Marrja e dituris nga ai q nuk ka tezkije

-grup dijetarsh-

Shejh Muhamed ibn Salih el Uthejmin, Allahu e mshiroft,

ka thn:
O vllezr! Vrtet nxnia e dituris ka dy mnyra:
E para: nxnsi i dijes ta marr at nga librat e besueshm, t
cilat i kan shkruar dijetart t knaqshm pr dijen dhe
besnikrin e tyre.
E dyta: ta marr at nga nj msues i besueshm n diturin dhe
fetarin e tij, dhe kjo mnyr dmth mnyra e dyt sht m e
shndosh nga brja gabim, m e shpejt pr nxnie, dhe m e
ngulitse pr diturin. Kjo, sepse mnyra e par mnyra e
marrjes nga librat mundet q nxnsi t humbas pa e ditur,
ose pr shkak t kuptimit t tij t keq, ose pr shkak t dijes s
pakt q ka, ose pr nj shkak tjetr. Mnyra e dyt bart me vete
diskutimin, marrjen dhe dhnien mes nxnsit dhe dijetarit, dhe
nxnsit i hapen prmes ksaj dmth prmes diskutimit porta
t shumta n kuptimin, saktsimin, dhe mnyrn e mbrojtjes s
fjalve t sakta, dhe refuzimin e fjalve t dobta. Nse nxnsi
bashkon mes dy mnyrave mes marrjes prej librave dhe prej
msuesve kjo sht m e plot.

Shejh AbdulMuhsin el Abbad, Allahu e ruajt, sht pyetur:

A kushtzohet pr at q dshiron t thrras pr tek Allahu
tebareke ue teala, t ket tezkije prej dijetarve?
Prgjigja: njeriu nuk duhet t paraqitet (dhe t dal) t flas
vetm se duke patur dituri, dhe nuk kushtzohet q me vete t
ket tezkije... dhe nuk kushtzohet q me vete t ket tezkije.
Mirpo, nse shtja e tij sht e panjohur, apo dmth njerzit
nuk ndjehen rahat me t, dshirojn ta njohin dhe ai sht i
panjohur pr ta; dshirojn ta njohin prmes disa njerzve t
njohur t cilt sjellin dika q sqaron se ai sht i prgatitur dhe
se prfitohet prej tij, kjo mbase.. dmth ka... prve n rastin kur
njeriu ka mundsi, sht i thelluar [n dije], nuk ka kundravajtje
tek ai; n kt rast lejohet edhe nse nuk ka tezkije me vete.
dokush q ka dika prej dijes, le ta sjell at, dhe Pejgamberi
ka thn:

Prcillni nga un qoft edhe nj ajet. Po!
Thot n vazhdimin e pyetjes: nse nuk kushtzohet pasja e
tezkijes, ather si ta dijm nse ky thirrs (deveti) sht i aft
pr t br davet, sidomos nse ai nuk ka msuar tek dijetart?
Prgjigja: nse personi sht i panjohur, ather ndalemi n
shtjen e tij, e nse sht i njohur; nse sht i njohur pr
dobin e tij, qoft kjo se ai ka msuar, ka br studime dhe ka
dshmi. Kt njeriu mund ta arrij edhe prmes studimeve

vetjake, dhe jo domosdoshm njeriu duhet t ket dshmi, dmth

t ket prfunduar fakultet, apo t ket shoqruar nj dijetar vite
t gjata. Kush ka dika prej dituris dhe sht i aft n t, edhe
nse sht dobi q e ka marr nga ndonj dijetar, ather ua
prcjell at t tjerve.

Shejh Salih el Feuzan, Allahu e ruajt, sht pyetur:

Shejh i nderuar! Allahu ju dhnt sukses, ky pyets nga Tunizia
thot: cilat jan kushtet dhe rregullat q i lejojn nxnsit t
dijes t japin msime dhe seminare akademike n vendin e tij, n
nj koh kur n vendin ton nuk ka dijetar?
Prgjigja: prcill at far din, prcill at far din prej dijes.
Prhape at dhe prcillja njerzve, ndrsa gjrat q nuk i din dhe
nuk ke arritur tek to, hesht ndaj tyre. Po!

Shejh Ubejd el Xhabiri, Allahu e ruajt, sht pyetur:

O shejh! Nxnsi i dijes e krkon diturin prej librave t
dijetarve t Ehli Sunetit, poashtu ka edhe bagazh akademik nga
studimet e larta n dijet fetare n fakultet, dhe kur fillon t
thrras n rrug t Allahut q e ka pr obligim karshi fes s tij,
ai hasn nga disa q kan studiuar, krkojn prej tij tezkije prej
dijetarve, sidomos nga dijetart e Sunetit; far t bj?
Prgjigja: lavdia i takon Allahut! Salavatet qofshin mbi
Pejgamberin ton Muhamed, familjen dhe gjith shokt e tij.
Jeta ime e dijes dhe puns i kalon pesdhjet vjett lavdi
Allahut, dhe nuk kujtoj q un nj dit prej ditve ti kem
krkuar ndokujt t m jap tezkije, mirpo ajo far i jep njeriut
tezkije jan punt e tija. Nse ai qndron i paluhatur Sunetit n
mehexh dhe akide, dhe thrret pr tek kjo, ather Allahu
subhanehu ue teala do ti jap tezkije, prmes prehjes s
gjokseve t njerzve q (Allahu) i prgatit, dhe pranimit t
davetit (thirrjes) s tij.
Pastaj njerzit me vler tvendit e njohin at q bn davet,
njohin pr tek far bn davet. Nse ai i thot atyre: ka thn
Allahu, ka thn Pejgamberi i Tij dhe u mson rregullat e
Allahut, ather njerzit do t grumbullohen prreth tij, do
furnizohet me pranim prej tyre, do t arrij vlersim nga ata dhe
t gjith do ta prmendin pr mir; kjo sht tezkija. Nse un
shkoj tek pjestart e nj xhamie dhe m krkojn mua tezkije,
ather do t ikja, dhe le t msohen me at q ia pranojn

fjaln, e dgjojn dhe heshtin; le ti lr t tjert q i dalin

prball me ashprsi dhe kokfortsi.

FETVAJA E DYT
Shejh Ubejd el Xhabiri, Allahu e ruajt, sht pyetur:
Shpresojm nga ju t prmendni kshilla dhe udhzime n
krkimin e dituris pr gruan muslimane, dhe a sht korrekte
prej saj q t jap msim pasi e ka marr nj grumbull prej
msimeve t dijetarve? Apo ka nevoj t marr tezkije nga
dijetari n mnyr q ti msoj motrat e saja? Allahu jua
shprbleft!
Prgjigja: esselamu alejkum ue rahmetullahi ue bereketuhu!
Lavdia i takon Allahut, Zotit t botve, salavatet dhe selamet
qofshin mbi Pejgamberin ton Muhamed, familjen dhe gjith
shokt e tij.
Kjo sht nj pyetje me shum vler, por edhe prgjigja sht
me rndsi. Ashtu si jeni treguar t vemendshm n kuptimin e
pyetjes o dgjues prej muslimanve dhe muslimaneve, poashtu
nuk do ju lejm inshaAllah pa dgjuar at far Allahu na
mundson t prgjigjemi.
S pari them: sa e madhe q sht nevoja e do muslimani dhe
muslimaneje pr dituri fetare, pr diturin me t ciln njihen

detyrimet ndaj Allahut, detyrimet e njerzve ndaj Allahut dhe

detytimet karshi vetes. Ai q ka kt gjndje, dhe sht serioz n
krkimin e dituris n kt rrug, ather atij i sht premtuar
mirsia. Pejgamberi sal-Allahu alejhi ue sel-lem ka thn:




Kujt ia dshiron Allahu t mirn, i jep dituri n fe.
Kjo l t kuptosh se atij q Allahu nuk ia do t mirn, nuk i jep
dituri n fe, mirpo e l t sillet, jeton i przier dhe i ngatrruar,
nuk e dallon t vrtetn nga e kota, udhzimin nga humbja,
Sunetin nga bidati, hallallin nga harami, dhe nuk njeh obligim
ndaj Allahut dhe as ndaj robrve t Tij.
Gruaja sht sikur burri n kt gj. Prderisa ti o bija ime pyet
dhe drejtohesh nga gruaja n pyetjen tnde, po t theksoj at
far t thash tani, se dituria nuk merret nga do person q del,
q shfaqet dhe del n shesh, mirpo duhet tezkije patjetr.
sht transmetuar nga imam Maliku Allahu e mshiroft, se ka
thn: Nuk kam dhn fetva derisa m kan dhn leje
shtatdhjet prej dijetarve t mi, iu tha: po sikur mos t
kishin dhn leje? tha: nuk do t kisha dhn fetva.
Kjo tezkije arrihet prmes dy apo tre mnyrave:
E para: diktimi nga dijetart q merren n konsiderat, dhe pr
t cilt sht dshmuar se jan korrekt n Sunet, dhe t thelluar
n dituri, se ky person sht i vlefshm pr tu marr dituria nga
ai, si diktojn pr menhexhin e tij dhe se sht n Sunet.

E dyta: t njihet mes dijetarve bashkohor dhe njerzve me

vler, se ai e ndrton studimin dhe dispozitat e tij mbi
argumentet e Kuranit dhe Sunetit sipas kuptimit t Selefve t
devotshm, dhe se ai nuk ka shkuar sipas asaj q u ka
mbrritur ktyre dijetarve dhe njerzve me vler pr tek
gjrat e uditshme, t rralla, dhe tek rregullat, parimet dhe
thniet e parregullta; por t gjitha pohimet e tija jan Sunije t
kulluara.
E treta: ti jap tezkije dituria e tij q ka prhapur prmes
librave t prpiluar nga gjuha e tij, apo nga dora e tij, duke mos
u prcjell prej tij tjetr ve ksaj.
E katrta: t vazhdoj n ndershmri dhe kthjelltsi n diturin
e tij, duke mos u prmendur n kritit t ndonj kritikuesi i cili e
ka vrtetuar kritikn e tij, dhe nuk ka kundrshtuar me ndonj
parregullsi, ndonj gj t rrall apo t uditshme; kto jan
kritika q e hedhin posht personin. Personin e hedhin posht
dhe e bn obligim paralajmrimin prej tij, edhe nse sht
sunetli, shpeshtimi i ktyre gjrave; t uditshmet, t rrallat, t
parregulltat, themelimi i parimeve t prishura dhe rregullave t
kota t pashembullta tek seleft, sikurse e hedhn posht bidati.
sht provuar prgjat historis, se kush sht mbuluar pas
dijetarve, dhe kush u ngjishet dijetarve derisa arrin t marr
tezkijet e tyre q t kamuflohet me to, Allahu ka pr ta
demaskuar, ka pr ta zbuluar dhe tregoj gjndjen e tij.

Po kthehem tek ti o bija ime, dhe them: pr gruan mund t jet e

vshtir q ti japin tezkije burrat, sepse ato dgjojn pas perdes.
Jan me dhjetra nxnset q prezantojn seminaret dhe
msimet akademike t prhershme, mirpo shejhu nuk e njeh
at, derisa grat e besueshme ta njohin me t, dmth q jan t
besueshme tek ai dhe t cilat sht vrtetuar se jan n Sunetin e
kulluar; e kjo sht e rrall, shum e rrall. Mirpo, nse gjendet
ndonj grua e ditur me tezkije, mbi t ciln jan prputhur disa
nga kushtet e ksaj tezkijeje, sidomos tezkija e dijetarit prej t
cilit e ka marr diturin direkt (gojarisht), ather ajo sht e
rregullt pr ti msuar vajzat, dhe tu shpjegoj atyre msimet
akademike n varsi t mundsive t saja.
Kjo sht ajo far u mundsua tani si prgjigje pr pyetjen
tnde o bija ime, dhe Allahu sht m i Dituri.

Shejh Muhamed ibn Hadi el Medkhali, Allahu e ruajt, sht

pyetur:
A kushtzohet tezkija pr nxnsin e dijes nse don t jap fetva
apo t jap msim?
Shejhu: patjetr, patjetr! Nuk jam ulur derisa m kan thn,
kshtu thot imam Maliku, po! Patjetr q duhet t dshmohet
pr t se sht i aft t ulet e t jap msim.
Pyetsi: disa prej vllezrve tan o shejhu yn, nuk njihen pr
kt, psh; ka msuar dhe njihet mes vllezrve t tij se sht me
akide dhe menhexh t sakt, dhe vllezrit tan e dijn q
msimdhnia e tij ka hajr t madh, mirpo dijetart nuk e
njohin; si mund t marrim tezkije pr t n kt rast?
Shejhu: kjo prmes dy mnyrave:
Mnyra e par: t njihet se ka dije, se jep msim dhe se njerzit
ulen tek ai pr kt gj.
Mnyra e dyt: tezkija.
Nse nuk sht i njohur, dhe nuk ka tezkije, ky nuk sht i aft
pr t dhn fetva, sido q t jet. Ama nse njihet mes njerzve
me dije, me msimdhnie, me prpjekje pr kt gj, dh njihet
pr kt, ather kjo mjafton pr njerzit e vendit t tij.
Pyetsi: ai nuk ka tezkije as n shtjen e msimdhnies, nuk ka
tezkije prej dijetarve lidhur me msimdhnien fare.

Shejhu: nuk merret vetm se nga ata q njihen dhe jan t

njohur pr kt gj, ose nj prej dijetarve ka dshmuar pr kt,
kjo sht e domosdoshme.
Pyetsi: nse ai njihet pr akide dhe menhexh t sakt, mirpo
nuk e njeh ndonj prej dijetarve, ndrsa vllezrit e tjer
dshmojn pr akiden dhe menhexhin e tij t sakt...
Shejhu: me njohje, sht pr qllim njohja n vendin e tij n t
cilin sht; njerzit t dshmojn pr diturin dhe njohjen e tij.
Nse kjo prhapet mes tyre (...), po!
Pyetsi: nxnsi i dijes fillestar o shejh, nse prcjell fetvan e
dijetarve t mdhenj, dhe thot: dijetart kan thn kshtu dhe
kshtu, pa prmedur at q ky dhn fetvan.
Shejhu: gabim, nuk pranohet, kush jan ata dijetar?!
Pyetsi: n vendin ton o shejh, t mdhenjt n mosh nuk
knaqen me dijetart e mdhenj, nuk e njohin shejh ibn Bazin,
shejh Uthejminin, shejh Albanin.
Shejhu: nse sht pr nj qllim t sakt sikur ky, ather nuk
ka problem.

Shejh Sulejman er-Ruhajli, Allahu e ruajt, sht pyetur:

Kemi nxns diturie pr t cilt nuk dijm pr ta vetm se t
mirn, Allahu ka sjell dobi prmes tyre; japin msim librat e
akides dhe Sunetit. Kan ardhur disa vllezr dhe kan prhapur
mes nxnsve se:
E para: dija nuk merret vetm se nga t mdhenjt.
E dyta: medoemos duhet tezkije nga dijetart pr kt q mban
kto msime.
Kjo ka shkaktuar lnien e disa msimeve ku nuk ka t tjera n
zonn ton, far qndrimi duhet t mbajm? Shpresojm tek nj
udhzim, Allahu ju begatoft!
Prgjigja: ska dyshim se dituria merret nga t mdhenjt, dhe se
duhet patur tezkije, mirpo, kush jan t mdhenjt? T
mdhenjt jan ata q dituria i ka br t mdhenj, dhe njihen
me dituri, edhe nse jan n mosh t re, edhe nse jan djem t
rinj. Ka t mdhenj nga mesi i sahabve q jan t rinj n
mosh, dhe dituria sht marr prej tyre; dituria e tyre ka
ndriuar dynjan. Kjo shtje sht e rndsishme, e ajo sht se
t voglin mund ta bj t madh dituria e tij, dhe ai njihet me
dituri t fort dhe t dobishme. Kjo sht e shumt tek seleft,
duke filluar nga sahabt riduanUllahi alejhim deri pas imamve.
Poashtu edhe tezkija duhet, sepse dituria sht fe, dhe ne duhet
t shikojm se nga kush e marrin fen ton, mirpo, si bhet
tezkija?

Tezkija bhet me tre gjra:

E para: diktimi i dijetarve t cilt merren n konsiderat pr
tezkijen e tij.
Dijetart apo disa prej tyre ta diktojn. Nuk e kufizojm tezkijen
tek nj, dy apo tre dijetar, por, ta diktoj at nj prej dijetarve
q merret n konsiderat, apo nj grup prej tyre, se filanit i sht
dhn tezkije dhe mund t merret dituria prej tij.
E dyta: t njihet me msimdhnie pa e kundrshtuar at ndonj
dijetar.
T njihet se ai jep msim dhe t dihet kjo gj prej tij, duke mos e
kundrshtuar msimdhnien e tij ndonj prej dijetarve q
merret n konsiderat. Kjo sht tezkije e heshtur, ngase nuk i
prshtatet pozits s dijetarve, q ky t jet prej atyre q duhet
ndaluar nga msimi, dhe ata mos t ndalojn.
E treta: dhe kjo ka rndsin e vet: dituria e tij ti jap tezkije,
duke mos dhn msim vetm se Sunetin, dmth far prmban
t vrtetn, duke marr vetm prej dijetarve t Sunetit, duke
pohuar librat e dijetarve t Sunetit, pa iu vn re ndonj
refuzim pr fjalt e dijetarve q merren n konsiderat, as
ndonj kundrshtim t Sunetit; ktij i jep tezkije dituria e tij.
Jo do nxns dije t dobishm e njohin dijetart, mirpo
shikohet tek dituria e tij t ciln e prhapn; a jep msim
Sunetin? A i respekton mendimet e dijetarve? A prcjell fjalt e

dijetarve t Sunetit? Nse sht kshtu, ather dituria e tij i ka

dhn tezkije, dhe prej tij merret dituria.
Thnia se dituria nuk merret vetm se nga ai q dijetart i kan
dhn tezkije me diktim, mbyll portn e hajrit. Shum prej
vendeve kan nxns dije q japin msim Sunetin, komentimet e
Ehli Sunetit, dhe japin msim n varsi t asaj q kan msuar,
mirpo, ata nuk kan tezkije nga nj dijetar i caktuar, por
gjithashtu nuk dihet pr ta ndonj gj q i kritikon n diturin e
tyre. Nse themi: nuk merret dituria prej tyre, nuk do t ngelte
dituri n shum prej vendeve, do t mbyllej porta e mirsis,
bidatit do t ohet t japin msin, Ehli Suneti do t hesht, dhe
Ehli Suneti do t msonte prej bidative, apo prej internetit apo
dika tjetr; e kjo nuk sht e sakt dhe nuk sht e drejt.
Pra, ne themi: patjetr duhet tezkija, dhe nuk sht e sakt t
tregohemi t lshuar dhe t marrim diturin nga do kush,
mirpo si bhet tezkija? Ose prmes diktimit t nj dijetari apo
nj grupi prej dijetarve q merren n konsiderat dhe njihen me
Sunet, ose me prhapjen dhe njohjen pa gjetur kundrshtim prej
dijetarve, ose me dituri t sakt q nuk ka kritika; kshtu njihet
nxnsi i dijes q jep msim.
Pastaj ska dyshim se detyra e secilit sht q t ndalet tek ajo q
din, dhe mos t shtoj m shum se ajo q din; aty ku prfundon
dituria e tij, aq u mson njerzve. Shum prej vendeve
muslimane kan nevoj pr [njerz] q ua msojn bazat. Kush i
din kto baza prej Ehli Sunetit dhe i ka prvetsuar, ather ua
mson njerzve, mirpo nuk bhet shejhul Islam Ibn Tejmije.

Dmth disa nxns msojn nj libr apo dy, pastaj shkon jep
msim dhe fryhet, u kundrprgjigjet dijetarve, jep fetva pr
do gj, flet pr do gj; ska dyshim se kjo sht humbje.
Mirpo, i mir sht ai q din ku prfundon dituria e tij, dhe
prhap t mirn dhe Sunetin. Nuk na lejohet ne ti dalim para si
penges atij q prhap t mirn dhe Sunetin. Kjo sht ajo q
kemi arritur nga far kan vepruar dijetart si shejh Ibn Bazi
(Allahu e mshiroft), shejh Ibn Uthejmini (Allahu e
mshiroft) lidhur me sjelljen e tyre me nxnsit e dijes.
Sa i takon atij q njihet me kritik, apo ka przierje n diturin e
tij, apo sht i panjohur n do aspekt, ather nuk duhet marr
dituria nga shembulli i ktij, dhe Allahu sht m i Dituri.

Burimi:
http://www.sahab.net/forums/index.php?showtopic=137598&page=1
Prktheu: Besmir Cacani
Shkodr, 11 Rabia el Euel 1436 h
31 Dhjetor 2014 g