A Është Muslimani I Detyruar Që Të Pasojë Një Nga Katër Methebet

A sht muslimani i detyruar q t pasoj nj nga katr methebet
A sht muslimani i detyruar q t

pasoj nj nga katr methhebet?
Shejkh
Muhammed bin Sultan el-Masumi (v. 1380/1960)
Prgatiti:
1 PerlatMuslimane.com
N emr t Allahut, Mshiruesit, Mshirbrsit. Allahu, Zoti i Xhibrilit,

Mikailit dhe i Israfilit, Krijuesi i qiejve dhe i toks Ti e di gjith t
fshehurn dhe t dukshmen, Ti do t gjykosh n mes t robrve t Tu n
gjitha ato q jan kundrshtuar, n gjrat q ka kundrshtime mes nesh
udhzona tek ajo q sht e vrtet me lejen Tnde, vrtet Ti e udhzon
at q dshiron n rrugn e drejt, dhe selamet dhe salavatet e Allahut
qofshin mbi Muhammedin, familjen e tij dhe shokt e tij.
I tr hamdi dhe lavdrimet i takojn Allahut i Cili na ka udhzuar n

islam dhe iman dhe na ka dhn sukses t njohim kuptimet e Kuranit t
Tij dhe t kuptuarit e haditheve t t drguarit t Tij dhe zotriut t
njerzve dhe xhinve. Selamet dhe salavatet qofshin mbi t. Hamdi dhe
lavdrimet i takojn Allahut i Cili na ka lehtsuar q t ecim n at q
ishin sahabt dhe pasuesit e tyre. Dhe pastaj: Robi i varfr Ebu Abdil-
Kerim Ebu Abdirr-Rrahman Muhammed Sultan bin Ebi Abdil-lah Aurun
Muhammed el-Masumi el-Khaxhandi el-Meki Allahu i dhnt sukses me
kt libr, i dhnt prqndrim n Sunnetin e t drguarit t Tij
(salAllahu alejhi ue selem) dhe nj prfundim t mir:
Muslimant n qytetet japoneze n Tokio dhe Osaka n lindjen e largt mi

shtruan pyetjet e mposhtme: ka sht islami? far do t thot
methheb? A duhet nj person i cili sht nderuar me pranimin e islamit q
t pasoj nj nga katr methhebet? A duhet t jet Maliki, Hanefi, Shafii,
Hanbeli, apo dika tjetr? Kt po pyesim sepse ka pasur shum polemika
n vendin ton. Kur nj grup japonez dshiruan q t konvertohen n
islam dhe t nderohen me besim, ata shkuan tek nj shoqat muslimane
n Tokio.
Ather i than nj grup njerzish atyre: Ju duhet t zgjidhni methhebin

e Imam Ebu Hanifs sepse ai sht drit e umetit. Ather nj grup
indonesian nga Java i than atyre: Duhet qen Shafii. Kur japonezt e
dgjuan kt ata u habitn jashtzakonisht dhe u hutuan. M n fund oi
shtja e methhebeve q ata t trhiqeshin nga islami dhe nuk u
konvertuan. I nderuar msues! Ne e dim se njohuria juaj e thell mund
t jet insha Allahu nj arsye q kjo smundje t shrohet. Ne
shpresojm q shklqesia juaj t na sqaroj t vrtetn n mnyr q
zemrat tona t mund t qetsohen dhe q gjokset tan t zgjerohen. Ne
shpresojm q t kemi shprblim t madh te Allahu. Selami qoft mbi ty
dhe mbi t gjith t tjert q ndjekin udhzimin.
Shkruar n muajin Muharrem vitin 1357 n Tokio.
Nga Muhammed Abdul-Haj dhe Muhsin Xhabak Aghlu
ka sht islami dhe imani?
ka sht Islami dhe Imani?
Kam shkruar kt q vijon si prgjigje t asaj q Allahu m ka mundsuar

q t kuptoj nuk ka as fuqi e as ndryshim, prvese me lejen e Allahut,
t Lartit, t Plotfuqishmit. Nuk ka sukses, prvese tek Allahu, e Ai sht i
vetmi q shpie n at q sht e sakt.
Dije se ekziston nj numr i madh i muslimanve, dijetar si dhe jo

dijetar, t cilt pohojn se muslimani duhet ti bashkangjitet nj prej
methhebeve t imamve (rahimehumullah). Prej ktyre methhebeve jan
ndr t tjera methhebi i Ebu Hanifs (methhebi Hanefi), i Malikut
(methhebi Maliki), i Shafiut (methhebi Shafii) dhe i Ahmedit (methhebi
Hanbeli). Kjo sht gabim dhe injoranc dhe munges e dijes islame.
sht transmetuar n hadithin autentik dhe t njohur t Xhibrilit (alejhis-

selam) se ai e pyeti t drguarin e Allahut (salAllahu alejhi ue selem) pr
islamin. Ather i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) u prgjigj
si m posht:
Islami sht q t dshmosh se nuk meriton t adhurohet me t

drejt askush prve Allahut dhe se Muhammedi sht i drguari i
Allahut, t falsh namazin, t japsh zekatin, t agjrosh muajin
e Ramazanit dhe t bsh haxhin n Qabe nse ke mundsi q t
bsh kt. Pastaj ai e pyeti n lidhje me imanin dhe ai u prgjigj: Ti
besosh Allahut, engjjve t Tij, librave t Tij, t drguarve t Tij,
ditn e gjykimit dhe kaderin, t mirn dhe t keqen n t. Pastaj ai
e pyeti n lidhje me ihsanin dhe u prgjigj: Q t adhurosh Allahun
sikurse ta shohsh At. Sepse edhe pse ti nuk e sheh At, Ai t
sheh ty.
N hadithin e Abdullah bin Umerit transmetohet se profeti (salAllahu alejhi

ue selem) ka thn:
Islami sht ndrtuar mbi pes: Dshmia se nuk meriton t

adhurohet me t drejt askush prve Allahut dhe se Muhammedi
sht i drguari i Allahut, falja e namazit, dhnia e zekatit,
agjrimi n muajin Ramazan, dhe haxhi n Qabe pr ata q jan
n gjendje pr t br kt.
Gjithashtu Muslimi transmetoi nga Ebu Hurejra (radijAllahu anhu) se nj

njeri erdhi tek profeti (salAllahu alejhi ue selem) dhe i tha:
O i drguari i Allahut, m udhzo n nj vepr q do t me fut n

xhenet n qoft se un e bj at. Ai (salAllahu alejhi ue selem) i
tha: T dshmosh se nuk meriton t adhurohet me t drejt
askush prve Allahut, dhe se Muhammedi sht i drguar i
Allahut, t falsh namazin, t japsh zekatin dhe t agjrosh
muajin e Ramazanit. Pastaj pyetsi tha: Betohem n At n
duart e t Cilit sht shpirti im, un nuk do t bj as m shum e
as m pak se kaq. I drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem)
tha: Ky beduin ka shptuar n qoft se e thot t vrtetn.
Komentuesit than pr kt hadith:
Ai nuk e prmend haxhin sepse ende nuk ishte br obligim.
Bukhariu dhe t tjert kan transmetuar se Enesi (radijAllahu anhu) ka

thn:
Ndrsa ne ishim me profetin (salAllahu alejhi ue selem) n

xhami, nj burr erdhi n nj deve. Ai e bri deven q t zbres n
gjunj n xhami dhe pastaj e lidhi at. Pastaj ai tha: Kush prej
jush sht Muhammedi? Profeti (salAllahu alejhi ue selem) ishte i
mbshtetur n mesin e tyre dhe tha: Ky burr i bardh i
mbshtetur. Burri i tha atij: Biri i Abdul-Mutalibit? Profeti
(salAllahu alejhi ue selem) i tha atij: Un tashm tu kam
prgjigjur.
Burri i tha: Un do t pyes dhe do t jem i ashpr n pyetje,

prandaj mos u zemro n mua. Profeti (salAllahu alejhi ue selem) i
tha: Pyet far t duash. Pyetsi tha: Pash Zotin tnd dhe Zotin e
paraardhsve tuaj, a t ka drguar Allahu tek t gjith njerzit?
Profeti (salAllahu alejhi ue selem) tha: Betohem n Allahun se po. Ai
tha: Pash Allahun, a t ka urdhruar Allahu q t falsh pes
namazet gjat dits dhe nats? Profeti (salAllahu alejhi ue selem)
tha: Betohem n Allahun se po. Ai tha: Pash Allahun, a t ka
urdhruar Allahu q t agjrosh kt muaj t vitit? Profeti
(salAllahu alejhi ue selem) i tha: Betohem n Allahun se po. Ai tha:
Pash Allahun, a t ka urdhruar Allahu q t marrsh kt
lmosh nga t pasurit tan dhe ta shprndash at n mesin e
njerzve tan t varfr? Profeti (salAllahu alejhi ue selem) i tha:
Betohem n Allahun se po. Burri tha: Un besoj n at me t
ciln ke ardhur. Mua m ka drguar tek ju fisi im, dhe un quhem
Dhamam bin Thalabeh, vllai i Benu Sad bin Bekrit.1
Ky sht Islami me t cilin Allahu i ka obliguar robrit e Tij dhe e ka

drguar Profetin e Tij (salAllahu alejhi ue selem) me t.
(Bukhari, Muslimi dhe Darimi)

1
T pasuarit verbrisht njrin prej katr

methhebeve nuk sht as e detyrueshme as
e rekomanduar
Sa i prket methhebeve, ato nuk jan asgj m shum se mendimet dhe

perceptimet e dijetarve mbi disa shtje ixhtihadike. Kto mendime,
ixhtihade dhe perceptime nuk jan obliguar nga Allahu (Te ala) dhe as nga
i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem) q t pasohen. N to ka
mendime t sakta dhe t gabuara, dhe vetm ajo q sht konfirmuar nga
i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) sht e sakt dhe e
panjoll. Pos ksaj, shum nga imamt trhiqeshin nga mendimet e veta
nse u bhej e qart se e kundrta sht e sakt.
Bazuar n kt, kushdo q dshiron t hyj n islam dhe t nderoj veten

me nderin e besimit, duhet vetm t dshmoj se nuk meriton t
adhurohet me t drejt askush prve Allahut dhe se Muhammedi sht i
drguari i Allahut, t fal pes namazet ditore dhe t jep zekatin, t
agjroj Ramazanin dhe t bj pelegrinazh n shtpin e shenjt nse
mundet.
N lidhje me pasimin e nj methhebi, kjo as nuk konsiderohet t jet e

detyrueshme as e rekomanduar. Muslimani nuk duhet t pasoj ndonj
methheb t veant. Megjithat, personi i cili e pason nj methheb t
vetm n t gjitha shtjet nuk sht asgj tjetr pos nj q gabon dhe
pasues i verbr fanatik. Ai u prket atyre q e pran fen e tyre dhe u
bn sekte. Allahu (Te ala) ka ndaluar prarjen brenda fes.
Ai (Te ala) ka thn:

Vrtet ata q e pran fen e tyre dhe u ndan n grupe, ti
(Muhammed) nuk ke kurrfar prgjegjsie. shtja e tyre sht
vetm te Allahu, Ai do ti njoh me at q punuan. 2
6:159
2
Gjithashtu Ai (Te ala) ka thn:

Mos paso ata t cilt i bjn shirk Allahut. E as ata q pran
fen e tyre dhe u ndan n grupe, ku secili grup i gzohet ides s
vet. 3
Islami sht nj fe e vetme. N t nuk ka methhebe e as rrug tjetr pos

asaj n t ciln eci i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) q sht
e detyrueshme pr tu pasuar.
Allahu (Te ala) ka thn:

Thuaj: Kjo sht rruga ime, e vn n fakte t qarta, e q un
thrras te Allahu, un dhe ai q vjen pas meje. 4
Mbrenda ktyre methhebeve konfliktet ndrmjet pasuesve t tyre

injorant jan shtuar.

Dhe respektojeni Allahun dhe t drguarin e Tij, e mos u prani
mes vete. 5
30:31-32
3
12:108
4
8:46
5
Po ashtu, Ai (Xhela Xhelaluh) kur Ai urdhroi unitetin dhe prqndrimin n

Librin e Tij:

Dhe kapuni q t gjith ju pr litarin (fen dhe Kuranin) e
Allahut, e mos u prani! 6
Parimet e islamit jan veprimet sipas Librit t Allahut dhe Sunnetit t

drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem).
Ky sht islami, feja e s vrtets, dhe parimet e tij themelore jan

Kurani dhe Sunneti. Ato jan referenc pr t gjith muslimant q kan
mospajtime. Ai q nuk i referohen atyre n rast t mosmarrveshjeve nuk
sht besimtar.

Pr Zotin tnd jo, ata nuk jan besimtar (t asaj q t zbriti ty
as t asaj para teje) derisa t mos zgjedhin ty pr t gjykuar n
at konflikt mes tyre, e pastaj (pas gjykimit tnd) t mos ndiejn
paknaqsi nga gjykimi yt dhe (derisa) t mos binden sinqerisht.7
Asnj nga imamt nuk ka thn se duhet pasuar mendimin e tyre, por ata
than se duhet t marrim prej aty ku ata morn. N brezat e mvonshme
i jan referuar shum ktyre methhebeve. N to ka shum gabime dhe
shtjet joreale. Sikurse t shihte imami t cilit i atribohen kto gabime
at q i atribuohet atij, ai do t kishte hequr dor prej saj dhe prej atyre
q e kan thn at. Secili q memorizoi dijen dhe fen n mesin e
imamve t Selefit, iu prbajt teksteve t qarta t Kuranit dhe Sunnetit.
3:103
6
4:65
7
Ata u bn thirrje njerzve q ti prmbahen atyre dhe t veprojn sipas

tyre. Kjo sht konfirmuar nga Imam Ebu Hanife, Maliku, Shafiu, Ahmedi,
Sufjan eth-Theuri, Sufjani bin Ujejneh, Hasan el-Basri, Ebu Jusuf Jakub el-
Kadhi, Muhammed bin el-Hasan esh-Shejbani, Abdurr-Rrahman el-Euzai,
Abdullah bin el-Mubarak, Bukhari, Muslimi dhe t tjert. Secili prej tyre
paralajmroi ndaj bidateve dhe q verbrisht t pasohen ata q nuk jan
t pagabueshm. I vetmi q sht i pagabueshm (n fe) sht i drguari
i Allahut (salAllahu alejhi ue selem). Thniet e tyre pranohen n qoftse
ato jan n prputhje me Kuranin dhe Sunnetin dhe refuzohen n qoft se
ato kundrshtojn ndonj prej tyre.
Imam Maliku (rahimehullah) ka thn:
do njrit i mirret dhe i refuzohet fjala, prve atij i cili qndron

n kt varr, dhe bri me gisht kah varri i t drguarit t Allahut
(salAllahu alejhi ue selem). 8
Kjo ishte rruga n t ciln ecn katr imamt studiues, dhe gjithashtu tr
t tjert. T gjith ndaluan q t pasohen verbrisht, sepse Allahu ka
qortuar disa her ata q e bjn kt. Po kshtu blasfemuan pjesa m e
madhe e njerzve, n kohn e lasht sikurse edhe sot, kur ata filluan t
pasojn verbrisht rabint, murgjit, dijetart dhe pasuesit. sht
konfirmuar nga Ebu Hanife, Maliku, Shafii, Ahmedi dhe t tjert se
kan thn:
Nuk sht e lejuar pr asknd q t gjykoj n baz t

mendimeve tona ose q t pasoj fjalt tona prderisa ai nuk e di
ku i kemi marr ato.9
T gjith ata shpjeguan se:
Nse nj hadith sht autentik, ai sht methhebi im.10
Shih: el-Fataua (1/148) nga es-Subki

8
Shih: el-Intika, fq. 145, nga Ibn Abdil-Berr

9
Shih: Rasm-ul-Mufti (1/4) av Ibn Abidin

10
Pos ksaj, ata than:
Nse un them dika, ju duhet ta referoni at tek Libri i Allahut

dhe tek Sunneti i t drguarit t Tij; merre at n qoft se ajo
sht n prputhje me to dhe braktise at dhe hudhe mendimin
tim anash nse sht n kundrshtim me to. 11
Kjo sht ajo q thon imamt e shquar Allahu i fust ata n xhenet.
Por pr fat t keq, ka individ n mesin e pasuesve t verbr dhe

shkrimtarve t m vonshm q njollosn librat, ndrsa njerzit mendojn
se ata jan dijetar t pagabueshm. Kta i kan detyruar njerzit q t
pasojn verbrisht nj nga katr imamt dhe methhebin e tyre. Pasiq ata
kishin zgjedhur an, ata e ndaluan at q t veprojn sipas mendimit t
dikujt tjetr sikurse ata e kishin br imamin si nj profet t cilit i binden.
Sikurse ata vet t kishin vepruar sipas mendimit t imamve, por fakti
sht se shumica e tyre vetm e din emrin e imamit q pasohet dhe asgj
tjetr. Disa pasardhs shpikn shtje t ndryshme dhe shpikn
methhebe t cilat ia atribuan imamit. Prandaj ai q vjen pas tij beson q
me t vrtet sht mendimi i imamit apo i methhebit t tij, kur ajo n
fakt e kundrshton at q imami n fakt ka thn dhe prcaktuar. Ndrsa
ai sht i pastr nga kjo prej saj. Shum pasues Hanefi t m vosnhm e
shpjegojn t jet e ndaluar lvizja e gishtin n teshehud, ata besojn se
dora e Allahut do t thot fuqi, se Ai sht i pranishm kudo dhe se Ai nuk
sht ngritur mbi fron.
Shih el-Mexhmu (1/63) nga Imam Nevevi

11
Kto dhe faktor t ngjashm kan ndar muslimant mes veti dhe kan
prar xhematin dhe bashksin e tyre. Hendeku i qar u b m i madh
dhe vendet u mbushn me hipokrizi dhe prarje. Ata filluan t akuzojn
njri-tjetrin me bidat dhe t gjitha grupet i konsideruan t gjith t tjert
t jen t devijuar. Ata deklaruan njri-tjetrin si kufar dhe ata filluan t
luftojn njri-tjetrin dhe si pasoj u bn nj shembull i asaj pr t ciln
informoi i drguari i sinqert dhe i besueshm Muhammedi (salAllahu
Alejhi ue selem):
Umeti im do t ndahet n shtatdhjet e tre grupe; t gjith do t

jen n zjarr prve njrit. Ata than: O i drguari i Allahut! Cili
sht ky grup? Ai tha: Ai q pason at q un dhe shokt e mi
pasojm.12
Tirmidhi nr (2641), Hakimi (128-129) dhe t tjert

12
Pasuesit e mvonshm ndryshuan aq shum

sa q ata obliguan pasimin e vetm nj
imami, e cila i shpiu n prarje
Betohem n Allahun se muslimant ishin fitimtar n kohn kur ishin

musliman plotsisht dhe t besueshm n fen e tyre. Ata liruan toka
dhe ngritn flamurin e fes. Prej tyre ishin kalift e drejt dhe ata q i
pasuan n mirsi. Por, kur muslimant ndryshuan urdhresat e Allahut,
Allahu i ndshkoi duke ua larguar t mirat prej tyre, duke humbur toka,
duke humbur kalifatin dhe kjo sht dika pr t cilat shum ajete
dshmojn.
Disa nga shtjet q ata ndryshuan, ishte pasimi i nj methhebi t caktuar

me qndrimi fanatik ndaj tij, edhe nse bhej fjal pr nj gj jo t sakt.
Kto methhebe i prkasin shtjeve t shpikura, sepse lindn pas tri
brezave, pr t cilat nuk ka asnj dyshim.
T gjitha bidatet q konsiderohen t jen fe dhe t sakta, jan devijim.

Paraardhsit e drejt i prmbaheshin Librit, Sunnetit, at q ato
dshmuan dhe at rreth s cils muslimant ishin t bashkuar. Ata ishin
musliman, Allahu (Te ala) i mshiroft, qoft i knaqur me ta, le t jemi
me ta dhe t t mblidhemi me ta n turmat e tyre.
Pasi q methhebet ishin prhapur, ato shkaktuan prarje. Ata

konsideruan njri-tjetrin si t devijuar aq shum saq ndaluan nj Hanefi
q t falet pas nj Shafiiu. Edhe n qoft se ju thoni se t katr
methbebet i prkasin Ehl-us-Sunnetit, veprimet e tyre i bjne ata q t
duken si gnjeshtar. Veprimet e tyre kundrshtojn fjalt e tyre. Kto
bidate erdhn n prfundim me shfaqjen e katr namazeve n Xhamin e
Shenjt. Kjo shpiu n prarjen e xhematit dhe do mbshtets i
methhebeve e priste methhebin e tij. Me bidate t ngjashme Iblisi arriti
nj nga qllimet e tij, pikrisht q t praj muslimant dhe t praj
unitetin e tyre Allahu na ruajt nga kjo.
A do t pyetsh n varr se pasues i cilit

methheb ishe?
O musliman i menur dhe i drejt! Nj njeri pasi t vdes, a do t pyett n

varr apo n ditn e gjykimit se pse ai nuk iu bashkua nj methhebi? A do
t pyett se pse ai nuk iu bashkua nj tarikati t caktuar? Betohem n
Allahun se ai nuk do t pyett pr kt. Megjithat, ti do t pyetsh se
pse iu ke bashkuar nj methhebi t caktuar ose pse pasove filan
tarikatin?. Kjo ska dyshim se sht sikurse vepruan ehli-kitabt t cilt
morrn rabint dhe murgjit pr zota karshi Allahut. Kto methhebe t
caktuara dhe tarikate t njohura jan t gjitha bidate dhe do bidat sht
devijim.
N vend t ksaj, ti do t pyetsh pr at q Allahu (Te ala) t ka

urdhruar si besimin n Allahun dhe t drguarin e Tij, dhe t vepruarit
sipas urdhrave t Tij. As methhebet e as pasimi i tarikateve t caktuar
nuk i prket urdhrave t Tij. sht e vrtet se i takon urdhresave t tij
q ti pyessh dijetart e Kuranit dhe Sunnetit nse ti nuk di dhe ti
referosh gjrat e dyshimta tek Kurani dhe Sunneti. Kjo sht feja e
islamit, ajo me t cilin zotria yn Muhammedi (salAllahu alejhi ue selem)
erdhi.
O musliman! Kthehu n fen tnde, q do t thot q ti t veprosh sipas

kuptimeve t qarta t Kuranit si dhe at pr t ciln paraardhsit e
popullit musliman dhe imamt e drejt ran dakord n t vrtet
shptimi yt dhe lumturia qndron n t.
Ji musliman q e adhuron vetm Allahun. V shpresn tnde vetm tek

Allahu dhe friksoju vetm Allahut. Bhu vlla i t gjith muslimanve dhe
dshiroja atyre at q ia dshiron vetes. At q imam Tirmidhi transmetoi
n Sunnenin e tij nga el-Irbadh bin Sarijeh (radijAllahu anhu) sht e
mjaftueshme pr ty. Ai tha:
Nj dit pas namazit t sabahut i drguari i Allahut (salAllahu

alejhi ue selem) na dha nj kshill aq ndikuese sa q syt na u
mbushn me lot dhe zemrat me frik. Nj burr tha: O i drguari i
Allahut, duket sikurse kjo t jet kshill e fundit; far na
porosit? Ai u prgjigj: Un ju porosis q t ken frik Allahun
dhe t dgjoni dhe t bindeni, edhe n qoft se nj skllav abisinas
do t sundoj mbi ju. N t vrtet, ai q prej jush jeton gjat do
t sheh shum kundrshtime. Qndroni larg risive se vrtet ato
jan devijime. Ai prej jush q prjeton kt le ti mbahet Sunnetit
tim dhe t kalifve t drejt dhe t udhzuar dhe le ta mbaj at
fort me dhmball.
Pra, n qoft se sht kshtu, duhet paralajmruar ashpr kundr pasimit

t verbr. Kjo sht pr shkak se ai q ndjek verbrisht nj methheb t
caktuar n t gjitha shtjet, padyshim do t braktis nj pjes t madhe
t haditheve autentike dhe n kt mnyr do ti kundrshtoj ato dhe
kjo nuk sht asgj tjetr pos devijim i qart. Pr shkak t ksaj
shpjeguan disa dijetar nga methhebi Hanefi, dhe gjithashtu t tjert se
nuk sht e detyrueshme pr t pasuar verbrisht nj methheb t
caktuar. Kjo prmendet mes tjerash n librin et-Tahrir nga el-Kemal
bin el-Hamames dhe n librin Red-ul-Muhtar nga Ibn Abidin esh-
Shemis. Pos ksaj mendimi q thot se sht i detyrueshm pasimi i nj
methhebi t caktuar sht i dobt.
T obliguarit e nj methhebi t caktuar

sht qllim politik
T thuhet se sht e detyrueshme pr t pasuar nj methheb t caktuar

sht ndrtuar mbi nevojat politike, zhvillimet e kohs dhe qllimet
psikologjike. Kt e din t gjith njerzit e menur q e njohin historin.
Ndrsa sht e detyrueshme q t ke dije pr t vrtetn dhe t veprosh
sipas saj.
Dije se methhebi i vrtet q sht e detyrueshm pr t pasuar sht

methhebi i udhheqsit dhe t drguarit t Allahut Muhammedit (salAllahu
alejhi ue selem). Sepse ai sht imami m i madh q sht e
detyrueshme pr ta pasuar dhe pastaj methhebi i kalifve t tij t drejt
(radijAllahu anhum). Ne nuk jemi urdhruar q t pasojm asknd tjetr
prve t drguarit Muhammedit Allahut (salAllahu alejhi ue selem).

ka tju jep profeti, at merrnie, e ka tju ndaloj,
prmbanju.13
Pos ksaj ai (salAllahu alejhi ue selem) tha:
Mbahuni fort pr Sunnetin tim dhe Sunnetin e kalifve t drejt.
As Ebu Hanife, Maliku ose dikush tjetr prej imamve nuk tha se duhet
pranuar mendimin dhe methhebin e tyre. As Ebu Bekri as Umeri. N fakt,
ata e ndaluan kt. N qoft se baza sht kshtu, ather nga erdhn
kto methhebe? Pse ata u prhapn dhe u obliguan? Medito dhe mendo se
ato s pari u prhapn pas brezave t para. Kjo ka ndodh vetm prmes
liderve tiran, pushtetarve injorant dhe teologve t devijuar.
59:7
13
Hulumti i ed-Dahlauit se methhebet jan

bidate
Uelijullah ed-Dahlaui tha n librin e tij el-Insaf n faqen 68 thot:
Dije se muslimant n dy shekujt e par nuk ishin t bashkuar n

pasimin e ndonj methhebi, as nuk ekzistonte ndonj methheb,
ata nuk pasonin ask pos t drguarit.
Gjithashtu sht transmetuar n t vrtet se ka nj konsensus midis t

gjith sahabve, tebiinve dhe tebi tebiinve se sht e ndaluar q ti
drejtohesh nj personi t caktuar n mesin e tyre. Prandaj le ta dij ai q
vetm pason Ebu Hanifen, Malikun, esh-Shafiiun ose Ahmedin dhe ask
tjetr pa u mbshtetur n at q sht n Kuran dhe Sunnet se ai me
siguri ka kundrshtuar tr konsensusin e umetit. Ai nuk gjen ask nga tri
brezet e lavdrueshme ta ket br kt para tij. Ai pason nj rrug t
ndryshme nga ajo e besimtarve Allahu na ruajt nga kjo gjendje. Pos
ksaj, t gjith shkenctart e fikhut kan ndaluar q ata t pasohen
verbrisht dhe kshtu ata q i pasuan ata verbrisht edhe i kan
kundrshtuar ata.
E ngjashme sht transmetuar nga Imam el-Izz bin Abdis-Selam n librin

e tij Kaua idul-Ahkam fi Masail-il-Anam dhe Shejkh el-Salih el-
Fulani n librin e tij Ijkadh Himam Ul-il-Absar.
far sht e uditshme me kta q pasojn verbrisht kto methhebe t

shpikura dhe t njohura dhe fanatik t tyre, sht se ata pasojn at q i
atribohet methhebit t tij edhe nse sht larg nga argumentet, dhe se
duket se jan dakord se i pasuari sht nj profet i drguar. Kjo sht larg
nga e vrteta dhe larg nga e sakta. Ne i kemi par dhe i kemi prjetuar
kta njerz q pasojn verbrisht se si e konsiderojn imamin e tyre t
jet i pagabueshm dhe se do gj q thot ai sht padyshim e drejt.
N zemrat e tyre ata fshehin se ata nuk kan ndrmend t mos e pasojn
at verbrisht edhe n qoft se argumentet do t thon trsisht t
kundrtn. Kjo sht pikrisht at q Tirmidhi dhe t tjer kan
transmetuar nga Adij bin Hatim (radijAllahu anhu) i cili ka thn:
E kam dgjuar t drguarin e Allahut (salAllahu alejhi ue selem)

duke thn: Ata kan marr rabint dhe murgjit e tyre pr zota
n vend t Allahut. Ather un thash: O i drguari i Allahut,
ata nuk i adhuruan ata. Ai (salAllahu alejhi ue selem) tha: Kur
ata deklaruan dika t jet e lejuar pr ta, ata e vepruan, dhe kur
ata deklaruan dika t ndaluar pr ta, kshtu vepruan. Ky ishte
adhurimi i tyre.
Ai q me fanatizm pason dik tjetr pos t

drguarit t Allahut sht edhe i devijuar
dhe injorant
O musliman! Kush sht m mizor se ne dhe far arsyetimi do t kemi

n ditn kur njerzit qndrojn tek Zoti i krijesave, n qoft se ne
verbrisht pasojm methhebin e nj personi dhe jo hadithin nga i drguari
i pagabueshm (salAllahu alejhi ue selem)? Kushdo q me fanatizm
kapet pas nj individi t caktuar n vend t drguarit t Allahut (salAllahu
alejhi ue selem) dhe beson se vetm mendimi i tij sht i sakt, sht
edhe i devijuar dhe injorant, dhe madje mund t prfundoj si renegat.
Ose pendohen ai ose ekzekutohet. Pasi q ai beson se njerzit jan t
detyruar q t pasojn nj individ t caktuar n mesin e ktyre imamve,
ai e ka vn at n nivelin e t drguarit (salAllahu alejhi ue selem) e cila
sht kufr. E fundit q mund t thuhet se sht e lejuar ose e detyruar
pr nj person t paditur pr t pasuar verbrisht nj prej imamve pa
dalluar ndonj n mesin e tyre. Por ai q i do imamt, i mbshtet ata dhe
pason secilin prej tyre kur mendimet e tyre prputhen me Sunnetin, ai
konsiderohet se ka vepruar drejt. Ndrsa ai q verbrisht pason nj imam
t caktuar pos sahabve konsiderohet si ai q pason verbrisht nj sahabi
t veant dhe asnj tjetr. Kjo sht pikrisht ajo q bjn Rafidat dhe
Hauarixht. Kjo sht metodologjia e pasusve t bidateve, t cilt Sunneti
dhe konsensuesi i ka denigruar dhe prjashtuar nga e vrteta.
Shejkh-ul-Islam Ahmed Ibn Tejmijeh prmendi kt q vijon n el-

Fataua el-Misrijeh:
Nse nj person e pason Ebu Hanifen, Malikun, esh-Shafiiun ose

Ahmedin dhe e sheh se methhebi tjetr (jo i tij) sht m afr t
vrtets n disa shtje dhe si pasoj e pason at, ai vrtet ka
vepruar drejt. Ky veprim as nuk ndikon negativisht n fen e tij e
as n drejtsin. N vend t ksaj kjo sht m afr t vrtets
dhe m e dashur tek Allahu dhe i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue
selem) se me fanatizm t pasosh Ebu Hanifen dhe t besosh se
mendimi i tij sht i vetmi q sht i sakt q duhet t pasohet
dhe asgj tjetr q e kundrshton at. Ai q vepron n kt
mnyr sht injorant, dhe gjithashtu mund t jet kafir
krkojm strehim tek Allahu prej ksaj.
N librin el-Ikna dhe n shpjegim e tij thuhet kjo:
Mendimi m i njohur dhe mendimi t cilin shumica e kan, sht

se nuk sht e detyrueshme pr tiu bashkuar nj methhebi t
caktuar apo q t pasoj dik q e kundrshton Allahun dhe t
drguarin e Tij (salAllahu alejhi ue selem). Fakti sht se Allahu
(Te ala) i ka urdhruar t gjith njerzit q n t gjitha shtjet q
t pasojn vetm t drguarin e Tij, Muhammedin (salAllahu alejhi
ue selem).
N kapitullin el-Kadha n librin el-Insaf nga Shejkh Takijj-ud-Din

bin Tejmijes, ai thot:
Ai q detyron q verbrisht t pasohet nj imam i caktuar, ose

duhet t pendohet ose t ekzekutohet, sepse ky detyrim do t
thot idhujtari n legjislacionin q sht nj pjes prej cilsive t
Zotit.
Hulumtimi i Ibn-ul-Hamamit se nuk sht

detyrim pasimi i nj methhebi t caktuar
El-Kamal bin el-Hamami prmendi n et-Tahrir uet-Takrir, e cila flet

pr parimet e fikhut Hanefi, ku thot se mendimi i sakt sht se nuk
sht e detyrueshme pr t pasuar nj methheb t caktuar sepse as
Allahu e as i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem) nuk kan urdhruar
njerzit q t pasojn vetm nj imam t caktuar dhe t braktis t tjert.
Brezat e par t shklqyer kan vdekur ndrsa ishin dakord se nuk sht
e detyrueshme pr t pasuar nj methheb t caktuar. Shumica e atyre q
pasojn verbrisht thon: Un jam Hanefi ose Un jam Shafei, kur
n fakt ata jan krejtsisht t paditur n lidhje me metodologjin e
imamve t tyre. Kjo nuk arrihet me fjal boshe n t njjtn mnyr
sikurse ajo nuk arrihet duke thn: Un jam shkenctar fikhu, un
jam shkrimtar, kur n fakt je larg nga metodologjia e imamit. Si
mundet nj atribuim t konsiderohet i sakt vetm nga nj pohim dhe
fjal boshe? Prandaj mendo!
N Ijkad Himam Ul-ul-Absar, fq. 41, thot el-Fulani, kur sqaron

dallimin n mes atij q pason verbrisht dhe atij q pason vetm t
vrtetn:
Ai q pason verbrisht nuk pyet pr gjykimin e Allahut dhe t drguarit

t Tij (salAllahu alejhi ue selem), por pr mendimin e imamit t methhebit
t tij. Nse ai e vren se methhebi i imamit t tij e kundrshton Librin e
Allahut dhe Sunnetin e t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selam), ai
nuk kthehet kah to. Ndrsa nj person i cili pason vetm t vrtetn pyet
pr gjykimin e Allahut dhe t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem)
dhe jo pr mendimin e dikujt tjetr ose methhebin e tij. Nse nj gj e re
madhore i ndodh, ai nuk detyrohet q t pyes imamin i cili sht m i
afrt me t, por cilin do imam q ta takoj. Ai nuk detyrohet q adhurimin
duhet ta kryhej vetm sipas mendimit t parit pa e dgjuar mendimin e t
dytit q me fanatizm e pason dhe e mbshtet t parin. Nse mson se
tekstet e Kuranit dhe Sunnetit e kundrshtojn mendimin e dijetarit, ai e
braktis dhe e injoron at. Ky sht dallimi n mes atij q verbrisht
pason, gj me t cilin pasuesit e methhebeve preokupohen, dhe atij q
vepron sipas Selefve t drejt dhe Allahu e di m mir.
Fjala Taklid- pasimi verbrisht n terminologjin sheriatike dmth

pr tiu referuar nj mendimi q nuk ka argumente. Ky veprim sht i
ndaluar n sheriat. Ndrsa pasimi do t thot q t pasosh at q
prbn argument. N fen e Allahut pasimi verbrisht konsiderohet i
gabuar, ndrsa pasimi konsiderohet t jet i detyrueshm. N qoftse
sht e lejuar pr nj individ injorant dhe t paarsimuar q t pasoj
mendimin e nj myftiu, dhe mund edhe t jet e detyrueshme pr t,
pavarsisht se ky myfti mund t gaboj, ather si nuk mund t lejohet q
t pasohet hadithi profetik?
Nse do t ishte e lejuar pr t vepruar sipas Sunnetit autentik t

drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem) vetm pasi nj person i
caktuar t ket vepruar sipas tij, ather mendimi i tij do t ishte kusht
pr t vepruar sipas tij dhe kjo sht prej gnjeshtrave m t kqija.
Prandaj Allahu prcaktoi argumentet nprmjet t drguarit t Tij
(salAllahu alejhi ue selem) dhe me asnj person tjetr. Pos ksaj nuk
mund t imagjinohet se ekziston rreziku q t gaboj ai i cili vepron sipas
hadithit dhe i jep gjykimin e tij pasi q e ka kuptuar at dhe kjo vlen
vetm pr ata q kan aftsi t dijes. Por sa pr at q nuk posedon dije,
egziston rreziku i gabimeve. Allahu (Te ala) ka thn:

14
E nse nuk e dini kt, ather pyetni njerzit e dijshm.
N qoft se sht e lejuar pr tu mbshtetur n at q shkruhet nga nj

myfti apo nj person i ditur, sht edhe m prioritare pr t q t
mbshtetet n at q njerzit e sinqertit kan shkruar nga i drguari i
Allahut (salAllahu alejhi ue selem). Dhe nse ai nuk e kupton hadithin,
kjo konsiderohet sikurse ai nuk e kuptoi mendimin e myftiut dhe prandaj
pyet dik q e di e kuptimin e tij. E njjta gj vlen edhe me hadithin. Ata
kan thn:
Transmetimi sht argument m i fort se analogjia dhe

ixhtihadi. Veprimi n baz t hadithit sht m prioritar se veprimi
sipas transmetimit.
21:7
14
Alameh Ibn Nuxhejm ka thn n el-Bahr er-Raik:
T vepruarit sipas nj teksti t qart vjen para veprimit sipas

analogjis. Dhe n qoft se hadithi sht i qart, ai detyrohet q t
veproj sipas tij.
Si prmbledhje: sht methheb i t gjithve fakti se sht n dobi t

fes t vepruarit sipas nj hadithi, sipas dijes s praktikuesit q e ka
kuptuar n mnyr t sakt.
Imam Ebu Hanife e kishte zakon t jep mendimet e tij dhe thoshte: Kjo
sht ajo q ne kemi qen n gjendje t paraqesim nga dija.
Prandaj, ai q gjen dika edhe m t qart sht m afr s
vrtets.
Kjo sht transmetuar nga esh-Sharani n Tenbih-ul-Mughtarrin.
Ali el-Kari el-Hanefi ka thn: Nuk sht e detyrueshme pr asknd

nga ky umet as q t jet Hanefi, Maliki, Shafii apo Hanbeli.
Ndrsa, ajo q sht e detyrueshme pr individt e pamsuar,
sht q t pyesin dijetart dhe prej tyre jan katr imamt.
Prandaj thuhet:
Ai i cili e pyet nj dijetar, e takon Allahun i shptuar.
T gjith njerzit prgjegjs jan urdhruar q t pasojn prijsin e

profetve, prijsin ton Muhammedin (salAllahu alejhi ue selem).
Imami q duhet pasuar dhe marr si model

sht profeti
Alameh Abdul-Hak ed-Dahlaui tha n Sherh es-Sirat el-Mustakim:
Imami i vrtet q duhet t pasohet dhe t merret si model sht

profeti (salAllahu alejhi ue selem). Prandaj, sht e palogjikshme
q t pasohet dikush tjetr pos tij. Kjo sht metodologjia e
Selefve t drejt Allahu na bft prej tyre!
Imam esh-Shafii (rahimehullah) ka thn:
Muslimant jan unanim se nuk sht e lejueshme pr at q i

bhet i qart Sunneti i t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue
selem) q ta braktis at pr dika tjetr. 15
Ska dyshim se pasuesit e s vrtets jan ata q marrin transmetimin e

t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem) si model dhe veprojn
n baz t urdhrit dhe veprs s tij. Nse ato vepra vijn n disa lloje,
nganjher ata veprojn sipas njrs dhe ndonjher sipas tjetrs.
Gjithashtu ata i marrin kalift e tij t drejt dhe t udhzuar (radijAllahu
anhum) si model. Allahu (Te ala) ka thn:

Thuaj: Nse e doni Allahun, ather ejani pas meje q Allahu tju
doj.16
Shih Alam-ul-Muvakiin (1/7) nga Ibn-ul-Kajimi

15
3:31
16

ka tju jep profeti, at merrnie, e ka tju ndaloj,
prmbahuni. 17
Ka shum ajete me kuptime t ngjashme.
59:7
17
Methhebet jan shkaku i prarjeve dhe

kundrshtimeve
Nse disa transmetime nga i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem)

pr disa shtje jan t shumnumrta, dhe nse nuk e din se cila i
paraprin tjetrs dhe data sht e paqart, ti duhet t veprosh me t
gjitha, nganjher njrn dhe nganjher tjetrn pr t qen n gjendje
q t veprosh at q solli i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem)
dhe pr ta pasuar at. Ndrsa n qoft se ti zgjedh nj dhe refuzon nj
tjetr, ti je n rrezik t madh. Nse ti interpreton dika n nj mnyr q
bie ndesh me tekstin, ti del nga e vrteta pa e kuptuar kt. Si i ka hije
muslimanit q t refuzoj at q sht saktsuar nga i drguari i Allahut
(salAllahu alejhi ue selem) i cili nuk flet sipas epshit t tij por sipas
shpalljes s qart?
Kur njerzit jan vn n sprov q t pranojn nj pjes dhe t refuzoj

nj tjetr, lindn kto methhebe t ndara. Ata than:
Tek ne thuhet kshtu, tek ju thuhet ashtu, librat tan, librat tuaj,
methhebi yn, methhebi juaj, imami yn, imami juaj, kshtu me
radh.
Kjo shpiu n urrejtje, konflikte dhe xhelozi derisa shtjet e muslimanve

dshtuan. Grupet e tyre u ndan n mnyr q ata n fund u bn nj cop
ushqim i tiranve perndimor. A nuk jan t gjith imamt e
muslimanve imamt e Ehl-us-Sunnetit? Sa keq sht pr fanatikt! O
Allah, na udhzo ne dhe ata n rrugn e drejt.
Nse e studion kt shtje si duhet, t bhet e qart se kto methhebe

jan prhapur, propaganduar,dhe zbukuruar nga armiqt e Islamit pr t
prar muslimant dhe pr ndar unitetin e tyre. Ato gjithashtu mund t
burojn nga njerzit injorant t cilt rivalizojn dhe imitojn jehudt dhe
t krishtert, si sht rasti n disa shtje. Fanatikt injorant vetm se
po shtohen gjithnj e m shum pr do epok q kalon. Ata nuk po
paksohen pak e m pak dhe as nuk bjn dallimin n mes t vrtets
dhe t kots.
Alameh Ibn Abdil-Berr dhe Alameh Ibnu Tejmijeh (rahimehuma Allah)

than:
Askush nuk ka t drejt t thot dika pasi q t jet transmetuar

fjala e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem) n
mnyr autentike. Sunneti i t drguarit t Allahut (salAllahu
alejhi ue selem) sht m primare t aplikohet. Ky duhet t jet
qndrimi i t gjith muslimanve dhe jo ajo q bn grupi i atyre q
pasojn verbrish kur ata i japin prparsi nj mendimi t
methhebit t tyre prpara tekstit. Nuk lejohet q tekstet e Kuranit
dhe Sunnetit t kundrshtohen nga gjasat logjike, nga iluzionet
shpirtrore apo ndrrat shejtanore duke thn:
Dijetari e njeh mir kt tekst, por ai e braktisi at pr shkak t

mangsive q gjenden n t.
Disa gjithashtu thon:
Ai hasi n argument tjetr.
Ktyre dhe arsyetimeve t ngjashme u prmbahen fukahat fanatik dhe

bashkojn pasuesit e verbr injorant.
Umer bin el-Hatabi (radijAllahu anhu) ka thn:
Sunneti sht ajo q Allahu dhe i drguari i Tij (salAllahu alejhi

ue selem)e kan ln t jet Sunnet. Prandaj mos e b nj
mendimin t gabuar Sunnet t njerzve.
Allahu qoft i knaqur me Umerin. Duket sikurse ai e dinte se kjo do t

ndodh dhe prandaj paralajmroi pr kt. Sot kemi par se mendimet q
kundrshtojn Sunnetin e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue
selem) dhe bien ndesh me at q shkruan n librin e Allahut, se si jan
br Sunnet dhe fe. Ata i referohen asaj kur kan mosmarrveshje dhe e
quajn methheb. Betohem n Allahun se kjo sht nj fatkeqsi dhe nj
sprov ndaj s cils jan ekspozuar Islami dhe umeti i tij T Allahut jemi
dhe tek Ai do t kthehemi.
Imam Abdurr-Rrahman el-Euzai (rahimehullah) ka thn:
Prmbaju transmetimeve t Selefve edhe nse njerzit do t

braktisin ty, dhe qndro larg nga mendimet e njerzve edhe n
qoft se ata do ti zbukurojn ato me fjal.
Bilal bin Abdil-lah bin Umer ka thn se Abdullah bin Umeri (radijAllahu
anhu) ka thn:
I drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka thn: Mos i

ndaloni grat q t marrin pjesn e tyre t xhamive.
Ather un thash: Sa pr mua, un do t ndaloj gruan time. Ai

q do le t lejoi gruan e tij q t shkoj.
Ai u kthye kah un dhe tha: Allahu t mallkoft! Allahu t mallkoft!

Allahu t mallkoft! Ti po m dgjon mua duke thn se i drguari
i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) urdhroi q ato t mos
ndalohen dhe ti thua se ato duhet t ndalohen? Pastaj ai filloi t
qante dhe u ngrit i zemruar. el-Hakim n Marifat Ulum-il-
Hadith, fq. 182, dhe Tabarani.
Allahu (Te ala) qoft i knaqur me t gjith sahabt.
Methhebi i Ebu Hanifes sht t vepruarit

sipas Kuranit dhe Sunnetit
Autori i librit el-Hidajeh Raudat-il-Ulema ez-Zandauajsijjah, tregoi

se i kan thn Ebu Hanifes (rahimehullah):
far duhet vepruar nse ti thua dika q e kundrshton Librin e

Allahut?
Ai u prgjigj: Braktise mendimin tim pr Librin e Allahut.
Pastaj ai u pyet: Nse ai e kundrshton transmetimin nga i

drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selam)?
Ai u prgjigj: Braktise mendimin tim pr transmetimin e t

drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem).
Pastaj ai u pyet: Nse ai kundrshton fjalt e sahabve

(radijAllahu anhum)?
Ai tha: Braktise at pr fjaln e sahabve (radijAllahu anhum).
Bejhaki transmeton n Sunnenin e tij n kapitullin el-Imta se Imam

esh-Shafii (rahimehullah) ka thn:
Nse un them dika gj q e kundrshton t drguarin e Allahut

(salAllahu alejhi ue selem), ajo q sht transmetuar n mnyr
autentike nga i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ajo
ka prparsi. Prandaj mos m pasoni mua.
Edhe imami i dy xhamive t shenjta ka deklaruar se Imam esh-Shafii

(rahimehullah) ka thn kt, e cila ka dyshim. Prve ksaj, sht
transmetuar n el-Kafi:
Nse nj myfti e jep nj fetva q e kundrshton nj hadith

autentik t t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem),
bhet e detyrueshm pr t vepruar n baz t hadithit, sepse nj
fjal nga i drguari (salAllahu alejhi ue selem) kurr nuk mund t
bie n nivelin e fetvas s myftiut. Nj hadith autentik nuk mund t
ket nj pozit m t ult se fjala e myftiut. Edhe pse fjala e
myftiut mund t jet e qlluar si nj argument i bazuar Sheriatik,
prap fjala e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem)
sht m e sakt dhe ka prparsi.
Alameh Ibn-ul-Kajim ka thn n Alam -ul-Muvakiin:
Pasuesit e Ebu Hanifes (rahimehumullah) pajtohen se methhebi i

Ebu Hanifes i jep prparsi nj hadithi t dobt para analogjis
dhe mendimeve dhe mbi kt sht themeluar methhebi i tij.
1/82
Ai q thot se as nuk sht e detyrueshme e as e lejuar t veprohet sipas

tij, nuk sht asgj tjetr prvese nj personi q dshiron t refuzon
provat e Allahut me an t iluzioneve dhe fantazive. Asnj musliman nuk
ka t drejt ta bj kt. As nuk sht e sakt q t arsyetohet me
mungesn e t kuptuarit. Si sht e mundur kur Allahu shpalli Librin e Tij
pr t vepruar n prputhje me t dhe pr t kuptuar fjalt e Tij? Ai e
urdhroi t drguarin e Tij (salAllahu alejhi ue selem) q tua qartsoj
at njerzve:

(I patm drguar) Me argumente e me Libra t shenjt. Ty ta
zbritm Kuranin q tu shpjegosh njerzve at q u sht shpallur
atyre. 18
Si mund t thuhet se fjala e profetit (salAllahu alejhi ue selem) q duhet

t jet nj sqarim pr njerzit sht e pakuptueshme? Si mund t thuhet
se vetm nj prej tyre e kupton at? Fakti sht se askush sot nuk e
kupton at. Kt ata e ndrtojn n pohimin e tyre se nuk ka pasur
muxhtehid prej disa qindra viteve. sht shum e mundur q kto fjal
burojn nga njerzit q nuk duan t zbulohen para njerzve se ata e
kundrshtojn Librin e Allahut dhe Sunnetin e t drguarit (salAllahu
alejhi ue selem). N vend t ksaj ata arritn n prfundim se kuptimi i
Librit dhe i Sunnetit, t cilat jan shtyllat e dispozitave, ndodhen vetm
tek njerzit q jan n gjendje q t bjn ixhtihad. Prandaj ata mohuan
ekzistencn e tyre n tok, q pastaj t prhapin kto fjal n mesin e
njerzve dhe Allahu e di m mir.
sht e mundur q disa prej tyre e ndaluan kt n mnyr q disa njerz

t mos fillojn t marrin n konsiderat disa methhebe q prputhen me
tekstet e dukshme t Librit dhe t Sunnetit, dhe q pastaj ti pranojn ato.
Po ashtu, disa prej tyre shkuan edhe m tej dhe than se sht e ndaluar
pr t lvizur nga nj methheb n nj tjetr. E gjith kjo pr shkak q
njerzit t mos peshojn mes argumenteve. sht e njohur pr njerzit e
menur se fjalt e tilla jan t pabaza n fen e Allahut (Te ala).
N vend t ksaj sht e qart se shum prej tyre e kundrshtojn

logjikn dhe shpalljen. Pavarsisht nga kjo, ne shohim shum n mesin e
dijetarve q t devijojn nga bindja ndaj t drguarit t Allahut
(salAllahu alejhi ue selem), edhe pse sht e detyrueshme pr tiu bindur
atij. Ata nuk i shikojn fjalt e tij (salAllahu alejhi ue selem) q jan
transmetuar nga transmetues t qndrueshm dhe t besueshm me
zinxhir autentik dhe t konfirmuar! N vend t ksaj, ata i kthehen
imamve t methhebve q i kemi prmendur dhe librave t tyre pa ndonj
zinxhir t transmetimit. Prandaj ata e konsiderojn nj person i cili
dshiron t merr parasysh nj mendim q i prket nj imami i cili sht
imam n lidhje me Librin dhe Sunnetin, t jet i devijuar dhe bidati t
Allahut jemi dhe tek Ai do t kthehemi.
16:44
18
Megjithat, sht e detyrueshme pr t gjith muslimant q t veprojn

sipas asaj q sht transmetuar n mnyr autentike nga hadithi i tij
(salAllahu alejhi ue selem). Nse pastaj e kundrshton at, ather
gjendesh n nj gjendje edhe m t rnd. Kjo n vetvete nuk sht e
habitshme, sepse Allahu (Te ala) thot:

Le t ruhen ata q kundrshtojn rrugn e tij (t t drguarit) se
ata do ti z ndonj telashe, ose do ti godas dnimi i idht. 19
Nse nj hadith bhet i qart, nuk sht e lejuar pr nj musliman q me

kryenesi ti prmbahet pasimit t verbr. Ndrsa nse ai e bn kt, ai
sht shum i ngjashm me at pr t cilin Allahu (Te ala) ka thn:

Po edhe sikur tu sillshe ti do lloj argumenti atyre q u sht
dhn Libri, ata nuk pasojn kiblen tnde. 20
Prandaj, sht obligim pr nj musliman q ti prmbahet hadithit pa iu

atribuar nj methhebi t caktuar q e pengon at prej tij. Allahu (Te ala)
ka thn:

Nse nuk pajtoheni pr ndonj shtje, ather parashtrojeni at
te Allahu (te Libri i Tij) dhe te i drguari. 21
24:63
19
2:145
20
4:59
21
Dijetari mund tia qlloj dhe t gaboj, por

profeti sht i mbrojtur nga gabimet (n fe)
Gjja e uditshme sht se ata e din se nj dijetar edhe ia qllon edhe

gabon, ndrsa profeti (salAllahu alejhi ue selem) sht i mbrojtur nga
gabimet. Megjithat, do gj q sillet rreth fjalve t dijetarit ndrsa i ln
fjalt e profetit (salAllahu alejhi ue selem) mnjan. Shembull i ksaj
sht besimi i disa ndjeksve injorant Hanefi pr mendimin e el-Kajdanit
se ndalohet lvizja e gishtit gjat teshehhudit, pavarsisht faktit se kjo
sht nj Sunnet autentik nga i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue
selem). Pos ksaj, kjo i takon praktikimit t gjith sahabve (radijAllahu
anhum) dhe n prgjithsi t gjith imamve. Prej tyre jan Imam Ebu
Hanife, Ebu Jusufi dhe Muhammedi (rahimehumullah). Kjo sht theksuar
qart n librin el-Muata t Muhammed bin el-Hasan esh-Shejbanit, n
librin e Tahaviut Sherh Maani lil-Athar, Fethul-Kadir, el-
Inajeh, Umdat- ul-Kari dhe shum libra t tjera q konsiderohen
ndr m t mirat n methhebin Hanefi.
Ne kemi par njerz ibadetgjinj t cilt i kushtojn shum koh adhurimit,

por ata e marrin me lehtsi veprimin sipas haditheve dhe nuk u intereson
fare pr t. N vend t ksaj, ata kujdesen vetm pr at q sht
shkruar n librat e mthhebeve t tyre. Duket sikur ata e konsiderojn
hadithin t jet nj shtje e refuzuar por kjo rrjedh vetm nga
injoranca.
Shejkh Muhammed Hajat es-Sindi ka thn:
do musliman sht i detyruar q t njeh kuptimin e Kuranit dhe

Sunnetit, ti pasoj ato, t kuptoj domethnien e tyre dhe t
merr gjykimet prej tyre. Nse ai nuk mundet ta bj kt, ai
duhet ti pyes dijetart. Megjithat, nuk sht e detyrueshme q ai
t pasoj nj imam t caktuar. Kjo sht pr shkak se e bn at t
ngjasoj me nj profet. Ai n vend t ksaj duhet t merr at q
sht m e sigurta nga do methheb. Gjithashtu sht e lejueshme
pr t q n raste t domosdoshme t praktikoj lehtsimet, pasi
q sht m mir pr ti braktisur ato n raste jo t tilla. N lidhje
me at q disa bashkkohs tan kan shpikur nse duhet ti
prmbahemi nj methhebi t vetm, kjo konsiderohet t jet
injoranc, bidat dhe padrejtsi. Ne kemi par ata se si ia kthejn
shpinn haditheve autentike dhe t vlefshme pr methhebet e tyre
q jan bosh nga zinxhirt e transmetimeve.
Imam Shafiu (rahimehullah) ka thn:
Ai q pason verbrisht nj person q e ndalon nj gj apo e lejon,

ndrsa nj hadith autentik thot t kundrtn, dhe ky pasim i
verbr e pengon nga t vepruarit sipas Sunnetit, ather ai e ka
marr at q pason si zot karshi Allahut (Te ala). Kjo sht pr
shkak se ai e lejon at q Allahu e ka ndaluar dhe e ndalon at q
Allahu e ka lejuar.
Ajo q sht shum e uditshme se n qoft se ata gjejn se disa nga

sahabt (radijAllahu anhum) veprojn dika n kundrshtim me nj
transmetim autentik dhe nuk gjejn rrugdalje nga kjo, ather ata thon
se sht e mundur q ky hadith nuk i ka arritur atij, e cila sht e sakt.
Por n qoft se ata gjejn nj hadith q kundrshton personin q ata e
pasojn, ata bjn gjithka pr ta keqinterpretuar at dhe ndoshta edhe
shtrembrojn fjalt dhe i nxerrin ato jasht kontekstit t tyre.
Nse pastaj i tregohet atyre se personi q ata pasojn nuk i ka arritur

transmetimi pr shkak t mungess s transmetuesve t besueshm, ata
ngrihen kundr folsit dhe e fyejn at, dhe besojn se fjalt e tij i kan
lnduar ata. Prandaj shikoni kta njerz t gjor! Ata thon se sht e
mundur pr nj sahabi q nj hadith i caktuar nuk i ka arritur atij, ndrsa
kjo sht e pamundur pr zotrinjt e methhebeve! Kt e thon ata edhe
pse dallimi n mes t dy palve sht si dallimi n mes t qiellit dhe
toks. Ti i sheh ata duke lexuar dhe studiuar librat e hadithit pr t arritur
bekim, jo pr t vepruar sipas tyre. Nse ata hasin n nj hadith q e
kundrshton methhebin e tyre, ata e teprojn n keqinterpretimin e tij.
Nse ata nuk mund at bjn kt, ata thon:
Personi q ne pasojm sht m shum i ditur n lidhje me

kuptimin e hadithit se sa ne.
A nuk e din ata se n kt mnyr ata kthejn argumentet e Allahut

kundr vetvetes. N qoft se ata hasin n nj hadith q sht n
prputhje me methhebin e tyre, ata gzohen, por nse ata hasin n nj
hadith q e kundrshton methhebin e tyre, ata bien n depresion dhe
refuzojn t dgjojn. Allahu (Te ala) ka thn:

Pr Zotin tnd jo, ata nuk jan besimtar (t asaj q t zbriti ty
as t asaj para teje) derisa t mos zgjedhin ty pr t gjykuar n
at konflikt mes tyre, e pastaj (pas gjykimit tnd) t mos ndiejn
paknaqsi nga gjykimi yt dhe (derisa) t mos binden sinqerisht.
22
4:65
22
Ibn Anan (rahimehullah) ka thn n shpjegimin e tij t librit

Mudavaneh Malik:
Dije se asnj person i menur nuk knaqet nga t kufizuarit veten

n pasimin e verbr. I vetmi q knaqet nga kjo, sht nj person
i cili ose sht injorant dhe i plogt ose budalla dhe kokfort. Ne
nuk jemi duke thn se kjo sht e ndaluar pr t gjith njerzit,
por ne krkojm njohuri t argumenteve dhe mendimeve t
individve. Po ashtu, ne krkojm q nj person i paditur t pasoj
nj person t ditur. Pasim i verbr sht pr t miratuar nj
mendim pa ndonj argument. Personi nuk fiton dije n kt
mnyr. T pasuarit e nj personi t caktuar verbrisht sht
bidat. Sigurisht ne e dim se kjo nuk ndodhte n kohn e sahabve
(radijAllahu anhum). Ata i referoheshin Librit t Allahut, Sunnetit
t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem) dhe studimit t
shtjeve q ndodhn n mes tyre kur mungonin argumentet. T
njjtn metodologji e pasuan Seleft. Nse ata nuk gjenin
argument ata bnin ixhtihad. Pastaj bhej fjal n lidhje me brezin
e tret n t cilin Ebu Hanife dhe Malik ishin t pranishm. Pastaj
erdhi Shafiu dhe Ahmedi. T gjith ata ishin t qendrueshm n
metodologjin e mparshme. N kohn e tyre nuk kishte asnj
methheb t nj personi t caktuar dhe pasuesit e tyre pasuan t
njjtn gj. Sa mendime t Malikut i kundrshtuan shokt e tij?
Prandaj, sht e uditshme se ata q pasojn verbrisht thon:
Kjo sht nj shtje e vjetr q u aplikua dyqind vite pas

hixhretit dhe pas brezave t cilat i kishte lavdruar i drguari
(salAllahu alejhi ue selem).
Un them: Vrtet Ibn Anan ka thn t vrtetn kur ai kritikoi pasimin e

verbr t nj individi t caktuar dhe q mendimi i tij t merret si fe dhe
methheb edhe nse kjo do t kundrshtoj Sunnetin dhe tekstet e qarta
t Kuranit. Ska dyshim se ky sht nj bidat i qortuar dhe nj cilsi e
neveritshme me t ciln shejtani i mallkuar mashtron pr t prar
umetin musliman, t praj bashkimin e tyre dhe q t mbjell armiqsi
dhe urrejtje mes tyre. Ti e sheh se secili prej tyre e nderon imamin e tij
n nj mnyr q as i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) e as
sahabt nuk jan nderuar.
Nse ai e gjen nj hadith q prputhet me methhebin e tij, ai gzohet dhe

iu nnshtrohet. Ndrsa nse ai e gjen nj hadith t vlefshm q e
kundrshton methhebin e tij dhe e mbshtet methhebin e nj imami
tjetr, ai vjen me nj grup arsyetime q jan larg nga realiteti dhe ia
kthen shpinn. Ai prpiqet q methhebi i tij jet mbizotrues edhe pse i
kundrshton sahabt, seleft dhe tekstin e qart. Nse ai e shpjegon nj
libr hadithi, ai shtrembron t gjitha hadithet q e kundrshtojn
mendimin e tij. Nse ai nuk mundet ta bj kt, ai pretendon pa asnj
argument se hadithi sht shfuqizuar, i diskutueshm ose se nuk sht
korrekt q t veprohet sipas tij.
Pasuesit e verbr dhe t ngurt e morrn kt si fe dhe si methheb n at

mnyr saq, n qoft se ti sjell nj mij argumente, ata nuk do ti kishin
dgjuar ato. N vend t ksaj, ti i sheh ata duke ikur prej tyre ashtu
sikurse gomari ik nga luani, sikurse jan uzbekt, banort e indis dhe
turqit t cilt jetojn n Medine dhe Mek. Ata lidhin tespi rreth duarve t
tyre dhe ndoshta edhe n qafat e tyre. N koka, ata kan allmat e tyre
q i ngjajn kupoleve dhe lexojn t gjitha Dalail-ul-Hajrat, Khatam -
ul-Khauaxhih dhe madje edhe Kasidat ul-Bardah, ndrsa ata
mendojn se ata shprblehen pr kt. Kta njerz nuk e lvizin gishtin
n teshehud. I kam pyetur ata m shum se nj her:
Pse nuk e lvizni gishtin pasi q kjo sht Sunnet autentik i t

drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem), sahabve t tij
fisnik dhe imamve t ditur dhe sht m rnd kundr shejtanit
se sa nj goditje me nj hekur?
Ata prgjigjen:
Ne i prkasin medhebit Hanefi dhe sipas medhhebit ton kjo

sht e ndaluar.
Pastaj ia qartsova atyre se far thuhet n el-Muata t imam

Muhammedit, n Sherh Maani lil-Athar t Tahaviut dhe n Feth-
ul-Kadir nga Ibn-ul-Hamam. Ata u prgjigjn:
Ky sht mendimi i t parve, i cili sht ndaluar nga gjenerata e

fundit. Ata e braktisn at dhe n kt mnyr ajo u shfuqizua.
Dika e ngjashme ka ndodhur me librat Salat-ul-Masudi dhe
Khulasat-ul-Kajdanijjeh.
N kt mnyr, ata mbetn me ngulm t mos e bjn at.
Injorantt besojn se kta mashtrues t cilt me kokfortsi e largojn t

vrtetn jan n mesin e udhzusve t drejt. Po, sht e vrtet; Ai
sht nj udhzues tek shejtant. T Allahut jemi dhe tek Ai do t
kthehemi.
Ebul-Kasim el-Kushejri (rahimehullah) ka thn:
N t vrtet sht e detyrueshme pr ne q e krkojm t

vrtetn, q t pasojm at q sht i mbrojtur nga gabimet dhe
t ndalemi nga pasimi i verbr i atij q mund t bj gabime.
Prandaj ne duhet t marrim do gj q ka ardhur nga imamt dhe
ta prballim me Librin dhe Sunnetin. At q ata (Kurani dhe
Sunneti) e pranojn, ne e pranojm, dhe at q ata e refuzojn, ne
e refuzojm. Ka argumente se ne duhet t pasojm legjivnsin
(salAllahu alejhi ue selem). Ndrsa nuk ka argumente se duhet t
pasojm dijetart e fikhut, Sufit dhe veprimet e tyre deri sa ti
prballim me Librin dhe Sunnetin.
sht fatkeqsi q q t shohsh nj person duke ia kthyer shpinn

argumenteve ndrsa ai me kokfortsi dhe verbrisht pason at q sipas
methhebit t tyre nuk sht e sakt pr tu pasuar verbrisht. Argumentet
Sheriatike, studimet e bazuara n fikh dhe rrugt e bazuara n Sufizm e
qortojn dhe e refuzojn at, ndrsa ata e lavdrojn at q bn
hulumtime, vepron me kujdes dhe i largohet dyshimeve. Ai q me
vendosmri pason njrin nga imamt n nj shtje q e kundrshton
Librin e Allahut, dhe Sunnetin e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue
selem), apo konsensusin dhe analogjin e qart, nuk sht i sinqert n
pretendimin e tij se ai sht n prputhje me imamin dhe se ai e pason
imamin e lartprmendur. Ndrsa, ai pason epshin e tij dhe grupin e tij
ndrsa imamt skan t bjn asgj me t. N kt mnyr, qndrimi i tij
ndaj imamve sht sikurse qndrimi i murgjive ndaj profetve t tyre
duke pasur parasysh se t gjith imamt paralajmruan pasuesit e tyre q
t mos kundrshtojn parimet Sheriatike.
E vrteta nuk sht kufizuar tek nj person i

vetm pos t drguarit t Allahut
Katr imamt jan larg tij dhe ai sht larg nga ta. Ai sht bidati q
pason epshin e tij t devijuar me t cilin i devijon t tjert, dika pr t
ciln asnj musliman nuk dyshon. E vrteta nuk sht e kufizuar tek
ndonj njeri pos njeriut t shpalljes, zotris ton Muhammedit (salAllahu
alejhi ue selem). E vrteta sht e kufizuar tek ajo m t ciln ai erdhi.
Nse nj person i drejt mendon, ai do ta kuptoj se jo q sht nj
injoranc e madhe q t pasosh verbrisht nj imam t caktuar, por edhe
pasim i epsheve dhe grupit.
T gjith imamt dijetar e kundrshtojn kt person sepse ata t gjith

ndaluan pasimin verbrisht pa argumente dhe ata vrtetuan kotsin e
saj. Prandaj ai i cili pason argumentet, edhe ka pasuar imamin e tij,
imamt e tjer, Librin e Allahut dhe Sunnetin e t drguarit (salAllahu
alejhi ue selem) pa u larguar nga methhebi i imamit t tij. Kjo sht pr
shkak se vet imami do t kishte braktisur mendimin e tij pr hadithin po
ta konsideronte at autentik dhe t pastr nga ndonj kundrargument.
Prandaj, ai q me kokfortsi i prmbahet pasimit verbrisht n kt
gjendje sht i pabindur ndaj Allahut dhe t drguarit t Allahut (salAllahu
alejhi ue selem) dhe e pason epshin e tij. Ai ka hequr dor nga katr
imamt dhe i sht bashkuar shejtanit dhe grupit t epsheve.

A e ke par ti (Muhammed) at q duke e ditur, dshirn e vet e
respekton si zot t vetin, at Allahu e ka devijuar. 23
N kt mnyr drita e besimit n zemrn e tij sht shuar Allahu (Te

ala) na ruajt nga verbria pasi na ka udhzuar.
45:23
23
Er-Rabi bin Sulejman el-Xhizi tha:
Kam dgjuar esh-Shafiin (rahimehullah) duke u pyetur. Ai u

prgjigj: sht transmetuar nga i drguari (salAllahu alejhi ue
selem) se ai ka thn kshtu e kshtu. Pyetsi i tha: O Ebu
Abdil-lah, a sht ky edhe mendimi juaj? Esh-Shafiiu
(rahimehullah) u trondit dhe fytyra e tij u b e verdh. Pastaj ai
tha: Mjer pr ty! Cila tok do t m mbaj dhe cili qiell do t m
mbuloj nse un tregoj dika n lidhje me t drguarin e Allahut
(salAllahu alejhi ue selem) dhe pastaj nuk kam t njjtin mendim?
Po, un them t njjtn gj me knaqsi. Pastaj ai e prsriti
kt fjal.
El-Humejdi ka transmetuar se esh-Shafii gjithashtu tha:
A po e sheh nj rrip rreth belit tim? A m ke par mua duke dalur

nga kisha? Un po them: Profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka
thn dhe ti m pyet: far thua ti? A po e citoj profetin
(salAllahu alejhi ue selem) pa e pasur t njjtin mendim si ai?
Dije se shumica e njerzve jan t humbur n vend se t jen fitues.

Prandaj kushdo q dshiron t dij nse ai sht humbs apo fitues t
prball veten me Kuranin dhe Sunnetin; nse ai prputhet me to, ai
sht fitues, dhe nse ai i kundrshton ato, ai sht humbs. Allahu (Te
ala) na informoi n lidhje me humbjen e humbsave dhe fitimin e fituesve
kur Ai u betua n kohn q njeriu prgatit shkatrrimin e tij me
prjashtim t atyre q kan katr cilsi. Prandaj, n qoft se ti do t
shohsh nj person duke fluturuar n ajr, duke ecur mbi uj, dhe duke
folur pr ndodhit e fshehura ndrsa ai e kundrshton Sheriatin, duke
vepruar gjra t ndaluara dhe braktis detyrimet pa ndonj arsye t
vlefshme, duhet ta dish se ai sht nj shejtan t cilin Allahu (Te ala) e ka
ln sprov pr injorantt. Me t vrtet shejtani lviz n mes t njerzve
n t njjtn mnyr sikurse lviz gjaku. Po kshtu, Dexhalli do t jap
jet, do t shkaktoj vdekje dhe e lshon shiun dhe t gjitha kto jan pr
t sprovuar pasuesit e devijimit. Po ashtu, ai q ha gjarprinj dhe hyn
n zjarr.
Esh-Sharani tha n el-Mizan:
Ebu Davudi ka thn: I thash Ahmedit: A ta pasoj el-Euzain

apo Malikun? Ai u prgjigj: Mos lejo n fen tuaj q t pasosh
ndonj prej tyre verbrisht. Merre at q ka ardhur nga i drguari i
Allahut (salAllahu alejhi ue selem) dhe shokt e tij. Sa pr
tebiint, ti je i lir t zgjedhsh.
Imam Ahmedi (rahimehullah) ka thn:
Mos m paso mua verbrisht dhe as Malikun, as Ebu Hanifen, as

esh-Shafiiun, as el-Euzain apo Sufjan eth-Theurin. Merr nga
morrn ata. Me t vrtet, vetm nj person me pak dije lejon q
n fen e tij t pasoj verbrisht njerzit e tjer.
Ibn-ul-Xhauzi ka thn n librin e tij Telbis Iblis:
N t vrtet pasimi verbrisht do t thot t hidhet posht dobia

e t kuptuarit, sepse mendja sht krijuar vetm pr t reflektuar
dhe medituar. sht e tmerrshme q personit q i sht dhn
drita pr t ndriuar rrugn e tij, e shuan at q n vend t ksaj
t ecen n errsir.
Vrejtje shum me rndsi
Dije se ixhtihadi dhe mendimi i dijetarit nuk sht gjykim i Allahut. Sikur
vrtet t ishte gjykim i Allahut, nuk do t ishte e lejuar pr Ebu Jusufin,
Muhammedin dhe t gjith t tjert q dallojn nga mendimet e Ebu
Hanifes dhe ixhtihadit t tij. Prandaj, Ebu Hanife (rahimehullah) ka thn:
Ky sht mendimi im dhe n qoft se dikush vjen me nj m t

mir se ky, un e marr at n vend t tij.
Po kshtu, pjesa tjetr e imamve (rahimehumullah) than:
Ixhtihadi yn sht mendimi yn; Lere at q dshiron ta merr

at, dhe ai q nuk dshiron le ta braktis at.
Ne i pyesim t gjith njerzit q pasojn vetm nj individ t caktuar me

pyetjen e mposhtme:
far sht ajo me t ciln personi juaj dallohet pr t qen i

vetmi person pr tu pasuar dhe askush tjetr? Nse ai thot: Ai
ishte m i dituri n kohn e tij dhe prsosmria e tij tejkaloi
paraardhsit e tij, atij duhet prgjigjur n kt myr: Si e di ti
se ai sht personi m i ditur i kohs s tij, kur ti vet thua se ti
nuk i prket dijetarve? Kjo sht dika q e di vetm dikush q i
njeh methhebet, argumentet e tyre dhe mendimin e fort dhe t
dobt. Nse ti me t vrtet dshiron t pasosh m t diturin,
ather a nuk ka konsensus se Ebu Bekri, Umeri, Uthmani, Aliu
dhe Ibn Mesudi (radijAllahu anhum) ishin m t ditur se personi t
cilin ti e pason?
Personit q pason verbrisht duhet ti shtrohet kjo pyetje:
far pasonin njerzit para personit q ju e pasoni dhe ngrisni

mendimet e tij n pozitn e Sheriatit? Sikurse t ishit kufizuar n
kt, t ciln nuk e vepruat, por ju e deklaruat t jet m i mir
pr tu pasuar se sa tekstet e Ligjvnsit! A ishin njerzit q kan
jetuar para ktyre njerzve t prqendruar n udhzim apo n
devijim? Ai detyrohet t thot se ata ishin t prqendruar n
udhzim. Ather duhet ti thuhet: A pasuan ata dika tjetr
prve Kuranit, Sunnetit, dhe transmetimet? A nuk u dhan
prparsi fjalve t Allahut (Te ala), transmetimeve t drguarit t
Tij (salAllahu alejhi ue selem) dhe transmetimeve t sahabve
(radijAllahu anhum) para do gjje tjetr q i kundrshton ata n
mesin e mendimeve t njerzve?
Nse ky sht udhzim, ather far ka karshi t vrtets, pos devijimit?

Prandaj shiko si ikin nga e vrteta; prandaj mendo!
sht e qart se t gjitha grupet q pasojn verbrisht kan ulur gjith

sahabt, tebiint dhe dijetart, me prjashtim t atyre q ata pasojn,
deri n nj nivel q do t thot se nuk llogariten mendimet e tyre madje
as nuk shikohen fjalt e tyre. I vetmi prjashtim sht kur ata e refuzojn
at nse ajo do t kundrshtoj mendimin e imamit t tyre deri n at
mas, saq nse mendimi i imamit t tyre do t kundrshtonte nj tekst
nga Libri i Allahut dhe nga i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem),
bhet e detyrueshme pr ta keqinterpretuar at dhe pr ta br tekstin q
t sugjeroj dika tjetr n mnyr q mendimet e imamve t tyre t
duken t jen t sakta.
Besimi i fes dhe shtyllat e tij do t rrzoheshin dhe do t shkatrroheshin

sikur Allahu nuk do ta kishte siguruar kt fe se gjithmon do t jet
dikush q flet n baz t saj dhe e mbron at. Ather a ka nj pozicion
m t keq dhe nj sjellje m t keqe ndaj sahabve, tebiinve dhe t
gjith dijetarve? A ka dikush q ia ul vlern meritave t tyre n t
njjtn mnyr sikurse ti injorosh t gjith ata pos individit t cilin ata e
kan marr si nj aleat n vend t Allahut dhe t drguarit t Tij
(salAllahu alejhi ue selem)? Grupet q i prqendrohen pasimit t verbr
kundrshtojn edhe urdhrat e Allahut dhe t drguarit t Tij (salAllahu
alejhi ue selem), udhzimin e sahabve t tij dhe vet pozitn e vet
imamve t tyre dhe prandaj pasojn nj rrug tjetr nga rruga t ciln
dijetart pasuan.
Kta njerz q jan shfaqur n koht e fundit pasojn rrugn e kundrt

nga ajo q pasuan sahabt dhe n kt mnyr kan kthyer mbrapsht
parimet fetare. Ata kan shtrembruar Librin e Allahut, Sunnetin e t
drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem), mendimet e kalifve t tij dhe
t sahabve t tij, m pas ato i vn prball me mendimet e personit q
e pasojn. Pastaj ata pranuan dhe iu dorzuan asaj q prputhet me
imamin e tyre. Megjithat ata than n lidhje me mendimet q
kundrshtojn personin q ata pasojn:
Kundrshtari u argumentua me kt dhe kt.
N kt mnyr ata e refuzojn kt. T mdhenjt e tyre kan br hile

n t gjitha mnyrat e mundshme q ta refuzojn at. Jan kta njerz q
jan arsyeja e prarjes dhe formimit t sekteve. do sekt mbshtet
personin q ata pasojn, thrrasin n rrugn e tij dhe e qortojn at q
nuk e bn kt sikurse ai ti prket nj feje tjetr. N vend t ksaj, sht
e detyrueshme pr ata q t bashkohen rreth nj rregulli t vetm: t
mos pasojn ask tjetr prve t drguarit m madhshtor
Muhammedit (salAllahu alejhi ue selem) dhe t mos pranojn njerz t
tjer si zota n vend t Allahut.
T marrsh mendimet dhe analogjin e dijetarve sht sikurse tejemum;

ai bhet vetm n munges t ujit. N qoftse ekziston nj tekst nga
Kurani, Sunneti apo nga mendimet e sahabve, ai detyrohet q ta
miratoj at dhe t mos e braktis at pr mendimet e dijetarve.
Megjithat, pasuesit verbrisht n mesin e brezave t m vonshm kan
br tejemum ndrsa uji gjendet n mesin e tyre, dhe sht m i leht
pr tu prdorur. Ajo q sht gjithashtu e uditshme sht se pasuesit e
verbr marrin nj mendim nga ndonj nga brezat e mvonshm dhe
veprojn sipas tij ndrsa n t njjtn koh ata braktisin veprimet,
gjykimet dhe mendimet q burojn nga Imam Bukhari, Abdullah bin el-
Mubarak, el-Euzai, Sufjan eth-Theuri dhe bashkkohanikt e tyre. Po
ashtu, ata largohen nga Seid bin el-Musejib, Hasan el-Basri, Ebu Hanife,
Maliku dhe t tillt mendimet e t cilve jan t lejuar t mirren. N vend
t ksaj, ata konsiderojn se mendimet e atyre t mvonshm kan
prparsi para gjykimit t cilin e kishte Ebu Bekri, Umeri, Uthmani, Aliu
dhe Ibn Mesudi (radijAllahu anhum). Duhet pyetur veten se me far
justifikimi do t vien tek Allahu (Te ala), kur ata konsiderojn t barabarta
fjalt e ktyre imamve t par me fjalt e ktyre t vonshm? E t mos
flasim kur ata i konsiderojn m t sakta mendimet e t vonshmve? E t
mos flasim q fjaln e tyre e merr pr gjykim dhe fetva, ndrsa l fjalt e
sahabve?
Brezi i mvonshm i ktij umeti mund t prmirsohet vetm me at q u

prmirsuan brezat e mparshm.
Imam Maliku (rahimehullah) ka thn:
Brezat e mvonshme mund t prmirsohen vetm me at q u

prmirsuan brezat e mparshm.
Nuk ka asnj dyshim se brezat e mparshm t ktij umeti ishin t

prqendruar n Kuran dhe Sunnet dhe n at pr t cilin Seleft e drejt
ishin dakord. Kur muslimant braktisn Legjislacionin e Allahut (Te ala)
pr dika q ata menduan gabimisht se Ai ishte i knaqur me t, duke
prfshir edhe ti bhet shirk Atij, nuk sht aspak e uditshme se ata jan
privuar nga fitorja t ciln Allahu ia ka premtuar besimtarve. Kjo sht
pr shkak se ata jan privuar nga t gjitha tiparet me t cilat Allahu i ka
prshkruar besimtart. Gjat brezit t par dhe t dyt, nuk ka pasur
dika nga pasimi i verbr e as veprimet q ne kemi sot. Pastaj n qoftse
nj person i menur ose nj komb i qytetruar konvertohen n Islam, ata
do t hutohen kur duhet ta din cilave gjra duhet ti prmbahen dhe cilit
methheb dhe libra lidhur me parimet dhe degzime duhet ti mbshtetn.
Gjithashtu do ta kemi vshtir pr ta bindur at se kjo sht e vetmja fe e
vrtet dhe se t gjitha methhebet pavarsisht dallimeve t tyre jan nj
dhe e njjta gj.
Ky sht nj fakt q prjetuam n Japoni. Sikurse tiu kishim prmbajtur

kufijve t Kuranit dhe asaj q e ka qartsuar udhzimi profetik, do t ishte
shum m e leht pr ne q ti bjm t tjert q t kuptojn se ka me t
vrtet sht besimi i drejt monoteist i cili nuk prbhet nga komplikimet
apo vshtirsit. Po ashtu, atyre do tu kishte treguar feja e sinqert q
sht e zbrazt nga shtrembrimet dhe nga prapambetja.
Po ti kishim shikuar t gjitha mendimet e dijetarve t fikhut, ndarjet,

mospajtimet dhe mangsit, ne do t ishim hutuar. Disa prej tyre madje
thon:
Kjo e kuptuar sht e fort, por as nuk mund t veprohet apo t

gjykohet sipas saj. Pse? Sepse nj person i caktuar tha kt, nj
person tjetr ka thn dika tjetr.
Prandaj ne shohim se nj mendim i vetm i njeriut, i cili nga ana e tij

sht vetm nj n turm, mjafton q ne t braktisim Sunnetin autentik,
edhe pse mirqenia e Sunnetit sht e qart. Pr shkak t ksaj, lidhja
jon n mes gjendjes ton t tanishm dhe bazave t fes dhe burimeve
t saj sht shkputur. N lidhje me besimin dhe dispozitat, nuk sht e
lejueshme pr asknd q ti referohet dikujt tjetr pos Allahut (Te ala) dhe
t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem) t cilit iu dha shpallja. Pos
ksaj sht e detyrueshme q ne t besojm se vetm Allahu ka t drejt
q t gjykoj dhe se feja nuk mirret nga askush tjetr. N kt mnyr ne
bhemi monoteist t sinqert. Kjo sht ajo q Allahu na ka urdhruar n
Librin e Tij t qart dhe ai q e braktis kt u prket atyre q kan br
shirk dhe ai sht nj humbs. Allahu (Azze ue Xhel) ka thn:

Dhe (sikur t shihnin) kur do t largohen ata q u prinin prej
atyre q i ndiqnin (paria largohet prej atyre q u shkuan pas), e t
gjith e shohin dnimin dhe kputen lidhjet e tyre. E ata t cilt u
patn shkuar pas do t thon: Ah, sikur t na lejohej nj kthim
(n dunja) e t largohemi prej tyre (prijsve) si u larguan ata
tash prej nesh! Kshtu Allahu do tju paraqes veprat q jan
dshprim pr ta, e ata nuk kan t dal prej zjarrit. 24
Dije se ky ajet sht m i ashpri pr ata q pasojn verbrisht mendimet

e njerzve n fe, t athershm si dhe bashkkohor. E njjta gj vlen,
nse shtja ka t bj me besimin dhe adhurimin, t lejuarn dhe t
ndaluarn. Fakti se t gjitha kto shtje mirren prej Allahut dhe t
drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem), askush nuk ka t drejt q t
vij me mendimin e tij. Ktu prfshihen imamt e devijimit. Por sa u
prket imamve t udhzimit, ata e kishin zakon q t ndalonin q dikush
t adhurohet karshi Allahut, q ti mbeshtetemi dikujt tjetr pos Allahut
dhe q t mirret shpallja e dikujt tjetr pos Allahut si fe.
2:166-167
24
Disa komentues t Kuranit thon se ajetet e ngjashme jan specifike pr

jomuslimant. Po, ato jan specifike pr jomuslimant, por sht e gabuar
q t mendohet se kto ajete i prjashtojn muslimant.
Ata interpretojn se t gjitha krcnimet n Kuran jan ndaj idhujtarve,

jehudve dhe t krishterve, dhe kshtu i largohen kuptimit t vrtet.
Prandaj, ti nuk i sheh muslimant duke prfituar nga qortimet n Kuran.
Ata mendojn se sht e mjaftueshme pr t thn La ilahe ilAllah, pr
t shptuar n jetn e prtejme, edhe pse shum hipokrit dhe kufar e
than at. Fakti sht se Allahu (Te ala) i ka prshkruar llojet e
idhujtaris, kufart dhe gjendjen e tyre n mnyr q ata q besojn n
Librin e Tij mund t qortohen, dhe kshtu t mos bien n at t ciln ata
ran dhe t shkatrrohen.
Por lidert e pasuesve t verbr bn dallim n mes muslimanve dhe

Librit t Zotit t tyre dhe than se ata q duhet t pasohen kan vdekur
dhe se sht e pamundur q dikush t jet si ata, sepse ata kan disa
cilsi t cilat t tjert nuk i kan. Prej ktyre cilsive jan t kuptuarit e
nj shtje t caktuar. Kjo sht ajo q thon ata, pavarsisht se Seleft
e drejt n mesin e sahabve, tebiinve dhe katr imamt jan t
bashkuar n se nuk sht e lejuar pr dik q t pranoj nj mendim
fetar, argumenti i t cilit sht i pa njohur.
Pastaj erdhn dijetart e pasuesve t verbr dhe e shndrruan mendimin

e dijetarit n argument pr t paditurin. Pastaj ata u pasuan nga ata q
jan edhe m ekstrem n pasimin e verbr dhe ndaluan t gjith njerzit
q t marrin nj mendim nga Kurani dhe Sunneti dhe i konsideruan ata q
prpiqen ti kuptojn ato dhe t veprojn sipas tyre t jen t devijuar. Ky
sht kulmi i mashtrimit, humbjes dhe armiqsi ndaj fes. Si pasoj
njerzit i pasuan ata n kt dhe n kt mnyr ata morn zota karshi
Allahut. Nj dit ata do t heqin dor nga njri-tjetri, ashtu sikurse Allahu
(Te ala) ka pohuar.
Rrfimi i el-Fakhr er-Rrazit se dijetart kan

ndrruar fen e Allahut dhe Sheriatin e Tij
Un do t prmend dika pr ty q ka ndodhur n brezat e kaluara. Kjo

sqaron shembujt e mparshm q kemi prmendur, ku prshkruhen
shtrembrimet, ndryshimet dhe devijimet. Fakhr-ud-din er-Rrazi ka thn
n komentimin e tij t Kuranit Mafatih-ul-Ghajb kur ai komentoi fjalt e
Tij (Te ala):

Ata i konsideruan ahbart (priftr jehudi) e tyre, ruhbant
(murgjit e krishter) e tyre pr zota pos Allahut. 25
Kam par nj grup dijetarsh t fikhut n mesin e pasuesve t verbr. U

kam lexuar atyre disa ajete nga Libri i Allahut (Te ala) lidhur me shtje t
caktuara q nuk ishin n prputhje me methhebet e tyre. Ata as nuk i
pranuan ato madje as nuk u interesonte pr to dhe n vend t ksaj
vazhdonin t m shikonin me huti. Si mund t veprohet sipas ktyre
ajeteve kur transmetimet e paraardhsve tan thon t kundrtn? Nse
ti mendon si duhet, ti do t gjesh se kjo smundje prek shumicn e
njerzve n tok. Po kshtu, shum prej tyre, dijetarve t vet ua kan
pohuar hululin dhe ittihadin (Se Allahu sht n krijesa dhe n do
vend).
E njjta gj u prshkrua nga Muhji-ud-Din el-Baghaui n Maalim-ut-

Tenzil. er-Rrazi vdiq n vitin 606.
Prandaj, le t mendojn muslimant e sotm q me injoranc pasojn

methhebet e tyre n besim, adhurim dhe n lidhje me gjrat e ligjshme
dhe t ndaluara n at q nuk ka argument n Librin e Allahut dhe n
Sunnetin e t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem). Kto edhe jan
parimet e dijetarve t tyre. Sot ka nga ata q jan m t kqinj se ata
q er-Rrazi prmendi, kshtu q mendoni!
9:31
25
Shejkh Muhammed Rashid Rida e theksoi kt n Tefsir-ul-Menar. Po

kshtu, un, nj rob i varfr, e bra t qart n nj mnyr t qart dhe
knaqsi n komentimin tim t Kuranit Audhah-ul-Burhan fi Tefsir
Um-il-Kuran. Ai sht botuar nga Um-ul-Kuran shtypshkronja n vitin
1357 n Mek.
Imami madhshtor sht i drguari i

Allahut dhe askush tjetr
Alameh ez-Zabidi tha n shpjegimin e tij t librit el-Ihja:
Dije se ai q duhet t pasohet n at q ka thn dhe ka br,

sht ai i cili u drgua me Sheriatin, prkatsisht zotria yn
Muhammedi (salAllahu alejhi ue selem). Ndrsa sahabt pasohen
pr shkak se veprimet e tyre tregojn se ata kan dgjuar nga ai
(salAllahu alejhi ue selem). Prandaj, Ibn Abasi (radijAllahu
anhume) ka thn:
Nga t gjith njerzit pranohet dhe refuzohet dituria, prve prej

t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem).
El-Iraki thot:
Kjo sht transmetuar nga Tabarani n el-Kebir dhe zinxhiri i tij

sht i mir.
Pasimi i verbr i methhebit sht br nj smundje e pashrueshme dhe

nj sprov e madhe. Kjo sprov ka prfshir t gjith botn, ne gjejm se
jan t pakt ata q u japin prparsi teksteve autentike ndaj asaj q
sht shkruar n librat dhe mendimet e msusve t tyre. Megjithat, ne e
falnderojm Allahun (Te ala) q ne shohim xhemat pasues t Teuhidit
dhe t sinqert. Ata thrrasin njerzit n Teuhid, luftojn pr hir t Allahut
dhe luftojn pasuesit e vrbr, rrfyesit e prrallave dhe mashtruesit.
Jan themeluar lvizje pr t bashkuar pr t prhapur Teuhidin. Ata
ndodhen n Hixhaz, Egjipt, Sudan dhe n vende t lindjes. O Allah, rrite
suksesin e tyre dhe ndihmoj ata pr derisa ata e ndihmojn fen Tnde.
Amin!
Sidik Hasan Khan tha n komentimin e tij t Kuranit Feth-ul-Bejan fi

Makasid-il-Kuran n lidhje me ajetin:

Ky ajet sht qortim pr pasimin e verbr dhe dhnien prparsi fjalve

t dijetarve para fjalve t Allahut dhe t drguarit por pr at q ka
zemr dhe dgjon. Kur nj pasues i methhebit i bindet mendimit t
dijetarit, mendim i cili kundrshton tekstet dhe argumentet e Allahut, ai
konsiderohet t jet sikurse jehudt dhe t krishtert t cilt i morn
rabint dhe murgjit e tyre pr zota n vend t Allahut, edhe pse ata
prerazi thon se nuk i kan adhuruar ata.
E vrteta sht se ata iu bindn atyre dhe e konsideruan t ndaluar at q

ata e ndaluan dhe e konsideruan t lejuar at q ata e lejuan. Kjo sht
pikrisht ajo q pasuesit e vrbr t ktij umeti e bjn. Ata jan t gjith
njsoj. Pasardhsit e t drguarit t Allahut Muhammedit (salAllahu alejhi
ue selem)! Pse e keni braktisur Kuranin dhe Sunnetin mnjan dhe n
vend t tyre keni marr njerz si vet ju? Ju pasoni mendimet e tyre, kur
ata nuk jan t pagabueshm. Ata ia qllojn dhe gabojn, e cila sht
konfirmuar n vet librat tuaja t besimit. Pse keni kaq mendje t dobta,
prceptime t smura dhe logjik t ult? O vllezr!
Braktisni librat t cilat njerzit jo t pagabueshm (n fe) i kan shkruar

dhe n vend t tyre kapuni pr Librin e Zotit tuaj dhe Sunnetin e t
drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem). Merrni t drguarin e Allahut
Muhammedin si imam. N t vrtet, ai sht imami i imamve. Merrni
methhebin e tij, se vrtet t gjith imamt pasojn methhebin e tij.
Prandaj do methheb q e kundrshton methhebin e tij (salAllahu alejhi
ue selem) sht i kot dhe i refuzuar. O Allah, na udhzo n t saktn!
9:31
26
N ajetet e qarta sht pohuar se Allahu (Te ala) sht Ligjvnsi i fes
dhe i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem) sht kumtues i saj.

27
Ti ke pr obligim vetm komunikimin.

28
I drguari nuk ka tjetr obligim vetm t kumtoj (shpalljen).

29
Ti ke pr obligim vetm tu kumunikosh.
Shtyllat e fes saktsohen vetm nga tekstet nga Kurani ose sqarime nga
i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem), dhe ato jan tre:
1. Besimi.
2. Adhurimi q sht ose i pakufizuar ose i kufizuar nga koha,
vendndodhja, forma ose numri.
3. Urdhresat fetare.
T gjitha prve ktyre q u cekn prcaktohen nga ixhtihadi nse nuk ka

ndonj tekst q e trajton at, me kusht q kjo t shpie n dobi dhe t
ndalon dmet. Prandaj mendo dhe mos i prkis injorantve! Vrtet
gjendet n Kuran, Sunnet dhe n veprimet e Selefve t drejt dhe n
fjalt e tyre nj pjes e madhe e ksaj teme.
42:48
27
5:99
28
3:20
29
Ky sht nj shembull i fjalve t imamve t Islamit. Me kt, ne

mbshtesim argumentet dhe tekstet q ne kemi prmendur pr ti br
muslimant q t kuptojn Kuranin dhe t veprojn n prputhje me t.
Po ashtu duhet ti bj ata q t kuptojn se far ndodhet n Sunnet, dhe
t knaqet me llojet e adhurimit dhe lutjeve q ndodhen n t, pa teprim
dhe fanatizm.
Pastaj duhet t merret me obligimet q jan vetm pr nj pjes t

caktuar t muslimanve. Ktu prfshihet mbrojtja e Islamit dhe forcimi
dhe largimi i dmeve, skllavris dhe padrejtsis q muslimant
prjetojn. Umeti duhet t forcohet me fuqi dhe pasuri n mnyr t
prcaktuar q sht e bazuar n dije t sakt, n rend dhe shpenzime pr
hir t Allahut.
Allahu na urdhroi q t pasojm rrugn e

drejt
Allahu (Te ala) na ka urdhruar q t udhtojm n kt jet n rrugn e

drejt t Allahut, me t ciln Ai i drgoi t drguarit e Tij dhe shpalli Librat
e Tij. Ai informoi se kjo rrug e drejt shpie ne xhenetin e Tij dhe botn e
shprblimit. Qndrueshmria e robit n urn mbi xhehnem sht n
vartsi t qndrueshmris s tij n rrugn e drejt n kt jet. Allahu
(Te ala) ka thn:

Dhe se kjo sht rruga (feja) Ime e drejt (q e caktova pr ju),
pra prmbajuni ksaj, e mos ndiqni rrug t tjera e tju ndajn nga
rruga e Tij. Kto jan porosit e Tij pr ju, ashtu q t ruheni. 30
Kur ata q u prpoqn pas rrugs s drejt u prpoq pas asaj nga e cila
shumica e njerzve kan devijuar dhe kushdo q udhton n kt rrug
mund t ndjehet i vetm Allahu tregoi n lidhje me shoqrin e cila
gjithashtu udhton n kt rrug. Ata jan ata q Allahu i ka nderuar n
mesin e profetve, besimtarve, shehidve dhe t mirve sa shoqri e
shklqyer!
Ai e bri kt pr shkak se personi i cili e krkon udhzimin dhe rrugn e

drejt t mos ndihet i braktisur dhe i vetmuar midis bashkkohsve t tij.
Po ashtu, Ai e bri at n mnyr q ai ta di se shoqria e tij n kt
rrug jan ata q Allahu i ka nderuar. Prandaj, ai nuk duhet t brengoset
pr njerzit q kan devijuar nga kjo, sepse ata jan pakica, edhe n
qoft se ata jan m shum. Disa prej Selefve than:
Prqendrohu n rrugn e s vrtets dhe mos u ndjej i vetmuar

pr shkak t pasuesve t pakt. Dhe qndro larg nga rruga e s
kots dhe mos u mashtro nga numri i madh i pasuesve t saj.
6:53
30
do her q ndjehesh i vetm pr shkak t vetmimit, ti duhet t mendosh

pr Seleft dhe t prpiqesh q t bashkohesh me ta dhe t injorosh t
gjith t tjert. Nse ata t thrrasin ty gjat udhtimit tuaj, ti kurr mos
u ktheh kah ata. Nse megjithat e bn kt, ata do t t kapin dhe do t
t ndalojn nga rruga. Lidhur me kt u transmetua lutja e kunutit:
O Allah, m udhzo me ata q i ke udhzuar.
Kjo do t thot, m fut n shoqrin e tyre dhe m b pjes e tyre.
Robi duhet t ket kujdes nga rruga e t qortuarve dhe t devijuarve:

31
Jo n t atyre q kundr veti trhoqn hidhrimin.
Kta jan ata q kan qllim dhe dije t prishur, t cilt e njohin hakun
dhe pastaj ia kthejn shpinn.

32
E as n t atyre q e devijuan.
Kta jan ata q kishin dije t keqe. Ata neglizhuan t vrtetn dhe nuk e
dinin at.
1:7
31
1:7
32
E vrteta sht ajo n t cilin ishin Muhammedi (salAllahu alejhi ue selem)

dhe sahabt e tij. Kjo rrug nuk sht pasim i mendimeve t njerzve dhe
terminologjis s tyre. T gjitha njohurit, veprimet, realitetet, gjendjet
dhe qndrimet q burojn nga drita profetike dhe nga rruga e
Muhammedit (salAllahu alejhi ue selem) i prkasin rrugs s drejt. Dhe
ajo q nuk buron prej saj, i takon rrugs s zemrimit, devjimit dhe
rrugs n t ciln ecin banort e xhehnemit. Kjo prmendet n librin
Madarixh-us-Salikin t Ibn-Kajimit. Nuk ka asnj dyshim se sahabt e
t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem) jan njerzit m t ditur
rreth fes dhe t domethnies t asaj me t ciln erdhi i drguari i Allahut
(salAllahu alejhi ue selem). sht e pamundur q sahabt e t drguarit t
Allahut (salAllahu alejhi ue selem) t jen t paditur pr t vrtetn,
ndrsa Rafidat dhe bidatit e tjer jan t ditur n lidhje me t.
Nse ne do t shikojm n gjurmt e dy grupeve t mbetura, do t gjenim

se rruga n t ciln ecin pasuesit e s vrtets sht e qart. Vrtet,
sahabt e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem) liruan tokat e
jomuslimanve dhe i kthyen ato n toka islame. Ata pushtuan zemrat me
Kuran, dije dhe udhzim. Gjurmt e tyre tregojn se ata ishin gjurmt e
rrugs s drejt. Ne gjithashtu kemi par Rafidat dhe grupet e tjera q ia
atribuojn veten e tyre nj methhebi t caktuar se qndroj n t
kundrtn, pa marr parasysh kohn apo vendin.
T premten, me datn e 10 t muajit Ramaz n vitin 1360 isha n xhamin

e Abdullah bin Abasit (radijAllahu anhu) n Taif dhe e lexoja Librin e
Allahut, Zotit t krijesave. Papritmas mu b e qart se Faraoni sht ai q
i ndau njerzit n sekte dhe i prau ata n methhebe dhe metodologji.
N kt mnyr mu b e njohur se bidati i methhebeve dhe devijimet e
metodolgjive t ndryshme burojn nga Faraoni dhe politika e tij dinake, e
cila pos ksaj sht e prhapur n politikn e qeverive satanike dhe
evropiane. Allahu (Te ala) ka thn n suren El-Kasas:

Me t vrtet, Faraoni ka ngritur kokn lart n tok, e popullin e
saj e ka grupzuar dhe nj grup prej tyre e shtyp. 33
28:4
33

E mos u bni nga idhujtart. T cilt e pran fen e tyre dhe u
ndan n grupe, ku secili grup i gzohet ides s vet. 34
Prej cilsive t qarta t pasusve t s vrtets sht se ata besojn n t

gjith profett (alejhim-us-selam), pa br asnj dallim midis tyre, i
nnshtrohen atyre dhe asaj me t ciln ata erdhn, e pasojn t vrtetn
kudo koft ajo dhe i nderojn dhe i respektojn ata. Pra, n qoft se sht
kshtu, sht gjithashtu e detyrueshme pr t nderuar trashgimtart e
tyre n mesin e sahabve, tebiinve dhe dijetarve si katr imamt dhe
dijetart si ta n mesin e pasuesve t hadithit. Q t mirren mendimet
vetm nga nj dhe t braktisen t tjert, apo t duhet vetm njri prej
tyre dhe t urrehn t tjert, t ciln e bjn shumica e pasusve t
verbr, kjo as nuk i prket udhzimit t udhzuarve apo cilsive t
njerzve t devotshm. Nga ktu ka filluar armiqsia n mesin e atyre q
iu atribohen methhebeve t ndryshme. Kjo shkoi aq larg saq ata u
ndaluan nga falja e namazit pas atij q nuk e kishte t njjtin methheb si
t tyre. Ky fanatizm ka verbuar zemrat dhe syt e tyre.
Disa prej njerzve t devijuar e kan br methhebin si nj bazament,

ndrsa Kurani interpretohet n prputhje me t dhe i referohen atij pr t
br keqinterpretime dhe shtrembrime. Ky sht Kurani q duhet t jet
baza e bazamanteve sipas t cilit duhet t interpretohen methhebet dhe
mendimet fetare. Ajo q prputhet me t, pranohet, dhe ajo nuk e bn
at refuzohet.
30:31-32
34
Prej cilsive t atyre q kan trhequr

hidhrimin sht se t vrtetn nuk e
pranojn ndryshe vetm se nga methhebi i
tyre
Dije se nj nga cilsit e atyre q kan trhequr hidhrimin sht se ata e

pranojn t vrtetn vetm nse ajo vie nga grupi q ata i prkasin. Ata e
bjn kt edhe n qoft se nuk e pasojn at q jan t detyruar n fen
e tyre. Po ashtu, kjo ndodh shum n mesin e atyre q i prkasin nj
grupi t caktuar n fikh apo n akide n mesin e dijetarve t fikhut dhe
Sufive. Ata nuk pranojn asgj q ka t bj me fen prderisa ajo nuk
vie nga grupi i tyre. Kjo pavarsisht faktit se Islami urdhron q t
pasohet e vrteta, pa veuar nj person, prve t drguarit t Allahut
(salAllahu alejhi ue selem). Urtsia sht qllimi i besimtarit; ai e merr at
kudo q e gjen at.
N zemrn e tij nj person i cili pason nj methheb e nderon personin q

ai e pason, pa marr parasysh se far thot ai. Kjo ndodh nga pasimi i
verbr i paraardhsve dhe bashkvendasve t tij. Ky sht devijim i qart!
Duhet t shikohet mendimi, jo personi q e shpreh at.
Aliu (radijAllahu anhu) ka thn:
E vrteta nuk njihet me an t burrave. Msoje t vrtetn, dhe

do ti njohsh pasuesit e saj!
E mira gjendet n do gj q i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue

selem) dhe shokt e tij urdhruan dhe vepruan, dhe e njjta vlen edhe me
Seleft e dr ejt. Ndrsa e keqja dhe devijimi q kan shpikur n shtjet
fetare brezat e mvonshm sht do e keqe. Prej ktyre bidateve jan
methhebet. N t vrtet ata u njohn vetm nga pushtetart dhe
udhheqsit q t jen n prputhje me politikat e tyre, t knaqin epshet
e tyre, t mbrojn pozitat e tyre dhe t nxisin fanatizmin pr dijetart e
tyre dhe kjo sht e njohur pr t gjith ata q e lexojn historin.
Uelijullah ed-Dahlaui ka thn n librin et-Tefhimet el-Ilahijeh

(1/151):
Sidomos sot, i sheh injorantt kudo duke iu prmbajtur nj

methhebi t caktuar. Ata besojn se nj person i cili e braktis
methhebin e tij vetm n nj shtje ka br mkat t barabart
me mosbesimin, sikurse ai ka qen i urdhruar q ti bindet atij.
Paraardhsit e umetit dhe brezat m t mir ishin t gjith t
bashkuar n nj methheb.
Ebu Talib el-Meki tha n librin Kuvat-ul-Kulub:
N t vrtet, librat dhe prmbledhjet jan t shpikura dhe

mendimi se duhet prmabjtur vetm nj methhebi t caktuar n t
gjitha shtjet sht dika q njerzit n koht e vjetra nuk e
pasonin. N vend t ksaj, t paditurit e kishin zakon q t
msojn dhe t krkojn dijetar kudo q i gjenin.
Ai q e dgjonte nj hadith e pasonte at dhe asgj tjetr. Ndrsa ai nuk

e pasonte dik tjetr prve atij q erdhi me Sheriatin. Nse disa
transmetime ishin t ndryshme, ata e kishin zakon q t pasonin
mendimet me t cilat zemrat e tyre ndiheshin t rehatshme. Ndrsa disa
njerz zgjodhn q t kufizojn veten n nj methheb t caktuar n
mnyr q t paditurit mund t praheshin.
M t shquarit n mesin e dijetarve nuk kufizoheshin n ndonj methheb

t caktuar, pavarsisht nse ajo ishte n lidhje me veprat e tyre apo
gjykimet q ua jepnin t tjerve. Prej tyre ishin Ebu Muhammed el-
Xhuvejni. Ai shkroi librin e tij el-Muhit dhe nuk iu prmbajt vetm nj
methhebi. Kjo sht shtja q provokoi dhe nxiti njerzit dhe kshtu
ndodhn sprovat dhe fanatizmi.
E vrteta sht se profeti nuk i obligoi

njerzit q t pasojn nj methheb t
caktuar
E vrteta sht se ligjvnsi (salAllahu alejhi ue selem) nuk i ka obliguar

njerzit q t pasojn nj methheb t nj imami t caktuar. N vend t
ksaj, ai urdhroi q ai vet (salAllahu alejhi ue selem) t pasohet. Ai q
pastaj e kundrshton Sunnetin e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi
ue selem) pasi q ai sht saktsuar, refuzohet kundrshtimi i tij dhe ai
nuk arsyetohet. Nse ai nuk ka njohuri t hadithit n fjal, ai mund t
arsyetohet derisa ta arrin hadithi at. Askujt q i atribohet islamit nuk i
lejohet t thot:
Un nuk veproj sipas hadithit. Un veproj sipas mendimit t

imamit tim.
Kjo e bn at q ta braktis Islamin Allahu na ruajt. Prandaj, muslimani

duhet t mendoj n lidhje me hadithin q sht saktsuar, ta praktikoj
at, t kapet fort pr t dhe ti prmbahet me zemrn e tij dhe duart e tij
dhe t injoroj ata q e kundrshtojn at. Kjo sht rruga e drejt. Merre
at si methhebin tnd dhe mos e braktis at! Ta braktissh kt rrug
nnkupton q gjat abdesit tu japsh mesh kmbve me dor, t
konsideroj martesn e prkohshme (mutah) t jet e lejuar, t konsideroj
se pijet alkoolike t jen t lejuara n qoft se pin vetm nj sasi t vogl,
gomart shtpiak t lejuar pr ti ngrn si dhe mendimin se koha e
namazit s dreks mbaron kur hija e njeriut sht dy her m e madhe se
sa hija burimore.
I dashur musliman! Kur entuziazmi juaj pr dije rritet dhe kur

devotshmria yte ngritet, ti duhet t prpjekesh pr ta kuptpuar
domethnien burimore t Kuranit dhe t Sunnetit. Prve ksaj, prmbaju
fort veprimeve q i bnin shumica e dijetarve t Selefve. B bashkimin
e haditheve t ndryshme, paso hadithet autentike dhe t mira q gjenden
n librat e dijetarve t hadithit dhe prmbaju mendimit m t fort, m
analogjik dhe m t sigurt.
T arrish kto sht e thjesht dhe nuk krkohet m shum se librat el-
Muvata, Sahi Bukhari, Sahi Muslim, Sunneni i Ebu Davudit dhe i Tirmidhiut
dhe el-Xhami i Nesaiut. Kto libra jan t njohura dhe mund ti gjesh n
librarin m t afrt. Nse, megjithat, ju nuk e dini at, ndrsa vllezrit
e tu t kan kaluar n kt dhe t kan br q ta kuptosh at n gjuhn
q flet ti, n kt rast nuk ke m arsyetim Allahu (Te ala) e di m mir.
Po ashtu thuhet kjo q vijon ne librin et-Tefhimet (1/309):
Ata e quajn veten dijetar t fikhut, i prmbahen pasimit t

verbr ngurtsisht, hasin n nj hadith t profetit (salAllahu alejhi
ue selem) me nj zinxhir t sakt transmetimi t cilit shumica e
dijetarve t mparshm t fikhut iu kan prmbajtur dhe
braktisin t vepruarit sipas tij sepse ata pasojn verbrisht. T
gjith kta njerz jan n marrzi dhe iluzione. N fakt, e vrteta
sht e qart. Vrtet Allahu sht m fisnik dhe m i drejt se q
Ai t vendos mbi njerzit nj ligji t caktuar pr t vepruar n
prputhje me t dhe q pastaj ti bj ata t verbr n mnyr q
ata t mos munden t bjn dallimin n mes t mirs dhe t
keqes.
Allahu (Tabarak ue Te ala) ndrioi t vrtetn dhe e tregoi at n mnyr

t qart n mnyr q askush nuk shkatrrohet pos nj rebeli. Ai shpalli
nj Libr t qart q nuk mund t ngatrrohet me fjalt e njerzve. Ai e
mbrojti at nga shtrembrimet. I drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem)
foli me urtsi. Allahu (Te ala) ka br q hadithet e Tij t ruhen nga
imamt e besueshm. Ata kan marr prsipr prgjegjsin pr t
sqaruar t vrtetn e t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem)
dhe t zbulojn t pavrtetn. Prandaj, ti duhet tu prmbahesh haditheve
autentike dhe t mira t cilat jan transmetuar nga transmetues t
besueshm. Prandaj, ai q kundrshton hadithet autentike nuk sht
asgj tjetr pos nj injorant i devijuar.
Po ashtu, prmendet n t, (1/211):
Un dshmoj se nuk ka asnj Ligjvns tjetr pos Allahut, se

askush prve Allahut nuk meritont t gjykoj dhe Ai mbi arshin e
Tij ka gjykuar me detyrime, rekomandime, lejesa, gjra t urryera
dhe ndalesa. Pastaj Ai ua zbriti Sheriatin njerzve me an t atyre
q Ai i zgjodhi N kt mnyr, kushdo q thot pa argumente dhe
vrtetim se Kjo sht e detyrueshme dhe kjo nuk sht e
rekomanduar ka gnjyer pr Allahun.

Mos i thuani asaj rrens s gjuhve tuaja: Kjo sht hallall e kjo
sht haram e t shpifni ndaj Allahut rrenn. Vrtet, ata q
shpifin rrenn ndaj Allahut, nuk kan shptim. 35
Un dshmoj se nj njeri q beson se Allahu ka urdhruar q duhet t

pasoj nj individ t caktuar, i cili ia qllon dhe gabon dhe se ai sht i
obliguar me at me t cilin ky individ e ka oblihuar, sht kafir.
Ndrsa Sheriati i vrtet sht saktsuar shum koh para ktij individi.
Dijetart e kan kuptuar at, transmetuesit e kan prcjellur dhe dijetart
e fikhut kan gjykuar sipas tij. N vend t ksaj, njerzit jan bashkuar q
t pasojn verbrisht dijetart pr shkak se ata i konsiderojn ata t jen
interpretuesit t Sheriatit nga profeti (salAllahu alejhi ue selem). Pastaj n
qoft se nj hadith sht autentik, vrtetsia e t cilit sht konfirmuar
nga dijetart e hadithit dhe nj grup i madh i njerzve kan vepruar n
prputhje me t, e sheh se pasuesi i verbr nuk vepron sipas saj, sepse
individi q ai e pason nuk e ka kt mendim dhe ky sht kufiri skajor i
devijimit.
16:116
35
Aty gjithashtu thuhet (1/212):
Un dshmoj se Sheriati prbhet nga dy nivele:
E para sht t vepruarit sipas urdhresave, prmbajtja nga ndalesat dhe

t zbatohen veprimet Islame. Ky nivel sht i prer dhe sht i detyruar
pr t gjith; klasat e larta dhe klasat e ulta, mbretrit dhe shrbtort,
lufttart dhe fshatart, artizant profesional dhe tregtart, skllevrit dhe
t lirt. Ky nivel sht i leht dhe i thjesht dhe pa vshtirsi.
I dyti sht nivel i prsosmris dhe zbukurimit. Ai q i prmbahet atij

sht nj adhurues, nj person i cili vepron t mirn dhe t drejtn dhe
nj Sunni. N kt nivel gjenden traditat e ruajtura, edukatat dhe
praktikat e profetit (salAllahu alejhi ue selem) dhe t brezave t
mhershm t umetit n mesin e sahabve, tebiinve dhe atyre q i
pasuan ata n mirsi.
N mes t ktyre dy niveleve, ka nj dallim t jashtzakonshm dhe

neglizhimi i ktij dallimi sht humbje dhe injoranc. Shumica e dallimeve
n mes t dijetarve jan pikrisht pr shkak t neglizhimit t ktij
dallimi. Ushtart, burrat me profesione dhe biznesment t cilt mirren
me biznes, knaqen me parimin e par, ndrsa ibadetgjinjt e mdhenj
dhe askett prqafojn parimin e dyt. Ata q jan t angazhuar me
krkimin e furnizimit t tyre nuk duhet tu krkohet m shum se sa niveli
i par n mnyr q t mos bien n vshtirsi. Nse ndodh kshtu, kjo
do t bj q ata ta braktisin at dhe t largohen prej tij. Prandaj, ju,
njerz, duhet t pasoni vetm at q thrret pr n Librin e Allahut dhe n
Sunnetin e t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem) dhe nuk thrret
q ai t pasohet apo q ti binden dikujt tjetr pos Allahut dhe t drguarit
t Tij (salAllahu alejhi ue selem).
Pastaj thuhet: (1/214):
Shum njerz mendjeleht e quajn veten dijetar sepse

preokupohen me filozofi greke dhe gramatik. Por, kur bhet fjal
pr Librin e Allahut dhe Sunnetin e t drguarit t Allahut
(salAllahu alejhi ue selem), ata din vetm shprehje prej tyre. Ata
thellohen n miratimet dhe degzimet e shkenctarve t fikhut.
Nse ata do t hasin nj hadith t t drguarit t Allahut
(salAllahu alejhi ue selem), i sheh ata se si ia kthejn shpinn. N
vend t ksaj ata thon:
Ne veprojm n prputhje me methhebin e filanit dhe t filanit

dhe jo n baz t hadithit. Imami yn sht m i ditur n lidhje me
hadithin se sa ne. Arsyeja e vetme q ai nuk ka vepruar sipas tij
sht se ai e msoi se hadithi ishte shfuqizuar nga nj tjetr.
Ky mendim dhe veprim nuk ka t bj asgj me fen. Nse ju vrtet

besoni n profetin tuaj, duhet ta pasoni at, pavarsisht nse kjo bie n
kundrshtim me methhebin e imamit tuaj apo jo. sht e obligueshme pr
nj musliman q s pari dhe m kryesorja t preokupohet me Librin e
Allahut dhe Sunnetin e t drguarit t Tij (salAllahu alejhi ue selem). Nse
ai e ka t leht q t pranoj t dyat kjo sht e mir. Ndrsa nse ai do
t has n vshtirsi, ai mund t marr ndihmn e dijetarve t
mparshm dhe t sheh at q duket t jet e vrtet, e sakt dhe n
prputhje me Sunnetin. Prandaj ai nuk duhet t preokupohet me shkencat
tjera (si sht gramatika) pos nse ato luajn rolin e mjeteve ndihmse,
e jo t qllimit.
N vllimin e dyt, n fq. 13, thuhet kjo q vijon:
Nj person i cili verbrisht pason nj imam dhe mson dika nga i

drguari i Allahut q e kundrshton mendimin e tij, nuk ka asnj
justifikim pr t braktisur hadithin pr dika tjetr. Kjo nuk i
prket veprimeve t muslimanit dhe ekziston frika se ai q e bn
kt t bjer n hipokrizi. Ne kemi par njerz n mesin e
muslimanve t dobt, madje edhe n mesin e atyre q duken si
dijetar dhe t drejt, se si marrin njerz t mir si zota karshi
Allahut.
Ata i bjn varret e tyre vendfalje n t njjtn mnyr sikurse bjn

jehudt dhe t krishtert. Ne kemi par se disa prej tyre shtrembrojn
fjalt nga kuptimet e tyre burimore. Shtrembrimi sht dika q sht
prhapur n t gjitha sektet. Sufit kan shpikur mendimet e t cilve nuk
prputhen me Kuranin dhe Sunneti nuk i njeh ato. Dhe sa shtje kan
shpikur dijetart e fikhut origjina e t cilave sht e panjohur? Si pasoj
injorantt filluan t adhurojn idhuj; ata i bn varret e njerzve t drejt
vend falje, i vizituan ato rregullisht dhe aktet e tjera mkatare Allahu na
ruajt prej tyre.
Alameh Ibn-ul-Kajim tha n Alam -ul-Muvakiin (3/476):
A sht nj person i paditur i detyruar q t pasoj nj methheb t

caktuar apo jo? Prgjigja e sakt sht se ai nuk sht i detyrueshm.
Vetm at q Allahu (Te ala), dhe i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue
selem) ka shpallur t detyrueshm sht e detyrueshme. As Allahu dhe as
i drguari i Tij (salAllahu alejjhi ue selem) nuk e kan obliguar dik q t
pasoj nj individ t caktuar. Brezat e shklqyer vdiqn dhe ata nuk kishin
asgj t bjn me kto atribute. Nuk sht e sakt q nj person i paditur
ti atribohet nj methhebi, nj i paditur nuk ka asnj methheb. Dhe nse ai
do t thot: Un jam nj Shafii, Hanbeli, Hanefi, Maliki, apo dika tjetr,
ai nuk bhet i till vetm duke pretenduar n t njjtn mnyr sikurse ai
nuk do t bhet ndonj dijetar fikhu, gramatikant dhe shkrimtar vetm
duke thn kt. Ndrsa nse ai thot se ai sht nj Shafii, Maliki dhe
Hanefi dhe pretendon se pason imamin dhe rrugn e tij, kjo konsiderohet
t jet e sakt me kusht q ai t pasoj rrugn e imamit n lidhje me
dijen, njohurit dhe mnyrn q ai arrin n gjykime. Por, si sht e
mundur q ai me injorancn e tij dhe distancn e tij t gjat prej
karaktereve, dijs dhe metodologjis s imamve, ti atribohet atij vetm
me biseda boshe? Nuk mund t imagjinohet se sht e sakt q nj
individ i paditur t ket nj methheb. N qoft se kjo do t ishte e mundur
q t imagjinohet, as ai e as dikush tjetr nuk sht i detyruar q t
pasoj nj individ t caktuar n mnyr t till q ai t merr t gjitha
mendimet e tij dhe t braktis t gjith t tjert. Ky sht nj bidat i
neveritshm q ai e ka futur n praktik tek umeti. Asnj nga imamt e
islamit nuk i kan pasur kto mendime pasiq ata q posedojn pozitat
m t larta, m madhshtore dhe dijen m t thell nuk i kan detyruar
njerzit me kt. Po ashtu, ata jan m s largu nga ai q thot se duhet
pasuar nj methheb t caktuar apo nj nga apo nj nga katr imamt.
sht jashtzakonisht e uditshme. A kan vdekur methhebet e sahabve

t drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem), t tebiinve, etba-
tebiinve, ndrsa ka mbetur pjesa tjetr e methhebeve t imamve t
islamit? A e ka thn kt ndonj imam apo ka thirrur n kt? Mos vall
ndonj nga shprehjet e tij e sugjerojn kt? Ajo me t ciln Allahu dhe i
drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem) ka obliguar sahabt, tebiint, dhe
etba-tebiint sht ajo me t ciln Ai i ka obliguar ata q vijn pas tyre
deri n Ditn e Gjykimit. Obligimet nuk ndryshohen edhe n qoft se
mnyra e tyre do t ndryshohet n prputhje me aftsit, joaftsit,
koht, vendet dhe gjendjet.
Ajo q gjithashtu sugjeron se sht nj shkatrrim q t miratohet nj

methheb i caktuar, sht se n qoft se atij i arrin nj tekst nga Libri i
Allahut dhe ose nga katr mendimet t katr kalifve t tij t drejt, ai i
braktis tekstet dhe mendimet e sahabve pr mendimet e njerzve t
cilve ai iu atribohet. Bazuar n kt, ai mund t pyet k t doj n mesin
e pasuesve t katr imamve dhe t tjert.
Po kshtu, sipas konsensusit t umetit nuk sht as e detyrueshme pr t

ose pr dijetarin q t kufizoj veten tek katr imamt, ashtu si nuk
sht e detyrueshme pr dijetarin q t kufizoj veten tek hadithet e
vendit t tij ose tek hadithet e nj vendi tjetr. N qoft se nj hadith
sht autentik, sht e detyrueshme pr t vepruar sipas tij, pavarsisht
nse ai vjen nga Hixhazi, Iraku, Shami, Egjipti apo Jemeni.
Pos ksaj muslimant jan t bashkuar se nuk sht e detyrueshme pr

nj njeri q t kufizoj veten tek nj nga shtat llojet e njohura t leximit
t Kuranin. Nse nj lexim prputhet me tekstin e Kuranit, gjuhn arabe
sht i sakt dhe se zinxhiri i tij i transmetimit sht autentik,
konsiderohet t jet e lejuar q t lexohet n baz t tij dhe sht e sakt
q t falet me t. Kt mendim e ka Ebul-Barakat bin Tejmijeh.
Megjithat, atij nuk i lejohet q t pasoj lejesat e methhebit n disa
shtje t caktuara dhe q t mirret nga methhebet ajo q i prshtatet
atij pr t arritur qllimin e tij. Ky person sht i detyruar q t pasoj t
vrtetn aq sa t mundet. Kjo sht e vrteta, dhe tek Allahun qndron
suksesi.
Un do t prmend disa shtje q kam hasur. Kto shtje kan

ndihmuar kto methhebe q t prhapen n t gjitha kontinentet. Prandaj
ai q ka nj mendje t shndosh, dhe shqisa t hapura dhe mendon. M
posht jan disa fragmente historike:
Ahmed bin el-Mukri el-Magribi ka thn n librin e tij Nafh-ut-Tajib

(3/158):
Arsyeja se Afrika veriore mori methhebin e Imam Malikut

(rahimehullah), sht se Afrika veriore dhe njerzit e Andaluzis
q nga pushtimi i par ishin n methhebin e el-Euzait dhe n
methhebin e popullit t Shamit. N qytetin e el-Hakam bin Hisham
bin Abdirr-Rrahman ed-Dakhilit dhe ai ishte pushtetari i tret n
Andaluzi nga Benu Umeje, u bart fetvaja tek mendimi i Malik bin
Enesit (rahimahullah) dhe popullit t Medins.
Kjo ka ndodhur me urdhr t pushtetarit. Ai e zgjodhi at sepse ajo i

bnte dobi politiks q ai drejtonte. Megjithat, lindn mosmarrveshje
pr arsyen se pse kjo ndodhi. Shumica than se arsyeja ishte se dijetart
e Andaluzis udhtuan pr n Medine, dhe kur ata u kthyen, ata e
prshkruan shklqyeshmrin e Malikut, dijen e gjer dhe pozitn
madhshtore. U tha gjithashtu se Imam Maliku (rahimehullah) nj her i
kishte pyetur disa pr karakterin e andalusve dhe t mbretit t
Andaluzis. Kur ai mori prshkrimin e tij, ai u gzua, sepse n at koh
sjelljet e Benu Abasve nuk ishin trheqse. Ather Imam Maliku i tha
ktij informuesi:
Ne e lusim Allahun q mbreti juaj t zbukuroj Haremin ton.
Kjo i arriti mbretit t Andaluzis dhe njohurit q ata tashm kishin pr

shklqyeshmrin dhe fen e Malikut. Si pasoj, ai urdhroi njerzit q t
prqafojn methhebin e Malikut dhe t braktisin at t Euzait dhe Allahu
e di m mir.
Pastaj mbretrit ran dakord se fetvat dhe veprimet do t jen vetm n

prputhje me mendimet q kishte Ibn-ul-Kasim dhe t askujt tjetr.
Si prfundim, ne gjejm se methhebet u themeluan pr msimet dhe

politikat e mbretrve.
Nse dshiron ta dish arsyen prapa methhebeve dhe orgjins s

metodologjive, ti duhet t lexosh parathnien e librit et-Tarikh t Ibn
Khaldunit, sepse me siguri ai ka br nj pun t shklqyer Allahu e
shprbleft at pr t. Ai tregoi mes tjerash pr orgjinn e methhebeve
dhe se prhapja e tyre varet vetm nga politikat e shtypsve dhe
pushtimit jo-arab pr t marr m shum pushtet.
Ibn-ul-Kajim ka thn n Ighathat -ul-Lahfan Masaid im-ish-

shejtan (1/125):
Nj nga planet dinake t shejtanit sht se urdhroi nj kod t

prbashkt t veshjes, nj model t veant, nj mnyr t
veant t ecjes, nj msues t veant, nj metodologji t
shpikur dhe nj methheb t veant. Ata detyrohen q t pasojn
kt n t njjtn mnyr sikurse pasojn farzet. Ata nuk e
braktisin kt, ata fyejn dhe e degradojn at q e braktis
kt.
T njjtn gj e bjn shumica t cilt pasojn verbrisht methhebet dhe

mbshtetsit e sekteve Sufiste. Prej ktyre sekteve jan Nakshbandijeh,
Kadirijeh, Sahrurdijeh, Shadhilijeh dhe Tixhanijeh. Prandaj le t
paralajmrohet kundr ktij fanatizmi dhe pasimi t verbr n t ciln
prqendrohen kta njerz. Ata preokupohen me memorizimin e gjrave t
kota n vend t Sheriatit dhe realitetit. Si pasoj, ata ishin t bashkuar n
t kotn e bidatit, ndryshe nga t kuptuarit dhe njerzve t realitetit. Ai
q mendon pr udhzimin dhe mnyrn e t drguarit t Allahut
(salAllahu alejhi ue selem), konstaton se kjo e kundrshton metodologjin
e tyre. Udhzimi i profetit (salAllahu alejhi ue selem) sht bosh nga
strngarkimet dhe kufizimi n at q ai nuk sht urdhruar nga Zoti i tij.
Prandaj, sht nj dallim i madh n mes udhzimit t tij (salAllahu alejhi
ue selem) dhe metodologjis s ktyre njerzve!
Nse dshiron t dish n lidhje me shfaqjen e methhebeve n Islam, q e

shkaktuan prarjen e muslimanve, ti duhet t lexosh librin Ighathat-
ul-Lahfan min Masaid-ish-shejtan, sidomos pjesn e fundit t librit.
Aty ti do t sheh se si komplotet e Ibn Sins, en-Nasir et-Tusisit,
Ubejdijve dhe Fatimive sqarohet.
Si trsi armiqt e Islamit patn sukses n ndryshimin e islamit duke e

ndar popullin e tij n methhebe dhe sekte.
Imam Shihab-ud-din Abdurr-Rrahman, edhe i njohur gjithashtu si Ebu

Shameh, ka thn n librin e tij el-Mumal lir-Rad ila el-Amr el-Euel
(1/10):
Sa i prket msimeve Kuranore, njerzit jan mjaftuar me t

msuarit prmendsh vetm nj kapitull dhe t kumtojn disa nga
mnyrat e recitimit t tij. Pos ksaj ata neglizhuan dijen e
shpjegimit t tij, kuptimet dhe pr t nxjerr dispozitat prej tij.
Lidhur me dijn e hadithit, ata mjaftohen me dgjimin e disa
librave q lexohen nga disa msues t cilt vet shpesh jan m t
paditur se masa e gjer. Disa u mjaftuan me mbeturinat e
intelektit njerzor dhe mbeturinat e mendimeve t tyre, ndrsa t
tjert e zn veten me kumtimin e dijes s methhebit t tyre. Disa
dijetar jan pyetur n lidhje me kuptimin e fjals methheb. Ata
u prgjigjn se kjo do t thot nj fe e ndryshuar.

T cilt e pran fen e tyre dhe u ndan n grupe, ku secili grup
i gzohet ides s vet. 36
Pavarsisht nga kjo, ai imagjinon se ai i prket elits s dijetarve, kurse

tek Allahu dhe dijetart sht ndr m injorantt.
30:32
36
Ai gjithashtu ka thn (1/15):
T katr methhebet u bn t njohura dhe t gjith t tjerat u

braktisn, e cila rezultoi q vetm disa i pasuan ato. Kshtu ata
filluan t pasojn verbrisht pasiq ata vet m par e kishin
konsideruar t ndaluar t pasuarit verbrisht dik tjetr prve t
drguarit (salAllahu alejhi ue selem). Kjo shkoi aq larg saq
mendimet e imamve t tyre kishin arritur nivelin e Kuranit dhe
Sunnetit tek ta. Ky sht kuptimi i fjalve t Allahut (Te ala):

Ky sht fundi i asaj q kisha pr qllim q t mbledhi fakte lidhur

pasimin e verbr t methhebeve t cilat mu kishin prmendur mua nga
Lindja e Largt dhe Japonia. Un jam i knaqur me kt shum, sepse
pikat e ujit tregojn pr nj det. E lus Allahun (Azze ue Xhel) q Ai ti bj
dobi robrve me kt libr n t gjitha vendet dhe t lejon at t jet
sinqerisht i prkushtuar fytyrs s Tij fisnike dhe nj arsye pr fitore me
kopshte t lumturis.
Kt e shkrova me 15 t muajit Muharrem n vitin 1358 n qytetin e

sigurt (n Mek) t Allahut n shtpin time n Bukharijeh n afrsi t
xhamis s shenjt, dhe e prfundojm me lutjen ton:

I pastr e i lart sht Zoti yt, Zoti i gjithfuqishm nga ajo q ata
i prshkruajn. do e mir qoft ndaj t drguarve. Dhe
falnderimi i qoft Allahut, Zotit t gjithsis! 38
9:31
37
37:180-182
38

A Është Muslimani I Detyruar Që Të Pasojë Një Nga Katër Methebet

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

A Është Muslimani I Detyruar Që Të Pasojë Një Nga Katër Methebet

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

A sht muslimani i detyruar q t pasoj nj nga katr methebet

A sht muslimani i detyruar q t

N emr t Allahut, Mshiruesit, Mshirbrsit. Allahu, Zoti i Xhibrilit,

I tr hamdi dhe lavdrimet i takojn Allahut i Cili na ka udhzuar n

Muslimant n qytetet japoneze n Tokio dhe Osaka n lindjen e largt mi

Ather i than nj grup njerzish atyre: Ju duhet t zgjidhni methhebin

Shkruar n muajin Muharrem vitin 1357 n Tokio.

Nga Muhammed Abdul-Haj dhe Muhsin Xhabak Aghlu

ka sht islami dhe imani?

ka sht Islami dhe Imani?

Kam shkruar kt q vijon si prgjigje t asaj q Allahu m ka mundsuar

Dije se ekziston nj numr i madh i muslimanve, dijetar si dhe jo

sht transmetuar n hadithin autentik dhe t njohur t Xhibrilit (alejhis-

Islami sht q t dshmosh se nuk meriton t adhurohet me t

N hadithin e Abdullah bin Umerit transmetohet se profeti (salAllahu alejhi

Islami sht ndrtuar mbi pes: Dshmia se nuk meriton t

Gjithashtu Muslimi transmetoi nga Ebu Hurejra (radijAllahu anhu) se nj

O i drguari i Allahut, m udhzo n nj vepr q do t me fut n

Komentuesit than pr kt hadith:

Ai nuk e prmend haxhin sepse ende nuk ishte br obligim.

Bukhariu dhe t tjert kan transmetuar se Enesi (radijAllahu anhu) ka

Ndrsa ne ishim me profetin (salAllahu alejhi ue selem) n

Burri i tha: Un do t pyes dhe do t jem i ashpr n pyetje,

Ky sht Islami me t cilin Allahu i ka obliguar robrit e Tij dhe e ka

(Bukhari, Muslimi dhe Darimi)

T pasuarit verbrisht njrin prej katr

Sa i prket methhebeve, ato nuk jan asgj m shum se mendimet dhe

Bazuar n kt, kushdo q dshiron t hyj n islam dhe t nderoj veten

N lidhje me pasimin e nj methhebi, kjo as nuk konsiderohet t jet e

Ai (Te ala) ka thn:

Gjithashtu Ai (Te ala) ka thn:

Islami sht nj fe e vetme. N t nuk ka methhebe e as rrug tjetr pos

Allahu (Te ala) ka thn:

Mbrenda ktyre methhebeve konfliktet ndrmjet pasuesve t tyre

Allahu (Te ala) ka thn:

Po ashtu, Ai (Xhela Xhelaluh) kur Ai urdhroi unitetin dhe prqndrimin n

Parimet e islamit jan veprimet sipas Librit t Allahut dhe Sunnetit t

Ky sht islami, feja e s vrtets, dhe parimet e tij themelore jan

Allahu (Te ala) ka thn:

Ata u bn thirrje njerzve q ti prmbahen atyre dhe t veprojn sipas

Imam Maliku (rahimehullah) ka thn:

do njrit i mirret dhe i refuzohet fjala, prve atij i cili qndron

Nuk sht e lejuar pr asknd q t gjykoj n baz t

T gjith ata shpjeguan se:

Nse nj hadith sht autentik, ai sht methhebi im.10

Shih: el-Fataua (1/148) nga es-Subki

Shih: el-Intika, fq. 145, nga Ibn Abdil-Berr

Shih: Rasm-ul-Mufti (1/4) av Ibn Abidin

Pos ksaj, ata than:

Nse un them dika, ju duhet ta referoni at tek Libri i Allahut

Por pr fat t keq, ka individ n mesin e pasuesve t verbr dhe

Shih el-Mexhmu (1/63) nga Imam Nevevi

Umeti im do t ndahet n shtatdhjet e tre grupe; t gjith do t

Tirmidhi nr (2641), Hakimi (128-129) dhe t tjert

Pasuesit e mvonshm ndryshuan aq shum

Betohem n Allahun se muslimant ishin fitimtar n kohn kur ishin

Disa nga shtjet q ata ndryshuan, ishte pasimi i nj methhebi t caktuar

T gjitha bidatet q konsiderohen t jen fe dhe t sakta, jan devijim.

Pasi q methhebet ishin prhapur, ato shkaktuan prarje. Ata

A do t pyetsh n varr se pasues i cilit

O musliman i menur dhe i drejt! Nj njeri pasi t vdes, a do t pyett n

N vend t ksaj, ti do t pyetsh pr at q Allahu (Te ala) t ka

O musliman! Kthehu n fen tnde, q do t thot q ti t veprosh sipas