TEMA T RNDSISHME

RRETH XHIHADIT

Fjala e dijetarit t madh, Salih ibn Feuzan el Feuzan

Lavdrimet i prkasin vetm Allahut, dhe Mshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi at
pas t cilit nuk ka t drguar tjetr, Muhamedin dhe familjen e shokt e tij!
Pasi e lexova veprn Tema t rndsishme rreth Xhihadit, t shejh Abdullah ibn
Sead Eba Husejn, Allahu i dhnt sukses, e gjeta at nj vepr me shum vler,
shum t dobishme pr temat q trajton, pr t cilat nevoja sht e madhe n kt
koh. Allahu na dhnt sukses t gjithve pr dije t dobishme dhe vepr t mir!
Allahu e shprbleft me t mira autorin e ksaj vepre!
Mshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi t Drguarin ton, Muhamedin dhe familjen
e shokt e tij!
Shkroi: Salih ibn Feuzan ibn Abdullah el Feuzan; Antar i Komisionit t
Prhershm t Fetvave n Mbretrin e Arabis Saudite.

Parathnia e autorit
Falnderimet i takojn Allahut, q forcon t dashurit e Tij besimtar dhe q
gjunjzon armiqt e Tij jobesimtar, idhujtar e hipokrit!
Dshmoj se nuk ka t adhuruar tjetr t merituar prve Allahut, Nj e t Pashoq,
Ndihmuesit t t devotshmve; dhe dshmoj se Muhamedi sht robi dhe i Drguari i
Tij, prijsi i muxhahidinve t durueshm, i dashuri i Zotit t botve, i cili e
prmbushi misionin, e oi n vend amanetin, e kshilloi ymetin dhe u prpoq n
rrugn e Allahut, deri san a la n rrug t bardh, ku nata sht njsoj si dita, kshtu
q nuk devijon prej saj prve dikujt q sht i humbur. Paqja dhe bekimet e Allahut
qofshin mbi t, sa t vazhdoj nata t ndjek ditn, pr at q ofroi, msoi dhe
sqaroi!
Allahu i Madhruar i ka br njeriut disa detyrime, t cilat i ka sqaruar dhe na ka
treguar rrugn se si t zbatohen, rrug nga e cila ne nuk na lejohet t dalim. Ai na ka

vendosur kufij t cilat nuk na lejohet ti kaprcejm; t gjitha kto detyrime dhe
kufij jan vendosur nga i Urti, i Nderuari; I Urt n urdhrat dhe ndalesat e Tij, dhe
pr kt nderohet dhe falnderohet, I Urt n paracaktimin dhe caktimin e Tij dhe
pr kt nderohet dhe falnderohet; prandaj ne nuk na lejohet vese nnshtrimi para
Ligjit t Tij, pranimi i urtsis s Tij dhe aprovimi e shprehja e falnderimit dhe
lavdrimit t Tij. Madhruar qoft Allahu dhe Atij i qoft falnderimi, i lartsuar
qoft Emri i Tij! Nuk ka t adhuruar tjetr me t drejt prve Tij.
Nga detyrimet q Allahu i ka br robve t Vet sht edhe Xhihadi dhe prpjekja me
t gjitha mundsit n Rrugn e Tij, n ndihm t fes s Tij dhe n mbrojtje t saj,
si dhe n luftimin e kurtheve t armiqve t saj.
Kur Allahu na e bri t detyrueshme kt gj, Ai na sqaroi gjithashtu mnyrn e
prmbushjes s saj, dhe asesi nuk e ka ln at pa e sqaruar, por na e ka sqaruar
mnyrn e saj n Librin e Tij dhe n gjuhn e t Drguarit t Tij (sal-lAllahu 'alejhi ue
sel-lem); dhe tashm rruga sht sqaruar dhe prova sht ngritur, kshtu q nuk na
lejohet neve asgj tjetr vese t ndjekim rrugn q Allahu na e ka vizuar pr ta
prmbushur kt detyr madhshtore.
A nuk e sheh se namazi, me gjith vlern dhe vendin e lart q ka, na sht sqaruar
fije pr pe se si ta kryejm at, dhe nuk ka ln asgj pr logjikn ton n mnyrn e
kryerjes s namazit?
Allahu i Madhruar thot: Falni namazin! [El Bekare, 43], Namazi pr
besimtart sht detyrim n koh t caktuar. [En Nisa, 103]. Kurse i Drguari i
Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thn: Islami sht ndrtuar mbi pes
shtylla dhe prmendi prej tyre Namazin, pr t cilin ka thn: Premtimi mes
nesh dhe atyre sht namazi, prandaj kushdo q e l at, ka mohuar.
Por nga ana tjetr, ne jemi ndaluar q t shtojm sikur nj rekat t vetm n numrin
e namazeve q jan prmendur n Sheriat, dhe shkaku sht se njerzit jan t
urdhruar ta adhurojn t Adhuruarin e tyre n mnyrn q Ai dshiron, konform
Ligjit t Tij t urt, t cilit nuk i afrohet e kota as nga afr as nga larg, sepse ai sht
shpallur nga i Urti, i Falnderuari.
Po kshtu edhe Xhihadi, i cili sht maja e kreshts s Islamit dhe nj nga shtyllat e
tij, duhet t kryhet ashtu si e ka ligjruar Allahu n Librin e Tij dhe n sunetin e t
Drguarit t Tij (salallahu alejhi ue selem), si dhe n at form q e kan kuptuar dhe
praktikuar shokt e t Drguarit t Allahut (salallahu alejhi ue selem) dhe dijetart e
shquar t Islamit, pa dal nga ajo rrug asnj fije n ndjekje t dshirave apo
epsheve tona, por duke pasur, duke u prulur dhe duke u nnshtruar para Ligjit t
Allahut, sepse ne e adhurojm Allahun ashtu si do Ai dhe jo ashtu si duam ne; dhe ne
luftojm e prpiqemi n Rrug t Allahut sipas rrugs dhe ligjit t Allahut, dhe jo
sipas rrugs s dikujt tjetr, kushdo qoft.

Lexues i nderuar! Kto flet q ke para duarve bjn fjal pr Xhihadin n Islam,
nisur nga pshtjellimi dhe ngatrrimi q vrehet sot n moskuptimin e bazave t tij
n Islam. Jam prqendruar n disa nga temat kryesore t Xhihadit dhe jo n t gjitha
ato, sepse fusha e tij sht shum e madhe dhe krkon zgjerim dhe zgjatje t saj, por
qllimi i ktyre fletve sht kurimi i disa dyshimeve q vrehen t jen ngjallur te
disa t rinj dhe q i vishen bazave t Ehli Sunetit dhe Xhematit, kshtu q aktualiteti
e bn t domosdoshm kt pun.
Ky studim do t shqyrtohet n kt mnyr:
S pari: Rndsia e Xhihadit n Islam, ku prfshihet lidhja e xhihadit me
udhheqsit e muslimanve qofshin t mir apo t kqinj pr nga veprat e tyre.
Njra prej temave t ktij kapitulli bn fjal pr Prijsin e muslimanve dhe si
caktohet ai; nisur nga fakti se xhihadi sht i lidhur ngusht me prijsin e
muslimanve. Prej shtjeve t ksaj teme do t jet edhe ekzistenca e m
shum se nj prijsi dhe marrja e secilit prej tyre titullin e prijsit.
S dyti: Kufizimi dhe domethnia e Xhihadit.
S treti: Kushtet e obligueshmris s Xhihadit.
S katrti: Dispozitat dhe rregullat e Xhihadit; ku prfshihet edhe gjykimi
sheriatik pr xhihadin nse sht detyrim individual pr t do musliman, apo
sht detyrim kolektiv pr nj pjes t muslimanve, apo nse sht i ndaluar
(haram); ktu do t prmendet edhe nj vrejtje rreth muslimanve q hyjn n
vendet jomuslimane me viz, dhe se kjo sht garanci prej tyre pr t, dhe atij
nuk i lejohet tu bj padrejtsi njerzve t atij vendi apo ti tradhtoj ata.
S pesti: Vrejtje rreth Xhihadit n ditt e sotme:
01. Diskutimi i obligueshmris apo jo t tij i prket vetm njerzve t veant q
jan dijetart e mdhenj t thelluar n dije. Ktu bhet paralajmrim ndaj
njerzve injorant dhe t vegjl n dije, si dhe sqarohen cilsit e dijetarve t
mdhenj e t thelluar n dije. Do t ket edhe nj shnim rreth shtjes s
kuptimit t qllimeve madhore t Sheriatit Islam.
02. Kurr mos akuzo dijetart edhe nse thon dika q nuk i prshtatet asaj q
mendon apo beson ti.
03. Xhihadi sht prej detyrave dhe t drejtave t prijsit dhe jo t popullit; ktu
do t flitet edhe pr t drejtn e prijsit n lidhjen e marrveshjeve t paqes me
ata q ai mendon se sht pr t mirn e muslimanve; si dhe pr hyrjen e
shejtanit te shum prej atyre q i adresohen dijes dhe thirrjes duke i futur
mendim t keq pr prijsit e vendit prej udhheqsve dhe dijetarve.

S gjashti: Shenja dhe orientime pr pasuesit e Sunetit q i mungojn shum prej

t rinjve t ymetit:

- Ju do e keni nj udhheqs, prandaj prkraheni at.

- Rregulli Ruajtja e interesit publik sht detyr pr do musliman, nuk mund t
prmbushet vese me respektimin e prijsve, dhe nse ata prmohen, humbet
interesi i ymetit musliman n trsi.

- T jeni t matur.
- Kshillimi i udhheqsve.
- Feja sht kok kurse mbreti sht roj; ai q nuk ka kok, sht i rrzuar,
kurse ai q nuk ka roj, sht i humbur.

- Prfundim dhe rezultat.

Pas ksaj, falnderoj hirsin e tij, dijetarin e nderuar Dr. Salih ibn Feuzan ibn
Abdullah el Feuzan, antar i kshillit t prhershm t fetvave, pr nderin q m bri
me leximin e ktij studimi t thjesht dhe me shkrimin e parathnies dhe lavdrimit
t librit nga ana e tij.
Sikur Allahu t mos ma mundsonte mirsin e madhe t paraqitjes s ktij studimi
nj dijetari t urt si ai, Allahu e ruajt, nuk do t guxoja tia publikoja at njerzve;
prandaj falnderuar qoft Allahu n fillim e n fund, n publik e n fshehtsi, dhe
vetm Allahut i prket falnderimi deri sa t knaqet dhe pasi t knaqet. Paqja dhe
bekimet e Allahut qofshin mbi t Drguarin ton, Muhamedin dhe familjen e shokt e
tij, deri n ditn e Gjykimit.
Shkroi:
Abdullah ibn Sead ibn Muhamed Eba Husejn
Rijad, m 15/01/1424 AH 18/03/2003 AD

S pari: Rndsia e Xhihadit n Islam

Xhihadi sht shtje shum e rndsishme n Islam. Urdhri pr t ka ardhur n Kuran

dhe n Sunet, dhe dijetart pasues t sunetit dhe xhematit kan nxjerr prej tyre
(Kuranit dhe Sunetit) rregullat e xhihadit me t cilat dallojn nga kundrshtuesit e
tyre.
Nga rregullat e aprovuara prej tyre sht edhe fjala e Ebu Xheafer et Tahaviu
(Rahimullah), q thot: Haxhi dhe xhihadi do t vazhdojn gjithnj prkrah
udhheqsve t muslimanve, t mirve e t kqinjve, deri sa t bhet
Kiameti. [Sherh et Tahavije, 2/555).
Dijetari i Islamit, Ibn Tejmije, i cili ka prcjell n librin El Vasitije, akidenbindjen dhe besimin e Ehli Sunetit dhe Xhematit, ndr tjera thot: Ehlu Suneti dhe
Xhemati besojn se Haxhi, Xhihadi dhe e Xhumaja kryhen me udhheqsit, t
mir apo t kqinj qofshin ata. [Mexhmuul Fetava, 3/158].
Shejh Abdulatif ibn Abdurrahman (Rahimullah) thot: Kshtu ka vazhduar t
veprohet nga t gjith dijetart e ymetit, q nga zotrinjt e par e t gjith
imamt e ymetit; t urdhrojn pr bindje ndaj Allahut dhe t Drguarit t Tij,
dhe pr t br Xhihad n rrugn e Allahut me do prijs, t mir apo t keq; si
sht e njohur mir n librat e Bazave t Fes dhe t Besimit. [Eddurar es
Sunijeh, 7/177-178].
Nga bindja e pasuesve t Sunetit dhe Xhematit sht gjithashtu ajo q ka prcjell
Imam El Hasen ibn Ali el Barbahari, nga Imam Ahmedi (Rahimullah) se: Kushdo q
merr udhheqjen me zgjedhjen e njerzve dhe dshirn e tyre, ai sht prijs i
besimtarve; dhe askujt nuk i lejohet q t flej nj nat t vetme duke menduar
se ai nuk ka prijs, qoft ai i mir apo i keq. [Sherhu Suneh, f. 28].
Pr kt rregull q ata kan nxjerr argumenton hadithi i nxjerr nga Muslimi, se
Abdullah ibn Umer (radijAll-llahu anhu) shkoi t Abdullah ibn Mutij kur ndodhi
ngjarja e Huras n kohn e Jezid ibn Muavije, dhe ai tha: I jepni Ebu
Abdurrahmanit (d.m.th. Abdullah ibn Umerit) dika q t mbshtetet! Por Ibn
Umeri tha: Nuk erdha q t ulem, por erdha q t tregoj nj hadith q e kam
dgjuar nga i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem), i cili ka thn: Kush
heq dor nga bindja ndaj udhheqsit, do e takoj Allahun n ditn e Kiametit
duke mos pasur asnj justifikim, dhe kush vdes pa pasur bes t lidhur ndaj
udhheqsit t tij, vdes vdekje t injorancs. Dhe kur njerzit donin t rrzonin
Jezid ibn Muavijen, Abdullah ibn Umeri mblodhi njerzit e fisit t tij dhe pasi tha
shehadetin, tha: Ne i japim besn ton ktij burri (Jezidit), me besn e Allahut
dhe t Drguarit t Tij. Un kam dgjuar t Drguarin e Allahut (salallahu alejhi
ue selem) t thot: do tradhtari do i ngulet nj flamur n ditn e Kiametit!
Pra, ne i japim besn ton ktij burri, sipas bess s Allahut dhe t Drguarit t
Tij; Un nuk di tradhti m t madhe se sa ti jepet besa e Allahut dhe e t
Drguarit t Tij nj burri, pastaj t ngrihesh kundr tij me luft. Kushdo prej jush
q un marr vesh ta ket rrzuar apo t mos ia ket dhn besn ktij burri

(Jezidit), kjo gj do t jet ndarja mes meje dhe atij (q prish besn). [Buhariu
dhe Muslimi].
Prderisa sht aprovuar rruga e Ehli Sunetit dhe Xhematit n lidhje me Xhihadin
dhe se ai nuk lejohet t kryhet nga ata q jan nn besn e nj udhheqsi vese me
lejen e tij, ather ajo q duhet t sqarohet ktu jan fjalt e dijetarve n lidhje
me aprovimin e prijsit dhe si realizohet kjo gj?
Dijetart jan unanimisht t mendimit se prijsi zgjidhet me disa mnyra, nga t
cilat:
01. Me porosi nga i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) se filani do t jet
prijs i muslimanve; me kt porosi ai person arrin aprovimin e t qnit prijs i
muslimanve. Disa dijetar thot se pushteti i Ebu Bekrit (radiallahu anhu) ishte i
ktij lloji, duke u bazuar n vendosjen e tij imam n namaz nga ana e t Drguarit
(salallahu alejhi ue selem) n ditt e fundit t jets s tij, dhe kjo ishte shenj se
ai kishte m shum t drejt n udhheqjen e madhe t muslimanve. [Aduaul
Bejan, 1/51].
02. Me zgjedhjen e dijetarve t zgjidhjes dhe marrveshjes. [Aduaul Bejan,
1/51].
03. Caktimi i prijsit pasardhs nga prijsi paraardhs. Ebul Hasen el Mauerdi
thot: Realizimi i udhheqjes me trashgimi nga prijsi paraardhs sht nj
shtje pr lejimin e t cils ka unanimitet dijetarsh; dhe kjo ka ndodhur
realisht me dy udhheqs t muslimanve pr t cilt rad dakord t gjith dhe
nuk kundrshtoi askush: I pari ishte Ebu Bekri (radiallahu anhu) i cili la porosi q
paasardhs i tij t ishte Umeri (radiallahu anhu); ather muslimant e aprovuan
udhheqjen e Umerit pas Ebu Bekrit.
Kurse i dyti ishte Umeri (radiallahu anhu) i cili e la porosi kt gj te grupi i
konsultimit t gjasht sahabeve m t shquar q t zgjidhnin njrin prej tyre, dhe
ata e pranuan kt gj duke besuar se kjo porosi ishte e sakt, edhe pse sahabet e
tjer prjashtoheshin nga kjo e drejt. [El Ahkam es Sultanije, f. 39].
04. Rrzimi i pushtetarit paraardhs me forc. Imam Ahmedi (Rahimullah), n
Akiden q e ka prcjell prej tij Abdullah ibn Malik el Attar, thot: Kush fiton
mbi ta d.m.th. mbi udhheqsit- me an t shpats dhe arrin t bhet udhheqs
n vend t tyre, dhe t quhet prijs i muslimanve, ather nuk i lejohet askujt
q beson Allahun dhe ditn e Fundit q t kaloj nj nat t vetme pa e pranuar
at pr prijs t tij, qoft ai i mir apo i keq. [El Ahkam es Sultanije, i Ebu Jeala,
f. 23; dhe Tabekatul Hanabile, i pot njjtit autor, 1/241,246. T shihet
gjithashtu pr Akiden e Ehli Sunetit n kt pik El Lalikai, 1/160.]

Ibn Umeri (radiallahu anhu), n koht e fitneve dhe trazirave, nuk vinte nj prijs
i ri, vese falej pas tij n namaz dhe ia dorzonte atij zekatin e pasuris s vet.
[Ibn Sead, n Et Tabekat, 4/193.]
Buhariu transmeton nga Abdullah ibn Dinar, se ky ka thn: Kam dgjuar Abdullah
ibn Umerin (radiallahu anhu) n kohn kur njerzit u bashkuan n aprovimin e
udhheqjes s Abdulmelikut, t thoshte: Un shpreh dgjueshmrin dhe bindjen
ndaj Abdullah Abdulmelikut, prijsit t besimtarve, sipas rrugs s Allahut dhe
rrugs s t Drguarit t Allahut, me t gjtha mundsit e mia. Edhe fmijt e mi
shprehin t njjtn gj.
Ibn Haxheri thot: Fjala e tij kur njerzit u bashkuan n aprovimin e
udhheqjes s Abdulmelikut, ka pr qllim Abdulmelik ibn Mervan ibn ek
Hakem; kurse me fjaln u bashkuan ka pr qllim, u bashkua fjala dhe mendimi
i tyre q ai t jet udhheqs, ndrsa para ksaj ishin n kundrshtim me njritjetrin pr shkak se ishin dy kandidat pr prijs: Abdulmelik ibn Mervan dhe
Abdullah ibn ez Zubejr. [Fethul Bari, 13/194].
M pas, Ibn Haxheri thot: Ibn Umeri gjat ksaj kohe t paqndrueshmris u
distancua pa i dhn besn as Ibn Zubejrit as Abdulmelikut, por kur Abdulmeliku
e fitoi pushtetin me forc dhe gjendja u stabilizua, ather ai ia dha besn atij.
[Fethul Bari, 13/195].
Bejhakiu n librin Virtytet e Shafiut, prmend nj fjal t tij t transmetuar nga
Harmele, i cili thot: Kam dgjuar Shafiun t thot: Kushdo q e merr hilafetin
(udhheqjen) me forcn e shpats, pastaj quhet Halife dhe njerzit bashkohen
dhe e pranojn at si prijs t tyre, ai sht n t vrtet halifi (prijsi) i tyre.
[Menakibu esh Shafii, 1/448].
Ibn Haxheri thot: Dijetart e fikhut jan bashkuar unanimisht n
detyrueshmrin e bindjes ndaj mbretit q ka ardhur n pushtet me forc, dhe n
brjen e xhihadit bashk me t.
Shejh Abdulatif ibn Abdurrahman (Rahimullah) ka prmendur se pushteti i fisit Al
Mervan ka qen arritur me forc, por megjithat, atyre ju nnshtruan t gjith
njerzit e qyteteve e fshatrave. Po kshtu ishte edhe themelimi i shtetit Abasit. M
pas thot: Prball ktyre ngjarjeve dijetart kan qen t nj mendimi pr
bindjen ndaj atij q vjen n pushtet me forc, zbatimin e ligjeve t tij dhe
saktsin e hilafetit t tij. Pr kt nuk kundrshtohen dy vet. [Mexhmuatu
Rasail ue Mesail en Nexhdije, 3/167].
Iman Muhamed ibn Abdulvehab thot: Dijetart e do medhhebi jan bashkuar
unanimisht se kush vjen n pushtet me forc, n nj apo disa vende, gjykimi pr
t sht se ai sht prijsi i muslimanve n gjithka; sikur t mos ishte kjo,
dynjaja nuk do t kishte stabilitet; madje q prej shum kohs, q para imam
Ahmedit e deri n kohn ton, njerzit nuk jan bashkuar kurr unanimisht n

caktimin e nj prijsi t vetm; dhe askush nga dijetart nuk njihet t ket thn
se ndonj prej dispozitave q lidhen me prijsin nuk jan t sakta vese me
prijsin e madh! [Ed Dura res Sunijeh, 9/5].
Prmenda fjaln e Shejh Abdulatif Abdurrahmanin para fjals s imam Muhamed ibn
Abdulvehab pr nj qllim dhe dobi t posame n fjaln e ktij t fundit, q duhet
prmendur: Saktsia e ekzistencs s m shum se nj prijsi njhersh n raste t
veanta, dhe se zaptimi i nj prijsi nj zon t caktuar, merr gjykimin prijsit t
prgjithshm n at zon. Pr kt arsye, shejhu i Islamit, Ibn Tejmije thot:
Suneti sht q t gjith muslimant t ken nj prijs t vetm, kurse t tjert
jan zvends t tyre n vende t ndryshme. Por nse ndodh q ata prijs t
dalin nga ky rregull duke kundrshtuar bindjen ndaj prijsit kryesor apo pr shkak
t pamundsis apo pr shkakqe t tjera, dhe si rezultat t gjendet nj numr
prijsish, ather do njri prej atyre prijsve e ka detyr t vendos kufijt dhe
t prmbush detyrimet. [Mexhmuul Fetava, 34/175, 176].
Kur Ibnu Kethiri flet rreth ksaj shtje n Tefsirin e tij, thot: Kjo i ngjan gjendjes
s halifve nga Beni Umeje dhe Abasitt n Irak, Fatimit n Egjipt dhe Emevit
n Marok. [Tefsiri i Ibn Kethirit, 1/74].
Imam Sheukani, n sqarimin q i bn fjals s autorit t librit El Ezhar ku thot:
Ekzistenca e dy prijsve nuk sht e sakt, thot: Por pas prhapjes s Islamit
dhe zgjerimit t kufijve t tij me largsin e tyre nga qendra, padyshim q n do
zon apo zona t pushtetit musliman u vendosn prijs apo mbretr t veant,
ku secili prej tyre kishte pushtet n zon e vet por jo n zonn e tjetrit. Pra, nuk
ka problem n shtimin e numrit t prijsve apo mbretrve, dhe secili banor i
secilit prej atyre vendeve e ka pr detyr bindjen ndaj prijsit t vendit t tij pasi
ky t ket marr besn dhe aprovimin e t qent prijs apo mbret i asaj zone apo
vendi, dhe n at vend t zbatohen urdhrat dhe ndalesat e tij. Nse dikush nga
kundrshtart e prijsit t aprovuar ngrihet kundr tij, gjykimi pr t sht q t
vritet nse nuk pendohet dhe kthehet nga rruga e tij. Por, banort e zons tjetr
nuk e kan detyrim bindjen ndaj prijsit t ksaj zone dhe as hyrjen n pushtetin
e tij.. Kjo sht e ditur pr doknd q ka njohuri rreth historis dhe gjendjes s
njerzve dhe t vendeve.
N fund t fjals s tij, Sheukani thot: Msoje kt sepse kjo sht n prputhje
me rregullat baz t sheriatit dhe argumentet e sakta, dhe lr do gj tjetr q
thuhet n kundrshtim me kt, sepse ndryshimi i gjendjes n t ciln ndodhej
pushteti Islam n fillim t Islamit nga gjendja n t ciln ndodhemi ne tani, dallon
m shum se djelli i dits me diell. Kush e mohon kt sht trillues dhe nuk
meriton ti flitet me argument, sepse ai nuk i percepton argumentet. [Es Sejlul
Xherar, 4/512].

S dyti: Prkufizimi dhe domethnia e

Xhihadit
N kuptimin morfologjik gjuhsor, Xhihadi sht infinitivi i fjals prpiqem, luftoj,
orvatem n maksimum. Fjala prdoret gjithashtu kur diknd e mund smundja dhe e
lodh s teprmi. Prdoret gjithashtu pr nxitjen e kalit deri sa t nxjerr t gjith
fuqin e tij vrapuese. Fjala Xhehd vjen me kuptimin e lodhjes, kurse Xhuhd me
kuptimin e fuqis, dhe n do rast prfshin n vetvete domethnien arritjen e
maksimumit n at gj.
Kurse n kuptimin Sheriatik t Islamit, Xhihadi sht: Prpjekja me t gjitha fuqit
n luftimin e mohuesve veanrisht, ndryshe nga luftimi i kryengritsve
musliman apo i bandave kaake q u presin rrugn dhe plakisin e vrasin
udhtart.
Ibn Haxheri thot: N kuptimin sheriatik, Xhihadi sht prpjekja me t gjitha
fuqit pr luftimin e mohuesve, por ai prdoret edhe pr luftimin e dshirave
vetjake, t djallit dhe t njerzve t prishur; luftimi i vetvetes apo i dshirave
vetjake bhet me msimin e fes, zbatimin e saj dhe primin e saj te t tjert;
kurse luftimi i djallit bhet me luftimin e dyshimeve q ai sjell dhe epsheve q i
zbukuron njeriut; kurse luftimi i mohuesve bhet me dor, me pasuri, me gjuh
dhe me zemr; kurse luftimi i t prishurve e t shthururve bhet me dor, pastaj
me gjuh, pastaj me zemr. [Fethul Bari, 6/3].
Gjykimi pr Xhahadin: Xhihadi n kuptimin e prgjithshm sht detyr pr do
musliman, si thot Ibnul Kajjim e t tjer, qoft me zemr, me gjuh, me pasuri
apo me dor. do musliman e ka pr detyr t prpiqet me nj apo m shum nga
kto lloje t xhihadit. [Zadul Miad, 3/1-10; shih gjithashtu Prmbledhje Fetvash
dhe thnie t ndryshme t shejh Abdulaziz ibn Baz, 18/418; si dhe Esh Sherh el
Mumti, t Ibn Uthejmin, 8/7].

S treti: Kushtet e detyrueshmris s

Xhihadit pr muslimanin

Dijetart kan prmendur shtat kushte q xhihadi t jet i detyrueshm, e ato

kushte jan: Islami (t qent musliman), mosha madhore, mendja e shndosh, liria,
gjinia mashkullore, shndeti dhe trupi i plot, mundsia financiare.
Sa i prket t qent musliman, n mosh madhore dhe me mendje t shndosh, kto
jan kushte q duhet t plotsohen pr t gjitha detyrimet fetare.
Ibn Umeri (radiallahu anhu) transmeton dhe thot: Iu paraqita t Drguarit t
Allahut (salallahu alejhi ue selem) n ditn e lufts s Uhudit pr t marr n
luft, ndrkoh q mosha ime ishte 14 vje, por ai nuk m lejoi q t shkoja e t
luftoja. [Muttefekun alejhi].
Kurse liria sht kusht, bazuar n transmetimet ku thuhet se i Drguari i Allahut
(salallahu alejhi ue selem) lidhte besn me njerzit e lir pr Islamin dhe Xhihadin,
kurse me robrit e skllevrit, ai lidhte besn pr Islamin dhe jo pr Xhihadin; dhe kjo
sepse Xhihadi sht adhurim q ka t bj me largim nga vendi, kshtu q nuk sht i
detyrueshm pr skllavin q nuk e zotron lirin, por sht n shrbim dhe bindje t
zotriut t vet, njsoj si edhe Haxhi q nuk sht detyrim pr skllavin.
Kurse t qent mashkull sht kusht, bazuar n transmetimin e Aishes (radiallahu
anha), e cila thot: O i Drguari i Allahut! A e kan grat detyrim Xhihadin? Ai
(salallahu alejhi ue selem) it ha: Ato kan detyrim nj xhihad n t cilin nuk ka
luft: Haxhin dhe Umran. Dhe kjo sepse grat nuk jan nga lufttart pr shkak t
dobsis fizike dhe fizionomis s saj.
Kurse shndeti dhe trupi i plot e pa t meta fizike, si pr shembull t mos jet i
verbr, i al apo i smur, bazuar n fjaln e Allahut: Nuk sht gjynah pr t
verbrin, as pr t alin, as pr t smurin.. [En Nur, 61]. Dhe sepse kto gjra e
pengojn at nga xhihadi. Sa pr smundjen, sht pr qllim smundja e rnd q e
pengon nga xhihadi dhe e dobson trupin, dhe jo smundjet e lehta si dhembja e
dhmballs apo e koks, etj.
Kurse mundsia financiare sht kusht bazuar n Fjaln e Allahut: Nuk sht gjynah
t mos shkojn n luft t dobtit, as t smurt, as ata q nuk mund t sigurojn
shpenzimet, nse jan t sinqert me Allahun dhe t Drguarin e Tij. Nuk ka vend
pr vrejtje ndaj punmirve. Allahu sht Fals dhe Mshirplot. [Et Teube,
91]. Dhe sepse xhihadi nuk mund t bhet vese me mjet dhe me arm. Nse xhihadi
bhet n nj vend t largt, sht kusht q personi q shkon atje t ket siguruar
gjithashtu ushqimin dhe shpenzimet e familjes s tij pr aq koh sa do t mungoj,
prve arms dhe kafshs apo mjetit t udhtimit nse largsia sht sa distanca n
t ciln lejohet bashkimi i namazeve; bazuar n Fjaln e Allahut: (Nuk ka gjynah) as
pr ata t cilt, kur vijn te ti pr t krkuar kafsh shalimi e ti u thua: Un nuk
mund tju siguroj kafsh shalimi, kthehen me syt e tyre q u rrjedhin lot, ngaq
nuk mundn t gjenin gj pr t dhn (n rrug t Allahut). [Et Teube, 92].

S katrti: Rregullat e Xhihadit

Xhihadi sht farz kifaje detyrim mbi nj pjes t shoqris muslimane q mjafton
pr kryerjen e tij. Ibn Atije thot: Unanimiteti i dijetarve t Islamit ka vazhduar
t qndroj n fjaln se xhihadi sht detyrim kolektiv sipas nevojs (farz kifaje) i
popullit t Muhamedit (salallahu alejhi ue selem) n prgjithsi. [El Xhamiu Li
Ahkamil Kuran, i Kurtubit, 3/38].
Kurse n El Hashije t Ibn Abidin el Hanefi, thuhet: Nse hyn armiku n troje,
xhihadi bhet i detyrueshm pr do musliman q sht pran armikut, kurse pr
ata q jan m larg armikut, xhihadi sht farz kifaje (kolektiv, sipas nevojs) q
mund ta ln nse nuk sht nevoja pr ta. [Hashije Ibn Abidin, 4/124].
Ibn Kudama thot n librin El Mukniu: Xhihadi sht farz kifaje. Pastaj thot:
Kushdo q gjendet n llogore apo n rresht t par me armikun prej atyre q i
plotsojn kushtet e xhihadit, ose vendi i t cilve sht rrethuar nga armiku, e
kan detyrim individual (farz ajn) xhihadin. [El Mukniu, 10/6,14].
Pra, kjo sht origjina e gjykimit t xhihadit, q ai sht farz kifaje, por q mund t
bhet edhe farz ajn. Ibn Kudama, i bn sqarim fjals s tij t msiprme n librin
Esh Sherhul Kebir uel Insaf t librit El Mukniu, me fjalt: Prmbjedhja e
shtjes sht se xhihadi bhet detyrim individual (farz ajn) n tre raste:
Rasti i par: Kur prplasen dy ushtrit me njra-tjetrn n fushbetej; n kt
rast sht e ndaluar rreptsisht pr ata q ndodhen atje q t largohen nga beteja
apo t dezertojn, por e kan detyrim t qndrojn e t luftojn.
Rasti i dyt: Kur jobesimtart hyjn n nj vend t muslimanve, t gjith
muslimant e atij vendi e kan detyrim luftimin dhe nxjerrjen e tyre nga vendi i
tyre.
Rasti i tret: Kur prijsi i muslimanve drgon nj grup t caktuar n luft, ata e
kan detyrim q t shkojn. [Esh Sherhul Kebir, 10/9-11].
Neveviu thot: Shokt tan (dijetart e medhhebit Shafii) thon: Xhihadi sot sht
farz kifaje, prve nse ndonj armik zbret n ndonj prej vendeve t
muslimanve, ather t gjitha banort e atij vendi e kan farz ajn xhihadin; dhe
nse banort e atij vendi nuk jan t mjaftueshm pr nxjerrjen e armikut,
ather detyrimi zgjerohet tek ata q jan m pran tyre deri sa t plotsohet
nevoja. [Sherh Sahih Muslim, 8/63, 64].
Shejhu i Islamit, Ibn Tejmije thot: Nse armiku futet n tokat muslimane, nuk
ka dyshim se luftimi dhe nxjerrja e tij sht detyr pr at q jan m pran e m

pran, sepse t gjitha tokat Islame jan si nj tok e vetme. [Mexhmuul Fetava,
4/609].
Dijetart e fikhut kan prmendur se Xhihadi mund t jet edhe i ndaluar. Pr
shembull, Imam Shafiu, n librin e tij El Umm, thot: Nuk i lejohet xhihadi atij
q ka borxh pr t lar, prve nse i jep lej borxhliu, qoft ai q i ke marr
borxhin musliman apo jomusliman. [El Umm, 4/163].
N librin El Minhaxh dhe n komentarin e tij Mugnil Muhtaxh (t medhhebit
Shafii), thuhet: sht haram pr nj burr q t shkoj n xhihad jasht vendit
t vet pa i marr lejen prindrve t tij. [Mugnil Muhtaxh, 4/217].
Sheukani thot: Marrja e lejs nga prindrit pr t shkuar n xhihad sht e
detyrueshme; kjo sht fjala e shumics drmuese t dijetarve, madje ata e
ndalojn rreptsisht xhihadin nse prindrit apo njri prej tyre e ndalon djalin e
tij q t shkoj n xhihad; dhe bindja ndaj prindit sht farz ajn (detyrim
individual), kurse xhihadi sht farz kifaje (detyrim kolektiv sipas nevojs).
[Nejlul Eutar, 7/231].
Rasti q prmend Sheukani ka t bj me xhihadin q sht farz kifaje, sepse kur
sht farz ajn, nuk merret lej nga prindrit n kt rast.
Nga rastet dhe gjendjet n t cilat ndalohet xhihadi, si thon dijetart e
jurisprudencs Islame, sht edhe kur numri i armikut sht shumfish m i madh se
numri i muslimanve dhe t gjith mendojn se nuk ka shpres pr fitore, madje
mund t ken humbje t mdha, ather bhet e detyrueshm largimi nga beteja, n
zbatim t Fjals s Allahut: Mos e oni veten drejt vdekjes me duart tuaja! [El
Bekare, 195]. [Mugni el Muhtaxh, 4/226].
N librin El Kauanin el fikhije, f. 165, Ibnu Xhezij thot: Nse muslimant e
shohin se do t vriten t gjith, ather largimi nga beteja sht m parsor; po
ashtu nse e shohin se nuk do e dmtojn aspak armikun, e kan detyrim t
largohen. Ebu El Meali thot: Pr kt nuk ka kundrshtim mes dijetarve.
Sheukani thot: Nse e shohin me shenja t forta se armiqt jan m shum dhe
do t fitojn mbi ta, ather duhet t largohen dhe t shtojn numrin e
lufttarve e ti krkojn ndihm muslimanve t vendeve t tjera. Argumenti pr
kt sht Fjala e Allahut: Mos e oni veten drejt vdekjes me duart tuaja! [El
Bekare, 195]. Kuptimi i prgjithshm i ajetit e prfshin kt gjykim, edhe pse shkaku
i zbritjes s ajetit sht pr nj ngjarje t posame; kur ensart banort e Medins
iu drejtuan kultivimit t fushave dhe pasurive t tyre, dhe lan xhihadin; ather
Allahu zbriti kt ajet pr ata, (duke ju thn se lnia e xhihadit sht vetvrasje,
sepse n kt mnyr armiku do ju vij n shtpi). Kt e ka nxjerr Ebu Daudi,
Nesai dhe Tirmidhiu, i cili e konsideron t sakt bashke me el Hakim.

Por si sht aprovuar n bazat e fikhut Islam: N konsiderat merret domethnia e

prgjithshme e tekstit dhe jo shkaku i posam i ardhjes s tij. sht e ditur
gjithashtu se kush shkon n luft dhe e di me siguri se do t vritet ose do t zihet
rob, ai e ka uar veten drejt vdekjes me duart e veta. [Essejlul Xherar, 4/529].
N librin Essijer el Kebir, thuhet: Por nse e sheh se nuk i bn asnj lloj dmi
armikut, ather nuk lejohet q ta luftoj at, sepse tek e fundit nuk do t arrij
asgj q mund ti jap gritje e krenari fes, por vetm sa do t vritet, kurse Allahu
thot: Mos e vrisni veten tuaj! [En Nisa, 29].
Prandaj, Alusi n Tefsirin e tij, n lidhje me fjaln e Allahut: Mos e oni veten drejt
vdekjes me duart tuaja! [El Bekare, 195], thot: D.m.th. duke u futur n mes t
lufts pa u menduar dhe duke e futur veten n rrezik. [Tefsiri i Alusit, 2/77].
Ibn Haxheri, n shtjen e prballjes s nj lufttari musliman me disa prej
ushtarve t armikut, thot: Nse kjo sht thjesht shfaqje trimrie, ather
sht e ndaluar, veanrisht nse do t onte n dobsim t muslimanve.
Shejhu i Islamit, Ibn Tejmije thot: Nse dikush prej muslimanve gjendet n nj
vend ku ndjehet i dobt, apo n nj koh kur ndjehet i dobt, ather t zbatoj
ajetin e durimit dhe t faljes ndaj atyre q fyejn Allahun dhe t Drguarin e Tij
prej Ithtarve t Librit dhe idhujtarve; kurse ata q kan fuqi, duhet t zbatojn
ajetin e luftimit t prijsve t kufrit, t cilt cnojn fen, dhe me ajetin e
luftimit t ithtarve t Librit deri sa t japin xhizen n dor dhe t poshtruar.
[Es Sarim el Meslul, 2/413-414].
Nga rregullat baz sht se: Largimi i t keqes paraprihet ndaj krkimit t s
mirs.
El Merdavi prcjell n librin El Insaf:
Xhihadi sht farz ajn n dy raste:
Rasti i par: Kur dy ushtrit prballen me njra-tjetrn dhe ti je n rradht e
ushtris muslimane.
Rasti i dyt: Kur kufart t ken hyr n vendin e muslimanve, t gjith banort
e atij vendi e kan detyrim q t luftojn, me prjashtim t dy personave: ai q
duhet t ruaj familjen, vendin dhe pasurin; dhe ai q ndalohet nga prijsi i
muslimanve nga shkuarja n betej.
Kto raste kan t bjn me banort e zonave kufitare dhe ata q jan pran
tyre, kurse muslimant e vendeve m t largta q e kalojn largsin e
shkurtimit t namazeve, nuk e kan detyrim q t shkojn n betej, prve nse
muslimant q luftojn atje nuk jan t mjaftueshm.

El Merdavi thot: Po kshtu ai q sht larg dhe nuk ka mundsi t shkoj te

armiku, ose sht afr por nuk ka mundsi t shkoj te armiku pr shkak t
ndonj smundje apo dika tjetr, apo q e ka ndaluar prijsi i muslimanve t
shkoj atje. [El Insaf, 10/15].
Nga fjala e dijetarve t jurisprudencs Islame u b qart se xhihadi nuk sht
gjithnj n t njjtn form apo gjykim, por ai ka kushte, rregulla dhe baza q duhet
t plotsohen, njsoj si detyrimet e tjera t Islamit; dhe se origjina e gjykimit pr t
sht se xhihadi sht farz kifaje (detyrim kolektiv sipas nevojs), kurse n disa
raste sht farz ajn (detyrim individual), dhe n raste t tjera i ndaluar totalisht
(haram). Prderisa sht kshtu, muslimant nuk duhet ti binden asnj teorie t
kujtdo q e thot, por duhet t kthehen te dijetart e thelluar n dije, t cilt i
kthejn argumentet e dyshimta te ato t sigurta e t qndrueshme.

Vrejtje:
Nj musliman q hyn n nj vend jomusliman me viz hyrje, nuk vret e nuk prish n
at vend; dijetart pr kt thon: Siguria q ata i japin muslimanit q hyn atje,
sht edhe siguri e tyre nga ai musliman. D.m.th. q jomuslimant t jen t
sigurt nga muslimani q hyn n vendet e tyre, patjetr q do t marrin nj
deklarat nga muslimani se ata do t jen t sigurt prej tij gjithashtu, duke i
dhn at q quhet viz hyrje; n kt rast muslimani e ka haram q tu
shkaktoj dme atyre.
sht e njohur botrisht tashm se kush hyn n nj vend t huaj me sigurim (viz
hyrje), edhe ai vend ku hyn sht i siguruar prej teje; dhe n bazat e sheriatit Islam
thuhet: Ajo q njihet nga zakoni, sht njsoj si ajo q vendoset me kusht.
Imam Shafiu thot: Nse nj grup nga muslimant hyjn me sigurim e garanci n
nj vend me t cilin jan n luft, edhe armiqt jan t siguruar prej tyre deri sa
t dalin nga vendi i tyre, ose t prmbushin afatin e garancis; gjat ksaj kohe,
nuk i lejohet ktyre muslimanve q tu bjn padrejtsi e ti tradhtojn
jomuslimant e atij vendi. [El Umm, 4/263].
Ibn Kudameh thot: Kushdo q hyn n tokat e armikut me siguri e garanci prej
tyre, nuk i lehohet q ti tradhtoj ata n pasurit e tyre, as t punoj me ta me
kamat; sa pr tradhtin e tyre, kjo sht haram sepse ata i kan dhn sigurin
atij me kusht q ai t mos i tradhtoj ata dhe ata t jen t sigurt nga ai, edhe
nse kjo gj nuk sht prmendur me goj, sepse kjo dihet dhe sht e kuptuar.
[El Mugni, 13/152; Shih gjithashtu librin Tebjijnul Hakaik Sherh Kenzie d Dakaik, i
Ez Zejlai el hanefi, pr t par edhe fjalt e dijetarve hanefi n kt shtje,
3/266].

S pesti: Vrejtje rreth Xhihadit n ditt

e sotme
01. T flassh nse xhihadi sht i detyrueshm apo
jo n ngjarjet e reja sht t flassh pr gjykimin
e Allahut

T flassh nse Xhihadi sht i detyrueshm apo jo n ngjarjet e reja q ndodhin

sht t flassh pr gjykimin e Allahut n lidhje me t; prandaj kujdes!
Kushdo q do Allahun dhe botn tjetr, duhet t matet mir dhe t meditoj gjat n
ligjet e Allahut, dhe t mos i marr shtjet me nxitim apo xhelozi t zhveshur nga
dija e sigurt, sepse ne jemi urdhruar q ta adhurojm Allahun e Madhruar ashtu si
do Ai dhe jo si duam ne.
Pr kt arsye, n vijim po paraqesim disa vrejtje q i interesojn shum muslimanit
n kt koh, dhe t cilat i kan prmendur dijetart n librat e tyre dhe i kan
shkruar n koh trazirash dhe rrmuje t ngjashme me gjendjen ton sot:
1. T flassh nse xhihadi sht i detyrueshm apo jo n ngjarjet e reja sht t
flassh pr gjykimin e Allahut, gj e cila i prket vetm njerzve t veant, e q
jan dijetart e thelluar n dije dhe juristt e fort t Islamit (fukahat); Allahu i
Madhruar thot: Prandaj pyesni njerzit e Librit, nse nuk e dini! [En Nahl,
43].
Pasi shejhi i Islamit, Ibn Tejmije prmend ngjarjen e luftimit q Ebu Bekri
(radiallahu anhu) i bri dezertorve t fes dhe Musejleme gnjeshtarit, pastaj
prballimin me luftimin e agresorve dhe havarixhve dhe asaj q ndodhi mes Aliut
dhe Muavijes (radiallahu anhuma), tha: Prfundimisht, studimi dhe krkimi n
kto shtje t holla sht detyr e t veantve nga njerzit e dijes (dijetart e
mdhenj). [Minhaxhu Sunneh, 4/504].
Ka dallim shum t madh mes aprovimit teorik t shtjeve t Xhihadit dhe mes
zbatimit praktik t tyre; dhe pikrisht ktu ndryshojn mendimet e njerzve, prandaj
dijetart ia kan mbyllur njerzve t thjesht kt rrug me vendosjen e rregullit t
madh e t pathyeshm, q thot: Nse bhet nj studim pr nj shtje t
caktuar, duhet q ai studim ti lihet atij q e ka m t leht dhe q ka t bj me
specializimin e tij, pa i ndrhyr dhe pa dal para tij, sepse ai ka m shum
mundsi q tia qlloj t vrtets dhe t mos gaboj. [Tefsiri i Seadit, 2/54-55].

Allahu i Madhruar thot: Kur atyre[1] u vjen ndonj lajm q ka t bj me

sigurin ose frikn, ata e prhapin at.[2] E sikur ta prcillnin at tek i Drguari
dhe paria e tyre, patjetr q hulumtuesit e tyre do t dinin t vepronin me t[3].
Sikur t mos ishte mirsia e Allahut[4] dhe mshira e Tij pr ju, do t ndiqnit
djallin q t gjith, prve nj pakice.[5] [En Nisa, 83].
________________________
[1] - Q kompletojn kundr asaj q thot i Drguari i Allahut, prej hipokritve apo
muslimanve me besim t dobt.
[2] - Kur msojn ndonj lajm t rndsishm q ka t bj me sigurin apo frikn,
lajm q sjellin formacionet e fshehta t Profetit, qoft pr fitore kundr armikut n
betej apo pr ndonj humbje, ata shpejtojn n prhapjen e menjhershme t atij
lajmi para se vet Profeti t sigurohet pr vrtetsin e tij dhe pastaj ta prhap at;
me qllim q t fusin panik n popull.
[3] - Njerzit e ditur e t menur me analizimet dhe hulumtimet e tyre do ta
vrtetonin at lajm pastaj do t shihnin nse duhej prhapur apo jo n mesin e
popullit, sepse kjo gj ka t bj me interesat e prgjithshme t popullit dhe kshtu
q duhet t analizohet dhe t shqyrtohet mir nga Profeti sa ishte gjall dhe nga
paria dhe njerzit e ditur pas vdekjes s Profetit, para se t publikohen. Pra, do
shtje duhet tu kthehet atyre q u takon prej t specializuarve dhe organeve
kompetente.
[4] - N suksesin q ju ka dhn, edukimin dhe msimin e asaj q nuk e dinit.
[5] - Njeriu me natyrn e tij sht injorant dhe i padrejt dhe vetja e tij e shtyn
gjithnj nga e keqja, por nse ai drejtohet tek Allahu dhe i krkon mbrojtje Atij me
kmbngulje e prpjekje t vazhdueshme, patjetr q Allahu do ta mshiroj at, do
ti jap sukses pr do t mir dhe do ta mbroj nga djalli i mallkuar.
________________________
N tefsirin e ktij ajeti, Shejh Abdurrahman es Seadi thot: Ajeti ndalon nga
nxitimi dhe shpejtimi n hapjen e lajmeve menjher sa i dgjon dhe urdhron
pr tu menduar para se t flassh dhe t shohsh nse prhapja e atij lajmi sht
e dobishme q ta bsh, apo e dmshme q ta lsh. M pas thot: Kur njeriut i
vjen nj lajm i rndsishm q ka t bj me interesin e prgjithshm t
shoqris muslimane, me sigurin dhe gzimin e tyre ose me frikn q ju kanoset,
duhet q ai t sigurohet mir pr vrtetsin e atij lajmi dhe t mos nxitohet n
prhapjen e tij, por ta kthej at te i Drguari i Allahut dhe t prijsit e njerzve,
njerzit mendjendritur dhe me dije, kshillues t urt e t pjekur, t cilt i
kuptojn gjrat dhe i dallojn interesat e popullit nga e kundrta e tyre; Nse ata
shohin se prhapja e lajmit sht n interes t shoqris muslimane, gjallri e

gzim pr besimtart dhe ruajtje e tyre nga armiku, ather e lejojn prhapjen
e atij lajmi, kurse n t kundrt, nse shohin se nuk ka interes, ose ka interes t
pakt por e keqja e tij sht m e madhe se interesi, ateher nuk e prhapin
at. [Tefsiri i Seadit, 2/54-55].
Prandaj dijetart e Sunetit dhe t Xhematit kan raportuar se Xhihadi sht shtje
q i takon udhheqsit t muslimanve dhe sht prgjegjsi e tij, dhe nuk i takon
askujt prej individve apo qytetarve t thjesht q nuk u lejohet as t japin
opinionin e tyre.
Ibn AbdulBerr ka nxjerr nj transmetim t Umer ibn el Hattab (radiallahu anhu) ku
ai thot: Nuk kam frik pr kt popull nga ndonj besimtar t cilin e ndalon
besimi i vet, as nga nj i shthurur i hapur, por kam frik nga ndonj njeri q lexon
Kuran me majn e gjuhs s tij dhe e interpreton at me interpretim t gabuar.
[Xhamiul Bejanil Ilmi ue Fadlihi, f. 568].
Nj her, shokt e Muavijes (radiallahu anhu) ishin ulur tek ai, e ai u tha: Humbja
m mashtruese pr dik q e lexon Kuranin sht q t mos kuptoj gj prej tij;
mund t ndodh q Kuranin e mson nj fmij, nj skllav apo nj grua e lir apo
skllave, pastaj polemizojn me njerzit e dijes dhe dijetart! [Xhamiul Bejanil
Ilmi ue Fadlihi, f. 567].
Pra, nse kto shtje t xhihadit i pshtjellohen dikujt q beson Allahun dhe krkon
t arrij knaqsin e Allahut, ai duhet t marr pr shembull dijetart e mdhenj,
pr dijen dhe urtsin e t cilve kan dshmuar mbar ymeti musliman, dhe assesi
nuk duhet q ti ngrej injorantt n vendin e dijetarve.
Nga cilsit m t rndsishme q duhet t gjenden tek ai q pyet pr kto shtje t
mdha, sht se ai duhet t ket njohuri rreth qllimeve t Sheriatit dhe parimeve t
tij, dhe ti ket perceptuar mir ato.
Imam Shatibiu, n librin El Muvafekat thot: Kushti i par pr t arritur gradn
e dijetarit q mund t jap opinion sht kuptimi i qllimeve t Sheriatit n
mnyr t plot; kurse kushti i dyt dhe i fundit sht q t jet i aft t nxjerr
ligje duke u mbshtetur n kuptimin e tij t atyre teksteve. [El Muvafekat, 4/105106].
Ibn Subki ka folur rreth atij q lejohet t imitohet nga njerzit dhe aprovoi se ai
dijetar i cili ka prmbushur gradn e ixhtihadit (nxjerrjes dhe dhnies s fetvas
opinionit) dhe q ka njohuri t plot n qllimet dhe parimet e Sheriatit Islam dhe
ka notuar n detet e tij, lejohet q t imitohet nga t tjert, njsoj si sht
imituar Shafiu dhe imamt e tjer. [Sherhul Minhaxh, 1/55].
Kur flasim pr marrjen n konsiderat t qllimeve dhe parimeve t Sheriatit, kjo nuk
sht devijim nga e vrteta por kapje fort pr t. Shatibiu thot: Kur dikush arrin
nj grad t caktuar n dije, ai i kupton qllimet e Sheriatit n do shtje prej

shtjeve t tij dhe n do fush prej fushave t tij; ky arrin at cilsi e cila sht
shkak pr vendosjen e tij n vendin e pasardhsit t Pejgamberit (salallahu alejhi
ue selem) n msimin e t tjerve, dhnien e fetvave opinionit dhe n gjykimin
sipas asaj q i bn Allahu t shoh. [El Muvafekat, 4/106-107].
Kurse m tutje thot: Vendi i dijetarit dallohet m s shumti n koh
pavmendsia ndaj konsiderimit t qllimeve t Sheriatit n kuptimin q ai ka
arritur t kuptoj. [El Muvafekat, 4/170].
Kurse n librin El Itisam, Shatibiu thot: Kur krkon nj gjykim pr nj shtje
t caktuar n Sheriat, ai krkohet nga kuptimi i prgjithshm dhe qllimet e
prgjithshme t Sheriatit dhe jo nga nj argument i caktuar i tij, far do qoft ai
argument, edhe pse n vshtrim t par duket sikur shprehja e atij argumenti
sht gjykim i prer pr at shtje, por ky sht vetm iluzion dhe nuk sht
gjykimi i vrtet i Sheriatit. [El Itisam, 2/245].
Pastaj thot: Detyra e dijetarve t mdhenj sht prfytyrimi i Sheriatit si nj
tablo e vetme, elementt e s cils i shrbejn njra-tjetrs dhe plotsojn njratjetrn.
M tutje thot: Kurse puna e atyre q ndjekin argumentet q nuk jan plotsisht
t qarta, sht marrja e nj argumenti t caktuar, far do qoft ai argument, dhe
praktikimi i tij n mnyr direkte dhe automatike, edhe pse gjenden argumente
t tjera t prgjithshme apo t veanta q e kundrshtojn at kuptim q marrin
ata. [El Itisam, 2/245].
Ishin shkak qllimet madhore t Sheriatit Islam ato q e bn Umerin (radiallahu
anhu) t pezullonte dnimin e vjedhjes n at q quhet viti i uris.
Kurse pr ato q po ndodhin n kohn ton, ne themi ashtu si ka thn imam Shatibiu
(Rahimullah): Hedhja e vshtrimit te pasojat e veprave sht qllim i konsideruar
n Sheriat, qofshin ato vepra konform apo n kundrshtim me ligjet e pjesshme t
Sheriatit; kjo sepse dijetari muxhtehid nuk jep gjykim pr nj vepr t caktuar t
nj personi pr nga kryerja apo madhsia e saj, por pasi vshtron n pasojat e
asaj vepre. [El Muvafekat, 4/162].
Pr shkak t ktyre qllimeve, t cilat shumica e njerzve nuk i kuptojn, dijetart
kan raportuar se do fetva prcaktohet sipas kohs, vendit dhe individit, dhe kjo nuk
realizohet vese me marrjen n konsiderat t pasojave dhe gjurmve q ajo l pas.
Pradaj Ibnul Kajjim ka veuar n librin e tij Ilamul Muvakiin, nj kapitull me titull
Ndryshimi i fetvas pr shkak t ndryshimit t kohs dhe vendit.
Pr kto kuptime q jo t gjith njerzit i kuptojn, dshmon edhe pengimi i Profetit
(salallahu alejhi ue selem) nga vrasja e hipokritve, megjithse ai e njihte shumicn e
tyre dhe e dinte se ata meritonin t vriteshin, por ai thoshte: Kam frik se pastaj
njerzit do t thon se Muhamedi ka vrar shokt e tij.

Po ashtu, ai nuk i prishi muret e Kabes q ti vendoste n themelet e Ibrahimit

(alejhis selam), dhe pr kt i tha Aishes (radiallahu anha): Sikur populli yt t mos
kishte dal rishtazi nga kufri, do ta prishja Kaben dhe do ta ndrtoj at mbi
themelet e Ibrahimit
Nj burr erdhi te Ibn Abasi (radiallahu anhu) dhe i tha: A ka pendim pr at q
vret nj besimtar me paramendim? Ai iu prgjigj: Jo, asgj tjetr prve Zjarrit
t Xhehenemit! Kur pyetsi u largua, dikush nga t pranishmit i tha Ibn Abasit: A
kshtu jep fetva tani? Ti m par na thoshe se kush vret, mund t pendohet dhe
pendimi ti pranohet! Ibn Abasi tha: Po, por un pash se ai ishte i nxehur dhe
mund t kishte qllim t shkonte e t vriste nj besimtar. Ather njerzit
shkuan dhe u siguruan pr kt q tha Ibn Abasi, dhe gjetn se ishte vrtet
ashtu si tha ai. [Tefsiri i Kurtubiut, 4/97].
At dijetar, tek i cili prmbushen kto cilsi madhshtore, e quajm dijetar edukues
(Rabbani), t thelluar n dije, mendjendritur dhe fakih (q e kupton Sheriatin),
sepse ai sheh pasojat e veprave para se tu prgjigjet pyetjeve, kurse t tjert i
prgjigjen pyetjes pa e vrar mendjen pr pasojat q mund t sjell ajo prgjigje. [El
Muvafekat, 4/232].
Pas ksaj, duhet t jet e ditur se nga qllimet m t mdha t Sheriatit Islam sht:
Bashkimi, ngritja e fes dhe fuqizimi i muslimanve, kurse nga pasojat
shkatrruese jan: Prarja dhe dobsimi i muslimanve.
Shejh Abdulatif ibn Abdurrahman ibn Hasen (Allahu i mshiroft t gjith!) ka
thn: Kush i njeh bazat e Sheriatit, e di se sa i domosdoshm dhe i nevojshm
sht udhheqsi dhe bashkimi pr shtjet e fes dhe t dynjas pr njerzit.
[Ed Duraru es Sunije, 9/19].
Nuk ka dyshim se nj vepr e caktuar nuk mund t jet n mbshtetje t Islamit nse
ajo nuk kryhet konform Sunetit t Muhamedit (salallahu alejhi ue selem), sipas
praktiks s selefve dhe e mbshtetur mbi fjaln e dijetarve t mdhenj edukues
t ymetit, t cilt hidhnin shikimin te pasojat para se tu prgjigjeshin pyetjeve.
Q ta msosh sa e madhe dhe e domosdoshme sht pyetja e dijetarve t vrtet,
medito pak n fjaln e Ibn Mesudit (radiallahu anhu) i cili thot: Njerzit do t
vazhdojn t jen t mir dhe t kapur pr fen e Allahut prderisa dija do
vazhdoj tiu vij nga shokt e Muhamedit dhe nga t mdhenjt e tyre; por kur
dija tiu vij nga t vegjlit e tyre, ather do t shkatrrohen. [Taberani,
9/8589. Ibn Abdulberr n librin Xhamiu Bejanil Ilmi ue Fadlihi, f. 248].
Pasi tu b e qart kjo shtje, bj kujdes q t mos biesh n at q ka paralajmruar
Umer ibn Abdulaziz (Rahimullah), ku thot: Nse sheh nj grup njerzish q
mblidhen fshehurazi duke u ruajtur nga masat e gjera t popullit, dije se ata po
themelojn nj humbje dhe humner. [Imam Ahmedi n Ez Zuhd, f. 48; dhe Ed
Darimi, 1/347].

Nse t pshtjellohen gjrat n far do shtje qoft, dhe sheh se njerzit jan
ndar dhe nuk di se ku sht e vrteta, ather kapu me t vjetrn, kapu me grupin
(xhematin) para se t prishet; ashtu si ka thn nj numr i madh i t parve
(selefve), nga t cilt prmendim fjaln e Nuajm ibn Hamad, q e ka prcjell
Ibnul Kajjim n Ialamul muvakiin, 3/397: Nse xhemati prishet, ather kapu
pr at n t ciln ishte kapur xhemati para se t prishej; e nse je i vetm,
ather xhemati je ti.
Para disa vitesh ne ishim t gjith t nj fjale n lidhje me xhihadin dhe se ai ishte
farz kifaje, edhe pse vllezrit tan n Palestin vriten e dbohen, dhe do dit
dgjojm e shohim dika nga fatkeqsit e tyre, por askush nga dijetart nuk ka
nxjerr ndonj fetva se xhihadi n Palestin sht farz ajn i detyrueshm pr do
musliman n bot, megjithse gjendja e muslimanve atje sht m e rnd se e
gjith t tjerve n vende t tjera ku ndodhn trazira pas tyre. Kjo ka qen kshtu q
nga koha e Kryemuftiut t vendit (Arabis Saudite), shejh Muhamed ibn Ibrahim
(Rahimullah) dhe po kshtu ka vazhduar pas tij. Ather far ka ndryshuar sot?
Trazirat dhe luftrat q po ndodhin n vende t tjera pas Palestins, mos vall nxori
ndonj t vrtet apo t sakt t fshehur nga dijetart; ndrkoh q ifutt
vazhdojn t qndrojn n Kuds prej kohsh dhe t bjn masakrat q ata bjn?!
Madje kta po akuzojn kundrshtart e ksaj fetvaje t re (q xhihadi sot sht
detyr pr do musliman n bot) me akuza ta paqena.
Kur ndodhn ngjarjet e Bosnje-Hercegovins, pastaj t eenis, shejh Abdulaziz ibn
Baz (Rahimullah) u pyet pr gjendjen e muslimanve t Bosnjes dhe at q po kalojn
prej shkatrrimit me qllim t shkuljes s rrnjve t muslimanve nga Evropa; pas
gjith ktij shkatrrimi dhe vrasje n mas, si dhe shkelje t nderit, a prsri kemi
dyshim se xhihadi atje sht farz ajn (detyrim mbi do musliman)?
Shejh Ibn Baz u prgjigj: E kemi sqaruar shum her se xhihadi sht farz kifaje
dhe jo farz ajn. [Mexhmuu fetava ue mekalatin muteneviah, 18/312].
Shejh Salih el Feuzan (Allahu e ruajt!) ka thn: Xhihadi ka qen farz ajn mbi
do musliman kur armiku rrethonte nj vend musliman, dhe ky gjykim ka qen
vetm pr nnshtetasit e atij vendi dhe pr muslimant q gjenden aty. [El
Munteka min Fetava shejh Salih el Feuzan, 5/199].

02. Kurr mos akuzo dijetart edhe nse ata thon

t kundrtn e asaj q beson ti

Mos i akuzo dijetart kur thon t kundrtn e asaj q beson ti, sepse kjo nuk sht
vepr e muslimanit t mir; nse entuziazmi yt sht i lart, dije se kjo sht shtje
e fes dhe, nse dijetart do t flisnin ashtu si duan njerzit, sheriati do t prishej
dhe do t humbte. Pr kt arsye jemi urdhruar q t kthehemi te Kurani dhe Suneti
sipas kuptimit t Selefve t mir dhe ndjeksve t gjurmve t tyre prej dijetarve
t ymetit.
Para disa dekadash, n vendet muslimane ndodhn trazira dhe rebelim, dhe dijetart
foln at duhej thn sipas ligjit t Allahut n at koh, kurse disa e kundrshtuan
fjaln e tyre, madje disa injorant guxuan t flisnin kundr dijetarve, kshtu q
shum prej dijetarve shkruajtn artikuj t posam n lidhje me kto shtje, ku n
mesin e atyre q shkruajtn ishin: Sead ibn Atik (vdekur n vitin 1349 AH), Umer
ibn Selim (1362), Muhamed ibn Abdulatif (1367), Abdullah el Ankari (1373),
Muhamed ibn Ibrahim (1389) Allahu i mshiroft t gjith ata!- ku ndr tjera
shkruajtn: Shum prej injorantve kan folur kundr dijetarve dhe njerzve t
fes duke i akuzuar ata pr servilizm, neglizhim, mos-kryerje t detyrs me t
ciln i ka urdhruar Allahu, fshehje t dijes s vrtet dhe heshtjen para sqarimit
t saj; por nuk e din kta q i thon kto fjal se mungesa e dijetarve dhe tallja
me nderin e besimtarve sht helm vrass, smundje varrosse dhe gjynah i
madh i qart; Allahu i Madhruar thot: Ata q i lndojn besimtart dhe
besimtaret, duke i akuzuar pr dika q nuk e kan br, n t vrtet, i kan
ngarkuar vetes fajin pr shpifje dhe nj gjynah t qart. [El Ahzab, 58].
Poeti thot:
Paksojeni qortimin e tyre, humbshit baban!
Ose zini vendin q ata zun nse jeni t zot![1]
Prej fjalve t atyre dijetarve ishte gjithashtu thnia e tyre: Nga gjrat q
shejtani ka futur tek disa fetar sht akuzimi i dijetarve t muslimanve pr
servilizm, mendim t keq, mosmarrje prej tyre, gj e cila padyshim q sht
humbje e dijes s dobishme, sepse dijetart jan trashgimtart e profetve n
do vend apo koh, dhe dija nuk mund t merret vese prej tyre; kushdo q
ndalohet nga marrja e dijes prej tyre dhe nuk e pranon at q ata prcjellin, ka
ndaluar veten nga trashgimia e zotriut t profetve dhe e ka zvendsuar at
me fjalt e injorantve t pshtjelluar t cilt nuk kan haber nga sheriati Islam.
Dijetart jan t besuarit e fes s Allahut, prandaj sht detyr e do muslimani q
ta marr fen nga dijetart, si kan thn seleft: Kjo dije sht fe, prandaj
shihni mir nga e merrni fen tuaj! [Edduraru es Sunije, 9/133].
Kujtojm ktu gjendjen e disa sahabeve kur ligji i Sheriatit Islam erdhi n
kundrshtim me xhelozin dhe entuziazmin e tyre n marrveshjen e Hudejbijes, ku i
Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) lidhi marrveshje me vrassit e Jasirit
dhe Sumejes, dhe me torturuesit e sahabeve, madje disa prej tyre kishin goditur edhe
vet t Drguarin (salallahu alejhi ue selem) dhe kishin vendosur t brendshmet e

kafshve mbi shpinn e tij, madje tentuan edhe ta vrisnin at; por megjithat, i
Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) lidhi marrveshje me ta q t kthehej n
Medine pa e br Umran pr t ciln kishte veshur Ihramin dhe kishte ardhur n Meke
bashk me shokt e tij. Lidhi marrveshje me ta q tu kthente Ebu Xhendel, i cili
filloi t ngrinte zrin n mesin e muslimanve: O musliman! A do t m ktheni te
idhujtart q t m sprovojn n fen time?!
Madje Umeri (radiallahu anhu) i tha t Drguari t Allahut (salallahu alejhi ue selem):
A nuk je i drguari i Allahut me t vrtet?
Po! i tha i Drguari (salallahu alejhi ue selem).
A nuk jemi ne n fen e vrtet kurse ata n t pavrtetn?
Po! i tha i drguari (salallahu alejhi ue selem).
Ather prse ta ulim fen ton?!
Un jam i Drguari i Allahut dhe nuk jam duke e kundrshtuar Allahun, dhe
Allahu do t m ndihmoj dhe do m jap triumfin, -tha i Drguari (salallahu alejhi
ue selem).
Pastaj Umeri shkoi te Ebu Bekri dhe i bri t njjtat pyetje, kurse ai iu prgjigj njsoj
si i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem), dhe i tha: Kapu pr inspirimin e
tij, sepse pasha Allahun, ai sht n rrugn e vrtet! [Buhariu dhe Ahmedi].
Pra, ata nuk foln kundr transmetuesit t sheriatit dhe nuk menduan kurr keq pr
t, por u nnshtruan, u pruln dhe iu bindn atij. Kshtu duhet t bjm edhe ne,
nuk duhet ta prishim mendimin pr transmetuesit e sheriatit t Allahut, as t ulim
vlern e tyre, edhe nse ata vijn me fjal q kundrshtojn dshirat tona apo
ndrrat pr triumfin e ksaj feje dhe kthimin mbrapsht t kurtheve t kurth-vnsve
dhe armiqsis s zullumqarve, pa par me vshtrimin e sheriatit; sepse triumfi i
fes nuk ndodh me dshirn apo xhelozin ton, por me zbatimin e fes sipas Kuranit
dhe Sunetit me kuptimin e transmetuesve t sheriatit dhe bartsve t dijes, t cilt i
ka pastruar i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) me fjaln e tij: Kt fe do
e mbartin njerzit e drejt t do brezi q do t vij.
Dobi: Nj burr i shkroi Umerit (radiallahu anhu) nj letr ku e pyeste pr dijen, dhe
Umeri i shkroi: M pyett pr dijen; por dija sht shum her m e madhe nga
mund t t shkruaj, por t kesh parasysh q t prpiqesh ta takosh Allahun me
gjuh t mbajtur nga prfolja e nderit t muslimanve, me barr t leht nga
gjaku i tyre, me barkun bosh nga pasuria e tyre dhe i bashkuar me xhematin e
tyre! [Historia e Ibn Asakir, 10/259].

Dijetari i madh, Ibnul Kajim (Rahimullah) ka thn: E gjen dik t falet natn, t
agjroj ditn dhe t ruhet nga gjynahet e vogla pr pak koh, ve kur ai e lshon
gjuhn e tij me prgojim, mbartje t fjalve (spiunllk) dhe tallje me nderin e
njerzve. [Iddetu es Sabirin, f 56].
________________________
[1] - Edduraru es Sunijetu (9/113).

03. Urdhri pr Xhihad sht nga detyrat dhe t

drejtat e udhheqsit

Duhet t jet e ditur nga t gjith se urdhri pr Xhihad sht nga detyrat dhe t
drejtat e udhheqsit. El Hasen el Basri thot: Udhheqsit zotrojn pes shtje
kryesore t mbar popullit: Udhheqjen n namazin e Xhumas, n namazin me
xhemat, n namazin e Bajrameve, n llogoret e lufts dhe n zbatimin e ligjeve t
sheriatit. Pasha Allahun! Nuk mund t zbatohet feja e Allahut n tok vese me ta
n krye, edhe nse ata bjn padrejtsi e zullum. Pasha Allahun! Allahu rregullon
nprmjet tyre m shum nga ajo q ata prishin. [Xhamiul Ulumi uel hikemi,
2/117].
Sehl ibn Abdullah et Teseturi thot: Bindjuni sulltanit (udhheqsit) n shtat
gjra: Shtypjen e monedhave t arit e t argjendit, caktimin e masave dhe
peshoreve, zbatimin e ligjeve, kryerjen e haxhit, t xhumas dhe t dy festave,
dhe pr xhihadin. [Tefsiri i Kurtubiut, 5/259].
Domethnien e udhheqjes / Pushtetit e kan prkufizuar dijetart n fjalt e
tyre; Ibn Abidin thot: Udhheqja / Pushteti sht drejtimi i pupollit n shtjet
e fes dhe t dynjas, n vend t t Drguarit t Allahut (salallahu alejhi ue
selem). [El hashije, 1/571-572]; dhe natyrisht q xhihadi nuk del jasht ktyre
shtjeve t fes apo t dynjase.
Pastaj thot: Udhheqja sht t kesh t drejtn t veprosh, pasi q zgjedhja e
prijesit nga dijetart e zgjidhjeve dhe t marrveshjeve nuk bhet vese pr
ti aprovuar prijsit kt t drejt. [El hashije, 1/571-572].
Pra, udhheqsi apo prijsi zotron t drejtn e veprimit dhe bindja ndaj tij sht e
detyrueshme pr do individ apo qytetar, prandaj gjejm el Kharki-n t thot: sht
detyr e popullit q kur vjen armiku, t lvizin t gjith, ata q kan dhe ata q
nuk kan (mjete lufte), por nuk duhet t prballen me armikun vese me lejen e
prijsit, prve nse armiku i befason dhe nuk kan mundsi as koh q t

njoftojn prijsin, n kt rast duhet ta luftojn at. [Sherhu ez Zerkeshi ala

metni el Kharki, 6/450].
Si e shohim, el Kharki e konsideron detyr mbi do individ (farz ajn) kushtin e
marrjes s lejes nga udhheqsi pr sa i prket xhihadit.
Ez Zerkeshi thot: Nuk lejohet t dalsh pr t luftuar armikun vese me lejen
dhe urdhrin e prijsit, sepse shtjet e lufts i jan besuar atij dhe vetm ai e di
numrin e armikut dhe vendndodhjen e tij (strategjin ushtarake), prandaj ndiqet
vendimi i tij n kt gj; prve nse n ndonj rast t veant sht e pamundur
krkimi i lejes nga prijsi, si pr shembull kur shfaqet nj armik i fuqishm n
mnyr befasuese n nj vend musliman, dhe muslimant atje i friksohen t
keqes s armikut nse do t prisnin sa t vinte leja e prijsit (bhet fjal pr at
koh kur nuk kishte mjete komunikimi si ato t teknologjis s sotme), kshtu q
n kt rast ata zgjedhin t keqen m t vogl (mospritjen e lejes s prijsit) pr
t shtyr nj t keqe m t madhe (armikun). [Sherhu ez Zerkeshi ala Metni el
Kharki, 6/450].
Ibn Kudame, n rastin e futjes s armikut n tokat muslimane, thot: Nuk i lejohet
asnj muslimani t atij vendi q t mos shkoj t luftoj armikun, prve atyre q
qndrojn pr t mbrojtur vendin, popullin dhe pasurit, dhe prve atyre q i
urdhron prijsi t qndrojn mbrapa; sepse kur hyn armiku, luftimi i tij bhet
detyrim mbi t gjith banort e atij vendi dhe nuk i lejohet askujt q t mos
shkoj t luftoj armikun. Por, duhet pasur parasysh se nuk lejohet t dilet te
armiku vese me lejen dhe urdhrin e prijsit, sepse shtjet e lufts dhe xhihadit
i jan besuar atij, dhe vetm ai e di numrin e armikut dh vendndodhjen e tij,
planet e armikut dhe strategjin e tij, kshtu q duhet vepruar sipas mendimit
dhe urdhrit t tij; kjo sht m e paqshme pr muslimant, prve nse krkimi i
lejes prej tij bhet e pamundur pr shkak t befasimit nga armiku, n kt rast
nuk sht e detyrueshme t merret leja e prijsit, sepse interesi dhe e mira e
muslimanve sht n luftimin e armikut dhe dalja tek ai, prndryshe pasojat do
t ishin shum t mdha mbi muslimant e atij vendi. [El Mugni, 13/33-34].
N nj vend tjetr thot: shtja e xhihadit i sht besuar prijsit dhe vendimit
t tij, kurse populli ka pr detyr ti bindet prijsit pr do vendim q aim err.
[El Mugni, 13/16].
Imam el Euzai, n lidhje me dy burra q doln nga nj vend musliman n drejtim t
nj vendi armik pa lejen e prijsit, tha: Nse dshiron prijsi, ka t drejt q ti
ndshkoj ata dy. [Er Radu ala Sijrati el Euzai, i autor Ebu Jusuf Jakub ibn
Ibrahim, f. 76].
Imam Shafiu, n rastin e lufts dhe betejs thot: Por, ne e konsiderojm t
ndaluar daljen e nj grupi t vogl prball nj grupi t madh armiku pa lejen e
prijsit. [El Umm, 7/353].

Ebu Jeala el Fera n librin El Ahkam es Sultanije, duke folur pr caktimin e

Sultanit nj prijs n nj zon t caktuar, ndr tjera thot: Nse provinca e ktij
prijsi gjendet n kufi me armikun, nuk i lejohet banorve t asaj province ta
lufojn vendin armik pa lejen e Sultanit, por nse armiku sulmon, i lejohet prijsit
t ksaj province ti kthej sulmin dhe ti luftoj ata pa pritur urdhrin e Sultanit,
sepse kthimi i sulmit sht nga t drejtat e mbrojtjes dhe ruajtje e nderit. [El
ahkam es Sultanije, f. 37].
Dijetari i Islamit, Ibn Tejmije, ka thn: Duhet t jet e ditur nga t gjith se
administrimi i shtjeve t njerzve sht nga detyrat m t mdha fetare, madje
as feja as dynjaja nuk do t mund t qndronte pa t; interesi i njerzve nuk
mund t realizohet vese n kolektiv, pr shkak t nevojs q ata kan pr njeritjetrin, dhe kur ata grumbullohen, duhet patjetr q t ken nj kok drejtuese,
madje i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thn: Kur tre persona
nisen n nj udhtim s bashku, njrin prej tyre duhet ta caktojn si t par t
tyre. E transmeton Ebu Daudi nga hadithi i Ebu Seidit dhe Ebu Hurejrs. Kurse Imam
Ahmedi ka nxjerr n librin El Musned hadithin e transmetuar nga Abdullah ibn
Umeri (radiallahu anhu) se i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thn:
Nuk i lejohet tre personave q jan n nj zon t pabanuar, pa caktuar nj
prijs mes tyre. Pra, i Drguari (salallahu alejhi ue selem) e ka br t detyruar
caktimin e nj prijsi kur bashkohet nj grup i vogl n nj udhtim t caktuar, pr
t treguar se n do grumbullim duhet vepruar kshtu; dhe sepse Allahu i Madhruar e
ka br t detyrueshme urdhrimin pr mir dhe ndalimin nga e keqja, gj e cila nuk
mund t realizohet vese me force dhe pushtet. Po kshtu, t gjitha ato q ka
urdhruar Allahu si: xhihadi, drejtsia mes njerzve, kryerja e haxhit, e xhumave dhe
e festave, ndihma e t shtypurit dhe zbatimi i ligjeve t sheriatit, t gjitha kto nuk
mund t kryhen vese me an t pushtetit dhe forcs. Prandaj thuhet se Sulltani
sht hija e Allahut n tok, apo se Njqind vite me udhheqs zullumqar sht
m mir se nj nat t vetme pa udhheqs, dhe prvoja e ka provuar kt gj.
[Mexhumul Fetava, 28/390-391].
Lexuesi i fjalve t Ibn Tejmijes vren se ai i ka emrtuar udhheqsit me t zott e
forcs dhe lufts, kurse dijetart me t zott e gjuhs dhe t puns. [El Istikame, f
31]. D.m.th. q pa udhheqs, nuk ka luft apo xhihad.
Dijetart Sead ibn Atik, Umer ibn Selim, Muhamed ibn Abdulatif, Abdullah el
Ankari dhe Muhamed ibn Ibrahim, thon: Nse kuptohen mir ajetet kuranore,
hadithet profetike dhe fjalt e dijetarve t prmendura m sipr n lidhje me
detyrueshmrin e bindjes ndaj prijsit dhe ndalimin e kundrshtimit t urdhrit t
tij dhe kryengritjes ndaj tij, dhe se interesi fetar dhe material i popullit nuk mund
t realizohet vese me prijsin dhe qndrimin t bashkuar, bhet m se e qart se
dalja nga bindja ndaj prijsit dhe thurja e planeve kundr tij me luft apo gjra t
tjera, sht konsideruar mkat dhe kundrshtim i Allahut dhe t Drguarit t Tij,
si dhe kundrshtim i rrugs s Ehli Sunetit dhe Xhematit. [Ed Duraru es Sunije,
9/119].

Pastaj thon: Nse kuptohet kjo, duhet t bhet e ditur pr t gjith se Prijsi
Abdulaziz ibn Abdurrahman Al Fejsal, ka marr besn e popullit si prijs dhe
udhheqs, prandaj i gjith populli e ka detyrim bindjen ndaj tij n ato gjra q i
ka urdhruar Allahu prej t drejtave q i takojn udhhesit ndaj popullit; dhe
prej ktyre t drejtave sht urdhri pr xhihad dhe luftimi i jomuslimanve apo
lidhja e marrveshjeve t paqes dhe siguris me ta; sepse kto jan nga t drejtat
e udhheqsit; dhe nuk i lejohet askujt prej individve nga populli q ta
kundrshtoj at n kto gjra. Kto shtje ndrtohen mbi vshtrimin dhe
studimin e interesit t mbar popullit musliman, dhe ky vshtim e studim i sht
besuar udhheqsit t shtetit. [Ed Duraru es Sunije, 9/123].
Komisioni i prhershm i Fetvave n Arabin Saudite, ka nxjerr fetvan e
mposhtme:
Xhihadi pr ngritur lart fjaln e Allahut, pr t mbrojtur popullin dhe fen
Islame, pr t br t mundur transmetimin dhe prhapjen e saj dhe pr t
ruajtur shenjtrit e saj, sht detyrim mbi do musliman q ka mundsi t bj
dika nga kto, por pr kto gjra duhet q prijsi t drgoj ushtrin dhe ta
organizoj at me qllim q t mos bhet rrmuj dhe kaos; prandaj hyrja n
xhihad dhe shpallja e tij sht shtje q i takon udhheqsit t muslimanve,
kurse dijetart kan detyr tia bjn t qart atij se far duhet t bj dhe ta
nxisin pr luft kur e shohin se duhet ashtu, dhe nse ai vendos t filloj luftn
dhe krkon ushtar pr t luftuar armikun, ather do musliman q ka mundsi
duhet ti prgjigjet thirrjes me nijetin e sinqert pr hir t Allahut, duke
shpresuar fitoren e t vrtets dhe mbrojtjen e muslimanve dhe t Islamit; kurse
ata q nuk i prgjigjen thirrjes n kt rast, duke qen se nuk kan asgj q i
pengon, ata jan mkatar. [Fetava el Lexhneh, 12/12].
Shejh Muhamed ibn Uthejmin (Rahimullah) ka thn: Nuk i lejohet ushtris t
filloj luft vese me urdhrin e udhheqsit t shtetit, si do q t jet shtja,
sepse ata, t cilve iu drejtohet fjala pr luft dhe xhihad, jan udhheqsit e
shtetit dhe jo individt nga populli, sepse individt duhet t pasojn dijetart
ekspert t zgjidhjeve dhe marrveshjeve (Ehlul Hili uel Akd). Askujt nuk i lejohet
t luftoj pa urdhrin e prijsit, prve n rast mbrojtje, kur armiku sulmon
befasisht, n kt rast iu lejohet t mbrohen sepse lufta iu sht br detyrim.
Kurse ndalimi q t luftohet armiku pa urdhrin e udhheqsit, sht sepse kjo
shtje sht e lidhur mgusht me t; lufta pa urdhrin e udhheqsit sht dalje
nga bindja ndaj tij dhe shkelje e kufijve dhe e t drejtave t tij; dhe sepse sikur
t lejohej lufta pa lejen e udhheqsit, do t bhej kaos dhe shkatrrim, donjri
do i hipte kalit t vet dhe do t shkonte n luft i vetm, ose do t bashkohesh
nj grup dhe do t luftonte nj grup tjetr, ose do t ngrihej kundr udhheqsit,
dhe kaosi e pasiguria do t mbretronte n do vend.
N nj vend tjetr, Ibn Uthejmin thot: Kur udhheqsi thot Shkoni n luft!,
duhet t shkohet; dhe kemi pr qllim udhheqsin e shtetit, t parin e nj shteti
musliman, dhe nuk sht kusht t jet Halifja i t gjith muslimanve t bots, sepse

kjo nuk ekziston q prej shum kohsh, kurse i Drguari (salallahu alejhi ue selem) ka
thn: Dgjoni dhe binduni, edhe sikur udhheqsi juaj t jet nj skllav nga
Abisinia! Nse dikush bhet prijs apo udhheqs i nj zone t caktuar, ai sht n
vendin e udhheqsit t prgjithshm t asaj zone apo t atij shteti, dhe fjala e tij
duhet zbatuar. Q prej kohs s prijsit t besimtarve, Uthman ibn Affanit
(radiallahu anhu), ymeti musliman ka filluar t shprndahet; Ibn Zubejri n Hixhaz,
Ibn Mervani n Sham (Levant), el Muhtar ibn Ubejd e t tjer n Irak; pra ymeti u
shprnda, dhe dijetart e Islamit i jepnin besn e udhheqjes dhe bindjes atyre q
bheshin udhheqs t zons apo vendit ku ata ndodheshin, edhe nse ai nuk kishte
t drejtn e udhheqjes s trsishme t muslimanve (nuk ishte halife). Prej ktu,
ne e shohim qart humbjen e nj grupi t shfaqur s fundmi q thot se muslimant
n ditt e sotme nuk kan udhheqs, kshtu q nuk i japin besn e imamit asnj
udhheqsi, Allahu na ruajt! Un nuk e di nse kta njerz duan q gjendja e
muslimanve t shndrrohet n rrmuj e kaos pr shkak se njerzit nuk kan
udhheqs ti drejtoj, apo duan t thon se do njeri sht prijs i vetvetes?!
Nse kta njerz vdesin pa pasur bes prijsi mbi qafat e tyre, ata vdesin me vdekje
t injorancs, sepse t gjith muslimant, q prej shum e shum kohsh, i kan
dhn besn donjrit q ka ardhur n pushtet n nj zon apo vend t caktuar,
qoft me paqe apo me forc, dhe e kan konsideruar at pr prijsin e tyre. Kt gj
e kan theksuar dijetart n librat e tyre, si Saneani (ka vdekur n vitin 1768) n
librin Subulus Selam.
M pas (Ibn Uthejmin) thot: Kjo (hilafeti) sht dika e parealizueshme sot, dhe
ky sht aktualiteti. Vendet e nj zone t caktuar bjn zgjedhje dhe grinden pr
pushtet, paguajn ryshfet dhe shesin veten; kshtu q, nse njerzit e nj vendi
t caktuar nuk mund t caktojn nj prijs pr vendin e tyre vese me zgjedhje
t tilla t falsifikuara, ather si do t bhej kjo e mundur pr t caktuar
udhheqs pr mbar muslimant?! Kjo sht e pamundur.
Kur udhheqsi i nj shteti urdhron dik pr t shkuar n luft, ai individ apo grup e
ka pr detyr t shkoj, sespe Allahu i Madhruar thot: 38. O besimtar! far
keni q ngurroni e mbrtheheni fort pr toke kur ju thuhet: Dilni n luft, n
rrugn e Allahut?! A jeni t knaqur me jetn e ksaj bote, n vend t s
amshueshmes?! Knaqsia e ksaj bote, n krahasim me at t bots tjetr, sht
shum e vogl. 39. Nse nuk shkoni n luft, Ai do tju ndshkoj me dnim t
dhembshm dhe do tju zvendsoj me nj popull tjetr; Atij ju nuk do t mund
ti bni dm aspak, se Allahu sht i Fuqishm pr do gj. [Et Teube, 38-39].
Kurse i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thn: Kur urdhroheni pr
t shkuar n luft, shkoni menjher!
Dhe sepse, sikur njerzit t mos i binden prijsit n kt rast, do t ndodhte dm i
madh pr Islamin dhe muslimant, sepse armiku do t luftonte e do t prparonte kur
nuk do t gjente kush ti bnte ball dhe ta ndalte. [Esh Sherh el Mumti, 8/12-13].

Vrejtje!
Pasi sht br e qart se shtja e xhihadit i sht besuar prijsit t vendit, duhet
t dihet nga t gjith se prijsi ka t drejt t bj marrveshje armpushimi dhe
paqeje me at vend q ai e sheh se sht n t mirn e muslimanve.
Ibn Kethiri thot: N rast se armiku sht i madh n numr, lejohet lidhja e
marrveshjes s paqes me t, si argumenton ajeti i Kuranit: Nse ata shfaqin
prirje pr paqe, ather edhe ti ano nga ajo dhe mbshtetu tek Allahu, sepse,
vrtet, Ai dgjon dhe di gjithka. [El Enfal, 61]. Dhe si veproi i Drguari i
Allahut (salallahu alejhi ue selem) n ditn e Marrveshjes s Hudejbijes. [Tefsiri
i Ibn Kethirit, 2/322-323].
Kurse Ibn Haxheri thot: Lidhja e marrveshjes pr paqe kufizohet me kusht q
ajo t jet m e mir pr Islamin dhe muslimant, por nse Islami sht n
gjendje triumfi mbi armikun, dhe marrveshja pr paqe nuk ka ndonj interes,
ather nuk lejohet. [Fethul Bari, 6/275-276].
Ai q e prcakton nse duhet br marrveshje paqeje apo jo sht udhheqsi i
shtetit dhe askush tjetr. Ibn Kudame thot: Nuk lejohet lidhja e marrveshjes
pr paqe vese nga prijsi ose mkmbsi i tij, sepse kjo shtje lidhet me
mendimin dhe vendimin e prijsit sipas asaj q ai e sheh m t dobishme, si e
sqaruam m sipr; dhe sepse lejimi i ksaj pr dik tjetr prve prijsit, do t
thot shfuqizim i xhihadit n mnyr totale apo n at zon t caktuar, dhe kjo
sht ndrhyrje n shtjet e prijsit dhe shkelje e t drejts s tij. [El Mugni,
13/157].
M pas thot: N rast se prijsi lidh marrveshje pr paqe pastaj vdes ose
shkarkohet, marrveshja e tij nuk prishet, por ai q vjen m pas duhet ti
prmbahet asaj, sepse prijsi i mparshm e ka lidhur at me prpjekjen e tij pr
t br m t mirn.
Pastaj thot: Nse prijsi lidh marrveshje pr paqe, ai duhet ta zbatoj at,
sepse Allahu i Madhruar thot: O besimtar! Zbatoni marrveshjet! [El Maide,
1], dhe n nj ajet tjetr thot: Respektojeni marrveshjen me ta deri n fund.
[Et Teube, 4]. [El Mugni, 13/157].
Ebu Jeala el Fera, n librin el Ahkam es Sultanije, n lidhje me detyrat e popullit
kundrejt prijsit, thot: Prej ktyre detyrimeve sht q tia besojn atij shtjet
e tyre dhe ta ln at ti rregulloj ato, n mnyr q t mos prplasen mendimet
e tyre, ndrsa Allahu i Madhruar thot: E sikur ta prcillnin at shtje tek i
Drguari dhe paria e tyre, patjetr q hulumtuesit e tyre do t dinin t vepronin
me t. [En Nisa, 83]. Nse njerzve iu bhet e qart dika q i ka shptuar

prijsit, ia sqarojn dhe i japin sugjerime atij, dhe kjo sht dika q Allahu e ka
nxitur. [El Ahkam es Sultanije, f. 47].
Kurse Ibnul Kajjim thot: I lejohet prijsit q t krkoj marrveshje pr paqe
nga armiku kur sheh se kjo sht pr t mirn e muslimanve, dhe kjo nuk
kufizohet vetm me rastin kur armiku e krkon kt i pari. [Zadul Miad, 3/304].
Prmendm m sipr fjaln e disa dijetarve si: Sead ibn Atik (vdekur n vitin
1349 H), Umer ibn Selim (v. 1362 H), Muhamed ibn Abdulatif (v. 1367 H),
Abdullah el Ankari (v. 1373 H), Muhamed ibn Ibrahim (v. 1389 H) n lidhje me
dhnien e bess Imam Abdulaziz ibn Abdurrahman Al Fajsal; por i prmendm ktu
me vitet e vdekjes s tyre, pr ta kuptuar lexuesi i nderuar se n at koh (vitet
1900-1932) kan ndodhur sprova dhe rrmuja t mdha, dhe injorantt flisnin kundr
dijetarve dhe udhheqsve pr shkak t marrveshjeve q lidhte mbreti Abdulaziz
me Anglezt.
Shejh Abdulaziz ibn Bazi (Rahimullah) thot: Lejohet lidhja e marrveshjes s
paqes me armiqt, qoft n mnyr t prkohshme apo t prhershme, nse
prijsi i muslimanve mendon se kjo sht pr t mirn e muslimanve, sepse
Allahu i Madhruar thot: Nse ata shfaqin prirje pr paqe, ather edhe ti ano
nga ajo dhe mbshtetu tek Allahu, sepse, vrtet, Ai dgjon dhe di gjithka. [El
Enfal, 61]; dhe sepse i Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) i ka br t
dyja kto lloj marrveshjesh. [Mexhmuu Fetava ue mekalatin muteneviah, nga
shejh Abdulaziz ibn Baz, 18/438].
Vlen t prmendet ktu se djalli i mallkuar i shkon nga rrug t ndryshme atyre q i
adresohen bamirsis dhe dijes, ku fillimi dhe baza e atyre rrugve sht mendimi i
keq pr udhheqsin e shtetit, gj e cila sht n kundrshtim me rrugn e selefve,
ndjeksve t gjurmve profetike; Sead ibn Atik, Umer ibn Selim, Muhamed ibn
Abdulatif, Abdullah el Ankari dhe Muhamed ibn Ibrahim, kan thn: Nga gjrat q
ka futur djalli, sht gjithashtu mendimi i keq pr udhheqsin e shtetit dhe
mosbindjen ndaj tij, gj e cila sht nga mkatet m t mdha dhe nga feja e
injorantve, t cilt nuk e shohin dgjimin dhe bindjen ndaj prijsit prej fes
Islame, dhe secili prej tyre ecn me kokn e vet. [Ed Duraru es Sunije, 9/135].
Pra, sht e ndaluar thyerja e urdhrit t udhheqsit dhe kundrshtimi i tij n
pushtetin e tij, n vendimet e tij dhe n marrveshjet q ai lidh me shtetet e
tjera, sepse ai sht prfaqsues i muslimanve dhe synon t mirn dhe interesin
e tyre, madje vshtrimi i tij pr ata sht m i mir se vshtrimi i vet atyre pr
veten e tyre, sepse me an t pushtetit t tij qndron rregulli i fes dhe
bashkohet fjala e muslimanve. [Ed Duraru es Sunije, 9/135].

S gjashti: Shenja dhe orientime pr pasuesit

e Sunetit q i mungojn shum prej t rinjve
t ymetit

Ebu Dheri (radiallahu anhu) thot: Ngadal, ngadal, o njerzit e Islamit, sepse
un kam dgjuar t Drguarin e Allahut (salallahu alejhi ue selem) t thot: Pas
meje do t vij nj mbret, dhe ju duhet ta prkrahni at. Kush krkon ta
poshtroj at (mbretin), ka br nj t ar n kufirin e Islamit dhe atij nuk i
pranohet pendimi deri sa ta kthej kufirin ashtu si ishte! [Es Sunnetu, i Ibn Ebi
Asim, nr. 1079; shejh Albani ka thn se zinxhiri i transmetuesve t tij sht i sakt
(sahih)].
El Karafi thot: Rregulli i prmbledhjes s interesave t prgjithshme shoqrore
sht i detyrueshm dhe ai nuk mund t qndroj vese me madhrimin e
dijetarve n zemrat e popullit; kur populi flet kundr diejtarve apo i prmon
ata, ather interesi shoqror sht i paarritshm. [Edh Dhehijra, 13/234].
Abdullah ibn Mesudi (radiallahu anhu) ka thn: Do t vij nj koh kur gjrat do
t pshtjellohen, por ju duhet t jeni t matur; q dikush t jet ndjeks n t
mir sht m mir se t jet kok n t keqe. [Musannef Ibn Ebi Shejbe, 7/456,
dhe Shuabul Iman, i Bejhekiut, 7/297].
Imam Ahmedi ka nxjerr nj transmetim me sened t mir nga Zejd ibn Thabit
(radiallahu anhu) se ky ka thn: I Drguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka
thn: Tre gjra nuk i urren kurr zemra e muslimanit: Kryerja e e nj vepre me
sinqeritet pr Hir t Allahut, kshillimi i udhheqsve t shtetit dhe qndrimi i
bashkuar me masn e muslimanve (xhematin), sepse lutja e tyre i prfshin ata
nse jan me xhematin. [El Musned, 5/183].
Shejhu i Islamit, Ibn Tejmije thot: Kto tre gjra prmbledhin t gjitha bazat e
fes dhe rregullat e saj, prmbledhin t drejtat e Allahut dhe t drejtat e robrve
t Tij, dhe rregullojn interesat e ksaj bote dhe t bots tjetr. [Mexhmuul
Fetava, 1/18].
Shejh Muhamed ibn Abdulvehab, n lidhje me kto tre gjra, ka thn: Nuk ka
ndodhur ndonj ekuilibrim n fen dhe jetesn e njerzve vese pr shkak t
prishjes s ktyre trejave ose njrs prej tyre. [shtjet e injorancs n veprat e
shejh Muhamed ibn Abdulvehab, 1/236].
El Alusi, n interpretimin e fjals s Allahut: Sikur Allahu t mos i pengonte disa
njerz me t tjer, toka do t ishte shkatrruar, por Allahu ka mirsi t madhe
ndaj krijesave. [El Bekare, 251], thot: N kt ajet theksohet virtyti i mbretit,

pa t cilin nuk do t rregulloheshin shtjet e bots, prandaj thuhet: Feja dhe

mbreti jan binjak; me ngritjen e njrit, ngrihet edhe tjetri, sepse feja sht
koka kurse mbreti sht roja; kush nuk ka kok, nuk ekziston, kurse kush nuk ka
roj, do t humb. [Ruhul Meani, 1/174].
Ibn Uthejmin, n lidhje me t drejtat e udhheqsit dhe t popullit, thot:
Mbushja e zemrave me urrejtje kundr udhheqsve sjell sherr dhe rrmuj,
dhe po kshtu, mbushja e zemrave me urrejtje kundr dijetarve sjell nnmim
t tyre dhe si pasoj, nnmim t Sheriatit q ata dijetar mbartin. Nse dikush
prpiqet t paksoj nga respekti i dijetarve apo i udhheqsve, ather do t
humb edhe sheriati edhe siguria.

Mbyllje

Pas kyre temave prkujtuese dhe kshilluese n shtjet e xhihadit, shtroj nj

pyetje rreth historis s Ebu Basir Utbeh ibn Usejd (radiallahu anhu), i cili i tha t
Drguarit (salallahu alejhi ue selem), kur ky e ktheu at te idhujtart n baz t
marrveshjes se Hudejbijes: O i Drguari i Allahut! A po m kthen te idhujtart q
t m sprovojn n fen time dhe t tallen me mua?
Megjithat, i Drguari (salallahu alejhi ue selem) e ktheu at te mohuesit kurashit,
kurse zemrat e muslimanve po dridheshin dhe syt i kullonin lot pr at djal t
Islamit q po i dorzohej njerzve m t ult n tok; prse nuk e ndihmoi i Drguari
i Allahut (salallahu alejhi ue selem) Ebu Basirin dhe ata q ishin me t?
Prse i dorzuan ata te idhujtart kurashit?
Prse nuk drgoi dik prej sahabve q ti ndihmonin ata, qoft edhe fshehurazi?
Ku sht roli i popullit q nuk ka frik asknd tjetr ve Allahut n fen e Allahut,
dhe luftojn me trupat dhe pasurit e tyre, madje kan qen shum her m t lart
se t rinjt e koks son n besim, largpamsi, frik nga Allahu, krkim t asaj q
sht tek Allahu dhe mos-interes n dynja por dashuri pr botn tjetrdhe dhe?
Prgjigja e ktyre pyetjeve sht e gjith ajo q kaloi n kto flet, por n mnyr t
prmbledhur themi:
Islami qndron me xhematin (masn e bashkuar t muslimanve); xhemati qndron
me prijsin; prijsi qndron me dgjimin dhe bindjen e popullit ndaj tij; dhe se

xhihadi dhe do gj q lidhet me t nga marrveshjet e ndryshme mes vendit

musliman dhe vendeve t tjera, jan nga t drejtat e prijsit dhe detyrat e tij, dhe t
askujt prej njerzve t thjesht prej popullit, t cilt kan vetm t drejtn e
kshillimit dhe konsultimit, duke vazhduar n dgjim dhe bindje ndaj prijsit, edhe
nse mendimet e tyre ndryshojn.
Pr tu qartsuar m shum prgjigja:
Pyetje: Prse nuk u ndihmua Ebu Basiri dhe shokt e tij? Prse iu drzuan ata
idhujtarve kurashit? Prse nuk u drguan ndihmues pr t dhe shokt e tij qoft
edhe fshehurazi?
Prgjigje: Pr shkak t marrveshjes q kishte lidhur me mohuesit dhe idhujtarit
dhe aktit t paqes me ta.
Pyetje: Ku sht roli i popullit q nuk ka frik asknd tjetr ve Allahut n fen e
Allahut, dhe luftojn me trupat dhe pasurit e tyre, madje kan qen shum her
m t lart se t rinjt e koks son n besim, largpamsi, frik nga Allahu,
krkim t asaj q sht tek Allahu dhe mos-interes n dynja por dashuri pr botn
tjetrdhe dhe?
Prgjigje: Iu nnshtruan prijsit t tyre me dgjim dhe bindje dhe besuan se
shtjet e marrveshjeve dhe akteve t paqes me idhutjart i prkisnin prijsit t
tyre (salallahu alejhi ue selem) edhe pse mund t kishin mendim t kundrt me
t.
Lus Allahun e Madhruar t na udhzoj ne dhe vllezrit tan musliman n t
drejtn dhe n marrjen pr gjykues Kuranin dhe Sunetin, dhe t na mundsoj
mbyllje t jets me mbylljen e lumturis s prjetshme; Allahu na falt ne, prindrit
tan dhe dijetart tan!
Allahu sht i Gjithdijshmi, dhe Mshira dhe bekimi i Allahut qofshin mbi t
Drguarin ton, Muhamedin, dhe mbi familjen e shokt e tij!
Prfundimi i shkrimit t ktyre fletve ishte n datn 20/ Dhul Kaade / 1423 AH.
Allahu i dhnt sukses t gjith muslimanve pr nijet t pastr dhe vepr t mir!
Allahu na bft prej thirrsve n t vrtetn dhe t qndrueshm n t!
Lavdroi: Dijetari i madh Salih ibn Feuzan ibn Abdullah el Feuzan
Autor: Shejh Abdullah ibn Sead ibn Muhamed Eba Husejn
Prktheu: Dr. Bledar Karaj el Albani