El Mu Takad Es Sahih

Besimi i sakt i cili sht obligim q t pasohet nga do musliman
Besimi i sakt
i cili sht obligim q t pasohet nga do musliman
Autor
Dr. Abdus-Selam bin Berxhas Abdul-Kerim
Prgatiti:
1 PerlatMuslimane.com
Hamdi dhe lavdrimet i takojn Allahut dhe selamet dhe salavatet qofshin
mbi t drguarin e Allahut.
Besimi i Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit sht feja e vrtet, t cilin t

gjith muslimant jan t detyruar ta pasojn, sepse ky sht besimi i t
drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem) dhe i sahabve t tij fisnik.
Ai q zgjedh besim tjetr, i sht ekspozuar dnimit t ashpr t Allahut
dhe zemrimit t Tij.
Profeti (salAllahu alejhi ue selem) na ka treguar n lidhje me grupet q do

t shfaqen n umet dhe ka prmendur se ato jan shtatdhjet e tri
grupe:
T gjitha ato jan n zjarr prve njrs dhe ky sht Xhemati.1
Profeti (salAllahu alejhi ue selem) e prshkroi kt grup q ka shptuar

nga zjarri i dhimbshm, ku tha:
Ai q e pason at n t ciln un dhe shokt e mi jemi sot.2
Ky sht parimi i Ehl-us-Sunnetit dhe Xhehmatit: ata jan t kapur

pr Sunnetin e profetit (salAllahu alejhi ue selem) dhe t kalifve t drejt
dhe e kapin at fort sikurse me dhmball. Prandaj ata jan grupi i
shptuar. Pra ata jan t shptuar nga zjarri n Ditn e Gjykimit dhe t
pastr nga bidatet n kt fe. Prandaj, ata jan grupi i ndihmuar. Profeti
(salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Vazhdimisht do t jet nj grup i ndihmuar n umetin tim, derisa

t vie caktimi i Allahut, ndrsa ata jan triumfues.3
1 Ahmedi dhe Ebu Davudi nga Muavijeh dhe sht shpallur autentik nga el-Hakimi, Dhehebiu, esh-Shatibi dhe
t tjert. Ahmedi, Ibn Maxheh dhe ibn Ebi Asim nga Enesi.
2 Transmetuar nga el-Axhuri n esh-Shariah nga Abdullah bin Amr dhe Tabarani n es-Saghirah dhe el-
Ausat nga Enes bin Maliku.
3 Transmetuar nga Bukhari dhe Muslimi nga el-Mugire bin Shubah.
Allahu (Te ala) ka thn:

E Ne ata q besuan i prkrahm kundr armikut t tyre dhe ashtu
u bn ngadhnjyes. 1

2
Dhe se ushtria jon do t jen ata ngadhnjyesit.
Ata jan fitues me shpata dhe shtiza, dhe me argumente dhe dshmi. Ata
jan vetm nj grup q nuk prahen. Prandaj, ata u emrtuan me emrin
Xhemati, grupi. Allahu (Te ala) ka thn:

3
Pas t vrtets nuk ka tjetr pos gnjeshtr dhe gabime.
Ata nuk kan emra fare, me t cilt ata jan t njohur, prve Islamit dhe
Sunnetit dhe emra tjer q aludojn n kt.
Imam Maliku (rahimehullah) ka thn se Ehl-us-Sunneti nuk kan emra t

tjer me t cilt ata jan t njohur; as Xhehmi, Kaderi ose Rafidi. Ai
(rahimehullah) sht pyetur pr Sunnetin dhe u prgjigj:
Ai nuk ka asnj emr tjetr prve Sunnet.
Do t thot se Ehl-us-Sunneti nuk kan emr tjetr t cilit i atribohen.
1 61:14
2 37:173
3 10:32
Ata i kan kushtuar rndsi t madhe forcimit t besimit t Selefve t

drejt dhe sqarimit t argumenteve t tij. Ai sht shpjeguar nga disa
imam t mdhenj n disa vepra t veanta si dhe vepra t gjra. Prej
tyre jan vepra me emrin es-Sunneh, dmth besimi. Ato kalojn
dyqind e pesdhjet vepra. Disa prej tyre jan:
es-Sunneh nga Ibn Ebi Asim.

es-Sunneh nga Abdullah bin Imam Ahmed.
es-Sunneh nga al-Khallal.
es-Sunneh nga Ahmed bin rl-Furat Ebi Mesud er-Rrazi.
es-Sunnah nga Ismail bin Usejd el-Medini.
es-Sunneh nga Ibn-ul-Kasim nxnsi i Malikut.
es-Sunneh nga Muhammed bin Selam el-Bajkandi.
es-Sifat ue er-Rad ala el-Xhehmijjah nga Nuajm bin Hammad.
es-Sunneh nga el-Athram.
es-Sunneh nga Harb bin Ismail el-Karmani.
es-Sunneh nga Ibn Ebi Hatim.
es-Sunneh nga Ibn Xherir et-Tabari.
et-Tabassur fi Alam-id-Din githashtu nga Ibn Xherir.
es-Sunnah nga et-Tabarani.
es-Sunnah nga Ebush-Shejkh el-Asbahani.
es-Sunnah nga Abul-Kasim el-Lalakai.
es-Sunneh nga Muhammed bin Nasr el-Maruazi.
Akidat-us-Salaf ue As-hab-il-Hadith nga es-Sabuni.
el-Ibanah nga Ibn Battah.
etTeuhid nga Ibn Khuzejmeh.
et-Teuhid nga Ibn Manda.
el-Iman nga Ibn Ebi Shejbeh.
el-Iman nga Ebu Ubejd al-Kasim bin Selam.
Sherh-us-Sunneh nga el-Muzana nxns i esh-Shafeiut.
Sherh-us-Sunneh nga el-Baghaui.
Sherh Mathahib Ehl-is-Sunnah nga Ibn Shahin.
el-Huxheh fi Bejan-il-Mahaxhah ue Sherh Akidah Ehl-is-Sunnaeh
av Ebul-Kasim el-Asbahani.
Usul-us-Sunneh nga Ebu Abdullah Ibn Ebi Zamanin.
esh-Shariah nga el-Axhuri.
Itikad Ehl-is-Sunneh nga Ebu Bekr el-Ismaili.
Es-Sunneh nga el-Barbahari.
El-Iman nga Ibn Manda.
El-Iman nga el-Adani.
El-Arsh av Ibn Ebi Shejbeh.

El-Kadar nga Ibn Uehb.
El-Kader nga Ebu Davudi.
Er-Rujah nga Darakutni.
Es-Sifat nga Darakutni.
En-Nuzul nga Darakutni.
Xhauab Ehl Dimashk fis-Sifat nga El-Khatib el Bagdadi dhe nj
numr i madh i librave t tjer.
E njjta gj vlen edhe pr librat e shkruar pas ktyre autorve. Prej tyre
jan Ibn Abdil-Berr, Ibn Kudameh el-Makdisi, Ibn Tejmijeh, Ibn-ul-
Kajimi, edh-Dhehebiu, Ibn Kethiri, Muhammed bin Abdil-Vehabi
dhe t tjert. N to sqarohet besimi i vrtet. Ai ka argumente dhe
zbulon dyshimet e pasusve t epsheve.
Ne do t prmenden disa pjes prej besimit t ktyre njerzve t

medhenj.
Allahu jep suksesin dhe Atij i mbshtetem.
Besimi i sakt lidhur me

Teuhid-ur-Rububijeh
Ehlus-Sunneti dhe Xhemati besojn se Allahu Te ala sht Krijues,

Sundues dhe Mbikqyrs i vetm. Allahu (Te ala) ka thn:

Vrtet, Zoti juaj, Allahu, sht Ai q krijoi qiejt dhe tokn brenda
gjasht ditsh, pastaj qndroi mbi Arsh. Ai e mbulon ditn me
natn, q me t shpejt e krkon at (mbulimin e drits s dits),
edhe dielli, edhe hna e edhe yjet i jan nnshtruar sundimit t
Tij. Ja, vetm Atij i takon krijimi dhe sundimi. I madhruar sht
Allahu, Zoti i botve. 1

Vetm i Allahut sht pushteti i qiejve e i toks; Ai krijon ka t
doj. 2

I Tij sht pushteti n qiej e n tok, Ai jep jet dhe Ai jep
vdekje dhe Ai ka fuqi pr do send. 3
1 7 :54
2 42:49
3 57:2
Ky lloj i Teuhidit quhet Teuhid-ur-Rububijeh dhe sht i vendosur n

shpirtin e do personi. Askush nuk e kundrshton at, pavarsisht nse ai
sht musliman apo jo. Allahu (Te ala), tha pr jobesimtart:

Nse ti i pyet ata: Kush krijoi qiejt e tokn? Me siguri do t
thon: Allahu! 1

Dhe shumica e tyre nuk e beson ndryshe Allahun, vetm se duke
i shoqruar (zota t tjer). 2
Muxhahidi ka thn:
Ata besojn se Allahu sht Krijuesi i tyre dhe Furnizuesi q

shkakton vdekjen e tyre. Ky sht besimi i tyre t cilit ia
shoqrojn adhurimin e tjerve pos Tij.
1 31: 25
2 12: 106
Idhujtart pra nuk besonin se idhujt e tyre kishin ndonj pjes n krijim.
Ata besonin se vetm Allahu e zotronte at. Megjithat, ata pohuan se
hyjnit e tyre prdoren pr ti sjell ata m afr Allahut dhe q t
ndrmjetsojn pr ta tek Allahu. Ai (Te ala) ka thn:

Adhurim i sinqert sht vetm ai pr Allahun! Ndrsa ata q n
vend t Tij adhurojn miq t tjer (duke thn): Ne nuk i
adhurojm ata pr tjetr, vetm q t na afrojn sa m afr
Allahut. 1

Thuaj: M tregoni pr zotat tuaj q i adhuroni pos Allahut, m
bni t shoh se krijuan ata n tok; a mos kan pjes ata n
qiej, a mos u kemi dhn atyre ndonj libr, e ata kan argument
n t? Jo, por mizort nuk i premtojn njri-tjetrit dika tjetr
vetm se mashtrim. 2
Allahu (Te ala) ka thn n lidhje me adhuruesit e varreve prej

Kurejshve:

Pr arsye se kur u thuhej atyre: Nuk meriton adhurim me t
drejt askush tjetr prve Allahut, ata e mbanin veten lart. Dhe
thoshin: A ti braktisim ne zotat tan pr nj poet t mendur? 3
1 39:3
2 35:40
3 37:35-36

A mendon ai ti bj zotat Nj Zot? Vrtet, kjo sht gj shum e
uditshme! 1
Allahu (Te ala), e ka vendosur kt Teuhid n mnyr q ai t besohet, t

konfirmohet, dhe ta shpie personin n besimin se Teuhid-ul-Uluhije sht i
detyrueshm, sepse Teuhidi-ur-Rububijeh krkon q t adhurohet vetm
Allahu (Te ala). Allahu (Te ala) ka thn:

O njerz, adhurojeni Zotin tuaj, i Cili ju krijoi juve edhe ata q
ishin para jush ashtu q t jeni t devotshm (t shptuar). 2

Ky sht Allahu, Zoti juaj, vetm i Tij sht pushteti, nuk meriton
adhurimin askush tjetr pos Tij. E si pra, i shmangeni (adhurimit
t Tij)? 3

Pra, le ta adhurojn Zotin e ksaj shtpie, I cili i ushqeu pas
uris dhe i siguroi prej do frike! 4
1 38:5
2 2:21
3 39:6
4 106:3-4
Allahu (Te ala) ka thn se vetm Ai i krijoi dhe i furnizon ata, dika q
ata nuk dyshuan. Ai lejoi kt t jet dshmi kundr tyre pr shkak se
sht e detyrueshme pr t adhuruar vetm At, nuk ka ortak Ai. Allahu
(Te ala) ka thn:

Thuaj (o i drguar): Falnderimi i qoft Allahut, e shptimi
qoft ndaj robrve t Tij q Ai i zgjodhi (profett)! A m i mir
(pr t besuar) sht Allahu, apo ata q ia bjn shok? Ai q krijoi
qiejt e tokn, q pr ju lshoi shi nga qielli, e Ne me t bm t
lulzojn kopshte t bukura, q pr ju ka qen e pamundshme ti
bni t mbijn bimt n to; A mos ka ndonj zot tjetr pos
Allahut? Jo, por ata jan popull q shtrembrojn (t vrtetn). A
sht Ai q tokn e bri vendqndrim e npr t bri t rrjedhin
lumenj, dhe asaj (toks) i bri (male) prforcuese, dhe n mes dy
deteve bri ndarje. A ka prve Allahut zot tjetr? Jo, por shumica
e tyre nuk e din. A sht Ai q i prgjigjet nevojtarit (t mjerit)
kur ai e thrret, duke ia larguar t keqen, e juve ju bn
mbizotrues t toks. A ka zot tjetr pos Allahut? Jo, por ju shum
pak prkujtoni. Ai q ju orienton n errsirat e toks e t detit,
dhe Ai q pran mshirs s Tij (shiut), si myzhde i lshon errat.
Vall, a ka tjetr zot pos Allahut? E lart sht madhria e Tij nga
ka ia prshkruajn shok. 1
1 27:59-63
N kto ajete Allahu (Te ala) qorton idhujtart t cilt konfirmuan se

Allahu (Te ala) sht i vetm q krijoi qiejt dhe tokn dhe i vetmi q sjell
dobi dhe dm. Megjithat, ky konfirmim sht i kot, sepse ata vn idhuj
krahas Allahut q adhuronin n t njjtn mnyr sikurse e adhuronin
Allahun. Natyrisht, kjo e kundrshton edhe sheriatin edhe logjikn. Ai q
sht i Vetm si zotrues i ktyre me krijim, furnizim, sjell vdekjen dhe
u jep jet atyre Atij duhet ti dedikohet do lloj ibadeti. Prandaj Allahu
(Te ala) i qorton ata, kur Ai thot: Ka zot tjetr krahas Allahut?!
Ai nuk tha, megjithat: A ka krijues tjetr krahas Allahut?!, pasi

ata e konfirmuan kt.
Allahu (Te ala) e bri t qart se sa e kot sht q t bhet shirk n

Rububije. Nse dikush tjetr do t kishte hise n t, qiejt dhe toka do t
shkatrroheshin. Kjo kuptohet gjithashtu nga logjika dhe natyrshmria e
shndosh. Allahu (Te ala) ka thn:

Allahu nuk ka marr pr Vete fmij (as nga engjjt, e as nga
njerzit), nuk ka me T ndonj zot tjetr, se (sikur t kishte zot
tjetr), ather secili zot do t veohej me at q ka krijuar, dhe
do t dominonin njri mbi tjetrin! I lart, i pastr sht Allahu nga
ato q ia prshkruajn. 1

Sikur t kishte n to (n qiej e n tok) zota pos Allahut, ato t
dyja do t shkatrroheshin. 2
1 23:91
2 21:22
Besimi i sakt lidhur me emrat dhe

cilsit e Allahut
Prej besimit t Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit sht se ata pranojn me

bindje emrat e bukur dhe cilsit e lartsuara t Allahut (Te ala) t cilat ia
ka atribuar Vets s Tij dhe ato q i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue
selem) ia ka atribuar Atij. Ata nuk e tejkalojn Kuranin dhe hadithet
autentike t t drguarit (salAllahu alejhi ue selem).
Ata i pranojn me bindje shprehjet e ktyre teksteve dhe e din kuptimin

e tyre n gjuhn arabe, n t ciln sht shpallur Kurani. Ndrsa,
mnyrn se si ato jan, ia ln Allahut (Te ala), sepse ato jan t veanta
pr Allahun (Te ala) dhe askush nuk ka njohuri pr to.
Ata nisen n kt shtje t rrezikshme n baz t parimeve t

konfirmuara n Sheriat; ai q u prmbahet atyre i shmanget devijimit.
E para: Pranimi i asaj q Allahu (Te ala) ia ka pohuar Vets s Tij, dhe
asaj q i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem) ia ka pohuar Atij, pa
shtuar gj e as pa mangsuar, sepse askush nuk sht m i ditur pr
Allahun (Te ala) se vet Allahu:

A e dini ju m mir apo Allahu? 1
Asnj njeri nuk sht m i ditur pr Allahun se sa i drguari i Allahut

(salAllahu alejhi ue selem). Allahu (Te ala) ka thn:

Dhe ai nuk flet nga mendja e tij. Ai (Kurani) nuk sht tjetr pos
shpallje q i shpallet. 2
1 2:140
2 53:3-4
E dyta: Lartsimi i Allahut nga ngjasimi me cilsit e krijesave. Allahu Te

ala ka thn:

Asnj send nuk sht si Ai; Ai sht dgjuesi, shikuesi. 1

Dhe Atij askush nuk i sht i barabart. 2
E treta: Mos tentimi pr t kuptuar formn e cilsive t Tij, Allahu (Te

ala) ka thn:

Po dija e tyre nuk mund ta prfshij At. 3

A di pr T ndonj emnak (adash)?! 4
Prej ktyre cilsive jan fjalt e Tij (Te ala):

I Gjithmshirshmi qndron mbi Arsh (Fronin e Tij). 5
1 42:11
2 112:4
3 20:110
4 19:65
5 20:5

Allahu dgjon gjithka dhe sheh gjithka. 1
Ktu konfirmohet cilsia e dgjimit t Allahut. Sipas gjuhs arabe dgjim

do t thot perceptimi i tingujve.
Pra ne e pranojme dhe besojm dgjimin e Allahut (Te ala), me t cilin Ai i

percepton tingujt. Ky dgjim nuk i ngjason dgjimit t krijesave. Pr sa i
prket mnyr s dgjimit, kt ia lm Allahut (Te ala). Kshtu q ne
nuk themi: Si dgjon Ai? Ne nuk hym n kt shtje, sepse Allahu
(Tabarak ue Te ala) nuk na ka lejuar q t kem ndonj njohuri n lidhje
me kt. N fakt, kjo i prket dijes t ciln e di vetm Ai (Xhela ue Ala).
E njjta gj vlen edhe pr shikimin; Perceptimi i saj q sheh. N Sahih

Muslim, sht konfirmuar nga Ebu Musa el-Eshari se profeti (salAllahu
alejhi ue selem) ka thn:
Allahu nuk fle, e as nuk i prket Atij q t fle. Ai e lshon posht

drejtsin dhe e ngrit at. Tek Ai ngriten veprat e nats para
veprave t dits dhe veprat e dits para veprave t nats. Perdja e
Tij sht drita; Po ta kishte larguar at, drita e fytyrs s Tij dhe
Madhshtia e Tij do ti kishte djegur do gj q e arrin shikim i
Tij.
Ne n t vrtet pranojm dhe besojm n shikimin e Allahut, me t cilin

Ai percepton at q shihet. Nga ana tjetr, ne nuk kemi dituri pr
mnyrn se si Ai sheh.
Kto jan disa shembuj se si Ehl-us-Sunneti besojn n emrat dhe cilsit

e Allahut.
1 4:58

Teuhid-ul-Uluhijeh
Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati besojn se duhet veuar Allahun (Te ala) me

adhurim. Ata nuk e adhurojn ask tjetr pos Allahut, por t gjitha
ibadetet obligative dhe vullnetare, t cilat i ka urdhruar Allahu, ia
kushtojn vetm Allahut.
Ata nuk i bien n sexhde askujt prve Allahut, nuk bjn tavaf pr dik
tjetr prve Allahut, nuk therrin kurban pr dik tjetr prve se pr
Allahun, nuk betohen n dik tjetr prve se n Allahun, nuk
mbshteten n dik tjetr prve se n Allahun, nuk i luten dikujt tjetr
prve Allahut. Ky sht Teuhid-ul-Uluhijeh:

Adhurojeni Allahun e mos i shoqroni Atij asnj send. 1

Zoti yt ka dhn urdhr t prer q t mos adhuroni tjetr pos
Tij. 2

Ata nuk jan urdhruar pr tjetr (nga profett) pos pr
adhurimin ndaj Allahut Nj. 3
1 4:36
2 17:23
3 9:31

E duke qen se ata nuk ishin t urdhruar me tjetr, pos q ta
adhuronin Allahun me nj adhurim t sinqert ndaj Tij. 1

Un nuk i krijova xhint dhe njerzit pr tjetr pos q t m
adhurojn. 2
Adhurim do t thot t veosh vetm At me adhurim.
E kundrta e saj sht idhujtaria Allahu na ruajt prej saj. Ky sht

mkati m i madh me t cilin Allahu sht kundrshtuar. Ai (Te ala) ka
thn:

Ska dyshim se Allahu nuk fal (mkatin) ti prshkruhet Atij shok
(idhujtarin), e prpos ktij (mkati) i fal kujt do. Kush i
prshkruan Allahut shok, ai ka br nj mkat t madh. 3

sht e vrtet se Allahu nuk fal (mkatin) ti bhet Atij shok, e
pos ktij (mkati), t tjerat i fal atij q dshiron. Ai q i
prshkruan shok Allahut, ai ka humbur dhe br nj largim t
madh (prej t vrtets). 4
1 98:5
2 51:56
3 4:48
4 4:116

Duke qen t sinqert n besimin ndaj Allahut, dhe duke mos i
prshkruar Atij shok, e kush i prshkruan shok Allahut, ai sht
sikur t bie nga qielli e ta rrmbej shpendi, ose si ai t cilin e
gjuan era e stuhishme n ndonj vend t humbur. 1

Kur Llukmani duke e kshilluar birin e vet i tha: O djali im, mos i
prshkruaj Allahut shok, sepse idhujtaria sht padrejtsia m e
madhe! 2
Allahu (Te ala) e qartsoi se idhujtaria shkatrron t gjitha veprat dhe e

prjashton vepruesin e saj prej Islamit. Ai (Te ala) ka thn:

E sikur ti prshkruajn shok Zotit (edhe ndonj nga kta) kishte
pr tiu shkuar huq ajo q kan vepruar. 3

Ty t sht shpallur, e edhe atyre para teje: Nse i bn shok
(Allahut), veprat tua jan t asgjsuara dhe ti do t jesh prej t
humburve. 4
1 22:31
2 31:13
3 6:88
4 39:65
N Sahihun e Muslimit, sht transmetuar nga Xhabir ibn Abdil-lahi

(radijAllahu anhu) se i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka
thn:
Ai q e takon Allahun pa i br shirk Atij, do t hyj n xhenet,

dhe ai q e takon At duke i br shirk, hyn n zjarr.
N Sahih el-Buhkari, sht transmetuar nga Ibn Mesudi (radijAllahu

anhu) se i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Ai q vdes duke lutur dik tjetr karshi Allahut, do t hyj n

zjarr.
Pra ai q ia dedikon nj lloj t adhurimit dikujt tjetr prve Allahut, sht

kafir idhujtar.
Pr shembull, lutja i prket adhurimit q Allahu e ka urdhruar. Prandaj ai

q i lutet vetm Atij sht pasues i Teuhidit. Nga ana tjetr, ai q i lutet
dikujt tjetr prve Allahut sht idhujtar. Ai (Te ala) ka thn:

Pos Allahut mos iu lut tjetrkujt nga ata q nuk t sjellin as dobi
as dm, e nse e bn at, dije se i ke br padrejtsi vetvetes. 1

E kush adhuron me Allahun edhe ndonj zot tjetr, pr t cilin
nuk ka kurrfar fakti, prgjegjsia e tij sht para Zotit t vet, e
mohuesit nuk do t shptojn. 2
1 10:106
2 23:117

Dhe (mua m shpallet) se vrtet xhamit jan veant pr ta
adhuruar Allahun, e mos adhuroni n to ask tjetr me Allahun!
Dhe se kur u ngrit robi i Allahut ta adhuroj At, ata (xhint ose
idhujtart) gati hipnin njri mbi tjetrin pr ta dgjuar. Thuaj: Un
e adhuroj vetm Zotin tim dhe Atij nuk i bj asnj shok! 1

Lutje e vrtet sht vetm ajo drejtuar Atij, e ata q u luten t
tjerve pos Tij, ata nuk u prgjigjen lutjeve t tyre aspak. Gjendja
e tyre sht si e atij q shtrin duart (prej s largu) kah uji, q ai
(uji) ti arrij deri n gojn e tij, por (uji) nuk do ti arrij (sepse
uji sht send i vdekur e nuk kupton pr etjen e tij). E lutja e
jobesimtarve (drejtuar pos Zotit) nuk sht tjetr vetm se
dshtim (kotsi). 2

Ata (idhujt) q i adhurojn (idhujtart) pos Allahut, ata nuk
krijojn asnj send, po vet ata jan t krijuar. Jan t vdekur e jo
t gjall, dhe ata nuk e din se kur do t ringjallen. 3

Pra, prpos Allahut, mos lut zot tjetr e t bhesh prej t
dnuarve. 4
1 72:18-20
2 13:14
3 16:20-21
4 26:213

Ai sht q zgjat natn n pjes t dits dhe e zgjat ditn n
pjes t nats, i nnshtroi diellin dhe hnn q secili lviz
(udhton) deri n afatin e caktuar. Ky sht Allahu, Zoti juaj, i tr
sundimi sht i Tij, e ata q i lutni n vend t Tij, nuk posedojn as
sa nj cip (e hurmave, fije). Nse ata i thrritni, ata nuk dgjojn
thirrjen tuaj, po t zm se dgjojn, nuk mund tju prgjigjen
juve n ditn e kijametit, ata do ta mohojn adhurimin tuaj ndaj
tyre. E askush nuk t informon ty si i Dijshmi (Allahu). 1

Thuaj: O populli im, veproni sipas gjendjes suaj, e edhe un
veproj sipas times e m von do ta dini, 2

Thuaj: M thuani pr ata q pos Allahut i adhuroni, m tregoni
se ka krijuan ata n tok dhe a kan pjesmarrje n krijimin e
qiejve? Nse e thoni t vrtetn, m sillni ndonj libr para ktij
ose ndonj gjurm t mbetur prej dituris. Kush sht m i
humbur se ai q pos Allahut lut di q nuk i prgjigjet atij deri n
kijamet, pse ata (q luten) jan gafil ndaj lutjes s tyre. E kur do
t tubohen njerzit, ata (zotat e tyre) do t jen armiq t tyre (t
adhuruesve) dhe do ta mohojn adhurimin e tyre (t
idhujtarve). 3
1 35:13-14
2 39:38
3 46:4-6
sht konfirmuar n es-Sunnen nga en-Numan ibn Bashir (radijAllahu

anhu) se ai tregoi se ai e kishte dgjuar t drguarin e Allahut (salAllahu
alejhi ue selem) duke thn:
Lutja sht adhurim.
sht ky lloj i Teuhid Teuhid-ul-Uluhijeh pr t cilin ndodhn

mosmarrveshje n mes t drguarve dhe umeteve t tyre. sht ky lloj i
Teuhidit e cila sht arsyeja pse Allahu i drgoi t drguarit pr ta sqaruar
at dhe pr t thirrur n t. Po kshtu, Ai shpalli libra e pr t miratuar
at, pr ta sqaruar at dhe t sjell arguemente pr t. Ai (Te ala) ka
thn:

Ne drguam n do popull t drguar q tu thon: Adhuroni
vetm Allahun, e largojuni djajve (adhurimit t tyre)! 1

Ne nuk drguam asnj t drguar para teje e t mos i kemi
shpallur atij se: Nuk meriton adhurimin askush prve Meje, pra
m adhuroni! 2

Me urdhrin e Tij ia zbret engjjt me shpallje atij q Ai dshiron
nga robt e vet (duke thn) tua trhiqni vrejtjen (ti njoftoni)
se nuk ka t adhuruar (zot) tjetr vetm Un, pra t m keni
frikn. 3
1 16:36
2 21:25
3 16:2
Kjo sht ajo q t drguarit s pari urdhruan umetet e tyre, kur i thirrn
ata n fen e Allahut. do i drguar i tha umetit t tij:

O populli im, adhurojeni Allahun, nuk keni Zot tjetr pos Tij. 1
Nuhu e tha kt dhe kshtu bri Hudi, Salihu Shuajbi dhe t gjitha t
drguarit e tjer (selamet dhe salavatet e Allahu qofshin mbi ta).
Ai (Te ala) ka thn:

Edhe Ibrahimin (e drguam) kur ai popullit t vet i tha:
Adhurojeni Allahun dhe keni frik prej Atij, se kjo, nse e kuptoni,
sht shum m mir pr ju. Ju n vend t Allahut jeni duke
adhuruar vetm idhuj q i trilloni vet si gnjeshtar. Ska dyshim
se ata q i adhuroni n vend t Allahut, nuk posedojn furnizimin
tuaj, pra krkojeni furnizimin te Allahu, adhurojeni At dhe
shprehni falnderimin Atij, se te Ai do t ktheheni. 2
1 7:59,65,73,85
2 29:16-17
Pos ksaj, Ai (Te ala) tha pr profetin e Tij Jusufin alejhi-selam:

O ju dy shokt e mi t burgut, a sht m mir t adhurohen zota
t ndryshm ose Allahu, i vetmi ngadhnjimtar? Ata q ju
adhuroni prve Allahut, nuk jan tjetr vetm se emra q i
pagzuat ju dhe prindrit tuaj. Allahu nuk shpalli ndonj fakt pr
ta, vendimi (n shtjen e adhurimit) nuk i takon kujt, pos Allahut,
e Ai urdhroi t mos adhuroni tjetr vetm At. Kjo sht feja e
drejt, por shumica e njerzve nuk e din. 1
Idhujtart nuk kan argumente pr idhujtarin e tyre. Ata as nuk mund ta

gjejn at n logjikn e shndosh apo n ndonj transmetim nga t
drguarit. Ai (Te ala) ka thn:

E ti pra, pyeti ata t drguarit q i drguam para teje, a kemi
lejuar q n vend t Allahut t adhurohen zota t tjer? 2
1 12:39-40
2 43:45
Domethnia e ksaj sht se nuk ka pasur asnj t drguar i cili ka thirrur

q dikush tjetr t adhurohet karshi Allahut. N vend t ksaj, ata thirrn
t gjith, nga i pari i tyre deri tek i fundit prej tyre, q t adhurohet vetm
Allahu, Ai nuk ka ortak. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: M thuani pr ata q pos Allahut i adhuroni, m tregoni se
ka krijuan ata n tok dhe a kan pjesmarrje n krijimin e
qiejve? Nse e thoni t vrtetn, m sillni ndonj libr para ktij
ose ndonj gjurm t mbetur prej dituris. Kush sht m i
humbur se ai q pos Allahut lut di q nuk i prgjigjet atij deri n
kijamet, pse ata (q luten) jan gafil ndaj lutjes s tyre. E kur do
t tubohen njerzit, ata (zotat e tyre) do t jen armiq t tyre (t
adhuruesve) dhe do ta mohojn adhurimin e tyre (t
idhujtarve). 1
Nga ajo q sht thn m sipr, kuptohet se ky Teuhid sht obligimi i

par, shtja kryesore dhe e vetmja fe t ciln Allahu e pranon.
1 46:4-6
Prej besimit t Ehlus-Sunnetit dhe

Xhematit sht t besosh n Allahun,
engjjt, librat, t drguarit, ringjalljen
pas vdekjes dhe kaderin
Besimi n Allahun
Besimi n Allahun prfshin pranimin e Teuhidit-Rububijeh, Teuhid-ul-

Uluhijeh dhe Teuhid el-Esma ues-Sifat, si u prmend tashm.
Besimi n engjjt
Besimi n engjjt sht t besohet n ekzistencn e tyre, emrat dhe

cilsit e tyre t prmendur. Ai (Te ala) ka thn:

I drguari i besoi asaj q iu shpall prej Zotit t tij, e ashtu edhe
besimtart. Secili i besoi Allahut, engjjve t Tij, shpalljeve t Tij,
t drguarve t Tij. 1

Nuk sht devotshmria (e kufizuar) ti ktheni fytyrat tuaja kah
lindja ose perndimi, por devotshmri e vrtet sht ajo e atij q
i beson Allahut, Dits s Gjykimit, engjjve, librit, profetve. 1
1 2:285
N Sahihihun e Muslimit transmeton Umer bin el-Hatabi (radijAllahu

anhu) hadithin e tij t gjat lidhur me pyetjen t cilin ia bri Xhibrili
profetit (salAllahu alejhi ue selem) n lidhje me imanin, besimin. Ai u
prgjigj kshtu:
Imani sht t besosh n Allahun, engjjt e Tij, librat e Tij, t

drguarit, Ditn e Fundit dhe q t besosh n kaderin, t mirn
dhe t keqn n t.
Allahu (Te ala) i prshkroi ata n librin e Tij n kt mnyr:

Vetm e Tij sht do gj q sht n qiej e n tok! E ata q jan
pran Tij (engjjt), nuk shprehin mendjemadhsi n adhurimin
ndaj Tij, e as nuk u bhet (ibadeti) monoton. Ata e lartsojn
(Allahun) nat e dit dhe nuk mrziten. 2

E ata than: I Gjithmshirshmi e ka nj djal! Larg saj qoft
madhria e Tij! Ja, ata jan robr t ndershm! Q nuk flasin para
Tij, ata veprojn me urdhrin e Tij.3

Ska dyshim se ata q jan pran (afr) Zotit tnd (engjjt) nuk
trhiqen nga adhurimi ndaj Tij nga mendjemadhsia, At e
madhrojn dhe vetm Atij i bjn sexhde. 4
1 2:177
2 21:19-20
3 21:26-27
4 7:206

Dhe, (prkujto) ditn kur i tubon ata t gjith e pastaj engjjve u
thot: A kta ishin q vetm juve ju adhuronin? Ata (engjjt)
thon: I pa t meta je o i Madhruar! Ti je Zoti yn, larg asaj q
ata thon! Por ata kan qen q adhuronin xhint (djajt) dhe
shumica u besonin atyre. 1

Dhe as q ju urdhron ai (profeti) q ti adhuroni engjjt, as
profett pr zota. Vall, a ju urdhroi ai juve mosbesimin pasi q
ju jeni musliman? 2
N Sahihun e Muslimit transmetohet nga Aisha (radijAllahu anha) se i

drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Engjjt jan krijuar nga drita, xhint jan krijuar nga zjarri dhe
Ademi u krijua nga ajo q u sht prshkruar pr ju.
1 34:40-41
2 3:80
Prej forms s tyre sht se ata kan krah. Disa prej tyre kan nga dy
pal krah, disa kan tre pal, t tjert katr pal dhe kshtu me radh

Falnderimi i qoft Allahut, Krijuesit t qiejve e toks, i Cili i ka
krijuar engjjt me nga dy pal, tri pal e katr pal krah,
ndrmjetsues (midis Tij dhe profetve). Ai shton n krijim at q
do, vrtet Allahu ka fuqi pr do send. 1
N Sahih el-Bkuhari, sht transmetuar nga Ibn Mesudi (radijAllahu

anhu) se:
Profeti (salAllahu alejhi ue selem) e pa se Xhibrili kishte

gjashtqind krah.
Allahu (Te ala) u dha atyre mundsin pr tu shfaqur n forma t bukura.

Pr shembull, Xhibrili (alejhi selam) iu shfaq Merjemes n pamjen e
njeriut m t mir. Gjithashtu ata u shfaqn n pamjen e dy mysafirve t
nderuar, kur vizituan Ibrahimin (alejhis-salatu ues-selam) n t njjtn
mnyr si bn kur ata i erdhn Lutit (alejhis-selam) pr t ndshkuar
popullin e tij dhe t ngjashme.
1 35:1
Allahu i qortoi idhujtart t cilt pretendonin se engjjt jan bijat e Allahut

Allahu sht larg nga ajo q shtypsit thon. Ai (Te ala) ka thn:

E ata than: I Gjithmshirshmi ka djal! Larg saj qoft
madhria e Tij! Ja, ata jan robr t ndershm! Q nuk flasin para
Tij, ata veprojn me urdhrin e Tij. Ai (Allahu) e di ka vepruan m
par dhe ka do t veprojn, dhe ata nuk prpiqen t ndihmojn
pos pr at me t cilin sht i knaqur Ai, e ata nga frika prej tij
jan t kujdesshm. 1
Pastaj Allahu (Te ala) tha lidhur me engjjt:

E ti (Muhammed) pyeti ata (idhujtart): A t Zotit tnd jan
vajzat, kurse t tyre djemt? Apo, Ne i krijuam engjjt femra, e
ata ishin dshmitar (kur Ne i krijuam engjjt femra)?! Vini re se
si ata nga trillimet e tyre thon: Allahu ka lind! Ska dyshim se
ata jan gnjeshtar (kur thon se engjjt jan bijat e Zotit). A
thua vajzat Ai i ka br m t zgjedhura se djemt? Po keni ju
kshtu, si po gjykoni ashtu? A nuk jeni duke menduar? A mos keni
ju ndonj argument t sigurt? Silleni pra, librin tuaj, nse sht si
thoni ju! 2
1 21:26-28
2 37:149-157

E, nuk ka prej nesh (grupit t engjjve) q nuk e ka vendin
(detyrn, pozitn) e vet t njohur. Edhe ne (engjjt) jemi t
rreshtuar (n adhurim), Dhe ne jemi q i bjm tesbih (mohojm
se Ai ka t meta). 1
Njri prej tyre sht Xhibril (alejhis-selam). Ai i sht i ngarkuar me

shpalljen. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: Kush sht armik i Xhibrilit (sht armik i Allahut), e ai
me urdhrin e Allahut e zbriti Kuranin n zemrn tnde, q sht
vrtetues i asaj q ishte m par dhe udhrrfyes e prgzues pr
besimtart. 2
Profeti (salAllahu alejhi ue selem) e pa at n lugin, dhe gjashtqind

kraht dhe madhsia e tij e madhe e mbulonte horizontin. Pastaj ai e pa
at n qiell natn e Isras. Allahu (Te ala) ka thn:

At (Xhibrilin) e ka par edhe hern tjetr. (E ka par) tek
Sidretul Munteha. Q pran saj sht xhenetul Meua (kopsht
strehimi)3
1 37:164-166
2 2:97
3 53:13-15
Kto dy her jan t vetmet her q ai e pa at n kt form. Ndrsa

lidhur me hert e tjera, ai u shfaq n formn e njeriut q zakonisht ishte
n formn e Dihjeh el-Kelbit. Allahu (Te ala) tha pr Xhibrilin:

Ska dyshim se ai (Kurani) sht thnie e t drguarit fisnik (q e
pranoi prej Zotit). Q sht i fort dhe q ka vend t lart te Zoti i
Arshit. Q sht i respektuar atje (n mesin e engjjve) dhe
besnik. Nuk sht i marr shoku juaj (Muhammedi)! Dhe se ai e
pat par at (Xhibrilin) n horizontin e qart lindor. 1
Ndr ta sht Mikaili. Ai sht prgjegjs pr reshjet dhe pr

shprndarjen e tyre atje ku e urdhron Allahu. Imam Ahmedi transmeton
nga Enesi se (profeti salAllahu alejhi ue selem) i tha Xhibrilit:
Pse kurr nuk e kam par Mikailin duke qeshur? Ai tha: Mikaili
nuk ka qeshur q kur u krijua zjarri.
Allahu (Te ala) tha pr Mikailin:

Kush sht armik i Allahut, i engjjve t Tij, i t drguarve t Tij, i
Xhibrilit dhe i Mikailit (ai sht mosbesimtar), Allahu pa dyshim
sht armik i mosbesimtarve. 2
1 81:19-23
2 2:98
Ndr ta sht edhe Israfili. Ai sht prgjegjs pr ti fryer boris (surit)

n t ciln ai do t fryj tri her pas urdhrit t Zotit t tij (Azze ue Xhel);
fryerja e friksimit, fryerja e vdekjs dhe fryerja pr ngritjen n kmb
para Zotit t krijesave. Kta tre engjj jan ata t cilt jan prmendur n
udhtimin e Isras t profetit (salAllahu alejhi ue selem):
O Allah, Zoti i Xhibrilit, i Mikalilit dhe Israfilit. Krijuesi i qiejve dhe

i toks. Ti e di gjith at q sht e fshehur dhe e dukshme. Ti do
t gjykosh n mes t robrve t Tu n t gjitha mospajtimet e
tyre. Na udhzo n at t drejtn me lejen Tnde, rreth s cils do
t kishim mosmarrveshje. Vrtet, Ti e udhzon n rrugn e
drejt at q dshiron. 1
N Sunnenin e Nesait transmetohet nga Aishah (radijAllahu anha) se i

O Allah, Zoti i Xhibrilit, i Mikalilit dhe Israfilit. Krkoj strehim tek

Ti nga nxehtsia e zjarrit dhe nga dnimi i varrit.
Gjithashtu edhe engjlli i vdekjes sht nj prej tyre. Ai sht prgjegjs

pr t marr shpirtrat. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: Engjlli i vdekjes, i cili sht caktuar pr ju, ua merr
shpirtrat, e pastaj do t ktheheni te Zoti juaj. 2
1 Transmetuar nga Muslimi
2 32:11
Pos ksaj, ekzistojn engjj q jan prgjegjs pr mbrojtjen e njeriut n

t gjitha situatat e tij; n shtpi, n udhtime, n gjum dhe duke qen i
zgjuar. Ai (Te ala) ka thn:

Pr t sht njsoj (n dijen e Tij) si ai q fsheh prej jush
thnien, si ai q e shpreh haptazi, si ai q vepron fshehtas natn
(n errsir t nats) dhe si ai q vepron haptazi ditn. Ai (njeri)
ka prcjells nj pas nj, para tij dhe prapa tij, q me urdhrin e
Allahut e ruajn at. Allahu nuk e prish gjendjen e nj populli (nuk
ua largon t mirat) prderisa ata ta ndryshojn veten e tyre. Po,
kur Allahu vendos ta ndshkoj nj popull, At nuk ka kush q ta
zbraps. Ata, (njerzit) nuk kan mbrojts tjetr pos Tij. 1
Ibn Abasi (radijAllahu) anhu interpretoi fjalt e Tij (Te ala) e ruajn
at si m posht:
Engjjt q e mbrojn at nga para dhe nga prapa. Dhe vrtet,

kur t vij kaderi i tij, ata e braktisin at.
Engjjt e tjer jan shkruesit e ndershm. Ata shkruajn veprat e mira

dhe t kqija t robrve. Ai (Te ala) ka thn:

Kurse ndaj jush kan prcjellsit! Jan shkrues t ndershm te
Allahu. Ata e din se ka punoni. 2
1 13:10-11
2 82:10-12
Ai (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
N shtpin e banuar n qiell ecin dhe n nj formulim tjetr e

falin namazin-
do dit shtatdhjet mij engjj t cilt hyjn dhe pastaj kurr

m nuk kthehen.
Ai q e mohon ekzistencn e engjjve, sipas konsensusit t muslimanve

sht kafir, Ai (Te ala) ka thn:

Kush nuk i beson Allahut, engjjve t Tij, librave t Tij, t
dguarve t Tij dhe bots tjetr, ai ka humbur tepr larg. 1
1 4:136
Besimi n librat
Kurse sa i prket besimit n librat e shpallur, Allahu (Te ala) zbriti libra
me do t drguar, Ai (Te ala) ka thn:

Ne i drguam t drguarit Tan me argumente t qarta dhe Ne
zbritm me ata libra dhe drejtsi q ti prmbahen njerzit t s
drejts. 1
Ai (Te ala) gjithashtu ka thn:

Njerzit ishin nj popull (t fes s natyrshme islame) e (kur u
pran) Allahu drgoi profett prgzues dhe qortues, dhe atyre
Ai u zbriti edhe libra me fakte t sakta pr t gjykuar n at q u
kundrshtuan ndrmjet veti. N at (libr) kundrshtuan vetm
ata q kishin libr (ithtart e librit). E prpos atyre q iu kishte
dhn ai (libri) dhe u kishin ardhur argumente t qarta, nuk
kundrshtoi kush n t (n librin), po edhe at (kundrshtim e
bn), nga zilia ndrmjet tyre, mirpo Allahu me mshirn e Tij i
udhzoi ata q besuan tek e vrteta e asaj pr ka ishin
kundrshtuar. Allahu e v n rrug t drejt at q dshiron. 2
1 57:25
2 2:213
Ne besojm n kto libra, e dim se ato jan nga Allahu dhe i

nnshtrohemi fjalve t Tij Te ala:

Ju (besimtar) thuani: Ne i besuam Allahut, at q na u shpall
neve, at q iu shpall Ibrahimit, Ismailit, Ishakut, Jakubit dhe
pasardhsve (t Jakubit q ishin t ndar n dymbdhjet kabile),
at q i sht dhn Musait, Isait dhe at q iu sht dhn nga
Zoti i tyre profetve, ne nuk bjm dallim n asnjrin prej tyre dhe
ne vetm Atij i jemi bindur. 1

O ju q besuat, besoni vazhdimisht Allahut, t drguarit t Tij,
librit q gradualisht ia shpalli t drguarit t Tij dhe librit q e pat
zbritur m par. Kush nuk i beson Allahut, engjjve t Tij, librave
t Tij, t dguarve t Tij dhe bots tjetr, ai ka humbur tepr
larg. 2

Thuaj: Un besoj n librat q Allahu ia ka shpallur t drguarve
t tij. 3
1 2:136
2 4:136
3 42:15

Elif, Lam, Mim. Ky sht libri q nuk ka dyshim n t (sepse sht
prej Allahut) sht udhzues pr ata q jan t devotshm. T
cilt e besojn t fshehtn, e kryejn faljen (namazin) dhe prej
asaj q Ne u kemi dhn, ata japin (zeqat, sadaka etj). Dhe ata, t
cilt besojn n at q tu shpall ty, dhe n at q sht shpallur
para teje, dhe q jan t bindur plotsisht pr (jetn e ardhshme
n) botn tjetr (Ahiretin). 1
Ne besojm se kto libra jan fjal e Allahut (Azze ue Xhel) dhe t askujt
tjetr. Allahu (Te ala) ka folur me to n t vrtet ashtu sikurse ka
dshiruar Ai. Nj pjes t ktyre fjalve jan dgjuar prej Tij pas perdes,
pa ndrmjetsues. Pr shembull, Allahu i foli Musait (alejhi-selam) me
fjal n t vrtet pa ndonj ndrmjets. Ai (Te ala) ka thn:

E kur Musai erdhi n kohn q ia caktuam dhe i foli Zoti i vet. 2

Ai (Allahu) tha: O Musa, Un t gradova ty mbi njerzit me
shpalljen Time dhe me t folurit Tim. Merre at q ta dhash dhe
bhu mirnjohs. 3
1 2:1-4
2 7:143
3 7:144
Fjal t tjera t Allahut (Te ala) jan ato q ua tregon t drguarve engjuj
q ti prcjellin tek t drguarit prej njerzve. Ai (Te ala) ka thn:

Nuk ka asnj njeri q ti ket folur Allahu ndryshe, vetm se me
an t frymzimit, ose pas ndonj perdeje, ose ti drgoj t
drguar (engjll), e ai ti shpall me lejen e Tij at q do Ai. Vrtet,
Ai sht m i larti, m i urti. 1
Besimi n librat e shenjta prfshin besimin n t gjitha sheriatet q ato

prfshijn, dhe se ishte e detyrueshme pr t gjitha umetet t cilave ato u
jan shpallur q tu nnshtrohen atyre dhe t gjykojn sipas tyre. Kto
libra konfirmojn njri-tjetrin dhe nuk e prgnjeshtrojn. T gjitha librat
e para u shfuqizuan njri pas tjetrit, si pr shembull, disa dispozita t
caktuara t Teuratit u shfuqizuan me Inxhilin. Ai (Te ala) tha n lidhje me
Isain (alejhis-salatu ues-selam):

Dhe (kam ardh) q tju vrtetoj Teuratin q e keni para duarsh,
tju lejoj disa q u ishin ndaluar juve. 2
Sikurse q Kurani shfuqizoi librat paraprake qiellore. Ai (Te ala) ka thn:

Ne edhe ty (Muhammed) ta zbritm librin (Kuranin) e vrtet q
sht vrtetues i librave t mparshm dhe garantues i tyre. 3
1 42:51
2 3:50
3 5:48

Po ai (Kurani) nuk sht tjetr vetm se kshill pr botn (e
njerzve e t xhinve). 1
Besimi n librat e Allahut duhet t jet i prgjithshm n at q sht

prmendur n prgjithsi, dhe n mnyr specifike n at q sht
prmendur n mnyr specifike.
Disa emra t librave Allahu (Te ala) t prmendur n mnyr specifike.

Librin t cilin Allahu ia shpalli Musait quhet Teurat Libri i Isait quhet
Inxhil, Daudit iu shpall Zeburi dhe Muhammedit iu shpall Kurani.
Prve ksaj, Allahu (Te ala) prmendi fletushkat e Ibrahimit dhe t
Musait (selamet dhe salavatet qofshin me t gjith ata). Kto libra, ne i
besojm sipas ktij prshkrimi t detajuar.
Allahu ka prmendur edhe shum libra t tjer n terma t prgjithshme

pa prmendur asgj rreth tyre. N kt mnyr, ne besojm n
prgjithsi n kto libra. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: Un kam besuar n librat q i shpalli Allahu. 2
Ky Kurani fisnik q Allahu ia shpalli profetit ton Muhammed (salAllahu

alejhi ue selem), sht libri i fundit qiellor dhe kshtu nuk trashgohet
nga asnj tjetr. Ky anulon t gjitha librat e mparshme dhe vlen pr t
gjith njerzit dhe xhint. Ai (Te ala) ka thn:

Po ai (Kurani) nuk sht tjetr vetm se kshill pr botn (e
njerzve e t xhinve). 3
1 68:52
2 42:15
3 68:52
Ai prfshin do gj q njeriu ka nevoj n fen e tij dhe jetn e tij. Ai (Te

ala) ka thn:

Sot prsosa pr ju fen tuaj, plotsova ndaj jush dhuntin Time,
zgjodha pr ju islamin fe. 1
Kurani sht nj mrekulli dhe askush nuk mund t vij me nj q i

ngjason atij. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: Edhe sikur t bashkoheshin njerzit dhe xhint pr t
sjell nj Kuran t till, ata nuk do t mund t bnin si ky, sado q
do ta ndihmonin njri tjetrin. 2
Ai (Te ala) gjithashtu ka thn:

Atij nuk mund ti mvishet e pavrteta nga asnj an; sht i
zbritur prej t Urtit, t Lavdishmit. 3
1 5:3
2 17:88
3 41:42
Ai sht i ruajtur nga do shtojc dhe mangsim. Ai (Te ala) ka thn:

Ne me madhrin Ton e shpallm Kuranin dhe Ne gjithsesi jemi
mbrojts t tij. 1
Besimi n t drguarit
Besimin n t drguarit arrihet duke besuar me bindje t prer se Allahu u

ka drguar t gjitha umeteve t drguar, t cilt i urdhruan ata q t
adhurojn vetm Allahun dhe t mohojn do gj tjetr q adhurohet
karshi Tij.
Kjo prfshin gjithashtu q ata t gjith ishin t besueshm, t drejt, t

devotshm, t ditur, ia kishin frikn Allahut, dhe ishin udhzues dhe t
udhzuar.
Allahu e mori Ibrahimin (alejhi-selam) si mik t ngusht dhe t njjtn gj

Ai e bri me Muhammedin (salAllahu alejhi ue selem). Allahu i foli Musait
(alejhi-selam) me nj fjal t vrtet, dhe Ai e ngriti Idrizin (alejhi-selam)
n nj vend t lart. Isai (alejhi-selam) sht rob i dhe i drguar i Allahut,
fjal t ciln Ai e fryu n Merjemen dhe nj shpirt nga Ai.
Allahu i bri disa t jen m t mir se t tjert dhe ua ngriti gradat e

disave mbi t tjert.
Muhammedi (salAllahu alejhi ue selem) sht zotriu i njerzimit n Ditn

e Gjykimit pa krenari.
1 15:9
Thirrja e t gjith t drguarve ishte n pajtueshmri rreth bazave t

fes, pra, t veuarit e Allahut (Te ala) n krijim, adhurim dhe n emrat
dhe cilsit e Tij. Ai (Te ala) ka thn:

Feja e pranueshme tek Allahu sht Islami. 1

E kush krkon fe tjetr prve fes islame, atij kurrsesi nuk do ti
pranohet dhe ai n botn tjetr sht nga t dshpruarit. 2
Ai (Te ala) tha pr Nuhin:

Un jam i urdhruar t jem njri prej muslimanve. 3
Pos ksaj Ai (Te ala) tha pr Musain:

Musai tha: O populli im, mbshtetuni Allahut, nse i besoni Atij
dhe jeni musliman. 4
1 3:19
2 3:85
3 10:72
4 10:84
N mnyr t ngjashme, Ai (Te ala) tha pr Sulejmanin (alejhi-selam) kur

pastaj Belkisja tha:

Ajo tha: Zoti im, un i kam br padrejtsi vetes e tash i
dorzohem (pranoj besimin) s bashku me Sulejmanin Allahut,
Zotit t gjithsis. 1
Ai (Te ala) ka thn:

Ai ua ligjsoi pr fe at q ia pat ligjsuar Nuhut dhe at q ta
shpallm ty dhe at me ka e patm porositur Ibrahimin, Musain
dhe Isain. (I porositm) Ta praktikoni fen e drejt e mos u
prani n t. Pr idhujtart sht e rnd kjo n ka ju i thirrni
ata. Allahu veon pr t (pr besim t drejt) at q do dhe e
udhzon n t at q i drejtohet Atij. 2
Ishin 315 t drguar dhe 124,000 profet. Kjo sht transmetuar n t

vrtet nga i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) nga hadithet e
Ebu Umames dhe Ebu Dherrit3.
1 27:44
2 42:13
3 Shih Silsilah el-Ahadith es-Sahihah (6/358/2668) nga Alameh Muhammed Nasir-ud-Din el-Albani
Dallimi n mes t nj t drguari dhe profeti, sht se nj profet merr

shpallje nga Allahu. Nse ai m pas edhe drgohet tek ata q
kundrshtojn urdhrin e Allahut, ai sht konsiderohet i drguar. Ndrsa
ai q vepron sipas sheriatit para tij dhe nuk sht drguar pr ta kumtuar
shpalljen nga Allahu, ai konsiderohet t jet profet dhe jo i drguar1.
Muxhahidi (rahimehullah) ka thn:
Profet sht ai t cilit i flitet dhe i zbritet shpallje pa u drguar

tek nj [popull].
Bazuar n kt, do i drguar sht profet, por jo anasjelltas.
Allahu (Te ala) na ka treguar emrat e disa prej tyre. Shembuj t tyre jan
Ademi, Nuhi, Idrisi, Hudi, Salihu, Ibrahimi, Ismaili, Ishaku,
Jakubi, Jusufi, Luti, Shuajbi, Junusi, Musai, Haruni, Iljasi, Zekerija,
Jahja, el-Jasa, Dhul-Kifli, Davudi, Sulejmani, Ejubi, fiset, Isai dhe
Muhammedi (selamet dhe salavatet e Allahut qofshin me t gjith ata).
Ai na ka treguar n lidhje me tregimet e tyre n t cilat ka msime t
mjaftueshme dhe kshilla:

Dhe (drguam) t drguar m par q t rrfyem pr ta, dhe t
drguar t tjer pr t cilt nuk t rrfyem, e Musait i foli Allahu
me fjal. 2
N kt mnyr ne besojm n ta n mnyr t detajuar, kur ata

prmenden n mnyr t detajuar, dhe n mnyr t prgjithshme kur
prmenden n prgjithsi.
1 Libri i Shejkh-ul-Islamit en-Nubuvvat, fq. 255

2 4:164
Ne besojm se t gjith t drguarit jan njerz t krijuar q nuk

posedojn ndonj cilsi hyjnore. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: Un jam vetm njeri, sikurse edhe ju, mua m shpallet se
vetm nj Zot sht Zoti juaj, e kush sht q e shpreson takimin
e Zotit t vet, le t bj vepr t mir, e n adhurimin ndaj Zotit t
tij t mos e prziej ask. 1

T drguarit e tyre ju than: Ne nuk jemi tjetr vetm se njerz
si edhe ju, por Allahu i jep dhurat kujt t doj nga robt e vet. Ne
nuk na takon tju sjellim ndonj argument, vetm me dshirn e
Allahut, pra besimtart le ti mbshteten vetm Allahut. 2

Ne para teje drguam t drguar t tjer, por edhe ata ishin t
drguar q kan ngrn ushqim, q kan ecur e shtitur npr
tregje. Ne bm njrin prej jush sprov pr tjetrin se a do t jeni
t durueshm. E Zoti yt sht Ai q sheh do gj. 3
1 18:110
2 14:11
3 25:20

Thuaj: Un nuk u them juve se i kam n kompetenc depot e
Allahut (e tju sjell mrekulli), as nuk pretendoj se i di fshehtsit,
as nuk u them se un jam engjll. Un ndjek vetm at q m
shpallet mua. 1

Thuaj: Un nuk kam n dor pr veten time as ndonj dobi, as
ndonj dm, pos ka do Allahu. Sikur ta dija t fshehtn, do ti
shumoja pr vete t dobishmet, e nuk do t m prekte gj e keqe.
Un nuk jam tjetr vetm se qortues dhe prgzues pr njerzit q
besojn. 2
Ne besojm se ata jan robr t Allahut t cilt Ai i ka nderuar me

shpallje. Ai i prshkroi ata si robr n pozitat e tyre t larta duke i
prmendur n kontekst t lavdrimit.
Ne besojm se Allahu (Te ala) e prfundoi shpalljen me shpalljen e

Muhammedit (salAllahu alejhi ue selem) dhe se Ai e ka drguar at pr t
gjith xhint dhe njerzit:

Thuaj (Muhammed): O ju njerz! Un jam i drguari i Allahut te
t gjith ju. 3
1 6:50
2 7:188
3 7:158

E Ne t drguam ty (Muhammed) vetm si mshir pr t gjitha
krijesat. 1

Ne nuk t drguam ty ndryshe vetm se pr t gjith njerzit,
myzhdedhns dhe trheqs i vrejtjes, por shumica e njerzve
nuk e din. 2
Allahu na tregoi se ka marr besn nga profett, se ata do t pasonin

profetin ton Muhammedin (salAllahu alejhi ue selem) n qoft se do t
jetonin n kohn e tij. Ky sht argument i qart se shpallja e tij
(salAllahu alejhi ue selem) sht shpallja e fundit dhe se ajo shfuqizon t
gjitha shpalljet paraprake. Ai (Te ala) ka thn:

Prkujtoni (o ithtar t librit) kur Allahu mori zotimin e
profetve: Nga ajo se juve ju dhash libr e urtsi, ju patjetr do
ta besoni dhe ndihmoni profetin q vjen pas juve, e q vrteton
at q ju keni pran vetes. Tha (Allahu): A pranuat, a e mort
sipr obligimin Tim? Ata than: Ne e pranuam! Tha (Allahu):
Dshmoni pra, edhe Un dshmoj bashk me ju! E kush shkel
kt (zotim) pas ksaj, ata jan jasht respektit ndaj Allahut. 3
1 21:107
2 34:28
3 3:81-82
T drguarit erdhn me myzhde pr mesazhin e Muhammedit (salAllahu

alejhi ue selem). Ai (Te ala) ka thn:

Dhe, kur Isai, biri i Merjemes tha: O beni israil, un jam i
drguar i Allahut te ju, jam vrtetues i Teuratit q ishte para meje
dhe jam prgzues pr nj t drguar q do t vij pas meje, emri
i t cilit sht Ahmed! E kur ai u erdhi atyre me argumente t
qarta, ata than: Kjo sht magji e hapt. 1

Dhe cakto pr ne (jet) t mir n dunja dhe t mir n botn
tjetr, se vrtet jemi kthyer kah Ti. Ai (Zoti) tha: Dnimi im sht
ai me t cilin e godas cilin dua, e mshira Ime ka prfshir secilin
send. At (Mshirn) do ta caktoj pr ata t cilt u ruhen
(mkateve), e japin zekatin dhe pr ata q i besojn argumentet
tona. Q pranojn t drguarin (Muhammedin), profetin arab, (q
nuk shkruan as nuk lexon), t cilin e gjejn t cilsuar (t
prshkruar me virtytet e tij), te ata n Teurat dhe n Inxhil. 2
1 61:6
2 7:156-157
N Sahihun e Muslimit, sht transmetuar nga Ebu Hurejra

(radijAllahu anhu) se i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka
thn:
Pasha At n dorn e t Cilit sht shpirti i Muhammedit. Nuk ka

as jehudi as t krishter nga ky umet q dgjon pr mua dhe vdes
pa besuar n at me t ciln un isha drguar, vetm se ai do ti
prket banorve t zjarrit.
Ata q nuk beson se shpallja e Muhammedit (salAllahu alejhi ue selem),

sht pr tr njerzimin, njkohsisht mohon t gjitha shpalljet e
drguarve t tjer duke prfshir t drguarin t cilin ai pretendon se e
beson dhe e pason. Ai (Te ala) ka thn:

Edhe populli i Nuhut gnjeu t drguarit. 1
Ai tregoi se t gjith ata jan mohuar, pavarsisht se Nuhi ishte i drguari

i par.
Ne besojm se nuk ka profet pas Muhammedit (salAllahu alejhi ue selem).

Ai q pastaj pretendon se ekziston profet pas tij, ka br kufr. Allahu (Te
ala) ka thn:

Por ai ishte i drguari i Allahut dhe vul e t gjith profetve. 2
1 26:105
2 33:40
N Sahihihun e Muslimit, sht transmetuar nga Ebu Hurejra

(radijAllahu anhu) se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Un jam dalluar nga drguarit e tjer me gjasht gjra: m jan

dhn fjal t cilat jan t pakta n numr, por me kuptim t
mdha, un jam mbshtetur me frik [hedhur n zemrat e
armikut], m jan lejuar marrja e plakave t lufts, toka m
sht br vendfalje e pastr, jam drguar tek gjith krijesat
(njerzit dhe xhint) dhe un jam profeti i fundit.
Ai q mohon nj prej shpalljeve t profetve dhe t drguarve, ka br

kufr sipas konsensusit t muslimanve. Ai (Te ala) ka thn:

Ska dyshim se ata q nuk besojn Allahun dhe t drguarin e Tij,
dshirojn t bjn dallim mes Allahut dhe t drguarve t Tij e
thon: Ne i besojm disa e nuk i besojm disa t tjer e mes
ktij duam t marrin nj rrug. T tillt lan jobesimtart e
vrtet; e Ne kemi prgatitur dnim t fort e nnmues pr
jobesimtart. E ata q besuan Allahun dhe t drguarin e Tij dhe
nuk bn kurrfar dallimi n asnj prej tyre, t tillve do tu jepet
shprblim i merituar. Allahu fal shum dhe sht mshirues. 1
1 4:150-152
Besimi n ditn e gjykimit
Besimi n Ditn e Fundit, e cila sht Dita e Kijametit dhe ngjarjet dhe
tmerret q ndodhin n t.
Ehl-us-Sunneti besojn me bindje n kt. Ai (Te ala) ka thn:

Q jan t bindur plotsisht pr (jetn e ardhshme n) botn
tjetr (Ahiretin). 1

Pr Allahun, q ska tjetr pos Tij, patjetr Ai do tju tuboj n
Ditn e Gjykimit pr t ciln gj nuk ka dyshim. E kush mund t
jet m i vrtet se Allahu n thnie? 2

E ska dyshim se momenti i fundit (Kijameti) do t vij. 3
1 2:4
2 4:87
3 15:85
Kjo shtje gjithashtu prfshhin besimin n Ringjalljen, at dit kur t

vdekurit ringjallen. Allahu (Te ala) ka thn:

Dhe i fryhet Surit dhe bie i vdekur ka ka n qiej dhe ka ka n
tok, prve atyre q do Allahu (t mos vdesin), pastaj i fryhet atij
hern tjetr, kur qe, t gjith ata t ngritur e presin (urdhrin e
Zotit). 1

(Prkujto) At dit kur Ne e palojm qiellin sikurse palimi i
fletve n libr. Ashtu sikundr e kemi filluar krijimin (tuaj), e
rikthejm. Ky sht obligim Yni, e Ne e bjm kt. 2
1 39:68
2 21:104
Kjo prfshin besimin n shnimet e veprave q do t jepen n dorn e

djatht ose n dorn e majt pas shpins. Allahu (Te ala) ka thn:

Kujt ti jepet libri i vet nga e djathta e tij, ai do t thot: O ju, qe,
lexojeni librin tim! Un kam qen i bindur se do t jap llogarin
time. Dhe ai ather sht n nj jet t knaqshme. N nj
xhenet t lart. Pemt e tij i ka krejt afr. (E thuhet) Hani e pini
shijshm, ngase n ditt e kaluara ju e prgatitt kt. Ndrkaq,
kujt i jepen librat e vet nga e majta e tij, ai thot: O i mjeri un,
t mos m jepej fare libri im. Dhe t mos dijsha fare se ka sht
llogaria ime. Ah, sikur t kishte qen ajo (vdekja e par) mbarim i
amshueshm pr mua. Pasuria ime nuk m bri fare dobi. U hoq
prej meje do kompetenc imja. U thuhet zebanive: Kapeni at,
vndojani prangat! Pastaj at futeni n xhehnem. Mandej lidheni
at me nj zinxhir t gjat shtatdhjet kut. Se ai ka qen q
nuk besoi Allahun e madhruar. Ai nuk nxiste pr ti ushqyer t
varfrit. Ai sot nuk ka ktu ndonj mik. As ushqim tjetr prve
qelbit. Q at nuk e ha kush, pos mkatarve. 1
1 69:19-37
Ksaj i prket edhe besimi n peshore q do t sjellet n Ditn e Gjykimit,

dhe kshtu askush nuk do t trajtohet me padrejtsi. Ai (Te ala) ka thn:

E kujt i peshojn m rnd peshojat (veprat e mira), ata jan t
shptuarit. Ndrsa, atyre q u peshojn leht peshojat (veprat e
mira), ata jan q humbn vetveten dhe jan n xhehenem
prgjithmon. 1
Gjithashtu ksaj i prket edhe besimi n ndrmjetsimin n kt kontekst.

Ndrmjetsimi prbhet nga disa lloje:
Ndrmjetsimi i madh [esh-Shafaah el-Udhma]: Ky vlen

veanrisht pr profetin Muhammed (salAllahu alejhi ue selem) dhe ky
ndodh pr t ndrmjetsuar q t filloj gjykimi i njerzve.
Ndrmjetsimi q portat e xhenetit ti hapen banorve t tij: Edhe

ky lloj sht i veant pr profetin (salAllahu alejhi ue selem).
Ndrmjetsimi pr nj dnim m t leht: Gjithashtu ky lloj

ndrmjetsimi sht i veant pr profetin (salAllahu alejhi ue selem),
ather kur ai do t ndrmjetsoj pr xhaxhain e tij Ebu Talibin q
dnimi i tij ti lehtsohet n xhehnem. Ky sht shprblimi pr at se ai e
kishte zakon q ta mbronte dhe t kujdesej pr t.
Ndrmjetsimi q disa nga xheneti t ken pozita m t larta:

sht thn se edhe ky lloj ndrmjetsimi sht i veant pr profetin
(salAllahu alejhi ue selem), dhe sht thn se nuk sht kshtu.
Ndrmjetsimi pr mkatart e mdhenj: Kta njerz jan mkatar

monoteist. Ata kan hyr n xhehnem pr shkak t mkateve t tyre dhe
do t ndrmjetsohet pr ta n mnyr q ata t nxirren nga xhehnemi.
Pr kt ndrmjetsim kan t drejt i drguari i Allahut (salAllahu alejhi
ue selem), t drguarit e tjer, engjjt, t drejtt dhe dshmort.
1 23:102-103
Pos ktyre, Kurani dhe agjrimi do t ndrmjetsojn n Ditn e Gjykimit

pr ata q i prkasin atyre. E njjta gj vlen edhe pr fmijt e
besimtarve q do t ndrmjetsoj pr prindrit e tyre.
Duhet besuar n pellgun e profetit ton Muhammed salAllahu alejhi ue

selem. Uji i tij sht m i bardh se qumshti, m i mbl se mjalti dhe
aroma e tij sht m e kndshme se aroma e miskut. Ai q pi nj her
prej tij ai kurr nuk do t ndjen etje prsri.
Duhet besuar gjithashtu n rrugn q shkon mbi xhehnem (sirat). Njerzit

do t kaloj mbi t sipas veprave t tyre. I pari prej tyre do t kaloj si
nj vettim, pastaj si nj er dhe pastaj si nj zog. Profeti (salAllahu
alejhi ue selem) do t qndroj n rrug dhe do t thot:
O Zot! Na shpto, na shpto!
Pastaj veprat e robrve do t prfundojn, saq vie nj njeri i cili do t

zvarriset sepse ai nuk sht n gjendje q t ec. N an t rrugs jan
grepa t varur q jan urdhruar ti kapin t dnuarit. Prandaj, fatlumi do
t shptoj, ndrsa fatkeqi do t bie n zjarr.
Ne besojm n do gj q ka ardhur n Kuran dhe n Sunnet lidhur me

kt Dit dhe tmerret e saj Allahu na ruajt prej tyre!
Besimi n kaderin
Pr sa i prket besimit n kaderin, t mirn e tij dhe t keqen, duhet

besuar me vendomri se Allahu ka paracaktuar fatin e krijesave dhe se
do gj q ka ndodhur, Allahu ka dashur q ajo t ndodh, dhe se do gj
q nuk ka ndodhur, Allahu nuk ka dashur q ajo t ndodh. Allahu (Te
ala) ka thn:

1
do gj e kemi krijuar me paracaktimin.

E urdhri i Allahut sht vendim i kryer. 2
Kaderi ka katr nivele:
E para: Ne besojm se Allahu (Te ala) i di t gjitha. Ai sht i dijshm pr

at q ka qen, at q sht dhe se si sht me dijen e Tij t prjetshme.
Dituria e Tij nuk prtrihet pas injorancs, e as nuk harron Ai pasi t ket
ditur.
E dyta: Ne besojm se Allahu e shkroi n pllakn e ruajtur do gj q do

t ndodh deri n Ditn e Gjykimit. Ai (Te ala) ka thn:

A nuk e ke ditur se Allahu di ka ekziston n qiell e n tok, e tr
ajo sht e shnuar n libr, ajo pr Allahun sht shum leht. 3
1 54:49
2 33:38
3 22:70

Ai tha: Si sht gjendja e popujve t mparshm? (Musai) Tha:
Dija pr ata sht te Zoti im, e shnuar n nj libr. Zoti im nuk
gabon e as nuk harron. 1

Po, do gj kemi regjistruar n librin e ruajtur (Lehvi Mahvudh).
2
Nn kt pik hyn kaderi i prjetshm para se t krijoheshin qiejt dhe

toka. Ai (Te ala) ka thn:

Thuaj: Asgj nuk mund t ndodh me ne nse ajo nuk sht e
para-prcaktuar pr ne nga Allahu. 3
E njjta gj vlen edhe pr ditn kur besa sht shkruar:

A nuk jam Zoti juaj? 4
1 20:51-52
2 36:12
3 9:51
4 7:172
Ai (Te ala) ka thn:

Prkujto kur Zoti Yt nxori nga shpina e bijve t Ademit
pasardhsit e tyre dhe i bri dshmues t vetes s tyre (duke u
thn): A nuk jam Zoti juaj? Ata than: Po, dshmuam! 1
Sa i prkt kaderit t jetgjatsis, kjo ndodh kur nj pik sperme bie n

mitr. Pastaj drgohet nj engjll q fryen shpirtin n grumbullin e gjakut
dhe pastaj ai urdhrohet q tia shkruaj katr gjra: rrizkun e tij, sa do
t jetoj, veprat e tij, dhe se a do t ket prfundim t mir apo t
keq.
Lidhur me kaderin e gjendjes, q ndodh n natn e kadrit. Ai (Te ala) ka

thn:

N at (nat) zgjidhet do shtje n mnyr t prer. 2
Ibn Abasi ka thn:
Gjat nats s kadrit shkruhet nga baza e librit, vdekjet, jeta,

rrizku, shiu, saq dhe haxhinjt q do t jen gjat atij viti. Do t
thuhet: Ai dhe ai do t shkoj n haxh dhe ai dhe ai do t shkoj
n haxh.
1 7:172
2 44:4
Lidhur me kaderin e prditshm, Ai (Te ala) tha:

Ai n do moment sht i angazhuar dhe ndrhyn n ndodhit. 1
Kaderi i prditshm sht pra nj detajim i kaderit t gjendjes, kaderi i

gjendjes sht nj detajim i kaderit t jets kur embrioni krijohet, kaderi i
jets sht nj detajim i fillimit t kaderit t jets q ndodhi n Ditn e
dhnies s bess, i cili sht nj detajim i kaderit t prjetshm t cilin
lapsi e shkroi n librin e qart. Libri i qart pra sht nga dituria e Allahut
(Azze ue Xhel). N mnyr t ngjashme prfundimi i dispozitave i prket
dituris s Allahut (Azze ue Xhel).

Dhe se kthimi i fundit do t jet te Zoti yt. 2
E treta: Dshira. Ne besojm se gjithka q sht n qiej dhe n tok

sht aty spese Allahu (Te ala) e dshiroi kt. Asgj nuk mund t ndodh
pa dshirn e Tij. At q Ai dshiron ndodh, dhe at q Ai nuk dshiron,
nuk do t ndodh. Ai (Te ala) ka thn:

Kur Ai dshiron ndonj send, urdhri i Tij sht vetm ti thot:
Bhu! Ai menjher bhet. 3

E sikur t donte Allahu, nuk do t mbyteshin ndrmjet vete. 1
1 55:29
2 53:42
3 36:82

T kishte dashur Allahu i kishte tubuar n rrug t drejt. 2

Sikur t dshironte Zoti yt, do ti bnte njerzit t nj feje. 3

Sikur t kishim dshiruar Ne, secilit do ti jepnim udhzimin, por
fjala (vendimi) Ime ka marr fund (definitiv). 4

Allahu nuk sht i till q ndonj send n qiej e as n tok t
mund ta bj t paaft At. 5
E katrta: Krijimi. Ai (Te ala) ka krijuar do krijes dhe veprimet e tyre,

do gj q lviz dhe lvizjet e saj dhe do gj q nuk lviz dhe qetsin e
saj. Ai (Te ala) ka thn:

E Allahu ju krijoi juve edhe at q e punoni. 6

Allahu sht krijues i do sendi dhe Ai sh mbikqyrs ndaj do
gjje. 1
1 2:253
2 6:35
3 11:118
4 32:13
5 35:44
6 37:96
Ne besojm se robrit kan forc, dshir dhe zgjedhje pr t kryer

veprimet e tyre. Allahu (Te ala) i krijoi ata dhe dshirat e tyre, forcat,
fjalt dhe veprat. Fjalt dhe veprat q rrjedhin prej tyre, i dedikohen atyre
n mnyr reale dhe si pasoj ata do t shprblehen apo do t dnohen
n baz t tyre. Megjithat, ata kan vetm fuqin pr t kryer at q
Allahu (Te ala) ua ka lejuar q t ken forc pr t vepruar, dhe ata duan
vetm n at mas q Allahu dshiron. Ai (Te ala) ka thn:

Vrtet, kjo sht kshill, e kush do e merr rrugn q e on te
Zoti i tij. Po ju nuk mund t doni gj, pos nse do Allahu, e Allahu
sht shum i dijshm, shum i urt. 2

Ai (Kurani) ssht tjetr pos kshill pr njerzit! Pr secilin nga
ju q dshiron t ndjek rrugn e drejt. Po ju nuk mundeni, por
vetm nse dshiron Allahu, Zoti i botve! 3

Allahu nuk e obligon asnj njeri prtej mundsis s tij, atij
(njeriut) i takon ajo q e fitoi dhe atij i bie ajo (e keqe) q e
meritoi. 4

E ky sht xheneti q u sht dhn pr at q keni punuar. 5
1 39:62
2 76:29-30
3 81:27-29
4 2:286
5 43:72
Gjegjsisht fal veprave tuaja.

Pr shkak t asaj q keni vepruar, shijoni dnimin e prjetshm.
1

E kush punoi ndonj t mir, q peshon sa grimca, at do ta
gjej. Dhe kush punoi ndonj t keqe, q peshon sa grimca, at do
ta gjej. 2
Ne besojm se kaderi nuk ndalon veprimet, n t njjtn mnyr sikurse

ajo nuk krkon t bshtetemi n to. Kur profeti (salAllahu alejhi ue selem)
u tregoi shokve t tij pr kaderin, dhe se ai sht caktuar, dhe se boja
sht thar, ata i than: A t mos mbshtetemi n at q sht
vendosur pr ne dhe t mos veprojn?
Ather ai tha: Jo. Veproni, sepse do gj sht lehtsuar.
Pastaj ai lexoi:

E, sa i prket atij q jep dhe ruhet. Dhe vrteton bindshm pr m
t mirn, Ne do ta prgatitim at pr m t lehtn. E sa i prket
atij q bn koprraci dhe ndien veten t pavarur (nga Zoti), Dhe q
prgnjeshtron at m t mirn, Ne do ta prgatisim pr t m t
vshtirn. 3
1 32:14
2 99:7-8
3 92:5-10
Kaderi pra ka shkaqe q duhet marr pr arritjen e tyre. N t njjtn

mnyr sikurse martesa sht nj mjet pr pasardhs dhe bujqsia sht
nj mjet pr korrje, edhe vepra e mir sht mjet pr t hyr n xhenet,
ndrsa vepra e keqe sht mjet pr t hyr n xjarr.
Besimi i sakt lidhur me Imanin
Ehl-us-Sunneti besojn se imani prbhet nga fjala e gjuhs, duke thn

shahadetin La ilahe ilAllah, Muhammedun resulullah-nuk meriton
t adhurohet me t drejt askush prve Allahut dhe se
Muhammedi sht i drguari i Allahut, dhe besimi me zemr, duke
qen i bindur prer n vrtetsin e ksaj fjale, si dhe imani prbhet
edhe nga veprat e gjymtyrve.
Imam Shafiu ka thn:
Sahabt, tebiint dhe ata q i takuam pas tyre, jan t pajtimit se

Imani prbhet nga fjala, vepra dhe qllimi. Nse ndonj prej tyre
mungon, ather t tjerat nuk mjaftojn.1
Imani shtohet me vepra t mira dhe mangsohet me mkate. Allahu (Te

ala) ka thn:

E atyre (sahabve) q dikush u tha: Populli (idhujtart) sht
tubuar tju sulmoj, pra kini frik! Ajo, vetm ua shtoi edhe m
shum besimin2

E, besimtar t vrtet jan vetm ata, t cilve kur u prmendet
Allahu u rrnqethen zemrat e tyre, t cilve kur u lexohen ajetet e
Tij u shtohet besimi, dhe q jan t mbshtetur vetm te Zoti i
tyre. 3
1 Transmetuar nga el-Lalakai n es-Sunneh.
2 3:173
3 8:2

E kur zbret ndonj sure, ka prej tyre q thon: Cilit prej jush ia
shtoi kjo besimin? Sa u prket atyre q besuan, atyre u shtohet
besimi dhe gzohen pr t. 1

E kur muslimant e pan ushtrin aleate, than: Kjo sht ajo q
Allahu dhe i drguari i Tij na premtuan neve, e Allahu dhe i
drguari i Tij e than t vrtetn. Ajo (ushtria e armikut q e
pan) vetm ua shtoi atyre besimin dhe mbshtetjen, 2

Ai sht q n zemrat e besimtarve dhuroi qetsin pr ta
shtuar ata bindjen n besimin e vet q kishin. 3

E atyre q besuan tu shtohet edhe m shum besimi. 4
Bukhariu dhe Muslimi transmetuan nga Ibn Umeri se profeti (salAllahu

alejhi ue selem) i kshilloi grat dhe u tha atyre:
Un nuk kam par asknd si ju me mendje dhe fe aq t mangt,

por q e bjn nj burr mendjempreht q t humbet mendjen e
tij,.
1 9:124
2 33:22
3 48:4
4 74:31
Ky sht nj argument se imani zvoglohet. Po ashtu, ai (salAllahu alejhi

ue selem) tha:
Besimtart me besim m t plot jan ata q kan moralin m t

mir.1
Nse ata q kan moralin m t mir i prkasin besimtarve m t plot,

ata q kan m pak moral kan besim m t mangt.
Imani nuk sht vetm fjal dhe vepr pa besim, sepse ky sht besimi i
hipokritve. Ai (Te ala) ka thn:

Ka disa njerz q thon: Ne i kemi besuar Allahut dhe jets
tjetr (Ahiretit), por ata nuk besojn. 2
Nuk sht imani vetm njohje, sepse kjo i prket besimit t mohuesve. Ai
(Te ala) ka thn:

Dhe, edhe pse bindshm t besueshm n to (se ishin nga Zoti), i
mohuan n mnyr t padrejt e me mendjemadhsi. 3

Ne dim se ty t brengos ajo q thon, e ata nuk t gnjejn ty,
por ata mizor mohojn argumentet e Allahut. 4
1 Transmetuar nga Ahmedi dhe t tjert nga Ebu Hurejra
2 2:8
3 27:14
4 6:33

Atyre q ua kemi dhn librin, ata e njohin at (Muhammedin) si
i njohin bijt e vet. 1

E kur e dgjojn at q e njihnin, ata e refuzojn at. 2

(I shkatrruam) Edhe Adin e Themudin, e vendbanimet e tyre
jan t qarta pr ju. Djalli ua pat zbukuruar veprat e tyre dhe i ka
shmangur nga e vrteta, edhe pse e shihnin at. 3
N mnyr t ngjashme, imani nuk sht fjal dhe besim pa vepr. Allahu
i quajti veprat iman. Ai (Te ala) ka thn:

Allahu nuk do tua humbet imanin (namazin) tuaj. 4
1 2:146
2 2:89
3 29:38
4 2:143
Domethn namazi juaj drejtuar kah Jeruzalemi. Bukhari dhe Muslimi

transmetojn nga Ibn Abasi (radijAllahu anhuma) se profeti (salAllahu
alejhi ue selem) i tha delegacionit t Abdul-Kajsit:
Un ju urdhroj katr gjra; q ti besoni Allahut, dhe a e dini se

far do t thot q ti besoni Allahut? Kjo do t thot q t
dshmosh se nuk meriton t adhurohet me t drejt askush
prve Allahut, t falni namazin, t jepni zekatin, t agjroni
Ramazanin dhe t jepni nj t pestn e plaks s lufts.
Bukhariu dhe Muslimi transmetuan nga Ebu Hurejra (radijAllahu anhu)

se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Imani sht shtatdhjet e disa apo gjashtdhjet e disa

deg. Dega e tij m e lart sht fjala La ilahe ilAllah dhe m e
ulta sht t largosh nj penges nga rruga dhe turpi sht nj
deg prej degve t imanit.
Besimi i sakt lidhur me muslimanin

mkatar
Ehlus-Sunneti dhe Xhemati besojn se asnj mkat prve shirkut, nuk e

nxjerr vepruesin e tij musliman nga Islami, prderisa ai nuk e konsideron
at t lejuar, apo beson se sht e lejuar edhe nse nuk e vepron. Sepse
me kt ai prgnjeshtron Kuranin dhe t drguarin (salAllahu alejhi ue
selem), e cila sht kufr sipas Kuranit, Sunnetit dhe konsensusit t
dijetarve.
Asnj mkat tjetr prve idhujtaris nuk e bn vepruesin e tij q t

qndroj prgjithmon n zjarr. Allahu (Te ala) ka thn:

Ska dyshim se Allahu nuk fal (mkatin) ti prshkruhet Atij shok
(idhujtarin), e prpos ktij (mkati) i fal kujt do. Kush i
prshkruan Allahut shok, ai ka trilluar nj mkat t madh. 1
Ajeti thekson se mkatari sht nn dshirn e Allahut (Azze ue Xhel); n

qoft se Ai (Te ala) dshiron ta fal at me mirsin dhe bujarin e Tij, Ai
e bn kt, dhe n qoft se Ai dshiron ta fut at n zjarr pr shkak t
mkateve t tij, q ta pastroj at dhe q pastaj ta nxjerr at nga aty dhe
ta fut at n xhenet, sepse ai rob kishte Truhidin, Ai e bn kt.
1 4:48
Allahu ka prmendur disa mkate t mdha n librin e Tij. Disa prej tyre
jan vrasja dhe sulmi. Megjithat, Ai ia konfirmoi besimin vepruesve t
ktyre mkateve. Prandaj, ata jan besimtar me besimin e tyre,
mkatar me mkatet e tyre. Ai (Te ala) ka thn:

O ju q besuat, u sht br obligim gjurmimi pr dnim pr
mbytje: i liri pr t lirin, robi pr robin, femra pr femrn. Kurse
atij q i falet dika nga vllai i vet, ather ajo le t prcillt (e atij
q fal) kuptueshm dhe shpagimi (nga dorasi) atij le ti bhet me
t mir. 1
Ktu Allahu (Te ala), ia konfirmon besimin vrassit dhe t vrarit n t

njjtn mnyr, sikurse konfirmon se ata jan vllezr n fe. Nuk ka asnj
kontradikt q ajo vepr t quhet mkat ndrsa vepruesi i saj t quhet
musliman dhe t zbatohen dispozitat islame mbi t. Ajo q e sqaron kt
sht ngjarja q Buhkari e prmend n Sahihun e tij nga sahabiu
Abdullah bin Himar. Abdullah bin Himari e kishte zakon q t pinte alkool.
Kur ai u soll tek i drguari (salAllahu alejhi ue selem), nj prej sahabv
t tij tha:
Mallkimi i Allahut qoft mbi t. Sa shpesh po e sjellin at?
Profeti (salAllahu alejhi ue sele tha:
Mos e mallkoni at; Vrtet ai i do Allahun dhe t drguarin e

Tij.
1 2:178
Ky mkat i madh nuk e nxorri at nga Islami. N fakt, ai ia konfirmoi

besimin atij, edhe pse ai ra n kt mkat t madh. Ajo q sqaron kt
sht se mosbesimi, idhujtaria, shtypja, mkati dhe hipokrizia jan
ndar n dy lloje n Sheriat;
Llloji i madh: Ky lloj e nxerr vepruesin e tij nga feja.
Lloji i vogl: Ky lloj ia mohon vepruesit t tij besimin e plot, por pa e

nxerrur at nga besimi.
Kjo ndarje sht br nga Seleft (radijAllahu anhum). Nj nga m t

diturit e umetit dhe komentuesi i Kuranit, Ibn Abasi (radijAllahu anhu), ka
thn se ekziston kufri i vogl, padrejtsia (kufri) e vogl dhe fisku i
vogl. Allahu (Te ala) e quajti at q e adhuron dik tjetr pos Tij, kafir,
fasik dhe zullumqar. Allahu (Te ala) ka thn:

E kush adhuron me Allahun edhe ndonj zot tjetr, pr t cilin
nuk ka kurrfar fakti, prgjegjsia e tij sht para Zotit t vet, e
mohuesit nuk do t shptojn. 1

Thuaj: Un e adhuroj vetm Zotin tim dhe Atij nuk i bj asnj
shok! 2

Dhe mos lut tjetrk pos Allahut, ndonj (idhull) q nuk t sjell
as dobi as dm, e nse e bn at, dije se i ke br padrejt
vetvetes. 3
1 23:117
2 72:20
3 10:106

Iblisi. Ai ishte nga xhint, prandaj nuk respektoi urdhrin e Zotit t
vet. 1
E gjith kjo ka t bj me llojin e madh t idhujtaris, mosbesimin

dhe mkatin q nuk mund t bashkohet me besimin. Allahu (Te ala) ka
thn:

2
E kush nuk gjykon me at q e zbriti Allahu, ata jan mohues.

E kush nuk vendos sipas asaj q zbriti Allahu, ata jan mizor (t
padrejt). 3

E kush nuk gjykon sipas asaj q Allahu e zbriti, t tillt jan
mkatar kundrshtues. 4

Ata q e han pa t drejt pasurin e jetimve, n t vrtet ata
han at q mbush barkun e tyre zjarr dhe do t futen n zjarrin e
xhehenemit. 5
1 18:50
2 5:44
3 5:45
4 5:47
5 4:10
Ai (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
T flassh keq pr nj musliman sht mkat dhe t luftosh

kundr tij sht kufr.
Prve ksaj, profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Ai q betohet n dik tjetr pos Allahut ka br kufr ose

idhujtari.
Ktu prfshihet lloji i vogl i kufrit, idhujtaris dhe mkatit q mund t

bashkohet me besimin, gj t ciln e gjejm n Kuran, Sunnet dhe tek
konsensusi i Selefve. Kto e bjn imanin t mangsohet dhe mohojn
plotsin e tij.
Besimi i sakt lidhur me sahabt e t

drguarit t Allahut salAllahu alejhi ue
selem
Besimi i Ehlus-Sunnetit dhe Xhematit sht q ti duam sahabt e t

drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem), t veproj me besnikri
ndaj tyre, lutemi pr mshir dhe falje pr ta dhe ti lavdrojm ata.

Allahu sht i knaqur me t hershmit e par prej muhaxhirve
(migruesve) dhe prej ensarve (vendasve-ndihmtar) dhe prej
atyre q i pasuan ata me pun t mira, e edhe ata jan t knaqur
ndaj Tij. Atyre u ka prgatitur xhenete, n t cilt rrjedhin lumenj,
ku do t jen prjet t pasosur. E ky sht fitim i madh. 1
Allahu (Te ala) ishte i knaqur me t part besimtar, pa kushtzuar

mirsin. Ndrsa lidhur me tebiint, Ai nuk knaqet me ta nse ata nuk i
pasojn sahabt n mirsi. Ai (Te ala) ka thn:

Vrtet, Allahu qe i knaqur me besimtart kur ata nn hijen e atij
druri t zotoheshin ty. 2
1 9:100
2 48:18
sht transmetuar n t vrtet se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka

thn:
At me t cilin Allahu sht i knaqur, Allahu kurr nuk do t

zemrohet n t.
sht transmetuar n t vrtet se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka

thn:
Askush nga ata t cilt u zotuan nn pem nuk do t hyj n

zjarr.
Allahu ka prmendur muhaxhirt dhe i prshkroi ata si t sinqert. Ai (Te

ala) ka thn:

(Ajo pasuri) U takon muhaxhirve t varfr, t cilt u dbuan prej
shtpive t tyre dhe prej pasuris s tyre, duke krkuar mirsin
dhe knaqsin prej Allahut, dhe q ndihmojn Allahun dhe t
drguarin e Tij, t tillt jan ata t sinqertit. 1
1
59:8
Pastaj ai prmendi ndihmtart ensart dhe tha:

Edhe ata q prgatitn vendin (Medinen) dhe besimin para tyre, i
duan ata q shprnguleshin tek ata dhe nuk ndiejn n gjoksat e
tyre ndonj nevoj (pr zili a tjetr) nga ajo q u jepej atyre
(muhaxhirve), madje edhe sikur t kishin vet nevoj pr t, ata
u jepnin prparsi atyre para vetvetes. Kush sht i ruajtur prej
lakmis s vet, t tillt jan t shptuar. 1
Pastaj Ai (Te ala) prmendi gjendjen e besimtarve t m vonshm q

pasojn t drguarin e Allahut (salAllahu alejhi ue selem) n mirsi, dhe
tha:

Edhe ata q kan ardhur pas tyre e thon: Zoti yn, falna neve
dhe vllezrit tan q para nesh u pajisn me besim dhe mos lejo
n zemrat tona kurrfar urrejtjeje ndaj atyre q besuan. Zoti yn
Ti je i but, mshirues! 2
1
59:9
2
59:10

Muhammedi sht i drguar i Allahut, e ata q jan me t
(sahabt) jan t ashpr kundr jobesimtarve, jan t
mshirshm ndrmjet vete, ti i sheh kah prulen (n ruku), duke
rn me fytyr n tok (n sexhde), e krkojn prej Allahut q t
ket mshir dhe knaqsin e Tij ndaj tyre. N fytyrat e tyre
shihen shenjat e gjurms s sexhdes. Prshkrimi i cilsive t tyre
sht n Teurat dhe po ky prshkrim sht edhe n Inxhil. Ata
jan si nj far e mbjell ku mbin filizi i vet, e ai trashet,
prforcohet dhe qndron n trungun e vet, ajo e mahnit
mbjellsin. (Allahu i shumoi). Pr tua shtuar me ta mllefin
jobesimtarve. Allahu atyre q besuan dhe bn vepra t mira u
premtoi falje t mkateve dhe shprblim t madh. 1
Imam Maliku (rahimehullah) ka thn:
Zemrat e atij q ushqen urrejtje ndaj ndonjrit prej sahabve t

drguarit t Allahut (salAllahu alejhi ue selem), prfshihet nga
ajeti:

Po, ata q besuan, migruan dhe luftuan pr rrugn e Allahut, dhe
ata q strehuan dhe ndimuan, jan besimtar t vrtet. Atyre u
takon falja (e mkateve) dhe furnizimi n mnyr t ndershme. 2
1
48:29
2
8:74
Ai (Te ala) tha n lidhje me sahabt kur Ai sqaroi prsosmrin e atyre q

dhuruan mirqenien dhe luftuan para pushtimit paqen n Hudejbie
dhuruan mirqenie dhe luftuan pas pushtimit ktyre dy grupeve i sht
premtuar xheneti nga Allahu:

Por t gjithve Allahu u premtoi t mirat; Allahu di ka punoni. 1
Bukhari dhe Muslimi transmetuan nga Ebu Said el-Kudri (radijAllahu

anhu) se i drguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Mos flisni keq pr shokt e mi.
N formulimin e Muslimit thuhet:
Mos flisni keq pr shokt e mi. Nse ndonj prej jush do t

dhuronte ari sa kodra e Uhudit, nuk do t kishte arritur as sa nj
pal grushte apo as gjysmn e saj q kan dhuruar ata.
Domethnia sht se askush nuk e arrin kt pjes t vogl t

prsosmris s tyre apo as gjysmn e saj.
1
57:10
Bukhari dhe Muslimi transmetuan nga Imran bin Husejn (radijAllahu

anhu) se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Njerzit m t mir jan brezi im, pastaj ata q vijn pas tyre,
pastaj ata q vijn pas tyre. Imrani tha: Un nuk e di nse ai
prmendi dy apo tre breza pas brezit t tij. Pastaj do t ket
njerz t cilt dshmojn pa u krkuar q ata t dshmojn,
mashtrojn dhe nuk kan ndershmri, zotohen pa i prmbushur
ato dhe do t shfaqet mbipesha tek ta.
Bukhari dhe Muslimi transmetuan nga Enesi (radijAllahu anhu) se

profeti (salAllahu alejhi ue selem) tha pr ensart:
Dashuria ndaj ensarve sht shenj e besimit, ndrsa

armiqsimi ndaj ensarve sht nj shenj e hipokrizis.
Bukhari dhe Muslimi transmetuan nga el-Bara bin Azib (radijAllahu

anhu) se profeti (salAllahu alejhi ue selem) tha pr ensart:
Vetm besimtari i do ata dhe vetm hipokriti i urren ata. Allahu e

do at q i do ata dhe Allahu e urren ata q i urren ata.
Muslimi transmeton nga Ebu Hurejra dhe Ebu Said el-Kudri (radijAllahu
anhume) se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
onjri q beson Allahun dhe Ditn e Fundit nuk i urren ensart.
Bukhari dhe Muslimi transmetuan nga Ali ibn Ebi Talibi (radijAllahu
anhu se profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thn n lidhje me fjaln e
tij pr Hatib bin Ebi Baltah:
Ai ka marr pjes n [betejn e Bedrit]. Allahu shikoi njerzit e

Bedrit dhe tha: Bni far t doni, se vrtet Un ju kam falur.
Muslimi transmetuon nga Xhabir bin Abdil-lah (radijAlahu anhu) i cili ka

thn se Um Mubeshir i kishte thn se ajo e kishte dgjuar profetin
(salAllahu alejhi ue selem) duke thn tek Hafsa:
Asnj nga ata q u zotuan nn pem nuk do t hyj n zjarr

nse dshiron Allahu.
Ata ishin m shum se 1400 njerz dhe disa prej tyre ishin Ebu Bekri,
Umeri, Uthmani dhe Aliu.
Ehl-us-Sunneti besojn se Ebu Bekr es-Siddik sht njeriu m i mir i

ktij umeti pas profetit t tij. M pas vie Umer el-Faruk. Pr kt ka
konsensus mes sahabve dhe pasuesve. Asnj prej tyre nuk e kundrshtoi
kt.
Jan transmtuar shum transmetime nga prijsi i besimtarve Ali ibn Ebi
Talibi (radijAllahu anhu) se ai ka thn:
Ebu Bekri dhe Umari jan njerzit m t mir t ktij umeti pas
profetit t tij.
Ehl-us-Sunneti besojn se i treti sht Uthmani, ndrsa i katrti sht Ali

bin Ebi Talibi (radijAllahu anhume).
Besimi i sakt lidhur me familjen e

profetit
Nga besimi i Ehli-Sunnetit sht q ta duan familjen e profetit (salAllahu

alejhi ue selem) dhe ta njohin meritn dhe nderin e tyre. N kt rast
veprojn sipas kshills s profetit (salAllahu alejhi ue selem) t ciln ai e
dha n ditn Ghadir Khum. A e lavdroi Allahun, kshilloi dhe i kujtoi
njerzit. Pastaj ai tha:
O njerz! Un jam vetm nj njeri. Nj i drguar nga Zoti im

sht duke ardhur [q t m merr mua] dhe un do ti prgjigjem
atij. Po ua l dy gjra midis jush. E para sht Libri i Allahut n t
ciln gjendet udhzimi dhe drita. Prandaj, merreni Librin dhe
mbane at.
Ai i thrriti ata pr n Librin e Allahut, e pastaj tha:
Dhe familjn time. Un ju kujtoj juve Allahun dhe familjen time.

Un ju kujtoj juve Allahun dhe familjen time. Un ju kujtoj juve
Allahun dhe familjen time.
Ibn Kethiri ka thn n tefsirin e tij:
Ne nuk e mohojm porosin pr ta trajtuar familjen e tij, pr ti

respekuar dhe nderuar ata. Ata vijn nga nj fis i pastr, nga
familja m fisnike q ka ekzistuar ndonjher mbi faqen e toks,
kur bhet fjal pr krenari, pasardhs dhe pr trungun familjar.
Kjo vlen veanrisht nse ata e pasojn Sunnetin profetik,
autentik dhe t qart. N kt gjendje ishin parardhsit e tyre si
el-Abasi dhe bijt e tij, Aliu dhe familja e tij (Allahu qoft i
knaqur me ata t gjith).
Prej familjes s tij (salAllahu alejhi ue selem) jan grat e tij. Ai (Te ala)
ka thn rreth tyre:

Dhe rrini n shtpit tuaja e mos shfaqni bukurin tuaj si shfaqej
n injorancn e hershme, faleni namazin, jepeni zelatin dhe
respektojeni Allahun dhe t drguarin e Tij. Allahu ka pr qllim q
nga ju, o familje e shtpis (s profetit) t largoj ndytsin e
mkateve dhe tju pastroj deri n skaj. E, prkujtojeni at nga
ajetet e Allahut dhe rregullat e fes q po u lexohen n shtpit
tuaja; vrtet, Allahu sht i kujdesshm dhe i njohur hollsisht pr
do gj. 1
Ibn Kethiri (rahimehullah) ka thn n tefsirin e tij:
Ky ajet sht argument se grat e profetit (salAllahu alejhi ue

selem) i prkasin familjes s profetit (salAllahu alejhi ue selem),
sepse ato jan arsyeja e shpalljes s ktij ajeti. Arsyeja e shpalljes
s ajetit sht prfshir n kt ajet dhe ska asnj paqartsi n
lidhje me kt.
1
33:33-34
N kt ajet hyn edhe Aliu (radij Allahu anhu), Fatimeja, Haseni,

Husejni, duke u bazuar n hadithin e Aishes: Doli nj dit hert i
drguari, duke vnduar mbi krah nj xhybe, ku m pas erdhi Haseni, dhe
e futi nn t, e m pas erdhu Husejni dhe e futi nn t, m pas erdhi
Fatimeja dhe e futi nn t, erdhu Aliu dhe e futi nn t, e m pas tha
ajetin:

O Familje e profetit! N t vrtet, Allahu do q ta largoj prej
jush papastrtin dhe tju pastroj plotsisht. 1
1
33:6

kerametet e eulijave
Ehlus-Sunneti dhe Xhemati besojn n kerametet t cilat u ndodhin

eulijave me lejen e Allahut, t cilat jan prmendur shum her n tekste.
Sipas tyre, ueli sht ai q kryen urdhrat Sheriatike dhe u shmanget asaj
q sht e ndaluar nga ana e Sheriatit. Ai (Te ala) ka thn pr eulijat:

Ata t cilt besojn dhe friksohen.1
Pr t qen nga ky lloj i njerzve pra duhet pasur besim dhe devotshmri.
Keramet jan nj gj e jashtzakonshme q Allahu (Te ala) e bn tu

ndodh robrve t Tij t devotshm dhe besimtar. Ato u ndihmojn atyre
q t kryejn nj veprim fetar apo jetsor. Nga ana tjetr, kerametet e
besimtarve t devotshm nuk arrijn n t njejtin nivel sikurse mrekullit
e profetve dhe t drguarve.
Disa shembuj t kerameteve t cilat u kan ndodhur robrve t Allahut,

besimtar dhe t devotshm, sht historia e njerzve t shpells (el-
Kehf), Merjemja (radijAllahu anha) kur dhembjet e lindjes e uan at n
nj trung palme dhe m pas u urdhrua nga Allahu q ta shkund trungun
e palmes n mnyr q hurme t pjekura dhe t lngshme t bien rreth
saj, Allahu e furnizonte at n mnyr q ajo kishte fruta dimrore n
ver dhe fruta verore n dimr, historia lidhur me Asifin shkrimtarin e
Sulejmanit, historia e njeriut t cilin Allahu e la t qndroj i vdekur pr
njqind vjet e pastaj e ringjalli at, historia t cilin e tregoi murgu
Xhurejxhi, historia e tre izraelitve t cilt u strehuan n nj shpell dhe
guri ua bllokoi daljen, dhe ngjarje t ngjashme q jan t njohura tek
ditart dhe t cilat i ka konfirmuar Kurani, Sunneti autentik apo ajo q
sht transmetuar n mnyr autentike nga Seleft dhe pasardhsit e
tyre.
1
10:63
Keramtetet do t ekzistojn n kt umet deri n Ditn e Gjykimit, sepse

shkaku i tyre sht besimi dhe devotshmria, ndrsa besimi dhe
devotshmria do t ekzistojn deri n Ditn e Gjykimit.
Por n qoft se nj ngjarje e jashtzakonshme i ndodh nj personi, kjo

nuk do t thot se sht argument pr mirsin e tij, besimin dhe
devotshmrin. N kt rast, veprat e tij duhet t peshohen me Kuranin
dhe Sunnetin q tregojn nse ato prputhen me to, dhe n qoft se ai i
pason ato nga ana e brendshme dhe e jashtme.
Besimi i drejt lidhur me pushtetarin e

muslimanve
Ehlus-Sunneti dhe Xhemati besojn se Allahu (Te ala) i ka detyruar

besimtart q tu binden atyre n do gj q nuk sht mkat.
Ata besojn n domethnien e fjalve t tij (salAllahu alejhi ue selem) q

prmenden n hadithin e Ubadeh bin es-Samitit (radijAllahu anhu).
Bindu dhe dgjo n situata t vshtira dhe t lehta, situata

mirdashse dhe t urryera, edhe nse ata do ti prkushtohen
gjrave t ksaj bote pa t dhn ty t drejtn tnde, edhe nse
ata ta marrin pasurin dhe t godasin, prderisa nuk bhet fjal
pr mosbindje (ndaj Allahut).
Ata e konsiderojn t jet i ndaluar rebelimi kundr pushtetarve, edhe n

qoft se ata do t jen tiran dhe t padrejt, prderisa nuk shohin
mosbesim t qart pr t cilin ata kan argument nga Allahu. I drguari i
tyre (salAllahu alejhi ue selem) ka thn:
Udhheqsit tuaj m t mir jan ata q ju duan dhe q ju i doni,

dhe ata pr t cilt luteni dhe t cilt luten pr ju. Dhe
udhheqsit tuaj m t kqij jan ata q ju urrejn dhe q i urreni,
dhe ata q i mallkoni dhe iu mallkojn. Iu tha: O i drguari i
Allahut! A t mos i largojm ata me an t shpats? Ai tha: Jo,
prderisa e falin namazin mes jush. Nse ju shikoni dika q urreni
tek pushtetart tuaj, ju duhet ta urreni veprimin e tyre pa hequr
dor nga bindja.
N nj transmetim tjetr thuhet:
Ai q e ka nj pushtetar mbi veten e tij dhe e sheh at duke

vepruar me mosbindje ndaj Allahut, duhet ta urrej veprimin i cili
prbn mosbindje ndaj Allahut pa hequr dor nga bindja.1
Ai q e braktis xhematin, Ligjsuesi ka vn ndshkim t vrazhd pr t

n kt bot dhe n botn e prtejme n prputhje me mkatin e tij. Ai
q vdes pasi ka kundrshtuar dhe e ka braktisur xhematin, vdes vdekje t
kohs pagane. Nuk duhet pyetur pr at q e braktis xhematin, kjo si
shenj e mkatit t tij t madh. Ai q e braktis xhematin nuk do t ket
asnj justifikim para Allahut (Te ala) n Ditn e Gjykimit. Ai q e braktis
xhematin e ka shejtanin e ngutshm n ann e tij. sht e ligjshme q t
vritet ai q e braktis xhematin.
Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati e konsiderojn t jet e mir dhe e

lavdrueshme pr ta lutur Allahun q Ai tu jep mirqenie pushtetarve
dhe q ti fal ata. Ky veprim sht nj shenj se personi n fjal i prket
Ehl-us-Sunnetit, si ka thn Imam el-Berbehari n Sherh-us-Sunneh:
Nse e sheh nj njeri duke u lutur kundr pushtetarit, duhet ta

dish se ai sht Pasues i Epsheve. Dhe n qoft se e sheh nj njeri
duke u lutur pr drejtsi pr pushtetarin, duhet ta dish se ai sht
nse do Allahu Pasues i Sunnetit
Imam es-Sabuni ka thn n Akidat-us-Selef ue As-hab-ul-Hadith:
Ata besojn se duhet lutur pr prmirsimin e tyre, pr sukses

dhe prosperitetit.
1
Transmetuar nga Muslimi nga Auf bin Maliku (radijAllahu anhu)
Ata gjithashtu besojn se sahabt m t mdhenj t t drguarit t

Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ishin t bashkuar se sht e ndaluar t
flitet keq pr ta.
Enes bin Maliku (radijAllahu anhu) ka thn:
Sahabt m t mdhenj t t drguarit t Allahut (salAllahu

alejhi ue selem) na kan ndaluar [duke thn]: Mos flisni keq pr
pushtetart tuaj, mos i tradhtoni ata, dhe mos i urreni ata. Kini
frik Allahun dhe t duroni, sepse me siguri shtja sht afr.1
1
Transmetuar nga Ibn Ebi Asim n es-Sunneh dhe t tjert
Ehlus-Sunneti dhe Xhemati ndalojn

polemikat
Ehlus-Sunneti dhe Xhemati ndalojn grindjet dhe polemikat rreth fes,

sepse profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka paralajmruar kundr ksaj.
Bukhari dhe Muslimi transmetuan se profeti (salAllahu alejhi ue selem)

ka thn:
Lexone Kuranin prderisa zemrat tuaja jan t bashkuar rreth tij.

Kur ju t kundrshtoheni, duhet t ngriteni prej tij.
N El-Musned dhe n es-Sunnen t Ibn Maxhes, ndrsa

formulimi i tij origjinal gjendet tek Muslimi.
Nga Abdullah bin Amri sht transmetuar se:
Profeti (salAllahu alejhi ue selem) doli ndrsa ata polimizonin

lidhur me Kaderin. Fytyra e tij iu kuq sikurse farat e shegs. Ai
tha: A pr kt jeni urdhruar, ose a pr kt jeni krijuar? Po e
konfrontoni nj pjes t Kuranit me pjesn tjetr. Kjo ishte
mnyra n t ciln u shkatrruan popujt para jush.
sht transmetuar gjithashtu se polemikat jan nj shkak pr t cilin

Allahu i dnon umetet. N es-Sunnen t Tirmidhiut dhe t Ibn
Maxhes sht transmetuar nga Ebu Umame (radijAllahu anhu) se i
Asnj umet nuk ka devijuar pasi ishte udhzuar, derisa ata filluan
t bjn polemika. Pastaj ai lexoi:

Dhe than: A jan m t mir zotat tan apo ai? Ata nuk t than
at, vetm si polemik, por ata jan njerz ngatrrestar. 1
Imam Ahmedi (rahimehullah) ka thn:
Ne besojm se parimet e Sunnetit jan q t prqndrohesh n

at q ishin sahabt e t drguarit (saAllahu alejhi ue selem), t
prmirsuarit sipas tyre, t braktisurit e bidateve, sepse t gjitha
bidatet jan devijim, t braktisurit e polemikave dhe ndejave me
pasuesit e epsheve dhe t braktisurit e grindjeve dhe konflikteve
rreth fes.
T gjitha kto konsiderohen si polemika t kota, apo polemika t qlluara

por pasiq e vrteta sht sqaruar, polemika argumentet e t cilave nuk
njihen, polemika lidhur me ajetet kuranore t cilat jan m pak t qarta
apo polemika me ndonj qllim jo t mir, dhe kshtu me radh.
1
43:58
Ndrsa nse polemikat bhen q e vrteta t mbizotroj dhe t sqarohet

nga nj dijetar, n nj mnyr t mir dhe me nj qllim t mir,
ather kjo konsiderohet t jet e lavdruar. Allahu (Te ala) ka thn:

Thirr n rrugn e Zotit tnd me menuri dhe kshill t bukur dhe
diskuto me ata n mnyrn m t mir! 1

Ithtart e librit mos i polemizoni ndryshe (kurr i thirrni n fen
tuaj) vetm ashtu si sht m s miri. 2

Ata than: O Nuh, ti polemizove me ne dhe e zgjate polemikn
ton. Urdhro, e nse flet t vrtetn, silleni pra, t na godas ajo
me ka na krcnohesh! 3
Githashtu Ai (Te ala) na informoi lidhur me polemikn e Ibrahimit (alejhis-

salatu ues-selam) me popullin e tij, polemikn e Musait (alejhis-salatu
ues-selam) me Faraonin. N Sunnet prmendet edhe diskutimi mes
Musait dhe Ademit (alejhimas-salatu ues-sela, n t njjtn mnyr
shum polemika jan prmendur nga Seleft e drejt. T gjitha kto lloje
t polemikave jan t lavdrueshme prderisa ato prbhen nga dituria,
qllimi i mir, dhe jan n prputhje me sheriatin dhe sjelljet e mira.
1
16:125
2
29:46
3
11:32
Paralajmrimi kudr uljes me pasuesit

e epsheve
Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati paralajmrojn ashpr kundr pasuesve t

epsheve dhe t bidateve, t ulurit me ta do t thot t kundrshosh
urdhrin e Allahut. Po ashtu, kjo sht nj shenj e dashuris pr ta.
Prve ksaj, ai q ulet me ta rrezikon shum q ti nnshtrohet devijimit
t tyre dhe si pasoj t pasoj t kotn e tyre. Allahu (Te ala) ka thn:

Kur sheh ata se jan thelluar (me tallje) n shtjet Tona,
largohu prej tyre derisa t kalojn n bised tjetr. Nse djalli t
bn t harrosh (e rri me ta), pasi t bie ndr mend, mos rri me
popullin mizor.1
Ibn Abasi (radijAllahu anhu) ka thn:
Ky ajet prfshin t gjith ata q shpikin n fe deri n Ditn e

Gjykimit.
1
6:68
Kt e ka prcjell el-Bagaui prej tij n Tefsirin e tij. Ibn Xherir et-Tabari

ka thn:
N kt ajet sht argumenti i qart se sht e ndaluar pr tu

ulur me pasuesit e t kots prej t gjith novatorve dhe me
mkatarve, pasiq ata jan zhytyr n t kotn e tye.
Ibn Abasi (radijAllahu anhu) ka thn:
Mos u ul me pasuesit e epsheve, sepse zemrat smuren nga t

ulurit me ta.
Me lejen dhe me suksesin e Allahut librit el-Mutakad es-Sahih el-Uaxhib

ala kuli Muslim i erdhi fundi. E lus Allahun (Te ala) q Ai t bj q ky
libr ti dedikohet vetm fytyrs s Tij fisnike, dhe q ai t jet n
prputhje me Sunnetin e profetit t Tij Muhammed (salAllahu alejhi ue
selem), dhe q Ai ti bj dobi gjith muslimanve me t.
Salavatet dhe selamet e Allahut qofshin mbi profetin ton Muhammed,

mbi familjen e tij t pastr, mbi shokt e tij besnik dhe mbi gjith ata q i
pasojn ata n mirsi deri n Ditn e Gjykimit.

El Mu Takad Es Sahih

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

El Mu Takad Es Sahih

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Besimi i sakt i cili sht obligim q t pasohet nga do musliman

Besimi i Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit sht feja e vrtet, t cilin t

Profeti (salAllahu alejhi ue selem) na ka treguar n lidhje me grupet q do

T gjitha ato jan n zjarr prve njrs dhe ky sht Xhemati.1

Profeti (salAllahu alejhi ue selem) e prshkroi kt grup q ka shptuar

Ai q e pason at n t ciln un dhe shokt e mi jemi sot.2

Ky sht parimi i Ehl-us-Sunnetit dhe Xhehmatit: ata jan t kapur

Vazhdimisht do t jet nj grup i ndihmuar n umetin tim, derisa

Allahu (Te ala) ka thn:

Imam Maliku (rahimehullah) ka thn se Ehl-us-Sunneti nuk kan emra t

Ai nuk ka asnj emr tjetr prve Sunnet.

Do t thot se Ehl-us-Sunneti nuk kan emr tjetr t cilit i atribohen.

Ata i kan kushtuar rndsi t madhe forcimit t besimit t Selefve t

es-Sunneh nga Ibn Ebi Asim.

El-Arsh av Ibn Ebi Shejbeh.

Ne do t prmenden disa pjes prej besimit t ktyre njerzve t

Allahu jep suksesin dhe Atij i mbshtetem.

Besimi i sakt lidhur me

Ehlus-Sunneti dhe Xhemati besojn se Allahu Te ala sht Krijues,

Ky lloj i Teuhidit quhet Teuhid-ur-Rububijeh dhe sht i vendosur n

Ata besojn se Allahu sht Krijuesi i tyre dhe Furnizuesi q

Allahu (Te ala) ka thn n lidhje me adhuruesit e varreve prej

Allahu (Te ala), e ka vendosur kt Teuhid n mnyr q ai t besohet, t

N kto ajete Allahu (Te ala) qorton idhujtart t cilt konfirmuan se

Ai nuk tha, megjithat: A ka krijues tjetr krahas Allahut?!, pasi

Allahu (Te ala) e bri t qart se sa e kot sht q t bhet shirk n

Besimi i sakt lidhur me emrat dhe

Prej besimit t Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit sht se ata pranojn me

Ata i pranojn me bindje shprehjet e ktyre teksteve dhe e din kuptimin

Ata nisen n kt shtje t rrezikshme n baz t parimeve t

Asnj njeri nuk sht m i ditur pr Allahun se sa i drguari i Allahut

E dyta: Lartsimi i Allahut nga ngjasimi me cilsit e krijesave. Allahu Te

E treta: Mos tentimi pr t kuptuar formn e cilsive t Tij, Allahu (Te

Prej ktyre cilsive jan fjalt e Tij (Te ala):

Ktu konfirmohet cilsia e dgjimit t Allahut. Sipas gjuhs arabe dgjim

Pra ne e pranojme dhe besojm dgjimin e Allahut (Te ala), me t cilin Ai i

E njjta gj vlen edhe pr shikimin; Perceptimi i saj q sheh. N Sahih

Allahu nuk fle, e as nuk i prket Atij q t fle. Ai e lshon posht

Ne n t vrtet pranojm dhe besojm n shikimin e Allahut, me t cilin

Kto jan disa shembuj se si Ehl-us-Sunneti besojn n emrat dhe cilsit

Besimi i sakt lidhur me

Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati besojn se duhet veuar Allahun (Te ala) me

Adhurim do t thot t veosh vetm At me adhurim.

E kundrta e saj sht idhujtaria Allahu na ruajt prej saj. Ky sht

Allahu (Te ala) e qartsoi se idhujtaria shkatrron t gjitha veprat dhe e

N Sahihun e Muslimit, sht transmetuar nga Xhabir ibn Abdil-lahi

Ai q e takon Allahun pa i br shirk Atij, do t hyj n xhenet,

N Sahih el-Buhkari, sht transmetuar nga Ibn Mesudi (radijAllahu

Ai q vdes duke lutur dik tjetr karshi Allahut, do t hyj n

Pra ai q ia dedikon nj lloj t adhurimit dikujt tjetr prve Allahut, sht

Pr shembull, lutja i prket adhurimit q Allahu e ka urdhruar. Prandaj ai

sht konfirmuar n es-Sunnen nga en-Numan ibn Bashir (radijAllahu

Lutja sht adhurim.

sht ky lloj i Teuhid Teuhid-ul-Uluhijeh pr t cilin ndodhn

Ai (Te ala) ka thn:

Pos ksaj, Ai (Te ala) tha pr profetin e Tij Jusufin alejhi-selam:

Idhujtart nuk kan argumente pr idhujtarin e tyre. Ata as nuk mund ta

Domethnia e ksaj sht se nuk ka pasur asnj t drguar i cili ka thirrur

Nga ajo q sht thn m sipr, kuptohet se ky Teuhid sht obligimi i

Prej besimit t Ehlus-Sunnetit dhe

Besimi n Allahun prfshin pranimin e Teuhidit-Rububijeh, Teuhid-ul-

Besimi n engjjt sht t besohet n ekzistencn e tyre, emrat dhe

N Sahihihun e Muslimit transmeton Umer bin el-Hatabi (radijAllahu