i tha: Po, se po t kishte pasur dika q do ta kishte shpejtuar
kaderin e Zotit, do t ishte msyshi .
E KA REGJISTRUAR AHMEDI
TELEVIZIONI, HALLALL APO HARAM?
Pr shumicn e aparateve, t cilat i ka krijuar Allahu, nuk themi se kjo sht haram, e kjo sht hallall
...
Pr shembull thika. Pr t, as nuk themi se sht hallall, as se sht haram, por varet pr ka e
prdormi? shtja pra qndron n at, se pr far drejtimi ti e prdor. Kshtu sht televizioni. Nuk
themi se sht hallall as haram, derisa t prcaktohet orientimi se pr ka prdoret. Prdorimi pra
sht ajo pr ka themi hallall apo haram. Ky sht mendimi i Sharavijut.
Kam pasur shum kundrshtime, me shum dijetar prej vllezrve tan, pr shtjen e
televizionit, sepse ata e ndalojn n mnyr kategorike dhe e konsiderojn se sht prej fitneve m t
dmshme, mirpo un gjithmon u kam thn, se un shikoj nga kndi q m ka msuar pro fesori
(Shejhu) im dhe inspiruesi i ideve t mia. Gjithmon shikoj me syrin e mendjes dhe logjiks, dhe
patjetr duhet definuar se pr ka prdoret, e pastaj t gjykojm. Pra, duhet shikuar nijetin, ashtu si ka
thn Pejgamberi yn fisnik ...
Nuk ka dyshim se veprat shprblehen sipas qllimit dhe do njeri shprblehet pr at q ka pasur pr
qllimin.
Televizioni bhet hallall ather kur e ke nijetin e sinqert n prdorim. Po mos t ishte kshtu
ne nuk do t kishim pasur mundsi ti shohim shum t arritura shkencore, t cilat flasin pr
vrtetsin e Imanit, si jan programet e biologjis, gjallesave, t cilat paraqesin shembuj t

29
ndryshm t krijesave t llojllojshme n ekzistenc. T gjitha kto jan krijesat e Allahut, t cilat
dshmojn pr fuqin e Allahut.
PSE DHE SI?
shtjet e Imanit dhe shtjet shkencore
shtjet e Imanit jan sekrete, t padukshme, sepse po t ishin t dukshme nuk do t kishte qen
nevoja pr t besuar. do gj q e sheh syri nuk quhet sekret.
shtjet sekrete jan shtjet, pr t cilat nevojitet Imani. Sekret quhen shtjet, pr t cilat na
ka treguar Kurani dhe na ka treguar Muhamedi a.s. prej Zotit t Lartmadhruar.
Edhe nse gjendet SI-ja nuk gjendet PSE-ja.
N shtjet sekrete ekziston SI-ja e jo PSE-ja.
Sepse SI-ja tregohet sipas eksperiencs s materies. N shkencat natyrore dhe besimin n to pyetet
PSE? e nuk pyetet SI. P.sh. Prbrja e ujit prej dy komponentve H2O - Hidrogjenit dhe Oksigjenit.
Pr ujin, pra bhet pyetja: Si komponohet uji? Ndrsa nuk kemi ka t pyesim: Pse kshtu.
Dhe kshtu Ibrahimi a.s. ka thn: O Zoti Im! m trego n praktik si i ngjall t vdekurit.
Zoti i Lartmadhruar prgjigjet me shembull praktik. Pra SI i ngj all t vdekurit, pr t par
qart dhe n praktik.
PLOTSIMI I KRKESAVE T TRUPIT
Nse e parashikojm jetn e njeriut, ai bazohet dhe qndron me ushqim, i cili i ka elementet kryesore
q mundson jetesn, mirpo ky parashikim sht i thjesht dhe siprfaqsor dhe nuk sht studim i
thell shkencor.
Kur themi: Njeriu ka nevoj pr kaq gr Yndyr, kaq gr proteina, kaq gr karbohidrate, kaq gr
vitamina, e kshtu me radh. N vend se t ushqehemi me ushqime t llojllojshme ne mundemi q t
gjitha kto vitamina ti prmbledhim n nj kapsul t vogl. Mirpo, pastaj bjn pyetje, pasi q
njeriu ta prdor kt kapsul, a do t ndihet i ngopur. Natyrisht se jo, sepse ka pjes t organizmit i
cili sht i zbrazur e dshiron t mbushet, e ai sht lukthi me pjest e tij.
Kt njeriu mund ta eliminoj me operacion, mirpo pastaj menjher paraqiten pasojat e pjesve
tretse, t cilat trupi nuk mund ti prballoj. Kjo sht ajo q quhet ngopja e ndjenjave, e cila sht
baza e jetess dhe natyrshmria. Ashtu si kan thn n t kaluarn: I frikohemi zbraztirave,
prandaj angazhohemi pr ti mbushur. Mirpo, patjetr ai angazhim duhet t jet, pr mbushjen e
plot dhe t mir dhe formave t ndryshme pr ti plotsuar krkesat e trupit me prpikri.
KULMINACIONI I SHKATRRIMIT DHE TRAZIRAVE
Imam Sharaviju thot thnie shum t rndsishme dhe impresionuse, e ajo ka t bj me shtjen e
imponimit dhe selektimit.

30
Shkatrrimi dhe trazirat nuk ndodhin prej asgjje tjetr, prpos n ato shtje q ka t bj
dora e njeriut.
Nse shikojm krijesat, te t cilat nuk ka arritur dora e njeriut, shohim se ato jan t harmonizuara n
mes vete me jetn e tyre, me natyrn, dhe te ta nuk ka zbraztir, tollovi apo shkatrrim. Rregullimi i
qarkullimit dhe shtjet tjera natyrore n hapsir dhe n faqen e dheut jan stabile dhe t
qndrueshme, sepse t gjitha ato jan mbi fuqin e njeriut, dhe njeriu nuk ka dor n ta n
harmonizimin, sistemin dhe qarkullimin e tyre.
Shkatrrimi dhe trazirat ndodhin vetm n shtjet ku dora e njeriut ka ndrhyr, i cili prej
natyrshmris ua ka shndrruar pamjen e tyre n jo natyrshmri (artificiale), dhe nga aty ka filluar
disharmonia n mes t jets s njeriut dhe programit dhe ligjit t ekzistencs. Duke u nisur nga kjo,
shohim se shtja e imponimit dhe selektimit sht nj shtje, me t ciln jan marr njerzit qysh n
kohrat e hershme, e ajo sht: Njeriu a sht gjalles IMPONUESE apo I IMPONUAR?
Ai sht selektues aty ku ka t bj me jetn e tij, dorn e tij dhe me shtjet e jets s tij, dhe
ekzistencs s tij. Pr do gj q njeriu nuk ka mundsi apo do shtje sekrete ku njeriu nuk e di
arsyen, shkakun dhe urtsin e obligueshmris, apo sekretin e urdhrimit, apo sekretin e ndalimit,
ather ai patjetr duhet t ket t drejt zgjedhjeje (Selektimi).
Patjetr njeriu duhet t urdhrohet n nj shtje prej shtj eve ku ka t drejt zgjedhjeje
(veprim-mosveprim) dhe liri t zgjedhjes, dhe ku logjika njerzore mundet t ket alternativ pr t
zgjedhur. Pra, trazirat dhe shkatrrimi nuk ndodhin n shtje ku njeriu sht i imponuar, por n
shtje ku ka t drejt zgjedhjeje. Kshtu q ne shohim p.sh. do gj q njeriu shkakton shkatrrime
ndotje t ambientit. Trazirat jan shtje, n t cilat njeriu ka t drejt zgjedhjeje, ngase nuk do t
ndodheshin gjra t tilla, e Allahu ta pengonte lojn dhe zbavitjen e njeriut, dfrimin, kuriozitetin e
tij.
shtjet detyruese apo imponuese i shohim se ato jan n harmoni mes vete. Zemrn q e
posedon njeriu, t ciln nuk mund ta ndal me dorn e tij, ne e shohim se ajo rrah edhe kur sht
fjetur, dhe rrahjet e tij jan gjithmon n harmoni, t vazhdueshme, t pandrprera dhe gjithmon e
kryen detyrn e saj filozofike, pa prtes, prkundr asaj q njeriu sht fjetur (pushon) dhe sht
jasht rrjedhave t jets s tij, dhe aktiviteteve t tija jetsore.
Kur Zoti i Lartmadhruar thot: Kush do le t besoj, e kush do le t mohoj, na dshmon
neve se besimi dhe mosbesimi jan shtje me t drejt zgjedhjeje, pa detyrim apo imponim.
E vrtet sht, Ai (Allahu) udhzon cilin do, mirpo e ka prkufizuar dshirn e udhzimit t Tij n
at i cili nuk e mohon, nuk bn padrejtsi dhe sht i dgjueshm.
Zoti i Lartmadhruar thot: Allahu udhzon cilin do n rrugn stabile, t drejt dhe t qndrueshme.
Allahu i Lartmadhruar udhzon cilin do dhe ia lehtson rrugn e udhzimit, pasi q kjo
dshir, n esenc, nuk ka t bj me t. Pr kt arsye, duke u bazuar n argumentimin e ajetit
Kuranor: Dhe (pasha) shpirtin dhe At (i cili) e ka prsosur at. Ai e ka ln t lir rrugn e
kriminalitetit dhe devotshmris.
I ka bashkuar dy t kundrtat n nj shpirt t njeriut: Dgjueshmrin (devotshmrin) dhe
mosdgjueshmrin.
SUBHANELLAH
Imami i mirnjohur, Shejh Sharaviju vazhdon e thot: Zoti i Lartmadhruar nuk ka lejuar q
njeriu t ket t drejt zgjedhjeje q t lind apo t mos lind, por me dshir apo pa dshir ai ka
lindur edhe rritja e trupit t tij gjithashtu. Po ashtu organet e tij rriten dhe zhvillohen pa dshirn e tij,
ndrsa sa i prket besimit (Imanit) e ka ln t lir t zgjedh. Parashtrohet pyetja: Pse? Sepse Allahu
dshiron q ta pranoj robin e Tij, e robi i Tij e ka zgjedh dhe e ka pranua pr Zot, kurse ka pasur
mundsi pr t mos e besuar, pra ai ta dgjoj Zotin e Tij, e n t njjtn koh t ket

31
mundsi pr t mos e dgjuar. Nga kjo rrjedh se Imani (besimi) sht liri e veprimit, e jo imponim i
veprimit.
KONTAKTI SEKSUAL TE NJERIU DHE KAFSHT
Sa i prket kontaktit seksual tek njerzit, Imami i mirnjohur Shejh Sharaviju thot:
sht proces i shtimit t llojit dhe ekzistencs s tij dhe po ashtu knaqsi, sepse njeriu edhe
pse knaqet nprmjet aktit seksual ai ka mundsi ta pengoj shtatznin.
Pr kt arsye duhet br dallim n mes t knaqsis q shpie n shtatzni dhe asaj q kemi folur
rreth urtsis s martess pr tu shtuar lloji, por n t njjtn koh edhe prjetimit t knaqsis.
Ndrsa, sa i prket kafshs ajo sht e prcaktuar dhe kryen instinktivisht pa t drejt zgjedhjeje. Dhe
kur vezorja t bie prej vendvezorve t kafshs, ajo menjher e krkon, me shpejtsi, mashkullin,
sepse vezorja ka kaluar n vendin e zgjedhjes, e cila i jep knaqsi aty pr aty. Prderisa kafsha sht
e garantuar pr ti mbetur lloji ska nevoj pr kt.
Pr t vrtetuar kt q e thot i nderuari yn, profesori dhe Imami i mirnjohur, duke e br m t
qart thot: Posa t bhet bashkdyzimi n mitrn e femrs, ajo i largohet mashkullit n mnyr
absolute dhe nuk e lejon t afrohet, sepse ve u sigurua krijimi i nj lloji (trashgimtari) te femra dhe
ajo m ska ndjenja, apo nevoj pr kontaktim seksual, gjithashtu deri sa t jet ajo bars (shtatzn)
ska nevoj pr ndjenja t kontaktit seksual. E kjo sht ajo q dshmon se gjat kontaktimit seksual
te kafsha nuk ka kurrfar knaqsie. Ndrsa te njeriu, femra prderisa sht shtatzn, pra gjat
shtatznis, vazhdon kontaktimin seksual dhe ndien knaqsi seksuale, dhe asnjher nuk e refuzon
dhe nuk e kundrshton kontaktin seksual gjat tr shtatznis s saj. N shumicn e rasteve burri i
saj refuzon kontaktin seksual, mirpo ai e refuzon dhe nuk do edhe pse ai dhe ajo kan ndjenja pr nj
gj t till.
Logjika e shndosh dhe mendja e ndriuar patjetr duhet t bj dallimin mes SUDUD ( ................ )
dhe DILAL ( ..................... ), sepse q t dyja pajtohen njra me tjetrn n aspekt t jashtm, dhe e
kundrshtojn njra-tjetrn n aspekt t brendshm. Ai i cili shikon vetm ann e jashtme e jo thelbin
e asaj shtje, ai nuk ka analizuar mir.
NDALIMI I MISHIT T DERRIT
Sa i prket ndalimit t mishit t derrit, njerzit e mhershm nuk e kan ditur arsyen dhe urtsin e
ndalimit. Mirpo mjeksia bashkkohore e ka zbuluar shkakun, e ai sht se mishi i derrit prmban

32
vezoret e skrajave t quajtura TIJNIJASULIM, t cilat e smurin njeriun dhe i shkaktojn dm t
madh.
Nse nisemi nga ktu, shohim sikur muslimant do t donin t din ndonj kusht t besimit t
tyre pr arsyen e ndalimit t mishit t derrit, n fillim t thirrjes n islam nuk do ta kishin pasur asnj
arsye, por arsye e vetme do t kishte qen se ndalimi sht br pr asgj, dhe besimi i tyre do t ishte
shum shum i mangt. Mirpo urtsi sht q pr do shtje obliguese apo ndales duhet pranuar pa
kurrfar dyshimi dhe pa kurrfar polemika, sepse sht prej Allahut, ky sht Imani i t paaftve dhe
adhurimi i njerzve t rndomt.
Pr kt shtje Shejh Sharaviju thot:
Imani sht rotor (shkak) i do dispozite, e cila vjen prej Allahut. Pastaj vazhdon e thot: Mundet q
shkaku dhe urtsia t jen m specifike se obligimi dhe gjithmon urtsia apo shkaku vjen pas
veprimit, apo pas kryerjes s obligimit e asnjher m hert, sepse po ti paraprinte shkaku dhe
urtsia e kryerjes s veprimit, ather ne iu kemi prgjigjur urtsis apo shkakut, ndrsa besimi
(Imani) i prgjigjet drejtprsdrejti urdhrdhnsit.
Ndrsa, paraqitja e shkakut dhe arsyes s nj urdhri pasi q ai obligim burimin e ka prej Allahut, pas
nj kohe t kaluar, vrteton se do obligim, t cilit nuk ia di shkakun dhe arsyen, ajo e ka shkakun
dhe arsyen.
Shejhu na sjelli nj shembull, praktik shkencore, duke e ilustruar me mishin e derrit, kur tha:
A ka qen dashur me hezituar, pra me ngrn mishin e derrit deri sa t na vijn analizat mjeksore, e
ato analiza t na e bjn me dije se mishi i derrit sht i dmshm pr organizmin e njeriut?!
SHTJA E LIGJIT T DOMOSDOSHMRIS DHE ZGJEDHJES
Filozoft dhe dijetart e kohrave t kaluara, por edhe t sodit, i preokupon shtja se njeriu a
sht i vullnetshm (me t drejt zgjedhjeje) apo i detyrueshm. Nse sht i detyrueshm ather pse
t japim llogari pr shtjet, t cilat ia ka shkruar Allahu?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
N disa raste (gjendje) njeriu sht i detyrueshm, e n disa raste jo. Kjo, sepse njeriu dallohet nga
krijesat tjera me mendje dhe logjik. Ai sht i lir ti zgjedh shtjet, sepse pr shtjen e cila nuk ka
t drejt zgjedhjeje, nuk ka ka t zgjidhet dhe nuk ka ka t mendohet apo logjikohet pr t. Sepse,
mendja (logjika) sht mjeti i zgjedhjes s shtjeve, ndrsa shtja e cila nuk ka alternativ tjetr aty
nuk ka ka t krkohet pr tu zgjedhur.
ka do t thot mendje? Mendja sht mjeti krahasues, i cili dallon shtjet mes vete dhe
shtjet, t cilat duhet zgjedhur, t cilat munden pr tu vepruar ose munden pr tu mos u vepruar.
Prderisa shtjet ekzistojn, mendja jote ekziston, ather ti ke t drejt pr t vepruar dhe pr t
mos vepruar.
Zgjedhja dhe seleksioni i sendeve, shtjeve bhet nprmjet mendjes. Pr kt arsye i menduri nuk
sht i obliguar (krijes obligative). Pse Allahu nuk e obligon at, po ashtu psikopatin?
Allahu e ka krijuar njeriun, njeriu nuk mund ta krijoj veten dhe po ashtu ta bn veten t vdes,
po ashtu nuk ka asgj n dor n vdekjen e tij. Pse edhe e para edhe e dyta jan Kader (prcaktim) i
Allahut. Kaderi i Allahut nuk zhvishet prej kaderit t Allahut, por Allahu shtjen e Imanit (besimit)
e ka br shtje zgjedhse. Kjo, pr arsye se Allahu i Lartmadhruar dshiron q robi i Tij ta doj
me vullnetin dhe dshirn e Tij. Allahu dshiron q robi i Tij ta doj at edhe ather kur ka mundsi
q robi t largohet prej tij dhe t kundrshtoj.
KOMENT DR.SEJID XHEMIL

33
Njeriu ndonjher bn mir, e ndonjher keq. Por, kush e di t fshehtn? Ndoshta n t parn
bn keq, e n t dytn mir. Por, kush e di esencn e gjykimit? Gjykimi duhet t jet dika m e lart
dhe me e ditur se kjo dhe ajo. Dituria m e lart (qiellore) e di t fshehtn dhe ka fshihet pas perdes
s sekreteve, prej fshehtsive t kaderit.
TEVESUL (SHRIMI) ME PEJGAMBERT DHE NJERZIT E MIR
Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Shkuarja sipas shkaqeve nuk sht n kundrshtim me mbshtetjen n Allahun, se pr ndryshe si t
thuhet pr mjaltin e blets (sht ila dhe shrim pr njerzit). Thnia e Zotit t Lartmadhruar shrim pr
njerzit, do t thot q: njerzit t shkojn n at q mendojn se sht shrues, ose e din se sht shrues.
Ka dallim t madh n mes t asaj q intervenon mjeku (shron) dhe thnies s Allahut (Dhe kur t smurem,
Ai m shron), sepse mjeku sht mjet shrimi, ndrsa Allahu shrues. Mjeku mund tia qlloj ose mund t
gaboj. Dhe askush nuk duhet t mendoj se mjeti shrues (mjeku) sht n kundrshtim me Kadan e Zotit
ose me ia vonua vdekjen njeriut. Pr kt arsye ne shohim se shum e shum t smur vdesin n duar t
mjekve dhe n proces t operacionit.
Poeti thot:
Gabimi i mjekut sht jogabim (e qlluara) e kaderit.
Zoti e mshiroft Shefkijun i cili pr vdekjen ka thn: Nse nuk ke pr t vdekur, do mjek sht i
mir dhe i dobishm, por nse ke pr t vdekur, mjeku sht vdekjeprurs (shpend me kthetra). Mjeku i cili
shron nuk ka dal jasht kornizave t kaderit, sepse shrimi sht vet kaderi i Allahut, dhe nuk sht jasht
kaderit t Allahut.
Kur ndodhi thatsi e madhe n gadishullin arabik, Omeri r.a. thoshte: M hert derisa ishte i Drguari
i Allahut s.a.v.s. me ne, i krkonim atij t lutej pr shi dhe binte shi, ndrsa tani krkojm t lutet pr shi prej
axhs s t Drguarit t Allahut: O Abas, ngrihu dhe lute Allahun t na zbret shi dhe sht ngrit Abasi r.a.
dhe ka ra shi.
Ky ndrmjetsim sht me t gjallt, sepse dobia prej tyre vazhdon, ndrsa i Drguari i Allahut s.a.v.s.
ka ndrruar jet dhe me vdekjen e tij sht ndrprer zbritja e shiut prej tij, mirpo shtja ka kaluar n
familjen e tij, sepse ai ka qen axha i pejgamberit.
Kur Omeri r.a. ka shkuar me krye haxhin, Pejgamberi s.a.v.s. i ka thn: Mos na harro me lutje o vlla
Omer.
LIRIA DHE PARIMI I FES
Cili sht definicioni i termit Liri? far qndrimi ka Islami pr t? Liria qytetare a sht n
kundrshtim me fe-tarin? Cili sht qllimi I liris s njeriut n suazat e praktikimit dhe prmbajtjes s
programit t Zotit pr obligimet e tij?
Kto jan mendimet t cilat sillen n mendjet e njerzve pr parimet e gabuara, keqkuptimet dhe pretendojn
se parimet e fes jan t gabuara. Ata dika q e kan kuptuar sht gabim, ndrsa e vrteta sht e drejt, e
nuk kuptojn t drej tn, por t drej tn e quajn gabim dhe krim.
Pr kt profesori Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Parimi Liri e njeriut n fakt sht n
kundrshtim me parimet fetare. Me qen fetar do t thot me iu nnshtrua parimeve dhe programit. Liria t
liron dhe nuk t lejon me iu prmbajt obligimeve t cilat ka dashur Allahu me i krye ?!
Kto jan keqkuptime dhe ide te gabuara.
Kt shtje na shpjegon prof. Dr. Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju i cili thot: N esenc fjala Liri bie
ndesh me parimin e fes. Fetar do t thot t prmbajturit e parimeve dhe planprogramit. Liri do t thot

34
i liruar dhe i paprmbajtur n dika. Kjo sht ajo ka kuptohet prej fjals liri, mirpo feja ka ardhur pr me
ngritur lart fjaln Liri. Pse ti je i lir t veprosh ka t dash, por edhe t mos veprosh ka t duash. Mirpo
liria jote mos me qen ajo e cila u bn padrejtsi tjerve.
Pse, pr t mos i dhn liri absolute vetes tnde, e tjetrit me ia cungu. Jo, kurrsesi jo. Nse ky njeri ka liri
absolute, por edhe ky ka liri absolute ather vjen deri te przierja e tyre, dhe ndeshja n mes tyre.
Nse i japim liris kt kuptim ather i fuqishmi, mizori dhe krimineli vepron ka t doje dhe t dobtin e
eliminon, ather vjen deri te trazirat dhe shkatrrimi.
Pra fjala patjetr duhet t prkufizohet.
E drejta jote sht: t besosh, ose t mos besosh, ti ke liri absolute me zgjedh mirpo q nga asti kur t
besosh, ti duhet ti prmbahesh planprogramit, pse ti ke hy n suazat e besimit (Imanit) me mendje t pastr,
dhe me t zgjedhurit tnd dhe ti iu ke prmbajt bazs-liris s zgjedhjes s besimit. Allahu besimin e ka ln
t lir e jo t imponuar sepse Allahu i Lartmadhruar dshiron q robi ta pranoj planprogramin e tij, kur ai ka
mundsi mos me pranua. Allahu dshiron q ta dgjoj dhe ti nnshtrohet ather kur ai ka mundsi pr t
mos e dgjuar dhe pr t mos iu nnshtruar.
Qeveritari duhet me mbrojt kt liri, pr t shikuar knaqsin e Allahut, e ndonjher mundet me
harruar, e i trhiqet vrejtja.
Shembull: Omeri r.a. ka thn: Nuk ka dobi prej jush nse nuk flisni e nuk jepni vrejtje, ndrsa nuk ka dobi
prej nesh nse nuk dgjojm (nse nuk i pranojm vrejtjet).
Omeri nuk ka gabuar, por ka dashur tu tregoj dhe tua msoj tjerve pr me ua trheq vrejtjen njri-tjetrit, por
edhe vet atij. Omeri ua msonte tjerve duke u thn: Nse un pak e lakoj kohn, ju ngriheni shpatn dhe m
thoni: Ki kujdes! E ai pastaj me thn: Po, po, gabova!.
E ai pastaj ka thn: E falnderoj Allahun i Cili ka br umetin t till, q nse gaboj, tjetri e ngrit shpatn
kundr padrejtsis. Ai na ka msuar se qeveritari nuk guxon n asnj ast t jet neglizhent, e nse harron
ather tjert (qytetart) duhet tia trheqin vrejtjen menjher.
Kjo liri, e cila sht brenda suazave t prmbajtjes s parimeve t fes sht liri esenciale dhe at t ciln e
parasheh feja, ndrsa fjala liri absolute nuk ekziston n fjalorin e fes.
Koment i Dr. Sejid Xhemilit:
N kuptimin e femrs, fjala liri ka pr qllim q ajo t veproj ka e sheh se sht e drejt dhe q ajo t
jet e knaqur me vendimin e saj, pa ndrhy pala tjetr rreth marrjes s vendimit t saj, kushdo q t jet,
burri i saj apo ndonjri i familjes, apo i farefisit. Sepse ajo me mendimin e saj dhe vizionin e saj, nuk ka
nevoj q tjetri ta orientoj, sepse ajo sht e pjekur, e menur dhe e logjikshme.
Po nse puna sht kshtu, ather zemrat t cilat ndryshojn dhe epshet trheqse, ather bhet pyetja prej
far prizmi me i shikuar. N baz t ksaj lirie, i lejohet q secili me pas shok e shoqe, e asnjri nuk ka t
drejt ti ndrhy tjetrit pr lidhjen e shoqris me tjetrknd. Kshtu q, femra e cila shoqrohet me nj
mashkull, ajo shoqri sjell simpatin, simpatia sjell dashuri, dhe shtohet ajo dashuri dhe sirtari rritet e
shtohet. Dashuria sht hija e njerzve n thellsi t njerzve, e rrnjosur n trupin e njerzve.
ISRAJA ME TRUP APO ME SHPIRT
Israja a ka qen vetm me shpirt, si mendojn disa dijetar? Edhe sot ka mendime t ndryshme rreth
asaj se Israja, a ka qen ndrr apo me shpirt, apo ka qen edhe me trup edhe me shpirt. Shejh Muhamed
Muteveli Sharaviju prgjigjet:

35
Nuk sht Muhamedi s.a.v.s. ai i cili ka b vet Isran, andaj rrini larg ligjeve njerzore (natyrore),
rrini larg ligj eve t toks dhe ngrini shtjen tek Allahu i Lartmadhruar.
Pastaj Shejh Sharaviju vazhdon e thot:
Nuk ka t bj me ndrr, sepse po ta shoh un nj ndrr, duke shkuar n Londr kt nat, askush
nuk e diskuton kt shtje, sepse dokush e di se sht vetm ndrr, e jo realitet. Pasi q qndrimi i
urrejtjes i pabesimtarve ka qen se kan thn: A ti po thua se pr nj nat ke shkuar e ke ardhur nga nj
lartsi, t ciln ne nuk mund ta ecim me deve vetm pr nj drejtim, nj muaj t plot. Jep me kuptuar se ata
e kan kuptuar se nuk sht n pyetje ndrra, e as udhtimi vetm me shpirt, por ka qen zgjuar dhe edhe me
trup, edhe me shpirt. Sepse po t ishte ndryshe nuk kan pasur nevoj me kundrshtua.
Pabesimtart me urrejtjen dhe zilin e tyre na kan ndihmuar neve shum sot, sepse ne themi: Po t kishte
qen ndrr nuk do ta kishte diskutua askush, sepse ligjet e ndrrs jan mbi ligjet e materies zgjuar.
Komenti i Dr. Sejid Xhemil:
Fanatizmi si cilsi e urrejtur, zakonisht sht shkak i injorancs s madhe: Ngjarja e Isras ka qen nj
ngjarje e cila i ka thye krejtsisht ligjet natyrore, e kjo ka ndodhur me fuqin absolute t Allahut, e cila ia
tejkalon fushs s logjiks njerzore, e cila sht e kufizuar dhe ka kaluar n horizontin e dituris s Allahut,
e cila sht e pakufishme dhe e pafund, pa fillim dhe pa mbarim.
Nuk ka dyshim se kjo ngjarje i ka ul dhe i ka nnmua pabesimtart e Meks, me t gjitha ndodhit
tjera n t. Ndoshta kjo ka qen shtja e qlluar, e cila logjikn e ka prkufizua vet n hapsirn e saj. E kjo
ka qen urtsi, e cila me madhshtin e saj ka shkaktuar mendime t kundrta, t ndryshme dhe t
shumllojta. Kjo sht ajo se nj gj e till ndodh te t gjitha shtjet tepr interesante, e pra le t
kundrshtojn kundrshtart.
MARKSIZMI DHE OPIUMI I POPUJVE
Disa kan shkruar pr Islamin dhe Marksizmin, m ka ardhur shum keq kur n ato libra
kundrshtohet planprogrami i Zotit t Lartmadhruar, t cilin Allahu e ka parapar ligj pr njerzimin, ndrsa
ata bjn krahasim me logjikn e tyre njerzore, ligjet t cilat i kan parapar njerzit, e pastaj hulumtojn
shkaqet t cilat sjellin mirqenie ashtu si dshirojn epshet e tyre, n fardo forme, pa shkuar m larg, nuk
e praktikojn dhe nuk e shikojn programin e Allahut, i cili n trsi sht mirsi, por orientohen rrugve t
cilat i parasheh njeriu, por pr ka, pr shtjet t cilat jan t prera me tekst kuranor dhe jan t qarta.
Imami i mirnjohur Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Mjer pr ata njerz, t cilt i marrin idet komuniste, i marrin idet, t cilat jan larg dhe n kundrshtim me
shtjet t cilat i ka parapar i Lartmadhrishmi, dhe i Patjetrsueshmi n ekzistenc.
Kur dikush t thot: Un jam marksist. A nuk do t thot se ai beson at q ka besuar Marksi? ka ka
thn Marksi n lidhje me fen? Ka thn: Feja sht opium pr ti sunduar popujt.
Ather si me i thn atij se sht musliman? Vrtet ata dshirojn q ta ken islamin si peng, sepse ata
kan marr urdhra prej eprorve (t mdhenjve), e zotrinjve t tyre, sa ende nuk ka ardhur koha ta sulmojn
islamin. Ky tentim i tyre ve ka dshtuar, mirpo kjo neve nuk na intereson. Nse sht ashtu, ata jan kundr
vetes s tyre, (Mos ma tregoni mua islamin tuaj, pse prkundrazi Allahu do tju tregoj juve se a ju ka udhzuar
n islam apo jo). Kur ata thon se Kurani nuk sht i prshtatshm pr kt koh, sepse i ka kaluar koha, ne u
kundrprgjigjemi: Ti je ateist, sepse e ke akuzuar programin e Allahut, n at se Allahu ka parapara
planprogramin, i cili nuk sht i prshtatshm pr njeriun!
ISLAMI DHE SOCIALIZMI
Islami ia ka tejkaluar socializmit. Islami sht sistem shembullor dhe i prkryer i shoqris. Me
parimet ateiste bie ndesh n planprogramin e Zotit t Lartmadhruar.

36
Sa i prket socializmit Imami i nderuar Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Ai nuk i akuzon jomuslimant pse hulumtojn pr nj sistem, i cili siguron jet t lumtur n fardo
forme, n fardo mnyre, mirpo akuzon muslimant, sepse pr ta Islami n trsi sht mirsi. Dhe
prderisa muslimani n fen e tij i ka t gjitha t mirat, pse me pas nevoj pr ato parime dhe at sistem t
prodhimit toksor.
A mundet q njeriu n t njjtn koh me qen edhe musliman edhe komunist!! Ata arsyetohen dhe thon se
n Islam dhe Kuran n fakt nuk ka asgj, sepse ata fare nuk e njohin as Islamin e as Kuranin. Ne po i
sfidojm, nse ndonjri e ka lexuar Kuranin, ose e ka studiuar, ose ka nxjerr ndonj ligj prej tij. Ather ai
gjykon pr dika ka nuk e di dhe pa e menduar fare. Ai ka lexuar pr Marksin, ka shkruar nj e m shum
libra dhe nuk ka lexuar fare pr Kuranin, e as pr Islamin kur sht praktikuar, pr gjysmshekulli ka ka
sjell feja pr jofetart. E kan pranuar si sistem. E kan pranuar se n t ka pasuar dobi dhe t mira.
Pra, t analizojm dhe t bjm dallimin n mes t gjysmshekullit ku sht praktikuar Islami dhe
gjysmshekulli ku sht praktikuar socializmi?
RIZKU
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe n qiell sht i prgatitur rizku juaj dhe ajo ka u premtohet.
Ashtu si e ka zakon dhe si ka eksperienc, dhe mendje t mpreht, dhe fjal t urta me ndikim, ai
gjithmon e nxit dhe e zgjon mendjen time. Ksaj radhe prsriti thnien e tij t njohur:
Vrtet rizku yt, qoft pasuri apo reputacion, e di m mir se ti vendin e rizkut tnd.
Po ta dinin mir kt shtje t gjith njerzit, nuk do ta kishin munduar veten, nuk do ta kishin
shtrnguar zemrn e tyre, nuk do ti kishte trhequr jeta, q kur u ndodh dika, t fillojn t preokupohen,
e po t mos ishte ashtu, nuk do t ishte kshtu. Le t qetsohen. Le t din se rizku oft pasuri apo
reputacion ose pozit, nuk e gabon at e cila iu sht caktuar. Ka dallim t madh n mes t puns me
pjest e trupit dhe mbshtetjes n Allahun pr t fituar rizkun (sa e sa puntor dit e nat kan punuar
dhe nuk kan asgj).
E prkujtoj po ashtu fjaln, t ciln ma ka thn mua, i nderuari shejh, Muhamed Muteveli
Sharaviju, kur isha duke e shkruar librin tim pr jetn e tij, fikhun e tij. Ather m pat thn: Nuk ke
ardhur pr t m br t njohur ather kur isha i ri dhe kisha nevoj pr pasuri, por po vjen tani n
pleqri kur un m nuk kam nevoj.
Kur e kam pyetur Shejhun pr at se njerzit mundohen, me t gjitha mjetet e mundshme dhe rrugt e
mundshme, pr ta penguar shtatznin, m pat thn: Ata i friksohen jets dhe paksimit t rizkut,
ndrsa shumica prej tyre nuk e din se me sjelljet e tyre do ta bllokojn rizkun e tyre dhe t fmijve t
tyre .
Ne me prvojn dhe jetn ton n praktik shohim se si njerzit vdesin dhe ln fmijt jetim, dhe
ditt ndrrohen dhe ata fmij jetim rriten dhe arrijn n pozita t larta dhe shkall t larta.
Ndoshta, po t kishin qen t gjall prindrit e tyre, ata nuk do t kishin arritur kto shpresa dhe dshira e as
ato pozita, e ato grada. Le tia ln caktimit ashtu si jan dhe le tu kthehen shtjeve t tyre, dhe le ta
shikojn vetm jetn e tyre. Sa e sa fmij kan jetuar n gjirin e prindrve t tyre dhe n prkujdesje
shum t mir, ndrsa n jet kan dshtuar, jan br parazit dhe t padobishm.
Pas tij filloi t komentoj edhe i nderuari, Shejh Halili, i cili ndr tjerash tha:
Shumica e t men urve, intelektualve, i godet varfria dhe jetojn n gjendje t vshtir. Po nse
shikojm jetn e tyre, nuk kan arritur pasuri, as nivel t lart t ekzistencs, prkundr dhuntis s
mendjes dhe dituris s tyre .

37
Poeti i njohur Mutenebiu thot:
Po t ishin furnizimet pr shkak t puns e njohuris, Do
t zhdukeshin kafsht pr shkak t padituris s tyre.
Luani ngordh prej urie n shkrettir,
Derisa mishin e lops e han qent.
Injoranti flen n shtrat t mndafshit,
Derisa i dituri flen pr toke.
PSE NUK E SHOHIM ALLAHUN
Cila sht arsyeja, urtsia apo m mir t themi: Pse nuk e shohim Allahun?
Pyetje e natyrshme, mirpo n ndjenja t njerzve duket sikur dika e tepruar dhe e panevojshme.
Dhe a sht e mundur pr njeriun, i cili nuk e sheh shpirtin, i cili sht n brendi t trupit t tij, me t cilin
jeton dhe ia mundson jetn, me qen m afr vetes s tij se sa vetja e tij. E si ather krkon apo si dshiron
pr ta par Allahun e Lartmadhruar?!
Imami i mirnjohur Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Prej Madhshtis s Allahut sht se ti nuk mundesh ta shohsh Allahun, po ta kishe par nuk do t
kishte qen Zot, sepse kur mendja prkufizon dika apo syri prkufizon dika, ather kuptimi merr kahe
tjetr dhe ajo shtje bhet e prkufizuar dhe e zvogluar.
Ti nse e sheh Zotin e Lartmadhruar, ather shndrrohet I Pakufishmi n t prkufizuar, ndrsa Ai sht i
paprkufizuar, e ti po ta shohsh e ke prkufizuar ather.
Pr kt arsye, prej Madhshtis s Allahut t Lartmadhruar sht se ti nuk mund ta prkufizosh me sy. Kur
Zoti i Lartmadhruar e ka cilsuar veten e Tij: Allahu sht drit e qiejve dhe toks., dhe kur prej drits
vijn rrezet e drits, drita si drit nuk prfshihet, por shihen sendet n drit. E ne themi pr At i Cili ka
krijuar kt (diellin), si sht e mundur t prfshihet?! Mundet e nuk mund t prfshihet, sepse edhe prej
krijesave t Tij ka ka nuk shihet e nuk mund t prfshihet. E si ather ti ta prfshish me shikimin tnd At.
Ather vet mosprfshirja e trsishme me shikim vrteton se Ai sht Zot i vrtet dhe absolut.
LUTJA
Gjithmon njerzit pyesin: Un i lutem Allahut, por Ai nuk m prgjigjet. A do t thot kjo se sht
n pyetje devotshmria ime dhe mosknaqsia e Allahut ndaj meje, apo mos prgjigja ndaj duas sime sht e
kushtzuar me shtjet tjera t cilat nuk i di.

38
Imami i mirnjohur Sharaviju thot:
Vrtet Allahu dshiron q njeriu ti lutet me fjaln: O Zoti im! , ashtu q ai t ket shprblim t
madh, sepse ai e pranon planprogramin e Allahut me vullnetin e tij dhe me dshirn e tij. Kjo sht ajo ka
do Allahu prej njeriut.
Ndonjher njeriu krkon prej Allahut dika q sht shum e dmshme pr t, edhe pse n shikim t
tij i duket e mir. P.sh., ndonjher krkojm pasuri, mirpo ajo pasuri do t na kishte shkatrruar dhe do t
na kishte larguar nga Allahu, do t na kishte b kryelart dhe kriminal, e do t kishte qen ndonj humbje e
madhe.
Allahu dshiron t na mbroj dhe t na jep shprblime t ahiretit dhe me na dhn t mirn e
begatshme. Ktu sht shtja e pranimit t duas. Ktu paraqitet mshira e Allahut t Lartmadhruar. Nj
njeri ka dshir me udhtuar diku, mirpo ai vend sht dmtim i perspektivs s tij.
Ndonjher njeriu dshiron me arrit dika, e kur ta arrij, ajo sht e keqe e madhe pr t. Zoti i
Lartmadhruar thot:
Ndoshta urreni dika, por prej asaj q e urreni Allahu ju jep t mira t shumta.
Po ashtu thot: Allahu e di e ju nuk e dini. Ndoshta ne duam dika, n t ciln ve Allahu ka parapa
t keqe t madhe. Duhet ta dim se dashuria pr dika ose urrejtja pr dika nuk mundet me qen mir pr ne.
Zakonisht njerzit shikojn shtjet siprfaqsisht, ndrsa nuk i shikojn shtjet n thelb. Pasi q Zoti i
Lartmadhruar ka prmendur pejgambert n suretul Enbija, pr pranimin e duave t tyre, ka thn: Vrtet
ata kan nxituar dhe kan br gara n pun t mira dhe na jan lutur neve me frik e me shpres dhe kan
qen t prulur ndaj Neve.
Kto jan shkaqet e pranimit t duas: Gara n pun t mira, duaja me frik e me shpres dhe prulshmria
ndaj Allahut.
BANKAT ME KAMAT DHE INVESTITUESE
Ka mendime t shumta dhe kundrthnse t dijetarve rreth Bankave, eqeve investituese me
prqindje t caktuar t fitimit. Disa mendojn se eqet A dhe B nuk jan t lejuar, ndrsa eqet C jan
lejuar, sepse ktu nuk kushtzohet profiti i caktuar, por sht bashkpjesmarrje, e me nj fjal shoqri
aksionare, ku mund t ket fitim, por mundet edhe mos me pas fare fitim, ndrsa edhe pr kt disa kan
thn se sht veprimtari e dyshimt.
Ata t cilt lejojn deponimin n Banka, thon: T hollat n Bank nuk jan t ngrira, apo t
bllokuara, por investohen n projekte zhvillimore t ndryshme, kshtu pra sht me njrn an qarkullimi i
mjeteve, ndrsa n ann tjetr deponuesi nuk kushtzon prqindje t caktuar, por Banka sht ajo q vet pr
vete ka prcaktuar prqindje t kamats. Kshtu jan ashprsuar polemikat dhe sht br buj e madhe rreth
ksaj shtjeje n mes t prkrahsve dhe kundrshtarve, lvizin mendimet andej e kndej pa ndrprer.
Kur e kam pyetur Sheh Muhamed Muteveli Sharavijun pr kt shtje mu prgjigj:
I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: Hallalli sht i sqaruar. Harami i sqaruar. Mirpo n mes tyre
ka shtje t dyshimta. Sikurse nj bari i cili ruan bagtin e tij rreth nj gremine pr mos me i ra bagtit n
t. Kush largohet nga shtjet e dyshimta ai e ka pastruar (e ka ruajtur) fen e tij, pasurin e tij dhe nderin e
tij.
I Drguari e ka thn t vrtetn

39
Imami i mirnjohur thot:
Robi i cili vepron kshtu sht mostr dhe shembull, pastaj trhoqi vrejtjen n Bankn Islame t
Fejsalit, pastaj Masraf Islami. N kto dy Banka muslimani mund t deponoj mjetet e tij. Me kto mjete
veprohet me veprimtari islame, ku jan t tubuara mjetet e Zekatit.
Shejhi theksoi se ka dgjuar se njsoj vepron edhe Banka Egjiptase, e cila n kuadr t saj ka degn e cila
merret me veprimtari islame. Fjala prfundimtare n lidhje me kt shtje sht se themelimi i Bankave
Islame sht e dobishme pr sigurimin e mjeteve, ku edhe investimi n to pushon zemra dhe qetsohet
shpirti.
SQARIM
Kohve t fundit jan themeluar 11 Banka dhe Kompani Investitive pr t qen bashkpjesmarrs n
planifikimin zhvillimor t tyre, pr t realizuar planprojektet industriale, ekonomike dhe tregtare t
ndryshme. Kto Banka kan vendosur sistemin e shoqrive aksionare, q do t thot investitort marrin
profitin i cili sht hallall n Islam. Po ashtu Bankat Islame kryejn t gjitha veprimtarit bankare, dhe nuk
kryejn shrbime me kredi amatore, sikurse bankat tjera.
N Egjipt n kto Banka Islame muslimani mund t investoj kapitalin e tij dhe t realizoj profitin e
lejuar t paprcaktuar, duke hapur xhirollogarit, apo format tjera t veprimeve dhe aktiviteteve Bankare.
Prej ktyre bankave sht Banka Islame Fejsal, me seli n Egjipt, Masraf Islami pr investim dhe zhvillim
ndrkombtar, shoqria investituese islame e kufizuar, po ashtu t Bankave tjera Islame q tashm jan t
njohura.
Kto Banka n t gjitha veprimtarit e tyre, angazhohen n tubimin e kapitalit dhe aktivizimin e tij n
veprimtari dhe investime t lejuara, duke u bazuar n dispozitat e Sheriatit Islam, dhe at n t gjitha format,
e ndr ta m e rndsishmja shoqria aksionare, duke shfrytzuar kapitalin n realizimin e projekteve
industriale, ekonomike, bujqsore, por me veprimtari hallalle, e jo harame, apo n donacione pr projekte
industriale dhe prodhuese. Duke filluar prej prodhimit, shitblerjes, sigurimin e plasmanit n treg t prodhimit
t puntorve t ktyre Bankave dhe at duke u bazuar n ndarjen e profitit t ktyre projekteve n baz t
bashkpjesmarrjes, eksperiencs, bashkpjesmarrjes n mes t shoqrive aksionare, t cilat n t njjtn
koh i lejojn mundsi qytetarve hapjen e xhirollogarive, shrbimin ndaj qytetarve pr trheqjen dhe
deponimin falas pa kamat.
PYETJE DHE PRGJIGJE
A ka t till q hyn n Xhenet pa llogari?
Po, jan ata t cilve Allahu ua ka lejuar shkaqet, por ata nuk i kan prdorur, nuk shikuar shkaqet,
vetm e vetm me respektuar Kadan dhe Kaderin q Allahu e ka caktuar pr t.

40
Ai i cili betohet se do t agjroj, por vdes para se me realizuar prbetimin?
Nj grua e ka pyetur t Drguarin e Allahut se i ka vdekur nna e saj, dhe ka pa agjruar agjrimin e
prbetimit. Muhamedi s.a.v.s. i ka thn: Le t agjroj n vend t saj kujdestari.
E ka regjistruar Ahmedi
Po ashtu sht vrtetuar nga ai: Kush vdes dhe ai ka pr obligim agjrim, le t agjroj pr t kujdestari i
tij.
Nuk i lejohet prbetimi n mkat ndaj Allahut, dhe ai prbetim t ciln nuk e posedon, nuk ka mundsi t
kryhet.
Sead bin Ubadete e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Nna ime ka vdekur, por ka pasur agjrim t
prbetimit, a lejohet q un t liroj nj rob si kompensim? Muhamedi s.a.v.s. iu sht prgjigjur: Liroje
nj rob pr nnn tnde.
E ka regjistruar Ahmedi
N hadithet t cilat i ka prmbledhur Maliku:
Nna ime ka vdekur, a i bn dobi asaj nse e liroj nj rob pr t? Iu sht prgjigjur: Po.
Pyetje Zekati pr familjart t cilt jan nevojtar
Prgjigje Zekati, familjart pr t cilt e ke obligim me u prkujdesur, nuk konsiderohet zekat, po
ashtu nuk konsiderohet zekat pr t ngritur standardin e t afrmit. Po ashtu sht e ndaluar me e rezervuar
dhe me e bllokuar zekatin pr nj koh t caktuar, ashtu si veprojn disa.
A lejohet Sadakaja pr t vdekurin?
Jo, sepse i vdekuri nuk prfiton prej asaj sadakaje.
I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: Njeriu kur t vdes, i ndrpriten t gjitha shprblimet e puns s
tij, prpos tri gjrave: Sadakaja rrjedhse, dituria prej s cils prfitojn t tjert dhe familjen e mir, i cili
lutet pr t.
I Drguari e ka fol t vrtetn
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr sadakan m t vlefshme, e ai sht prgjigjur: T dhnit e
sadakas prderisa je shndosh dhe ke pasuri e i friksohesh varfris, e shpreson pasurin.
Dnimi me Sheriat a ndikon mos me u dnua n botn tjetr pr at krim?
Po, sepse pr ndryshe ather do t barazoheshin krimineli me at t cilit i sht br krimi. Pr kt
arsye dnimet me pa t drejt faljeje (Hudud) quhen Xhevabire em Zevaxhire. E vrteta sht se ai i cili ka
br mkat quhet Xhevabir, e ai i cili nuk ka br mkat Zevaxhir.
Nj njeri i ka thn t Drguarit t Allahut s.a.v.s.: Nj grua m ka puthur. Pr kt shkak ka zbritur ajeti
Kuranor:
Fale namazin n nj pjes t dits dhe n thellsi t nats. Nuk ka dyshim se punt e mira i zhvleftsojn
punt e kqija.
Njeriu i ka thn Muhamedit a.s.: Ky ajet ka zbritur vetm pr mua? Muhamedi a.s. i ka thn:
Prkundrazi, pr t gjith umetin tim.
Pyetje: Si e ka krijuar Allahu botn?
Prgjigje: Kur sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.: Si e ka krijuar Allahu botn. Ka qen
Allahu ather kur nuk ka pasur asgj pas Tij, fronti i Tij ka qen n uj dhe n veten e tij ka shkruar dhe ka
krijuar do gj.
E ka regjistruar Ahmedi
Si ka qen Allahu i Lartmadhruar para se t krijoj qiejt e tokn? Muhamedi a.s. ka thn: Ka qen n
hapsirn, ku mbi t ka qen ajri, e nn t ajri.
E ka regjistruar Ahmedi

41
A i fshin smundja mkatet?
I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: M t sprovuarit prej njerzve jan pejgambert, pastaj
pasuesit e ngjashm me ta, pastaj t ngjashmit me ta. Derisa robi i Allahut t jet dhe ec n tok sprovohet,
q t jet i pastr (ti fshihen) prej gabimeve.
Dnimi n varr me trup apo me shpirt, apo me t dyja?
Zoti i Lartmadhruar tregon pr popullin e faraonit: Ata i ekspozohen zjarrit n mesdit dhe n
mesnat.
Po ashtu ka thn: Dhe ditn kur t ndodh asti i kijametit (u thuhet) shpine familjen e faraonit n
dnim m t ashpr.
Dy vdekje: Jeta pas vdekjes, ringjallja, pastaj dnimi pas ringjalljes
Kur sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr dnimin n varr ka thn: Po dnimi n varr sht i
vrtet.
MUTEFIKUN ALEJHI
A lejohet pr muslimanin me prezantuar n kufomn e pabesimtarit?
Jo, kurrsesi jo, por vetm pr respekt t njeriut (trupin), t cilin e ka krijuar Allahu.
T marrit me medicinn, pa qen mjek (pa ditur), a jep ai njeri prgjegjsi?
Shejh Sharaviju thot: Kjo sht menduri, dhe ai i cili bn nj gj t till sht i mendur.
Muhamedi s.a.v.s. ka treguar se ai i cili merret me medicin e nuk sht shum i specializuar, ai jep
prgjegjsi. Nga kjo kuptohet se, ai i cili sht mjek por gabon n diagnoz dhe nuk ia ka qlluar, ai nuk
dnohet, me fjal t tjera, nuk jep prgjegjsi.
N revistn Livaul Islam na kan ardhur shum pyetje pr ata q falen n shtpi prshkak t
nevojave t tyre t posame, gj q nuk iu le hapsir pr t shkuar n Xhami pr tu falur.
Zoti i Lartmadhruar n Kuran qart tregon pr namazin e xhumas:
O ju t cilt keni besuar. lreni shitblerjen (dhe veprimtarit tjera), e shpejtoni n prkujtim t Allahut
(namaz).
ka do t thot shkurorzimi vetm pas kurorzimit?
Shkurorzim do t thot zhvleftsimi i aktit t kurorzimit. Nj njeri e ka pyetur t Drguarin e
Allahut s.a.v.s.: Un jam martuar me filanen, e cila ka qen e shkurorzuar tri her. I ka thn: Martoje.
Pr arsye se ajo sht shkurorzuar pasi ka qen e kurorzuar.
Muhamedi s.a.v.s. sht pyetur pr nj njeri, i cili sht martuar me filanen, e cila ka qen e shkurorzuar. Ka
thn: E ka shkurorzuar at, t ciln e ka n kompetenc.
E ka regjistruar Darukutniju
Pyetje: Pesimizmi dhe optimizmi?
Prgjigje: I Drguari i Allahut s.a.v.s. dshironte q te Hasani gjithmon t mbillte optimizm, e
urrente pesimizmin.
Po ashtu ka thn: Ska vend pr pesimizm, m s miri sht me qen optimist dhe me fol pr optimizm.
I kan thn: O i Drguari i Allahut, po sht optimizmi? sht prgjigjur: Ajo q dgjohet vetm pr
ardhmri t mir, fjal t bukura.
MUTEFIKUN ALEJHI
sht pyetur Muhamedi s.a.v.s. pr TAUNIN KOLERN

42
Ka thn: Dnim kundr atyre q kan qen para jush, e pastaj e ka br mshir pr besimtart.
do njeri i cili gjendet ne nj qytet ku sht prhapur, le t duroj, e mos t dal, por ta dij se nuk mund ti
ndodh vetm ajo e ka shkruar Allahu, e nse vdes ather do ta ket shprblimin e dshmorit. E ka
regjistruar Buhariu
A sht obligim abdesi pr shkak t ngrnies mishit t bagtive dhe deveve?
Vetm mishin e deves. Qllimi sht i prgjithsimi i dispozits, e jo specifika e rastit, pse
Muhamedi s.a.v.s. i ka urdhruar Sahabt me marr abdes.
Nse femra sheh ndrr (duke kontaktuar), a merr gusl?
Po, nse ve ka ejakuluar dhe sheh shenja n rroba.
Umu Selmete i ka thn Muhamedit s.a.v.s.: Allahu nuk turprohet nga e vrteta. Gruaja nse ndrron
(kontaktim seksual), a merr gusl? Muhamedi s.a.v.s. i ka thn: Po, nse sheh shenja n rroba (t lagura).
Umu Selmete i ka thn: Ose me ndrrua gruan? Muhamedi a.s. i ka thn: T lumshin duart! Po kujt i
ngjason fmija i saj?
N nj transmetim tjetr:
Umi Selmete e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr femrn, e cila sheh n ndrr at q e sheh burri.
sht prgjigjur: Nse femra e sheh at (ndrron dhe pastaj sheh shenja n rroba), merr gusl.
N MUSNED qndron se Havlete bint Hakim e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr femrn e cila
sheh n ndrr at q sheh burri. Ka thn: Nuk merr gusl derisa t mos ejakuloj, ashtu sikurse edhe
burri nuk merr gusl derisa t mos ejakuloj.
Pyetje: Lkura e deles s ngordhur a sht e lejuar apo e ndaluar?
Prgjigje: do lkur e cila teret sht e pastr, prpos lkurs s njeriut, i cili sht ve i nderuar,
dhe lkura e derrit, e cila sht e papastrti (e terur apo e paterur).
ISTIHAREJA DHE NDRRA E MIR
Disa mendojn se Istihareja e cila sht sunet nga pejgamberi s.a.v.s. nuk sht e vrtet dhe e
refuzojn absolutisht, dhe kot e ke me i bindur disa prej tyre. Pr kt e kam pyetur shejh Sharavijun se ka
mendon pr kt.
Ai beson plotsisht.
Po ashtu beson n ndrrat e vrteta. Ai mendon se nse pabesimtari sheh ndrr, nuk prputhet pabesimi i tij
me ndrrn e vrtet t tij, por ndrra e mir prputhet me interpretimin e mir.
N suretu Jusuf, Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe tha mbreti: Kam par ndrr, se shtat lop t shndosha i hanin shtat lop t dobta dhe shtat
kallinj gruri t njom, shtat t tjera t thar. O njerz t shquar! Ma shpjegoni ndrrn time, nse
jeni q i shpjegoni ndrrat.
(Jusuf, )
Mbreti i Egjiptit, firaoni i Egjiptit, n at koh ka qen pabesimtar, por kjo ndrr ka qen nderim pr t
burgosurin e tij, Jusufin a.s., i cili e ka interpretuar ndrrn nga burgu.
Jusufi tha: Pr shtat vjet rresht do t mbillni si zakonisht dhe ka t mblidhet, lene n kallinj
(rezervojeni) , prve nj sasie t vogl q mund ta hani (ta harxhoni). Se pastaj do t pasojn shtat
vite t vshtira (ku nuk do t ket t lashta), t cilt do t gllabrojn t gjith at q keni ln menj
an (rezervuar) qysh m par pr kto vite, prve nj pakice t asaj q keni ruajtur. Pastaj, mbas
ksaj do t vij nj vit n t cilin do t ket pr njerzit shi t bollshm n t cilin do t shtrydhin
(rrush e vaj).
(Jusuf, )

43
Dhe Jusufi si e ka interpretuar edhe ka ndodhur.
Kur Muhamedi s.a.v.s. sht pyetur pr domethnien e ajetit: Pr ta ka prgzime n kt bot dhe n
botn tjetr, sht prgjigjur: sht ndrra e mir e besimtarit, t ciln e sheh, ose shihet pr t.
I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: sht ndrprer lidhja e pejgamberis, dhe nuk ka mbetur lidhje tjetr
prpos prgzimeve. E kan pyetur: Po ka jan ato prgzime, o I Drguari i Allahut? Ka thn:
ndrrat e vrteta. Apo sht pjes prej dyzet e gjasht pjesve t pejgamberis.
SIGURIMI N ISLAM
Sipas mendimit t Sharavijut, sigurimi i jets pr ta ditur njeriut ndjenjn e imanit t tij, q kur ti
ndodh ndonj aksident n vend se me thn: O Zot! m ndihmo, ai thot: Erdhn parat, fitova parat.
Aksidenti i cili m ndodh mua, apo n pasuri apo n dika tjetr, ndoshta qllimi i Allahut sht q t m
pastroj. Njerzit nse fmijt e tyre i ln t dobt (pasi vdesin), kur ti pash pas nj kohe t lumtur. Kur
Islami praktikohet n trsi, nuk ka nevoj pr policn e sigurimit absolutisht. Islami sht ndrtes, e cila
duhet t jet e ndrtuar n trsi prej themelit e deri n kulm, pa ln kurrfar zbraztire.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe le t brengosen e ta ken parasysh q sikur t linin pasardhs t dobt pas vetes s tyre do t
ishin t frikuar ta pr veten e tyre. Kshtu le t ken frik Allahun dhe le t flasin fjal t drejta.
(En-Nisa, 9)
Shejh Sharaviju prkujton se gjat fundit t jets s tyre Muaviju dhe Amr ibn Asi ishin ulur e po
bisedonin. Muaviju i thot Amrit: Sa i prket t mirave ushqimore jam ngopur, sa i prket rrobave, m jan
neveritur. Fati dhe knaqsia ime tani sht n pirje t ujit t ftoht n ditn e vers s nxeht nn hije t
pems.
Po ty o Amr, ka t ka mbetur prej t mirave t ksaj bote?
Ai i tha: Toka Huvaruhu, e cila i ka rojet, t cilat sillen n jetn time dhe t fmijve t mi pas vdekjes sime.
Rojtari i quajtur Virdan, i cili u shrbente me pije, deshi t mahitej me Muavijun, e i tha: O Verdan, ti shum
mir po punon dhe po rregullon ushqimet n shpin t popullit, i cili nuk m jep mua asgj n jetn time, por
as pas tyre. Ai tha: Sot na mundi robi o Amr.
Tregohet se zotriu yn Omer ibnu Abdul Aziz dhe Hisham bin Abdul Melik, q ne e dim se si ka
qen puna, e kur Mukatil bin Selmani ka hyr te Mensuri pr me ia uruar hilafetin, i ka thn: M kshillo o
Mukatil. Ai i tha: Me t kshillua pr at q kam par apo at ka kam dgjuar? I tha. Pr at ka ke par. I
tha: O emir i besimtarve Omer bin Abdul Aziz, e kan trashguar njmbdhjet fmij dhe i ka ln
trashgimi tetmbdhjet dinar. Me pes dinar sht bler kefini, dhe iu sht paguar varri katr dinar,
ndrsa t tjerat iu ndan fmij ve. Ndrsa kur vdiq Hisham bin Abdul Meliki, hisja (pjesa) e njrs prej
grave t tij, ka qen katr nukud (pare) dhe tetmbdhjetmij pallate. Pr Zotin o Emiri i besimtarve, pr
Zotin e kam par me syt e mi pr nj dit nj djal i Omer bin Abdul Azizit, i kishte njqind kuaj, me t
cilt luftonte n rrugn e Allahut me gjith ata kuaj, ndrsa n ann tjetr e kam par djalin e Hishamit duke
lyp rrugs. Pra, ka me siguruar un.
LEJLETUL KADRI
Nj shtje t ciln e prfolin disa: A e ka pa i Drguari i Allahut s.a.v.s. i Allahut s.a.v.s. natn e
kadrit, dhe a e ka pa at ndonjri prej njerzve t mir natn e vrtet t Lejletul Kadrit?
Imami i nderuar, shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Kan thn se asnj prej krijesave t Allahut nuk e kan pa natn e Lejletul Kadrit, prpos t
Drguarit t Allahut s.a.v.s.. Kjo sht specifik me t ciln e ka dalluar Allahu t Drguarin e Tij, e pas tij e
kan par prej njerzve at t t cilt e kan pa, i kan treguar Muhamedit a.s. se e kan pa n ndrr. Si

44
sht rasti kur i kan treguar: E kam pa sikurse jam duke ra n sexhde n uj dhe kur ka aguar agimi n natn
e tridhjet e tret kan mbetur n Xhami tr natn, se ka ra shum shi nga qielli, dhe ka ra n sexhde i
Drguari i Allahut s.a.v.s..
Nga kjo kuptojm se at vit n at nat ka qen nata e Lejletul Kadrit.
Hadithi tjetr: sht vrtetuar nga i Drguari i Allahut s.a.v.s., se ai ka dal pr n Xhami kur ishin sahabt
dhe i sheh duku u ngatrruar me vete. Ather ka thn: Erdha pr tu treguar se kur sht nata e Kadrit,
mirpo pasi q ndodhi konflikti mes filanit dhe filanit, saktsia e asaj nate sht ngritur (u b e panjohur).
Por ju krkojeni at nat n dhjet nett e fundit.
Po t ishte ngritur dituria e mosnjohjes n trsi t Lejletul Kadrit, nuk do t kishte thn: Krkojeni n
dhjet nett e fundit, mirpo ajo ka sht ngrit (sht fsheh) prcaktimi i sakt n mes dhjet netve t
fundit.
Mirpo hadithet t cilat tregojn: Krkojeni n natn e njzet e shtat i kan shpjeguar se t gjitha ata
hadithe kan t bjn pr nat e njzet e shtat t vitit t njjt, pra t nj viti, pra krkojeni n kt nat, ndrsa
n vitin tjetr krkojeni n kt nat (jo t njzet e shtatn). Pr kt arsye e dim se transmetimet e
ndryshme kan t bjn pr n vite t ndryshme, ndrsa nuk kan t bjn transmetimet e ndryshme pr t
njjtin vit.
Pas ksaj kan ardhur sahabt e t Drguarit t Allahut s.a.v.s. dhe nj pjes e tyre kan treguar se e
kan pa n ditn e shtat t dhjet netve t fundit, q do t thot njri e ka pa n kt nat, tjetri n at nat
dhe n prgjithsi e kan pa n t shtatn e fundit. Muhamedi a.s. i ka thn: po shoh ndrrat e juaja, q do t
thot jan prputhur ndrrat. Krkojeni n ditn e shtat t dhjet ditve t fundit, por t atij viti, e jo edhe
pr vite te tjera. Dhe do transmetim q ka ardhur pr prcaktimin e nats, ka ardhur me prcaktim t asaj
nate.
Disa kan thn se nata e Lejletul Kadrit ec (ndryshon) pr do vit.
DHE KUR IBRAHIMI NGRITI THEMELET E QABES
Thuhet se Ibrahimi a.s. sht ai i cili e ka ndrtuar Qaben, mirpo disa thon se Melekt e kan
ndrtuar Qabn.
Sheh Sharaviju mendon se:
Shtpia e Allahut, Qabja, sht ndrtuar shum e shum koh para Ibrahimit a.s., mirpo Ibrahimi a.s. sht ai i
cili i ka ringritur themelet, saktsisht ai me t birin e tij, Ismailin.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe prkujto kur themelet e shtpis (s shenjt Qabes) i ka ngrit Ibrahimi dhe Ismaili.
Fjala I ka ngritur ka kuptimin se, Qabja ve ka ekzistuar para asaj kohe, mirpo ka ardhur Ibrahimi pr ta
rindrtuar, pr t ngritur themelet prsri.
KOMENT
Dhe duaja e tyre sht: dgjimi dhe shikimi pr do koh dhe do gjenerat.
O Zoti yn! Na bn neve dyve musliman te Ti, po edhe pasardhsit tan, bji popull musliman te
Ti, dhe na mso rregullat e fes son dhe na fal neve. Vrtet Ti je Fals, i Mshirshm. Mrekulli
artistike, fotografi e gjall, e cila flet gjallrisht, shtpia ka ekzistuar para Ibrahimit a.s., pse argumentet pr
kt kemi fjaln e Zotit t Lartmadhruar.
Ibrahimi...
Pjesa e nijetit: Te shtpia jote e shenjt, ndajfolja e fundit na vrteton neve se shtpia ka qen derisa
Ismaili a.s. ka qen duke pi qumsht para se t rritej.

45
Po kjo sht ashtu, Allahu e di m s miri.
KTHEHU T ZOTI YT
NJ PYETJE ME DY PRGJIGJE
Sa i prket ndodhis Isra dhe Miraxhi, si tregojn transmetuesit, shejh Sharaviju thot:
Kur iu sht br obligim namazi, pastaj Muhamedi a.s. ka kaluar pran Musa a.s. kur ia tregon
obligueshmrin e namazit. Ai thot: Kthehu te Zoti yt dhe krko le t reduktohet (t lehtsohet). Kshtu
Muhamedi a.s. sht kthye dy tri her deri sa ka arrit n pes namaze farze me shprblime t pesdhjet
kohve. Pr kt kan shkruar librat e udhprshkrimit t Muhamedit a.s. pr kt jan pajtuar pjesa
drmuese e fukarave, duke u bazua n mendimin e shumics dhe transmetimeve t shumta. Mirpo njri prej
dijetarve m ka pyetur: Si sht e mundur q Musa a.s. me thn: Kthehu te Zoti yt. A do t thot kjo se
Zoti i Lartmadhruar nuk ka qen me ta sepse e dim se ai sht, gjendet n do vend. Ka qen dasht q m
mir me than: Lute Allahun drejtprdrejt, sepse fjalia Kthehu te Ai nnkupton se Ai nuk ka qen aty
saktsisht. Ndrsa Allahu sht prezent n do vend dhe drita e Tij sht e shprndar te t gjitha krijesat dhe
n ekzistencn n prgjithsi. Kt shtje ia parashtroi Sejid Xhemil Imamit t mirnjohur Muhamed
Muteveli Sharavijut i cili u prgjigj n mnyr t mrekullueshme. Kthehu te Zoti yt nuk nnkupton
vendin, por qllimi sht kthehu dhe analizoje shtjen t ciln e ke pranuar. Ktu pra: Kthimi te Allahu ka
pr qllim kthehu n vet shtjen, analizoje shtjen. E nuk e ka pr qllim me u kthye n vendin e ekzistimit
t Tij.
KOMENT I DR. SEJID XHEMIL
Sejid Xhemil jep prgjigje tjetr ku thot:
Kur Allahu dshiron pr ti fal ose pr ta obliguar, ndonj pejgamber prej pejgamberve t tij, ose t
Drguar prej t Drguarve t tij pa kurrfar ndrmjetsimi apo pa e frymzuar patjetr duhet ti paraqitet.
Ashtu si iu ka paraqitur Musa a.s. n Turisina. Mshira e Allahut pr t gjith njerzimin q Ai mos me iu
paraqitur atyre, sepse kur iu sht paraqitur kodrs, kodra sht b cop e grimc, po tiu paraqitet njerzve, t
gjith do t digjeshin nga drita e fort e Allahut.
Para se ti paraqitet Zoti i Lartmadhruar ndonj pejgamberi ose t Drguari patjetr ai pejgamber
duhet t kaloj n gjendje hyjnore, me u vesh nga cilsit njerzore, pr tu prgatit dhe pr t qen n gjendje
pr ta pranuar nga Allahu. Kshtu ai shndrrohet n nj grad t lart, jasht kategoris njerzore. Me nj
fjal: N prgjithsi Allahu ekziston dhe sht prezent n do vend dhe n t gjitha ant, por nuk paraqitet n
do vend por n disa vende. Dhe kur Musa a.s. ka thn: Kthehu te Zoti yt dhe krko lehtsim pr vete. Ka
pr qllim kthehu te vendi ku t sht paraqitur dhe ke folur me T dhe krko lehtsim.
shtja sht se ka dallim t madh n mes t ekzistimit t Tij n do vend dhe n mes t paraqitjes s Tij i
cili sht nder dhe respekt i atij t cilit iu sht paraqitur. ALLAHU E DI M S MIRI.
SHEMBULLI I DRITS S TIJ
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
All-llahu sht drit (ndriues, udhzues) i qiejve e i toks. Shembulli i drits s Tij i gjason kandilit t
vendosur n nj zgavr t errt. Kandili gjendet brenda nj qelqi si t ishte yll flakrus e q ndizet prej
(vajit t) nj druri t bekuar, prej ullirit q nuk mund t quhet as i lidjes e as i perndimit, e vaji i tij
ndrion pothuajse edhe pa e prekur zjarri. Drit mbi drit. All-llahu udhzon kah drita e Vet at q do
Ai. All-llahu sjell shembuj pr njerzit. All-llahu do gj di shum mir.
EN-NUR, 35

46
Kur sht pyetur pejgamberi s.a.v.s.: A e ka par Zotin Tnd? sht prgjigjur: Vrtet kam pa, sikurse
me pa drit t fort. Ndonjher nuk shihet drita pr shkak t fortsis, pra drits s fort. Prderisa
dielli i cili sht krijes prej krijesave t Allahut, nuk mund t shihet. Po si sht e mundur q syri i
thjesht me thjerrza me pa dritn e Allahut t fort i cili posedon t gjitha cilsit. Cilsit e emrave,
cilsit vetanake dhe sht i cilsuar drit prmbi drit.
FEMRA, TRASHGIMIA DHE TESTAMENTI PR TRASHGIMTARIN
Nj lexuese e gazets Livaul Islam ka parashtruar nj pyetje: Babi im ka ndrruar jet kur i kam
pasur pes vite, e kam axhn (vllan e babs) Zoti e past mshiruar i cili ka fmij, mirpo gjyshja ime
ende sht gjall. Mirpo gjyshja ime, Zoti ia lehtsoft asaj, t gjith pasurin ia ka bart djalit t saj (Axhs
tim) dhe nuk m jep asgj nga trashgimia e cila sht e drejt legjitime e imja. A kam t drejt t paraqes n
gjyq pr ta fituar t drejtn time, sepse ajo arsyetohet se ajo frikohet mos vall nna ime do t martohet me
tjetrknd.
Kt pyetje ia parashtrova t nderuarit Shejhut Muhamed Muteveli Sharavijut i cili u prgjigj:
Kjo vajz nuk ka t drejt trashgimie, sepse axha i saj nuk ia ka lejuar kt.
E pyeta Imamin: Edhe pse kjo vajz ka qen fmij i t vdekurit, a nuk ka hise?
I nderuari u prgjigj:
Edhe nse sht fmij .
Imami i nderuar Muhamed Muteveli Sharaviju vazhdoi:
Kjo vajz nuk ka t drejt t trashgoj edhe nse sht fmij, por ajo ka t drejt testamentin vaxhib, i cili
nuk mundet me tejkaluar nj t tretn, dhe ky testament sht i kushtzuar me qen pr trashgimtarin.
Kushtzimi i testamentit t trashgimtarit do t thot q t gjith trashgimtart me ra n dakord pr at
testament.
LYPS QUHET EDHE NSE SHT N KAL T SHALS
Njri prej vllezrve mysliman e ka pyetur Shejh Sharavijun si sht dispozita e lypsit pr t cilin e
dim mir se ska nevoj pr t lypur, mirpo ai e ka tradit me lyp. Me i dhn apo jo?
Imami i nderuar u prgjigj:
Lyps sht edhe nse sht hipur n kal t shals. Prderisa ai ka pranuar, e ka lejuar veten me qen lyps.
Ti as nuk ke mkat nse i jep, por gjithashtu ke t drejt mos me i dhn. Ti ke shprblim pr at ka jep dhe
qllimin pr ka jep.
Muhamedi a.s. nuk e ka kthye lypsin.
PYETJE: NAMAZI DHE FALJA E TYRE PASI T I KALOJ KOHA (NAMAZET KADA)
sht pyetur Imami i mirnjohur pr faljen e namazit t cilit i kan kaluar deri sa ka qen i ri. Me i
fal apo jo. Pra a me i fal kada dhe si me i fal ose si me i fal edhe sunetet, nafilet sepse ato jan borxh i
kaluar (i hershm). A nuk tolerohet mos me i fal pr borxhin e hershm?
Shejh Muhamed Muteveli esh-Sharavi sht prgjigj:
Nuk ka dyshim, se sa i prket namazeve q nuk i ka fal fare n t kaluarn, sunetet nuk i fal fare, por pas
do farzi t namazit t ciln e fal ia bashkngjit edhe nj farz t t njjts koh, t ciln nuk e ke fal

47
n t kaluarn. Patjetr duhet me fal namazin q nuk e ke fal m hert, sepse nuk ka arsyetim pr mosfalje
t namazit.
Nuk i shpton Imamit t njohur pa treguar pr dispozitn e namazit dhe lshimin e namazit dhe si lnsi i
namazit sht dy llojesh:
1. Njeriu i cili nuk e refuzon obligimin pr faljen e namazit, pra e pranon, por pr shkak t prtacis,
neglizhencs nuk e fal. Ktij prtaci i themi patjetr duhet t falesh.
2. Ndrsa, njeriu i cili nuk falet dhe nuk e pranon obligimin e namazit fare ai sht pabesimtar.
NAMAZI PARA KRIJUESIT
Dr. Sejid Xhemil tha: Namazi sht shtyll e fes, sepse n t ka begati t shumta dhe dhurata t
mrekullueshme. Namazi sht b obligim me argument t qart ku Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe fale
namazin e jepni zekatin. N namaz sht qetsimi i zemrs, shrimi i shpirtit, pastrimi i mendjes sepse sht
ndrlidhshmri mes robit dhe Krijuesit t Tij. Ky raport, kjo lidhshmri ka rndsi t posame n t sht
edukimi trupor, elasticiteti i nyejve t trupit, pr kt arsye konsiderohet shrim terapik i reumatizmit dhe
djegieve t nyejve t pjesve t trupit, forcon boshtin kurrizor dhe disa smundje t eshtrave, dhe disa
smundje tjera t eshtrave q nevojitet t shrohen vetm me terapi.
Abdullah Ibn Sead e ka pyetur Muhamedin a.s.: Cili namaz sht m i vlefshmi, n shtpin time apo n
xhami? Muhamedi a.s. iu sht prgjigjur: A po e sheh se shtpia ime sht afr xhamis? M e dashur pr
mua sht q t falem n shtpi se sa n xhami, prpos namazeve farze.
E KA REXHISTRU IBN MAXHE
sht pyetur Muhamedi s.a.v.s.: Kur duhet t filloj t falet fmija? sht prgjigjur: Kur ta kuptoj se
cila dor sht e djatht e cila e majta, urdhroni pr namaz. Nse pr ndonj person i cili nuk ka mundsi t
falet (namazet farze) n xhami, kurrfar pengese nuk ka q t falet n shtpi, sepse ajo ka sht e prmendur
sht se prfundimi i namazit t bhet n xhami, ndrsa vetm namazi i Xhumas nuk lejohet n shtpi sepse
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
O ju t cilt keni besuar, kur t thrritet ezani pr namaz n ditn e Xhumas, shpejtoni n
prkujtimin e Allahut (faljen e namazit) dhe ndrpriteni shitblerjen (dhe do veprimtari tjetr).
(El-Xhumua, )
Muhamedi a.s. ka thn: Nga bota juaj, m s shumti jan t dashura pr mua tri gjra: Grat, aroma e
mir, ndrsa qetsim i shpirtit tim sht namazi.
Shejh Sharaviju mendon se namazi i prmbledh t gjitha shtyllat e Islamit e ato jan pes: E para: Kur t
thot: Esh-hedu en Lailahe il-lallah ve ene Muhamedun resulullah, e dyta: Zekati, sepse ai e jep nj pjes t
kohs s tij. Pra e njjta koh q shpenzohet n namaz, po e njjta sht koha kur ndokush ka prfituar
pasuri, pra namazi sht q ka shpenzuar elementin e dhnies (kohs), pra falsi ka dhn zekatin.
Shejh Sharaviju thot se namazi i Zekatit sht sikurse me pas dhn pasuri. Po ashtu n namaz sht
edhe shtylla tjetr e Islamit agjrimi, sepse agjrimi t ndalon nga epshi i barkut, dhe i organeve seksuale
gjat dits s ramazanit. Namazi t ndalon po ato gjra t cilat ti ndalon agjrimi sepse nuk t lejon as me
fol. Po ashtu edhe shtylla e pest Haxhi, sepse n namaz e ke kthye fytyrn tnde n drejtim t Qabes dhe ajo
sikurse me qen para vetes tnde. Pr kt arsye namazi ka rndsi t posame dhe nuk lirohesh nga ky
obligim asnjher, sepse t gjitha shtyllat e Islamit jan n ta.
sht pyetur Muhamedi a.s. pr namazin e Xhumas dhe vlern e tij. E Ai ka thn pes gjra: N at
dit sht krijuar Ademi, n at dit ka zbritur n tok, n at dit ka ndrruar jet, n t sht nj ast ku
Allahu e pranon lutjen e lutsit, prpos nse sht mkat apo shkputje t ndrlidhjeve farefisnore jo, n at
dit do t ndodh kiameti. do melek i afrt, qielli, toka, kodrat, gurt t gjitha kto shklqejn n ditn e
xhumas.

48
(E KA REGJISTRUAR AHMEDI DHE SHAFIJU)
Pyetje: Agjrimi pr mua... Pse?
Prgjigje: Sepse njeriu mundet me ngrn n vetmi, ndrsa para njerzve me u tregu se sht
agjrueshm, pr kt arsye sht vepr e posame, dhe Allahu i Lartmadhruar shprblen Vet, pa
angazhuar asknd tjetr n at shprblim.
Cila sht dispozita pr njeriun i cili han dhe pin me harres n Ramazan?
Asgj, prpos asaj q Muhamedi a.s. ka thn: E ka ushqyer dhe i ka dhn uj me pi Allahu, e ai le t
vazhdoj agjrimin.
Nj njeri e ka pyetur Muhamedin a.s.: Me qen koha e namazit, ndrsa un jam i papastr (xhunub) dhe jam
agjrueshm. Iu sht prgjigjur: Po edhe un ashtu, me qen koha e namazit, ndrsa un jam i papastr
(xhunub) dhe jam agjrueshm: I tha ai njeri: Po ti o I Drguar nuk je si ne, sepse Allahu ti ka fal mkatet e
kaluara dhe t ardhshmet. Muhamedi a.s. i tha: Pr Allahun, kam shpres se un jam ai i cili m s shumti i
frikohem Allahut, e po ashtu kam dshiruar tu msoj juve kulminacionin e devotshmris.
TATIMET DHE ZEKATI
T gjith e dim se shteti parasheh dhe cakton tatime pr shtetasit, pr tu zhvilluar, pr shrbime, pr
infrastruktur dhe projekte t mdha t cilat individt nuk mund ti realizojn individt, kto projekte t cilat i
shfrytzon shoqria n prgjithsi. Kto tatime a kan lidhje me zukatin ... apo ato jan investime, tatime t
cilat nuk kan t bjn dhe nuk kan lidhje me zekatin.
Shejhu Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Nuk lejohet q fondi i tatimeve t paralelizohet si fond i zekatit, sepse ka t varfr, t uritur dhe nevoj
tar.
ka vepron shteti? Shteti obligon tatimet si kundrvler e shrbimeve ndaj qytetarve, sepse rrugt i
shfrytzojn automjetet.
Pra shrbimet publike i merr n prgjegjsi shteti. Nse prej tatimeve individuale shteti nuk mundet
me realizuar projekt-buxhetin ose nuk mund t ndrtoj shkolla. N shkoll shkon djali i t pasurit, n xhami
falen t gjith njerzit, t pasur e t varfr. Pra zekati mund t destinohet n kto investime, ather kur nuk
mjaftojn apo nuk ka fonde pr kto investime.
Pra, pr projektet t cilat jan n shrbim t t gjithve nuk epet zekati asnjher, mirpo zekati sht
pr t varfrin nse plotsohen t gjitha nevojat e t varfrve, ather mir se jan ato fonde t zekatit, lejohet
pr nevoja tjera shoqrore sepse shteti ka burime t shumnumrta dhe t shumllojta, si ganime (pasuria prej
lufts) enfal (pasuria prej lufts), Haraxhi (tatimet). E nse shteti nuk mundet pr ti realizua me sukses
projektet e tyre, parasheh prej tatime n baz t mundsive materiale t tyre.
PYETJE DHE PRGJIGJE
Deri sa ishim n shtpin e tij, njri prej prezantuesve ia parashtron nj pyetje shum t rndsishme.
Supozojm se nj njeri tubon nj shum t konsiderueshme pr shpenzime t martess s vajzs s tij. Sh.
1000 lira egjiptase, ose m shum ose m pak. Mirpo ai e ka gjendjen e vshtir ekonomike, ai e ndjen se
primare me e ruajt at shum dhe do her kur deponon n at ark nj dit prej ditsh arrin shumn e Nisabit
e cila shum e obligon q ta jep zukatin. A e ka pr obligim me dhn zukatin apo jo?
Shejh Sharaviju sht prgjigj:

49
Po, e ka pr obligim dhnien e zekatit se dihet me arritjen e vlers s Nisabit, bhet obligim zekati.
Komenti i Dr. Es-Sejid d. Xhemijli
Mendoj se kjo shtje sht prhapur shum n ditt e sotshme, sa q mendojn njerzit se pr
tubimin e mjeteve pr kto shtje nuk epet zekati, mirpo duhet q sa m shpejt me u liruar prej ktyre
iluzioneve dhe le ta japin hakun e Allahut (zekatit), pra t drejtn e tyre pr ta fituar knaqsin e Allahut t
Lartmadhruar se e drejta e Allahut ka prioritet mbi do gj.
Nj prej fatkeqsive njerzore sht zbavitja me logjikn e tij q do t thot me mendua me vepruar njeriu n
dika ka sht n kundrshtim me dobin e tij apo sht n kundrshtim me at ka sht faktike. Xhemal
Safi shkruan kjo i ngjason przierjen e lotve t buzqeshjes me lott e t quajturit p.sh. Me mendua se rruga
qorre sht rrug tejkaluese dhe rruga tejkaluese rrug qorre. Ata han para t flliqura dhe nuk e din. Ata
nuk kan mundur t na sjellin kurrfar arsye as dshmie, ashtu si nuk kan mundur q me ln t lejuarn
apo at q e ka lejuar sheriati, as me na bind me u larguar nga ligji i sheriatit.
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.: Prpos zekatit a ka obligime tjera t pasuris?
sht prgjigj: Po, dhe e ka lexuar ajetin Kuranor Dhe e jep pasurin e tij pr dashurin e Tij(ndaj
Allahut dhe pr t mirn e tij). E ka prshkrua Darukutni.
Nj njeri e ka pyetur t Drguarin s.a.v.s.: Un ia kam dhn nns time sadaka nj robi mirpo nna ka
vdekur. Muhamedi a.s. i ka thn: E ke pr obligim zukatin, sepse tani ai rob sht trashguar te Ti.
Ebu Dherri e ka pyet t Drguarin s.a.v.s.: Si t jap sadaka ather kur nuk kam pasuri? sht prgjigj: Prej
sadakas sht TEKBIRI, SUBHANALLAHI, ELHAMDULILAHI, dhe LA ILAHE IL-LALLAHU dhe
ESTEGFIRULLAHI, po ashtu kshilla pr pun t mira, ndalesa nga punt e kqija, me i larguar mbeturinat
q i neveritin kalimtart, si eshtrat, e gurt, po ashtu udhzimi (ndihmesa) pr t verbrin, sqarimi i shtj eve
(ndihmesa) pr memecit dhe shurdhuesit (me i ndihmua atyre q kan aftsi t kufizuara). (I Drguari i
Allahut e ka folur t vrtetn)
Nj grua e ka pyet t Drguarin e Allahut s.a.v.s.:
Nna ime ka vdekur, mirpo un pr t kam dhn nj robresh sadaka?
Muhamedi a.s. iu sht prgjigj: Ajo tani sht paraardhse prej s cils ke trashguar, pr t ciln duhet
dhn sadaka.
(E ka prshkruar Muslimi)
RRUGA PR N SHOQRIN ISLAME
Dgjohen zra t fuqishm ku krkojm praktikimin e sheriatit q t jet baz e fort e shoqris,
sepse shoqria islame sht shembull tipik se si duhet t jetojn pasuesit e tij, t lumtur, t zhvilluar e jo me jet
t vshtir ekonomike, kriza shpirtrore, sepse vendet tjera dhe shoqrit tjera t cilat nuk e praktikojn
sheriatin sht rezultat i mos praktikimit t programit t Zotit t Lartmadhruar i cili i ka vendos rregullat m
mir, bazat m t forta, dhe ligjet m t qndrueshme pr t prforcuar familjet n shoqri.
T tjert thon se praktikimi i sheriatit islam u bn padrejtsi disave (apo tjerve).

50
Cili sht mendimi i Shejh Sharavit pr kt?
Imami i mirnjohur thot: Angazhohu islamin faktik edhe pse nuk praktikohet, sepse pas ksaj
praktikohet islami n veten tnde. Nse donjri prej neve e praktikon islamin n vetvete, qeveritarit t cilt
nuk e praktikojn sheriatin do t rrzoheshin vetvetiu, dhe sikurse qeveritart do ta kuptonin se populli e
don programin e Zotit dhe e parashohin zgjidhje pr ta, ata edhe vet do ta praktikonin dhe pr me iu afrua
popullit do ta praktikonin programin e Allahut.
Shejh Sharaviju mendon se qeveritart n kohn bashkkohore angazhohen me vendos ligje me t
cilat populli pajtohet dhe sikur t dinin se populli e praktikon planprogramin e Allahut, qeveritarit do tiu
afrohe shin popullit duke e praktiku planprogramin e Allahut sepse populli e praktikon sheriatin islam n ato
shtje n t cilat qeveria nuk mund t ndrhyj.
Detyra e jon n jet pr t shkuar n drejtim t shoqris islame sht n dy mnyra:
E para: Q t angazhohemi, t prpiqemi dhe ta praktikojm sheriatin islam.
E dyta: Nse nuk realizohet praktikimi i sheriatit islam, ne duhet ta paraqesim teorin shkencore t sheriatit
islam. Shkencn pr ta paraqit besimin islam t pastrti, t vrtetn e Kuranit dhe ka ka n t prej thesarit t
pastr dhe t shtrenjt dhe se Kurani nuk sht fjal njeriu, sepse n t ka thesare t fshehta, sekrete t
panjohura, t paditura, t cilat ia tejkalojn aftsis s njeriut. Momentalisht aktiviteti dhe veprimtaria jon
sht q islamin ta kemi besim dhe adhurim.
HAXHI DHE DOBIT E TIJ
Nj lexues i cili kishte lexuar revistn Livaul Islam pr pranimin apo mospranimin e Haxhit n
shtpin e Allahut, deri sa gjendet apo shkon si puntor n vendet e shenjta t Hixhazit, pra duke lidh
kontrat me ndonj organizat atje.
E vrteta sht se n ditt e haxhit shumica shkojn pr punsim m vende tjera(n vendet e shenjta),
shkuarja e tyre sht pr t krkuar profit dhe furnizim, shumica e tyre e kryejn haxhin, mirpo n vetvete
n shpirt e ndien se n esenc nuk ka shkuar pr haxh, por pr pun, mirpo kryerja e haxhit n vend t dyt,
ai pranohet haxhi apo jo?
Kur ia kam parashtruar kt pyetje Shejh Muhamed Muteveli esh-Sharavit: Ai vrtetoi se Haxhi sht i
plot sepse shkuarja e tij n punsim sezonal nuk sht n kundrshtim me pranimin (plotsimin e haxhit)
sepse haxhi nuk plotsohet pa dobi dhe profite t shumfishta.
Zoti i Lartmadhruar thot: Pr ti realizuar (dhe pr ti prezantuar) profilet e tyre.
PRFUNDIM DHE PRKUSHTIM
Pasi e prfundova shkrimin e ktij libri, ia paraqita t nderuarit Imamit t mirnjohur Shejh Muhamed
Muteveli Sharavijut. Ai krkoi nga un q ta lexoj Interesimi i tij n lndn e librit e ishte shum i madh
ndrsa edhe un dshiroja t isha i prpikt q tia lexoj n trsi, q at ka e ndiej obligim pr t prhap
idet e ktij dijetari pse q e ndieja veten si djal dhe nxns i tij, n duar t tij pr t ruajtur pastrtin dhe
thellsin e mendimeve t tij n librin tim me lapsin tim t thjesht.

Pasi q t dy dshironim dobin e prgjithshme Islame dhe t
myslimanve ne kemi shpenzuar shum koh dhe mund pr
ti harmonizuar mendimet apo afrimin e mendimeve
kundrthnse t shtjeve bashkkohore si n besim i cili
sht thelbi i fes, pr t cilat disa jan neglizhent dhe
indiferent, dhe disa tjer bhen dhe dshirojn t jen
neglizhent dhe indiferent.
Libri patjetr duhet t prfshinte shtje t reja dhe q rrah
problematikn bashkkohore. Ti sqaroj ato n frymn e
sotshme, pr t cilat disa dyshojn, gj q e cila na hamend
neve me i paraqit apo jo. Ende n zemra ka njolla, hamendje
dhe tronditje. Pjesa drmuese e shtjeve bashkkohore sa i
prket esencs s tyre ato jan statike, pra t palvizshme dhe
jan t pandryshuara, mirpo sa i prket degve t tyre ato
mund t ndryshojn, apo mund t ken sqarime shtes mirpo
prapseprap mendja e mpreht dhe logjika e shndo sh
patjetr duhet t mbshtetet n baz e pastaj duke i prcj ell
degt e bazs i sqaron shtjet t cilat kan t bjn me
planprogramin e Allahut t Lartmadhruar.
Rrushi a po rrushi i that nuk ka dyshim se sht i lejuar
hallall, mirpo shtrydhja e tij dhe shndrrimi n alkool nuk
ka dyshim se sht i ndaluar, haram, e kjo sht baz pr do
deg t till.
Kshtu sht puna me ata t cilt lejojn kartat kreditore
investuese nga shkaku se ato jan pasuri dhe qarkulluese dhe
qarkullojn me jetn me zhvillimin e jets. Atyre u
kundrvihemi, kjo sht se sipas mendimit tuaj harami duhet
pasur arsyen, shkakun dhe urtsin e ndalimit, por ka do t
thoshit se urtsia e ndalimit nuk sht kjo pr ka po
mendoni!?. shtja e hallallit dhe haramit pr t cilat dijetart

Oslo, 2010
bazohen n form t veant dhe pastaj vendosin dispozitn
pr at shtje. Mirpo, a e di ti se Imani do her nuk sht i
ndrlidhur me shkaqe t dukshme apo t kapshme si pas
shikimit t prizmit njerzor. Kjo pr arsye se vet Imani sht
shkak i do dispozite i cili burimin e ka nga Allahu, qoft ajo
veproje ose mos e vepro. Kjo sht haram ose kjo sht
hallall, pa marr parasysh njeriu e di at shkak apo nuk e di.
O Zot! T lutemi na fal pr at q kemi harruar ose
kemi gabuar, na frymzo dhe na ndihmo ta gjejm t
vrtetn, faqet e ktij libri bni q t na zdrit neve me
takimin tnd.
Prshndetjet qofshin pr zotrin ton, Muhamedin, pr
familjen e tij dhe gjith shokve t tij.
Dr. Sejid Xhemil Kajro, Xhumadel Ahire, 1401 H Mars, 1981










FETAVAT E SHARAVI JUT
PJ ESA E DYT
I I
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

Oslo, 2010
Hyrje
Falnderimi dhe lavdrimi i takon Allahut, Zoti t gjith botve, prshndetjet dhe
selamet ofshin mbi Pejgamberin besnik, zotrin ton, Muhamedin s.a.v.s., familjen e tij,
shokt e tij, tabiinve, dhe t gjith ata, t cilt pasuan ata me sinqeritet deri n Ditn e
Gjykimit. Nuk ka forc e as fuqi t ndryshoj dikush dika, pos Allahut, t Lartit, t Madhit.
Tregohet se, derisa imami Ebi Hanifete Numan msonte studentt e tij, hyri n klas
nj ateist dhe ia parashtroi tri pyetje filozofike, me t cilat pyetje jan marr mendimtar e
filozof t kohrave t kaluara, e edhe t sodit, dhe shtje t cilat vazhdimisht e nxisin
mendjen e njeriut.
Pyetja e par: Si ta adhuroj Allahun kur nuk e shoh?!
Pyetja e dyt: Si dhe pse t jap prgjegjsi pr gjrat, t cilat ve mi ka shkruar
Allahu dhe un jam i detyruar n veprimin e tyre?!
Pyetja e tret: Si dnohen xhint n zjarr, kurse ata jan t krijuar prej zjarrit?!
Si iu prgjigj Shejhu n kto tri pyetje? Ashtu si e dim dijetart kan aftsi t posame,
mprehtsi t mendjes, shkathtsi t gjuhs, japin shpjegime t qarta, i prdorin
metodologjit e veanta. Ai nuk iu prgjigj me prgjigje t zakonshme, mirpo me shpejtsi
n tri pyetjet iu ka prgjigjur me prgjigje praktike.
Imami mori nj topth t fort prej dheu, i cili ishte afr dhe i bie ateistit me nj t
rn t fort, e cila ia shprtheu gjakun mbi lkurn e fytyrs. Ateisti mendoi n vetvete,
nse e sulmon dijetarin, nuk do t ket sukses, sepse nxnsit e tij n klas do ta mbronin
ose edhe do ti ktheheshin n kundrsulm dhe do t vritej. Kshtu e zgjodhi alternativn pr
ta paraqitur te gjykatsi. Gjykatsi me t shpejt t dy i nxori n gjykat dhe e pyeti shehun
se pse e kishte sulmuar. Shejhu iu prgjigj: Kjo e rn iu sht prgjigjur n tri pyetjet, t
cilat mi ka parashtruar:
E para: Ankohet pr dhembjen, t ciln nuk e sheh fare, ather pse t mos e adhuron
Allahun edhe pse nuk e sheh.
E dyta: Kur i rash me topth t dheut, ai ka pasur t drejt t zgjedh: t m ofendoj ose t
m mshon, ose t ankohet te gjykatsi. Mirpo ai e ka ditur se po t m ofendonte ose
sulmonte studentt do ti kundrviheshin, po t m sulmonte studentt do ta mbytnin,
prandaj e zgjodhi mnyrn tjetr pr tu ankuar te gjykatsi. Ai sht i vullnetshm pr disa
shtje, ndrsa i detyruar, pa vullnetin e tij, n shtjet tjera.
E treta: Njeriu sht i krijuar prej dheut t pjekur, e un i rash prej nj topthi dheu i
pjekur, i cili sht lnd baz e krijimit t njeriut. E Kshtu xhint dnohen me zjarr edhe
pse jan t krijuar prej zjarrit.
Kto pyetje, t cilave iu sht prgjigjur shejhu edhe sot i sillen vrdall shumics s
njerzve. Kto pyetje kalojn npr kohra t ndryshme gjenerat pas gjenerate shekull pas
shekulli, kalojn prej nj vendi n vend tjetr, pa hasur n prgjigje, e cila i knaq shpirtrat
e tyre t shqetsuar dhe mendjet e tyre t luhatura dhe t turbullta. Nuk ka kryenesi m t
madhe se kryenesia e mospranimit t arsyes, sepse ajo kryenesi asnjher nuk sht
stabile.
N pjesn e par t ktij libri i jemi prgjigjur shumics s pyetjeve, shum pika i
kemi sqaruar pr t qen t vendosur n fen e pastr dhe t natyrshmris, pr tiu
prmbajtur obligimeve me argumente dhe arsye t shndosh dhe realitetit, e cila sht
shkalla m e lart e moralit dhe karakterit t

ciln e ka pastruar islami.
Kur u botua libri i par i FETAVAVE mendjet dhe shpirtrat e njerzve e pranuan me
shpejtsi dhe libri aq shum i trhoqi, gj q na ngrohi edhe neve, na qetsoi shpirtin

dhe na bindi se e mira dhe dobishmja ve ekziston. Ashtu ka thn edhe i Drguari i Allahut
s.a.v.s. pr kt umet. E kjo ve tregon se n zemrat e muslimanve ve ka filluar zgjimi
islam, i cili sht i bekuar dhe i sigurt n suksese dhe se vazhdimisht forcohet dhe sht i
interesuar pr t ditur qndrimin e ligjit t sheriatit dhe t fes pr t ditur kt e at.
Allahu ka caktuar q zemrat e njerzve ta pranojn dhe shumica e dijetarve,
fukahave dhe njerzve t fes kan pasur dobi prej ktij libri, pasi q ve n t sht
shpenzuar angazhim i sinqert vetm pr t fituar knaqsin e Allahut.
Pr kt na kan ardhur shum mirnjohje dhe falnderime, mirpo ato falnderime e
mirnjohje nuk jan t miat, por mirnjohja dhe falnderimi i takon vetm Allahut, e pastaj
imamit t nderuar Shej hut Muhamed Muteveli Saravijut, i cili na ka prkrahur, na ka
ngrohur dhe sht angazhuar maksimalisht pr kt libr.
Librarit, Firma e Distribucionit ka krkuar nga ne q t ribotojm sa m shpejt
pjesn e par dhe t botojm pjest tjera, pr ta mbuluar tregun, pasi q i tr tirazhi ka
kaluar n zemrat, shpirtrat dhe mendjet e lexuesve. Falnderojm Allahun fillim e mbarim.
Pasi q ka vend pr mirnjohje pr t nderuarit, shfrytzoj rastin ti prshndes
ngrohtsisht dhe tu shprehi mirnjohje edhe dijetarve t njohur, t cilt i kan dhn
mendimet e tyre nga dijetart e universitetit t El Ez-herit. Nuk do t harroj ti prshndes
edhe vllezrit, kolegt e mi, mjek dhe Profesor Doktor t universiteteve, gazetart, t
cilt m kan ndihmuar dhe m kan prkrahur vazhdimisht, deri sa e kam prgatitur dhe ka
dal n drit ky libr, emrat e t cilve nuk do ti prmend se jan t shumt.
Piksynim kryesor kam pasur paraqitjen e shum shtj eve dhe problemeve shum t
rndsishme, t cilat jan t ndrlidhura me fen ton t pastr.
Un nuk kam dshir t flas pr gjrat, t cilat ve kan folur t part, prpos disa
pjesve dhe disa rasteve, edh pse kt e kan krkuar shumica e lexuesve, por dshira ime e
flakt dhe interesimi im i madh ka qen n ndriimin e temave shoqrore bashkkohore t
reja, nprmjet sqarimit dhe mendimit t Shejhut Muhamed Muteveli Esh-Sharavijut.
Ligjet jan t sqaruara ashtu qysh i ka definuar Ligjvnsi dhe ashtu si jan pajtuar
pr ata ligje dijetart e jurisprudencs Islame dhe ashtu qysh jan t prputhura me mendjen
e pjekur dhe logjikn e shndosh. Ashtu si m ka treguar njri prej historianve t
mdhenj Islam dhe m ka thn: Shejh Sharaviu ka ide mahnitse dhe t mrekullueshme, ai
shpalos velin e shum shtj eve t rndsishme. Pstaj nuk ka kurrfar dyshimi se Shejh
Sharaviu sht njeri i gjuhs s pastr dhe orator i shtj eve t mprehta n shkalln m t
lart.
Natyrshmria e njeriut islam sht se ka ndjenja t thella dhe vizion t qart nse
lakon n mendime pa qllim n ndonj shtje prej shtjeve, ather t gjitha njsit
bashkohen dhe ta bjn me dije q kjo sht jo e sigurt dhe ti mbyllin dyert e mnjanimit
apo lakimit.
Ende ka gjra q mendja e njeriut nuk ka as qndrim t prer, e as devijues, por gjat
studimit dhe analizs vlersohen n baz t prioriteteve, sepse po t mos ishte kshtu shkon
jeta pa gjetur prgjigjen far, apo pa hasur n prgjigje prfundimtare. Studimi dhe
hulumtimi vazhdon, pandrprer, por pa prgjigje t plot e t sigurt, e cila t qetson
shpirtin, pr shkak t mnyrave t ndryshme t t kuptuarit t cilat sillen rreth e rrotull
mendjes.
Shejh Sharaviu, na afron t kuptuarit e shtj eve, t cilat vshtir kuptohen, ai kt
e bn me metodologji t s kaluars, por n form t re t sqarimit, dhe me thellsi t t
menduarit me metodologji t thjesht. Ai i tubon t gjitha elementet dhe pastaj i sqaron
ato t cilat njeriun e mundojn dhe e luhatin, t cilat mendime njeriun vetm e luhatin dhe
nuk e shpijn askund.
Nj prej ideve, n t cilat mendja e njeriut lkundet sht shtja e besimit, gj q

shumica e atyre ideve shpijn n idhujtari t fsheht, Zoti na mbrojt. Nga kjo piknisje dhe
nga kjo logjik (Zoti e di, por un e dshmoj n veten time) ajo q m brengos dhe m
mundon sht q ky libr ti forcoj mendjet dhe logjikn e shndosh dhe ti shptoj njerzit
nga sprovat, deri sa t stabilizohen dhe t shndrisin zemrat e tyre.
Po t mos ishin zemrat dhe mendjet, t cilat e njohin vlern e etiks, n tok nuk do t
kishte njerz, t cilt do ta kuptonin vlern e t mirs. Nuk ka dyshim se e mira vjen vetm
prej shpirtrave t mir.
Vullnetmirt dhe guximtart nuk ndalen n rrugn e tyre drejt lumturis, dhe drejt
rrugs, e cila siguron atmosfer pr dituri dhe edukim, por prkundrazi do penges ata i
bn q t jen m t vendosur dhe t lumtur drejt rrugs s tyre. Kush ka pr qllim t
lavdrohet para njerzve, atij puna i paralizohet, mjetet largohen, ylli i perndon dhe flett i
teren. Po mos t ishin ndjenjat dhe brengat q kto shtje t akides, t cilat e vn mendjen
n dyshim t sqarohen dhe t zhvillohen, ather njerzimi do t rregullohej, jeta do t
varfrohej nga shpirtiltrsia dhe kjo gjithsi do t ishte e zbrazt, nuk do t ndrtohej dhe
nuk do t kishte lulzuar.
Shpirtrat e smur dhe parazit gjithmon jan dinak dhe mundohen ti lajkatojn
shpirtrat e mir, mirpo fatmirsisht ata jan t dobt dhe n fund dalin humbs dhe t
prbuzur. Ather si ngritet, si zhvillohet dhe si prhapet e forta? Isa a.s. ka thn: Kam
shruar leprost, t shurdht dhe t verbrit, e pas shrimit nuk kan qen mirnjohs ndaj
meje, ndrsa kur i kam shruar t mendurit m kan prkrahur.
T kqijt, t cilt nuk dshirojn t shprndahet e mira n shpirtrat, gjithmon jan
dshmitar kundr vetes s tyre, ata dshmojn t vrtetn, sepse e vrteta patjetr triumfon,
forcohet, e trupi prapseprap mbetet i shndosh, ndrsa ata t dobtit prap vazhdojn t
jetojn me iluzionet e tyre t vjetra, t cilat pastaj i merr era.
Ata prgnjeshtrojn Allahun si nj plak i vetmuar.
Burrrori i bn punt haptazi dhe krenohet, e jo fshehurazi, sepse puna fshehurazi
dhe pas shpine sht cilsi e mendjelehtve.
I urti ka thn:
Kujdes! E keqja t kaplon kur t menurin e nnmon,
e t mallkuarin e nderon,
e mendjelehtin e respekton.
I urti gjithmon fjaln e ka prej zemre, ndrsa mendjelehti zemrn e fsheh pas gjuhe.
Mjafton dnimi kur penguesi i zhvillimit t mendjes nuk mund tia arrij qllimit
dhe nuk mund ta pengoj, sepse ata jan injorant, e injoranca te ta sht natyrshmri.
Ndrsa t menurit dhe intelektualt jan shpirti i ligjeve, barts t fes, dhe sqarues t ligj
eve t Allahut, ata pr punn dhe angazhimin e tyre shprblehen, e shprblimi i tyre sht sa
ngjyr t lapsit q kan harxhuar matet me gjakun e dshmorve.
Po t mos kishte qen ngurtsia, nuk do t ishte kuptuar ngritja mendore, as
toleranca, e as zemrgjersia.
Fatkeqsisht kryenesia paraqitet, sepse njeriu n vetvete posedon dshirn dhe
epshin, e cila e kundrshton. Ah, sikur ky njeri t kishte qen i pavullnetshm n do
shtje, dhe do lvizje e aktivitet i tij t kishte qen i imponuar, ather do t kishte qen i
liruar prej ngarkimit me obligime, i liruar prej vshtirsive, nuk do ta kishte lodhur veten,
nuk do ta kishte dobsuar trupin e tij n shtjet e vullnetshme, as n shtjet me t
drejt seleksionimi, nuk do t kishin ndodhur trazirat e shkatrrimet, nuk do t ishte
prhapur krimi dhe nuk do ta kishte prjetuar knaqsin e ksaj bote.
mblsira e Imanit nuk shijohet pa vendosmri labilitet e neglizhenc, por me bindje
t thell, besim t plot dhe prmbajts i projektit, i cili qetson zemrn dhe zgjeron
kraharorin.

Komentuesi dhe prpiluesi i ktij libri mirpret do kritik, oft prkrahse, oft
kundrshtuese. Fjals s mir nuk ia humb vlern kundrshtimi, prderisa ajo fjal ka qllim
t mir, kompletimin apo qllimin pr t kompletuar, pr t prsosur, pr t sqaruar. Ndrsa
prsosmria absolute i takon vetm Allahut fuqiplot, e sa na prket neve, ne jemi vetm
kalimtar. O Zoti yn, nse kemi qllim t mir n veprn ton, Ti e di m s miri dhe
shprblimin e presim vetm prej Teje, ndrsa nse kemi harruar ose kemi gabuar dika na
fal. Largoje shejtanin nga ne dhe nga ajo q na ke dhn prej t mirave t sinqeritetit. Pr
madhrin dhe fisnikrin Tnde, bna q t jesh i knaqur me ne.
O Zoti im, bje kt libr q t jet i dobishm dhe me vler te Ti q t jet prej
veprave t mira. Flett e ktij libri, regjistroji n regjistrat e veprave tona at Dit kur do t
dalim para Teje. Shprbleje Imamin, Shejhun dhe fetvadhnsin e ktij libri, t nderuarin
ton, Muhamed Muteveli Sharavijin me t mira n kt bot dhe n botn tjetr. Na bashko
t gjithve nn hijen e mshirs Tnde.
O Zoti yn, pranoje, vrtet Ti dgjon dhe je i ditur. Prshndetjet ofshin pr zotrin
dhe ndrmjetsuesin pr ne, Muhamedin s.a.v.s. dhe selamet ofshin pr t sinqertit. N
fund falnderoj Allahun, Krijuesin e gjithsis.
Kajro,
32 Rexhep, 1401.
27 Maj, 1981.

ASKUSH NUK POSEDON BHU DHE U B
Ia kemi parashtruar (imamit te nderuar kt pyetje: dgjua robi im kur i sht thn
bhu dhe M ka sht b, cilat jan fushat q e bn robin e pa streh t iltr, t sinqert pr
t cilat Allahu ka thn bhu dhe sht b.
Imami i mirnjohur fuqishm dhe me bindje t plot sqaron
Ajo ka krijon (prodhon ) Allahu sht planifikim, absolut dhe urtsi e zotit, ndrsa
ka krijon njeriu mbetet e ngurt dhe n suaza ashtu qysh e prodhon njeriu... Njeriu e
prodhon gotn mirpo gota nuk zhvillohet, nuk martohet, nuk rritet, nuk prodhon (lind )
gota tjera. Pra e prodhuara e njeriut mbetet n kufijt t cilat e ka prodhua njeriu. Njeriu nuk
posedon asgj prej shpirtit, sepse shpirti sht prej shtjes s Allahut.
Isa i prket prodhimit t Allahut, ajo riformohet, rritet, zhvillohet, lviz, nuk ka kufij n
prodhimet e Allahu i Lartmadhruar. Krijesat e Allahut jan t pakufishme dhe ato krijohen
me fjaln bhu dhe bhen.
Kt mundsi nuk e posedon asnj njri (Bhu dhe u b)
Asnj njri nuk e posedon aftsin dhe fjaln e krijimit Bhu dhe menjher me u b
A JEP PRGJEGJSI NJERIU PR MKATIN, PR SHKAK T HARRESS
sht transmetua nga Muhamedi a. s. se ka thn: umetit tim nuk i shkruhen mkatet
pr shkak t lshimit t gabuar, pr shkak t harress, dhe pr shkak t detyrimit me dhun
Pyetja sht:Harresa mos sht lehtsim pr njeriun, q ti falen mkatet, me fjal tjera a
hiqet obligueshmria e njeriut n ato momente dhe pranohet arsyetimi, pse ai ve ka
harruar?
Imami i mirnjohur Sharaviju prgjigjet:
Kur Allahu e ka ligjsua pendimin, dhe e ka hapur dern e pranim pendimit, ka dshirua q
njeriut ti jep rast pr arsyetim te gabimit pr shkak te harress. Arsyetimi i njeriut se ka
gabuar, sht arsyetimi i njeriut se ka be mkat, mirpo kjo nuk do te thot se ai duhet me
b mkat, e pr kt arsye sht ligjsuar pendimi. E ka sqaruar se ai gzohet me shum se
kur gzohet njeriu i cili e ka pasur deven e ngarkuar me te gjitha t mirat, dhe i ka humbur
e pastaj e ka humbur shpresn se mund ti gjej, e kur befasisht i vjen deveja atij njeriu, ai
gzohet. Sa i prket Allahut ai sht shmblltyra me e larta, kshtu ai gzohet kur robi i tij
kthehet dhe e pranon gabimin e pendohet. Kjo sht pr tu siguruar paqja n jet.
Imami i nderuar vazhdon e thot:
Sa i prket fjals Harres. Kjo ka qen dasht q Ademi mos me u dnuar, sepse Allahu
urdhron etem pr shtje n t cilat kan dobi, dhe ka qen e ndaluar vetm nj shtje n
t cilat kan dobi, dhe ka ndalu vetm nj shtje, e ajo ka qen pema e ndaluar. Pra ka qen
n mesin e shum ndalesave e ka harruar. Kjo sht nj shtje se, pasi q e ka harruar nj
shtje, q te mos thuhet se Ademi ka qen n mesin e shum ndalesave e ka harruar.

Kjo sht nj shtje se, pasi q e ka harruar nj shtje ai e ka harruare tere
obligueshmrin, ka qen dashur q Ademi mos me harruar at urdhr i cili ka qen tr
obligueshmria.
Pastaj vazhdon Sharaviju:
Ka te atille q thon, se Ademi ka qen pejgamber, ndrsa pejgamberet jan te mbrojtur, e
pe ai me gabuar, e pr at gabim me u dnuar e me zbritjen n tok prej xhenetit.
N themi Ademi sht baba i njerzimit, njerzit jan dy llojesh n pejgamber te cilt e
prcjellin shpalljen e Zotit dhe n njerz te cilt e dgjojn dhe e pranojn shpalljen e Zotit,
pejgamberet duhet me qen t mbrujtur, sepse ata jan shmblltyr, e nuk duhet q
shmblltyra e tyre te jet e keqe, mirpo lloji i dyte jan t tjert q prej atyre ka te
shklqyeshm dhe te padgjueshm. E Ademi sht baba i te dy llojeve, pra duhet me qen i
sprovuar pr ti prfaqsuar te dy llojet. Llojin e te mbrojturve si jan pejgamberet dhe
llojin e gabimtarve si jan njerzit e rndomt.
Kur Ademi a. s. e ka ngrn pemn, ka harruar, por a ka harruar?
Iblisi kur e ka mashtruar, ka thn:Allahu ta ka ndalu me ngrn prej ksaj peme q te mos
bhesh prej te prjetshmeve, pse nse e han at pem q te bhesh i prjetshm dhe nuk do
te vdessh.
Sikurse ai sht i cili dshiron me i tregu se Allahu sht duke e tradhtuar Nuk ju ka
ndaluar nga kjo peme, vetm e vetm q te mos bheni melek, dhe q te mos bheni te
prjetshm
Pra nse nga ajo peme do te bheni te prjetshm dhe do te bheni melek.
LUTJA E PRANUAR DHE E REFUZUAR
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Lutmuni mua, ua pranoj lutjen.
Po ashtu ka thn: Dhe nse t pyesin robrit e mi pr Mua, un jam afr, i prgjigjm lutjes
se lutsit kur me lutet.
Sadakallahul Adhim
Cila lutje sht e pranuar? Cilt jan faktort e pranimit, dhe cila sht e pa pranuar, dhe pse
shumica e njerzve e lutin Zotin e tyre e ai nuk ua pranon, A do te thot kjo se ata nuk jan
te sinqert, apo nuk i kan plotsuar kushtet e pranimit.
Imami i mirnjohur Shejhu Muhamed Muteveli Sharaviju na qetson me prgjigje t bukur,
na freskon gjoksin, na qet son zemrat dhe na liron mendjen duke thn:
Disa njerz i ngritin duart lart n qiell e luten por lutja nuk u pranohet, sepse Zoti i
Lartmadhruar i prgjigjet t mirs se robrve besimtar. Ndonjher ose me mir me thn
n shumicn e rasteve lutemi dhe krkojm at q sht e keqe dhe e dmshme, edhe pse n
shikim te pare dhe n pamjen e jashtme mendojm se do t ma kishte shkatrruar dhe t na
kishte larguar nga Allahu dhe do te bhe shim arrogant ndrsa Allahu dshiron t na ruaj dhe
t na shprblej n botn tjetr dhe t na jep me te mirn. E ktu ve sht prgjigjja e lutjes

dhe prputhshmria e mshirs se Zotit t Lartmadhruar ndaj neve. Zoti i Lartmadhruar
thot:
Dhe, ndoshta e urreni ndonj shtje (gj ), por faktikisht ajo sht dobi n ju.
EL-BEKARE 216
Allahu e di e ju nuk e dini
EN-NUR 19
Ndonjher ne duam dika n t ciln gj Allahu ka vendos t keqen dhe demin e madh.
Shejh
Sharaviju tregon me rregull retorike dhe sqaron:
Duhet ta dini nj shtje. Dashuria pr nj gj apo urrejtja pr nj gj tjetr nuk sht e
dobishme pr n. Ndoshta un dua te kem shum pasuri, mirpo ajo pasuri me shpie n
shkatrrimin dhe n t keqe ajo e keqe nuk sht vetm pr n botn tjetr por edhe n kt
bote gjithashtu.
Kt shtje Shejh Sharaviju e sqaron duke thn:
N do apartman te bukur dhe n do pallat nuk ka jet te lumtur, por prkundrazi ndoshta
jeta me e palumtur sht n ta
Po cilit ia pranon Zoti lutjen?
Kjo sht e qarte n Kuranin fisnik n suretu El-Enbija, ku pas pranimit t lutjes se
pejgamberve Zoti i Lartmadhruar thot Vrtet ata kan shpejtuar (garuar) n pun t
mira dhe na jan lutur neve me frike e shprese dhe kan qen tepr te dgjueshm ndaj nesh.
Kusht i pranimit te duas (Lutjes ) sht shpejtimi (t brit gara) n pun t mira, Zoti nuk ja
pranon robit te keq i cili angazhohet n pun te kqija e ofendim sepse ai ashtu dshiron me
rregullua sistemin e jets.
Shpejtimi (t brit gara) n pun t mira sht pjese e imanit dhe shtja me e rndsishmja
pse? Sepse sht imani (besimi) i shprblimit n botn tjetr dhe me caktimin dhe fuqin e
Zotit t Lartmadhruar kush shpejton n pun t mira i pranohet lutja.
SHIKIMI SHQISOR DHE SHIKIMI SHPIRTROR
EL BESAR DHE BESIR
Verbrimi i syrit fizik dhe verbrimi i syrit shpirtror sht sikur i verbti dhe
injoranti secila prej tyre ka kuptim t veant dhe sqaron dika t veant.
Cili sht mendimi i Sharavijut n kto terminologji
Imami i mirnjohur thot:
Verbrim sht verbrimi i syrit, ndrsa jovizionar sht ai i cili sheh, por nuk sheh larg dhe
fjala jeamehun do te thot nguliten pr toke. Sepse ngjitja pr toke sht si rezultat i
ndaljes fizike n rruge pr shkak te verbris, ose ngulitja (ngjitja ) pr toke n shtje
abstrakte si karakteri negativ dhe mosprfillja e programit jetsor pra jovizionare. Por me e

rndsishmja sht shikimi shpirtror, sepse te shikimi shpirtror, syt nuk jan te verbt,
por verbrohen zemrat te cilat jan n gjokse.
Kur njeriu nuk sheh me sy, mund ta shfrytzoj shikimin e tjetrit kur te krkoj ndihme prej
tij gj q nuk ndodh kur njeriu e ka verbruar zemrn. Zoti i Lartmadhruar thot
JEAMEHUN q do t thot nguliten, ngjiten pr toke. Sa do q ti u tregon, ka do q tu
thuash pr gjrat q jan n kundrshtim me jetn ata nuk dshirojn me kuptua.
PSE SHT E LEJUAR POLIGAMIA PR MESHKUJT E JO PR FEMRAT
Disa student te studimeve islame me kan pyetur:
Pse sht lejuar poligamia pr meshkujt, e jo pr femra?
N baz t statistikave n Amerik dhe Evrope sht e vrtetuar se prqindja me e madhe e
prhapjes se kancerit n mitrat e femrave sht te ata te cilt kan fjet me shum meshkuj,
pr shkak te grumbullimit te spermave te ndryshme n nj vend ( n organin seksual t
femrs ).
E kjo sikur te ishte ndshkim n kt bot, para ndshkimit n botn tjetr.
Kur ia kam paraqitur kt pyetje imamit te mirnjohur Sharavijut na tha se te njjtn
prgjigje e ka dhen kur sht pyetur n Amerik pastaj vazhdoj duke sqaruar: Nuk mund te
ket poligami te meshkujve vetm nse ka teprice te femrave. Te supozojm po te ishte
numri proporcional n mes te meshkujve dhe femrave, dhe un dshiroj ti marr dy gra, A do
te kisha gjetur. Natyrisht jo, nuk do te kisha mundur, pra derisa gjendet e dyta, e treta kjo do
te thot se ka me shum se nj.
Statistikat tregojn se numri i meshkujve sht me i vogl se i femrave, te t gjitha gjallesat
numri i gjinis femrore sht me i madh se i meshkujve gjithmon, meshkujve u ndodhin
fatkeqsi si n fushn e veprimtarive dhe puns se tyre, ashtu edhe n luftra. Dhe derisa
numri i meshkujve sht me i madh se numri i femrave, ather ekzistojn dy zgjidhje: ose
dy femra me jetuar n nj kurorzim dhe te jetojn jet te ndershme, ose prndryshe nuk
hiqen ndjenjat e epshit te saj nse jeton e shfrenuar ajo sht me e dmshme pr te, dhe
ather paraqitet shkatrrimi, dhe degjenerimi i shoqris. Pr kt arsye sheriati e ka lejuar
poligamin e meshkujve pr t mos ekzistuar ky lloj apo kjo faze e jets se vshtir n
shoqri, mirpo pr kt ka parapa kshtu. Prpos ksaj ka edhe raste kur smuret
bashkshortja e pare ose sht sterile, te cilat jan te rndomta n do shoqri, pr kt
arsye themi se feja islame sht fe e natyrshmris s pastr, fe e jets, dhe e arsyes e cila
sundon gjithmon.
DNIMI I PAPRCAKTUAR TEAZIRI N ISLAM
Kur Allahu vendos ligj n themi: Edhe jo besimtaret prpos Allahut kan vendose

ligj pr dnim, po ashtu edhe fet tjera kan vendose ligj te dnimit, sepse ata kan ditur se
ndodhin krime, dhe patjetr krimin dhe kriminelt duhet ndshkuar dhe eliminuar. Te n
sht parimi: Nuk ka dnim pa krim, dhe nuk ka ligj pa krim. Askush nuk ka t drejt ta
dhunoj dhe t bn krim n diknd, vetm nse thuhet se ai veprim apo ajo pun sht krim,
pra askush nuk mund te quhet kriminel i nj vepre deri sa nuk ekziston ligji pr at vepr,
dhe a e konsideron kryerjen e asaj vepre krim, e nse nuk ka ligj ai nuk mund te ndshkohet.
Ligjsimi i dnimeve prej Allahut, sht ligjsim i cili buron drejtprsdrejti pr shkak te
krimit dhe i precizuar lloji i krimit.
Ajo e cila sht ligjsuar prej Allahut ose mundet me qen dnim pa te drejte faljeje (tudud
)ose dnim me te drejt faljeje (kisas ). Dnimet pa te drejt faljeje (hudud ) jan dnimet te
cilat i ka parapa Allahu dhe askush nuk ka te drejt n to, dhe askush nuk ka te drejt faljeje.
Kisasi (dnimi i prcaktuar me te drejt faljeje ) hakmarrja dnimi proporcional i cili sht
prcaktuar pr vrassin.
Zoti i Lartmadhruar thot: N ve i kemi dhe kompetenc te plote kujdestarit te te vrasin,
dhe mos ta teproje n vrasje (t hakmarrjes ) sepse ai ve sht i dnuar.
Dnimet munden me qen: ose dnime krimi pa t drejt faljeje ose dnime kisasi me t
drejt faljeje. Sa i prket Kisasit ai ka te drejt me fale (Dhe kujt i falet dika prej vllait te
tij ).
El Bekare 178
Ndrsa dnimi te cilin e ka parapa Allahu, askush nuk ka te drejt me fale, ose mos me e
ekzekutuar, as me e lehtsua, nse pr dnim te vjedhjes e cila sht nn NISABIN. Pra
nse vjedh me shum se 25 kurush dnimi i paprcaktuar (teaziri ) n islam sht i llojit ku
gjykata ka te drejte faljeje q do te thot ka te drejt me marre vendim i cili nuk e arrin
shkallen e dnimit te prcaktuar.
Tealiri sht lloj dnimi te cilin e parasheh dhe e prcakton gjykata n veprimet kundrligj
ore te cilat nuk jan te prcaktuara (hudude). Dnimet jan parandalim i krimeve dhe i
gabimeve ndonjher mjafton qortimi, ndonjher izolimi, ndonjher trheqja e vrejtjes.
Ose ndonjher me i ra me shkop, kjo ndryshon, varsisht prej njeriut dhe forms se
edukimit te cilin e meriton ai. Teaziri-dnimi i paprcaktuar ndryshon prej prsonit n
prson varsisht prej tyre.
Me nj fjal Teaziri sht ndeshkim te cilin e parasheh gjykatesi suprem islam pr nj shtje
(vepr) e cila nuk e ka arritur masen te ciln e parasheh islami n forme precize.
A SHPRBLEHET NJERIU PR MUNDIMET DHE VSHTIRSIT Q I
PRJETON NGA PROFESIONET (PUNIMET ) E LEJUARA
Ka njerz te cilt nuk kan lumturi n jet, jeta e tyre si shkak i puns se tyre sht
plot vshtirsi e prplot mundime. far fuqi apo cili sht mkati i atij i cili pa dshirn e tij
jeton jet te mundimshme si p.sh. Fmiu i cili nuk ka nj pjes te trupit (si pankreasin )
kshtu q ai tere jetn e tije duhet te marr infuzion tere jetn e tij prej fmijris e deri n

vdekje. far fuqi ka ai dhe te gjitha kto fatkeqsi dhe paaftsi te cilat i ndodhin njeriut
jan shtje pr te cilat Allahu do ti shprblej.
Imami i mirnjohur Muhamed Muteveli Shaeaviju thot: Zoti i Lartmadhruar dshiron te
na trheq vmendjen se do gj ka ndodh prej Allahut te Lartmadhruar dhe nuk sht
prej shtjeve q ka te drejt zgjedhjeje pr njeriun, ajo goditje pr besimtarin sht hajr. Kjo
sht e theksuar qarte n ajetin fisnik ku Zoti i Lartmadhruar thot Thuaj: nuk na godet
asgj neve pos at q e ka shenuar pr n pra zoti i Lartmadhruar nuk ka thn at q e ka
shnuar pr shkak tonin. fatkeqsia bie n dem te njeriut e jo n dobi te tij, ndrsa fatmirsia
bie n dobi te tij e jo n dem te tij. Po ta kishte prdorur Zoti i Lartmadhruar formn mbi
ne (kundr nesh ) ather do te kuptohej se do gj ka ndodh sht e dmshme, por Zoti i
Lartmadhruar ka prdor formn pr n pra sht shtje q e ka llogarite pr ne.
Kur Allahu dshiron te na jep dika, ndonj her n me kandarin ton e konsiderojm se
sht e dmshme, por n esence ajo sht e dobishme, pra ajo sht pr ne,e jo kundr nsh.
Anijen te ciln e ka shprthyer robi i mir e ka dmtuar pr ta mbrojtur dhe pr ta siguruar
mos me ra n doren e kriminelit. muri sht ndrtuar, q popullats se mallkuar te fshatit t
mos i bjer n duar thesari i cili ka qen pron e dy fmijve jetim.
Lumturia n kt bote sht shtje e cila matet me kandarin e njeriut, mirpo lumturia e
vrtet e botes tjetr sht n fuqin e Allahut te Lartmadhruar, dhe jep gjithka posedon
dhe mbetet duarthat vetm e vetm pr ta fituar lumturin e vrtet te ciln e ka prcaktuar
Allahu i Lartmadhruar pr t.
AGJRIMI I PA SINQERT
Agjrimi sht prej ibadeteve me te rndsishme, me te cilin ibadet Allahu e ka
lartsuar njeriun, dhe e ka be ibadet vetm pr te dhe vetm Ai shprblen pr te. Po ashtu
dim se agjrimi ka qen obligim edhe pr popujt e mhershm pr te cilin Zoti i
Lartmadhruar thotju sht b obligim agjrimi juve ashtu siq iu sht b obligim atyre
pra juve.
Kjo tregon qarte, dhe na bn me dije rndsin te ciln Zoti i Lartmadhruar i ka dhen ktij
ibadeti. Pr kt arsye kt ibadet duhet ta kryejm pastr si loti, dhe me qen plotsisht
vetm pr Allahun, si shtje e domosdoshme, dhe me rndsi te posame. Por si mund ta
dije besimtari se agjrimi i tij sht i sinqert dhe si mund ta dije se agjrimi i tij sht i
pasinqert.
Imami i mirnjohur Sharaviju thot:
Urtsia dhe arsyeja e do vepre obligative sht pr at i cili beson n at obligim dhe duke
e dit pse sht obligim. Besimtari vepron keshtu sepse Allahu e ka urdhrua te veproje
kshtu, ndrsa nuk vepron ashtu sepse Allahu e ka urdhruar te mos veproje ashtu. A mund ta
dije femija urtesin dhe arsyen e prdorimit te ilait te ithet gjat prdorimit pr sherimin e
semundjes se tij.

E vrteta sht se mjeku i cili i ka dhen recetn e ilait sht ai i cili e di arsyen e atij ilai
dhe reagimin e atij ilai. dhe reagimin e ktij ilai.
Muslimani agjron se Allahu ka thn agjro, pr kt arsye duhet pasur kujdes kur te
sqarojm urtsin dhe shkakun e agjrimit pse ai agjron, sepse agjrimi sht shkaku i
sherimit te tij. Atij i themi:Agjrimi yt nuk sht ibadet, dhe nuk buron prej imanit (besimit
) mirpo agjrimi yt sht besim n shkakun e agjrimit tnd, e jo besimi n vet agjrimin.
Pra esenciale te besimtari duhet me qen q ta pranoj urdhrin, dhe nuk duhet ta vendos, ta
bazoj veprn e tij n at shkak ashtu q urdhrimi i tij te jet i sinqert dhe agjrimi i tij te
jet thjesht agjrim i pastr vetm pr Allahun.
A KONSIDEROHET MOSFALSI PABESIMTAR
Namazi sht baze e fes dhe shtyll kryesore e tij. Namazi sht obliguar me
argument t qarte, ku Zoti i Lartmadhruar thot: ... dhe faleni namazin, e jepeni zekatin.
Mirpo disa e kundrshtojn dhe nuk e falin kt detyre obligative. Mirpo pyetja jon
sht: Lnsi i namazit a konsiderohet pabesimtar?
Imami i nderuar Shejh Sharaviju thot:
Namazi sht shtylla kryesore pr do besimtar, i cili nuk tolerohet t lihet pa marr
parasysh kushtet, rrethanat dhe situaten. nse nuk mundet t falet n kmb, falet ulur, nse
jo ulur ather shtrire, nse nuk mundet shtrir me lvizje trupore ather vetm me shenja
dhe lvizje te syve, nse nuk mundet me lvizje te syve ather vetm me mendje, por duke
i menduar pjest e namazit n kokn e tij.
Pra namazi sht shtje e domosdoshme, prej s cils besimtari asnjher nuk guxon te
shkputet prej tij, pr kt arsye edhe namazi sht shtyll e islamit.
Lnsi i namazit sht dy llojesh:
Lloji i pare: ai i cili nuk e pranon namazin si obligim prej Zotit dhe kundrshton Allahun ai
person sht pabesimtar.
Lloji i dyte: Shmanget prej namazit pr shkak te prtacis mirpo ai e beson se namazi sht
shtyll krye sore dhe obligim i tij para Allahut. T tillt i urdhrojm pr tu falur dhe ti
fal ato namaze te cilat nuk i kan fal me par.
KUR LIROHET NJERIU NGA OBLIGIMET
E dim se te gjitha shpalljet qiellore kan zbritur me program te forte, pr ti br t
lumtur njerzit dhe pr ti qetsuar zemrat e tyre dhe secili program n vete ka pas
metodologjin e shpresdhenies dhe kercenimit, dhe secili program ka zbrite me obligime
konstruktive dhe te pastra, dhe secili program ka zbrite me urdhra te cilat aftsia njerzore
ka mund me i prballu me i kryer dhe me i realizuar, sepse obligimet po te kishin qen mbi
aftsin njerzore Allahu nuk do ti kishte urdhruar me i kry. Mirpo, kush sht ai i cili

vendos apo gjykon se kta obligime jan brenda kufijve dhe brenda aftsis njerzore. Ai
sht Krijuesi i gjithkaje, sepse Ai sht i Cili i di t fshehtat e trupit njerzor dhe shpirtit
te tij te cilit ia ka dhen sepse Allahu i Lartmadhruar sht ai i cili i ka tubuar te gjitha
elementet dhe komponntet n njeriun, ia ka bashkngjitur t fshehtat dhe e ka konstruktuar
n formn e bukur dhe t qen n rruge t drejte.
Asnj program nuk ka ardhur pa obligime dhe asnj obligim nuk ka ardhur pr me dmtuar
njeriun, por pr me i sjell lumturi njeriut, rregullimin e shoqrive, sjelljen e t mirave dhe
qetsimin e shpirtrave.
Parashtrohet pyetja: Kur lirohet njeriu nga obligimet?
Imami i nderuar Shejh Sharaviju prgjigjet:
Obligimi q n fillim e ka t drejtn e zgjedhjes dhe njeriu e ka mundsin me veprua dhe
mundsin mos me veprua.
Pr kt arsye i detyruari me dhun sht liruar prej obligimeve, i menduri ose
mendjelehti, ose fmija para se t arrij moshn e pjekuris.
Pastaj imami i mirnjohur vazhdon
Nuk ka obligim pa arritur pjekurin dhe shkallen e mendjepjekuris ose pa i arritur vetdija
te mendurit. Sepse ligji i zgjedhjes dhe liris nuk ekziston te jo t pjekurit. Sfera e
obligimeve duhet te jet n shtjet e te drejts pr zgjedhje, sepse n shtjet n t cilat nuk
te drejte zgjedhjeje nuk ka obligim, sepse njeriu nuk merre pjese n ato shtje. Pastaj
imami Shejh Sharaviju thot
Te gjitha shkatrrimet n toke ndodhin pr shkak te shtj eve pr te cilat njeriu ka te drejt
zgjedhjeje dhe pr te cilat njeriu ka marr obligim me veprua, dhe ka urdhr pr t mos
vepruar, dhe vetm kto shtje jan burim dhe bazament i do kryenesie, do
shkatrrimi dhe do zbraztie ndrsa pr shtjet pr te cilat nuk ka qasje njeriu nuk ka
kompetence njeriu jan te ndrlidhura dhe harmonike dhe jan te natyrshme. Shkatrrimi
dhe zbraztia ndeshet ather kur njeriu i kundrshton dhe ndrhyn n shtjet natyrore.
CILAT JAN T MIRAT E XHUMAS
Cila sht vlera e dits s xhumas?
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.: O i Drguari i Allahut, na tregu pr ditn e
xhumas dhe t mirat n t
sht prgjigj: pese shtje n kt dite sht krijuar Ademi, n kt dite ka zbritur n tok,
n kt dite e ka caktuar Allahu q Ademi me vdekje, n t sht nj ast (moment ) q nse
robi i Allahut e lut Allahun ia pranon lutjen, nse nuk lutet pr mkat ose pr ndrprerje te
lidhj eve farefisnore, n t do te behet Dita e Kijametit. Nuk ka asnj melek i afrt, as n
qielli as toka, as kodrat, as gurt e q nuk kan druajtje ose frik pr Ditn e Kijametit.
E ka regjistruar Ahmedi Dhe Shafiju

IHRAMI I FEMRS
Pyetje: Cili sht ihrami i femrs n haxh?
Prgjigjja: Veshja e rndomt e femrs sht vet ihrami i saj.
MUSLIMANT DHE KRISHTERT
Cila sht largsia mes muslimanve dhe t krishterve?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Islami i ka pranuar pasuesit e librit prej krishterve i ka pranuar me ndere dhe
toleranc. I ka pranuar q te jetoj ma ta n paqe, dhe siguri. islami e ka nderu dhe e ka ngrit
n shkalle te larte Isaun birin e Merjemes. Islami nuk e pranon dhe refuzon do gj e cila e
nnmon dhe akuzon, apo shpif pr Isaun.
Islami e nderon krishterimin, dhe kt pr arsye te parim thjesht pr tu bashkuar qielli me
token.
Pr kt arsye Persiant jan me te largt sepse ata prfaqsojn idhujtarin dhe ateizmin.
Romakt te cilt prfaqsonin pasuesit e librit kan qen me afr zemrs se Muhamedit a. s.
dhe besimtareve te cilt e besonin te Drguarin e Allahut, kjo nga shkaku se Romakt kan
qen pasues te librit.
Kur ishin n luft mes veti romakt dhe persiant, dhe persiant fituan kundr romakeve
Muhamedi a. s. sht piklluar shum, e me te jan piklluar edhe muslimant te cilt
besonin n t Drguarin e Allahut.
Kjo sepse takimi i qiellit me token dhe nnshtrimi i toks programit qiellor sht shtje
praktike dhe harmonike. Pr kt arsye zemra e te Drguarit te Allahut dhe besimtareve te
tij ka qen n ann e romakeve kur persiant fituan kundr tyre.
Islami dhe i Drguari i islamit i ka dashur ata te cilat nuk e kan besuar Muhamedin a. s. si
pejgamber por kan besuar n Zotin, me shum se ata te cilt nuk besuar n Zotin fare. Pra,
lidhshmria e Muhamedit a. s. me Zotin e tij ka qen me e fuqishme se lidhshmria me
veten e tij. pr kt arsye pejgamberi dhe muslimant jan piklluar pr disfatn e
romakeve.
Zoti i Lartmadhruar n Kuranin fisnik thot
Elif, Lam, Mim.
Bizantint (rumt) u mundn, n tokn m afr (toks s arabve), po pas disfats s tyre, ata
do t ngadhnjejn, brenda pak viteve. shtja sht vendim i All-llahut, fillim e mbarim (pr

disfat dhe pr fitore). E at dit (kur do t fitojn bizantint) besimtart do t gzohen.
Rum 1, 2, 3,
N kt rast sht mir te ceket nj ndodhi tjetr
Nj krishter fanatik ka hy te Shejh Muhamed Abduhu dhe e ka pyetur: si e ka prjetuar
Ajshja kur sht shpif pr te n Medin pr prostitucion.
Muhamed Abduhu me shpejtsi i sht prgjigjur:
Fytyra e saj ka qen ngjashm, si fytyra e Merjemes kur ka ardhur me fmijn e saj para
popullit te saj
NUK KA DHUN N FE
Askush nuk mundet q zemrn e njeriut me detyruar me dashur.
Askush nuk mundet me urdhrua dik tjetr: Me duaj. Pra nuk ka
dhun n besim.
Nga ky parim u nderuari Shejh Sharaviju plotson me ajetin Kuranor:
A mos vall (o Muhamed) do ta mbytsh veten, ngaq ata nuk duan t besojn. Sikur t
donim Ne, do t zbritnim nga qielli nj shenj, para s cils ata do t prulnin kokat.
(Esh-Shuara, 3-4)
Pastaj sqaron:
Ti je i lire te besosh e te mos besosh, mirpo nse ti beson patjetr duhet ti prmbahesh
urdhrave t atij te cilit i beson pa hyre n detaje, se prndryshe ti ke kaluar prej besimit. Pr
kt arsye Zoti i Lartmadhruar thot:
Nuk ka dhun n fe. Vrtet rruga e drejt sht e qart dhe thellsisht dallohet nga rruga e
gabuar. Kushdo q mohon shejtanin (Tagutin) dhe beson n Allahun, ai sht kapur pr
mbajtsin e fort, t sigurt q nuk thyhet kurr. Allahu dgjon dhe sht i ditur (pr
gjithka).
(El-B ekare, 256)
Askush nuk mundet ta detyroj dik me hy n fe sepse programi i te vrtets sht i qarte,
dhe programi i te pavrtets sht i qart.

PUTHJA E AGJRUESIT
Umer Bin Selmete e ka pyet te Drguarin e Allahut s. a. v. s. A lejohet me e puth
bashk shorten agjrueshm?
Ume Selmete i ka tregu se Muhamedi a. s. e ben ate (puthjen ) edhe kur sht agjrueshm.
Umer Bin Selmete pastaj i thot te Drguarit te Allahut s. a. v. s. o i Drguari i Allahut ti ka
fale mkatet e kaluarara dhe mkatet e ardhshme.
Muhamedi a. s. i thot: po, un jam me i devotshmi dhe me se shumti i frikohem Allahut.
Muslimi dhe Ahmeti n koleksiont e tyre kan regjistruar hadithin se nj djalosh e ka pyet
te Drguarin e Allahut s. a. v. s. A te puthi bashkshorten kur te jem agjrueshm?
Muhamedi a. s. i thot JO
Nj plak e ka pyet te Drguarin e Allahut s. a. v. s. A te puthi bashkshorten kur te jem
agjrueshm Muhamedi a. s. i thotPO pastaj Muhamedi a. s. ka tregu:Plaku sht n
gjendje me frenu epshin e tij.
Kontakti Seksual I Agjruesit Me Bashkshorten E Tij
Nj njri ka thn te Drguarit te Allahut s. a. v. s. jam shkatrruar, sepse ka kontaktuar
seksualisht me bashkshorten time deri sa kam qen agjrueshm.
Muhamedi a. s. i ka thn: A ke rob me lirua
JO
A mund ti ushqesh 60 te varfr
JO
Muhamedi a. s. ulu dhe rri ketu.
Deri sa ishim n at vend kur Muhamedi a. s. ka ardhur me nj kusi (furek ) me hurma dhe
tha ku sht pyetsi
Pyetsi lajmrohet dhe thot: Ja ku jam
Merri kto hurma dhe jepi sadaka.
Ai njri thot pse a ka ndokush i cili sht me i varfer se un. Pr Zotin familja ime sht
me e varfr se do familje tjetr.
Muhamedi a.s. qeshi n at mas sa q iu dukn dhmballt e tij, pastaj i thot:
Ushqeji me kto familjen tende
Mute fikun Alejhi
KUSH VDES DHE KA VAXHIB AGJRIMIN E PRBETIMIT
Nj grua i thot te Drguarit te Allahut s. a. v. s. ka vdekur nna ime, ndrsa ajo e ka pas
vaxhib me agjruar agjrimin e prbetimit.
Muhamedi a. s. i thot:ka mendon, po te kishte pasur nna jote ndonj borxh, a do tia kishe
kryer.
Ajo i thot: PO

Ather, agjro pr nnn tende
Mute fikun Alejhi
Tranmeton Davudi se nj grua ka hipur n anije dhe sht prbetuar:pr Zotin, nse Zoti e
shpton (prej rrezikut te detit ) do te agjroj nj muaj. Pasi q Allahu e ka shptuar ajo nuk e
ka agjruar at muaj derisa ka vdekur. Pastaj vajza e saj, apo motra e saj shkojn te i
Drguari i Allahut s.a.v.s. dhe i tregojn rastin e saj. Ndrsa Muhamedi a.s. i ka urdhrua
me agjruar pr t.
AGJRIMI VULLNETAR
Transmeton Ahmedi se Hajsa e ka pyet te Drguarin e Allahut s. a. v. s. : un dhe Ajshja ke
filluar t agjrosh agjrim vullnetar, mirpo kur na sht dhuruar ushqim e kemi prishur
agjrimin si t veprojm?
Muhamedi a. s. u thot: Agjroni kada nj dit tjetr.
E ka regjistruar Ahmedi
Kjo nuk sht n kundrshtim me: Agjruesi, vullnetar sht udhheqs i vetes se tij
Pse agjrimi kada sht me i vlefshm.
KUSH HA DHE PI ME HARRES N RAMAZAN
Nj njri e ka pyetur te Drguarin e Allahut s. a. v. s. O i Drguari i Allahut, kam ngrn
dhe kam pir uj me harrese deri sa kam qen agjrueshm Muhamedi a. s. i ka thn te ka
ushqyer Allahu, dhe te ka dhen me pi uj Allahu.
E ka Regjistruar Ebu Davudi
N koleksionin e Davudit me Ismadit Sahih teksti i hadithit sht, plotsoje agjrimin tnd,
sepse Allahu t ka ushqyer dhe te ka dhen uj me pi, e nuk ke nevoj me plotsuar kt
dite. Kjo ka qen dita e pare e Ramazanit.
Derisa nj grua ka qen me te Drguarin e Allahut s. a. v. s. e cila duke ngrn e ka
ndrprer ushqimin. e Muhamedi a. s. i thot: ka ke ajo o thot: kam qen agjrueshm dhe
kam harruar. Nj njri aty pran i thot: Po tani pasi q je ngopuri? Muhamedi a. s. i thot
vazhdoje dhe plotsoje agjrimin, se kjo sht furnizim me te cilin te ka ushqyer Allahu.
E Ka Regjistruar Ahmedi
XHAMI E PAR E NDRTUAR PR NJERZIT
Pyetje: cila sht xhamia e pare e ndrtuarar pr njerzit n fytyrn e toks?
Prgjigjja: Ebu Dharri e ka [pyet te Drguarin e Allahut s. a. v. s. pr Mesxhidi Haramin
Muhamedi a. s. i ka thn: nuk ka dyshim se shtpia (xhamia ) e pare e ndrtuarar dhe e
vendosur pr njerzit sht ajo n Meke (Beke ) e cila sht e bekuar.

A FLEN BANORT E XHENETIT sht
pyetur i Drguari i Allahut s. a. v. s. : A flen banoret e xhenetit? sht
prgjigj: gjumi sht vlla i vdekjes, e banoret e xhenetit nuk flen.
NUK PAKSOHET PASURIA DUKE DHN SADAKA
Pyetje: i Drguari i Allahut s. a. v. s. ka thn:
nuk paksohet pasuria duke dhen sadakaSi sht e mundur kjo?
Prgjigjja:Ashtu shtohet uji i bunarit sa me shum te thellosh bunarin dhe t marrsh uj aq
me shum i shtohet burimi dhe rritet uji
GRUAJA MUSLIMAN UDHTARE
Gruaja musliman e devotshme e cila i prmbahet rregullave islame, mirpo ajo del n
qytet, udhton e lir. Si sht puna me te?
Shejh Sharaviju thot:
Femra e cila thot se feja e ka mbyllur n rroba, n bukurin e saj, n jetn e saj duhet ta dije
mir se feja ka dashur q te besoj se n pleqrin e saj, kur ti arrij vitet n t cilat i
ndrpritet menstruacioni prfundimisht, n fillim te atyre viteve i ndodh trauma e pare, n
ato vite fillon t vyshket bukuria e saj, e prej atyre viteve ka nevoj pr ledhatimin e burrit
te saj, afrin e tij, mirsin e tij, ngrohtsin e tij, sepse ather ajo sht e dobt dhe e
vetmuar, e cila kujtohet shum pr situatn faktike t dhimbshme t saj, sepse ajo tashme
nuk mund tia plotsoj dshirat e burrit te saj.
Femra duhet ta dije se islami seriozisht ka dashur q ajo te besoj n pleqrin e saj, n
dobsin e saj dhe ka dashur q at ta siguroj dhe ta shptoj.
Femra duhet ta dije se nuk do te jet e bukur prgjithmon dhe nuk do te jet n forme
gjithmon.
N moment kur ti zbehet bukuria, dhe fillojn vitet e pleqris, ajo nuk mund ti plotsoj
ndjenjat e burrit te saj e kur te del n rrug dhe sheh nj vajz tjetr n moshn e rinis, me
te gjitha stolit, me gjin mankerin fillojn epshet e burrit me be krahasim n mes te asaj
ka sheh n rrug dhe asaj q sheh n shtpi, ather fillon me u brengos, me u piklluar pr
at ka ka n shtpi. N besojm se asnj grua nuk do ta gzonte nj krahasim i tille.
Shikimi i burrit bukurin kalimtare n rrug ndikon n zbehjen e dashuris n mes te burrit
dhe gruas, me fjal tjera shpie n shkatrrimin e familjes, po mos ta shihte n rrug nuk do ti
ndizeshin ndjenjat, nuk do ti ngritej epshi. nga ktu shkatrrohet jetesa bashkshortore,
prahet familja dhe humbet simpatia n mes tyre.
Oj vajz, ta dish se ai i cili t ndalon ty t dalsh pa mbules t ka ndaluar pr t mirn
tende. Ai te ndalon pr t t mbrojtur dhe pr t t siguruar ty.
Shejh Sharaviju thot:
Sa me shum q femra sht e ndershme dhe nuk tradhton aq me shum meshkujt
interesohen pr te dhe sa me shum, q burrat dshirojn me pa femrn e zbuluar largohen
dhe neveriten prej saj.

Sa me shum q te anojn epshet e njeriut Allahu e ultson boten tjetr te tij n kt bot, q
secili prej tyre me u largu dhe me e nnmuar tjetrin. Ai i cili ka dashur q te arrij ta shoh
se paku njher nj vajz kur ta sheh at, ajo e peshtyn n fytyr.
CILT I URREN ALLAHU
Pyetje: Cilt i urren Allahu?
Prgjigjja: Hadithi Kudsij i tregon kategorit e atyre t cilt i do Allahu dhe ata t
cilt i urren?
Tri kategori t njerzve i dua, por tri tjera edhe me shum.
E dua pasanikun fisnik, por t varfrin fisnik edhe me shum;
E dua t varfrin modest, por pasanikun modest edhe me shum;
E dua plakun e devotshm, por te riun e devotshm edhe me shum.
Ndrsa i urrej tri kategori t njerzve, por tri tjera edhe me shum:
E urrej pasanikun kryelart, por t varfrin kryelart edhe me shum; E
urrej t varfrin koprrac, por t pasurin koprrac edhe me shum; E
urrej t riun mkatar, por plakun mkatar edhe me shum.
Shejh Sharaviju e parasheh se shoqri shembullore sht ajo shoqri e cila ka t varfrit
fisnik, t pasurit modest, dhe te rinjt e dgjueshm dhe te devotshm.
Ndrsa shoqria e keqe sht ajo shoqri e cila ka te varfrit kryelarte, te pasurit koprrac
dhe pleqt t pa moralshm dhe mkatar.
DHE AI (ALLAHU) E KA SHKATRRUAR POPULLIN AD T HERSHM (T
PAR)
Pyetje: Zoti i Lartmadhruar thot: dhe, vrtet ai (Allahu ) ka shkatrruar popullin AD te
pare.
far domethnie ka fjala t par, dhe a ka pas popull Ad te dyt?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Ndonjher fjala te pare ka domethnien e mhershme dhe kur Zoti i Lartmadhruar
thot se e ka shkatrruar popullin Ad t par ka pr qllim popullin Ad te mhershm e jo
popullin Ad t dyt ose te trete.
A DNOHET KRIMINELI MENJHER N KT BOT
Shumica pyesin:
A e vonon Allahu dnimin e ksaj pr n botn tjetr apo krimineli pr disa krime a dnohet
menjher n kt bot?
I nderuari Shejh Sharaviju prgjigjet:
Allahu i Lartmadhruar shumicn e shtjeve nuk i vonon pr n botn tjetr, sepse po t
vonoheshin t gjitha shtjet (krimet ) pr n botn tjetr, ather pabesimtart do t bnin
shkatrrime t mdha n tok.

Po mos ti dnonte Allahu ata t cilt nuk e zbatojn planprogramin e Allahut n kt
bot, ather shumica e njerzve do t dyshonin n planprogramin e Allahut. Zoti i
Lartmadhruar thot:
Dhe N kshtu, i zvendsojm dhe bjm q kriminelt t mbisundojn mbi kriminelt pr
shkak t veprimtarive t tyre.

E KA REGJISTRUAR AHMEDI
Dhe kshtu, ata t cilt bjn shkatrrime n fytyrn e toks, Allahu i bjn q ata t
mbisundohen me kriminel po si ata, dhe nuk i bn q ata ti sundojn t sinqertit sepse t
ndershmit do t silleshin me ta me zemrbutsi, me lehtsi dhe me mshirs. Por krimineli
dnon kriminelin i cili e ka zhvesh veten e tij prej mirsis dhe butsis.
SHTYLLAT E ISLAMIT DHE ANGAZHIMI PR JET
Nnshtrimi i plot i trupit dhe dorzimi i plot i shpirtit jan specifike e Islamit prej ku
buron dhe reflektohet drita e zhvillimit dhe progresivitetit njerzor.
Islami sht fe dhe sistem, q n ta zhvillohet jeta. Cila sht lidhja n mes t
shtyllave t Islamit dhe aktivitetit jetsore?
Shejh Sharaviju thot:
Armiqt e Islamit e identifikojn Islamin vetm me shtyllat e Islamit. Ata mundohen edhe
pse kan ra n grack q jetn ta organizojn ose ta definojn sipas apetiteve t tyre, dhe
ashtu qysh nuk e ka definua Islami dhe ka thon: Xhamit jan t hapura, le t falet aty
kush dshiron, dhe zekatin le ta jep kush t don, dhe haxhin le ta kryej ai i cili ka mundsi
ndrsa prpos ktyre tjetr send skeni t drejt.
Atyre t cilt dshirojn me identifikua Islamin vetm me ibadet (adhurim ) n u
themi Jo! Ju me kt jeni duke thn vetm pr shtyllat e Islamin ndrsa po i anashkaloni
ajo ka ndrtohet n kto shtylla!
N fuqishm dhe me z t lart u themi atyre: Islami ka ardhur me mbrojt dhe me sigurua
jetn dhe qllimi kryesor i muslimanit sht q mbi shtyllat e Islamit me ndrtua jetn n
prgjithsi.
A LEJOHET BASHKPJESMARRJA N KURBAN
Deri sa ishin shtat shok me Muhamedin a. s. Ai i urdhron q secili t jep nga nj
dirhem pr ta bler nj deve kurbani. Ata i thon: O i Drguari i Allahut por po na del
shtrenjt (nga nj dirhem ). Pejgamberi s. a. v. s. u thot atyre: Kurbani m i vlefshmi sht
m i shtrenjti, dhe i cili ka m s shumti mish. Pastaj Muhamedi a. s. i ka marr pr dore dhe
i ka thn ta kapen pr dore dy nga dy dhe deri te i shtati i cili e ka marr kurbanin dhe e ka pre
ndrsa q t gjith kan thirr Allahu Ekber me nj z.
E KA REGJISTRUAR AHMEDI
T gjith kta jan konsiderua si nj familje n nj shtpi t vetme ku lejohet nj dele pr
at familje sepse ato kan qen si nj familje.
Nj njri e ka pyet t Drguarin e Allahut s. a. v. s.
Un kam nj kurban t madh (ID-HIJETUL ) (ajo ka qen lop ose ka mund me qen deve,
disa fukara (dijetar ) kan thn ka qen deve ), dhe kam nevoj pr ta, kam ndjenj t
madhe pr ta, dhe nuk po gjj tjetr me ble.
Muhamedi a. s. i thot q ta shes, dhe pastaj me ato mjet ti blej shtat dele dhe ti pret
shtat kurbana.

PRPOS ZEKATIT A KA OBLIGIME TJERA T PASURIS
sht pyetur i Drguari i Allahut s. a. v. s. Prpos Zekatit e ka obligime tjera pr pasuri? E
ai sht prgjigj: Po, dhe e ka lexua ajetin Kuranor: Dhe jep prej pasuris me dshirn dhe
dashurin e tij (pr t dhn ).
E KA REGJISTRUAR
DARUKUTNI
Po ashtu, nj grua e ka pyet t Drguarin e Allahut s. a. v. s. Un kam stoli, ndrsa
burri im sht i varfr, po ashtu edhe nj djal t vllait. A m lejohet q t ndaj n pjes t
pasuris s stolis pr ta?
Muhamedi a. s. iu sht prgjigj: Po.
ISLAMI, IMANI DHE IHSANI
sht pyetur i Drguari i Allahut s. a. v. s. pr Islamin ka thn:
Me dshmua se nuk ka Zot tjetr pos Allahut dhe se Muhamedi sht i Drguari i Tij.
Falja e namazit, dhnia e Zekatit, agjrimi i ramazanit dhe kryerja e haxhit. sht pyetur i
Drguari i Allahut s. a. v. s. pr Imanin ka thn:
T besosh n Allahun,
n Melekt e Tij,
n t Drguarin e Tij,
n ditn e fundit (ditn e kiametit ) dhe
n prcaktimin preciz t Allahut n do gj (Kadan dhe Kaderin ).
sht pyetur i Drguari i Allahut s. a. v. s. pr Ihsanin, ka thn:
Q ta adhurosh Allahun sikurse e sheh, se nse ti nuk e sheh Ai t sheh.
SADEKA RESULULLAH
KUSH ZGJOHET XHUNUB AGJRUESHM
Kush zgjohet xhunub agjrueshm, a i sht prishur agjrimi?
Prgjigjja: Asgj nuk sht me u zgjua xhunub agjrueshm, Muhamedi a. s. n hadithin
Sahih ka thn:
Tre prsonave lapsi nuk ua regjistron veprat, e ata jan: I menduri deri sa t
vetdijesohet, ai i cili sht n gjum deri sa t zgjohet deri sa t zgjohet, dhe familja deri sa
t arrij pjekurin.

Oslo, 2010
MUSTEFIKUN ALEJHI
NDJENJAT E BRENDSHME DHE AGJRIMI

Agjrimi i ngjall ndjenjat e brendshme, pastron lukthin, lehtson trupin nga elementet e
teprta, zvoglon yndyrn, heq yndyrn. Muhamedi a. s. n hadith Sahih ka thn:
Agjroni shroheni.
Agjrimi lehtson ngarkimin e veshkzave, zvoglon sasin e sheqerit dhe lehtson
ngarkimin e mlis.
PSE NUK KA QEN VETM MIRAXHI
Pyetje: Pse ka qen edhe Israi edhe Miraxhi, e jo vetm Miraxhi. Pra, Pse Allahu e ka
bart t Drguarin e Tij pr nj koh shum t shkurt nate prej mesxhidi haramit deri n
mesxhidi aksa e pastaj e ka ngrit n qiell.
Pasi q iu sht br kjo pyetje Shejh Sharaviju sht prgjigjur kshtu:
Kjo sht urtsi e cila dshmon muxhize. Pr shkak se i Drguari i Allahut s. a. v. s. e ka
pas pr detyr me transmetua at ka ka qen i obliguar prej Zotit t Tij.
Allahu i Lartmadhruar nuk e ka obligua me transmetua misionin e tij vetm para nj
grupi t njerzve, apo vetm pr umetin e tij, por e ka obligua edhe pr umetin e tij edhe pr
t gjith t tjert. Duke u nisur nga kjo del qart se i Drguari i Allahut s. a. v. s. ka qen
besnik pr t transmetua at ka e ka obligua Allahu. Pra pr me qen mjet pr t tregu
Allahu q ta njohin krijesat e Tij. Pr kt arsye Allahu i Lartmadhruar ia ka mundsua m
par Isran pr ta besuara pastaj mundsin e Miraxhit.
Isra-ja sht shenj-argument toksor pra udhtim prej Meks n Mesxhidi aksa. N
at koh udhtimi prej Meke n Mesxhidi Aksa nuk ka qen shtje e pa imagjinueshme,
por ka qen udhtim t ciln e kan kaluara karvant pr disa dit apo disa jav . . . Me
rndsi ka qen q ta kaloj rrugn prej Mekes n Mesxhidi Aksa, pa marr parasysh n far
mjeti. Pra Muxhizja e Isras sht shkurtimi i largsis (s kohs dhe gjatsis ). Pra ky ka
qen qllimi i Isras.
Pr Allahun e Lartmadhruar nuk jan t prkufizuar as koha as vendi! Pr kt
arsye ia ka mundsua Isran, pastaj e ka ngrit n qiellz pastaj e ka kthyer n t njjtn
nat. Sa i prket Muxhizes s kohs (afrimit, shpejtsin e largsis ) njerzit kan fillua
mos me i besuara. Pr kt arsye ka kaluara n shtje tjetr diku iu tregua atyre pr
karvant duke u kthyer n Meke, sendet dhe mallrat t cilat i ka pa te ta dhe sendet tjera t
cilat i ka pa n tok gjat Isras prej Mekes e deri n Mesxhidi aksa dhe anasjelltas. Pastaj
ua ka tregu formn dhe gjendjen e Mesxhidi aksas. Pra u ka dhn atyre fakte toksore, t
dukshme dhe t kapshme t Muxhizes dhe ky ka qen qllimi . . .
Me nj fjal Israja sht Muxhize toksore ndrsa Miraxhi sht Muxhize
qiellore.
PSE ALLAHU I KA KRIJUAR SHEJTANT
Allahu ka krijuara do gj: I Lartmadhruari ka krijuara tokn, qiellzat, malet, sendet e
ngurta, gjallesat njeriun, Shejtant. . .
Pasi q Shejtani sht i krijuar, si sht krijuar njeriu, dhe ai sht armik i tij, e pasi
q Allahu ia do njeriut t mirn, ather pse njeriu i ka krijuara Shejtant? Cila sht arsyeja
e ekzistimit t Shejtanve, dhe a sht Shejtani me zbeh krijesn njri?
Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Po t mos ishte dikush i cili t nxit n

mkate, ather dgjueshmria do t kishte qen shtje e rndomt, mirpo madhshtia e
dgjueshmris sht ather kur ndonjri vjen me t trheq dhe me t mashtrua q me
kundrshtua mirpo ti i thua: Jo.
Pra ekzistimi i Shejtanve sht pr tu vrtetuar ngrohtsia e kryerjes s obligimeve
prball adhurimit t Allahut n dika ka e ka krijuara Allahu. Po mos t ekzistonin
Shejtant ather dgjueshmria do t kishte qen instiktive-retabetun, pra domethnia
retabetun-instiktive. ka do t thot instiktive-retabetun? Ndoshta do njrit prej nesh as
q do ti shkonte mendja me ngrn mishin e derrit, dhe me kalimin e kohs do t bhej
normale apo tradit dhe instinktivisht nuk do ta hante askush. Allahu dshiron q ti at ta
bsh prej friks s Tij dhe t jet adhurim, jo pr shkak t instiktit apo pr shkak t veprimit
t rndomt. Patjetr duhet me qen dikush q t t nxit ty n rrugn e humners dhe me t
t pengu nga rruga e adhurimit.
Paraprakisht prkujto armiqsin e Shejtanit (Ai sht armiku yt dhe i bashkshortes
tnde ), dhe mos lejoni q tju nxjerr juve nga xheneti. Pra kjo sht forma e adhurimit edhe
me t gjith n deri n ditn e kiametit pra: Urdhresa, ndalesa dhe kujdes prej Shejtanit i
cili paraprakisht ka qen dhe sht armik i njeriut. ka sht kjo armiqsi?
Allahu u ka thn Melekve: Bni sexhdet Ademit. Ata nuk i kan b sexhde
Allahut, por i kan b respekt dhe kan dgjua urdhrin e Allahut pr me i b sexhde Ademit.
Mirpo Iblisi ka kundrshtua me i b sexhde Ademit, sepse sexhdeja (dgjimi ) i bhet
Allahut, mirpo nuk ka qen i urdhruar pr sexhde vetm prej Allahut. Mos sexhden e tij e
ka arsyetua: A ti bj sexhde atij, t cilin e ke krijuara prej balte. Pastaj ka thn: Un jam
m i mir se ai, m ke krijuara prej zjarrit, ndrsa at (Ademin ) e ke krijuara prej balte. Pra
kjo sht ajo kryelartsia dhe arroganca dhe kundrshtimi i urdhrit t urdhrdhnsit t
Lartmadhruar, e nga ky shkak sht dbua nga mshira e Allahut deri n ditn e ringjalljes.
Arsye e krijimit t Shejhtanve sht e njjta arsye e krijimit t njerzve.
I nderuari Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Allahu ka dshirua q t krijoj dika prej
sherrit q t ekzistoj n ekzistenc, por jo pr tu prhapur dhe me dominua e keqja, por pr
tu sprovua njerzit e me u largu prej tij.
Mesazhi i sherrit (t keqes ) n Kosov sht q njerzit ta pranojn t mirn dhe nprmjet
t njohjes s keqes me dominua e mira. N tek pas laboranteve frikohemi prej kolers, dhe e
zbulojm virusin kundr kolers apo antitruptha e kolers, tifos etj. Pse i japin mikrob trupit
me injeksion q ti kundrvihen? Pra po t mos ekzistonte e keqja n trupin tim nuk do t
dominonte e mira.
SI NA KA KRIJUAR ALLAHU PREJ NJ SHPIRTI
Imami i nderuar Shejh Sharaviju thot:
Kjo shtje e cila preokupon mendjen, sht shtje pr t ciln jobesimtart e humbur
thon shtje q qojn n humbje edhe m t thell: thon shtje si p.sh. njlloj sht
zhvilluar prej nj llojit tjetr (si teoria e Darvinit pr evolucionin ). Thuaj se Allahu ka
problem n krijimin e llojeve, ndrsa Zoti i Madhruar ka thn:
Qoft i Lartmadhruar Allahu i cili ka krijuara ifte t do lloji ku prej tyre q bin
n tok (bota bimore ) dhe n vet juve dhe n at ka nuk e dini.
Kjo sht e vrtetuar se i Lartmadhruar do gj ka krijuara qift pra prej mashkullit dhe
femrs t cilat jan baz e shtimit dhe ekzistencs s llojit.
Zoti i Lartmadhruar thot:

O ju njerz frikohuni Zotit tuaj i Cili u ka krijuara juve prej nj shpirti dhe ka krijuara prej
saj qiftin e saj, dhe prej tyre ka shtua meshkuj shum, e po ashtu femra. Dhe frikohuni
Allahut tek i cili do t jepni prgjigje pr farefisni. Vrtet Allahu sht mbikqyrs dhe
kontrollues mbi ju.
EN-NISA 1
Ktu Zoti i Lartmadhruar na sqaron fillimin e fillimit t njeriut pra t Ademit a. s. dhe prej
shpirtit t tij ka krijuara Havan, dhe prej atyre dyve pastaj sht shtua njerzimi, meshkuj e
femra.
NE IA KEMI PARASHTRUAR EMANETIN
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
N ia kemi parashtrua emanetin qiellzave, toks dhe kodrave por ata nuk e pranuan
obligimin, pse jan frikuar e pastaj (at emant ) e mori prsipr njeriu. Vrtet ai (njeriu )
sht i padrejt ndaj vetes dhe sht i paditur.
(El-A hzab,
72) ka sht dhe pr cilin emant bhet
fjal?
I nderuari Shejh Sharaviju thot:
Fjala Nuk pranuan nuk tregon pr mkatimin e qiejve e t toks dhe kodrave ndaj urdhrit
t Allahut, sepse shtja nuk ka qen ofert obligative. Por oferta parashtrimi ka qen ofert
e zgjedhjes s veprimit, pr t vepruar ose pr t mos vepruar. Ata nuk e pranuan ofertn,
nuk do me thn se e kan kundrshtuar urdhrin e Allahut, pse nuk e kan pranuar, sepse ka
urdhr q mospranimi i tij nuk sht n shkalln e mkatit.
shtja sht se, sikurse paraqitet problemi n pranimin e do emaneti n jet, e ai problem
sht se qielli, toka dhe malet jan friksuar, dhe nuk i kan besuar vetes s tyre n kryerjen
e emanetit; jan friksuar se do ta pranojn e nuk do t jen n gjendje me krye. E, shtja
ka qen se, q n fillim nuk kan pas lirin e zgjedhjes, andaj ato e kan pranuar detyrn e
moszgjedhjes s tyre, por ka tiu urdhrohet me krye, e jo me zgjedh dika me krye.
Mirpo njeriu e ka llogarit vetm se mundet me pranuara emanetin, mirpo nuk e ka llogarit
se mundet me i dal n krye. Nuk ka llogarit n mashtrimet e jets.
Pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Vrtet ai u tregua injorant dhe i padrejt ndaj vetes s tij.
(El-A hzab, 72)
Pra, i paditur n at se, nse e merr prgjegjsin me kryem a do t jet n gjendje me krye,
apo jo. E i padrejt ndaj vetes s tij, sepse ai ka marr nj barr mbi vete t ciln nuk
mund ta mbaj, vetm se me vendosmri, dhe at me pasiguri n t, dhe sikurse Zoti i
Lartmadhruar don t na thot: Mos u mashtro me veten tnde, vetm n pranim t
emanetit (detyrs ), por shiko veten tnde, a mund ta kryesh at.
Pr kt arsye, Zoti i Lartmadhruar kur flet n Kuran pr shtjen e borxhit, thot:

Dhe kur t merrni e jepni borxh pr ndonj afat t caktuar shkruajeni. Kurani pra nuk e
mbron vetm borxhdhnsin, por e mbron edhe borxhmarrsin gjithashtu. Sepse
borxhmarrsi kur ta dij se patjetr duhet me krye, ai e kryen dhe patjetr angazhohet e
punon pr me krye. Mirpo nse nuk e shnon, ather n momentin e caktuar nuk e kryen,
e nse borxhmarrsi shpton, apo ia arrin qllimit mos me krye borxhin, ather veprimtaria
e kontratave dhe punt, marrdhniet dshtojn n trsi.
Sipas mendimit t Sharavijut emaneti sht liri zgjedhjeje apo pranimi i emanetit
sht e drejt zgjedhjeje dhe vendi i tij sht mendja t ciln Zoti ia ka dhn birit t Ademit
(njeriut ) pr me e nderua at.
ISLAMI DHE ZHVILLIMI (MODERNIZIMI )
sht pyetur pr zhvillimin bashkkohor dhe planprogramin apo projektin islam
bashkkohor. Dhe si sht e mundur se Kurani prfshin njohuri, rregulla dhe ligj shum e
shum t rndsishme, me t cilat ia ka tejkaluar t gjitha kohrave.
Prgjigjja: do sistem bashkkohor dhe zhvillimor n bot ka kaluar n faza t
prvojs dhe eksperiencs. Pra, e ka provuar n praktik kt metod apo at. Dhe kur ka
arritur n shkalln m t lart t zhvillimit, kur befasisht iu sht afrua programit islam.
Imami i mirnjohur ka br nj krahasim n mes t sistemeve shoqrore n bot dhe
Islamit, ku sht vrtetua se ata ve e kan praktikuar Islamin, pra me fjal t tjera kan
qen n harmoni me Islamin dhe ajo ka ndikuar q ata jan zhvilluar vetm pse e kan
praktikuar programin islam.
SI E URDHRON SHEJTANI JOBESIMTARIN
N e dim se aktiviteti i Shejtanit sht prqendruar gjithmon n largimin e
njerzve prej programit t Allahut. Qllimi kryesor i programit t Allahut sht qetsia dhe
lumturia e njeriut. A mundet Shejtani me ndikua n robin besimtar.
I nderuari Shejh Sharaviju thot:
Projekti i Shejtanit sht q me t pengu ty mos me b asgj pr botn tnde tjetr, pr kt
arsye ai ta hijeshon kt bot me t mirat dhe knaqsit e ksaj bote, dhe tenton me ta
harruar botn tjetr dhe t mirat e bots tjetr. Kt e arrin apo e plotson me lejen t ciln
iu ka dhn Allahu, ku Allahu thot se Shejtani ka thn: Dhe me lejen tnde q ma ke
dhn do ti mashtroj q t gjith! Por pastaj Shejtani prap ka thn prpos robrve tu t
sinqert ata kur nuk mund ti mashtroj. Pra do ti mashtroj krijesat tu, vetm ato q ti
dshiron dhe i ke veua me i udhzua, un mbi ta kurr nuk mundem t kem pushtet. Sepse
fjala e Allahut sht m e larta dhe askush nuk mund t qndroj para fuqis dhe pushtetit t
Allahut. Pra, ti o Zot e ke ln shtjen e udhzimit te disa prej njerzve me zgjedh, mirpo

at q ti dshiron me udhzua aty smund t deprtoj.
Nga ktu pushteti i Shejtanit mbi jobesimtarin sht i vrtetuar, ndrsa Shejtani mbi
besimtarin e sinqert nuk ka pushtet.
KTHIMI N PABESIM PA E DITUR
A mund t kthehet njeriu n pabesim pa e ditur?
Pr kt shtje Shejh Sharaviju thot:
Nse pr dika ka t ka urdhruar Allahu, e ke n tavolin por ti fillon me hulumtua
dhe me studiua n imtsi, ta dish se ti je kthyer n fazn e par t besimit (pabesim ).
Ti je i lir t besosh apo t mos besosh, mirpo nse beson n Allahun, dhe pranon
do shtje q t ka urdhruar Allahu pa kurrfar diskutimi, dhe pa hy n detaje se pr
ndryshe ti je kthye n fillim (mosbesim ). Kjo sht thelbsore n shtjen e besimit.
Shejh Sharaviju shton dhe thot:
Allahu i Lartmadhruar dshiron q n me pranuar at q na urdhron me saktsi dhe
dorzim t plot sepse ti paraprakisht ve i ke besuara Atij. Pr kt arsye kur Allahu i
obligon robrit e tij me dika nuk u thot: po urdhroj, apo po ju obligoj me kt, por thot:
O ju t cilt keni besuarar ju sht b obligim, q don t thot: O ti i cili ve m ke
besuar pr Zot, t Ditur, t Urt, t Fuqishm Un t obligoj pr kt.
KUSH JAN FASIKT
Nse ti e ndrpren dhe nuk ndrlidh at ka ka urdhrua Allahu me ndrlidh. Ti
ke dal nga besimi n Allahun dhe je b Fasik. Pse Zoti i Lartmadhruar i ka gjykuar fasikt.
Dhe ndrpren at ka Allahu ka urdhrua me ndrlidh.
N kt bn pjes moskryerja e premtimeve. Pse kjo sht ndrprerje ka ka urdhrua
Allahu me ndrlidh, pra ndrprerjen e lidhjes mes robit dhe Allahut dhe t Drguarit t tij.
Ndrlidhja mundet me qen n mes t njeriut dhe tjerve e kjo sht ndrlidhja
ndrnjerzore. Transmetohet se Muaviju Bin Ebi Sufjan ka qen ulur dhe i thon: O emir
i besimtarve n der sht nj njri i cili po thot se sht vllai yt. Ai i thot: Po si sht
e mundur q t jet vllai im e un t mos e njoh. Lreni t hyj. Kur hyn nj njri,
Muaviju e pyet: far vllai im jeni ju? Ai i thot: Vllai yt pr nga Ademi a. s. . Ather
Muaviu ka thn: Pra qenka ndrprer ndrlidhja vllazrore. Por pr Zotin do t jem i pari i
cili do t ndrlidh dhe do ta mbaj t ndrlidhur gjithmon, dhe ia ka krye nevojn atij.
Pr kt arsye Pejgamberi s. a. v. s. ka thn: Besimtari sht vlla e besimtarit.
Zoti i Lartmadhruar n Kuran thot: Nuk ka dyshim se besimtart jan vllezr.
Pr kt arsye themi do gj e cila shpie n ndrprerje t asaj ka ka urdhrua Allahu me
ndrlidh prej relacioneve ndr njerzore dhe human sht dukuri prej dukurive t fasikut. ,
dalje prej besimit (imanit ). Dhe do gj e cila shpie n ndrlidhje sht prej besimit (Imanit
).
Imami i mirnjohur thot:
Si mundet me qen Allahu me ty derisa ti e ndrpren at ka Allahu ka urdhrua me
ndrlidh.
RRUGA E TRASUAR E IBLISIT N MKATE
Rruga dhe mnyra e Iblisit pr me shti njeriun n mkatin sht shum i hershm, e

ajo sht dobsia e njeriut dhe neglizhenca e njeriut n planprogramin e Allahut t
Lartmadhruar. Iblisi nuk mund ta nnshtroj asknd pos njeriun me Iman (besim ) t dobt,
po imani pra aty Shejtani gjen rrugn e prshtatshme, rrugn pr t deprtua n trupin,
mendjen dhe shpirtin e tij.
Pra cila sht rruga t ciln e trason Shejtani pr t deprtua n brendi t njerzve.
Imami i mirnjohur Shejh Sharaviju thot:
Shejtani e tregon rrugn dhe kahjen n mkatin kur thot: Pastaj do tiu shkoj atyre,
para duarve, pas shpin, nga ana e djatht e tyre dhe nga ana e majt.
Pra Iblisi i shkon njeriut prpara duarve, pas shpin, nga ana e djatht dhe nga ana e majt,
mirpo prpos ktyre 4 anve nuk thuhet n ajet se i shkon njeriut nga lartsia mbi kok dhe
nga posht. Pse ai (Shejtani) e di mir se lartsia sht fuqia e Zotit, ndrsa nnsia (posht)
sht robria (adhurimi) pra sexhdeja e njeriut. Dhe kur Shejtani nuk mund t jetoj n
nivelin e lartsis, nga vjen fuqia e Allahut e as nga niveli i nnsis (pjesa e poshtme ) nga i
cili drejtim bhet sexhdeja dhe nnshtrim ndaj Krijuesit.
EPSHI DHE SHEJTANI
Prej t kqijave t ksaj bote, prej dukurive negative n kt bot kalimtare sht se
n t ekzistojn kundrshtime t rrepta, t cilat asnjher nuk ndalen. E drejta dhe e
kundrta e s drejts. N fushn e ksaj fushbeteje e cila nuk prfundon gjat tr jets, e
cila sht prplot mkate, e cila ti prish nervat. Kto dy elemente t fuqishme, fuqia e
logjiks dhe mendjes n njrn an dhe fuqia e epshit dhe Shejtanin n ann tjetr. N t
gjitha fazat e njeriut shohim se kto dy forca trheqin njra tjetrn. N fazn e fillimit t
jets s tij dominon epshi dhe i afrohet Shejtanit, po ashtu edhe gjat fazs s rinis e trheq
epshi dhe nuk i ndahet. Ndrsa kur t filloj faza e pleqris, kur bukuria vyshket, trupi i tij
dobsohet, dal-ngadal i afrohet mendjes apo arsyes dhe logjiks. E kur njeriu i kthehet
arsyes dhe mendjes i ngjason apo sht i prafrt me melaqet. Ndrsa kur t dominoj
elementi tjetr (epshi dhe Shejtani ) bhet i prafrt me kafsht, apo mes melekve dhe
kafshve, dhe bie n nivel t dgjueshmris dhe mosdgjueshmris.
ka mendon Shejh Sharaviju pr ndjenjat e epshit n raport me Shejtanin.
Cila sht ndrlidhja mes tyre n mkate?
Allahu ka dshirua q Ademit dhe bashkshortes s tij t jep prvoj praktike, lndore,
derisa ta pranoj hilafetin n tok, hilafet t cilin e pranon pas ushtrimit dhe eksperiencs

q ata dy t jen bashkshortt prej t cilve shtohet njerzimi, q prej tyre t vijn
pasardhsit e tyre t cilt do t jen mkmbs n tok. Pr kt arsye patjetr ka qen
dasht q Ademi me bashkshorten e tij ti njohin dhe ti msojn barrierat me t cilat do t
ballafaqohen gjat hilafetit n tok si jan:
Dshira e trupit dhe epshit t pangopur
Cytjet e Shejtanit, vesveset e tij n epshin i cili dshiron knaqsi t shpejt.
Vazhdon m tutje Imami i mirnjohur duke sqaruar:
Mkatin t cilin e bn njeriu dhe i bn padrejtsi vetes s tij, a sht vepr e tij apo
vepr prej veprave t nj grupi Shejtansh. Pr t dalluar njrn prej tjetrs patjetr duhet ta
pyessh vetm:
A sht kjo shtje prej shtj eve q Allahu ka dashur, e ka prcaktua dhe ka dhn urdhr
vepro ose mos vepro, apo sht prej shtjeve tjera?
Kjo, pr arsye q Shejtani t mos bhet armik n shtjet joarmiqsore. Nse mkati
sht prej shtj eve q njeriun e trheq vetvetiu, q do t thot sa her q mundohet t
largohet nga ai mkat epshi e thrret n t. Njeriu duhet ta dij se ky mkat sht mkat i
llojit t ndjenjave t epshit. Sepse epshi dshiron q njeriu t mkatoj mkat t llojit t
veant si p.sh. me shikua n haram. Njeriu duhet t largohet, me fjal tjera ta largoj epshin
nga ajo q ai e krkon, e q m von bhet burim i mkatit, pra epshi knaqt dhe pajtohet
me mkatin t pjesshm.
Ndrsa sa i prket Shejtanit, me t sht shtja ndryshe, ai dshiron q gjithmon t jet
mkatar, e asnjher nuk pajtohet me mkatin t pjesshm. Nse njeriu e refuzon urdhrin e
Shejtanit e nuk e bn at mkat. Ai merr masa tjera, hy pr dere tjetr, pr t br tjetr
mkat, pasi q n t parn nuk ka mundur.
KURANI IA KA TEJKALUAR EDHE KTIJ SHEKULLI
Islami i ka vendosur ligjet dhe parimet pr me harmonizua aktivitetin e jets n shoqri n
kohra t ndryshme dhe rrethana t ndryshme.
Kjo sht specifik e projektit t Krijuesit pr ta harmonizuar shoqrin, pr me ndrtua at,
pr me prforcua dhe pr me zhvillu n shtylla t forta dhe stabile. T gjitha sistemet t cilat
i kan provua shoqrit shpijn vetm n nj pik, vetm n nj sistem t cilin e shohin t
prkryer i cili krijon kshtu pr qtsi dhe lumturi n jet.
Kulminacioni i ktyre sistemeve dhe piksynimi i zhvillimit t secilit program t cilin
e paraqesin dhe e praktikojn t gjith popujt, n fund e sheh se ata i jan afruar shum afr
islamit.
Kjo dshmon me argument t fort se shoqri e prkryer sht ajo shoqri apo sistem i cili
sht harmonik dhe i prshtatshm pr do koh dhe pr do vend. Ky sht mendim i Shej
hut Muhamed Muteveli Sharavijut.

PR DO POPULL PREJ JUVE KEMI PARAPA
LIGJ DHE PLANPROGRAM
Nj hulumtues i trashgimis kulturore islame n bibliotekn
islame n libr t trashgimis kulturore kishte hasur n
fjaln MENHEXH planprogram dhe m ka pyetur:
ka ka pr qllim fjala MENHEXH-planprogr am.
Shejh Sharaviju gjithmon kur flet pr MENHEXHIN
planprogramin edhe pse fjala MENHEXH planprogram
nuk ndrlidhet me Allahun e Lartmadhruar, por
planprogram (MENHEXHI ) sht ajo q ka t bj me jetn
e njeriut, dhe sht gabim t przihet me Allahun xh. sh.
sepse Zoti i Lartmadhruar ka thn Pr do popull prej juve
kemi parapa ligj dhe planprogram. Un nuk kam hasur n
ndonj fetva e cila na bind neve se fjala planprogram-
MENXH sht t larguarit prej obligimeve t Allahut t
Lartmadhruar. Vepro ose mos vepro. Dhe nuk kam hasur
sqarim m t mir t ksaj fjale se sa sqarimin t cilin e ka
br Shejh Sharaviju ku thot:
E tr fjala MENHEXH-planprogram prqendrohet
n ajetin Kuranor: Dhe nuk i kam krijuara xhint dhe
njerzit pr dika tjetr, por vetm t m adhurojn. Pra
fjala MENHEXHplanprogram do t thot adhurim.
Adhurimi sht prqendrimi i njeriut n dy fjal
vepro (k ) dhe mos vepro (at ).
Nse njeriu i prmbahet ktij Planprogrami, jeta e tij sht e
qndrueshme. Allahu i Lartmadhruar sht Ai i cili ka
parapa pr neve planprogram. E ka zgjedhur q njeriu t jet
mkmbs n tok, e pr kt ka drgua Pejgamber dhe t
Drguar n planprogram.
Planprogrami i sjell njeriut jet t lumtur, me plot t
mira, me plot bukuri, plot befasi, njeriut nuk i humb asnj
begati, dhe asnj begati nuk humb n jet.

Pr kt Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe, kjo bot nuk sht asgj tjetr por loj e zbavitje,
ndrsa me t vrtet, jet e mrekullueshme dhe e vrtet
sht bota tjetr, po sikur ta dinin !?
Kshtu jeta pa planprogram e mashtron njeriun n knaqsi t
prkohshme, ndrsa jeta me planprogram sht jet e vrtet
dhe komplete, pa mangsi. Kto t vrteta nuk mund ti
prceptoj vetm njeriu i urt dhe i menur.
Allahu i Lartmadhruar fjaln planprogram-
MENHEXH e ka llogarit prej specifikave m t larta t
karakterit saq e ka quajtur shpirt.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe kshtu n ia shpallm atij shpirtin (Ruhan) me
prcaktimin ton. Nuk ke mund ta dish sht libri dhe as
Imani, mirpo n i kemi b atij drit me t ciln e udhzojm
cilin t duam prej robrve tan. Nuk ka dyshim se ti udhzon
n rrug t drejt.
Kshtu Zoti i Lartmadhruar planprogramin e
Kuranit e ka quajtur shpirt. SHPRBLIMI I
SHKENCTARVE
Pabesimtart, t cilt nuk besojn n Muhamedin a. s.
as n Kuranin, mirpo ato jan dijetar. Shkenctar t cilt
kan zbulua mikrobet, ilaet etj. prej t arriturave shkencore
t cilat t arritura njeriut i shrbejn dhe i sjellin dobi, mirpo
pyetja sht: far shprblimi kan ata te Zoti i tyre?
Imami i mirnjohur Sharaviju prgjigjet:
Nuk ka dyshim se njeriu e merr pagn-shprblimin prej atij te
i cili ka punuar. Pra, a ka qen Allahu (besimi ) n mendjet e
tyre, apo n mendjet e tyre ka qen njeriu, bota,
reputacioni dhe krenarit e tyre. Pr kt arsye mos thuaj se
Allahu ia ka humbur atyre shprblimin ose ata vet e kan
humbur, dhe kan humbur pr shkak se kan tregu kryenesi

Oslo, 2010
dhe kan b mkat.
FASIK - mkatar sht ai i cili del prej sfers s
prgjegjsis dhe detyrave t prcaktuara.
PSE ALLAHU E KA KRIJUAR KT BOT
Imami i mirnjohur pyet:
Pse Allahu e ka krijuar kt bot?
Ishte pyetje madhshtore dhe me vler shum t rndsishme pas s cils Shejhi u
prgjigj:
Ai i cili prodhon dika t bukur, e ekspozon para njerzve pr me tregu ka ka punuaa me
duart e tij. Allahu ka krijuara kt bot me t gjitha bukurit pr t par njerzit
madhshtin e krijimit t Tij dhe prsosmrin e krijimit t Tij.
Shejh Sharaviju sjell shembull pr kt:
Ai i cili pikturon nj piktur, e sjell vizatimin (fletn ), lapsat (ngjyrat ) pastaj pllakn e
pikturuar e prfundon me t gjitha finesat dhe n fund len, pa prfitua dije prej saj,
mirpo m von vjen ndonj njri e merr at piktur, e shet dhe prfiton (t holla ) prej saj
ndrsa i pari e ka pikturuar pa qllim q t prfitoj prej asaj pikture.
Edhe pse krahasimi t cilin e bm, pr Allahun ky krahasim sht dallim i madh, sepse
shmblltyra e Allahut sht m e larta, Ai sht i pavarur pr t gjith botn, dhe nuk ka
nevoj pr asknd q njerzit me bukurin e krijimtaris s tij, prsosmrin e ksaj bote.
Mirpo bhet pyetja: ku ka qen Allahu para se ta krijoj botn?
Imami i mirnjohur thot:
Kjo sht fshehtsi t ciln nuk e di askush tjetr, pos Allahut t Lartmadhruar.
Sa i prket Krijuesit dhe krijesat pr njeriun jan fshehtsi t cilat njeriu nuk i di.
sht e vrtet se kur sht pyetur Muhamedi s.a.v.s.: Ku ka qen Zoti yn para se t krijoj
qiejt dhe tokn? Muhamedi a. s. nuk e ka refuzua pyetjen por ka thn: Ka qen n
hapsirn ku mbi t ka pasur ajr dhe nn t ajr.
E
KA REGJISTRUAR AHMEDI
Kur sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr
fillimin e krijimit t bots sht prgjigjur: Ka qen Allahu
dhe ska pas

asgj pos tij dhe arshi i tij ka qen n uj dhe ka shkruar t
jet e krijuar do gj.
E
KA REGJISTRUAR AHMEDI
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Dijetari i t fshehtave
dhe i t dukshmve.
Po ashtu ka thn: Dijetari i t fshehtave, ai nuk ia tregon
fshehtsin e tij askujt, prpos atij q do prej t drguarve t
tij. At bot ai v roje edhe para edhe prapa tij (kur ia shpall
fshehtsin ).
S
URETUL XHIN 26-27 Imami i mirnjohur
Sharaviju thot:
Nuk kemi ndonj njohuri paraprake pr far diturie do t
jet i njohur njeriu. Ajo sht dituri sekrete.
Allahu nuk ka ln paranjohuri pr me ditur pr far
fshehtsi sht fjala, por Allahu vet tregon pr at se do ta
tregon at fshehtsi prderisa paranjohuri n rastin e par pr
njerzit tregohet n fjaln e tij dhe nuk mund t prfshin nga
dituria e tij.
Ndrsa pr rastin e dyt, rasti i njohuris s fshehtsive. Zoti
i Lartmadhruar ka tregua gjith prfshirjen e dituris vetm
te ai ku thot dijetari i fshehtsive dhe fshehtsit e tij t
veanta nuk ia tregon (nuk ia shpalos askujt ).
Njeriu dhe logjika njerzore patjetr duhet me
pranuara dhe duhet me besuara si burim prej burimeve t
dituris, diturin t ciln ia jep Allahu atij (njeriut ). Kjo na
shpie te shtja se aty nuk mund t arrin asnjher, pra nuk
mund t arrijm aty ku: Si sht krijuar njeriu, si sht krijuar
qielli?
Kto shtje nuk i dim pr arsye se n nuk i kemi
par, dhe nuk posedojm prvoj dhe eksprienc.
Zoti i Lartmadhruar thot: Ju nuk keni prezantuar n

Oslo, 2010
momentin e krijimit t qiejve dhe toks, e as n krijimin e vet
tuajin.
E
L
-
K
E
H
F

5
1
Imami sht burimi kryesor i dituris si mendon
Sharaviju. Ai mendon se njeriu kur t beson, arrin n
burimin e madh t dituris i cili i jep dituri t plot, e nse nuk
beson ai prkufizohet vetm n materie, dhe nuk mund t dal
jasht sfers s materies, pr kt arsye ai nuk mund t di ka
ka pas materies. Pse rruga e vetme pr dituri dhe njohuri se
ka ka pas materies sht Imani (besimi ).
T PADUKSHMET DHE BESIMI N TA
T gjitha shtjet e Imanit jan t padukshme, sepse po t
ishin t dukshme nuk do t kishte qen e nevojshme (e
domosdoshme) t besohej n t. Kshtu mendon imani i
nderuar Muhamed Muteveli esh-Sharaviju.
Parashtrohet pyetje: Imani n t padukshmen a sht
baz pr tiu prmbajtur atij programi?
Dhe sa sht e krkuar, me fjal tjera cila sht shkalla e
besimit n t padukshmen pr t arritur kulminacionin e
Imanit.
Imami i mirnjohur Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Ka
thn Zoti i

Lartmadhruar ky sht libri n t cilin kurr nuk duhet pasur
dyshim, sht udhzim pr t devotshmit (pr ata ) t cilit
besojn n t padukshmit. EL-BEKARE 2
Kto jan ata t cilt Allahu i ka cilsuar, sepse ata
besojn n t padukshmen, t cilat pr ta jan t parapa, duke
besuara n Allahun, t Fuqishmin, Krijuesin. Pastaj besojn
melekt e Tij, n librat e Tij, n pejgambert e Tij. Besojn
n ditn e fundit, pra t gjitha kto jan shtje t
padukshme. shtjet e pa dukshme prfshihen n
kulminacionin e t padukshmit, besimi n Allahun, e pastaj
me besuara ata t cilat ka thn Allahu me i besuara.
Kur Allahu thot Melekt ti edhe pse nuk i sheh
thua: Po, pranoje zemrgjrsisht se ka melek edhe pse nuk
i sheh ato sepse Ai i cili po m lajmron dhe po m tregon
sht Ai t cilit i kam besuara me logjikn time, e i kam
besuara Atij se sht Allahu.
Dhe pr derisa Allahu i Lartmadhruar ka thn: Un i kam
krijuar melekt, nuk kemi ka t diskutojm fjaln e Allahut
se nuk jemi duke i par melekt, sepse ather sittan jan
duke gjykuar n Allahun. Allahu dshiron q ti t besosh me
tr qenien dhe me tr logjiken tnde. Mos parja e melekve
sht shtje n vete dhe ekzistimi i melekve sht shtje
n vete. Ti ke shpirt me t cilin jeton, por a e ke pa? A e ke
dgjuar? A e ke shijuar? A e ke ndier ern e tij? A e ke
prekur me fardo organi prej organeve tua?
Pra ti nuk e ke pa shpirtin tnd, por ti e prjeton nprmjet
gjurmve (Indikacioneve ) n lvizjen e trupit tnd ashtu q
nse largohet shpirti nga ti, ti bhesh kufom. Ti e njher
nprmjet gjurmve t tij n ty, ajo sht e krijuarar e nuk e
sheh e si me pa Krijuesin i cili e ka prsosur at?!
Zoti i Lartmadhruar pr t devotshmit thot: ato t
cilt besojn, nse n kemi besuarar n kulminacionin e t
padukshmes kemi besuara edhe besojm n do shtje q na

Oslo, 2010
thot Allahu me bes edhe pse nuk e shohim.
Allahu i Lartmadhruar ka pru shembull n vet trupin
e njeriut para se t zbulohej mikrobi, njerzit i shihnin vetm
shenjat e smundj eve, ata nuk kan kuptuar gj tjetr pos
temperaturs e t ngjashme, mirpo nuk kan ditur pr dika
q sht quajtur mikrob. Mirpo kur mikrobi sht zhvilluar
shkenca dhe Allahu i Lartmadhruar ka dhn leje q krijesa
e krijuar prej Allahut q t bhet e dukshme dhe po ashtu ka
dhn leje q krijesa mendje e krijuar prej Allahut t zbuloj
deri ather shtjen e pazbuluar, e kemi pa dhe po e shohim
n formn e zmadhuar me mikroskop.
Pra mos parja e nj shtje nuk do t thot se ajo shtje nuk
ekziston, por mjeti shikues sht i paaftsuar pr ta par.
T parve tan, po tu kishim treguar n t kaluarn pr
mikrobin, ato nuk do t kishin besuar. Natyrisht se nuk do t
kishin besuar. Pra, Allahu ka ln q disa krijesa t mos
shihen n nj koh, sepse ato do t jen n nivel m t ult t
shikimit, pastaj ia bn t mundur q n nj koh tjetr me
pa, dhe n e shohim, e kjo sikurse dshiron t na thot
Allahu: mos e moho t padukshmen, sepse nj shtje ka
qen e padukshme n t kaluarn, pastaj jan prodhua mjet
teknike (mikroskopt ) pr ti par vetm e vetm me qen
argumentim pr t padukshmen sepse ka gjra t cilat
ekzistojn por ti nuk i sheh.
Pra ata t cilt besojn n t padukshmen, kulminacion
i besimit t tyre sht besimi n Zotin, dhe me besuara n at
q ai ka urdhrua me besuara.
Pastaj Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe falin namazin
pr t krye dhe tregu nnshtrimin dhe adhurimin ndaj Allahut
dhe at duke e prsrit pes her n dit.
KRIJIMI PREJ ASGJJE

Zoti i Lartmadhruar n hapsirn e kosmosit (gjithsis ) ka
parapa shkaqet t cilat jan t ndrlidhura fort me
shkaktuesin nga ktu, ligjet n natyr dhe natyrshmria
prputhen dhe jan n harmoni n sendet q ekzistojn dhe e
konkretizojn njra-tjetrn, vetm se dshira e Allahut dhe
fuqia e tij absolute nuk varen nga kto shkaqet, ka mendon
Shejh Sharaviju n lidhje me kt:
Imami i mirnjohur thot:
do gj q ekziston e ka krijuara Allahu, dhe pr t ka parapa
shkak, mirpo sht e pamundur q shkaqet t cilat i ka
krijuara Allahu me qen penges pr dshirn e Allahut t
Lartmadhruar. Nga ktu, edhe pse ekzistojn shkaqet n
shumicn e rasteve shohim ndodhi dhe ngjarje t cilat
ndodhin n kundrshtim me shkaqet. Me fuqin e Tij
absolute Allahu i jep sundim nj njeriu dhe ai e largon nga
fronti tjetrin i cili ka fuqi pushtet edhe pse i ka shkaqet e
fuqis dhe sundimit, mirpo t gjitha ato paralizohen dhe
zhduken para fuqis absolute t Allahut.
Allahu ka vendos ligjet mbi t cilat bazohet gjithsia,
mirpo kto ligj nuk munden me qen barrier pr fuqin e
Tij absolute. Dshira e Allahut sht mbi t gjitha ligjet.
Dshira e Allahut sht e pandryshueshme, ajo gjithmon
ekziston dhe gjithmon sht aktive, pr me u fitua e drejta
dhe me dshtua e padrejta.
Pasi q shkaqet jan t krijuara, ather shtjet e krijuara
nuk munden me qen barrier e Krijuesit.
Allahu i Lartmadhruar i hap dern e furnizimit nj
njeriu dhe i jep shum fish nga ajo q ka punuar, ndrsa
tjetrit ia ngushton dern e furnizimit dhe fiton pak edhe pse
angazhohet, lodhet dhe punon pr s teprmi, kjo ndodh para
syve dhe parashikimeve tona.
Pra, edhe pse n shkojm sipas shkaqeve prapseprap nuk
duhet harruar fuqin e absolute t Allahut. Nuk duhet t na

Oslo, 2010
mashtrojn shkaqet sado q ato shkaqe na japin furnizim.
Hert sht thn: Sa e sa puntor kan mbet t fikur?
Urtsia e Allahut ka prcaktua q dshira e Tij
absolute me qen mbi shkaqet, sepse sa her q njeriu sht
bazua vetm n shkaqet ai sht largu nga rruga e Allahut t
Lartmadhruar sepse ai shkaqet i ka marr si Zot dhe ka
adhurua rezultatin e shkaqeve e jo shkak Krijuesin.
SHKAQET DHE SPRO VAT
A ka ndonj sprov e cila i prish shkaqet pr ta sprovuar
jetn?
N lidhje me kt Shejh Sharaviju thot:
T konsiderojm se toka sht thar, t konsiderojm se bimt
e ars tnde jan smur prej ndonj smundje, pra duhet q t
mos shikosh vetm ndonj shkak prej shkaqeve.
Pjest e trupit punojn ndrsa zemrat e besimtarve
mbshteten n Allahun krijues t shkaqeve. Pr kt arsye
Zoti i Lartmadhruar njerzve t cilt kan mbjell, i kan
ujit t mbjellat e jan b fryte, pak para se me i mbledh
frytet i rrok ndonj smundje dhe smbetet asgj. ka
dshiron q Allahu t tregoj me kt?
Allahu dshiron t tregoj, mos me u bazua vetm n
shkaqe.
Kjo shtje shihet n librin fisnik ku Zoti i Lartmadhruar
thot: Dhe kush i frikohet Allahut, i bn rrugdalje, dhe e
furnizon nga aty ku nuk llogarit fare. Pr mos me mendua
se furnizimi vjen vetm nprmjet angazhimit tnd.
Njeriu asnjher nuk nevojitet t mbshtetet vetm n
shkaqet, kjo pr shkak t sigurimit prej sprovave n shkaqe.
Ather kur ta dish se pas shkaqeve sht Krijuesi i shkaqeve
i cili n t njjtn koh jep dhe furnizon pa shkaqe dhe
furnizon nga aty

ku njeriu nuk llogarit fare, njeriu ka fitua fuqin e imanin
kulminant, fuqia e imanit n Krijuesin e shkaqeve i cili kur
dshiron t jep, jep furnizim edhe pa shkaqe.
MUXHIZJA DHE KERAMETI
Shejh Sharaviju thot:
Zoti i Lartmadhruar dshiron q ne t besojm n ligjet e
jashtzakonshme, q do t thot me besuar n mundsin e
ndodhis s tyre. Pasi q shtja sht n fuqin e Tij,
ather edhe ato ndodhin, ndrsa sa i prket ndodhis s
muxhizs askush nuk ka t drejt t thot se si iu sht
dhn kjo muexhize pr me besuara tjetri n t.
Shejh Sharaviju pretendon:
Ai i cili sheh muxhize ajo sht argument pr t, dhe kur t
lajmron pr t ai i beson n baz t vetbesimit n t. Sipas
Shejh Sharavijut Muexhizja sht nj shkall m e lart se
kerameti, bile sht shkalla m e larta e kerametit.
Dikush mund t pyet: Pse Allahu nuk e ka dallua Muhamedin
a. s. me muxhize shqisore, ashtu si i ka dallua pejgambert
tjer. N i kundr prgjigjemi: Po iu sht dhn: por gjat
tr jets s tij i jan dhn pak muxhize t tilla, nse ti u
beson. Kjo sht mir pr ty, nse jo, hulumto pr vrtetsin
e tyre. Muxhizet shqisore jan argument pr ai i cili
prezanton drejtprsdrejti n ato raste, ndrsa ai i cili nuk i
ka par pr t sht mir me u besuara.
Ka mjaftua pak ushqim i t Drguarit t Allahut s. a. v. s. me
u ngop shum e shum njerz, kush ka prezantua n at
ushqim sht argument pr ta.
Kshtu themi edhe pr kerametet jan ndodhi pr ata t cilt i
shohin drejtprdrejt. Nse ndonjri t tregon pr kerametin e
ndonjrit pr t ciln ka lexuar apo ka dgjuar, pr ty nuk
krkohet me thn sht e vrtet apo nuk sht e vrtet,
sepse ajo nuk sht e dedikuar pr ty. Pr ty sht e dedikuar

Oslo, 2010
vetm kerameti t ciln e sheh ti me sy drejtprsdrejti pr
me ta forcua Imanin.
Pra kerameti sht pr kt arsye, disa prej njerzve e
pranojn me tallje, disa tjer me bindje t fort, kush beson
me bindje t fort, ajo muxhize sht pr at vet, i cili e ka
par, ndrsa ti i cili nuk e ke par me sy je i lir me besuara
ose mos me besuara. Ti je jasht ksaj kornize.
Kerameti sht argument pr t ciln e ka pa ndrsa
Kurani sht argument pr t gjith.
FUQIA ABSOLUTE
Shejh Sharaviju mendon se i Drguari i Allahut s. a.
v. s. ka triumfua n misionin e tij me fuqin absolute t
Allahut. Mirpo kur e kemi pyetur: do her kur n bot
arrihet me dika t jashtzakonshme ather sht n pyetje
fuqia absolute dhe zhvleftsohet shkaqet dhe rrethanat dhe
lidhjet natyrore. Pse ather ka ardhur n pyetje fuqia
absolute e Allahut dhe zhvleftsimi i shkaqeve por n t
njjtn koh ka pas raste ku Muhamedi a. s. ka triumfua
kundr pabesimtarve dhe ateistve me ndikimin e shkaqeve.
Imami i mirnjohur Muhamed Muteveli Sharaviju
thot se triumfi i Muhamedit a. s. sht plotsua n fuqin
absolute t Allahut n kombinim me shkaqet, pra me t dyja.
Pr kt ai na sjell shembull: Muhamedi a. s. sht mbrojtur
prej pabesimtarve me fuqin absolute t Allahut q ata as
mos ta shohin as mos ta prekin, mirpo Muhamedi a. s. me
Ebu Bekrin. Po ashtu edhe pabesimtart pas tyre ka qen
dasht me ec npr shkrettir qindra e mijra kilometra.
N luftn e Bedrit sht kombinua fuqia absolute me
shkaqet. Melekt ua forconin kmbt muslimanve, ndrsa n
t njjtn koh pra paralel n shkaqet, ata ve kan marr
pjes n

fushbetej. N luftn e Hendekut sht arritur fitorja me
fuqin absolute kundr fiseve kurejshite t cilt ishin n
ann tjetr t Hendekut dhe jehudve t cilt ishin brenda
qytetit, t cilt ve kishin lidhur aleanc pr me zhduk
Islamin.
lirimi i Meks ka qen argument i fuqishm, sepse fuqia
absolute e Allahut nuk ka lejuar q syt e pabesimtarve t
shohin ushtrin musliman deri sa t grumbullohen rreth e
prqark qytetit t Meks, dhe ata jan befasua kur i kan pa
prnjher, sepse Kurejshit kan mundur me i par deri sa t
shprndahen rreth e rrotull, mirpo fuqia e Allahut i ka
verbrua shikimet e tyre.
Imam Sharaviju tregon parimin e prgjithshm dhe t
fuqishm se shkaqet dhe fuqia absolute e Allahut jan dy
shtje t cilat kombinohen deri n ditn e kiametit pr t
fituar t dobtit kundrejt t fuqishmve. Padrejtsia dhe
kriminaliteti i cili nuk mund t zhduket n asnj mnyr, dhe
prej asnj shkak prej shkaqeve, q do t thot se atij t cilit iu
sht b padrejt nuk mund ta kthej t drejtn e tij, ather
kombinohet, me fjal tjera ndrhyn fuqia absolute e Allahut
pr t fituar e drejta ndaj t padrejts.
PRMBAJTJA E PLANPROGRAMIT DHE
VSHTIRSIA E OBLIGIMEVE
Smundjet e njerzve si ato shruese ashtu edhe ato t
pashrueshme jan si rezultat i mosprmbajtes s tij
rregullave apo ligjit t jets.
Sepse ai dshiron shfrenim, dfrim dhe liri shtazarake edhe
pse prmbajtja n rrugn e Allahut sht n dobi t tij, sepse
Shejtani qarkullon s bashku me qarkullimin e tij n trupin e
tij. do shpallje prej qiellit ka zbritur me obligime dhe do
obligim nga qielli sht pr dobi t njeriut, pra mirsi nga
qielli pr shrimin e zemrs dhe qetsin e shpirtit, mirpo

Oslo, 2010
njeriu mendon se obligimet ia ngushtojn dhe ia kufizojn
jetn e tij mirpo prkundrazi do gj ka ka ardhur prej
pejgamberit sht vrtetuar humanistet dhe se ato jan n
dobi t njeriut, dhe ku humb i humburi, dhe sht largu i
larguari, dhe do gj ka ka ardhur prej pejgamberve ka
ardhur ka sht n prputhshmri me jetn e njeriut dhe n
dobi t jets s tij.
Ather, pse njeriu gjithmon ndien vshtirsi n
kryerjen e obligimeve, me fjali tjera heziton n kryerjen e
tyre.
Imami i mirnjohur thot se zbraztit dhe ngatrresat
n gjithsi t gjitha jan si rezultat i shtjeve t cilat jan n
kompetente t liris s njeriut me fjal tjera si rezultat i
shtjeve pr t cilat ka t drejt t zgjedh ndrsa shtjet
pr t cilat nuk ka liri veprimi ato jan shtje stabile t
qndrueshme ndrsa tjerat ku ka zgjedhje e kan shkatrruar
botn.
Dhe sikur njeriu t zgjidhte planprogramin e Allahut nuk do
t ndodhte shkatrrimi, nuk do t kishte lajthitje dhe nuk do
t ishte i humbur.
Zakonisht obligimet prkufizojn tejkalimin e
ndjenjave t epshit ia ndalojn lirin e shfrenuar, mirpo n
prgjithsi ai i cili i kryen obligimet, e nuk ndien vshtirsi
dhe beson Allahun me besim t sinqert dhe bindje t
thell, ai n besim ka gjetur n besim baz t fort pr
ardhmrin e tij. Ai ka sot kupton se obligimet jan n dobi
t tij, ai ka kuptuar t vrtetn sot, ai i cili nuk ka kuptua sot
se obligimet jan n dobi t tij do ti kuptoj m von.
Ndonjher arsye e obligimit sht n vet moskuptimin e
arsyes se obligimit. Kshtu qetsimi i zemrs arrihet vetm
n pasimin e planprogramit t Allahut. Dhe ai i cili nuk ndien
lodhje dhe vshtirsi n kryerjen e obligimeve ai e ka arrit
Imanin e plot

dhe e ka realizua nijetin e sinqert n Allahun e
Lartmadhruar.
A KRYEJN NEVOJ PERSONALE BANORT
E XHENETIT
A kryejn nevoj personale (jashtqitje dhe urinim) banort e
xhenetit?
Nse nuk kryejn nevoj natyrale, ather si tretet apo ku
shkojn mbeturinat (teprica ) e trupit?
Imami i mirnjohur Sharaviju prgjigjet: Banort e
xhenetit nuk kryejn nevoj natyrale, kjo nga arsyeja se n
xhenet do t ushqehemi n mnyr krejt tjetr nga ushqimi i
ksaj bote.
N kt bot njeriu ushqehet me dshirn e tij ndrsa n
botn tjetr njeriu han ka i plqen atij prej dshirs dhe
urdhrit t Allahut.
N botn tjetr nuk ka lodhje, mund dhe angazhim pr
furnizim dhe ushqim, ashtu si ndodh lodhja, mundi dhe
angazhimi n kt bot. N botn tjetr shkaqet e furnizimit
nuk ekzistojn. Aty jetojm aty pr aty do gj sht shkak
dhe furnizim n t njjtn
koh. Allahu i Lartmadhruar me fuqin e Tij ka mundsi q
njeriut ti mundsoj shije dhe knaqsi n ushqim dhe
ushqimi t jet n t njjtn koh t trets n vetvete dhe mos
me i mbet asnj grimc e ushqimit tepric.
ka quhet tepric e ushqimit? Ajo sht teprica n
barkun e njeriut prej t cils trupi nuk ka dobi por
prkundrazi sht e dmshme pr shndetin.
Krijuesi i dikaje (Allahu ) dhe i do shtje ka mundsi q

Oslo, 2010
t krijoj mundsin q kur t deprtoj ushqimi n brendsi,
mos me mbet kurrfar teprice nga nevoja jote dhe mos me
mbet asgj e cila sht e dmshme.
KURANI DHE LEXIMI I TIJ I CILI KONSIDEROHET
ADHURIM
Pyetje: A konsiderohet adhurim
(ibadet ) leximi i Kuranit?
Prgjigjja: Po.
VALLAHU TEALA EALEMU
Shejh Sharaviju nuk pranoi asgj, shprblim pr
botimin e ktij libri q prej tij t ken dobi lexuesit
musliman, Zoti e shprbleft me t mira.
PRFUNDOI PJESA E DYT DHE DO T PASON PJESA
E TRET NSE DSHIRON ALLAHU
Pasi q prfundoi prgatitja pr botim, botuesi ia
paraqiti Imamin t mirnjohur Shejhut Muhamed Muteveli
Sharavijut i cili e lexoi, e prmirsoi ka pat nevoj dhe e
lejoi pr botim, Zoti ndihmoft q t ket dobi Islami dhe

muslimant. Falnderoj Allahun fillim e mbarim. . .










FETAVAT E SHARAVIJUT
PJESA E TRET
III

Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

HYRJE
O Zoti im, t falnderoj dhe krkoj mbshtetje te Ti. T falnderoj pr t mirat e
Islamit dhe bindjen e Imanit dhe dorzimit tim vetm para madhris Sate, pr besimin n
madhshtin Tnde, pr forcn Tnde t pakufishme dhe pr ekzistencn Tnde pa fillim e pa
mbarim.
T lutem ty o Zoti Im, me lutje t prulur para madhris Tnde, me lutje para
mshirs Tnde. Prshndes me selam krijesn m t mir, dhe vuln e t drguarve t Tu
dhe ndrmjetsuesin pr ne, zotrin, t Drguarin Tnd, Muhamedin s.a.v.s.,
ndrmjetsuesin n Ditn e Tubimit dhe paraqitjes para Teje.
Dhe . . .
Vazhdimsi e pa fund, dhe pa fund i pafilluar i ksaj kohe ku jan prishur peshojat dhe
vagat. Por erdh prfundimi se e mira ende ekziston. Ende ka shpirtra t mir n hapsirn e
fushbetejs, ashtu si ka thn i Drguari i Allahut s.a.v.s.:
E mira n mua dhe n umetin tim sht deri n Ditn e Kijametit.
Dshmi pr kt sht interesimi dhe parashtrimi i pyetj eve t shumta, dhe krkesat
pr shpjegime t shtj eve prej lexuesve tan t nderuar, n revistat tona Islame, e
posarisht n revistn Livaul Islam dhe Minberul Islam, dhe n revistat tjera. Ata
dshirojn sqarime t shtj eve t fes s tyre t pastr, duke dashur edhe botn tjetr. E
gjith kjo na tregon qart pr interesim t planprogramit t Allahut, pr kt duhet
falnderuar vetm Allahun. Ndoshta kjo sht si shkak se jan paraqitur shum sisteme e
shum metodologji e nuk sht gjetur shoqri shmblltyr, dhe m stabile e m t pastr
dhe m harmonike se programi islam, sepse Islami ka ardhur pr t gjitha shoqrit, dhe pr
t gjitha kohrat.
Dua t prmend dhe t shpreh mirnjohje t veant dhe falnderim t sinqert pr t
gjith ata q na kan prkrahur dhe na kan dhn forc, gj q nuk duhet mohuar assesi.
Ndrsa sa i prket shokve t sinqert e kam vaxhib t falnderoj pa mas, mirpo
nuk mjafton vetm falnderimi pr shkak se ata jan n shkalln m t lart t sinqeritetit,
mjafton ajo se ata e kan nderuar dhe e kan fisnikruar veten e tyre, e cila sht vlera m e
lart, t ciln e arrin njeriu, dhe se do t mbeten t lavdishmit m t zgjedhurit prej
njerzve, t cilt kan krenarin dhe burrrin gjat tr jets s tyre nga t gjitha ant e
bots.
Dshmia e mkatarit nuk vlen pr asknd, prpos pr veten e tij, sepse mkatari sht
i drejt vetm pr veten e tij, e pr tjetrknd asnjher nuk i pranohet dshmia.
Nuk ka sjellje dhe edukat ai, i cili sht i knaqur vetm me injoranc, e me
mendjelehtsi, ose q dshiron t lavdrohet pa vepruar.
Jeta n ka msuar dhe e kemi vrtetuar n praktik, se ziliqari nuk arrin asgj dhe i
ulti ska burrri, e hipokriti ska qetsi.
Ndrsa she se t mirt dhe t mirat jan m t nevojshmit dhe m t dobishmit. Ata
gjithmon angazhohen, korrin suksese dhe rruga e tyre sht e qndrueshme.
Sipas dijetarve t hershm, por edhe t sodit nuk sht kurbeti kur njeriu emigron
prej vendit t tij n nj vend tjetr, por kurbeti sht ai, i cili e ngurtson dhe e burgos
mendjen e tij n vetvete, dhe nuk shkon paralel as fizikisht, as psiqikisht me shoqrin dhe
rrethin e tij.
Un nuk e kritikoj poetin Mutenebi pr vargjet e tij, kur thot:
Edhe pse gjenerata jote shkon

Oslo, 2010
Ti prap je n mesin e tyre

Por ti je i vetmuar
Vetm ather kur prej tyre je i izoluar
Mos iu ndaj atyre, shko me ta
Edhe ather kur ato shkojn prpara.
Mirpo e plqej poetin me nj prvoj m t madhe dhe i cili i shikon gjrat me larg
se Muenebiu, i cili thot:
Nse shekulli n t cilin jeton ti ec prpara,
ndrsa tij i vonuar pr nj shekull,
ather ti je kurbeti n mesin e tyre.
Popujt e fuqishm dhe t sinqert jan kurbetinj n vendin e tyre, ather kur prej
tyre ndahen ata q i duan, ather kur ndahen prej fmij ve dhe farefisit t tyre. Peshku
prishet n kok, e ndrtesa shkatrrohet nga themeli.
Pr t qen i suksesshm patjetr duhet pasur ushqim t mir dhe t vazhdueshm, e ky
ushqim bhet nprmjet llojeve t veanta t ushqimit, t cilat i parasheh Allahu me
sundimin e Tij absolut si n aspekt t gjersis ashtu edhe t thellsis e gjatsis.
Njerzit e mir sakrifikohen pr t mirn e tjerve ashtu sikurse qiriu, i cili shkrihet pr
tu dhn drit tjerve dhe pr tu br mir t tjerve.
Mendimtart, njerzit me vler, intelektualt dhe njerzit me reputacion, m s
shumti kan vshtirsi n jet, ata nuk kan qetsi prej tjerve, sepse jeta dhe aktiviteti i tyre
i vazhdueshm sht me pengesa, kshtu ata nuk kan koh t rrin t qet pr shkak t
ideve dhe idealit t tyre.
Ndonjher mir sht pr shpirtin q t ket vshtirsi n jet.
ka m ka mbetur t them n lidhje me kto fetva?
Mendimin prfundimtar po e l n kompetencn tnde o lexues i dashur, kritikat,
komentimet dhe mendimet tua t pastra, t iltra, t sinqerta dhe shklqyese do t ken
rndsi t posame, do ti mirpresim dhe do ti kemi n konsiderat, sepse ne kemi nevoj
pr mendimin tuaj t sinqert. E nuk kemi nevoj pr mendimin e atyre, t cilt nuk i
lexojn, por vetm kritikojn, ata kritikojn at q vet nuk e kuptojn. Pra nuk kemi nevoj
as pr kritikn e atyre, t cilt i lexojn e nuk i kuptojn, e as t atyre q i keqkuptojn, e as
t atyre t cilt nuk i din shtjet e fes, sepse n esenc ata nuk kan ide fare.
Pa marr parasysh mendimet e tyre t pakta apo t shumta i konsideruam apo nuk i
konsideruam ata kan qllim t keq.
Prej tragjedive njerzore sht se njerzit e smur, n vend se t prdorim barra pr
shrim, prdorin barra pr smundje edhe m t madhe.
O Zot, na bn m t mir se sa t tjert mendojn.
Na fal neve pr at q nuk e din.
Vrtet ti dgjon dhe pranon lutjet.
ALKOOLI DHE PIJET ENERGJIKE

Shumica e njerzve thon se pija e quajtur Kenia sht pije energjike dhe jep fuqi,
sepse ka lndn e alkoolit dhe hekurit. Ndrsa sht e sigurt se lnda e alkoolit te Kenia nuk
arrin shkalln e dehjes. Pra, Kenia a sht haram apo hallall, pasi q ka alkool edhe pse ajo
sasi nuk deh.
Kur ia paraqita kt pyetje Shejh Sharavijut, dhe pasi q i tregova se sht pyetje
me rndsi, sepse shumica e njerzve pin pije t till dhe bien n mkat pa i kushtuar
rndsi, u prgjigj:
sht Haram me fjaln e Muhamedit a.s.:
do gj e cila deh me shumic, edhe pakica sht e ndaluar, edhe pse ajo sasi e
vogl nuk deh.
Rregull i prgjithshm i nxjerr prej thnies s Muhamedit a.s.:
do pije dehse sht alkool, dhe do alkool sht haram.
Mirpo patjetr prqendruar vmendjen te nj shtje, e ajo sht se Zoti i
Lartmadhruar ka urdhruar pr tu larguar nga alkooli, e kjo do t thot hiperbolizim n
ndales.
Zoti i Lartmadhruar thot:
El Maide
Fjala Largohuni do t thot Mos iu afroni kurr, sepse afrimi ju trheq dhe ju
mashtron m shum, ndrsa thnia e t Drguarit fisnik: do gj q deh me shumic,
edhe pakica sht e ndaluar, edhe pse nuk deh. , na bn me dije pr ndales absolute.
N kt kontekst, shejh Sharaviju na sqaron vrtetsin e ndalimit:
Ai i cili pi alkool kshtu a mund t jet i sigurt n vetvete se ka mundsi q ta
kufizoj veten deri n at mas sa q nuk do t dehet, dhe para dehjes n do ast ta
parandaloj veten? Pastaj, a ka mundsi q ai t prdor deri n at mas pijen, pra n sasi t
vogla, t cilat nuk dehin, sepse kur t arrij deri n at shkall e ka edhe m vshtir me e
parandalua veten, sepse ka hy n fazn e paradehjes.
Nuk ka pik t caktuar, q po t vazhdosh m tutje do t deheshe, e dehja sht e
ndaluar.
MBAJTJA E QENVE
Familjet moderne edhe gjysm moderne mbajn qen n shtpi dhe prkujdesen pr
ta, dhe qllimi i mbajtjes s tyre sht pr dfrim, loj dhe zbavitje. Ndrsa n Ether
sht gjurma prej Haditheve me zinxhir t fort se Muhamedi a.s. ka thn: Mos mkatoni
ashtu qysh kan mkatuar jehudt duke lejuar at ka e ka ndaluar Allahu me kafsht e imta
(qent).

Transmeton Ibn Beta n librin Ibtalul Hijel, fq.24, Senedi i mir. Kshtu mendon edhe Ibn
Tejmije dhe Ibn Kethiri.
Kur iu sht parashtruar kjo shtje, Sharaviju sht prgjigjur:
sht e ndaluar pr ti mbajtur t gjitha llojet e qenve, prpos qenit t gjuetis dhe
ruajts, por edhe ata mbahen jasht shtpis.
Muhamedi a.s. ka thn:
M ka ardhur Xhibrili a.s. dhe m ka thn: Erdha dje te ti, por nuk hyra, pasi q te dera e
shtpis pash skulptur njeriu dhe po ashtu skulptura tjera, dhe po ashtu n shtpi ishte nj
qen, pra urdhro q skulptura e njeriut t thyhet dhe t bhet pluhur, dhe urdhro q t
largojn qenin prej shtpie se ne (melekt) nuk hyjm n shtpi ku ka qen dhe skulptura.
Dhe kur shkon, sheh nj qen (Xhurvun) i Hasanit dhe Husejnit, q e kishin pasur te jastku i
tyre (pra nn dyshekun (krevatin) e tyre), dhe i thot: Oj Aijshe, por kur ka hy ky qen
ktu? Aijshja i thot: Pr Zotin nuk e di. Menjher ka urdhrua q t hiqet prej aty, pastaj
ka marr uj dhe me dorn e tij e ka pastruar at vend.
Hadith Sahih, Mute fikun alejhi
SI E TREGON VAJZA DSHIRN E SAJ PR MARTES
Si ia shpreh vajza prindit t saj dshirn pr martes?
Prgjigje: Disa kan thn indirekt, t tjert direkt. Pr kt arsye Kujdestari i
Shtpis duhet me qen i menur edhe i kujdesshm. Pse kur i ka thn vajza e Shuajbit
babs s saj: O Prindi im, shprbleje at. E ka kuptuar qllimin e shprehjes s saj, dhe
menjher ka thn Muss a.s.: Vrtet, un dshiroj q t t martoj me njrn prej ktyre
dy vajzave t mia.
Femra pa marr parasysh a sht beqaresh apo e vej, e drejt e saj sht q vet ta
zgjedh bashkshortin e saj.
N koleksionin e Nesaiut, transmetohet nga Ajshja r.a. se si nj grua sht ankuar te i
Drguari i Allahut s.a.v.s. pr at se prindi i saj e ka martuar me djalin e vllait t tij pa
dshirn e saj. Ndrsa i Drguari i Allahut s.a.v.s. i ka thn asaj: Ke t drejt ta pranosh,
ke t drejt t mos e pranosh, ndrsa ajo i prgjigjet: O i Drguar, po e pranoj ashtu si ka
dashur prindi im, por un desha q ta din femrat se nuk kan t drejt prindrit tu
imponojn atyre dika.
N Sahihun e Muslimit, Sunenin e Ebi Davudit, Tirmidhiut, Nesaiun dhe n Muveta,
transmetohet se i Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: E veja ka prparsi pr veten e saj

ndaj kujdestarit t saj, ndrsa beqarja krkon leje prej kujdestarit pr veten e saj.
Transmeton Ebi Hurejrete r.a. se pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Nuk martohet e beja
derisa t thot: Po haptazi, ndrsa nuk martohet beqaresh derisa t krkohet leje prej saj.
Sarhasiu n librin El Mebsut tregon se Ebu Bekri r.a. e ka martuar vajzn e saj Ajshen r.a.
me t drguarin e Allahut s.a.v.s. pa arritur moshn e pjekuris, mirpo kur ka
arritur moshn e pjekuris, nuk i sht ln hapsir q ajo me pranua apo mos me pranua
martesn, ndrsa po t kishte qen e rritur, do t kishte zgjedhur ashtu qysh kan pasur t
drejt t zgjedhin kur ka zbritur ajeti i t drejts pr zgjedhje.
Shiko librin Mebsut, fq. 214
T FEJUARIT DHE KOHA BASHKSHORTORE
A lejohet t takohet i fejuari me t fejuarn para martess, ashtu qysh po praktikohet
n kohn bashkkohore, dhe cili sht kufiri, q lejon ta shoh i fejuari t fejuarn e tij?
Prgjigje: Kur ia kam parashtruar kt pyetje Shejh Sharavijut u prgjigj:
Takimi dhe shtitja e t fejuarit me t fejuarn, si po praktikohet n kohn
bashkkohore sht nj tradit e cila nuk prkon me sheriatin.
Imami i mirnjohur sqaron m tutje se: Sa m shum q t zgjas afati i kohs s
fejess, Allahu dshiron q ajo (martes) t mos realizohet.
T ZBULUARIT T ORGANEVE GJENITALE N MES T
BASHKSHORTVE
A sht mkat q bashkshortt me i zbuluar organet gjenitale para njri-tjetrit, dhe me
shikuar lakuriq njri-tjetrin?
M s miri pr njeriun sht q ai me qen i arsyeshm, i ndrgjegjshm dhe i
turpshm. Kshtu ka qen dhe kshtu si Aliu (Zoti e zbardht fytyrn e tij), edhe ne t jemi.
A KONTAKTOJM SEKSUALISHT ME GRAT TONA N XHENET
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s., se: A kontaktojm seksualisht me grat
tona n xhenet? N nj tekst tjetr: A arrijm te grat tona n xhenet?

sht prgjigjur: Pasha At n dorn e t cilit sht shpirti im, njeriu kontakton pr
nj dit me njqind femra t pastra.
Hafidh Ebu Abdullah el Makdisiju ka thn: Transmetuesit jan t ndrlidhur sipas
kushteve t hadithit Sahih.
A PASTROHET PROSTITUTI ME EKZEKUTIMIN E TIJ
Cili sht dnimi i prostitucionit, i cili pastron prostitutin.
Dallon dnimi i prostitucionit varsisht prej individit.
Nse pro stituti sht i pamartuar, pra ai i cili asnjher nuk ka pas bashkshorte,
dnohet me njqind t rna dhe internim nj vit. Edhe e pamartuara dnohet njsoj, pr
dallim nga i pamartuari, e pamartuara nuk internohet nj vit nse internimi i saj shkakton
pasoja m t mdha. Pr kt Zoti i Lartmadhruar thot:
Prostitutn dhe prostitutin dnojeni secilin prej tyre me nga njqind t rna.
Argument tjetr pr kt kemi thnien e Omerit r.a. se Muhamedi a.s. i ka dnuar me
njqind t rna dhe i ka internuar. Po ashtu Ebu Bekri r.a. i ka dnuar me njqind t rna
dhe i ka internuar. Kshtu ka vazhduar edhe Omeri r.a., i ka dnuar me njqind t rna dhe i
ka internuar.
Buhariju
Nse prostitucioni sht prej t martuarit, ose prej t martuars, dnohet me gurzim
deri n vdekje.
Kjo nga shkaku se ajeti sht lexuar, por pastaj sht shfuqizuar t shkruarit dhe ka mbetur
ligji: I martuari dhe e martuara nse bjn prostitucion, ather dnoni me gurzim deri n
vdekje, si ndshkim prej Allahut. Allahu sht i fuqishm, i urt.
Po ashtu argument kemi se, Muhamedi a.s. i ka gurzuar Gamidijn dhe Maizin, pra
ashtu i ka dnuar dy jehudit. Kto argumente t haditheve jan t vrtetuar n hadithe
Sahih.
SHPIRTI I NJERIUT DHE LVIZJA E GJALLESAVE
ka sht shpirti dhe kur deprton n embrion?
Kt pyetje ia kan br Muhamedit a.s., ndrsa atij i sht thn prej Allahut: Thuaj:
Shpirti sht prej shtjeve t Zotit, e juve u sht dhn vetm pak dituri.
Mbetet shtja e pazgjidhur sepse nuk ka mnyr, e cila prkufizon shpirtin, mirpo

vetm e kuptojm n baz t ekzistimit n gjalles apo n trup i cili ka shpirt. Edhe n botn
fizike, ka shum shtje t cilat edhe me eksperiencn ton nuk mundemi me i definua, por i
njohim vetm n baz t dukuris s tyre. P.sh. ti deri m sot nuk mundesh ta prkufizosh
dritn e rryms elektrike, por e di vetm n baz t asaj se bn drit.
Pyetja: Zhvillimi a sht argument i ekzistimit t Shpirtit?
I nderuari Shejh Sharaviju prgjigjet:
Jo, kurrsesi jo. Kjo sht nj przierje e shtjes, sepse ato e konsiderojn do gj q
rritet e zhvillohet, por nuk kan shpirt, edhe pse kan jet. Pra jeta ekziston n bim edhe
pse n to nuk ka shpirt, megjithat, ato rriten dhe zhvillohen.
Po si qndron shpirti n kafsh?
Kur ia parashtruam kt pyetje Muhamed Muteveli Sharavijut, u prgjigj:
Mos thuaj se n kafsh ka shpirt. Sepse edhe pse ka zhvillim dhe gjallri t kafshve,
gjallria n to sht i ngjashm me gjallrin e bimve, e kjo do t thot gjallria e bimve
nga posht lart (vertikalisht). Pra, n to ka zhvillim, lvizje dhe shtje tjera me t cilat e
kuptojm se bimt jan t gjalla.
Po lulja e plastiks a thahet, jo sepse n t nuk ka jet, e, prej specifiks s lules
natyrale sht se ajo thahet, e kjo dshmon se n t ka jet (gjallri).
Kt e sqaron Shejh Sharaviju edhe m shum kur thot:
Njerzit mundohen, me fjal tjera, dshirojn t thon se: jeta sht shpirt. Jo nuk
sht ashtu. Duhet t bhet dallimi mes jets dhe shpirtit.
Ka dallim t madh n mes t jets dhe gjallris s kafshve dhe jets dhe gjallris s
bimve.
Pyetje: Po cila sht gjallria e kafshve?
Prgjigje: sht zhvillimi dhe gjallria e embrionit n 120 ditt e para t shtatznis.
Kjo sht jeta, pas s cils Muhamedi a.s. ka thn (se pas 120 ditve) pastaj Allahu i
drgon nj melek dhe e frymon me shpirt.
Ky sht shpirti i njeriut, shpirti i cili deprton apo vendoset n embrion pas 120
ditve t shtatznis, mirpo, para ksaj ka pas zhvillim dhe rritje por nuk ka pas shpirt n
t.
Pyetje: Cilat jan dukurit apo shenjat e shpirtit n trup?
Prgjigjja: Lvizjet dhe zhvillimi, e pastaj i vjen njeriut shpirti dhe logjika. Kur
shtatznia ndien lvizjet e foshnjs n trupin (barkun) e saj, mund t themi se n embrion
sht vendos shpirti? Jo, kurrsesi jo. Aty sht zhvillimi i gjalless.
Dukurit e shpirtit t njeriut kuptohen, apo me fjal t tjera, sht specifika e
logjiks. Kjo sht specifika e shpirtit t njeriut, gj e cila nuk sht te kafsht.
Pastaj Imami i mirnjohur shton:
Pjest organike t lepurit jan t ngjashme me t njeriut, cili sht dallimi n mes
tyre?
Dallimi mes njeriut dhe lepurit sht mendja dhe logjika. Imami i njohur thot:

Un kam mundsi ta msoj majmunin, pra ai merr diturin prej meje, mirpo ai mund tia
prcj ell tjetrit majmun at q e mson, dhe nuk mund ta trashgoj diturin.
VEZORJA E FEMRS
Cili sht roli i femrs n procesin seksual?
Kur ia parashtruam kt pyetje Shejh Sharavijut tha:
Kam lexuar nj punim shkencor t ri n lidhje me vezoren e femrs gjat kontaktit
martesor n lidhje me at se far roli ka n formim t embrionit apo nuk ka fare..
Pastaj foli pr przierjen dhe formimin e embrionit, kur t bashkdyzohen
mashkullori (x y) dhe femrori (vezorja) (x x), dhe tha se, sperma e femrs vezorja e saj
nuk sht prodhuese e embrionit por prodhues sht sperma mashkullori i mashkullit.
Pr kt arsye edhe Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe ka br prej tij dy gjinit: mashkullin dhe femrn. Pra, Zoti i Lartmadhruar ka thn:
prej tij (gj.m.) e nuk ka thn prej saj (gj.f.).
Ndrsa n lidhje me vezoren e femrs, Imami i nderuar thot: Vezorja (sperma e
femrs) sht indiferente jo aktive n shtatzni, pra jo parsore. Pastaj, vazhdon e thot:
Pejgamberi a.s. ka thn: Kur mashkulli derdhet para femrs, foshnja i ngjason atij, ndrsa
nse femra derdhet para mashkullit, i ngjason asaj.
Kt pik Sharaviju e sqaron kur thot: Nuk thuhet pra nuk sht qllimi kush
derdhet prpara, mashkulli apo femra, por ka pr qllim formimin e embrionit prej x y ose x
x.
Ky shpjegim dhe arsyetim biologjik dhe medicinal sht i shklqyeshm.
KU SHT DALLIMI N MES T DITURIT DHE DIJETARIT?
Prgjigjja: I dituri sht a i ciki ka bagazh t shtjeve dhe i sqaron ato, ndrsa
dijetari (eksperti) i shikon gjrat shum shum m larg se i dituri.
Shejh Sharaviju pastaj thot: Njerzit mendojn se dijetar jan vetm ata q veshin shallat
e bardh dhe e kryejn Universitetin e Ez-herit. Jo. Jo! Secili q mson ndonj dispozit prej
dispozitave islame dhe at ua sqaron t tjerve, ai sht i ditur pr at shtje.
Muhamedi a.s. ka thn: Zoti e ndrioft njeriun i cili e dgjon fjalimin tim, e ruan, e
pastaj e prcjell. Ndonjher prcjellsi i dituris sht m ruajts se vet dgjuesi (i cili e
mban n vete).
KA THOT ISLAMI PR MISHIN E KAFSHS S MENDUR?

Juve u jan ndaluar (t'i hani): ngordhsirat, gjaku, mishi i derrit, ajo q theret jo n
emrin e All-llahut, ajo q furet, e mbytura, e rrzuara, e shpuara (nga briri i tjetrs), ajo q e
ka ngrn egrsira, prve asaj q arrini ta therni (para se t ngordh), ajo q sht therur pr
idhuj dhe (u sht e ndaluar) ta krkoni me short fatin. Kjo sht mkat ndaj Allllahut.
El Maide 3
Imami i mirnjohur, Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
N supermarket jehudt e han trurin e viit, me fjal tjera, pasi q ta humbin
vetdijen dhe t bien pr toke. Ata nuk munden me pre, por shkak se jan t fuqishme, pr
kt arsye i mshojn n tru pr ta dobsuar, pr tia humbur baraspeshn, q me ra n tok,
e pastaj me lehtsi e pren, e pastaj e han at mish.
Por, pr ne, na mjafton q ata nuk e prmendin emrin e Allahut kur e pren.
Koment:
Disa kafsh t egjra nuk mund ta bindin gjinin femrore t llojit t tyre, q me to
vullnetarisht t kontaktojn seksualisht, pr kt arsye ato me brirt e mpreht t tyre i
detyrojn ato q t dorzohen dhe vetm me dhun mund t bjn marrdhnie seksuale.
Veterinart kt kontakt seksual e quajn Arma e seksualitetit.
Duhet t dallojm kt, sepse nuk sht njjt marrdhnia seksuale te kafsht dhe te
njeriu, sepse njeriu knaqet seksualisht ather kur kontakti bhet me plqimin e dy palve.
Pr kt arsye ai kontakt seksual shton bukurin, knaqsin dhe lumturin e t dyja palve.
ABORTIMI SIPAS MJEKSIS DHE FES
Pyetje: Cili sht mendimi i Islamit pr abortimin?
Prgjigjja: Asnjher nuk lejohet, pos nse sht shtja e cila ndrlidhet m
shndetin e shtatzns.
Ka mjete tjera pr mos- shtatzni, p.sh. mos ejakulimi i mashkullit n mitr (trheqja
e organit mashkullor para ejakulimit). Pra, pr kt ka t drejt, pasi q pajtohesh me
bashkshorten.
Dhe ka tjetr sht e pranuar n abortim?
Patjetr duhet t jet para 120 ditve t shtatznis, sepse para ksaj kohe nuk ka
deprtua shpirti n embrion.
Shejh Sharaviju sqaron shtjen se dijetart e kan lejuar abortimin n 120 ditt e
para t shtatznis, pra, para se me i ardhur shpirti fmijs.
Kt e argumenton me hadithin e Muhamedit a.s. t cilin e transmeton Ibn Mesudi:
do njeri formsohet n barkun e nns s tij, kshtu: nutfetun (gjak i ngjizur) 40 dit,
pastaj alekatun (cop mishi), pastaj mudgatun (eshtra t mbuluara me mish), pastaj e drgon
nj melek, i cili e frymon me shpirt.

Pyetje: A nuk do t thot se abortimi para 120 ditve sht krim pr embrionin?
Shejh Sharaviju prgjigjet: Pr kt shikojm nse njeriut i bhet padrejtsi n
trupin e tij, apo n t si njeri. Njeri me trup sht njeriu i cili vetm quhet njeri, ndrsa njeri
i vrtet bhet vetm pas 120 ditve, kurse para 120 ditve sht paranjeri, apo prgatitja
pr njeri.
N kt Shejh Sharaviju argumentohet me lavrat e blets. Ai thot:
Lavrat e blets, un atyre u them lavra. Pra un nse e vendosi lavrn pr tu b blet,
mirpo a sht me t vrtet blet, natyrisht se jo.
Pyetje: Mirpo, shuarja e jets s dikaje a nuk sht haram?
Prgjigje: Kur ti i thyen lavrat e blets, a do t thot se ti ke br krim ndaj blets?
Pyetje: Pra, kjo do t thot se nuk ka ndrlidhje shpirti me lvizjen trupore ...
Prgjigje: Shpirt i njeriut do t thot ather kur njeriu funksionon me t gjitha pjest e
trupit t tij, sikurse kafsha, mirpo pastaj m nuk sht kafsh. Lepuri i cili me konstruktin e
tij sht i prafrt me njeriun, ai nuk sht njeri, sepse meleku nuk e ka frymzua me shpirt
pr t qen njeri, ndrsa tjetri trupi kur meleku e frymzon me shpirt bhet njeri, sepse ai ka
cilsin e intelektit, mendjes dhe msimit, ai ka cilsi mbi epshin.
Shejhu na sjell rregull t fort shkencore: T gjitha shtjet q rriten dhe zhvillohen
si bimt, po ashtu edhe gjallesat tjera pos njeriut, detyra e tyre sht instinkti dhe nuk ka t
bj mendja me ta, njeriu me mendjen e tij zgjedh shtjet, ndrsa zhvillimi i bimve dhe
gjallesave jo.
Imami i mirnjohur na jep edhe dispozit t sheriatit dhe feta t rndsishme dhe
shum serioze kur thot: Abortimi assesi nuk lejohet pos nse sht n pyetje shndeti i
femrs(nns). Ndrsa si vrteton Shejhu i mirnjohur se gjallesat dhe bimt tjera nuk e
kan funksionin e zgjedhjes.
Nse i mshon maces, ajo nuk t prgjigjet, ajo e ka vetm nj funksion me b
miau, ndrsa sa i prket njeriut ai sht i konstruktuar me i zgjedh shtjet, e kjo sht si
rezultat i trurit t mendjes.
STERILITETI ME QLLIM DHE SPIRALJA PR MOSSHTATZNI
Cili sht mendimi i sheriatit n lidhje me sterilitetin me qllim dhe vendosjen e
spirales.
Prgjigje: Haram, haram, haram, dhe ky sht mendim unaninim i t gjith
ekspertve jurist islam, pa marr parasysh kushtet dhe rrethanat, po nse sht n pyetje
(konstatohet) edhe dmtimi i vet mitrs s femrs, sepse dituria e mjekut nuk sht si dituria
e Allahut, femra nuk sht mjet mekanik. Mjekt asnjher nuk munden me dit se kur
Allahu mund tia rikthej shndetin.
Ai i cili furnizon me fmij, mund ti merr t gjith ata (t vdesin) dhe njeriu ka
nevoj pr fmij prsri.
Ndodh q femra lind dy apo tri her por me operacion nga barku, pastaj ne

mendojm se nse edhe njher lind i kanoset rreziku i vdekjes, e pr kt arsye nevojitet
me ndrhy n mitr me vendos spiralen.
Prgjigje: Shejh Sharaviju, prapseprap qndron kategorik n mendimin e tij dhe
thot: Kjo sht sipas llogarive tua, ndrsa Krijuesi i ka llogarit e tij mbi tuat, dhe ti nuk ke
kompetenca aty.
Kshtu sht prgjigjur n kt pyetje e cila ka rndsi t madhe dhe q sht serioze.
Pyetje: po si t lejohet abortimi kur sht n pyetje shndeti i shtatzns ndrsa nuk
lejohet steriliteti me qllim, kur sht e mundur q nse edhe njher jet shtatzn i
dmtohet shndeti?
Prgjigje: Dmtimi, rreziku i shndetit te shtatzna sht e sigurt ndrsa pr at se ka
ndodh n t ardhmen (nse jet shtatzn) sht n diturin e Allahut, dhe sht shtje e
Allahut, e ti nuk ke njohuri pr t, me fjal tjera nuk sht shtje e jotja.
1
Me nj fjal, shpirti i njeriut deprton n embrion pas 120 ditve t shtatznis, dhe patjetr
duhet br dallim n mes t zhvillimit t bimve dhe gjallesave dhe shpirtit.
2
Abortimi sht haram n t gjitha format dhe llojet prpos nse sht n pyetje shndeti i
nns n kohn e shtatznis, e jo nse mendohet se nse mbetet shtatzne n t ardhmen,
sepse kjo sht mendim i yni pr t ardhmen, ndrsa Allahu dshiron t krijoj ka t
dshiron.
3
Pengimi i shtatznis lejohet, me kusht q t bien dakord t dy bashkshortt, e mos me
qen pr shkak t friks s varfris, dhe nse mjeku e vrteton se rrezikohet jeta e nns.
Steriliteti me qllim me t gjitha llojet sht haram, haram, haram pa marr parasysh kushtet
dhe rrethanat.
PRDORZIMI I MASHKULLIT ME FEMRN
Pyetje: Pa marr parasysh qllimin, a lejohet q femra t prdorzohet (t
prshndetet pr dore) me mashkullin?
Prgjigje: Femra nuk lejohet t prdorzohet me mashkullin. Po nijeti qllim para
selamit apo pas selamit.
Natyrisht nijeti para selamit e jo pas tij.
Pastaj Imami i mirnjohur shton:
Po supozojm se ndonjri e ka nijetin e mir, mirpo ligji ligjsohet pr shkak t shumics.
Femra duhet t jet e ndrgjegjshme dhe e turpruar pr t gjith. Kjo sht vija e prer dhe
e trash pr ti ngacmua ndjenjat e nxehta.
RREGULLIMI (HEQJA E QIMEVE) I VETULLAVE T FEMRS

Pyetje: Heqja e vetullave pr bukurin e fytyrs haram apo hallall?
Prgjigje: Sikurse zgjatimi i flokve nse pengon lejohen t shkurtohen.
Muhamedi a.s. ka thn:
I ka mallkuar Allahu heqset e vetullave t tyre, heqset e vetullave t tjerve,
tetoviruesit dhe t tetoviruarat, vendosset e parukave dhe ata t cilt i ndryshojn krijesat e
Allahut.
E ka regjistrua Buhariu, Muslimi, Ebu Davudi dhe Tirmidhiu
Pyetje: Rrobat e gjra, a jan domosdoshmri pr femrn?
Prgjigje: Me kusht q mos t jen t tejdukshme dhe trheqse.
Kjo pr arsye se t gjitha moshat dhe strukturat e shoqris e prcjellin at kur shkon
e vjen, e me at ajo mund ti provokoj ndjenjat dhe epshet e t gjithve, e edhe t pafajshmit,
sepse i nxen ndjenjat e t gjithve, gj q e cila shkakton shtrngimin e gjoksit dhe t
shpirtit.
Pr kt arsye Islami ka pr piksynim q femra t jet e moralshme, q gjat ecjes t jet e
matur dhe fisnike, po q se sht plak, ose jo e bukur dhe e rrudhur.
ZGJATIMI I THONJVE
Ishin n shtpin e Sharavijut, kur nj motr muslimane e pyeti: Zgjatimi i thonjve a sht
haram apo hallall?
Imami i nderuar u prgjigj: Njeriu sht qenie n shkalln m t lart t humanitetit, pra t
mirqenies. Shkurtimi i thonjve sht ligjsua sepse thonjt dhe zgjatimi i tyre sht pr
bishat dhe egrsirat dhe pasi q ka arrit civilizimi nuk ka thonj t gjat, sikurse do mjet
tjetr i cili nuk prdoret vetm pr at ka sht i destinuar, ndrsa nuk prdoret pr dika
tjetr.
Muhamedi a.s. ka thn:
Pes shtje jan natyrshmri: Sunetia (rrethprerja)
Me nj transmetim t rruarit e pjesve t turpshme, shkurtimi i mustaqeve, shkurtimi i
thonjve dhe t rruarit e nnsqetullave.
E ka regjistruar Buhariu, Muslimi, Ebu Davudi dhe Ahmedi
Enesi r.a. ka thn: Na ka prkufizuar, n nj transmetim tjetr Na sht prkufizuar, prej
t Drguarit t Allahut s.a.v.s. shkurtimin e mustaqeve, shkurtimin e thonjve, t

rruarit e nnsqetullave dhe t rruarit e vendeve t turpshme, q mos t jet m shum se 40
net.
Transmeton Muslimi, Ebu Davudi, Nesaiju dhe Tirmidhiu
NJ FEMRS T CILS I PLQEN NJ MASHKULL
Pyetje: Nj femr e plqen nj mashkull dhe dshiron t martohet me t, si
duhet t veproj? A tia paraqet atij dshirn e saj apo jo?
Prgjigje: Ia tregon kujdestarit (prindit) t saj shtjen dhe dshirn e saj.
SHOQRIMI I BASHKSHORTIT ME BASHKSHORTEN N UDHTIM
Sot sht shum leht me udhtuar prej nj vendi n nj vend tjetr, pa lodhje
e pa probleme. Vrapimi pr risk, pasuri dhe sigurimi i ekzistencs pr t part tan ka qen
n hulumtime shkencore, shtje politike, diplomatike, haxh dhe n shtje tjera t
prfitimit t dituris.
sht b shum leht edhe pr do njeri t rndomt qoft edhe jo tepr i zgjuar me u sjell
rreth bots, qytet pr qytet, sa q mundet mos me e kthyer n shtpi disa muaj, bile edhe
vite t tra.
Kt pyetje ia kam parashtruar Muhamed Muteveli Sharavijut i cili sht prgjigjur:
Pr burrin nuk lejohet pr t udhtuar vetm nse nuk sht i sigurt pr vetn e tij, sht
haram, e mos t flasim pr femrn.
ZRI I FEMRS
Pyetje: Zri i femrs a konsiderohet pjes e turpshme?
Po, nse ai z sht pr me trheq mashkullin.
Zoti i Lartmadhruar thot:

Dhe mos flisni me fjal trheqse dhe z trheqs e q me at z t lakmoj ai i cili e ka
zemrn e smur.
A LEJOHET Q PRINDI ME FEJUA VAJTN E TIJ
Kjo shihet qart me qndrimin e Shuajbit me Musa a.s.
Tha: Vrtet un dshiroj q t t martoj me njrn prej ktyre dy bijave t mia, me kusht q
t m shrbesh tet vite, ndrsa nse ti dshiron mund ti plotsosh dhjet vite.
Omeri, po a e di kush ka qen Omeri, Dalluesi i Islamit, Ai me t cilin Allahu e ka
nda t mirn prej t keqes, t vrtetn prej t pavrtets. Vajzn e tij Hafsen ia ka ofrua me
fejuar Ebu Bekrit, mirpo ai se ka pranuar, pastaj ia ka ofruar pr ta fejuar Uthman Bin
Afanit, por edhe ai ka refuzuar. Omeri r.a. pr kt shtje ka ndie dhembje t madhe, dhe
mrzi pas mrzie, pastaj e ka martuar pr Muhamedin a.s..
E kjo ka qen nder pr t sepse sht b nna e besimtarve.
Ebu Hurejre r.a. transmeton se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: Nuk martohet e veja pa e
marr pranimin prej saj dhe nuk martohet beqarja pa u pajtuar ajo.
SHKURTIMI I FLOKVE
Pyetje: A lejohet q femra ti shkurtoj flokt e saj?
Prgjigje: Jo kurrsesi, ... pasi q n ta e sheh bukurin e saj (sht bukuria e saj)
DGJIMI I KNGVE
Pyetje: Cili sht vendimi i sheriatit pr dgjimin e kngve prej kngtarve
dhe kngtareve?
Prgjigje: T largojm nga devotshmria, dhe dgjimi i urdhrave t Allahut, dhe ia humb
njeriut drejtpeshimin.
Nuk ka mirsi prej t mirs pas s cils sht zjarri dhe nuk ka t keqe prej t keqes pas s
cils sht xheneti.
Patjetr duhet me i vendos n peshoj fillimin e shtj eve me prfundimin e tyre.
DUAJA M E MIRA
Cila sht duaja m e mira pr me iu lutur Allahut?
Kur iu sht parashtruar kjo pyetje Shejh Sharavijut sht prgjigjur:
sht duaja t ciln ia ka msuar Pejgamberi s.a.v.s. Aishes :
O Zoti im, vrtet ti je Fals (Ai q i shlyen mkatet), i do falsit, m fal mua.

BURRI I SMUR PSIKIKISHT
Nj grua muslimane m ka drguar nj letr ku krkonte sqarim, si t bisedoj dhe si
t vazhdoj jetn me burrin e saj, pasi q jeta e saj me t sht b e padurueshme dhe
xhehenem. Ajo sht martuar me t kur ai ka qen i shndosh psiqikisht, i menur dhe i
logjikshm, mirpo papritmas sht smur psiqikisht, dhe ka kaluar n skizofreni, kshtu
q ai nuk e kontrollon veten, ndrsa edhe mua m sht b jeta e padurueshme dhe
xhehenem.
Si t veproj nuk di?
Un dshiroj shkurorzim, por pyetja sht a kam t drejt apo jo?
Kjo pyetje m ka impresionuar shum, dhe kam thn Subhanallah. Kur njeriu mendet,
nuk vlen asgj, dhe farefisi m i afrt ikin dhe largohen prej tij.
Ia kam parashtruar kt pyetje Shejh Sharavijut i cili u prgjigj:
E parashtron krkesn te Kadija (gjykatsi), pastaj tha: Kjo sht e met, e cila nevojitet t
identifikohet.
FOTOGRAFIMI
Disa dijetar vllezr musliman thon se fotografia sht absolutisht e
ndaluar-haram, sepse fotografia i pengon Melekt me hy n shtpi, sikurse i pengon Qeni,
ashtu sikurse i ka thn Xhibrili alehjis selam Pejgamberi s.a.v.s. Ne nuk hyjm n
shtpin ku ka fotografi dhe qen. Kt shtje e kan marr n mnyr absolute. Mirpo ne
nse shikojm urtsin e fikut dhe t sheriatit shohim se Hadithi ka pas pr qllim n
pikturat t cilat i pikturon njeriu. Pr kt arsye kt pyetje ia kam parashtruar Imamit t
mirnjohur Muhamed Muteveli Sharavijut i cili u prgjigj:
Fotografimi sht harmonizim dhe n prputhshmri me origjinalitetin, n t nuk ka
cungim, mangsi apo ndryshim nga origjinaliteti.
Shejh Sharaviju mendon se fotografimi nuk sht gj prderisa nuk i shmanget dhe
nuk cungohet nga origjinaliteti.
NGRNIA HAPTAS DITN N RAMAZAN
Cili sht vendimi i sheriatit pr personin i cili han haptazi ditn gjat muajit
ramazan?
Prgjigje: I trhiqet vrejtja (dnim pr kundrvajtje).
TAZIR, sht dnim edukues, me t rna, me mallkim, ndrprerja e
marrdhnieve me t ose me internuar.
Aktivizimi i ktij dnimi (TEAZIRIT) sht obligim n do mkat, dhe sheriati nuk e ka
prkufizua kt lloj dnimi, pr kt arsye nuk ka kompensim si sht rasti i vjedhjes, kur
nuk e arrin shumn pr tiu pre dora (NISABIN), apo prekja e femrs s huaj, puthja e saj,

sharja e muslimanit (po jo akuzim pr prostuticion) t mshuarit, rrahja pa lnduar ose pa u
thyer ndonj pjes trupi.
Ligjet e TEAZIRIT jan: Nse sht rrahje mos me qen m shum se dhjet t
rrahura me shkop. Kjo, nga thnia e t Drguarit t Allahut s.a.v.s. ku thot: asnjri prej
juve mos t dnoj m shum se 10 shkopinj.
Asnjri mos t shkopohet m shum se me 10 shkopinj, prpos me dnim prej dnimeve q
i ka parapa Allahu.
MUTEFIKUN ALEJHI
Gjykatsi duhet t marr prcaktimin e dnimit t TEAZIRIT sipas asaj q ai e parasheh m
t prshtatshme. Nse sht sharje, mjafton masa ndshkuese nnmim, por nse sht
burgim nj dit e nj nat, t jet ndshkim pr edukim, pra si mas edukuese.
USHQIMI I PAR I BANORVE T XHENETIT
Cili sht ushqimi i par me t cilin do t ushqehen xhenetlinjt?
Kur sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr kt shtje sht prgjigjur: Yndyra e
mushkrive t peshkut .
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. : cili sht ushqimi n prgjithsi:
sht prgjigj: U prgatitet atyre mshtjerr e xhenetit e cila sht ushqye prej xhenetit.
MUTEFIKUN ALEJHI
Cili sht pija e tyre:
sht prgjigjur: Pije nga burimi i quajtur Selsebil.
E KA REXHISTRU MUSLIMI
DNIMI N VARR PR T PRMBYTURIT N UJ, T DJEGURIN DHE T
COPTUARIN (T CILT NUK VARROSEN)
A dnohet n varr i prmbyturi n uj, i djeguri, i coptuari t ciln e han egrsira
dhe ia shprndajn pjest e trupit?
Prgjigje: Po, jep prgjigje n varr me t gjitha pjest e tij, Zoti i Lartmadhruar n
Kuranin fisnik ka thn: Ne ve e kemi ditur sa dhe ka prej tyre pakson dhe tret toka,
dhe te ne sht libri i sigurt dhe i ruajtur.
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.: O i Drguari i Allahut: Si do t na tuboj
Zoti yn pasi q t na bartin errat pjest tona dhe t hajn egrsirat prej trupave ton?
Muhamedi a.s. sht prgjigj: Po ju tregoj se kjo sht e gjith n kompetencn e
Allahut. E tr toka shikohet (kontrollohet) nga qielli dhe ajo sht si copz e lagur dhe i
thuhet: Mos gjallro fare, pastaj Allahu i thot qiellit, nuk t kan mbetur vetm pak dit,
pastaj Allahu e kontrollon at dhe ajo sht si nj gllnjk (pik uji). Pr Zotin, Ai ka
mundsi t ju tuboj prej uji, ashtu si i tubon bimt n tok.

(E ka regjistruar Ahmedi)
NAMAZI I MESM
sht pyetur Muhamedi s.a.v.s. pr namazin e mesm, ka thn: Ai namaz sht
namazi i ikindis.
sht pyetur: Cili namaz sht m i vlefshmi?
sht prgjigj: M i gjati me lutje e prkushtueshmria.
E KA REXHISTRU AHMEDI
A ka ndonj moment ku robi i Allahut sht m afr Allahut se n momentet tjera?
Muhamedi a.s. ka thn: Po, momenti i thell dhe i mesit t nats.
E KA REXHISTRU NESAIJU
VLERA E DITS S XHUMAS
Cila sht vlera e dits s xhumas
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. , pr far arsye sht vlersua dita e xhumas nga
ditt tjera?
sht prgjigj: Sepse n kt dit sht krijua Ademi prej dheut, n kt dit do t
jet dita e krisms s kiametit, n t do t bhet ringjallja, n tri ort e fundit sht nj or
n t ciln Zoti e pranon duan e lutsit.
Po ashtu Muhamedi s.a.v.s. pr orn n t ciln pranohet duaja n ditn e xhumas.

sht prgjigj: Prej kur fillon falja e namazit e deri t prfundon.
Nuk ka kundrthnie n mes t ktyre dy haditheve sepse ora e pranimit t lutjes sht ora
e fundit t dits, pra pas ikindis, koha (ora) n t ciln falet namazi i xhumas sht koha
e cila ka prparsi pr pranimin e lutjes, ashtu sikurse xhamia e par e cila sht ndrtua pr
lutje e devotshmri sht Mesxhid Kuba, ndrsa Mesxhide i Pejgamberit s.a.v.s. ka
prparsi, pra nse sht n pyetje falja e namuzeve nafile n ndonjrn prej ktyre dy
xhamive, prparsi ka xhamia e Pejgamberit s.a.v.s. .
ZEKATI I FITRIT
Zekatul fitri sht vaxhib ajn pr muslimant, kjo argumentohet me thnien e Ibn
Umerit r.a.: Muhamedi a.s. e ka b obligim Zekatul fitrin e Ramazanit nj sa prej hurmeve,
nj sa prej grurit qoft pr robin, t lirin, mashkullin, femrn, t voglin ose t madhin prej
muslimanve.
MUTEFIKUN ALEJHI
Pyetje: Urtsia apo arsyeja e Zekatul fitrit?
Prgjigje: Pastrimi i muslimanit prej shtjeve t cilat kan pasur lidhje me fjalt e kota dhe
t ndyta, e gjithashtu mos me ndodh q n ditn e Bajramit t varfrit me krkua lmosh,
por para kohe me iu ndihmua atyre.
Ibn Abasi r.a. transmeton se i Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka b obligim pr pastrimin
e agjruesit nga fjalt e kota dhe t ndyta dhe ushqim pr t varfrit. E KA REGJISTRUAR
EBU DAVUDI IBN MAXHE DHE E KA VRTETUAR HAKIMI
Muhamedi a.s. ka thn: N kt dit mos lejoni q t krkohet lmosh prej tyre (t
varfrve).
BEJHEKIU ME SENED T DOBT
URINA N VENDURINIM (FSHIKZ)
Urina tubohet n trupin e njeriut (n qesen e urins) dhe pr t shprthyer nuk e lejon
rregullimi i organizmit, i cili vepron nn komandn e sistemit nervor, SEMPTAVIJ dhe
GJARISEMPTAVIJ.
Nga kjo, sistemi nervor sht baza qendrore, e cila jep urdhr t drejtprdrejt kanalit
t urins, pr tu hapur (liruar) ose pr tu mbyllur, n kushtet e rndomta. Dhe nuk lejon q
urina t kaloj nga ato, pos nse ndodh ndonj smundje psikike (e sistemit nervor) ose
smundjet tjera t kanalit t urins, ose ato pjes t sistemit nervor dobsohen ose
shkatrrohet dhe nuk mund t dirigjoj apo t kontrolloj urinn.
Shumica e t smurve prej smundjes prostate, t cilt lngojn nga ndezjet e teprta, t
cilat jan t pashrueshme ose vetm t smurt me Prostat ankohen me daljen
e pikave t urins pa dshirn e tyre, gj q shkakton prishjen e abdesit t tyre. Ky sht
shkaku pse e pyes t nderuarin Imam Shejh Sharavijun.
Prderisa urina sht n kanalin e urins nuk e prish abdesin dhe gusulin, e cila ve
sht n trup t njeriut, ather pse pikat e urins prishin abdesin, pasi q dalin nga organi
seksual pas marrjes s abdesit. A nuk sht kjo njsoj sikurse urina n kanalin e urins, i cili
nuk ndikon n prishjen e abdesit?
femra?
Imami i nderuar, Shejh Sharaviju u prgjigj:
Prderisa urina sht n kanalin e urins, pra n trup ajo e luan rolin dhe detyrn e tij, gj q
sht e domosdoshme t jet aty, prderisa del prej kufijve t brendshm n kufijt e
jashtm bhet i pavlefshm dhe i pa prdorur, e q trupi m nuk ka nevoj pr t.
Pr kt arsye, urina e prish abdesin nga arsyeja e daljes nga brendsia, pasi q sht
shndrruar n tepric, flliqsir dhe e paprdorshme, t ciln e ka dbuar trupi i njeriut nga
brendsia. Shembulli i saj sht si shembulli i mbeturinave.
Zoti e shprbleft imamin, dijetarin dhe Shejhun ton me t mira.
PUTHJA E HAXHERUL ESVEDIT
Pasi q ia kam parashtrua kt pyetje t nderuarit Muhamed Muteveli Sharavijut
sht prgjigj: Puthja e haxherul esvedit sht ligj i vrtetuar. Pastaj sqaron: Adhurimi
edhe pse nuk i dihet shkaku e ka urtsin e tij.
Urtsia dhe arsyeja e adhurimit sht n at se mjafton q sht prej Allahut.
Allahu nuk e obligon asknd tjetr, pos ato q i do.
Obligimi prej Allahut sht nder pr robin e tij.
Shejh Sharaviju n fund thot: sht shum interesante shtja e besimtarit me Zotin e
tyre. Allahu e obligon at q e do, dhe secili obligim nuk ka vshtirsi.
DNIMI ME BURG N ISLAM
Pyetje: A ka dnim me burg n Islam?
Prgjigje: Jo, nuk ka pas burgje n kohn e t Drguarit t Allahut s.a.v.s., por ka pas
internim dhe ka qen i caktuar vendi i internimit.
Pr kt arsye, burg n kuptimin bashkkohor nuk ka pasur.
Muhamedi a.s. e ka burgos mkatarin n at form (pa e burgosur) sepse askush nuk i ka fol
atij, ka ardhur e ka shkuar pa i folur askush, sikurse ka qen rasti me tre t cilt nuk kan
shkuar n luft.
Ebu Lubabete e ka burgos veten e tij vet, n at form, sa q e ka lidh veten n nj
vend, pra e ka burgos veten dhe shtpin e tij dhe ka thn: Nuk do t zgjidhem, dhe nuk do
t lviz nga ktu derisa t vjen i Drguari i Allahut s.a.v.s. dhe m zgjidh dhe m liron
nga ktu.
T NDALUARIT E ARIT DHE MNDAFSHIT PR MESHKUJT
Pyetje: Cila sht arsyeja e ndalimit t arit dhe mndafshit pr burra e jo pr

Prgjigje: Kjo sht dituri e cila edhe nse dihet nuk t bn dobi, po edhe nse nuk
msohet nuk do t dmton.
Mos pyet pr arsyen (urtsin) sepse kusht sht te pyetja pr ligjsimin e nj shtje q
urdhrmarrsi me qen i barabart me urdhrdhnsin. Njeriu patjetr duhet t pranoj
urdhrin, sepse Allahu e ka urdhruar ashtu.
Urtsia e do shtjeje sht se Fukahat n rend t par kan vepruar ( e kan krye
urdhrin) pastaj e kan kuptuar shkakun, arsyen dhe urtsin, pastaj kan thn dhe nuk kan
dyshua asnjher n at ka kan veprua, pra pr ta kuptua shkakun dhe arsyen.
Esenciale sht se un n rend t par e pranoj urdhrin, i prmbahem asaj sepse
Allahu m ka urdhrua pr at shtje, e tek pastaj hulumtoj pr shkakun, arsyen dhe
urtsin e atij urdhri.
Transmeton Buhariju. Muslimi dhe Ahmedi se i Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka ndalu
unazn e arit.
Transmetohet nga Ibn Abasi r.a. se i Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka pa unazn e arit n
dorn e nj njeriu dhe ia ka hequr e ia ka gjuajtur dhe ka thn: A dshiron q ndokush prej
juve me u djeg n gaca t Xhehenemi, pr shkak se e mban n dorn e tij.
Pasi q ka shkua i Drguari i Allahut s.a.v.s. i kan thn atij njeriu merre unazn dhe
shfrytzoje pr dika tjera, por ai ka thn: Jo, pr Zotin nuk e marr kurr, pasi q ve e ka
gjuajtur i Drguari i Allahut s.a.v.s.
Transmeton Muslimi, Ibn Habani, dhe e ka vrtetuar Taberaniju.
Transmetohet nga Abdullah Ibn Umeri se Pejgamberi s.a.v.s. i ka pa disa prej Sehabeve me
unaz t arit, dhe ia ka hequr atyre, dhe e ka gjuajt, dhe e ka marr unazn e hekurit, e ka
thn: Kjo (unaza e arit) sht sherr, kjo sht stoli e banorve t Xhehenemit, pr at arsye
edhe e ka gjuajtur. Kur njri prej Sehabeve e ka marr unazn e argjendit, ka heshtur.
TRANSMETON AHMEDI, BUHARIU ME SENEDIN E MIR DHE T VRTET.
Po ashtu transmetohet se Muhamedi s.a.v.s. ka thn: Kush beson n Allahun dhe n ditn
e gjykimit mos t vesh rroba t mndafshta dhe mos t mbaj ari.
TRANSMETON AHMEDI NGA EBI IMAMETI MERFUAN ME SENED HASEN
MOSAGJRIMI I RAMAZANIT GJAT UDHTIMIT
Pasi q n koht e sotshme udhtimi sht i lehte, komod dhe me pa vshtirsi pasi q
jan mjetet e transportit t cilat pr nj koh t shkurt kalohen me qindra e mij ra
kilometra, a e ka t drej tn e lehtsimit pr mos me agjrua n udhtim gjat ramazanit?
Prgjigje: Mos e krahaso udhtimin e djeshm me udhtimin e sotm por krahaso:
Udhtimin e djeshm me vendqndrimin e djeshm.
Udhtimin e sotm me vendqndrimin e sotm.

NJ MASHKULL KONTAKTON SEKSUALISHT ME NJ FEMR E PASTAJ
MARTOHET ME T
Nj njeri ka b zina me nj grua pastaj martohet me t, fmija i lindur sht i tij n
sheriat, apo vetm si respekt sikur ndaj do fmije, e mos me marr mbiemrin e tij. Ai
sht i tij dhe e merr mbiemrin e tij. Kjo me mendim unanim t dijetarve (IXHMA).
PRANIMI I ADHURIMIT DHE SHEJTANT
Kam nj shok t mir, t sjellshm dhe personalitet i rrall, ai bn adhurim t
sinqert vetm pr Allahun e Lartmadhruar .
Gjuha e tij sht e pastr, asnjher nuk flet fjal amorale, nuk i afrohet punve t kqija
asnjher. Ndoshta kjo edukat sht shkak i rrethit t pastr ku sht rritur e edukuar.
Dhembshuria pr t, dhe dashuria pr t m ka shty ta pyes Imamin e nderuar Shejh
Sharavijun: A sht e mundur q adhurimi i sinqert vetm pr Allah, dhe nijeti i pastr i
adhurimit me qen, mirpo prkundr ksaj Allahu mos ta pranoj?
Po !! shejtani ndrhyn n njeriun e mir, ndrhyn n punn dhe aktivitetin e tij,
sepse shej tani vazhdimisht tenton n ibadetin e t devotshmve dhe t sinqertve.
Zoti i Lartmadhruar thot: Do t qndroj te ta, dhe derisa ata jan n rrugn tnde t drejt.
Pra, sht e mundur q shejtani t ndrhyn dhe ta vleftsoj adhurimin e robit t mir, Zoti
na ruajt nga e keqja e shejtanit. O Zot na prano veprat, vrtet Ti je i ditur i dgjon.
Cila sht arsyeja e obligimit t xhematit n namazin e xhumas?
Obligimi i xhematit n namazin e xhumas, si mendon Sharaviju sht se Allahu ka
dshirua q s bashku me dashur Zotin e Lartmadhruar vazhdimisht, ndrsa me dashur
Zotin ve e ve n namazet tjera, e kjo se adhurimi dhe dashuria duhet t manifestohet para
Allahut t Lartmadhruar pa dallim dhe t gjith s bashku, nga kjo rezulton se njerzit
duhet me qen t barabart, dhe nuk lejohet kryelartsia dhe apriori.
Pastaj Imami i nderuar vazhdon:
Sikurse Allahu i Lartmadhruar dshiron t na thot: Un dshiroj q t gjith s bashku ta
tregoni dashurin dhe adhurimin ndaj meje, ashtu q t mos e sheh i dobti t fortin, dhe t
gjith s bashku t prulur n sexhde, dhe se t gjith njerzit jan t barabart para Allahut
n adhurim. Pr kt arsye e ka ligjsua, me fjal tjera e ka b farz q t jet xhemati n
namazin e xhumas, q do t thot nj her n jav me pastrua veten nga kryelartsia sepse
kryelartsia sht cilsi e rrezikshme e njeriut.
Pastaj Imami i mirnjohur vazhdon:
Kt adhurim Zoti i Lartmadhruar ve na ka tregu n suretu FATIHA ai na mson n
kt sure me thn: Vetm ty t adhurojm dhe vetm prej Teje ndihm krkojm. Pastaj
pason duaja Na udhzo n rrugn e drejt. Mirpo ti bn dua pr veten dhe pr tjetrin ,
tjetri bn dua pr veten e tij dhe pr ty. Dhe secili prej xhematit ka b dua pr njri-tjetrin,
pse ndoshta, njri prej atij xhemati ka qen i mir dhe i sinqert, e atij i pranohet lutja, e kur
ti pranohet lutja atij, ai ka b lutje pr t gjith. Zoti i Lartmadhruar me fisnikrin e tij ia
pranon lutjen t gjithve pr nder t disa t mirve n at xhemat.
Pse Zoti i Lartmadhruar ka urdhrua me u shprnda n fytyrn e toks pas namazit t
xhumas. A do t thot se pr kt ka ndonj urtsi?
Imami i nderuar Shejh Sharaviju thot:
Nse prqendrohemi n ajetin e Zotit t Lartmadhruar:
O ju t cilt keni besuar, kur t thrritet ezani pr namazin e xhumas shpejtoni me zell n
prkujtimin e Allahut (faljen e namazit) dhe ndrpriteni shitblerjen (dhe do veprimtari
tjetr). Kjo sht m e mira pr ju nse e dini. Dhe pasi t prfundoj namazi shprndahuni

npr tok dhe hulumtoni t mirat e Allahut, dhe kujtojeni Allahun shum q t bheni
fitimtar
(El-Xhumua, 10)
Shohim se koha e njeriut duhet t jet e prqendruar n dy shtje: N mes
shfrytzimit t begatis, pra prfitimi prej tij dhe angazhimit n vet begatin.
shtja e par: Kur t bhet thirrja pr namaz ditn e xhumas, shpejtoni n falje t
namazit duke prkujtua Allahun, dhe shtja e dyt: Dhe shprndahuni n tok. Shprndarja
n tok ka pr qllim udhheqjen n tok. Pra aktiviteti dhe puna n tok sht pjes e
planprogramit t Allahut t Lartmadhruar, dhe prderisa shprndarja n tok pr jetes
duhet t jet pr at ka i nevojitet njeriut n rend t par, e ajo sht rizkufurnizimi.
Pastaj Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe ecni mbi siprfaqet dhe ant e saj (toks) dhe
hani prej furnizimit t tij.
A sht aktiviteti i njeriut dhe ecja npr siprfaqen e toks e cila sjell rizkun-
furnizimin?
Imami, Shejh Sharaviju thot: Jo.... Sa njerz duke punua kan dshtua. Mos mendo
se angazhimi dhe puna n tok t sjell rizkun-furnizim, por ajo te shpija te rizkufurnizimi i
cili sht i krijuar dhe prgatitur n tok .
Allahu pr kt na sqaron:
Dhe sikur dshiron t na tregon se rizku-furnizimi sht i fshehur n tok, ndrsa
puna jote nuk e krijon at-rizkun, por vetm t shpie tek ajo.
Dhe kjo arrihet me adhurimin e prbashkt dhe t vazhdueshm n ditt e xhumas.
GJUHA E KURANIT A SHT PO E NJJTA GJUH E ALLAHUT
Kurani i shkruar n mus-haf, t cilin e kemi sot a sht po e njjta fjal e Allahut t
Lartmadhruar, apo ndoshta Allahu ka tjetr t folur e jo kt t ciln e kemi t shkruar dhe
e kemi n duart tona.
Jam prgjigjur n kto pyetje n librin ton: Mrekullia logjike n Kuran dhe e kam
sqarua mendimin e Ibni Sinas n lidhje me kt shtje i cili nuk e pranon at fjalt e
Kuranit t shkruara n mus-haf jan po t njjta fjal (gjuh) t Allahut. Ai mendon se
Allahu ka t folur t ciln ne njerzit nuk e dimi.
Z quhet fonimi i prodhuar prej shtrngimit t zrit.
Shkronjat nuk jan asgj tjetr, pos tingull formues t cilat fillojn prej piknisjes s
formimit t zrit, e cila sht cilsi e prodhuar prej gjuhs s njeriut, e cila posarisht sht
pr formim zrimi dhe nprmjet prbrjes s tij organike dhe fiziologjike e cila bllokohet
n trup prkufizohet pr t formuar organin pr t kryer rolin e tij prej organeve t gojs,
fytit, gjuhs, tejzave t zrit, t gjitha kto jan mjete t t folurit dhe mjete q formojn
zrimin dhe fjal.
Pastaj Ibn Sian thot: sht e pamundur q fjala e Allahut t Lartmadhruar t
prkufizohet apo t prcaktohet me organet fiziologjike n form dhe mnyr mekanike, pra
trupore.
Do t ishte mir q kt pyetje tia parashtroj Imamit t mirnjohur, Muhamed
Muteveli Sharavijut, pr ta shikuar ka mendon ai lidhje me kt.
Imami i mirnjohur tha: Kurani sht i shkruar n Mus-haf me shkronjat dhe formn
e tij prej Allahut t Lartmadhruar, me t njjtn gjuh dhe na ka sjell argumente mendore,

logjike dhe filozofike. Ai pastaj vazhdon e thot: Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Thuaj Ai Allahu sht Nj. Pra, ti e pranon prej Atij, i Cili t ka urdhruar dhe Ai sht
sipror ndaj teje kur thot: Thuaj kshtu .... Mjafton pr ty q ai ka thn fjal me t ciln t
sht drejtuar ty.
Thansi e ka thn nj fjal, por nuk sht trsia e t folurit t tij n prgjithsi.
Mirpo metodologjia e Kuranit nuk sht kshtu, thot: Thuaj: o ju besimtar, .... Dhe
thuaja se i Drguari i Allahut nuk ka t bj me kt, absolutisht n kt shtje. Nuk ka
qasje n kt, por vetm e pranon kt fjal (urdhr) prej Allahut dhe e prcjell prej
Allahut tek njerzit. Pr kt arsye ai na thot fjal, t cilat jan drejtprdrejt fjal t tij, pra
ligjrat e drejt prej fjals s Allahut t Lartmadhruar.
Pra t ekzistuarit e tekstit kuranor n shumicn e ligj eve Thuaj sht argument se i
Drguari i Allahut e ka marr at fjal tekstualisht, e nuk e ka marr vetm kuptimin e
tekstit. Nuk sht se i ka ardhur n zemr si sht rasti me hadithin. Jo. Por sht fjal me t
ciln Allahu ka urdhruar Thuaj .
Isha i knaqur m par me mendimin e filozofit t menur t kohs s tij Ibn Sinas.
Mirpo pasi bisedova pr kt shtje me Shejh Sharavijun, u pajtove me mendimin e tij
dhe i jap prioritet mendimit t tij, sepse sht m i prafrt me mendjen dhe logjikn.
Kur ti kthehesh n drejtim t Atij i cili sht m i lart se tij dhe ai t drejtohet me Thuaj
kshtu. Kjo mjafton q ai sht duke tu orientua me fjal t t folurit.
DREJTSIA SHT BAZ E SUNDIMIT
Nj dit isha n shtpin e Muhamed Muteveli Sharavijut dhe diskutonim pr nj
shtje shum t rndsishme e ajo shtje sht prej tregimeve m t mira dhe m t
bukura t Kuranit. E keni lexuar dhe e keni msuar at gjuhsisht, shkencrisht, e kemi
shikuar edhe n aspektin shoqror dhe n t gjitha ant tjera.
I kam thn Imamit t nderuar: T gjith e dim se Sulejmanit iu sht dhn pushtet dhe
pejgamberit. Kjo sht nder dhe dallim prej Zotit t Lartmadhruar. Mirpo ai me
Hudhudin (pulbardhn) ka ndodh n nj pozit shum t vshtir, sa q ka thn: Nse
ajo (pulbardh) nuk vjen me ndonj lajm q e arsyeton vonimin e saj, dhe q ai arsyetim t
jet i fuqishm do ta dnoj me nj dmit t rnd ose edhe do ta pres, n t kundrtn vjen
me arsyetim t fuqishm do t jet e lir. Kjo sht drejtsia, me fjal tjera ashprsia pr
drejtsi.
Iu afrua pulbardha dhe qndroi jo fort larg prej tij, pra nuk ka thn u afrua dhe
qndroi afr tij. Cili sht dallimi n mes t jo fort larg dhe afr. Hudhudi iu afrua
frontit t Pejgamberit dhe i tha: Kam shkel dhe kam deprtua n nj vend ku ti nuk ke shkel
dhe nuk ke deprtuar. Kjo tallje e madhe e Hud-hudit, na tregon se ajo e ka kritiku
dhe i ka thn se ai sht i paditur, pse ka pasur pr qllim me thn: Ti, me gjith at se je
Pejgamber, ke sundim i ke nnshtruar xhint dhe shejtant.
Prapseprap un di at q nuk di ti, me gjith prgatitjen dhe fuqin tnde.
Lirisht mund t themi se sundimi i Sulejmanit a.s. ka qen sundim i drejtsis dhe lumturis,
dhe sht vrtetuar se po t kishte qen Sulejmani mizor, do ta kishte prer (ekzekutuar)
Hud-Hudin, dhe nuk do ti kishte dhn mundsi me b bla-bla zotris s tij. T cilit
Allahu i ka dhuruar asi sundimi q n sundim i ka pasur xhint dhe shejtant.
Me kt gjuh t ashpr prej Hud-Hudit kuptojm se sundimi me forc n shtetin e
drejt, i lejohet t shprehurit e lir, diskutimi i lir, paraqitja e mendimit dhe refuzimi i
ndonj mendimi.

Zoti i Lartmadhruar thot:
Ai bri kontrollin e rreshtave t shpendve dhe tha: ka sht puna me mua q Hud-Hudin
nuk po e shoh? Apo sht prej atyre q mungojn. Pa dyshim se kam pr ta ndshkuar ose
do ta therri, ose (zgjidhja e saj sht) do t m sjell arsyetim t qart.
(El-En am, 20-3 1)
Pastaj vazhdon me paraqitjen skenike t Kuranit mrekullueshm, duke sqaruar: Por
pupza nuk u vonua gjat (ve arrit dhe) tha: Kam qndruar, kam shkelur dhe kam siguruar
lajm q ti at lajm nuk e di dhe at vend nuk e ke shkelur, pra po vij tek ti nga vendi Sebei
me lajme t vrteta.
(En-Neml, 22)
Imami i mirnjohur, Sharaviju thot:
Me t vrtet kjo sht ngjarje, e cila tregon drejtsin dhe cilsin e sundimtarit t drejt.
Fuqia vrtetohet me drejtsi. N tregimin e shpendit sht e akuzuara, mirpo Sulejmani a.s.
nuk ka mundur ta ndshkoj shpendin me ndshkim t padshiruar edhe pse ka pasur fuqi,
sundim dhe ka qen Pejgamber.
Sulejmani a.s. patjetr ka qen dashur ti kuptoj rrethanat e t gjykuarve t
qytetarve t tij, edhe pse nuk kan qen njerz, e pastaj at q e ka kuptuar ta realizoj n
praktik, pr kt arsye Sulejmani a.s. nuk ka marr vendim n munges t Hud-Hudit kur e
ka akuzuar, por ka pritur deri sa t kthehet, t jet prezent, e tek pastaj t filloj gjykimi.
E kur u kthye Hud-Hudi prej perandoris s Sebeit ka sjell befasi, ka pa aty dika
ka e ka neveritur, pra ka pa njerz duke adhuruar t tjer pos Allahut, pra kan adhuruar
diellin n vend t Allahut. Pastaj Shejh Sharaviju sqaron befasin e Hud-Hudit, sepse ajo
ka qen befasi natyrshmrie, sepse ajo ka pasur t drejt, dhe e drejta sht e fuqishme dhe ajo
sht br e fuqishme, dhe fuqin e saj e paraqiti dhe dshmoi n gjyq.
Pyetje: Njeriu i cili sheh dika ka sht e dobishme pr popullin e tij dhe pr
shoqrin e tij, a duhet t krkoj leje, apo duhet t veproj, e mos ta humb rastin pr t
br pun t hajrit?
Prgjigje: Shejh Sharaviju, Zoti e nderoft thot: Kur njeriu sheh se sht mir pr umetin
dhe popullin e tij le ta punoj pa krkuar leje pr at pun t mir, pr t mos e humbur
rastin.
PERSONALITETI I MUSLIMANIT N ISLAM
Islami ka ardhur pr ta harmonizuar jetn e njeriut n gjithsi, pr ti harmonizuar
raportet shoqrore dhe pr ta ngritur shoqrin prej injorancs verbuese. Pasi q besimtari
sht guri themelor i shoqris, struktura e tij sht struktur natyrore, precize dhe prej
elementeve m t rndsishm t shoqris komplete.
Duke u nisur nga kjo logjik parashtrohet nj pyetje: Cila sht prbrja e besimtarit
n islam si gur i par dhe shtyll kryesore dhe element i gjall i shoqris islame?
Imami i mirnjohur, Shejh Sharaviju prgjigjet:
Struktura e islamit sht i tr aktiviteti prej aktiviteteve t jets pr t adhuruar Allahun.
Pr kt arsye shohim se Islami parashtron shtje, t cilat t tjerve as q u ka shkuar
mendja atyre t cilt dshirojn pr t prpiluar kushtetuta pr t mirn e njerzimit.
Shembull: Islami e obligon udhheqsin Islam q t verbrit ti caktohet nj
udhrrfyes q sheh, e ai udhrrfyes t ket pag prej arks shtetrore.
Pa ashtu ai i cili ua shkurton flokt njerzve, patjetr ai nuk duhet t punoj berber
ditn t ciln ha hudhr apo qep, sepse frymmarrjet e atij i cili i shkurton flokt, pra
frymmarrjet e berberit dhe hundorzimi i tij gjat shkurtimit t flokve t myshteriut kalon

te hunda e myshteriut.
Po ashtu Islami e ka parapa q njeriu, i cili gatuan miellin pr ti prgatitur buk
njerzve, patjetr ta vendos mburojn n goj dhe n hund, ashtu si veprojn mjekt
gjat operacionit, se ndoshta mund t teshtij, e teshtima ngjitet n brum t buks.
Pyetje: Cili sht qllimi q n dhjet ditve t fundit t Ramazanit t qndrohet n Itikaf?
Prgjigje: Kur shohim se Zoti i Lartmadhruar i ka thn Pejgamberit s.a.v.s. q n dhjet
ditt e Ramazanit t qndroj n Itikaf, gj q sht sunet; kjo pr t ngritur dhe lartsimin
ngarkess me obligime dhe dshira q muslimani t jet sa m i pastr. Pr arsye se
Ramazani e ushtron njeriun pr tu larguar prej ushqimeve t cilat kan qen hallall m
par.
Pasi q qndrimi i dhjet ditve t fundit t Ramazanit n Itikaf sht sunet. Njeriu
ka t drejt t zgjedh ose t qndroj n shtpin e tij pran familjes s tij, ose t trhiqet
prej bashksis familjare. E kjo pr arsye q njeriu t ushtrohet q disa dit tia kushtoj
Allahut q t ushtrohet ta pastroj shpirtin dhe ta bj t kulluar q t ngritet edhe me trup
edhe me shpirt lart.
Pyetje: A do t thot kjo q t ushtrohet njeriu pr udhtim tjetr ose pr ndonj qllim
tjetr?
Prgjigje: Po, sht ushtrim pr udhtim tjetr, e ai udhtim sht udhtimi pr n Haxh, n
shtpin e Allahut. Nga kjo shohim se Itikafi sht ushtrim devotshmrie pr kryerjen e
detyrave t Haxhit n shtpin e Allahut n Bejtul-Haram.
DSHIRA DHE FUQIA
Zoti i Lartmadhruar thot: Vrtet, shtja e Tij sht q kur t dshiron dika,
vetm thot bhu dhe ajo bhet.
Po ashtu thot: Dnon cilin do, dhe fal cilin do, dhe furnizon cilin do.
Fuqia absolute n dshirn e tij a ka ndonj urtsi dhe cila sht urtsia e ksaj dshire n
shtjen e besimit?
I nderuari Shejh Sharaviju prgjigjet:
Ky sht kulminacioni i fuqis. Kto ajete na trheqin vrejtjen dhe na tregojn se pr
Allahun nuk ekzistojn shkaqet t cilat dirigjojn apo prcaktojn dika. Po t kishte pas
ndonj shkak Zoti i Lartmadhruar do t na kishte thn neve: Kur t dshiron dika, e

prgatit at ia prcakton shkaqet pr ta br. Por fjala bhu do t thot se aty nuk kan
ka t krkojn shkaqet dhe se sendet krijohen vetm duke thn bhu.
Zoti i Lartmadhruar i dhuron cilit do (fmij) vajza dhe i dhuron cilit do (fmij)
meshkuj dhe thot dhe e bn cilin do steril (pa fmij).
Prkundr asaj se Zoti i Lartmadhruar e ka prcaktua shtatznin e cila nuk bhet pa
bashkimin e mashkullit dhe femrs, mirpo fuqia e tij e bn cilin do steril q do t thot
ndrpriten shkaqet me dshirn e Allahut-Subhanallah.
Fuqia e tij absolute, nuk komplikon asgj, sepse ai vet i krijon shkaqet dhe se Zoti i
Lartmadhruar sht Ai i cili krijon me dhe prej shkaqeve, por ai n t njjtn koh mund t
krijoj edhe pa shkaqe.
LIDHJET DHE FRYRJET N NYJE
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
"
Thuaj: I mbshtetem Zotit t agimit,
Prej dmit t do krijese q Ai e krijoi.
Dhe prej errsirs s nats kur ngryset plotsisht.
Dhe prej dmit t atyre q lidhin dhe fryejn nyja.
Edhe prej dmit t smirkeqit kur sipas smirs vepron

.
(Felek: 1-5)
ka jan kto nefathati fil ukad?
N lidhje me komentimin e ktij ajeti fisnik Imami i mirnjohur, Muhamed Muteveli
Sharaviju thot:
Nse kt e interpretojm se jan magjit-sihret apo nyejt e sehirbazve, dijetart
kan marr kt qndrim. Po ashtu kan marr t njjtin qndrim n lidhje me ajetin dhe
nga ziliqari i cili bn zili, i cili ajet pason pas ajetit t lartprmendur.
Dijetart kan dhn mendim se ktu jan paraqitur dy pika n t cilat t
logjikshmit jan prqendruar n to. Si me qen dika ka bn magji dhe dika q bn zili.
Pasi q t logjikshmit nuk e pranojn magjin, kam thn se magjia nuk ekziston
absolutisht, sepse sipas tyre nuk e pranon logjika e tyre. Po ashtu nuk e pranojn termin
zili, sepse nuk e pranon logjika e tyre.
Dhe ashtu si mendon drejtimi logjik ata me kt kan pr qllim nijetin e mir.
Mirpo civilizimi, kultura e sotme dhe zhvillimi bashkkohor n lindje e n perndim t
vendeve islame, t cilat jan t varura prej pasojave dhe shkaqeve t perndimit, i sfiduan
mendjet (logjikn) n kto shtje. E tek pas ksaj t logjikshmit filluan t pranojn apo m
mir ti rikthehen shtje t imanit, dhe shtjeve sekrete, pr ti afruar dhe pr ti
harmonizuar shtjet e besimit, t cilat nuk kan qen n harmoni me teorit shkencore (t
tyre) dhe realitetin praktik, dhe logjiks, e filluan t interpretojn. Kshtu, ata dshirojn
q t gjitha shtjet e fes tia nnshtrojn eksperiencs. Po t kishte qen q kto shtje
tiu nnshtrohen eksperiencs, ather njerzimi nuk ka pasur nevoj ti drgohet
pejgamber, as pr t besuar n Allahun.
Pra, nuk sht mendja jote argument ajo ka sht e krijuar. Sa e sa shtje jan q
nuk ke mundur ti preksh e ti paramendosh me shqisat e tua dhe q shkenca m hert nuk i
ka zbuluar, mirpo m von ti ke arritur pr ti prekur dhe jan b zbulime shkencore.
shtjet t cilat n t kaluarn kan qen fshehtsi, e pastaj jan b t kapshme dhe sot jan
t arritura shkencore. Kjo sht argument se mendja e njeriut nuk sht kandari i
kuptimit t shtjeve, mendja nuk sht asgj tjetr, pos t besoj n t, pa marr parasysh

T PYESIN ...
se a e ka burimin ajo shtje prej Allahut apo jo.
E pastaj Ai (Allahu) thot: A nuk t kam thn ty?

Nse thot: Pranoje, pra sikurse Zoti i Lartmadhruar ka thn: . . . , e pas ksaj vjen
hulumtimi dhe angazhimi dhe udhzimi, orientimi i mendjes tnde pr disa fshehtsi
(sekrete), e cila t bn t besosh me bindje t thell dhe bindje pr shtjet t cilat m par
nuk i ke ditur dhe nuk i ke pasur t dshmuara.
Zoti i Lartmadhruar thot:
All-llahu sht nj, nuk ka zot tjetr prve Atij. Ai sht mbikqyrs i prhershm
dhe i prjetshm. At nuk e kap as kotja as gjum, gjithka ka n qiej dhe n tok sht
vetm e Tij. Kush mund t ndrmjetsoj tek Ai, pos me lejen e Tij, e di t tashmen q sht
pran tyre dhe t ardhmen, nga ajo q Ai di, tjert din vetm aq sa Ai ka dshiruar, Kursija
e Tij (dija-sundimi) prfshijn qiejt dhe tokn. Kujdesi i Tij ndaj t dyjave, nuk i vjen rnd,
Ai sht m i larti, m i madhi.
(El-B ekare, 225)
Prfshirja, t arriturit e dituris bhet me lejen e Allahut. Kjo sht sikurse t bn t
kuptojm do gj q sht fshehtsi pr njeriun ka prgatitje dhe paraprirje pr tu paraqitur
dhe pr tu dshmuar.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Ai di t fshehtn dhe fshehtsit e Tij nuk i tregon askujt tjetr, prpos atyre q frikohen
prej t Drguarve. Pra, pr njeriun shpjegimet paraprake t t Drguarve kan prparsi pr
ti besuar.
Disa dijetar mendojn se Nefathati fil ukad nuk ka kuptimin e magjis. Zoti i
Lartmadhruar thot:
(E hodhn librin e Zotit) E ndoqn at q e thonin djajt n kohn e sundimit t
Sulejmanit. Po Sulejmani nuk ishte i paf, djajt ishin t paf, sepse u msonin njerzve
magjin. (ndoqn) Edhe ka u zbriti n Babil dy engjjve, Harutit dhe Marutit. E ata t dy
nuk i msonin askujt (magjin) para se t'i thonin: "Ne jemi vetm sprov, pra mos u bn i pa
f!" E, msonin (njerzit) prej atyre dyve at (magji) me ka ndanin burrin prej gruas s vet,
por pa lejn e All-llahut me at askujt nuk mund t'i bnin dm dhe ashtu msonin ka u
sillte dm e nuk u sillte dobi atyre. E ata (jehudit) e kan ditur se ai q (hodhi librin) e
zgjodhi at (magjin), ai n botn tjetr nuk ka ndonj t drejt (n mshirn e Zotit). Po ta
dinin, ata se pr 'ka e shitn vetveten, ajo sht shum e keqe.
(El-B ekare, 102)
Sihri nuk sht veprim i njeriut, baza apo prejardhja sht nga lart, nga qielli.
Shejtant jan ata t cilt ia kan msuar njeriut magjin, e pastaj njeri e ka prcjell dhe e ka
vazhduar nj veprim t till:
(ndoqn) Edhe ka u zbriti n Babil dy engjjve, Harutit dhe Marutit. E ata t dy
nuk i msonin askujt (magjin) para se t'i thonin: "Ne jemi vetm sprov, pra mos u bn i pa
f!" E, msonin (njerzit) prej atyre dyve at (magji) me ka ndanin burrin prej gruas s vet,
por pa lejn e All-llahut me at askujt nuk mund t'i bnin dm dhe ashtu msonin ka u
sillte dm e nuk u sillte dobi atyre. E ata (jehudit) e kan ditur se ai q (hodhi librin) e
zgjodhi at (magjin), ai n botn tjetr nuk ka ndonj t drejt (n mshirn e Zotit). Po ta
dinin, ata se pr 'ka e shitn vetveten, ajo sht shum e keqe.
(El-B ekare, 102)
Koha dhe shtja jan dy shtje t cilat te njeriu kan peshoj, por ato nuk kan
peshoj pr xhinin. Njeriu nuk mund t tejkaloj (t deprtoj n mur e t dal), ndrsa xhini
ka mundsi t bj nj gj t till.

Zoti i Lartmadhruar i ka thn Muhamedit s.a.v.s.:
T pyesim pr alkoolin dhe putat ...;
T pyesim pr hnn e re ...;
T pyesim pr menstruacionin ...;
T pyesim ka me shprnda ...;
T pyesim pr kodrat ...;
T pyesim pr astin e (Kijametit) ....
Imami i nderuar Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
do pyetje t ciln e parashtron Zoti i Lartmadhruar,
shohim se i urdhrohet Muhamedit a.s. me thn: Thuaj p.sh.
T pyesin ty pr menstruacionin. Thuaj menstruacioni sht
papastrti. Thuaja se shtja, nuk sht shtje e cila i takon
njeriut, por Ai (Allahu) sht i cili thot kshtu, e ti pyetesh
si?
T pyesin ty ka me shprnda? Njher Zoti i thot: Thuaj
tepricn, hern tjetr: Thuaj ka do q shprndani, jepni
prej t mirs pr prindrit.
T pyesin ty pr hnn e re? Thuaj ajo sht pr ti kuptuar
fazat e kohs, kohprcaktim pr njerzit dhe pr haxh. Pra i
Drguari i Allahut ka marr urdhr pr obligime me fjaln
urdhrore Thuaj. Ndrsa vrejm vetm njher se n
Kuran ka ardhur Dhe do t t pyesin ty pr kodrat, Dhe
thuaj: Zoti Im .... Ktu shohim se pyetjen e ka br i
Drguari i Allahut ndrsa sht prgjigj Allahu menjher
pas pyetjes i ka thn: Se ti do t m pyessh mua por un do
t pyeti dhe do t jap prgjigje para se t m pyessh. Pra
parafjala F tregon se kjo pyetje sht prej Allahut. I ka
thn: Nse ti do t pyessh ather thuaj: Nuk ka br pyetje
para prgjigjes, mirpo kjo sht shtje q na mbetet neve se
se parafjala F se Kushti n fjali sht prpara, e q do t
thot:
E kur t pyesin ty pr kodrat, ather thuaj ..................... q
do t thot: Nuk jan duke t pyetur tani, por ndoshta do t t

pyesin m von. Ne kemi thn edhe m hert se
paralajmrimet e atij i cili i ka shtjet n dor tregon pr
mrekullin e Kuranit, dhe do Thuaj n Kuran pa
parafjaln F vetm me kt ajo vjen parafjala F Fekul.
Vetm te nj ajet nuk e ka as parafjaln F as fjaln thuaj:
Dhe kur t pyesin pr Mua, thuaj jam afr me t vrtet,
pra nuk ka ardhur n formn Dhe thuaj vrtet un jam
afr.
Kjo dshmon ndrlidhjen e robit me Krijuesin, pra
ndrlidhjen e t dyve n mnyr t drejtprdrejt, pa
ndrmjetsues.
LUTJE
O ZOT NA BN M T MIR SE SA MENDOJN, DHE
NA FAL NEVE PR ATO T CILAT NUK I DIM.
Muhamedi s.a.v.s. ka thn:
Kush mson pr me u krekos me dijetart, ose me i nnmua
t paditurit, ose me ia kthye shpinn njerzve, Zoti do ta
shpie n xhehenem.
TRANSMETON
IBN MAXHE





Oslo, 2010
FETAVAT E SHARAVI JUT
PJ ESA E KATRT
I V
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

HYRJE
Falnderojm Allahun Krijuesin e gjithsis, prshndesim dhe drgojm salavate
pr pejgamberin besnik, ndrmjetsuesin e Dits s Gjykimit. Qllimi kryesor i yni t jet
rruga drejt Allahut. Nuk ka forc, as pushtet t ndryshoj dikush dika, pos Allahut.
Njerzit e ksaj kohe, kush punon nuk fiton dhe kush fiton nuk ka fituar. Nuk
frikohem prej njerzve kur friksohen, por friksohem se ata nuk friksohen. Kush
friksohet shpton. Fatkeqsia sht te botkuptimi, i cili sht fatkeqsia m e madhe e
shpirtit t njeriut, sepse kriminelt, por edhe t tjert e din se jan gabim, por paraqiten
thuaja se nuk ka ndodhur asgj, dhe se ata jan t drejt, e kshtu ata tregohen kryene,
kryelart dhe ziliqar. Dhe kur ti kthehen vetes s tyre e kuptojn vet se ata jan duke e
tradhtuar vetveten e tyre. Tragjedia sht n at se nj pjes t madhe t jets s tyre e
kalojn n zbavitje e dfrim. Nuk e pranojn dhe nuk i dorzohen realitetit, por vazhdojn
me avazin e tyre, derisa t kaloj pjesa m e madhe e jets s tyre, e kur t plaken, dhe kur
qllimi dhe mendimet e tyre marrin fund dhe fillon faza e fundit e fazs s tyre, e kuptojn
realitetin, pasi q ve paralizohen dhe dobsohen plotsisht; paaftsohen dhe nuk kan
mundsi pr ti prcjell ngjarjet dhe rrethanat me t tjert.
Kur ndjenjat pasojn imoralitetin, e ngopen me dh, mbushet me t, dhe przihen me
shpirtin, vshtir sht pr tu larguar prej saj, edhe pse njeriu arrin shkalln m t lart t
zhvillimit.
Pr kt arsye devotshmria n rini sht m e dashur se devotshmria n pleqri. N
shumicn e rasteve, shumicn e brengave njerzit nuk mund ti mnjanojn, pr shkak se
luftn e madhe dshirojn ta fitojn me angazhim t vogl, ndrsa harrojn se po q se
lidhen fort me fuqin m t lart t tyre, do t dilnin ngadhnjimtar dhe do t liroheshin
nga vshtirsit e tyre, pa mund dhe lodhje dhe pr nj afat shum t shkurtr.
Besimtari sht fortifikat e fort, lidhje e fort, t ciln e forcon gjithmon, dhe kudo
q shkon e vjen, e di se Allahu sht me t, dhe se praktikimi i planprogramit ti siguron
qetsi shpirtrore, fizike dhe psikike. Allahu i mbron ata t cilt i besojn Atij dhe se Imani
i fort sht arma me t ciln tejkalohet do penges, t ciln historia as q mund ta ket
par asnjher, pos n historin Islame, posarisht para njerzve mizor dhe kriminel me
pozita t larta, si ka qen rasti i Haxhaxh Ibn Jusuf Eth-Thekafiju, i cili ka qen i rrept,
mizor dhe agresiv.
Nj dit prej ditve e pyet nj njeri prej Havarixhve: A e ke tubuar (mbajtur n
kok) Kuranin? - Ai i sht prgjigjur: Pse, a mos ka qen i shprndar, e un ta tuboj! - E
Haxhaxhi e pyet at: A e lexon ti prmendsh? Ai i prgjigjet: prkundrazi, un e lexoj
duke e shikuar. - Ai prap e pyet: A e di prmendsh (a e ke ruajtur n mendje)? Ai i
prgjigjet: Pse, a mos po friksohesh se ai ik (humb), e un ta ruaj. - Ai e pyet: ka
mendon pr emirin e besimtarve, Abdul Melikun? Ai ia kthen: Allahu e mallkoft at me
gjith ty! - Ai i thot: Tash do t t mbys, e si do ta takosh Allahun!? E takoj me veprn
time, ndrsa ti do ta takosh me gjakun tim!
Kjo ka qen trimri e vrtet, ndaj kriminalitetit t vrtet t Haxhaxhit, q para
mizoris s tij nuk ka pasur frik dhe dorzim, por sqarim dhe guxim, sepse ajo ka qen
forc e vrtet, e jo formale apo false. Kshtu do i drejt nuk friksohet, e as nuk trembet
dhe nuk prgjigjet ndryshe, pos me dituri, drejtsi dhe bindje t sigurt.

Oslo, 2010
Le ta dij njeriu, se e kaluara para njeriut mbetet dhe shprblimi i durimtarve, t
cilt durojn kur i godet dika sht i madh dhe begati pr t.

E tr jeta sht sprov: edhe e mira edhe e keqja jan sprov; edhe pasuria edhe
varfria jan sprov; edhe shndeti edhe smundja jan sprov. Njeriu sprovohet me t mir
pr tu vrtetuar se a sht falnderues, ndrsa tjetri sprovohet me t keqe, pr ta shikuar se a
po mohon apo sht durimtar.
At q Allahu e tubon, njeriu nuk mund ta ndaj. HIDE dhe TESHENUXH sht
alegori pr injorancn. I urti pr injorantin me prbuzje ka thn: Merr vendim t prer pa
ditur fare, hidhrohet para se t kuptoj. Po ashtu un mendoj se prej cilsive kryesore t
injorantit sht se ai ngarkohet pa kurrfar shkaku dhe nnmon pa kurrfar arsye.
Te Allahu i poshtruar n kt dunja sht ai, i cili zhytet n t, ndrsa nuk arrin
mirsi pa u larguar prej saj.
Pr kt arsye, mendoj se e mira do t jet gjithmon deri n Ditn e Kijametit, e mira
n shpirtra dhe n ekzistenc harmonizohet n shum shtje t jets.
Poeti Shevki, Zoti e mshiroft, ka thn:
Kur dunjaja e z vendin e s mirs, e ajo falnderohet, ather poshtrsia del n
shesh. Mirpo, qllimi dhe dshira jon sht q t prhapet e mira n zemra. Sepse jam i
piklluar pr ta dhe ardhmrin e tyre, aq sa kemi pasur mundsi dhe pr ti zgjedhur dhe
pr ti tubuar, e cils prej tyre duhet dhn prparsi. Sepse shum mendime t cilat na kan
ardhur kan qen t pakuptueshme dhe t paargumentuara. Parim e kemi pasur at se
gjithmon Allahu sht me ne dhe q gjithmon Ai t jet i knaqur me ne, dhe Ai t na
udhheq, duke u bazuar me lutjet e sinqerta t shokve tan t sinqert, prej dijetarve t
cilt e kan preokupim thirrjen islame, me metodologji t shndosh, dhe me vendosmri,
pa neglizhenc, as artificialisht dhe larg komplikimeve dhe ekstremitetit.
Mjeku e rren pacientin duke mos ia treguar rrezikshmrin e smundjes, q t mos
mashtrohet n jet dhe t mos e mashtroj jeta, sepse realiteti dhe e vrteta n kto qndrime
dhe jo n kto vende nuk e di se rrena mund t jet e mir apo e lavdrua. E vrteta jo n
kto fusha nuk ka nevoj tjetr, prpos bindje dhe sinqeritet.
Dhembjet e forta jan m t vshtira se vdekja, m t ashpra, dhe m t dmshme,
p.sh. thellsia e dhembjeve sht m e fuqishme se vet dhembja.
Mjeku patjetr duhet pasur parasysh kt q dhembjet e smundjes mos ti bj m t
dhembshme se sa jan.
O Zot, mos na bn prej konfrontuesve, na lehtso rrugn pr te Ti, me ndihmn
Tnde, dhe na largo injorancn dhe lajthitjen. Na bn zemrat t sinqerta, t pastra.
Edhe pse armiqt tan jan rrenacak, pa kurrfar arsye, fali ata, udhzoji edhe pse
kan arsyetime. Na fal neve dhe fali ata, dhe na bn q t jemi t kuptueshm edhe ne edhe
ata.
ka sht e dmshme na shpto prej saj dhe ka sht e dmshme prej neve shptoji
ata. ka posedojm prej t mirave: sinqeritetin, besnikrin na bashko dhe na afro nprmjet
tyre q ta ngritim lart t vrtetn dhe fen, larg nga ekstremiteti dhe mbrona nga lajthitjet
dhe gabimet, sepse feja jon sht e qart, sht thirrje me urtsi dhe me kshilla t mira,
dhe diskutim n shtje t mira dhe t dobishme.
Allahu oft i knaqur. Falnderoj Allahun, Zotin e gjith botve.
Kajro, 11 Dhulkade, 1401 h. 9 Shtator, 1981. Isa a.s. Sejid Xhemil
HAXHI PARA ISLAMIT
Pyetje: A ka ekzistua Haxhi para Islamit, dhe forma a ka qen e till si e kryejm
sot?

Imami i nderuar Sharaviju prgjigjet:
Shihet qart n tregimin e Ibrahimit a.s. me Qaben n ajetin kuranor:
Dhe thirr njerzit pr haxh, do t vijn n kmb. Urdhri i Ibrahimit sht i qart se
ka br thirrje pr haxh, e Ibrahimi e ka krye praktikisht. Kjo sht e vrtet. Mirpo nse
dshirojm q fjaln e Zotit me kuptua n thellsi kuptojm se: Allahu e ka urdhrua
Ibrahimin me ngrit themelet,e domethnia e ngritjes s themeleve sht se Qabja ka ekzistua
m hert, ndrsa Allahu ka urdhrua q t ringritet. Ringritje do t thot se hapsira ka
ekzistua, themelet kan ekzistua, konstruksioni ka ekzistua pasi q edhe n ajet tjetr Zoti i
Lartmadhruar n mnyr t prgjithshme e ka tregu Nuk ka dyshim se shtpia e par e cila
sht ndrtua pr njerzit, sht ajo n Meke, e cila sht e bukur dhe udhzim pr
njerzimin. Pasi q ve ka qen e parapar dhe e vendosur pr njerzimin, prej se ka
ekzistua njerzimi, dhe prderisa ka qen Qabja, ka ekzistua haxhi.
Ai i cili thot se haxhi sht prej Ibrahimit a.s. dhe se Qabja sht prej Ibrahimit a.s. nuk
sht e vrtet, por e vrteta sht se Qabja ka ekzistua edhe m hert se Ibrahimi a.s., por
edhe haxhi ka ekzistua m hert se Ibrahimi a.s.
Pse? Sepse sht e mundur q Qabja sht rrnua, prej ndonj shkak prej shkaqeve,
ndrsa Allahu ka dashur ta qes n siprfaqe prap kt shtje, dhe pasi q Ibrahimi a.s. e ka
rindrtua, prap ka b thirrje pr haxh. Pr t treguar rindrtimin konkret t Qabs, dhe
riprogramimin e haxhit si obligim. Allahu ka dashur me i rikthye themelet e Qabs pr me
krye haxhin njerzit. Sepse Ibrahimit a.s. i ka ndihmua Ismaili me i ringrit themelet Dhe
prkujto kur Ibrahimi i ka ngrit themelet e Qabs me Ismailin. Nga kjo kuptohet se Ismaili
ka arritur moshn e pjekuris, gj q i lejohet atij me i ndihmua babs s tij me i ringritur
themelet e Qabes.
Kurani na tregon se Ibrahimi a.s. e ka drgua dhe e ka vendos pr me jetua Ismailin
dhe nnn e tij te shtpia e Shenjt (Qabja). Kjo dshmon se shtpia ka ekzistua edhe para
se me shkua Ibrahimi aty.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe ne ia prgatitem Ibrahimit pr me shkua te vendi i shtpis s shenjt (Qabes).
Pra Qabja ka ekzistua n at koh dhe para asaj kohe, por n at koh nuk ka qen e
banuar, por prap sht banuar (sht br vendbanim) dhe sht prkufizuar.
UMREJA A SHT SUNET APO FARZ?
Pyetje: Umreja a sht sunet apo farz?
Shejh Sharaviju prgjigjet: Thnia e Zotit t Lartmadhruar, do t thot se Umreja
sht farz e jo sunet. Prderisa Zoti i Lartmadhruar haxhin e ka cilsua se sht m i
madhi, q do t thot se ka edhe haxh t madh.
Ndrsa haxhi n Qab pr at i cili ka mundsi dhe e ka rrugn e lir ka pr qllim haxhin
dhe Umren s bashku.
Po ashtu mund t kuptojm se Zoti i Lartmadhruar e ka cilsua haxhin n Arafat se
sht haxhi m i madhi, ndrsa haxhi n t ciln nuk sht qndrimi n Arafat nuk sht
haxhi m i madhi por haxhi i madh, po mos t ishte kshtu do t zbehej domethnia.
N hadithin sht ndrtua Islami n pes shtylla, ka pr qllim haxhin dhe Umren
s bashku.

HAXHI PR TJETRIN
A mund ta kryej femra pr nnn e saj?
Nj grua e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Vrtet nna ime ka vdekur dhe
nuk e ka krye haxhin. Ata kryej haxhin pr t? sht prgjigj: Po kryeje haxhin pr ta.
HADITHI SAHIH
Nj njeri derisa ishte afr t Drguarit t Allahut s.a.v.s. dhe thoshte: Leb-bejke an
Shebremete. Kur e ka dgjua i Drguari i Allahut s.a.v.s.: A e ke krye haxhin pr vete? Ai i
thot jo!. Muhamedi a.s. pastaj i ka thn: Kryeje haxhin pr vete, e pastaj pr Shebremetn.
E KA REXHISTRU SHAFIJU DHE
AHMEDI
KONTAKTIMI SEKSUAL NGA PRAPA
Nj grua e Ensarve e ka pyetur Muhamedin a.s. pr TEXHBIJN pr kontaktimin
seksual prej nga prapa por jo n anus por n vagjin.
Prgjigje: Ia ka lexuar asaj ajetin Kuranor: Grat e juaja jan arat (bahet) e juaja
dhe kontaktoni n arat e juaja nga t doni (por n vagjin).
E KA REGJISTRUAR AHMEDI
Omeri r.a. i ka thn Muhamedit s.a.v.s.: O i drguari i Allahut: Jam shkatrruar.
Muhamedi a.s. i ka thn: Po si je shkatrruar? I ka thn: Bashkshortja ime sht rrotullua
dhe skam pasur ka t bj: pastaj ka zbritur ajeti Kuranor: Grat e juaja jan arat e
juaja dhe kontaktoni n arat e juaja nga t doni. Kontakto nga para e nga prapa, vetm
mos kontakto kur ajo sht n kohn e menstruacionit dhe n anus.
E KA REGJISTRUAR AHMEDI DHE
TIRMIDHIU
I Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka lejua kontaktimin seksual nga prapa por jo n anus.
Muhamedi a.s. ka thn: T mallkuar jan at q kontaktojn me grat e tyre n anus.
Po ashtu ka thn: Kush kontakton me gruan me menstruacion ose n anus ose i beson
falltarit, ai ka mohu at ka i ka zbritur Muhamedit.
KTO HADITHE JAN T REGJISTRUARA N MUSNEDIN E
AHMEDIT
FILLIMI I SHPALLJES
Si i ka zbritur Vahji t Drguarit t Allahut Muhamedit s.a.v.s.?
Shejh Sharaviju prgjigjet: Q n fillim t shpalljes Pejgamberi s.a.v.s. ka pas
angazhim dhe prpjekje tepr t madhe, dhe pas shpalljes s ajeteve t para ka thn: M
mbuloni. M mbuloni. Pra ky ka qen kontakti i par n pranimin e shpalljes dhe sht
mbulua pasi q ve ka pasur vshtirsi. sht vrtetua n biografi t Muhamedit a.s. se
fytyra e tij u mbushte me djers. E gjith kjo ka qen dukuria n trup. Kjo dukuri n trup
tregon se ka pasur vshtirsi fizike, mirpo prderisa ka pasur vshtirsi fizike, patjetr ka
pasur si kemi prmendur m par edhe ndryshimi kimik n vet trupin njerzor t
Muhamedit a.s. Sepse forca m e madhe (Meleku) takohet me njeriun. Dhe sht e

pamundur pa qen t paraqitura dy shtje:
shtja e par: Ose Meleku prej qenies s tij melek me kalua n qenien njerzore,
pra me u barazua me qenien njeri si Muhamedi a.s. dhe t flet me t. Mirpo n at rast nuk
ka pr njeriun ndonj vshtirsi me pranua shpalljen, sepse procesi fillon prej Melekut, e ai
paraqitet si njeri dhe i flet ndrsa Muhamedi mbetet n natyrshmrin e tijnjeri. Ose te
Muhamedi a.s. me u paraqit dika e jashtzakonshme q Muhamedi a.s. t tronditet dhe
natyrshmria e tij t prqendrohet n pranimin prej nj force m t madhe, pra prej Melekut.
Kjo mnyr sht mnyra m e vshtira, mirpo ai sht prqendrua fort dhe e ka pran me
prpikri dhe e ka prcjell me prpikri at ka i ka zbritur prej Allahut, sepse Meleku kur
t shndrrohet njeri sht e mundur q t mendohet se prap ai sht n nj shkall m t
lart se shkalla njerzore m drejtohet, m flet dhe e tregon kt, ndrsa ta Muhamedi
s.a.v.s. nuk ka m kontakt t jashtm. Ose me ndodh dika e jashtzakonshme ku Muhamedi
a.s. dridhet, djersitet dhe i ndodh ajo ka i ka ndodh. Kjo sht ka mnyra e sjell at
gjendje. Dhe kur t vjen dituria nprmjet ksaj rruge, e di se ajo dituri ka ardhur nprmjet
rrugs s jashtzakonshme, e kupton qart se ka i ka zbritur Muhamedit s.a.v.s. dhe pr
kt ai ka argument, se ajo ka qen shtje e jashtzakonshme as njeri, as t folur pas
perdeje.
BOTA TJETR DHE KJO BOT
far kuptimi ka ajeti Dhe bota tjetr, sht m e mir pr ty se kjo bot Sadakallahul
Adhijm.
Prgjigje: Pr kt ajet t suretul Duha disa mendojn se Bota tjetr sht pr
qllim jeta e bots tjetr. Mirpo Shejh Sharaviju sqaron se kjo fjal Bota tjetr ka pr
qllim zbritja e shpirtit besnik, xhibrilit me shpallje hern e fundit.
Imami i mirnjohur thot: Pr kt arsye i Drguari i Allahut s.a.v.s. asnjher nuk
sht ankuar pr shpalljen. Shtrohet pyetje: Pse? Sepse sht frymzua sht edukua me
edukatn e fuqis pr pranimin e shtj eve t vshtira, dhe vshtirsia sht lehtsua, dhe
qenia e tij njerzore as q e ndien. Kur t vjen njeriu dhe ia paraqet njeriut nj shtje t
vshtir, e kur ta sheh se fryti i asaj shtjeje t vshtir sht i mbl, pasi q ti pushon, i
largohet lodhja ndrsa i mbetet mblsira e asaj ka i ka zbritur. mblsira e shpalljes pr t
ciln prmallohet nse nuk i zbret prap. E kur t prmallohet, ather i tubohet forc e
madhe pr pranim sa q nuk e ndien kurrfar lodhje herve tjera.
FEMRA E MARTUAR DY HER ME CILIN BURR DO T JET NE
XHENET
Nj femr e cila sht martuar dy apo tri her me cilin do t jet n ditn e kijametit?
Me kt sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. dhe sht prgjigj:
Ajo do t zgjedh, dhe do ta ket at, i cili ka qen m i sjellshm me t.
SUNDIMI DHE SUNDIMET
Pyetj e: Cili sht dallimi n mes t sundimit dhe sundimeve?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Qoft i lartsuar (Allahu), i Cili n dor t Tij ka sundimet e do gjje.

Ktu sht prdorur fjala sundimeve n shumic dhe nuk sht prdorur fjala sundim n
n
jjs.
Po ashtu Zoti i Lartmadhruar ka thn:
I Allahut sht sundimi i qiejve dhe i toks.
Ktu sht prdorur fjala sundim n njjs dhe nuk sht prdorur sundimet n
shums. Kjo nga arsyeja se sundim sht at q e dshmon dhe e sheh, ndrsa sundimet
jan shtjet e fshehta dhe sekrete. N rend t par tregohen shtjet e dukshme, ndrsa nuk
mund t dish ka ka pas shtj eve t dukshme.
Nuk ka dyshim se hapsirat dhe shtjet pas shtjeve t dukshme sht bota e
sundimeve.
oft i Lartsuar Allahu, i Cili n dorn e Tij, jan sundimet e do gjje dhe te A do
t kthehen (q t gjitha).
NSE RROBA NDOTET ME GJAKUN E MENSTRUACIONIT
Nj grua e ka pyetur Muhamedin s.a.v.s.: Nse ndonjrn prej nesh e prlyen rrobn me
gjakun e menstruacionit, si duhet vepruar?
Prgjigje: Muhamedi s.a.v.s. sht prgjigjur: E shkund, pastaj e frkon duke e sprkatur me
uj, pastaj e pastron dhe n fund falesh me t.
AFATI I LEHONIS (NIFASS)
Sa sht kohzgjatja e lehonis?
Transmeton Darukutni se Muhamedi s.a.v.s. ka thn: Pas lindjes, femrs i vazhdon
lehonia 40 dit vetm nse e vren dhe e vrteton pastrtin para ksaj kohe.
POLEMIKA DHE ARGUMENTIMI N EKZISTIMIN E ZOTIT
Allahu i Lartmadhruar ka ekzistua para ekzistencs, ather kur nuk ka pasur asgj
pos Tij, ashtu si sht regjistruar n hadithi n Musnedin e Imam Ahmedit. Ekzistimi i
Zotit t Lartmadhruar sht i vazhdueshm dhe nuk ka mbarim dhe njeriu as q mund t
ket mundsi ta prkufizoj mnyrn e ekzistimit t Zotit pa fillim dhe pa mbarim.
Ather pr ka bhet polemika? Polemika bhet rreth argumentimit pr ekzistimin e
Zotit apo rreth tentimit pr vrtetimin e ekzistimit t Zotit?
N lidhje me temn pr ata q polemizojn ekzistimin e Zotit apo mundohen t
vendosin argumente pr ekzistimin e Zotit, i nderuari Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju
n rend t par pyet: ka sht ajo q t ka shtyr n kt, t ka lodhur ty, e ka lodhur
mendjen dhe logjikn tnde pr t sjell argument pr ekzistimin e Zotit.
Shejhu na zbulon nj sekret shum t rndsishm n lidhje me kt kur thot:
Allahu ekziston n vetveten ton instinktivisht dhe natyrshmrisht. Ai ekziston n tr jetn
e qenies ton. Ai i cili tenton t sjell argument mbi ekzistimin e Allahut, n t vrtet ai
ve e ka vrtetuar ekzistimin Allahut, pa pasur nevoj pr argument.
Argument pr ekzistimin e Allahut, sepse krkesa e argumentit dhe angazhimi i
mendjes n t, do t thot se Allahu ekziston n ne natyrshmrisht, e ndiejm dhe e
prjetojm dhe e dim se ekziston. Sepse ekzistimi i Allahut qenka para tentimit pr t
gjetur argument. Ky tentim sht prezent dhe do t jet prezent deri sa t ekzistoj jeta.

Vrtet ky sht nj apelim se Zoti ekziston, ndrsa ne tentojm dhe prdorim at ka
mendjes i prshtatet pr t gjetur argumente.
SHENJA E PAR E KIJAMETIT
Cila sht shenja e par e kiametit?
Shenja e par e kiametit sht shprndarja e zjarrit prej lindjes e deri n perndim.
Kjo sht nj shtje prej tri shtjeve t cilat i ka tregua Abdullah Ibn Selam.
KJO SHT E TREGUAR N SABIHUN E
BUHARIUT
MREKULLIA E ISRAS DHE MIRAXHIT
Mrekullia e Isras dhe miraxhit sht prej mrekullive shum interesante t islamit e
cila ka sjell argumente dhe fakte t fuqishme pr me i befasua kokat e pabesimtarve dhe
hipokritve. far komenti jep Sharaviju n lidhje me kt mrekulli.
Imami i nderuar thot:
I Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka br Isran pastaj sht ngritur n qiellin e shtat n
Sidretul Munteha me fuqin e Allahut ndrsa ne n ditn e Kijametit ku do t jemi me
fuqin e Allahut t Lartmadhruar.
Ma mos t ishte ajeti Kuranor Ju nuk mund t ngriheni vetm se me fuqin e (Allahut)
disa njerz nuk kishin me pranua Isran dhe Miraxhin, po pasi q ky ajet ka zbritur kjo do
t thot se Zoti i Lartmadhruar me fuqin e tij e bn k t doj t ngrihet n qiell dhe ashtu
qysh e prcakton ai.
Nse e dgjojm ndonjrin duke thn: njeriu sht ngrit n hapsira t qiellzave dhe
t toks, pasi q ai ka hyp n hn. Ne i themi atij se njeriu sht ngrit n lartsi prej
milionave vit drite vetm pr disa sekonda ndrsa hna sht vetm nj largsi e vogl e
qiellit t par t bots, dhe duket q prej miliona vite drite t hiqen dy sekonda pr t arritur
n largsin e thell e cila sht prej qiellit t ksaj bote. Dhe ende nuk ka arrit as n qiellin
e par.
Vazhdon Shejh Sharaviju e thot:
Kjo sht nj shtje shum e rndsishme pr me iu kundrprgjigj atyre q tentojn t
thon se Kurani sht libr njeriu, e e harrojn fuqin e Allahut, dhe mundohen me t
arritura t vogla q edhe ata vet e kuptojn se askund ende nuk jan ngritur, sepse un kur
bj analiz se pr disa sekonda kalohen miliona vit drite, nuk mund t them, apo njeriu i
logjikshm nuk mund t thot se sht ngrit n lartsi t qiellit t toks prej miliona vite
drite.
Pr kt arsye, muxhizja e Isras dhe Miraxhit sht e prgjithmonshme, dhe do t
mbetet deri n ditn e kiametit, dhe njeriu nuk mund t arrij pa marr parasysh n far
niveli t dituris dhe fuqis t arrij pr me u ngrit n hapsirat e qiellrave dhe toks. Ai
nuk mund t ngritet as n qiellin e bots e mos t flasim n shtat qiejt. Mrekullia e
Miraxhit do t mbetet mrekulli e cila i fton njerzit n besimin n Allahun, n fuqin e tij,
mrekulli e cila meriton adhurimin n nj Zot.

MARTESA DHE SHKURORZIMI
Pas martess s vshtir, me problemet n t, me vshtirsit dhe pamundsia
bashkshortore, ne shohim se shkurorzimi sht ilai m i lehti pr t zgjedh problemin e
padurimit t ndrsjellt n familje dhe shoqri.
ka mendon cili sht shkaku i cili shpie deri aty?
Kjo ndodh pr shkak t konfliktit t bashkshortorve duke mos e prfill dhe duke
mos e shikuar at q e krkon dhe parasheh Islami n t gjitha shtjet. Po nse krkuesi i
martess do t martohej ashtu si e parasheh dhe e krkon Allahu, nuk do t ndodhte ajo q
shpie n shkurorzim.
N MES T SHTIMIT DHE T PAKSIMIT
T gjitha sendet rriten, shtohen, por edhe zvoglohen e humben. Ndryshim i
shpejt dhe i prnjhershm nuk mund t ndodh. Kjo sht mshira e Allahut ndaj
njerzimit dhe ndaj krijesave n prgjithsi, sepse ndryshimet e menjhershme ln pasoja t
pashrueshme n shpirtrat gj q shkakton pengesa n jetn, e cila vazhdimisht sht e
ndryshueshme.
Pasi q ditt ndryshojn dhe jeta nuk sht stabile, kanoset rreziku q befasisht gjrat
t kalojn prej nj gjendje n nj gjendje tjetr, por ndryshimi i asaj gjendje patjetr duhet t
bhet n mnyr graduale dhe ngadal-ngadal.
Kur ia parashtrova kt shtje Imamit, Shejh Sharavijut, ai tha: Sasia e shtimit dhe
sasia e paksimit sht shtje e cila ndodh n do pjes t kohs. N syrin e nns foshnja
nuk rritet prnjher. Mirpo p.sh., pas kalimit t dy muajve dhe pas nj krahasimi e sheh se
sht rritur n njfar mase. Kjo sht peshoja e krahasimit me jetn, dika ka sht e
ndryshueshme me dika q sht prmbajtjesore, e domosdoshme statike.
Si thon dijetart pr shtjen e evolucionit se njeriu e ka prejardhjen prej majmunit,
ne u kundrprgjigjemi: Pse ather do majmun nuk sht shndrruar n njeri, mirpo
majmunt prap kan mbetur n gjendjen e tyre t mparshme.
do her kur femrs i zbehet bukuria e saj, i kompensohet bukuria n bukuri tjetr.
Shtimi dhe paksimi n shumicn e shtj eve ndodhin n at mas si e krkon jeta.
Vazhdimsia e jets dhe barazia apo paralelizmi i saj vet e krkon paksimin n nj shtje
prej shum shtj eve.
NDJENJAT E BRENDSHME
Pyetje: Sa i prket mosmarrveshjes dhe problemeve q shprthejn mes burrit dhe gruas,
pa marr parasysh shkakun, cila procedur sht m e mira dhe m e shndosha, pr ti
tejkaluar vshtirsit bashkshortore.
Prgjigje: Shejh Sharaviju n lidhje me zgjidhjen e ktij problemi kshillon dhe parasheh
shrimin shpirtror medicional, i cili sht i dobishm n t cilin jan ilaet shruese me
ndihmn e Allahut.
I nderuari Shejh Sharaviju thot: do konflikt, i cili ndodh n mes burrit dhe gruas,
nse ai konflikt vjen nga faktort e jashtm, vshtir sht q t shrohet, ndrsa nse nuk
jan faktort e jashtm shkak i atyre mosmarrveshj eve, ather me kalimin e kohs, dhe

at t nj kohe t shkurtr, i zgjedhin ndjenjat e brendshme.
Shejhu i mirnjohur vrteton se harmonizimi familjar n mes t burrit dhe gruas jan
garancioni m i sigurt pr zgjidhjen e problemeve shoqrore dhe sigurin shoqrore.
MAGJIA E POPULLIT T FIRAUNIT DHE SHKOPI I MUSAS A.S.
Populli i Musas a.s. sht i njohur pr magji. Musa a.s. ka qen dasht patjetr ti
mposht ata, pr tu vrtetuar e vrteta e misionit dhe pejgamberllkut t tij, e vrteta e
ftess s tij dhe e drgimit t tij se sht i drguar prej Allahut t Lartmadhruar, pr t
transmetuar shpalljen prej tij.
Prej vshtirsive m t mdha sht q t drgohet i Drguar te magjistart dhe
shizofrent, t cilt e kan profesion magjin dhe jan marr nj koh t gjat me at
veprimtari negative. Dhe ka qen dasht t jet i prgatitur shum, m shum se ata, q ata t
jen t detyruar t dorzohen t nnmuar dhe kokulur.
Magjistari nuk dorzohet, prpos ndaj atij i cili sht m i madh se ai, sikurse mjeku
kur t dshiroj ta mjekon veten e tij, ai ndryshon prej mjekut i cili sht m i specializuar
se ai dhe m me prvoj. Jo sht ajo ka ka ndodhur me Musan a.s. kur Allahu e k
aftsuar, e ka prsosur, pastaj at eksperienc e ka vendosur n praktik dhe i ka mbyllur
gjuht e t pavrtetve me gjuhn e sinqert dhe t vrtet, dhe prvojn dhe eksperiencn e
drejt.
Pyetja sht: Cili sht dallimi n mes t magjis s popullit t Musas dhe shkopit t
Musas a.s.?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
ka ke ti n dorn tnde t djatht o Musa? Musa a.s. ia kthen: Ky sht shkopi mbi
t cilin mbshtetem, me t e ngas bagtin time dhe ky sht shkopi im q e prdori pr
pun tjera.
Ktu Zoti i Lartmadhruar ka dshiruar q ta bj provn gjenerale t Musa a.s. kur i
thot: Hidhe at o Musa.
Musa a.s. e hodhi shkopin. Kur ai shkop menjher sht shndrruar n gjarpr aktiv.
Musa a.s. sht friksuar. Mirpo Allahu i thot: Mos u friko, se ne prap do ta rikthejn n
gjendjen e tij t m parme.
Po t mos ishte friksuar Musa, ne do t kishim thn se ka qen lloj magjie. Pr kt
arsye duhet ta trheqim vrejtjen se ka dallim t madh n mes t magjis s popullit t
Firaunit dhe asaj ka iu sht dhn Musas a.s..
Kurani prshkruan gjendjen e Musas a.s.:
Dhe filloi q t rrqethet dhe t frikohet n vetvete.
Ky sht argument se shkopi i Musa a.s. sht shndrruar n gjarpr t vrtet dhe ka qen
gjarpr n kuptimin e fjals, q do t thot se shkopi n t vrtet e ka ndryshuar lndn e tij,
e ky sht ai dallimi n mes t magjis s popullit t Firaunit dhe shkopit t Musas.
Vrtet magjia e Firaunit vetm i ka hipnotizuar syt e njerzve t cilt pastaj nuk
kan mundur ta vrejn realitetin e sendeve, mirpo ata kan par iluzion, pra jan
magjepsur syt e tyre.
Ndrsa Muxhizja e Musas shkopi, e ka ndryshuar esencn dhe sht shndrruar
n gjarpr t vrtet. Kshtu ne shohim Muxhizen e Allahut, t ciln ia ka dhn Musas, e

cila sht realizuar pas testimit, e pas testimi e ka obliguar pr kryerjen e rolit t shkopit.
Kshtu na mson Allahu, se nuk ka detyr vetm pas testimit dhe nuk ka sukses t
mirfillt pa ushtrimit t vazhdueshm dhe prsosmri.
IFTZIMI DHE GJITHSIA
N suretu Ja Sin Zoti i Lartmadhruar thot:
oft i Lartsuar Ai i cili ka krijua gjithka qift, prej asaj q mbin prej toke, edhe n
vetveten e tyre edhe n ato (gjra) t cilat nuk i din.
Cili sht argumenti shkencor i pjess s ajetit dhe n ato (gjra) q nuk i din?
Prgjigje: I nderuari Shejh Sharaviju n lidhje me komentim t ktij ajeti fisnik thot:
iftzimi sht te t gjitha krijesat, t gjith e dim se e jemi qift dhe martohemi, e dim n
gjallesa, e dim edhe n bim. Mirpo thnia e Zotit t Lartmadhruar dhe n at ka nuk
din.
Kjo sht argument se ky proces sht gjithprfshirs n tr ekzistencn, se po t ishte
ndryshe, ather si t interpretohet pjesa e ajetit dhe n at ka nuk din. ka na jep t
kuptojm ky ajet?
Ky ajet bn q t kuptojm se Zoti i Lartmadhruar e ka ngritur dhe e ka fisnikruar
mendjen dhe logjikn bashkkohore n at se po t kishte thn shkenca pr iftzimin e
disa shtj eve mendja do t ishte hamendur dhe nuk do ta kishte pranuar. Mirpo thnia e
Zotit t Lartmadhruar dhe n ato (gjra) t cilat nuk i dini, q kur pastaj do t zhvillohet
mendja jote dhe shkenca, do ta msosh dhe do ta kuptosh se shtja e iftzimit sht
prezent n tr ekzistencn. Tash e kan vrtetuar n shum shtje, e kan vrtetuar n
atom, e kan vrtetuar n fushn magnetike pozitivin dhe negativin. Nuk na ka mbetur sot
asgj tjetr, pos ti drejtohemi Zotit t Lartmadhruar me lutjen SUBHANE, se askush
nuk ka mundsi pr asgj prpos Tij. oft i Lartsuar Ai n dorn e t Cilit jan sundimet e
do gjje.
PSE NAMAZI HAPTAZI DHE FSHEHTAZI
Dshirojm ta dim sekretin pse n namazin e dreks dhe t ikindis Kurani lexohet
fshehtazi ndrsa n namazin e sabahut, t akshamit dhe t jacis Kurani lexohet me z.
Imami i mirnjohur Shejh Sharaviju thot:
Sekreti qndron n at se muslimant n fillim t Islamit kan qen t dobt dhe
Kuranin e lexonin me z n namaz n kohn kur armiqt e tyre flinin n shtpit e tyre n
sabah dhe kndonin me z n aksham dhe n jaci, sepse pabesimtar ishin n gjumin e
nats, ndrsa kndonin Kuranin pa z n namaz t dreks dhe t ikindis sepse armiqt
ishin zgjuar dhe ishin t shprndar ditn n do vend. Ndrsa kur u forcua dhe me
muslimant nuk ishin t dobt, prap mbeten namazet fshehtazi, fshehtazi dhe namazet
haptazi, pa e ndryshua gjendjen e mparshme.
Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe mos kndo vetm me z n namaz, e as mos kndo
vetm fshehtazi n t, por krko dhe prcjelle rrugn mes t dyjave-mesatare. E kjo do t
thot se falsi n namazin e tij duhet t kndoj edhe fshehtazi por edhe haptazi, pra duhet ta
gjej rrugn mesatare.

KU SHT SHKURORZIMI I TRET
Pyetje: Zoti i Lartmadhruar ka thn: Shkurorzimi dy her, e pastaj ose le ta mbaj
me mirsi, ose le ta liroj (shkurorzoj) me mirsi.
Ktu qart e kuptojm se ka t bj me shkurorzimin sepse Zoti i Lartmadhruar pastaj
thot: Dhe burrat e tyre kan prioritet pr ti kthyer ato. Ky sht shkurorzim me t drejt
kthimi, pse fjala shkurorzim ka t bj me veprimin e burrit dhe sht atribut pr njjs
dhe pr shums.
Pasi q ajeti tregon shkurorzimi dy her, ather shtrohet pyetja: Ku sht
shkurorzimi i tret?
Prgjigje: Shkurorzimi i tret sht n pjesn e ajetit ose le ta shkurorzoj (liroj) me
mirsi, pra kjo tregon se kuptimi i fjals dy her sht dy shkurorzime, parafjala f
tregon pr pasimin e shtjes tjetr menjher. Pra ligjsimi i shtjes pason menjher
shtja e njjt.
Ebu Davudi dhe Xhemaatun nga Ebi Rezijm el Esedi transmetojn se nj njeri ka
thn: O i Drguari i Allahut s.a.v.s.: Un po e dgjoj se Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Shkurorzimi sht dy her. Po ku sht shkurorzimi i tret? sht prgjigjur ose
shkurorzimi (lirimi) me mirsi. Kjo pjes e ajetit pra tregon shkurorzimin e tret.
SHKURORZIMI I TRIHERSHM N T NJJTN KOH
A lejohet shkurorzimi i trefisht n t njjtn vend dhe n t njjtn koh:
Transmeton Bejhekiu nga Ibn Abasi r.a. se ka thn Ruhanete e ka shkurorzua bashk
shorten e tij tri her n t njjtn koh dhe n t njjtin vend, e pastaj sht piklluar shum.
Kur i ka treguar t Drguarit t Allahut s.a.v.s. ka pyetur: Si e ka shkurorzuar?
E ka shkurorzuar tri her.
Muhamedi s.a.v.s. n t njjtn vend dhe n t njjtn koh: Tha Po!. Muhamedi a.s. i tha:
Po kjo konsiderohet vetm nj shkurorzim, si t duash, ke t drejt t martohesh me ta,
pastaj. Pastaj u martua me t shkurorzuarn.
SUKSESI DHE LUMTURIA N JET
Pyetje: ka do t thot fjala sukses dhe lumturi n jet?
Prgjigje: Imami i nderuar Shejh Sharaviju thot:
Kuptimi i fjals sukses n jet sht q e tr jeta t ket sukses, e jo vetm ti. Me rndsi
sht q i tr aktiviteti yt i jets me qen i suksesshm. Nj shoqri, n t ciln
dominon apo e udhheq dyfytyrsia dhe mashtrimi nuk mund ta quajm sukses n jetn
shoqrore. Sukses quhet kur tr shoqria sht e suksesshme e jo vetm individi.
Pr me tregu m qart: A t plqen ty me jetua n nj rreth ku t gjith ankohen, ka
ankohet, ai ankohet. Pra ne ankohemi prej vetes son. Nse secili n shoqri ankohet, ta dish
se ankohet edhe ankuesi edhe i ankuari.
Ndonjher njeriu e don t keqen kur hesht, pra e keqja patjetr duhet me u largu.
Njerzit mendojn se suksesi n jet sht kur vetm ti ke arritur dika, mirpo esenciale
sht kur njeriu jeton, dhe t tjert jetojn pa u plasaritur mes vete, me qllim q jeta e tij t

jet e sigurt. Nse ai vet nuk sht i fuqishm mund t jetoj edhe pse sht i dobt. Shoqria
e cila posedon hipokrizin, urrejtjen, egoizmin, dhe nse ka plasaritje n mes t antarve t
saj, nse ndonjri sht i fuqishm ai u merr t drejtn e tjerve me padrejtsi, po nse sht
i dobt t tjert ia marrin t drejtn me padrejtsi.
Njeriu i cili jeton, jetn pa u plasaritur me jetn e t tjerve, ai sht i lumtur n
fardo forme. Mjafton q ata t cilt dshirojn q ta realizojn suksesin e tyre n jet me
at q e ka ndaluar feja, e ndalon Krijuesi, si me hipokrizi, rren, keqprdorim dhe
mashtrim. Mjafton vetm ajo se edhe pse para tjerve duken t mdhenj n veten e tyre, me
vetveten e tyre ata jan t vegjl, sepse njeriu, n rend t par me veten e tij duhet me qen
njeri, q do t thot mos me u largu prej natyrshmris dhe mos ta tradhtoj veten e tij. Un
mundem me e mashtrua tr botn, por si ta mashtroj veten time se?
Pastaj Imami i nderuar shton:
Kur un krkoj prej ndonj njeriu t dshmoj para gjykats rrejshm, pr dobin time, me
dshmin e tij un kam prfituar dika, mirpo vet un pastaj e urrej dhe n do moment
dshiroj ta largoj ose e mbaj t nnshtruar dhe t nnmuar.
Pastaj n fund, far suksesi sht i atyre t cilt korrin sukses n kso formash?!
Ata kan korrur sukses vetm n fazn e par t jets (t ksaj bote). Mirpo, jeta sht e
prgjithmonshme, e ata t cilt jan t drejt dhe arrijn sukses n prgjithsi, sepse Allahu
u jep atyre t mira t prgjithmonshme, t cilat nuk ndrpriten asnjher.
T SHKURORZUARAT LE T PRESIN TRI KOHRA T MENSTRUACIONEVE
Pyetje: ka ka pr qllim fjala pritje dhe kohra n pjesn e ajetit dhe cila sht
dispozita e ajetit pr t?
Prgjigje: N thnien e Zotit t Lartmadhruar Le t presin sht kallzues, dhe ka pr
qllim formn urdhrore n mnyr alegorike.
Qllimi pr kt q femrat ta ken vmendjen dhe le ti presin sepse pjesza - B
sht pjesz transitive, q do t thot se i urdhruari duhet q t ngarkohet pr t pritur, kjo
sht gjendje shpirtrore e mrekullueshme, sepse ato munden q t jen ende trheqse pr
burrat e tyre, t cilt i kan lshuar. Ndrsa thnia e Zotit t Lartmadhruar tri kohra
sht kallzues i ndajfoljes, sepse sht shprehje pr afatin-kohzgjatjen Mefuli bihi sht
i anuluar, sepse fjala pritje sht transitive. Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe Ne ju presim ju, deri sa tju dnoj juve Allahu. Le t presin pr martes,
ndrsa anulimi sinjalizon se ato duhet q t mos martohen brenda ktij afati, por edhe t
mos diskutojn pr martes.
Kuru-kohra sht shums i Kur-it- kohs e ka kuptimin e menstruacionit.
(Transmetojn Nesaiju, Ebu Davudi, Darukutnij se Fatimeve bint Ebi Xhehsh ka thn:
O i Drguar i Allahut, nse femra sht e papastr me ISTIHAD, a e len namazin q t mos
e fal? Muhamedi s.a.v.s. i thot: Jo. Le t mos e fal namazin vetm gjat menstruacionit.
Po ashtu Kur ka kuptimin e pastrimit, pra kohn e pastrtis s gruas n mes t
dy menstruacioneve.
ISLAMI SHT SIMBOL, EMR DHE CILSI

Drita e Islamit ka deprtuar te t gjitha vendet e bots dhe do t jet deri n Ditn e
Kijametit.
Misioni i Islamit ka ardhur me planprogram t qndrueshm dhe stabil, i cili i siguron paqe
dhe i sjell t mira njerzimit t n kt bot dhe n botn tjetr. Fet t cilat kan qen para
Islamit bazn po ashtu dhe burimin e kan pasur prej Islamit, mirpo Islami n t cilin sht
drguar i Drguari i yn s.a.v.s. i ka prfshir t gjitha dhuntit e Allahut.
Askush nuk mund ta mohoj se Islami ka ardhur mrekulli e do suksesi t mendjes s
njeriut, dhe sikur t zbriste para kohe, mendja dhe logjika vshtir e kishte pasur ta kuptoj,
por ka ardhur n koh t prshtatshme pr ta zhvilluar logjikn dhe t kuptuarit. Nga ktu ka
filluar t pranuarit dhe t kuptuarit e obligimeve.
N Kuranin fisnik qart tregohet se fet e mparshme burimin e kan pasur prej
Islamit, dhe n tolerancn e tij, ndrsa ku pasur vetm disa degzime t cilat kan qen t
natyrs s leht.
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
A ishit ju (ithtar t librit) dshmitar kur Jakubit iu afrua vdekja, e ai bijve t vet u
tha: "ka do t adhuroni pas meje"? Ata than: "Do ta adhurojm Zotin tnd dhe Zotin e
prindrve tuaj: Ibrahimit, Ismailit, Is'hakut, nj t vetmin Zot dhe ne, vetm Atij i jemi
dorzuar"!
(El-B ekare, 133)
Ju (besimtar) thuani: Ne i besuam All-llahut, at q na u shpall neve, at q iu
shpall Ibrahimit, Ismailit, Is'hakut, Jakubit dhe pasardhsve (t Jakubit q ishin t ndar n
dymbdhjet kabile), at q i sht dhn Musait, Isait dhe at q iu sht dhn nga Zoti i
tyre pejgamberve, ne nuk bjm dallim n asnjrin prej tyre dhe ne vetm atij i jemi
bindur.
(El-B ekare, 136)
Parashtrohet pyetja: Si t dallojm Islamin i cili ka qen n fet e prparme, dhe Islamin t
cilin e ka zbritur Allahu vul e feve t mparshme, nprmjet m fisnikut dhe m t
ndershmit, zotris ton Muhamedit s.a.v.s.
Prgjigje: Imami i nderuar Shejhu Muhamed Muteveli Sharaviju prgjigjet:
Zoti i Lartmadhruar thot:
Luftoni me nj luft t denj pr hir t All-llahut, se Ai ju zgjodhi ju (ju prcaktoi
pr t luftuar pr rrugn e Tij) dhe nuk ju obligoi n f me ndonj vshtirsi, n fen e
babait tuaj, Ibrahimit. Ai edhe m par, e edhe ky (Kur'an) ju quajti mysliman, e pr t
qen i drguari dshmitar juaji dhe pr t qen ju dshmitar ndaj njerzve, pra falni
rregullisht namazin, jepni zeqatin, prmbahuni me All-llahun se Ai sht ndihmtari juaj. Sa
mrojts i mir dhe sa ndihmtar i madh q sht.
(El-Haxh, 78)
Ktu teksti Kuranor sht i qart dhe i definuar se Imani sht i ndrlidhur me iradet,
ndrsa ibadeti sht i ndrlidhur me veprim. Puna e mir krkon prpjekje n
rrugn e Allahut t ciln Allahu e ka zgjedhur si besim pr besimtart, dhe nuk ka asgj n fe
q sht vshtir pr njeriun pr ta kryer.
Islami sht feja prfundimtare, ashtu si ka qen prej fillimit feja e par. Ibrahimi
a.s. sht baba i besimtarve.
Allahu ve e ve i quajtur besimtart musliman, e ju jeni dhe keni qen musliman n
librat, t cilat kan zbritur para Kuranit, pr ti knaqur dhe pr ti br t lumtur
besimtart n at ka e ka ligjsuar (prcaktuar) Allahu m par ka qen ashtu si Allahu ju
ka quajtur musliman. Le t jet prfundimi i islamit tuaj prsosmri dhe kompletim i ktij

islami, derisa i drguari t dshmoj pr ju n Ditn e Kijametit, se ai ua ka transmetuar
fen, e ju keni vepruar at q u ka msuar dhe t jeni t lumtur edhe n kt bot, edhe n
botn tjetr.
Kshtu ne shohim se Allahu na ka quajtur neve musliman e nuk na ka cilsuar
musliman, sepse pr besimtarin islami sht emr, cilsi dhe simbol.
Pr kt arsye sht shum e qart se feja te Allahu sht Islami, dhe emri Islam
sht cilsi e jona dhe simbol pr ne, ndrsa sa i prket Islamit, pr ata q kan qen para
nesh ka qen vetm cilsi. Pr kt arsye, t gjitha fet jan t cilsuar fe muslimane, ndrsa
ne - pasuesit e Muhamedit a.s. jemi musliman me emr, me cilsi dhe me simbol; islami i
yn sht superiori.
PARAQITJA E BURRIT T PAR
Zhduket burri n luft, dhe nuk ka kurrfar shenja t gjallris, pas nj kohe gruaja
martohet me nj burr tjetr dhe pasi q martohet, pas nj kohe, befasisht paraqitet burri i
saj i par. Si duhet vepruar:
Kur iu sht b kjo pyetje Sharavijut sht prgjigj: Patjetr duhet t ngrihet aktpadia n
gjyq.
NUK DO T ARRINI VETM SE ME FUQI
Zoti i Lartmadhruar thot:
Thuaji (o Muhamed): po sikur t tuboheshin njerzit dhe xhint pr t sjell dika t
ngjashme sikur Kurani, nuk mund t sjellin t ngjashm edhe sikur ti ndihmonin njri-
tjetrit.
ISRA
Po ashtu thot:
O ju grup e xhinve dhe e njerzve nse dshironi ti kaloni hapsirat e qiejve dhe toks,
ather kaloni, por jo, nuk mundeni prpos se me fuqi.
ERR-RRAHMAN
Ktu na del e qart se fjala insan kur t vjen n nj fjali me xhint, Zoti i Lartmadhruar e
prdor insan. Ku fjaln njeri (insan) e ve para fjals xhin n ajetin e par, mrekullia e
ksaj sht se fjala njeri, me fjal njeriu sht m i theksuari dhe m i njohur pr ne se sa
xhint.
Pyetja e cila na parashtrohet neve sht: Cili sht kuptimi i fjals s Zotit t
Lartmadhruar Dhe ju nuk mund t ngriheni vetm se me fuqi. A sht n pyetje fuqia
absolute e Allahut apo mos sht n pyetje fuqia e dituris apo ka?
Imami i nderuar Shejh Sharaviju thot: Disa mendojn se fjala sulltan ka pr qllim fuqin
e dituris ndrsa ne mendojm se fjala sulltan ka pr qllime fuqin absolute t
Allahut t Lartmadhruar. Patjetr duhet t dshmohet para gjith botve paaftsin e tyre
n at q patjetr duhet besuar n fuqin e absolute t Allahut.
I Drguari i Allahut s.a.v.s. kur e bri Isran dhe sht ngritur n qiellin e shtat, e
pastaj n sidretul Munteha, e ka br me fuqin e Allahut t Lartmadhruar.
N ditn e kiametit ne do t jemi n do vend me fuqin e Allahut t Lartmadhruar.
Melekt t cilt zbresin n tok dhe ngrihen lart n qiell, e bjn me fuqin e Allahut t
Lartmadhruar .

Po sikur ajeti nuk mund t ngriheni vetm se me fuqin nuk do ta kishte
domethnien fuqin e Allahut, ather disa njerz do ta vinin n dyshim mrekullin e Isras
dhe Miraxhit. Mirpo pasi q Israja dhe Miraxhi ka ndodh kjo do t thot se Allahu i
Lartmadhruar sht Ai i cili bn ka do, dhe e ngrit n qiell donjrin q ai e parasheh dhe
e prcakton.
Po nse ndonjri na thot: Ja njeriu sht ngrit n hapsira t toks dhe qiellit pasi q
ka arritur n hn ne i prgjigjemi: Njeriu ka arritur t ngrihet lart dy sekonda t vitit t
drits e i kan mbet edhe miliona vit drite e cila sht pjes e qiellit t ksaj bote. Ai pra
nevojitet n lartsi t miliona vit drite, pr t arritur n lartsi t qiellit t dynjas t ciln ne
e shohim ndrsa n lartsi prpos qiellit t dynjas as q ka arritur. Pastaj, Shejh Sharaviju
kt shtje shum t rndsishme e prfundon diku iu kundrvu atyre t cilt tentojn q
Kuranin ta quajn libr njeriu, ndrsa e harrojn fuqin e Allahut dhe i shikojn vetm
shtjet siprfaqsore pr me i zhvillu problemet e tyre t cilat nuk jan t tyre sepse un
kur t ngrihem pr disa minuta drite prej miliona vite drite rrug nuk mund t them, por
asnj njeri i logjikshm nuk mund t thot se sht ngritur n nj lartsi t madhe prej
milion vit drite e cila sht n thellsi t qiellit t ksaj bote. Pr kt arsye, sht e sigurt se
mrekullia e Isras dhe Miraxhit sht mrekulli e prgjithmonshme ajo do t jet mrekulli e
prgjithmonshme deri n ditn e kiametit. Dhe njeriu sado q do t ngrihet lart, sado q do
t zhvillohet dhe sado q do t arrij dituri ai kurr nuk mund t arrij n horizontet, apo
lartsit e qiellzave dhe t toks, por nuk do t mundet as n lartsit e qiellit t toks e mos
t flasim n shtat qiejt. Pra pr kt arsye mrekullia e Isras dhe Miraxhit do t mbetet
mrekulli i prgjithmonshm dhe argument (shkenc) e cila thrret njerzit n besim n Zotin
dhe n fuqin absolute t tij.
NAMAZI I BASHKSHORTES ME BASHKSHORTIN E SAJ
A pranohet namazi i gruas me bashkshortin e saj?
Po, dhe ajo duhet t jet n saf n vete.
Mirpo nse gruaja bhet Imam ajo duhet t jet n nj saf me grat (por pak prpara).
Femra nuk lejohet t bhet Imam i burrave.
NUK I NGJASON ASGJ
Zoti i Lartmadhruar sht cilsuar me cilsi precize ashtu q mendjen e njeriut e cila
luhatet prej nj ane n ann tjetr ta vendos n vijn e prer, q mos ta imagjinoj kt t
ekzistuarit e Zotit pr ta dhn form Krijuesit t Lartmadhruar, ose me e cilsua Zotin e
Lartmadhruar me cilsi t shqisave t thjeshta t njeriut, t cilat jan t kufizuara dhe jan
cilsi t krijesave.
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Nuk ka t ngjashm si Ai asgj. Kjo sikurse po i thuhet
njeriut: Lne veten qet nga shtjet e kota, pr me i hulumtua shtjet t cilat nuk jan t
Kandarit tuaj.
ka mendon Shejh Sharaviju n lidhje me pjesn e ajetit Kuranor Nuk ka t ngjashm si
Ai asgj.
Imami i nderuar thot: Kur t dgjosh psh. se Allahu i Lartmadhruar ka kmb, dgjon e
sheh, ti nuk di pr kmb e duar pos at q e sheh n veten tnde, nuk e di t dgjuarin pos
ashtu si e di n vetvete. Ne nuk themi: Dgjimi i Allahut sht i ngjashm me dgjimin e
krijesave, sepse esenciale sht Nuk ka t ngjashm si Ai asgj. T gjitha cilsit dhe emrat
t cilat jan t Allahut jan po ato cilsi te Krijesat, mirpo ti prqendrohesh dhe po i

prkufizon ato cilsi t cilat Allahu e ka cilsi veten.
Mnyra e atyre shtjeve nuk sht domosdoshmri e Imanit. Mnyra se si sht dika n
nj shtje nuk sht domosdoshmri e Imanit. Zoti yn na ka tregu: Un shikoj, un dgjoj,
pra Ai ka t shikuarit, ai ka t dgjuar, mirpo ti mos e merr mnyrn t ciln e di t
dgjuarit dhe t shikuarit n krijesat dhe t thuash: Zoti yn sheh dhe dgjon si ne. Jo!
Kurrsesi jo. Po shtrohet pyetja pse? Sepse ti dshmon se Zoti yn ekziston, krijesat
ekzistojn, mirpo a jan krijesat si Krijuesi, pse t dgjuarit e krijesave po e ngjason me t
dgjuarit e Tij, ose t dgjuarit e Tij e ngjason me krijesat. Ti ndryshon, dhe e di se
ndryshon prej Krijuesit. Allahu jeton, njeriu jeton por a sht jeta ime si jeta e Tij. Ai jeton,
ti jeton por a sht jeta jote si jeta e Tij. Jo! Kurrsesi jo!.
do emr apo cilsi e Zotit i cili na ka ardhur n Kuran dhe hadith sht edhe te njeriu. Ti
tani gjendesh para dy shtjeve: As t mos bsh ngjasim, por as t mos i mohosh. Ti
mohosh do t thot: q ti t thuash: Jo, ai nuk ka dgjuar, sepse t dgjuarit sht cilsi e
njeriut. Ne themi: Ti po bn krahasim t dgjuarit tnd i cili ka mjetin (veshin), dhe ti po e
pastron Allahun nga kjo shtjeje. E vrtet sht ashtu ti dshiron me i prshkrua atij dika,
mirpo pse nuk po e pranon tekstin Kuranor. Ai ka thn: Un kam t dgjuar, ti pranoje
at se ai ka t dgjuar, mirpo pastaj mnyra se si dgjon nuk sht shtja jote, se asnjher
mnyra nuk sht shtje e Imanit.
Imami i mirnjohur sqaron nj shtje shum t rndsishme:
Ne kemi treguar nj her, kur e ka pyetur Zotin e Tij, ka e ka pyetur: M trego (mnyrn)
si i ngjall t vdekurit? Zoti i ka thn: A nuk po beson? Ai iu sht prgjigj: Po, gjithsesi
besoj, pra ai ka besuar mirpo ai ka dashur ta kuptoj mnyrn mirpo q t m qetsohet
zemra ime. Ai i cili dshiron me polemizua shtjen e thukt, ai thot se ktu ka
kundrthnie, ju po thoni se Zoti ka thn: mirpo po jemi indiferent n at se ktu ka
kundrthnie.
Cili sht kuptimi i Imanit? Iman do t thot qetsimi dhe pushimi i zemrs n nj
shtje aq shum sa q nuk t shkon ndrmend me bisedua me pr at shtje. Nse fillon q
edhe njher me diskutua pr at shtje, ather nuk ke arritur n shkolln e Imanit, q do t
thot ti ve e ke Imanin por ende po hulumton pr t. Mendo Imani sht qetsimi dhe
pushimi i zemrs n nj shtje dhe puna mori fund, dhe ska mbet hapsir m q ta
diskutosh shtjen e Imanit.
Prsrisim: Gjithsesi po do t thot: kam besuar, por bhet pyetja: ka don t thot
kam besuar? Do t thot qetsimi dhe pushimi i zemrs n kt shtje sa q as q m shkon
ndrmend q t diskutoj edhe ndonjher. Mirpo Q t m qetsohet zemra ime. Krkimi
i dikaje q ka humbur prej saj, dhe prderisa un krkoj q t m qetsohet zemra, sikurse
bhet e ditur se ende nuk sht arritur qetsimi i zemrs, prderisa ai qetsim po krkohet,
pra sht e palogjikshme t krkohet Imani me fjaln po gjithsesi.
Ne i themi atij: Ti po del prej teme, se ne po shikojm piksynimin e fjalve. Pse, a mos ka
thn Ibrahimi: O Zoti im, a ti i ngjall t vdekurit? Jo, nuk ka thn ashtu, por ka thn: Si i
ngjall t vdekurit? Pra kur bhet pyetja Si? pra pr mnyrn e ngjalljes, kjo do t
thot se beson n ngjalljen por e dshiron me pa formn e ngjalljes. Pra Ibrahimi a.s. ka
besua n ngjalljen e t vdekurve, dhe kjo sht shtja t cils po e diskutojm, dhe kjo
sht Imani, mirpo pyetja si nuk sht shtje t ciln e krkon Imani.

PRANGOSJA E SHEJTANVE N RAMAZAN
I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: Kur t vjen muaji Ramazan, hapen dyert e
xhenetit, mbyllen dyert e zjarrit dhe prangosen shejtant.
I DRGUARI I ALLAHUT E KA FOL UR T VRTETN
Prangosja e shejtanve do t thot t lidhurit e tyre izolimi dhe paralizimi i tyre pr
do aktivitet i cili nuk e lejon shprndarjen e t mirs ose gjrave q sjellin mirsi. Mirpo,
ne shohim se shumica prej neve prangosen prej punve t mira, ato i prek me fjal tjera i
prvetson shejtani dhe i prvetsojn xhint, shohim gnjeshtar, rrenacak, tradhtar,
mashtrues, por edhe q han haptazi n ramazan, t gjitha kto jan shenja t qarta se ata
jan t manipuluar prej shejtanit.
Pyetja sht:
Si jan t prangosur shejtant, dhe t mbyllur n ramazan pas t gjitha ktyre dukurive
negative t prditshme. Disa fukaha (dijetar t jurisprudencs islame) kto dukuri i
arsyetojn me at se jan t prangosur dhe t mbyllur vetm nj lloj i shejtanve, ndrsa
lloji tjetr jo!.
Disa tjer thon se: T gjith shejtant n prgjithsi jan t prangosur, dhe e vrtet
sht ashtu si tregon hadithi po t gjitha punt e ndyta dhe amorale jan rezultat i njerzve
shej tan dhe t ngjashm me ta, t cilt m nuk kan nevoj q shejtani ti prvetsoj, ti
hutoj q t mos largohen prej punve t kqijave dhe harameve.
Mirpo i nderuari yn n lidhje me kt shtje thot: Kemi dy lloje t fjalive: Fjali
lajmtare, pra q tregojn realitetin e kaluar, dhe fjali fillestare apo veprim formuese e cila ka
pr qllim veprimin e tanishm dhe t ardhshm. Fjala vjen: Zoti i Lartmadhruar n ajetin
Kuranor pr Qaben thot dhe kush hyn n t (Qabe) sht i sigurt. Nse kjo fjali ka pr
qllim lajmrimin e s kaluars, ather sht e pamundur q t ndodh dika ka sht n
kundrshtim me fjaln e Allahut, por nse ka pr qllim fjalin fillestare apo veprim
formuese, ather ky ajet sht urdhr prej Allahut pr njerzit q at t cilt hyn n Qabe
le t jen t sigurt sepse ne n realitet mund t shohim q t ndodh e kundrta q mos t jen
njerzit t sigurt n t, mirpo kjo sht sepse njerzit nuk e kan dgjua urdhrin e Allahut.
Po ashtu nse e shohim ajetin Kuranor T mirat pr t mirt, t mirt pr t mirat
dhe t kqijat pr t kqijt e t kqijt pr t kqijat. N realitet shohim se ka t mir pr jo
t mirat, dhe e kundrta, por esenca sht se nse e dgjojm fjaln e Allahut, dhe

veprojm me t ather t mirt i martojm me t mirat, por nse nuk e dgjojm fjaln e
Allahut ndodh e kundrta t mirt pr jo t mirat. E njjta sht edhe me hadithin e
prangosjes s shejtanve, n hadith kemi fjalin e cila ka pr qllim veprim formimin pra
hadithi ka pr qllim prangosni shejtant e ne nse e dgjojm hadithin i prangosim
shejtant, mirpo nse nuk e dgjojm ather shejtant nuk prangosn, pra ne jemi t
urdhruar q kjo me ndodh q ata (shejtant) me u prangos.
PRBETIM PR MOSKONTAKTIM SEKSUAL ME GRUAN
Pyetje:
ILA - si thot Err-Rragibi sht prbetimi i cili ka t bj pr paksimin, apo
mosveprimin e shtjeve pr t ciln prbetuesi sht prbetuar. Si thot Zoti i
Lartmadhruar: Nuk prbetohet rrejshm. Po ashtu ajeti kuranor:
Dhe t mos prbetohen t nderuarit prej mesit tuaj. Mirpo n terminologjin e sheriatit
IJLA sht t prbetuarit e burrit pr moskontaktim seksual me gruan e tij. Prgjigje:
Zoti i Lartmadhruar thot:
Pr ata q prbetohen pr moskontaktim me grat e tyre, afati i pritjes sht katr muaj.
Por nse pendohen ather Allahu sht Fals i Mshirshm.
Pra, thnia afati i pritjes s tyre sht katr muaj ka pr qllim pr me ndrprer
dhe me ndaluar. Pra iu sht shtuar ndajfolja e kohs katr muaj . E kjo do t thot se
ndajfolja sht kryefjal, ndrsa para saj sht kallzuesi. I ktij mendimi sht
gramaticienti Ahfesh, pra e parashoh veprimin e till.
LUTJA PR ZOTIN TIM DHE PR MUA
Nj beduin ka krkua prej Muhamedit a.s. pr tia msuar nj dua, Muhamedi a.s. ia mson:
LA ILAHE ILALLAHU VAHDEHU LA SHERIKE LEH ALLAHU EKBERU KEBIRA
VELAMDULILAHI KETHIJRA VE SUBHANELLAHI RABIL ALEMINE VE LA HAVLE VE LA
KUVETE IL-LA BIL-LAHIL AZIJZIL HAKIJME. E ai i ka thn kjo sht lutja pr Zotin tim,
por lutja pr mua?
O Zoti Im, m mshiro, m udhzo, m furnizo, m fal, kjo dua prfshin kt bot dhe
botn tjetr.
TRANSMETON MUSLIMI
PREJ DUAVE T NAMAZIT
Ebu Bekri Sidiki ka krkua prej Muhamedit a.s. me ia tregu duan t ciln e thot n namaz.
Muhamedi a.s. ka thn:
O Zoti Im, un i kam b vets padrejtsi t shumta, ndrsa gabimet nuk mund ti fal askush
pos Teje. M fal m faljen Tnde, dhe m mshiro. Vrtet Ti je Fals i Mshirshm.
MUTEFIKUN
ALEJHI
SHPIRTI
Dihet mirfilli se njeriu prbhet prej dy komponentve: prej materies dhe shpirtit, po ashtu
dihet se shpirti sht prej Allahut dhe mshirs s Tij, dhe se shpirti besnik, pra
Xhibrili sht prcjells e programit t Allahut, pra Kuranit i cili po ashtu sht shpirt,
pyetja sht: A sht shpirti me t ciln Zoti i Lartmadhruar e ka frymzuar materien pr ta
lvizur, pr t ndier n vrtet po ai shpirt ciln Allahu ia ka dhn planprogramin t tij

Kuranit.
Prgjigje: Kurrsesi jo, shpirti i par sht ai i cili sht edhe n jetn e besimtarit edhe n
jetn e pabesimtarit ndrsa shpirti i dyt sht ai shpirt i cili i jep jet lumturi t
prgjithmonshme dhe jet m me vler e kjo sht ajo jeta e vrtet.
ISLAMI DHE EDUKIMI I EPSHIT-NDJENJAVE
Shum her Shejh Sharaviju ka sqarua se Islami nuk ka ardhur me i paralizua ndjenjat por
prkundrazi ka ardh me i edukua, me i knaq, e kt e bni pr me sigurua njeriun prej
shkatrrimit.
N realitet shumica, n shumicn e rasteve i pasojn epshet e tyre, nuk i prmbahen
planprogramit t Allahut t Lartmadhruar. Islami dhe msimi i tij i pastr sht pr me
mbrojt njeriun nga rrshqitjet, nga gabimet dhe e siguron at pasi q vazhdimisht ia trheq
vrejtjen njeriut pr mos me ra n grack t shejtanit.
Pyetja sht: Cili sht sekreti psikologjik i njeriut kur ai bn prostitucion p.sh.
ndrsa ai e di (qind pr qind) plotsisht se sht mkat prej mkateve t mdha, mirpo ai
prap e vazhdon pr t dytn pr t tretn.
Imami i nderuar prgjigjet n kt pyetje: Njeriu i cili tejkalon kufijt e tij dhe krekoset,
sht si rezultat i mos ndshkimit dhe mos dnimit t tij pr kryerjen e atij krimi.
Nse njeriu bn krim dhe dnohet pr at krim, ai dnim sht pr t mirn e tij. Imami i
mirnjohur sqaron nj shtje shum t rndsishme kur thot: Nse shikojm p.sh. dnimin
pr epshin seksual do t shohim se Zoti i Lartmadhruar nprmjet atij dnimi dshiron ta
ruaj, ta mbroj dhe ta siguroj njeriun prej asaj ka e shkatrron at dhe pr ta siguruar po
ashtu tr shoqrin.
Transmetohet se nj njeri ka ardhur te i Drguari i Allahut s.a.v.s. dhe i ka thn: Un
t premtoj se i prmbahem ligjeve Islame dhe jam musliman mirpo jam njeri i cili i dua
grat, femrat dhe nuk mund t largohem nga kjo (prostitucioni). A nuk po ma lejon kt
mua!? Muhamedi a.s. nuk e ka prdor menjher forcn e ashprsin, por sht sjell si
edukator, ka dashur q atij njeriu tia msoj urtsin dhe qllimin e ndaless n at mnyr
q ai njeri ta kuptoj dhe ta ndiej thell n zemr. Muhamedi a.s. e ka pyetur: A dshiron q
kjo ti ndodh nns tnde (q dikush tjetr pos babs tnd t kontaktoj seksualisht me t). Ai
menjher me dshprim i thot: Jo. Po a dshiron q kjo ti ndodh motrs tnde? Ai prap
me dshprim i thot jo! A dshiron ti ndodh gruas tnde? Ai i thot jo, jo. Po secili prej
neve sht ashtu (me nn,grua, e motr) o vllai yn.
Kshtu i Drguari i Allahut s.a.v.s. ka dashur t sqaroj se qllimi i ligjeve t Allahut
sht q t mbrohet nna, motra, e gruaja gj t ciln asnj nuk dshiron q tu ndodh e
keqja.
Nse do prostitutit gjat prostitucionit t tij i kujtohet ky dialog dhe e kujton nnn e tij,
motrn e tij dhe gruan e tij do t largohej menjher nga prostitucioni.
Pra dispozitat e sheriatit jan pr ti edukua dhe pr ta forcua epshin, dhe do dispozit
sht pr me sigurua individin dhe shoqrin. Islami nse ta prkufizon nj liri, ai me t e
pengon tjetrin me keqprdor t drej tn tnde, nderin tnd.
JA RAB ( O ZOT !) DHE DSHIRA ABSOLUTE
Ku po jet dshira absolute e cila sht n librin e Allahut, dhe cila sht ndrlidhmria e
saj dhe pranimi i duas s besimtarit, kur ti ngrit duart lart dhe thot O ZOT !.
Imami i mirnjohur Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Fjala: O Zot? Kur t buron

nga zemra e atij t cilt iu sht b padrejtsi. Nuk ka forc as fuqi t ndryshoj dika por
sht rezultati i fuqis s Allahut i cili e ka caktua ligj (si i ka caktua ligjet) hyjnor, pra
ligj t Tij, pra ligj t shkaqeve, q do t thot ai i cili klith O Zot? Ather sht ligj q
shkaqet t mos funksionojn dhe realizohet Nuk ka fare as fuqi t ndryshoj at q Ai
cakton. Nga kjo themi se atij si ka mbet asgj tjetr prpos q me i ngrit duart n qiell dhe
me krkua fuqin absolute, sepse vetm ajo lutje sht mjeti i fundit i cili me ia kthye t
dobtit, t drejtn e tij, q me iu kthye e drejta prej t padrejtit t ai t cilit iu sht
padrejtsi. Zoti i Lartmadhruar fuqin e Tij dhe caktimin e Tij absolut nuk e ka fsheh nga ne,
por prkundrazi n shum n shum ajete t Kuranit hasim nse e lexojm at: me
mshirn e Tij e veon k t don Ai, e dnon at q do Ai, e fal at q do ai, e ngrit
lart k t do Ai, dhe e zbret posht cilin do Ai, i jep pushtet dhe pushtim atij q do Ai, dhe
e zbret nga pushteti at t cilin do Ai. Vrtet Allahu ka mundsi pr do send.
Pra, po shohim se Zoti i Lartmadhruar n kto ajete, dhe n ajetet tjera na ka tregua
qart fuqin e Tij absolute, ndoshta fuqia absolute dhe rezultati kulminant i ksaj sht i
shprehur n ajetin Kuranor Vrtet, shtja e Tij (Allahut) sht se kur dshiron dika,
mjafton q vetm me i thn asaj shtjeje bhu dhe ajo bhet menjher.
Kjo pr arsye se ky ajet na trheq vrejtjen se pr Allahun nuk funksionon shkaqet, edhe pse
ai i ka krijua ato shkaqe pr me organizua sistemin e jets n tok. Po t kishim qen
shkaqet dika prfundimtar pr Allahun. Zoti i Lartmadhruar n ajet Kuranor do t kishte
thn Vrtet Ai kur t dshiron dika i prgatit shkaqet dhe rrethanat q t bhet, por fjala
bhu do t thot se shkaqet jan t paralizuara dhe se vetm fjala bhu bn q t bhet
pa shkaqe dhe rrethane.
Kshtu, krijimi i qiejve sht b me bhu krijimi i njeriut sht b me fjaln bhu dhe
dshira e tij mjafton dhe i mjafton vetm fjala bhu.
Kt shtje Shejh Sharaviju na sqaron m shum me rastin e tregimit t Ibrahimit kur
sht hedhur n zjarr, pse cilsi e zjarrit sht q ai me djeg, por Zoti i Lartmadhruar ka
thn: O zjarr bhu i ftoht dhe sjell qetsi Ibrahimit. N at moment cilsia e zjarrit e
cila sht djegia u b cilsi e cila nuk djeg dhe nuk lndon.
INSPIRIMI (NGULITJA NE ZEMR-MENDJE)
T gjithve po na intereson nj shtje, cili sht dallimi n mes t asaj: vendosje n zemr,
ngulitje n zemr dhe ideve t njeriut, sepse do njeriut mund ti vjen nj ide n mendje.
Imami i mirnjohur Sharaviju thot:
Ai i cili vendos, ngulit n zemr bhet nprmjet prcjelljes n zemr dhe se ajo sht prej
Allahut dhe ai mendim sht i drejt dhe i vrtet, nuk ka dyshim n t sepse: ne kur kemi
tregua me rastin e nns se Musa a.s.: Ne e kemi inspirua (e kemi vendos n zemrn e saj)
jepi gji dhe nse e ndien frik (se ta marrin) hidhe n det e mos u pikllo, as mos u brengos,
sepse Ne prap do ta kthejm tek ti, dhe do ta bjm prej pejgamberve.
KASAS
Kemi thn: A dgjoi dhe veproi nna e Musaut apo jo? Natyrisht se po, ajo dgjoi dhe
veproi. Dshiroj ta di cila nn nuk pikllohet dhe nuk brengoset pr fmijn e saj, nse

un i them hidhe n det fmijn tnd e mos u brengos. Cila logjik e pranon kt, kush e
beson po mos t kishte ardhur kjo ide dhe ky mendim n zemr jo prej njeriut, as prej
shejtanit por vetm Allahut. Nuk do ta kishte b nna e Musa a.s. nj gj t till e cila sht
n kundrshtim me natyrshmrin dhe logjikn e njeriut. Si me i dhn prparsi vdekjes s
sigurt (hedhjes s fmijs n det) prej vdekjes s dyshimt (me mbajt fshehtas). Pra
inspirimi (ngulitja n zemr) sht ide nga lart posht (prej Zotit te njeriu).
SHT PREJ KADERIT T ALLAHUT
Nj arab (beduin) e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: O i Drguari i Allahut: A t
mjekohemi? sht prgjigjur: Po, sepse Ai i cili e ka zbritur smundjen e ka zbritur edhe
mjekimin (ilain). E mson ai i cili studion, dhe nuk e mson ai i cili e inpron. Mjekohuni,
vetm se mos u mjekoni me haram.
E KA REGJISTRUAR
AHMEDI
N Sunen disa arab (beduin) e kan pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: A t mjekohemi?
sht prgjigjur: Po! Rob t Allahut mjekohuni, sepse Allahu nuk ka vendos smundje e t
mos ket vendos shrimin (mjekimin) e saj prpos nj smundje. E cila sht ajo o i
Drguari i Allahut?
Ajo sht pleqria.
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.: ka mendon nse prdorim Rukje pr
shrim, apo ilae pr shrim, a nuk e kthen (e largon) kaderin e Allahut? sht prgjigjur:
Po mu ajo sht kaderi i Allahut.
E KA REGJISTRUAR
TIRMIDHIU
Mjekimi n spital po ashtu sht prej kaderit t Allahut.
Prgjigje: N lidhje me kt Shejh Sharaviju jep mendim shum t rndsishm: Mjeksia
mjekon, ndrsa Allahu shron. Mjekimi mund tia qlloj por edhe mund t gaboj, sepse
shumica e pacientve vdesin mu n duart e mjekve t tyre-SUBHANALLAH.
Imami i nderuar thot: Mjeku i cili ia ka qllua me diagnozn e tij dhe shron ai nuk e ka
largu kaderin e Allahut.
TOKA SHT XHAMI DHE E PASTR
Pyetje: I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: Jam i privilegjuan ndaj pejgamberve tjer me
6 gjra: M jan dhn t gjitha njohurit, jam i ndihmuar me at se tjert ma kan frikn,
m sht lejua teprica e pasuris prej frontit, toka m sht b xhami dhe e pastr, jam vula
e pejgamberve dhe do t bj shefat n ditn e kiametit.
N thnien e t Drguarit s.a.v.s. m sht b toka xhami dhe e pastr: Na vendos neve
n tavolin nj shtje prfundimtare e ajo sht se falja e namazit pr do person sht e
lejuar absolutisht n do vend.
Ku sht dallimi n mes t faljes s namazit n do vend dhe faljes s namazit n xhami?
Imami i mirnjohur Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Toka sht e pastr dhe
xhami, ka vende ku lejohet t falet namazi e po ashtu lejohet t zhvillohet aktiviteti jetsor.
P.sh. N fabrikn tnde, ti edhe punon edhe falesh, n arn tnde edhe mbjell, por edhe
falesh, n objekte arsimore edhe mund t studiosh por edhe t falesh n t. Pra n vendet
publike lejohet edhe namazi por edhe veprimtarit tjera jetsore.

Mirpo nse dshirojm q ndonj vend ta veojm vetm pr namaz, themi: Ky sht vend
ku nuk zhvillohen aktivitetet e jets por sht e veuar vetm pr namaz, ather kt vend
e quajm Xhami, mesxhid apo shtpi e Zotit. Pr kt arsye Muhamedi a.s. ka thn: Mos
lidh kontrat tregtie derisa t jesh n xhami, e po ashtu as me krkua send t humbur aty,
pse aty ishte koha ku do t takohesh me Zotin tnd e nuk lejohet me qen indiferent ndaj tij.
Mjafton q ti i ke 24 or n disponim, e prej atyre 24 orve nj or me e nda pr me u taku
me Zotin, e n at or largohesh prej aktivitetit t jets. Pra prcaktimi i vendit pr xhami
sht vetm pr namaz, e paprcaktimi i vendit sht edhe pr namaz edhe pr aktivitetet
tjera t jets. E at vend t cilin e prcaktojn njerzit me dshirn e tyre e quajn shtpi e
Allahut.
Pra shtpia e Allahut (Qabja) n Meke sht prcaktua me dshirn e Allahut ndrsa
shtpit e Allahut (xhamit) tjera jan prcaktua me dshirn e vet njerzve. Ather
shtpit e Allahut t prcaktuara me dshirn e njerzve jan zinxhir, apo vazhdimsi e
shtpis s Allahut me dshirn e Allahut.
EPSHI I KAFSHS
Te intelektualt dhe te jo intelektualt, dhe te njerzit n prgjithsi paraqitej nevoja e t
njohurit t kontaktit seksual te kafsht, dhe sundimi i epshit t tyre. Duke krahasua njeriun
me epshin e kafshs. Ndoshta kjo sht se kur epshi e sundon trupin dhe i dirigjon pjest e tij
ather logjika (mendja) humbet dhe deprton shejtani, kshtu q njeriu zbret n shkalln e
kafshve q do t thot se ai funksionon vetm nprmjet t indikacionit t epshit, apo
vetm reflektim i epshit ashtu si thon edhe mjekt.
Mirpo Imami i nderuar Shejh Sharaviju kt shtje e shpjegon nga nj knd tjetr
ku thot: Instikti i epshit t kafshs sht pr ta ruajtur llojin. Pra sht ndjenj vetm pr ta
ruajtur llojin, ajo sht e patjetrsueshme q do t thot epshi vetm e kryen detyrn e tij.
Kur mashkullori bashkohet me vezorin n embrion fryhet dhe femra jet shtatzn (bars),
pra sikurse t fryrit do t thot un jam ajo q barroj.
FOTOGRAFIA E XHAMIS N QIBRIT
Ishin n shtpin e Imamit kur erdh Shejh Sharaviju ed. Dr. Muhamed Tajib Nexhor
Degon i Universitetit t Ez-herit. Njri prej prezentve e pyeti Dr. Nexharit pr fotografin
e xhamis n Qibrit, a sht e lejuar apo e ndaluar, kur dihet se Qibriti pas harxhimit t
kokrrave gjuhet n tok.
Dr. Nexhari u prgjigj se lejohet.
Kjo pr arsye se veprat shprblehen sipas qllimit, dhe do njeri do t shprblehet
ashtu si e ka qllimin ashtu si na ka msuar i Drguari i Allahut s.a.v.s.

Pak para se t botohet kjo libr nj motr muslimane na ka
drgua nj pyetje dhe e parapash q tia bashkngjis ktij
numri, dhe u prgjigja prej asaj ka kam msuar prej
diskutimit t Imamit t nderuar Muhamed Muteveli
Sharavijut me prof. dr. Muhamed Ibrahim Shafiju dhe prof.
dr. Abdul Kerim Dihj ete.
Pyetje: A pyeten t Drguarit e Allahut n ditn e
kiametit apo jo?
Prgjigje: Po, pyeten t Drguarit e Allahut n ditn e
kiametit. Kt na e tregon Zoti i Lartmadhruar n Kuran:
Dhe do ti pyesim ata t cilve u kemi drguar pejgamber,
por do ti pyesim edhe te pejgambert.
E
L EARAF At dit kur Allahu do ti tuboj pejgambert
dhe do tu thot:
far prgjigje keni marr prej tyre? Ata do t prgjigjen:
Nuk dim asgj. EL-
MAIDE, 109
Dhe si do tu vijm secilit popull me dshmitar, ndrsa
ktyre do tu sjellim juve dshmitar.
E
N
-
N
I
S
A
Un frikohem se nse bj mkat ndaj Zotit tim do t
dnohem n Ditn e Madhe (Ditn e Kiametit).
Dhe i Drguari thot: O Zoti Im ! Populli im kt Kuran e
kan konsiderua si shtje e harruar (e lnur pas dore).
T gjitha kto ajete dshmojn se pejgambert do t pyeten

n ditn e kiametit.
















Oslo, 2010
FETAVAT E SHARAVI JUT
PJ ESA E PEST
V
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

HYRJE
Falnderimet i takojn Allahut - Krijuesit t gjithsis.
Prshndetjet dhe selamet ofshin pr t Drguarin ton besnik, familjen e tij dhe ata q
pasojn rrugn e tij deri n ditn e Kijametit.
Na ka arritur nj letr e mrekullueshme nga nj vajz e re muslimane, n vitet m t
reja t rinis dhe t fes (ka qen letra e pesta me radh). Nuk kishim mundsi ti prgj igj
emi, pasi q nuk kan qen kushtet e prshtatshme pr ta prshkruar dhe komentuar
prbrjen e letrs s saj.
Me zemr t sinqert dhe me fjalt m t przemrta e prshndes, pr fetvat e saj
dhe prej asaj ka ka prfituar shum dhe ka pasur dobi t madhe prej fetave, sipas shkress
s saj.
E falnderoj at dhe i jam shum mirnjohs, n vend t t nderuarit t imamit t
mirnjohur, pasi q shkresn e saj ia kam lexuar Imamit . Prshndetje pr t rn
muslimane S.M.M. Studente e Fakulteti Sociologjik.
Na ka arritur nj shkres nga lexuesi musliman SHAM nga Misr Xhedidetu, n t
ciln thot: Pasi q harresa e njeriut e nnmon at, ndikon pr t br mkat, e cila sht
vepr e shejtanit dhe pr t ciln epet prgjegjsi. E pasi q drejtsia qiellore sht e
pakrahasueshme q t dnoj krijesn e Tij me nj krijes tjetr. Dhe pasi q njeriu sht i
krijuar, e xhint jan krijesa tjera, duhet q njeriu t jep llogari vetm pr mkatet q vet i
bn, e jo pr mkatet pr t cilat shkaktar sht shejtani. Cila sht zgjidhja dhe ka sht m
s miri t veprohet n kt rast?
Prej asaj ka kam kuptuar nga Shejh Sharaviju dhe prej msimeve dhe bisedave q i
kam zhvilluar vazhdimisht me t, dhe prej dituris, ideve q i kam prfituar prej tij, pasi po
e filloj me Bismilahirrahmanirrahim, dhe pasi q po prshndes Pejgamberin fisnik, po
prgjigjem:
Njeriu sht i urdhruar pr adhurim t sinqert ndaj Allahut t Lartmadhruar, ai po
ashtu sht i urdhruar q tiu largohet shejtanit t mos e dgjoj at. E nse ai nnshtrohet
urdhrave t shejtanit, ai ve ka kundrshtuar tekstin dhe urdhrin Kuranor pr t mos e
dgjuar shejtanin.
Zoti i Lartmadhruar thot:
"
(Ju porosita) T m adhuroni Mua, se kjo sht rruga e sigurt!
Vrtet, ai ka humbur shum njerz prej jush, a nuk mblodht mend

?
(Jasin, 61- 62)
Njeriun, t cilin e hamend, e mashtron dhe e prvetson shejtani, dhe i cili i
nnshtrohet urdhrave t tij, ai sht br prej ushtris s tij, dhe n far mase njeriu i
largohet kurtheve dhe mashtrimeve t shejtanit, po n at mas imani i tij sht i fort.
O ju musliman, Allahu ju ka dhn juve at ka e doni prej t mirave t islamit.
Dgjojeni at ka ju pastron, ju dlir dhe ju shndrit n adhurimin e Tij, pr tiu siguruar
lumturi edhe n kt bot edhe n botn tjetr, dhe derisa para jush t hapen dyert e faljes,
zgjerimit, lehtsimit, mblsirs, mshirs dhe knaqsis. Vrtet Allahu sht Dgjues dhe
Pranues i lutjeve.
Shpirtrat fisniko-qortues gjithmon pyesin dhe krkojn sqarime: A sht kjo haram,
a sht kjo hallall? E kjo na gzon se n thellsi t zemrave ka ndjenja t flakta pr t

Oslo, 2010
hulumtuar do gj ka e knaq Allahun, dhe pr tu larguar prej do gjje q e urren
Allahu.

Ne do shekull, n do popull, n do koh, dhe prej kohrave m t lashta ka
ekzistuar hallalli dhe harami, mirpo ka pasur dallime n mes t shkaktarve dhe lloj eve
dhe n prcaktimin.
shtja e hallallit dhe haramit ka ekzistuar edhe n tregime, fabula e prralla, t cilat
e kan humbur peshn dhe vlern n vet substancn e tyre.
Hallalli ka ekzistuar te do fe dhe n do sekt, e deri n kohn e sodit, ku ka arritur
niveli i lart i zhvillimit, ku e ka edhe vendin e vet. Pr kt arsye edhe thirrja n
njshmrin e Krijuesit dhe adhurimi ndaj Allahut me t cilat sht obliguar i Drguari a.s.,
jan prej ligjeve t cilat kan qen n koh t caktuar dhe kan prfunduar n kohn e
caktuar.
Dhe kur ka ardhur Islami, i cili ka rolin pr ti sjell njerzimit pare e lumturi, deri
n fund t ekzistimit t ksaj bote, ka qen dasht q t prfshij shtjen e hallallit dhe
haramit n trsi, pra do gj ka i nevojitet njeriut pr lumturi n kt bot dhe n botn
tjetr. Kjo form e hallallit dhe e haramit do t vazhdoj edhe n t ardhmen pa ndrprerje,
sa t ekzistoj jeta n t gjitha mnyrat e saj.
Zoti i Lartmadhruar thot:
"
Dhe (kam ardh) q t
'
ju vrtetoj Tevratin q e keni para duarsh, t
'
ju lejoj disa q
u ishin ndaluar juve, kam ardh me argument nga Zoti juaj, pra kini frik All-llahun dhe
m dgjoni mua

.
(Ali Imran, 50)
Po ashtu thot:
Dhe cakto pr ne (jet) t mir n Dunja dhe t mir n botn tjetr, pse vrtet jemi
kthyer kah Ti. Ai (Zoti) tha: "Dnimi im sht ai me t cilin e godas cilin dua, e mshira
Ime ka prfshir secilin send. At (Mshirn) do ta caktoj pr ata t cilt u ruhen
(mkateve), e japin zeqatin dhe pr ata q i besojn argumentet tona.
Q pranojn t drguarin (Muhammedin), Pejgamberin arab, (q nuk shkruan as nuk
lexon), t cilin e gjejn t cilsuar (t prshkruar me virtytet e tij), te ata n Tevrat dhe n
Inxhil, e q i urdhron ata pr do t mir dhe i ndalon nga do e keqe, u lejon ushqimet e
kndshme dhe u ndalon ato t pakndshmet, dhe heq nga ata barrn e rnd t tyre dhe
prangat q ishin mbi ta. Pra, ata t cilt e besojn at, e nderojn dhe e ndihmojn, veprojn
me dritn q iu zbrit me t, t tillt jan t shptuarit.
(El-Ea raf, 156-15 7)
Po ashtu thot:
Thuaj: Kush i ndaloi bukurit dhe ushqimet e mira q All-llahu i krijoi pr robt e
vet? Thuaj: Ato jan n kt bot pr ata q besuan, e n ditn e kijametit jan t posame
pr ta. Kshtu ia sqarojm argumentet nj populli q kupton.
(El-Ea raf, 32)
Nj lexues tjetr pyet: Un kam mendime t kqija, nuk mund t trhiqet prej tyre,
dhe me mendimet e kqija edhe iu bj keq njerzve. Dhe pyet: Si t veproj me kto
mendime dhe veprime t kqija?
I themi atij: Ai nuk na ka shkruar n letr se a falet apo jo, natyrisht ne presim prej
tij prgjigje negative, sepse namazi t largon nga punt e kqija dhe imoraliteti. Por edhe
nse falet, sht e mundur se namazi i tij sht i papranuar, prandaj le t hulumtoj dhe le t
shikoj rreth vetes s tij dhe ather kemi shpres se Allahu do ta udhzoj n rrug t
drejt dhe t na largoj edhe neve edhe at nga botkuptimet e shejtanve.
E ndiejm pr obligim me prmend se mendimet e kqija dhe armiqsore, n
psikologji kan emrtim t veant t smundjes s till. Dhe nuk ka kurrfar t keqe pr ta
drejtuar te psikologu, pr shrim t ksaj smundjeje psikike. Pasi kam lexuar shum
libra psikologjike nuk kam gjetur mjekim m t mir dhe m t suksesshm se leximi i

Kuranit t smurve psikik. Kt e thot Zoti i Lartmadhruar:
Dhe Ne kemi zbritur nga Kurani ka sht shrim dhe mshir pr besimtart.
Sadakallahul Adhim
Zoti i Lartmadhruar ka krkuar lehtsim dhe falje pr mkatarin, keqbrsin ku
thot: Dhe dnimi i t keqes me t keqe t t njjts mas, por kush fal, dhe prmirson,
shprblimin e ka te Allahu.
Hakmarrja sht drejtsi, teprimi n dnim sht kalim i normave. Ai i cili tejkalon
normn, ai ka b padrejtsi. Tepruesi ka tejkaluar kufirin e urtsis dhe t mirs, e cila e ka
barazuar dhe ka harmonizuar do shtje t jets. Dhe mos harroni vlerat dhe dallimet mes
jush.
Dhe kur Zoti i Lartmadhruar ka thn: Dhe mos anoni me anim t trsishm. Na
ka dhn bazn e logjiks dhe planprogramin madhshtor. Zoti i Lartmadhruar di se ka
fshehin zemrat me diturin e Tij t prhershme pa fillim, bazat e paralelizmit dhe barazimit
dhe sjelljet e njeriut pr kt arsye nuk ka thn vetm Mos anoni, por ka thn mos anoni
me anim t trsishm, sepse animi i pjesshm mundet t arsyetohet n disa shtje. Kjo
sht po n jetn normale, mirpo e keqja e t keqes sht animi n ekstremitet. Sepse do
ekstremitet dhe do kryenesi e humb tr vlern dhe qllimin e jets.
O Zot na forco hapat n rrugn ton q t kemi mundsi pr tiu prgjigjur letrave t
lexuesve n prputhshmri me lejen e Allahut. Jepi atyre dhe neve durim, sepse shumica e
tyre presin me padurim. Mirpo ne dshirojm q ata t na kuptojn se jemi shum, shum
afr tyre dhe s shpejti secili prej tyre do t marr prgjigjen e pritur, me lejen e Allahut.
Kush dshiron shpejtimin e nj shtje dnohet me vonimin e saj. Por ne me tr
fuqin ton do t mundohemi q ata t mos presin shum. E nesrmja sht e afrt pr
pritsit. Zoti oft i knaqur.
Kajro, 14 Safer, viti 1402 h. 10 Shtator, viti 1982 Isa a.s.

PRZIERJA E DJEMVE ME VAJZA
Jeta e fakultetit, po a e di ka sht jeta e fakultetit, e studentit. N t jan t tubuar t
gjitha t gjitha t mirat dhe t kqijat. Dituria i prfshin t gjitha t mirat dhe t gjitha
vlerat, ndrsa e gjith e keqja, arroganca dhe kryenesia jan tubuar mbi (kundr) t mirs
dhe vlerave. Posa t arrij djali apo vajza n shkallt e Universitetit ai apo ajo ekspozohen
me rrobat e pubertetit dhe posa t takohen pozitivi dhe negativi e trheqin njra-tjetrn, dhe
paraqiten n teatrin e adoleshencs nn hijen e civilizimit i ashtuquajtur bashkkohsi
dhe modernizim, ndrsa n esenc sht n kundrshtim me planprogramin e Allahut.
Nuk do t kishim asnj breng e kurrfar rike. Vrtet n t gjitha vendet ngatrrohet
kjo me at e pastaj shohim prfundime t kqija dhe rezultate t padshirueshme. Shejh
Sharaviju n lidhje me przierjen e djemve dhe vajzave thot:
Przierja e djemve dhe vajzave sht nj shtje jo natyrore dhe e palogjikshme. Un kt
shtje e kam elaboruar, kur kam folur rreth tregimit t Musa a.s. me Shuajbin. Kam thn se
femra n ndonj pun jasht rrethit familjar, del vetm ather kur sht ndonj
domosdoshmri absolute.
Kam thn, dgjoni fjalt e Allahut t Lartmadhruar:
ajeti
Fjala Baba jon i moshuar dshmon domosdoshmrin, e cila i ka detyrua me dal nga
puna e nga shtpia, duhet t jet e prkufizuar Nuk mund ti bagtis me pi uj prderisa t
shkojn barinjt tjer.
Nuk ka qen domosdoshmria e cila i ka detyruar me dal n pun dhe me qen n
largsi prej shoqrimit me meshkuj, dhe Baba jon tepr i moshuar, por pastaj tregon
rolin e shoqris (s meshkujve) dhe iu ndihmoj atyre pr me pi uj bagtia tyre.
Kjo do t thot se kur nj mashkull e sheh nj grua se ka dal pr t siguruar
ekzistencn dhe se domosdoshmria e ka detyrua, nevojitet asaj me i ndihmua, q ajo t
shkoj drejt rrugs s saj dhe vajza apo gruaja e cila pr shkak t domosdoshmris del dhe
punon, asaj i ndihmohet pr ta kryer at nevoj.
Bija e Shuajbit i ka thn babs s saj:
O babai im shprbleje at, se vrtet at cilin do ta shprblesh sht i fuqishm dhe besnik.
El Kasas 26
Ajo ka dshiruar me zgjedh problemin e jets s saj me at ndodhi. Ne nuk e
pengojm femrn me punua, mirpo ajo del me punua n hapsirn e saj familj are, ndrsa
nse del jasht hapsirs s familjes s saj, ajo duhet t jet e kujdesshme, e ndrgjegjshme
dhe e matur. Pse domosdoshmria nuk duhet a shtyj at q t przihet me meshkuj dhe t
veproj ka t dshiroj me ata.

T marrim si shembull nse femra ndien ndonj nevoj t domosdoshme dhe del me
punua n nj mes, ku nuk ka burrri edhe pse t gjith ata jan burra, dhe ajo punon pr
ekzistenc, ka ka lidhje domosdoshmria q ajo t del e zbukuruar e parfumuar dhe me
rroba trheqse.
ka ka lidhje domosdoshmria me zbulimin e trupit t saj?
Femra e cila del pr studim, ndrsa ne themi se domosdoshmria e ka shtyr q ajo
t przihet me meshkuj.
Cila sht ajo domosdoshmri q ajo t vishet me rroba trheqse dhe me rroba t cilat nuk
e mbulojn n trsi trupin e saj, q ajo t ndjek modn m t re.
Un edhe n hert kam thn: A thua dituria patjetr prftohet vetm nprmjet
gjoksit t t zbuluar!?
Vajza e cila del e zbuluar jasht oborrit t shtpis s saj dhe ekspozon veten e saj
para mashkullit, sepse zbulimi sa m i madh i femrs jasht shtpis s saj do t thoshte pa
fjal: Shiko, un jam ktu. Eja.
Mashkulli nuk ka mundsi me i ngrit ndjenjat e epshit, tani ai ka nevoj me i ftoh
ndjenjat e epshit.
O popull! Bni dallim n mes t angazhimit pr jet dhe mashtrimit t ksaj jete.
E DREJTA E T MENDURIT
Shejh Sharaviju thot: Njeriun t cilin e ka krijua Allahu t mendur, ndrsa ne e
dim se njeriu sht i dalluar dhe i nderuar me mendje, a do t thot kjo mos dhurimi i
mendjes (mendurie) veshja e atij njeriu prej grads s nderit dhe fisnikris.
Pyes ? ka dshirojn t menurit dhe t fuqishmit me trupin e tyre ?
ka dshirojn ata n kt bot ?
Dshirojn vetm me fol, e fjala e tyre me u dgjuar e mos me iu refuzuar,
dshirojn t veprojn ka t dshirojn e askush mos me iu fol atyre.
Iu kam thn atyre:I menduri sht i till q kur t bie ty, ti qesh me t, ti nuk e
kritikon me fjal tjera nuk e pyet at pse m mshove, po ashtu edhe Allahu nuk e pyet at
ditn e kijametit Dhe bjere nj njeri i cili nuk sht i mendur,ai tr jetn angazhohet pr
me arrit qllimin t cilin ve e ka arritur i menduri. Kshtu na habit fakti se deri sa pr
veprimtarin e tij n kt bot e quajn t mendur, at n nj moment prej momenteve t
jets s tij Allahu i jep fuqi sa fuqia e mendjes tnde dhe sa sht jeta jote.
Po si realizohet kjo ?
Njeriu shtjet i kupton nprmjet mendjes s tij, t cilat pastaj i fsheh n vete e
nuk i flet, ndrsa i menduri e flet t vrtetn dhe nuk mrzitet, e thot at q ti nuk
mundesh me thn o i menur ta thuash, e as nuk mundesh ti iksh asaj.

Kjo sht q na shpie te kuptimi mendje-akl, ndrlidhje. Pse quhet mendje? Sepse
aq shum sht i ndrlidhur me ty saq as q mund ti iksh.
krye.
Ndrsa i menduri as q mrzitet. Pra i menduri n nj moment prej momenteve t
menduris s tij. Shpaguhet me at q ti nuk mund ta arrish tr jetn me mendjen tnde,
Qoft i lartsuar Zoti i Lartmadhruar.
SHFUQIZIMI I LIGJIT PARA OBLIGUESHMRIS
T gjith e dim se namazi sht ligjsua drejtprdrejt n mes te Zotit t Lartmadhruar
dhe krijess s tij dhe me t nderuarit t t Drguarve t tij dhe vals s pejgamberve ,
zotris ton Muhamedit a.s. . Ashtu si na sht transmetuar Pejgamberi s.a.v.s. prej Zotit
sht obligua me i fal 50 koh t namazit n dit. E dim edhe at se Musa a.s. e ka
kshillua dhe Muhamedi a.s. sht kthye te Zoti i Lartmadhruar sa q namazi ka zbrit prej
50 kohve n dit n 5 koh, mirpo shprblimi sht si me i fal 50 koh.
Disa kan thn se kto jan israilijat, pse tregojn porosin e popullit t Musa a.s. Umetit
t Muhamedit s.a.v.s.
Shejh Sharaviju n lidhje me kt transmetim thot: Musa sht i Drguari i
Allahut. Ai sht prej pejgamberve t dalluar (Ulul Azm). Dhe mnyra se si ka krkua prej
Muhamedit a.s. q ai me krkua q me iu zbrit. Ne nuk shohim se sht porosi? ka sht
porosia ?
Porosi sht kur krkohet prej njeriut t cilit iu sht obligua dika, me u obligua m shum.
Ndrsa porosia e cila krkon lehtsin a quhet porosi?
Musa a.s. ka dshirua me u lehtsua nj shtje sepse ai e ka dit se nuk mundet me u krye.
Transmetimi Vrtet populli yt nuk mundet,sikurse ka dshirua me ua lehtsua shtjen
Umetit Islam.
E tashti ne e analizojm dhe e diskutojm at shtje, posarisht pasi q kemi transmetim
tjetr ku thuhet Vrtet Umeti yt sht i dobt, dhe nuk mundet, ka edhe transmetime t
ngjashme.
Kjo sht ajo ka thuhet: Mirpo kur Musa a.s. kur thot: Un i kam sprovuar popujt para
teje, dihet se Allahu nuk ia ka b obligim popullit t Musa a.s. m shum se dy namaze:
Namazin e mesnats dhe namazin e mesdits, mirpo edhe kto dy namaze nuk i kan kryer.
E, Musa a.s. kur e ka pa se populli i tij nuk ka mundur me i fal dy namaze, i ka thn
Muhamedit a.s. at q i ka thn: Ky sht argument se ai e ka dashur t Drguarin e Allahut,
dhe Umetin e t Drguarit t Allahut, e pr kt arsye nuk ka dashur q ata t obligohen
ashtu si sht obliguar Umeti i tij, e pastaj ata nuk do t kishin mundur me i

Pra kjo nuk sht dshmi se ne jemi t dobt, por sht supozim se ne nuk forcohemi me
kt. Pse? Sepse eksperienca e popujve t tjer nuk e ka dshmuar kt dhe ka qen i bindur
se edhe Umeti i tij nuk mund t dshiroj kt. Pra kjo sht shtje e cila dshmon kundr
tyre e jo kundr neve (kundr popullit t Musa a.s.)
Parashtrohet pyetja:
Pasi q Allahu ka dshirua 50 namaze n fillim, pastaj i ka b obligim pes koh, pse
kshtu?
I nderuari Imam Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:
Obligimet edhe pse vijn prej Allahut, Allahu i Lartmadhruar nuk ka nevoj pr kryerjen e
obligimeve tona, por obligimet jan pr t mirn ton. Parsore sht se me kryerjen e
obligimeve nuk ka dobi Allahu, por kemi dobi vet ne.
Dhe prderisa Allahu i ka b 5 koh obligim me 50 shprblime, ather dhurata sht prej
Allahut, e lehtsimi ka ardhur nprmjet shkakut dhe arsyes, e Allahu nuk e ka pran
paksimin e pagess dhe shprblimit.
Pyetja sht:
Si me shfuqizua Allahu nj ligj para se t vendoset?
Imami i mirnjohur thot:
Njerzit e kuptojn se qllimi i obligimit prej Allahut sht kryerja e obligimit q do t
thot do obligim prej Allahut prbhet prej dy pjesve.
Pjesa e par: Besimi n shtjen e obliguar dhe pranimi i atij obligimi.
Pjesa e dyt: Kryerja e atij obligimi.
Nse t parn e ke pranua, kjo do t thot pjesn e par e ke krye e pastaj vjen pjesa e dyt,
veprimi pra kryerja e atij veprimi. Kt pik pr ta sqaruar themi: p.sh. Iblisi e ka mkatua
ndaj Zotit t tij, po ashtu edhe Ademi ka mkatua ndaj Zotit t tij, ather pse me u dbua
nga mshira e Allahut, e pse Iblisi sht pendua ndrsa Allahu ia ka pranua. Kjo sepse Iblisi
ia ka kthye urdhrin, pra nuk e ka pranuar urdhrin, ndrsa kjo nuk ka ndodh me Ademin a.s. ,
pra Ademi e ka pranua urdhrin.
QETSIMI I SHPIRTIT N MARTES DHE PREJ TIJ KA B BASHKSHORTEN
E TIJ
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Dhe prej atij shpirti ka b bashkshorten e saj,e pse nuk ka
thn: dhe prej atij shpirti ka krijua bashkshorten e saj.
Prgjigje:
Bashkautort e librit Mrekullia mjeksore n Kuran n t ciln Shejh Sharaviju ka
sqarua dallimin n mes t brjes dhe krijimit.
N lidhje me kt Shejh Sharaviju thot: Fjala e ka b gjuhsisht kur t prdoret pr nj
krye.
shtje, ka t bj me at se nuk ka ekzistua dhe sht krijua. Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe ka b prej tij bashkshorten e tij. Ktu fjal ka b ka kuptimin ka krijua.

Ndrsa kur t prdoret fjala ka b pr shtjen q ve ka ekzistua, kjo do t thot sht
shndrrua n dika tjetr, ather un i kuptoj dy shtje: e br dhe e br prej tij. E kam b
baltn Ibrik, e kam b drrasn tavolin. Pra ktu ka dallim n mes t fjals e cila sht
transitive n nj folje, e kjo do t thot krijimi prej asgjje, ndrsa ka b fjala e cila kalon
n dy folje,sendi ve ka ekzistua por pastaj sht shndrrua n dika tjetr.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Vrtet un t bj ty udhheqs (imam) pr njerzimin. Ti (o Ibrahim) ve je mirpo me t
b imam sht shtje tjetr.
EL-MEDHIJ
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr medhin?
sht prgjigj: Pr at shkak merret abdes.
Njri thot: Po nse m bie strpika n rroba prej saj?
Mjafton me mor uj me grusht e ne hedh n vendin e strpikur dhe e shikon a e ka prfshi
trn apo jo.
FAZA E OBLIGUESHMRIS
Cila sht faza e obligueshmris, pra prej kur krkohet nga njeriu me pasuar rrugn
e Allahut dhe me i kryer obligimet?
Shejh Sharaviju thot:
Faza e obligueshmris sht pjekuria, po ka sht pjekuria: arritja e fazs s
burrris te njeriu, pra prsosmria e qenies s njeriut, prsosmri e cila manifestohet me
ndjenjn e epshit, pra spermatozoidit e cila sht mjet pr t mbijetuar dhe pr tu shtuar
qenia njerzore. Sepse po t krkonte Allahu para se ti paraqitej epshi i brendshm
njerzor, ather krkimi pr me besua prej tij do t ishte krkim jo i plot (i mangt).
E po t krkohej e ai nuk di pr shtjen e ndjenjs s brendshme (epshit), ather kur do ti
paraqitej n trup dika e re, ather pranimi i obligueshmris duhet t filloj rishtazi prej
fillimit. Ather njeriu do t kishte thn: E kam pranuar para se me ekzistua kjo shtje e
brendshme, mirpo Allahu ka dshiruar q t pranohet obligimi pasi t vjen kjo ndjenj e
brendshme, q njeriu ta pranoj obligimin dhe prgjegjsin pasi t plotsohet n trsi si
njeri, e mos me iu paraqit dika e re pas asaj kohe.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe kur t arrijn fmijt moshn e pjekuris, le t krkojn leje .
EN-NURE 59

Pra ktu sht fillimi i fazs s obligueshmris, pasi q do obligim e ka kohn, edhe koha
e obligueshmris e ka fillimin e fazs e kjo faz sht pjekuria, e pjekuria sht plotsimi i
burrris s njeriut, e burrria e njeriut sht fillimi i kryerjes s obligimeve ndaj Allahut,e
kjo nuk mund t arrihet vetm ather kur ai sht n gjendje me formua njeri, e kjo arrihet
n epshin seksual, e cila sht mjet pr t lindur njeri tjetr, pra jet tjetr.
PRAKTIKIMI I SHERIATIT
Pse deri sot nuk sht praktiku Sheriati Islam?
Imami i nderuar Shejh Sharaviju thot:
Kjo pyetje duhet ti parashtrohet drejtprdrejt popullit sepse ai sht i cili zgjedh ligjin n
kt vend. Kur i keni zgjedhur deputett a mos keni b ndonj krahasim kush premton se do
t gjykoj me librin e Allahut: Baz krye sore pr ti zgjedhur deputett sht q ata me
premtua se do ta praktikojn ligjin e sheriatit. Un edhe m hert kam thn: ne nuk
dshirojm q haptazi me thn mendimin ton pr planprogramin e Allahut.
Mirpo, un dshiroj prej juve q ju t krkoni q kuvendi haptazi t deklarohet q nuk
vendosin asnj ligj njerzor para ligjit t Allahut. Dshiroj prej juve q kjo t jet baz
kryesore me t cilin ju i krahasoni deputett e juaj q me ju thn atyre ka keni vendos ju
pr fen tuaj n parlament. Kur t ndodh kjo, ather deputett e kuptojn se ata jan
zgjedhur ne baz t ksaj shtjeje, pra pr me vendos Ligjin e Allahut. Kjo sht ajo q
duhet t ndodh n kt qytet, dhe se ligji i sheriatit duhet t filloj t praktikohet sa m
shpejt q sht e mundur.
Lus Allahun q t gjithve t na prkrah dhe q t gjith t jemi shmblltyr pr t
mir t na doj t mir, t na bj q ta dshirojm t mirn dhe t na drejtoje n t mirn.
T NDALUARIT E VRASJES S BESIMTARIT
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s pr njeriun i cili e ka zn n pozit t
vshtir nj idhujtar pr me mbyt.
Por ai i thot: Un jam musliman, por prap e ka mbyt.
Mirpo ai kt fjal e ka thn vetm pr me shptuar jetn e tij.
Muhamedi a.s. ka thn: Vrtet Allahu ma ka ndaluar mua me mbyt besimtarin.
CILI SHT M I HERSHM PABESIMI APO BESIMI
ka do t thot pabesim dhe cili paraprin pabesimi apo besimi?
Shejh Sharaviju thot: Ai i cili shikon n pabesim, prfiton prej tij edhe pse nuk ka
prfton me qen vet pabesimtar, pasi q pabesimi ekziston tek njerzit, pabesim do t thot
fshehje.
Pra, fjala e pabesimit sht se besimi ekziston n brendsi, sepse pabesim do t thot
fshehje, pra mosbesimi n Allahun do t thot fshehja e ekzistimit t Allahut. Pr arsye se
fshehja sht dytsore ndrsa parsore sht besimi n Zotin. Pra, vet fjala

pabesim vetvetiu sht kundr pabesimtarve, sepse nuk thuhet pabesim prderisa nuk
ekziston dika e pastaj e fshehim q tregon se imani (besimi) sht natyrshmri, pastaj sht
paraqitur fshehtsia e besimit pr mi indinjua njerzit. Pasi q besimi nuk i le hapsir
udhheqsit, sunduesit, pozitlartt dhe shfrytzuesit e pozits.
Pr kt arsye kan filluar me fsheh besim n Allahun. Pra, fjala n esenc tregon se
pabesimit i ka parapri besimi.
Kjo sht shtje e logjikshme, sepse njeriu i par sht Ademi. Ai i cili e ka krijua at sht
Allahu, Ai e ka frymzua me shpirt, i ka urdhrua melekt me i b sexhde dhe ia ka tregu
rrugn e vrtet.
T gjitha kto tregojn nj shtje se pabesimi n fillim as q ka qen, por nprmjet
pabesimit Iblisi ka dshirua me mashtrua Ademin. Ka qen e patjetrsueshme se Ademi iu
ka sqarua djemve t tij ka ka ditur, mirpo me kalimin e kohs ka fillua harresa, dhe kshtu
shumica e njerzve kan fillua me mendua se besimi ua prkufizon jetn e tyre, e kan fillua
mos me besua, mirpo i logjikshmi kur t dgjon fjaln pabesim, duhet t jet i kujdesshm
q mos i bashkngjitet mendimit me fsheh t ekzistuarn pr kt arsye Allahu trheq
vrejtjen dhe pyet: po si po mohoni at.
Ata nuk kan prgjigje tjetr pos:
Ne kemi fshehur besimin n ty o Zot. Ky sht besimi ku Zoti i Lartmadhruar
thot:
Po si po e mohoni Zotin kur nuk ka ekzistuar (keni qen t vdekur) e ai ju krijoi ( ju ngjalli
juve).
El Bekare, 28
Ky ajet tregon argumentin n besim. Allahu iu sht prgjigjur natyrshmris s sendeve,
ashtu q vepron n kt e ajo reflektohet te Ai. E kjo sht se Zotit t Lartmadhruar i jan t
nnshtruar t gjitha sendet ka ka n tok, dhe me kalimin e kohs mendohet se ka lidhje
mbi ngarkesat. Pr kt arsye n mendjen e njeriut jeton fuqia e shkaqeve. Zoti i
Lartmadhruar sht Krijues dhe krijuesi i shkaqeve.
Nuk ka dyshim se imani i paraprin pabesimit. E shfrytzova rastin dhe kam pyetur imamin
e nderuar edhe me pyetjen t ciln e bjn njerzit me tallje. Cila sht m e para veza a po
pula.
Ai e cilson kt si mendjelehtsi prej mendjelehtsive t njerzve t cilve nuk logjikojn
dhe nuk mendojn.
PSE N KURAN KA AJETE T PAQARTA
Pyetje: Pse n Kuran ka ajete t paqarta?
Prgjigje: Zoti i Lartmadhruar thot:
Ai sht i Cili t ka zbritur ty Librin (Kuranin). N t ka ajete plotsisht t qarta, t
cilat jan themelet e librit dhe t tjerat jo krejtsisht t qarta. Kshtu, sa pr ata n zemrat e
t cilve ka largim nga e vrteta, ndjekin at q nuk sht krejtsisht e qart, n kt mnyr
ata dshirojn ngatrresa (i mosmarrveshje e konflikte) dhe dshirojn kuptimet e fshehta,
por askush nuk i di kuptimet e fshehta, pos Allahut dhe ata q jan t thelluar n dituri
thon: Ne besojm t, i tri (Kurani) sht nga Zoti yn. Kt nuk e logjikojn, pos atyre q
kan mendje t shndosh.

(Ali Imran, 7)
Pyetje: Pse ka n Kuran ajete t paqarta?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
T thelluarit n dituri thon: ne kemi besuar Allahun, edhe pse nuk kuptojn asgj, sepse t
gjitha jan prej Allahut. Pra, t paqartat prej Allahut dhe t paqartat prej Allahut. Dhe
sikurse q syri e ka kufirin e t shikuarit, veshi kufirin e t dgjuarit, ashtu edhe mendja e ka
kufirin e t kuptuarit mendor.
Pr kt arsye Pejgamberi s.a.v.s. ka thn:
ka t kuptoni se sht e qart veproni me t, ka t kuptoni se sht e paqart, vetm
besojeni. I Drguari i ka folur t vrtetn.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Ata t cilt besojn e din se sht e vrtet prej Zotit t tyre, ndrsa ata t cilt mohojn
thon: Po ka ka dashur Allahu t thot me kt (shembull).
Allahu i Lartmadhruar ka dashur ta testoj dhe ta sprovoj besimtarin. Sprovimi
duhet t jet i qart se sht testim.
Allahu dshiron t dalloj t mirn prej t keqes, e Ai e di se ka sht e mir dhe ka
sht e keqe. Mirpo dshiron q edhe ti vet ta vendossh n praktik, pr t qen
argument pr ty.
Ai e di, mirpo Ai dshiron dituri praktike dhe me dshmin tnde. Sepse po t
thoshte, me diturin t ciln ti e posedon; ti ndoshta do t kishe thn: Po t kisha pritur do
t kishte qen kjo, kjo, kjo ...
Kurani sht nj, mirpo pranimi i tij sht i ndryshm. Kshtu edhe pranimi i t
gjitha fshehtsive dhe pranimi i t gjitha gjrave n t cilat barazohet mendja besimtari i
pranon ato, sepse ato jan t vrteta dhe t drejta dhe jan prej t Drejtit dhe Vrtetuesit
(Allahut), e kuptoi apo nuk e kuptoi ai.
Ky sht shkaku pse n Kuran ka ajete t paqarta. Kurani ka zbritur pr t na
sqaruar ligjet dhe dispozitat, ndrsa ajetet e paqarta t cilat jan zbritur n Kuran jan
zbritur pr t vendosur imamin n peshoj. Pra n t jan ajetet e qarta dhe tjerat t paqarta.
KULMINACIONI I ADHURIMIT NDAJ ALLAHUT
Pyetje: Cili sht kulminacioni i adhurimit t cilin duhet ta arrij besimtari, me qllim q t
jet i qetsuar dhe ta ndiej dhe ta prjetoj knaqsin e Allahut vazhdimisht dhe
pandrprer.
Imami i nderuar thot:
Po t kishte q do shtje q krkohet pr tu vepruar dhe ajo shtje e ka arsyen dhe
urtsin e obligueshmris dhe t jet i sigurt n at, ather nuk do t kishte kuptim
adhurimi i vrtet. Mirpo adhurimi sht shtje q kur t pranon urdhrin prej Allahut
pasi q ti besosh Atij dhe ti besosh plotsisht dhe me bindje t thell se Ai sht m i Urti
dhe m i Menuri, i Cili t drejton dhe t orienton n nj veprim.
E pastaj nse ve ti e ke pranuar at urdhr me kt qllim, ti ve e ke arritur
kulminacionin e adhurimit ndaj Allahut. E pas ksaj Allahu ti zbulon ty fshehtsit dhe
sekretet e kryerjes s dispozitave dhe urdhrave dhe pasojat pr moskryerjen e tyre. Ata t
cilt kan sqaruar urtsin dhe arsyen e namazit, urtsin dhe arsyen e agjrimit, urtsin
dhe arsyen e zekatit. Mu ata jan t ciln n rend t par e pastaj e kan kuptuar n veten e
tyre se far dobie u ka sjell n veten e tyre dhe n shpirtin e tyre. Ata kan treguar se kan
pasur kt e kt dobi.

Farzet e abdesit jan kto:
Pastrimi i duarve deri n brryla, pastrimi i fytyrs, lmimi (mes-hi) i koks dhe pastrimi i
kmbve. Nse njrin e pyet vetm pr kto shtje, e kupton se pastrimi i ktyre pjesve ka
arsyen dhe urtsin, po ashtu, nuk ka dyshim se i Drguari i di specifikat e ujit qarkullues
dhe i cili nuk ka as er, e as ngjyr. Dhe kur njeriu e merr ujin n dor dhe sheh se nuk ka
ngjyr kur t fut ujin n goj dhe bn shplarjen e gojs, e kupton se nuk ka shije, kur ta
vendos n hund ujin e kupton se nuk ka er. Ather ka? Kuptohet se sht uj i
prdorshm dhe i vlefshm pr abdest. Pra kjo sht ndoshta se shkaqet dhe urtsit nuk
vijn para se t veprohet urdhri, por n rend t par kryhet urdhri .
FEMRA DHE XHIHADI N RRUGN E ALLAHUT
A e ka pr obligim femra me dal me luftua n rrug t Allahut.
Prgjigje:
Prderisa njerzit luftojn n rrug t Allahut sht e patjetrsueshme, pa pasur t vrar, t
plagosur e t lnduar n betej.
N luft ka vend pr t qen edhe femra sepse kushtet nuk lejojn q ajo me qen indiferent
kur t sheh se si tjert vriten n rrug t Allahut, si derdhet gjaku i muslimanve si
masakrohen apo torturohen, e pastaj ajo mendon pr shtjet t cilat jan pr mashkullin dhe
shtjet t cilat jan pr femrn .
Pr kt arsye i Drguari i Allahut s.a.v.s n do luft ku ka marr pjes aty ka pasur edhe
gra.
Zonja Umijete Bint Kajs pas ksaj ajo e ka vesh e ka mbajtur gjat tr jets, kur ka
vdekur ka ln vasiet me u varros me t, gj q e cila ka ndodh.

Pra, kjo osht nj shtje e cila paraqitet n dy raste specifike: n Haxh dhe n luft
n rrug t Allahut.
N Haxh njerzit i luten Zotit t tyre, dhe mkatet e mparshme n trsi u falen. Pr kt
nuk dyshoj se ndokush t ket mendim tjetr pos ajo q duhet t jet.
N luft n rrug t Allahut, n fushbetej ku gjaku derdhet, njerzit vriten, gjymtyrt
humben, zemrat digjen.
E kush sht ai i cili mendon q ajo t mos merr pjes.
LOGJIKA DHE ROLI I SAJ
ka sht logjika dhe cili sht roli i saj, dhe kur njeriu hamendet n mes t dy
shtj eve, a sht prej shtj eve t logjiks, apo jo?
Shejh Sharaviju thot:
Logjika sht shqis me t ciln dallohet njeriu. Logjika nuk ka pun aty ku nuk ka
ka t logjikohet. Roli i logjiks sht vetm me zgjedh mes shtjeve, pra n fushn e
zgjedhjes.
shtjet t cilat nuk kan zgjedhje por ato kan vetm nj mundsi, vetm nj rrug,
aty nuk ka pun logjika, mirpo n shtjet ku ka dy e m shum mundsi, ather ndrhyn
logjika pr t zgjedh shtjen t ciln e mendon se sht m e prshtatshmja. Argument pr
kt kemi, se kur mendja bllokohet, pra kur t mendet njeriu, pr at njeri nuk ka obligim,
pra hiqet obligimi prej tij, sepse n ato raste nuk ekziston mundsia e zgjedhjes, pra ai
lirohet se nuk ka ka t zgjedh sepse sht i mendur.
FILLIMI I SUREVE ME SHKRONJA T ALFABETIT
Dijetart e mhershm dhe t sotshm kan diskutuar shum rreth vendosjes s
shkronjave t alfabetit arab n fillim t sureve.
Disa kan thn se jan shkronja trheq-vrejtjes, thirror pr tu prgatitur i thirruri
pr t pranuar ajetet fisnike t cilat vijn n vazhdim.
T tjert kan thn se shkronja Kaf sht emrtim kodre, ndrsa disa shkronja
tjera pr qllim emrtimin e disa sendeve lndore.
Disa komentues mendojn se: sepse kto shkronja jan prsritur n Kuran m
shum se shkronjat tjera.
T tjert mendojn se jan shkronja logaritmike, pra thon llogari t gjithsis. Pra
llogari n horizont, si jan planetet, yjet dhe trupat tjer qiellor.
Dhe prderisa ka polemika rreth nj shtjeje, kjo tregon pr rndsin dhe problemin, apo
rndsin e zgjedhjes s nj problemi t madh. Posarisht kur dihet se
Muhamedi a.s. nuk ka fol pr t dhe nuk e ka pyetur askush pr kt edhe kan ardhur

variante dhe mendime t ndryshme.
Kur e kam promovuar librin tim Mrekullia mjeksore n Kuran pr kt shtje e
kam pyetur Imamin e nderuar Shejh Sharavijun, Imami i nderuar sht prgjigjur: Dijetart
e par e kan ditur pr fillimin e ktyre sureve me kto shkronja, pr kt arsye edhe nuk
kan pyetur pr to, pse sikur mos ta kishin ditur kuptimin e tyre do ta kishin pyetur t
Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr to.
ME GURALEC SHT MUNDUR USHTRIA E EBREHES
Zoti i Lartmadhruar thot:

~~~(2)

~~

~~~

~~~~~

(1)

~~

~~~~~~

~~~~~~~(4)

~~

~
~~~~~~~~~~(3) ~~

~~

El-Fijl, 6
"A nuk e ke par se
'
bri Zoti yt me poseduesit e elefantit?
A nuk ua bri prpjekjen e tyre t dshtuar?
Dhe Ai kundr tyre lshoi shpend q vinin tuf-tuf!
Dhe i gjuanin ata me gur nga balta e gurzuar!
Dhe ata i bri si gjeth i grimcuar (i prtypur)!

.
Fjala guralec. Guralect a kan qen prej zjarri apo ktu ka t bj me mikrobet,
t cilt e kan shkatrruar ushtrin e elefantve t Ebrehes?
N librin ton Mrekullia mjeksore n Kuran pr kt shtje kemi diskutuar
shum dhe me prkushtim t madh.
Imami i nderuar nuk e pranon se bhet fjal pr mikrobet, sepse po t ishte ashtu, ather
mikrobet do t ishin shprndar n tr Mekn.
Pastaj Imami pyet: Cili shpend i menur fluturon vetm n nj drejtim t prcaktuar, duke
dashur tia lehtsoj shtjet Allahut.
Pra, Shejh Sharaviju mendon se kan qen guralec t vrtet, e sht larg asaj q thuhet se
kan qen mikrobe e jo guralec.
HIPOKRITT DHE DNIMI I TYRE
Zoti i Lartmadhruar thot:
Vrtet hipokritt jan n pjesn m t poshtme t zjarrit.
Muhamedi s.a.v.s. ka thn:
Hipokriti njihet n tri cilsi: Kur t flet rren, kur t premton tradhton, dhe kur ti
besohet dika tradhton.
Cila sht e vrteta e hipokritve?
Shejh Sharaviju thot:
Allahu tallet me hipokritt prderisa ata ve kan thn: Vrtet ne jemi duke u tallur.
Zoti i Lartmadhruar i thot hipokritit:

Pasi q ke br hipokrizi dhe ke thn me gjuh at q nuk e ke n zemrn tnde, ather
do t merremi me ty, kshtu do ti marrim prej teje sendet q i thua haptazi dh do ti
vendosim me ligjet tona. Do t t lejojm q ti t bashkjetosh e me u martua me
muslimanet, e me i trashgua muslimant, por me kt e kemi pr qllim q ti t jesh i
prgjithmonshm n zjarr, n fund t fundit t xhehenemit. Ashtu si ke vepruar ti o
hipokrit, q haptazi ke qen ndryshe, e fshehtazi ndryshe, ashtu edhe ne haptazi veprojm
ashtu si sillesh haptazi se nuk ka Zot tjetr pos Allahut, pasi q thua: La i lahe il-lallah
Muhamedun resulullah, pastaj n t llogarisim prej pabesimtarve. A mos je ti o hipokrit
vetm ti lajkatar? Jo kurrsesi jo. Allahu sht lajkatari m i mir.
Pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar ka thn: Allahu tallet, sepse fjala ISTIHLA ka
domethnien: nnmim, tallje e poshtrim.
PUNA E CILA T SHPIE N XHENET DHE PUNA E CILA T SHPIE N
XHEHENEM
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.
Cila pun t shpie n xhenet?
sht prgjigj: sinqeriteti, pse sinqeriteti i robit t Allahut sht mirsi, mirsia e shti t
besoj, e kur t besoj shkon n xhenet.
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.:
Cila pun t shpie n xhehenem?
sht prgjigj: Rrena, pse kur t rren robi mkaton e mkatimi e shtyn n pabesim, e
pabesimi e shpie n zjarr t xhehenemit.
E ka fol t vrtetn i Drguari i Allahut s.a.v.s
SUFEHAT-MENDJELEHTT
Zoti i Lartmadhruar thot: dhe nse u thuhet atyre besoni ashtu si kan besuar
njerzit (tjer)? Thon: A t besojm ashtu si kan besuar mendjelehtt ? Prkundra, pra
ata jan me t vrtet ato mendjelehtt por nuk e din.
Cili sht kuptimi i fjals Sefijh Mendjeleht?
Shejh Sharaviju thot:
Sefhe do t thot mendjelehtsi pra do t thot paaftsi pr ti kuptuar shtjet.
Mirpo, kush sht Sefijh-mendjeleht: Ai i cili beson n Zotin e tij apo ai i cili nuk beson?
Pra... Nse ju besoni (mendoni) se ato jan mendjelehtt, pse ather pse krkoni prej
vetvetes suaj q t besoni e t bheni mendjeleht? Edhe kjo sht mendjelehtsi . . . edhe
kjo sht kundr argument pr ta.

RRUGA E VULLNETIT DHE E VETDSHIRS DHE RRUGA E PAVULLNETIT
DHE IMPONIMIT
N do shtje ku zhvillohet polemika dhe fillojn kundrthniet, shohim se islami
pr at shtje e ka dhn fjaln prfundimtare dhe definitive.
Zoti i Lartmadhruar thot:
... dhe mos harro pjesn e ksaj bote
(El-Kasas, 77)
Po ashtu thot:
Ta dini se jeta e ksaj bote sht loj, aheng e zbavitje dhe zbukurim.
(El-Hadid, 20)
Nse kemi pr qllim t themi jeta n ekzistenc sht jet e jovetdshirs dhe e
jovullnetit ose jet e vetdshirs dhe e vullnetit, ather jeta gjithmon sht epiqendr e
ktyre dy shtjeve. Lvizjet dhe aktiviteti, i cili ndodh pa vetdshir, lvizjet q ndodhin
me vetdshir dhe n mes t lvizj eve q ndodhin me vetdshir ose i epet prparsi
zgjedhjes s veprimit.
Jeta e lumtur e bots tjetr, apo knaqsia n t sht n at mas sa ke qen i
sinqert dhe sa ke qen i vetprmbajtur n jetn tnde t ksaj bote. Bota tjetr nuk sht
tem e fes, por sht shprblim pr shkak t fes.
Ata t cilt thon se kjo bot sht qllim final dhe nuk ka asgj pas saj, ne i
kundrprgjigjemi: Cili sht faji i atyre t cilt prjetojn dhembje, vuajtje e vshtirsi pr
ti br t lumtur t tjert? Ku mbetet shprblimi i tyre?
Nse i shikojm shtjet kshtu, ather ata t cilt vuajn pr ti knaqur t tjert
jan m marroqt dhe m budallenjt, sepse ata e kan humbur ajo ka sht kryesore n
jetn e tyre, e ajo sht shtja e ksaj bote, dhe nuk presin kompensim asgj n at q
quhet bota tjetr.
IMPONIMI DHE LIRIA E VEPRIMIT - DSHIRA DHE ZGJEDHJA E
VEPRIMIT
N t gjitha shtjet ku diskutohet dhe pr ato shtje bhet polemik e madhe,
shohim se islami e jep mendimin definitiv dhe t qart.
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Mos harro pjesn tnde prej ksaj bote. El Kasas, 77
Po ashtu thot:
Ta dini se jeta e ksaj bote sht loj, zbavitje e zbukurim.
El Hadid, 20
Nse kemi pr qllim t deklarojm pr jetn me ekzistenc n prgjithsi pra lvizjeve
padshirueshme dhe nnshtruesve dhe po ashtu lvizjen e dshirueshme dhe jonnshtruese
pse jeta gjithmon sht fush e dy lloje t lvizjeve.
Lloji i par: Lvizjet t cilat ndodhin pa dshir.

Lloji i dyt: Lvizjet q ndodhin me dshir, por dshira prap sht n es gjrave n
diskonim apo n ambient.
Ndrsa sa i prket bots tjetr, aty ka lumturi varsisht prej sinqeritetit dhe puns tnde n
kt bot. Bota tjet nuk sht shtje e fes, por shtje e shprblimit, respektivisht dnimit
pr shkak t fes.
Ata t cilt thon: Kjo bot sht pika kryesore dhe nuk ka pas ksaj bote asgj. Ne i
kundrprgjigjemi: Po ka sht puna me ata t cilt mundohen n jetn e tyre vetm e
vetm pr tu sjell lumturi tjerve. Ku do t shprblehen ata?!
Nse shkojm sipas ktij parimi, ather ata t cilt e kan vshtirsuar jetn e tyre vetm e
vetm pr tu sjell lumturi t tjerve do t ishin njerzit m t oroditur dhe m t
mendurit! Sepse ata nj pik t ciln e kan pasur, pra kt dunja, edhe at e kan humbur
dhe nuk kan kurrfar kompensimi n botn tjetr.
BARAZIA E MASHKULLIT ME FEMRN
Ata t cilt e ngritin zrin q femra t barazohet me mashkullin, pse nuk e ngritin
zrin q mashkulli t barazohet me femrn?
Pra pr me krkua prej saj me punua punn e mashkullit. Ka qen dasht me krkua q edhe
burri me punua punn e femrs, se prndryshe bjn padrejtsi n peshojn e barazis t
ciln po e krkojn.
Nse femra punon punn e mashkullit dhe mbetet prap me i krye punt e saja t posame,
pra t cilat i takojn natyrs s saj. Kjo do t thoshte se ne e kemi ngarkuar dyfish.
Kshtu, ata nuk krkojn barazim e saj, por prkundrazi ata krkojn me ngarkua m
shum, dhe me i b padrejtsi. Nse femra dshiron drejtsi pr vete, ajo do t shikonte ata
t cilt krkojn barazi t saj me mashkullin, ajo ka sht posarisht pr t. Nse ata
dshirojn drejtsi q ajo t jet e barazuar me mashkullin, ka qen dashur t krkojn q ajo
mos t punoj punt e mashkullit, e mos me qen fushveprimi i saj n punt e lehta, jo t
rnda dhe jo t vshtira.
TRASHGIMIA E MASHKULLIT DHE TRASHGIMIA E FEMRS
Pyetje: Pse pjesa e femrs sht sa gjysma e pjess s mashkullit n trashgimi?
Prgjigje: Shejh Sharaviju thot: Ai i cili thot ashtu i themi: Pse islami e ka zvogluar
pjesn e femrs nga pjesa e burrit n trashgimi, duhet t shikojm: Me kt islami a ka
anuar n ann e mashkullit apo n ann e femrs?
N islam, para martess pr femrn, prgjegjsin pr furnizim e ka burri i kujdestari i
saj, ndrsa pas martess prgjegjsin pr furnizim e ka burri i saj edhe nse supozojm se
ajo sht e pasur ndrsa burri i saj i varfr. A e detyron sheriati q ajo ta furnizoj at kur ai
sht i varfr? Natyrisht jo... Por ai merr borxh dhe nuk ka t drejt t ia merr asaj, pra femra
nuk sht furnizuese por e furnizuar si para martess ashtu edhe pas martess.
Nse pjesn e trashguar dy t drejtat ia japim vllait t saj ndrsa nj t tretn asaj.
Burri e ka pr detyr ta ket shtpin, t martohet, pra ta sjell bashkshorten n shtpi dhe
t shpenzoj pr furnizimin e saj pra pr kt ai ka t drejt n dy t tretat me investuar pr
vetn dhe pr bashkshorten e tij, ndrsa motra e tij kur t martohen, nuk e ka pr detyr q
ta furnizoj bashkshortin e saj, e nga ky shkak nj e treta sht e destinuar pr ta e nj e

treta tjetr jo. Ata t cilt pak logjikojn ka qen dasht t supozojn: femra nuk sht
furnizuese as para martess, as pas martess, ajo asnjher nuk sht furnizuese e shtpis,
e kjo sht lehtsi pr femrn...
USHQIMI I VRTET
Pyetje: N vendet e zhvilluara prkundr jets komode, prkundr kushteve t volitshme pr
jet, prkundr civilizimit dhe zhvillimit bashkkohor, prapseprap shohim se t rinjt
bjn vetvrasje. Cilat jan shkaqet?
Imami i mirnjohur prgjigjet:
Suedia sht prej vendeve m t zhvilluara dhe m t ngritura, ndrsa sipas statistikave
numri m i madh i t rinjve, t cilt bjn vetvrasje sht n Suedi, n t cilin edhe
dominojn smundjet e menduris dhe psikopatis. Pse ather ata t bjn vetvrasje
kurse i kan t gjitha kushtet m t volitshme t jetess, mirpo natyrisht ata kan uri n
shtje tjera.
Ai ushqen nj pjes t trupit t tij, mirpo nuk e ushqen pjesn tjetr, e kshtu ndodh
tronditja, sepse pjest tjera t nevojshme t trupit nuk i ka t zhvilluara, t edukuara, dhe
kshtu nuk ndodh harmonizimi mes tyre. Mirpo besimtari i rrit dhe i zhvillon paralel t
gjitha pjest e trupit t tij. Nse e merr nj njeri dhe ia heq pjesn m t lart t trurit t tij,
ai bhet plotsisht si kafsh dhe jeton e lviz dhe i ka sjelljet si t kafshs.
Pra, humaniteti i trsishm qndron n pjesn m t lart t trurit. Kafsht jetojn t
uritura, mirpo ata edhe kur jan n at gjendje nuk jetojn n stresin e varfris, apo frikn
e krizs ekonomike ata as q mendojn pr kt.
Kafsha ngordh apo pritet, ndrsa biri i saj para saj nuk ndien kurrfar dhembje, as
pikllimin e ndarjes. Kafsha e di rolin t ciln i ka dhn Allahu prej ndjenjave t cilat i
bjn dobi e nuk e dmton dhe nuk e brengos shtja kur sheh tjetrin duke vdekur. N ato
momente as q mendon pr vdekjen e tij apo rrugn e cila e shpie n vdekje.
FJALA ALLAH N GJUHT E NJERIUT
Fjala e t Lartmadhruar prfundon me shkronjn ~ - H, e cila sht shkronj e
kraharorit gjoksit, kur t artikulohet vendnxjerrja e tij sht prej brendsis s thellsis s
njeriut.
Shumica pyesin se ka filluar prdorimi i fjals Allah n gjuhn e njeriut.
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Po t kishte qen fjala (Allah) shtje e cila nuk do t kishte ekzistuar, ather
shtjet e paekzistuara nuk kan emrtime t cilat tregojn pr at shtje. M e habitshme se
kjo sht se ti te t gjitha gjuht mund t gjesh prdorimin e fjals Zot, i cili sht i
ngjashm me fjaln [. sht e patjetrsueshme se baza themelore e ksaj sht te njeriu i
par t cilit ia ka msuar Allahu. Allahu ia ka msuar babs ton Ademit a.s. pastaj sht
prcjell gjenerat pas gjenerate, e tek pastaj ka filluar kundrshtimi i njerzve. Por
parashtrohet pyetja pse?
Sepse njerzit i kan prcjell fjalt t cilat tregojn lndt dhe nuk i kan prcjell
fjalt t cilat tregojn t padukshmet. Allahu sht i padukshm. Pr kt arsye n gjuht
tjera shohim se te filozoft fjala mohim i Zotit sht argumentim n ekzistimin e Zotit.
Pra, sikurse baz sht imani (besimi) e pastaj sekondare mohimi n Zotin.

Esenciale sht se kjo fjal iu sht msuar Ademit a.s. i cili pastaj ua ka msuar
bijve t tij. Esenciale sht se kjo sht natyrshmri njerzore. Andaj fjala Allah Zot dhe
fjala pabesim, q t dyja dshmojn n besimin n Zot, besimin n Allahun.
A KA PAS POLIGAMI PARA ISLAMIT ?
A ka pas poligami para islamit apo vetm me ardhjen e islamit sht ligjsuar
poligamia?
Shejh Sharaviju thot: Islami nuk ka ardhur me parimin poligamis, sepse poligamia ve
ka ekzistuar edhe para islamit. Por islami ka ardhur pr prkufizimin e poligamis n 4
prpos te Pejgamberi s.a.v.s. sepse Muhamedi a.s. ve i ka pasur m shum se 4. Muhamedi
a.s. ka thn: Mbaj 4 grat dhe lshoj t tjerat, gj q tregon se poligamia ka qen m shum
se 4 realitet. Ata t cilt nuk kuptojn e akuzojn islamin se e ka lejuar poligamin, mirpo
e vrteta sht se poligamin e ka kufizuar. Mirpo kundrshtart e islamit kalojn n
shtje tjetr, e ajo sht se Muhamedi a.s. nuk iu sht prmbajt fjals. Mbaj 4 dhe lshoj
tjerat. Pr ti mbajtur 4 n rregull, ndrsa pr ti mbajtur m shum se 4 sht ndaluar,
mirpo kjo nuk e ndalon asnj femr q ajo t lidh kuror me tjetr knd dhe t martohet me
tjetr n kufirin brenda 4 grave. N ato qaste Pejgamberi s.a.v.s. ka qen i martuar me nnt
ndrsa ato momente kan qen momente ku grat e Pejgamberit kan qen nna t
besimtarve, dhe ka qen e ndaluar q ndonj prej besimtarve t martohej me ndonjrn
prej grave po ta kishte lshuar Pejgamberi s.a.v.s. . Dhe pasi q asnj nuk do t martohej
ather patjetr t i mbante n martes.
MJEKIMI
Nj beduin e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. o i Drguar i Allahut : A t
shrohemi?
Prgjigje: Po sepse Allahu nuk ka zbrit smundje, e t mos e ket zbritn shrimin, e mson
(e gjen) ai q mson, dhe nuk e (gjen) e mson ai i cili nuk mson.
E ka rexhistru Ahmedi
N Sunen: Beduint kan pyetur: O Drguar i Allahut: A t shrohemi?
sht prgjigjur: Po. O ju robr t Allahut shrohuni, se vrtet Allahu nuk ka ln smundje
pa e pasur shrimin (ilain) prpos vdekjes ( e cila nuk ka shrim). sht pyetur s.a.v.s.
Si sht puna me ilaet q shrohemi n rukjet q shrohemi, dhe me preventivat q nuk
lejojm t smureni, a mos sht kundrshtim me kaderin e Allahut?
sht prgjigjur: Po mu ajo sht kaderi i Allahut.
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. a ndikon pozitivisht mjekimi n smundje?
sht prgjigjur: Pse a mos Allahu i Lartmadhruar ka zbritur smundje n tok e t mos
ket zbritur mjekim(ilain) e shrimit t asaj smundje.
E ka regjistruar Ahmedi
NDALIMI I IDHUJTARIS
ka sht idhujtaria
Prgjigje: Idhujtaria sht t ekzistuarit e Allahut me ortakt e tij. Idhujtaria sht dy
llojesh: E para : Supozimi se jan dy luftra dhe (kan marrveshje) jan n pajtim mes
vete. E Dyta : Supozimi se jan n kundrshtim mes vete.

E para sht bashkveprimi i t dyve n nj shtje
E dyta nse jan n kundrshtim mes vete, paraqitet problemi i supozimit se a mund t
realizohet apo jo? Ekzistenca Aksidenti ose mund t ekzistoj ose jo pse njeri dshiron me
krijuar dika e tjetri jo, e nse ve krijohet dika ather ndodh humbja e atij i cili nuk ka
dshiruar me u krijuar dika (ekzistenca) e nse nuk krijohet dika ather dshton ai i cili
ka dashur me krijuar. Pr kt arsye n t gjitha rastet sht i pamundur idhujtaria. Dhe me
t (Allahun) nuk ka Zot tjetr, se ather do t shkonte secili Zot me at q ka krijuar dhe
do t ngritej njri mbi tjetrin (El-Muminun, 91), e nse ndodh kjo, ather do t
dyluftonin mes vete, dhe njri do t ishte i ngritur mbi tjetrin. Pastaj do t ndodhte
revanshizmi n dy luftim e kjo do t ishte n kundrshtim me prsosmrin absolute t
Zotit. Idhujtart e gjor, kur t shohin dika refleksive n gjithsi, si p.sh. Dielli mbi ta
duhet ta din se ai i sht nnshtruar Zotit, sepse ibadeti (adhurimi) ka kuptimin q robi me
i krye urdhrat e Krijuesit, dhe epiqendr e ibadetit sht planprogrami i Krijuesit me t
gjitha ligjet dhe obligimet.
PROKLAMIMI
ka sht proklamimi dhe cili sht rreziku i tij n shoqri?
I nderuari imami Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot: Proklamimi sht: vleftsimi i
puns pr shkak se nuk paguhet pr at q e ka punuar. Proklamuesi hulumton shprblimin
jomeritor, ai mund t knaqet vetm me nj fjal t njeriut tjetr, ndikimi n t sht i cekt,
e kjo sht si rezultat sepse ai nuk shoqrohet shprblimi i madh i puns t ciln e ka
premtuar Allahu. Ai gjithnj hulumton pjekjen e t keqes me shpejtsi, dhe shprblimin e
puns me shpejtsi p.sh. Largimin e vets s tij pr t mos prngjaj se sht fetar ose me
pas respekt dhe pozit t dalluar tek njerzit. Kjo sht nj shprblim simbolik dhe i dobt
n krahasim me shprblimin e prgjithmonshm t ciln e ka parapa Allahu pr robrit e tij
t sinqert.
Esenca e proklamimit sht: mendjelehtsia n prcaktimin e shprblimit. Sipas
sheriatit proklamuesi sht besimtar sepse Zoti i Lartmadhruar n Kuran thot:
Proklamohen para njerzve, dhe Allahun e prmendim vetm pak .
EN-NISA 142
PSE SUREJA IHLAS PAS SURES KJAFIRIN NASR DHE MESED
Pse sht vendosur n Kuran sureja Ihlas pas suretu Kjafirun, Nasr dhe Mesed?
Shejh Sharaviju thot:
Renditja e suretul-Ihlas pas suretu El-Kjafirun, En-Nasr dhe El-Mesed sht renditje e
domosdoshme, sepse e para i ndrpret marrdhniet plotsisht me pabesimtar sepse ata
jan t vendosur n pabesimin e tyre. E kjo ndrprerje e marrdhnieve sht b nga ana e
t Drguarit t Allahut s.a.v.s. n ajetin. Nuk besoj at q besoni ju dhe ajeti tjetr dhe un
nuk do t besoj at q ju keni besuar. Kjo sht domethnia e TEVHIDIT. Njshmris dhe
rrnjosja n zemr... Ktu ajeti vrteton ndrprerjen e marrdhnieve me pabesimtart n
fardo kushtesh dhe rrethanash. E me kt kuptohet ndrprerje e marrdhnieve, pra
pranimin e kundrshtarit me fen e tij si do q t jetoj. Mirpo a vazhdon gjendja kshtu?
Vjen sureja Nasr. Dhe kur vjen ndihma e Allahut dhe fitorja. Sinjalizon dshtimin e
pabesimtarve dhe ziliqarve. E kjo do t thot se t gjith pabesimtart do t besojn n
fen e Allahut. Pr kt arsye vjen n Kuran prjashtimi, disave duke tregu disa prej tyre
si sht rasti i Ebi Lehebit e t ngjashm t cilt e luftojn thirrjen islame, pr kt arsye
sht sureja Mesed Ju thafshin duart(u mallkoft) Ebi Lehebit ashtu siq ju kan thn

(paralizu). Sureja e tret pas dy sureve t para pr me b prjashtim t disa pabesimtarve t
cilt me kufrin e tyre luftojn besimin, e pas ksaj vjen sureja Ihlas pr me vendos t
vrtetn se baz e atyre e ka u tha m par prej ajeteve sht Ai(Allahu) nj i vetm, dhe
do gj e ka u cek m lart sht fjal e t vetmit Allah, e vrtet dhe e pamohueshme, dhe e
pandryshueshme. Kshtu t gjitha suret jan t thura dhe harmonike mes vete ...
BUJQSIA DHE OBLIGUESHMRIA
do obligim prej obligimeve t ksaj bote sht i prcaktuar dhe i prkufizuar n t
gjitha fet qiellore pr tiu sjell planprogrami i tyre lumturi qenies njerzore, dhe mos t
shkaktohet turbullira dhe trazira. Si qndron shtja me suksesin n kryerjen e obligimeve.
Shejh Sharaviju prgjigjet:
FELEHA do t thot: ndalje, ndrprerje, hekuri me hekurin prihet. Kjo domethnie shpie n
kuptimin e aktivitetit i cili rezulton pjesn tjetr automatikisht.
Bujku kur ta punon tokn kt e ka pasuar nga baba i tij Ademi a.s.
Mirpo Ademi a.s. kur e ka punuar tokn, nga kush ka msuar?
Ai ka msuar prej Allahut, ashtu si ia ka msuar t gjitha emrat e ekzistencs. Rrnjt e
shkencave jan prej Allahut, sepse Allahu nuk e ka krijuar Ademin q ta kryej rolin e tij n
tok pa ia msuar rregullat n t ose s paku ka msuar fillimin e ktij roli dhe misioni.
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
A e shihnit farn q ju e mbillni n tok? A ju e bni q t rritet apo Ne jemi Rrits dhe
zhvillues s saj? Po t donim Ne mund ta shkatrronim e ta bnim pluhur, e ju do t ishit
habitur e brengosur (pa shpres).
Obligueshmria e ngushton njeriun, mirpo Allahu ia mson njeriut se
obligueshmria e zgjeron njeriu, sepse ngushtsimi sht n kt bot kalimtare, ndrsa Zoti
i Lartmadhruar do t jep n botn tjetr t prgjithmonshme tokn, n t ciln ti mbj ell nj
kokrr, prej saj ti pastaj i fiton shtatqind kokrra. Pasi q toka sht dika e krijuar t jep
fitim t shumfisht prej asaj ka i jep asaj. Po si sht shtja me Krijuesin? A nuk t jep
shumfish nga ajo q jep ti?
N NAMAZET E TYRE JAN PRTAC
Pyetje: Pse disa njerz prtojn n faljen e namazit, kur dihet se Muhamedi a.s. ka
thn: Namazi sht shtyll e fes
Po ashtu ka thn: Nuk i takon islamit lnsi i namazit.
Prgjigje: Shejh Sharaviju thot:
Disa prej njerzve a nuk e falin namazin pr at se merr koh e cila ju nevojitet atyre pr
punn e tyre e cila u nevojitet pr jet.
Nse puna sht kshtu, u themi atyre: N ka bazohet vlera e kohs?
Vrtet Zoti i Lartmadhruar nse e sheh se ti ke sakrifikua koh e cila t sht nevojit pr
fitim t pasuris, ti at koh q ke punua dhe ke ardhur me pasuri tek Allahu pr me tregu
adhurimin tnd se pasurin t ciln e ke fitua me duart tua, duhet me nda nj pjes t
pasuris pr vllezrit tu t dobt, e pr at sht ligjsua zekati.

VLERA E XHEMATIT
N jetn islame xhemati ka vler t madhe. Adhurimi me xhemat sht m i
vlefshm te Allahu se ai i vetm. Dhe derisa sa Musa a.s. i ka thn Hidrit:
Nse dshiron Allahu do t jem durimtar. Ai nuk ka mundur t duroj, sepse ka thn n
njjs durimtar. Ndrsa, ne shohim se Ismaili, kur ka qen n pyetje pr tu br kurban,
i ka thn babs s tij: Nse do Allahu do t jem prej durimtarve. Pr kt arsye ai ve
ka duruar. Sepse ka thn n shums prej durimtarve . Kjo na tregon qart vlern e
shumsit xhematit.
Pr kt shtje Shejh Sharaviju na tregon se n namaz; kur ta kndojm suretul
fatihan, themi: Vetm ty t adhurojm dhe vetm prej teje ndihm krkojm. Pra
muslimani thot pr vete dhe pr tjetrin, edhe tjetri thot pr veten dhe pr tjetrin, e kshtu me
radh ...
Ti ndoshta nuk je i knaqur dhe nuk t pushon zemra pr punn tnde q e ke kryer
te Allahu, mirpo nse sht me xhemat, ather sht e mundur q prej gjith asaj mase,
ndonjrit nga robrit tiu pranohet te Allahu. E ti nse iu ke bashkangjitur atyre me adhurim
e lutje, ather kur Allahu tia pranoj xhematit n trsi, ti ve je n mesin e atij xhemati ...
ZEKATI DHE ZHVILLIMI SHTIMI I PASURIS
Si mundet me qen zekati shtim i pasuris, kurse zekati sht dhne, e dhna e
pakson pasurin e dhnsit. E si mundet me qen pastrim i pasuris?
Prgjigje: Shejh Sharaviju thot:
Zekati sht shtim dhe pastrim. sht pastrim sepse zekat-pranuesi sht i dobt, e
sheh at i cili sht m i fuqishm se vet. Ather atij i nxitn ndjenjat e tij dhe fillon
urrejtja, xhelozia dhe zemrimi mbi ta, mirpo kur ta sheh se njeriu t cilit Zoti i ka dhn
begati, pastaj prej asaj begatie ai e zgjat dorn dhe jep, ai n vete thot: begatia e ktij
njeriu m ndihmoj mua, kshtu q ai e pastron zemrn nga zemrimi dhe urrejtja.
Zekati sht shtim, sepse kur i pasuri i jep pasuri, ai ve e ka zhvillu aktivitetin e
jets me at pasuri, po ashtu ai tregohet se sht i barabart me shoqrin n besim, sepse ai
nuk e sheh perspektivn me vllezrit besimtar prreth.
Pra at nuk e preokupojn ngjarjet e jets, e prderisa me t jetojn vllezrit e tij
besimtar. E mira t tjert sht knaqsi pr t. Shtimi i pasuris realizohet me burrrin e
tij, me fuqin e tij dhe personalitetin e tij.
Mirpo, nse njerzit trhiqen nga ai, ai ballafaqohet me jetn e tij me vetn e tij, sepse ai
ather jeton i vetmuar... dhe i vetmuar nuk mund ta arrij shtimin e pasuris t ciln e
krkon, dhe nuk ka shpres dhe lumturi n jetn e tij.
PENDIMI
Pyetje: Cila sht urtsia e ligjrimit t TEVBES, dhe pranimi i pendimit prej

Pendim-pranue sit. Falsit t gabimeve.
Prgjigje: Imami i njohur thot:
Ligjsimi i pendimit, pranimi i faljes prej Zotit t Lartmadhruar ka ardhur me siguri
dhe me mbrojt rrugn e udhzimit n tok, sepse po mos t ishte ligjsuar pendimi ather
aksidentalisht po t binte njeriu n mkate ather ato mkate do t kishin qen penges
pastaj q ai me u kthye n rrug t drejt, dhe do t kishte vazhduar me mkate, ashtu q do
t psonin trazirat dhe shkatrrinat n tok. Sepse vetm prej nj lshimi apo vetm t nj
mkati do t dboheshin njerzit prej mshirs s Allahut dhe nuk do t shpresonin me u
kthye n gjendjen e mparshme pra t pastr prej gabimeve. Pra pse me u kthye n
planprogramin e lirive dhe epsheve t kufizuara pasi q nj mkat do ta dbonte ata nga
mshira e Allahut.
Paramendoni, sikur ndonjri t bnte mkat dhe t humbte shpresn me ia pranua Zoti
tevben.
Si do t kishte me veprua ai?
Ai do t vazhdonte dhe t mkatonte m shum, do t bnte padrejtsi m shum, do t
bnte krime m shum, e pastaj do ti mashtronte edhe tjert n rrugn e tij t keqe, e ather
e tr bota do t bhej me t kqij, do t paralizohej jeta, sepse askush nuk do t mund tu
kundrvihej atyre, pra ligjsimi i tevbes prej Zotit sht hapje e rrugs pr tu kthyer nga
rruga e lakuar n rrug t drejt.
Pr kt arsye, Allahu arsyeton njeriun me gabua pr shkak t harress apo pakujdesis.
Arsyetimi sht sepse njeriu ndonjher dobsohet kur t bn mkat, por kjo nuk llogaritet
prej shtj eve t mkatimit dhe Allahut i cili gzohet me tevben e robit mkatar i cili e ka
humb deven e tij dhe e deveja e ka ln t humbur n shkrettir.
E gjith kjo pr t mbrojt dhe sigurua ekzistencn.
N PAAFTSI KA URTSI
Disa persona kan aftsi t kufizuara, pr kt arsye jan nj pjes e shoqris me t meta
fizike. Nse i numrojm t paaftit apo njerzit me aftsi t kufizuara na del se
proporcioni sht nj me mbi dhjetmij (Aftsi t kufizuara quhen t mendurit, t
verbrit, kaluesit).
Pra numri i tyre sht i vogl pra n krahasim me t aftit sht shum shum i vogl.
Kt e ka prcaktua Allahu n gjithsi pr me ua trhequr vrejtjen harrestarve pr t mirat
dhe begatit q ua ka dhn Allahu atyre.
Ti nuk mund ta dish t mirn e syve ku deri sa ta pash nj t verbt, tek ather i
kthehesh vetes tnde. Ti nuk mund ta dish begatin e kmbve tua deri sa t pash ndonj
njeri pa kmb, pse tek ather e sheh aftsin e kmbve q t ndihmojn me lviz pa
kurrfar mundimi. Reflektimi n trupin tnd, n mendjen tnde vjen ather kur ta pash nj
njeri i cili nuk mund t lviz sipas dshirs s tij.
Pra ai nse dshiron me lviz por nuk mundet ashtu si dshiron pra nervat e
pjesve t trupit nuk jan n gjendje ti aktivizojn ashtu si aktivizon rryma mjetin. Pra
njerzit me aftsi t kufizuara i ka parapa Allahu q t jen n numr simbolik pr me nxit
me i prkujtua begatit e trupit tnd, mos me i harru t mirat e Allahut por me qen ata

shembuj praktik.
FAJI I PERSONAVE ME AFTSI T KUFIZUARA DHE SHTJA E
SPROVIMIT T TYRE
Pyetje: Pasi q jeta n kt bot, me t gjitha bukurit dhe knaqsit w e saj, ndrsa
n ann tjetr personat me aftsi t kufizuara nuk ka dyshim se ndiejn veten t mangt n
realizimin e knaqsive, lumturis dhe prjetimin e knaqsive t cilat t tjert i prjetojn
dhe i realizojn. Cili sht faji i personave me aftsi t kufizuara, t cilt pr shkak t t
metave fizike nuk mund ta realizojn nj pjes t madhe t knaqsis s ksaj bote?
Prgjigje: Shejh Sharaviju prgjigjet:
Zoti i Lartmadhruar ka zgjedhur disa njerz pr t qen mostr te t tjert.
Cili sht faji i aftsive t kufizuara n kta njerz ose p.sh., cili sht faji i t verbtit?
Pastaj ta trheq vrejtjen dhe prgjigjja sht:
Ti po e sheh se ka i mungon (ka nuk iu sht dhn), mirpo ti po harron se ka
posedon ti, ka t ka dhn Allahu ty prball tij apo n krahasim me t. Nse e shoh
njeriun me t meta fizike p.sh., dhe i analizon t gjitha begatit tjera t pjesve fizike t tij
do t shohsh se Allahu i ka dhn atij dika tjetr, me fjal tjera ia ka kompensuar n pjes
tjera, at ka i mungon n nj pjes t trupit . sht verbruar njeriu ndrsa mprehtsia e
mendjes sht n t mbyllurit e syve.
Dhe u mahnita kur pash se ai sht kompletuar pr dituri. Humbja e bebzave t
syrit iu kishte br udhheqs i mendjes.
Diturin t ciln tjert nuk e kishin ai ua msonte.
Ne e dim se shumica e zbuluesve kan qen t pa aft n disa apo n nj pjes t trupit t
tyre.
Ne po ashtu shohim gjenialitet, t ciln dhunti ua jep Allahu n vet pjesn,
hapsirn, apo vet organin e tij fizik, i cili sht i kufizuar n aftsi t tij.
Kur Allahu njeriut i mungon (nuk i jep) dika n nj pjes t trupit t atij personi Allahu ia
jep aftsin e dyfisht ose t shumfisht n pjesn tjetr t trupit t tij. Kshtu trsia e do
njeriu sht e barabart me njerzit tjer. Mirpo prfundimisht njerzit dallohen njri me
tjetrin vetm me devotshmri.
E VRTETA E TEVEKULIT (MBSHTETJEN N ALLAHUN)
ET-TEVEKUL dhe TEVAKUL jan dy fjal q i prdorin njerzit, ndrsa kuptimin
e tyre nuk e din shumica prej tyre.
TEVEKULI gjithmon sht fjal q ka t bj me angazhimin e nj pune t
mundimshme, mirpo i bindur dhe i sigurt se shprblimi dhe pagimi i takon punkryersve,
dhe sa shprblimi i mir i punkryersve.
Ndrsa TEVAKUL sht prej tjetrit n tjetrin, pa u angazhuar dhe pa punuar pr
jet.
Pyetja sht: Cila sht e vrteta e TEVEKULIT?
Imami i mirnjohur Shejh Sharaviju thot:
Vrtet besimi sht me zemr dhe me trup dhe derisa trupi punon zemra duhet me u
mbshtet n Allahun (TEVEKUL KALBIHI).
Trupi punon e zemra mbshtet, ky sht parim i besimtarit.
Ndrsa ai i cili mendon apo parafytyron se TEVEKUL do t thot anashkalim prej pune,
dhe thot se Allahu na furnizon ashtu qysh furnizon shpendt. Ne u themi atyre : Shpendt
nuk jan t obliguar me mbjell, puna e tyre sht me u ushqye dhe me vazhdua fluturimin e
tyre ( e jo me u ndal me mbjell ). Pr kt arsye atyre t cilt dshirojn q tevekulin ta
bjn profesion u themi Do ta vendosim tryezn, n t do t vendosim ushqim t shijshm
dhe t shohim tevekulin tnd. Pra ti mos e zgjat dorn n tryez fare, e ne t shohim se a

mos po krcen ushqimi drejt n gojn tnde ! ?
Ata t cilt thon ashtu, vrtetohet se jan rrenacak sepse e vrteta e tevekulit sht
me angazhua (lodh) trupin tnd e me qetsua zemrn tnde.
MESXHIDI AKSAJA E DIKURSHME
Mesxhidi Aksaja a ka qen Mesxhid, kur dihet se m hert Muhamedi a.s. nuk sht falur
n t, dhe nuk ka qen Mesxhid n kuptim t fjals.
Imami i mirnjohur ka thn:
ka do t thot Mesxhid?
Mesxhid sht kuptim i vendit ku bhet sexhdja. Sexhdja ka qen veprim apo ligjsim i t
gjitha shpalljeve. Mirpo ka dallim n mes t rrnjs s fjals, dhe veprimit me ato fjal, me
fjal tjera kuptimit terminologjik t saj. Pra fjala Mesxhid a sht objekt dhe vend i
posam. Mesxhid quhet do vend ku i bhet sexhde Allahut, mirpo pastaj at vend e
quajm Mesxhid, vendsexhde ndaj Allahut.
Argument pr kt kemi fjaln e Allahut t Lartmadhruar:
O Mejreme, vrtet Allahu t ka zgjedhur dhe t ka pastruar, t ka zgjedhur e t ka dalluar
mbi t gjitha grat e bots. Oj Mejreme nnshtroju Zotit tnd bn sexhde dhe falu (bjer n
ruku) me falsit.
Pra sikurse dshirohet t tregohet se sexhdja ka ekzistua edhe n shpalljet e mhershme.
Po ashtu Zoti i Lartmadhruar na tregon ngjarjen e strehuesve t shpells ku thot: Do ta
marrim at vend si Mesxhid. Pra sikurse dshirohet t tregohet se fjala Mesxhid nuk ka
ardhur me islamin, por prdorimi i ksaj fjale sht prdorur dhe sht prhapur n kto
vende paralel me Islamin. Me fjal tjera do vend ku i bhet sexhde Allahut sht Mesxhid.
Ajeti thot:
Kemi thn se: Mesxhidi Harami sht shtpia e par e cila sht vendosur pr njerzimin.
Duhet ta kemi parasysh at se disa njerz kan thn se Ibrahimi a.s. e ka ndrtuar at.
E ne u themi atyre: Jo. Qabja ve ka qen e vendosur pr njerzimin. Pasi q ve ka qen e
vendosur pr njerzimin. Kjo do t thot se vendossh ka qen jasht qenies njerzore dhe
kur ve jan krijuar njerzit e Ademi ka qen njeri, patjetr mbetet alternativa se ajo sht
shtpi e Allahu, dhe patjetr q ajo ka qen e vendosur para Ademi. Si sht ajeti
Kuranore. Vrtet shtpia e par e cila sht vendosur pr njerzimin. Ademi sht njeri,
fmijt e tij jan njeri, dhe ata t cilt hyjn n t dhe sillen rreth saj me qen prej njerzve se
pr ta sht vendosur, mirpo Ibrahimi vetm i ka ringritur themelet, pra i ka lartsua
themelet e shtpis.
Duhet ta dim edhe at se Ismaili a.s. i ka ndihmuar babs s tij, Ibrahimit, n
ngritjen (lartsimin) e themeleve t shtpis.
Dhe prkujto kur i ka ngrit Ibrahimi themelet e shtpis dhe Ismaili.

Ismaili i ka ndihmuar babs s tij me e rindrtua, mirpo Zoti i Lartmadhruar na tregon n
nj ajet tjetr:
O Zoti im vrtet un vendosa pasardhsit e mi n bregoren e cila nuk ka bim e as pem,
por q aty sht shtpia jote e Shenjt. O Zoti im pr t fal ata namaz.
Pra, Haxherja dhe biri i saj n gji kur jan drgua aty, mirpo aty nuk e kan pa Kjabn e
ngritur, por ka qen i njohur se shtpia e Allahut ka qen aty para se me i ringritur Ibrahimi
themelet e shtpis s shenjt. Pra shtpin nuk e ka vendosur Ibrahimi dhe nuk sht
projekt dhe ndrtues nismtar Ibrahimi. Mirpo shtpia ka qen para Ibrahimit dhe
Ibrahimi vetm i ka ringrit themelet.
PREJ MESXHIDI HARAMIT N MESXHIDI AKSA
N suretul isra Zoti i Lartmadhruar ka thn: Qoft i Lartsuar Ai i cili e ka bartur
robin e tij pr nj pjes t shkurt nate prej Mesxhidi Haramit e deri n Mesxhidi Aksa, t
cilin e kemi bekua at dhe periferin e tij. Pse Zoti i Lartmadhruar ka thn: Prej
Mesxhidi Haramit e deri n Mesxhidi Aksa?
Shejh Sharaviju thot:
Sepse Qabja ka qen e prcaktuar si shtpi prej shtpive t Allahut. Mirpo ia kan ndrrua
kt destinim dhe e kan quajtur shtpi arabe, dhe sht mbushur me idhuj, ndrsa shtpia e
Kudsit, e ka pas shenjtorin e tij prej Musaut, Isaut dhe pejgamberve tjer te beni israilt.
I drguari i Allahut s.a.v.s. nuk sht drguar vetm pr popullin e tij, pra nuk sht
drguar posarisht pr arabt, si pretendojn ata. Jo, sht pejgamber ndrkombtar.
Udhtimi pr nj pjes t shkurt t nats prej Meks n bejtul Mukades, do t thot
prfshirjen e bejtul Mukadesit prej vendeve t shenjta n fen e re. Ky akt sqaron se feja e
tij sht dshmues dhe vrtetues i t gjitha vendeve dhe i t gjitha vendeve t shenjta, pr
kt arsye n namaz n fillim t obligimit kthimi ka qen n drejtim t tij. Q mos me thn
askush se ju e keni fen tuaj e ne e kemi fen ton. Jo, ssht e vrtet. sht e vrtet se
feja jon ka zbrit n Meke mirpo sht vrtetues i pejgamberve t mparshm dhe i
Drguari yn sht vrtetues i t gjitha vendeve t shenjta, e nga ktu bejtul Mukades sht
prej vendeve tona t shenjta sepse ka qen vendi i fundit i Isras dhe vendi i par i
Miraxhit t Muhamedit s.a.v.s.

KA SHT SIDRETUL MUNTEHA?
Zoti i Lartmadhruar thot:
At (Xhibrilin) e ka par edhe hern tjetr. (E ka par) tek Sidretul Munteha. (En-Nexhm,
13, 14)
sht e vrtet se i Drguari i Allahut s.a.v.s. ka shkuar n Sidretul Munteha. Mirpo pyetja
sht: Pse nuk na ka ardhur tekstualisht?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Kan thn: Kjo sht mshir e Allahut ndaj krijesave t tij. shtjen t ciln i drguari i
Allahu ka mund ta paraqes me argument lndor pr njerzit ka ardhur tekstualisht dhe
qartsisht, q t mos ket vshtirsi i Drguari i Allahut pr ta transmetuar. Ndrsa i prket
shtjeve t cilat mendja ndalet n to dhe i percepton. E ka ln q t jet n besimin dhe
Imanin tnd, apo dorzimi yt paraprak, i cili sht rezultat i Imanit, sepse prderisa ti je
besimtar, do t thuash: Pasi q ka ndodhur dhe sht krijuar kjo dhe kshtu t ciln e di,
ather mund t krijohet kjo dhe ajo t ciln nuk e di, sepse ka m ka ndodhur dika e
zakonshme, mund t m ndodh edhe e jashtzakonshme, far pengese ka ktu ligji. Pse
ligjet qiellore pr Zotin, a mos jan t vshtira, t paarritshme, ndrsa ligjet e toks t lehta
dhe t arritshme n raport me ligjet qiellore!!

Pse, mos vall me mrekullit me t cilat Zoti i Lartmadhruar i ka prforcuar
pejgambert s.a.v.s. a mos jan dika tjetr, pos dika t jashtzakonshme dhe jasht ligj
eve, t cilat Ai vet i ka parapar. Pra, sht shum e zakonshme q Ai i ndryshon ligjet e
Tij t zakonshme.
Ather, sht gj normale ti ndodh edhe t Drguarit t Allahut s.a.v.s. . Ta
marrim shembull, kur ndonj filozof thot: sht e vrtet, un besoj se sht nj Zot, i Cili
ka krijuar gjithsin. Mirpo un i them Allahu sht Ai i Cili ka krijuar gjithsin. Krijimi
i ligjeve dhe mos krijimi i ligjeve sht q secili kryen detyrn e vet, pra ligjet jan ata t
cilt veprojn. E kjo do t thot se Allahu fuqin e Tij e ka vendosur mbi pushtetin e Tij
prnjher, ka krijuar ligjet, pastaj ka parapar q ata ligje t praktikohen dhe t
ekzekutohen, por dshira e Allahut sht q ato ligje ti ndryshoj n disa raste apo m
shum se n disa raste, e kjo vetm q ta kuptojm se prmbi ligjet natyrore dhe t
zakonshme sht Krijuesi i ligjit, i cili ka mundsi q at ligj ose ta pezulloj, ose ta
paralizoj.
Pr kt arsye ndodhin mrekullit mbinatyrore. T gjitha mrekullit mbinatyrore, t
cilat i jan dhn t Drguarve t Allahut t gjitha jan ndryshim t ligjeve natyrore. Se
prndryshe ligji ujit sht t qarkulloj, e qarkullimi i tij nuk mundet t jet mrekulli
mbinatyrore, por ligj natyror.
Nuk ka q nj uj t ket ligj t qndroj kshtu (teposht), ndrsa tjetri uj t ket
kt ligj t qndroj ashtu thik prpjet. Kshtu q Musa a.s. kur i ka rn ujit t detit dhe
deti sht ndar dhe sht br si t ishte n dy pjes (ndrtesa- penda) t larta. Kjo sht
pra ndryshim i ligjit (mrekulli mbinatyrore).
Ligji i zjarrit sht pr t djeg, Ibrahimi sht hedhur n zjarr. Qllimi nuk ka qen
q t shptohet Ibrahimi, sepse Ibrahimi a.s. ka mund t shptoj.
Edhe ndryshe, pr tiu ikur atyre ose Allahu ka mund t drgoj shi rrebesh pr ta fikur
zjarrin. Mirpo qllimi ka qen q Ibrahimi t hidhet n zjarr q t digjet, mirpo ligji i
zjarrit ndezs sht pezulluar, sht paralizuar dhe nuk ka djegur.
Kshtu sht rasti i Miraxhit. Kush sht Ai, i Cili e ka ngritur n qiell pr t pa
shenjat e tij? A do ta pyesin Muhamedin a.s.: Na prshkruaj Sidretul Muntehan? Ata as q
kan dgjuar dhe as q din di pr t, dhe as q din ka t pyesin pr t? Zoti i
Lartmadhruar n rend t par e ka bartur robin e tij prej Mesxhidi Haramit n Mesxhidi
Aksa pr nj pjes shum t shkurtr nate (Israja) pr t qen argument lndor, sepse ai
udhtim sht udhtim toksor, dhe kjo mrekulli sht i treguar tekstualisht n ajet t qart,
pastaj ia ka dhn mrekullin qiellore, i cili sht Miraxhi pr obligueshmri ...
Pr kt arsye dijetart kan dhn mendimin se: Ai i cili mohon Isran sht pabesimtar,
sepse ai bie ndesh me tekstin kuranor. Ndrsa ai i cili mohon Miraxhin nuk sht
pabesimtar, por sht mkatar, sepse Israja sht me ajet t drejtprdrejt dhe i treguar
tekstualisht, ndrsa Miraxhi n mnyr jo t drejtprdrejt, pra me tregues indikacioni pr
tiu prmbajtur.
NDRRA DHE JONDRRA
Ajetet t cilat prshkruajn ngjarjen e Isras dhe Miraxhit i shohim se si ndonjher thuhet
pr me ti tregu argumentet tona, pastaj n nj ajet tjetr Zoti i Lartmadhruar thot: Ai ve
ka pa prej argumenteve tona t mdha. Pra njher me ia tregu, ndrsa
hern tjetr ve i ka pa. Pra e para her procesi i shikimit t direkt, hern tjetr procesi i

shikimit indirekt.
Pr kt shtje Imami i nderuar thot:
Kjo shtje e cila nevojitet shikimin e ndodhis, po ashtu edhe vet shikuesin. Ne e
dim p.sh. Ndodhin kur Muhamedi a.s. ka zgjedh n mes t alkoolit dhe qumshtin, pastaj
ndodhin e shprblimit t muxhahidinve, ndodhin se si prfundojn ata t cilt e han
pasurin e jetimit, ndodhin e prfundimit t veprue sit me kamate. Pastaj shtjet tjera t
cilat i ka pa: si jan smundjet shoqrore, dhe dukurit negative t moralit n shoqri. Pr t
gjitha kto shtje duhet diskutua ve e ve. Po ashtu e dim se Muhamedi a.s. sht b
Imam i pejgamberve, duke mos harruar faktin se shumica e pejgamberve me t cilt sht
taku Muhamedi a.s. kan qen pejgamber te Beni Israilt, pastaj shtje q Muhamedi a.s.
disa her ka shkuar te Musa a.s. pastaj prap te Zoti i tij, prkundr asaj se hadithet jan t
sakta, disa kan thn se nuk jan t sakta.
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Kur ia ka zbrit Zoti i Lartmadhruar kt ajet fisnik pr ndodhit e Isras, ka qen
pr me t tregu pra pr me ia mundsua me pa, e ka do t thot me pa.
Shikim do te thot: me ia mundsua me pa. E kjo do t thot: ose shndrrimin e shikuesit
n ligjet e t shikuarit ose sendet e para me i shndrrua ne ligjin e shikuesit.
PSE POPULLI ANALFABET SHT PRGATIT PR TA PRANUAR
MISIONIN E ISLAMIT?
Kjo sht nj pyetje e cila i ka preokupuar shum komentues, dhe shumica jan
habitur, pse Umetin analfabet Zoti e ka parapa me pranua shpalljen e Allahut dhe
planprogramin e tij, e pastaj me u shprnda te t gjith popujt e bots.
Shejh Sharaviju thot:
Allahu e ka prgatitur gadishullin arabik pr ta pranuar shpalljen, ky gadishull ka qen
analfabet, sepse Allahu nuk ka dashur q me fillua prhapja e fes prej popullit t zhvilluar.
Sepse do t thuhej pastaj se: Feja sht prhap pr shkak t zhvillimit t atij populli se
prndryshe nuk do t prhapej.

Allahu nuk ka dashur q Islami t prhapej ashtu sepse do t ishte thn imponim me
dhun t vendeve t zhvilluara, por ka dashur q islami t buroj prej pejgamberit analfabet
dhe umetit analfabet q me dit t gjith njerzit, se pr do gj q sht n mesin e tyre nuk
sht prej tyre por vetm prej Allahut.
Pr kt arsye duhet ta dim se ata t cilt kur flasin pr analfabetizmin e Muhamedit a.s.
thon: Kt fjal duhet ta fshijm dhe nuk duhet te thuhet: Pejgamberi analfabet i popullit
analfabet , ndrsa ne u themi atyre: Keni mendjen dhe zgjohuni prej kllapis se Allahu ka
dashur me i tregu bots se Muhamedi a.s. dhe umeti i tij nuk kan marr asgj nga civilizimi
i ksaj bote, por i tr planprogrami i tyre ka ardhur prej qielli, dhe askush nuk ka thn
asgj prej vetes s tij, as Pejgamberi t cilit i ka ardhur shpallja, e as populli t cilve u ka
ardhur shpallja.
HURIT E XHENETIT
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe ne i martuam ata me hyrit e Xhenetit
Pasi q kontaktimi seksual po ndodh n xhenet, ndrsa ajeti tjetr:
Dhe pr ta ka bashkshorte t pastra.
Patjetr duhet t jet e tr mnyra e kontaktimit seksual ndryshe nga ai i ksaj bote,
sikurse ajo e alkoolit n xhenet, hiqet cilsia e dehjes, t ciln cilsi e ka n kt bot.
ka mendon Shejh Sharaviju n lidhje me kt, pasi q disa thon se ky proces dhe kjo
dukuri sht e neveritshme dhe e flliqur, e si t jet n xhenet.
Imami prgjigjet:
Kjo sht knaqsia m e madhe e jets prej knaqsive shpirtrore. Mirpo ti mos e shiko
vet procesin ose gjrat prgatitore t procesit, por shikoje prfundimin e procesit. Para se
t kryhet procesi paraqitet gjja m e lezetshme dhe knaqsia m e madhe dhe mbetet
knaqsia dhe pas ksaj nse ke flliqur dika, pasi q ve je zbrazur, pra flliqsira bhet
n momentin e zbrazjes, ather gjrat para procesit t dashura n kt nuk ka dyshim, vet
procesi i dashur. Por ka sht ajo q e ka br t neveritshme deh t flliqur? sht ajo ka
vjen pas atij procesi. Kjo sht cilsin e cila vjen pas knaqsis n kt bot.
Pra nuk duhet shikuar dhe nuk duhet krahasuar shtje me realitetin (ngjarjen) e tyre n kt
bot.
Kur Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe vajza t reja t t njjts mosh.
Mos thuaj ti se kjo shtje kaloi n seksualitet. Dhe sht pr tu habitur pse t thuhet kjo
fjal sht e ndyr, e si kjo t ndodh n xhenet, kur kjo sht shtja e cila sht prej m
t parve t njerzimit, dhe shtja m e rndsishmja n kt bot, dhe shtja pr t ciln
m s shumti bhet interesimi dhe angazhimi.
Pse po e njolloni?
Ajo sht knaqsi e vrtet n fazn e par t procesit, knaqsi e vrtet gjat vet
procesit. Nse dika sht flliqur sht flliqur pas saj. Pse ather nuk po thua se Allahu
do ta heq cilsin e flliqjes s saj, ashtu si e heq dehjen prej alkoolit.
... prej t cilit (alkool) nuk do tu dhemb koka dhe nuk do tu humb mendja (nuk do t
dehen).
Pra cilsia e dhembjes s kohs dhe e humbjes s mendjes dhe vetdijes do t hiqet.
Zoti i Lartmadhruar thot:

Vrtet pr t devotshmit jan prgatitur vende knaqsie, kopshte e vreshta, dhe vajza t
reja t t njjts mosh.
Keab vajzat e reja, pra vajzat t cilat nuk e kan humbur virgjrin e tyre.
Etraba pra t gjitha t nj moshe, q t mos thuash kshtu e ashtu, kjo apo ajo.
shtja sht se t gjitha jan t njjta.
SI DO TE VEPROJ ZOTI ME NEVE KUR TA SHOHIM AT
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. si do t veproj Zoti yn me neve kur do ta
takojm n ditn e kiametit?
Prgjigje: Ka thn: do t paraqitemi t gjith para tij n nj fush ku secili nga ju do t
jet para Tij, ather Zoti yt ( i Lartmadhruar) do t merr uj dhe do t hedh para jush. Pr
Zotin tnd: fytyra e secilit prej juve patjetr do t nnshtrohet prezencs s tij.
Sa i prket muslimanit fytyra e tij do t jet e shndritur vezulluese dhe e bardh, ndrsa
pabesimtari do t jet e krrusur dhe e nxjerr zi sikur qymyri.
E ka regjistrua Ahmedi
HAXHI I FMIJS PR PRINDIN E TIJ
Ebu Dherri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Babi im sht tepr i plakur dhe
nuk mundet me udhtua as pr n Haxh as pr n Umre.
Muhamedi a.s. iu sht prgjegj: Kryeje haxhin ose urren pr babn tnd.
Darkutniju thot se t gjith transmetuesit e hadithit jan t besueshm.
Nj njeri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Babi im ka vdekur dhe nuk e ka krye
haxhin, ata kryej haxhin pr t?
Muhamedi a.s. i ka thn:
ka mendon po t kishte pasur babi yt borxh dhe ti ia kryen, a nuk t pranohet kryerja e
borxhit, pra krye haxhin pr t.
E ka regjistrua Darkutniju
Vet mnyra e pyetjes dhe prgjegjs tregon pr pranimin dhe vle fshmrin e haxhit e jo pr
at se sht obligim (vaxhib). Allahu i Lartmadhruar e di m s miri.
MES-HI I MESTEVE
sht pyet i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr Mes-hin mbi meste ?
sht prgjigjur: Udhtarit (mysafirit) i vlen Mes-hi mbi meste tri dit ndrsa jo
udhtarit vendasit nj dit dhe nj nat.
Ebu Umare e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: O i Drguari i Allahut a t jap
mes-hi mbi meste?
Iu sht prgjigj:
- Po.
A vlen pr nj dit?
Po.

A vlen pr dy dit?
Po.
A vlen pr tri dit?
Po, vlen edhe pr tri dit, nse ti dshiron edhe m shum .
E ka regjistrua Ebu Davudi
Nj pjes e dijetarve e kan kuptua hadithin nga aspekti i jashtm sa q e kan lejuar mes-
hin pr koh t prcaktuar.
Nj pjes tjetr e dijetarve mendojn se ky Hadith sht i paprcaktuar (mutlak) dhe
hadithet tjera e kan prcaktuar (mukajid) ndrsa rregull sht se veprohet me hadithin e
prcaktuar (mukajid).
CILI SHT NAMAZI M I VLEFSHMI?
E kan pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Cili namaz sht namazi m vlefshmi?
sht prgjigj:
Namazi ku e ka lutjen m t gjat dhe m t thell t Kunutit. E
ka regjistrua Ahmedi
Po cili namaz i nats sht m i vlefshmi ?
sht prgjigj: Namazi i mesit t nats edhe pse falet shkurt.
Po ashtu sht pyetur: Cila or sht ora m e afrta tek Allahu nga ort tjera?
sht prgjigj: Po, sht ora e thellsis s nats, a po mesnats.
E ka regjistrua Nesaiju
CILI AJET I KURANIT SHT M MADHSHTORI?
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s.: Cili ajet i Kuranit sht m madhshtori?
sht prgjigj: Ajetul Kursija.
Pra: Allahu La Ilahe Il-la Huvel Hajjul Kajjum
KA I LEJOHET BURRIT ME VEPRUA ME GRUAN E TIJ DERI SA
AJO T JET N FAZN E MENSTRUACIONIT
Ka ardhur nj njeri te i Drguari i Allahut s.a.v.s. dhe i ka thn: ka m lejohet mua
n gruan time deri sa ajo t jet me menstruacion?
Iu sht prgjigj: E vendos jetekun deri n pjesn e eprme e pastaj ka t duash vepro
prej pjess s mesme t trupit e m lart.
E ka regjistrua Maliku

1
9
VEPRAT E MIRA T PRGJITHMONSHME
sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr veprat e
mira t prgjithmonshme. sht prgjigj: Tekbiri
Tehlili
Tesbihi
Tahmidi dhe
Ve La Havle Ve La Kuvete Il-la Bil-lah













1
9







FETAVAT E SHARAVI JUT
PJ ESA E GJ ASHT

VI
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s
Oslo, 2010

1
9
HYRJE
Falnderimet i takojn Allahut, Krijuesit e te gjith botve. Prshndetjet dhe selamet
qofshin mbi m t mirin e t gjith pejgamberve, vuls se t drguarve, zotris son, t
Drguarit ton, t dashurit ton, ndrmjetsuesit pr ne n ditn e Gjykimit dhe t tubimit -
Muhamedit s.a.v.s dhe shokve te tij n prgjithsi deri n ditn e Gjykimit.
do falnderim dhe do prshndetje shpirtrore pr t nderuarin ton, shejhun ton, i cili na
mahnit me fetva pr te cilin nuk do ti kisha mundur t bj asnj hap prpara sinqeritetit t tij dhe
pastrtia e tij m ka mundsuar t prjetoj kt libr.
Me nijet t pastr dhe me sinqeritet bashkohen zemrat e besimtareve, dhe idet e tyre
sjellin pun q shpijn me mirsi, te gjith kan nevoj pr pun t mira nuk ka shtje m
madhshtore se t zgjuarit e t pergjumve me kshilla dhe udhzime t mira.
Duke u nisur nga kjo pik, nga shume lexues na kan arritur pyetje shum te thjeshta, por ne
shejhut tone nuk ia kemi paraqitur, sepse pejgamberi yn s.a.v.s. sht prgjigjur qart me
hadithet e vrteta dhe t sigurta, t fuqishme dhe t cilat prgjigje kan sjell dobi.
Nga kjo situat, un i kam hulumtuar dhe i kam przgjedhur vetm kto pyetje pas nj
analize te thell. Prej Zotit krkoj ndihme dhe mbshtetje .
Sejid Xhemil
Is Rebiul evel 1402
13.01.1982 KAJRO
USHQIMI I KSAJ BOTE DHE USHQIMI I XHENETIT
A sht ushqimi i xhenetit i njjt me ushqimin e ksaj bote?
Imami i mirnjohur thot:
Zoti i Lartmadhruar thot:
E, prgzoi ata q besuan dhe bn vepra t mira se ata do t jen n xhennete n t cilt rrjedhin
lumenj. Sa her q u jepet ndonj ushqim nga frutat e tij, ata thon: "Ky sht q me te u ushqyem
edhe m par". Ngase, u sillet ushqim i ngjashm (vetm n form, e jo edhe n shije). Aty do t
ken ata bashkshorte t pastra dhe aty do t jen prgjithmon.
(El-Bekare, 25)
Deri sa njeriu nuk e di nj shtje nuk mund ta emroj, dhe prderisa nuk e emron, n
gjuhn ton nuk mund t ket ndonj emr tjetr i cili e tregon kuptimin faktik.
Mirpo Allahu dshiron t na jap pasqyr reale, gjendje faktike, pr kt arsye ka sjell shembull,
edhe prkundr ksaj ne prap themi: Kjo sht vetm nj pasqyrim, e asgj reale absolute. Na
tregon shtjet t cilat i dshiron, dhe i kundrshton shtjet tjera. P.sh. Kur na tregon pr pirjen
e alkoolit n botn tjetr thot: Nuk ka n t dehje, pra e heq prej alkoolit pjesn e dmshme, e
ajo sht se alkooli i ksaj bote e turbullon dhe e deh mendjen dhe i epet pjes tjetr, pra kur
thot Zoti i Lartmadhruar: Alkool t mbl dhe t shijshm, pr ata q e pin.
Zoti i Lartmadhruar kur ti tregon llojet e pemve n xhenet thot: ... rrush, sheg dhe
hurme ..., pra prej llojeve t cilat gjenden tek ne n kt bot. Pse? Sepse, nse na tregon gjra
t cilat nuk gjenden tek ne, vshtir se do ti pranonte mendja, sepse ato jan gjra t cilat njeriu
nuk i ka njohur m par, mirpo kur ta paraqet ty molln e madhe, formn e bukur, shijen e
mrekullueshme, ti ve e ke t njohur molln dhe ern e saj n kt bot. Pra, a e pranon apo jo?
Pr kt arsye ti bie shembujt dhe llojet e ushqimeve q ti ve i ke shijuar, i ke prjetuar n kt
bot. Pr kt arsye Kurani thot:

do her kur n t furnizohen me ndonj pem, perime, lloj ushqimi e furnizimi, thon: Kjo
sht ajo me ka kemi qen t furnizuar m par (n dunja) dhe furnizohen edhe me gjra t
ngjashme.
Pse t ngjashme? Sepse sht m e kapshme, m e leht pr ta kuptuar, si dhe do gj e panjohur
ndoshta e merr me frik, me rezerv dhe breng.
KU SHT DALLIMI N MES T VE MA EDRAKE DHE VE MA JUDRIKE?
Cili sht dallimi n mes t ve ma edrake dhe ve ma judrike?
Ve ma judrike sht mosnjohje pr t kaluarn dhe nuk mund t msosh dhe ta dish as
sot dhe as n t ardhmen. Pr kt arsye kan thn: Pr do gj ka vjen n Kuran Ve ma
judrike nuk mund t dihet, ndrsa pr do gj ka vjen n Kuran ... ve ma zdrake msohet dhe
dihet.
Nse n Kuran shohim Ma edrake do t thot: nuk e ke ditur n t kaluarn, por nuk ka
penges pr ta ditur sot, ndrsa kur shohim Ve ma judrike, ather nuk e di as sot, as n t
ardhmen ashtu si nuk e ke ditur n t kaluarn, pa marr parasysh se a sht hija e errt shum
apo jo e errt.
Pr kt arsye kjo mnyr nuk ka ardhur pr asnj ndodhi tjetr, por vetm pr astin e
Dits s Kijametit, dhe pr Tezkijen e shtj eve t fshehta. Zoti i Lartmadhruar ka thn: Ve
ma judrike (as sot dhe asnjher nuk do ta dish) ndoshta dita e Kijametit sht afr
natyrisht nuk ka thn pr ngjarjen, sepse ngjarja dihet me siguri se do t ndodh, por ka thn pr
astin e asaj ngjarjeje: Ve ma judrike (dhe ti as sot dhe as n t ardhmen) nuk do t dish se
ndoshta Kijameti sht afr.
Pr t dy rastet sht shtja e Kijameti se nuk e din dhe nuk do ta dij, sepse Zoti i
Lartmadhruar ka thn: Ve ma judrike dhe nuk ka thn Ve ma judrake, sepse mnyra Ve
ma edrake sht pr kohn e kaluar, dhe nuk ka penges pr ta msuar dhe pr ta ditur sot ose n
t ardhmen.
Ajeti tjetr Ve ma judrike ndoshta pastron. Pastrimi (falja) sht vetm i Allahut dhe
askush tjetr nuk mund ta posedoj kt t drejt, kt cilsi. Pr kt arsye i Drguari i Allahut
s.a.v.s. ka thn: Un nuk e pastroj (fali) pr te Allahu asknd.
Pra, kto tri raste jan prmendur n Kuran.
Pra tri her sht prmendur Ve ma judrike.
Ndrsa 13 her n Kuran sht prdorur Ve ma edrake
Suretul Haka:
Suretul Murselat.
Suretul Infitar.
Kshtu mnyra Ve ma edrake dhe Ve ma judrike vazhdon t prdoret n suret n vijim.
Pra, n suretul Mutaffifin sht prdorur Ve ma edrake (ka sht sixhini), po ashtu n kt
sure Ve ma edrake (ka sht Ilijjun). N suretul-Beled sht prdorur Ve ma edrake mel
akabe; Suretut-Tarik: Ve ma edrake met-Tarik; n suretul-Kadr Ve ma edrake ma lejletul
kadr; n suretul-Kariatu: Ve ma edrake mel Kariatu.
SHRIMI (NDRMJETSIMI ME KURAN

1
9
Shumica e t rinjve pyesin pr ndrmjetsimin me Kuran pr qllime t dunjas.
Shejh Sharavi prgjigjet: Ndrmjetsimi me t gjitha format sht i ndaluar sepse fjala
Tesevul ndrmjetsim sht shprehje krijim prej krkess, ndrsa krkesa nuk mund t jet
realizim i qllimit, por nevoj e paraqitur, pra n moment kur krkohet meriton t ndihmohet,
mirpo merita e ndihmess vrehet nga pamja e jashtme, dhe nuk sht n rregull pastaj t
hulumtohet se ajo krkes (lypje) a sht vetm profesion i lypsit, por ndihmohet automatikisht.
Pr kt sht rregulla e rezervs. Ndihma (dhnia e lmoshs) sht m e vlefshme se
sa mosdhnia e ndihms, se ndoshta me t vrtet e ka merituar e ti nuk e di se e ka merituar, por
ke penguar. Sa i prket ndrmjetsimit (Tesevul) me Kuran, kjo sht dukuri prej t cilt duhet
larguar dhe n t njjtn koh duhet kshilluar njerzit t cilt veprojn nj gj t till q t
largohen, ashtu q mos ta lejojm q fjala e Allahut t nnmohet dhe t nnvlersohet duke
marr vetm si mjet krkueseje e lutjeje.
Mendoj se dukuria e ndrmjetsimit me Kuran (Tesevul) sht si pasoj e zbutjes s
zemrave t atyre t cilve kan qen t larguar nga libri i Allahut, me qllim q ti afrohen librit t
Allahut, dhe t cilt nuk kan pasur mundsi apo mnyr tjetr q atyre tu zbuten zemrat. Ndrsa
praktika islame na obligon q mnyra e shrimit t ksaj shtjeje (zbutjen e zemrave) t jet n
at mnyr duke u krijuar atyre ngrohtsi pr ti tejkaluar problemet e tyre dhe pr ti zgjedh
shtjet e tyre, e jo pr tua dhn atyre librin e Allahut, e ata ta keqprdorin dhe ta ultsojn.
DALLIMI I DISA SURE VE DHE AJETEVE PREJ DISA SUREVE DHE AJETEVE
TJERA N KURAN
Pyetje: A ka n Kuran ajet i cili sht m i vlefshm se ajetet tjera, dhe sure e cila sht m e
vlefshme se suret tjera?
Prgjigjja: Nuk thuhet ajete m t vlefshme se ajetet tjera, sepse do ajet sht fjal e Zotit,
mirpo secili ajet n vendin e vet sht dobi. P.sh. nuk thuhet pr barin (ilain) i prbr prej
bimve t shumnumrta dhe elementeve t ndryshme kimike t shumta, se ky element sht m i
mir se ky element, sepse secili element n vetvete kryen detyrn e tij e cila sht e dobishme
dhe ndihmon shrimit dhe shndetit.
Mirpo, ajetet e Kuranit n raste t veanta kryejn detyra t veanta n Kuranin i cili
prbhet prej ajeteve secili ajet e ka vlern se ai ajet aty shron plagn, pra ai ajet me fashn
(lidhjen e tij) sht dobi dhe ne nuk themi se ky ajet sht m i mir se ajeti tjetr, pr arsye se
ajeti tjetr ka hapsir tjetr ku sjell dobi.
A I FSHIN PENDIMI MKATET?
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Allahu nuk i dnon ata derisa ti je n mesin e tyre, Allahu nuk i dnon derisa ata krkojn falje.
A do t thot kjo se Istigfari i fshin gabimet?
Prgjigjja - Shjejh Sharaviju prgjigjet: Ky ajet fisnik na sqaron kuptimin e Istigfarit. Po si t
mos ndodh kjo kur n zemrn e njeriut ka besim. Kuptimi i ajeti sht se Allahu nuk i dnon ata
derisa t jesh n mesin e tyre, sepse Un ty t kam drguar mshir pr bott, dhe mshira Ime i
paraprin dnimit. Pr kt arsye Un nuk dnoj ata duke qen ti n mesin e tyre i mshirshm
dhe udhzues. Pastaj, ajeti fisnik vazhdon t sqaroj se ka do t ndodh pasi q i

Drguari t kaloj n botn tjetr dhe ktu prfundon teksti: Allahu nuk i dnon ata derisa ata
pendohen. Pra, kur ti o Muhamed kalon n pranin Time, ather Un nuk do ti prshij me
dnim pendimtart. Pse? Sepse pendimi sht nnshtrim ndaj Allahut dhe nuk ka nnshtrim
vetm se n zemrn e besimtarit dhe derisa Imani z vend n zemrn e besimtarit, ather
mshira e Allahut sht mbi t.
Kshtu Zoti i Lartmadhruar na tregon vlern e pendimit tek Ai, e si nuk ndshkon, e i
fshin gabimet, e far vlere ka pendimi te Ai. Allahu thot:
Dhe nse ata i bjn padrejtsi vetes s tyre, e vijn te ti, e pendohen te Allahu, e krkojn falje,
e ata i fal i drguari, do t shohin se me t vrtet Allahu sht Pendimpranues dhe i
mshirshm.
Pra, faza e par e faljes s mkatit dhe m e rndsishmja sht pendimi. Nnshtrimi ndaj
Allahut dhe prkushtimi ndaj Tij jan prej shenjave m t fuqishme t pranimit t pendimit.
Zemra e jobesimtarit nuk ka mshir, nuk ka falje. I Drguari i Allahut s.a.v.s. vazhdimisht e
ftonte umetin e tij pr t krkuar falje. N nj rast ka thn:
Pendohuni te Allahu, se vrtet un krkoj falje prej Tij njqind her n dit.
Prderisa t Drguarit t Allahut s.a.v.s. i jan falur gabimet e mhershme e m t
vonshme dhe ai sht penduar njqind her n dit, po si sht puna me ne ather?!
Pra, pendimi sht shkall prej shkallve t Imanit dhe nnshtrimit ndaj Allahut t
Lartmadhruar, dhe nuk hyn pos n zemrn e besimtarit, dhe nuk flet sinqerisht pos njeriu i cili i
frikohet vetm Allahut, dhe nuk nxiton n pendim, pos ai i cili i frikohet Zotit t Tij, dhe i
frikohet Dits s Gjykimit. E ndoshta Allahut pranon lutjen, fal gabimin dhe zbret mshirn e
Tij.
Prderisa Allahu i Lartmadhruar urdhron t Drguarin e Tij fisnik pr krkim falje,
nprmjet tij Ai na ka urdhruar q t gjith ne, dhe prderisa Allahu i Lartmadhruar ka
urdhrua t Drguarin pr Istigfar, t cilit ia ka falur gabimet e mhershme dhe t mvonshmet.
Kjo sht nj shtje e cila krkon vazhdimisht prej nesh t krkojm falje.
Pendimi dhe falja e gabimeve prej Allahut i fshin gabimet tona e kush mund ti fal
gabimet pos Allahut. t gjith duhet s bashku dhe vazhdimisht t krkojm falje, t hiqet e
padrejta, t pendohemi tek Allahu dhe t zbuten zemrat tona. Pra Istigfari gjithmon na prkujton
fuqin e Allahut dhe mundsin e Tij, ndrsa dobsin e robit dhe paaftsin e Tij. Dhe
gjithmon kur t harrojm kjo na bn q ta kujtojm Allahun. Gjithmon kur kjo bot na trheq
n vete dhe na largon prej urdhrave t Allahu, llogaris para Tij, na bn q ti nnshtrohemi
fuqis s tij t madhe dhe mundsis s Tij t pakufishme, t Cilin e adhurojm, e Ai sht Allahu i
Lartmadhruar.
Zoti i Lartmadhruar i ka thn t Drguarit t Tij:
Dhe krko falje pr gabimin tnd
Pyetje: Cilin gabim e ka br i Drguari i Allahut s.a.v.s. pr t cilin ka qen dasht t krkoj
falje?
Prgjigjja: Duhet ti kemi parasysh dy shtje:
E para: I Drguari i Allahut s.a.v.s. sht drguar mshir pr t gjith bott e nga ktu
manifestohet mshira dhe se Allahu i Lartmadhruar sht i fuqishm, i cili jep rast e ju me i
dhn rast atij. Nse Ai dnon Ai dnon se sht i fuqishm dhe ka mundsi ta bj kt.
I Drguari i Allahut s.a.v.s. e ngarkonte veten me jobesimtart dhe hipokritt m shum se
sa kishte mundsi, e rndonte dhe e mundonte veten e tij pr ta, pr kt arsye Zoti i
Lartmadhruar n Kuran i thot:
Ne nuk ta kemi zbritur Kuranin pr t t rnduar.

2
0
E Muhamedi a.s. ka pranuar arsyetimin e munafikve, pse jan zmbrapsur nga fronti, e Zoti i
Lartmadhruar i thot:
Zoti ta fali ty pse u ke dhn leje (q t mos shkojn n front).
Ktu Zot i Lartmadhruar e kritikon t Drguarin e Tij pse i ka tejkaluar normat e mshirs, pse
ato jan jobesimtart t cilt e kan maltretuar t Drguarin e Allahut s.a.v.s. dhe e kan luftuar
fen e Allahut, e kur kan vdekur Muhamedi s.a.v.s. ua fal atyre dhe lutet pr mshir pr ta.
Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe mos ua fal namazin e ndonjrit prej tyre asnjher.
Pyetje: Po namazi i t Drguarin t Allahut s.a.v.s. sht mkat?
Prgjigjja: sht tejkalim i normave t mshirs dhe angazhimi i t Drguarit t Allahut duke
krkuar mshir pr ta, e Zoti i Lartmadhruar i drejtohet atij:
Nse krkon falje pr ta edhe shtatdhjet her, Allahu kurr nuk ua fal atyre.
SMUNDJET E ZEMRS DHE SHRIMI I TYRE
Kurani fisnik n shum vende tregon pr smundjet e zemrs, si p.sh. ajeti: N zemrat e
tyre ka smundje, dhe pr kt Allahu ua shton edhe m shum smundjen. ka ka pr qllim
ajeti smundjet e zemrs dhe a jan smundje konkrete (fizike) apo smundje psikike e
shpirtrore (kuptimore)?
Shejh Sharaviju prgjigjet:
Smundje sht kalimi i trupit prej baraspeshs, prej binarve. ti nuk mund ta ndiesh dhembjen n
sy kur t lndohet syri deri ather kur kalon prej kufirit t baraspeshs. Nuk mund ta ndiesh
smundjen e barkut derisa t t dhemb, nuk mund ta ndiesh smundjen e veshks derisa t dhemb.
Nuk t dhemb asnj pjes e trupit derisa t del prej vendit t tyre.
Kalimi i trupit prej vendit normal t tij tregon smundjen, e shenja e kalimit t trupit prej
vendit normal t tij sht dhembja. Kjo dhembje sht tregues i lkundjes s shndetit, sepse sht
tregues i smundjes, smundjet t cilat vijn dhe gjenden n trup, pa dhimbje jan m t vshtira
pr shrim dhe m t rrezikshme.
Pastaj vazhdon Imami i mirnjohur:
Sa i prket zemrs ajo sht pjes fizike (konkrete) e strmbushur me gjak, ajo jep lvizje dhe
jet. Kjo sht ana materiale, ndrsa n shtje abstrakte, shtjet logjik prqendrohen dhe
deprtojn n zemr dhe e komplikojn, e shtrngojn, dhe nuk mund t lirohet m nga ai
shtrngim. Lvizja e trupit, pra e jets bhet nprmjet ktyre shtj eve. Hapsirn t ciln e
prfshin zemra quhet mendje (zemr + mendje). Zemra dhe mendja.
Pra, zemra (kalb) dhe mendja (fund) jan n kraharor, gjoks. Allahu kur tregon pr zemrn
tregon me metodologji dhe forma t ndryshme, kur thot:
Dhe zemra (Fuad-gjoksi, kraharori) i nns s Musait u b e zbrazt.
Pra, nuk e ka prdorur fjaln kalb-zemr, por e ka prdorur fjaln Fuad gjoks, mendje.
Sepse Zoti i Lartmadhruar thot:
Dhe sikur mos ta kishim ndrlidhur dhe prforcuar zemrn e saj (kalbeha)
Zoti i Lartmadhruar thot:
A nuk ta kemi zgjeruar ty kraharorin tnd. Pra, zgjerimi i zemrs n trsi, e jo vetm zgjerimi i
mendjes ose vetm zgjerimi i zemrs.
Pra, ajeti fisnik, i cili prmend smundjen e zemrs ka pr qllim smundje kuptimoreabstrakte, e
kjo do t thot t kaluarit jasht normales.
Cili sht kufiri hapsinor normal i zemrs? Kufiri i normales sht q t jet n at mas, pra
besimi i cli t afrohet t jet i prmbushur n njrn an, dhe n ann tjetr t gjitha shtje

tjera, pra balancimi dhe ekuilibrimi n mes tyre, e pastaj cila prej dy shtj eve t qet son e
vendos n zemr.
Ndrsa njra shtje t mbetet n zemr, e t diskutohet shtja tjetr, kjo nuk sht
drejtsi e pranimit t oferts, ose kjo mund t quhet anim i shrimit t zemrs. Por balancim i
plot sht t dalit e t dy shtjeve nga zemra jote e pastaj ti analizosh, e m n fund cila t jet
m prioritare ta vendossh n zemr. Ky sht balancimi dhe ekuilibrimi m i drejti dhe m i
sakti. Sepse Allahu asnj njeri nuk e ka br me dy zemra n gjoksin e tij q me dy zemra ti
analizoj dy shtje, por ti analizoj vetm me nj zemr, n nj hapsir. Ndrsa n nj hapsir
nuk mund t vendosen dy hapsira t ndryshme asnjher.
Nse ti nj shtje e ke n zemr, e pastaj ti e analizon shtjen tjetr, tjetra asnjher nuk
hyn n zemr.
Imami na sjell nj shembull:
Shiko n gjrat e kapshme, shiko n gotn e zbrazt, e pastaj mbushe me uj e sheh se uji nuk
mund t deprtoj pa e larguar ajrin nga ajo got. Pra ajri del duke u mbushur gota me uj. Nse ti
kt e vendos n zemrn tnde duke e analizuar shtjen, ti je larguar nga natyrshmria. Nse ti e
largon nga zemra natyrshmrin, ather smundja jote vetm se vjen e shtohet.
Zoti i Lartmadhruar thot:
N zemra t tyre ka smundje e ua shtoi atyre Allahu smundjen edhe m shum.
CILIN LLOJ T XHINVE MUND TA NNSHTROJ NJERIU?
Ne e dim se xhint jan shum llojesh, nj lloj jan t mir ,e nj lloj jan pabesimtar t kqij t
cilt shkaktojn dme.
Pra cilin lloj i xhinve mund ta nnshtroj njeriu llojin e t mirve apo llojin e t kqijve?
-Imami i nderuar prgjigjet:Xhint t cilt mund ti nnshtroj njeriu mundet me qen dy llojeve:
:llojit t xhinve t mir dhe llojit t xhinve t t kqijve. Xhini i mir sht sikurse njeriu i
mir,askush nuk mund ta nnshtroj ,me fjal tjera nuk i nnshtrohet askujt. Ather nnshtrohet
lloji i xhinve t kqij ,dhe kjo vetm ka sjell vshtirsi me xhint e tij.
Zoti i Lartmadhruar thot:
,,Dhe me vrtet kan qen burra prej njerzve t cilt harronin mbrojtje dhe mbshtetje prej
xhinve pr kt arsye ne iu shtuam atyre edhe m shum vuajtje-Rebeka.
I shtuam vuajtje (rebeka)-pra iu kan shtruar vuajtjet vshtirsit dhe problemet sepse ata jan
tregu mendjemdhenj, kryelart dhe kan kundrshtuar me vepruar me drejtsi, pra me ligj in e
njeriut.
Iu thot atyre:Neve na sht dhn ligj i cili sht m i mire se i yti.
N kt rast nuk thuhet se: veprat shprblehen sipas qllimit,sepse qllimi yt dshiron q t
realizohet tek njeriu me ligjin i cili nuk sht ligj i njeriut.
Imami i mirnjohur e sqaron nj shtje shum t rndsishme kur thot:
do gj ka shohim prej dukurive t uditshme (fantazma) prej veprimeve t shpirtrave t kqinj
tq gjitha ato dukuri,veprime ,fshehtsi mundet q njeriu t nnshtron tjetrin,dhe t veproj at ka
njeriu tjetr nuk mund t veproj,por edhe xhini i rndomt(i mir) nuk mund ta bj at veprim.
Pyetje:Por a mundet q njeriu t nnshtroj shpirtra t kqij t cilt mund t shpejtojn dika
njeriut n jet ose t'i vonojn ose mos me i ndodh
Prgjigje: Jo, kurrsesi. Pr shkak se shohim ata t cilt merren me kso veprimtari q t gjith
jan t goditur me shum gjra,dhe jan t lodhur me shum gjra. Pra ,aty ka krijesa t fshehta
nga shikimi yn ,dhe ata kan ligje tjera dhe e vrteta sht se xhinin e kategoris m t vogl
mund ta nnshtroj xhini i kategoris m t madhe.

2
0
DITT E ALLAHUT
Zoti i Lartmadhruar thot:N ditn ku gjatsia e asaj dite sht njmij vjet,t viteve t cilat i
llogaritni dhe numroni ju
A sht dita e llogaris s Allahut sikurse e dits tek njerzit. Pra dita te njerzit sht 24 or
ndrsa tek Allahu a sht e njjta llogari apo jo?
Po ashtu Zoti i Lartmadhruar thot:
Ai i cili ka krijuar qiejt dhe tokn pr 6 dit, pastaj ka prfshi dhe ka nnshtruar arshin. Cila sht
gjatsia e ktyre 6 ditve n llogarin e krijesave dhe llogari te Krijuesit t Lartmadhruar. Imami i
mirnjohur thot:
Ka dallim n mes t asaj kur them se un e kam prodhuar kt pako pr 6 or, dhe n mes t asaj
se ti ke ardhur me elementet e qumshtit, thartsirs dhe i ke vendosur pr nj ast vetm ke thn
bhu dhe ajo bhet. Pra, nuk na ka krijuar pr nnt muaj por na ka krijuar me fjaln ,,bhu" dhe
sht b. Dhe sikurse Allahu ka thn: E ka krijuar pr gjasht dit,nuk ka t bj me gjasht dit.
Koha sht n trsi pjes e ndodhis ,dhe se kuptimi me qen koh e ndodhis sht se do pjes
e ndodhis prputhet me pjesn e kohs. Kjo sht recepta. Mirpo Allahu punon pa receptur.
Allahu e punon me bhu, mbase elementet e qiellit apo t toks Allahu sht ai i cili ka vendos
fshehtsit dhe sekretet t cilat reflektohen ather kur Ai dshiron e pastaj e len t reflektohen.
Zoti i Lartmadhruar thot:do dit brenda 12 orve. Tjetrn dit? Ai sht aktiv gjithmon. Pra
n do ast. Pr kt arsye kur i kan pyetur dijetart Ai(Allahu)pr do dit sht n aktivitet.
far aktiviteti kryen Zoti yn, pasi q sht e vrtet se ngjyra e lapsave sht terur. do gj ka
marr fund. Jan prgjigjur: shtjet t cilat jan krijuar e q vendosen n aksion. Ka dallim t
madh n mes t krijimit dhe fillimit t sendit t krijuar. Fillimi i sendit sht krijimi i atij sendi,
ndrsa fillimi i sendit t krijuar sht paraqitja e atij sendi n sken. Pasi astronomia sht
zhvilluar deri n at shkall ne e kemi kuptuar se Gjithsin, sistemin diellor, e kemi kuptuar
sistemin diellor dhe sistemet tjera afr tij etj etj. E kemi kuptuar se fjala dit sht do ast. Pastaj
parashtrohet pyetja:Pse?Sepse nse n baz t definimit tuaj dit quhet hapsira kohore prej
lindjes s diellit e deri n perndimin e tij dielli gjithmon,n do qast lind e perndon. Kjo do t
thot se ,,kut thot pr do ast" :Pr do dit sht n aktivitet. Ka pr qllim do ast. Kuptohet
se n do ast sht n aktivitet. Pse?Sepse nse supozojm se kjo dit fillon n orn pes t
mngjesit e deri n orn pes t mbrmjes n orn pes e nj minut fillon dita tjetr dhe
prfundon n pes e nj minut. Po ashtu edhe minutat i kan pjest prbrse, sekondat e kshtu
me radh. Pra fjala dit sht n do ast. Kur Zoti i Lartmadhruar thot: N do dit (qast)
sht n aktivitet. Kjo do t thot ai vazhdimisht e pandrprer sht n aktivitet ku prmendet
Ezani, Allahu dhe sekondat e jets nuk prfundojn .do fjal q dgjohet nuk prfundon dhe do
kryerje e adhurimit nuk prfundon. Kjo do t thot kur Muedhini (Thirrsi pr namaz)
thot:Allahu Ekber'' pr namazin e sabahutn vendin tjetr sht Muedhini tjetr i cili
thot,,Allahu Ekber" ndrsa tjertri Eshhedu en la ilahe illallah" e Muedhini tjetr thot: Eshhedu
ene Muhamedun Resulullah". Pra fjala e ezanit dhe ibadetit jan t ndrlidhura gjithmon dhe nuk
prfundojn. Allahu vazhdimisht thirret me Allahu Ekber"Allahu Ekber. N do ast prej asteve
t dits dhe n do ast prej asteve t nats, dhe n do ibadet prej ibadeteve i bhet lutje
Allahut. Prderisa ktu falet sabahu n nj vend tjetr falet dreka, e nj vend tjetr ikindija, n nj
vend tjetr falet akshami e n nj vend tjetr jacia. Nga kjo edhe mund t komentohet thnia
kurioze e atyre t cilt thon: Oj koh ,dhe n ty jan t gjitha kohrat. Pra thnia e Zotit t
Lartmadhruar: Sundimtarit t dits s gjykimit"A nuk sht ai sundimtar ,udhheqsi do
shtje po ashtu t jasht dits s gjykimit. Mirpo pasi q pr sundimtarin dhe pr sundimin ka
shtje t cilat manifestohen n gjithsi e kjo do t thot se:Kur ne shohim nj personalitete
quajm sundimtar,e kur shohim tjetrin e quajm sundimtar simbolikisht. Pra shtjet pasi q jan
t dukshme dhe t padukshme. Disa njerz jan sundimtar n aspekt formal (jo real)Ndrsa n

botn tjetr nuk do t ket as sundim formal, por q t gjitha shtjet n trsi do t jen t
Allahut. Kjo sht arsyeja pse te njeriu paraqiten shkaqet pra ktu jetojm me shkaqet e Allahut.
Ktu fjala ,,dita e kijiametit" (din-kijamet) ka kuptimt shumfisht. Kto kuptime dijetart ku i
kan sqaruar i kan sqaruar kshtu:Din-ka kuptim shprblimin .Shprblimin pr ka?
Pr nnshtrim. Nnshtrim pr ka? Ndaj urdhrit t Allahut. ka sht ajo q tregon nnshtrim
ndaj urdhrit t Allahut. Planprogrami dhe sheriati.
Pra shprblimin pr nnshtrim,nnshtrimin n ka,nnshtrimin t planprogramit t Allahut. Pra
ktu i kemi tri elemente. Shprblim nnshtrim dhe planprogram.
Pyetja:Pse ka thn : Sundimtar i dits s shprblimit e nuk ka thn ,,dits se kijametit"?
Prgjigje:Sepse dita e kijametit sht sken prej skenave t dits s kijametit. Kijamet pra do t
thot do t ngriten njerzit nga varret e tyre. Mirpo prderisa ka tubim llogaridhnie, kalim n
ur t siratit dhe shprblim,ndrsa shprblimi sht akti i fundit e ka tregu aktin e fundit. Sepse
parashtrohet pyetja?Pse ringjallemi?Ringjallemi q t shprblehemi,pra shprblim sht
finalizimi. Ai i cili thot:Dita e shprblimit apo dita e shpagimit ai ka pr qllim ditn e kijametit.
Sepse shprblim sht finalizimi i adhurimit n prgjithsi. Varsisht prej asaj si ka qen
adhurimi yn ,ashtu do t jet edhe shprblimi yn. Pr kt arsye shohim se Kur'ani kur e
shtjellon kt shtje thot:Dhe ai i cili shpreson n takimin me Zotin e tij le t punoj pun t
mira,dhe me adhurimin e Zotit t tij,mos tia shoqroj asknd tjetr"
Pr kt arsyen kur ta paraqesim para njerzve fjaln fe kemi pr qllim paraqitjen e sheriatit
Themi: Ndjenj, pasion dhe vrtetsi. Pse feja ndikon n personalitet. Q do t thot:nse ti k
nj shum t pasuris ,dhe sheh se ndonj njeri ka nevoj,menjher ndikon n qenien tnde. dhe
t mundon. E vrteta sht se ti e dshiron fitimin. Por kush e kupton dhe kush e di ka sht
fitimi? E kuptojn vetm njerzit q kan pasione. Pra ,Ai i cili dshiron takimin me Zotin e tij le
t veproj pun t mira dhe mos t'i bj idhujtari n adhurimin e tij askujt tjetr pos Tij.
E adhuron vetm At,e falnderon vetm At. Pra falnderimi vetm pr Zotin e gjith botve
falnderimi vetm pr t Gjithmshirshmin,falnderimi vetm pr sunduesin e dits s gjykimit.
PO T MOS KISHIM PRFORCUAR TY
Kan diskutuar shum prej analistve pr madhshtin.
Muhamedin kur ata e kan lexuar ajetin kur'anor:
,,Po t mos kishim prforcuar ne ty"
Ata than se kjo sht nnmim pr t Drguarin prej Zotit t Lartmadhruar,sepse sipas tyre ka
anuar n krahun e pabesimtarve, e pr kt arsye ka zbritur ky ajet. ka mendon Shehj
Sharaviju n lidhje me kt:
Imami i nderuar mendon se:
shtje se i Drguari i Allahut s.a.v.s ka anuar n krahun e pabesimtarve ,dhe se ajeti Po t
mos kishim forcuar ty" sht nnmim pr t Drguarin, lirisht mund t themi se: I Drguari i
Allahut s.a.v.s nuk ka anuar asnjher n krah t pabesimtarve, sepse nuk kishte filluar zbritja e
ajetit po mos"?.Sepse Allahu i Lartmadhruar nuk ka lejuar q t ndodh nj gj e till. Pastaj
Zoti i Lartmadhruar na tregon se po n at mos duhet ose bhet afrimi tek Allahu,dhe zbulimit t
ajeteve, shenjave dhe argumenteve prej tij nga robrit e tij nse robrit mohojn pas ksaj,
ather dnimi i tyre do t jet i dyfisht n krahasim me njerzit tjer,apo siq e ka thn Allahu
Isa a.s. pr Havarijunt Dhe kush mohon prej juve pas ksaj,ather un do ta dnoj me dnim t
madh,q me aso dnimi nuk do ta dnoj asknd prej botve.

20
5
TEORIJA E DARVINIT DHE SHARAVIJUT
Si sht shtja e teoris s Darvinit dhe shkenctarve tjer t cilt e kan pranuar nj teori t
till nj koh dhe a sht e vrtet shkencore apo vetm teori?
Imami i mirnjohur Sharaviju prgjigjet:Ajo sht vetm teori mirpo,ata t cilt nuk kan
kuptuar e kan marr si t vrtet shkencore e nga ktu ka buruar gabimi.
Ata t part t cilt e kan pasuar Darvinin pr t parn her, ata e kan demantuar hern e dyt.
Ather pse e lodhim veten ton n kt shtje aq sa nuk duhet pr tu lodhur. Ne at ka e ka
thn Darvini e vendosim n nj dor dhe at ka ka thn Allahu n dorn tjetr!? Mjafton vetm
ky krahasim pr me qen t humbur. Po at i cili sht sprovuar m kt teori mund ti prgjigjemi
thjesht:Cilt faktor kan qen q majmuni i par me u shndrruar n njeri?
Pse majmunt tjer nuk jan shndrruar n njeri por kan mbetur majmun: Pse nuk kemi vrejtur
apo nuk kemi pa se majmunt e tjer nuk iu kan nnshtruar ktij procesi q t zhvillohen e t
bhen njerz. Nse ne e kemi prejardhjen prej majmunit,por majmuni nga ka e ka?E ai ka,prej
ka-it.
Pra patjetr duhet me qen dika prej dikaje dhe do t arrijm te shtja e par, prap prej kait.
Llojet tjera t gjallesave a kan edhe ato prejardhje,q t ken nj origjin. Bimt t cilat
gjithashtu edhe ato kan shenja t zhvillimit m t ult, a kan edhe ato prejardhje,ashtu q duke
shkuar nprmjet prejardhjes zinxhirore t tyre me arritur n nj origjin e cila sht zhvillu. Nse
puna sht kshtu ather pse nuk po shohim ndonj zinxhir prej zinxhirve t kafshve ose zixhir
prej zinxhirve t bimve duke u zhvillu para syve tan n dika tjetr.
N t kaluarn sht thn kjo pa u kuptuar se bima e fundit sht kafsha e par. Kjo sht vetm
ndjenj dhe paramendim se bima mbetet bim si ka mbetur dhe kafsha kafsh.
Kshtu edhe kafsht ndoshta mund t zhvillohen n nj organ apo disa organe dhe marr ndonj
veori t njeriut, por kjo sht aftsia e t imituarit, mirpo prapseprap, mbetet kafsh dhe nuk
mund t zhvillohet n njeri.
Shembull pr kt kemi:Nse e msojm majmunin fardo veprimi ai mund ta veproj nj gj t
till,mirpo at veprim ai nuk mund tia msoj llojit t tij, por prapseprap mbetet majmun
ashtu siq sht.
t mbeturit e krijesave n formn e tyre siq jan t krijuara sht argument se ato nuk evulohen
por jan t paevoluara
DOMOSDOSHMRIA E BARAZIS N MES FMIJVE
Prindi i tri vajzave nuk ka djal pr me i taku pjesa e trashgimis ai ka pag prej s cils pag
deponon n Bankn Islame p.sh. n Bankn Fejsul pr me iu shprnda vajzave n mnyr
proporcionale .A sht e lejuar kjo me sheriatin Islam?
Prgjigje: Prindi ka t drejt dhe liri q ti dhuroj gjat jets s tij sa t don. Pr kt shtje jan
pajtuar t gjith derisa ndarja bhet n mnyr proporcionale dhe nuk sht haram .Ajo ka sht
haram sht ather kur dallohet njri fmij prej tjetrit ose njri fmij prej tjerve. Niemam bin
Beshir ka shkuar te i Drguari i Allahut s.a.v.s dhe i ka thn: O i Drguari i Allahut i kam dhn
djemve t Numaniut kaq e kaq. Muhamedi a.s. i ka thn:A ju ke dhn fmijve njsoj sa i ke
dhn Numanit? AI i thot: Jo Muhamedi a.s. i thot: Le t dshmon pr kt ndokush tjetr
sepse un nuk dshmoj pr padrejtsi.
Sa i prket shums s caktuar pr dhurat vajzave ,le t jet sa i nevojitet pr prgatitjen e tyre pr
martes. E jo tr pasurin t ciln e posedon ose e deponon sepse kjo do t thot zvoglim i
trashgimis pas vdekjes s prindit.

MNYRA E HAXHIT
Cilat jan mnyrat e kryerjes s haxhit dhe Umres
Prgjigje: Haxhi ka tri mnyra
E para: Haxhi tek (IFRAD) :Pra haxhi kur bhet nijeti vetm pr kryerjen e haxhit dhe pasi q t
kryhet n trsi dhe lirohet n trsi prej t gjitha ndalesave. Bn nijet dhe vesh ihramin pr umre
dhe nuk e ka pr detyr(vaxhib) t pres kurban (Hedj)
E dyta: Haxhi i bashkangjitur me umren(KIRAN):sht Haxhi kur nijeti bhet pr kryerjen e
haxhit dhe umren me nj ihram t prbashkt dhe m nj rruarje apo shkurtim t flokve t
prbashkt dhe e ka pr detyr(vaxhib) me pre kurban kur t lirohet prej ihrami.
E treta:Haxhi Temetu): sht haxhi kur vishet ihrami pr t parn her vetm pr umre dhe pasi
ta prfundon dhe t lirohet prej ihramit,e bn nijetin dhe vesh ihramin pr haxh n ditn e 8 t
muajit Hixhe.Dhe e ka pr detyr(vaxhib)me pre kurban pasi t lirohet prej ihramit t haxhit
SADAKAJA E GRUAS PA LEJEN E BURRIT T SAJ
Pyetje: Sadakaja prej pasuris s gruas pa leje e burrit a sht haram apo hallall?
Prgjigje: Nj grua e ka pyet t Drguarin e Allahut s.a.v.s pr stolin e saj t ciln e ka dhn
sadaka. Ndrsa Muhamedi a.s. i ka thn Nuk lejohet q gruaja t jep dika prej pasuris s saj
pa lejen e burrit t saj
N nj transmetim tjetr:Nuk lejohet pr gruan asgj prej pasuris s saj ,pasi q burri i saj e ka n
bashkshortsi dhe e ka n prgjegjsi at dhe pasurin e saj.
E kan transmetuar Ehlu-Suneni
Ibn Maxhe transmeton se gruaja e Keab ibn Malikut ka shkuar te Muhamedi a.s dhe i ka thn:E
kam dhn sadaka kt stoli. Ndrsa Muhamedi a.s i ka thn:Nuk lejohet pr gruan asgj prej
pasuris s saj nse nuk merr leje prej burrit t saj,dhe a ke marr leje prej Keabit pr kt:Ajo iu
sht prgjigjur: Po. Muhamedi a.s e ka drguar nj sehabe te Keabi dhe e ka pyet: A i ke dhn
leje Hirjets (gruas tnde) pr me dhn sadaka stolin t saj. Ai sht prgjigj: Po. Ather
Muhamedi a.s e ka pranuar sadakan e saj.
MKATET E VOGLA DHE MKATET E MDHA
Kur Allahu i fal mkatet e t gjithve ,n prgjithsi a do t thot se falen edhe mkatet e mdha
apo vetm mkatet e vogla?
Zoti i Lartmadhruar ka thn:Thuaj: O robrit e mi, t cilt ju jeni ata t cilt e keni tepruar n
mkate n dm t vetvetes suaj, mos e humbni shpresn n mshirn e Allahut. Vrtet Allahu fal
gabimet pr t gjith s bashku n prgjithsi". Kjo ka a ka t bj me mkatet e mdha si p.sh.
idhujtarin ose prostitucionin
Shejh Sharaviju thot:
N ajetin Kur'anor Vrtet Allahu fal gabimet pr t gjith s bashku n prgjithsi nuk
prfshihet idhujtaria sepse idhujtaria nuk sht mkat. Pr arsye se mkat quhet ti me vepruar
dika q rregull sht n besimin tnd, nse e vepron dnohesh. Ndrsa sa i prket idhujtaris
,idhujtaria sht tradhtia e madhe. Argument pr kt sht ajeti tjetr: Vrtet Allahu nuk fal
kur t i bhet idhujtari dhe i bhet ortak atij,prpos ksaj i fal kujt t don"
Idhujtarin nuk e quajm mkat ,pse sht m e madhe se sa mkati. Sepse mkati sht q ta
pranosh planprogramin pra besimin,mirpo e ke kundrshtuar kt program kur t sht thn
:Vepro kt dhe kt,pra mosveprimi i ksaj apo asaj sht mkat,mirpo sht n pyetje kur
njeriu nuk e beson planprogramin n trsi. Pra mosbesimi i planprogramit n trsi nuk bn pjes
n brendi t mkateve, pr kt arsye t gjith komentue sit kur ta interpretojn pjesn e
ajetit,,Vrtet Allahu i fal t gjitha gabimet n trsi pr t gjith juve prpos idhujtarin,duke e

20
7
prfshi idhujtarin n listn e mkateve,,pse,,vrtet Allahu nuk fal ,nse i bhet idhujtari Atij
dhe i fal prpos ksaj atij q dshiron Ai. Falja e mkatit Zoti i Lartmadhruar e ka rendin ,vetm
me dshirn e Tij,apo vetm sht renditje n ajet?sht thn se Vrtet Allahu fal gabimet n
prgjithsi .Mirpo ka ka thn Zoti i Lartmadhruar n ajetin tjetr: Dhe kthehuni te Zoti juaj
dhe dorzohuni Atij" pra mos me menduar se ju falen gabimet n trsi nse nuk bhet dorzimi
dhe kthimi te Ai: Zoti i Lartmadhruar ve ka thn
EZ-ZUMER 54-56
Kur Zoti i Lartmadhruar thot: Vrtet Allahu i fal mkatet, gabimet e t gjithve,mirpo pas
ksaj thot: Kthehuni te Zoti juaj nse kthimi do t thot pendim, ather pendimi nevojitet para
kthimit, nse nuk pendohet dhe nuk kthehet ather Allahu nuk i fal atij, sepse ka thn:,,Dhe
kthehuni te Zoti juaj". Njeriu pra nuk duhet ta merr vetm pjesn e jashtme t ajetit,pse ajeti
fillon. O ju robr te Allahu t cilt e keni tepruar, i keni tejkaluar kufijt, pra nuk tregon ajeti
,,nse mkat sht shtje t cils nuk mund ti iket n trsi,mirpo pendimi ta shlyen mkatin t
mirat e shndrrojn t keqen n t mir. Ndrsa deri sa njeriu i tejkalon kufijt e mkateve, dhe
pas ksaj nuk pendohet, dhe nuk bn dm t mira pr me i shndrruar t kqijat n t mira dhe
angazhohet dhe nuk kthehet n besimin e Allahut" Kjo nuk lejohet n Islam.
KU ME T KRKU N DITN E KJAMETIT
Pyetje: sht e vrtet se Muhamedi s.a.v.s ka me ndrmjetsuar umetin e tij n ditn e kijametit,
kjo sht specifik prej specifikave t Muhamedit a.s me t ciln e ka dalluar prej t gjith
pejgamberve, Cilat jan vendet ku saktsisht mund t takohet Muhamedi n ditn e kijametit?
Prgjigje: Enesi r.a. ka krkuar prej Muhamedit a.s pr m ndrmjetsuar pr t n (ditn e
kijametit). Muhamedi a.s. i ka thn: Po un do t ndrmjetsoj. Pastaj Enesi i ka thn: Por ku
me t krkuar ty n ditn e kijametit?
sht prgjigjur:M krko n rend t par n sirat (urn e xhehnemit). Po nse nuk mund t takoj
n sirat.
sht prgjigjur: Ather do t jem n Mizan (peshoj). Po nse nuk t gjej te Mizani.
sht prgjigjur:Un jam te bahja e ime. N ditn e kijametit nuk do t jem n ndonj vend
tjetr prpos ktyre tre vendeve.
AHMEDI
PSE I DRGUARI NUK E KA KOMENTU KUR'ANIN N TRSI
Pse nuk sht komentuar Kur'ani n trsi n kohn e Muhamedit s.a.v.s?
Prgjigje:Kur'ani ka zbritur udhzim pr tr njerzimin dhe drit pr mbar rruzullin toksor
ndrsa Muhamedit s.a.v.s i ka zbrit pr 23 vite
Ather pse i Drguari i Allahut nuk e komentuar Kur'anin fisnik n trsi gjat gjith jets s
tij?
E vrteta sht se ktu kemi dy grupe:Grupi i par mendon se komentimi i kohs s Muhamedit
s.a.v.s dhe sahabve sht komentim prfundimtar dhe nuk pranon komentim shtes, bile shtimi n
t sht nj lloj ngarkese (njollosje) e Kur'anit fisnik me shum se at ka e ka parashtruar dhe e
krkon Libri i Allahut n teorit toksore praktike mund t vrtetohet josaktsia e atij komentimi
pas disa dekadave
Ndrsa grupi tjetr mendon se Kur'ani ka dy pjes:Pjesa e par farzet dhe dispozitat t cilat jan t
qarta ,dhe nuk ka dyshim n ato,dhe komentimi i cili sht b n kohn e Pejgamberit s.a.v.s i cili
sht obligativ deri n ditn e kjametit. Ndrsa mrekullit tjera t Kur'anit ia shtojn njeriut t
kuptuarit. do her kur shkenca ec prpara Allahu zbulon fakte n tok. Nga ktu ,pjesa e
Kur'anit e ktij drejtimi sht pjes vazhduese dhe nuk prfundon asnjher. U ka dhn

gjeneratave para nesh ,dhe do tu jep gjeneratave t cilat do t vijn pas nesh. Pra Kur'ani sht
burim i pashtershm i fakteve deri n ditn e kijametit. Ant e mrekullis s Kur'anit n do koh
dhe n do vend jan prezent dhe n ditt e ardhshme do t bhet zbulimi i disa ajeteve t cilat
ne nuk kemi mundur ti kuptojm plotsisht.
Muhamedi s.a.v.s nuk e ka komentu Kur'anin n trsi, gjat jets s tij sepse ather do t kishin
qen pasive mrekullit shkencore t llojllojshme, mirpo ajetet e dispozitave dhe sheriatit jan
shpjeguar pr arsye se obligueshmria duhet me qen e qart dhe e sakte.
Pra fusha e gjithprfshirjes s Kur'anit sht burim i pashtershm i t rejave t llojllojshme dhe
t mrekullueshme. Ai i cili e mohon nj tekst t qart dhe t prer t Kur'anit sht
pabesimtar,edhe n shtjet t ajeteve t cilat tregojn qart mrekullit hyjnore t gjithsis,t
mendimit patjetr mendjet duhet t kuptojn edhe pse secili e kupton n rrugn dhe mnyrn e vet
n veanti ,prfundimi del se nuk guxohet t preket n shtjet e akides, besimit dhe imanit t
plot n Allahun e Lartmadhruar. Kjo sht ana e cila riprtrihet koh pas kohe, shekull pas
shekulli, gjenerat pas gjenerate, pra ana e t kuptuarit mendor i Kur'anit.
NAMAZI N ANIJE
Pyetje:-Si falet namazi n anije,kur njeriun e kaplon frika ose i kanoset rreziku i fundosjes pr
shkak t stuhis s fort t detit ose a falet apo nuk falet?
Prgjigje: Xhafer bin Ebi Talibi r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s pr namazin n
anije,ndrsa Muhamedi a.s i ka thn: ,,Falu n t duke qndruar n kmb vet nse i friksohesh
fundosjes"
HAKIMI N MUSTEDREKUNET E TIJ
AXHRIMI PAS MUAJIT RAMAZAN
Prpos muajit Ramazan cili prej muajve t vitit sht m i vle fshm pr ta agjruar njeriu?
Nj njeri e ka pyetur Muhamedin a.s:
- Prpos muajit ramazan pr ta agjruar cilin muaj m kishe urdhruar pr ta agjruar.
Muhamedi a.s iu sht prgjigjur:Nse ke vendos pr ta agjruar muaj pos ramazanit,agjro
muajin Muharrem, sepse ky sht muaji n t cilin Allahu fal nj popull dhe po ashtu fal nj
popull(njeri) tjetr.
E ka regjistruar Ahmedi
NE E KEMI KRIJU NJERIUN N VSHTRSI
Pyetje:N jet dhe n aktivitete t ndryshme ballafaqohemi me vshtirsi t natyrave t
ndryshme,ndonjher ato vshtirsi tejkalohen e ndonjher jo.
A sht kjo natyrshmri e jets s njeriut n kt bot dhe a sht krijuar pr kryenesi?
Prgjigje: Imami i mirnjohur thot:Zoti i Lartmadhruar thot: Ne ve e kemi krijuar njeriun n
vshtirsi.... E kjo do t thot se njeriu nga natyrshmria e prbrjes s tij sht i ndrlikuar apo
me qen n vshtirsi. Ai i cili dshiron me qen i qet sht njeri i cili nuk e ka kuptuar
fshehtsin e krijimit t Allahut sepse Allahu i Lartmadhruar e ka krijuar njeriun me jetuar n
vshtirsi. Ia ka krijuar aftsin dhe e ka dalluar me mendje. Fuqin njsoj si t kafshs ,pra n
vete ka pjes(prbrje) shtazarake e cila zhvillohet me t ciln pik ligjet e ksaj bote ,e cila
manifestohet n trupat e gjall, me t ciln pik bashkohen pjesa e madhe m e madhe e
krijesave,mirpo prej t gjithave atyre krijesave e ka dalluar me mendje,pra Zoti i Lartmadhruar
e ka dalluar mbi t gjitha krijesat me mendje. Po pse? A ke pa ndonj lloj apo gjenerat t ndonj
kafshe duke thn:Duhet q jetn ton ta zhvillojm. Ta rrisim komoditetin n shkalln m t
lart, ta ndryshojm ushqimin n prbrje m t mir,t zbulojm ilae pr

20
9
smundjet tona dhe t mundohemi ti zgjedhim problemet tona vet. A ke par ndonj gjenerat t
kafshve se ka vepruar kshtu?A ke pa ndonj kafsh q kur i vendoset ushqimi pran tij, ai t ket
thn e dua kt ushqim e nuk e dua kt,ose duke thn :Kt ushqim do ta ruaj pr nesr ose
nj pjes t ushqimit do ta ruaj pr ditt e ardhshme. A ke pa kafshn edhe pse ai ngopet duke
ngrn ai vazhdon t haj,po edhe nse i mshon dhe sado q i mshon ai vazhdon t haj,po r
hane nuk ndalet sepse ai vetm e plotson nevojn e tij,e pastaj q ti ket mjetet n disponim me
quar ushqimin n vendin e tij.
Pas ksaj shohim njeriun kur han dhe ngopet, e pastaj kur i thua: Ky ushqim sht i mir duhet ta
shijosh, ose ia sjell nj pjat tjetr me pamje trheqse, t prgatitur mir ai edhe pse sht i
ngopur han. Ndrsa kafsha han sa krkon nevoja, pra vetm mbush nevojn. Ktu shohim s
njeriu sht n hapsir ku Zoti i Lartmadhruar i ka dhn t drejt zgjedhje, q ai vet me
vendos ,ndonjher ai merr vendim i cili sht i dmshm pr t,ndonjher i cili sht i
dobishm. Mirpo mundsia e vendimmarrjes pr t ngrn ose mos me ngrn pas ngopjes ose
me vepruar di ose mos me vepruar di nuk sht shtje t ciln e krkon nevoja apo ndjenja por
me t drejtn e tij zgjedhse. pas ksaj shkojm dhe shikojm: A e kemi pa kafshn e merr
fmijn e tij deri sa t bhen t pavarur, e q n momentin kur fmija e kafshs rritet ajo ndahet
prej prindrve dhe prfundon do gj dhe nuk din prindrit ku shkon,sepse roli dhe misioni i
tyre ka prfunduar. Pra ndjeshmria dhe e drejta e t zgjedhurit jan shkak i kryenesis s
njeriut dhe vshtirsive t tij.
QIELLI DHE TOKA QAJN
Pyetje: Zoti i Lartmadhruar thot:
A sht kjo fjal qajtje" alegori apo qielli dhe toka qajn realisht?
Shejh Sharaviu prgjigjet:Qielli dhe toka qajn. Po, qajn dhe ky veprim sht veprim i
ndjenjave. Qajtja sht operacion ,veprim reflektim dhe dalja jasht pr shkak t ndjenjave pr
dika. Ti qan pr arsye se ke ndonj ndjenj pr dika.
Dshiron ta sqaroj dhe t vrtetoj pse n t ka ndjenja. Pasi q qielli dhe
toka kan ndjenja mbesin shtje prej t cilave mund t prfitohet e ato jan sende t
ngurta,bimt,gjallesat ,pr kt arsye nuk ka ndonj penges pr t mos besuar se ata kan
ndjenja,ather vetvetiu kuptohet se ata gzohen pr gjrat pr t cilat shprblehen. Pse meritojn
t shprblehen?
Sepse ato e din kjart se nuk meritojn shprblim derisa mbi ta nuk praktikohet programi i
Allahut ashtu siq e krkon Ai.
Pra qielli sht gzuar ather kur praktikohet programi i Allahut ashtu siq dshiron Allahu,por
pa dshirn e saj t drejtprdrejt. Pra ai(qielli) sht vlla n fe pr te(tokn)Dhe kur t jet e
begatuar e ndien veten te knaqur dhe t gzuar se sht begati edhe pr t. Pr kt arsye
knaqsia n jet varet prej knaqsis konkrete dhe abstrakte,pra ktu sht konkrete.
,,Dhe atij t cilit i peshojn veprat e mira n vag ai do t jetoj jet t knaqshme"
SI PAGUHEN KOPPRRACT N KT BOT
Koprract nuk e pastrojn pasurin e tyre me sadaka .Zakonisht ,ata jan t padobishm,po ashtu
jan larg vetes s tyre,larg Zotit t tyre ,larg njerzve,si sht pagesa e tyre n kt bot?
Prgjigje: Fisniku(bujari) sht i afrt t Allahu,i afrt me veten e tij,i afrt me njerzit. Filozofia
e jets s koprracve sht interesante. Ato n raste t veanta e japin tr at q e fitojn).
Llogaria e tyre sht pengimi i asaj q dshirojn n jetn e tyre. Ata n jetn e tyre gjithmon
kan pengesa dhe vazhdimisht n ndalesa.
Fshati i mallkuar koprrac te i cili ka shkuar robi i mir - Hidri me Musa a.s. t cilt kan qen t
uritur kan krkuar ushqim por banort e fshatit kan refuzuar.

Kur Musa.a.s. me Hidrin e kan rindrtuar murin i cili ishte n rrzim e sipr,i cili ishte rrezik pr
banort nuk kan krkuar shprblim prej tyre. Musa a.s. sht habit nga robi i mir(Hidri) .Si dhe
me rindrtuar murin dhe mos me krkuar shprblim prej banorve koprrac t fshatit t mallkuar,t
cilt edhe kishin refuzuar me i dhn ushqim.
,,Iu kan refuzuar me iu dhn ushqim"
Vet puna e tregon se ai fshat i mallkuar ka qen lajkatar. Pse sikur t rrzohej muri,apo po t
rrzohej muri ata do t merrnin pasurin e jetimve dhe to t kishin thn: E po t kishin qen
fisnik banort do t kishin marr prsipr me e siguruar dhe me e ruajt at thesar. Ajo pr ka
Musa a.s. ka punuar n rindrtimin e murit sht e kundrta e asaj pr at ka ka punuar robi i
ndershm (Hidri).Pra e njjt qllime t ndryshme
Sa i prket murit ka qen i dy fmijve jetim t fshatit dhe thesari i tyre ka qen i fshehur nn te.
Baba (i jetimve) ka qen njeri i mir. E pr kt arsye Zoti i yt ka dshiruar q ato t rriten e t
forcohen dhe pastaj ta marrin thesarin e tyre prej aty. Kjo sht mshir prej Zotit tnd"
EL -KEHF
Pra pagesa e koprracve sht pengimi dhe ndalimi i t mirs pr ta
ISLAMI DHE FEMRA
Pyetje: A e ka prcaktuar sheriati llojin e pun n shoqri ,dhe cilat detyra ia lejon islami femrs pr
t punuar?
Prgjigje:Duhet t dim se nse bhet unifikimi i detyrave dhe roli i t dy gjinive ,ather nuk
kishte pasur nevoj pr gjini fare: pra pr gjinin mashkullore dhe gjinin femrore t sjellim nj
shembull t shenjave t gjinis t gjithsis s kohs. Koha sht hapsira e ndodhive. Ndodhit
ndahen n ndodhi t nats dhe t dits. Koha sht si gjinia. Hapsira e ndodhive si t llojit. Pra
dita ka rolin e saj , nata ka rolin e saj. Nse dshiron t thuash: A jan t njjta roli i dits me t
nats ose roli i nats me t dits,ather ve ke shkatrruar sistemin natyror t gjithsis. Sepse
nata sht krijuar m kryer detyrn e saj,kurse dita t tij ..Nse shohim se nj lloj sht nda n dy
gjini ........................................ specifikat e prbashkta t llojit, e pastaj ndaje specifikat e secils
gjini. Allahu kur ka dshiruar t na sqaroj kt shtje ka thn: Shikoni llojet e gjithsis t cilat
jan t pandryshuara e prej tyre sht: p.sh. nse i pyesim biologt thon:Drita e diellit e kryen
rolin e saj pr bimt po ashtu edhe nata e kryen rolin e saj pr bimt. Bimt lshojn dyoksidin e
karbonit i cili sht i nevojshm pr natyrn,pra nata ka rolin e t ekzistuarit pr gjallesat po ashtu
edhe dita ka rolin e t ekzistuarit e gjallesave. Nse ti thua: Po kto jan dy t kundrta ne t
kundrprgjigjemi:Jo, nuk jan t kundrta por kompletues dhe plotsues t njra tjetrs. Zoti na
ka sjell shembull kur ka thn:,,Thuaj(O Muhamed) pa shikoni(e analizoni)po t kishte br
Allahu nat pr ju deri n ditn e kijametit (pra jeta jon n terr n trsi)kush pos Allahut do t
sillte dritn. A nuk po dgjoni". Pastaj n ajeti tjetr thot: Thuaj:A nuk po shikoni(analizoni)po
ta kishte br Allahu dit pr ju deri n ditn e kijametit, kush pos Allahut do tju sillte natn pr
t pushuar n t. A nuk po shihni?"Pra secila prej tyre ka rolin e vet,nuk duhet q nj lloj ta
ngarkoj me detyrn e tjetrit,sepse ather do t humbte baraspesh, ekuilibri dhe do t ndodhte
disporporcion. Allahu i Lartmadhruar na ka sqaruar se shtje primare n ekzistencn sht
jetesa n te, pra jeta e njerzve, e pastaj ka tregu shtjen e mashkullit dhe t femrs. Parashtrohet
pyetja Si? Ata (mashkulli dhe femra) jan si nata me ditn,ata jan t nj lloji,pra llojit njeri,mirpo
t ndar n dysh:mashkull dhe femr. Ather ata dy si qenjie njerzore kan specifika t
prbashkta n t cilat nuk ndeshn ,mirpo ata dy si dy gjini prej tyre ka rolin e vet. Lexo fjaln
e Zotit t Lartmadhruar:Pasha natn kur ajo errsohet(dhe lshon plhurn e saj)dha pasha ditn
kur qartsohet(dhe shpalos veten e saj) dhe pasha at q ka krijuar meshkuj dhe femra,nuk ka
dyshim se angazhimijuaj sht i shumllojt,pra secili prej tyre ka rolin e vet n ekzistenc. Nse
mundohesh q rolin e mashkullit tia ngarkosh femrs ose rolin e femrs mashkullit, ather, ti ke
shkaktuar tronditje

21
1
n ekzistenc,sepse sipas ksaj nuk ka qen nevoja me qen dy gjinit dhe specifikat e
prbashkta t tyre. Zoti yn ka thn:Mashkulli dhe femra jan t nj lloji,prej nj brumi ,dhe
prej atij brumi ka b bashkshorten e tij,e nuk sht ashtu si kan thn ideologjit dhe fet tjera se
shejtani ka krijuar femrn ose Zoti i t keqes e ka krijuar femrn e Zoti i s mirs ka krijuar
mashkullin. JO! Islami thot:Q t dy jan n nj prgjegjsi si njeri. Femra sht prgjegjse pr
punn e saj e mashkulli sht prgjegjs pr pun e tij. Kt e sqaron Muhamedi s.a.v.s kur thot:
Burri sht ai i cili kujdeset dhe ai sht prgjegjs pr kujdestarin e tij, femra sht kujdestare
dhe ajo sht prgjegjse pr kujdestarin e saj. Prgjegjsia para Allahut Kush vepron pun t
mira qoft mashkull qoft femr dhe ai sht besimtar. Ne gjithashtu kemi thn:Femra ka liri n
besim ,beson ka dshiron,mirpo q nga momenti kur t beson ajo patjetr duhet ti prmbahet
atij besimi dhe ligjeve q rezultojn prej tij. Ajo ka t drejt t hyj n besim ,ose mos t hyj n
besim varsisht prej burrit ose prindit t saj. Zoti na ka sjell shembullin e gruas s Nuhit dhe
gruas s Lutit. Nuhi dhe Luti q t dy kan qen t drguar,mirpo prkundr ksaj bashkshortet
e tyre nuk e kan pranuar fen e tyre. Allahu sjell shembull pr pabesimtart, gruan e Nuhut dhe t
Lutit q t dyja qen nn kuror dy robrve tan t mir, mirpo ato tradhtuan ata dy dhe kjo te
Allahu nuk pat kurrfar dobie pr ato (dy gra) por u tha: Hyni n zjarr me hyrsit tjer. Pastaj
sjell shembullin pr besim, Allahu sjell shembullin pr besimtart gruan e firaunit i cili i ka thn
vetes Zot,mirpo prkundr ksaj asnjher nuk ka arrit me bind me hy n fen e tij.n besimin se
ai sht Zoti i Lartmadhruar thot: Kur tha: O Zoti im m ndrto mua nj shtpi te Ti n xhehnet
dhe m shpto nga firauni dhe puna e tij,dhe m shpto nga populli kriminel. Pra femra ka liri
besimi, Islami i ka dhn femrs t drejtat qytetare t plota t cilat nuk ia ka dhn asnj fe tjetr.
Femra jehude para martess ka qen pron e babs s saj, dhe nuk ka mund t veproj asgj n
vete,e pas martess sht b pronare e burrit t saj. M von ligjet laike si ligji francez XVIII
neni 207 thot: Edhe pse ferma sht kushtzuar q ajo t ket t drejt pasurie pavarsisht prej
burrit t saj ky kusht shfuqizohet, dhe ajo nuk ka t drejt t posedimit t pasuris n mnyr t
pavarur.
Nse bjm nj analiz do t shohim se perndimi sht duke ia humb femrs cilsit e saj. Cilat
jan cilsit primare t njeriut?Forma,reputacioni dhe emri. N Evrop kur t martohet femra
quhet Madam i Filanit,q do t thot se nuk ka t drejt ta mban mbiemrin e saj ose babs s
saj,ose nns s saj. Kur tradicionalistt kan ardhur n Egjipt n fillim t zhvillimit bashkkohor
dhe e kan pa kt,ata than se duhet t harrohet(fshihet) emri i tyre,ato kan pranuar me
ndrruar emrin e baballarve dhe nnave mirpo emrin e tyre e kan vazhduar ta mbajn. HEJD
Sharaviu e ka marr emrin e saj HEJD dhe e ka marr mbiemrin e familjes s burrit t saj. Ali
Basha Sharaviju nuk iu sht dhn e drejt me e ndrruar mbiemrin e saj. Mirpo n Evrop
dhe Amerik e ndrron emrin dhe mbiemrin e familjes(emrin) dhe emrtohet me emrin e burrit t
saj. Po far e drejte sht kjo, po far barazie e femrs, pasi q ti merret emri i saj. N Islam
grat e Pejgamberit t cilat kan qen femrat m t nderuara ,nuk jan quajt Madam Muhamed bin
Abdullah. Nuk jan quajt Zonja Muhamed por jan quajt Ajshe bin Ebu Bekr, Hafsa bin Umer,
Zejneb bin Xhash, pra e kan ruajtur edhe emrin e tyre edhe ermin e baballarve t tyre ose t
familjeve t tyre. Pas gjith ksaj dgjohen zra,,Dshirojm t jemi si perndimi.Perndimi nuk i
ka dhn liri femrs as n emrtim as n pasuri, por lirin t ciln e ka fituar femra, ka qensi
shkak i luftrave. Kur meshkujt kan shkuar ushtar n luft, sht ndie nevoja pr tu
zvendsuar krahu i tyre n punn qytetare,ather ia kan dhn disa t drejta pr t shtuar
prodhimi shoqror nprmjet duarve t tyre. P.sh. Sokrati thot: Femra nuk sht e prgatitur pr
t kuptuar di n dituri,por nga natyrshmria e saj ajo sht e prgatitur pr kuzhin dhe edukim
t fmijve. Pas tij vjen Platoni i cili i jep pak t drejt pr dituri ,mirpo q t gjith ngriten
kundr tij dhe e kundrshtojn. Kundr tij ngritet edhe Filozofi Aristofani i cili shkruan librin
Grat MUTEHADHLI KAN dhe i akuzon grat t cilat kan arrit shkall t lart t dituris. Pas tij
vjen Molier Fransi dhe shkruan Paramendimi i grave. Mirpo Islami nuk e ka marr at qndrim
por ka thn: Krkimi i dituris sht farz pr do musliman

e muslimane, pra ne e kemi b farz arsimimin e femrs. Kur i Drguari i Allahut s.a.v.s sht
martuar me Hafsa bin Umer r.a., ndrsa para martess te shtpia e Umerit shkonte nj grua nga
Beni Adij ku e ka msuar shkrim e leximin. I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka krkuar nga Omeri r.a.
q ajo t vazhdoj msimin te shtpia e t Drguarit. Omeri r.a. i thot:po ajo e ka prfunduar
msimin-ndrsa i Drguari i Allahut s.a.v.s. i thot: le ta prsris dhe ta prforcoj. Femra le t
msoj,por edhe t msoj at q i prshtatet llojit t saj. Ne i ndajm meshkujt nga shkolla fillore
n paralele dhe n drejtime p.sh. industri, bujqsi, tregti etj. Pr femra me msuar msimin
prkats dhe drejtimin i cili i prshtatet asaj q ajo me lehtsi me i arritur piksynimet
e saj. Femra duhet t jet falnderuese pr t mirat q ia ka dhn Allahu sepse njerzit punojn
pun t lloj eve dhe drejtimeve t ndryshme. Bujku e blegtori angazhohet n edukimin e
kafshve,industrialisti punon n industri ndrsa femra merret me edukimin dhe arsimimin e
krijess m fisnike,pra me edukimin e njeriut. femra nuk dshiron q n kt mision t dshtoj
,femra e cila dshiron ta kryej detyrn e saj si edukuese e familjes, si grua, si nn etj etj. nuk i
lejon koh me u marr me pun tjera. Le t msoj dhe t jet msuese speciale,ose le t msoj
rrobaqepsi pr fmijt e saj dhe t tjerve. Nse shikon aktivitetin e saj n jet ajo sjell prfitime
n shtpi m shum se sa paga mujore, na plotson neve nevojat dhe bukurin e saj n jetn ton.
Pastaj shikojm realitetin. nse femra sa m shum q ngritet m lart n pun a dshiron q edhe
m shum t punoj apo sa m shum q ngritet me pun, dhe sa m shum q shtyhet n mosh
dshiron q t jet edukuese e familjes deri sa edhe grat e perndimit si Merlin Monro e cila ka
thn Ruajuni nga dritat t cilat ju verbrojn. Po t rikthehej jeta ime prej fillimit do t dshiroja
q t isha edukuese e familje kur sht b statistika n mes t vajzave dhe grave rreth asaj se sa
prej tyre kan dshir t qndrojn n shtpit tyre dhe ta ken detyrn si edukatore e familjes?
Pra shtja sht se n perndim ka ka tek ne nuk ka. Neve nuk duhet t shikojm atje e n baz
t atjehit me rregulluar jetn ton,sepse n perndim q nga momenti kur t rritet familja ,largohet
nga familja dhe fillon jetn e pavarur po edhe vajza q nga momenti kur t rritet i thuhet ,tani
shko ku t duash. tek ne nuk ka nevoj q femra t ballafaqohet ,me probleme n shoqri pr t
siguruar jetn e saj Kur perndimi e ka shpikur ditlindjen e gruas, ne e kemi pasuar verbrisht,
dhe nuk i kemi analizuar shkaqet t cilat kan ndikuar q perndimi t shpik nj dit t till, pra
ditn e nns. Intelektualt perndimor kur kan vrejt se fmijt kan harru nnat e tyre dhe nuk
prkujdesen e nuk i kushtojn rndsi atyre kan vendosur q t caktojn nj dit n vit q fmijt
s paku n at dit ti kujtojn nnat
e tyre,mirpo tek ne fest e nns sht do ast prej asteve t saj n shtpin e saj. tek ne q nga
momenti kur njeriu del nga shtpia ia puth dorn nns s saj ,krkon lutje prej saj,dhe
gjithmon i kthehet me dhurata pra tek ne nuk sht e domosdoshme pr nj fest t till. Mirpo
ne e kemi marr se sht nj tradit prej traditave perndimor ndrsa ajo sht nj tradit prej
traditave perndimore ,ndrsa ajo sht nnmim pr te. Tek ne nuk sht kshtu. Islami i ka
parapa t drejtat n baz t aftsive t prindrve. Islami i ka renditur t drejtat: (nnn tnde,
pastaj nnn tnde, pastaj nnn tnde, pastaj babn tnd) Sepse babai yt sht burr sa q edhe
nse bhet lyps e ka leht ,ndrsa nna jo.
Kur'ani n mnyr t veant e thekson kt shtje kur thot:Dhe ne e kemi porositur njeriun q
t sillet me prindrit me mirsi"Mir pra po porosit pr mirsi ndaj prindrve,mirpo nse i
analizon ajetet kur'anore ,shohim se ajetet vazhdimisht pas porosis pr mirsjellje t prbashkt e
cek n mnyr t veant nnn,pra vazhdon ajeti,,,e ka bart nna e tij me plot vshtirsi dhe e
ka lind me vshtirsi,e ka bart dhe i ka dhn gji(q t dy operacionet s bashku) tridhjet muaj.
Kjo do t thot nuk e ka prmend zanafilln pre babs!!!

21
3
RRIZKU A DO T THOT VETM PASURI APO KA KUPTIM
GJITHPRFSHIRS
Prgjigje: Disa mendojn se risku ka t bj me pasurin dhe mjetet tjera t dobishme n tok, por
ne themi Jo!
Pse? Risku sht do gj me t ciln njeriu prfiton dobi ,ushqimi sht risk, por edhe do lvizje
e aktivitet n jet sht risk. Pra mos thuaj se un nuk kam risk (furnizim) pr t shprnda. Ti k
shndet pr t cilin jep sadaka duke ndihmuar t paaftit..
Ti ke dituri me t ciln e kshillon tjetrin pr t mir.
Ti ke dituri me t ciln e mson (jep sadaka) t paditurin.
Kur thot Zoti i Lartmadhruar : Dhe me at ka i kemi furnizuar (rezaknahum) shprndajn".
Ky ajet prfshin t gjitha shtjet e jets, t gjitha shtjet plotsuese n ekzistenc jan
risk(furnizim),sa q nse ndonj njeriut i mungon dika e ti ia plotson do t thot i ndihmon pse
ti disponon e ai jo-kjo sht shtje risk (furnizim).
Pra plotsimi i mungess s dikaje sht risk.
SI SHT B TAKIMI I MUHAMEDIT S.A.V.S. M PEJGAMBERT TJER KUR AI
KA QEN I GJALL NDRSA ATA T VDEKUR
Pyetje:Si sht b takimi i Muhamedit s.a.v.s me pejgambert kur ai ka qen i gjall ndrsa ata t
vdekur?
Imami i mirnjohur prgjigjet:
Kur'ani ka shum ajete, nse njeriu ndalet e prqendrohet n t gjitha ato do t prfiton thelbin n
t cilin duhet bazuar, pasi q ai noton me imanin e tij npr ta dhe nprmjet ngjarjeve si p.sh.
mnyra si sht takuar me pejgambert, si iu ka fal namazin atyre prderisa ai ka qen
gjall,sipas ligjit t gjallve,ndrsa ata t vdekur sipas ligjit t vdekurve. E si bhet takimi i t
gjallit me ligjet e t gjallve ndrsa i vdekuri me ligjet e t vdekurve,dhe e kan kryer s bashku nj
veprim.
sht e vrtet se njeriu kur ndrlidhet m shpirtin e tij ndrlidhet n forma t ndryshme. sht i
ndrlidhur kur sht i gjall, mirpo n kt rast ka dy forma t ndrlidhjes, ndrlidhet kur ai
sht n gjum ,i cili ka ligj n vete,dhe kur ai sht zgjuar i cili po ashtu ka ligj n vete. Mirpo
edhe t zgjuarit edhe gjumi jan dy shtje t t gjallve. T lm anash shtjet sekrete t jets n
varr(Berzahit)dhe pas ringjalljes,pse ne po flasim pr shtjet t cilat jan n sfern ton. Un po
kam dy statuse, statusi i par gjall dhe statusi i dyt gjall n gjum. Shpirti ka lidhje me trupin
kur jemi zgjuar,e ky sht ligj i veant ,dhe po ashtu shpirti ka lidhje me trupin kur jemi fjetur e
po ashtu edhe ky ligj sht i veant. Nse e analizojm ligjin e shpirtit m trupin fjetur ,a sht
po i njjti ligj i lidhjes s shpirtit me trupin zgjuar? Natyrisht jo,nuk sht nj lidhshmri Jo.
Parashtrohet pyetja: Pse? Thuhet se un e kam n gjum(ndrr) filanin i cili kishte veshjen
ngjyr t kuqe, e tjetri veshje ngjyr gjelbr. Pra un po shoh ngjyra, ndrsa syt i kam t
mbyllur. ka sht ajo q m ka b q ti shoh ngjyrat pa mjet(mjetin e syve) pasi q un jam n
gjum dhe syt i kam t mbyllur!? Pra, po ekzistuakan mjete prej mjeteve t t perceptuarit t
cilat nuk i kam(drejtprdrejt) dhe mjete prej mjeteve shqisor me t cilat flas e ndiej dhe prjetoj
gjrat jo me mjete shqisore t veanta. Q n momentin kur trupi im bie n gjum, shpirti fillon
t reflektoj dhe t paraqitet me trupin, e i jep kuptim t mrekullueshm e pas ksaj kohe nuk e ka
fuqin dhe dominimit, por ka ligj tjetr t veant. P.sh. sheh deri sa je n ndrr vllezrit tu
mahniten me ty,qeshin ,han ,pin, po ashtu e tjetri deri sa sht fjetur s bashku me ty n nj
krevat sht me nj grup njerzish t cilt e rrahin,ti nuk ndien ka i ndodh atij, po ashtu edhe ai
nuk ndien ka t ndodh ty.,t jen nj bot tjetr, ai n nj bot(hapsir)

tjetr. Nse dshiron q ti ta harmonizosh kt ligj jo n ndrr asnjher nuk mund ta realizosh.
Pra t zgjuarit ka ligj,gjumi ka ligj. Ligji i shpirtit n gjum sht m i leht dhe m i fuqishm se
sa ligji i shpirtit zgjuar. prderisa kshtu sht sa jemi n kt jet ather si do t jet me kt
materie kur prfundon dhe humbet. Cili ligj vjen n pyetje pas tij.
A sht m i rnd apo m i leht se ligji i gjumit ,patjetr duhet me qen m i leht se ligji i
gjumit; mundet me shqisuar me pa, me u taku, mirpo kush sht ai i cili mund t zhvishet prej
materies s tij dhe ta ndaj shpirtin nga trupi pr tu taku me ta. sht Ai ,Allahu i cili ka vepruar
me t drguarin e Allahut s.a.v.s. pr me qen ashtu,proces sht m i privilegjuar se procesi i
gjumit. Ai e ka zhvesh n trsi prej qenies njerzore. I ka br me pa gjra t cilat nuk ka mund
pr ti pa as zgjuar,i ka pa n trsi prej nj procesi t veant. Pr kt i Drguari i Allahut s.a.v.s
ka kaluar npr dy faza. do ndrr q e shihte e prjetonte plotsisht zgjuar, pra q nga momenti
kur Muhamedi s.a.v.s. ka dal prej materies i ka pa ndrrat t cilat nuk kan qen iluzion por
realitet .E si ka qen puna kur Zoti i Lartmadhruar e ka pa q Muhamedi s.a.v.s me kaluar krejt
n nj form tjetr. A sheh apo nuk sheh. Ai ligj a sht ligj m i ngritur se ligji i gjumit apo
jo?Pasi q ai ka qen ligj i Berzahit (jets pas vdekjes). Ather po far lidhe ka shpirti me
trupin n botn tjetr. Do t jet sistem i veant.
Pra duhet ta dim se shpirti ka lidhje me trupin kur sht zgjuar e pas ksaj prap shpirti ka lidhje
me trupin kur sht n gjum. E ligji i lidhshmris n gjum sht m i fuqishm se ligji i
lidhshmris zgjuar. Po ashtu shpirti ka lidhje me trupin pas vdekjes n berzah, sikurse do t ket
lidhshmri me trupin pas ringjalljes kjo lidhshmri. sht superiorja ,dhe prfundimtarja ,pr kt
arsye prfundimisht do t jemi krejt dika tjetr, ham dhe nuk kryejm nevoj dhe nuk
plakemi,pra botn tjetr duhet ta kuptojm si lidhshmri e trupit dhe shpirtit me ligjin e tij t
posam. Ligji zgjuar sht dika n vete,ligji n gum sht dika n vete,ligji n vdekje sht
dika n vete dhe ligji pas ringjalljes sht dika n vete.
NJ E TRET ,POR EDHE NJ E TRETA SHT SHUME
Cila sht shuma maksimale t ciln e ka t drejt njeriu t jep sadaka e n t njjtn koh t mos i
dmtoj trashgimtart
Sead ibn Vekasi r.a. e ka pyet t Drguarin e Allahut s.a.v.s. :O i Drguar i Allahut Si po e
sheh jam smur, ndrsa kam pasuri, mirpo trashgimtar kam vetm nj vajz. A ta jap sadaka
dy t tretn e pasuris,Muhamedi a.s i ka thn Jo
A ta jap sadak gjysmn e pasuris
Jo
Po nj t tretn
Nj t tretn po,edhe pse prap sht shum se ti me ln trashgimtar t pasur sht m mir
se sa me i ln ata duke krkuar prej njerzve. do shpenzim t cilin e bn pr t fituar
knaqsin e Allahut do t shprblehesh qoft edhe puthjen q e bn n buz t bashkshortes
tnde.
A SHT XHENETI I ADEMIT XHENETI I BOTS TJETR
Kan dhn mendime t ndryshme dijetart sa i prket xhenetit prej t cilit ka zbrit Ademi a.s. n
tok. A sht ai xhenet shprblim n botn tjetr apo xhenet i ksaj bote,apo bashqe e lulzuar
ashtu si do bahe siq emrtohet xheneti gjuhsisht?
Prgjigje: Xheneti n t cilin ka banuar Ademi a.s nuk sht xheneti i shprblimit n botn tjetr
,sepse n ato xhenete sepse njeriu nuk mund t hyj n ato xhenet pa marr shprblimin pr t
cilin ka fituar. Dhe xhenetin e shprblimit pr t cilin nuk ka ngarkes me obligime,dhe aty
shejtani nuk mund t hyj dhe t jetoj. Xheneti n t cilin ka banuar Ademi ka qen vend i

21
5
pasur me t gjitha t mirat e jets.Allahu ka dshiruta ushtroj Ademin dhe bashkshorten e tij
pr detyrn e tij apo ngarkimin me obligime t ciln Allahu e ka caktuar me qen me vullnetin e
tij (Ademit a.s.) Vullneti krkon orientim,e orientimi sht urdhr pr t mos me vepruar. t
gjitha planprogramet e pejgamberve t cilt i ka drguar Allahu jan planprograme me ngarkesa t
obligimeve,vepro ,mos vepro .Kshtu Allahu e ka ushtruar Ademin a.s me detyrn vepro dhe me
detyrn mos vepro. Allahu i ka thn atij dhe bashkshortes s tij:Hani dhe pini prej
saj(xhenetit).Dhe mos iu afroni(mos hani) ksaj peme".Pra simbolika e veprimit ,,Hani" dhe
simbolika e mosveprimit,,Mos hani"( Mos iu afroni).Kshtu sht parashtruar vullneti m ngrn
at ka ka lejuar Allahu me ngrn ,dhe mos me ngrn prej pems. Mirpo kush han pemn,pra i
afrohet .Shiko prpikria praktike.
Kur Zoti i Lartmadhruar ka thn: Dhe mos iu afroni" E nuk ka thn Mos hani" Sepse t
gjitha ndalesat pr t cilat Allahu ka krkuar me u ndaluar. Nuk ka krkuar Allahu vetm
mosveprim. Por Allahu dshiron pr t na mbrojtur dhe pr t na siguruar nga rnia e epshit ton
n ato mkate. Pr kt arsye largohu dhe mos iu afro mkatit.
LARGIMI NGA FRONTI N BETEJN E TEBUKUT
Pse i Drguari i Allahut ia ka falur gabimin atyre q nuk kan shkuar n betejn e Tebukut?
Imami i njohur Sharaviu prgjigjet:
,,T ka fal Allahu ty,pr at pse i ke lejuar ata"
Kur ka prdor Zoti i Lartmadhruar fjaln Aff" falje gabimin, do t thot ka marr fund. do gj
,pra t ka fal Allahu ty".Pr kt shtje nuk ka ka t diskutohet,por un po e tregoj dhe po e
them kt q ta din t tjert t cilt nuk i zbret vaji (inspirimi) atyre,Pra pr kt shtje nuk ka
drejt askush tjetr t merr vendim.
Derisa t kuptohet dhe sqarohen ata t cilt me t vrtet jan t drejt,dhe dihet se cilt jan
rrenacak. Pra i drguari e din t vrtetn,dhe vepron me drejtsi,ndrsa t tjert jo. Kshtu
problemi ekziston .Ti nuk ke marr vendim, nuk ke lejuar pr kt shtje deri sa ti t kuptosh se
cilt kan folur dhe kan pasur arsye t vrtet(pr mosshkuarje n betej). Kur ekziston Ai i cili
na prmirson neve dhe at, nuk ka tjetr i cili ua fal dhe i prmirson ata(rrenacakt)
UDHZON CILIN DO ,E HUMB CILIN DO
Zoti i Lartmadhruar thot: Ai Allahu udhzon cilin do e humb cilin do. E po ashtu thot:Allahu
udhzon cilin do n rrugn e drejt. Pse udhzimi n rrug t drejt nuk sht pr t gjith
njerzit?
Imami prgjigjet:Ktu paraqitet pyetja:Kush e prkrah kt e kush at e pastaj: A nuk sht
Allahu, i cili udhzon cilin do, e humb cilin do" Kur ti sheshojm ajetet Kur;anore patjetr duhet
ti sjellim t gjitha elementet,q do t thot:Un i paraqes ajetet t cilat vrtetojn, dhe ajetet t
cilat nuk vrtetojn at p.sh.: Allahu i thot t Drguarit t Tij s.a.v.s"Mirpo ne e kemi b drit me
t ciln udhzojm cilin do prej robrve tan dhe me t vrtet Ti udhzon n rrug t drejt.
ESH-SSHURA 52. Vrtet Ti ndihmon t udhzohet. ka vrteton? Vrtetohet udhzimi i tij.
Ndrsa ajeti tjetr:Vrtet ti nuk mund t udhzosh at t cilin ti dshiron, por Allahu sht Ai i
cili udhzon cilin do pse Ai sht m i dituri pr t udhzuarit. EL KASAS56. Pra nj her
vrteton udhzimin,hern tjetr e mohon. Dhe sht pamundur q vrtetimi dhe mohimi me
qen n t njjtn koh pr udhzim,por udhzimi ka dy kuptime:Udhzim q ka kuptimin e
drejtimit dhe udhzim q ka prkrahjes sa i prket ajetit ku i drejtohet t Drguarit t Allahut
s.a.v.s. Udhzimi ka pr qllim orientimin:pra vrtetimi pra vrtet ti orienton n nj rrugn e
vrtet".Pra ti i orienton dhe i drejton ata n rrugn e hajrit ndrsa a shkojn apo nuk shkojn
sht krejt shtje tjetr,pr t besuar,apo pr t mos besuar sht krejt shtje tjetr.
Ai i cili beson at q ti e orienton dhe e pranon planprogramin e Allahut dhe dshmon

vrtetsin e Allahut. Allahu ia lehtson at rrug dhe e forcon n te. N ajetin tjetr Zoti i
Lartmadhruar thot: Ata t cilt jan t udhzuar u zgjerohet udhzimi dhe forcohen n te dhe u
shton devotshmrin"Muhamed17
pra ,,udhzimi'' ka dy kuptime: E para ka kuptimin e orientimin,apo udhzimin n pun t mira
ose udhzimin. Q t dy kuptimet kan nj ndrlidhje,,Kuptimi ,,udhzim'' n pun t mira sht ai
udhzimi atij i cili e beson n Allahun dhe e vrteton udhzimin. Zoti i Lartmadhruar pr t
thot:prderisa m ke besuar dhe m je bindur dhe e ke pranuar pr veten tnde planprogramin
tim, Un do t t prkrahi n kt program dhe do t mundsoj me shiju mblsirn e tij. Pra kur
Zoti i Lartmadhruar thot:Sa i prket popullit Themud, ne i udhzuam,mirpo ata paraplqyen
verbrimin n vend t udhzimit" Pra ne i drejtuam, i orientuam, por ata dshiruan humnern e
nuk ran dakord me tregu rrugn e drejt. Pra ata kan thn:Jo ,Ne nuk besojm se ka Zot,dhe nuk
ka pr neve rrug t drejt. Edhe pse ata nuk besojn se ka Zot ,rruga dhe udhzimi ekziston,pra
ata nuk dshirojn t jen n at rrug t drejt. sht e pamundur q ata t jen t prqendruar n
rrug t drejt por mundet me qen i prqendruar ai i cili beson dhe pranon dhe dgjon. Kjo i
ngjason .sikurse m thn:m ke besuar dhe ke pranuar rrugn Time ,m ke pranuar pr veten
tnde,e pr kt arsye un t ndihmoj n kt shtje. Kur ta lexosh ajetin jodefinitiv si sht
rasti me fjaln e Zotit t Lartmadhruar E humb cilin do dhe udhzon cilin do"patjetr kt ajet
duhet me par ajetin definitiv. ne kemi thn:na sjell t gjitha ajete Kur'anore t udhzimit ktu. E
humb cilin do dhe udhzon cilin do'' t gjitha jan t paprcaktuara(t padefinuara),Ndrsa n
ajetet tjera Zoti i Lartmadhruar thot: Allahu nuk udhzon popullin pabesimtar"EL
BEKARE264
Ata t cilt jan pabesimtar, e si me i prkrah n devotshmri. Kjo smund te ndodh.
Ajeti tjetr: Allahu nuk udhzon popullin e mbrapsht" EL MA IDE1 00
Allahu nuk udhzon popullin e padrejt-kriminel" EL BEKARE259
Vrtet Allahu nuk udhzon at i cili sht rrenacak e pabesimtar" EZ-ZUMER3
Pra fjala udhzim i Allahut ka kuptimin e lirimin e rrugs apo shtimin e rrugs t hajrit, por pr
cilin?Pr at i cili e beson At e pranon at dhe rrugn e Tij. Pra ather ndihma dhe prkrahja
vjen prej Allahut. Pr kt arsye: Ai i cili nuk e beson, nuk dgjon, nuk e pranon rrugn e tij si m
prkrah dhe si me i ndihmuar atij?Nuk duhet ti ndihmohet atij. Nse e sheh n Kur'an nj ajet
jodefinitiv dhe tjert definitiv ather jodefinitive bartet gjithmon n definitiv. pra thuaj:
Udhzon cilin do,kjo sht e vrtet,por cilt jan ata t cilt i do Allahu me i udhzuar. Ata jan
t cilt kan besuar, e kan pranuar e trasojn rrugn e tij,ndrsa ai i cili nuk beson At e nuk
prkrah dhe nuk e ndihmon rrugn e drejt, por ndihma dhe prkrahja sht pr ata t cilt i
besojn dhe e pranojn me vazhduar dhe me qndruar n at rrug dhe kur ti besohet Atij sht i
knaqur n rrugn e Tij ather ndihma dhe prkrahja e Allahut sht mbi t.
Arsyeja pr kt sht q t plotsohet liria e vullnetit sepse pr t detyruarin e Allahut nuk ka
dnim. shtja nuk sht se kjo sht n kundrshtim me logjikn. Ata than:Pasi q Allahu e ka
shkruar q njeriu me b gabim ather pse me dnuar at. n kundrprgjigjemi:Sepse vazhdon
pjesa e dyt :Nse Allahu e ka shkruar devotshmrin ather pse me e shprblyer. pyetjen e dyt
asnjher nuk e kemi dgjuar. Gjithmon pyetja bhet: Pasi q Allahu e ka shkruar me b gabim
pse me e dnuar dhe asnjher nuk bhet pyetja:Pse?Sepse shtja sht se ne vet kemi b
padrejtsi,ndrsa e dyta jo E dshirojm q t gjejm shptim dhe rrugdalje.
KOMENTIMI SHKENCOR N KURAN
Pyetja: ka mendon Shejh Sharaviju n lidhje me komentimin shkencor t Kuranit?
Prgjigje: Zoti i Lartmadhruar ka ligjsuar obligime, t cilat ndryshojn n mendime dhe ide,
pr t na mbrojtur nga konfliktet e emocioneve dhe epsheve. Ndrsa sa i prket shtjeve, t cilat
i nnshtrohet fakteve dhe argumenteve ato jan unikate. Materia sht statike, ajo kurr

21
7
nuk e mashtron zbuluesin. Prfundimi ku arrin zbuluesi sht ndrhyrja n materie pa epshe dhe
emocione t brendshme dhe jasht dshirs s tij. Zbuluesi arrin aty u me dshirn e tij ka
deprtuar n materie, por jo sipas dshirs s tij, por sipas asaj q e krkon vrtetsia dhe realiteti,
sepse materia nuk lejon q zbuluesi t kaloj mbi at q sht faktike dhe argumentuese. Pr kta
arsye shohim se i Drguari i Allahut s.a.v.s. ka vendosur vija t prera pr muslimant, dhe at vija
t sakta. E ato vija t sakta i ka br kandar t ktyre argumenteve shkencore. Pra, cilat jan kto
argumente shkencore?
Argumentet shkencore fillojn prej fakteve t dukshme n gjithsi, pastaj kto fakte nuk
vazhdojn dhe t jen vetm shtje t kaluara, pore ndalen n pikn e hulumtimit dhe studimit n
t, dhe nuk studiohen dhe hulumtohen vetm pr tu knaqur dhe pr tu dfryer, por pr t
prfituar dhe pr t sjell dobi. Pra, pr t marr at shtje, at argument dhe pr t ngritur lart
jetn. Kurani kur t paraqet kt shtje t gjithsis thot:
Sa e sa argumente ka n qiej e n tok, t cilt i shohin, por ata nuk i vshtrojn fare.
(Jusuf, 105)
Pra, sa argumente n qiell dhe n tok, Allahu krkon nga ne q ti shikojm n prizmin e
studimit, e jo vetm pr ti kaluar, pra kalimthi, q ti analizojm, ti elaborojm q nprmjet
atyre argumenteve t udhzohemi. Ky sht vshtrim praktik. N shtje lndore dhe praktike
kurr nuk ka kundrthnie. E kjo do t thot se rezultati gjithmon sht i njjt. Ne edhe m hert
kemi thn se nuk ka elektricitet sovjeti, e as amerikan. Nuk ka as kimi britanike e as gjermane.
do gj q ka rezultuar prej zbulimeve shkencore ka qen shtje pr t ciln t gjith jan
pajtuar. I Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka thn t vrtetn, Dhe ka ju jep i Drguari, merreni, e
ka ju ndalon, ju largohuni. (El-Hashr, 7)
Kur i Drguari i Allahut s.a.v.s. ligjson dika ai at lig e ka sjell prej Allahut ose
tekstualisht ose kuptimor, ose shpjegon ligjin e Allahut. Ndonjher i Drguari i Allahut s.a.v.s.
ligjson nga vetvetja e tij. Kjo kuptohet nga ajeti Kuranor: Dhe ka ju jep i Drguari, merreni, e
ka ju ndalon, ju largohuni. (El-Hashr, 7)
N lidhje me kt shtje Shejh Sharaviju sjell shembull: I Drguari i Allahut kur shkon te
beduint sheh se ata bnin fekondimin e hurmeve, pra ata vendosnin mashkullort e hurmeve me
femrort e tyre. I Drguari i pyet: Po ka jeni duke vepruar? Ata i prgjigjen: Kshtu, kshtu ... .
I Drguari i Allahut s.a.v.s. u thot: Mos veproni kshtu, sepse edhe pa vepruar kshtu do t ket
shum fryte. Ata e dgjojn t Drguarin e Allahut s.a.v.s. dhe nuk bjn fekondimin e hurmeve.
Kur vjen sezona e fryteve e shohin se hurmet nuk kan fryte sikurse vitet e mhershme. Kt ia
tregojn t Drguarit t Allahut s.a.v.s. Ndrsa i Drguari i Allahut s.a.v.s. ka dashur q tu
tregoj n praktik, duke u thn atyre: Ju jeni m t ditur pr shtjet e jets suaj. shtjet
praktike, faktike dhe argumentuese ju i dini, n ato shtje m nuk ke ka t diskutohet.
Kjo sht hapje e mendjes para fshehtsive t ksaj gjithsie q t prfitojm nga ky
shembull, q me aktivitet t sjellim rezultate, por n baz t rregullit sa m pak angazhim e m
shum rezultat. Islami me kt dallohet. Islami nuk e dbon dijetarin nga veprimtaria e tij, as
ekspertin nga aktiviteti i tij, e as zbuluesin n zbulimin e tij.
Kurani nuk cenon asgj nga kjo apo ajo.
Nse i bjm n vshtrim zbulimeve, t cilat zbulime i kan sjell dobi ksaj bote do t shohim se
ato zbulime jan rezultat i paraqitjes s simptomave apo shenjave n gjithsi (natyr).
Parashtrohet pyetja: Si kemi arritur deri te fuqia e makins me avull. Kemi arritur ashtu q n
rend t par sht pa kjo dukurie. sht pa se sht ngritur fuqia mbi masn e parapar. Kur sht
hulumtuar dhe sht studiuar pr shkakun e ngritjes apo rritjes se asaj fuqie sht vrtetuar se shkak
i shtypjes s avullit e rrit fuqin dhe ngrit kapakun ather sht vrtetuar se avulli ka fuqi.
Ather paska mundsi q t prfitojm nga ajo fuqi. Pra, do zbulim, i cili sht arritur sht
rezultat i paraqitjes s asaj dukurie (zbulimi) n gjithsi (natyr). Ndrsa Islami dhe shkenca
krkojn q t sqarohet dhe t vrtetohet dhe t shfrytzojm q t kemi dobi. E kjo

nuk sht n kundrshtim me fen, por prkundrazi e vrteton dhe e prforcon fen, sepse, pasi q
Islami ka ardhur q program i tij t aplikohet n tr gjithsin, ather nuk sht n dobi t
Islamit q ti l pabesimtart q ti marrin t gjitha fshehtsit dhe sekretet n ekzistenc, ndrsa ne
besimtart t qndrojm larg atyre sekreteve, t cilat sekrete i ka krijuar fuqia dhe madhshtia e
Allahut.
DRITA E PEJGAMERIT S.A.V.S
Zoti i Lartmadhruar thot:Ju ka ardhur juve prej Allahut drita dhe libri i kjart. N kt ajet
fjala drit ka pr qllim Pejgamberin s.a.v.s apo Kur'anin?
Pasi q pjesza vav sht lidhse ather kjo lidhse nuk sht nnrenditse, por
bashkrenditse q do t thot mund t ket kuptim tjetr prej t pars. Nga kjo mund t kuptohet
se fjala drit nuk ka pr qllim Kur'anin, i cili prmban programin i cili program na nxjerr nga
errsira n drit. Por Muhamedi a.s. sht drit, ai i cili na ka tregu kt libr (Kur'anin) e kjo na
shpie deri te ajo se Muhamedi a.s. sht drit. Muhamedi a.s. para neve ka qen materie(trup) e
njerzit nuk e kan pa si materie ndriuese por si njeri t natyrshm e t zakonshm n prbrje
fiziologjike
N shekullin ton,mendja nuk e pranon kt mendim tonin, sht e mundur q materia t jep
shkndija t ndriuara, dhe do shkundi kur takohet dhe kur t bashkohet me shkndija tjera
formojn materien.
Nga ky rregull nga ky rotacion dhe nga kjo renditje kuptohet shtja e ktij lmi dhe ksaj
shkence. Pse Allahu i ka krijuar shtjet prej drite e kjo drit do t thot prej shkndijave dhe
rrezatimeve t drits s Tij ka krijuar materie.
DUAJA GJAT VIZITS S VARREVE
Cila sht duaja e cila buron prej thnies s Muhamedit a.s. kur t vizitohen ose kur t kalohet
pran varreve.
Ka dua t shumta pr po i prmendim dy:
Eselamu alejkum shtpi t besimtarve,se nuk ka dyshim se me dshirn e Allahut edhe ne do t
jemi tek ju
Eselamun alejkum o banor t varreve t besimtarve dhe muslimanve. Zoti na falt neve dhe
juve, ju keni ardhur ktu para nesh e ne do t vijm ktu pas jush.
SHTYLLAT E SHKURORZIMIT
Cilat jan shtyllat kryesore t shkurorzimit?
Shkurorzimi i ka tri shtylla e ato jan:
E para:Burri ,pra ai sht prgjegjs dhe e ka obligim ndaj asaj martese. Nuk lejohet q dikush
tjetr pos burrit me shkurorzuar,se Muhamedi a.s. ka thn: Vrtet shkurorzimin e ka n dor
ai i cili kurorzimin e ka marr n dor.
TRANSMETON IBN MAXHE DHE DARUKUTNI E
dyta: Gruaja me akt t kurorzimit t plot pra q sht i plotfuqishm e jo akti i kurorzimit i cili
sht zhvleftsuar,ose ka qen i plotfuqishm por sht b shkurorzimi dhe gruaja n idet as n
shkurorzim me t drejt kthimi. Nuk pranohet shkurorzimi i gruas t ciln ska ka me
shkurorzuar (pra ve sht e shkurorzuar) e as gruas e cila ve sht shkurorzuar tri her, ose ve
sht zhvleftsuese, ve e ka shkurorzuar pa kontakt me t.
E treta: Formula, fjala e cila tregon shkurorzim t qart,ose alegori e cila sht e qart pr
shkurorzim. Nijeti pr shkurorzim pa formul, fjal e cila tregon nuk mjafton dhe ashtu nuk
bhet shkurorzim

PSE NJ VARG PEJGAMBERSH?
Vazhdimisht jan drguar pejgamber dhe ata gjithmon jan
ballafaquar me vendos t vrtetn dhe me largu t pavrtetn.
A nuk ka mjaftuar qe Allahu i Lartmadhruar me drguar
vetm nj pejgamber dhe vetm nj shpallje me i detyruar
njerzit me dgjuar at dhe me i besuar atij. -Imami i
mirnjohur thot: Zoti i Lartmadhruar ka thn : Nse
dshirojm ne u zbresim atyre prej qiellit nj ajet dhe t
gjith do nnshtroheshin prnjher"
Por Allahu ka drguar disa pejgamber e ata i ka prgatitur me
aso fuqie sa q askush ne fytyrn e toks nuk do t mund ti
mposht, si p.sh. Sulejmanin a.s.: Ai ka pasur ern, ka pasur
ushtrin e fort edhe njerzore edhe xhinore. Ai ka pas fuqi
t madhe prej Allahut. Allahu ka pas mundsi m drguar
pejgamber me aso force q njerzit me i nnshtruar m
dgjuar at dhe me i besuar atij.
Mirpo Allahu nuk ka dashur ashtu.
Allahu dshiron q at me dgjuar, atij me i besuar, atij me iu
nnshtruar me dshir. Kjo sht ajo ka dallon njeriun prej
gjallesave tjera dhe krijesave tjera. Dshiron q njeriu m
thn:O Zoti im!E kam zgjedh me dshir q t jem i
nnshtruar tek Ti. E kam zgjedh me dshir me t besuar Ty.
Jam larguar nga ato q Ti i ke ndaluar vetm pse Ti m ke
ln t drejt zgjedhje,dhe liri veprimi q pastaj shprblimi im
t jet i madh tek Ti. Un t besoj edhe t dgjoj ,me
zgjedhjen e lir timen.
DUAJA E PAPRANUAR
T gjith e dim se Zoti i Lartmadhruar ia ka pranuar duan

Oslo, 2010
kur sht lutur: M jep rast dhe leje deri n ditn e
ringjalljes".E Zoti i Lartmadhruar i ka thn:,,Vrtet ty do t
jap rast dhe leje"
Shumica e njerzve pyesin Ne bjm dua te Allahu
gjithmon ,dit e nat dhe nuk na pranohet duaja. Cila sht
arsyeja e mospranimit t duas?
Prgjigje: Allahu i Lartmadhruar automatikisht i prgjigjet
duas pr t mirn e robit t besimtarve,ndrsa si na sht
pranuar ne nuk e dim,dhe at askush nuk e di pos Zotit t
Lartmadhruar, pr kt arsyeje nuk sht mir pr neve pr
me gjykuar pr t ardhmen. Ti ndoshta krkon dika q pr ty
do t ishte dm i madh edhe pse n shikim t par duket e
dobishme. Ndoshta ne krkojm pasuri,gj q ajo pasuri do t
na shkatrronte dhe do t na largonte prej Allahut,na bn q
t jemi kryelart dhe kriminel ndrsa ather do t ishte
humbje e vrtet, ndrsa Allahu dshiron me na ruajtur neve
,dhe me na shprblyer n botn tjetr. Pr me na begatuar me
t mira t pakufishme e kjo sht pranimi dhe mshira e Zotit
t Lartmadhruar. E ka folur Zoti i Lartmadhruar kur ka
thn: Dhe ju ndoshta urreni dika por ajo sht e
dobishme".
Zoti e di e ju nuk e dini Njerzit shohin pjest e jashtme t
ksaj bote dhe nuk i shikojn gjrat e brendshme t saj. Zoti i
Lartmadhruar me diturin e prhershme nse sht e
dobishme t prgjigjet menjher nse e sheh t dmshme e
vonon.
ZVENDSIMI I BURRIT N GJUAJTJEN E
GURALECAVE

Pyetje: Bashkshortja ime ka qen n haxh me mua.
Pr shkak t turms s madhe a m lejohet q un ti gjuaj
pr t guralect?
Prgjigje: Lejohet q ti gjuash guralect pr
bashkshorten tnde edhe nse nuk ka turm t madhe.



FETAVAT E SHARAVI JUT
PJ ESA E SHTAT
VI I

Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

HYRJE
Falnderojm Allahun, Krijuesin e gjithsis. Nuk ka Zot tjetr pos Allahut, nuk
mund t ndryshoj askush asgj, prpos fuqis s Allahut, dhe ne vetm Allahut i
mbshtetemi.
Dhe
Prderisa gozhda fundoset n uj, e kundrta anija lundron mbi siprfaqen e ujit, e cila n
vete i mban mijra e mijra gozhda. Po si sht e mundur, gozhda e vogl fundoset n uj,, e
anija e madhe jo ajo plot e prplot gozhda e nuk fundoset?!
Me kt shembull i jepet prgjigjja lexueses muslimane, e cila ka pyetur:
Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: do grua, e cila parfumohet e pastaj del para nj
populli q ta ndiejn ern e saj ajo sht prostitut dhe do shikim sht (vepr) prostitucion
n vete. (Hakimi)
Vajza muslimane pyet: Prderisa vajza apo gruaja muslimane e nxit epshin e
mashkullit. Un pyes: Po mashkulli i parfumuar a nuk e nxit epshin e femrs? Ne i themi:
Femra e ka t ndaluar ta zbuloj trupin e saj pr meshkuj, prpos para burrit t saj n
shtpin e saj. Sepse prostitucion do t thot akti imoral jashtmartesor pr ti trhequr
zemrat e meshkujve dhe nxitjen e epsheve t tyre.
Hulumtimet psikologjike kan vrtetuar se femra sht m e ndjeshme dhe shum
vshtir e ka ti sundoj emocionet e saja, prkundr mashkullit, i cili m me lehtsi i
udhheq epshet e tij. Kshtu q ai ndjenjat e tij i ka m shum nn kontroll. Femra ka
mundsi t prodhoj dashuri artificiale, ajo mund t aktrohet para personit me pason t
sinqert. Ndrsa mashkulli vshtir e ka dhe ai nuk mund t aktroj para pasioneve t
sinqert. Aktrimi i tij paraqet shenjat n fytyrn e tij, n t folurit e tij. Prderisa femra
mund t paraqitet me dashuri t flakt, mirpo n brendsi mund t jet e kundrta.
Nga kjo konkludohet se mashkulli apo djali i parfumuar nuk ndikon femra, ashtu si
ndikon femra e parfumuar te mashkulli.
Vshtir sht t deprtohet n thellsin e zemrs s femrs, mirpo zemrat e
meshkujve jan m t sinqerta. Nga kjo shohim se Kurani n ajetin e prostitucionit, n rend
t par e prshkruan femrn e pastaj mashkullin, prderisa n ajetet tjera mashkulli
prshkruhet para femrave. N suretun-Nur Zoti i Lartmadhruar thot: Laviren dhe
Lavirin ti rrihni secilin prej tyre me nga njqind t rna, dhe n zbatimin e dispozitave t
Allahut mos u tregoni zemrbut ndaj atyre dyve, nse jeni q i besoni Allahut dhe bots
tjetr. E gjat zbatimit t ndshkimit ndaj tyre, le t jen t pranishm nj numr
besimtarsh. (En-Nur, 2)
Po ashtu n suretun-Nur Zoti i Lartmadhruar thot: T kqijat (grat) jan pr t
kqijt (meshkuj) dhe t kqijt jan pr t kqijat. T mirat (t ndershmet) pr t mirt (t
ndershmit). T mirt (t ndershmit) pr t mirat (t ndershmet). (En-Nur, 26)
Nga t part tan sht vrtetuar se femra asnjher nuk mund t bj prostitucion pa
dshirn e saj dhe pa plqimin e saj, ndrsa burri vshtir e ka q t kontaktoj seksualisht
pa dshirn e tij dhe kur sht i detyruar.

XHINT DHE MAGJIA
Pyetje: A mundet xhini t pengoj njeriun pr t kryer marrdhnie seksuale me
gruan e tij? Dhe n ato raste a duhet shkuar te falltart pr ta liruar nyjtimin e pengess.
Prgjigjja: Po, e gjith kjo sht e mundur, magjia sht e vrtet dhe e vrteta e
xhinve n ndikimin e nj gjje t till sht realitet. Allahu i Lartmadhruar i jep disa
veori dhe specifika, sa q xhint e llojit m t ult t jen t nnshtruar dhe t kontrolluar
prej llojit t xhinve t kategoris m t lart. Prej ktyre veorive sht q njeriu t ket n
prkujdesje at lloj xhini, ashtu q xhini ka mundsi q kur femra t jet e bukur ai t
figurohet n trupin e saj si e keqe, e shmtuar dhe e trishtuar, pra ai bhet mbules e
bukuris s saj dhe shndrrohet n formn m t keqe sa q bukuria e saj n sy t burrit
bhet si t jet majmun para tij.
Edhe e kundrta mundet me ndodh, sa q n nj grua e zakonshme t shndrroj q
ajo t duket si grua shum e bukur, e dashur dhe ai ta doj aq shum, sa q i duket mbretre
sh e bukuris.
Dhe kshtu kur t martohet nj burr me nj grua ai mundet t ndikoj n ftohje t
marrdhnies seksuale.
T gjitha kto jan vetm rrugt se si ndikon dhe si formson xhini. Por un
gjithmon kshilloj pr t mos shkuar te falltart pr ti liruar nyejt e magjis. Por burri le
t kndoj te gruaja e tij Kul huvall-llahun, Kul eudhu birabbil felek, Kul eudhu
birabbin nas. Kshtu ai sigurohet nga lajka e shejtanit dhe e largon at me lejen e Allahut,
dhe ather xhini nuk mund t ndikoj n asgj t keqe.
PASI Q RIZKU-FURNIZIMI SHT I CAKTUAR, PSE T PUNOHET?
Pyetje: Disa thon: Pasi q rizku-furnizimi sht i caktuar, prse ta lodhi veten sa i
prket shtjes s rizkut-furnizimit? ka mendon Imami i nderuar pr kt?
Prgjigje: I nderuari Shejh Sharaviju u thot: Ajo ka i ndodh njeriut n jet
sht dy llojesh:
Lloji i par, sht ajo ka i vjen nga jasht, aty sht Kaderi-caktimi i Allahut. Nuk mundet
t pengohet apo t kontrollohet. P.sh. Kur njeriu sht n fabrik, ose n ndonj vend t
caktuar dhe pastaj e humb punn pasi q fabrika bankroton ose e bn reduktimin e
puntorve. Ose p.sh. kur njeriut i ndodhin me dhjetra ngjarje n dit, t cilat jan larg
dshirs s tij dhe nuk mund ti ik atyre ngjarjeve.
Prpos ksaj, sht pjesa e zgjedhjes aty ku njeriu vepron me dshirn e tij, aty ku
Zoti i Lartmadhruar i ka vendosur rregullat dhe ligjet. Ai, i cili punon arrin frytin e puns
s tij. Pr do pun, veprim dhe angazhim shprblehesh ose paguhet. Pra, rizku-furnizimi
gjendet n tok. Mirpo shtja sht se a vjen te ti n trsi. Si p.sh. ti blen harxhin mujor
pr shtpin tnde, e vendos n vendin e posam dhe n frigorifer, pra furnizimi gjendet
n shtpin tnde, t gjitha llojet e ushqimit dhe t gjitha elementet jan t sistemuar dhe
jan nn kompetencn tnde. Ata, t cilt thot i mbshtetemi Zotit (tevekkelna) dhe
rizkut ia japin po kt kuptim, mu ata jan t cilt dshirojn t ikin nga do pun e vshtir
dhe t mundimshme, ndrsa nse sht puna e leht, pa lodhje dhe pa ndonj vshtirsi,
ather nuk besojn n Tevekkul mbshtetje n Zotin, ata e ngritin veten e
tyre aq lart sa q mundohen ti ikin do lodhjeje, do mundimi, ai mbshtetet te Zoti

jetevekkel, derisa t arrij furnizimi (rizku) te ata, por, derisa t vendoset ushqimi para
tyre, ata e harrojn menjher se ka kan thn m hert dhe menjher me hezitim fillojn
ta marrin ushqimin, pra ata me t shpejt dhe me angazhim e marrin ushqimin derisa t
ngopen. E pse pra nuk mbshteten te Zoti jetevekkelune derisa t hyj ushqimi vet n
fytin dhe barkun e tyre pa angazhimin e tyre, pse nuk pret q ushqimi tu afrohet dhe t hyj
n gojn e tyre, dhe t futet n bark derisa t mbushen barqet e tyre. Pra, ata jan mbshtetur
n ato shtje, t cilat nevojitet mund dhe angazhim, ndrsa n shtjet, t cilat jan t
lezetshme, t shijshme dhe t gatshme ti nuk ke br tevekkul mbshtetje te Zoti. Po t
kishe qen i sinqert n at q thua, pse nuk ke br tevekkul-mbshtetje kur t sht
vendosur ushqimi para teje, t kishe vazhduar t qndrosh ulur pa lvizje dhe ta kishe pritur
pr t ardhur ushqimi n goj.
Nga ktu shohim se Allahu i Lartmadhruar na ka mundsuar t gjitha kushtet dhe
rrethanat e furnizimit n tok, saktsisht ashtu si i thot pronari i shtpis puntores apo
prgjegjes: Pr n muaj do gj q t nevojitet e keni n depo, ndrsa tjetr sht shtja se
ajo nuk dshiron ta lodh veten dhe ta prgatit ushqimin.
Kshtu thot edhe fjala e urt: Pjest organike t trupit punojn, ndrsa zemrat
mbshteten. Mbshtetja sht cilsi e zemrave dhe nuk sht cilsi e pjesve organike, pse
prej pjesve t trupit krkohet t veprohet.
Shejh Sharaviju n shum raste e kam dgjuar duke thn me urtsi: Rizku
(furnizimi) q t takon ty si n pasuri ashtu edhe n reputacion e di m mir se ti vendin se ku
do t jesh n t ardhmen. Kjo fjal e urt, t ciln e ka thn Imami, ka domethnie t
rndsishme, sht fjal q shklqen dhe udhzon dhe sht fjal, e cila bn q njeriu t
kuptoj dhe t angazhohet pr rizkun (furnizimin) e tij, por jo t hezitoj, t ngutet, t
shikoj pr t prshpejtuar dika, sepse rizku (furnizimi) sht i prcaktuar dhe i emruar n
adres t caktuar dhe nuk mund t kaloj n adres t tjetrkujt.
Imami i mirnjohur komenton ajetin e Zotit t Lartmadhruar: Dhe n qiell sht
furnizimi i juaj dhe ajo ka u sht premtuar, Zoti i Lartmadhruar shtjen e rizkur e ka
ln n qiell, ashtu q njerzit t mos jen n gjendje t arrijn atje. Pra, kuptimi i ajetit
sht: Oj krijes, furnizimi yt sht n qiell ku duart tua nuk mund t arrijn aty, mirpo t
duhet t punosh, t mundohesh, t angazhohesh e t lodhesh q t vij furnizimi yt, t cilin e
ka caktuar Zoti pr ty. Pjesa e ajetit furnizimi juaj na vrteton qart se fjala ku
furnizimi sht i ndar dhe i prkufizuar posarisht pr ju dhe se furnizimi i njeriut sht i
premtuar pr angazhue sin dhe punuesin dhe pr at, i cili aktivizohet dhe vepron dhe nuk
duhet t qndroj i ngurt para rrethanave dhe peripecive t ndryshme.
DREJTSIA E VRTT
Gjat historis njerzore edhe sot e vrteta dhe e drejta n mes njerzve nuk realizohet ,gj q
sht vshtir q njeriu t ket qetsi, pra a na tregon sht drejtsia njerzore? Prgjigje:
Drejtsia e vrtet sht ajo t ciln na e ka obliguar Allahu neve. Drejtsia nuk sht tipar
t cilin i drejti e bn me vetdshir. Por me drejtsi nnkuptohet ka i drejti i prmbahet
kandarit t Tjetrit i cili e ka vendos at ne peshoj e Ai sht Allahu i Lartmadhruar. I
Drejti nuk sht ai i cili me vullnet sipas dshirs s tij me praktikuar at q e parasheh por
praktikimin i asaj ka e ka prcaktuar dhe e ka vendos Krijuesi. Pr kt arsye kam thn
dhe them se specifika e besimit nuk sht ajo q ti ti ose un vazhdimisht t gjykojm pr
veten ton ,por un dhe ti me qen t gjykuar prej Allahut pr veten ton.

PROBLEMI MJEKSOR I MASTURBACIONIT (VETKNAQSA)
Masturbimi a sht hallall apo haram? Dhe vajza apo djali i cili bn nj veprim t till a e
kaplon smundja apo paaftsia si thon disa prej njerzve, dhe nse teprohet a sht e
dmshme pr organizmin, pra pr pjest e tjera t trupit?
Prgjigjja:
- Masturbacioni sht edukat e keqe, kur t rinjt dhe t rejat pra n kohn e pubertetit e
bjn nj gj t till pr shkak t ndikimit t hormoneve seksuale t cilat jan tepr aktiv n
trupin e njeriut.
Ndoshta dshira e madhe pr seks shtihet pr shkak t shtimit t ktyre hormoneve n
njrn an dhe ndalesa fetare pr lirimin e tyre t paligjshm e shtyjn q ato patjetr t
lirohen prej vendit t tyre ku tubohen dhe shtohen , kjo sht nj gj q zakonisht prhapet,
mirpo i riu dhe e reja t jen tepr nervoz , i cili e tepron n t gjitha lvizjet e jets s tij.
E kemi pr detyr me thn se Masturbacioni nuk shkakton ndonj smundje n organizm
por sht nj tradit e keqe ,ves i keq dhe zakonisht paraqitet tek ata t cilt kan koh t
lir dhe nuk kan kurrfar prgjegjsie n jet.
Nuk sht e vrtet se masturbacioni verbron njeriun , apo e bn njeriun t paaft por kjo
sht nj hiporbolizim.
Largimi prej nj veprimi t till bhet duke e angazhuar me dika duke agjruar, duke
lexuar Kur'an deri sa t plotsohen kushtet e martess dhe ky sht ilai natyror i ktij
problemi.
PASRTIMI I NDRSJELLT BASHKSHORTOR A
lejohet q gruaja ta pastroj burrin e saj?
Prgjigje: Ajsha r.a Transmeton se: sht kthyer i drguari i Allahut s.a.v.s nga nj
prcjellje kufome ndrsa kishte kokdhimbje e i ka thn: m dhemb koka. I Drguari i
Allahut m tha :Po edhe mua po m dhemb koka, por ka mendon sikur ti t vdessh para
meje e un t t pastroj, t t mbshtjell me kefin e pastaj t ta fali namazin e xhenazes dhe
t t varrosi?!
(TRANSME TON AHMEDI)
Hadithi tregon se gruaja e pastron burrin e saj kur ai vdes ndrsa analog me kt edhe e
kundrta (burri e pastron gruan).Transmetohet se Esma e ka pastruar Ebu Bekrin, dhe po
ashtu Fatimja e ka pastruar Aliun, Zoti i past nderuar. Kjo sht dshmia se ky sht
argument unanim (IXHMAI), sepse asnjri prej sahabve nuk e ka kundrshtuar veprimin e
tyre.
PRGOJIMI
Pyetje: ka sht prgojimi,dhe a sht e vrtet se me prgojuar mkatarin e madh
(FASIKUN) nuk sht mkat?
Prgjigje: Muhamedi a.s. ka thn: ,, A e dini se sht prgojimi? Por askush nuk e di m
s miri se Allahu dhe i Drguari i Tij. Pastaj Muhamedi a.s. ka thn ''Prgojimi sht
me ia prmend emrin vllait tnd at q nuk dshiron"

I kan thn:Po nse sht e vrtet at ka ka vepruar vllai im? sht prgjigjur: Nse
sht e vrtet at q e thua mu ajo sht prgojim,po nse nuk sht e vrtet ather ti ke
shpif pr t.
E KA TRANSMETU
AHMEDI
Po ashtu sht transmetuar se nj njeri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. :ka sht
prgojimi,me rast sht prgjigjur:Me ia prmend emrin vllait tnd at q nuk dshiron
q ai me dgjuar" Po o i Drguari i Allahut edhe nse sht e vrtet at q e them" Ka
thn: Nse e thua jo t vrtetn ti ve ke shpifur pr t/
TRANSMETON AHMEDI DHE MALIKU
HAXHI I GRUAS PA LEJEN E BURRIT T SAJ
A lejohet q gruaja ta kryej haxhin pa plqimin dhe pa lejen e burrit t saj?
Nuk sht e plqyeshme q gruaja t krkoj leje prej burrit t saj pr kryerjen e haxhit farz.
Por edhe nse e pyet ,dhe e lejon e kryen haxhin ,sepse burri nuk ka t drejt me ndalu apo
me pengu gruan e tij pr ta kryer haxhin farz. Sepse haxhi sht iradet, i cili sht b
obligim pr te, dhe nuk lejohet t dgjohet krijesa n mkatimin ndaj Krijuesit.
Ajo duhet q sa m shpejt t kryej obligimin q t lirohet nga obligimi i saj sikurse ajo e
fal namazin n fillim t kohs e ai nuk ka t drejt ta ndaloj. Kshtu vepron edhe me rastin
e haxhit t prbetimit. Ndrsa sa i prket haxhit vullnetar ai ka t drejt ta pengoj.
E KAN PA KUR'ANIN DHE NUK I KAN BESU
Qysh i ka luftuar Kur'ani zemrat e pabesimtarve edhe prkundr asaj q ata nuk e kan
besuar prej mllefit dhe kryelartsis s tyre?
Imami i nderuar Sharaviju thot:
Arabt e par q n fillim e kan pranuar kt shtje por jo pse e kan dashur, as pr
at se sht natyrshmri q ata dasht a pa dasht ta pranojn ,por nga shkaku se ata e kan
pranuar Kur'anin duke arsyetuar vetm se ai Kur'ani pse i ka zbritur Muhamedit s.a.v.s. pra
pse ai sht njeriu i gabuar sipas mendimit t tyre pr ti zbritur Kur'ani. Kt e tregon Zoti i
Lartmadhruar n Kur'an kur thot: Dhe sikur ti kishte zbritur ky Kur'an nj njeriu prej
vendeve me fam".
(EZZUHRUF 21)
Pra ata nuk e kan kundrshtuar Kur'anin si libr ata n mendje dhe gjokset e tyre ka
arritur mirpo kundrshtimi sht n at se pse i ka zbritur ktij pejgamberi(Muhamedit a.s.)
pra ata e kan ndryshuar esencn e tems sepse tema ka qen se Kur'ani ka krkuar
kundrargument? mirpo kundrshtimi i tyre nuk ka qen n vet Kur'anin por at t cilit
i sht zbritur Kur'ani. Pr kt arsye ne shohim se ata hamenden ndonjher thon:sht
magji.Thon: Gjithsesi magji sht. Ne u themi atyre : I magjepsuri a ka t drejt zgjedhje

prej magjistarit?Kur nj magjistar dshiron me magjepsur njeriun a mundet i magjepsuri ta
refuzoj at magji. Por nse e ka magjeps nj popull (nj pjes t njerzve,pse nuk ju ka
magjeps juve o ju kundrshtar. Me kt argumentojm se Kur'ani nuk sht magji sepse po
t kishte qen magji do tju kishte magjepsur juve.
Ndonjher thon:sht poezi. Ne u themi atyre bni nj krahasim n mes t metodiks s
Kur'anit dhe metodiks poetike,ju jeni t njohur pr kt shtje, pra,a sht Kur'ani prej
llojit t poezis?
Ndonjher thon sht iluzion. Ne u themi bni krahasim prej iluzionit dhe Kur'anit.
Vetm se Kur'ani kur ti paraqet kto shtje i paraqet me argumente bindse t cilat
argumente bindin shpirtin e pastr dhe natyror ku thot:
Nuk sht fjal (thurje) poeti,pak po besojn,as thnje iluzionisti(magjistari)pak po
logjikojn.
(ELHAKATU 41.42)
DITA E MART DHE DITA E ENJTE
Cila sht vlera e agjrimit t dits s mart dhe dits s enjte ,dhe pse e ka specifiku i
Drguari i Allahut s.a.v.s.
Prgjigje: Kur sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s pr agjrimin e dits s mart sht
prgjigjur:,,sht dita t ciln kam lindur ,dhe n t ciln m ka zbritur Kur'ani.
E KA REGJISTR U
AHMEDI
I ka thn Usame r.a t Drguarit t Allahut s.a.v.s. ,,O i Drguari i Allahut ti po agjron aq
shum sa q po mendojm se nuk do ta ndrpressh asnjher agjrimin dhe po ashtu nuk
po agjron sa q po mendojm se asnjher nuk do t agjrosh prpos kur po jan dy dit ti
gjithnj po agjron. Po cilat jan ato dy dit? Tha: Dita e mart dhe dita e enjte.Tha: Kto
dy dit jan ditt n t cilat i paraqiten Allahut Krijue sit t botve veprat tona ,ndrsa un
dshiroj q veprat e mia t paraqiten Allahut duke qen agjerueshm.
E KA REGJISTR U
AHMEDI.
SHKURTIMI I FLOKVE T FERMAVE
A lejohet femra ti shkurtoj flokt e saj?
sht e ndaluar q ferma t rruaj kokn e saj n baz t thnies s Aliut r.a.: E ka ndaluar i
Drguari i Allahut s.a.v.s. q ferma ta rruaj kokn e saj"
TRANSMETON NESAIJU DHE TERMIDHIU.
Kjo nga shkaku se t rruarit e koks i ngjason mashkullit dhe kalon prej suazs femrore n
at mashkullore ,dhe n shmtim t natyrshmris s saj, e kjo sht haram, ashtu si e
transmeton Ibn Abasi se Pejgamberi s.a.v.s. ka thn: I ka mallkuar Allahu prgjasuesit e
meshkujve n femra dhe prgjasueset e femrave n meshkuj.
TRANSMETOJN T PESTT POS MUSLIMIT

Mirpo nse paraqitet infektimi n mosshkurtimin apo mosrruarjen e saj prej insekteve e t
ngjashme dhe i dobsohet lkura kjo sht domosdoshmri, e cila e lejon shkurtimin e
flokve t saj ashtu siq e transmeton n koleksionin e Ahmedit se kur sht pyetur pr
fermn e cila nuk ka mundur t shroj kokn e saj pa i shkurtuar flokt. Kur ka pyetur pse?
Ka marr prgjigje se nuk mundet t deprtoj yndyra n lkurn e saj. Ka thn: Nse
sht domosdoshmri shpresoj se nuk ka ndonj penges, she nuk sht keq"
KA KA PA I DRGUARI I ALLAHUT NATN E ISRAS DHE MIRAXHIT
ka ka pa i Drguari i Allahut s.a.v.s natn e miraxhit dhe cilat jan argumentet si p.sh. pr
pirjen e qumshtit dhe mos pirjen e alkoolit dhe a ka ndonj lidhje kjo dukuri me shtjen
obligative.
I nderuari Muhamed Mteveli Sheraviju thot:
Kan thn se: mendja sht ekzekutiv i obligimeve t pranuara prej Allahut ,ndrsa alkooli
sht dehje e mendjes .Sepse Allahu detyrat ia obligon mendjes e cila i pranon
obligime,sepse pr t mendurin nuk ka shtje obligative sepse ather mjeti i cili ka t
drejt zgjedhje sht paralizuar sepse mendja sht ajo e cila zgjedh n mes sendeve e nse
sht shtje pr dika nuk ka drejt zgjedhje ather mendja aty mendja nuk ka ka t
krkoj,dhe derisa ekziston shtja zgjedhje n mes t dy sendeve ather patjetr duhet me
qen mendja e shndosh ,dhe vaga e drejt dhe sikur q njeriu t prdorte alkoolin do ta
prishte kt begati t madhe ,pranimin e besimit n Allahun dhe qe n fazn e par ka dasht
Allahu me thn: natyrshmria sht e pastr dhe e shndosh dhe at e prish veprimtaria e
juaj. Qumshtin t cilin e ka pi Pejgameri s.a.v.s. dhe nuk ka pi alkool sht se qumshti
sht burim(lnd) i natyrshmris ndrsa ju alkoolin e keni prishur sepse ju e prodhoni ,pra
me duart tuaja keni ndrhyr dhe keni prpunuar at pasi ka qen begati e pastr ju e keni
b t ndotur dhe e shpini te ekzekutivi i obligimit te Allahut pra tek mendja. Pr kt arsye
begatia e madhe sht kthyer kundr jush.
Kjo ka qen shtja e par t ciln e ka pa i Drguari i Allahut s.a.v.s. natn e miraxhit, pas
ksaj vjen faza e dyte, ku i Drguari i Allahut s.a.v.s. sheh nj popull ku aty mbillnin dhe
menjher mblidhnin dhe kjo prsritej vazhdimisht. E ka pyetur Xhiblrin kush jan kta?I
sht prgjigjur:Kta jan lufttar n rrugn e Allahut. Lufta n rrugn e Allahut

sht prkushtimi dhe angazhimi n thirrjen e Pejgamerit, i
cili ka zbrit prej Allahut te njerzit pr me i udhzuar n at
rrug andaj kta lufttar ne rrug t Allahut patjetr duhet t
ket fryte t llojllojshme. Po pse fryte t llojllojshme?Sepse
ata angazhohen me pasuri t tyre, me shpirtra t tyre .E
premtimi i Allahut sht harmonik n shprblimin n baz t
puns dhe angazhimit ,e kjo do t thot shprblim i
vazhdueshm. Dhe do her kur t luftosh ne rrugn e
Allahut ,e prej aty prhapet feja e Allahut ti do t kesh
shprblim t vazhdueshm.
Pra kt e ka pa i Drguari i Allahut s.a.v.s pr me sqaruar t
vrtetn e muxhahidinve dhe shprblimin e tyre ,,Dhe ka
do t shpenzoni qoft e vogl shprblimi pason"
Pas ksaj faze Allahu i Lartmadhruar i paraqet nj pasqyr
tjetr t bots me nj grua plak e mbushur me stoli.E kur e
ka pyetur Xhibrilin :ka sht kjo i sht prgjigjur: Nuk ka
mbetur prej bots m shum se sa i ka mbet ksaj plake.
Sikur me kt Muhamedi a.s. ka dashur t thot:Un e kjo
bot do t jemi sikur jeta e ksaj plake .pra sa ka mbet jeta e
ksaj plake aq ka mbet edhe koha deri n ditn e kijametit. E
pasi ksaj plake i ka mbetur shum pak koh mos u
angazhoni shum n t. Jepi rndsi aq sa ke me jetuar n te.
Duhet me punuar pr kt bot aq sa ke pr t jetuar n te. T
mirat n kt bot jan t kufizuara brenda kufijve t
mundsive t mia,mirpo n botn tjetr nuk jan t
prkufizuara sepse aty sht mundsia dhe fuqia e Allahut.
shtje tjetr ka ka pa i Drguari i Allahut s.a.v.s. sht se
ka pa njerz t cilve me grshr ua prenin buzt dhe gjuht
e tyre. Pse? Sepse buzt dhe gjuha jan mjete komunikimi. E
kur e ka pyetur kush jan kta o Xhibril i sht prgjigjur:
Kta jan ligjruesit e fitimeve. Ata jan t cilt thon at q
nuk veprojn. Fjalt e tyre jan m t mbla se mjalta, ndrsa
veprat m t hidhta se hidhtia e rrnjve, sepse shkaktojn
fitne, sepse pr ato mendohet se jan thirrs ndrsa ata jan

ligjrues ,apo m mir shkaktues t fitneve. Ata me t vrtet
flasin dhe njerzit i dgjojn ata,por veprimtaria e tyre sht
n kundrshtim me fjalt e tyre ,ather njerzit i krahasojn
fjalt e me veprn e tyre dhe kuptojn se fjala flitet ,e vepra
veprohet dhe kur t jet n kundrshtim me sjelljet ather
do gj rregullohet.
Pastaj Imami i nderuar thot:Kta jan disa shtje t cilat i
ka pa i Drguari i Allahut .s.a.v.s. e prej tyre ku Muhamedi
a.s sht taku me pejgamert, ku shumica e tyre kan qen
prej beni Israilit. N at nat sht b obligim namazi. Shejh
Sharavi tregon urtsin dhe arsyen e shikimit t ktyre
shtjeve. sht nj mjet prej mjeteve sqaruese pr disa
shtje t rndsishme ,t cilat kan t bjn me thirrjen
islame,e pas ksaj vijon shtjet tjera t cilat kan t bjn
me pasurin nderin dhe fjalt.
Ajo ka ka t bj me pasurin ,Allahu i Lartmadhruar ia ka
paraqitur te Drguarit t Allahut s.a.v.s nj popull i cili
nxitonte mbi lum me gjak e pastaj gjuheshim me gur. Pr
kt popull e ka pyet Xhibrilin:Po kush jan kta? I sht
prgjigjur: Ushqyesit me mjete t kamats.
Pastaj pasqyrimi i nderit.sht interesant se prgojimi i cili i
sht paraqitur t Drguarit t Allahut s.a.v.s sht paraqitur
n tri forma: Njher e ka pa nj popull me thon t hekurt t
cilt i shqyenin fytyrat e tyre.Kur ka pyetur pr ta,ka marr
prgjigje se ata jan njerz q prgojojn t tjert. Ka pa edhe
formn tjetr ku ata merrnin mishin e njerzve dhe e hanin,
hern tjetr ka pa duke marr mishin e njerzve t vdekur
duke ngrn i sht paraqitur n tri forma pr shkak t krimit
t madh t prgojimit.
Pastaj Zoti i Lartmadhruar ka paraqitur nj pasqyr tjetr e
ajo sht prostitucioni n formn m t egr. Ka pa nj popull
t cilt para vete kishin mish t pastr e nuk e hanin at mish
t mir, por shkonin e hanin mihin e ndotur t prlyer dhe jo
t pastr. Kur ka pyetur pr kt ka marr prgjigje:Njeriu i

Oslo, 2010
cili gruan e tij e ka hallall pr kontributin
seksual dhe shkon,ndrsa ai e l at dhe shkon te gruaja e
huaj dhe kontakton t ciln e ka haram ,ose gruaja e cila ka
burrin q n kontakt me t e ka hallall ndrsa shkon me burr
t huaj t cilin e ka haram.
Sa i prket fjalve edhe pr t ka pa Muhamedi a.s. .
Pra ka pa nj lop t madhe e cila del prej nj vrime e
dshiron prap t hyj n at vrim por nuk mundet .Kur i
Drguari i Allahut s.a.v.s ka pyet pr kt ka marr
prgjigje:Kjo sht sikur nj njeri e thot nj fjal pastaj
dshiron ta kthej mbrapa por nuk mundet. Pas ksaj
Muhamedi a.s . ka par dika tjetr :Ka par nj njeri i cili ka
nj barr t rnd n shpinn e tij t ciln nuk mund ta bart
mirpo ksaj radhe e zgjat dorn pr me marr edhe nj barr
tjetr e me vendos n kraharorin e tij. Kur ka pyetur i
Drguari i Allahut s.a.v.s. pr kt ka marr prgjigje:Ata
jan t cilt marrin detyra me prgjegjsi (emanete) e jan t
paaft me i kryer ata,mirpo prkundr ksaj ata dshirojn
prgjegjsi tjera e emanete tjera.
T gjitha kto ndodhi t cilat i ka pa i Drguari i Allahut
s.a.v.s. dhe sqarimet e atyre ndodhive ,sht q besimtari me
kuptuar ose dnimin e atyre t cilt veprojn ashtu n formn
m t egr ,dhe me i largu sa m par ato dukuri negative.
Prej ndodhive q ka pa i Drguari i Allahut s.a.v.s sht se ka
pa nj popull,kokat t cilve coptoheshin me gur dhe sa
her u coptoheshin u ktheheshin n gjendjen e mparshme
pastaj u bihej me gur dhe prap u coptoheshin kokat. Kur
ka pyet;Kush jan kta o Xhibril? Merr prgjigje:Kta jan
mosfalsit e namazit, e vrteta pse coptoheshin kokat e tyre
sht pse namazi sht proces i mendjes, kur ta prqendroj
njeriu mendjen pr me u fal ai falet pa marr parasysh
kushtet dhe rrethanat dhe angazhimin e tij.
Pas obligimit t namazit pr Umetin e Muhamedit s.a.v.s.

Muhamedi a.s shkon e takohet me Musa a.s. pr t'u lehtsuar
namazi deri sa mbetet n pes koh .E tra tregon pr vlern
dhe rndsin q ka namazi.
ZRI I FEMRS
-A sht zri i femrs turpri?
Zri i femrs nuk sht turpri i pjess s turpshme t saj
vetm nse ka pr qllim q me zrin e saj t holl me e
trheq, me i prfituar dhe me josh njerzit, sepse me
hollsimin e zrit t saj i traumatizon burrat kur artistohet
apo aktrohet pr s teprmi e pr kt kemi argument fjaln
e Zotit t Lartmadhruar:
,,Dhe t mos e keqprdornin zrin e tyre me fjal ashtu q ai i
cili e ka zemrn e smur t lakmoj n t"
E
L-AHZAB 32 N fikhun e katr medhhebeve thuhet:
Zri i femrs nuk sht turpri sepse grat e pejgamberit kan
folur, dhe kan biseduar me sahabt dhe sahabt i kan
dgjuar ata dhe prej tyre kan msuar fen.
Mirpo sht haram me dgjuar zrin e saj nse njeri
frikohet se mos po traumatizohet
edhe me lexim t Kur'anit prej saj. Gruaja ka qen ajo kur
ka polemizuar me Emirin e besimtarve Omer Ibn Hatabin
r.a. kur ka dasht me prkufizuar ,,MEHRIN" dhe ia ka tregu

Oslo, 2010
ajetin Kur'anor . ,,Dhe n oft se doni t merrni ndonj grua
tjetr n vend t asaj q keni (por keni vendos ta lshoni)
dhe i keni dhn pasuri t paprcaktuar (KINTAR) si mehr
mos i merrni asaj aspak.
E
N-NISA 20 SO E HJEKIM
PERDN E SYVE
A ka ndrlidhmni n mes t ligj eve t raportit shpirt-trup
derisa njeriu sht n gjum, kur sht zgjuar, kur vdes dhe
n rastin pr t cilin Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe Ne kemi heq sot perden e syve tu dhe sot
sheh me shikim tjetr t veante".
Prgjigjja: Po kur njeriu kalon prej momentit t jets n
momentin e vdekjes dhe shpirti i arrin n fyt e ju n at
moment shihni. Zoti i Lartmadhruar thot: Ti ve ke qen i
panjohur dhe nuk ke pasur kurrfar diturie pr kt dit,
mirpo pasi q e kemi hequr perden e syve tu sot sheh shqim
tjetr gjra q si ke par m hert .
Posa t kaloj njeriu prej momentit t vdekjes n momentin e
kalimit n botn tjetr sheh gjra t cilat kurr m par nuk i
ka pa m hert edhe pse ende sht gjall dhe shpirti sht n
t.
AI SHT PENG I BORGJIT T TIJ
SI sht shtja me personin i cili vdes dhe ka pas dshir me
la borxhin e tij?
Prgjigjja: Nj njeri ka pyet t Drguarin e Allahut s.a.v.s.
:Nse un luftoj me veten time me pasurin time ,me
vendosmri drejtprdrejt n front pa u tremb fare dhe pa ia
kthyer shpinn armikut, a do t hyj n xhenet?
-Po .... Kt e ka prsrit dy apo tri her pastaj ka vazhduar:
Vetm nse

vdes dhe nuk e ke la ndonj borgj tndin"Kt e ka tregu
bindshm duke e sqaruar Borxhi Pr Zotin n dor t cilit
sht shpirti im nse njeriu lufton n rrug t Allahut nuk do
t hyj n xhenet derisa t laj borxhin e tij"
E

k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

,
,
A
H
M
E
D
I
Nj njeri e ka pyet t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr nj
vlla t tij, i cili ka vdekur dhe ka pas borxh pa e kryer.
Muhamedi a.s. ka thn: Ai sht peng i borxhit t tij. Laje
borxhin pr t:Ai prap ka thn: Po un i kam la borxhet e
tij ,prpos nj borxh praj dy dinarve t ciln e krkon nj
grua ,por ajo nuk ka argumente se i ka pasur borxh asaj.

Oslo, 2010
Muhamedi a.s. ka thn: ,,Jepja dy dinar sepse ajo ka t
drejt"
E

k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

,
,
A
H
M
E
D
I
Ky sht argument se kujdestari nse merr vesh pr ndonj
borxh t vdekurit e ka vaxhib me ia la borxhin edhe nse nuk
ka argument se i ka borxh.
INVESTIMI N MJETE T CILAT SHPENZOHEN N
KAMAT
Kam

aksionuar n njrn prej shoqatave pr ndihm bane sore.
Kryesia e zgjedhur prej kuvendit e ksaj shoqate ka vendos
me marr kredi prej investitorve pr me i mbuluar disa
investime. Ndrsa n ann tjetr ka (profituar) debitu prej
pasuris s shoqats duke deponuar n banka me kredi. Po
ashtu shoqata merr kredi kooperimi n ann tjetr me kamat
n emr t shoqrive aksionare pr me ndrtuar objekte t
veanta pr shoqata.
Kjo lloj veprimtarie e ndaluar ,a bie n barr t Kuvendit
menagjues t shoqats apo bie n barr t t gjith antarve?
Me fjaln tjera prqindja e vogl e kamats me shoqri
aksionare konsiderohet investim i shpenzimit apo kamat?
Prgjigjja: T gjitha kto veprimtari konsiderohen
kamat,dhe q t gjith kan prgjegjsi t veprimtaris me
kamat ,ndrsa nse ti nuk ke ditur pr veprimtarin me
kamat nuk ke prgjegjsi .Kjo sht e njjt sikurse nj njeri
ka ble banes prej mjeteve me kamat ose me para t
vjedhura ather shitsi nuk ka prgjegjsi sepse nuk ka ditur
pr burimin e atyre mjeteve .Prqindja e kamats qoft e
madhe qoft e vogl pa kurrfar dyshimi sht kamat.
LLOJET E IDETEVE.
Sa lloje t Ideti ekzistojn:
_Llojet e Idetit jan katr:
Ideti i gruas e cila ka menstruacione e ajo sht prej tri
menstruacioneve do t thot pastrimi prej atyre tri
menstruacioneve
Ideti i gruas e cila nuk ka menstruacione e ideti i saj sht
tre muaj
Ideti i gruas s vils i ka vdekur burri, ideti i saj sht
katr muaj e dhjet dit nse nuk sht shtatzn
Ideti i shtatzns sht deri sa t lind.

Oslo, 2010
MIRSIA NDAJ PRINDRVE PAS VDEKJES S TYRE
Si sht mnyra e nderimit t prindrve pas vdekjes s tyre?
Nj njeri prej ensarve e ka pyetur t Drguarin e Allahut
s.a.v.s. A mund t'i nderoj di prindrit pas vdekjes s tyre ?
Muhamedi a.s. sht prgjigjur: N katr mnyra t luturit
pr ata , t krkuarit falje pr ta ,t kryerit e premtimeve t
tyre ,nderimi i shokve t tyre .Lidhja farefisnore e cila lidhje
vjen drejtprdrejt prej tyre. Kjo sht detyra, e cila ka
mbetur me i nderu ata pas vdekjes s tyre .
T
ransmeton Imam
Ahmedi Nj njeri e ka
pyetur t Drguarin e
Allahut s.a.v.s. :
Cila sht detyra e fmij ve ndaj prindrve?
sht prgjigjur:Ata jan Xheneti dhe Xhehenemi yt.
Transmeton
Ibn Maxhe
Nj njeri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr
mirsin ndaj prindrve, e ai sht prgjigjur:
Mjer pr ty po a e ke gjall. Po! Mjer pr ty po rri pran
kmbve t saj se aty e ke Xhenetin .
Transmeton Ibn
Maxhe
Muhamedi a.s. ka thn :
M s shumti m habit fakti i personave t cilt i hane
prindrit e moshuar dhe n pleqri e nuk e fitojn Xhenetin e
tyre .
H
a
d
i
th Sahih

KALIMI I MENDJES DIKUND TJETR GJAT
NAMAZIT
Si sht shtja e kalimit t vetdijes diku tjetr pa qllim
gjat namazit?
shtja e kalimit t mendjes diku tjetr gjat namazit sht
dukuri e njohur ,mirpo kjo
shtje n vetvete nuk prkufizohet si dukuri normale , por
veprimi i dshirs s vet njeriut.
Gjat namazit , t vjen shej tani dhe ta fsheh mendjen tnde ,
pra e meta sht se ti nuk ke kujdes n at ka je
prqendruar. Shejtani ta jep perin pastaj ti me mendjen tnde
shkon npr at pe dhe jeton aty pra shtja sht se ai nuk ta
ka marr mendjen , por mendja shkon aty .Kur ka qen
diskutimi mes Allahut dhe Iblisit , dhe kur Iblisi ka refuzuar
me i b sexhde Ademit (pa qart).A mos i ka thn Iblisi
Allahut se do t qndroj te rruga e shtrembt e robrve t Tij.
Jo. Por ka i ka thn?:Do t qndroj te rruga e drejt e
robrve Tu ,sepse ai i cili sht n rrug t gabuar shejtani
ska nevoj me shkuar te ai .Shejtani nuk qndron n vendet e
pirjes s alkoolit e ka dehen njerzit , pse ata ve mendjen e
kan t dehur ,t humbur por ka bn?Shkon e qndron n
der t xhamis e shejtani nuk rri aty me kshilla por kur ka
thn do t qndroj pran tyre ,aty ku ata jan n rrug t
drejt... asti i namazit sht asti ku njeriu sht m s
afrti me Allahun ,ndrsa shejtani kt afrsi mes robit dhe
Allahut do me shkatrruar , dhe pr kt arsye vjen n
mendjen tnde . Lidhjen t ciln nuk ka mund me zgjidh
para namazit tenton me prish gjat namazit. Mossuksesi
humbja e njeriut n ato momente sht se shejtani hulumton
n forma dhe mnyra me zgjidh gjat namazit .Dhe sikur
njeriu n ato momente kur i ndrhyn dhe e prek
shejtani(fjala n ato momente i tregohet qart se shejtani nuk
sht gjithmon me ty,,dhe ata t cilt i frikohen Zotit dhe

Oslo, 2010
jan t devotshm ,kur t'iu ndrhyj shej tani e i prek ,
menjher bhen t kujdesshm e vrejn ,dhe ata jan
vizitort me t mir ) , thot: ,,I mbshtetem Allahut nga
shejtani i mallkuar dhe derisa Zoti i Lartmadhruar m ka
thn mua ,, dhe n ato momente kur shej tani ndrhyn dhe
t ndrlidh dika ti krko mbrojtje prej Allahut q nga AI
qast kur e thua kt shej tani pengohet sepse shej tani asgj
nuk mund t bj para Krijuesit t tij.
Por nse un nuk ballafaqohem me t , cili do t ishte
rezultati ?
Ata t cilt e pasojn Iblisin ,u vjen n ditn e kijameti t u
thot,, Ju keni qen t pakujdesshm o mkatar ,pse ?Mos
kam pasur ndonj pushtet mbi ju,,Un vetm u kam ftuar dhe
ju mu keni prgjigjur. Ja ve keni pasur shenja dhe vrejtje
pr mos me m pasuar ,ndrsa un nuk kam pasur argumente
bindse dhe pushtet mbi ju. Nse ke ardhur tek un me mu
ankuar tek un pr mkatin tnd , ka t them un ty?Kjo
sht forca e argumentit ,un nuk kam pasur dika t veant
me t josh q me shpresuar dika ,por as nuk kam pasur
mundsi me t detyruar, pra ti nuk i ke as argumentin se ke
qene i detyruar as argumentin se t kam premtuar dika.
Pra,,Un nuk kam pasur pushtet mbi ju ,vetm se u kam ftuar
e ju mu keni prgjigjur mos m akuzoni dhe mos me
mallkoni mua por akuzoni e mallkoni veten tuaj. Ta sjellim
nj shembull t Ebu Hanifes r.a. i cili ka dit me dhn
prgjigje pr do rast dhe pr do person .
Ka shikuar nj njeri dhe i ka thn ,,O Imam ! Kam pasur
pasuri dhe e kam fshehur n tok ,mirpo e kam harruar
vendin, si ta gjej? Ebu Hanifja i thot : Pr kt nuk mund ta
dij , por po ta jap nj propozim menjher pas namazit t
jacis ,zgjohu n mesnat dhe fal namaz mesnate.
Menjher n namazin e sabahut vjen ai njeriu te Ebu Hanife
e i thot : O

Imam e kam gjetur pasurin: Ebu Hanifja i thot:Po si e
gjete? Ai tregon :Kam vepruar ashtu siq m ke kshilluar dhe
gjat faljes s namazit t mesnats , m sht kujtuar .Ebu
Hanife pastaj i thot : Pr Zotin ,e kam ditur se shejtani nuk
t len me qen i prkushtuar me lutje te Zoti yt,dhe do t vjen
n mendjen tnde pr me t tregu ku e ke pasurin ,dhe ti t
anosh ka shejtani dhe do t biesh n kurthin e tij, q pr
shkak t gjetjes s pasuris mos me prfunduar namazin. Por
a e prfundove, a jo?
KY SHT KOMPENZIM(KEFARET) I YT
Thuhet se: Smundjet t cilat na kaplojn jan pr qllim q
pastrohemi prej mkateve ne ditn e kijametit t jemi sa m
t pastr .A sht kjo e vrtet?
sht pyetur i Drguari i Allahit s.a.v.s . ka sht puna me
smundjet q po na kaplojn,ka kemi prej tyre ?
sht prgjigjja:,, sht kompensim i mkateve Ebu Said el
Hudriju i thot: Edhe nse sht ndonj smundje e leht ,apo
smundje t lehta :sht prgjigj: Edhe nse sht nj
smundje sa aq e leht sa pr t klithur e deri tek m t
rndat.
E ka regjistruar AHMEDI
KOMPENZIMI (KEFARETI) I ATIJ Q KONTAKTON
ME BASHKSHORTEN
GJAT MENSTRUACIONIT
Cili sht kompenzimi i atij, i cili kontakton seksualisht me
bashkshorten deri sa ajo sht me menstruacion?
Prgjigjja: Kontakti seksual e dmton mitrn ,e mund t
shkaktoj edhe sterilitetin. Prej smundj eve m t rnda t
femrs sht kur t ndiej dhembje n mitr dhe rreth saj t
cilat nuk mund ti prballoj,pr shkak t temperaturs s lart
,ndezj eve n organet gjenitale t cilat ndodhin pr shkak t

Oslo, 2010
kontaktimit seksual gjat menstruacionit.
Kjo sa i prket femrs,ndrsa sa i prket pasojave n vet
mashkullin jan kto:
Ndezjet e mdha t cilat ndodhin n organin gjenital t cilat
pastaj shoqrohen me mikrobe brenda kanalit t urinor, bile
mund t shkoj deri te mashkulloret, ndezjet pastaj vazhdojn
n t gjitha pjest rreth e prqark.
Ndrsa sa i prket kompensimit :Transmeton Ibn Abasi nga
Pejgamberi s.a.v.s. se ka thn: Ai i cili kontakton
seksualisht me bashkshorten deri sa ajo sht me
menstruacion le t jep sadaka nj dinar ose gjysm dinari.
MUTEFIKUN ALJHI
Hadithi tregon se sht vaxhib kefareti (kompensimi) kush
kontakton seksualisht me bashkshorten e tij, deri sa ajo
sht me menstruacion
KAN REFUZUAR T MARRIN PGJEGJSIN ... A
DO T THOT KJO
MKAT DHE KUNDRSHTIM
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Ne ua ofruam amanetin (obligimet) qiejve, toks dhe
maleve, e ato nuk deshn ta marrin
prsipr at dhe u friksuan prej tij, ndrsa njeriu at e mori
mbi vete; dhe ai i bri padrejt
vetes, dhe ishte i padijshm.
(
E
l
-
A

hzab,

7
2
)
A do t thot: Kan refuzuar me marr prgjegjsin, a do
t thot mkat ,apo jo? Prgjigje: Prderisa sht e drejta e
zgjedhjes q do t thot ti ke mundsi me pranuar kt ose
mos me pranuar, pra ke mundsi me thn: Un ve i kam
pranuar t hollat ,ose nuk i kam marr,pra ky sht emaneti, e
drejta e zgjedhjes sht alternative. Ti dhe emaneti yt
mundeni me thn t vrtetn ose mundeni mos me pranuar.
Kur Zoti i
Lartmadhruar ka thn: Ne ia kemi paraqitur emanetin
qiejve dhe toks, edhe kodrave, dhe kan refuzuar me marr
prgjegjsin e saj"Kjo do t thot se t gjitha kto i kan
refuzuar q me pas t drejt zgjedhjeje pr at shtje por e
kane preferuar q t jen t nnshtruara ashtu siq dshiron
Allahu i Lartmadhruar. Behet pyetja. Pse? Pse t gjith i
jan frikuar pasojave t asaj t drejte n zgjedhje, e cila mund
ti shpie n mkat ose do t veprojn n kundrshtim me
urdhrin e Allahut. Mirpo njeriu me mendjen e tij e ka
pranuar kt emanet. Ka pranuar q ai t ket t drejt
zgjedhje. Imami i mirnjohur e thjeshtson kt shtje duke
thn: T konsiderojm se erdh te ti nj njeri ,e ai ka nj sasi
t pasuris dhe thot:Un dshiroj q kt pasuri ta l tek ti
emanet.ke t drejt njrn prej dy shtjeve:Ose me vepruar
siq kan vepruar ato krijesa (qielli toka dhe kodrat)pra me
refuzuar me pranuar at emanet ,e me i thn vetes tnde kjo
sht vshtir pr mu,ather ai njeri at pasuri do t ma len
mua ,ai ndoshta largohet e un i shpenzoj n shtje t
mashrimit pas ksaj bote,e kur t vjen koha me ia kthyer un
nuk mundem t'ia kthej pasurin .E pr mos me ra n grack
un at q sht e pasigurt nuk e pranoj por shkoj n at q
sht m e sigurt ,dhe nuk e pranoj at emanet, sepse ti po m
propozon dika q un nuk mundem me bart e m mashtron

Oslo, 2010
shejtani .Nga ktu ,un nuk dshiroj q ta sprovoj veten time
dhe nuk e marr pasurin si emanet.
Pra ,kur e ka marr emanetin njeriu thelbsore ka qen se ai
ka pranuar lirin pr t vepruar ose pr t mos me vepruar.
Pr kt arsye shpalljet qiellore i kan zbritur njeriut sepse ai
e ka pranuar emanetin q do t thot e ka marr t drejtn e
zgjedhjes n duart e tij, pr t vepruar at pr t ciln sht i
knaqur Allahu dhe pr tu largu nga ajo t ciln e urren
Allahu, mashtrimin e shejtanit dhe dunjas, dobsin e tij
njeriu nuk e ka llogaritur ,pr kt arsye ai sht zullumqar
dhe injorant ,pra zullumqar i vetes s tij sepse ai ka menduar
dhe ka llogarit m shum se sa ka aftsin e tij me bart. Ky
sht ai mashtrimi i cili e shpie njeriun me dal nga Imani.
Mashtrimi, i cili e ka mashtruar Karunin kur i ka thn
Vrtet kam prfituar dituri vet prej vetes sime" Pra njeriu
mashtrohet me veten e tij, me mendjen e tij dhe me aftsin e
tij duke harru se ato aftsi jan prej Allahut dhe se AI sht i
Cili ia ka dhn atij , e n t njjtn koh Ai ka mundsi me
ia marr .Njeriu sht injorant ,sepse at e injoron at ka ka
rreth vetes s tij sepse Allahu i Lartmadhruar ka mundsi
,Ai ka Forc e Fuqi, Ai sht Dhurues, Pengues Ngrits,
Ultsues, Lartsues, Nnmues. Dhe kshtu njeriu e ka
pranuar ta bart amanetin, sepse Allahu i Lartmadhruar ia ka
ln n kompetenc: vepro ose mos vepro. Dhe prderisa
Zoti i Lartmadhruar ka thn njeriut vepro kshtu kjo do t
thot se ai ka mundsi pr t vepruar at.
LEXUESI I FILAXHANIT
Leximi i filxhanit sht haram apo hallall?
-Ka mendime t ndryshme rreth leximit t filxhanit .Ka t
till ,lexues te cilt ndrlidhen me ndrmj et sues t cilt

paraqiten m kt apo at form dhe japin gjra apo
parashikime t dyshimta ,dhe tregojn pr tregime t cilat
nuk jan t sigurta e pastaj n baz t atyre tregimeve
mendojn se do t ndodhe kshtu apo ashtu.
sht e mundur po ashtu q lexuesi me pasur nn kontroll
xhinin, i cili paraqitet n filxhan n ciln form dshiron ai
dhe e sheh at e flet me t. Ajo sheh n filxhan nj njeri ,ose
rrug t hapur ose udhtim me aeroplan ose me anije ,t
gjitha kto jan mundsi t shejtanit sepse ai mund t
paraqitet n ciln form dshiron ai.
N shumicn e rasteve shohim lexues t filxhanit t cilt
prfitojn duke krkuar shprblim pr leximin e filxhanit por
duke mashtruar njerzit .Mirpo ka prej njerzve
t cilve Allahu u ka hapur rrugn atyre dhe ata dgjojn
fjalt pr t cilat kan nevoj ata,por natyrisht ata nuk marrin
shprblim dhe nuk prfitojn prej asaj veprimtarie ,sepse at
mundsi ua ka dhn Allahu dhe ata nuk bazohen n
mundsit dhe aftsit e tyre sepse kto mundsi dhe kto
aftsi ua ka dhn Allahu i Lartmadhruar pr me i nderu dhe
me i fisnikruar ata njerz q ata me b mir ,kshtu q kjo
sht nj lloj ,,KERAMETI" por Allahu e di m s miri
BOTA E PADUKSHME
ka sht bota e padukshme dhe cili sht kuptimi i ajetit
Kur'anor ,,Njohs"(Msues),t padukshm dhe nuk ia tregon
sekretin e tij askujt. A ka lloje t shtj eve t padukshme
dhe a mundet q ndokush ti zbuloj ata sekrete me logjikn
njerzore ose ajo sht sekret prej sekreteve t madhshtis
s Allahut. Dshirojm mendim t plot nga ju i nderuar ,pasi
q kjo sht prej shtjeve t rndsishme me t ciln jan
marr dhe po merren shumica e muslimanve, prej njerzve

Oslo, 2010
t rndomt e deri te dijetart m eminent.
I Nderuari u prgjigjur:
T padukshme jan dy llojesh:
E padukshmja absolute dhe
E padukshmja relative
E padukshmja absolute sht e padukshmja e (fshehtsia), t
ciln nuk e di askush tjetr pos Allahut t Lartmadhruar.
E padukshmja relative (mukajed) sht e padukshmja
(fshehtsia), t ciln disa e msojn apo me fjal tjera u
shpaloset e disave jo.
T sjellim nj shembull :Kur t prfundojn provimet e
studentve n fund t vitit para se t shpalosen rezultatet
ather ktu kemi t bjm pr fshehtsin (t panjohurn)
pr mua dhe pr ty ,mirpo sht e njohur pr profesort dhe
komisionin e provimeve. Edhe nj shembull tjetr kur t
vidhet dika prej teje ,hajni sht i panjohur sa i prket
shtjes sate sepse ti nuk ke njohuri pr te ndrsa sa i prket
atij dhe atyre t cilt kan qen me t nuk sht fshehtsi.
E kur ta msojm at fshehtsi ather ka ekzistuar dikush
tjetr (detektivi,policia) t cilt m kan informuar dhe kan
pasur mundsi me ma br t njohur ,pra kjo nuk sht
fshehtsi . Disa njerz krkojn informata prej xhinve
,ai(xhin) merr prsipr me mbledh informata dhe me mi sjell
mua. Kto jan informata q disa kan mundsi me i msuar.
Kshtu pra sht Msuesi i fshehtsive Allahu i
Lartmadhruar ,ai e ka parapa se do ti tregoj n t ardhmen
pr ndonj fshehtsi, t ciln nuk e di askush ,pra ky sht
Msuesi i fshehtsive .Ndrsa bota e t padukshmes (t
fshehts) kjo kuptohet n vetvete se Zoti i Lartmadhruar ka
thn: Nuk ia shpalos fshehtsin e Tij askujt pos atyre me
t cilt sht i knaqur prej t Drguarve .Njerzve t till ua
shpalos Allahu fshehtsin e disa sendeve mirpo ti ato nuk

mundesh m'i ditur apo me marr prgjigjur pr do shtje q
dshiron ti,sepse Allahu ua ka shpalosur vetm atyre q ka
dashur Ai me i prgzuar. Dhe ky njeri mund t'ia shpalos at
lajm t mir ndokujt .Fshehtsia pa marr parasysh a ka
ndodh n t kaluarn a do t ndodh n t ardhmen ,kur t
shpaloset ajo bhet fshehtsi e s kaluars pra e ka heq
perden e s ardhmes. Ndrsa sa i prket t sotmes ,kjo do t
thot sht heq perdja e e vendit e gjatsis gjeografike q do
t thot informon apo paralajmron personi pr dika ka ka
ndodh n Aleksandri e ai sht ulur me mua ktu n Kairo
n t njjtn koh.
Te Allahu i Lartmadhruar ndodhit jan nj. Kur t na
lajmron pr dika pr t ardhmen kjo sht sikurse t ket
ndodhur sot, sepse nuk ka forc a fuqi q me vepruar prpos
ashtu siq ka thn Patjetr duhet me ndodh si ka
paralajmruar Allahu se ka me ndodh n t ardhmen, pra e
ardhmja sht realieti i s kaluars ,Zoti i Lartmadhruar ka
thn : Ka ardhur urdhri i Allahut (ka ndodh kijameti) e ju
mos shpejtoni. Pra fjala ,,ka ardhur '' sht folje e kohs s
kaluar ,ndrsa pjesa tjetr mos shpejtoni tregon se kjo sht
pr t ardhmen .Pra kuptimi i ksaj se kjo shtje n t
ardhmen pa kurrfar dyshimi ka me ndodh sepse nuk ka
forc tjetr e cila mundet me ndryshuar at q e ka thn Zoti
i Lartmadhruar ka ka thn pr t ardhmen ajo do t
realizohet dhe sikurse ve me pas ndodh.
Koha e kaluar sht shtje e cila ka ndodh pr te njerzit
,ndrsa e ardhmja sht shtje e cila ve ka ndodhur pr te
Allahu i Lartmadhruar. Pr kt arsye :Kur t thuash: Filani
ma ka shpalosur nj fshehtsi .Ne themi:Ajo shtje a ka
qen fshehtsi pr ty dhe pr t tjert,apo vetm pr ty? Nse
ka qen fshehtsi ( e panjohur) pr ty e jo fshehtsi pr t
tjert sepse kt shtje n kt mnyr apo n ndonj
mnyr tjetr ke pasur mundsi me msuar.
Nse nj ndodhi e bots m t lart t ciln nuk e di askush

Oslo, 2010
,dhe Zoti i Lartmadhruar u jep mundsi q me ditur vetm
disa prej krijesave t Tij si dhurat ,siq sht rasti i
lajmrimit t Zekirija a.s se do t ket nj djal dhe emri i atij
djali do t jet Jahja. Prfundojm se fshehtsin absolute
(mutlak) nuk e di askush tjetr prve Allahut,nuk themi se
sht bota e t padukshmes fshehtsi por themi se Msuesi i
t fshehts . Ne prej njerzve marrim inform ata ,me fjal
tjera na shpaloset pr t njohur t fshehtn>Kjo sht gabim
pse prej begative t Allahut sht se i ka fsheh disa gjra ose
tregoja nj njeriu se do ti ndodhin njqind raste t lumtura
n jetn e tij dhe tregoja vetm nj ndodhi t piklluar dhe
shikoje at ,do ta shohsh se lajmi pikllues i tejkalon ,i
peshon lajmet e mira ,dhe kjo ndodhi e rrzon pr toke para
se t ndodh ,sepse jeton jet t izoluar. Allahu sht i but
pr ne dhe i mshirshm edhe n raste t fatkeqsis (dits se
Kijametit)e ju pse po shpejtoni pse po brengoseni?
NDRRAT E VRTETA
I nderuar Shejhi :ka jan ndrrat e vrteta dhe a jan
specifik e pejgamberve ,n lidhje me kt,ajeti Kur'anor
,,Do ta trheqim zvarr pr hund"
K
u
r
'
a
n
i cili ajet tregon pr Velidin ,a jep t tregoj pr ndodhi e cila
do t ndodh n t ardhmen.
Prgjigjja: sht e mundur ,ne mund ta parafytyrojm se si
nj Dijetar e sjell nj shembull tipik pr dika ,ajo ngjarje
ndodh saktsisht siq e ka tregu dijetari m hert sh.

inxhinieri i cili e bn projektin e nj ndrtese e cila do t
ndrtohet pastaj ndrmarrja (mjeshtrit) e ndrtojn ashtu siq e
ka prshkruar dhe siq e ka projektuar ,ashtu e ndrtojn dhe
ngjason n projekt,edhe me ngjyrat brenda dhomave,po ashtu
ku do t vendosen orendit e kshtu me radh. E gjith kjo
ndodh me aftsin dhe profesionalizmin e mjeshtrive dhe
inxhinierit i cili e ka parapa me qen salloni me nj ngjyr t
caktuar mirpo aftsia dhe mundsia e tij stopohet ather
kur t bhet punimi i asaj ndrtese kur ngjyra e krkuar dhe e
parapar nuk gjendet n treg ,ather ngjyroset p.sh. apo me
kombinimin e ngjyrave nuk mund t prodhohet ngjyra e
krkuar, ather ngjyroset me ngjyr t prafrt ,mirpo nuk
sht ngjyra e cila sht parapar .Kjo sht ose si shkak i
planifikimit t parapar ,ose pamundsia e sigurimit t
elementeve. Mirpo si qndron
puna me At te i cilit nuk mund t ndryshoj rrethanat ,dhe
ka aftsi absolute. Kur t prcaktoj dika patjetr duhet me
ndodh .Ather paraqitet dhuntia e Zotit pa me sjell nj
shembull ,nj pasqyrim t nj ngjarje e cila do t ndodh n
t ardhmen. P.sh. me thn: N kt vend do t ndrtohet
shtpia ime e cila do t ket kto cilsi ,kt form,kaq
dhoma e kshtu me radh. Kjo konsiderohet ,paralajmrim
"Prej paralajmrimeve t t Drguarit t Allahut jan ndrrat
e vrteta .Ka prej njerzve t cilt shohin ndrr n gjum,
mirpo ka t tjer t cilt e shohin ndrrn
zgjuar(parafytyrim).Ne shohim se Zoti i Lartmadhruar i ka
tregu Muhamedit a.s. pr ndodhi m t kaluarn ,e dihet
mirfilli se Muhamedi a.s. nuk ka msuar pr at ndodhi ,nuk
ka qen prezent n ato ndodhi dhe ata e kan ditur se
Muhamedi a.s. nuk i ka ditur ato. Po ashtu edhe Kur'ani e
tregon kt realitet dhe e vrteton kur thot: Ti nuk ke qen
n Kodrn Tur" Nuk ke qen n mesin e tyre kur ata kan
gjuajtur lapsat e tyre (pr short) se cili prej tyre do ta ket
nderin me marr n prkujdesje Mejremn, e as nuk ke qen

Oslo, 2010
n mesin e tyre kur kan ra n mosmarrveshje(konflikt) mes
vete''. Dhe nuk ke qen te populli Medjen duke ua lexuar
atyre ajetet tona'' T gjitha kto jan njohuri t mrekullis
mbinatyrore pr ngjarjet q kan ndodh n t kaluarn. Ne
luftn e Muetes kur Muhamedi a.s. i ka marr pozitat n t
njjtn koh kan ndodh paralajmrimet dhe n t njjtn
koh sht zhvesh perdja kohore.
Kur Muhamedi a.s. ka br prgatitjet e betejs e ka shkel
me kmb vendin dhe ka thn ;Ktu sht vendvrasja e
filanit, ktu sht vendvrasja e filanit, e pas ksaj n t
ardhmen ndodh e njjta gj dhe vrtetohet ajo ka ka thn.
ka sht ajo ka e prcakton fushbetejn ,lvizjen e
lufttarve t tjer e Muhamedi a.s. e di saktsisht se ku do t
ndodh filani. Si sht e mundur kjo?E pr Velidin ka
thn,,Do ta trheqim zvarr pr hund''e ka prcaktuar
fushbetejn dhe vendin e plags vdekjeprurse. Kush sht ai
i cili e prcakton fushbetejn dhe vendluftimin e personave
ku kan me ra saktsisht ,n cilin vend do te vriten .Kjo sht
mrekulli mbinatyrore pr t ardhmen e lajm i cili e di te
ardhmen ,dhe nuk ka asgj q mund ti ik dshirs s tij. Pra
kjo sht specifik n t ciln sht dalluar Muhamedi a.s. pr
tu ngritur personaliteti i tij.
XHEHNETI NN KMBT E NNAVE TUAJA
Imam i nderuar cili sht kuptimi xheneti sht nn kmbt
e nnave ''
Prgjigjja: Thuhet :Filani pran duarve t filanit,q d.m.th.
para tij
Thuhet: ,,Nn kmbt e filanit'' .Kjo alegori si p.sh.: Kur
thua: Filani ma dha dorn ,pra filani ta ka dhn dorn edhe
pse as q e ke prekur dorn e tij. Kjo i prngjan sikurse me ia
pas marr dorn e tij dhe me e sjell n cilin drejtim

dshiron ,dhe vepron me dshirn e tij edhe pse nuk e ke
prekur dshirn e tij.Kjo don t thot : Ai sht urdhr
dhns ,i cili nuk del jasht kornizave t dshirs s tij
,ashtu siq nuk del dora e tij, t ciln e ke n dorn tnde. Dhe
kur themi :Vrtet xheneti sht nn kmbt e nnave tuaja.
Kjo nuk sht lajmrim pr vendin e xhenetit por kuptimi i
ksaj sht :Kush dshiron xhenetin le t qndroj m afr
kmbve t nns tij,q do t thot me qndruar n vendin ku
njerzit mendojn se sht poshtrsi.
Pr kt arsye kuptimi ,,Xheneti nn kmbt e nnave ''
sht:O ti i cili e dshiron xhenetin prulju dhe nnshtroju
ashtu siq ka thn Zoti i Lartmadhruar n Kur'an :Dhe
shtrij kmbt e prulshmris s mshirs''
Kur ka kshilluar Muhamedi a.s. ka kshilluar m shum me
u prkujdesur pr nnn se pr babn ,pr arsye se baba ka
mundsi m t shumta pr t siguruar ekzistencn. dhe ai m
pak ka nevoj ose nuk mund t ket fare ,sepse edhe nse
paraqitet nevoja dhe bhet
lyps ai e ka m leht,ndrsa nna arrin n at gjendje, pra
me pasur nevoj m lyp sht poshtrim pr ta, duhet q
kurr mos me ardhur n at gjendje me ardhur n at gjendje
dhe me e largu nga ajo gjendje.
Kur sht pyetur Muhamedi a.s. kush ka m s shumti
prparsi pr shoqrim ka thn :Nna jote, nna jote, nna
jote e pastaj babi yt. Pra ka porosit tri her pr nnn para se
t porosit pr babn .Sepse nna prfaqson ann e t
dobtve ,ajo prfaqson ledhatime ndjeshmri .E Allahu ka
dashur ta siguroj at.
Kur Zoti i Lartmadhruar ka thn : Zoti im mshiroj ata dy
siq jan sjell me mshir ndaj meje kur un isha i vogl''a
krkuar nga fmija q me e lutur t Lartit dhe t
Gjithfuqishmit pr t dy prindrit ,q ndaj tyre Allahu me
qen i mshirshm ,pastaj ka tregu se edukimi dhe
prkujdesja ka qen prej t dyve edhe prej nns edhe prej

Oslo, 2010
babs .Nna sht ajo e cila e prkdhel dhe prkujdeset
ndrsa baba sht ai i cili sjell furnizim ushqime veshmbathje
,mirpo n esenc q t dy jan bashkpjesmarrs n
edukim dhe prkujdesje. Zoti Lartmadhruar gjithashtu ka
porosit pr mirsi,,Dhe ne e kemi porositur njeriun pr mirsi
ndaj prindrve''Pra ka porosit mirsi pr t dy prindrit
,ndrsa n ajetin tjetr,,Dhe thuaj O Zoti im mshiroj ata dy
siq kan qen t mshirshm dhe jan sjell mir me mua n
vegjli. Pra Zoti i Lartmadhruar ka porositur pr t dy
prindrit. Ndrsa n ajetin tjetr shohim:Ne e kemi porositur
njeriun pr mirsi ndaj prindrve ,e ka bartur nna e tij me
vshtirsi dhe mund t madh dhe e ka lindur me vshtirsi
dhe mund t madh. Ne ajetin tjetr:E ka bartur nna e tij
vshtirsi prmbi vshtirsi ''N t dy ajetet fisnike ka tregu
shkaqet pse ka porositur pr nnn. Sepse shtje, t cilat i
vepron baba pr t birin jan shtje t qarta dhe t njohura
.Ather kur fmija fillon t kuptoj e sheh se do gj e ka
burimin prej babs s tij, ai sjell pasuri me t cilat blen gjrat
e nevojshme pr kt arsye ai fillon me kuptuar se t gjitha
shpenzimet jan prej babs. Fmijs nuk ka nevoj me ja
trheq vrejtjen pr kto shtje se ai i sheh vet, sepse me
pjekurin e tij e kupton se ka bn baba pr te. Ndrsa sa i
prket mendimeve t nns, pr fmijn ato mendime kan
ndodhur ather kur ai nuk ka qen i moshs s rritur ,kur ka
filluar t kuptoj ajo faz ve ka kaluar. Ai nuk mundet ti
kuptoj mendimet t cilat i ka prjetuar nna gjat kohs s
shtatznis, gjidhnies dhe lodhjen e teprt duke u
prkujdesur pr te kur ka qen ai foshnje .Pr kt arsye
mundimet e nns t cilat nuk i ka par i drejtohet Zoti i
Lartmadhruar me kshilla. Mirpo kshillimi vjen ather
kur ai t rritet kur t jet i aft pr me kuptuar se ka
veprojn prindrit e tij momentalisht ,mirpo ka ka vepruar
nna e tij n t kaluarn ai nuk mundet me e kuptuar vetvetiu
por mundet me e kuptuar ather kur t'ia shpjegon tjetri .E
pr kt arsye

Zoti i Lartmadhruar ia prkuj ton at koh dhe e kshillon.
DHURIMI I GJAKUT
Cili sht shprblimi i dhurimit t gjakut dhe a ka t drejt
dhuruesi t merr fitim prej dhurimit, dhe nse merr
kompensim a zhvishet prej shprblimit t dhurimit t gjakut.
A mund t na sqaroni kt Imam i nderuar.
Imami yn i nderuar Shejh Shearviju u prgjigj:
Vetm dhurimi i gjakut pa marr parasysh a merr kompensim
a jo ka shprblim sepse nj gj e till shpton jetn e nj
njeriu posarisht pasi q medicina bashkkohore ka mundsi
ta bj rezervimin e gjakut .Prderisa sasia e dhurimit t
gjakut nuk dmton dhe nuk e dobson shndetin e dhuruesit
.Argument pr kt sht se njeriu aksidentalisht mund t
rrjedh shum gjak,e ajo sasi sht m e madhe se sa dhuron
,mirpo kur ti ndalet gjakderdhja dhe i mbyllet plaga ,humbja
e gjakut nuk kanos rrezik t jets s tij
(sasia e vogl),dhe nuk dmton shndetin e tij nse ve ka
qen i shndosh .Mirpo prpos ksaj gjaku i riprtrihet,
dhe gjaku i humbur i plotsohet. Pr kt arsye prderisa ai
gjak i humbur nuk ndikon ne shndetin e tij negativisht ,dhe
ajo nn kontroll t mjekut. Dhurimi i gjakut edhe me t holla
pr te ka shprblim. Por nse dhuruesi i gjakut nuk dshiron
t holla (kompensim) ai ka dy shprblime: shprblimin e
dhurimit t gjakut dhe shprblimin (prej t cilit ka hequr
dor) me t holla. Allahu e di m s miri.
LINDJA E VSHTIR FSHIN MKATET
A sht e vrtet se do grua e cila lind fmij i falen mkatet
n trsi.

Oslo, 2010
Gruaja e cila lind fmij me vshtirsi t madhe ,dhembje t
madhe pra m shum se lindja n gjendje t zakonshme ,por
ajo duron ,beson dhe shpreson n shprblimin e Zotit pr at
gjendje t vshtir i fshihen mkatet.
HAXHI PREJ LLOGARIVE BANKARE
A lejohet me u kryer haxhi prej kamats bankare apo nj gj
e till sht n kundrshtim me ligjin e Allahut.
Na urdhro dhe na sqaro ,pr kt Zoti ju shprbleft
-Haxhi prej kamats sht haram,haram,haram. Haxhi
patjetr duhet me qen prej pasuris hallall ,mkatari nuk
mund ti afrohet Allahut me mkat. Poeti ka thn Nse shkon
ne haxh me pasurin e prlyer
Nuk ke kryer haxhin, por deveja ka shkuar haxh.
T JETUARIT ME VRASSIN
Burri im ka vra nj njeri gabimisht, bashkjetesa me t a
sht haram apo hallall. Kjo shtje m ka munduar dit e
nat dhe mendja asnjhere nuk ka pushuar e zemra asnjher
nuk m sht qetsuar. A mundet q i nderuari yn
Sharaviju t ma lehtsoj gjoksin tim dhe t m liroj
mendjen time e cila m preokupon? Zoti e shprbleft
Prgjigjja: T jesh e lir se deri sa burri yt nuk e ka vra me
qllim por gabimisht ai duhet t kompensoj vrasjen
gabimisht ashtu siq e ka parapa Allahu, ndrsa bashkshortja
nuk ka kurrfar pengese me jetuar me t, nuk ka kurrfar
lidhje bashkjetesa burr-grua dhe at q e ka vepruar burri.
ABDESI FAZA E PAR E ADHURIMIT
Abdesi sht

hyrje n fazn e par t adhurimit t par ,e ai sht namazi.
Kur Zoti i Lartmadhruar ka dashur q t na prgatit neve
shpirtrisht ,na ka urdhruar me marr abdes. Pse ka thn
,kur ka thn :Dhe kur t vendosni me fal namaz,pastroni
fytyrat tuaja ,dhe duart tuaja deri n brryla" Kjo do t thot
se urdhri prfshin pastrimin e duarve deri n brryla. Pra
urdhr sht q t bhet pastrimi i fytyrave dhe duarve deri n
brryla" N rend t par sht pastrimi i fytyrs pastaj pastrimi
i duarve. Sa i prket fytyrs nuk sht prcaktuar
asgj,pra,,fytyrat tuaja" ndrsa te duart sht prkufizuar
,,deri n brryla".Sikur Allahu dshiron pastrimin e kufizuar
,ndrsa fytyra nuk sjell ndonj marrveshje ,sepse fjala fytyr
sht e njohur gjuhsisht se ciln hapsir e prfshin ne vete.
Ndrsa sa i prket fjals ,,dor" ka mendime t ndryshme t
prkufizimit t hapsirs s saj. Allahu dshiron mos me
shkaktuar mosmarrveshje ,pr kt arsye e
ka definuar ,,deri n brryla" .Po mos t kishte qen definuar
,,duart tuaja deri n brryla" Disa do t kishin thn duart me
i pastruar vetm shuplakat,tjert deri n brryla tjert tr
dorn pra me gjith kraht. Dhe secili kishte me thn e
mundur sht edhe ashtu. Mirpo Allahu ka dshiruar me
prkufizuar deri n brryla dhe nuk ka m alternativ tjetr.
Pas ksaj Zoti i Lartmadhruar ka thn :,,Lmoni kokat e
juaja " ashtu siq ka thn ,,pastroni fytyrat tuaja" dhe pse nuk
e ka definuar hapsirn e lmimit t koks .Pra vet kjo form
e tekstit tregon mundsin e alternativave t cilat Zoti i
Lartmadhruar i pranon .Parafjala ,,B" n kt fjal sht
parafjal mbshtetse.
JU I DINI M S MIRI SHTJET E JETS SUAJ
I nderuari Imam! Npr tribuna, npr vende t
ndryshme ka dal n siprfaqe nj pyetje serioze dhe e
rndsishme, e ajo sht shtja e ixhtihadit n Islam. Secili e

Oslo, 2010
tregon n baz t mendimit t tij, i dituri e injoranti, i
specializuari dhe i paspecializuari, profesori e studenti, e ajo
sht shtja e rndsishme me t ciln jan marr shumica e
mendimtarve dhe dijetarve dhe dijetareve t kohs s
kaluar dhe t tashmes. Cili sht mendimi i juaj n lidhje me
kt shtje shum t rndsishme?
Imami filloi sqarimin kshtu:
Tek ne kemi njerz q aq shum jan liruar n fe sa q
do shtje t fes ia ln ixhtihadit, ndrsa t tjert do
shtje t fes dhe t dunjas ia ln ixhtihadit.
Ne u themi atyre: Q t dy palt e keni gabim, sepse
ixhtihad do t thot t angazhohesh, t shpenzohesh n
maksimum pr t dhn mendimin, e kjo nuk do t thot se
duhet t hulumtohet, por gjrat ekzakte dhe qllimi i njeriut
asnjher nuk prish dika nse jep nj mendim pr shtjet t
cilat jan t lejuara sipas ixhtihadit, ndrsa sa i prket t
pars, shkencave ekzakte po. I pari i cili dmton sht ai i cili
thot jo, sepse un e marr prsipr prgjegjsin. shtja
tjetr sht se ka prej njerzve t gjitha shtjet e fes ia
nnshtrojn parimit Ju m s miri i dini shtjet e jets
suaj. Q do t thot do shtje dshirojn ta prfshin n
kt hadith. Ne duhet ta kuptojm burimin dhe esencn e
hadithit. Hadithi sht thn pr nj shtje shkencore
praktike, ndrsa shtjet praktike nuk duhet shikuar n
mnyr parazite vetm prej qiellit, por duhet shikuar shkaqet
e krijimit t materies, sepse Allahu ka garantuar dhe e ka
vendosur ligj q n ato shtje nuk ka vend emocioni. N
shtjet e materies lndore nuk mund t ndryshoj emocioni i
dijetarit, por ndryshon aty ku sht fakti, realiteti dhe
praktika.
ka sht fakti, realiteti dhe praktika? sht ajo n t
ciln prputhen elementet. shtjet praktike dhe reflekset
nuk mund t ndrhyjn asnjher n emocione. E, kjo nga
shkaku se

Allahu ka garantuar q n shtjet praktike dhe ekzakte nuk
ka vend ilozioni dhe emocioni. Mirpo n shtjet ideore
mund t ndrhyj emocioni, por edhe kjo sht dy lojesh.
Lloji i par n t cilin nuk kemi ndrhyrje n brendi dhe nuk
lejohet ixhtihadi n t dhe lloji i dyt nga shkaku q t keni
liri t hulumtimit dhe q t mos jeni t ngurt n pranimin e
obligimeve, por q t keni liri t veprimit dhe liri t
zgjedhjes. Sa i prket shtj eve n t cilat veprimi zgjidhet
do t thot ka alternativ, ndrsa te shtjet lndore praktike
nuk ka kurrfar alternative, sepse n to nuk ka vend pr
emocione dhe dshira.
Them: Ne do her vrejm se jan dy pakte. Pakti
lindor i Varshavs t cilin e kryeson Rusia dhe pakti
perndimor i Natos. Kta dy pakte jan n kundrshtim t
njritjetrit vetm nga aspekti teorik, ndrsa nga aspekti i
lndve jo, pasi nuk ka rrym elektrike ruse dhe rrym
elektrike amerikane. Jo, kshtu kurr nuk do t ket. Por
pakti i Rusis dshiron q t prvjedh nga shkencat praktike,
po ashtu edhe tjetri. Mirpo n shtjet teorike shohim
fortifikat t hekurt i cili e pengon at. Kto i pengojn t
tjert
dhe t tjert i pengojn kta, ndrsa kto vjedhin prej t
tjerve dhe anasjelltas. Kjo vrteton se shtjet praktike
lndore nuk ka dshira, por ashtu i pranojn ashtu si i ka
krijuar Allahu pr njeriun. Allahu i ka krijuar lndt n
mundsi t njeriut dhe pr njeriun. Dhe njeriu prodhon n
baz t zhvillimit dhe t shtjeve praktike. Ndrsa sa i
prket asaj se ky sht ateist, ky komunist, ky pabesimtar, n
kto shtje nuk mund t ndrhyj njeriu.
Vjen nj njeri dhe t tregon: Pejgamberi i juaj
Muhamedi ka thn: Ju jeni m vizionart n shtjet e jets
suaj, ato jan shtjet praktike n t cilat ke liri t plot e me
kt islami ka vendosur parimin shkencor praktik. Mirpo n
shtjet teorike n t cilat ndryshojn dshirat dhe emocionet

Oslo, 2010
kemi dy forma. Forma e par: Forma e ligj eve absolute t
pandryshueshme q do t thot nse n ato shtje
konfrontohemi do t depresionohemi dhe do t lidhemi. Dhe
forma e dyt: Nse japim mendime t ndryshme nuk do t
lodhemi, por edhe pse lodhemi lodhemi pr shkak t
fanatizmit, por dihet fanatizmi sht cilsi vetm e t
dobtve. Pra kjo do t thot se i pranuam apo nuk i pranuam
shtjet e islamit, prap se prap i kemi pranuar, sepse iu
jemi dorzuar pa e hetuar.
Un nuk i dorzohem atij i cili sht i nivelit tim, por
i dorzohem atij i cili sht m i mir se un dhe m i ditur se
un . E kjo nnkupton islamin. Islami im sht se un e
pranoj at, se ajo sht i Zotit t Vrtet dhe t Madhruar.
do veprim imi sht i vrtet, pasi sht burim prej Allahut
dhe prej t Drguarit t Allahu dhe ktu prfundon shtja.
Analizo dhe shiko precizitetin e t Drguarit t
Allahut s.a.v.s.; analizo fuqin dhe guximin e bindjes s
thell t Pejgamberit s.a.v.s. kur ka thn: Edhe nse nuk i
mbarsni prap do t ket hurma, mirpo ato pasi q nuk kan
br mbarsin e hurmave, hurmat nuk kan sjell fruta. Shiko
pra se far strvitje praktike ka br Muhamedi s.a.v.s. sa q
ka thn n shtjet shkencore praktike mos e dgjoni as
fjaln e Muhamedit birit t Abdullahut. A ka dika t thuhet
m shum se kjo?! Mirpo n shtjet e dshirave dhe
emocioneve shohim se n praktik na ka thn Allahu q
praktika ta prkrah dhe ta vulos. Po si kjo? Shiko n
shtjet teorike n t cilat ka pasur mospajtime, pastaj shiko
edhe shtjet lndore. Krahaso, pastaj do t shohsh se
zbuluesi i shtj eve lndore sht shkenctari i cili ka
vrtetuar n praktik e pastj njerzit kurr nuk e kan
kundrshtuar, por ai ka mbetur i vetmi zbulues i asaj
shtjeje. Mirpo askush nuk e di se sa ka sakrifikuar n
pun, n koh , ushqim e pije derisa ka arritur at zbulim.
Njerzit e tjer

nuk kan ndier asgj derisa ka arritur te zbulimi, e ka
vrtetuar at zbulim apo shtje t re, e pastaj ne fillojm ta
shijojm dobin e atij zbulimi shkencor praktik. Mirpo kush
sht ai i cili e ka nxjerr n shesh at zbulim? Vetm ai dhe
puna e tij. Por sa i prket teorive, teoricieni knaqet ndrsa t
tjert lodhen derisa m n fund zbulohet se teoria e tij kishte
qen e dmshme ose ndodh q vjen nj teoricien tjetr dhe ia
mposht teorin e tij. Pra Allahu na ka shkarkuar barrn e
cila na ka munduar. sht e vrtet se edhe zbulimet
shkencore lndore e praktike jan t fshehta dhe t mbuluara
deri sa Allahu kur t dshiroj na mundson q t arrijm
deri te ai zbulim. Mirpo Allahu ka dashur ashtu, pasi Allahu
sht Krijues, projektues dhe ekzekutues. Dhe asnj prodhues
nuk dshiron q ti dshtoj prodhimtaria e tij. do prodhues
e do prodhimin e tij; Allahu e do prodhimin (krijimtarin) e
Tij. Pr kt arsye nuk na ka lejuar shtjet e emocioneve dhe
dshirave, por e ka lejuar ixhtihadin, ndrsa ixhtihad
domethn se kjo sht e lejuar, por edhe kjo sht e lejuar,
por Allahu e di m s miri.
PR T TRIUMFUAR ( ME U PARAQIT) MBI T
GJITHA FET
Pyetje :
Zoti i Lartmadhruar thot:,,Ai(Allahu) sht i cili ka
drguar t Drguarin e Tij pr t udhzuar dhe fen e vrtet
pr me triumfuar mbi t gjitha fet".Ne sot ende po shohim
se ka ateizm dhe fe t trilluara dhe nuk ka fe triumfale ndaj
feve tjera?
Prgjigjja: Nse e kuptojm Kur'anin me logjikn Kur'anore
dhe gjuhn arabe ,nuk do ta kishim parashtruar nj pyetje t
till .Sepse n ajet thuhet,,pr me triumfuar mbi t gjitha fet
,edhe pse kt e urrejn pabesimtart ,n ajetin tjetr ,edhe
pse kt e urrejn idhujtart",pra sht fjala edhe do t

Oslo, 2010
triumfoj por edhe do t ket urrejts..Mirpo ,po t mos ket
urrejts prej pabesimtarve dhe urrejts prej idhujtarve dhe
t gjith me qen vetm besimtar ather far kuptimi do t
kishte ,,cilit me iu paraqit " ather?
Ia ka paraqitur kuptimin, ka triumfuar do t thot se kan
qen dy pal dhe njri sht fitues dhe tjetri humbs,e ata jan
n mes t arens ,epo t ishte vetm Imani n njrn an
ather nuk ka aren dhe nuk ekziston dueli dypalsh -pra
dueli mes palve. Ja tani do t udhzoheni duke shikuar
gjendjen momentale, n baz t prvojs n shoqrit tuaja,
n disa shtje ,dhe dshironi ti zgjidhni sipas metodologjis
njerzore ,ndrsa zgjedhja njerzore sht ne Islam,dhe
zgjedhjet e problemeve prputhen me Islamin sepse ju vet e
keni dashur me dale n aren ,pastaj ju vet keni qen t
detyruar edhe pse keni vazhduar qndrimin n vendbanimet e
juaja ,dhe keni vazhduar idhujtarin e tuaj,pr me pranuar t
vrtetn por a e keni pranuar se sht Islame apo pse e keni
pa t vetmen zgjidhje ashtu siq e ka parapa Islami. Ather
,pjesa e ajetit ,,pr me triumfuar mbi t gjitha fet
(sistemet,ideologjit) do t thot se di t do t dshmojn
nprmjet ngjarjeve dhe eksperiencs se shtjet Islame jan
superiore dhe se njerzit do t jen t detyruar pr ti pranuar,
prkundr dshirs s tyre ,edhe pse i urrejn ,ata do t
veprojn me ato ligje,jo nga aspekti se jan Islame p.sh.
sikurse sht rasti me ata t cilt kan kundrshtuar lejimin e
shkurorzimit ,e pastaj prap jan detyruar ta marrin nj hap t
till ,pra duke e lejuar at njsoj sht edhe shtjet tjera si
lejimi i kamats ,lejimi i alkoolit etj. Analizojeni sa mjete ka
shpenzuar Amerika n luftimin e ktyre shtjeve ,ata nuk e
bjn kt pse sht Islame ,pra pse e ka ndalu Islami ,por e
bjn nj gj t till pse i lehtson apo i zgjedh problemet e
tyre shoqrore,pra pjesa e ajetit ,,pr me triumfuar mbi t
gjitha fet" ka kuptimin e ligjet e tij do t triumfojn mbi
ligjet e pabesimtarve dhe do t angazhohet dhe do t

mundohet me vepruar me t m shum se me pasur qen
besimtar, sepse ata nuk e bjn fetarisht dhe pr shkak se
jan kshilla fetare,por e bjn sepse ai veprim i qetson dhe
shpton. Ather Islamin duhet ta pranojm se sht themel i
dispozitave ose do shtje q e veprojm q i prmbahemi
iu kemi prmbajtur se ne iu kemi dorzuar Allahut dhe
shtjet i takojn vetm Allahut.
FEJA DHE SHKENCA
A bn dallim Islami mes fes dhe shkencs, ka mendoni ju
pr kt shtje, e cila ne koh t fundit pr te po flitet
shum.
Nuk ka dallim mes fes dhe shkencs por prfshirja e dituris
n planprogramin e fes ,sepse askush prej njerzve t fes
nuk thot: Ai i cili mson kimin sht pabesimtar. Ne
themi ,,Feja dhe jeta''
Fjala fe i ka friksuar ata q mendojn pr kt bot e jo pr
fen dhe fjala ,,bot'' ka
friksuar fetar prej ksaj bote. Ne u themi atyre ,nuk ka ,,fe
dhe jeta" .Kjo bot sht prball bots tjetr ndrsa feja
prfshin q t dyja. Pr ata t cilt kujdesen pr kt bot
,atyre disa u thon:ata jan pabesimtar ,ndrsa ,pr ata t
cilt kujdesen pr botn tjetr disa u thon t prapambetur.
Ne u themi kjo nuk sht e drejt ,sepse prball bots tjetr
sht kjo bot dhe feja i prfshin q t dyja ,sepse bota tjetr
nuk sht tematik apo shtje e fes s bots tjetr por sht
shprblim dhe dnim.

Oslo, 2010
SHPIFJA NDAJ ISLAMIT
N librin EARLY MANKIND IN THE WORLD t
historianit t njohur dhe arkeologut J.Henry Breasted, i cili
sht dijetar me fam dhe sht studios i njohur kur ka qen
n pyetje Islami dhe prhapja e tij e kam pa se ka shkruar
:Islami sht prhapur me eh t shpats. Kur e kam lexuar
kt tekst jam brengosur shum. Kt thnie, e cila dshiron
tia mveshin Islamit orientalistt dhe t ngjashmit nga shkaku
se e urrejn dhe kan xhelozi ndaj Islamit. Sepse pr nj koh
shum t shkurtr q nse t njjtn koh e krahasojm me
popujt tjer islami sht prhapur prej Indie deri n Andaluzi
q do t thot i ka tejkaluar kufijt kontinental t toks .Dhe
kjo bie me dyshuar se si mundet ashtu aq shpejt me egrsi
dhe me shpat me u prhap Islami!?
Pr kt shtje Shejh Sheraviu thot:
Islami sht prhapur me msim e t dobtve ,dhe nuk sht
prhapur prej t fortve. Pr kt arsye kur ndokush prej tyre
thot:Islami sht prhapur me shpat,ne i themi atij:,,Kjo
sht e papranueshme .Pasi q po thoni Islami sht prhapur
me shpat kush e ka pas n dor shpatn apo kush e ka shtyr
me kap shpatn.
Kjo do t kishte qen n rregull sikur Muhamedi .a.s. t
kishte ardhur pejgamber me shpat dhe do t kishte detyruar
njerzit me besuar mirpo ata t cilt i kan besuar mu ata
kan qen t dobt ,ne nuk po flasim pr shpatn e cila sht
marr por pr at i cili ka qen barts i shpats n rend t
par.
Edhe nse pranohet (pretendohet) se Islami sht prhapur
me shpat kush e ka mbajtur shpatn. shtja sht:ka i ka
shty ata t dobtit me u b t fort dhe me mbajtur at shpat
apo arm n dor? Duhet t shikohet shtja e parimit pse
Islami ka ardhur me paraqit rregulla dhe parime e jo pr me
mbajtur shpatn

mbi kok.
DALLIMI N'MES DITURIS DHE EDUKATS
Cili sht dallimi n mes t dituris dhe edukats?
Imami i nderuar Sharaviju thot:
Dituri do t thot t deprtuarit r dituris prej dijetarit n
mendjen e nxn sit ,ndrsa edukat do t thot me marr n
prgjegjsi njeriu sjelljet e tij n at ka e ka msuar. Kjo pr
arsye se dituria fetare krkon sjellje pr at ka e ka msuar
njeriu ndrsa kimia nuk krkon me ndryshuar sjelljen me
formulat e saj. Feja sht sistem i aktivitetit tnd dhe nuk
sht vetm shtje e lvizjeve t trupave ,mirpo aty ka
shtje, t cilat nuk dshiron q t'i ti veprosh ,mirpo krkon
prej teje me vepruar,dhe shtje t cilat ti i dshiron mirpo
krkohet prej teje mos me i vepruar.
Pyetje:Po ,ather pse feja prkufizohet vetm me medrese
mesxhide dhe universitete dhe prmbajtja e fes sht b
shum e vshtir?
Prgjigjja: Kjo nga shkaku siq tham m par fillon prej t
msuarit ,i msuari duhet t ket mostr t Drguarin e
Allahut s.a.v.s. dhe shmblltyr me karakter Islam ne
aspekte t prgjithshm ,ose le t zgjedhin tjetr profesion.
Duhet q sjelljet e tyre ti
harmonizojn me at ,me ka sht ballafaquar i Drguari i
Allahut s.a.v.s. q pastaj ata me e pasuar nxnsit e tyre
.Muhamedi a.s. ka prjetuar ka ka prjetuar, mirpo asnj
prej dijetarve Islam nuk ka prjetuar vshtirsi, t cilat i ka
prjetuar Muhamedi a.s. .Pra mostra e kopjimi i saj jan
bazament i suksesit ne procesin e msimit fetar.
IDHUJTARIA E HAPUR

Oslo, 2010
N revistn Islame ,,DHAIATU SAJT" ,njeri prej
komentatorve t ksaj reviste e ka shkruar nj artikull dhe
n fund e ka shkruar kt dua:
O Zot im,bekoje Muhamedin dhe familjen e
Muhamedit.
M vjen shum keq pr kt ,lus Allahun t na
udhzoj t na harmonizoj veprat tona dhe prfundimi yn
t jet i mir.
Shejh Sharaviju thot: T gjitha cilsit dhe emrat e Allahut
jan edhe krijesa. N shikojm vetm at mas t ciln
Allahu i ka prshkruar cilsit e tij, ndrsa realitetin e vrtet
t atyre cilsive nuk sht e domosdoshme me e dit .
Allahu ka thn: Un dgjoj Un shikoj" Pra ai ka t
dgjuarit t shikuarit .Mirpo mos e merr ti formn e dgjimit
dhe t shikimit t cilt ti e njeh n krijesa. Vrtet dgjimi dhe
shikimi i Allahut sht si te ne. Parashtrohet pyetja: Pse?
Sepse ti gjykon me logjikn tnde Zoti ekziston e po ashtu
edhe krijesat ekzistojn ...mirpo a sht krijesa si krijuesi.
JO! Pasi q Krijuesi nuk sht si krijesa ,pse ather shikimin
dhe dgjimin i Krijuesit ti bn si shikimin dhe dgjimin e
krijess .N esenc ti ndryshon se je krijes e Ai Krijues.
Allahu sht i Gjall ,njeri sht i gjall pasi flet,mirpo Jeta
e Allahut a sht si jeta ime. JO! Kur thuhet nj emr apo nj
cilsi e Zotit e njjta cilsi t njeriu ather ti je para dy
shtj eve: At mos me prshkruar si t njeriut por as mos me
e mohu,pra nse dikush thot:Nuk ka t dgjuar sepse
dgjimi sht cilsi e njeriut ,Ne themi i themi se :Ti po bn
krahasim t gabuar sepse ne shohim aparatin e t dgjuarit e
ti ve e ke me pastruar nga kjo. E vrtet, ti dshiron me e
pastruar Allahun ,mirpo ti pse tekstin Kuranor po e hedh
posht
Zoti i Lartmadhruar ka thn: ,,Un dgjoj"Ndrsa ti po thua
ai posedon t dgjuar ,mirpo forma e t dgjuarit nuk sht
shtje e imja.

Sepse Mnyra se si gjithmon sht shtje e besimit -
IMANIT.
VENDET KU NUK PRMENDET EMRI I ALLAHUT
A ka vende ku nuk lejohet t prmendet emri i Allahut dhe
nse ka cilat jan ato? Prgjigjja: Po! prej ktyre vendeve
jan WC dhe banjot n momentet kur kryhet nevoja. Kjo pr
arsye t pastrimit t emrit t Allahut t Lartmadhruar nga
kto vende t flliqura. Ka edhe vende tjera ku besimtari nuk
sht mir me e prmend emrin e Allahut. N vendet apo m
mir n momentet kur dikush vjen e krkon dika prej teje, e
ti nuk ke me i dhn, ndrsa ne e kemi b tradit me than
,,Zoti t dhasht" dhe q n astin kur i thua ,,Zoti " ai e
kupton se ti nuk je duke i dhn e ai e urren kt fjal , kt
arsyetim ku ti e prmend Allahun, sepse lypsi e urren at q
ti nuk je duke i dhn dika. Nse ndonj nn e ka humb(i
ka vdekur) birin e saj t vetm,ndrsa ne shkojm me
ngushlluar nuk sht e drejt me i thn asaj ashtu siq i
thon shumica e t paditurve:,,Allahu sht Ai i cili e ka b
kt ,ne nuk mundemi me b asgj. Por e drejt sht me
thn ,,Caktim"pra vetm caktim. Po bhet pyetje pse?
Sepse: Q n astin kur i thua Allah ai mund t jet i
hidhruar n Allahun.
Pra besimtari duhet me qen vizionar ,ai mundet me dit dhe
me prcaktuar kohn
ather kur ta prmend Allahun. Emri i Allahut me u
prmend me sinqeritet dhe me e pastruar emrin e Tij ,e kur ta
pastroj n heshtje pra pa e prmend ai ve e ka prmend
emrin e Allahut ,pr shkak t seriozitetit dhe pastrtis s
emrit t Tij.
INSTIKTIVITETI I GJUMIT

Oslo, 2010
Gjumi sht shenj e madhe .Zoti e ka krijuar pr me
zvendsuar shenjn e dits,kshtu ka b kombinim t
balancimit .Cila sht e vrteta e asaj q thuhet se sht
begati dhe shenj
Prgjigjja:Gjumi sht begati e madhe prej begative t
Allahut .Ti ndoshta e ngarkon dhe e angazhon veten pr s
teprmi mirpo nuk t len me vazhduar ashtu por thot: Jo,
mori fund, pusho , ndale punn tnde prkohsisht . Kjo
sht instiktiviteti i gjumit dhe mjet i njeriut ,e mjeti punon
,pse ndoshta lodhesh , por prap ti mundohesh e angazhon
veten shum,mirpo vjen koha kur thot:Ndalu nuk sht m
koh e prshtatshme pr pun ,prit deri sa t t rikthehet
fuqia dhe forca.
Gjumi sht pushim ,pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar
thot: A nuk e kemi b gjumin tuaj ,pushim pr ju.
Kjo pra sht prej begative t mdha t njeriut .Dhe prderisa
gjumi ia ndrpret njeriut lidhjen me kt jet sht pushim.
Subat do t thot : ndrprerje. T ka ndrpre prej puns dhe
aktiviteti .mshir dhe prgatitje pr njeriun pr aktivitetin e
mtutjeshm. Gjumi t humb vetdijen ,ndrsa humbja e
vetdijes pr nj koh t caktuar sht begati e madhe. Nse
ti ke dhembje n nj pjes apo organ t trupit q n momentin
kur t flesh ndalet dhembja e pas gjumit pra kut t zgjohesh
prap rifillon dhembja .Ky sht argument se gjumi sht
mshir dhe qetsim i smundjeve dhe dhembjeve.
HALLALLET E ARIT T FEMRAVE
A sht hallall apo haram stolisja e hallhave t femrave me
ajete Kur'anore? Prgjigjja:Lejohet q n hallhalle t arit t
jen t shkruar ajete t Kur'anit apo fjala e Allahut, mirpo
ather femra duhet pasur kujdes t'i ket ato kur t jet e
pastr e gjithashtu nuk lejohet q t hyj n WC .
BOTA

TJETR
Si do t jet bota tjetr.
Gjat jets ton prjetojm dy gjendje: jeta n gjum dhe jeta
e zgjuar; dhe a mund t thuhet se sht e njjt gjendja (ligji)
i gjumit me gjendjen (ligjin) zgjuar. Ne shohim se kan
dallim t madh edhe pse n t dy rastet ekziston jeta. Pra, kur
themi: Vdekja sht jet e bots tjetr dhe n at bot ka
sistem tjetr t jets ,patjetr duhet t besojm ,sepse ti po
sheh n gjum deri sa syt e tu po jan mbyllur ,pra ka mjete
tjera t shikimit pos syrit ,me t cilat mund t shihen njerzit
,,ngjyrat , dhe vendet. Kur kjo t ndodh ather kur n trupin
e njeriut paraqitet vetm nj gurzim i vogl. Po nse na
thuhet neve: N varr ka jet tjetr ,ather kur kjo jet
prfundon ather ajo jet patjetr duhet me qen m e
fuqishme dhe m e fort .N ndrr ushqehemi ,pim
,ndiejm ithti, mblsir,dhe kur t shohim ndrrn e
tregojm gjat edhe pse shkencrisht sht e vrtetuar se
ndrra m e gjat nuk zgjat m shum se shtat sekonda ,pra
kjo do t thot se koha sht mnjanuar thjesht nuk ka
ekzistuar .Kshtu ne shohim se n njrn an nj njeri sheh
ndrr q sht n mesin e shokve t tij ,qesh ,han ,gzohet
,ndrsa tjetri n ann tjetr sheh ndrr se armiqt e tij e
rrahin. As ky nuk ndien ,ka i ka ndodh tjetrit ,as
tjetri nuk di ka i ka ndodh ktij.
Pr kt arsye Muhamedi a.s. na ka trheq vrejtjen kur ka
thn : Ju do t vdisni sikurse do t flini e do t ringjalleni
,sikurse do t zgjoheni.
E prderisa ligji i gjumit ndryshon prej ligjit t jo gjumit
njsoj edhe ligji i vdekjes ndryshon prej ligjit t jets.
Me ndihmn e Allahut prfundoj pjesa e shtat e librit,,
Fetvat e t nderuarit ton Shejhut Muhamed Muteveli
Sharavijut dhe pason pjesa e tet nse dshiron Allahu.

Oslo, 2010






FETAVAT E SHARAVIJUT
PJESA E TET

VIII
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

Oslo, 2010
HYRJE
Falnderimet i takojn Allahut, Zotit t t gjith botve. Zotit t Madh dhe t gjith
madhshtive. Prshndetjet qofshin pr zotrin ton Muhamedin s.a.v.s., i cili sht vul e
t drguarve dhe pejgamberve dhe po ashtu ndrmjetsues n ditn e Tubimit dhe t
Gjykimit.
Falnderojm Allahun, i Cili e ka mbajtur premtimin duke na e br tokn q t jetojm
n t me t gjitha t mirat. Nuk ka Zot tjetr pos Zotit Nj, t vetm. Nuk ka fare fuqi q
mund t ndryshoj dika pos Allahut t Madh t Lart. Prej atij krkojm ndihm, mbrojtje
dhe sigurim.
O Zoti yn nga Ti krkojm mbrojtje prej pasanikut t keq, dhe t varfrit t poshtr. O Zoti
yn nga Ti krkojm mbshtetje q t mos harrojm e t biem n grackat e shkatrrimit, mos
lejo q t flasim e t mos veprojm. Punt tona vulosi me t mira. Mos lejo q veprat e
kqija t na afrohen gjat jets dhe para prfundimit t jets.
Zoti yn shpresojm n lutjet tona, lutjen e t dobtit, t cilin nuk e kthen duar that,
dhe lutjen e t dmtuarit, t cilit iu sht br padrejtsi.
Zoti yn nse shkojn t mirt na drgo pas tyre.
O Zoti yn, na jep pr kt bot pasuri, e pr botn devotshmri, na pajis me pun t mira
dhe na mundso q t arrijm grada t larta.
Zoti yn mshiroje nnn ton, bre banore t xhenetit dhe t prjetoj t gjitha t
mirat n t. O Zoti yn mshiroji t vdekurit dhe t gjallt tan, sepse ata kan nevoj pr
faljen dhe mshirn tnde, sepse askush nuk mund t hyj n xhenet pr shkak t veprave t
tij, por me ndihmn tnde, ndrsa mshira jote prfshin do gj.
Zoti yn mos na largo prej mshirs Tnde, sepse Ti je i Mshirshmi i t gjith
mshiruesve. E past prshndet Allahu zotrin ton - Muhamedin a.s., familjen e tij dhe t
gjith shokt e tij.
Sejid Xhemil,
Rexhep, 1402,
Maj, 1982, KAJRO.

NJERZIT JAN THESAR A
jan njerzit the sare si po pretendohet?
Po njerzit jan thesare. T vrtetn e ka thn poeti i njohur Ahmed Shevki: Njerzit jan
dy llojesh:
Citoj vargjet e tij Zoti e mshiroft:
Njerzit jan dy llojesh, t vdekurit mbi dhe t cilt po jetojn
dhe t tjert nn dhe t gjall.
Nse e bjm nj analiz t njerzve n fytyr t toks shohim se ata jan dy llojesh :
1. Njerzit e menur t cilt munden t binden me fakte e argumente
2. Njerzit injorant ,t cilt jan zhytur n injoranc t cilt nuk binden dhe nuk i pranojn
argumentet por i kundrshtojn dhe tregojn kryelartsi ,dhe paraqiten t padrejt .I
nderuari yn Muhamed Muteveli SHaraviju na e vrteton neve se nse Allahu dshiron q
nj parim prej parimeve me udhheq ather e drejta patjetr duhet ta ket fuqin e
argumenteve pr ti bind t tjert ,dhe pr ti gjunjzuar t tjert me mprehtsin e gjuhs.
SHOQRIA IDEALE
Pyetje :Cila sht shoqria ideale,pr t ciln me t madhe po flitet?
Prgjigjja: Shoqri ideale sht ajo shoqri e cila i plotson t gjitha kushtet e jetess,t t
gjitha nevojave dhe t t gjitha fushave. Arrihet ather kur njeriu krkon shrim,i sigurohet
shndetsia,krkon punimin e toks i plotsohen mjetet pr ta punuar .krkon investime pr
zhvillim ,i epen investime ,po ashtu krkon mjete pr hulumtim i plotsohen kushtet dhe
ndahen mjete pr at qllim. Mirpo po e zm se e gjitha kjo sht arritur , pas ksaj
paraqiten trazira n ndonj vend tjetr asaj shoqrie i mungon idealizmi ,ather duhet
shikuar form tjetr pr t siguruar at ekuilibr , pr tu arrit siguria n brendi t asaj
shoqrie ,dhe pr t'u arrit siguria nga frika se nga jasht nuk mund t'ua prish ndokush rendin
dhe qetsin.
KONTRATA PROFITABILE
Blers sht Allahu,shits jan shpirtrat e besimtarve,shprblimi(mjet i pagess) xheneti.
Qllimi kryesor i njeriut sht q t jetoj i lumtur dhe i qet .Sado q t jet i shtrenjt
xheneti duhet arritur sa m shpejt ,ashtu siq e ka shpejtuar sahabiu i njohur i cili i ka thn
t Drguarit t Allahut s.a.v.s.,,A sht e vrtet se mes meje dhe xhenetit sht vetm nj
shtje e ajo sht shkuarja ime n front t luftoj pabesimtart e t me vrasin. Iu sht
prgjigjur: Po gjithsesi!
Ai i kishte n goj hurmat ,e nuk ka dashur t jet gjall e ti haj ato hurma por i ka nxjerr
prej goje dhe shkon ne front e vritet.
Po ashtu prsosmria e kontrats dhe fuqizimin e saj e bn arsyetimi n Islam pr t shkuar
n Xhihad vullnetar.
Amr Ibn Xhunuhe ka pas arsyetim pr t mos shkuar n luft sepse ka qen i al , e u
thot djemve t vet:Patjetr duhet t bie shehid n kt betej. I thon:O baba yn ,mjafton
q ne jemi duke shkuar n kt betej,e ai u thot:Jo,nuk mjafton ,un patjetr n kt betej
dua t bie shehid . Djemt kan tentuar pr ta penguar. E ai shkon te i
Drguari i Allahut s.a.v.s. dhe i thot:O i Drguari i Allahut djemt po m pengojn pr t
shkuar n luft .E Muhamedi s.a.v.s. i thot:,,Allahu t arsyeton ,nse nuk shkon "pse i

verbri, i ali dhe sakati nuk kan mkat nse nuk shkojn n luft(sepse kan arsyetim)
Amr Ibn Xhunuhe i thot:Pr ZOTIN O i Drguari i Allahut ,Un kam dshir q t shkeli
ne xhenet me kt kmb t al. I Drguari i Allahut s.a.v.s. buzqesh dhe krkon prej
djemve t tij ta lejojn me shkuar n luft , edhe pse ka pasur arsyetim prej Allahut dhe me
sheriatin Islam , mirpo prkundr ksaj ai e ka plqyer kontratn profitabile dhe ka dashur
t fitoj.
Ah. po far kontrate !Ai ashtu kshtu do t vdes,vdekjes nuk mund ti ik askush. E pse mos
me dhn jetn me mim t shtrenjt ,pse mos me dhn jetn me kontrat profitabile , e
cila para njerzve duket i vdekur ,ndrsa ai sht i gjall dhe furnizohet deri n ditn e
kjametit!
Po sa jan t menur ata?Ata vendosin n peshoj kontratat .I kan t gjitha t mirat dhe
bukurit e ksaj bote prderisa besimtari jeton ne frymn fetare dhe ather kur ta vrtetoj
se lidhja e kontrats sht me ZOTIN e tij t cilit i beson dhe i Cili e realizon premtimin ,ai
i cili e lidh at kontrat ,e ai ska ka me tubuar m t mira ,ai sht i sigurt se do t vdes
,mori pjes n luft apo jo.
XHENIALITETI I MUHAMEDIT
Profesori Abas Akadi ka shkruar nj seri librash pr xhenialitetin pr t b analiz rreth
personaliteteve Islame me fam si n aspektin filozofik ,shpirtror edukativ e
shkencor,prej atyre librave ka paraqit xhenialitetin e Muhamedit s.a.v.s. xhenialitetin e
Ebu Bekri Sidikhit , xhenialitetin e Omerit ,xhenialitetin e Halid bin Vehidit etj.
ka mendon Shejh Sharavuju n lidhje me kt .
I nderuari Imam thot: Deri sa rahmetliu Profesor Abas Mahmud Akadi ka shkruar librat
serik t ,,xhenive" Allahu e di dhe Ai sht dshmitar se kam shkruar dhe kam thn : Nse
lejohet q pr ndonj sahabe me thn xheni (xhenialiteti i Ebu Bekri Sidihit,,ose
xhenialiteti i Omerit) kjo nuk lejohet t thuhet pr t Drguarin e Allahut s.a.v.s
(xhenialiteti i Muhamedit) . Sepse Muhamedi s.a.v.s. nuk ka pasur asgj t prbashkt me
xhenialitet n lidhje me proce sin ( misionin) e tij. Pr kt arsye edhe Zoti i Lartmadhruar
ka dshmuar analfabetizmin e tij. dhe vet dshmia e analfebitizmit t tij e absorbon
mendimin se ai nuk ka qen analfabet dhe se ka pasur ndonj epitet prej epiteteve njerzore.
Allahu ka dashur t jet ashtu,pra nuk i ka lejuar epitet prej epiteteve njerzore,por do gj
q ka poseduar ai nuk ka qen prej epiteteve njerzor por epitet qiellor.
Q do t thot Ai,Allahu sht i Cili e ngriti shtjen dhe epitetin e tij shkencor. sht e
vrtet se njerzit kur t dgjojn fjaln analfabet e marrin si mangsi ,por e vrteta nuk
sht ashtu. Analfabetizmi n mua nuk nnkupton mangsin time, ndrsa analfabetizmi n
Muhamedin s.a.v.s nnkupton prsosmri. Sepse do gj i ka ardhur prej Zotit t vet.
Ndrsa nse e them kt (xhenialitet) e kam zhvlersuar vlern e burimit.
E pas ksaj ka thn: Ka popull analfabet sepse populli sht ai i cili e bart mesazhin , e
bart sistemin legjislativ ,e pastaj e kshillon botn ,e bota (popujt tjer) mahniten me fjal
tjera. Kjo nuk sht shkall e civilizimit ,sepse populli analfabet nuk ka t bj me kt. E
kur t behet pyetja :Prej nga ka ardhur e gjith kjo. Ne prgjigjemi:prej qiellit/.Por po t
kishte qen n pyetje nj epok e civilizimit ,kjo do t'i kishte ndodh n epokn e civilizimit
Persian ,apo Ramah . Ne do t kishim thn :Epok e civilizimit sikurse epokat tjera
civilizuese. Mirpo kjo ka ndodh n vendet arabe me popullin analfabet. Pr kt arsye
edhe Zoti i Lartmadhruar ka thn:Thuaj :PO t kishte dashur Allahu nuk
do t' kisha lexuar juve dhe nuk do ta kisha pranuar (msuar) e prcjell juve. Sepse ve kam
jetuar tr kt jetn n mesin e juve m par. A nuk po logjikoni?
JUNUS 16

Prpos ksaj ,kush do t arrinte xhenialitetin tek pas viteve t katrdhj eta, ndrsa ne e dim
se xhenialiteti te njeriu paraqitet n vitet e njzeta e tridhj eta. A sht e mundur q dikush
ta ket n vete xhenialitetin e ta paraqes vetm pas viteve t katrdhjeta. Thon: Jo. E ka
pasur t lindur xhenialitetin por ka prit ti paraqet pasi ti arrij pjekurin pas viteve katrdhj
eta. Ne kundrprgjigjemi:Po kush mund t dij se un do t jetoj derisa t m paraqitet
kurse njerzit pr dit vdesin .Ky vdes n kaq vjet e ai n aq vjet.
Kush i garanton atij se do ti arrij t katrdhjetat e pastaj ti paraqitet xhenialiteti. Pra
xhenialiteti njerzor sht e mundur pr njeriun. Por bhet pyetja pse? Sepse te ai do t ken
ndikim rrethanat dhe njerzit prreth tij,e pastaj ai ndikon te t tjert. Kshtu thnia e
Akadit pr sahabet sht n rregull ,ndrsa pr t Drguarin e Allahut s.a.v.s nuk sht n
rregull sepse arsimimi shkencor i tij nuk sht prej njeriut por prej lart,pra prej Zotit.
N MES T SHPIRTIT DHE TRUPIT
Qenia njerzore prbhet prej dy komponentave, atij shpirtror dhe trupor. Elementet
kimike n trupin e njeriut reflektohen vetm ather kur shpirti sht n te,q n astin kur
ndahet prej tij aktiviteti i tij paralizohet n trsi.
T fjeturit nuk i shkruhen mkatet deri sa t zgjohet,sepse shpirti n at ast sht i ndam
prej trupit, dhe konsiderohet sikurse mos me pas qen fare. A mendimi me thn se: Shpirti
dhe trupi s bashku kan prgjegjsi t plot pr mkat si prgjegjsi e tyre ndaj
dgjueshmris s krijuesit t Lartmadhruar. ka mendoni n lidhje me kt:
Prgjigjja: Imami i nderuar Shejh SHaraviju thot: Materia e tr ekzistencs sht materie
e vullnetit , tesbihut dhe adhurimit .Pr kt arsye q n momentin kur t mungon dshira e
dshiruesit nga materia, ather materia kthehet n natyrshmrin e saj.
At dit kur kundr tyre do t dshmojn gjuht e tyre ,duart e tyre dhe kmbt e
tyre pr at q kan vepruar.
ENNUR 24
Sepse ather nuk do t ket askush pushtet mbi ta ,por pushtet mbi te ka Allahu ndrsa m
hert ti ke pas pushtet mbi pjest e tua ,dhe pjest e trupit nuk munden me t kundrshtuar,
sepse ke pushtet t drejtprdrejt mbi ta,ndrsa n ditn e kijametit nuk do t kesh pushtet
mbi pjest e trupit ,pr kt arsye edhe dshmojn kundr teje.
Materia e trupit t pabesimtarit sht e gjykuar me madhruar Allahun, sepse dshira e
pabesimtarit nuk ka ndikim n te ,por edhe pse ai nuk e madhron e madhron materia e tij.
Reflektimi i dshirs pabesimtarit sht pabesimi i tij,mirpo materia e tij i nnshtrohet dhe
madhron Zotin e Lartmadhruar.
Mos thuaj shpirtror dhe materiale. Kjo thnie e cekt siprfaqsore ,e nuk sht term
shkencor. Gjrat pr nga natyrshmria e ekzistimit t tyre jan adhuruese dhe madhruese te
Allahu. Pr kt arsye as mos cilso vetm materien,mos e cilso vetm shpirti,por bhet
fjal pr ,,NEFSIN" e kuptimi i ,,NEFSIT" sht se shpirti sht i ngritur pr materien e
pastaj vjen vullneti dhe shtjet tjera ,e tek pastaj ndodhin rregullimet.
MOS TA KTHEFT ALLAHU T HUMBURN
Pyetje: Kur nj njeri ka shkuar ne xhami dhe e ka krkuar nj send t humbur i Drguari i
Allahut s.a.v.s. i ka thn ,,Mos ta ktheft Allahu''.Pse i ka thn kshtu?
Shejh Sharavij prgjigjet: Sepse xhamia sht nj vend ku njeriu(vizitori) duhet t dij se
nuk duhet ti shkoj mendja askund tjetr pos q ai sht drejtprsdrejti me Allahun e
Lartmadhruar.

Pasi xhamia sht destinuar pr kt adhurim,ather kjo nnkupton se n t nuk ka ka t
zhvillohet ndonj aktivitet tjetr t jets,pse namazi sht adhurim. Vrtet xhamia sht
vendi t cilin robi e ka emruar pr Allahun dhe do akt tjetr t ciln e kryejn njerzit n
shtpin e Allahut ,patjetr duhet t jet gjykuar q ajo kontrat me dshtuar.
Pr kt arsye besimtari q n momentin kur hyn n xhami le ta bj nijet se sht duke b
itikaf se do t qndroj n xhami ,sepse njeriu nse flet pr shtje e cila nuk ka t bj me
Allahun le ta dij se ai pr at shtje nuk do t ket sukses. Disa njerz e kan b tradit q
n xhami ti bjn takimet e kontratave n shitblerje ,apo takime pr interesa t
dynjas,ndrsa ata harrojn se xhamia e ka rolin vetm pr ibadet dhe prfitim t dituris
,por ata duhet ta din se do kontrat apo do aktivitet prej aktiviteteve t ksaj bote i cili
zhvillohet apo kontraktohet sht e pabereqetshme.
Pyetje: Cila sht arsyeja e mekruhit t tregtis n xhami?
Imami i nderuar prgjigjet: Sepse kur shtjet (interesat) e dynjas hyn te njeriu ,fillojn
grindjet,kacafytjet e mospajtimet engriten zrat etj. etj. gj q ndikon q do njeri t ndiej
veten t nnmuar e t turpruar ashtu me taku Allahun dhe me qndruar para tij. Imami i
mirnjohur pastaj thot:N xhami takimi i vllezrve besimtar duhet t jet takim i afrimit
dhe dashuris mes vete e jo takim i konfliktit.
N xhami takimi me Allahun duhet te prodhoj qetsi t zemrs e jo me qen qndrim pr
prfitim t dynjas ,sepse aty jemi n pranin e Bamirsit t Prgjithshm.
ka mendon pr prcaktim t gjithhershm n nj vend t xhamis , pse Allahu e ka ndalu
at.
Prgjigjja: Disa njerz shkojn n xhami dhe ulen gjithmon n nj vend ,ndrsa ata
harrojn se Pejgamberi s.a.v.s e ka ndalu q gjithmon me u ul n nj vend .E kjo do t
thot se kjo sht haram duke shkelur npr krah t xhematit pr t arritur t vendi i
caktuar i tij.
A sht e vrtet se rreshti i par ka vler m t madhe se rreshti i dyt ,dhe rreshtave
tjer?
Prgjigjja:do vendqndrim (radhitje) n xhami konsiderohet ,ajo renditje e cila sht m
hert se thirrja e Allahut disa mendojn se rreshti i par ka shprblim m t madh se rreshti
i fundit,jo kjo nuk sht e vrtet , sepse sht e palogjikshme q njeriu me ardhur pas
thirrjes s ezanit t shkeli xhematin ti ngushtoj ato pr me arritur te rreshti i par ,rreshtat
dhe renditjen e bn Allahu e jo ne.
Njeriu duhet ta pyes veten e tij ,si t hyj n shtpin e Zotit tim kshtu duke shkel mbi
supet e tjerve. Besimtari duhet q t ulet n do vend t xhamis pa ngushtuar asknd ,
sepse qllimi i hyrjes n xhami sht q ta heq egoizmin prej vetes s tij dhe prfitimit t
ksaj bote ,dhe plotsisht ta prfitoj dashurin e Allahut ,dhe se hyrja dhe qndrimi n
xhami sht prforcim i imanit , pastrim dhe shklqim i shpirtit me rreze t reja drite..Po
edhe nse sht e vrtet teksti,pra alegoria e vrtet ne prap themi: Baterit e zemrs
mbushen me dritn , shklqimin dhe prezencn para t gjithmshirshmit dhe n moment
kur ti mbush baterit e tij me dritn e t Gjithmshirshmi, njeriu duhet t dal prej xhamie
pr me vazhduar jetn dhe aktivitetin e tij ,pasi q n xhami ka prforcuar imanin
, devotshmrin mirsin dhe knaqsin e t Gjithmshirshmit.
DHJET DITT E FUNDIT T RAMAZANIT
Cila sht urtsia (arsyeja) e qndrimit t dhjet ditve t ramazanit n xhami( i cili sht
sunet)
Prgjigjja: Qllimi sht ngritja dhe lartsimi i ngarkimit me obligime me qllime q

muslimani t pastrohet plotsisht sepse n rend t par vet agjrimi,sht ushtrim dhe
trajnimi i njeriut pr me ia ndalu vets sendet e lejuara ,dhe itikafi me dhjet ditt e fundit
t Ramazanit sht sunet ,po ashtu muslimani ka t drejt t qndroj n xhami ose n
shtpi .E kur njeriu zgjedh q t largohet prej vendit dhe familjes s tij,kjo nga arsyeja q
njeriu ti ndaj disa dit vetm pr Allahun, me shkuar dhe me qndruar n xhami dhjet dit
dhe t pastrohet e t ndriohet me dritn e cila deprton thell pasi njeriu ve e ka ln
familjen e tij,pasurin e tij,e n at trajnim apo ushtrim sht udhtimi tjetr pra ,plotsimi i
ruknit t pest t Islamit , haxhi. Sepse n at dit udhtimi i njeriu len familjen e
tij,vendin e tij ,pasurin e tij dhe synon shtpin e Allahut.
Kshtu ietikafi bhet ushtrim i devotshmris dhe prgatitje pr t shkuar n Qabe ,n t
ciln do musliman shkon me zemr dhe e forcon bindjen n zemrn e tij ,ashtu fort
sikurse sht duke e pa drejtprsdrejti.
GJRAT E NNSHTRUARA PR NJERIUN
Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe ne e kemi krijuar njeriun dhe ia kemi b shtroj (n
shrbim t tij) ka n tok e n ne det. Po ashtu ka thn:,,Ka krijuar ka ka gjithka n tok
pr t gjith juve"Njeriu n kt gjithsi sht epiqendra , Zoti i Lartmadhruar ia ka
nnshtruar ka ka n tok e ka ka n det ku Zoti i Lartmadhruar thot: Ai sht i cili ka
br tokn shtroj t dobishme dhe t prshtatshme andaj ecni npr te dhe ushqehuni prej
furnizimeve t saj" N thnien e Zotit t Lartmadhruar ,,pr ju" dhe thnies ,,t
prshtatshme" tregohet qart se sa jan t nnshtruara krijesat prej Allahut pr krijesn
njeri. Parashtrohet pyetja: Pse Allahu i Lartmadhruar t gjitha kto shtje i ka nnshtruar
pr njeriun?
Shejh Sharaviju prgjigjet: Vrejm se Zoti i Lartmadhruar ka thn,,ka krijuar pr ju"
pra t gjith njerzit e jo vetm pr besimtart. N hadith kudsij Zoti i Lartmadhruar
thot:,,O biri i Ademit ,sendet i kam krijuar pr ty,ndrsa ty t kam krijuar pr Mu, mos e
lodh veten n ato ka jan pr ty por angazhohu pr at pr ka je ti. Ky hadith Kudsij na
shtyn t pyesim : A mundet fuqia dhe aftsia ime ti shtyj kto krijesa t m shrbejn mua.
Un nuk kam mundsi t mbizotroj diellin, hnn,ajrin,ujin , mirpo ato m shrbejn mua
pa e prdor fuqin ime mbi ta. Duhet ta analizoj kt ather,pr ka sht krijuar njeriu?
Zoti i Lartmadhruar thot:,,Njerzit dhe xhint i kam krijuar vetm e vetm me m
adhuruar"
Zoti i Lartmadhruar e ka krijuar njeriun pr me tregu dhe sqaruar se ai e nnshtron t
fuqishmin pr m t dobtin. Nuk ia ka nnshtruar njeriut vetm shtjet t cilat ka mundsi
ti mbizotroj por edhe shtjet t cilat nuk ka mundsi ti mbizotroj. Kshtu shohim se t
gjitha fenomenet natyrore nuk kan t drejt lirie pr t m shrbyer , por ato jan t
nnshtruara pr t na shrbyer dhe nuk mundet as dielli ,as ajri e as uji me m refuzuar pr
me m shrbyer , sepse ekzistenca e tyre sht parapa pr t qen ashtu.
Zoti i Lartmadhruar i ka b kto sende n shrbim tonin pr tu pa fuqia e nnshtrimit t
atyre sendeve ndaj neve dhe pr tu pa sundimi absolut i Zotit t Lartmadhruar ndaj
krijesave t Tij pr ta nnshtruar t fuqishmin ndaj t dobtit dhe askush nuk mund t
ndryshoj dika n kt,pastaj njeriut i thot:Ty ti kam nnshtruar t gjitha n kto shtje
,dhe t gjitha jan n shrbim tndin ,ndrsa ti duhet t m dgjosh pr shkak t dashuris
tnde ndaj Meje,ndrsa krijesat tjera jan t nnshtruara pa vullnetin dhe pa dshirn e tyre.
Mirpo un ty n disa shtje t kam dhn t drejt zgjedhje .Nse do m beson dhe m
prgjigjesh ,e nse do mund t mos m prgjigjesh. Ather Allahu krkon nga ne ta duam
At me dshir prderisa ne kemi mundsi ta duam ose jo. Pse ka dallim t madh n mes t

nnshtrimit ,imponimit detyrimit dhe dashuris.
Pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar n hadith Kudsij thot:,,O bir i Ademit un t dua,e
detyr e jotja sht q t m duash"Kjo sht shkalla m e lart e edukats dhe moralit t
njeriut.
BOTA E VSHTRSIVE
Pyetje:Zoti i Lartmadhruar thot:
Vrtet Ne e krijuam njeriun (t jetoj) n vshtirsi t njpasnjshme. (El-Beled, 4)
O njeri, vrtet ti prpiqesh me nj prpjekje t madhe q qon te Zoti yt, e at
(prpjekie) do ta gjesh. (El-Inshikak, 6)
Prgjigjja: Shejh Sharaviju thot: Kjo sht kshtu vetm pr ata q nuk besojn ndrsa ata
t cilt e pranojn kt me iman (besim) n Krijuesin e ksaj bote dhe te tij jo. T
ekzistuarit e lodhj eve ,mundimeve dhe vshtirsive sht pr at i cili nuk beson n Zotin
dhe njherit sht argument pr besimin n Zotin dhe vrtetsin e programit t Allahut. ne
i prgjigjemi pyetsit: Allahu nuk e ka b kt bot ,bot t vshtirsive , lodhjeve dhe
dhembjeve ,por kjo sht e till pr ata t cilt largohen nga programi i Allahut. Pr kt
arsye ne shohim se besimtart jan m t lumturit dhe m t knaqurit n do gj ka iu sht
caktuar prej Allahut..Kjo nse ti ke pr qllim lodhjen e zemrs ,ndrsa nse e ke pr qllim
angazhimin pr jet dhe lodhja pr ekzistenc ,kjo sht nj shtje tjetr. Sepse krkohet q
njeriu t jet refleksiv me ekzistencn ,nse ai dshiron t zhvillohet. Allahu ka krijuar ujin
,mirpo un n vend se t shkoj te burimi t pij uj e atje t mbushi bidonat pr do dit
dhe ti plotsoj nevojat e mia ,e mbushi nj rezervuar t madh e pastaj e prcjelli deri aty me
gypa e prej aty e afroj brenda n shtpi ,dhe kam uj vazhdimisht e kjo sht komoditet t
ciln e dshiron njeriu,mirpo pr t arritur deri aty nevojitet lodhje dhe angazhim .Mirpo
prpos ksaj ka lodhje dhe angazhim t llojit tjetr e cila mundon e ajo sht mundimi i
zemrs dhe brengosja .Pr kt Kur'ani fisnik thot:Dhe kush prej juve vjen te un i
udhzuar e kush pason udhzimin ,pr ta nuk ka brengosje e frig dhe ata nuk
pikllohen"N ajetin tjetr thot:"Dhe kush pason

udhzimin tim nuk do t humb dhe nuk do t jet i lodhur e kryene. Dhe kush ia kthen
shpinn librit (kshillave) tim ai do t jetoj jet t vshtir
Pyetsi thot:Vrtet kjo jet sht krijuar pr lodhje e vshtirsi . ne i themi:Kjo bot sht
kshtu pr ata t cilt ia kthejn shpinn librit t Allahut .Kjo sht kshtu se i paraqitet
mundimi dhe lodhja dhe mundimi ,ndrsa sa i prket besimtarit kur ti paraqitet lodhja ai e di
dhe beson se ajo shtje jasht shtjeve dhe dshirave t tij ai shprblehet pr durimin q
bn dhe praj atij...
DALLIMI MES PROGRAMIT DHE PROGRAMIT
A ka dallim n mes t maksims ,,Kur'ani program" dhe maksims tjetr,,Kitabi program?
-Imami i nderuar Sharaviju thot: Kush thot Kurani ka zbritur si libr PROGRAM kjo do
t thot se ai program sht i vetmi dhe nuk ka tjetr program dhe nuk tjetr program pos
tij. Ndrsa ,,Libri program" e lejon q prpos tij me pas program tjetr.
Prderisa Kur;ani n t cilin besojm i ka dhn t drejt Pejgamberit s.a.v.s. pr ankes,pra
pr me ligjsuar dika, kjo do t thot se sht ligjsuar n Kur'an. Zoti i Lartmadhruar
thot:ka ju jep (dispozit)i drguari pranojeni si vendim e ka ju ndalon ai juve ju
largohuni dhe pranojeni si ndales".
EL HASHR
7
Kjo dshmon se ka dispozita t veanta .Po ashtu edhe ajeti Kur'anor ku Zoti i
Lartmadhruar thot:
,,Por jo, pr Zotin tnd!Ata nuk besojn , prderisa t t bjn ty (Muhamed) gjykues pr t
gjitha mosmarrveshjet mes tyre ,dhe prderisa nuk mbetet n veten e tyre (mesin e tyre)
asnj pik kundrshtim ndaj vendimeve tua ,dhe prderisa ti pranojn plotsisht (ato
vendime) t nnshtruara.
EN-NISA 65
Kjo sepse i drguari i Allahut ,ka ka vendim t Allahut n Kur'an e zbaton dhe e vepron ,e
ka ka n Kur'an ather merr vendim si i autorizuar prej Allahut.(Kur'anit). Pra ka vendos
i Drguari i Allahut s.a.v.s. edhe pse nuk sht me tekst t qart ai vendos si i autorizuar
prej tekstit t qart t Kur'anit.
ABIDT DHE UBADT (ROBRIT DHE T ROBRUARIT)
Pyetje: A ka dalim n mes t fjals ,t gjith ne jemi Abidullah dhe fjals t gjith ne jemi
Ibadullah" Prgjigjja:Imami i njohur thot: Kur njeriu nuk mkaton edhe pse ka mundsi
ather kjo do t thot sakrifikim pr Allah. Ne q t gjith jemi Abidullah dhe nuk jemi
Ibadullah.Ibad jan ata, t cilt nuk kan por n trsi jan t nnshtruara zotit t tyre t
Lartmadhruar . Besimtari thot: Zoti im m ke dhn vullnet dhe liri t plot ,por krkesat
tua do t jen m t larta sa vullneti im. Ndrsa n ditn e kijametit hiqet e drejta e vullnetit
dhe liris dhe t gjith bhemi ABIDUHU ,,Dhe do gj ka ka n qiej dhe n tok patjetr
do t jen pran t Gjithmshirshmit ABDA. Ne i kemi numruar, i kemi llogarit ve e
ve nj nga nj"Prderisa m hert ata kan pasur vullnet dhe liri n vetvete ,pr kt arsye
ne n tok kemi sundim mbi veten ton,mirpo n ahiret Zoti i Lartmadhruar thot:,,I Kujt
sht sundimi sot"saq edhe trupat ton nuk na dgjojn neve .ktu ,n kt bot trupat ton
na nnshtrohen neve dhe dshirs son,kmbt shkojn ku
dshiroj,duart prekin ka t dshiroj un,dhe e prekin k dshiroj un. Ofendoj ,shaj flas ka
dshiroj dhe gjuha nuk m kundrshton. Ndrsa n botn tjetr ato m kundrshtojn dhe
dshmojn kundr meje,kundr kohs n t ciln kam pasur liri dhe sundim mbi ta , mirpo

atje ka marr fund ata jan liruar n trsi nga zotrimi im mbi ta.
VETM PR MESHKUJT
Pyetje:Pse Allahu i Lartmadhruar u ka premtuar vetm meshkujve hyrit e xhenetit e nuk u
ka premtuar grave?
Prgjigjja: Imami i mirnjohur thot:Zoti i Lartmadhruar i ka parapa t mirat e xhenetit n
harmoni me at ka do zemra e shndosh dhe e drejt. femra pr nga natyrshmria e saj e
shndosh nuk dshiron t ket m shum se nj burr ,sa q edhe grave t cilave u vdesin
burrat , refuzojn t martohen pas vdekjes se burrave t tyre,edhe pse e drejt e tyre sht
dhe e kan t lejuar martesn. Ajo e konsideron si ndershmri e saj q mos ket m shum
se nj burr. Ndrsa burrri dhe personalitet i burrit sht t ket m shum se nj grua .E i
ka dhn burrit at ka e vrteton burrrin e tij , ndrsa i ka dhn gruas ndershmrin
pastrtin dhe krenarin. ndoshta femra mund t mendoj se burrit i ka dhn m shum se
asaj ,por ne themi:Edhe n kt bot burrit iu sht dhn t drejt t martohet me m
shum se nj grua,ndrsa femrs jo. N xhenet gruaja nuk do t ndahet nga burri i saj,sepse
n xhenet nuk shkojm me natyrshmrin ton ,por ndryshon paralelizmi ,pra natyrshmria
.Zoti i Lartmadhruar thot: ,,Dhe ne do t heqim nga gjokset e tyre do pik hidhrimi dhe
inati "Sadakallahu adhijm.
PRSRITJA E UMRES DHE E HAXHIT
Shkuarja n haxh m shum se nj her e cila shkakton turm t madhe dhe prsritja e
umres m shum se nj her jan mekruh. Dhe a sht e vrtet se dhnia sadak e
shpenzimit t haxhit ka m shum shprblim te Allahu?
Prgjigjja:Argumenti m i madh n lidhje me gabimin n kt mendim sht se shumica e
Haxhilerve jan pr s dyti e pr s treti,thuaja se haxhi vullnetar nafile nuk mund t'i
imponohet q n vend t atij veprimi vullnetar ndonj pun vullnetare tjetr....kshtu ai
vepron ka t do ,ka ia do shpirti dhe nuk ka dika m t vle fshme se ai veprim. Ndrsa s i
prket t prsriturit t umres kjo sht n rregull ,sepse Zoti i Lartmadhruar ka
thn:,,Dhe kush e bn(umren)vullnetarisht (shum her) sht e dobishme pr t.
Disa thon:Nuk lejohet q t bhen m shum se nje UMRE n nj vit sepse umreja nuk
sht si haxhi sepse nuk lejohet t prsritet ajo ka n nivel m t ult se ajo ka sht n
nivel m t lart,pasi q nuk e prsriti kryesoren(haxhin) n t njjtin vit. ne prgjigjemi
atyre se haxh sht i caktuar dhe prkufizuar n koh e pasi q sht puna kshtu nuk mund
t prsritet n ndonj koh tjetr , p.sh. Nuk mund t them se do ta kryej haxhin n muajin
sheval apo muajin safer, sepse haxhi e ka kohn dhe nuk lejohet n ndonj

koh tjetr,ndrsa umreja nuk sht e prkufizuar n koh ,dhe mund ta kryej n do koh ,
dhe n do koh q m jepet rasti e prsris haxhin dhe do gj sht n rregull.
DHUNTI SPECIFIKE DHE ANGAZHIMI PR DHUNTI
Shumica e njerzve t rndomt flasin pr dshirn e tyre q t jen evlija, t cilve Allahu
u shpalos fshehtsin e Tij, e tu lajmrojn njerzve ka ka me ndodh n t ardhmen, ka
fshehte n t ardhmen, ata cilsohen evlija t Allahut. ka mendon Shejh Sharaviju pr
kt.
-Cilt jan evlijat e Allahut?
Prgjigjja: Imami thot:Allahu kur ta cakton q nj njeri me qen evlija ose i jep urtsi
(fuqi) t drejtprdrejt ,ose mundsi q ai ta arrij me angazhim. Allahun nuk mund ta
detyroj fardo shkaku ,dhe te ai nuk mund t arrij askush pos ai i cili sht i dgjueshm
ndaj tij .ka njerz t cilt e arrijn kerametin e Allahut duke qen t dgjueshm ndaj Tij.
Ka njerz t cilt me kerametin e Allahut arrijn shkalln e dgjueshmris ndaj Tij .Pra i
pari n rend t par e dgjon Allahun,e pr at arsye Allahu e ngrit n nivelin e kerametit
.E te i dyti n rend t par Allahu e cakton n nivelin e kerametit e pastaj ai bhet i
dgjueshm bdaj Zotit.
Po t ishte q t gjith shtjet t ishin t varura prej shkaqeve t tyre dhe t gjitha shtjet
do t shkonin vetm n baz t shkaqeve t tyre. Ather njeriu do ta humbte shpresn n
mshirn e Allahut ,dhe Allahu fuqin e Tij do ta aktivizonte vetm menjher. Mirpo
Allahu e ka prdor fuqin e Tij absolute sepse Ai vepron ka t doj. Zoti i Lartmadhruar
thot: Ata t ...Padyshim se ata pr t cilt ka parapri mirsia nga Ne ,do t jen t larguar
larg prej andej (xhehenemi). Po ashtu Zoti i Lartmadhruar ka thn: ,,Ata t cilt
angazhohen pr Ne do ti orientojm n rrugn Ton"Asgj nuk mund ta detyroj fuqin e
Allahut t Lartmadhruar .M t afrtit te Allahu jan ata t cilt me mundimet ,angazhimet
dhe aktivitetet e tyre m t mdha arrijn n afrsi t Allahut .Sepse ato debatojn,ligjrojn
me diturin e tyre ,argumentojn dhe shihen se jan lart e pastaj pr shkak t dituris dhe
angazhimit t tyre ballafaqohen me sfida t mdha. Ne e dim se kur Omeri r.a. u ndal ka
b lutje pr shi ,dhe nuk ka ra shi. Duke u kthyer e gjen nj rob plak i cili lutet vetm pr
uj,Omeri pastaj ka shkuar te farktari (zotria i tij) dhe i ka krkuar robr me ble .Mirpo
farktari mendon se Omeri dshiron me ble rob t fuqishm dhe rob t kategoris s par i
thot:O emir i besimtarve ,un nuk kam robr ,gjithka kam sht vetm nj,dhe ia sjell
,kur e sheh se ishte ai Omeri i thot:Ky sht t cilin dua ta blej. Ai rob e sheh dhe
lutet:,,O Zoti im ashtu siq e ke b t shihem para njerzve m merr pa u sprovuar fare ,dhe
n at qast vdes.
Pastaj Imami i mirnjohur thot:T fshehurit e sekretit sht dhunti e madhe t ciln na ka
dhuruar Allahu neve ,ndrsa shpalosja apo zbulimi i atij sekreti sht humbja e asaj dhuntie.
ti lm shtjet si jan,le t jetojm t izoluar pr shkak t butsis me t ciln Allahu
dshiron q t na dhuroj mirsi. Prpos ksaj ,ktu sht nj shtje e rndsishme .PO
nse e di t fshehtn ,a mundem me pengu mos me ndodh, natyrisht se jo. Ather pse tr
kjo zhurm,ky mundim i cili m mundon mu. pr kt arsye njeriu shtjet duhet lr
Allahut , prderisa aty nuk mund t ket qasje. Allahu i ka krijuar kto shtje q t shtoj
qetsi ,dhe t na mbjell bindje, e jo pr t na prar n mendime e me i lodh mendjet
tona.
SHARAVIJU DHE EDUKIMI

Pyetje :Zoti i Lartmadhruar thot:Dhe i shron zemrat e popullit besimtar. Po ashtu
Pyetje:ka do t thot fjala edukim?
Prgjigjja: Edukim do te thot se ta prforcojm besimin n Allahun ,dhe po ashtu ka
kuptimin q i edukuari t arrij n shkalln e prsosmris e cila ju ka ofruar atij. -Cili sht
burimi i edukimit n Islam?
Edukata Islame burimin e ka n planprogramin e Allahut. Kur edukata Islame t vendos
programin n t vrtet ai ka vendos program pr Allahun i cili e ka krijuar njeriun ,Krijuesi
i cili e ka krijuar njeriun dhe gjithsin i cili i di m s miri rregullat dhe ligjet qe i
nevojiten Atij
Pyetje:Cila sht teoria Islame n edukimin fizik?
Islami e parasheh rolin edukativ n at duke zgjedh llojin mashkullor dhe femror q ato
t takohen n nj pik e cila u sjell atyre pasardhs. teoria Islame n edukim bazohet n
barazimin thelbsor t t dy gjinive. E barazim n esenc kemi pr qllim barazimin psiqik ,
shndetsor ,fizik dhe moral. Imami i mirnjohur thot:Islami kt shtje e parashtron para
se t lind fmija apo para se t fillon edukimi i fmijs sepse Islami dshiron q ti siguroj
fmijs ambient t prshtatshm n vendin ku fillojn qelizat e para t tij. Prpos ksaj n
kt koh i sht dhn e drejta e trashgimis varsisht prej gjinis po ashtu edhe prej llojit
familjar(prindor) sepse aty fillojn cilsit t cilat cilsi do t jen baz pr edukimin e
mtutjeshm.
Pyetje:Cila martes sht harmonike ,me t afrmit apo me t largtit?
Imam Sharaviju tregon se Islami insiston n martesn e qifteve q t jen sa ma t largt
,q t mos lind dhe zhvillohet fmija i dobt dhe me t meta. Pastaj Imami n lidhje me kt
thot:Kur Kur'ani dha sunetin na orienton n kt parim ,ai e ka vrejtur pikn e par t
edukimit q fmija t rritet me dhuntit e Allahut , fmij i fuqishm me t gjitha cilsit
pozitive sepse nuk mund t tubohen cilsit pozitive prej nj fare apo nj lloji
(farefisnor).Imami potencon t drejtn e fmijs q atij ti epet qumsht prej nns dy vite t
plota ,e pasi q familja ta kalon fazn e gjirit e fillon n fazn e prkujdesjes. I epet
prkujdesje e fmijs e atij i cili sht i prshtatshm pr organizmin e tij.
E kjo e drejt sht e nns .Kt Imami e arsyeton me thnien e tij ,,Sepse fmija n vegjli
nuk ka nevoj pr njeri tepr t menur ,por ka nevoj pr butsi , ledhatim e ngrohtsi t
cilat veori i ka natyrshmria e nns.
Pyetje:Cilat jan shkaqet e rregullimit psikik te fmijt t cilat jan rregullime t shumta?
Prgjigjja: Imami i nderuar prgjigjet:Prej shkaqeve kryesore t presionit psikik te edukimi i
fmijve ,sht dallimi n mes tij. Kur njrit i epet m shum e tjetrit m pak , njrit i
kushtohet prkujdesje m e madhe e tjetrit jo ku n ato momente fmija ndien se nuk sht
njeri i barabart me t tjert. PO ashtu shkak tjetr sht se njeriu gjithmon krkon shum e
m shum .Zoti i Lartmadhruar thot pr vllezrit e Jusufut, Dhe kur than: Jusufi dhe
vllai i tij jan m t dashur se ne ta baba i yn ndrsa ne jemi shum . Nuk ka dyshim se
baba yn sht n humbje t qart"
JUSUF 8
Pyetje:Cili sht fryti i dituris?
imami i mirnjohur thot:Fryt i dituris sht t praktikuarit tij. Patjetr dituria ne teori
duhet t kaloj n praktik.
DHE I SHRON ZEMRAT E BESIMTARVE

thot:Dhe shrim pr at ka ka n zemra. A sht pr qllim shrim abstrakt apo shrim
konkret pra t pjesve t trupit?
Prgjigjja:N lidhje me kt Imami thot:Mos e ngushto t zgjeruarn. Organizmi i njeriut
ende sht i panjohur ,nuk dihet prpos organet e jashtme t cilat shihen p.sh. sistemi i
tajitjes ose sistemi i trurit apo urinor, apo gjinekologji. Pastaj shohim se pr do dit
zbulohet dika e re. Ndoshta nj pilul e vogl (e dehjes) vetm pse deprton n tru e
bllokon tr trurin dhe ende pr te nuk dihet asgj. Secili sistem organik e luan rolin e tij
dhe prderisa sa sistemi sht i balancuar,pra n mes t lirimit dhe shtrngimit,pra
shtrngohet m shum se sa sht prcaktuar apo lirohet m shum se sa ka rolin e tij. Zoti i
Lartmadhruar na sjell nj shembull: Q t mos dshproheni pr at q nuk keni arritur ,as
t mos krenoheni pr at q u ka dhn''Pra prmbajuni mesatares. Njeriu i cili n rastet e
gzimit apo t pikllimit vetprmbahet organi i tij sht i shndosh dhe stabil i drejt dhe
i qndrueshm dhe veprimet t cilat paraqiten i prjeton me lehtsi.
Shrimi ka ka n zemrat prfshin t gjitha llojet e smundjeve pa marr parasysh a jan
psikike a shpirtrore apo fizike, pra siq e quajm ne smundje psikike apo shpirtrore q do
t thot do lloj smundje e cila paraqitet n nj organ prej organeve fizike e q ne ende nuk
kemi zbuluar e quajm smundje shpirtrore,e kur t'ia zbulojm bazn ather ajo smundje
e merr titullin n baz t bazs , pra smundje organike.
Pyetje:ka nnkuptohet me fjaln ,,shrim dhe a ka shrim me fjal?
N nj rast Raziu e ka quajtur me fjale pyetsin dhe ai sht hidhruar pr s teprmi , sht
dridh dhe n fundi bie t fikt .Pastaj Raziu i thot t kemi hidhruar me fjal!! Ai i cili
smurt me fjal ai edhe shron me fjal. Shrim nnkupton rikthyerja e organit t njeriut n
gjendje normale dhe stabile , pra n balancim. do trazir n sistemin e tij gjendet n moral
dhe karakter. Njeriu normal t gjitha sistemet e trupit i ka standart dhe t balancuara.
Pyetje :A mundet q njeriu t jetoj pa frik pa pikllim dhe pa smundje?
Prgjigjja: Nse njeriu ka iman(besim) nuk mund ta dmtoj asgj prpos nga jasht prej
veprimit t jashtm si thyerja e dors prej dikujt tjetr e t ngjashme. Mirpo edhe kjo sht
si rezultat i mosqndrimit t organeve n gjendje normale dhe sistemit t tij sipas
planprogramit t Allahut
O JU T CILT BESUAT
Pyetje:Zoti i Lartmadhruar ka thn:O ju t cilt keni besuar kini kujdes.
Po ashtu ka thn:O ju t cilt keni besuar mbrojeni veten tuaj dhe familjen tuaj prej zjarrit
,ku lnd djegse n t jan njerzit dhe gurt"
Po ashtu ka thn:O ju t cilt keni besuar , mos tju shkatrroj pasuria juaj dhe fmijt tuaj
duke mos kujtuar Allahun"
Po ashtu ka thn:O ju t cilt keni besuar,ka prej bashkshortve tuaja dhe fmijve tuaj t
cilt jan armiqt tuaj ,andaj keni kujdes dhe ruajuni prej tyre"
Po ashtu ka thn:O ju t cilt keni besuar pendohuni te Allahu me pendim t pastr dhe t
sinqert. N kt ajet dhe ajete tjera Zoti i Lartmadhruar iu drejtohet besimtarve mirpo
n ajetet tjera thot:
,,O ju njerz, frikojuni Zotit tuaj,nuk ka dyshim se tronditja e astit t kijametit sht shtje
shum e madhe. Ktu iu sht drejtuar njerzve n prgjithsi ,si individ por edhe si
besimtar. Pse ndonjher iu drejtohet vetm besimtarve e ndonjher njerzve?
Prgjigjja:Baz e praktikimit t programit t Allahut sht Imani(besimi) .Pr kt arsye kur
Allahu i drejtohet robrve t tij n praktikimin e programit t Tij gjithmon thot: ,,o

ju t cilt keni besuar"e kjo form prsritet n shum ajete. parashtrohet pyetja:Pse? Sepse
baz e praktikimit t programit t Allahut sht besimi n Allahun,pejgambert e Tij,
melaqet e Tij, dhe shtjet e padukshme. Ky sht elsi e do gj jasht ksaj sht e
pavler nse vepron dika q ka urdhruar Allahu por ti nuk beson vepra jote sht e
pavlefshme. Allahu i Lartmadhruar ka urdhruar me iu dhn lmosh t varfrve pr t
fituar knaqsin e Allahut,dhe besim n Allahun dhe programin e Tij ,nse beson n kt
ke shprblim .Mirpo ta konsiderojm nj njeri i cili jep lmosh q t thuhet se ai sht
fisnik ,ai i tubon t varfrit u ndihmon ,i prkrah , ju jep lmosh e me at lavdrohet ,ai jep
para njerzve q ta shohin dhe le t flasin pr te t, e tjert vazhdimisht flasin pr t, mirpo
kur ndonj i varfr shkon t ai e krkon ndonj lmosh nuk i jep ai nuk i jep. Ai do
reputacion ai nuk e do knaqsin e Allahut .Ky njeri nuk shprblehet edhe pse ka b vepr
t ciln e ka krkuar Allahu i Lartmadhruar,mirpo ai ka vepruar po nuk ka besuar n
Allahun,dhe nuk e ka b pr Allah. Ai me zemr nuk beson n Allahun ,dhe tek ai nuk
zbatohet thnia e Zotit t Lartmadhruar:,,O ju q keni besuar".kshtu p.sh. nj njeri falet
para njerzve ,mirpo kur t jet i vetmuar nuk falet. A shprblehet ai pr at namaz?
,,asnjher, kurr nuk shprblehet,edhe pse ai vepron at q ka urdhruar Allahu,por sht pa
iman. Allahu i Lartmadhruar nuk ka nevoj pr ortak. Pr kt arsye do vepr e cila bhet
pr ta fituar knaqsin e e Tij e pranon ,ndrsa nse bhet pr t fituar knaqsin e
njerzve, Ai nuk ka nevoj pr at vepr,dhe nuk e pranon prej tij edhe pse sht nj pjes e
cila i knaq njerzit. Allahu i Lartmadhruar sht i pavarur nga gjith bota
PSE SHTPIA E SHENJT DHE MUAJI I SHENJT
A kan lidhje mes vete fjalt ,,Iftaram-E shenjt" n fjaln e Zotit t Lartmadhruar Shtpia
e Shenjt dhe muaji i Shenjt,apo secila ka kuptim n vete?
Prgjigjja:Imami i nderuar Shejh Muhamed Metveli Sharaviju thot:Kuptimi i fjals
,,Shtpia e Shenjt" sht sepse Allahu ka dashur q at shtpi ta bj t Shenjt,dhe ka
caktuar muajt e shenjt pr me ngop epshin e njeriut,njeriu ka epsh(zbrazti) t ciln
shejtani e ushqen vazhdimisht ,e ai ushqim pastaj ndikon me refuzuar kthimin te Allahu, dhe
bn q ti marrin t shenjta shtjet tjera. Pr kt arsye edhe shtpia e shenjt sht paqe pr
njerzimin se ndoshta shpirti i njeriut qetsohet kur t hyj n shtpin e shenjt dhe po
ashtu i ka caktuar muajt e shenjt pr t mos luftuar , ndoshta kjo do t ndikoj q njeriu t
logjikoj dhe t'i ik trazirave dhe konflikteve q shpijn deri t lufta,dhe anojn ka paqja,
kur ti shikojm t mirat e paqes. E Zoti i Lartmadhruar me mshirn e Tij ka dashur t
arrihet ky sukses duke mos lejuar ngopjen e epshit njerzor.
Pr kt arsye njeriu i cili dshiron ta ndal luftn apo armiqsin duhet t thot:kt
ndrprerje e kam b pr Zotin e Lartmadhruar dhe kshtu prfshihet me mshirn e Allahut
kur ta hap dern e pendimit q njeriu ta ruaj ujin e fytyrs s tij dhe epshit t tij dhe ta bj
nj shtje t lehte e jo t rnd. Pr kt arsye kjo dshir sht e leht pr tu penduar dhe
stimulim pr pendim. Nga ktu muajt e shenjt jan armpushim dhe ndrprerje e
operacioneve ushtarake dhe t lufts e cila pastaj shpie prfundimisht n paqe t
prgjithshme. Mirpo Allahu i Lartmadhruar nuk ka dshiruar q ti m iu nnshtruar
armikut kur ai t shpall luft dhe t sulmon ty. Allahu ka urdhruar q p.sh. gjat muajve t
shenjt ti lm armt dhe armiqt tan t vijn t na presin e t na vrasin e ne tu themi ,na
vrani sa t doni ,se ne nuk ju vrasim, sepse ne jemi n muajit e shenjt .Zoti i Lartmadhruar
ka thn:Dhe mos luftoni (vrani) n Mesxhidil haram derisa nuk ju luftojn (vrasin)juve n
te. Nse ju luftojn luftoni ata. Po ashtu ka thn:,,t pyesin pr muajt e shenjt, saktsisht

pr luftn n ta.Thuaj:Lufta n ata muaj sht mkat i
E ka regjistruar Tirmidhiu
madh,por largimi nga rruga e Allahut dhe mohimi i Tij dhe Mesxhdil Haramit ,po ashtu
dbimi i banorve t vendit t tij sht mkat edhe m i madh te Allahu. Fitneja sht mkat
m i madh se vrasja.
EL
BEKARE21 7
Nga kjo kuptohet , nse bhet luft n muajt e shenjt mos thuaj se m ke sulmuar n muajt
e shenjt ,sepse ti ke filluar armiqsin dhe m ke sulmuar. Pr kt i nderuari Shejh
Sharaviju thot:Muajt e shenjt jan koh e mbyllur pr tu zgjuar ata t cilt luftn e
konsiderojn mjet t vetm pr zgjedhjen e problemeve t tyre,por gjat ksaj kohe nuk
lufton ,e cila koh ju jep rast q n rend t par ta shijojn, ta prjetojn dhe ta kuptojn
vlern e paqes,dhe ti ln armt e ti largohen lufts si nnshtrim ndaj urdhrit t Allahut. E
nga ktu mbrohen tradhtit dhe epshet, t cilat gjithmon shkatrrojn qenien njerzore, dhe
shpijn n mundime t mdha dhe largojn nga Allahu. Kjo sepse tradhtia e lkund imanin
n shpirtin e njeriut dhe e trondit .Zoti i Lartmadhruar prej momentit kur ka krijuar
Ademin dhe ka caktuar vendin e Mekkes dhe shtpin n te vend t shenjt ,ashtu siq e ka
caktuar arafatin para se t ndrtohet Qabeja e nderuar , ndrsa Ibrahimi dhe Ismaili jan ata,
t cilt i kan ngrit themelet e qabes , n at vend ka qen nj ndrtes e vogl, e kan br
tavaf rreth asaj shtpie, kan qndruar ne arafat. Haxhi ka ekzistuar prej momentit kur sht
krijuar Ademi a.s. dhe prej momentit kur njeriu i par ka zbritur n tok.
KUPTIMI I BESIMIT RRETH GURIT T ZI HAXHERUL ESVED
Cila sht domethnia e ekzistimit t Haxherul Esvedit dhe pse jan gjurmt e kmbve ,dhe
a jan gjurmt e vrteta t Ibrahimit a.s. n gur apo jo,dhe cila sht vlera e rndsia e gurit
mbi t cilin jan gjurmt e kmbve?
Imami i mirnjohur thot:Qllimi i mbetjes s ktij guri n at vend t shenjt ka
domethnie t rndsishme pr prforcimin e Imanit. Allahu e ka urdhruar Ibrahimin a.s.
pr at gur,dhe ai e ka b at. po pse?Pr ta ngrit objektin pak m lart. Ky gur sht
bartur prej nj vendi n vend tjetr pr t prfunduar ndrtimi i objektit. E nga kjo buron
kuptimi i Imanit. Sepse besimtarit nuk i mjafton vetm me u ngarkuar me obligime , por t
ket edhe shtesa tjera, pr kt arsye edhe Ibrahimi ka dashur q t shtoj dika prpos asaj
ka ka qen i obliguar. Pr kt arsye shohim se n Islam rukni kryesor i cili mjafton t
kryhet vetm nj her n jet sht haxhi pr at i cili ka mundsi dhe rrugn e ka t
lir,mirpo kjo nuk sht kurrfar pengese q ai i cili dshiron m prsrit haxhin m
shum se nj her mund ta kryej nse ka mundsi dhe nse rruga sht e lir.
CILA DUA DHE KUR PRANOHET M S SHUMTI
Zoti i Lartmadhruar thot: Lutmni Mua, do t'ua pranoj". Ne e dim se lutja sht truri i
ibadetit, por pyes: Cila dhe kur pranohet m s shumti?,,Lutmni Mua dhe do t'ua pranoj"
Prgjigjja:sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. Cila dua sht m e pranuar ?sht
prgjigjur:Duaja n thellsi t nats dha pas namazeve farze.
E ka regjistruar Ahmedi
N nj rast tjetr ka thn:,,Duaja ne mes t ezanit dhe ikametit nuk kthehet prap" I
kan thn:Po pr ka t lutemi o i Drguari i Allahut?
,,Lutjuni Allahut pr shndet n kt bot dhe botn tjetr.

sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. : ,,Me ka ta prmbyllim lutjen? sht prgjigjur
,,Me Amin"
KMBIMI I T MIRS ME T KEQEN
Gjat nj viti dy her kam dshtuar n tregti dhe gati sa nuk e kam humbur tr
pasurin time. M ka mbetur mall i dobt dhe ajo sht e tra q e kam, prandaj
kmbimi i mallit t dobt me mallin e mir a sht haram, apo n kushte t
domosdoshme lejohet?
Prgjigja:
Bilalli e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr kmbimin e dy saave t
hurmave t kualitetit t dobt me nj saa t hurmave t kualitetit t mir, ai sht
prgjigjur:
Kjo sht kamat e plot, mos vepro ashtu. Mirpo, nse dshiron t blesh
hurma t mira, ather shiti hurmat dhe merri t hollat, e me ato t holla bli hurma t
mira.
(Muttefekun alejhi)
Fadeletu bin Abidi e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s. pr nj KALAD,
t ciln e ka pasur ari dhe hirz (thesar i ruajtur) dhe pasi q i ndan e sheh se jan m
shum se dymbdhjet dinar. Muhamedi s.a.v.s. i thot: Nuk shitet deri sa t ndahen
ve e ve.
(E ka regjistruar Muslimi)
Ky sht argument se shtja e MUDIT AXHVETUN, prafrsisht, sht mas e
dy litrave, andaj nuk lejohet q njra prej masave t ket m shum se tjetra, sepse
haptazi kjo sht kamat e pastr. E vrteta sht se ndalesa ka ardhur n kt form,
por ka hadithe t cilat e tregojn ndalesn edhe n forma tjera.
Pyetje:
Kam nj djal t vllait, pas vdekjes s babs t tij un jam n prkujdesje t
trashgimis s tij. Jam n gjendje t vshtir ekonomike dhe kam bankrotuar. A kam t
drejt t v n lvizje apo n qarkullim pasurin e jetimit prkohsisht, apo kjo sht
haram - kuptohet q kur ai t rritet, pasuria e tij t jet n t njjtn vler ashtu si ka
qen?
Prgjigja:
Nj njeri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Nuk kam pasuri dhe jam
duke u prkujdesur pr nj jetim. Muhamedi a.s. i ka thn:
Shfrytzoje pasurin e jetimit, por pa e tepruar, pa e shkaprderdhur dhe pa e
przier me pasurin tnde, dhe duke mos lejuar q n vend t pasuris tnde t
shpenzosh pasurin e tij.
Kur ka zbritur ajeti Dhe mos iu afroni pasuris s jetimit, pos me mirsi,

Oslo, 2010
aq shum jan larguar nga pasuria e jetimve, sa q pasuria e tyre (jetimve) sht
prishur dhe nuk e kan prekur, mishi i tyre sht kalbur dhe nuk e kan ngrn. Pastaj

pr kt e kan pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.,
kshtu q ka zbritur ajeti kuranor:
Dhe nse i przieni ata dhe pasurin e tyre me
pasurin tuaj, ather ata jan vllezr tuaj, se Allahu
e di m s miri t keqin prej t mirit.
(E ka
regjistruar
Ahmedi dhe
Ehlu Suneti)
SHIKIMI I T FEJUARS
Pyetje:
Nj djal i ri musliman dshiron t fejohet me vajzn
time, ai e ka par at nj her, por tani krkon q t ulet me t,
t bisedoj me t dhe ta shoh. Pyetja sht: T shikuarit e
vajzs, me t ciln sht pr qllim martesa, a sht haram
apo jo?
Prgjigja:
I Drguari i Allahut s.a.v.s. pasi q e ka pyetur pr
fejesn e Mugirete bin Shuebetes, i ka thn atij:
Shko dhe shikoje (t fejuarn), sepse t shikuarit
ndikon q m shum t afroheni dhe ta doni njri-tjetrin
.
Ai shkon dhe i tregon prindrve t saj at q i ka
thn i Drguari i Allahut s.a.v.s., mirpo ata sikur nuk e
dshiruan nj gj t till. Vajza, i cila ishte prezent kur e
dgjoi krkesn e tij, thot: Pasi q i Drguari i Allahut

Oslo, 2010
s.a.v.s. ka thn kshtu, ather edhe le t bhet, se
prndryshe un nuk pranoj . Pra, ai i ka dhn rndsi t
shikuarit mes tyre. Pastaj tregon Mugirete e pash at
dhe u martova, pasi q u b pajtimi mes nesh.
(E ka
regjistruar
Ahmedi dhe
Ehlu suneti)
PROSTITUTI DHE PROSTITUTA
far dnimi parashihet pr gruan e cila bn tradhti
kurore me djalin e pamartuar?
Prgjigjja:
Nj njeri i ka thn t Drguarit t Allahut s.a.v.s.:
Djali im ka qen shrbtor i ktij, dhe ka br
prostitucion me gruan e tij. I kam dhn njqind dele dhe
shrbtorin. Pr kt i kam pyetur dijetart, e ata m than
se djali im duhet t dnohet me njqind t rna dhe t
internohet (largim nga vendlindja pr nj koh t caktuar),
ndrsa gruaja e tij duhet t ekzekutohet me gurzim.
Muhamedi s.a.v.s. i thot:
Pr At q shpirti im sht n dorn e Tij, gjykoni
mes vete si e parasheh Libri i Allahut. Njqind dele dhe
shrbtorin ktheje prap, djali yt le t dnohet me njqind
t rna dhe le t internohet nj vit. O Enis, shko te gruaja
e ktij, nse ajo pranon se ka br prostitucion gurzoje.
Kur shkon, ajo pranon dhe e ka ekzekutuar me
gurzim deri n vdekje.
(

M
u
t
t
e
f
e
k
u
n

a
l
e
j
h
i
)
I Drguari i Allahut s. a. v.s. ka gjykuar pr
prostitutn e pamartuar internim nj vit dhe dnimin prej
njqind t rnave.
(
E


Oslo, 2010
k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

B
u
h
a
r
i
j
u
)
T RREJTURIT NDAJ
BASHKSHORTES
A mund ta rrej bashkshorten time me qllim q mos
ta komplikoj jetn bashkshortore, sepse ajo sht tepr e
ndjeshme, e nse e flas t vrtetn asaj, ather
keqsohen shtjet e jets son, ndrsa nse e rrej (duke
mos e ditur) ajo qetsohet. A sht kjo haram?

Prgjigjja: Kjo pyetje i sht br t Drguarit t Allahut
s.a.v.s.: A ta rrej gruan time? I sht prgjigjur: Nuk
ka dobi prej rrens! Pastaj e ka pyetur: Por, o i Drguar
i Allahut, i premtoj dhe i them se e kam kryer
premtimin?! I Drguari i Allahut s.a.v.s. sht
prgjigjur: Nuk ke mkat pr at.
(
E

k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

A
h
a
m
e
d
i
)

Oslo, 2010
SADAKAJA PR T VDEKURIN
Pyetje: A lejohet sadakaja pr t vdekurin?
Prgjigjja: sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. nga
nj pyets: Nna ime ka vdekur. A t jap sadaka pr t
apo jo? sht prgjigjur: Po.
(
E

k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

M
u
s
l
i
m
i
)

Tjetri e ka pyetur: Nna ime ka vdekur befasisht,
e mendoj se, po t kishte pasur rast pr t folur para
vdekjes, do t m kishte thn q t jepja sadaka pr t. A
mund t jap sadaka pr t?. sht prgjigjur: Po.
(
E

k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

M
u
s
l
i
m
i
)
Nj tjetr e ka pyetur kshtu: Nna ime ka vdekur
dhe nuk ka ln porosi. A i bn dobi nse jap sadaka pr

Oslo, 2010
t? sht prgjigjur: Po.
(
E

k
a

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

A
h
m
e
d
i
)
Hakim bin Hazami e ka pyetur t Drguarin e
Allahut s.a.v.s.: O i Drguar i Allahut, n kohn e
injorancs jam prbetuar se do t forcoj lidhjet
farefisnore, do t liroj rob, do t liroj rob. A kam pr ato
shprblime? I sht prgjigjur: Pr at t kaluar t
begatshme e ke pranuar Islamin, dhe kjo sht ajo e

mir.
(
M
u
t
e
f
e
k
u
n

a
l
e
j
h
i
)
Aishja r.a. e ka pyetur Muhamedin s.a.v.s. pr Ibn
Xhedanin, i cili n kohn e injorancs i ka forcuar lidhjet
farefisnore, i ka ushqyer t varfrit, e pr ato veprime a do
t ket dobi. I Drguari i Allahut s.a.v.s. sht prgjigjur:
Nuk ka dobi, sepse asnj dit nuk ka thn O Zoti im,
m i fal gabimet e mia n Ditn e Gjykimit.
(
E

k
a

Oslo, 2010

r
e
g
j
i
s
t
r
u
a
r

M
u
s
l
i
m
i
)
ISLAMI DHE LAICIZMI
Pyetje: ka do t thot Laicizm, e cila po prdoret npr
fjalor t

rregullimit shoqror?
Prgjigjja: Fillimisht dua t sqaroj fjaln Laicizm,
ashtu q t kuptohet se ata gabojn dhe kan lajthitur n
kt emrtim.
do t thot Laicizm? Do t thot se kjo sillet n
t gjitha shtj et, ashtu si argumentohet shkencrisht.
Por, parashtrohet pyetja: ka do t thot shkenc?
Shkenca sht shtje bindse. Un jam i bindur n kt
ndodhi dhe n kt realitet. Un n kt shtje sjelli
argumente. Mirpo a jan shtje bindse teoremat, ku
nuk mund t sjell argument, kur jan n pyetje shtjet
lndore?
N shtje lndore, praktike nuk ka ka t
diskutohet m tej. Mirpo si t jet bindse shtja e
teorems?! Nuk mundet, natyrisht jo.
Ne u themi atyre: - Ju po thoni: Laicizmi nuk ka t
bj me fen. Mirpo, kush ka thn se feja nuk sht
Laicizm? Feja sht Laike n shkencn e cila sjell
argumente bindse. N kt nuk ka diskutim, sepse pr
kt ka argumente bindse lndore. Feja, posarisht
Islami, ka ardhur pr ta ngritur shkencn, bile edhe ka
domethnie m gjithprfshirse. Mirpo ti dshiron q ta
prkufizosh fjaln Laicizm n kufij ku nuk bn pjes
shtja shkencore, e ajo sht shtja teorike. Dshiron q
teoremn ta konsiderosh shkenc. E ne u prgjigjemi: -
Kjo nuk sht shkenc, sepse nuk sht bindse. Gabim
sht ajo q ju keni dashur q fjaln shtet laik ta
prdorni prball fjals shtet fetar. Ky krahasim sht
gabim, sepse feja, posarisht Islami, kan zbritur pr
shkencn, vetm se shkencn e aktivizon n shtje
bindse dhe praktike, t cilat nuk ndeshet me fen.
Pejgamberi s.a.v.s. ka folur pr shtje t cilat munden t
ken dimensione t ndryshme t veprimit dhe e ka thn

Oslo, 2010
fjaln prfundimtare t fes, n t cilat nuk ka ka t
hulumtohet m tej. Ndrsa sa i prket shtj eve praktike,
pr ta nuk ka folur.
Kjo do t thot se pr shtjet shkencore t cilat
vrtetohen dhe argumentohet nuk ka ka t flet askush.
Pejgamberi s.a.v.s. na urdhron q shtjet praktike mos
ti marrim nga thnia e askujt, por drejtprsdrejti prej
argumentimit t shtjes, ndrsa sa i prket shtj eve q
nuk vrtetohen dhe nuk argumentohen merrni nga un.
Dhe vrtet kjo sht rruga ime e qndrueshme, e
drejt dhe stabile, e mos pasoni rrug tjera, t cilat u
ndajn juve nga rruga e vrtet.
Po t pasonte e vrteta epshet e tyre, do t
shkatrroheshin qiejt dhe toka.
Laicizmi me fushat e vrteta t saj sht me
Islamin. Mirpo, Islami sht kundr laicizmit i cili nuk
sht brenda fushveprimit t vet, sepse ju shtjen e fes
e keni br shtje t epsheve, ndrsa epshet nuk sjellin
shkenc.
Kurse, sa i prket kundrshtimit mes fes dhe
Laicizmit, n esenc nuk ka kurrfar kundrshtimi mes
shkencs dhe Laicizmit n kuptim t vrtet t tyre, dhe n
mes t Islamit.
DEVOTSHMRIA DHE ADHURIMI
Zoti i Lartmadhruar thot:
Ky sht libr n t cilin nuk ka dyshim, sht
udhzues pr t devotshmit. Po ashtu Zoti i
Lartmadhruar ka thn:

O ju njerz bhuni t devotshm ndaj Zotit Tuaj, se
nuk ka dyshim se tronditja e Dits s Kijametit sht
shtje e madhe (dhe e trishtueshme).
Po ashtu ka thn:
Adhurojeni Zotin tuaj, i Cili ju ka krijuar juve dhe t
tjert para jush, me qllim q t jeni t devotshm.
Kto tregojn se devotshmria sht qllim i adhurimit, prandaj
bhet pyetja: ka sht ajo q t jemi t devotshm n
adhurim?
Imami i nderuar, Shejh Sharaviju, thot:
- Nse e konsiderojm devotshmrin me kulminacionin e
devotshmris do t shohim se ajo i ka cilsit e t
Madhrishmit ose gjurmt e cilsive t t Madhrishmit,
ose q t dyjave s bashku. Ti me devotshmri pastron
cilsit e t Madhrishmit, pastron gjurmt e cilsive t t
Madhrishmit. Pastron njollat q njollosin jetn dhe vetn
tnde, t pasuris tnde, q t orientohesh n epiqendrn e
adhurimit n tok, e gjith kjo sht devotshmri. Mirpo
kulminacion t devotshmris jan cilsit e t
Madhrishmit. Bhu i devotshm n t gjitha pjest e
jets tnde e nse kt e ke realizuar ather ti ve e ke
adhuruar Allahun.
Po ti afrohej toka diellit, m shum se sa sht tani,
do t rregullohej jeta, por edhe po t largohej m shum
se sa sht tani. Kshtu q nse afrohet, ngulfatemi, nse
largohet ngrihemi nga t ftohtit. Allahu ka parapa kt
largsi me urtsin e Tij. Allahu ka krkuar prej nesh q
ta adhurojm At, sepse Ai sht Zot. Prderisa Ai sht
Zot, meriton t dgjohet n at q urdhron t veprohet dhe
t largohemi nga ajo q urdhron t largohemi; jo pr
shkak se sht mir, por pr shkak se sht detyrim t
adhurohet Ai, e pastaj e ka sqaruar qllimin, e ai qllim
sht q t jemi t devotshm. T larguarit nga nj shtje
e dmshme nnkupton adhurimin ndaj Allahut e cila na

Oslo, 2010
mbron nga do shtje e cila na bn dm, e pastaj t jemi
t mbrojtur nga zjarri i xhehenemit n botn tj etr.
NATYRSHMRIA NUK PRANON
IDHUJTARIN
Pyetje: Natyrshmria n t ciln Allahu i ka krijuar
njerzit nuk pranon idhujtarin, mirpo ajo ka ndodh prej
idhujtaris s fsheht dhe jo t fsheht sht deprtim i
shejtanit n thellsi t shpirtit t njeriut n njrn an, ndrsa
n ann tjetr dominimi i kushteve dhe rrethanave ideore,
fetare dhe sociologjike etj. etj.
Nse gjykojm sipas natyrshmris, ather shohim se
natyrshmria nuk pranon idhujtarin, por e pranon dhe
qetsohet me Njshmrin e Krijuesit, e assesi nuk pajtohet
me dika tjetr, apo t zvendsohet me dika tjetr. ka
mendon Shejh Sharaviju n lidhje me kt?
Imami i nderuar thot: - Zoti i Lartmadhruar ka
thn:
Dhe mos i bni Allahut rival e partner deri sa ju e dini
(se nuk ka).
Pra, mos i bn Allahut partner, shok e rival deri sa e dini se
ata nuk krijojn asgj, nuk e kan br tokn shtroj, nuk e
kan ngritur qiellin lart dhe nuk zbresin shi nga qielli. Ju e
dini se ata asgj nuk kan br n kt drejtim, e pra pse ia
keni br shok dhe partner Allahut pra?! Thuaja se
Allahu dshiron t na thot: Sillni Allahut rivalin q ta
kundrshtoj, duke i thn jo. Un jam ai i Cili e kam ngritur
lart qiellin, Un jam ai i Cili e kam zbritur ujin (shiun) nga
qielli. Po nse nuk i kan br kto dhe nuk kan prgjigje,
ather nuk lejohet q ata t jen shok, partner apo rival,
e nse i kan krijuar, ather pse nuk po thon: jo ti i ke

krijuar?
Ather pse idhujtart ti bjn shok e rival Allahut?
Kjo nga arsyeja se idhujt nuk kushtzojn asgj n jetn e
idhujtarve, ashtu si kushtzon Allahu n jetn tuaj. Ju i
keni br Allahut idhull, ather kur Allahu ka kushtzuar
jetn tuaj, mirpo Allahu ka kushtzuar pr shkak se ka
dashuri n ty, sepse Ai kur e ka kushtzuar jetn tnde Ai
n t njjtn koh ka kushtzuar miliona njerz pr dobin
e tyre. Ndrsa sa i prket idhujve, ata asgj nuk krkojn
nga ju, ky sht shkaku se pabesimtari i do idhujt, si ju e
doni Allahun, mirpo besimtart e don edhe m shum
Allahun. Kjo nga shkaku se Ai ka kushtzuar jetn ton
pr t mirn e siguris dhe qetsis son.
Vshtroni fjaln e Zotit t Lartmadhruar:
Dhe kur ti ndodh njeriut ndonj fatkeqsi apo
vshtirsi thrret dhe i lutet Zotit t vet.
E pse nuk thrret dhe nuk i lutet idhullit n at ast? Nga
shkaku se ai e di se ai idhull nuk ka krijuar dhe nuk
posedon mundsin e largimit t fatkeqsis dhe
vshtirsis, e nuk mund t ndihmoj asgj, pr kt arsye
i drejtohet Zotit t Vrtet, i Cili pronson do gj, dhe i
Cili do gj e ka n kompetencn e Tij. I kthehet Atij
(Allahut). Fjala u kthye tregon se ka qen i larguar nga
Ai dhe pastaj sht kthyer.
Vshtroni fjaln e t Madhrishmit:
Pastaj kur tia ndryshoj atij vshtirsin, i
ndihmon, ai harron at se ka sht lutur dhe kujt i
sht lutur m par, dhe sht kthyer te idhujt, pasi q
Allahu ia ka tejkaluar vshtirsin dhe fatkeqsin. Allahu
i Madhrishm thot:
Dhe i ka b Allahut shok, rival e partner pr t
humb nga rruga e Tij. Thuaj: Knaqu pak me
pabesimin tnd. Sepse kjo nuk do t zgjas gjithmon,

Oslo, 2010
por nuk ka dyshim se ti je prej banuesve t zjarrit.
KA PR SUNETIN E PEJGAMBERIT
S. A. V. S.
Pyetje: Prej risive dhe shpikjeve t kqija dhe t
rrezikshme, t cilat po ndodhin n mes t zemrs islame, sht
risia e mohimit t sunetit pejgamberik dhe bazimi vetm n
Kuran n do shtje t sheriatit dhe obligimeve.
Mospranimi i sunetit fisnik, i cili sht sqarim dhe
komentim i Kuranit fisnik, sht shtje e rrezikshme. Pra, kjo
do t thot se Islami ia ndalon Pejgamberit s.a.v.s. ti sqaroj
shtjet dhe komentimin e tyre t cilat kan zbritur n Kuran.
Nga kjo shihet se sht e patjetrsueshme t definohet
kjo shtje, t ciln, t dyshimtit e sjellin n dyshim andej e
kndej. ka mendon Shejh Muhamed Muteveli Esh-Sharaviju
n lidhje me kt?
I nderuari Shejh Sharaviju thot:
Prsritja dhe praktikimi i vazhdueshm i sunetit deri n
ditn e sodit sht mrekulli prej brendsive t mrekullive
t Kuranit, dhe ata, t cilt dyshojn dhe sjellin dyshime
pr sunetin, sfidohen me dyshimin n veten e tyre. Me fjal
tjera me sjellje t dyshimit n sunet, ata n t vrtet
sjellin dyshim n vet mrekullin Kuranore, pr arsye se
Zoti i Lartmadhruar n librin e Tij thot:
Dhe Ne ta kemi zbritur ty Kuranin q tu
sqarosh njerzve ka u ka zbritur atyre, ndoshta ato
do t mendojn.
Detyr e t Drguarit t Allahut s.a.v.s. sht q t
sqaroj at ka i ka zbritur atij. Pastaj Zoti i
Lartmadhruar ka thn:
Vrtet detyr e Jona sht tubimi i tij, dhe
leximi i tij. Dhe

kur ta kemi lexuar (ta lexojm) prcjellja jote duhet t
jet n leximin e tij, e pastaj, vrtet ne e kemi pr ta
sqaruar.
Zoti i Lartmadhruar ka treguar se e ka obliguar t
Drguarin e Tij t sqaroj at, kur ka thn: Q tu
sqarosh njerzve, e pastaj ne kemi pr ta sqaruar at. Po
t mos kishte qen i vrtet dhe obligim pr muslimant
sqarimi i Pejgamberit, Zoti i Lartmadhruar nuk e kishte
treguar se ai e sqaron. Besimi n mbshtetje dhe t
ekzistuarit t sunetit t Pejgamberit s.a.v.s. sht mrekulli
e brendshme e Kuranit.
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe ka u ka dhn juve i Drguari pranojeni,
dhe ka u ka ndaluar juve pr dika, ndalohuni.
Frikojuni Allahut. Vrtet Allahu sht i ashpr n
dnim.
Kjo tregon se Pejgamberi s.a.v.s. sht n
bashkveprim me Kuranin, e prderisa sht n
bashkveprim me Kuranin ai patjetr duhet t flas pr
Kuranin, t veproj sipas Kuranit ose ta pranoj at ka
e thot Kurani, por kjo sht pr gjeneratn e tij, ndrsa
pr ata pas tij krkohet q t pranojn at ka e thot i
Drguari i Allahut s.a.v.s.. Pr kt arsye sht e
patjetrsueshme t mbetet fjala e tij, veprimtaria e tij,
pranimi i tij ose mosveprimi i tij pr dika.
Pasi q i Drguari i Allahut s.a.v.s. ka kumtuar prej
Zotit t tij njzet e tri vite, fjala e tij, veprimtaria e tij,
pranimi i tij pr ndonj veprim n prezenc t tij sht
sqarim. Pr Zotin, ata q sjellin dyshim n sunet le t na
tregojn. Sa fjal Pejgamberi s.a.v.s. nuk i ka thn duke
sqaruar ka i ka zbritur atij prej Zotit t tij apo ka e ka
urdhruar Zoti i tij.
Ather, nse paraqesim se ka ka mbetur prej
haditheve t vrteta do t shohim se ka ka mbetur sht

Oslo, 2010
shum e pakt nga ajo ka ka dashur t mbes. Kan
mbetur shum hadithe q ti vrtetojm me an t formave
t ndryshme, analizave t ndryshme dhe analogjis q ta
pranojm at q e ka thn Pejgamberi s.a.v.s.. M mir
sht q t lihet dika ka ka thn, se sa t deprtoj n
hadith dika ka nuk e ka thn.
Ata t cilt dshirojn q vetm Kurani t jet
baz dhe mbshtetje, ata duhet t na gjejn zgjidhje n
Kuran pr detajet e shtyllave t Islamit. Nuk po them pr
msimin dhe studimin e Islamit. Vrtet ata jan q e kan
tepruar ndaj vetes s tyre dhe i jan qasur ksaj loje,
prderisa vet jan dshmitar pr hadithi e Pejgamberit
s.a.v.s. se sht i vrtet. Sepse pr ta ka treguar me
hadithe vet Pejgamberi s.a.v.s. dhe ka treguar se t till do
t ket edhe n t ardhmen. Po mos ta kishin mohuar
sunetin dhe po t mos kishin thn ka ka thn, pr tu
bazuar vetm n Kuran, nuk do ta kishin hasur hadithin i
cili vrteton pr ta. Kur Pejgamberi s.a.v.s. ka thn:
sht e mundur q nj njeri t mbshtetur n
kolltukun e tij t thot: N mes nesh dhe jush sht libri i
Allahut; ka t jet e lejuar n t e lejojm, e ka t jet e
ndaluar, e ndalojm. Por ta dini, se ka e ndalon i
Drguari i Allahut sht identike me at ka e ka ndaluar
Allahu .
Po t kishte qen ndryshe, apo, po mos t kishin
shpifur kta dhe mos ti kishin hyr ksaj valle, ne do t
kishim dyshuar n kt hadith t Pejgamberit s.a.v.s..
Mirpo, vet thnia e tyre ashtu sht argument se, ajo ka
thon dhe pretendojn ata sht rren.
DGJOJENI ALLAHUN DHE T

DRGUARI N
Pyetje: Zoti i Lartmadhruar n librin fisnik ka thn:
Dgjojeni Allahun dhe t Drguarin.
Ka thn:
Dgjojeni Allahun dhe dgjojeni t Drguarin.
Ka thn:
Dgjojeni t drguarin.
N mes t tre ktyre urdhresave, a kan ndonj dallim
t cilat prsriten n forma t ndryshme n kto ajete?
Prgjigjja:
Imami i nderuar, Shejh Sharaviju prgjigjet:
Kur Zoti i Lartmadhruar thot: Dgjojeni
Allahun dhe t Drguarin, do t thot se Allahu vendos
nj ligj, ndrsa edhe i Drguari flet pr at ligj. Pra, un
nuk e prsris dgjueshmrin, un i dgjoj q t dy, sepse
t dy urdhrojn t njjtn shtj e.
Allahu na ka urdhruar t falemi, Pejgamberi s.a.v.s.
na ka urdhruar t falemi; Allahu na ka urdhruar t japim
zekat, Pejgamberi s.a.v.s., gjithashtu, na ka urdhruar t
japim zekat. Pra, dgjuesi n t njjtn koh kryen urdhrin
e t dyve.
Kur Zoti i Lartmadhruar thot: Dgjojeni
Allahun dhe dgjojeni t Drguarin, Allahu urdhron
n mnyr t prgjithshme, ndrsa i Drguari e detajon at
urdhr. Un e kam dgjuar Allahun kur ka urdhruar n
mnyr t prgjithshme dhe e kam dgjuar Pejgamberin
kur e ka detajuar at shtje.
Ndrsa kur Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe
dgjojeni t Drguarin, Allahu nuk ka urdhruar pr at
shtje, por Pejgamberi urdhron. Nga kjo, Allahu kur e
thot kt ajet n t njjtn koh thot: dhe kush e

Oslo, 2010
dgjon Pejgamberin e ka dgjuar Allahun, q mos t
mendohet se t dgjuarit e t Drguarit nuk sht
dgjueshmri ndaj Allahut. Po pse? Sepse Pejgamberi
sht i autorizuar prej Allahut. Un kur e dgjoj t
autorizuarin e kam dgjuar autorizuesin.
SHOQRIA PARAZITE
Ne koh te fundit sht mbajt nj kongres ekonomik i cili
zgjati disa dit t shteteve t mdha, ku morn pjes
ekspertet dhe pro fesionistt e profileve t shumta. Pasi u
paraqiten me dhjetra punime hulumtime, dhjetra e
dhjetra mendime e propozime, q te gjitha ishin te
prqendruar n mnyr te veant pr problemin e
ushqimit t banorve, t prodhimit, dhe me at se
investohet dhe shpenzohet shum pak me kt shtje.
Kt
shtje ia parashtruan imamit te nderuar Shej Sharaviut i cili
tha: Prgjigjja: sistemi me te cilin kemi jetuar nj koh t
gjat sht sistem shum larg nga islami dhe nga politika
njerzore. Ti nuk po vepron sipas sistemit dhe politikes
njerzore e pastaj po thua: M shkatrron feja. Kjo nuk sht
e drejt, sepse themelet I ka t brishta. Do t kisha pasur te
drejt ta akuzoj nse kam praktika at sistem. Mirpo
aktivitetit im q nga starti sht jo I shndosh e un nuk
kam t drejt q pr kt ta akuzoj islamin.
Jo, por un duhet t them. Nuk veproj m me kt sistem,
por veproj me islam. Bazohem n planprogramin islam,
pastaj nse ballafaqohesh me vshtirsi ekonomike, ti nuk je
ballafaquar m me islam por me politikn ekonomike
njerzore. Statistart a jan te sinqert ne diagnozstifikimin e
smundjes, apo thjesht vetm flasin andej kndej, e nuk
sjellin argumente. Asnjri nuk na sjell argumentin e t na
thot: shkak i ksaj krize sht se ne jemi shoqri parazite. A
nuk kemi ne tok q ta shndrrojm ne tok pjellore. Pse

gjat nj periudhe t gjat t mparshme nuk kemi shndrruar
n tok pjellore para se t shtohet numri I banorve!!?
Ather, at q sot po themi sht mangsi t ciln kemi
mundur t eliminojm m hert. Pra, a paskemi pasur t
eliminojm kt m hert apo jo?
Normalisht se kemi mundur. Po t kishe punuar nj
periudh t gjat kohore, dhe ti tejkalosh shkaktaret e krizs,
ka pasur mundsi q sot , t mos ket kriz.
Sikurse do gjenerat ta ket pasur parasysh q ta
prodhoj dyfish(nga nevoja e vet) ose s paku ta prodhoj aq
sa merr(nga gjenerata e kaluar). Ose sikur do njri t jep aq
sa ka marr . far rezultati do t kishim ? .Normalisht jo
kriz, mirpo ne, e marrim e nuk japim. Ashtu si po ndodh
tani, ushqimi yn nga eksporti!!
ka duhet t ndodh: Ose t mos ushqehemi nga tjetri,
por t shtrngoj rripin duke vendosur ne bark gur, ose t
udhtoj jasht vendit tim e t ushqehem. Un nuk mund t
jetoj m shum sipas mundsive t mia.
Ne kemi thn : Jan tri shtje. Prodhimi dhe shpenzimi.
Nse sht I barabart prodhimi me shpenzimin vjen deri te
ngecja. Nse shpenzimi sht m I madh se prodhimi vjen
deri te shkatrrimi I parakohshm. Nse prodhimi sht m I
madh se shpenzimi vjen deri te zhvillimi. Ndrsa ne,
prderisa shpenzojm m shum se sa prodhojm ather
patjetr rezultati yn sht se jemi vonuar.
Sikur do gjenerat prej gjeneratave, apo do vend prej
vendeve I jep popullit aq sa ka marr shtje do t kishte qen
ndryshe( do t thot, nse jam shrbyer prej dy arive. Nse
punoj gjat tr jets dhe e shndrroj n tok pjellore nj
hektar e tjetri po ashtu nj hektar. Ather t gjith do t
ishin t pasur, mirpo ne rrim neglizhent nj shekull, e pas
ksaj e veprojm pr nj dit.
shtjet duhet ti zgjedhim me zell dhe guxim, dhe
shtjet zgjidhen me prgjegjsi dhe n mnyr sistematike.
Nse i bjm nj vshtrim zgjedhjes s krizs ekonomike,

Oslo, 2010
shohim se ata t cilt diagnostifikojn krizn dhe shkaqet e
krizs, shohim se ata flasin pr sistemin ekonomik t
tanishm. Ata nuk kan guxim t thon: Sistemin ekonomik
t cilin e kemi sht sistem I brisht, sistem jo natyror dhe I
paprshtatshm dhe prderisa vazhdojm me kt sistem,
jemi shum larg nga zgjidhja e problemit t krizs.
A ka mundsi q ndonjri t thot: Puntort shtetror
(Qeveritart) nuk prodhojn aq sa marrin prej shtetit? Kush ka
guxim ta thot kt posarisht pr Qeveritart: A prodhojn
aq sa marrin! Un them jo!
DHE JENI N LUFT ME ALLAHUN
shtja e kamats, problemet dhe krizat q rezultojn
prej saj posarisht kur sistemet ekonomike n bot jan
shkatrruar n nj trup dhe ato s bashku kan vendosur ligje
e rregulla t cilat nuk mund ti shptoj asnj shtet,
posarisht t bots s tret apo t vendeve t pazhvilluara
me u ballafaquar me ata cilt jan ngarkuar me borxhe me
plotsim t kritereve dhe kushteve t ditprditshme.
Me nj fjal, kto vende t vogla jan te udhhequra prej
vendeve te mdha pr shkak t borxheve dhe rritj eve t
kamatave. I nderuari yn. far zgjidhje parashihni.
Prgjigjja: Zgjidhja e problemit qndron n at se shteti I
smur a dshiron sistem t cilin nuk e kan shtete t mdha
dhe t cilat e pranojn se sht I mire, e pastaj me ardhur dhe
me msuar islamin.
Pr kt kemi argument. A ka ndonj shtet i cili ka
filluar me sistemin ekonomik islam apo jo. A e kam praktiku
apo jo? A e ka pengu ndokush kur e ka filluar at sistem apo
a e ka kundrshtuar. Un dshiroj t bj krahasim n mes te
sistemeve. E pas krahasimit nse shoh se sht I mire e
pranoj, e nse nuk sht I mire u themi, pr Zotin ju e keni
gabim pr kt, pr kt. Mirpo kjo nuk ka ndodh?

Pastaj baz kryesore e sistemit te ne sht sistemi
kamatar. A mundemi me stabilizuar gjendjen me sistem
kamatar. Zoti i Lartmadhruar askujt tjetr nuk i ka shpall
luft pos atij i cili vepron me kamat.
Prderisa vendet n Amerik kan ardhur dhe e kan
marr sistemin e bankave islame, po ashtu edhe vendet
evropiane sepse e kan pa se sht m I volitshm, sepse
dshmon teori t re ekonomike. Se borxhi nuk mund t lahet
deri sat kthehet kamata n 0%.
Ata, kt dshirojn ta marrin nga islami, e ta
praktikojn ndrsa n ann tjetr, ende ka dijetar islam t
cilt dshirojn me arsyetuar sistemin ekonomik t tyre, ata
dshirojn ta largojn sistemin ekonomik t tyre dhe t
vendosin sistem t ri, ndrsa ne ende e mbrojm, kjo sht e
pa logjikshme. A nuk pajtohesh n kt shtje me mua.
NATALITETI I MADH
Pyetje:
Nataliteti I madh, a mos asht prej
pengesave kryesore t zhvillimit ekonomik?
Prgjigjja: sht e vrtet se kemi natalitet t madh, kjo sht
e pamohueshme. Ne kemi krahasuar dhe kemi br analiza, t
cilat sjellin shkatrrime. Ashtu siq thon ata n vitin 2000
sht po ashtu e vrtet. Por parashtrohet pyetja: Pse? Ne kemi
br llogaritjen e numrit t banorve n vitin 2000, ndrsa
nuk e kemi br llogaritjen se sa siprfaqe t toks nevojitet
pr at numr t banorve.
ka kemi arritur? Ti ke thn: se do ta zvogloj numrin e
banorve. Kjo do t thot se ti ke shikuar vetm ann
negative , e nuk e ke llogaritur ann pozitive. N vend se t
thuash: N vitin 2000 pr kt numr t banorve nevojitet
kaq e kaq siprfaqe t toks, kaq fabrika e pastaj punon pr
shtimin e siprfaqe s toks dhe t fabrikave. Ti ke shikuar
ann e dobt dhe ke thn: Jo, numrin e banorve do ta

Oslo, 2010
zvoglojm.
Pra ti ke llogarit shtimin e popullsis pr do vit e pastaj
ke arrit te numri I popullsis n vitin 200. E vrtet sht
numr I madh, natalitetet i madh, e pastaj ti thua: patjetr
duhet t zvoglojm kt numr. Pse ti n vend se t thuash.
T shtojm prodhimin thua ta zvoglojm numrin e banorve.
Pra ti ke shikuar vetm ann negative, e cila t bn t
plogsht dhe prtac e nuk e shikon ann pozitive t prodhosh
kaq. T punosh kt dit. T
bhesh I prgjegjshm dhe t planifikosh e t realizosh
projekte. Ne kemi shikuar ann e cila nuk krkon lidhje e
mundim, dhe kemi krku prej tjerve zvoglimin e numrit t
popullats,, Ju falnderojm, mire do ta zvoglojm . Nse
do Allahu!!
Nse shikojm shtjen n jetn e rndomt individuale,
do t shohim se shtja ndryshon. P.sh Nj individ thot: Un
kam tre fmij, t ardhurat personale I kam katrdhjet lira
egjiptase dhe shtes marr kaq etj etj. A mjafton kjo ?
Normalisht se nuk mjafton Ather patjetr duhet gjetur pun
pas dite.
Merrem me tregti n dyqanin tim nse jam tregtar ose
punoj taksist, ose ne ndonj trafik. Kshtu ua plotsoj nevojat
antarve t familjes. Ti angazhohesh dhe e lodh vetn tnde
pr ekzistencn, dhe nuk shikon m vet ekzistencn e t
thuash: E paksoj kt antar dhe at antar, Ti nuk vepron
kshtu. Kur shtohet numri i antarve ka ngushtim t
ekzistencs, ndrsa nse vrn para se t ndodh kriza nuk do
t kesh ngushtim dhe vshtirsi.
Ne si shoqri, parapraktikisht nuk kemi b asgj pr at
q do t ndodh pr shtimin e popullsis. Pr kt arsye kur
thuhet se pejgamberi s.a.v.s ka krkuar mbrojtje tek Allahut
prej varfris dhe numrit t shumt t antarve n familje ( I
prgjigjemi): po q te dyja nse jan n t njjtn koh!! Ti
pse ke planifikuar shum fmij, e nuk e ke planifikuar pr t
qen i pasur

por ke mbetur i varfr? Pse nuk je angazhuar n jet pr ta
zhduk varfrin? (ka njerz e kan shikuar t dytn nuk jan
brengosur pr t parn. Pra ia kan arritur qllimin ta zhdukin
varfrin e nuk ka ndikuar te ta asgj numri i madh i
antarve n familje)
Kur sht pyetur Shejhu pr projektet ekonomike
islame, dhe sit arrihet deri te rruga e drits, e cila zgjedh
shum probleme t kohs bashkkohore. Dhe cili sht
shkaku mos bashkpunimit n mes t dijetarve t fes dhe
ekonomistve.
I nderuari sht prgjigjur: sepse ai I cili flet pr fe nuk
ka eksperienc pr sistemin njerzore. Ai I cili flet pr
sistemin e njerzve nuk ka eksperienc n fe. A ka ndokush
q I bashkon kto dy eksperienca, t bhet unifikimi i
botkuptimeve, t unifikohet qllimi. Shpresoj t ndodh kjo.
ARMA E KARAKTERIT (MORALIT)
Pyetje: A sht n kundrshtim mendimi I perndimit
bashkkohore i cili dshiron q edukatn fetare ta zvendsoj
me karakterin njerzore. Pra at q feja krkon prej njeriut t
jet I devotshm si fuqi apo force qe njeriun e largon prej t
keqes n humanitetit mendojn q ta zvendsojn me
karakterin njerzore pra n moral njerzor.
Prgjigjja: far kuptim ka fjala ,, karakter. ka sht
karakteri, karakteri I kujt. Karakteri im apo karakteri i ktij
apo I atij. do njri sht n gjendje t zbukuroj nj shtje
q e dshiron, e pas ksaj zgjohet karakteri e tij, pasi q tr
botn e ka strmbushur me t keqe. Karakteri nuk zgjohet pr
deri sa njeri nuk punon keq !! Mirpo at q dshiroj un
sht q t vendosi nj mur (penges) n mes t njeriut dhe t
keqes. E ktu mos thuaj fjaln karakter.
Pra far kuptimi ka fjala karakter n islam. Do t kishte
qen m mire q kjo pyetje t parashtrohet. Karakteri sht
veprim n mes teje dhe vets tnde, e cila t ndalon dhe t

Oslo, 2010
paralajmron. Pra jo me t pengu nga jasht: Pra ndjenj
fetare t ciln ne e quajm karakter.
M mbron nga shtjet n t cilat shoqria nuk mund t
m mbroj. Sikurse civilizimi perndimor kapitalist ne do te
kishim pasur kt bashkpunim me fen e tyre nuk do t
kishim mundur pr kt ide. Pra, prderisa fmija ende nuk
ka karakter( deri sa
t rritet). Fmijn, t cilit dshirojm tia forcojm. Veprimet
pr t cilt shoqria sht pajtuar se jan t kqija. Ku ka
qen karakteri p.sh I vajzave te cilat e shesin nderin e tyre.
Ku ka qen dhe ku sht karakteri I tyre. Ku sht karakteri i
shtj eve t cilat rrezikojn sigurin shtetrore.
Themi po t kishte pasur m t vrtet karakter, dhe ai
karakter t qndronte n mes t njeriut dhe t keqes, ather
nuk do t kishte pasur nevoj q ata t ket gjykata. Ka qen
dashur t mos ekzistojn gjykatat, bile edhe ligjet. Mirpo e
vrteta se ju keni qen t detyruar t themeloni gjykata, e t
vendosni ligje sepse ju nuk keni siguri n karakterin, bile
edhe n kt shtje!!
T parashtrojm nj pyetje: sikur te ju t kishte dika
nga feja? Nuk ka dyshim se feja jo n islam apo n shtetet
islame sht vetm fe politike. Nuk sht fe e cila udhheq
apo ngarkon njeriun me obligime q t jet me karakter q
tia zgjon karakterin I cili z vendin n mes tij dhe n mes t
keqes t ciln vepron. N islam karakteri sht shtje t
ciln e ndrton Allahu, e nuk e ndrton teknologjia.
LEJOHET SHFRYTZIMI I MJETEVE
TEKNOLOGJIKE
Pyetje: Mjetet bashkkohore teknologjike si telefoni,
televizori e prej aeroplanit e raketave. Zhvillimi teknologjik e
sa e sa mjete komode pr njeriun. Shfrytzimi i ktyre
mjeteve a sht haram apo hallall. Muslimani kto mjete a
duhet ti

konsideroj begati me t cilat Allahu ka dshiruar ti begatoj,
apo begati me t cilat Allahu dshiroj ti dnoj n kt bot, e
pastaj ti marr n prgjegjsi nesr n ditn e kijametit.
Posarisht pasi q ato jan prodhim i perndimit, t cilat
laicizmi materialist I ka program. Kjo sht shtje e cila na
ka v n sprov i nderuari yn.
Prgjigje:
Zhvillimi nuk ka t bj me teknologjin. Nuk duhet t
ngatrrojm mjetet teknologjike me zhvillimin. ka sht
zhvillimi? Ktu p.sh. ka mjete t cilat i shfrytzojm.
Telefonin t cilin e shfrytzojm, televizorin t cilin e
shfrytzojm. Aeroplant t cilt i shfrytzojm, raketat t
cilat i shfrytzojm. Pra pr mjetet n vetvete nuk quhen
zhvillim. Por shfrytzimi i mjetit sht ai i cili ka rezultuar
prej zhvillimit. Pr kt arsye nuk duhet t prziejm shtjet
materiale me zhvillimin. Islami nuk refuzon fardo zhvillimi
material e teknologjik pr derisa jan n shrbim t zhvillimit.
Ti nse dshiron telefonin, shfrytzimi i telefonit mos e
cenon zhvillimin? Normalisht se nuk e cenon zhvillimin. Ne
ktu po flasim pr shtjen materiale. Mirpo pr ka po
prdoret telefoni? N t kaluarn kam luftuar me shpat,
ndrsa sot luftoj me raketa. Mjeti sht mjet. Mirpo n ka
po e shfrytzoj? Zhvillimi nuk ka t bj me mjetin por ka t
bj me shfrytzimin e mjetit. Nuk thuhet ky mjet sht
hallall e ky haram. Mirpo pyetja bhet: N ka e ke
shfrytzuar kt mjet.
Pra zhvillimi nuk ka t bj me teknologjin: teknologjia
quhen shtjet t cilat ia ofron mundsin jets q t jet sa
m komode, sa m e leht , dhe sa m e shpejt te prfitimi
mirpo cilat jan mnyrat e jetess? Kt duhet ta
hulumtojm ka zhvillim sjell zhvillim apo jo? Nse e kan
prodhuar mizoret dhe kriminelt kjo sht mire dhe e
dobishme. Shfrytzoje TV-n n edukimin e fmijve tu dhe
zhvilloj n baz t aftsive t tyre kjo sht mire dhe e
dobishme. Por nse e shfrytzoj q nprmes Tv-s n

Oslo, 2010
shtpin time t deprtoj devijimi, gjrat e degjenerimit dhe
lakuriqsia kjo sht sherr-keq.
Pra Televizioni nuk sht ,,zhvillimi n vetvete por sht
zhvillimi n baz ksaj se si e shfrytzon ti. Thika, a mos
thuhet se thika sht zhvillimi apo jo zhvillimi Jo, por
cilsohet n baz t asaj pr ka e prdori. Nse prej at q
sht hallall e lejuar sht mire dhe e dobishme, por nse e
prej at qe sht haram e- ndaluar sht e dmshme.
Pra nuk lejohet t themi: Teknologjia sht zhvillimi
perndimor, por duhet t themi : teknologjia e ktyre
mjeteve. Mjetet t cilt i sigurojn njeriut zhvillim t shpejt
dhe nuk e lodhim I sjellin njeriut t mira shum shpejt edhe
me lehtsi. Mos thuaj Kto jan zhvillim. Por zhvillim sht
n shpenzimin e ktyre mjeteve. Ky sht
zhvillimi(modernizmi)!!
ABESE VE TEVELA U VRENJT DHE KTHEHU
SHPINN
Pyetje: Disa armiq t islamit thon se trheqja e vrejtjes
prej Allahut t Lartmadhruar, pejgamberit t Tij s.a.v.s. n
suretu ,,Abese tregon dobsin e pejgamberit fisnik. Dhe ky
sht nj ajet prej ajeteve q sht qortuar. Dshirojm, nga
ju I nderuar t na sqaroni kt shtje dhe t na largoni kt
dyshim, q ne t mos biem disa prej besimtarve.
Prgjigjja: Le t shikojm shtjen thelbsisht dhe me
logjik e t analizojm s bashku, a sht qortuar ashtu siq
thon ata ,,dobsi dhe paaftsi e pejgamberit s.a.v.s.
N fillim: Ky I verbr i cili ka shkuar te I drguari I
Allahut s.a.v.s. sht besimtar apo pabesimtar?. I verbri i
cili ka shkuar te pejgamberi s.a.v.s. ka qen besimtari i cili ka
shkuar pr t pyetur qshtje prej shtjeve t fes.
Mosprgjigjja pr ti sqaruar besimtarit a sht shtje e leht
apo e vshtir!? Nuk ka dyshim se mosprgjigjja ndaj

besimtarit sht shtje e leht. Ai njeri e pyeste t drguarin
prderisa ai ishte I preokupuar dhe I angazhuar me krye
pabesimtart, pr tiu kundrvr atyre.
Nuk ka dyshim se kjo sht shum e vshtir n
krahasim me t parn. Pra Allahu I Lartmadhruar i ka thn
t Drguarit t Tij : pse po e lodh dhe po e mundon veten me
ata pabesimtar, dhe humb koh me ta. Kjo sht shtje e
mundimshme pr ty. Pra Zoti I Lartmadhruar nuk e qorton
pse sht I hidhruar me te por pse ai mundohet. Kjo do t
thot se po ia trheq vrejtjen n dobi t Pejgamberit s.a.v.s.
T shikojm qortimin n nj rast tjetr ku Zoti I
Lartmadhruar I thot: Pse po ndalon veten n at ka Allahu
ta ka lejuar ty. Ktu Zoti i Lartmadhruar e pyet t drguarin
e Tij: Pse po e ngushton veten tnde. Kjo a mos sht shtje
e cila e dmton dhe e vshtirson t Drguarin s.a.v.s. apo
sht shtje q e lehtson dhe e zgjeron.
Kjo sht kshtu. Pr t ta br m t qart. Nse ti ke
nj fmij apo nj vlla I cili angazhohet pr s teprmi pr
t msuar. Ai gjat dits sht n shkoll ndrsa tr natn
mson, prsrit msimin dhe studion. E ti e qorton pse pr s
teprmi po lodhet kjo sht se ti e do dhe ke kujdes t madh
ndaj tij e ky qortim n kt rast nuk sht pse ka ler mangt
dika n detyrat e tij. Qortimi dhe vrejtja ka ndodh, por ka
ndodh pr lehtsimin, e jo pr tia vshtirsuar gjendjen.
shtja n mes t qortimeve ka dallim shum t madh.
VETVRASJA
Shumica e pyesim, vetvrasja a sht haram apo
hallall. Ndonjri arsyetohet: Po un n at rast nuk e dmtoj
asknd, dhe nuk mundoj asknd, pse sht e drejt e ime dhe
jet e ime?
Prgjigjja: vlla i dashur zoti t udhzoft. O vllai im,
Allahu ta ka dhuruar jetn, e jetn tnde duhet ta lsh te ai i
cili ta ka dhuruar. Pr kt arsye vrasja e tjetrkujt sht

Oslo, 2010
njsoj n mkat me vetvrasjen. Sepse kjo konsiderohet
shkelje e drejts tnde. Nuk do t
thot se nj veprimi i till sht e drejta jote. Na hadith
kudsij Zoti I Lartmadhruar thot:Robi im e ka mbyt veten
pr kt arsye pr kt arsye ia ka ndaluar vetes xhenetin
sepse ky njeri e ka pranuar jetn t ciln ia ka dhuruar Allahu
atij pastaj at jet vet e ka shuar, e kjo nuk sht e drejt e tij.
Shkak tjetr. Vetvrassi, nuk e bn nj gj t till
prpos nse iu sht vshtirsuar dika, e kjo do t thot
dobsi e imanit. Prej vlerave t imanit sht me I tejkaluar
fatkeqsit dhe me imanin tnd me qen i fuqishm ndrsa me
vetvrasje ke paragjykuar paaftsin e Allahut ndaj tjera, e
kjo nnkupton humbjen e shpress n mshirn e Allahut.
Duhet ta dim se n kt bot njeriut I ndodhin
ndryshime t shumta. E tr bota sht ndryshuese. Njeriu
patjetr duhet t jet I ndrlidhur me Zotin e tij. Nse njeriut
i ndodhin fatkeqsi, ose prjeton faze kritike I kthehet Zotit
t Tij. E besimi dhe lidhja me Zotin e tij i jep freski dhe force
pr ti tejkaluar krizat dhe vshtirsit npr t cilat kalon. Pr
kt arsye Zoti i Lartmadhruar thot: Pra, me prkujtim ndaj
Zotit qetsohen Zemrat. Zoti e ka fol t vrtetn. Ne, shohim
se zemrat t cilat nuk e kujtojn Allahun jan t brengosura
dhe t tronditura, mirpo ather kur njeriu e kujton Zotin I
qetsohet zemra sepse e di se nuk I prballon vet ngjarjet dhe
jo me fuqin e tij por ballafaqohet me ngjarjet me fuqin e
Zotit t Tij dhe kjo e bn q zemra e tij t jet e qet.
I Drguari I Allahut s.a.v.s. ka thn: sht interesant me
besimtarin, do shtje q I ndodh sht e dobishme, e kt
nuk e posedon askush tjetr pos besimtarit, nse I ndodh
ndonj e mire falnderon, e kjo I sjell dobi pastaj, nse I
ndodh ndonj e keqe, duron dhe pr durimin e tij ka dobi.
I FSHEHIN T MIRAT E BURRIT
Pyetje:

Kam dgjuar se shumica e banorve t xhehenemit jan
gra.
Prgjigje: I Drguari I Allahut s.a.v.s. ka thn: ,,Ato I
fshehin t mirat e burrit nse I bn t mira gjithmon dhe
vetm nj here ia bn nj t keqe thot: Kurr nuk kam pa
ndonj t mire prej teje
Pasi q kjo sht e met e tyre, ajo e cila nuk dshiron
me qen prej banorve t xhenetit, le ta largoj kt ves, dhe
kur burri tia bj n t keqe le t thot ma ka br vetm nj
t keqe, mirpo gjithmon sht sjell mire. E me kt
knaqet dhe pajtohet burri I saj, dhe kalon jet t lumtur me
te pra mos tia fsheh t mirat e fiton xhenetin nse do Zoti.
Muhamedi s.a.v.s. ka thn: do grua e cila vetes dhe me t
sht nda burri I saj I knaqur do t hyn n xhenet.
Lusim Allahun q ju t jeni bashkshorte e till
KUJTIMI I VDEKJES
Vazhdimisht e kujtoj vdekjen, n do vend, n do
moment, kur t bie t flej e kur t zgjohem. Ky kujtim nuk
m ndahet dit e nat, dhe m ka hy n gjak. E dgjoj zrin e
tij (t vdekjes) duke m pshprit n vesh z i cili m
frikson, dhe nuk mund ta largoj, m mundon pr s teprmi,
thuaja se dshiron t m mbys, m ka pushtuar mrzia,
pikllimi dhe dhembja, dhe jetn e shoh zi, kam mbet I
pashpres dhe nuk kam vullnet pr jet.
Prgjigja: Oj bija ime! Qetsohu, vdekja nuk sht ashtu
si mendon ti, nuk sht prfundimi i jets por kalim prej nj
faze t jets n nj faze tjetr. Oj bija ime besimi (imani)
sht pasaport i kufirit t jets s humbur, t ciln e ka
prgatit Allahu pr
robrit e tij t mire, mshira e Allahut sht m e madhe se
q mendon ti. Zoti i Lartmadhruar ka thn: ,,Dhe mshira
ime ka prfshi gjithka
Ndrsa sa I prket gjendjes tnde, besoj se sht pr

Oslo, 2010
shkak t ndonj rasti t veant i cili t ka ndodhur ose t ka
vdekur ndonj i afrt e i dashur befasisht dhe ai rast sht
shkak q ti e kujton vdekjen pandrprer.
Prej njeriut sht e krkuar q ta kujtoj vdekjen mirpo
jo me jetuar me agoni t vdekjes. Prej mshirs s Allahut
sht q ne e harrojm ndonjher, sepse pot a kujtonim
pandrprer, njerzit do t bheshin parazit, nuk do t
punonin, dhe do t ndrpritej aktiviteti jetsor.
Njeriu besimtar le ta kujtoj vdekjen aq sa I mundson
me mbet n kt jet, dhe aq sa i mund son me kaluar n
botn tjetr.
AGJRIMI SHT I PLOT EDHE PSE AGJRUESI
SHT XHUNUB (I
PAPASTR)
Kur t thrret ezani I sabahut n Ramazan, un ve kam
qen xhunub prej nats s asaj dite t ramazanit. A ndikon
kjo n prishjen e agjrimit tim pasi q un ve e kam vendos
t agjroj at dit.
Prgjigjja: Agjrimi yt sht I plot, por ti duhet t
pastrohesh (gusl) n kohn sa m t afrt me qllim q t
falsh namazin e sabahut.
MJEKU I GRAVE
Jam shtatzn, kontrollat i kam te nj gjinekolog i njohur
te i cili kam besim dhe m pushon zemra, mirpo ai nuk sht
i devotshm. A konsiderohet kjo haram pr mua edhe pse jam
kontrolluar te nj gjinekologe mirpo tek ajo nuk kam besim
se sht shum e aft.
Prgjigje: Prderisa je e devotshme, edhe pse nuk ke
besim n aftsin e gjinekologes dhe nuk t pushon zemra te
ajo, nuk ka penges t hulumtohet gjinekolog t specializuar i
cili I frikohet

Allahut, po nse nuk has nuk ka kurrfar pengese t
vazhdohet te ai gjinekolog nse nuk ka n at vend gjinekolog
t specializuar pos tij.

FETAVAT E SHARAVIJUT
PJESA E NNT
IX

Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

HYRJE
Prof: Ali Abdul Adhim.
Kshilltar dhe ekspert I artit pr n institutin e hulumtimeve islame.
Te shkruarit sht art I ndrlikuar dhe m i prpikt prej arteve ideare. do ide nuk sht e
dobishme at nuk sht mire te shkruhet.
Prderisa idet jan ushqim I mendjeve ashtu siq jan ushqimet ushqimi I trupit. do
ushqim nuk sht I mire pr trupin, por patjetr duhet paraprgatitur kushtet specifike qe
e bene te dobishme pr kryerjen e detyrs. Prej kushteve me te rndsishm jan: e Para:
qe ta ngope (mbuloj) nevojn e mendjes, ashtu siq e ngop ushqimi nevojn e trupit.
Llojllojshmria e ushqimit e cila posedon proteinat ,vitaminat dhe kalorit t gjitha kto
bjn q ushqimi t jet me I mir dhe q kryen detyrn. Po ashtu idet duhet te
prmbajn argumente logjike, dhe te kapshme pr ta ngop mendjet e q gjithashtu duhet
t ket element nxits q ta josh lexue sin e pastaj ai t prfitoj prej atyre ideve.
Kur Halil bin Ahmedi sht pyetur derisa a sht themelues I poezis rimimit dhe
rregullave diametrike te vargj eve ne fjali sht pyetur pr poezin, ai sht prgjigjur.
E mira mua m refuzon, ndrsa zemra ime t keqen po e refuzon. Kur sht pyetur
profesor Akadi se pse nuk martohet pasi qe ai ka nevoj pr shoqrin, dhe prkujdesje
dhe jete me te mire sht prgjigjur net e njjtn mnyr siq sht prgjigjur Halili bin
Ahmedi: pr shkak se e mira me refuzon ndera te keqen zemra ime po e refuzon.
E dyta: Pr ti nxitur ndjenjat e lexuesit pr ti aktivizuar elementet e tretjes
Kur ai I cili dshiron te ket apetit ne ushqim, me ushqime te llojllojshme pr ta
ngopur veten nga me e mira dhe me ushqim sa me te mire, ai harmonizon ushqimin e
llojllojshm me nevojn e trupit I cili ka nevoj pr ushqim te llojllojshme. Pr kt
arsye ai ushqimit I shton lloj-lloj mlmesa qe te jet ushqim sa me I kndshm I cili
duhet te jete I leht pr organet e tretjes.
E treta: Pr kt arsyes autori I librit, apo studiuesi duhet t tregoj literaturn e
konsultuar t paraqes rndsin e librit sepse trheqja e vmendjes sht prej qllimeve
kryesore t autoreve ose te studiuesve.
Nga kjo, urtsia e Allahut sht se iu ka mundsuar disa studiuesve dhe
hulumtuesve qe ato ide t tyre logjike ti paraqesin ne formn sa me te mire, sa me
trheqse per te pasur dobi prej atyre ideve.
Nse i bjm nj vshtrim kulturs se grekeve te vjetr shohim se nuk do te kishim
pasur dobi prej ideve te filozofit Sahrat po mos e kishte vazhduar rrugn e tij. Platoni i
cili i ka ruajt dhe I ka paraqit idet e Sokratit, e pastaj prej tij kane ardhur deri tek ne me
metodn trheqse dhe bindse.
Nuk do te kishim pasur dobi prej ideve te Platonit po mos t kishe vazhduar dhe
mos ti kishte prcjell idet e tyre Aristoteli, deri tek ne. Ai I ka ruajt qe te mos lihen
me harrese dhe prej tij kane ardhur deri tek ne me metodn trheqse dhe bindse.
Shembull te tille mund te marrim edhe me rastin e Ibni Tejmije si dijetar islam me
renome dhe nxnsin e tij Ibn Kajin el.xhevzijut I cili na ka sjell neve mendimet e
profesorit te tij, dhe ka vazhduar rrugn e tij ne rizgjimin islam, dhe frytet e tij po I
shijojm tani. Po ashtu shembull kemi edhe Xhemuladin Afgani dhe nxnsin e tij
Muhamed Abdahu dhe nxnsin e tij Reshid Rida. Po mos te kishte qene ai, gjurmt e
profesorit te tij do t kishin humbur, dhe nuk do te kishim projektimin e rrugs per
rizgjim te plot islam I cili ka sjelle rezultate te mira, e frytet e atyre rezultateve po I

Oslo, 2010
shijojm edhe sot.

Kt kjo shtje mu kujtua ather kur kam lexuar pjes t librit ,,Fetvate e
imanit shejh Muhamed Muteveli esh. Shaeravijut te cilat I kan prgatitur nxnsin e tij
Mr. Sejid Xhemil. Sepse Shejh Shaeraviju sht u njohur me mendje mprehtsi e tij ,dhe
dhuntin e tij.
Ai nuk ka pasur kohe qe ti rishikoj, kontrolloj dhe redaktoj por kt ia ka
mundsuar Allahu Sejid xhemil, dhe profesorit Ahmed Feraxh pr ti shpalosur gjurmt e
Shejh shaeravijut, dhe paraqitjen e tyre ne formn m t mir edhe m t leht.
Kt e kam vrejtur ather kur kam lexuar artikujt e dr. sejid xhemil dhe kam pa
prvojn e tij gazetarese I cili sht trheqse me metodologjin e tij dhe deprtimin e tij
thelle dhe fuqishm ne kulturn dhe studimin islam ne mjeksin praktike islame, me
letrsi islame I cili me mund dhe durim te madh hulumton, tubon, I przgjedh dhe
harmonizon idet dhe mendimet.
Zoti I shprbleft me te mira shejhun tone imam shaeravijun pr diturin e tij te
dobishme I cili islamit dhe muslimanve I ofron dituri te dobishme I cili islamit dhe
muslimanve u ofron dituri te dobishme. Zoti e bekofte jeten e toj.
KAJRO: 7 sheval, 1402
28 korrik, 1982.
Ali Abdul Adhim
Kshilltar dhe ekspert i artit ne institutin pr hulumtime islame.

ARTET E BUKURA
Pyetje: Arti i bukur si pikturimi, skulpturimi e t ngjashme a jan t lejuara apo ndaluara?
Prgjigjja:Arti i bukur ,ti po e thua kt ,ti po thua se sht arti i bukur,por nga e more kt
qndrim q ti ta cilsosh t bukur?A sht cilsi me t ciln e ka emruar feja? JO Prej
njeriut? Ne parashtrojm pyetjen:ka do t thot ,,i bukur"?Kusht sht q e mira mos t
shpie ty n t keqen.Thon:Vallzimi sht art i bukuris. Mirpo vallzimi a t shpie n t
keqe apo jo?do bukuri e cila rezulton(prodhon)t keqn nuk sht e bukur. Pr kt arsye
mos thuaj:,,Arti i bukur''.Por e cilson t bukur ather kur pranohet e bukur. Po si t jet e
bukur kur nuk sjell asgj tjetr pos t keqen!!
Skulptori e skulpturon nj skulptur. Kjo skulptur sht e bukur,po sht e
prkryer,prderisa tjert devijojn, dhe pas ksaj at skulptur e adhurojn,pra kjo sht e
keqe. E mira sht q t mbetet e mir ,t mbetet n sy e mir dhe n mendje e mir. E jo e
mir n vetvete (vetskulpturn).Allahu krkon prej nesh q botn ta bjm t bukur. ka
do t thot ,,e bukur",do t thot me vazhduar t jet gjithmon t bukur(p.sh femra e cila
zbukurohet q t jet e bukur).Un i them asaj: Bukurin tnde bre q t mos na shpij
neve n t keqe ,q t mos ti shkakton probleme familjes s saj,mos ti shkaktoj probleme
burrit t saj ,mos u zbukuro vetm t jesh e bukur por q bukuria jote t jet
gjithprfshirse se prndryshe...Kur'ani para se t na sjell t mira t shumta materiale ,na
sjell t mira t shumta t bukuris. Thot Zoti i Lartmadhruar n Kur'an:Dhe pr ju caktoj n
ta (bagti) ka bukuri,kur i ktheni nga kullota, dhe kur i merrni n kullot. Ato mbajn barrt
tuaja deri n vende t largta ,tek t cilat ju do t arrini me mundim t madh"(ENNAHL6-7.
Parashtrohet pyetja:Pse?
Sepse teorema e bukuris sht se edhe ai i cili nuk pronson gzohet,pra ai i cili nuk i
pronson gzohet kur ti sheh. Un nuk kam kshtjell por kur ta shoh nj kshtjell t
bukur dhe shoh parkun,oborrin rreth e prqark,gzohem dhe bhem i lumtur. Nga ky aspekt
bukuria sht shtje transitore ,q do t thot kalon n t gjith ata t cilt e shohin ,ndrsa
sa i prket qumshtit, bartjes s barrs sht posarisht pr ata q e pronsojn.
Para se ti shoh frytet e pemve Zoti i Lartmadhruar thot:,,Shikoni n frytet e pems para
se t piqen plotsisht dhe t marrin formn e tyre''(EL -ENAM99). Knaqni syt e juaj duke
shikuar e jo vetm barqet e juaja.
Mirpo ,m siguro se puna mbetet kshtu. Mos thuaj se ,,arti i bukur n trsi ''sepse arti i
bukur patjetr duhet ta ruaj bukurin prgjithmon ,e jo me qen t bukur n nj qast,e t
shkatrrojn n astin tjetr. Kjo nuk sht ,,bukura".
P.sh. Skulptura nse m sjell mua n idhujtari dhe n pabesim nuk sht e lejuar. Para se t
sprovohen njerzit ajo ve ka qen prezent, mirpo pasi q ka kaluar n adhurim t tyre
puna e tyre ve ka mbaruar. Zoti i Lartmadhruar ka thn pr Sulejmanin se: Sulejmani i
ka nnshtruar xhint ,q ata me ndrtuar ka dshiron prej mihrabave ,skulpturave
Kan ndrtuar skulptura dhe nuk ka ndodh shkatrrim prej tyre mirpo nga asti kur ka
ndodh fitnet dhe shkatrrimet ka thn:JO,m nuk ndrtohen skulptura.
PSE ALLAHU E KA CAKTU Q SULEJMANI T JET MBRET
Zoti i Lartmadhruar ka drguar pejgamber t cilt nuk kan qen mbretr. kshtu ka

caktuar me urtsin e tij , sepse po t kishte dashur Allahu q t gjith me qen pejgamber
askush nuk do ti kishte mund me penguar. Cila sht urtsia e zgjedhjes s Sulejmanit edhe
mbret edhe pejgamber?
Prgjigjja: Nga kjo kuptohet qart se po t donte Allahu q t gjitha shtjet do t shkonin
n rregull,dhe askush nuk do t mund ta ngritte kokn. Dhe ja e ka zgjedh pejgamberin t
cilin nuk ka mund ta refuzon askush krkesn e tij ,sepse ai ka poseduar pushtet dhe sundim.
Mirpo Allahu nuk ka dshiruar kshtu. Allahu dshiron q t shkojm n drejtimin e tij
vullnetar. Allahu dshiron q t shkojm n rrugn e Tij , edhe pse ata t cilt shkojn n
rrugn e tij jan t dobt. Kjo nga arsyeja se dashuria pr Te na ka shty t besojm
Sa e sa mundime kan prjetuar pejgambert. Sa e sa urrejtje e sa e sa xhelozi e fatkeqsi i
kan prjetuar n thirrjen e tyre n programin e Allahut!!!?
DHE NUK KA BR KUFR (NUK KA KALUAR N PABESIM) SULEJMANI
Allahu ia ka nnshtruar Sulejmanit xhint .Melekt ia kan drguar Sulejmanit xhint me
pranga t zjarrit,Sulejmani i ka dnuar ashpr nse nuk kan kryer urdhrin e tij. Sulejmani
nuk e ka prdor magjin n nnshtrimin e xhinve ai i ka prdor ata pr shtje t
dobishme e jo pr shtje t dmshme.
Kur ka vdekur Sulejmani ata jan ngrit kundr tij duke thn Sulejmani ju ka nnshtruar
juve me magji dhe i kan drguar t vendi ku ka qen i varrosur... hajmalia i kan vendos
edhe nn frontin e tij ashtu siq thuhet n disa shkrime t ,,israilve".Kur'ani e shfajson
Sulejmanin pr kt .Ku Zoti i Lartmadhruar ka thn:,,Dhe pasojn at ka kan thn
shejtant pr sundimin e Sulejmanit, Sulejmani nuk ka qen pabesimtar por shejtant kan
qen pabesimtar ata ua msonin njerzve magjin".
Pyetja sht: ka mendon Sharaviju n lidhje me kt shtje ?
Imami i nderuar thot:Allahu i Lartmadhruar ia ka nnshtruar xhint Sulejmanit pr t'i sjell
dobi njerzimit,dhe pr ta zhvillu tokn,e nuk i ka nnshtruar pr ti dmtuar. Kur Zoti i
Lartmadhruar ka thn ,,Dhe Sulejmani nuk ka qen pabesimtar q do t thot se Zoti i
Lartmadhruar kur ka dshiruar q Sulejmanit me ia nnshtruar xhint ka qen e ditur se
Sulejmani nuk sht pabesimtar, dhe kt fuqi nuk e ka shfrytzuar pr t keq,por e ka
shfrytzuar fuqin e tyre pr t mir,posarisht kur Allahu i jep dikujt dika ka nuk u ka
dhn t tjerve sepse mizoria dhe pabesimi e mbisundojn botn posarisht kur e
shfrytzojn kt shans, pr tu prhapur e keqja dhe mkati. Pastaj Zoti i Lartmadhruar
tregon pr melekt Harut dhe Marut t cilt ua kan msuar njerzve magjin,,E nuk e kan
msuar asnj njeri pa i thn:Vrtet ne jemi sprov pr ju e mos moho".Fjala ,,mos moho"
do t thot se nse e ke n disponim nj forc t gjithsis ruaju, ki kujdes e mos e shfrytzo
pr asgj tjetr pos pr gjra t dobishme. kjo praktik duhet t jet pr do fuqi,pushtet,apo
forc t ciln ia jep Allahu kujtdooft. Kur ti lutesh pr dika thua:Zoti im m jep kt ,q
t adhuroj me sinqeritet ,dhe t bj t mira n kt bot. E kur Allahu ta jep at
(pushtet,pozit apo forc) ajo ty t nnshtron dhe prkundrazi ti fillon me b shkatrrime.
P.sh. nse ti do pushtet e lut Allahun me t dhn pushtet,Zoti ta pranon kt lutje. E pasi
q ti t arrish n pushtet fillon me sulmuar t drejtn, e prhap shkatrrimin dhe
padrejtsin, duke menduar se ti mundesh me pengu Zotin e Lartmadhruar. Ti kur je lut pr
mirsi a pasi q t sht dhn je

drejtuar n t keqe. Kshtu Allahu na mson sjelljet e shejtanit n zemrn e njeriut. Ti pasi t
arrish n pozit, t vjen shejtani dhe shkakton cytje n epshin tnd,ashtu siq e ka hamend
zemrn e Ademit duke i thn :pushteti yt nuk do t ket prfundim ti do t jesh i
prgjithmonshm,Allahu nuk do t krkoj llogari ,e ti e harron ditn e llogaris,e ti ather
fillon me shkaktuar trazira e shkatrrime n fytyrn e toks ,e kshtu t'i humb pushtetin ,e
humb autoritetin ,e takon Allahun t vetmuar ,i pafytyr. Kshtu Allahu ta ka humb shansin
n t ciln e ke pasur n dor ne vend se ti me qen m i graduar ti bhesh m i nnmuari.
Pr kt arsye kur t fillosh me lexuar Kur'an, Allahu ka krkuar prej teje me krkuar
mbrojtje prej Tij nga shejtani i mallkuar. PO pse?Nse ti i mbshtetesh Krijuesit kundrejt
krijess s Tij ajo krijes nuk mundet me t shkatrruar. Kur ti e lexon Kur'anin ,shejtani
nuk dshiron q ti t prfitosh t mirat e Allahut prej leximit t Kur'anit. E kur ti krkon
mbshtetje prej Allahut kundrejt shejtanit ,ai shtrydhet,Sepse q n astin kur ti e kujton
Allahun shejtani shtrydhet. Pra thnia e Allahut:Dhe kur ta lexosh Kur'anin ,krko
mbshtetje kundrejt shejtanit t mallkuar thuhet se ti je b mjet pr t pranuar rrezet e drits
s t mirave t Kur'anit pa kurrfar pengese.
DHE SECILI PREJ JUVE DO T SILLET N TE
Dhe Zoti i Lartmadhruar ka thn: Dhe secili prej juve do t sillet n t. Kjo shtje sht
vulosur.
(MEJREM, 71)
A do t thot se t gjith njerzit do t sillen n zjarr?
Imami i nderuar Sharaviju thot: Si e interpretojn disa komentues ky ajet tregon se
askush nuk mund ti shptoj ndshkimit. Dhe ne, q t gjith,disa prej neve jan t mir e
disa mkatar, gnjeshtar e t dgjueshm do ti dnojm me zjarr. Kuptimi i vrtet i ktij
ajeti sht ky. Duhet ta kuptojm fjaln,,do t sillet".Sjellja e ujit ka kuptimin ardhja e ujit
prej vendit t tij ,e ai vend sht burimi. Un e kam sjell bagtin time te uji ata kan pi ,
mirpo un nuk kam pi dhe jam kthye me ta,pra kush sht me mua pi por un nuk kam pi.
Pra ,,sjellja te uji" do t thot me i sjell te burimi i ujit ,ndrsa pirja apo mospirja sht
shtje tjetr.
,,Dhe secili prej juve do t sillet n t. Allahu dshiron t tregoj vlern e tij te ta. Do t
thot:Ju q t gjith do ta shihni zjarrin do t kaloni npr ta. Mirpo ne e dim se ajetet e
Kur'anit e shpjegojn njra-tjetrn. Zoti i Lartmadhruar thot:,,Dhe ai i cili tejkalon zjarrin
dhe nuk bie n te ,por hyn n xhenet ai ka shptuar"
Pra secili prej nesh do ta sheh zjarrin ,ndrsa robrit e mir orientohen n drejtim t qiellit
dhe do t thon:O Zoti im Falnderojm Allahun i cili na shptoi prej prvlimit t madh t
cilin e pam vet,dhe na bri ta tejkalojm zjarrin ,dhe na shptoi prej tij. Begati e madhe
pr njeriun sht q t mos hyj n xhenet por t mbes n (EARAF) mes xhenetit e
xhehenemit, por begati shum e madhe sht pr me tejkaluar zjarrin dhe me hy n xhenet.
Ky sht fitim i pakrahasueshm .Iu sht shmang dnimit t zjarrit dhe sht siguruar prej
tij. N t njjtn koh knaqet me t mirat e xhenetit. Kjo sht rruga e imanit dhe rruga e
cila shpie ne xhenet n t cilin ka t mira t cilat syri as q i ka pa ndonjher,veshi as q i
ka dgjuar ndonjher dhe as q ka menduar ndokush ndonjher pr t mira t tilla.
O Zoti yn ,na ofro rrugn e xhenetit Tnd,dhe na bn q t hyjm n te,na lehtso t gjitha

shtjet qofshin me fjal dhe qofshin me pun q t hyjm n te.
SHPIRTI DHE MATERIA
E dim se Islami bn paralelizim n mes t materies dhe shpirtit, mirpo ka mendime se
,,Ka dallim t madh mes shpirtit dhe materies" dhe secili i takon bots s tij t veant. Si ti
harmonizojm kto dy mendime , kur po shihet se kto mendime jan kundrthnse. Imami
yn i nderuar na sqaron ajo q pr ne sht e paqart. Zoti e bekoft.
Prgjigjja: Shpirti dhe materia , kjo sht vetm fjal. N esenc shpirti sht i mir, e keqja
prej shpirtit vjen prej ather kur t deprton n materie dhe e prbn njeriun ,sepse ather
njeriu(NEFSI-EPSHI) vepron 'dshiron.
Esenca e tr ekzistencs sht materie e t mirs pastrtis dhe ibadetit. Pr kt arsye n
at moment kur dshiron (epshi) e vendos materia,kthehet n natyrshmrin e saj,,At dite
kur do t dshmojn gjuht e tyre ,duart e tyre dhe kmbt e tyre at ka kan punuar" (EN
NUR24). Tani kompetencat kan kaluar n Allahun ,m hert kompetenca mbi ta ka qen
komptetenca e dshirs(epshit) mbi pjest e trupit .Oj dor bjeri filanit,oj dor vepro kt
dhe kt.Dora nuk ka mundsi me kundrshtuar, sepse dshira jote e ka udhheqjen mbi
ta,ndrsa n ditn e kijametit ti nuk e ke at mundsi,pr kt arsye edhe dshmojn kundr
dshirs tnde dhe kundr teje. Materia e pabesimtarit i bn tesbih Allahut ,ndrsa ajo
reflekton dshirn e pabesimtarit (shiko sa mahnitse materia substanca lartson Allahun
ndrsa reflektimi i saj prej dshirs s pabesimtarit sht pabesimi. Mos thuaj o biri im
shpirtror material,kjo sht fjal siprfaqsore nuk sht shkencore ,sendet nga
natyrshmria e tyre bjn tesbih dhe adhurojn ,pr kt arsye nuk cilsohet vetm materia ,
po ashtu nuk cilsohet vetm shpirti por bhet fjala pr NEFSIN-TRUPIN ME SHPIRT.
Kuptimi i NEFSIT sht shpirti me trupin pastaj vjen dshira etj etj. Pr kt arsye vjen deri
te mjegullinat, A u sqaruar shtja?
VLERA E LEXIMIT T KUR'ANIT
Zoti i Lartmadhruar thot:Dhe lexoni ka sht m s lehti prej Kur'anit.
Po ashtu thot:,,Dhe ne e kemi lehtsuar Kur'anin pr prkujtim por a ka ndonj q logjikon
Po ashtu thot: Dhe e kemi marr prsipr ,e detyr e jona sht q ta tubojm dhe ta
lexojm at. Dhe ather kur ta lexojm at, prcjelle leximin e tij.
Leximi i Kur'anit sht ibadet .Koha m e vlefshme e t lexuarit t Kur'anit sht sabahu,ku
Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe leximi i Kur'anit n sabah sht dshmuar'' Pra e
dshmojn edhe melaqet e nats dhe t dits.
Pyetja sht:
Cili lexim ka me shum shprblim leximi n heshtje apo leximi me z?
Prgjigjja:M s miri sht t lexuarit me z dhe prmendsh .
Po ashtu lexo edhe duke shikuar n Mus-haf ashtu q t ket shprblim shikimi yt dhe
shprblim dgjimi yt( i veshit tnd)Po ashtu t ket shprblim gjuha jote . Kur'ani nuk sht
thjesht vetm fjal e cila theksohet ,por secila shkronj sht melaqe. Kur'ani ka
dashuri,sikurse sht dashuria njerzore ,nse e le anash e harron.

Pyetje: Ka njerz t rndomt dhe t huaj t cilt e lexojn Kur'anin dhe nuk i kuptojn
domethniet e tij e as mrekullit e tij. Ato a shprblehen pr leximin e Kur'anit? Prgjigjja:
Leximi i Kur'anit sht dy llojesh; Lloji i par sht lexim adhurimi dhe ky lexim nuk ka t
bj me kuptimin,sepse se sado q ta kuptojm Kur'anin ajo sht ka na ka mundsuar
Allahu dhe sa kemi mundsi ne. Leximi i shprehjeve t Kur'anit t cilat

Allahu dshiron q t na mundsoj t kuptojm prej tij ndrsa nuk sht ajo ka dim dhe
ka kuptojm prej tij.
Ndrsa kur ta lexojm Kur'anin pr t nxjerr ligje prej tij kjo sht krejt nj shtje tjetr.
Studiuesi e lexon Kur'anin dhe thot:,,prej ktij kuptimi nxirret kjo,prej ksaj fjale kjo.,,Dhe
sikur t ktheheshim te i drguari dhe te ata t cilt vet e kan emruar, do ta dinim se ata ka
e kan nxjerr prej tij (prej vet me sit t tyre).
Pra un e lexoj Kur'anin pr t kuptuar qllimin q dshiron Allahu ta kuptoj prej tij. Duhet
ta dim shfrytzimi(dobia) n shtje nuk do t thot t kuptuarit e mnyrs s shfrytzimit
(dobis).Njeriu i rndomt prfiton prej ekranit televiziv,ose prej zrit t radios,mirpo
inxhinieri e di do shtje t saj n brendi. Mirpo pse un nuk i di pjest e brendshme t
atij mjeti nuk do t thot se nuk mund t prfitoj prej tij. Nse nuk e di prbrjen e barrave
a do t thot se un nuk do t prfitoj asgj prej atyre barrave? Jo kurrsesi jo,se ather do
pacient (i smur) do t krkonte prej farmacistit prbrjen e do hapi(bari) t ciln e merr
prej tij.
Pra leximi i Kur'anit e kuptova apo nuk e kuptova m bn dobi.
Ne duhet ta kuptojm Kur'anin aq sa kemi mundsi ,e Allahu nuk na ngarkon m shum se
sa kemi mundsi.
ATA T CILT DO T SHPRBLEHEN ME T MIRA EDHE M SHUM SE
KJO
Pyetja: Kan thn: Edhe m shume se kjo sht t shikuarit n Allahun e Lartmadhruar
n xhenet. Allahu ka caktuar q ne besimtart e devotshm, q n xhenet ta shohim
madhrin e Tij. Allahu nuk e thyen premtimin.
Si do ta shohim Allahun n botn tjetr, me shqisat tona lndore t ksaj bote? Apo ndoshta
do t shndrrohen n shqisa tjera (superiore) pr t pa dritn e te Gjithfuqishmit .
Prgjigjja: Imami i nderuar Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:Po,n botn tjetr do
ta shohim Allahun e Lartmadhruar. Mirpo vshtir e kemi ta parashikojm kt ,nse
mendojm se do ta shohim me shqisat tona toksore,mirpo Allahu i Lartmadhruar do t
shndrroj shqisat rrnjsisht n shqisa tjera t cilat do t jen harmonike me botn tjetr
.Mirpo Allahu na prafron. Allahu ka krijuar sende n tok t cilat nuk mund t shihen pr
t na tregu prafrsisht pr sendet e fshehta. Ka sende t cilat nuk mund t shihen me sy
,mirpo me zbulimin e mjeteve dhe aparateve i shohim. P.sh. mikrobin m par nuk e kemi
par,mirpo pse nuk e kemi par nuk do t thot se ai sht i papar,mirpo syri yt nuk
mund ta sheh e argument pr kt se un po mund ta shoh me mikroskop. Sendi i cili nuk
shihet ose mundet me qen pr shkak t largsis (distancs) ose pr shkak t imtsis.
Mikroskopi e zmadhon t vogln ,teleskopi e afron t largtn .Shkak i asaj pse nuk i
shohim apo nuk i kemi par sht mungesa e aparateve.
E ne kur t ringjallemi ,ne do t kemi preparate tjera pr ne me pa at ka nuk kemi mund
me pa m hert. Pr kt arsye n berzah n astin e vdekjes hiqet perdja (pengesa) dhe ne
mund t shohim at q nuk kemi mundur me pa m hert(ne jet).Pra secila (pjes e jets) i
ka ligjet e saja. Ta marrim shembull jetn ton ,ajo kalon npr dy faza ,n gjum dhe
zgjuar. Ligji i gjumit ndryshon prej ligjit t zgjuar n gjum (n ndrr) shohim njeriun e
veshur me rroba t bardha n automjet t gjelbr. Po si i kam dalluar ngjyrat prderisa syt i
kemi pasur t mbyllur.
Pra , gjat gjumit ne kemi mjet i cili i percepton(i sheh) gjrat pa i pasur syt hapur.

Prgjigjja:Pa dyshim se ai mjet sht ,pse kjo sht detyra e tij,dhe ne e kemi udhzuar at
Shoqrimi n gjum nuk ndikon n ne. Dy persona flen n t njjtin shtrat , njri sheh
veten e tij t lumtur e tjetri sheh veten e tij t piklluar,ku njerzit rreth e rrotull e rrahin dhe
asnjri nuk ndien prjetimin e (ndrrs )s tjetrit.
DHE NE I KEMI NNSHTRUAR ATA
Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe ua bm ato q t'u binden atyre, e disave prej tyre u hipin, ndrsa prej disave
ushqehen.
(Jasin, 72)
N ajetin e lartprmendur far qllimi ka pjesa dhe ne i kemi nnshtruar pr ta''.
Shpresojm se Imami i nderuar do t na sqaroj .
Prgjigjja: Njeriu sht mkmbs i Allahut n fytyrn e toks,dhe ekzistenca t jen n
shrbim t tij,,toka e nnshtruar pr te ,kafsht e nnshtruara pr te ,sendet e ngurta n
shrbim t tij mirpo njeriu sht indiferent,ai mendon de t gjitha ai i ka nnshtruar. Pr
kt arsye ai thot njeriut jo,nuk i ke nnshtruar ti, por ne i kemi parapa pr t'u nnshtruar
ty, po mos ti kishte nnshtruar pr ty ,ti nuk kishe pasur mundsi t'i nnshtrosh.
Pr kt n gjithsi sheh gjra mahnitse ,sheh se si fmija e sjell deven e madhe nga t
doj ,ndrsa trimi i trimave nuk guxon ti afrohet gjarprit. Deven e ka nnshtruar Allahu pr
ty,ndrsa kt nnshtrim pr ty , q t thot: nse mundesh ta nnshtrosh me fuqin tnde
nnshtroje!!
ti nuk mundesh ta nnshtrosh bubuzhelin (akrepin) i cili t tremb e t frik son kur t biesh
me fjetur , mirpo ti mundesh ta nnshtrosh elefantin. Interesant!! Pra shtja sht se ti me
fuqin tnde dhe mundsin tnde nuk mund t nnshtrosh. Mirpo ai i cili t ka krijuar , pr
ty ato i ka nnshtruar. Po nse dika nuk ka nnshtruar pr ty ti kurr nuk mundesh ta
nnshtrosh.
NE KEMI ORIENTUAR RRUGN
far kuptimi ka ajeti,,Vrtet ne e kemi orientuar rrugn e kush prej jush le t falnderon ,e
kush mohon?
Prgjigjja: Kur Zoti i Lartmadhruar ka thn: Ne e kemi orientuar rrugn ". sht
shpjeguar rruga ,ose falnderues ose mohues. Vija sht rrugn t ciln e ke marr ti ose pr
t falnderuar, ose pr ti mohu begatit e Allahut,ajo sht pr t dy veprimet. Ndoshta
dikush mund t thot:,,Dhe ne ia kemi udhzuar dy rrug"q do t thot edhe pr kt rrug
edhe pr at,por ka sht prioritare mes ktyre dy rrugve ,pasi q bn pr kt,por edhe
pr at ka e bn prioritare Allahu,pr ta b obligative pr veten time at rrug. Po,po t
kisha qen i krijuar vetm pr nj rrug do t kisha thn :Jo,Un nuk kam mundsi t shkoj
n rrug tjetr ,pse e kam vetm kt rrug. Mirpo Ai Allahu sht orientues n nj rrug
,ndrsa garuesi i ka dy shtje para vetes :Ose me qen falnderues ose me qen mohues.
Pyetje: Po cili mjet zgjedh mes ktyre dy gjrave?

n dy rrug. Pastaj Zoti i Lartmadhruar thot:Betohem pr diellin dhe shklqimin e tij. Pr
hnn kur e prcjell at!Pr ditn kur ndriohet plotsisht .Pr natn kur e fsheh
at(diellin)!Pr tokn dhe pr At i Cili e bri shtroj at. Pr shpirtin dhe pr At i Cili e
prsosi at. Pastaj e orientoi at dhe ia tregoi atij far sht e gabuar dhe far sht e
drejt pr t!Vrtet ka shptuar ai i cili e ka pastruar at(shpirtin e tij). Dhe ka dshtuar ai i
cili e ka prish veten e tij.
ESH SHEMS 1-10
MES-HI MBI KOK
Mes-hi i nj pjese t koks a sht mes i cili do vend t koks ,sa q pranohet edhe nse i
ipet pjess s prapme e jo pjess s prparme?
-N disa mendime lejohet mes-hi n pjes t koks dhe nuk sht kushtzuar me i dhn mes-
h pjess s prparme e as s prapme. Allahu e di m s miri
MREKULLIA E KRIJIMIT
Zoti i Lartmadhruar thot: Allahu sht sunduesi i qiejve dhe toks, Krijon ka t do , Kujt
t do i jep(fmij) vajza dhe kujt t doj i jep (fmij)djem,ose u jep (fmij) djem e vajza.
E po ashtu cilin do e bn shterp.
- Cila sht urtsia e cila rezulton nga ky ajet. Dhe cili sht garantuesi absolut .kam pr
qllim garantues i shtj eve t cilat i tregon ky ajet?
Prgjigjja: Nse e parashtrojm nj tavolin n shtjen e krijimit t njeriut n Kur'an
shohim se ne jemi t krijuar prej Ademit, Allahu prej tij ka krijuar bashkshorten e tij. Ja
shiko:bashkshortja e tij a sht krijuar prej tij apo prej llojit(prej elementeve) siq e ka
krijuar at. Pastaj shohim se njerzit pr nga krijimi jan t krijuar n katr mnyra. Njeri as
prej nns e as prej babs,njeri vetm prej babs,njeri vetm prej nns (e nderuara
Merjeme) dhe prej nns e babs t gjith njerzit tjer. Mirpo ka bab dhe nn(qift
bashkshortor) t cilt nuk kan fmij. Pra nuk mund t thuhet absolutisht se patjetr do
njeri duhet me qen t krijuar vetm prej nne dhe prej babe. Zoti ka krijuar at cili nuk ka
as nn e as bab, ka krijuar vetm prej babs , dhe ka krijuar vetm prej nns. Por mundet
me qen edhe nna edhe baba,por Allahu nuk ka dshiruar q t ken fmij ata dy, edhe
pse ata i kan t plotsuara t gjitha kushtet q t ken fmij . Pra ktu sht pika
kulminante e fuqis absolute te Allahu,kur t gjith ligjet paralelizohen pran tij.
LEXIMI I KUR'ANIT PA E KUPTUAR
Pyetje: nse njeriu e lexon Kur'anin mirpo nuk e kupton asgj prej atij leximi a shprblehet
apo jo?
prgjigjja: Po shprblehet ,sepse ai sht lexim adhurimi.
FOTOGRAFIT ME KAFSH N SHTPI
ka sht puna me ata t cilt e zbukurojn murin duke pikturuar gjallesa. A sht njsoj
sikurse t gdhendurit e statujave dhe a sht haram?
I nderuari Shejh Shearaviju prgjigjet:

Oslo, 2010
Nuk ka asgj n kt por ajo ka sht haram sht ajo q disa i madhrojn dhe i

shenjtrojn kafsht,ndrsa pikturimi vetm pr zbukurim nuk sht kurrfar pengese.
FJALA PRFUNDIMTARE
Mjaft kemi folur. N hyrjen e ktij libri kemi folur mjaft pr ndjenjat e t vdekurve ndaj t
gjallve pr at se ata e ndiejn at q na ndodh neve , ka sillet rreth neve n kt bot
kalimtare. Ata gzohen kur ne jemi t lumtur ,dhe hidhrohen kur jemi t piklluar. E kjo
ka sht gjurmuar prej haditheve. Kemi paraqit mendimet kundrthnse ,argumentet dhe
sendet. Na ka mundsu Allahu q do kundrargument ti prgjigjemi me kundrargument.
Ktu dshirojm ta dim se far mendimi ka i nderuari Shejh Muhamed Muteveli
Sharaviju n lidhje me kt shtje.
Pra pyetja sht:T vdekurit a ndiejn dika pr ne apo jo,dhe lutja jon q tu falen mkatet
dhe t mshirohen a arrin te ta apo jo?
Prgjigjja: Shejh Sharaviju thot: Po, i vdekuri ndien pr t gjallt .Po mos t kishin ndie
asgj ,ather Ligjvnsi (i drguari i Allahut s.a.v.s.) nuk do t na kishte urdhruar q kur
t shkojm te ta me i prshndet me ,,ESELAMU ALEJKUM DARU KAUMIN
MUMINIJE ENTUN SABIKUNE VE INNA SHAALLAHU LAHIKUN'' Q DO T
THOT: Paqja dhe shptimi qoft mbi ju shtpi e besimtarve,ju na keni parapri ,por nse
do Allahu ne do t vijm pas jush''. Ligjvnsi na ka urdhruar me i prshndet ato ,e kjo do
t thot se ato patjetr prgjigjen.
Sa i prket lutjes,Pa ka sht ajo e cila pengon q shprblimi i lutjes dhe mshira t arrij
te ato! !pse a mos mundesh me taku q nj njeri e dnon nj tjetr mirpo n at koh shkon
ndrmjetsues dhe ia ndrpret dnimin. Cili sht qllimi i ksaj. Qllimi sht q un ta
ndiej dhe ta kem parasysh se un kam nevoj pr mendimin e tjetrit pr veten time,dhe
mendimi i tjetrit mund t m shptoj dhe t m bj dobi,ashtu mendimet e mira m bjn
dobi pr kt arsye angazhohem t sillem mir me njerzit q t m don edhe kur t vdes ,
sepse un ather kam ln bagazh t mir te t gjith njerzit se ndoshta ndonjri prej tyre
do t lutet pr mua. Pra kjo sht q ti t punosh q te njerzit t lsh vetm ka sht e
mir.
Nuk duhet q gjrat me i marr t ndara. Allahu ka krijuar gjithsin n asi sistemi q ta
ndihmojm njri-tjetrin,e mos me ekzistuar armiqsi. Un kur ta shoh nj cilsi t mir t
ndonj person dshiroj ta kem,po nse nuk mund t bj pun t mira s paku mos ta
nnmoj dhe t mos tallem me punn e mir. Sepse ajo pun e mir e tjetrit do t m sjell
dobi dhe t mira edhe mua. Qllimi kryesor sht q t l pun t mira dhe prshtypje t
mir te t gjith njerzit.
AGJRIMI I TR VITIT
Pyetje:prej vegjlis m mjafton vetm pak ushqim dhe nuk ma ka ndja ushqimin. kjo
sht ajo q mund t agjroj me lehtsi. A lejohet me agjruar gjat gjith jets. Dhe a sht
e vrtetuar prej t parve tan t mir se ka agjruar gjat tr jets?
Prgjigjja: sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. :O i drguar i Allahut si sht puna me at
i cili e agjron tr vitin?
Ka thn:Nuk ka agjrim dhe mosagjrim apo ka thn,,as nuk ka agjruar, as nuk ka
ngrn''ka thn: Po me agjruar dy dit e me ngrn nj dit.?///

sht prgjigja: Po a mundet dikush ashtu?
ka thn:Si sht puna me at i cili agjron nj dit e nuk agjron dy dit
sht prgjigjur: Do t kisha dashur po t kisha mundur ashtu
Pastaj i drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn:Tri dit do muaj,dhe prej ramazanit n ramazan
,kjo sht sikurse me agjruar tr vitin. Nse agjrohet dita e arafatit bhet falja e
gabimeve t vitit t kaluar dhe vitit paraprak ,agjrimi i dits,,ASHURA" i fshin mkatet e
viti paraprak.
E KA REXHISTRU
AHMEDI
RUBIKONI I KURBANIT
Cili sht sekreti i imanit n therjen e kurbanit?
Zejd ibn Erkami e ka pyetur t drguarin e Allahut s.a.v.s : ka sht kurbani?
sht prgjigjur: Sunet ,vepr e babs juaj Ibrahimit salallahu alejhi ve selem. E
ka pyetur pastaj: Po far shprblimi kam prej tij?
sht prgjigjur:Pr do qime sht nj e mir
E kan pyetur: O i drguari i Allahut ,a qime t leshit ?
sht prgjigjur: Pr do qime t leshit sht nj e mire
TRANSMETON IMAM AHMEDI
EDHE NSE SHT E PAKT
Kur Muhamedi s.a.v.s. ka thn :Kush i a merr t drejtn e besimtarit me prbetim t
rrejshm atij Allahu ia ndalon xhenetin dhe e shpie n zjarr
E kan pyetur: Qoft edhe dika e imt dhe e leht?
Ka thn : Qoft edhe nj krnde misvaku.
NJ SHKURORZIM
Nj njeri e ka shkurorzuar gruan e tij tri her me nj fjal n nj vend n prezencn e
dshmitarve .A konsiderohet nj shkurorzim apo tre shkurorzime?
Prgjigjja: Ne edhe m hert jemi prgjigjur se konsiderohet nj shkurorzim,pse kur sht
pyetur i drguari i Allahut s.a.v.s. pr burrin i cili e ka shkurorzuar gruan e tij tri her
prnjher sht ngritur i hidhruar dhe pastaj ka thn:A edhe duke qen n mesin tuaj po
luan ai me Allahun?Deri sa nj njeri sht ngritur dhe ka thn :O i drguari i Allahut :A ta
dnojm me vdekje?
CILA SHT E DREJTA E SECILIT PREJ KTYRE
Pyetje:Nse vdes baba duke ln pas vetes vajzn e djalit ,vajzs dhe motrn .Si ndahet
trashgimia n mes tyre?
Prgjigjja: sht pyetur Ebu Musa el Eshariju pr vajzn ,vajzn e djalit dhe motrn. sht
prgjigjur:Vajzs i takon nj e dyta dhe motrs nj e dyta tjetr dhe ja po vjen Ibn Mesudi
dhe ai do t pajtohet me mendimin tim. sht pyetur Ibn Mes'udi dhe i kan tregu se si
sht prgjigjur Ebu Musa e ai ka thn: Ka lajthitur, dhe po t pajtohesha edhe un do t
isha n humbje . Gjyko ashtu si ka gjykuar pejgamberi s.a.v.s vajzs nj e dyta ,vajzs s

djalit nj e gjashta pr tu plotsuar dy t tretat dhe ka mbet motrs.

FALLTORET
TRANSMETON
BUHARIU
A PRGJIGJET SHPYRTI N VARR
Kur t pyetet njeriu n varr i kthehet shpirti me fjal tjera si do t bhet gjykimi n varr?
Prgjigjja: E ka regjistruar Ahmedi se nga pejgamberi s.a.v.s. se kt pyetje ia ka
parashtruar Omeri r.a. pejgamberit s.a.v.s. ,,N momentin e gjykimit n varr a na kthehet
mendja
sht prgjigjur:Po ashtu si e kemi (shpirtin dhe mendjen) sot.
ENA E TIGANISUR N T CILN SHT TIGANU MISHI I DERRIT
Nj profesor i universitetit thot:se gjat shkuarjes me nj delegacion n Evrop , ku ka
banuar n nj shtpi ,n t ciln e kan prdor mishin e derrit,dhe e kan pi alkool mirpo
ent dhe gotat pastaj i pastronin. Pyetja sht: A e kam t lejuar ,apo t ndaluar ti prdori
en dhe t njjta gota?
Prgjigjja: Ebu Thealebete el Hushmiju r.a. e ka pyetur pejgamberin s.a.v.s: O i drguari i
Allahut : ne jetojm n vend t pasuesve t librit e ato han mish derri dhe pin alkool. Si t
veprojm me ent e tyre,ti prdorim apo jo?
Muhamedi s.a.v.s i thot: Nse nuk gjeni en tjera pos tyre ather ent e tyre i pastroni , i
tiganoni, po ashtu edhe gotat pastroni dhe pini n ta.
Pastaj tregon I kam thn :O i drguar i Allahut:po ka na lejohet dhe ka na ndalohet?sht
prgjigjur: Mos hani mishin e gomarit ,dhe ju sht e ndaluar do kafsh shqyese (me
kthetra) mishngrnse.
N hadithin Sahih t Muslimit nga ebu Hurejrete r.a. sht vrtetuar se Muhamedi s.a.v.s
ka thn:Mishi i do kafshe mishngrnse shqyese me kthetra sht e ndaluar.
UTHULLA PREJ ALKOOLI
Disa njerz e alkoolin e shndrrojn dhe e prdorin n uthull. Si sht puna me ta. A sht e
ndaluar apo jo, duke pasur parasysh se qllimi sht i mir.
Prgjigjja: sht pyetur i drguari i Allahut pr shndrrimin e alkoolit n uthull. E ai sht
prgjigjur: Jo nuk lejohet.
E KA REXHISTRU MUSLIMI
Disa njerz e kan pyetur t drguarin e Allahut s.a.v.s Ne e shtrydhim lngun e shtrydhur t
fermetizuar e prdorim pr drek e dark pr pije (n nj transmetim tjetr pr ushqim). E
Muhamedi s.a.v.s. u ka thn : Pini , por largohuni nga do lng dehs". Pastaj ia kan
prsrit pyetjen e prap Muhamedi s.a.v.s. u ka thn: ,,Allahu u ka ndalu edhe t paktn ,
nse e shumta e saj deh"
E KA REXHISTRU DARUKUTNIJU

ka thua pr njerzit e thjesht dhe injorant t cilt shkojn pr shrim apo pr t ditur t
fshehtn (fatin e tyre) t falltart e te dexhallt
,,Pr shkuarjen ke falltart , Muhamedi s.a.v.s. ka thn : Kurr mos shkoni te ta. sht
pyetur i drguari i Allahut s.a.v.s pr falltart e ai sht prgjigjur: Nuk ka asgj prej tij.
Njeri i cili ishte prezent i thot: Po ata ndonjher po ia qllojn dhe po e din,e Muhamedi
s.a.v.s i thot:Ajo sht e vrtet t ciln Xhini Karijn ia tregon falltarit e pastaj ia przien
njqind rrena tjera
MUTEFIKUN ALEJHI
SHARJA E PRINDRVE
Dgjojm pr sharjen e prindrve prej djemve t tyre. ka nnkuptohet me kt dhe
mosrespektimi i prindrve a sht mkat i madh?
Prgjigjja: I nderuari yn ,i drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn:,,Prej mkateve t mdha
sht kur njeriu i shan prindrit e vet.
sht pyetur: Po si e shan njeriu prindrit e vet?
sht prgjigjur: E shan babn dhe nnn e tjetrit,e ai ia kthen duke ia shar babn e nnn
e ktij
MUTEFIKUN ALEJHI
Transmetohet nga Imam Ahmedi se Muhamdei s.a.v.s ka thn:Prej mkateve m t mdha
sht mosrespektimi i prindrve.
sht pyetur:Po ka sht(si bhet ,si shkaktohet) mosrespektimi i prindrve?
sht prgjigjur:Njeriu shan nnn e babn e tjetrit e ai ia shan babn e nnn ktij
NDRPRERJA E LIDHJEVE FAREFISNORE
Kam farefis t cilt nuk i prmbahen besatimeve e premtimeve , ato nuk i lidhin
marrdhniet fare fisnore ,jan kriminel, i ndrpren me mua t gjitha lidhjet ,u bj mir
ata ma kthejn me t keqe,a duhet ti prforcoj lidhjet?
Prgjigjja: Nj njeri e ka pyetur t Drguarin e Allahut s.a.v.s.,u bj mir ma kthejn me t
keq,sillem me butsi e ata m injorojn. E Muhamedi s.a.v.s. i ka thn:Nse sht e vrtet
ajo q thua ti je duke iu hedhur zjarr t nxeht ,dhe deri sa t vazhdosh ashtu Allahu do t
ndihmoj .I drguari i Allahut s.a.v.s ka thn:Jo nse t gjith jan ashtu , por shiko m t
vlefshmit dhe me ta prforcoji marrdhniet, sepse derisa t jesh n at pozit Allahu do t
jet me ty dhe do t ndihmoj.
ISRAJA DHE MIRAXHI
Pyetje: Pse Israja sht tregu me tekst t qart ndrsa Miraxhi me argument jo t
drejtprdrejt?
Prgjigjja: Shejh Sharaviu prgjigjet: Kur Kur'ani e ka tregu ngjarjen e Miraxhit e ka tregu
qart, mirpo Miraxhin nuk e ka tregu ashtu,sepse nuk ka thn:Lavdrimi i qoft Allahut i
cili e ka ngritur at prej mesxhidi Aksas e deri n Siretul Munteha psh. Mirpo na ka tregu
gjra pr ngritjen e nuk ka treg ne suretul Isra me argument t qart pr Sidretul Munteha.

Pastaj Shejh Sharaviju vazhdon e thot: Kjo sht mshir e
Allahut pr krijesat e tij. Pr shtjet praktike t cilat ka
mund i drguari i Allahut s.a.v.s. ti tregoj banorve t toks ,i
ka tregu me argument t qart ,q t mos ket vshtirsi gjat
transmetimit .Mirpo n shtjet q mendja krkon analiz
m t thell e ka ln n baz t Imanit tnd t fort , apo
varsisht prej paraprgatitjes tnde prej rezultateve tjera.
T gjitha mrekullit me t cilat i ka stolis Allahu
pejgambert tjer t gjitha kan qen jasht ligj eve t
zakonshme ,e pse mrekulli t till mos t ket edhe i drguari
i Allahut s.a.v.s. Pasi q Allahu sht Ai i cili vendos e
ndryshon ato ligje ather ai q beson ngjarjen e t drguarit
t Allahut s.a.v.s se pr nj koh t shkurt t nats sht
bart prej Mekes ne Mesxhidi Aksa ,e q kjo mrekulli
praktike ather ai duhet t besoj pr Miraxhin e cila nuk
sht mrekulli praktike. Sepse ai i cili t beson ty pasi q t
njeh se je besnik ai t beson edhe pr gjrat tjera q ai nuk i
di.
Pyetje:Cili sht dallimi n mes t atij i cili nuk e beson
ngjarjen e Isras dhe atij i cili beson ngjarjen e Miraxhit?
Prgjigjja: Ai i cili e mohon Isran sht pabesimtar ,sepse
ai bie ndesh me argument t qart. Ndrsa ai i cili e mohon
Miraxhin , nuk sht pabesimtar ,mirpo ai sht mkatar i
madh. Sepse Israja sht tregu me argument t qart ,ndrsa
Miraxhi m argument q krkon t besohet.
Pyetje:Cila sht ndrlidhja mes Isras i cili sht udhtim
toksor -horizontal,ndrsa Miraxhi i cili sht udhtim
qiellor-vertikal?
Prgjigjja: Pasi q Allahu i Lartmadhruar pr Muhamedin
s.a.v.s e ka thyer ligjin kohor n Isra i cili sht ngjarje
toksore i ka dhn t drguarit ton pejgamberit s.a.v.s
argumente praktike (lndor),pra q besimi yn t jet n
suazat e gjrave tona t cilat i dim ,e at mrekulli pastaj e
bn mjet pr t besuar dhe vrtetues se Ai i cili e ka thyer
ligjin kohor me gjatsi toksore n shtje t cilat i dim ka
mundsi t thyej ligjin vertikal(ngritjen n qiell) n shtje t

cilat nuk dim. Pra mund t themi se Israja sht
paraprgatitje e logjiks njerzore pr ta besu dhe pr ta
vrtetuar lajmin e Miraxhit t pejgamberit s.a.v.s
Pyetje:Cili sht argumenti se Israja ka qen edhe me trup
edhe me shpirt?
Prgjigjja: Argument sht fjala e Zotit t Lartmadhruar .I
lavdruar sht Ai i cili e ka bartur robin e tij pr nj koh
shum t shkurt t nats .Pse fjala,,robin e tij" nnkupton
njeriun edhe me trup edhe me shpirt ,pra q t dyja n t
njjtn koh. Dhe tjetra sht se po t kishte qen Israja dhe
Miraxhi vetm me shpirt apo t kishte qen vetm ndrr nuk
kishte pasur nevoj me kontestuar askush , a sht e vrtet
apo dispozit. Dhe pabesimtart Kurejsh skan pas nevoj
me marr qndrim negativ ,e t pyesin ,,Ti po thua se ke
kaluar distanc pr nj koh shum t shkurt t nats,ndrsa
ne at distanc e kalojm pr nj muaj .Mirpo vet pyetja e
tyre konfirmon se ata e kan kuptuar se nuk ka qen n pyetje
as ndrr e as udhtim i vetm me shpirt por ka qen zgjuar
edhe me trup edhe me shpirt. po t kishte qen e kundrta
nuk ka pas nevoj pr kundrshtim ,sepse ligji i ndrrs
sht superior ndaj ligjit zgjuesis.
Pyetje:Cili sht dallimi mes ,,ndrrs" dhe t ,,pamurit"?
prgjigjja: Fjala ,,ndrr kam pa" vjen infitiv vetm kur t
jet ndrr iluzioni ,,kam pa ndrr"sepse sa i prket shikimit
me sy thuhet,,duke shikuar kam pa".Ndrsa nse e shikon n
gjum thua ,,kam par ndrr"
N poemn e rij Rai Nemiri thot:
,,ndrr shikon gjrat e mdha q t habitet mendja.
Prgzoje veten e cila m par ka qen e
prgnjeshtruar.
Fjaln ,,shikim duke pa" e ka prdorur shikimin me sy dhe
shikimin n gjum. Mirpo
zakonisht ,,shikimi n ndrr" e prdorin pr shikimin e
gjrave mahnitse t cilat nuk mund t shihen n ndrr.
Pyetje :Zoti i Lartmadhruar thot,,

Oslo, 2010
ISRA DHE MIRAXHI
Si t jet ndrra fitne pr njerzit .A sht ky argument se
israja ka qen ndrr? Prgjigjja: Kjo patjetr duhet t
interpretohet si shikim praktik. Pra nuk sht kurrfar
pengese, q i drguari i Allahut s.a.v.s. ta ket pa ISRAN
(udhtim natn) n ndrr e pastaj ta kishte b at udhtim
zgjuar n praktik (realitet) ashtu si e tregon Zoti i
Lartmadhruar n disa sure tjera.
Zoti i Lartmadhruar ,t drguarit t tij ndrrn ia ka b
realitet dhe ju me siguri do t hyni ne Meshidul Haram .Pra e
ka pa n ndrr , e pastaj ndrra iu sht b realitet. far
pengese ka ktu ,nse Zoti i Lartmadhruar ia ka vulosur ne
shpirt ,q ai n rend t par t shoh n ndrr ato ngjarje e
ato ngjarje pastaj jan b realitet ,siq sht hyrja ne Mesxhid
Haram ,shkurtimi i flokve dhe qethja e shokve n haxh e
pastaj t gjitha i ka pa zgjuar. Pra kurrfar pengese nuk ka q
i drguari i Allahut s.a.v.s. n rend t par Isran e ka pa
ndrr e pastaj ajo ndrr t ciln e ka par me shpirt , sht
be realitet.
Pyetje: A ka ardhur n ,,ETHER" se i drguari i Allahut
s.a.v.s. ka pa ndrra e pastaj jan b realitet?
Prgjigjja: Po, Ajsha r.a. thot: ,,do ndrr q e ka pa i
drguari i Allahut s.a.v.s. t nesrmen n mngjes iu sht b
realitet,sikurse qartsia e sabahut pas nats .Pra nse ka pa
ndrr ajo sht realitet.
Pyetje Zoti i Lartmadhruar ka thn
Pse n fund t ajetit nuk sht,,Allahu ka mundsi pr do
send"
Prgjigjja: Ktu shkaku sht i qart se e ka b q ,,ISRAJA"
t drguarit t Allahut s.a.v.s pr shkak se pabesimtart e
kan ofenduar t drguarin e Allahut s.a.v.s. .E ato ofendime
i ka dgjuar po ashtu ka pa ka i ka ndodh Muhamedit s.a.v.s.
lodhja ,mundimet si e kan nnmuar. T gjitha kto Allahu
edhe i ka pa

edhe i ka dgjuar. E kur Allahu i ka pa e i ka dgjuar ather
ka dashur q Muhamedi s.a.v.s. t'ia mundsoj t sheh ajetet e
mdha dhe ia ka mundsuar ISRAN.
SHARAVIJU DHE LMIA MEKANIKE
Pr ngjarjen e ISRAS Shejh Sharaviju thot:Sa m shum q
t shtohet shpejtsia (forca) zvoglohet distanca. Pra distanca
dhe shpejtsia jan refleksive , varsisht prej njra tjetrs.
Forca (shpejtsia) e cila ka qen forca (shpejtsia)e Allahut e
cila nuk ka koh. Ktu Shejh Sharaviju na paraqet
ligjin(parimin) e rndsishm t mekaniks i cili thot:
Distanca sht e barabart me shpejtsin e kohn.
Pasi q distanca sht e palvizshme ,ather sa m shum q
t rritet shpejtsia aq m shum zvoglohet koha pr at
distanc .Kshtu q koha pr Allahun sht e barabart me
zero Subhanellah
LOGJIKA (METODOLOGJIA) E THIRRJES N
BESIM
Pyetje:Cila sht logjika e thirrjes n Islam. far dialogu
parasheh Islami. Cila sht zemrgjersia fetare ,dhe
mostoleranca fetare. Dhe ka sht ajo e cila e bn q t
gjith t jetojn nn nj hije ,pra edhe fet tjera?
Prgjigjja: Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:Islami
ka metodolohji t mir edukative dhe madhshtore . Logjika
e besimit sht mshira, fortsia e tij,sht Imani i cili
manifestohet n at se drejtsia sht parim dhe nuk ka
mbizotrim t njeriut ndaj njeriut ,mirpo thirrja n besim n
te duhet t bhet me edukatn e t drguarit t Allahut s.a.v.s
varsisht n aftsin e t kuptuarit dhe rrethanave n t cilat
gjendet ai i cili thrret n besim.
Thirrsi Islam nuk duhet q njerzit n vend se ti thrras,
ti largoj ashtu siq e kan br zakon me metodologji t
urrejtjes ndaj t tjerve,sepse njeriu thirret n udhzim. Dihet

Oslo, 2010
se thirrja me gjuhn e urrejtjes u shkakton njerzve dy
vshtirsi.
Vshtrsia e par :Largimi i njerzve edhe m shum ,dhe
dbimi sa m larg n at ka e kan b tradit.
Vshtirsia e dyt: Mbylljen e rrugs , e cila i shpie ata n
dika t re ,edukata e keqe ,dhe mos kshillimi me urtsi,e
cila ndoshta n ndonj moment ishin drejtuar n rrug t
vrtet .Pr kt arsye nj beduin n t kaluarn ka thn:
Kshilla sht aq e rnd , sa q nuk mund ta bart as mali
(kodra) e mos ia drgo kodrn me bart se e vshtirson
polemikn edhe m shum, por merre kshilln m sqarim t
leht.
Nse e parashtrojm pyetjen: Pse kshilla sht aq e rnd ?
Prgjigjja sht sepse kshilla t kshilluarin e nxjerr prej asaj
q ai e ka dashur shum m hert. Pra kjo sht se kshilla
sht e rnd.
I kshilluari dshiron q t'i zbukurosh shtjet q ia ka nda
,dhe ia do epshi ,e i kshilluari nuk dshiron t mendoj pr
prmirsimin e gjendjes s tij. Pr kt arsye e shohim
ilustrimin madhshtor t cilin e prdor Kur'ani,kur i drguari
i edukuar me edukatn e Zotit t tij u thot kundrshtarve t
tij :,,Thuaj :Ju nuk do t pyeteni pr krimet e tona ,e ne nuk do
t pyetemi pr punt tuaja"
Muhamedi s.a.v.s. u thot kundrshtarve t tij se do njeri
prgjigjet pr veprn e tij. E ju besimtar ,pra e ka quajtur
krimin pr veten e tij dhe pr besimtart,sepse kundrshtart
n fillim imanin e kan quajtur krim
Mirpo i drguari i Allahut s.a.v.s sjelljen e kundrshtarve
nuk e ka quajtur ashtu,por me fjal t Allahut u ka thn:Ne
nuk prgjigjemi pr veprat tuaja.
Nse bjm nj analiz i drguari i Allahut s.a.v.s. ka qen
dashur t thot: Dhe ne nuk pyetemi pr krimet tuaja, mirpo
e ka thn t kundrtn ,,ka punoni".Pra Allahu ia ka msuar
t drguarit t tij metodn e dialogut dhe diskutimit.
Kjo sht edukata e dialogut ,kjo sht pasqyra e diskutimit
,por duhet t

dim se epshin njerzor duhet ta ngrisim lart dhe t
diskutojm m logjikn e s vrtets qiellore n qiell.
Kshtu duhet t jet i prgatitur thirrsi islam?
Kshtu duhet ti presim t gjith kundrshtart e islamit ,duhet
patjetr q kundrshtart e ksaj feje t shijojn dhe t jetojn
n mshirn e ksaj feje.
Pyetje:Nse kundrshtart e shfrytzojn dhe e keqprdorin
tolerancn e ngriten kundr tij pr ta sunduar,si duhet
vepruar?
Prgjigjja: Nse ata mendojn dhe veprojn ashtu,ather
Islami krkon prej besimtarve t mbrohen me do kusht
kundr tyre q nga fillimi e deri sa fjala e Allahut t jet m e
larta. Sepse sht e qart se nse n nj vend t drejtt
sulmohen prej t kqijve dhe kriminelve Allahu i ka msuar
njerzimit si duhet vepruar.
Pyetje:Si do t kishte qen jeta nse e keqja dhe e padrejta
mbizotron dhe udhheq?
Prgjigjja: Nuk ka dyshim se jeta do t jet e keqe ,nse at e
udhheq e keqja,sundimi i ligjit dhe drejtsis sht sundim i
programit t Allahut.
Ne e msojm dhe e kuptojm t drejtn prej t padrejts
ather kur bhet krahasimi mes tyre ,e Allahu na ka msuar
q kt ta bjm me gjuhn e dialogut.
Allahu na ka msuar se e vrteta arrihet me fuqin e s
drejts dhe argumenteve. Askush nuk i bn padrejtsi askujt
me logjikn e drejtsis dhe vrtets.
Pyetje: Si ka udhheq Islami dhe si e ka largu t keqen?
Prgjigjja:Nse e shikojm historin Islame,do t shohim se
Islami sht zhvilluar n dy qshtje:
E para: T nxiturit e besimtarve n prhapjen e ksaj feje,e
cila i udhzon njerzit,e n kt kan pasur vullnet dhe kjo ka
qen forca e tyre.
E dyta:Krkesa e qytetarve apo banorve t sunduar prej
kriminelve t cilt kan krku sundimtar t drejt tu
ndihmojn. Kshtu ne e shohim se t gjitha lirimet e
vendeve islame sht b n baz t thirrjes s atyre vendeve

Oslo, 2010
t liruara,ashtu q banort e atyre vendeve kan krkuara q
muslimant t shkojn te ata dhe ti nxjerrin nga e keqja dhe
torturimi q u bhej atyre.
Pr kt arsye ne shohim shumicn e popujve t cilt e kan
pranuar islamin nuk e kan pranuar pr shkak t dhuns apo
me forc ose me lufte,dhe si rezultat i ksaj del se shumicn e
pjestarve t vendeve t cilat i kan liruar muslimant ka
pasur edhe pjestar t feve tjera.
Zoti i Lartmadhruar thot:Dhe thuaj: E vrteta sht nga
Zoti i juaj e kush do le t besoj ,e kush do le t mohoj. Ne
kemi prgatitur zjarr pr mohuesit keqbrs ,q do ti prfshij
nga t gjith ant .nse do t krkojn ndihm,do tu jepet nj
uj si xehja e shkrir q do tua prclloj fytyrat. Sa pije e
tmerrshme sht ajo,sa strehim i keq sht ai(zjarri)!
ISLAMI EMR ,CILSI DHE SIMBOL
Pyetje: Cili sht dallimi t fjala Islam si emr , cilsi dhe
simbol dhe a sht e vrtet se secila ka kuptim n vete?
Prgjigjja: Nse shohim fjaln Islam e shohim se sht
prdor n kuptim t emrit , cilsis dhe simbolit.
Sendi kur t jet cilsi e ka kuptimin e cilsimit.
Mirpo sendi kur t jet i emruar ather merr kuptim edhe
m t gjer. P.sh. nse ndonjri prej neve thot:,,A e ke par
hnn?"Dgjuesit menjher i shkon mendja t planeti hn i
cili shndrit dhe ndrion tokn gjat nats pasi ta merr dritn
prej diellit. Mirpo nse ndonjri nga ne e quan vajzn e
vet,,hna"a do t thot se cilsit e hns gjenden t kjo
vajz?!
Jo, sepse ajo mund t mos jet e bukur por prap se prap
baba i vet e quan ,,hn" Saktsisht ,sikurse nj njeri sht
fatkeq ,dhe i keq prkundr asaj se prindi i tij e ka emruar
me emrin e mire fatlum.
Mirpo fjala,,ISLAM" sht emr,cilsi dhe simbol n t
njjtn pesh. Po pse? Sepse njeriu nuk mundet t jet i sigurt
apo i qet prej

atij i cili sht m i fuqishm se ai,as prej atij i cili sht i
barabart. Ku sht dallimi mes cilsis dhe gjendjes
(ndajfoljes s gjendjes).Cilsia sht e pandryshuar ndrsa
gjendja e ndryshueshme .Fjalia pas trajts s shquar sht
ndajfolje e gjendjes ,ndrsa pas trajts s pashquar sht
cilsi.
P.sh ka dallim t madh n mes t thnies ,,sht b i tij i
djegur plotsisht". Fjalia e par,,i djegur plotsisht" sht
fjali emrore,n rasn emrore dhe gjendja e automjetit sht
ndryshuar. Ndrsa fjalia e dyt: ,,sht i djegur" sht fjali
emrore n rasn
emrore,cilsi,e cilsia sht e pandryshuar,ndrsa ndajfolja e
gjendjes e ndryshuar.
FUQIA E T DOBTVE N
DASHURI
Pyetje:Ku sht fuqia e dashuris s t dobtve ,cili sht
rezultati i ksaj dashurie n fitoren e Islamit dhe ngritjen e
flamurit t Tij?
Prgjigjja: Nse e dim se far vshtirsi ka prjetuar i
drguari i Allahut s.a.v.s. n fillim t jets s tij, nuk ka pasur
mundsi t mbroj shokt e tij.
Ndoshta ky ka qen simboli se Allahu ka dshiruar q atij ti
bashkngjiten vetm ata q kan fuqin e dashuris. Kt
fuqi t dashuris t ciln e kan poseduar t dobtit,ka qen
fuqi e pathyeshme para Kurejshitve t cilt nuk kan pasur
mundsi ta ngrejn kryet lart. Kjo sht fuqia e dashuris s
t dobtve e cila fuqi nuk mposhtet kurr,edhe pse
Kurejshitt e kan pasur n dor tregtin dhe ekonomin,e
udhtimin e tyre dimr e ver.
Allahu i Lartmadhruar ka dshiruar q t drguarin e tij ta
ushtroj dhe ta sprovoj pr kt arsye n fillim t shpalljes nuk
ka fituar kundr kurejshitve,pse po t kishte fituar q n

Oslo, 2010
fillim njerzit do t thoshin: Kurejshitt jan fisi i tij,ata
gjithmon kan qen n pushtet,e e kan b nj lidership t
tyrin,q ta udhheqin botn. Po t kishte ndodh kjo , ather
islami i cili ka arrit tek ne do t kishte qen nj fe e
njoftsive,dhe do t ishte prhapur m njoftsi t fisit t
Muhamedit s.a.v.s. .mirpo Allahu ka dashur q kurejshitt t
jen kundr Muhamedit s.a.v.s dhe q nga lindja ,Muhamedi
s.a.v.s t jet i dobt,i dobt n mesin e qendrs s zhvillimit
ekonomik,mirpo i fuqishm m Iman dhe bindje pr t
arritur qllimin.
Kshtu mblsira e Imanit e cila ka ardhur prej Muhamedit
s.a.v.s sht b njoftsia dhe familja e Muhamedit s.a.v.s.
Po t kishte dashur Allahu q Muhamedi s.a.v.s ta kishte
forcn e mbizotrimit dhe sundimit nuk do t kishte pasur
forc pr ta penguar,mirpo Allahu ka dashur q robi i Tij t'i
nnshtrohet me vullnet dhe dshir edhe ather kur ka
mundsi t refuzoj. Allahu dshiron imanin e pa imponuar
dhe t vullnetshm dhe q robi i Tij ta pranoj me zemr ,ti
prulet dhe ti nnshtrohet Allahut dhe ti prmbahet
planprogramit t Tij edhe ather kur ka mundsi t mos
besoj.
CILSIT E HYRIVE T XHENETIT
Pyetje: Cilat jan tiparet e hyrive t xhenetit?
Prgjigjja: Hyri: e bardh, symdha ,
flokshndrritse sikurse kraht e petritit. Pyetje:
far kuptimi ka ajeti t ngjashm me
margaritart e ruajtur ?
Prgjigjja: Shklqimi si shklqim i mndafshit t cilin
nuk e ka prekur dor e njeriut. Pyetje: far kuptimi ka
ajeti : N ta ka shum t mira t shumta?
Prgjigjja: Pamje t bukur dhe edukat t mir.
Pyetje: far kuptimi ka ajeti: Sikurse me pas qen vez t
ruajtura .

Prgjigjja: Butsia e tyre sht si butsia e nnlvozhgs s
vezs.
Pyetje: far kuptimi ka ajeti : T dashura (pr bashkshorte
t tyre)?
Prgjigjja: Jan ata t cilat n kt bot kan vdekur n
mosh t vjetr , mirpo Allahu pas pleqris s tyre i ka
shndrruar n virgjresha ,uruben do t thot: simpatike dhe
t dashura , ndrsa etraba- do t thot : t gjitha jan t nj
moshe.
KUR'ANI BAR DHE SHRIM I SHOQRIVE
Pyetje: Zoti i Lartmadhruar thot:Dhe shron zemrat e
popullit besimtar. Po ashtu Zoti i Lartmadhruar thot:Dhe
ne zbresim nga Kur'ani at ka sht bar,shrim dhe mshir
pr besimtart.
E pyesim Imamin e nderuar:Si i ka mnjanu dhe si i ka
shruar Kur'ani smundjet njerzore ,dhe shkatrrimin e
shoqrive nprmjet t programit t tij t drejt t fort dhe
stabil.
Prgjigjja:Imami i nderuar thot:ti shumicn e rasteve e
kundrshton programin e Allahut sepse ai t prkufizon lirin
e aktivitetit n jet ,pr t ciln ti me mendjen tnde mendon
se po t'kishe vepruar sipas epshit tnd do t zbaviteshe e tr
bota do t shkatrrohej. programi Islam sht i shpallur prej
Zotit t Lartmadhruar . Ai sht Allahu i cili e ruan Kur'anin
mrekulli t njerzimit. E programi i tij mrekulli e njerzimit
sht se njeriu nuk ka dor e kompetenc mbi t. Ai sht
fjal e Allahut, e mbrojtur dhe e siguruar prej Allahut deri n
ditn e Kijametit. Mrekullia n t qndron se i jep njohuri
do gjenerate edhe do gjenerat ndryshon prej gjenerats s
mparshme. Mrekullia n t qndron se sht i prshtatshm
dhe harmonik pr do koh ,pr do vend. Mrekulli n t
qndron edhe n at se shron smundjet e shoqrive kudo
qofshin ,sepse sht fjala e Allahut,e cila n vete prmban
barin(ilain)pr do smundje .E kjo do t thot se vetm t
folurit e ksaj fjale( t Allahut) na sqaron se sht mrekulli

Oslo, 2010
madhshtore e Kur'anit fisnik.
Shpalljet kan zbrit pr t shruar smundjet e shoqris dhe
do shpallje e cila ka zbritur te nj popull ka zbrit pr ti
shruar smundjet apo pr ti mnjanu degjenerimet t cilat
ndodhin n at shoqri.
HARRESA SMUNDJE E NJERIUT
Pyetje:N faza t ndryshme t jets nj prej fatkeqsive t
njeriut sht harresa .Pse sht harresa fatkeqsi e krijesave
dhe smundje e cila prcillet gjenerat pas gjenerate dhe a
prgjigjet njeriu pr shkak t harress s tij?
Prgjigjja:Harresa sht smundje e pashrueshme (e
pashmangshme) e njeriut dhe ndryshimi i programit ekziston
prej kohrave t lashta. Sepse njeriu largohet prej shum
shtjeve t programit t Allahut pr shkak t harress. Nse
fmija yt sht i smur ti mundohesh sa m shpejt ta
drgosh t mjeku pr shrim,nse e sheh se mjeku i par nuk
mund ta shron hulumton tjetrin kshtu ti vepron prej mjekut
e n mjek q ta shrosh fmijn tnd sa m shpejt. Mirpo
nse fmija yt e len namazin ti nuk prkujdesesh fare( ta
shrosh) sepse ti interesohesh pr s teprmi q fmijs ti
sigurosh ardhmri vetm t ksaj bote,e nuk interesohesh ti
sigurosh ardhmri n botn tjetr. Nga kjo themi se ti
plotsisht ke harru programin e Allahut.
MKATI I NJERIUT DHE MKATI I SHEJTANIT
Zoti i Lartmadhruar ka thn: Pasha Madhrin Tnde o (O
Zot) do t'i prvetsoj dhe do ti mashtroj q t gjith , prpos
atyre q prej mesit t tyre jan robr t sinqert (ndaj teje) Po
ashtu ka thn : Dhe ka kundrshtuar Ademi Zotin e Tij e ka
rrshqit n mkat dhe devijoi(nga rruga e drejt). Pastaj Zoti
i tij e zgjodhi at ,ia pranoi pendimin dhe e udhzoi .
Po ashtu ka thn :Dhe Ademi msoi fjalt se si t krkonte

falje prej Zotit t tij( e u penduar) ashtu q Ai ia pranoi
pendimin .Parashtrohet pyetja:Pse Zoti i Lartmadhruar
Ademit ia ka pranuar pendimin,ndrsa Iblisin e ka mallkuar
dhe e ka dbuar nga mshira e
Vet deri n ditn e kijametit?
prgjigjja:Mkati i shejtanit ndryshon nga mkati i njeriut.
Shejtani ka b mkat ndaj Allahut,kur ka refuzuar t'i bie n
sexhde Ademit ,pra ky ka qen veprim i tij ka qen mkat.
Ndrsa Ademi ka b mkat ndaj Allahut kur ka ngrn frytet
e pems ,ky veprim ka qen mkat .Mirpo q t dy kto
mkate kan dallim t madh nga njri-tjetri. Kur shejtani ka
kundrshtuar ,sht tregu kryelart dhe arrogant ndaj Zotit t
Lartmadhruar ,dhe ka insistuar n mkatin e tij duke
thn:,,Do t'i devijoj ata n trsi".Ai ka sfiduar, dhe ka
vazhduar t sfidoj pandrprer,ai ka refuzuar t pranoj se ka
b mkat por ka kthyer urdhrin prap t Zoti i
Lartmadhruar. Ndrsa sa i prket Ademit a.s. kur ka gabuar
e ka pranuar gabimin e tij dhe sht penduar , dhe nuk ka
insistuar n at q ka b,por ka thn,,O Zoti im,un jam
njeri i dobt,m ka mashtruar dhe m ka devijuar shejtani,ai
m ka poshtruar,O Zoti im un jam i vetdijshm se me t
vrtet Ti je n drejt,fjala jote sht e drejt programi dhe
rruga jote sht e drejt,por qenia ime sht e dobt ,nuk
mundi ti qndroj dhe gaboj e ,Un kthehem te Ti O Zot i im,i
penduar,i prkulur duke krkuar falje .
Pra kjo ka qen rruga e Ademit ,e ka pranuar Madhshtin e
Allahut e ka pranuar peshn e mkatit t vet ,sht penduar
,dhe ka premtuar se nuk do t kthen m n at mkat.
Krejtsisht ndryshe nga kjo ka vepruar Iblisi, ai nuk ka
pranuar pendimin,por ka insistuar n mkat ,dhe ka
kmbngul se ai sht n t drejt dhe se ai nuk ka gabuar ,ia
ka kthyer urdhrin Allahut ,dhe se vepron si do ai,dhe se ai
(Iblisi) ka t drejt. Pr kt arsye e ka dbuar Allahu nga
mshira e Tij. Por Iblisi me ka sht pajtuar me kt dbim?
sht pajtuar me sfidimin e tij kur ka thn:
,,Pasha Madhrin tnde (O Zot) do ti devijoj dhe do ti

Oslo, 2010
prvetsoj ato q t gjith".Mirpo edhe ai gjat
kundrshtimit ,prap e ka dit se urdhri i Allahut do t ket
sukses . Pr kt arsye ka thn:,,Pasha Madhrin(Fuqin)
Tnde "E ka prdor termin ,,Fuqin" sepse Allahu sht i
pavarur pr gjithka nga gjith bota. Iblisi i mallkuar i Zotit
pra sht prbetuar n pavarsin e Allahut ndaj do gj, dhe
n panevojshmrin e Allahut ndaj krijesave, dhe nuk ka has
n dika tjetr pr t'u afruar njerzve prpos fuqis s Allahut
, Krijues t tyre i cili nuk ka nevoj pr ta. Po t kishte
dashur Allahu i Lartmadhruar q krijesat ti nnshtrohen
vetm Atij t udhzuar vetm n rrugn e Tij shejtani nuk
kishte pasur mundsi kurr t'iu afrohet krijesave t Allahut.
Pr kt ka prdor formn prjashtuese kur ka thn:,,Prpos
atyre(q n mesin e tyre) jan t sinqert".Pra at q Allahu e
do,e zgjedh q t jet rob i sinqert i tij. Iblisi te ai kurr nuk
mund t deprtoj.
SEXHDEJA DIKUJT TJETR POS ALLAHUT
Zoti i Lartmadhruar thot:Dhe kur ne u kemi thn ( i kemi
urdhruar) melaqet bini n sexhde Ademit ,ata i ran n
sexhde,prpos Iblisit(i cili) refuzoi,refuzoi dhe ishte prej
mohuesve.
Pse ti bhet sexhde dikujt tjetr pos Allahut ,e pse Iblisi me
qen pabesimtar,pse nuk i ka ra n sexhde Ademit,kur dihet
Ademi sht krijes e Allahut?
Prgjigjja: Shejhi Sharaviju prgjigjet:
Pr arsye se urdhri pr sexhde Ademit ka ardhur prej Allahut
t Lartmadhruar n mnyr t drejtprdrejt te melaqet .E
urdhri i Allahut sht shtje obligative ,ai patjetr duhet t
ekzekutohet,pa pyetur e pa diskutuar fare,dhe pa analizuar.
Urdhri ka qen pr
melaqet ,edhe pr Iblisin pr t'i ra n sexhde Ademit sepse ky
urdhr ka qen praj Allahut i cili n t njjtn koh sht
Krijues edhe i melaqeve ,por edhe i Ademit.
Urdhri prej

Krijuesit sht urdhr i cili duhet t zbatohet dhe realizohet.
Iblisi ka mohu pse ka kundrshtuar urdhrin e Krijuesit t tij
dhe ka insistuar dhe ka kmbngul n mkatin dhe
kryenesin e tij.
MUSLIMANI EMIGRANT (REFUGJAT)
Cilat jan obligimet e muslimanit emigrant n vend joislam i
cili ballafaqohet me kushte dhe rrethana t reja,dhe si duhet
t'i tejkaloj vshtirsit t cilat e rrethojn pr t u mos
infektuar m smundjet e terimit t ri?
prgjigjja: Ndonjher ,kushtet e jets e detyrojn njeriun q
t kaloj n nj vend tjetr,e aty pas nj kohe me ardhur n
aso pozite ku njeriu,nuk mund t shptoj veten kurrsesi nga
dukurit negative t atij vendi t ri,edhe nse e harxhon tr
potencialin dhe tr energjin e tij.
Prej tyre p.sh. fmijt e tij e msojn gjuhn e huaj dhe e
harrojn gjuhn e tyre arabe ,pastaj harresa e fes s tyre dhe
mosnjohja e vlerave t islamit, po ashtu edhe problemi pasi
q t rriten vajzat. Ne mendojm se nuk ekziston asnj
domosdoshmri n jet , e cila e shtyn njeriun t shkoj n nj
vend t pasigurt pr fen e tij dhe fen e fmijve t tij.
Posarisht shkuarja n nj ambient i cili ua sjell n
pikpyetje fen e tyre dhe ku ai sht i vetmi shptimtar i
tyre n ato vende n ato kushte dhe n ato rrethana.
VEPRIMI PARALEL ( I NDRSJELLT)
Pse Islami ka lejuar q muslimani t martohet me pasuese t
librit(krishtere jehude)ndrsa nuk e lejon q muslimanja t
martohet me pasues t librit. A nuk sht veprim jo paralel
apo joreciprocitet?
Prgjigjja:Mashkulli (burri) sipas natyrs s tij n do
shoqri sht mbizotrues dhe udhheqs i familjes. E nse
sht musliman ai vepron sipas ligjeve t fes s tij,ai e do
bashkshorten e tij,e nderon dhe e respekton,e nse nuk e do,

Oslo, 2010
s paku nuk i bn padrejtsi,sepse at ka e ka emanet dhe
emanetin t cilin e ka marr e bn q jeta bashkshortore n
mes tyre t jet e qet,dhe me respekt t ndrsjellt. Prpos
ksaj burri i cili e ka marr pasuesen e librin e beson
pejgamberin e saj,ndrsa ajo nuk e beson n pejgamberin e
tij,dhe nga kjo rezulton q femra e cila gjendet nn kurorn e
burrit i cili beson n pejgamberin e saj sht prioritare dhe
m e mir se femra e cila gjendet nn kurorn e burrit i cili
nuk beson n pejgamberin e saj.
ARDHMRIA E SUKSESSHME
Duke prdor mjetet e medicins bashkkohore si p.sh
preparatet e veanta , preparatet e zrimit ,me t cilat mund t
shihet (kuptohet) shtatznia e hershme ,pa i prdor preparatet
e rndomta t cilat konstatojn embrionin e zhvilluar
jonormalisht p.sh femra e pa krah,pa kok ,apo pa nj pjes
tjetr t trupit.
Pyetja sht: A lejohet q mjeku t bj abortimin , pr t
mshiruar , pr t siguruar shoqri t ardhshme t shndo sh
e jo me t meta?
Prgjigjja: N lidhje me kt shtje i nderuari Shejh
Sharaviju thot:AI i cili tenton t rregulloj nj mjet vet
mjeti sht i rregulluar edhe vet sht ai i cili ka ka n dor
e shkatrron n vend se t rregullohet vet. Mjeti nuk sht
n dorn e tij ,ai ka pr qllim
paaftsin n te,q do t thot:Ai i cili dshiron t krijoj njeri
t verbr ,ai ka pasur dshir dhe qllim q ashtu t krijohet,
njsoj edhe i pakrahi, dhe pakmbi ashtu ka dashur vet
krijuesi i tyre. Kjo nga shkaku se n kto shtje Krijuesi
dshiron t'ua trheq vrejtjen t tjerve!!!
Kam thn edhe m par se:Ti nuk di vlern e shikimit dhe
begative tjera q Allahu t'i ka dhn prderisa nuk e sheh t
verbrin ti nuk e falnderon Allahun,apo me fjal tjera nuk
kujton t mirn e Allahut pr kmbt e tua sa nuk sheh njeri
t al.

Ndoshta pr kto shtje i ka krijuar Krijuesi ti thua se jan
t zymta(jo t prkryera)sht e vrtet se jan t zymta por
sht zymtsi e prkohshme ,ndrsa trsia sht prsosmri,
ashtu q t gjith njerzit t prqendrohen dhe t'i kuptojn t
mirat e Allahut. ndrsa shtja se ti thua se do t jet me t
meta ,kjo mund t thuhet vetm pr shtjet t cilat i thua ti ,
p.sh. Nse ti prodhon dritare ,por dritarja nuk ishte e
prforcuar,e ti mund ta prforcosh ,por sa i prket Allahut.
Allahu sht m i lart se ti. Ai ashtu e ka krijuar e ti mos
thuaj :Kjo sht me t meta , mos shiko siprfaqsisht dhe me
mendjelehtsi. ti nuk mund t dish urtsin e krijimit t ksaj
bote. Pr ta sqaruar m mir themi : Njerzit me aftsi t
kufizuara jan shumic apo pakic?Natyrisht se ato jan
pakic! !Ato jan mjet i sqarimit t gjithsis! !Parashtrohet
pyetja :Pse?
Pr at se Allahu dshiron t'ia trheq vrejtjen njeriut pr ato
begati,e pastaj prej mendjes s njeriut rezulton se ato jan
shtje automatikisht t kategorizuara. Q do t thot se
mashkulli dhe femra i bashkojn vezoret dhe mashkullort e
tyre dhe kshtu merr fund. Ne themi Jo. Aty ka fuqi edhe m
t lart se kjo!Argument pr kt kemi se nse t gjitha
elementet jan t gatshme ,t njjta ,mirpo m von shohim
se nj njeri sht n kt form,e nj njeri tjetr n form
tjetr?Shkolla Gjermane e lasht e quajtur shkolla Xhibil dhe
shkolla Bahter kan thn:Paaftsit(njerzit me aftsi t
kufizuara) n gjithsi jan argument se nuk ka Zot i cili
paraqitet me urtsit e tij, me prsosmri t tij. Ndrsa
shkolla bashkkohore e cila sht trashgimtare e shkolls s
mhershme thot: Mospaaftsia n gjithsi jan argument se
ligjet jan ata t cilt mbizotrojn gjithsin se prndryshe
edhe nga njra an por edhe nga ana tjetr ligjet n natyr do
t kishin qen t rregulluara dhe do t'kishte qen gjithsia
kaos.
E para: rregullia (disharmonia) sht argument i mohimit t
Zotit.
E dyta: Rregullsia (harmonia) sht argument i mohimit t

Oslo, 2010
Zotit.
Q t dy shkollave u themi:Ju jeni t palogjikshm .Nse ka
t meta ,parregullsi ,ather kjo sht argument se ka fuqi
edhe m t madhe se ato ligje,pr kt arsye edhe ligjet mund
t ndryshojn. Kjo argument ve sht evident ,ekzisto,por
sht evident vetm n disa njsi , pra sht i pjesshm. Nse
ka harmoni ,rregullsi , po ashtu edhe harmonia dhe rregullsia
ekziston,mirpo ekziston n shtje kryesore.
Nuk ka parregullsi dhe t meta ne thelb t shtjes,sepse
parregullsia dhe disharmonia n thelb e shkatrron gjithsin
n trsi. Pr kt arsye ne nuk mund t shohim disharmoni
n qiell ,n tok , n planete etj. etj. mirpo e meta ekziston
n individ. nse nj njsi apo individ ka t meta ,njsia apo
individi tjetr nuk ka t meta! !pr kt arsye themi:O ju t
cilt dshironi t meta ,paaftsi ky sht argument se
ekziston nj fuqi m e madhe se ato ligje. Kjo ve sht
evidente mirpo vetm n njsi , pjesrisht. E ju q dshironi
harmoni stabile ,edhe kjo sht evidente mirpo vetm n
shtjet e prgjithshme i cili po ashtu sht argument i
urtsis s Krijuesit.
Prderisa nj mendim shkon n drejtim t rregullsis dhe
disharmonis ,ndrsa mendimi tjetr shkon n drejtim t
rregullsis dhe harmonis. ne u themi se q t dyja jan
evidente. Mirpo n vend se t ekziston disharmonia ne ligjin
e prgjithshm ,e q gjithsia t rregullohet n trsi ,
rregullsia ekziston vetm n disa pjes ,dhe pjesrisht.
Atyre t cilve dshirojn dhe pyesin pr abortin apo heqjen
e nj shpirti u themi:N vend se t bhet abortimi ,apo hjekja
e shpyrtit,e arritur shkencore e medicins sht q ta
shndosh dhe ta rregullosh para se t lind i paaft ,ndrsa
mbytja sht proces negativ ,e ti nuk ke b asgj!!
Ai i cili dshiron q ta mbyt t paafti ,ai nuk e ka kuptuar
urtsin e ekzistencs. natyrshmri e jona sht se nse
dshirojm t'ia ushtrojm apo trajnojm nj pjes t shoqris
pr dika,ather p.sh. trndafilin e kpusim e pastaj ua

shpjegojm dhe ua sqarojm.
Prfundim i ksaj sht q ai i cili dshiron t arrij t arritura
shkencore pr krijesn njeri,jo ta mbyt kt , por t
hulumtoj si ta pengoj shtrembrimin ,t metn dhe dobsin
e embrionit.
MSHIRA E PALOGJIKSHME (CORODITUR)
Pyetja:A lejohet dhurimi i pjesve t trupit?
Prgjigjja: Ti jep nj pjes t trupit njeriut , ndrsa vetes ia
hequr. Q nga momenti kur e ke hequr nj pjes nga nj njeri
pr ta vendos tjetrit, ajo pjes mund ti prshtatet njeriut, e
mund edhe t mos i prshtatet. N kt mnyr , ti ke hequr
nj pjes prej trupit tnd t ciln nuk dihet a e pranon trupi
tjetr apo jo. Pr kt arsye un e shoh se kjo sht mshir e
palogjikshme(e oroditur).Kt e ka krijuar Krijuesi ,t meta
n krijesa ,paralizim n pjes t trupit dhembje n nj trup
tjetr. T gjitha kto tregojn se ekziston nj fuqi
Madhshtore. Pr kt arsye njeriu sht m afr Zotit ather
kur i mungon dika prej pjesve t trupit t tij.
OBDUKCIONI
Pyetje:Cili sht qndrimi i islamit ndaj obduksionit?
Prgjigjja: Nse obduksioni na ndihmon pr dika nuk ka
kurrfar pengese t bhet.
T DJEGURIT E KUFOMAVE
Pyetje: far qndrimi ka islami pr djegien e kufom?
Prgjigjja: Djegia e kufoms sht haram,me zjarr dnon
vetm Allahu. Dika ka e kan pranuar n natyr ashtu
duhet ta l n natyr. Ndrsa sa i prket mendimit se djegia e
kufomave pengon prhapjen e smundjeve t ndryshme nuk
jan mendime t islamit ,dhe nuk ka t bj islami me mendime
t tilla.

Oslo, 2010
SHOKT E XHENETIT
Pyetje: Cilat vepra t ngritin n shkall t lart t xhenetit dhe
q t bn t jesh n shoqri t Muhamedit s.a.v.s ne xhenet?
Prgjigjja: Pr t qen shok i t drguarit t Allahut s.a.v.s.
n xhenet duhet t pasosh at n do veprim,dhe t kesh
shmblltyr t jets tnde,drgo salavate pr te , duaje
at,sepse kush e do nj njeri (popull) Allahu e ringjall m at
njeri(popull).Mund t falesh edhe nafile sa ke mundsi ,n
mnyr t vazhdueshme dhe pa ndrprerje ,por mos me
ngarkuar veten se Allahu nuk ngarkon asknd ,por sa ke
mundsi. Ta dish ,nse ke fal nafile ke rezervuar (ke
prgatit) ashtu q nse pastaj smuresh apo t pengon dika
n namaz , Allahu t'i vazhdon shprblimet e veprave nafile t
cilat i ke krye gjat gjendjes fizike t shndosh,dhe kur ke
pasur mundsi ,Allahu t'a mundsoft dhe t'i realizosh
dshirat tua.
EZANI DHE CSHTJET RRETH TIJ
sht br tradit n shumicn e xhamive kur muezini e thirr
ezanin menjher pas prfundimit thuhet me z: ,,ESELAMU
ALEJKE JA SEJIDIJ JA RESULULLAH". Pra salavatet pr
t drguarin e Allahut s.a.v.s me z pas ezanit a sht pjes
prbrse e ezanit, apo kjo sht shtuar m von. Ju lutemi t
na sqaroni?
Prgjigjja: Kjo sht respekt dhe dashuri ndaj t drguarit t
Allahut s.a.v.s mirpo t'i e do me entuziazm.Muhamedi a.s.
ka thn:Kur t dgjoni muezinin, dhe ai prfundon ezanin
thoni ashtu siq thot muezini, pastaj m drgoni salavate
mua.(Pra edhe muezini edhe dgjuesit e ezanit) drgojn
salavate pr t drguarin e Allahut s.a.v.s n heshtje. Mirpo
muezini kt nuk duhet ta bj me z t lart sikurse t
ezanit,sepse ndokush prej njerzve mund t mendoj se sht
pjes prbrse e ezanit dhe tekst i ezanit.

PSE QUHET RAMAZAN
Pyetje: Pse Zoti i Lartmadhruar muajin e agjrimit e ka
quajtur Ramazan ,ka do t thot Ramazan,dhe cila sht
urtsia e agjrimit. Shpresojm se do t'na sqaroni kt shtje
n e lusim Allahun t'ju shprblej pr kt!
Prgjigjja: Kur Zoti i Lartmadhruar thot:
(Ato dit t numruara jan) Muaji i Ramadanit q
n te (filloi t) shpallet Kur'ani, q sht udhrrfyes pr
njerz dhe sqarues i rrugs s drejt dhe dallues (i t vrtets
nga gnjeshtra). E kush e prjeton prej jush kt muaj le t
agjroj, ndrsa kush sht i smur ose n udhtim, le t
agjroj aq dit nga ditt e mvonshme. All-llahu me kt
dshiron lehtsim pr ju, e nuk dshiron vshtirsim pr ju.
(T agjroni ditt e lshuara m von) Q t plotsoni
numrin, ta madhroni All-llahun pr at se u udhzoi dhe q
t falnderoni.
(
E
L
-
B
E
K
A
R
E
,

1
8
5
)
ka do t thot (shehr)muaj?Fj ala muaj ka prejardhjen prej
fjals ,lajmrim ,proklamim dhe paraqitje .Edhe sot prdoret
kjo fjal me kt kuptim n raste t aktmarrveshjeve kur
themi:Esh-shehr (muaji) i aktit. Pra lajmrim se u b
marrveshje q t mos ndodh kontrat mbi kontrat. Gjatsia

Oslo, 2010
apo hapsira kohore quhet muaj(shehr) sepse sht koja e
sinjalit n t cilin ti e lajmron apo paraqet .
Dielli nuk ka mundsi t tregoj kohn ,por sht shenj me t
ciln identifikohet dhe prcaktohet dita. Dita sht prej
lindjes s diellit e deri n lindjen e tij hern tjetr. Kjo dit
prfshin edhe ditn edhe natn. Dielli nuk ka ndonj shenj
dalluese paraqitse n baz t s cils e kupton njeriu,mirpo
sa i prket hns s re n fillim t muajit pas kalimit t saj n
faza dhe forma t ndryshme dallohet dhe paraqitet saktsisht
n form krejtsisht t re. Pra te hna e re ka shenj dalluese t
muajit ,ather hna e re sht pr tu dalluar muaj in ,ndrsa
dielli sht pr t dalluar ditn prej dits.
Pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar ka ndrlidh
veprimtarin e adhurimit me shenja t qarta. N kt rast
shenj e qart sht hna e re. e pas ksaj vjen shenja tjetr e
dits e ajo shenj sht vetm dielli. Sepse hna e re nuk
sht shenj e dits ,pra nuk sjell
ditn.Pra ne kemi nevoj pr t dy shenjat .E kjo do t thot
se hna e re pas rrotullimit sht fillimi i muajit.Pr kt arsye
koha e Ramazanit fillon natn. E adhurimi i Ramazanit fillon
natn ,pasi q nata vjen e para ,kur t filloj errsira e nats ,e
nse e shohim hnn themi :Muaji i Ramazanit ka fillu.Kjo
shtje nuk sjell diskutim se dita sht para nats,prpos n
nj lloj t adhurimit,e ai sht qndrimi n arafat ,e pas tij
vjen nata.
Muaji i Ramazanit tregon nxehtsin dhe ndezjen (Kur thuhet
Remeda insan-do t thot u ndez njeriu nga etja). Ramada-
rra e nxeht. bagtia Remedat, do t thot : E ka kapluar
nxehtsia ,dhe sht dobsuar aq shum sa q nuk mund t
ngritet n kmb. Pra thelbi i fjals sht nxehtsi dhe uri e
madhe .Q do t thot se njerzit kur i kan emruar muajt ,
muajin e nxehtsis e kan quajtur muaji i
Ramazanit(nxehtsis). Pra ato e kan vrejtur se cilsimi i
muajve dhe emrimi i tyre n momentin e emrimit t tyre
sht b n baz t ksaj shtje dhe sht zvendsuar

kalendari i posam arab hnor n at t prgjithshm diellor.
Pastaj ka ardhur muaji i Ramazanit n kohn e ftoht t
pranvers .Mirpo n momentin e emrimit ka qen nxehtsi
.Pra Ramazan sht quajtur n kohn e piknisjes ,apo
fillimit n t cilin ka qen nxehtsi e madhe .Ashtu Zoti i
Lartmadhruar e ka zgjedhur kt muaj m kt emr pr t
tregu vshtirsin me t ciln ballafaqohet agjruesi.
DIT T CAKTUARA
Pyetje: Cila sht urtsia e agjrimit t ditve t caktuara dhe
cili sht kuptimi i ditve t caktuara?
Prgjigjja: Agjrimi i ditve t caktuara sht dita Ashura
dhe tri dit t do muaji etj. Kto dit t caktuara dhe
definuara jan t cilat Allahu i ka caktuar pr ti agjruar,
prpos kur njeriu sht i smur ,apo n udhtim ,mirpo
kto dit t caktuara nse mundet t agjroj ,por agjrimi e
rraskapit ka t drejt ose t agjroj ose ti kompensoj me
sadaka. Zoti i Lartmadhruar thot:
Mirpo kur Zoti i Lartmadhruar ka sjell vendimin pr
endimin pr agjrimin e muajit Ramazan,nuk ka dhn leje
,apo nuk ka lejuar q t bhet zgjedhja mes agjrimit apo
kompensimit ,argument pr kt kemi se Zoti i
Lartmadhruar nuk e ka tregu n ajetin:
E
L BEKARE
Pr kt arsye ne themi se agjrimi ka kalu n dy faza ,faza e
par kur Zoti i Lartmadhruar e ka obligu agjrimin n dit t
caktuara kush nuk ka qen i smur dhe nuk ka qen n
udhtim ai ka pas obligim t agjroj e pas ksaj nse agjrimi
e ka lodh apo e ka mundu ,ai ka pas t drejt t agjroj ose t
kompensoj edhe nse agjrimi ka qen i dobishm pr t.
Mirpo kur ka sjell vendim ,q t agjrohet saktsisht muaji i
Ramazan nuk e kan pas kt t drejt dhe kt lehtsi m.

Oslo, 2010
Argument pr kt e kemi,se pjesa e tekstit ,,i mundon" sht
vendos n ajetin,,dit t caktuara" dhe nuk ekziston n
,,Muaji i Ramazanit sht muaji n t cilin ka zbrit Kur'ani.........Dhe kush sht prezent n kt muaj le t agjroj e pastaj nga agjrimi sht prjashtuar i smuri dhe udhtari. VALLAHU EALEM.
ALLAHU DSHIRON T'U LEHTSOJ JUVE E NUK
DSHIRON T'U
VSHTRSOJ
Pyetje: ka nnkuptohet prej ajetit fisnik:Allahu dshiron pr
ju lehtsim e nuk dshiron pr ju vshtirsim?
Prgjigjja: Disa njerz ndiejn vshtirsi gjat adhurimit .Ne
atyre u themi: Vshtirsia te ai i cili adhuron dike sht para
vshtirsis s adhurimit. Shiko Zoti i Lartmadhruar ka ka
dashur t'na thot:Allahu dshiron pr ju lehtsim ,e nuk
dshiron pr ju vshtirsim" Vazhdimsi dhe sqarim se
Allahu i Lartmadhruar e ka liruar t smurin dhe udhtarin
prej agjrimit. Vrtet Allahu dshiron pr ju lehtsim. Me
kt ka dashur t na tregoj,se nse e kundrshton,ti ke dashur
q Allahu t t vshtirsoj , e jo t t lehtsoj. ti patjetr
duhet t prmbahesh ajetit: Agjro po aq dit n
ardhmri"(n koh tjetr") .E ti duhet t'i prmbahesh
lehtsimit (mosagjrimit) .Parashtrohet pyetja: pse? Sepse
nse ti i prmbahesh dispozits s agjrimit n at gjendje
(udhtim e smundje) ti ke vendos pr vete dispozitn e
vshtirsimit ndaj vetes.
NDERIMI I T VDEKURIT
Pyetje:Varrimi i t vdekurit n tok a mos sht nnmim pr
ta?
Prgjigjja: varrimi i t vdekurit n tok sht nderim pr ta.
Sepse dheu sht burimi i prbrjes s tij. Pr kt arsye un
sfidoj ,,Ai i cili e do njeriun e vdekur le ta kthej n bazn e
toks nj dit ,dy ,nj jav....! Pr kt arsye m i dashuri i t
vdekurit le t angazhohet pr ta varrosur t vdekurin n
dhe,sepse ne kshtu e kthejm te nna tok,e cila ia merr t
gjitha

elementet e t vdekurit , e prkdhel dhe e pranon n gjirin e
saj me t gjitha elementet!!
sht interesant se ne nse e vendosim t vdekurin
drejtprsdrejti n tok ,toka i pengon errat e rnda t dalin
prej tij,por nse e vendosim n do vend tjetr kundrmon
er e rnd. kshtu pas nj kohe t gjat zhduken elementet e
tjera ,pr t'i ln hapsir q t ken dobi elementet tjera. T
vendosurit e t vdekurit n tok sht nderim pr ta , po
tkishte qen ndryshe kurr nuk do ta kishim vendosur t
dashurin ton n dhe ,provoje vendose n dhe a do t kishim
duruar ,nuk do t'kishim duruar ,ai do t kthehet n tok
prap. Ai sht prej dheu dhe n dhe do t kthehet. Prej saj ju
kemi krijuar ,n te do t'u kthejm ,dhe prej saj do tju
nxjerrim edhe hern tjetr.
S
ADAKALLAHUL ADHIJM
Ajo ka e mbron jetn ton sht lvizja dhe aktiviteti jon
mirpo njeriu kur t vdes nuk mund t lviz ,por vetm nse e
lviz tjetri po sepse ai sht shndrruar n kufom. Allahu
dshiron q kto t meta (paaftsi) t njeriut t'i mbuloj nga
njerzit tjer q forma e njeriut t vazhdoj (mbetet) e
gjall.,pra t ket gjallri n vazhdim ,dhe q ne mos t dim
ka ndodh pas vdekjes s tij. Kt na ka ilustruar me
shembullin e Habilit dhe Kabilit kur sorra e ka varros sorrn
,q edhe ai ta varros vllan e tij,sepse do gj ka rezulton
prej t vdekurit sht turpri ,sepse njeriu pastaj neveritet
prej kufoms ,dhe pjest e trupit t gjall lngojn .me nj
fjal varrimi i t vdekurit nn dhe sht nderim pr te ,q
njerzit dhe t dashurit e t vdekurit t mos lndohen.
BOTA E NURMAVE DHE BOTA E EKZISTENCS
Pyetje: A i tubon Allahu i Lartmadhruar bilion njerz n
ditn e Kijametit n nj vend ,n nj koh. I nderuar Shejh
mos ma zin pr t madhe . N cilin vend ,n ciln koh , lus
Allahun t'na fal. Mendja ime nuk mund ta paramendoj nj
gj t till. sht mahnitse ,po un jam i dyshimt n te.

Oslo, 2010
Imami i nderuar m shikoi n ,fytyra e tij shklqeu dhe
tha:Zoti t bekoft.
E nderuara pyetse , bija ime e nderuar .Ti nuk mund ta
paramendosh madhsin e gjithsis. Toka sht planet prej
njmbdhjet planetve t sistemit diellor,ndrsa sistemi
diellor sht nj prej nj milion sistemeve sikur t sistemit
diellor. E gjith kjo sht vetm qielli i ksaj bote. Po,ka
jan qiejt dhe toka ,dhe gjithka ka mes tyre pr fuqin e
Allahut,prpos sikurse nj far t ciln e hedh bujku n ar.
Astronomia na mundson q t kuptojm m leht sepse ka
gjet masn e gjatsis s drits ,pr t'na zvogluar numrat
marramends n mendjen ton. Kurr nuk mundemi me
paramenduar madhsin e krijesave t Allahut t
Lartmadhruar. N momentin kur ti e prkufizon gjithsin
n planetin e toks ,kjo i ngjason sikurse ti me konsideruar
gjithsin sikurse nj ndrtes n t ciln banon ti apo sikurse
nj rrug n t ciln ec ti,apo sikurse nj qytet n t cilin
jeton.
AT DIT KUR NJERIU IK PREJ VLLAUT T TIJ
Pyetje:Pasi q njeriu n ditn e kijametit ik prej vllait t tij e
nns e babs s tij, ku i ka shkuar ajo dashuri t ciln e ka
pasur ndaj babs nns e vllait?
Prgjigjja:Allahu ka dshiruar q t'na sjell shembull se njeriu
e ka veten e vet. Kjo vetvete e bn q dashuria t jet n at
ka m s shumti i sjell t mira dhe i bn dobi . Pr kt
arsye dashuria e djalit ndaj nns nuk rezulton vetm n at
se e ka nn. Argument pr kt e kemi se fmija largohet
nga nna dhe gji i jep nj grua tjetr e edukon gruaja tjetr,
prkujdeset dhe e rrit nj grua tjetr, ai fmij nnn e vet
nuk e njeh dhe nuk e do por e do at e cila e ka dashur dhe e
ka ledhatuar. Allahu i Lartmadhruar dashurin reciproke nn
bab fmij e ka b varsisht prej nevojs dhe rrethanave. Pr
kt arsye kur sht pyetur nj grua beduine pr dashurin
ndaj fmijve

t saj sht prgjigjur:E dua m s shumti fmijn m t
voglin deri sa t rritet,t smurin deri sa t shrohet dhe t
zhdukurin deri sa t gjendet. Pra dashuria varsisht prej rastit
dhe nevojs. N ditn e kijametit pr besimtart t cilt kan
b vepra t mira nuk do t jet kshtu. Zoti i Lartmadhruar
ka thn: ,,Ata t cilt kan besuar e edhe pasardhsit
vazhdojn n prforcimin e besimit , ne ua bashkngjisim
atyre pasardhsit e tyre. Ndrsa ata t cilt do t ikin nga
familja e tyre jan ata t cilt kan b mkate dhe e kane
hidhruar Allahun e Lartmadhruar ,dhe ato do t dnohen
,ather secili do t jet i preokupuar me fatkeqsin e vet.
Ata ikin pr shkak t pabesimit ,pr shkak t mkateve,prej
atyre t cilt kan qen shkak i mosbesimit dhe mkateve.
SHPRBLIMI DHE DNIMI
Cila sht urtsia e shprblimit dhe dnimit n baz t ligjit
t Allahut. Dhe a shprblehet njeriu n kt bot ,para bots
tjetr, po ashtu a dnohet para bots tjetr. Nuk ka dyshim se
n kt ka arsye dhe urtsi .Lusim Imamin e nderuar t na
sqaroj kt?
prgjigjja: Dua t pyes pyetsin: A e shikon jetn e saj n
aspekt t veant , dhe jetn e saj n prgjithsi e tu thot
njerzve ka mendojn pr t. Nse nuk jan t fes sime e
vendosin ligjet e tyre t shprblimit dhe ndshkimit pr
fmijt e saj edhe pse ajo i do m shum se do kush tjetr.
Po ashtu edhe baba. Shteti parasheh ligj in e e shprblimit
dhe
ndshkimit pr qytetart e vet. Pra do prkdujdess i dikaje
parasheh ndshkimin dhe shprblimin pr at. Prderisa kjo
vajz ka besuar se Allahu sht Krijues ,ather sht e
logjikshme me qen shprblimet dhe ndshkimet. Po mos
t'kishte ekzistuar shtja e shprblimit dhe ndshkimit ,ne
menjher do t'kishim parashtruar pyetjen pr ta,sepse vet
natyra ,dhe vet mendimet n kt bot kan vendos shtjen
(ligjin) e shprblimit dhe ndshkimit. T ekzistuarit e

Oslo, 2010
shprblimit dhe ndshkimit sht domosdoshmri prderisa
t ekzistoj shtja e vullnetit ,dshirs ,dhe zgjedhjes.
Prderisa ti ke t drejt t zgjedhsh t veprosh apo t mos
veprosh patjetr duhet t ekzistoj edhe shtja t
shprblehesh ose t ndshkohesh,sepse ather nuk kishte pas
vler liria e t vepruarit. Prderisa ti je i lir dhe i
vullnetshm patjetr duhet t'i bartsh rezultatet (pasojat) e
zgjedhjes tnde. Nxnsi shkon n shkoll ,ai sht i lir t
dgjoj apo t mos dgjoj ,t kuptoj apo t mos kuptoj,ai
sht i lir t msoj apo t mos msoj. Ai gjat tr vitit sht i
lir t zgjedh. Po mos t ishte provimi n fund t vitit,kalimi
e prsritja asnj nuk do t'ishte lodhur pr t kuptuar, e pr t
msuar gjat tr vitit. Pra t ekzistuarit e shprblimit dhe
ndshkimit sht garanci pr mosdhurimin e t drejts s
vullnetit dhe zgjedhjes. Pr kt arsye nuk vendoset ligji i
shprblimit dhe ndshkimit pr shtjet n t cilat nuk ka t
drejt(pra shtjet e imponimit).Ather nuk ka ka t bhet
pyetja:Pse sht ligji i shprblimit dhe ndshkimit ?Por
prkundrazi,po mos t kishte ekzistuar shprblimi dhe
ndshkimi pa tjetr do t ishte parashtruar pyetja:Pse mos t
ekzistoj shprblimi dhe dnimi?Qllimi dhe arsyeja e t
ekzistuarit t shprblimit dhe dnimit ,nuk sht q t kryhen
veprat e ndaluara ,por q t mos ndodh q t kryhen ato. Kur
un them: Vjedhsi ndshkohet me prerje t dors,kjo nuk do
t thot se un jam duke thn:Vjedh q ta prej dorn ty. Por
kuptimi i saj sht se un jam duke thn:Kujdes ,mos vjedh
se prndryshe do t pritet dora.
Pastaj shikojm nj njeri n jetn e tij sht n rrug t
drejt,i dobishm pr shoqrin, nuk iu cenon t drejtn askujt
,ndrsa n ann tjetr nj njeri tjetr krejt ndryshe prej tij. A
do t'ishte drejtsi q kta dy t jen t barabart,njeriu i cili
sht degjeneruar vjedh e bn krime te t tjert me njeriun e
ndershm dhe besnik?
Pra,pagimi bn q jeta e njeriut n kt bot dhe n botn
tjetr t jet peshoj dhe pikbashkimi i ndarjes s njrs prej
tjetrs. Nuk

mund t jesh i lumtur n botn tjetr pa punuar vepra t mira
n kt bot. Nuk shkputet puna e njeriut n kt dynja prej
pagimit n botn tjetr,q do t thot jeta e tij sht edhe n
kt bot edhe n botn tjetr. Kshtu kur njeriu bn nj
pun t keqe , ai do t jet shmblltyr e mir pr t
tjert,nse nuk ndshkohet nuk pengohet dhe nuk ndrpritet
hovi i tij
VALLAHU EALEM ALLAHU E DI
M S MIRI
E ZGJRON KRAHRORIN TIM
Pyetje:Ndonjher kur falem m lirohet edhe m zgjerohet
gjoksi e ndonjher nuk ndiej knaqsi fare n namaz. Kjo
ndodh pa dshirn time .A ekziston dika apo ndonj
kshill , apo form e cila m bn q do her t ndihem m
i devotshm dhe m i qetsuar n namaz?
Prgjigjja: Allahu i Lartmadhruar dshiron nga ne t'i
kryejm veprat obligative si p.sh namazin. nse e kryejm
kto vepra me qetsi ,kjo do t thot shprblim i
parakohshm,mirpo pse nuk ndien qetsi ,dhe zgjerim i
kraharorit kjo nuk do t thot q t mos falet
namazi,prderisa ti vazhdimisht i kryen obligimet ,ti
vazhdimisht do t shprblehesh pr veprat e kryera.
sht parim t cilin patjetr duhet ta dish se nuk do t japim
prgjigjen pr shtjet t cilat
nuk jan n dshirn dhe kompetencn ton. Njeriu i kryen
gjithmon namazet ,pa marr parasysh a i zgjerohet gjoksi
n namaz apo jo ,sepse namazi sht obligim e lnia e
namazit pabesim.
PRF
UNDI
MI I

Oslo, 2010
PJES
S S
NNT

DHE
PASO
N
PJES
A E
DHJE
T.




FETAVAT E SHARAVI JUT

PJ ESA E DHJ ET
X
Prktheu: Dr.Musli Verbani
Imam i QIKSHN-s

Oslo, 2010
HYRJE
Shkruan Dr. Ibrahim Betavi , ish profesor ne universitetin e El-Ez-herit, i dalluar me
sjelljen e tij dhe personalitetin e tij.
Vllai im, Shejh Shaeraviju u konsiderohet dashuri prej dukurive shpirtrore me
kohen ku sht prezent dhe mbizotron materializim. Rruga e tij dhe pasqyrimi I tij I
tematikave bashkkohore, ne forme dhe mnyr tashme te njohur dhe ky sht shkaku se
at e dgjojn miliona dgjues nga te gjitha kategorit shoqrore, dhe nivelet e tyre
intelektuale. Dobia e tij zgjerohet aq sa pranojn dhe zemrat e zbrazura, dhe aq sa
shklqen ne kohen kur dominojn errsirat materialiste dhe nivelet e larta net e gjitha
poret e jets sa qe ku deprton edhe ta ato te cilt dine pr fe e qe nj pjes te tyre ka
prek edhe shejtani duhet prfituar prej kamats, pr te cilt zoti I Lartmadhruar ka
thn: At te cilt prfitojn dhe ushqehen prej kamats, nuk ngriten ndryshe ne ditn e
kijametit prpos ashtu siq ngritet at qe e kaplon shejtani. Kjo nga arsyeja se at kan
thne: Nuk ka dyshim se edhe shit-blerja sht e ngjashme me kijametin. Ky sht
shkaku se te rinjt jan me te shpejte se te vjetrit ne perkrahjen e ideve te shaeravijut.
Sepse te ai gjindet sinqeriteti I cili mungon te shumica e tjereve ashtu siq ngjitet ushqimi
shpirtror, tek I urituri te cilit I ka munguar ushqimi pr nj kohe te gjate. Ketu eshte edhe
arsyeja e rrahj eve te tematikave te shume numrua qe te mbuloje zbrastine shpirterore
tek te rinjet duke fillu prej tematikes se ,,Kadase dhe ,,Kaderit e deri te fesjesa, te
perzierit e femrave meshkuj ne kufij te cilat lejon ligji I sheratit si kunderpergjigjje ndaj
mendimeve te thirresve islam te humbur, te ilet thon se duhet shiqu vetem kuranin e
nuk dine se suneti eshte plotesues edhe sqarues I tij, sqarues I perpikte e jo sipas deshires
apo epsheve e duke sqaruar shtjen e shejtaneve ifrit, gjurmt dhe pasojat e magjive te
cilet ndikojne ne ndarjen mes bashkshortve e deri te teoria e krijimit te njeriut dhe
zhvillimit te tij duke deklaruar ,, cilt jan, dhe ku jan faktort qe ndikuan qe majmuni
njeri !?: Pse llojet tjer te majmuneve kan mbetur ne majmunrin e tyre. Pse ato nuk jan
shndrruar ne njeri !?
Kshtu ky njeri I ndrlidh shtjet bashkkohore me bazat themelore islame dhe
ndriqon rrugn e kalimtarve djem e vajza qofshin ato te rinjt e pleq. Duke kaluar prej
lules n lule, prej kopshtit e n kopsht, pr t zgjedh enigmat bashkkohore.
Ky sht shkaku se ne kemi thane shejh-shaeraviju sht edukim shpirtror I ktij
shekulli, shekulli I cili mundohet q njeriun ta bj rob t mitorjes larg nga ligjet e
Allahut.

PERPILIMI I FETFAVE
Kur ky njeri flet, flet zshm, me oratori me ide t shklqyeshme dhe domethnse,
t cilat deprtojn n mendje e zemr n t njjtn koh. Mirpo ti nse I prqendron
kto dy elemente para librit t ndihmon ti kesh gjithmon pran nse nuk I ke regjistruar.
Kjo sht rndsia e nxerrjes s teksteve dhe renditja e tyre t cilat jan t shumnumrta
nga nj ligjrues duke e prcjell at vazhdimisht n vende t ndryshme pr t prezantuar
idet e ligjruesit me precizitet, ashtu edhe ligjruesi me I dhan besim t plot pr
prpilimin e atyre ideve. Mirpo vshtir e ka prpiluesi me shut dika t re , ose me
zbuluar dika t re pr shkak se ai tenton me treguar at q e ka thn ligjruesi duke
mos I dhn prparsi asaj ka e shkruan vet se prndryshe nuk do t dgjohej.(lexohej)
Nga kjo rezulton vepra e letrarit Dr. Sejid Xhemil doktor dhe po ashtu mjek i
respektuar duke prpiluar idet e t nderuarit dhe t respektuarit shejh sheravijut t cilat I
ka prpiluar prej ligjratave dhe fetvave n fushn e njohurive t fikhut, njohurive
shoqrore pr tia lehtsuar studentve dhe lexuesve pr t arritur deri te qllimi I tyre.
Kjo sht shkndija prej shkndijave t drits t ciln mund ta mojm dhe ta vlersojm
mire. Kshtu edhe prpiluesi besnik ka shprblim pr angazhimin dhe mundin e madh
pr rinin e ksaj kohe pr qetsimin e zemrave t tyre, pr forcimin e besimit t tyre dhe
pr forcimin e rrugs s tyre t drejt.
M kan mbetur edhe dy fjal:
E para : Prpiluesi I ktij libri e demanton mendimin e Akadit I cili mendim
prputhet me orientalistt se : Pejgamberi s.a.v.s. ka qen gjenial sikur xhenialet tjer
prderisa mrekullia mbinatyrore bie ndesh me gjenialitetin e tjerve. Kjo sht e vrtet
dhe e drejt t ciln Shejh Shaeraviju I ka treguar fuqishm pr t mos ngelin lexuesit e
prof Akadit n rrjetin e tij. Zoti I Lartmadhruar qoft I hidhruar mbi ata t cilt ia kan
zili vuls s pejgamberve dhe m t madhin e gjith njerzimit.
E dyta: T ngatrruarit e fjals terminologjike e cila prdoret me prkthim, e cila I
jep kuptim krejt tjetr siq sht fjala ,,ILMANIJE-sekularizm e cila prkthehet si
shkenc e cila prdoret prball jo shkencs . Shejh Shaeraviu e kundrshton fuqishm,
gj q pr kt ka plotsisht t drejt sepse pr dallim nga fet tjera, n islam ky term
nuk prdoret prball islamit.
Arsyetimi n kt rast sht I shndosh nse shtja e shkencs (sekularizmit) sht
e kundrta e islamit, sepse islami nxit pr shkenc tr njerzimin.
Mirpo sekularizmi te shkenctart prafrsisht sht terminologji e cila prdoret
kundr padituris (injorancs) apo me fjal tjera injorim feje, pra sht n trsi kundr
dituris (shkencs) apo njohuris fetare. Kjo terminologji sht prkthye bukfalisht nga
gjuha latine te francezt ose te anglezt. Ndrsa prkthimi I fjals ,,Alem q ka t bj
pr botn, pra pr kt bot (ose kohtart). Ndrsa kjo terminologji sht e hershme t
ciln e ka potencuar edhe vet Kurani ku thot: Dhe thane: Nuk sht asgj tjetr kjo
bot prpos q lindim, vdesim dhe nuk na shkatrron asgj tjetr pos koha. Pr kt nuk
kan kurrfar njohurie. Ata vetm se imagjinojn.
Kjo sht prej emrtimeve tradhtare t ciln e kan prdor jahudit pr t vallzuar ata
me fen e tyre nprmjet cionizmit ndrkombtar me t cilin emrtim i
kan mashtruar kryengritsit e Francs pastaj edhe Ataturkun, e pastaj nprmjet asaj
kryengritje e kan prhapur n tr rruzullin toksor. Ata interesohen vetm pr kt

bot dhe fen e ln n trsi pas shpine. Nse nj fe bie ndesh me epshin apo me kt
bot ajo fe duhet t eliminohet.
Kjo ka qen domosdoshmri n kohn e errsirs shkencore n Evrop kur kisha ka
refuzuar do knaqsi t ksaj bote. Ky problem nuk ka ekzistuar n islam pr t
rrnjos knaqsin e ksaj bote pr fitimin e bots tjetr. Dhe krko at q Allahu ta ka
dhan hise pr n botn tjetr e mos e harro hisen tnde t ksaj bote. Dhe bn mire ashtu
siq t ka b mire Allahu ty.
EL-KASAS
Lus Allahun q t bj dobi nga ky angazhim t ktij djaloshi bashkkohor dhe
profesorve t tij dhe shtoj dituri pr Allahun. Lus Allahun q Shej hit t nderuar ti jap
shndet, lumturi n jet.
Dr. Ibrahim Muhamed Betaviju KAJRO 13 DHUL Kade 1402
Ish profesor I universitetit t Ez-herit 1 Shtator 1982
DARUL-INSAN KAJRO

VETPRANI MI DHE VETDORZI MI NDAJ
ALLAHUT
Pyetje: Vetpranimi dhe vetdorzimi ndaj Allahut; cila sht rruga e cila t shpie
deri aty?
Prgjigja: Kur njeriu i ka n dispozicion shkaqet e ndryshme t jetess e harron
shkakvendossin dhe mendon se ai sht vet, njeriu i cili i ka sjell ato shkaqe me
angazhimin dhe punn e tij. Pr kt Zoti i Lartmadhruar thot: Jo, kurrsesi jo. Nuk ka
dyshim se njeriu e tejkalon dhe bn krim (q nga momenti) kur e sheh veten se sht i
pavarur Po sikur ta kujtonte njeriu se pr do shkak, shkakvendoss sht Allahu i
Lartmadhruar, kjo sht vetpranim dhe vetdorzim ndaj shkaqeve. Kur njeriu sheh se n
krahasim me veten e tij, t gjith njerzit jan m t mir se ai n pun t mira, ndrsa vet
bn m s shumti pun t kqija. do njeri e di se e keqja sht e keqe, por ai mendon se
edhe t tjert bjn t kqija.
O keqbrs mos u krekos me at se edhe t tjert bjn pun t kqija. Ti shiko do
njeri me vlera dhe thuaj: Ai sht m i vle fshm dhe m i mir se un. Nse shikon dhe
sheh njeri t poshtr dhe me t kqija, ta dish se ti ke t kqija m shum se ai. Kjo t
ndihmon q t mos e mashtrosh veten tnde. Je mashtruar nse ti mendon se je m i mir se
t tjert. Me nj fjal vetpranim dhe vetdorzim ndaj Allahut sht q ti t kesh bindje t
plot se nuk ka forc e as fuqi q dikush t ndryshoj dika pos Allahut. Dhe ta ushtrosh
veten n fjaln e Zotit t Lartmadhruar Asnj njeri (apo popull) mos ta nnmoj tjetrin
duke menduar se ai sht m i mir prej tjerve. Allahu pr tia trhequr vmendjen
njerzve i jep atij i cili nuk mashtron q t habitet ai i cili mashtron. Mirpo, Zoti i
Lartmadhruar kt shtje nuk e bn absolute, apo t prgjithshme, se ather t gjith
njerzit i kishin pasuar vetm shkaqet.
Pra, ne duhet q gjithmon ta kujtojm se Allahu i Lartmadhruar sht shkakvns
dhe dhurues i shkaqeve. A sht e qart tani ka do t thot vetpranim dhe vetdorzim ndaj
Allahut.
EL-LIAN (MALLKIMI)
Pyetje: ka sht Liani?
Prgjigjja: Lian quhet ather kur burri e akuzon bashkshorten pr tradhti t
kurors, e nuk ka dshmitar, pos vetes. Kshtu ai dshmon dhe prbetohet katr her se
sht e vrtet dhe ai vet e flet t vrtetn, ndrsa t pestn her prbetohet se nse gnjen
dhe nuk e flet t vrtetn, mallkimi i Zotit oft mbi t.
Pas ksaj n far situate t mbes gruaja. Me kt a t marrin vendim t
prostitucionit? Nse hesht ndaj prbetimit t burrit t saj. Vrtetohes se ajo ka tradhtuar
kurorn e saj. Mirpo nse sdshmon dhe prbetohet n Zotin katr her dhe n t pestn
thot: Nse ai e flet t vrtetn mallkimi i Zotit oft mbi veten e saj. Kshtu ajo e mbron

akuzimin. Vetm se jeta bashkshortore mes tyre prfundon dhe bhet ndarja mes tyre, e
cila quhet ndarje liani (mallkimi). Kshtu mes tyre do gj mer fund dhe llogaria sht te
Allahu.
Ajeti i Lianit (mallkimit) ka zbritur ather kur njri prej sahanve e ka pyetur t
Drguarin e Allahut s.a.v.s.: Nse un hy n shtpi dhe takoj nj burr me gruan time, a ti
lejoj n at pozit deri sa ti sjelli katr dshmitar? Ather ka zbritur ajeti i Lianit.
Ne vrejm se ndonj njeri e mallkon veten, duke thn: Mallkimi i Zotit oft mbi
veten time nse gnjen, ndrsa gruaja thot: mallkimi i Zotit oft mbi veten time nse burri
i saj e flet t vrtetn. Kjo nga shkaku se akuzimi n gruan pr prostitucion sht me e
rnd se akuzimi n burrin, sepse prostitucioni i gruas sht shkak i t ngatrruarit apo
przierjes s trashgimtarit.
DRGON SALAVATE PR PEJGAMBERIN
Pyetje: Si t drgoj salavate pr t Drguarin e Allahut s.a.v.s. dhe si t drgojm?
Prgjigjja: Allahu i Lartmadhruar i ka urdhruar robrit besimtar pr t drguar
salavate pr Pejgamberin s.a.v.s. kur ka thn: sht e vrtet se Allahu dhe Melekt e Tij
drgojn salavate pr Pejgamberin. O ju q keni besuar, drgoni salavate pr t dhe
prshndeteni me selam. (El-Ahzab, 56)
Rrnja e fjals Salavat sht lutje, mirpo kur t cilsohet, ather merr emr
terminologjik, e ajo sht falja apo namazi, i cili e ka fjalt )lutjet) e posame, t cilat i
fillojm me tekbir dhe i prfundojm me teslim.
Ti nuk e thirr njeriun, prpos kur atij tia dshiron t mirn dhe nuk e thirr asknd
tjetr pos at i cili ka mundsi pr t ta sjell at t mir. Nse ai t cilit i lutet ka mundsi
pr t t sjell t mir, ai t jep t mirn menjher . Pr kt arsye salati (lutja) prej Allahut
sht mshir e prnjhershme, sepse Allahu nuk lut asknd pr ti dhn dikujt dika,
mirpo Ai vet sht dhnsi. Pr kt arsye lutja e Allahut sht mshir e prnjhershme.
Q do t thot se kuptimi Ai lutet (jusalij) pr ju sht: Ai ju mshiron ju.
Lutja e melekve sht lutje e pranuar, sepse duaja e tyre sht e pastr dhe nuk refuzohet.
Kur Zoti i Lartmadhruar thot: Dhe lutu pr ta, se vrtet lutja jote sht qetsim
pr ta, ka pasur pr qllim: Lute Allahun pr umetin tnd, sepse duaja e Pejgamberit pr
umetin e tij do t jet qetsim pr ta.
Ndrsa salavatet tona pr t Drguarin s.a.v.s. nuk sht pr ti sjell t mira atij, pr
t sjell mirsi n veten ton, sepse do e mir q i shkon Pejgamberit s.a.v.s. ajo mirsi
kthehet te umeti i tij. Q do t thot: Q ne kur drgojm salavate pr t, ne lutemi pr t
mirn ton. Nse ti drgon salavate nj her Allahu ti sjell dhjet t mira. Kur krkojm
q Muhamedi s.a.v.s. t arrij shkalln e lart (mekamin mahmur) dhe shefaatin, ne
krkojm q t prfitojm prej asaj shkalle, sepse Pejgamberi s.a.v.s. me at shkall do t
ndrmjetsoj pr ne n botn tjetr, q Allahu t na sjell t mira. Pr kt arsye kur t
lutem pr Pejgamberin s.a.v.s. jam lutur pr veten time.
Sa i prket forms s salavatit, pr t kryer obligueshmrin mjafton t thuhet:
Allahume sal-li alen-nebij ve sel-lim. Kjo form sht form e tekstit t Kuranit fisnik.
Ndrsa, sa i prket asaj se ti ke ndjenja dhe dshiron q Pejgamberin s.a.v.s. ta nderosh edhe

m shum, prshndete si t duash, dhe ka e ndien ti se sht mir. Ne e kemi pa se si ka
qen i ndikuar pr Pejgamberin s.a.v.s. kur ka thn nj njeri: O Zoti im, pr shkak t
respektit q ka te Ti, pr shkak t vendit q ka te Ti, pr shkak t dashuris q ka te Ti
dhe dashurs q ke te Ai dhe t fshehtat q i keni mes vete (e ne nuk i dim) t lutemi pr
salavate dhe selame pr t, pr familjen e tij, shokt e tij. O Zoti im, shtoje dashurin time
ndja, tij, m mso pr personalitetin dhe gradn e tij, m bashko me t, m bn t knaqem
me shikimin n t, m afro me t , m prgatit q t flas me t, dhe largoi nga un perdet,
pengesat dhe sendet q qllojn mes meje dhe tij. Forcoje dgjimin tim q ta dgjoj dhe ta
prjetoj knaqsin e t folurit t tij, dhe m prgatit t takohem me t, dhe t prfitoj prej
tij. Drgimin e salavatit tim bre drit shprthyese, e cila fshin do errsir dhe padrejtsi,
do dyshim, do idhujtari, do shpifje, dhe do padituri para se ta prfundoj kt dua.
Disa thon: O Zoti im! Drgo salavate pr zotrin ton Muhamedin, do salavate t
ciln t dshiron tia drgojm dhe n do koh. O Zoti im drgo selame pr zotrin ton
Muhame dhe do selam q Ti dshiron ti drgohet dhe n do koh, salavate dhe selame t
prgjithmonshme, aq sa vetm ti di, vlersoje aq sa vetm ti di, me vlera t shumfishta.
Ne ve e dim se si i influencuar nj arab, i cili, prderisa i Drguari i Allahut s.a.v.s.
ishte ulur me t, duke e kujtuar Allahun i thot Pejgamberit s.a.v.s.: O zotria yn, o i
Drguar i Allahut, un nuk di t lutem me lutjen si lutesh ti dhe si lutet Muhadh bin
Xhebeli, un e di vetm kt: La ilahe il-lall-llah, Muhamedun resulull-llah. Muhamedi
s.a.v.s. i thot: Po edhe ne rreth ksaj shtje lutemi. Pr kt arsye mjafton me thn:
Allahume sal-li alen-nebij ve sel-lim.
KADAJA DHE KADERI
Pyetje: far dallimi ka Kadaja prej Kaderit?
Prgjigjja: Kadaja sht vendim pr t ciln nuk kam t drejt zgjedhjeje apo dshir
n t , ndrsa kader do t thot q ti e ke parapar q ti ndodh kjo, dhe shtjet ndodhin
ashtu si e ke parapar. Nse ministri i bujqsis shkruan raport pr pambukun ku n mes
tjerash thot: Ne do t mbjellim kaq fidane, nj fidan do t jep fryte kaq, prodhimi mesatr i
fidanit sht kaq. Ne kemi planifikuar q sivjet rezultati i prodhimit do t jet kaq. Ai
planifikon se e ka ditur, ndrsa dijetari mund tia qlloj, e mund t gboj n kushte dhe
rrethana, t cilat nuk i ka ditur. Mirpo kur Zoti i Lartmadhruar prcakton dhe planifikon ajo
edhe ashtu ndodh dhe shtjet n gjithsi ndodhin vetm ashtu si ka prcaktuar dhe
planifikuar Allahu.
Kadaja sht n shtje n t ciln nuk kam t drejt zgjedhjeje, si p.sh. smundja dhe
vdekja. Kur Zoti i Lartmadhruar ka planifikuar t veproj n pun prej shtj eve n t cilat
kam t drejt zgjedhjeje Ai nuk m ka detyruar ta kryej, mirpo Ai e ka planifikuar dhe e
ka ditur me diturin e Tij t prhershme pa fillim se un do ta zgjedh at rrug.
Nse un e drgoj shrbtorin q t blej pr ty nj got, e t them ty: Ai sht
vonuar, sepse n rrug ka takuar nj djal dhe ka luajtur me t, e duke luajtur i ka humbur t
hollat, dhe tani ai friksohet t vjen. Un e them kt, prderisa gjat gjith kohs kam qen
me ty n dhom, e pas ksaj vjen shrbtori. E kur e pyesim, ai na prgjigjet: saktsisht

ashtu si kam thn. Tani pasi q t kam treguar se ka ka me ndodhur, dhe ashtu ka
ndodhur, a mos kam drguar ndonj forc pr t treguar ka ka vepruar. At q kam thn e
kam thn se i kam ditur gjrat m hert, mirpo nuk e kam detyruar t veproj at q t kam
thn.
Kshtu (Allahu sht shmblltyra m e larta) Allahu e ka ditur nga hert, se si do
t jet puan me robin e tij dhe e ka shkruar, por jo me detyrim, por n baz t dituris s Tij,
se si do t jet puna me robin e Tij. Kjo sht kaderi i tij.
Dallimi n mes t dy formave sht se dituria njerzore sht ndryshe nga dituria e
Allahut. sht e mundur q un e di se si vepron ky shrbtor, mirpo ksaj radhe mund t
lajthit pr shkak t rrethanave tjera, si f.v. ndonj automjet e shkel dhe ai shkon n spital,
dhe nuk realizohet ajo ka kam thn un pr t. Ky sht gabim i dituris sime. Mirpo
Allahu i Lartmadhruar me diturin e Tij nuk gabon kurr. oft i lartsuar Ai me cilsit
dhe emrat e Tij. Nuk ka zot tjetr pos Tij.
GODITJA E FATKEQSIS
I nderuari Imam, ka do t thot Musab dhe n kuptimin e vrtet t fjals ka do t
thot fatkeqsi. Dhe sikur e dim sht lutur i Drguari i Allahut s.a.v.s. sipas tekstit i cili
sht gjurmuar prej tij O Zoti yn, mos lejo fatkeqsi n fen ton, mos lejo q jeta n kt
bot t jet qllim kryesor,. Na bn q n jetn ton t na shtohen t gjitha t mirat, na bn
q vdekja jon t jet e qet ndaj do t keqe. Dshirojm dhe shpresojm q imami i nderuar
t na sqaroj kt shtje, paraprakisht lusim Zotin ta shprblej me t gjitha t mirat.
Prgjigjja: N hadithi kudsij Zoti i Lartmadhruar thot: Pasha krenarin dhe
madhrin Time, nuk e kisha nxjerr robin n kt bot pa ia dshiruar atij t mirn dhe deri
sa mos ta kisha parapar pr ta shprblyer pr t mirat, dhe pr ta pastruar prej t kqijave t
tij, i sjell atij smundje n trup, paksim n pasuri dhe humbje n fmij dhe kur ti mbetet
vetm nj e keqe pastrohet me agonin e vdekjes q n ditn e kijametit t paraqitet para
meje i pastr prej gabimeve sikur at dit kur ka lindur prej nns s tij. Pasha krenarin dhe
madhrin Time, nuk e kisha nxjerr robin tim n kt bot, pr tia dashur t keqen, pos ajo
e keqe, e cila sht kompensim pr veprat e kqija duke i dhn shndet n trupin e tij dhe
shtim t pasuris dhe t fmijve, e kur ti mbetet vetm nj e mir e peshon agonia e
vdekjes, ashtu q n ditn e kijametit nuk do t ket me vete asnj t mir.
Pr kt arsye, kur Pejgamberi s.a.v.s. sht pyetur pr at t cilin e godet ndonj
fatkeqsi sht prgjigjur: Nuk sht fatkeqsi ajo q ju po mendoni, por fatkeqsi sht kur
ti je i pashprblyer, apo i penguar prej shprblimit.
Ndrsa at q e godet ndonj fatkeqsi, e ai duron me vendosmri, a mund t quhet
fatkeqsi? Natyrisht se jo. Prkundrazi ajo fatkeqsi sht shprblim pr t.
POLEMIKA DHE DISKUTIMI I TYRE SHT MSHIR
Pse katr medhhebe (katr drej time) dhe ndryshimi mes tyre?

Allahu i Lartmadhruar e ka zbritur Islamin pr t vendosur programin e aktivitetit
jetsor. Vendi n t cilin ka zbritur sht vendi i sundimit t aktivitetit t jets, pra pr t
vendosur aktivitetin e jets s njeriut, e sa i prket gjallesave dhe shtj eve pas njeriut ata i
nnshtrohet ligjit t domosdoshmris dhe ata nuk mund t ndryshojn asgj.
Cili sht shkaku dhe arsyeja se pr njeriun sht vendosur programi. Vepro, ose
mos vepro, ndrsa t gjitha shtjet tjera i jan t nnshtruara ligjit vepro, pra programit pa
t drejt zgjedhjeje. Sepse njeriu posedon mjetet e zgjedhjes dhe mjetin shqyrtues
(zgjedhs) ai mjet sht mendja. Kuptimi zgjedhje dhe shqyrtim do t thot se ka
shtje t ndryshme dhe t lloj-llojshme, e mendja e zgjedh njrn prej tyre. Pra mjeti
shqyrtues zgjedhs (mendja) dhe n mes jan sendet q duhet zgjedhur ekzistojn. Kur
nuk ka mjete pr t zgjedhur nuk ka vend pr zgjedhje, e kur t gjinden mjete pr t
zgjedhur e nuk ka vend pr zgjedhje, e kur t gjinden mjete pr t zgjedhur e nuk ka
mendje, si p.sh. i menduri, ather nuk ka edhe krkim pr obligueshmri, pra ai i cili nuk
sht i pjekur psiqikisht! Pra, n zgjedhje patjetr duhet t jen dy ant: mjetet t cilat duhet
zgjedhur dhe mjeti i cili zgjedh (zgjedhs). Po ashtu duhet q njeriu t jet i lir n
zgjedhje mes mjeteve pa qen i detyruar. Nse gjindet ndonj forc e cila e detyron t
veproj dika pa dshir dhe pa ln alternativ pr t zgjedhur ne themi se pr t nuk
gjykohet dhe nuk i mirret parasysh.
Kur Zoti i Lartmadhruar ka vendosur sheriatin Islam q i ngarkuari me obligime t
ket t drejt zgjedhjeje t njeriu jan vrejtur dy shtje. nj an sht i detyruar n ann
tjetr jo. shtjet kryesore t prgjithshme Allahu i ka br obligative me vendim. E nuk i
ka ln hapsir njeriut pr t zgjedhur.
Kt e ka br se njllojshmria sht qllimi q vetm ashtu sht n rregull. P.sh.
Lvizjen e trupave qiellor n gjithsi. At ka Allahu ka dshiruar t jet e qart e ka br t
prpikt. N ta nuk ka kundrshtime. I ka br obligative pes koht e namazit,. Kt askush
nuk e kundrshton. Askush nuk ka thn se jan katr e tjetri t thot p.sh. shtat. E pastaj
ka thn: Sabahu i ka dy rekate, n kt askush nuk ka kundrshtuar. Pra, n shtjet
kryesore obligative Allahu nuk ka ln hapsir pr hulumtim (ixhtihad), por ka dhn
urdhr t prer.
Kjo prezanton ann e domosdoshmris te njeriu, ai sht i obliguar t jet ashtu.
Allahu ashtu ka vendosur pa i lejuar njeriut t bj ixhtihad. Gjithashtu Zoti i
Lartmadhruar n shtje t brendshme t vendimeve ka ln hapsir pr ixhtihad
(hulumtim). Kshtu q do gj ka zgjedhur njeriu sht ajo ka ka dashur Zoti i
Lartmadhruar. P.sh. Nse fmijs tim ia jap nj lir sterline (xhunejl) dhe krkoj prej tij t
blej pem, mirpo un atij i kam lejuar t zgjedh ose mandarin ose portokaj t thart ose
portokaj t mbl. far do q t blej ai nuk ka dal jasht kornizave t krkess sime,
mirpo ai nuk ka t drejt t blej banane, ose aj ose sheqer, sepse ai ather ka dal jasht
kornizave t krkess sime. Pr kt arsye nuk ka ka t mendoj dikush se dijetart
(imamt) kan kundrshtuar n shtjet bazore q Allahu i ka dshiruar t jen t
pakontestueshme. At q Allahu ka dshiruar t jet e pakontestueshme aty kurr nuk do t
ket mospajtime. shtjen e pakontestueshme e ka ln ashtu, se po mos t ishte ashtu do t
prishej shtja n trsi. Ndrsa shtja e cila n t dy mnyrat sht n rregull, apo n tri
mnyra e m shum e ka ln t paqartsuar pr ti ln njeriut lirin e zgjedhjen n t,
sepse Allahu sht ai i cili ka krijuar njeriun njeriut tia imponoj shtjet sekondare, por ia

ka lejuar q t zgjedhin dhe t bjn hulumtim dhe ixhtihad n suaza t tekstit t
prgjithshm. Po ashtu edhe sahant kan prezantuar me Pjegamberin s.a.v.s. n baz t
kushteve dhe rrethanave t secilit prej tyre n koh t ndryshme t dits dhe nats. Dhe q t
gjith nuk jan bashkuar q t prezantojn n nj koh t caktuar, ashtu si sht n shkoll
n t ciln dyert hapen n mngjes dhe mbyllen n mbrmje dhe secili prej studentve arrin
shkall t dituris n baz t aftsis s tij. Mirpo secili prej sahanve ka prfituar dika e
tjetri dika tjetr, varsisht prej kohs n t ciln ka qen prezent te i Drguari i Allahut
s.a.v.s. Nse ndonjri prej sahabve ka prezantuar n kohn kur i Drguari i Allahut s.a.v.s.
ka vepruar n kt mnyr, ndrsa tjetri thot se Pejgamberi s.a.v.s. ka vepruan n kt
mnyr. Mirpo shtja sht se Pejgamberi s.a.v.s. a ka vepruar si thot ky sahabe dhe
nuk ka vepruar si thot sahabiu tjetr.
Pr kt arsye prkrahsit e dijetarve thon se kan transmetuar pr at shtje se
kan prezantuar te Pejgamberi s.a.v.s. n kohra t ndryshme. sht e mundur se kjo lejon
q dispozita apo mnyra si ka vepruar i Drguari i Allahut s.a.v.s. sht dispozita apo
mnyr t ciln Allahu e ka lejuar pr robrit q t zgjedhin, t hulumtojn dhe t bjn
ixhtihad pr t.
Kshtu pra, mendimet e ndryshme jan rezultat q Ligjvnsi i ka ln me qllim n
ato shtje, argument pr kt kemi se Zoti i Lartmadhruar thot: Po t ktheheshin te Ai
(Allahu) dhe te i Drguari i Tij, dhe te ata t cilt jan emruar udhheqs pr ta prej tyre,
do ta kishin msuar ata se ka ka rezultues prej tyre.
Kur Pejgamberi s.a.v.s. e ka prfunduar betejn Ahzab dhe ende nuk i pat ndrruar
rrobat e lufts dhe i thon shko te fisi Beni Kurejdha, mos i hiq fare rrobat e lufts dhe
prgatitjen luftarake, prderisa ti nnshtrosh dhe ti edukosh ata. Ather Muhamedi s.a.v.s.
ka thn: Kush beson n Allahun dhe t Drguarin e Tij, mos ta fal ikindin pa arritur te
fisi Beni Kurejdhaj. Pastaj Sahabt kan kundrshtuar mes vete: Disa kan thn: Namazi i
ikindis nuk lejohet askund tjetr, pos n fisin Beni Kurejdha, mirpo gjat rrugs, pasi
djelli ishte afr perndimit disa tjer kan thn: I drguari i Allahut s.a.v.s. vetk ka dashur
t na shpejtoj, mirpo ne ve pasi q jemi vonuar nuk kemi arritur atje, duhet ta falim
ikindin me koh. Kshtu q disa e falin ikindin pa arritur te fisi Kurejdha, n rrug t
tjert e falin pasi q arrin te fisi Beni Kurejdha. Kshtu ky sht argument se q t dy
mnyrat jan t lejuara. Mirpo nuk ka dyshim se t gjith dshirojn namazin ta falin.
Mirpo ka ndoshur mospajtimi n koh dhe vend. Kur Pejgamberi s.a.v.s. ka thn falja t
bhet vetm te fisi Bei Kurejdha, ka prcaktuar vendin. Kur tjetr e kan pa se dielli ve do
t perndoj para se t arrijn n at vend koha kaloi n elementin kohor jo t vendit.
Kshtu q disa shikuan elementin e kohs t tjert elementin e vendit. Kur i kan treguar
Pejgamberi s.a.v.s. se si kan vepruar e ka lejuare edhe t parn edhe t dytn.
Pr kt arsye, edhe ka qen ixhtihadi i dijetarve, sepse Allahu ka dshiruar q ne t
bjm ixhtihad. Allahu nuk ka dshiruar q t gjitha dispozitat t jen t padiskutueshme, e
t mos i lejoj njeriut liri t ideve dhe t mendimit, e q t mos ket dijetar pr t
hulumtuar e pr t br ixhtihad pasi q ve e ka lejuar ixhihadin. Shembull pr kt kemi
ajetin e abdesit. Kur Zoti i Lartmadhruar thot: Kur t falni namazin pastroni fytyrat tuaja
dhe duart tuaja deri n brryla.

Kur Zoti i Lartmadhruar e ka br obligim pastrimin e fytyrs nuk e ka caktuar deri
ku. Parashtrohet pyetja pse? Pr arsye se arabt asnjher nuk kan kundrshtuar n
prcaktimin e fytyrs, mirpo dora po. Disa mendojn se dor quhet pjesa deri n unazn e
shuplaks, t tjert e quajn dor tr pjesn deri n qaf, pra tr krahun, t tjert e quajn
deri n shpatulla, mirpo Allahu ka dshiruar deri n brryla. Pra, kur Allahu dshiron t
prcaktoj dika, Ai prcakton dhe i mbyll dyert e kundrshtimeve. Po nse Allahu nuk do
ta kishte prcaktuar deri n brryla dhe secili dijetar do t bnte ixhtihad, ne secilit
muxhtehid do ti thonim: Ixhtihadi i juaj sht n rregull. Zoti i Lartmadhruar thot:
Lmoni n kokat tuaja. Kshtu ka laluar prej pastrimit i cili sht prfshirja e fytyrs me
uj n mes-h (lmim) me uj, por pa prfshirje dhe strpikje e trsishme. Pse Zoti i
Lartmadhruar ka thn: Lmoni n kokat tuaja. Pse po t kishte thn: Lmoni kokat
tuaja nuk do t kishte pasur vend dhe hapsir pr ixhtihad|
Po t kishte dashur Allahulmimin e nj t dyts s koks apo nj t katrts s koks
do ta kishte thn kt. Mirpo Ai e ka prdor pjeszn n, e cila lejon kuptime t
ndryshme dhe secili q i jep nj kuptim prej kuptimeve t shumta t pjeszs n ai ve iu
ka prmbajtur tekstit kuranor.
Pra, kur dijetart bjn ixhtihad, ata shkojn n at ka nnkupton teksti, pra n t

kuptuarit e vet tekstit.
Ndrsa sa i prket pasimit (prmbajtjes s ktyre medhhebeve) themi: Ai i cili ka
mundsi t kuptoj do rregull ai t mos i prmbahet vetm nj medhhebi t caktuar, por
ashtu si e parasheh vet ai prej tekstit dhe i jep prparsi atij vendimi prderisa sht i aft
pr t br ixhtihad dhe posedon mjetet e ixhtihadit prej dituris s prfituar nga Kurani
dhe dituris s fituar nga suneti. Mirpo ai i cili nuk sht i aft dhe nuk ka mundsi t
ixhtihadit ai pason at medhheb t cilit i beson me diturin e tij. Medhhebi i tij sht
medhheb i muftis s tij se kur ndonjri e di se dikush sht emruar n post t asaj detyre,
apo njerzit e din se ai sht i specializuar n at drejtim, e pyet pr shtjet e fes s tij.
Mirpo, jan paraqitur katr medhhebet dhe i kan prfshir t gjitha shtjet dhe
askush m nuk ka pasur mundsi t bj ixhtihad dhe e kan pasuar vetm n medhheb dhe
t gjith kan dhn mendim prej tekstit n t cilin kan br ixhtihad. Prderisa Ligjvnsi
ka ln hapsir dhe vendos ligj pr t br ixhtihad, ather ligji vendimi sht prej tij dhe
do gj q arrin muxhtehidi sht e vrtet, si p.sh. shembulli i portokallit. Prderisa jemi
pajtuar pr at q sht baz, ndrsa pr sekondaren e kemi ln t pasqaruar, ather at ka
e arrin muxhtehidi sht e rregullt. Vallahu tala ealem.
BISEDA ME SHPIRTRA
Pyetje: ka mendon Shejh Sharaviju n lidhje me kontaktimin me shpirtra dhe
shrimin me shpirtra?
Prgjigjja: Duke sqaruar Shejh Sharaviju kt shtje thot: Kush i ka msuar ata se
ata jan shpirtra? A mos e din ata shpirtin para se tu vjen atyre. Thon: Kto jan shpirtra
t cilat i dim dhe i njohim.
Ata munden t thon: Atyre u vjen nj forc e fsheht, ndrsa shpirtra jo. Kjo sht e
papranuar. M kt shtje jan marr njerzit prej kohrave t lashta. Kjo veprimtari nuk
ka ndodhur prnjher, prkundr asaj se shkencat tjera jan zhvilluar dhe kan prparuar
vrullshm ka tregon sse ata hulumtojn n terr dhe pa fakte, sepse hulumtimi shkencor ka
nevoj pr prvoj dhe eksperienc, ndrsa ksaj veprimtarie nuk i nevojitet as prvoja as
eksperienca.
Ai, i cili thot se kontakton me shpirtra nprmjet Kuranit fisnik, ai sht gnjeshtar
i kulluar dhe mashtrues. E gjith kjo arrihet nprmjet fallit, magjis duke kontaktuar
xhin.
Pastaj imami i nderuar vazhdon e thot: Ata t cilt thon kt pr veten e tyre dhe
thon se bisedojn me shpirtra shohim se jan m t vshtirt dhe m injorantt dhe m t
kqijt n jetn e tyre dhe asnjri prej tyre nuk vdes me t mira. Pasurin e tyre e merr ai t
cilin ata nuk e njohin. Ky sht argumenti m i forti se ata nuk mund ti bjn dobi as vetes
s tyre. Pastaj, veprimtaria e tyre me njerz i lodh ata. Njerzit duhet ti din dhe ti
kuptojn aftsit e tyre, dhe duhet ta din se Allahu e ka fshehur t fshehtn prej tyre, prej
mshirs q ka pr ta. Nse njri e di se do ti ndodh ndonj fatkeqsi, ai do t plcas dhe do
ta zmadhoj at fatkeqsi dhe tr jetn e tij do ta bj t keqe dhe t vshtir. Ai, i cili m
tregon dhe m informon pr nj fshehtsi t ciln nuk mund ta tejkaloj, ka prfitoj un
ather prej asaj informate?!
ISTIGFARI, HAXHI DHE FSHIRJA E MKATEVE

A duhet krkuar falje pr do mkat ve e ve, apo t krkohet falje pr t gjitha
mkatet n prgjithsi?
Dhe sa sht e vrtet fjala: Haxhi i fshin t gjitha mkatet, sepse haxhiu kthehet i
pastr prej mkateve ashtu si ka lindur prej nns s tij?
Prgjigjja: I nderuari Shejh Sharaviju thot: Jo, ai duhet t krkoj falje pr secilin
mkat ve e ve, mirpo ndonjher i kujtohet gabimi, e ndonjher nuk i kujtohet ndonj
gabim, ather kur nuk i kujtohen krkon falje pr t gjitha gabimet. do her kur qan pr
ndonj gabim ai gabim i shndrrohet n pun t mir dhe do her kur e lndon gabimi, apo
ndien dhimbje pr at gabim dhe krkon falje i shndrrohet n pun t mir. Kjo sht
domethnia: Allahu punt e kqija t tyre ua shndrron n pun t mira. Mirpo, duhet ta
dim se Allahu i fal gabimet, t cilat jan br ndaj Tij, ndrsa gabimet, t cilat kan t
bjn me robrit e Tij, patjetr duhet pastruar me robrit.
Ndrsa, mkatet, t cilat nuk i kujtohen, q i ka br ndaj robrve ne e kemi msuar se
duhet t bj kt lutje: Krkoj falje nga Allahu i madhrishm pr mua, pr prindrit e mi
dhe pr ata t cilve u kam br padrejtsi.
MKATET E VOGLA DHE MKATET E MDHA
ka sht mkat i vogl, e ka i madh, dhe a sht e mundur q mkati i vogl t
bhet i madh ndonjher?
Prgjigjet Shejh Sharaviju: Mkat i madh sht idhujtaria, pirja e alkoolit,
prostitucioni, vjedhja, vrasja, mosrespektimi i prindrve, shpifja ndaj grave t ndershme,
ndrsa prpos ktyre quhen mkate t vogla.
Prsritja me qllim dhe i vazhdueshm i mkatit t vogl sht mkat i madh, pra
prsritja dhe vazhdimsia. Kjo sht sikurse ti ve ke vendosur pr t mos e dgjuar
Allahun, ky mosdgjim bhet edhe n mkatin e vogl, i cili pastaj bhet i madh, sepse ka
kaluar prej kundrshtimit t vendimit, n rebelimin e atij vendimi.
FLETT NUK PRANOJN T SHKRUHET N TO, LAPSAT KAN PUSHUAR
S SHKRUARI DHE JAN NGRITUR
Pyetje: far kuptimi kan fjalt: Lapsat jan ngritur, e flett jan terur?
Imami i mirnjohur Sharaviju thot: Lapsat jan ngritur e flett jan terur
kan kuptimin se do gj e cila ka pr t ndodhur deri n ditn e Kijametit sht shkruar n
libra dhe nuk mund t ndodh dika tjetr pos ajo ka sht shkruar. Jan palosur dhe jan
ter flett, ka kuptimin se n to nuk ka pr tu rikthyer dhe t prmirsohet dika, apo t
shkruhet dika e re, apo dika tjetr. Mirpo do gj ka do t jet n ekzistenc sht e
shkruar n flet, sepse Zoti i Lartmadhruar e ka ditur se ka do t ndodh n gjithsi. Edhe
pse njeriu sht i vullnetshm, ndrsa vendimi n shtjen e vullnetit sht argument pr
diturin e Tij gjithprfshirse, e nuk e ka kuptimin e t imponuarit, por e ka shkruar se e ka
ditur se ashtu ka pr t vepruar.
MJETET E MKATIMIT

kundr tyre gjuht e tyre, duart e tyre, e kmb e tyre pr at q kan punuar?
Prgjigjja: Mkati mund t jet ose me fjal ose me vepr.
Mkati me fjal sht mkatimi i gjuhs. Mkati me vepr sht mkatimi me duar, nse ajo
vepr bhet me duar pasi q t qllon pran ose nse sht larg ti duhet t shkosh n kmb
sht mkatimi i kmbve. Kto jan mjetet e krimit dhe t mkatit. Gjuha, duart dhe
kmbt dshmojn kundr njeriut edhe pse vet ato pjes jan kryerse
(bashkpjesmarrse) t drejtprdrejt t asaj vepre.
N kt bot Allahu na ka dhuruar preparatet e trupit, ato jan t nnshtruara
dshirave ton, veprojn sipas dshirs son, ato nuk pengojn n kryerje t veprimit pasi q
i jan t nnshtruara dshirs son. Mirpo, n ditn e Kijametit ne nuk do t kemi
mbizotrim mbi ta q t veprojm sipas dshirs son. Dshira kalon n trsi te Zoti i
Lartmadhruar. Allahu na ka dhn trupin si mjet ndihms tonin n kt jet, q t veprojm
me t ka t dshirojm q t kemi kompetenc t veprojm me ta ka t dshirojm, mirpo
n ditn e Kijametit askush mbi asgj nuk do t ket kompetenc pr ta ndihmuar t veproj
ka dshiron. Pr kt Zoti i Lartmadhruar n ditn e Kijametit thot: I kujt sht sundimi
sot? Vetm i Allahut t vetm, mposhts dhe mbizotrues (mbi gjithka). Kshtu dshirn e
njeriut mbi pjest ia heq dhe pjest (0rganet) e tij dhe preparatet pranojn gjithka kan
vepruar.
Dnimi nuk bie mbi kta pjes (organe), mirpo njeriu ndshkohet me ta, ather ato
jan mjeti ndshkimit t mkatimit. Shkenca bashkkohore ka zbuluar dhe ka vrtetuar se
dhimbjet nuk ndihen n vet pjesn e trupit, mirpo n shpirt. Argument i ksaj sht se njeriu
ndien dhimbje n do pjes t trupit, mirpo kur mjeku e merr prsipr t smurin pr ta
operuar, ai gjat operimit nuk ndien kurrfar dhimbje gjat operimit.
NSE JAN T VARFR ALLAHU I PASURON
Cili sht mendimi i Shejh Sharavijut: Nse dshiroj t martohem me nj vajz, e
cila i ka t gjitha ka dshiron djali q ti ket vajza, pra sht fetare, e moralshme dhe e
bukur, vetm se ajo sht e varfr, shokt m kshillojn q ta zgjedh nj grua tjetr, e cila
sht e pasur, e cila m ndihmon me pasurin e saj q ti tejkaloj problemet e jets.
Prgjigja: Zoti i Lartmadhruar ka thn:
Dhe martoni t pamartuarat (t pamartuarit) edhe robrit e robreshat tuaja q jan
t ndershm e t ndershme. Nse jan t varfr, All-llahu i begaton nga mirsit e Tij, All-
llahu sht bujar i madh, i gjithdijshm.
(En-Nur, 32)
Pra, mos lejo q pasuria t jet peshoj n zgjedhje t bashkshortes, por bre q t jet
els i furnizimit. N kt ajet Zoti i Lartmadhruar ka treguar kushtin dhe prgjigjen kur ka
thn: Nse jan t varfr, Allahu i pasuron. At q e thot Allahu, ajo patjetr duhet t
ndodh. I Drguari i Allahut s.a.v.s. na ka trhequr vrejtjen pr kt kur ka thn: Kush
martohet me nj grua se ka fam, fama e saj do ti kundrvihet, q do t thot: Nse qllimi i
atij njeriu ka qen q t martohet me nj femr me fam q t prfitoj prej fams s saj,
ather n mes t tyre do t ndodhin paknaqsi dhe armiqsi. E ai e ka zgjedhur n duel
armikun e fort. Kush e zgjedh femrn pr pasuri dhe pr t prfituar prej pasuris s saj do

ta prjetoj se ajo do t jet e ngritur, kryelart dhe gjithmon e paknaqur, e cila do ta shpie
q t poshtrohet pr shkak t pasuris s saj dhe pasuria e saj do tia helmoj dhe do tia
shkatrroj jetn.

382
Pastaj ajeti sjell sqarimin Allahu sht i Gjer (Gjithfurnizues), i Pasur dhe i ditur. Ky ajet tregon
se ka sht m e prshtatshme dhe m e leverdishme. Prderisa fjala sht pr at q ka nevoj njeriu dhe
pr pasuri Allahu sht i Pasur. Atij kurr nuk i paksohet pasuria q do t thot edhe nse supozojm se t
gjith njerzit dshirojn t martohen me vajza t varfra, premtimi i ktij ajeti do t realizohet. Allahu do ti
jepte pasuri secilit prej tyre. Mirpo ne nuk shohim se njerzit e dshirojn kt. Nse nj njeri i pasur u jep
tjerve prej pasuris s tij, ne shohim se t tjert pikllohen se ktij njeriu do ti paksohet pasuria duke iu
dhn t tjerve.
HERIATI DHE DREJTSIA
Pyetje :Cili sht dallimi mes sheriatit dhe drejtsis?
Prgjigjje:Me sheriat kihet pr qllim q t veprosh nj qshtje e cila ta hjek nj vshtrsi.Dispozita sht
paralel me ty(nevojat tua).Para se ta falsh namazin,ti n rend t par merr abdest pastaj falesh.T gjith ne
t kemi pa kur e ke kry obligimin dhe askush nuk thot asgj tjetr pos at q ka pa.Mirpo a e ke falur
namazin ashtu siq dshiron Allahu prej teje,apo me at nijet t ciln Allahu t ka obligu dhe ka dshiru prej
teje.Ti kur e ke marrur abdest dhe je falur,ti i ke kry n baz t normave t sheriatit dhe n baz t forms s
krkuar n namaz ,mirpo qllimi yt e ka qen t kryerit e nj obligimi ndaj Allahut apo vetm q t
proklamohesh.Drejtsi sht ta rrespektosh dhe ti kryesh normat e sheriatit dispozitivisht dhe ashtu qysh
krkohet q qllimi t jet i kryer ashtu siq ka dshiru Ligjvnsi.
Sheriati sht kryerja e obligimeve n aspekt t jashtm (formalisht) ndrsa drejtsi sht t kryesh n
aaspekt t mbrendshm(esencialisht).Drejtsia sht sekret mes robit dhe Zotit t tij a i kryen ashtu siq ka
ligjsu dhe siq ka dshiru Allahu,apo ai dshiron t kryen vetm formalisht.Pra drejtsi sht t arrish n
brtham t obligimit dhe t thuhet ajo ka sht ligjsu dhe nuk sht arritur qllimi i atij ligjsimi sht
hipokrit.N kohn e pejgamberit s.a.v.s hipokritt jan ulur n rreshtat e par,ato nga aspekti sheriatik i kan krye
obligimet ,ndrsa e vrteta ka qen krejt ndryshe.
Pra ,drejtohu n kryerjen e obligimeve t Allahut ashtu siq do Allahu dhe ashtu siq e ka parapa ,e jo ashtu siq
veprojn t tjert,edhe ti t veprosh si ata sikurse nj kryetar i prpikt n punn e tij i cili ka ndalu t
ngrrrit ,t pirit gjat orarit t puns dhe ai i cili pr do thyerje t rregullit ka parapa dnime.Pastaj shohim
puntori vjen n koh ,i prmbahet tgjitha rregullave t parapara ,ai iu sht prmbajt rregullave nga aspekti
i jashtm dhe formalisht e jo n esenc ,pra kryerjen e puns e cila krkohet prej tij .Kshtu pra sheriati ht
forma e jashtme e adhurimit ,ndrsa e vrteta sht qllimi i Ligjvnsit.Ai i cili i prmbahet sheriatit ,ai
mund t mashtroj njerzit,por nuk mund t mashtroj Ligjvnsin.pr kt arsye ai i cili prmbahet
formalisht sheriatit prej tij nuk dalin rrezet e shklqimit ,ndrsa ai i cili prmbahet thelbsisht ai shklqen
prej tij burojn rrezet e drit.
IMANI DHE EPSHI
Imani ndikon drejtprsdrejti n edukimin shpirtror dhe t ndjenjave t mbrendshme.Cili sht roli i
tij.Mirpo a nuk bien n konflikt mes vete krkesat e epshit njerzor dhe besimit dhe karakterit t lart t
tij.A nuk sht ky faktor permanent pr ti dallu njeriu cilat jan krkesat e trupit dhe cilat jan krkesat e
shpirtit,shpresojm q Imami i mirnjohur do t na sqaroj q t na qetsohet mendja?
Prgjigjje:Imani sht qshtja e cila dirigjon ,i organizon dhe ngrit ndjenjat e nuk rrnjos,pse po t'ishte
ashtu bhet pyetja,ather pse Allahu ka kriju ndjenjat.Pra ndjenjat
e kan rolin e tyre ,e islami nuk e bn q besimtari t ket zemr t vdekur,ashtu q t prqndrohet vetm
n nj qshtje.Qshtja e vetme t ciln e kemi prmend edhe m hert sht t i nnshtrohet Allahut ,dhe t'i
dorzohet programit t Allahut,e pas ksaj nuk
e gurzon ,por Ai i dshiron t' ket ndjenjat mirpo ato ndjenja t'i lartson tjetrkush mos t'ia dmton .Ia
ndrit ndjenjat pr t pasur pasuri dhe pr ta udhheq at,e askush tjetr mos ta okupoj.Ia ngrit ndjenjat e

epshit pr tu martuar q shoqria t jet e pastrt dhe e ndershme.Ia ngrit ndjenjat pr t krku forc q t
mos t jet i nnshtruar.Ia ngrit ndjenjat pr t kundrzbuluar q t mos jet i spiunuar dhe pr tu mos u ndjek
t metat e njerzve.
Pra pr do ndjenj prej ndjenjave t njeriut.Islami 'sht pr ta zhvilluar e jo pr ta ngurrsuar, sepse
zhvillimi i ndjenjave e kan rolin e tyre .Kur njeriju e shikon kt qshtje beson se nje fuqi m e lart se ai
sht e cila i ka organizuar kt qshtje. Sepse ajo sht fuqi apsolute. Ajo sht e cila m ka kriju kjo sht e
cila m ka pajis me fuqi . Kur njeriu balafaqohet me ndonjrn qshtje t tyre, nuk do t thot t qndroj i
plogsht por i thuhet atij :Ndonjher bhu i rrept , ndonjher i mshirshm , pra ai fuqin
e tij nuk e prdor gjithmon me fuqi absolute ,por ai ,as me mshir,sepse po t'ishte vetm i fort e i rrept ka
raste kur nevoja e krkon mshirsin ,po t'ishte vetm i lart e i ashpr ka rast kur nevoja krkon butsi,po
t'kishte vetm nj lloj r cilis atehr do t'kishte qen i penguar t ket cilsi tjetr ,e cila cilsi sht e
rndsishme n jetn e tij. Zoti i Lartmadhruar thot:T but pr besimtart ,t fort e t ashpr pr
pabesimtart.Pra ata kan element nprmjet t cilin munden me qen t fort,por edhe element tjetr me t
cilin munden m qen t but.Por kur t jen t fort ,e kur t jen t but?Kjo sht n kompetencn e
drejts s tyre.Bhuni t but pr vllezrit tuaj besimtar,dhe t fort pr pabesimtart.,,T fort pr
pabesimtart t mshirshm mes vete"
Pra Islami nuk krijon besimtar vetm t nj lloj cilsie ,sepse secila cilsi e ka rolin e vet.Patjetr duhet t
ekzistoj fuqi mposhtse ,intelekte dhe urtsi e cila i ve n binar kto qshtje.
GJUHA ARGUMENT PR ARGUMENTIMIN E EKZISTIMIT T ALLAHUT
Pyetje:A mundet t jet gjuha argumentim pr ekzistimin e Allahut?
Prgjigjje:Prderisa t gjitha arhumentet ,si argumentim logjik argumentimi shoqrorohistorik,argumenti i
ekzistimit t vet njeriut jan argument se ekziston nj forc m e lart .Ka edhe qshtje tjetr ,e cila rral
dgjohet dhe rrall pr te flitet.Un habitem si argumentuesit nuk e kan marr kt argument pr ekzistimin
e Zotit ,prderisa sht argument.Po, pr t gjith popujt ,pr t gjitha mendjet ,pr t gjitha kategorit e
njerzve.Argumentimin gjuhsor nuk mund ta mohoj askush.Besimi n Zotin sht domosdoshmri
gjuhsore.Gjuha sht dukuri e krkuar e njeriut pr t jetu n shoqri sepse n shoqrin cuvilizuese
,normalisht sht domosdoshmri t ket gjuh me t ciln kuptohen.Po t kishte vetm nj njeri ,nuk kishte
pas nevoj pr gjuh(t folurit) do gj q i kishte shku ndrmend e kishte vepru.Mirpo ai, n raport me t
tjert patjetr duhet ti prcjell idet e tija te t tjrt dhe t dgjoj idet e t tjerve.Pra gjuha sht e
patjetrsueshme ,kjo gjuh e ka rolin e saj q t kuptohemi me te.Ne nuk mundemi t kuptohemi mes vete pa
gjuh,dhe ajo gjuh t jet q folsi dhe dgjuesi t pajtohen mes vete n kuptimin e fjalve.Pra sht
domosdoshmri ,sepse nse folsi e thot nj fjal e
dgjuesi nuk e di kuptimin e asaj fjale ,nuk arrihet te rezultati .Kjo do t thot se nse nj njeri vjen dhe flet
gjuhn arabe mund ta dij dhe ta flas do fjal t ksaj gjuhe,e dgjuesi ta kuptoj do fjal t tij.Prkundrazi
duhet t dihet kuptimi i fjals para se t flitet ,n rend t par e pastaj vjen fjala e cila sht arabe mirpo ai
nuk kupton asgj.T gjith e dim pr literaturn e gjuhs dhe t letrsis.Ne dim rastin e nj personi i cili
ka sfidu gjuhtarin e specializuar t quajtur ALKAM,duke iu drejtu m fjal t rralla(t panjohura).Kush sht
ai i cili ua ka msu at nivel q ta kuptoj.Ebu Alkame edhe pse ishte gjuhtar sht tronditur dhe nuk ka
kuptu asgj prej atyre fjalve:Ebu Alkam zgjohet n mesnat dhe e thrret djaloshin dhe i thot:O djalosh
:Kt djaloshi e ka kupt por kur i thot:,,Escakte Tearif'' kt qshtje nuk e ka kuptu.Mirpo djaloshi
dshiron q t'i jap nj msim ALkames .Pr ta sfidu se ai pr s teprmi krekoset e ia
kthen:,,Dhekialijm'' .Pr her t par ndodh q Alkame habitet nuk e kupton far kuptimi ka kjo fjal dhe i
thot :O djalosh
NGJYRA E ADEMIT A.S.

384
Pyetje:Ku ka jetu Ademi a.s.,far ngjyre ka pasur,t bardh,t zez apo t kuqrremt.Dhe si jan nda popujt q
e kan nj burim prej Ademit a.s. .Shpresojm se do t na prgjigjeni Prgjigjje:Ksaj pyetje mund tju
prgjigjemi me nj fjal,dituri e padobi,mosdituri e padmshme.po t kishte qen e nevojshme pr mua
Allahu nuk kishte ln pa e sqaruar .Pra kjo sht vetm mendim dhe pyetje prej s cils nuk mund t arrihet
te ndonj rezultat.Kundrpyetja do t'ishte:Po ta kishte ditur ka do t prfitoje prej saj?do qshtje t ciln
nuk e di sht b me qllim q ti mos ta dish,Ai i cili m ka msu pr krijesat e njerzit sht Allahu,e at
q nuk m ka msuar sikurse nuk sht e nevojshme pr mua. Sa i prket racave ,ne e dim shum mir
ndikimin e diellit ,lagshtise s ajrit n nj shoqri dhe n nj mes t cilt banojn n nj vend ,dhe si ka ndiku
n ndarjen e racave njerzore n t zi,n t bardh n t verdh etj.Allahu e di m s miri
DISA I KEMI DALLLU SHUM ME GRADA T LARTA
Pyetje: I nderuari Imam,far kuptimi ka ajeti:Ne kemi ngritur disa n shkall m t lart se t tjert,q t
shfrytzojn njri-tjetrin n shrbime .farS ndrlidhje ka ky ajet me ajetin i cli thot:mos t tallet nj
njeri(apo populll),n at mnyr se ata jan m t mir prej tyre.A ka ndonj qshtje e cila i bashkon kto dy
ajete?Shpresojm se do t'na sqaroni.Ju falnderojm.
Prgjigjje:TI jeton n shoqri ,Nevoja jote pr individat e shoqris sht e njjt edhe nevoja e individave t
shoqrise pr ty.Nse dshiron q shoqria t'i kryej onbligimet dhe t plotsoj nevojat pr ty,mos krko t drejta
prej shoqrise pa i kry obligimet tua ndaj shoqris.Pr kt arsye pejgamberi s.a.v.s ka thn :Shembull i
besimtarve n dhembshuri mes vete,dhe mshirsi e butsi mes vete si shembull i nj trupi t vetm.Mos
konsidero veten si trsi e pavarur prej shoqris .Islami krkon nga ti q ta konsiderosh veten pjes t
trsis.
Prderisa pjesa sht n trsi ather pjest kan nevoj pr njra tjetrn pr ta kompletuar trsin.Pejgamberi
s.a.v.s ka dshiru q qshtjen personale n shoqri ta bj qshtje t trsishme dhe qshtjen e personave t
shoqris t jen t pjesrishme .Parashtrohet pyetja:pse?Pr t mos mendu askush ,q mund t jet i vetmuar
dhe i pamvarur ndaj shoqris,pr kt arsye ka thn:Sikurse nj trup ,q kur t lngon nj pjes ,t gjitha
pjest e atij trupit rnkojn dhe ndiejn dhimbje.Ti nse shikon shoqrin,e sheh se shoqria
krkon aktivitet jetsor,ndrsa aktiviteti i jets nuk sht vetm i nj natyreje.Shoqria krkon aktivitet t
shummllojt dhe t'i mbuloj t gjitha nevojat.Shoqria nuk dshiron q t gjith t jeni mjek,ose t gjith
ekonomist,ose t gjith gjykats,e as q t gjith t jen elektricist.Sepse shoqria nuk duhet t jet vetm e
nj drejtimi ,por e t gjitha drejtimeve.Zoti i Lartmadhruar dshiron q t gjith individat e shoqris t
jen nj trup,ku secila pjes e atij trupi ta kryej detyrn e vet.Kshtu edhe jeta e do individi t ket detyr t
posaqshme.Ndonjher individi mund t zgjerohet dhe t ket prirje pr kryerjen e detyrave t shumta,ather ai
mbulon nj sektor prej sektoreve t shoqris,Shoqria nuk zhvillohet nse zhvillohet vetm n nj
drejtim.Prderisa shoqria nuk zhvillohet vetm n nj drejtim ather edhe dhuntit duhet t jen lloj-
llojshme.Patjetr duhet t shprndahen ndjenjat dhe prirjen patjetr duhet t shprndahen punt dhe vullnetet
pr pun.mshira e Zotit sht se na ka dhn dhunti t lloj-llojshme dhe vullnet t llojllojshm t
drejtimeve.Ky ka vullnet pr kt,tjetri pr at,ky dshiron kt e tjetri at ,etj, etj.Dhe kjo pa u planifikuar
prej njeriut ,por sht qshtje instiktive te do njeri veq e veq .nuk ka qytet prej qyteteve q t tubohen t
gjith e t thon:Ky qytet ka nevoj pr kaq shitore,pr kaq tregtar t mndafshit,pr kaq rrojtor ,pr kaq
mjek,pr kaq advokat.Kt askush nuk e ka thn ,dhe muk sht b nj planifikim i till.Mirpo ne shohim
se dhuntit vijn vet-vetiu.Secila dhunti pr nj qshtje vjen paplanifikuar prej askujt,pr t mbuluar nevojat
jetsore pa mendu askush.Po nse njeriu dshiron t hyj n ato qshtje me mendjen e tij do t ishte
rregulluar.Pr kt arsye duhet shiquar n profesionistin n shoqri e jo n profesione,sepse nuk ka pun m
t mir se puna e tjetrit por puna profesionale m e mir se puna e t njjtit profesion t tjetrit.Pra secila pun
mbulon nj hapsir prej hapsirave t jets ,e cila krkohet .Njriu i sinqert duhet ta merr t drejtn dhe
vlern dhe nderimin e tij n ekzistenc e jo t ciln ia zgjedh dhe ia imponon njeriu.Kjo sht veprimtaria
(profesioni) i leht ,madhshtor dhe fisnik ,ndrsa veprimtaria(profesioni) n t ciln ia zgjedh dhe ia
imponon njeriu sht e poshtr dhe nnqmuese.Kto qshtje nuk ekzistojn n fe por ekzoston,puntor i ktij

profesioni apo puntor i atij profesioni vlera e secilit prej tyre mvaret praj asaj si e kryen me ndrgjegjje dhe
prsosmri ,sepse puntori profesionist kryen nj pjes prej pjesve t jets,e kjo sht domosdoshmri.do
njeri ka nevoj pr tjetrin.Pr kt arsye kur Kur'ani thot:Mos t tallet nj njeri (apo nj popull) n at mnyr
se ndoshta ata jan m t mir prej tyre
EL-HUXHURAT 11
Nuk e thot :Sepse kur nj njeri nnqmon tjetrin ai e ka nnqmuar veten,dhe sht nnqmu prej vet tij.Sepse
ai sheh nj pjes prej pjesve e nuk i ka pa pjest tjera.Kur'ani thot:Moa nnqmo at i cili pr at se ndoshta
ajo sht dhunti e tij,apo ka profesion i cili sht i nevojshm dhe m i vlefshm pr ty.Nse e sheh nj njeri i
cili ka t njjtin profesion tndin por sht m i dobt ,ti krkoje dhe hulumtoje far profesioni t prkryer
tjetr ka ai njeri pr ta mbulu mangsin t ciln e ka n at profesion.Ather patjetr duhet t jet nj
prsoshmri n nj qshtje pr t'ia mbulu mangsin n tjetrn dhe patjetr duhet q un t kem mangsi n
at profesion pr ta kompenzu at prsoshmri,sepse askush nuk sht djal i Zotit,por pr Allahun q t
gjith ne jemi t barabart.Pr kt arsye gabojn ata njerz t cilt i ndajn njerzit n kategori.n Islam nuk ka
kategori t njerzve,por ka profesione dhe veprimtari t njerzve ,secili kryen nj sektor t puns s tij
.Islami e vlerson punn e donjrit i cili e kryen me nder .prgjegjsi dhe me prsosmri.Pr kt arsye ne
shohimse njeriu autoritativ dhe i ngritur dhe i pasur kur hyn n shtpi dhe ndien er t keqe e pyet pr arsyen
e asaj ere t keqe e i tregojn se gypat e kanalizimit jan mbyllur,ose pr ndonj arsye tjetr,e ai thot:Pse nuk
sjellni mjeshtrin e gypave t kanalizimit.Ata prgjigjen:Nuk e dim se ku sht.Ai me gjith famn dhe
autoritetin e tij pr t krkuar mjesht.Mirpo kur ta takon dhe i thot pr t'ia rregullu gypat e kanalizimit ,por
mjeshtri ia kthen:Nuk kam koh se jam i nxnur,ai menjher mundohet ta mashtroj me t holla.Pra ktu
njeriu me fam ka ra n pikn ku nuk mund ta rregulloj e shkon te ai i cili ia rregullon.Pr kt arsye Zoti i
Lartmadhruar ka thn:Ne kemi ngritur disa n shkall m t lart se t tjert q t shfrytzojn njri-
tjetrin n shrbime.Nuk duhet ta marrim siprfaqsisht kt qshtje ashtu q n mos t mirremi me asgj.Nuk
duhet ta kuptojm se do njeri sht i ngritur ndaj tjetrit vetm pr shkak t pasuris.Jo!por do individ n
shoqri sht i prulur edhe i lartsuar .Individi n shoqri sht i prulur me at aftsi dhe mjeshtri t ciln e
disponon ,por secili prej neve sht i muar pr diqka tr jetn.I muari e konsideron jo t muar n
profesionin dhe veprimtarin e tij,por do individi,pra a nuk do t thot kjo,,q ta konsideroni njri-tjetrin t
nnqmuar''.kt nuk duhet ta marrim nj kategori njerzish ndaj nj kategorie tjetr.
Psh.Dietari ,tr jetn ia ka kushtuar dituris ,ai njzet vite ka shfletu libra pr t nxj err n drit nj ligj prej
ligjeve t Allahut e pasi t arrij nivelin e duhur t dituris,deri sa ai sht n rrug i vjen nj kalimtar dhe e
pyet pr ndonj qshtje e ai i prgjigjet.Pyetsi mendon se ai sht prgjegjur kalimthi.aty pr aty i ka ardh
aftsia pr t dhn prgjigjje,mirpo po ta dinte se ai dietari njzet vite ka lodhur veten e tij,pr t tubuar
material pr ti dhn prgjigje asaj qshtje ai n qastin e pas njzet viteve do ta kishte konsideruar veten t
nnqmuar para atij i cili posedon vetm nj profesion ,ndrsa njerzit tjer posedojn profesione tjera.Kshtu
profesionin t cilin e ka dhe t cilin e zotron mir dhe ka prvoj,ai sht
i ngritur dhe i muar me te,ai sht nnqmues n shrbim t tjerve t cilt nuk e kan kt dhunti.po ashtu
edhe tjert kan dhunti tjera t cilat jan t dobishme ,kshtu q dhuntit kompletojn trsin e jets,me
fjal tjera kompletojn njra-tjetrn.Pra ky shtmbizotrues n kt,tjetri mbizotrue n at .Pr kt arsye
edhe Kur'ani e ka theksu preciz:Ne kemi caktuar ndr ta gjendjen dhe mnyrn e jets n kt bot;Ne kemi
ngritur disa n shkall m t lart se t tjert,q t shfrytzojn njri-tjetrin n shrbime'' ZUHRUF-32
ka do t thot:dhe ne kemi ngritur?Disa din ka nuk din t tjert e kta nuk din ka din ata?.Pra do
njeri sht i ngritur pr diqka dhe jo i ngritur pr dika.Po t ndodh q n nj sektor t shoqris sht
prmbushur numri i profesionalizuesve ,e pas plotsimit t atij vjen edhe nj tjetr,pastaj bhet nj analiz pr
secilin profesionist veq e veq dhe o njerit i ipet shkalla e aftsis ,ather shuma e t gjithve sht e
barabart me aftsin e do njeriu,mirepo dallimi dhe ndryshimi qndron n prsosmrin e atij
profesioni,kshtu shoqria harmonizohet ,e nuk rregullohet,kshtu bhet bashkpunimi dhe kmbimi i
prvojave t kundrta.

386
Po tkishim qen t gjith njerz t nj profesioni ather ata do ta largonin dhe dbonin njri-tjetrin ,mirpo
ja un kam nevoj pr ty,ti ke nevoj pr mua,q t dy ne kemi nevoj pr t tjert.Pra sht b
ndrlidhshmria e nevojave ose e ambicieve ,ose pasurive e cila ekziston t njerzitt cilat jan t ndrlidhura
me njra tjetrn,sepse pamundsin dhe paaftsin e ktij e kompleton mundsia dhe aftsia e
tjetrit.Pra,duhet q t ekziston rrotacioni i edukimit sepse njeriu sht njsi e rrotacionit n shoqri.
Kjo nsi (ky individ )patjetr duhet ta ket veqprin e tij .Mirpo dshira duhet t jet prej meje?Dshira duhet
t ppruthet me arritje t prsosmris s asaj dhuntie n pun,mirpo kur puna nuk arrin n prkryerjen e
asaj dhuntie ather un nuk e dshiroj.pr kt arsye kur puna e kryer harmonizohet me dhuntin ather
vjen dshira pr at pun . Pra peshoja kryesore me t ciln duhet t dallohemi dhe t matemi sht,,Nuk ka
dyshim se me i fisnikruar dhe m i nderuar prej juve te Allahu sht m i
devotshmi"E pas ksaj Allahu na kalon neve n qshtjen prej vllazris s besimit n vllazrin
njerzore.E kjo po ashtu duhet t jet veqori kryesore n edukim dhe arsimim.
URTSIA E BOTS TJETR
Pyetje:Dita e bots tjetr sht dit e llogaritjes pr ditn e ksaj bote.,,Dhe kush ka br ndonj t keqe
,qoft sa nj thrmij do ta shoh at"
SURETU-ZELZELE8
Kt po e dim ,mirpo a ka urtsi tjetr t ciln ne nuk e dim pr qshtjen esenciale t bots
tjetr?Shpresojm se Imami me fam do t na prgjigj jet pr kt,Zoti e shprbleft me t gjitha t mirat.
Prgjigjje:Qshtja e bots tjetr dhe dits s gjykimit sht qshtje e Imanit dhe besimit se ti do ta takosh
Allahun dhe do t t merr n pyetje.Besimtarit kur ti vjen ndekja,shpirti i tij sht i qet dhe i bindur
.Parashtrohet pyetja :Pse?pr arsye se ai e di se do ta takon Allahun dhe do t jep prgjigjje para Tij.ndrsa
pabesimtari kur t jet para vdekjes i tronditet shpirti,e zemra e tij i mbushet me frik dhe
trishtim.Parashtrohet pyetja :Pse?Se ai n brendi ,n vetvete e di se do ta takon Allahun,mirpo dshiron ta
fsheh realitetin t cilin do t'ia zbuloj vdekja.Po mos t'kishte qen Allahu i Lartmadhruar sundimtar i dits
s gjykimit ather njeriu i drejt nuk kishte mund as t lviz n kt jet.Pse?Sepse nse aktiviteti yt t'iu
kishte prmbajt programit do ti kishte sjell dobi tjetrit i cili nuk i prmbahet atij programi e ti nuk do t'kishe
pas dobi n botn tjetr,pra ti ke gabu sepse tjetri e ka kundrshtu Allahun,dhe ia ka kthy shpinn Allahut.Po
mos t'kishte qen Allahu i Lartmadhruar sundimtar i dits s gjykimit ather kjo bot do t'kishte qen
bot ku t fuqishmit i shkelin t dobtit ,dhe t padrejtit do t mmbizotronin ndaj t drejtve.Mirpo Zoti i
Lartmadhruar t qetson kur thot:,,Un jam sundimtar absolut i dits s gjykimit,qetsohu e mos u
brengos.Kjo sht arsyeja dhe urtsia pse sht dita e bots tjetr e cila sht qshtje esenciale e drejtsis s
ksaj bote.Ajo sht dita e t sqaruarit t drejts ndaj t padrejts,n mes t besimtarit dhe pabesimtarit,n
mes t mirit dhe t keqit,n mes t fjals s drejt dhe t vrtet dhe fjals s padrejt dhe gnjeshtrs.Dita n
t ciln Allahu askujt nuk i bn padrejtsi.Lusim Allahun q at dit ta bj t dobishme dhe t bekuar pr ne
,dhe dit t mir t prfundimit t punve tona ,dhe dit t mir t takimit ton me Te.Amin
PRKUJTONI T MIRAT E T VDEKURVE TUAJ
ka do t thot ,,Prkujtoni t mirat e t vdekurve tuaj?Dhe cila sht urtsia gjat ksaj duaje e melaqet
thon ,,Amin"
Prgjigjje:Shejh Muhamed Muteveli Sharaviju thot:Qllimi i lutjes,,Prkujtoni t mirat e t vdekurve tuaj"
sht q dgjuesi mos t ndgjoj se ndonjri ka vepru keq,e ai ta merr si shembull e edhe vet vepron keq.Por
kur t'ia prmendim vetm t mirat ndonj personi i cili ka vdek ,ather dgjuesi i merr shemblltyr vetm
veprat e mira dhe i vepron ati. .Mirpo kur njeriu dgjon se i vdekuri ka vepru edhe keq edhe mir,ather ai
nuk mund ta paramendij veten e tij me vepru keq,pasi q ai mendon se t gjith njerzit bjn keq,e nuk sht
i vetmi ai i cili bn keq.Mirpo kur t dgjon vetm vepra t mira ,ather ne mendjen e tij perqndrohet

ideja se e mira sht duke dominu.
Ndrsa sa i prket pjess ,melaqet thon,,Amin" gjat asaj lutje ,melaqet bjn dua pr punt e mira.Zoti i
Lartmadhruar thot:Ai sht i cili ju bn mir juve(ju bekon) dhe po ashtu edhe melaqet (luten dhe ju
bekojn juve).Kshtu melaqet vazhdimisht jan n kontakt
me ne ,e duaja e tyre sht q t jemi mir ne.Pr kt arsye thuhet:Asnj dit nuk lind dielli e q dy melaqe
mos t jen pran,njera t thot:O Zot shtoja pasurin atij q jep ,e tjetra:O Zot zvogloja pasurin atij q nuk
jep.
Pra kur melaqja thot: O Zot shtoja pasurin atij q jep kuptohet se sht lutje pr te,por si me lut pr
dorshtrnguesin pr me iu fal gabimet,kur dihet se melaqet luten vetm pr mirsi?
Nse shikojm t vrtetn kuptojm se melaqja kur thot:O Zot shtoja pasurin atij q jep,sht lutur pr
mirsi,sepse ai ka vepru mir.
Ndrsa ai i cili nuk jep melaqja ia siguron dhe ia ruan pasurin e tij sepse sht lutur pr me iu zvoglu pasuria ,e
mos me i ndodh fatkeqsi,e kjo sht lutje e mir pr t dhe themi:Ju mendoni se ai sht lutur keq pr te ,e
jo mir pr te.Por melaqja sht lutur q e mira t shprblehet me t mir.Njerzit patjetr duhet ta shikojn
fundin e rezultatit,e jo vetm fillimin .E fundi i rezultatit a sht n kt bot a n botn tjetr.
PRPARSIA E BURRIT NDAJ GRUAS
Pyetje :Zoti i Lartmadhruar thot:
Burrat jan prgjegjs pr grat, ngase All-llahu ka graduar disa mbi disa t tjert dhe ngase ata kan
shpenzuar nga pasuria e tyre. Prandaj, me at q All-llahu i bri t ruajtura, grat e mira jan respektuese,
jan besnike ndaj t fshehts. E ato q u keni dro kryelartsis s tyre, kshilloni, madje largohuni nga shtrati
(e m n fund), edhe rrahni (laht, nse nuk ndikojn kshillat as largimi), e nse ju respektojn, ather mos
u sillni keq ndaj tyre. All-llahu sht m i larti, m i madhi.
EN-NISA 3 4
ka do t thot:prparsi e burrit ndaj femrs?A mos do t thot kjo se Allahu e ka vlersu apo e ka ngrit
mashkullin ndaj femrs?
prgjigjje:Imami i mirnjohur Shejh Sharaviju thot:
Nse thuhet filani ka marr prsipr qshtjet e filanit ,ka do t thot:Kjo do t thot se njeri sht ulur e
tjetri n kmb .Kuptimi:prpari ndaj grave sht se ato jan t ngarkuar q t prkujdesen ndaj tyre,dhe
angazhohen q t jen n shrbim t tyre,pr do qshtje,pra prparsi do t thot detyr dhe obligueshmri e
burrit.
Ndrsa pjesa e ajetit:Me at ka Allahu ka dallu disa prej disave.Nuk sht ashtu siq mendojn disa se Allahu
i ka dallu meshkujt ndaj femrave.Se po t kishte dashur Allahu ashtu do t'kishte thn:,,Me at ka Allahu i
ka dallu burrat prej grave".Por ka thn:,,Me at ka Allahu i ka dallu disa prej disave".Q do t thot e ka
prdor termin ,,disa prej disave'' pra t paprcaktuar.Pra kuptimi i ajetit sht se ,,prparsia"sht qshtje e
cila obligon angazhim dhe mund m t madh n ann e burrit pr t siguru pasuri prball asaj se ajo( femra)
ka vler dhe dallohet n ann tjetr ,e ajo sht se femra ka rol t cilin mashkulli nuk mund ta ket ,pra ajo
sht dalluar prej tij se mashkulli nuk jet shtatzn,nuk lind,nuk ka menstruacion.Pr kt arsye n ajet Zoti
i Lartmadhruar ka thn:Dhe mos lakmoni at q Allahu e ka dallu me dika ndaj tjetrit.
Kujt iu sht drejtuar m kt fjali?Iu sht drejtu t gjithve.Edhe n kt pjes t ajetit Zoti i
Lartmadhruar ka tregu vlefshmrin e disave ndaj disave ,q do t thot se disa jan m t dalluar se t
tjert.Nuk mund t bhet krahasimi n mes t dy personave t cilt kan role dhe veprimtari t ndryshme ,por
krahasimi bhet n mes roleve dhe veprimtarive,e nse bhet ai krahasim ather shohim se ato dy jan t
kompletuar si trsi e prbashkt.Mashkulli ka prparsi n angazhim dhe mundim,ndrsa simpatia
dhembshuria mungojn te ai pr arsye se ai sht i preokupuar me qshtjet e tij.pr kt
arsye Zoti i Lartmadhruar e ka rezervuar femrn q ta kryej rolin dhe detyrn e saj.Nuk

388
e ka ngarkuar me obligim pr t'ia marr kohn n pun t rnd t cilat mund ti kryej tjetri n vend t saj.
Ligjvnsi na ka vrtetu neve se si mashkulli duhet t'i ndihmoj femrs.Pejgamberi s.a.v.s. kur ka hy n
shtpi dhe ka pa familjen se sht angazhu m dika i ka ndihmu,gj q tregon se roli dhe detyra e gruas
sht rol i rndsishm dhe q burri duhet t'i ndihmoj asaj.
Femra bashkpunon dhe vepron me llojin m t prsosur ,pra me njeriun,sepse ajo edukon njeriun i cili sht
udhheqs n ekzistenc,ndrsa vepron me sendet e ngurta ,me dheun,me bimt,me gurt e me shtazt.
TRASHIGIMIA PARA VDEKJES
Nj grua para vdekjes ka ln testament me trashgu nj e afrt e saj tr pasurin e saj .Nj gj e till a lejohet
me sheriatin Islam?
Prgjigjje:Shejh Sharaviju thot:M se shumti prfitohen ather kur ln vasijet t ndonjri prej t
afrmve(trashigimtar) i cili vendim ua merr t drej tn legjitime ,e kjo sht gj e urrejtur.Sepse nuk
lejohet me iu ndalu e drejta e trashigimis nj njeriu t cilit ia ka leju ALlahu t drejtn e tij. Prderisa
Allahu ia ka leju ai sht i afrti nga t tjert.E nuk lejohet me ln vasijet(testament) m shum se nj t
tretn e pasuris s tij .ndrsa dy t tretat jan e drejt
e Allahut,dhe duhet me vepru ashtu si ka dshiru ai dhe si i ka parapa Ai normat e trashigimis.
Zoti i lartmadhruar thot:Baballart tuaj dhe fmijt tuaj asnjri prej juve nuk mund ta dij se cili prej tyre
sht m i afrt dhe m i dobishm.Obligim prej ALlahut. Pasurin time nuk ia l atij q e dua ,por atij q
Allahu ka dashur me ia dhn.Prderisa njeriu kur ka ardh n kt bot dhe nuk ka pasur asgj me
vete,ashtu Allahu e merr,pa i ln asgj me vete,e ai nuk ka t drejt n pasurin e tij m shum se n nj t
tretn,ndrsa pjesn tjetr ia len atyre t cilve u takon.
Po ashtu duhet q nj e treta t jet testament pr jotrashigimtart,nse i lihet testament trashigimtarit n at
pjes patjetr duhet t pajtohen q t gjith trashigimtart
ZHGJEDHJA E BASHKSHORTES
N kohn e sotit ,pra n kohn bashkkohore i riu ballafaqohet me vshtrsi n shum qshtje,e prej tyre
sht martesa me vajza t pasura ,me qllim q t prfitoj jet luksoze.Ai as q brengoset,dhe nuk ia vn
veshin karakterit shpirtror dhe fetar.Sepse ai shikon vetm nga kndi i lumturis n kt bot.Pr kt
arsye veprimet e tilla dshtojn plotsisht.Sepse dita dits n vend se ditt t shkojn n favor t jets s tij
,ditt shkojn n disfavor t jets s tij .Ky veprim sht i gabueshm n llogaritje dhe sht veprim i
palogjikshm dhe veprim i mendjes s pazhvilluar ,ato edhe pse arsyetohen pr kt,ato patjetr duhet t
shiqojn n aspektin fetar dhe moral para do qshtje.
Pr kt Shejh SHaraviju thot:Mos e bn pasurin peshoj t bashkshort.Kjo sht kshill e t rinjve
dhe t djemve t sotit.Kjo sht kshilla m e mira dhe m e shtrenjta.Pastaj Shejh Sharaviju vazhdon duke
tregu ajetin e librit fisnik ku Zoti i Lartmadhruar thot:
EN-NUR 32 DSHMIA E
RREJSHME
Pyetje:Cila sht dispozita e dshmis s rrejshme n Islam,prderisa ne e dim se kur ka dshmi t rrejshme
ka njeri dmtues dhe t dmtuar,e dmi mund t arrij edhe te shkalla m e lart q do t thot deri te vrasja
apo dnimi me vdekje?
Prgjigjje:Imami i mirnjohur Mumahed Muteveli Sharaviju thot:Dshmia e rrejshme sht prej mkateve
m t mdha.Kur Muhamedi s.a.v.s. i ka prmend mkatet e mdha ,ka prmend edhe dshmin e
rrejshme,ka thn:pra edhe dshmia e rrejshme ka vazhdu duke u prsrit sa q sahabt kan mendu se nuk

do t ndalet e kurr nuk kan thn :A ka njeri po t'ishte ndalur.
Kjo ka ndodh nga shkaku se dshmia e rrejshme ngrthen n vete tr padrejtsin .Ai i cili i bn shok,rival
Allahut,ka dshmu rrejshm.Kshtu te ai dshmia e rrejshme ka fillu prej Imanit e kshtu me radh.Pr kt
arsye ,kur Zoti i Lartmadhruar ka prmend cilsit e robrve t t gjithmshirshmit ka thn:Ata t cilt
nuk dshmojn rrejshm.Asnj njeri nuk mund t hyj n adhurim te Allahu prderisa nuk bhet prej atyre t
cilve nuk dshmojn rrejshm.Prej fatkeqsive t ktij krimi sht se jo vetm q bhet padrejtsia por e
legjitimon dhe ligjson padrejtsin.Sepse Gjykatsi merr vendim n baz t dshmive ,nse dshmit jan t
rrejshme ato gjykatsin e shpiejn n humbje(pr t mos gjyku drejt)
Kshtu n krahasimet e rndomta mes njerzve dhe pa shiku aspak qshtjen e fes,shiqojm ka sht ajo q
t bn q ti t mendosh ndryshe nga t tjert,nse i prkrah tjert n qshtje negative si psh. n dshmin t
rrejshme,ti ia ngrit kokn kundrshtarit me dshmin e tij dhe ia shkel nderin m kmbt e tua.Dshmitari i
rrejshm ka qen dasht t jet i indinjuar q nga momenti kur krkohet nj gj e till prej tij .Sepse prcaktimi q
ai t dshmoj rrejshm,nuk sht nj detyr e tij q ai patjetr ta pranoj.ndoshta ai sht i knaqur me ty kur
ti pranosh q t dshmosh rrejshm,n dobi t tij,pr t'ia plotsu ndonj nevoj mirpo nse analizon m
thell do ta kuptosh se ai nuk do t besoj ty asnjher,edhe nse e flet t vrtetn,sepse ai t ka sprovuar ,ai i
cili e ka vrtetu se ti je tradhtar dhe jobesnik,edhe nse ndonjher tjetr sht n dobi t tij.
ndrsa sa i prket t dmtuarit n raport me Zotin dietart pr kt thon:po ta dinte dmtuesi se far t mira
i sjell t dmtuarit ,ai nuk do ta dmtonte sepse ,nse ti e dmton nj njeri ,ta dish se i ke marr dika q
Allahu ia ka dhn ,e me kt ti nuk je kundr atij personi por kundr atij i cili ia ka dhn at t drejt e
ather ka fillu armiqsia n mes teje dhe Allahut.
Pr kt arsy nuk ka perde(penges) n mes t lutjes s t dmtuarit(atij t cilit iu sht b padrejtsi) dhe
Allahut.Dmtuesi nuk ka arritur ta dmtoj aspak tjetrin me padrejtsin e tij,por prkundrazi e ka
shprbly,sepse Allahu e ka b n ann e tij,me kt dmtuesit i ka dhn t mir t madhe.Allahu e ka leju q
i dmtuari t thot n veten e tij,dhe mos ta fshej padrejtsin e cila iu sht b ,nse ajo padrejtsi e
mundon.Zoti i Lartmadhruar ka thn
EN NISA Poeti ka thn:
Amkesa patjetr duhet t bhet pr t ithtn
e cila t keqson,t brengos(hidhrimin) t mundon,ose t lndon
Ndrsa ai i cili e fsheh trbimin ,ka shkall edhe m t lart .Nse e bjm nj vshtim t ksaj qshtje n
Kur'an ,shohim se Zoti i Lartmadhruar ka thn:
ALI IMRAN
Kjo do t thot se hidhrimi sht n gjoks dhe brendsi t njeriut mirpo i dmtuari ,dhe i
hidhruari ,nse ka mundsi ta mbaj n vete at hidhrim,ai ka grad t lart,sht m i fisnikruar dhe m i
ngritur,e pas ksaj vjen shkalla tjetr falja e gabimit,e kjo shkall sht mirsia .Islami mirsin e ka b m t
ngritur dhe m shprblyese.Islami e ka leju q njeriu ta nxj err prej zemrs s tij hidhrimin,por nse nuk
mundet ajo sht qshtje vetanake,q ai ta shpalos q t qetsohet,dhe t pushoj zemra e t dmtuarit.E
shkalla e Imanit ngritet me mirsi n at mnyr q i dmtuari ti dhuroj shprblim dmtuesit.
MARTESA ME T AFRMIT
Pyetje: Nj djalosh dshiron t martohet ,ka sht m s miri pr t,t martohet n mbrendi t familjes me
fare fis apo me e dobishme pr t sht q t martohet me ndonj vajz e cila sht sa m e largt.Dhe cila
sht urtsia e mosmartess me t afrt.Krkojm nga Imami i nderuar t na sqaroj .Zoti e shprbleft.
Prgjigjje:I drguari i Allahut s.a.v.s na ka kshillu q t largohemi e t mos martohemi me farefis,kur ka
thn,,martohuni me vajza sa m t largta e mos u dobsoni''Sepse martesa me t farmet rezulton pasardhs
t dobt,ndrsa martesa m t largtat rezulton me pasardhs t fuqishm.SHkenctarisht sht vrtetu se me
biologji kur kan b bashkdyzimin e bimve t dy llojeve t ndryshme,ku rezultati i prodhimit ka dal i
shumfisht se sa m par.kjo metodologji quhet ,,bashkdyzim i t largtave(t lloj eve meshkuj dhe femra) e

390
cila sa m t largta t jen qiftet rezultati sht m i fuqishm.Pra shkenctarisht sht vrtetu se pse Kur'ani
ka ndalu martesn me nnat dhe vajzat ,dhe ndalesat tjera,pra pr t kriju pasardhs t fuqishm.Se njeriu sa
m shum q t largohet n martes prej farefisit pasardhsi do t jet m i fuqishm.Pejgamberi s.a.v.s ka
thn:,,Martohuni me t largtat e mos u dobsoni,pra mos lejoni q t krijoni pasardhs t dobt.Pr kt
sht prhapur poezia e poetit ku thot
Kshilloj Largpamsit
q t mos martohen me fmijt e axhallarve
Po ashtu
Sepse nuk mund t shptoj nga t metat dhe dobsia .Po ashtu prshkruajm t fuqishmin dhe
guximtarin.Kshtu :Djalosh trim t cilin nuk e ka lind valjza e axhs,farefis.Sepse do t'kishte qen i dobt
,sepse dobsimi e sjell martesa me t afrmit.Prderisa Kur'ani dhe suneti na orientojn dhe na sqarojn
kt,sht vertejt se qshtja e par n edukimin e fmijs sht q ai t ket dhunti prej ALlahut ,t ket
veqori dhe specifika t veqanta,q do t thot t'i ket t prmbledhura t gjitha cilsit e nj lloji ,e jo t jet i
vetmum,vetm i nj fisi,n lloj si ai i cili martohet me t afrmen.Mirpo kur ai martohet me t largtn ai
ve i ka marr dhe prfitu cilsit e fuqishme nga aty,dhe cilsit e fuqishme nga atje dhe kshut rezulton
fmij i fuqishm
SHPJEGIM I SURETU JUSUF
I nderuari Shejh:N suretu Jusuf ka ndodh konflikt mes vllezrve t Jusufit dhe Jusufit,konflikt i cili ka
shpie deri te marrveshja e tyre pr ta lajkatu Jusufin.Si me ndodh kjo kur babai i tyre ka qen
pejgamber.Dshirojm t na sqaroni far e keqe ka ndrhy n shpirtat e vllezrve t Jusufit.Si ta quajm ata?
Prgjigjje:Disa analiza i ka paraqit Kur'ani n paraqitjen e tregimit n suretu Jusuf,,Jusufi dhe vllau i tij ,po
jan m t dashur t baba i yn se sa te ne,ndrsa ne jemi grup i fuqishm"Pra dashuria n nj person ndikon
q te tjert t rezulton nyja e t mets.Kjo nyje ndikon pastaj q ai njeri t paraqitet i palogjikshm dhe
joparimor,e jo njerzor.Pr
kt arsye ,kur e kan ndie vllezrit e Jusufit,se Jusufi dhe vllau i tij jan m t dashurit te baba i tyre ,kan
fillu me mendu t lirohen nga ajo dashuri sipas mnyrs s tyre duke thn,,ne jemi grup i fuqishm"Ata
sikur pak t kishin kuptuar ,do ta kishin ditur t bnin nj dallim n mes t dashuris ,dhe fuqis s tyre,sepse
ai(Jusufi)ka qen i vogl,e ju mos vendosni e mos krahasoni simpatin dhe dashurin ndaj tij m simpatin
dhe dashurin ndaj juve sepse ju e keni kalu fazn e cila bn dobi dhembshuria dhe dashuria.do njeri prej
neve i don m t vegjlit.Pse?Sepse ai m moshn e tij n krahasim me vllezrit tjer sht m i vogli,e ai
pr shkak t paaftsis s tij ka nevoj pr m shum dashuri.Sikur t vllezrit e mdhenj ta kuptonin kt
raport ,nuk do ta kishin akuzu babn e tyre,dhe nuk do ta kishin marr si shkak pr ta urrejtur vllaun e tyre
t vogl.Jusufi dhe vllau i tij po jan m t dashur t vllau yn,ndrsa ne jemi grup i fuqishm''Pra ju kami
thn ,,ju jni grup '' q do t thot shoqri e fort dhe fuqishme ,e pra nuk paskemi nevoj pr ledhatim e
dhembshuri dhe pr at dashuri.Pas ksaj ka ka ndodh?Ndodhi ajo ka ka ndodh.Kan thn,,Vriteni
Jusufin''.Mirpo pos ksaj sht paraqit ndjenja shpirtrore,na paraqitet elementi i t mirs kur t mendohet e
keqja,dhe elementi i t keqes kur t mendohet pr t mir.Ata djem ,t pejgamberit.sht e vrtet se jan t
reflektuar prej ndjenjave njerzore,kan fillu pr ta dmtu Jusufin.Mirpo shiqoni,planifikimi i dmtimit ka
arrit n shkalln e maksimumit apo t minimumit.Pasi sht reflektu dukuria e dashuris s prindit te Jusufi
m e madhe se te ata,ka fillu propozimi i par,i cili ka qen propozim,,Hudheni n fund t ndonj pusi,e
pastaj do ta merr at ndonj karvan udhtarsh''.Pra t menduarit menjher ka reflektu kur kan thn,,ose t
hudhet n ndonj vend (qytet)tjetr .Pra ata kan lshu pe prej ides s mbytjes,,q dashuria e babait t kthehet
te ju''.Pas ksaj pra faza e ekzekutimit dhe pas arsyetimeve ka ardh faza e ekzekutimit,,Hudheni n fund t
ndonj pusi e pastaj do ta merr ndonj karvan udhtarsh''
Kjo tregon se nse mendohet e mira kur kihet pr qllim e keqja,e keqja nuk ngritet shum por zbret

posht.Pasi q e kan mendu pr ta mbyt,kan mendu pr ta drgu n nj vend t largt,e pastaj kan mendu pr
ta hudh n nj pus q ta merr ndonj karavan njerzish.pra sht zbut qshtja.Pr kt arsye kur dikush
thot:Vllezrit e Jusufit kan qen kshtu,e kshtu,kan mendu pr t keqen kriminale.ne u
kundrprgjigjemi.Kan mendu keq,pse i ka prfshi pluhuri i t keqes por pastaj te ta sht reflektu
arsyeja.Shiqoni a ka arrit ajo shkall e t keqes n vepr kriminale t mbytjes apo kan zbrit n minimumin e
dmtimit.Kjo natyrshmri tregon se kan pasur mirsi n zemrat e tyre.Ajo ka tregon kt sht se nyeja e
cila lidhet t njeriu ,fardo qoft ajo nyje ka reflektim t veqant n ndjenja,prqndrohet n zemr e mbizotron
at dhe e kontrollom at,e pastaj sjelljet nuk mund t kontrollohen,pasi q mendja e tij sht e
mpir(dehur).shiqoni,pasi q Jusufi sht b ministr i ekonomis,bujqsis dhe financave kan shku
vllezrit t ai.e Jusufi pr ta ndal pr vete vllaun e tij i ve n grack,ka kan thn ato,,nse ka vjedh,edhe
m par poashtu vllau i tij ka vjedh''.Ende ka vazhdu esenca pra reflektimi i mbrendshm.Pr kt arsye kur
islami parashtron rrugn e edukimit mes fmij ve e paraqet barazimin mes tyre ose n mes t nxnsve,ose
n mes t edukimit t nj grup njerzish.Po,mundet me qen q disa t duhen e disa tjer mos t duhen,mirpo
n qshtjen e edukimit duhet t jen t barabart.Mirpo kt lloj t edukimit e quajm q dikush ka dhunti t
veqant nga Lart,dhe ne i marrim t paaftit dhe i ngritim n nivelin e atyre t cilve iu sht dhn dhunti e
veqant.pr kt arsye nxnsat dallohen nga njri tjetri.ALLAHU E DI M S MIRI
E DREJTA E FQIUT N ISLAM
Cilat jan t drejta e fiut n Islam?
I kan trefu t drguarit t Allahut s.a.v.s. pr nj gru e cila agjron vazhdimisht,jep sadak,mirpo i ofendon
fqinjt e saj,e Muhamedi s.a.v.s. ka thn:Ajo sht n zjarr.-Pastaj i kan tregu se filanja pak falet,pak
agjron,pak jep sadak mirpo nuk i ofendon fqinjt e saj.E Muhamedi s.a.v.s. ka thn :Ajo sht ne xhenet.
TRANSMETON AHMEDI
Ajsha r.a. ka thn: Muhamedi s.a.v.s :I kam dy fqinj afr cilit ti jap m par dhrat. Muhamedi s.a.v.s ka
thn: Cili prej tyre sht me der m afr ders tnde. TRANSMETON BUHARIU
PLANPROGRAMI EDUKATIV N ISLAM
Pyetje:Cila sht metodologjia m e mira pr ti eduku njerzit n edukat Islame? Prgjigjje:Ta analizojm
hadithin e t drguarit t ALlahut s.a.v.s. ku tho:,,ka sht n at tuajin i cili e bn kt e kt''.Shohim se
ai nuk akuzon vepruesin pr at vepr ,pr mos me qit prej taktit, e kur nuk e qet prej taktit,por e
turpron.Kt e bn pse dshiron q at ta nderoj si pjes t shoqris.Mjafton q njeriu vet me dit se ka t
met,e t tjert mos me dit se ai ka at t met.Pas ksaj i drguari i Allahut s.a.v.s tregon rrugn bazore n
edukim,e ajo rrug sht edukuesi t pason rrugn q t edukuarin ta sjell te edukimi nprmjet rrugs sa m
t shkurtr,pr fardo qshtje prej qeshtjeveDisa qshtje vshtir sht me i vulos me mendje t
tjerve,mirpo edukuesi duhet me pas pregaditje profesionale,dhe t'i vendos t gjitha mjetet n disponim pr
me ndiku t i edukuari,te e vrteta t ciln e dshiron n mnyrn m t leht dhe rrugn m t shkurtr.
Imam Ahmedi dhe Bajhekiu n librin e tij,,Degt e Imanit kan regjistru hadithin nga Ebi Umamete r.a. se nj
djalosh ka shku te pejgamberi s.a.v.s dhe i ka thn:O i drguari i Allahut,m lejo q ti dashuroj grat.Disa
njerz deshn ta dbonin ,por Muhamedi s.a.v.s tha: Silleni ,silleni m afr.Pastaj i tha ulu, dhe ai sht
ulur,e pejgamberi s.a.v.s e pyet: A dshiron q t tjert ta dashurojn nnn tnde.Ai thot:Jo pr Zotin,po un
do t sakrifikohesha pr t.Po ashtu edhe tjert i duan nnat e veta(q mos ti dashuroj askush).Pastaj
pejgamberi s.a.v.s e pyet:Po a dshiron q vajza jote t jet ashtu.Jo pr Zotin ,po un do t sakrifikohesha pr
te.Po ashtu edhe tjert i duan vajzat e tyre(mos ti dashuron askush).Pastaj i drguari i ALlahut s.a.v.s e
pyet:Po a dshiron q motra jote t jet ashtu.Jo pr Zotin,po un do t sakrifikohesha pr te.Po ashtu edhe t
tjert i duan motrat e tyre( q mos ti dashuroj askush).Pastaj i drguari i Allahut .s.a.v.s. e pyet:Po a dshiron
q halla jote t jet ashtu.Jo pr Zotin,po un do t sakrifikohesha pr te.Po ashtu edhe t tjert i duan hallat e
tyre(q mos ti dashurojaskush)Pastaj i drguari i Allahut .s.a.v.s e pyet:Po a dshiron q tezja jote t jet
ashtu.Jo pr otin ,po un do t sakrifikohesha pr te.Po ashtu edhe t tjert i duan tezet e tyre( t mos i

392
dashuroj askush)Pastaj i drguari i Allahut s.a.v.s. e vendos dorn n krahrorin e tij dhe thot:O Zot falja
gabimet,pastroja zemrn,dhe bne t moralshm.Pas ktij rasti ai djalosh nuk ka shiku dika tjetr dhe ka
thn:Pr Zotin do her kur epshi im anonte t bj nj mkat t atij lloji,m kujtohej sikurse do ta bj m
nnn time ,me vajzn time dhe pr at jam larguar.
Pra i drguari i Allahut s.a.v.s ka sjell qshtjen aq afr q me pa ai fisnikrin e tij,ndjenjat e tij,vendin e tij e
pozitn e tij.E kur t dshiroj me b nj gj t till ta kujtoj se ka sht me vepru
Kjo sht metodologjia m e mir pr t arritur fisnikrin t ciln na e ka msu i drguari i ALlahut s.a.v.s se si
me kshillu m s miri,dhe si ndikon te t tjert kur t deprtoj e vrteta n zemrn dhe natyrshmrin e
njeriut.Po pra.Kshille e mir dhe logjik e shndosh
ASKUSH NUK E BART BARRN E TJETRIT
Kemi ajetin Kur'anor,,Dhe askush nuk e bart barrn e tjetrit''Po ashtu edhe ajetin tjetr:,,Pr t'u ngarkuar me
barrat e tyre n ditn e kjametit,dhe me barrat e atyre t cilt i kan devijuar pa kurrfar diturie''
I nderuari yn:A nuk jan n kundrshtim mes veti kto dy ajete.Ju lutemi t na sqaroni.Zoti ju shprbleft
Prgjigjje:Kuptimi i ajetit,,Dhe askush nuk ngarkohet me barrn e tjetrit'' sht drejtsi e Allahut.sht t
mos e dnoj t pafajshmin(jomkatarin) pr mkatin e tjetrit,pra nuk ka dnim n ndrmjetsim.Mirpo
pastaj vjen ajeti tjetr Kur'anor ku thot:,,Pr t'iu ngarkuar me barrat e tyre n ditn e kjametit dhe barrat e
atyre t cilt kan devijuar pa kurrfar diturie''.Pr kt ajet themi:Nuk ht n kundrshtim me ajetin e par
,sepse ,,Ata jan ngarkuar me barrn e atyre t ciln barr e kan kriju duke i humbur,apo deviju t tjert,pra
me barrn e devijimit t t tjerve.Pra barra e par barra e vetdevijimit,ndrsa barra e dyt ,barra e devijimit
t tjetrit.
TRADITA DHE IBADETI
far faji ka ai i cili jeton n nj vend ku shoqria sht e keqe,dhe ka sht puna me at i cili jeton n nj
shoqri t mir,ku i riu rritet n ambient t prshtatshm t fes s prindrve t tij,dhe nuk e devijon askush.
Prgjigjje:Shejh Sharaviu prgjigjjet:Pr deri sa njeriu bhet i pavarur dhe i logjikshm ,ai edhe pyet pr
do gj dhe krkon sqarime pr do gj.Ai e zgjedh rrobn(pallton) pr veten e tij.Dhe shikon far rezultati
ka arritur n shkoll t mesme ,pr t pasur sukses n fakultet n t cilin dshiron.
Ather ,pse po ekzistoka dshira vetanake pr t zgjedhurqshtjet ,e mos t ket dshir(drejt) vetanake pr
t njohur fen e tij.Ai i cili merret me nj qshtje interesohet pr te.Argumentimi n at se shumica e atyre q
jetojn n ato vende e njohin fen e tyre ,dhe i prmbahen fes s tyre,mirpo e vrteta sht e kundrt se
shumica e atyre t cilt rriten n nj vend t mir bhen t kqinj.Pr kt arsye i drguari i ALlahut s.a.v.s
ka thn:Zoti e bekoft njeriun i cili ka ndgju fjaln time ,pastaj e mban n vete dhe ia prcjell atij q nuk e
ka ndgju apo nuk e di''.Kjo sht pr shkak se ndodh kompletimit t asaj ,t ciln ai e ka msu pastaj ia
prcjell tjetrit q edhe tjetri t prfitoj prej saj .Kjo gjithashtu sht mirsi edhe pr vet besimtarin,sepse nse
un e msoj ,e edukoj nj njeri ,kam arritur nj t mir e cila do t'm rikthehet n jet po nse e l t keqen
ashtu siq sht ,do t'm prfshij fatkeqsia e asaj t keqe.sht n interesin tim q t ndikoj me mirsin time
dhe ajo e mir pastaj t kaloj te tjetri ,e n dm timin sht e keqja t kajoj te tjetri.
Pra ,n interesin tim sht q i dituri t'ia msoj t mirn tjetrit e ai tjetri t sillet mir me mua.Kjo sht
thuaja se jam duke br mirsi pr vten time.Pr kt arsye i drguari i ALlahut s. .a.v.s. ka thn :Nuk ka
besuar askush prej jush deri sa mos ta doj pr vllaun e vet at q e do pr vete''Kjo pra kthehet n dashuri
t ndrsjellt njerzore.nse un jam besnik ,e mira e besnikris sime do t qarkulloj n rrethin tim,dhe do
t'm besojn at pr

kakan nevoj.Ndalesa n nj mes tjetr ,nse sht hajn,e keqja e atij hajni do t'm kaploj mua,kur t'ma
vjedh pasurin time ndrsa e mira shkon ne te ata.
pra pr t prfituar t mirn e tyre patjetr duhet t;ua prcjell t mirn time atyre.
DITLINDJA E MUAHMEDIT A.S.
ka mendon Imami i nderuar n lidhje m manifestimin e ditlindjes s Muhamedit s.a.v.s me zbukurime dhe
mblsira?
Prgjigjje:Manifestimi i ditlindjes s pejgamberit sh pasimi me ata ka dshiron i manifestuari.Imami i
nderuar pastaj shton:Sa m shum q manifestojm kt dit ,aq m pak prfitohet prej atij manifestimi.Nse
pr do manifestim t ditlindjes s Muhamedit s.a.v.s. bhet q t gjallrohet nj simbol prej simboleve t
fes s tij feja e tij do t prforcohej n do vend.Mirpo siq shihet n vetknaqemi me pjesn e jashtme t
manifestimit,pra me n ato ka na ka ndja neve me ushqim vjetor,mblsira ,pamje t bukur ,feja e Allahut
sht shum larg prej pamjeje t jashtme.
Nse shohim zbukurimet t cilat bhen n kt fest do ta kuptojm se sa njerzit e duan kt fe,por nse
hym npr shtpit e tyre t cilt bjn kto zbukurime do ta kuptonim se sa larg jan ato nga feja e tyre.
sht e vrtet ,ditlindja e Muhamedit s.a.v.s sht ngjarja m e rndsishme n kt bot,bile m e
rndsishme se vet kjo bot se Muhamedi s.a.v.s ka sjell programin pr pr ta harmonizu tr kt
gjithsi.ditlindja e pejgamberit s.a.v.s sht mostra e mirsis s tr ekzistencs .Njeriu nuk duhet t'i bj
krim vetes.Por bhet pyetja si i bn njeriu krim vetes?Ather kur ka mundsi ti sjell dobi vets e nuk e
bn.Kur i shklqeu drita ,e nuk udhzohet n te.
Pr kt arsye n ditlindje duhet t koncentrohemi n at ka e dshiron manifestuesi i ditlindjes(dhe at
ka e dshiron Krijuesi i atij t linduri)
Islami nuk ka nevoj pr amballazh,q do t thot m ia trhjek vmendjen tjetrit me pranu vetm pr shkak
t amballazhs.ndjenja n esencn e qshtjes sht
origjinaliteti,ndrsa ndjenja n siprfaqen(amballazhn) e qshtjes sht origjinaliteti. Nuk duhet
anashkalojm ditlindjen e t drguarit s.a.v.s nga rpogrami i vet tij.le ti prmbledhim ngjarjet e fes ,t cilat
na perkufizojn ne praktikimin f programit fetar.
FORMA E MBULESS ISLAME
Pyetje: A ka kushte tjera t cilat duhet plotsuar pr t qen mbulesa islame. Prgjigje: Po, ka
kushte tjera, patjetr duhet plotsuar ato, e ato jan:
- Q vet rroba mos t jet zbukurim, e kjo kuptohet nga fjala e Zotit t Lartmadhruar: Dhe mos ti
paraqesin stolit (zbukurimin) e tyre. Dhe fjala e Zotit t Lartmadhruar: Dhe qndroni npr shtpit e
juaja, dhe mos u zdishni me t ndeshurit e kohs s mparme t injorancs.
Q t jet e trash, jo tepr e holl. Ky kusht kuptohet nga thnia e t Drguarit t Allahut s.a.v.s.:
N fazn e fundit t metit tim do t ket gra t veshura me rroba t tejdukshme dhe kokat e tyre do t jen t
qethura . Mallkoni ato se edhe ashtu jan t mallkuara.
Q t mos jet e ngjitur pr trupi sa q t shihet i tr trupi.

394
Q t mos jet e parfumuar. Ky kusht shihet qart n thnien e t Drguarit t Allahut s.a.v.s.: do
grua e cila parfumohet dhe shkon e kalon npr nj turm njerzish pr ta ndier ern e saj, ajo sht (nxitje)
prostitut.
Po ashtu gruaja nuk guxon ti ngjasoj meshkujve. Kjo kuptohet te thnia e t Drguarit t Allahut
s.a.v.s.: Nuk sht prej nesh gruaja e cila dshiron ti ngjasoj mashkullit e as mashkulli i cili dshiron ti
ngjasoj femrave.
Gjithashtu q rroba t mos i prngjet rrobave t pabesimtarve, sepse n shum ajete krkohet q
muslimant t mos i pasojn epshet e pabesimtarve.
T mos jet rroba pr tu krekosur dhe lavdruar. I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: Kush e vesh
n kt bot rrobn e kryelartsis, Allahu do ta vesh me rrobn e nnmimit n Ditn e Kijametit e pastaj e
hedh me at rrob n zjarr. I Drguari i Allahut s.a.v.s. e ka folur t vrtetn.
MBULESA ISLAME
Jan paraqitur pyetje t shumta nga shum vende rreth forms s mbuless s femrs n Islam.
Sa i prket forms s mbuless s femrs n Islam Shejh Sharaviju thot se Zoti i Lartmadhruar
thot:
Thuaju besimtarve t ndalin shikimet (prej haramit), t'i ruajn pjest e turpshme t trupit t tyre se
kjo sht m e pastr pr ta. All-llahu sht i njohur hollsisht pr at q bjn ata.
Thuaju edhe besimtareve t ndalin shikimet e tyre, t'i ruajn pjest e turpshme t trupit t tyre, t mos
zbulojn stolit e tyre prve atyre q jan t dukshme, le t ven shamit mbi kraharorin e tyre dhe t mos
ua tregojn bukurit e tyre askujt prve burrave t vet, babajve t vet ose babave t burrave t vet, djemve
t vet ose djemve t burrave t vet, vllezrve t vet ose djemve t vllezrve t vet, apo djemve t motrave t
veta, ose grave t tyre (q u prmendn) dhe robreshave, t cilat i kan n pronsin e tyre, ose
shrbtorve nga meshkujt t cilt nuk ndiejn nevoj pr femrat ose fmijt q nuk e kan arritur pjekurin
pr gra. Le t mos krcasin me kmbt e tyre pr ta zbuluar fshehtsin nga stolit e tyre. Pendohuni t
gjith te All-llahu, o besimtar, n mnyr q t gjeni shptim.
(En-Nur, 30-31)
Shami do t thot mbulim i koks dhe ballit , pjess s qafs dhe gjoksit. Krkohet q t mbulohet
koka, qafa dhe gjoksi. Si bhet kjo? Kjo sht mbulimi i pjess s eprme. Po cila sht pjesa e mbulimit t
pjess s poshtme? Zoti i Lartmadhruar thot:
Thuaju besimtarve t ndalin shikimet (prej haramit), t'i ruajn pjest e turpshme t trupit t tyre se
kjo sht m e pastr pr ta. All-llahu sht i njohur hollsisht pr at q bjn ata.
Thuaju edhe besimtareve t ndalin shikimet e tyre, t'i ruajn pjest e turpshme t trupit t tyre, t mos
zbulojn stolit e tyre prve atyre q jan t dukshme, le t ven shamit mbi kraharorin e tyre dhe t mos
ua tregojn bukurit e tyre askujt prve burrave t vet, babajve t vet ose babave t burrave t vet, djemve
t vet ose djemve t burrave t vet, vllezrve t vet ose djemve t vllezrve t vet, apo djemve t motrave t
veta, ose grave t tyre (q u prmendn) dhe robreshave, t cilat i kan n pronsin e tyre, ose
shrbtorve nga meshkujt t cilt nuk ndiejn nevoj pr femrat ose fmijt q nuk e kan arritur pjekurin
pr gra. Le t mos krcasin me kmbt e tyre pr ta zbuluar fshehtsin nga stolit e tyre. Pendohuni t
gjith te All-llahu, o besimtar, n mnyr q t gjeni shptim.
(En-Nur, 30-31)
Bukuria e kmbve jan deri te zogjt e kmbs, pasi q i mbulonin me rroba t ngjyrosura ashtu si e

tregon ajeti fisnik, sepse n at koh ato u binin toks me kmbt e tyre pr tu par bukuria e kmbve t
tyre prapa tyre.
Kur Esma e Bija e Ebu Bekri Sidikit nj her hyri te Muhamedi s.a.v.s. i thot Muhamedi s.a.v.s.: Oj
Esma, femra kur arrin pubertetin prej momentit kur ti paraqitet menstruacioni nuk lejohet ti shihet (nga
trupi), pos ksaj dhe ksaj, dhe ka sinjalizuar Pejgamberi s.a.v.s. n zogjt e kmbs s tij dhe fytyrs s tij.
Zonja Aishe tregon: Grat e besimtarve shkonin n xhami dhe e falnin namazin e sabahut me t
Drguarin e Allahut s.a.v.s. t mbuluara me mbule sat e tyre dhe kthehe shin n shtpit e tyre, pasi e
prfundonin namazin dhe nuk i njihte askush.
M T SPROVUARIT
Pyetje: A sht e vrtet se njeriu sprovohet varsisht prej fes s tij? Apo fatkeqsit dhe sprovat e
njpasnjshme jan si rezultat i hidhrimit t Zotit ndaj robit t Tij. Dhe kto sprovime a i fshin mkatet apo
ato jan shtje n vete?
Prgjigje: sht pyetur i Drguari i Allahut s.a.v.s. se cilt njerz sprovohen m s shumti, e ai sht
prgjigjur: Pejgambert e pastaj t ngjashmit me ta, e pastaj t ngjashmit me ta. Sprovohet njeriu varsisht
prej fes s tij. Nse sht i dobt n fe, sprovohet aq sa sht i dobt; nse sht i fort n fe, sprovohet aq
sa sht i fort. Njeriun vazhdimisht e prcjellin fatkeqsit derisa t ec npr tok pa pasur asnj gabim.
(Transmeton Ahmedi, e ka vrtetuar Tirmidhiu)
DALLIMI N MES ANALFABETIT DHE INJORANCS
Cili sht dallimi n mes t fjals analfabet dhe fjals injoranc? Me fjal tjera, far kuptimi ka fjala
e par e far kuptimi ka fjala e dyt?
Prgjigje: Dijetart mendjeleht dhe t cekt mendojn se fjala injoranc ka kuptimin e mosdituris dhe se
ajo fjal e ka t njjtin kuptim si e ka fjala analfabet. Jo nuk sht ashtu! Injoranc ka kuptim n vete,
analfabetizm ka kuptim n vete. Analfabet quhet kur njeriu nuk di dika. Pr at njeri thuhet nuk e di,
ashtu si nuk ka ditur n ditn kur ka lindur prej nns s tij. Ashtu si thot Zoti i Lartmadhruar: Allahu ju
ka nxjerr prej
barqeve t nnave tuaja kur nuk keni ditur asgj. Pastaj i ka prmendur mjetet e dituris: dgjimin,
shikimin dhe mendjen. Pra, analfabet sht ai i cili nuk di dika se prej far sht ose nuk e di pr nj shtje
se prej cils shtje (prbrje) sht, ose t mos e dij nj argument prej argumenteve. Mirpo injoranca nuk
sht kshtu. Injoranc sht ta dish nj shtje gabimisht, pr kt arsye t shruarit e injorancs sht shum
m e vshtir se t shruarit e analfabetizmit. Sepse te injoranti n rend t par duhet rrnjosur nga ai at q
e ka msuar gabimisht, e pastaj prball saj duhet vendosur t pagabuarn, pra t vrtetn.
EMRI I MIR SHT E DREJT E FMIJS
A sht e drejt e imja q prindi t ma zgjedh emrin e mir t cilin e mbaj gjat tr jets, t jem krenar
para bashkkohanikve e q t mos jem mjet i humorit, nse e kam emrin e keq i cili nk m ndahet as kur jam
i vetmuar, as kur jam me shok, as n gjum e as zgjuar, sa q emri bhet barr e rnd gjat tr jets e deri
n vdekje, t cilin nuk e dua. Ky sht nj problem i cili m mundon. A mund t marr prgjigje t
knaqshme, shpresoj n kt, Zoti ju bekoft.
Prgjigje: I Drguari i Allahut s.a.v.s. ka thn: Emrtohuni me emra t bukur, sepse ju n Ditn e
Kijametit do t thirreni me emra tuaj. I Drguari i Allahut s.a.v.s. kt e ka praktikuar edhe n jet, sa q

396
edhe vendi i cili nuk ka pasur kuptim t mir nuk ka ndaluar andej. Ishte duke kaluar npr nj rrug, e cila
ishte n mes t dy kodrave. Ka pyetur pr emrat e kodrave dhe i tregojn. Kjo kodr quhet Pikllim, kjo
tjetra Kodra e Turpit, ndrsa Muhamedi s.a.v.s. nuk ka kaluar n mes t atyre dy kodrave. Ai dshironte ta
mjel nj dele dhe i thrret shokt q ta mjelin, dhe i thot: Kush dshiron ta mjel? Nj njeri tha: Un.
Pejgamberi s.a.v.s. e pyet: Si e ke emrin? I thot: Ithtsir. Ktij i thot: Ulu. Pastaj lajmrohet tjetri
dhe i thot: Si e ke emrin? Ai i thot: Hurb Sulmues. I thot: Emrin e kam Jeton. I thot: Ti mile.
Nga kjo tregohet se e drejt e fmijs sht q baba ti zgjedh emr t mir.