MUHAMED MUTEVELI ESH-SHARAVI

MADHSHTIA E ISLAMIT

Prktheu: Dr. Musli Vrbani

Kaanik

KAPITULLI I PAR
Dinamika dhe Statika
Njeriu dhe ligji i ndryshimeve
Mendja dhe zbulimet shkencore
Me fuqin e Allahut, jo me fuqin tnde
Sekretet dhe vetmashtrimi i njeriut

Dinamika dhe Statika

shtjes s prfundimit t bots i sht dhn rndsi
e veant nga shkenctart, bile pr t kan folur edhe
magjistart e injorantt. Secili prej tyre sht munduar q t
jep analiza pr kohn e sodit apo pr kohn n t ciln po
kalon bota n t ciln jetojm.
T gjitha teorit shkencore t cilat jan thn apo
thuhen, baza e tyre sht vetm hipotetike, imagjinare dhe
nuk jopraktike. Kjo nga shkaku se kapaciteti i dituris
njerzore n kt shtje sht i kufizuar dhe nuk mund t
arrij n dituri t sigurt.
Astronomia sht ende nj fmij i cili sapo ka filluar t
rritet. Edhe pse zbulimet m t reja shkencore t njeriut
kan arritur pikn kulmore, ne prap u themi: Ekzistojn yje
dhe planet, t cilt jan larg toks, n largsi t miliona
viteve t drits, por edhe m larg. Sa i prket qiellit, at ka
ne e njohim pr t, sht shum e vogl n krahasim me at
ka nuk e dim. Zoti i Lartmadhruar n Kuranin fisnik na ka
lajmruar se qiell sht do gj q sht mbi ne. Qiell
nnkupton do gj q t mbulon dhe q sht mbi ty. Zoti i
Lartmadhruar thot:

Ne, me forcn ton e ngritm qiellin dhe Ne e

zgjerojm at. (Edh-Dharijat : 47)
N kt rast, zgjerimi nuk ka t bj me at ka e parasheh
njeriu, por at ka e ka n fuqi Zoti i Lartmadhruar, pr
kt arsye, do her kur shkenctart mendojn se kan
arritur n fund t nj teorie, e bjn nj zbulim t ri i cili
sht n kundrshtim me at ka kan deklaruar m par,
sepse para tyre paraqiten dimensione (kosmose) t reja.
Teorit e tyre ndryshojn pr do vit. Prej tyre vrtetohet
vetm ajo se, kan menduar se kan arritur tek e vrteta,
mirpo n realitet ata nuk kan arritur askund.
Nse i vshtrojm magjistaret dhe parashikuesit, do t
shohim se ata, pr do vit apo pr do dekad lajmrojn se
fundi i bots do t ndodh n kt apo n at dit. sht
3

interesant se shumica e njerzve u besojn atyre edhe pse

ata nuk kan njohuri shkencore.
Ka ndodhur n Amerik, q nj parashikues ka
lajmruar (ka parashikuar) se fundi i bots do t jet n filan
ditn dhe njerzit i kan besuar dhe i kan ln shtpit e
tyre dhe jan ngjitur n lartsit m t larta t kodrave,
duke menduar se atje do t jen t sigurt dhe do t
shptojn. Natyrisht, ajo dit ka kaluar dhe nuk ka ndodhur
asgj. Dhe tek ather, njerzit e kan kuptuar se jan
mashtruar.
Ekzistojn me dhjetra e dhjetra parashikues hindus
dhe t tjer t cilt pr fundin e bots kan dhn
parashikime interesante dhe q t gjitha me von kan dal
t jen gabim. Kto parashikime nuk kan pasur asgj t
prbashkt me logjikn dhe shkencn, por kan qen (dhe
do t jen) vetm parashikime false me t cilat synohet
fitimi i pasuris. Kjo pr shkakun se fundin e bots nuk e di
askush tjetr pos Allahut t Lartmadhruar dhe kt lajm Ai
nuk ia ka treguar askujt, bile as melaqeve m t afrta t Tij.
Para se t fillojm bisedn pr temn, patjetr duhet t
flasim pr statikn (bota ekzakte) dhe dinamikn (t
ndryshueshmen).
Statika (bota ekzakte) sht bota t ciln Zoti i
Lartmadhruar e ka krijuar pr njeriun. Kt hapsir
kozmike, prej toks deri n qiell, Zoti i Lartmadhruar e ka
br q t jet e nnshtruar (n shrbim) pr njeriun, q t
veproj sipas ligjeve (t fiziks) t cilat nuk ndryshojn,
prderisa njeriun, pr t cilin sht krijua gjithsia, e ka br
q t jet i ndryshueshm.
Njeriu ndryshon, prej fortsis s tij n dobsi, prej
shndetit n smundje, prej aftsis n paaftsi, prej jets
n vdekje, prej gjendjes s shndosh psikike n smundje
psikike.

Ndryshimet e njeriut n jetn e tij, kalojn prej nj faze

n fazn tjetr, kurse gjithsia nga natyrshmria e tij sht
statike dhe nuk ndryshon.
Nse i bjm nj vshtrim ndryshimit i cili i ndodh
njeriut, shohim se ky ndryshim ndodh n baz t nj ligji t
cilin nuk e dim (nuk e njohim). Kalimi i njeriut prej gjendjes
s shndosh n smundje, ose prej aftsis n paaftsi,
ose prej gjallris n t vdekur, t gjitha kto shtje n
prgjithsi nuk dihen se kur ndodhin. Kjo nnkupton se ne
nuk mund ta prcaktojm se kur njeriu do t kalon prej
gjendjes s shndosh n gjendje t smundjes, sepse po t
dinim ti prcaktojm ligjet e saj (ndryshimit), ndoshta do t
kishim mundur ta pengojm dhe ta ndalim.
Ai sht ligj sekret pr ne dhe pr kt dijetart thon:
Medicina nuk mund t arrij deri aty, por vetm deri te ligji i
supozuar, i cili ndrtohet n baz t statistikave t cilat japin
disa mendime, por ato jan vetm mendime dhe nuk jan t
vrteta shkencore.
Mirpo, parashtrohet pyetja: Pse njeriu sht dinamik (i
ndryshueshm), prderisa gjithka tjetr q sht krijuar pr
t i nnshtrohen ligjeve (ekzakte) dhe jan t
pandryshueshme?.
Prgjigjja sht se: kjo gjithsi sht krijuar pr t (si
lloj), pr tia plotsuar mjetet dhe nevojat e ekzistencs dhe
nuk sht krijuar vetm pr nj gjenerat dhe q ajo gjithsi
t prfundoj me prfundimin e asaj gjenerate. Por (gjithsia)
sht krijuar pr t gjitha gjeneratat deri n ditn e
Kijametit. Kshtu q gjithsia pranon gjenerat pas
gjenerate dhe pr t gjitha gjeneratat vlejn t njjtat ligje.
Prej Ademit a.s. e deri m sot, nse n tok e mbjell
farn, e ujit dhe kujdesesh pr t, n baz t sezoneve t saj
jep fryte dhe ia plotson (njeriut) nevojat ushqimore.
Prej kohs s Ademit a.s. e deri m sot, asnjher nuk
ka refuzuar toka q t jep t vjela, t korrura dhe fryte.
Asnjher nuk ka thn se do t jap fryte pr kt gjenerat
dhe nuk do te jap fryte pr gjeneratn tjetr e cila vjen pas
saj, por e njjt ka qen pr seciln gjenerat.
5

Dielli, prej kohs s Ademit a.s. e deri m sot lind me

llogaritje precize dhe perndon me llogaritje precize dhe ne
nuk dim se ndonjher ka ndodhur q ai (dielli) t ket
rrezatuar pr nj gjenerat dhe t mos ket rrezatuar pr nj
gjenerat tjetr.
Po ashtu, shiu dhe qielli, dhe mjetet e tjetra t jets, q
t gjitha funksionojn (shrbejn) pr seciln gjenerat dhe
kurr nuk kan ndryshuar. Kt e tregon edhe thnia e Zotit
t Lartmadhruar:

Dielli dhe Hna, lvizin n baz t llogaritjeve

precize. (Err-Rrahman) Kjo do t thot se (dielli dhe
hna) lvizin n mnyr precize, duke mos ndryshuar as pr
nj sekond.
Kjo pra, tregon se kemi:
t krijuar; dhe
t krijuar pr t krijuarn.
E krijuara pr t ciln jan krijuar sendet sht njeriu. E
shohim se ndryshon dhe transformohet prej nj gjendje n
nj gjendje tjetr. Ai ndryshon, por qenia (t qenurit) e tij
vazhdon t mbetet. Q nnkupton se, ai sht i gjall n
gjendje t ndryshme. Pastaj pas ksaj ndryshon me zhdukjen
e tij pas vdekjes s tij. Kto ndryshime npr t cilat kalon
njeriu, pa marr parasysh gjat jets s tij apo pas vdekjes
s tij, nuk kan kufij apo llogari fikse, as gjendje dhe as
shkaqe fikse. Ato jan ligje dhe rregulla t panjohura pr ne.

Njeriu dhe ligji i ndryshimeve

Njeriu n jetn e tij ndryshon do dit. Ne vrejm se
njeriu i nnshtrohet ligjeve pr t cilat nuk di asgj. Kur
sht i zgjuar ka ligj, ndrsa kur t jet duke fjetur ka ligj
tjetr, pr t ciln gjendje (ligj) nuk dim asgj.
Pr kt arsye, kur t flen njeriu, ndrron gjra t
cilat nuk i nnshtrohen mendjes dhe logjiks. Sheh ndrr:
- ose duke folur me njerz t cilt kan shkuar n botn
tjetr shum koh m hert;
- ose bie prej nj kodre t lart dhe nuk i ndodh asnj e
keqe;
7

ose shkon n fund t bots dhe kthehet pr disa sekonda;

ose sheh por syt i ka t mbyllur;
ose ec ndrsa kmbt i ka n shtrat dhe nuk i lvizin;
ose flet ndrsa gjuha e tij nuk lviz;
ose sheh duke u ndshkuar, ose sheh duke u knaqur, etj..
E gjith kjo ndodh pr nj ast t vetm. Kalimi i gjumit
prej ligjit t gjumit n ligjin e zgjimit ndoshta ndodh pr m
pak se nj sekond. Kjo na bn q t kuptojm se pr Zotin
e Lartmadhruar ta beje qe njeriu te kaloj prej nj ligji n nj
ligj krejtsisht tjetr, sht proces i leht. Nse e lexojm
Kuranin, shohim se Zoti i Lartmadhruar thot:

Allahu ua merr shpirtrat atyre q u ka ardhur asti i
vdekjes dhe atyre q nuk kan vdekur, por q jan n
gjum. Pastaj Ai ndal shpirtin e atij q i sht caktuar
vdekja, ndrsa t tjerve ua l deri n afatin e
caktuar. Nuk ka dyshim se n kto (dukuri) ka shenja
dhe argumente pr njerzit q mendojn. (EzZumer : 42)
Kalimi i njeriut prej zgjimit n gjum, i prngjan kalimit
t tij prej jets n vdekje. Dallimi sht se, kur t zgjohet i
fjeturi, me zgjim i kthehet shpirti, ndrsa kur t vdes, nuk i
kthehet m shpirti deri n ditn e gjykimit.
I drguari i Allahut s.a.v.s. thot:
Pasha at te i cili sht shpirti im, ju do t vdisni
sikurse kur t bini me fjet dhe do t ringjalleni
sikurse kur t zgjoheni, dhe pr vepr t mir do t
shprbleheni me t mir ndrsa pr veprn e keqe do
t ndshkoheni me t keqe dhe do t jeni n xhenet
prgjithmon ose n xhehenem prgjithmon.
Ai i cili vdes, n momentin e ringjalljes sheh gjra t
cilat nuk i sheh n momentin e zgjimit. I sheh melaqet dhe
gjrat t cilat deri n at moment kan qen sekrete pr t
8

dhe e kupton prfundimin e tij se a do t jet n xhenet apo

n xhehenem.?
Ky sht kalim prej nj ligji n nj ligj tjetr. Ky proces
realizohet pa e ditur asnj njeri mnyrn e ndryshimit prej
nj gjendje n nj gjendje tjetr. T gjitha kto jan ligje t
panjohura pr ne, prkundr faktit se ndodhin mbi ne dhe
ndikojn dhe ln gjurm n ne.
Nse e shikojm n prgjithsi kozmosin, e shohim se
rrotullohet ashtu q sht n dobi pr ne, por ne nuk e dim
se si sillet. Shembull: Ujin e shiut e pi do gj n tok. Uji
sht baz e jets, kjo vrtetohet n thnien e Zotit t
Lartmadhruar:

Dhe Ne kemi br nga uji, do gj q sht gjall.
(El-Enbija : 30)
Njeriu ka jetuar me shekuj dhe nuk ka ditur asgj pr
ujin e edhe sot nuk e di se si mbushet deti prej liqeneve,
pastaj se si avullohet uji n qiell, pastaj se si zbret shiu.
Edhe pse n t kaluarn njeriu nuk e ka ditur se si zbret
shiu, a mos ka qen penges shfrytzimi i tij pr ujitje, pr
pije, etj..? Jo! Bile edhe sot, sa i prket shfrytzimit, nuk ka
dallim prej atij i cili e di se si zbret shiu dhe atij i cili nuk e di
se si zbret shiu. Nj pjes e vogl e din, kurse shumica nuk
e din, por q t gjith e shfrytzojn ujin e shiut. Njsoj
sht edhe me shtjen e diellit, ajrit dhe toks. I di apo nuk
i di sekretet e tyre, ti i shfrytzon ato.
Shkenctart kan shpenzuar shum koh n
hulumtimin e sekreteve t gjithsis dhe Zoti i
Lartmadhruar ka dashur q t zbulojn shum sekrete t
saj.
Me kto zbulime shkencore Allahu ia ka shtuar edhe
dijen njeriut se: Allahu ka vendosur rregulla dhe ligje n
tok.
Msimi i atyre ligjeve, ia lehtson njeriut jetn edhe m
shum sepse me lehtsi arrin rezultate t cilat m hert i ka
arritur me mund, lodhje dhe vshtirsi. Dihet se n t
9

kaluarn njeriu sht dashur t shkoj te burimi t pi uj,

kurse tash ai e ka sjell ujin n dhom t shtpis, tash
vetm me nj prekje n kuzhin e sheh ujin para vetes. Me
kt kan shnuar arritje n shfrytzim, por nuk kan arritur
dika n t shfrytzuarn.

10

Mendja dhe zbulimet shkencore

Prej momentit kur Zoti i Lartmadhruar e ka krijuar
gjithsin, gravitacioni e ka kryer funksionin e vet. Edhe pse
njeriu deri von nuk e ka kuptuar kt shtje, ai prap e ka
luajtur rolin e vet. Po ashtu aparatet e zrimit, etj.. T gjitha
kto kan qen dhe jan n shrbim t njeriut, pa marr
parasysh a i di a nuk i di njeriu ligjet e tyre (ligjet natyrore).
Q ta kemi m afr kt ilustrim n mendjet tona,
themi se, ti nse shkon te nj njeri analfabet dhe i thua:
Nse dshiron q t kesh dritn e ndezur n kt vend,
preke kt sust. Kjo mosdije e ktij analfabeti a mos ndikoi
q t mos e shfrytzon dritn e rryms elektrike, apo t mos
i prcjell programet televizive!? Jo! Sepse do her kur t
ket nevoj pr drit, vetm e prek dhe ajo ndizet. do her
kur t dshiron t shikoj programet televizive e prek sustn
dhe e prcjell TV.
Kshtu pra, mosdija n shtjet e rryms elektrike dhe
rregullat e saj, ose mosdija e transmetimit televiziv dhe
programeve t saj, nuk sht penges pr prfitim t saj
apo shfrytzimin e saj. Kshtu sht gjithsia dhe kshtu do
t mbetet. Sa her q hulumton mendja e njeriut dhe Allahu
ia mundson ti zbuloj argumentet e tij n gjithsi, zhvillohet
civilizimi njerzor pr prfitim dhe shfrytzim.
Gjrat, t cilat kan mundur t realizohen me angazhim
dhe mund t madh dhe pr nj koh t gjat, sot mund t
realizohen me angazhim t leht dhe n period t shkurt.
Ai i cili e ka bart n shpin thesin me grur dhe gjat
bartjes s tij prej nj vendi n nj vend tjetr sht lodhur
shum, sot ai e bart me lehtsi me mjete transportuese.
Pastaj, njeriu ka prparuar, pasi q ka filluar ti kryej punt
me mjete teknologjike dhe jo me mjete mekanike. Zhvillimi
teknologjik me pastaj ia ka lehtsuar vshtirsit njeriut.
11

Mirpo, kto zbulime dhe ky prparim shkencor, a mos

shpiki ndonj materie e cila nuk gjendet n tok?. Natyrisht
se jo!
Zoti i Lartmadhruar sht Ai q vendos pr do shtje
n gjithsi, q prej fillimit t ekzistimit t krijesave dhe deri
n ditn e Kijametit. Sa her q njeriu zhvillohet dhe i
kupton argumentet e Allahut n gjithsi, siguron jet edhe
m komode. Zoti i Lartmadhruar thot:

Ai sht Allahu i cili ka krijuar pr ju n prgjithsi
gjith ka ka n tok. (El-Bekare : 29)
Fuqin e Krijuesit dhe pafuqin e krijess e shohim pr
do dit. Pr aq sa angazhohet njeriu n shkenc dhe
zhvillohet shkencrisht, Allahu i jep atij dhe ia zbulon
sekretet t cilat kan qen t panjohura m par pr t.
Njeriu nuk krijon dika t re dhe nuk prodhon gj tjetr
pos asaj e cila ve ka qen q m par. Edhe pse ka disa
gjra pr t cilat disa njerz thon se njeriu sht autor i
atyre zbulimeve, si f.v.: n bujqsi: drithrat hibride dhe
zbulimet e reja t cilat jan n shrbim dhe dobi t njerzve,
si f.v.: prodhimi i aeroplanve, lshimi i satelitve n
hapsir, ose shkuarja n hn; q t gjitha kto, nuk e kan
fillimin me kohn e zbulimit, kto kan qen t realizueshme
edhe m par, por kan qen t fshehura pr ne, deri n
momentin e zbulimit.
Njeriu, pr t zbuluar raket, m par i sht dashur ti
msoj rregullat e ajrit, e pastaj rregullat e fuqis e cila i
nevojitet rakets, e pastaj... Parashtrohet pyetja: A mos kto
rregulla (ligje) nuk kan qen n gjithsi dhe hapsir prej
se e ka krijuar Allahu gjithsin?. Natyrisht se kan qen!
Ato jan prej krijesave t Allahut prej momentit t par kur
Zoti i Lartmadhruar i ka thn gjithsis Bhu.
Pa marr parasysh arritjen e nivelit shkencor, askush
nuk mund t thot se ka krijuar atmosfer t re pr tokn
ose e ka zvendsuar me atmosfer tjetr, ose e ka
12

ndryshuar atmosfern e cila e bart satelitin pr ta drguar

mbi tok, ose q e ka hapur nj der t atmosfers rreth
toks, ashtu q njeriu t kalon npr at der dhe t shkon
n hn. Askush nuk mund t thot se vet e ka br at.
Allahu sht Ai i cili e ka krijuar dhe e ka parapar t jet n
at mnyr, pastaj ia ka br t mundur njeriut ta zbuloj
dhe ia ka msuar mnyrn e shfrytzimit.
Kshtu pra, do her kur zhvillohet n jetn e tij njeriu,
shtohet dituria e tij pr argumentet dhe shenjat e Allahut n
gjithsi. Pr kt arsye, Zoti i Lartmadhruar thot:

Prej robrve t Allahut, ata t cilt m s shumti i
frikohen
Atij,
padyshim
se
jan
dijetart
(shkenctart). (El Fatir : 28)
Pse duhet q shkenctart t jen ata q m s shumti i
frikohen Allahut?
Sepse ata jan t cilt i kan msuar dhe i kan zbuluar disa
shenja dhe argumente t Tij n gjithsi. Ato shenja
dshmojn pr Madhshtin e Krijuesit dhe precizitetin e
krijimtaris s Tij. Por pr udi, disa dijetar n vend se t
bien n sexhde dhe ti prulen Madhshtis s Allahut, kan
filluar te mburren dhe t tregojn se si dhe ka kan zbuluar
prej fshehtsive t gjithsis, thuaja se ata i kan krijuar
vet. Zoti i Lartmadhruar ka thn:

Ne do tu tregojm atyre shenjat Tona n hapsirat

toksore e qiellore, si dhe n veten e tyre, deri sa tu
bhet plotsisht e qart se ai (Kuran) sht e
vrteta. Po a nuk po t mjafton ty q Zoti yt sht
dshmues pr do gj?. (Fusilet : 53)
N do koh, n do dekad, dhe n do shekull, po e
lexojm ajetin fisnik Ne do tua tregojm..., dhe e
13

shohim se ajetet e Allahut t Lartmadhruar n jan n

gjithsin e Tij dhe n krijesat e Tij deri n ditn e Kijametit.
Patjetr se duhet t ndalemi pak q t shohim se si
sht vendosur me prpikri planprogrami i Allahut dhe ti
besojm ato sepse ato e orientojn njeriun drejt besimit.
Gjithka ka n kt gjithsi sht vendosur me urtsi n
shrbim t besimit dhe ne drejtim t realizimit t programit
t Allahut.
Zoti i Lartmadhruar e ka zgjedhur planprogramin e
jets pr krijesat e tij dhe paralelisht me t ka vendosur
Udhzuesin e besimit.
Ne nuk e shohim Zotin e Lartmadhruar sepse pr ne
sht i padukshm. Mund t vij ndonj njeri dhe t thot:
Un besoj vetm at q e shoh.
Ne i themi: Ekzistenca e dikaje sht shtje m vete,
ndrsa perceptimi i saj (ekzistencs) sht krejtsisht
shtje tjetr. Ti marrim si shembull mikrobet, t cilat
deprtojn n trupin e njeriut dhe i shkaktojn smundjen.
Kto mikrobe a nuk kan qen q nga fillimi i krijimit t
krijesave?. Po! Kan ekzistuar. Mirpo, pr shkak t trupit
tepr t vogl t tyre ne nuk kemi mundur ti shohim. Me
kalimin e kohs, shkenca ka prparuar dhe ka zbuluar
mikroskope t cilat i zmadhojn gjrat me qindra e mijra
her dhe i kane zbuluar. Por edhe m e rndsishme se kjo
sht ajo se, kto mikrobe e kan luajtur rolin e tyre shum
t rndsishm n gjithsi edhe pse ne pr to nuk kemi ditur
asgj.
Pasi i zbuluam kto mikrobe, pam se: ato jan n
kulminacion t imtsis dhe se kan ligje t veanta t cilat
jan t posame pr ta. ato kan role n gjenerimin e tyre,
n shumzim dhe kalimin e tyre prej nj gjenerate n
gjenerat tjetr.
Ne mund t djegim lkurn ton, por nuk mundemi t
ndjejm prezencn e tyre. Ne mund t shikojm n ent e
gjakut, por nuk mund t ndjejm prezencn e tyre, sepse
nprmjet qumshtit t nns, nprmjet gjidhnies hyn n
gjak (t fmijs), pastaj shtohen aty dhe aty zhvillohet
14

betej ndrmjet tyre dhe rruazave t bardha t gjakut, etj.,

deri te gjrat tjera t cilat i kemi zbuluar dhe i dim.
Parashtrohet tani nj pyetje: A mos jan krijuar kto mikrobe
n momentin kur i kemi zbuluar?!
Prgjigja sht: Jo! Ato kan ekzistuar prej se jan krijuar,
mirpo ne nuk e kemi ditur, me fjal tjera nuk e kemi
perceptuar (kuptuar) ekzistencn e tyre. Kshtu sht me
do gj tjetr n gjithsi, me atmosfern, apo me ajrin i cili e
transmeton tani zrin dhe fotografit dhe e bn
shprndarjen e tyre n tok pr pak sekonda, saq edhe ti
n shtpin tnde mund ta shohsh drejtprdrejt se si
ngritet njeriu n hn dhe zbret n t, dhe gjith kt
ngjarje t rndsishme e sheh n shtpin tnde e cila sht
larg ksaj ngjarje me mijra kilometra.
Pyetja sht: A mos njeriu e ka shtuar nj atmosfer tjetr t
veant pr transmetimin e zrit dhe fotografive rreth toks
pr disa sekonda?
Natyrisht se, prgjigja sht negative (Jo!). Atmosfera sht
po ajo atmosfer e cila ka qen dhe po me ato specifika t
cilat i ka pasur edhe m par. Por, pr ne kan qen t
panjohura deri n momentin e kohve t fundit kur i kemi
zbuluar ato specifika sikurse bie fjala me zbulimin e
fluturimit te aeroplanve n hapsirn qiellore, me gjith
njerzit dhe mallrat me barr t rnd n hapsir.
Kshtu pra, q kur i ka krijuar Allahu i Lartmadhruar, t
gjitha keto specifika kan ekzistuar n gjithsi por ne nuk i
kemi zbuluar vetm se n momentin kur Allahu ka dhn
leje pr zbulimin e tyre, dhe q nga ai moment na sht
shfaqur, dhe ne pasi qe kemi msuar i kemi shfrytzuar. E
gjith kjo sht br q t jet n shrbim t do gjallese n
gjithsi pr shtje t besimit.
Nse nj njeri vjen dhe thot: Ne nuk po e shohim Zotin, e si
ta besojm?
Ne i prgjigjemi: Zoti i Lartmadhruar na ka dhn
argumente t mjaftueshme n gjithsi t cilat na bindin
thellsisht se mund t ekzistojn gjra edhe pse pr ne jan
t padukshme. Patjetr se kjo situat i ndihmon shkencs q
15

m shum t na e sjell pran shtjen e besimit (imanit).

Sa her q Allahu na zbulon dika, ne themi: Allahu i
Lartmadhruar sht Ai i cili e ka krijuar, e ka shpikur dhe e
ka formsuar.
Mirpo, n vend se shkencn ta marrim si shtje e cila
na afron shum e m shum me besimin, prkundrazi ne
kemi krijuar bindje se te kto gjra ne vet kemi arritur dhe
ne i kemi zhvilluar n gjithsi dhe jan prodhim i yni. Meritat
ia kemi atribuuar vetes ton, n vend se tia atribuojm
Krijuesit absolut t atyre zbulimeve dhe uditrisht njerzit
kan filluar ta shfrytzojn shkencn pr ta luftuar besimin
(imanin), por, e vrteta sht se shkenca sht vrtetues i
besimit (imanit).

Me fuqin e Allahut, jo me fuqin tnde

16

Kto jan t kqijat me t cilat jeton bota sot. Ne e

shohim se do gj ka sht statike n gjithsi i shrben
njeriut gjenerat pas gjenerate pa dshirn e njeriut dhe pa i
ditur dhe pa i perceptuar ligjet e saj.
Mirpo sht prmbysur gjithka pasi q ne
pretendojm se ne e kemi nnshtruar vet tokn dhe ne e
bjm q toka t sjell t lashta me fuqin ton, bile e kemi
tepruar me kt koncept, duke tentuar t kritikojm pes
sekretet pr t cilat Allahu na ka thn se jan sekrete, e q
njeriu i ka zbuluar ato pes sekrete t Allahut.
Kemi ardhur n nj pozit saq nj t dal para kamerave
televizive dhe t thot: Njeriu e zbret shiun nga qielli, edhe
pse zbritja e shiut nga qielli bhet pa veprimin ton.
Asnj njeri nuk mund t thot se ai sht i cili mbizotron
rrezet e diellit mbi oqeane, ashtu q ujin e deteve dhe
oqeaneve ta ngrit n hapsir qiellore.
Asnj njeri nuk mund t thot se ai e mbledh at uj dhe e
ngrit dhe bn mjegulla n qiell.
Asnj njeri nuk mund t thot se i urdhron errat q t
shkojn t lshojn shi.
Asnj njeri nuk mund t thot se ai bn q ato mjegulla t
ngjiten n majat e maleve t ftohta dhe t bie shi. I tr ky
proces realizohet dhe ne nuk dim asgj pr t. Lexo fjaln e
Zotit t Lartmadhruar:

Ai i drgon errat si lajmtar t mshirs s Tij. Kur
errat lvizin ret e rnda me shi. Ai i drgon ato tek
ndonj vend i vdekur, kur lshon shi dhe me an t tij
nxjerr lloj-lloj frutash. Po kshtu do ti ringjall edhe
t vdekurit. (Kta jan shembuj) Me qllim q t
mendoni. (El Earaf : 57)
Allahu i Lartmadhruar me fuqin e Tij, sht Ai i cili i krijon
ret dhe ai i orienton t shkojn si do Ai. Thot Zoti i
Lartmadhruar:
17

A nuk e vren ti se Allahu i shtyn ret dalngadal e
pastaj i bashkon e i grumbullon njrn mbi tjetrn,
deri sa t shohsh shiun se si del prej tyre dhe bie
nga qielli?! Ai, prej reve t mdha si mali, lshon
breshrin e me t godet k t doj dhe e shmang prej
kujt t doj. Shklqimi i vettims s tij gati ti merr
)syt. (En-Nur : 43

18

Sekretet dhe vetmashtrimi i njeriut

N Kuranin fisnik, Zoti i Lartmadhruar na tregon se, sa
i prket shiut, ligji i tij sht i pandryshueshm. Por, pasi q
shkenca ka zbuluar se nse i hedh lnd kimike n re,
ather ret lshojn shi, mund t ndodh q ndonj i
mashtruar t vjen n nj moment dhe t thot se, ai (njeriu)
e zbret shiun dhe nj prej pes sekreteve t cilat i ka veua
Allahu t jen sekrete, ai i ka zbuluar. Kto sekrete
prmenden n thnien e Zotit t Lartmadhruar:

1.
2.
3.
4.
5.

Padyshim se tek Allahu sht

dija e dits s gjykimit, dhe
ai e zbret shiun, dhe
ai e di se ka ka n mitra, dhe
asnj njeri nuk e di se ka do t bj t nesrmen,
dhe
asnj njeri nuk e di se n ciln tok (vend) do t vdes.
Vrtet Allahu sht i ditur, i informuar. (Llukman :
34)
Ne atij njeriu do ti themi: Ku je ti n zbritjen e shiut?
Ajo zbritje e shiut, sht nj proces i gjer dhe i gjat. Fillon
nga oqeanet dhe deri te zbritja e shiut. Edhe nse i
ndihmojn e tr bota njri-tjetrit, nuk mund ta zbresin as
edhe nj pik t shiut. Po t kishte pasur mundsi bota t
zbres shiun, do ta bnte q shiu t shkonte vetm n
vendet shkretinore, q ato vende ti bnte t plleshme, ose
kur t binte shi i furishm dhe i fuqishm do ti merrte ato re
dhe do ti bartte dhe ti drgonte n ndonj vend tjetr, e t
shptonin banort e atij vendi nga vrshimet dhe
prmbytjet. Zoti i Lartmadhruar sht Ai i cili e zbret shiun
nga qielli dhe at uj e pi i tr njerzimi, bagtit e tyre
dhe do gjalles n fytyrn e toks. Zoti i Lartmadhruar ka
19

krijuar lumenj t cilt gjatsin e tyre e kan me mijra

kilometra. A mundet njeriu q t na e bj neve nj prrosk
t vogl n mes t shkrettirs?!
sht pr tu piklluar kur sheh se si njerzit n vend se
ta shfrytzojn shkencn n mnyr t arsyeshme, q ti
shrbej besimit (imanit), kan shkuar n drejtim krejtsisht
t kundrt, e ata e shfrytzojn n shrbim t pabesimit dhe
ateizmit dhe n vend se t thon gjithka ka n gjithsi
sht nn fuqin e Allahut t Lartmadhruar, ata ia
atribuojn vetes dhe thon sht fuqia jon.
Prfundimi i tems sht se, e tr gjithsia sht
krijes e Allahut, e cila sht n shrbim t njeriut dhe
gjithsia sht statike, nuk ndryshon. Prderisa, sa i prket
njeriut, ai ndryshon prej nj gjendje n nj gjendje tjetr, me
ligje t fshehta dhe t panjohura pr ne dhe se Zoti i
Lartmadhruar shenjat n gjithsi i ka br q t jen n
shrbim t shtjes s besimit (imanit), ndrsa njeriu e ka
lakuar drejtimin dhe e ka br q t jet n shrbim t
shtjes s pabesimit dhe ateizmit.

20

KAPITULLI I DYT
Fillimi dhe Mbarimi
Njeriu dhe elementet e toks
ka sht shpirti?
Shpirti sht prej shtjeve t Zotit tim
Mos u mashtro, se vdekja t vjen n befasi

21

Fillimi dhe Mbarimi

Zoti i Lartmadhruar sht I Vetmi dhe i Domosdoshmi.
Ai sht Zoti i Pafillim dhe i Pambarim, kurse do krijes prej
krijesave t Tij, e ka fillimin dhe mbarimin. Gjithsia dhe do
gj q sht n t dhe me t, e ka fillimin dhe mbarimin. Kur
t ndodh Dita e gjykimit, do t shkatrrohet do gj n kt
gjithsi: dielli, hna, yjet, malet, oqeanet, etj.. Kt realitet
Zoti i Lartmadhruar e tregon n Kuranin fisnik kur thot:

At dit kur do ta zvendsojm kt tok me nj

tok tjetr e edhe qiejt (n qiej tjer), dhe do t
paraqiten para Allahut, t Vetmit mbizotrues dhe
Absolut. (Ibrahim : 48)
Kshtu, n Kuranin fisnik, Zoti i Lartmadhruar na
tregon se toka n t ciln jetojm ne, ka shkaqe (ligje) t
cilat jan t ndrlidhura me kete gjithsi deri n ditn e
gjykimit.
Kur t vjen Dita e tubimit, kjo tok shkatrrohet dhe
vjen n tok tjetr. Ajo sht toka n t ciln do t kthehen
njerzit, n t ciln do t tubohen dhe do t merren n
pyetje pr t dhn llogari. Do t dalim nga varrezat tona
dhe do t drgohemi n tokn e dyt. Kjo do t sqarohet n
mnyr edhe m t detajuar n fazn e mvonshme.
22

Ne besojm, dhe e dim, se me siguri do t vjen fundi i

ksaj bote. Mirpo, ka t till t cilt tentojn t sjellin huti
n kt shtje, duke trumbetuar se pas vdekjes nuk ka gj.
T gjith ata t cilt e thon kt, jan prej radhve t
materialistve, komunistve dhe t ngjashmit me ta, t cilt
jan pjes e drejtimit ateist, i cili sht produkt i ideologjive
t pabesimit t do gjenerate. Ateizmi sht nj ideologji e
cila vazhdimisht prsritet, por asnjher nuk arrin asgj
sepse sht i ndrtuar mbi baza t brishta. E pa baza i
prsrit pretendimet e saja n forma t ndryshme por kurr
nuk sjell dika t re. Lexoje thnien e Zotit t
Lartmadhruar:

Dhe thon, kjo jet nuk sht asgj tjetr, pos q
jetojm dhe vdesim dhe na zhduk koha. N lidhje me
kt, ata nuk kan kurrfar diturie, ata vetm japin
mendime t dyshimta. (El Xhathije : 24)
Nse i marrim t gjitha deklarimet e pabesimtarve, do t
shohim se, edhe pse kan ideologji t ndryshme, filozofi t
ndryshme, bashkohen n at se:
- e mohojn ringjalljen; dhe
- e fshehin ekzistimin e Zotit t Lartmadhruar, i cili na krijoi,
do t na bj t vdesim dhe do t na ringjall.
Shpresa m e madhe e pabesimtarit sht q t mos
ket dit t gjykimit, Kjo nga shkaku se ata kan dshir q
t flasin dhe t veprojn sipas tekave t tyre. Dshirojn q,
t vjedhin, t gnjejn, t vrasin, t keqprdorin pasurin e
t tjerve, t dshmojn rrejshm, e n fund t mos bhet
asgj. Kjo sht ambicia m e madhe e tyre. Por, kjo shpres
e tyre sht e kot, sepse t gjith ata do t befasohen n
ditn e gjykimit, kur Zoti i Lartmadhruar do ti marr ata n
pyetje pr do mkat t cilin e kan br, bile do t japin
llogari edhe pr bindjet e tyre t kota. Zoti i Lartmadhruar
thot:

23

Shembulli i atyre t cilt e mohojn Zotin e tyre,
veprat e tyre jan sikurse paraqitja e mirazhit n nj
kodrin dhe i eturi mendon dhe llogarit se sht me
uj. Por, kur shkon aty, nuk gjen asgj por befasisht e
gjen Allahun dhe jep llogari para Tij. Padyshim se
Allahu llogarit shpejt. (En Nur : 39)
Kjo sht e vrteta t ciln e urren pabesimtari. Pra, ai
do t mbetet i befasuar kur do t sheh q nuk do ti bj
dobi pasuria e ksaj bote.

Njeriu dhe elementet e toks

Para se t flasim pr fundin e bots, patjetr duhet t
paraqesim fillimin e bots n mnyr t prgjithshme, q t
shohim se si Zoti i Lartmadhruar i ka dhn njerzve
argumente, t cilat e bjn q t besojn, dhe t shohim se
si n kt shtje Zoti i Lartmadhruar i ka barazuar t
gjith njerzit, n mnyr q secili prej tyre ti kuptoj ato, e
jo vetm ata q e kan fatin t bhen shkenctar.
Zoti i Lartmadhruar e ka krijuar njeriun prej
elementeve t toks. Studimet m t fundit shkencore kan
vrtetuar se trupi i njeriut prbhet prej 16 elementeve, t
24

cilat elemente i posedon e dhe toka (dheu). Kshtu, ne e

shohim se shkenca e ka vrtetuar at ka e ka zbuluar
Kurani fisnik para 14 shekujve.
Zoti i Lartmadhruar pasi q e ka formsua Ademin me
duart e tij, i ka fry n shpirtin e tij, e pastaj ka filluar gjallria
dhe jeta n trupin e Ademit a.s., pastaj prej Ademit ose prej
nj pjese t trupit t tij e ka krijua Havn.
Kshtu pra, njeriu prbhet prej:
Trupit; dhe
Shpirtit.
- Sa i prket trupit, i cili prbhet prej elementeve lndore,
Zoti i Lartmadhruar ia ka ln njeriut n dispozicion, q me
kalimin e shekujve, ti zbuloj ligjet e tij dhe n mas t
caktimit q e ka caktua t zhvillohet njeriu shkencrisht,
mirpo,
- Sa i prket shpirtit, at e ka ln nj sekret me dyer t
mbyllura pr njeriun, deri n at mas sa njeriu nuk mund t
arrij aty.
T gjitha hulumtimet dhe studimet t cilat bhen pr
shpirtin, jan t kota, sepse ajo shtje sht nj sekret t
cilin njeriu nuk mund ta arrij. Shpirti nuk mund t bhet
pjes e studimit shkencor (eksperimental). Ti nuk mund ta
marrsh shpirtin dhe ta vendossh n laborator kimik dhe t
bsh analiza n mnyr q t kuptosh ligjet e saj. Njeriu ka
tentuar, dhe ende bn hulumtime q t kuptoj di prej saj.
Nj shkenctar zviceran ka dashur q t bj nj eksperiment
ashtu qe e ka vendosur nj njeri q ishte pran vdekjes, dhe
e ka vendosur n peshore precize, dhe n fund ai ka
konstatua se n momentin e vdekjes apo me fjal tjera kur
t del shpirti prej trupit, njeriu humb nj mas t vogl t
peshs s tij. Pas eksperimentit, ky shkenctar ka deklarua
se shpirti ka pesh shum t leht, saq nuk e tejkalon
masn e nj t qindts s nj grami. Ky shkenctar zviceran
ka deklarua se shpirti ka pesh shum t leht.
Disa prej dijetarve nuk e pranojn ekzistimin e shpirtit,
ata deklarojn se kjo bot sht vetm nj koh e jets s
25

njeriut, thjesht sht natyra e cila zhduket me zhdukjen e

saj.
Disa kan mendime t tjera duke deklaruar se shpirti i
jep trupit jet.
Zoti i Lartmadhruar n Kuranin e urt ka thn:

Do t pyesin pr shpirtin tuaj: Shpirti sht prej

shtjeve t Zotit dhe juve u sht dhn shum pak
Dituri. (El-Isra : 85)
Duhet t dim se kemi:
Shpirt;
Trup; dhe
Nefs.
Nefsi sht: bashkimi i shpirtit me materien, me fjal
tjera bashkpunimi i shpirtit me trup. Obligueshmria prej
Zotit t Lartmadhruar nuk bie vetm n shpirt, sikurse nuk
bie vetm n trup kur del shpirti, por obligueshmria vjen
kur t bashkohet shpirti me trup. Kjo duke u bazuar me
thnien e Zotit t Lartmadhruar:

Pasha nefsin (shpirtin me trup) dhe pr At q e ka
prsosur,
duke ia mundsuar atij q t njoh t keqen e t
mirn!
Vrtet, do t shptoj kushdo q e pastron at
(nefsin: shpirtin dhe trupin),
ndrsa do t dshtoj, kushdo q e shtyp at (nefsin
me pun t kqija). (Esh-Shems : 7-10).
Kshtu pra, ne e shohim se ngarkesa (obligueshmria)
bie n nefs, e ajo obligueshmri sht n kohn kur
bashkohet shpirti me materien, po ashtu edhe dnimi dhe
begatia n botn tjetr bie n nefs. Pr kt arsye Zoti e
kthen shpirtin n krijesa.
26

Zoti i Lartmadhruar i rikthen trupat q t hyjn

shpirtrat n ta, pr t dhn llogari. Pr kt arsye ne e
shohim se si ajetet e Kuranit fisnik kur flasin pr botn
tjetr, nuk e prmendin vetm shpirtin, as nuk e prmendin
vetm trupin, por e prmendin NEFSIN (shpirtin me trup).
Zoti i Lartmadhruar thot:

...e pastaj do ti jepet do nefsi (secilit) ajo q ka
fituar dhe atyre nuk do tu bhet padrejtsi. (Ali
Imran : 161)
Zoti i Lartmadhruar thot:

do nefs (shpirt me trup) do t vij i shoqruar me

nj (engjll) grahs dhe nj (engjll) dshmitar.
(Kaf : 21)
Zoti i Lartmadhruar thot:

Frikohuni dits kur nuk do ti bj dika dobi asnj

njeri (nefs) ndonj njeriu tjetr (nefs). (El Mudethir :
48)
Kshtu ne e shohim se: ngarkesa bie mbi nefsin, dnimi
mbi nefsin, begatia mbi nefsin. Kjo duke pasur parasysh
bashkimin e shpirtit me trup, me fjal tjera, t bashkuarit e
shpirtit me materien.

27

ka sht shpirti?
Nse na krkohet ta definojm shpirtin, ne themi: Ai
sht sekreti i Zotit, i cili i jep jet materies. ose ajo
sht dshir e Allahut t Lartmadhruar pr t na dhn
jet (ngjall), dhe nse Allahu e largon kt dshir, merr
fund jeta e ksaj bote. Vdekja nuk sht fundi i udhtimit,
por sht fundi i nj faze t atij udhtimi dhe fillimi i nj faze
t re. Ajo ka rregullat dhe ligjet e saj t jets, t cilat i di
vetm Allahu.
Ne edhe m hert e kemi sqaruar se Brenda nj asti t
vetm, njeriu kalon prej nj ligji n nj ligj tjetr.
Kur njeriu e vendos trupin n dysheme dhe kokn e tij
n jastk, q nga momenti kur e z gjumi, kalon prej nj ligji
n nj ligj tjetr, kt ve e kemi sqaruar.
Kur zgjohet nga gjumi, menjher kalon prej ligjit t
gjumit n ligjin e zgjimit. Q t dyja ndryshojn nga njratjetra.
I drguari i Allahut s.a.v.s. na ka sqarua se kohzgjatja e
jets s ksaj bote n krahasim me botn tjetr sht
afatshkurte. Kohzgjatjen e ksaj jete e ka krahasuar me
udhtarin i cili qndron nj koh t shkurt nn hijen e nj
peme dhe pastaj vazhdon rrugn. Me kt na ka pasqyrua
n mnyr precize pr kohzgjatjen e shkurt t ksaj bote,
n krahasim t rrugtimit t gjat. Muhamedi s.a.v.s. ka
thn:
ka kam un n kt bot dhe ka jam un n kt
bot?. Kjo bot sht sikur nj kalors i cili pushon
nn hije t nj lisi dhe vazhdon rrugtimin dhe e l
pas vete at hije.
28

Njeriu gjithmon ka qen kureshtar pr t ditur shtjen

e shpirtit, bile jehudt e kan pyetur edhe t drguarin e
Allahut s.a.v.s. pr shpirtin dhe si i jep shpirti jet trupit? Ata
kan menduar se Muhamedi s.a.v.s. do t jep mendim t tij
personal, e kan dashur q pastaj ta akuzojn Pejgamberin
s.a.v.s. me mossinqeritet.
Pr kt arsye ka zbritur ajeti prej Zotit t
Lartmadhruar:

Dhe t pyesin ty pr shpirtin? Thuaj: Shpirti sht

prej shtjeve t Zotit tim, ndrsa prej dituris juve u
sht dhn vetm pak. (El Isra : 85)
Kjo nnkupton se edhe n t ardhmen shpirti do t
mbetet sekret prej sekreteve t Allahut dhe ne nuk do t
dim pr t deri n ditn e gjykimit. Mirpo, duhet ditur se
shpirti i cili sht i padukshm pr ne, sht shtje q Zoti i
Lartmadhruar e ka br argument pr besimin (imanin),
sht forc e cila na tregon pr Fuqin e Allahut t
Lartmadhruar e cila na mson si t shkojm drejt besimit
(imanit), q ne t bindemi n Ekzistencn e Zotit, Krijuesit t
gjithsis. T bindemi thellsisht n krijimin ton dhe t
gjithsis.
Shpirti, edhe pse jeton n trupin ton, trupi yn nuk di
asgj pr t. Nuk e di se si ka hyr, nuk e di se si del, ku e ka
vendin (ku qndron) dhe n ciln pjes t trupit gjendet:
A sht n mendjen e cila i jep udhzime do pjese t trupit
q t lviz?
Apo mos sht n zemrn e cila formsohet deri sa embrioni
sht n barkun e nns dhe vazhdon t qndron pa
dshirn ton deri sa t prfundon jeta?
Apo mos sht n dorn me t ciln punojm?
Apo n kmbt me t cilat ecim?
Apo n syt me t cilat shohim?
Apo n vesht me t cilat dgjojm?
Apo n gjuhn me t ciln flasim?
Pra, ku sht shpirti?!
29

Shpirti sht prej shtjeve t Zotit tim

Shkenctart t cilt kan folur pr Zotin pa kurrfar
njohurie, kan rezultuar t jen t paaft n perceptimin e
shpirtit dhe qenien e saj, sepse ata elementin baz n besim
(iman) e kan materien.
Edhe pse ata mundohen t thrrasin n pabesim dhe
ateizm, duke fshehur besimin n ekzistencn e Zotit, ata
nuk po mundin t fshehin ekzistencn e shpirtit i cili sht
n trupin e tyre dhe i cili sht pjes e pandashme deri n
fund t rrugtimit tyre n kt bot.
Nse u parashtrojm kt pyetje: A ekziston shpirti apo nuk
ekziston?
Prgjigjja e tyre sht e prer: - Natyrisht se Shpirti ekziston,
se ajo i jep trupit jet.
Ne u themi atyre: Pasi q ju e pranoni ekzistimin e shpirtit, e
cila sht krijes e Allahut t Lartmadhruar, e cila me siguri
po ekzistuaka n trupin tuaj dhe kt nuk po mund ta
30

mohoj askush prej juve, me siguri se ekzistenca e tij sht

edhe n do qenie t gjall, Prderisa edhe pse ajo ekziston,
ju prap nuk po keni mundsi ta shihni dhe t njihni qenien
e saj, edhe pse ju po i shihni gjurmt (ndikimet) e saj n
trupin tuaj. Nse jeni t paaft t shihni shpirtin, ather si
po dshironi q ta shihni Zotin e Lartmadhruar, ather pse
po deklaroni se fakti se Zoti nuk shihet, sht argument se
ai nuk ekziston.
A nuk po ju mjafton ky fakt n trupin tuaj, pra fakti se
shpirti jeton me ju gjat gjith jetn, q tju vrtetoj juve se
ju jeni duke trilluar dhe jeni duke shpifur pr Allahun, sepse
po t kishit logjikuar, do ti kishit rn n sexhde fuqis s
Allahut t Lartmadhruar, fuqi e cila e ka vendosur n ju
kt mrekulli q tu trheq vmendjen pr fuqin e Allahut
dhe diturin e Tij t pakufishme.
Parashtrohet nj pyetje: Pse Zoti i Lartmadhruar ia ka
fshehur njeriut diturin pr shpirtin dhe nuk e ka pajisur me
kt dituri, por sa i prket shpirtit i ka dhn vetm nj
njohuri t pakt?
Prgjigjja na sjell disa arsye, e ato jan:
E para: Q t kuptojm madhshtin e fuqis s Allahut. Q
t bindemi se kjo forc (shpirti) e cila sht e vendosur n
trupin e njerzve dhe e cila jep jet, pa ditur ndonj njeri
dika pr t, sht prej fuqis s Allahut, dhe me kt t
ndiejm madhshtin e Krijuesit t Lartmadhruar i cili e ka
vendos kt sekret n ne, pa pasur mundsi ta zbulojm.
E dyta: sht argument se ekzistojn shtje edhe pse ne
nuk i shohim. Ne jemi t sigurt se shpirtrat jan n trupat
tan. Kta shpirtra i japin jet trupave tan, dhe kur t dalin,
ndrpritet jeta. Kjo na bn t bindemi se e padukshmja
ekziston edhe pse nuk mund ta kuptojm, pra edhe pse ne
nuk e shohim shpirtin dhe shtja e saj sht sekret pr ne,
nuk do t thot se nuk ekziston. E pra, dshmitari m i mir i
asaj se duhet besuar edhe ajo ka nuk shihet sht shpirti, i
cili sht i fsheht n trupat tan. Pr kt arsye Zoti i
Lartmadhruar thot:

31

Dhe (keni dshmi) n veten tuaj, a nuk po e

shihni?. (Edh-Dharijat : 21)
Njeriut, pr t besuar i sht dashur ti mjaftoj si
argument vetm vetja e tij, se si ajo e cila sht e fsheht
(shpirti) manifeston me gjurmt dhe ndikimin e saj. Nse ky
argument nuk i mjafton, a nuk mjafton i tr kozmosi me
gjith ka ka n t, e cila sht e mbushur me mrekulli dhe
fuqi m t mdha se e gjith forca e njerzimit, vetm e
vetm q t na tregoj se ekzistenca dhe madhshtia e
Allahut t Lartmadhruar sht e padiskutueshme.
E treta: Gjithsia me t gjitha t vrtetat shkencore dhe
ligjet e fiziks, e kan kryer detyrn e tyre edhe para se ti
zbulonim (msojm) ne. Pse ne i kemi zbuluar s vonshmi,
nuk do t thot se ne i kemi krijuar (vendosur), por kjo ka
ndodhur sepse Zoti i Lartmadhruar ka dashur q t na
msoj neve ato ligje dhe mrekulli, por ata i kan kryer
detyrat e tyre edhe pse nuk kemi pasur njohuri pr ta.
Dikush mund t pyes: Nse kjo sht dshmi e mjaftueshme
pr besimin, ather pse Zoti na e ka fshehur shpirtin nga
ne?
Ne prgjigjemi: Njerzit kan nevoj q t msojn dhe t
studiojn derisa t arrijn tek zbulimet shkencore. Mirpo a
do t thot kjo q analfabetin i cili nuk di t shkruaj dhe t
lexoj dhe i cili nuk ka kapacitet t arrij dituri, ta lm pa ia
argumentuar?
Zoti i Lartmadhruar t gjith njerzit i ka barazuar.
Ekzistenca e shpirtit n trup sht dika e cila nuk ka nevoj
t dihet, sepse donjri e di se shpirti jeton me t dhe ai
jeton me shpirtin. Nse n cilindo njeri hyn dyshimi pr
dika, mjafton tia ilustrosh shembullin e shpirtit q t kuptoj
edhe injoranti, edhe profesori i cili lexon dhe studion, por
edhe ai i cili nuk e ka lexuar asnj shkronj n jetn e tij.
Pa marr parasysh e dim apo nuk e dim t vrtetn e
shtjes s shpirtit, as nuk bn m shum dobi edhe as nuk
shkakton m pak dm.
Nuk sht e domosdoshme q t dish t vrtetn e
shpirtit pr t pasur dobi prej tij. Shpirti t jep jet dhe fuqi
32

edhe nse nuk di asgj pr t. Duhet q t analizojm me

vmendje thnien e Zotit t Lartmadhruar:

Thuaj: - Shpirti sht prej shtjeve t Zotit tim

(emri Rabbij). (El Isra : 85)
ka nnkupton fjalia ...prej shtjeve t Zotit tim (emri
Rabbij). apo me fjal tjera si realizohet kjo shtje?
Kt e prkufizon thnia e Zotit t Lartmadhruar:

Nuk ka dyshim se shtja e Tij (emruhu) sht se,

kur t dshiroj Ai dika, vetm i thot asaj shtje
bhu dhe menjher bhet. (Jasin : 82)
Pra, shtja (emruhu) e Zotit sht: Dshira e Zotit t
Lartmadhruar q dika t transmetohet prej dituris s tij
t prhershme pa fillim n jetn e njeriut, me fjaln
bhu. Pr kt arsye, patjetr se duhet tia bjm nj
vshtrim thnies s Zotit t Lartmadhruar ...i thot
asaj... dhe prderisa Zoti i Lartmadhruar i thot asaj, kjo
do t thot se ajo ekziston n diturin e tij e cila prfshin
do gj, qoft n gjithsi, qoft prej ngjarjeve, dhe kjo Dije
prfshin gjithka prej fillimit dhe deri n ditn e gjykimit
dhe ka ekziston pas dits s gjykimit.
Te Zoti i Lartmadhruar ekziston lindja e do gjje, pr
kt arsye kur sht pyetur nj dijetar:
ka ndodh prej ngjarjeve t jets s njeriut?
Ai sht prgjigjur: Ato jan shtje q ndodhin edhe pse ne
nuk i bjm t ndodhin.
Pra dije se, jeta e ksaj bote, me t gjitha ngjarjet, sht n
diturin e Allahut. Llogaria, dita e gjykimit, xheneti,
xhehenemi, t gjitha jan n diturin e Allahut, dhe kur Ai
dshiron q tia mundsoj ndonjrit prej krijesave q t
zbulojn dika, ai e zbulon at. Lexoje fjaln e Zotit t
Lartmadhruar:

33

do ndodhi q ndodh n tok apo n veten tuaj,

ekziston n libr, para se ta regjistrojm at. Kjo pr
Allahun sht e leht. (El Hadid : 22)
Ndodhit n kt bot dhe ndodhit (q do t ndodhin)
e bots tjetr, q t gjitha vijn prej dituris s Allahut t
Lartmadhruar tek dituria e njeriut me fjaln bhu.
Mirpo, si e ka cilsuar Zoti i Lartmadhruar, njeriu
tregohet i padrejt dhe injorant. I padrejt nga shkaku se
sht i mashtruar, beson se ai sht ai i cili vet i ka arritur
kto zbulime, kt zhvillim dhe kt civilizim n t cilin
jetojm, e n realitet nuk ka krijuar asgj pos q:
- e ka shfrytzuar mendjen e tij, t krijuar prej Zotit t
Lartmadhruar:
- pr t pasqyruar fuqin e krijuar t tij prej Allahut, n
materien e krijuar prej Allahut,
- pr tia zbuluar Allahu ka dshiron prej ligjeve t kozmosit
dhe q ti shfrytzoj pr t ngritur kapacitetet e jets s tij.
Ngritja e kapaciteteve t tij sht q me sa m pak
angazhim dhe n koh sa m t shkurt, t realizoj dika.
N t kaluarn, pr tu ngjitur n ndrtesa t larta na
duhej q t ngjiteshim shkallve duke ecur. Kjo ngjitje ka
qen e mundimshme, por sot me prodhimin e ashensorit
ngjitemi n katin m t lart shum shpejt dhe me shum
pak angazhim.
N t kaluarn, kur dshironim t shkonim n ndonj
vend, shkonim n kmb, kurse sot shkojm me automjet
ose me aeroplan ose me mjete t tjera transportuese, pr
koh shum m t shkurt dhe me pak mundim.
Mirpo ka ndodhi kur njeriu e arriti kt prparim shkencor?
Ai filloi ta adhuroj kt bot.
Ai sht br injorant pr shkak t injorancs se tij dhe pr
shkak se qndron indiferent n dy shtje:
E para: Ai kalon nj periudh kohore n kt bot dhe e l
kt bot, mirpo Krijuesi nuk e l krijesn e tij.
E dyta: Ai vepron dika fshehurazi dhe dshiron q t
fshihet prej njerzve q t mos e shohin, m kt mendon se
34

nuk mund ta zbuloj askush, mirpo ai harron se Allahu e

sheh n do vend dhe n do koh dhe nuk mund ti fshihet
askush, saq e di edhe ka fshihet n gjoks (zemr). Pr
kt arsye, Zoti i Lartmadhruar thot:
O robrit e mi!
Nse mendoni se nuk ju shoh juve, e meta sht n
besimin (imanin) e juaj.
Nse e dini se ju shoh juve, pse m keni br
shikuesin m t dobt tuajin?.
Kt realitet e din q t gjith, por ose e harrojn ose e
bjn q t harrohet vetm pr ta ngopur epshin. Zoti i
Lartmadhruar thot:

Ai krijoi vdekjen dhe jetn q t ju sprovoj (testoj) se
cili bn vepra m t mira. (El Mulk : 2)
Kur Zoti i Lartmadhruar flet pr urtsin e krijesave,
kur flet se jeta sht shtje e liris s zgjedhjes s veprimit,
ne duhet ta kuptojm n funksion t asaj q ne ta
prmirsojm dhe t rrisim kapacitetin e zhvillimit dhe t
energjis, q t bjm adhurim sa m t mir dhe ti
prmbahemi programit t Allahut.
(N ajet) Vdekja sht prmend para jets, e kjo me
qllim q ne ta prmbysim dhe mos ta lejojme mashtrimin e
dunjas n veten ton.
Zoti i Lartmadhruar e ka prmend vdekjen q t dihet
se do gj n kt bot prej pasuris apo prej begative, e ka
prfundimin dhe nuk sht e prhershme. Njeriu kur ta
kujtoj vdekjen, nuk mund ta mashtroj bota, prej s cils
gjithsesi do t shkputet. Mirpo mashtrimi i njerzve
qndron n at se ata mendojn se do t jetojn vite e vite
deri sa ata t arrijn pleqrin, ksisoj ata habiten dhe
mendojn se kohn t ciln e kan para vetes s tyre sht
periudh e gjat.

35

Mos u mashtro, se vdekja t vjen n befasi

Zoti i Lartmadhruar e ka br q vdekja t ndodh pa
shkaqe. Ajo mund t na befasoj n do ast. Ai i cili ka
shndet t plot nuk do t thot se do t jetoj gjat. Fmija
i cili ka para vetes s tij afatin e gjat t jets, nuk do t
thot se nuk vdes si fmij. Vdekja i vjen si fmijs ashtu
edhe plakut, si t shndoshit ashtu edhe t smurit. Njeriu
edhe i smur mund t jetoj deri n pleqri te skajshme.
Nga shkaku se Zoti i Lartmadhruar na do, nuk dshiron
q kjo bot t na mashtron dhe t mendojm se sht e
prgjithmonshme, por dshiron q ne t jemi t gatshm pr
fundin e saj n do ast, q t mos nxitojm vetm n t
mirat e ksaj bote dhe t knaqemi me mkate, sepse, pr
shembull, n qoft se un e di se do t vdes kur ti mbushi
t pesdhjetat ose t gjashtdhjetat, ather un do t bja
mkate, do tu bja padrejtsi njerzve, do fitoja pasuri
haram, deri sa t arrij nj vit ose dy vite para vdekjes, dhe
pastaj do t pendohesha dhe do t bja vepra t mira.
Nse do ta dinim momentin e vdekjes, bota do t
strmbushej me mkate, ndrsa veprat e mira do t ishin t
pakta. Mirpo, kur e di se vdekja m vjen n do ast,
ather un do t nxitoj n pun t mira. Ta shohim se si
Zoti i Lartmadhruar na i prshkruan robrit e mir dhe t
devotshm, ata t cilt kan pozit t lart te Zoti dhe me
n krye pejgambert. Thot Zoti i Lartmadhruar:

36

...n t vrtet, ata nxitonin n vepra t mira dhe na

luteshin Neve me frik dhe me shpres. (El Enbija :
90)
Pr shkak se njeriu nuk e ka t sigurt t nesrmen,
krkohet prshpejtimi n pun t mira. Kjo sht nj prej
urtsive t sekretit t momentit t vdekjes, me qllim q
para se t na z vdekja, e cila t z n do ast prej asteve
t nats apo t dits, ti kthehemi sa m shpejt
planprogramit t Allahut.
Nse dshirojm t prmbledhim me fjal t shkurta
at q e sqaruam pr kt tem, mund t themi se: E tr
kjo gjithsi sht krijuar pr njeriun. Kjo gjithsi, me fuqin e
Allahut i nnshtrohet njeriut dhe nuk i nnshtrohet njeriut
me dshirn e njeriut. Njohja e ligjeve t gjithsis n tok,
t cilat kan ekzistuar q nga fillimi i krijimit, por q pr ne
kan qen t fshehura, t cilat ligje Zoti i Lartmadhruar na
ka mundsuar ti zbulojm, na dshmon se njeriu n kt
bot nuk posedon asgj, madje nuk e posedon as veten e tij.
Shpirti i cili hyn n trup, hyn pr t dhn jet, dhe kur del,
njeriu vdes, se shpirti sht prej urdhrit t Allahut, dhe
Askush nuk mund t dij pr sekretin e saj. Prderisa n kt
gjithsi, njeriu nuk e posedon as jetn e tij, si mundet
ather t pronsoj gjithsin.?!
Sa her q kjo bot i afrohet fundit t saj, njeriu, n
vend se ta shfrytzoj pr ta pranuar Fuqin dhe Madhshtin
e Allahut, ai mendon se ka kapacitet ta shfrytzoj, ta
pronsoj dhe mbizotroj, at q Vet Allahu ia ka mundsua
pr ta zbuluar. Pra, ai e shfrytzon shkencn pr t luftuar
besimin (imanin).
Mirpo, parashtrohet pyetja:
Si duhet ta pranoj besimtari shkencn e cila prparon
pr do vit?
N fundin e bots, si do t mendoj njeri se sht i aft
t mbizotroj gjithsin e Allahut?
Me dshirn e Allahut, kt do ta sqarojm n kapitullin
e dyt.
37

KAPITULLI I TRET
Jeta (civilizimi) dhe Besimi (imani)
Allahu sht Krijuesi m i bukur
38

Kjo sht krijimtaria e Allahut

Besimi dhe zhvillimi shkencor
Argumentet e Allahut dhe civilizimi njerzor

Jeta (civilizimi) dhe Besimi (imani)

Zoti i Lartmadhruar dshiron q jeta, me ligjet e saj, t
na drejtoj pr n rrugn e besimit, rrug e cila na e bn me
dije se do zhvillim shkencor arrihet me ndihmn e Allahut
dhe Madhshtin e Tij, e q ai zhvillim shkencor t na e
forcoj besimin n Krijuesin e gjithsis. Mirpo, n realitet po
ndodh e kundrta.
Prkundr asaj se Zoti i Lartmadhruar na ka sqaruar
se, do ngjarje e cila ndodh n gjithsi ka qen e ditur n
diturin e Tij para krijimit t gjithsis, ne do zbulimi
shkencor i japim kah t kundrt. Adhurojm inteligjencn
njerzore dhe largohemi nga programi i Allahut.
39

Ka prej atyre t cilt japin opinione se inteligjenca

njerzore mund ta rregulloj ardhmrin e tij si i pavarur, por
sa her q zhvillohet shkenca, vrtetohet se ekzistojn ligje
t reja t gjithsis t panjohura m par. Me zbulim t
ligjeve po mendohet se ato ligje i kemi krijuar ne dhe se ato
ligje veprojn me urdhrin ton dhe jo me fuqin e Atij i Cili
na e ka nnshtruar gjithsin dhe i Cili na ka mundsuar qe
me diturin ton, t realizohen dhe t bhen gjrat sipas
dshirs son. Mirpo, prderisa gjithsia sht brenda
kornizs s dshirs s Allahut, njeriu sht i paaft q t
prodhoj dhe t veproj si i pavarur n gjithsi, sepse nuk ka
asgj n gjithsi q mund t del nga urdhri i Tij.
Mund t thot ndonj njeri: A sht dshir e Allahut t
Lartmadhruar q pabesimtart t mos besojn?
Ne u prgjigjemi: Pabesimtart nuk mund ta kundrshtojn
urdhrin e Allahut n gjithsi, por mund t kundrshtojn
vetm at q Allahu e ka ln n kompetenc t njeriut.
Njeriu ka mundsi t kundrshtoj Allahun vetm n
urdhresa dhe ndalesa, kjo nga shkaku se Allahu i ka krijuar
njerzit me t drejtn e zgjedhjes, q t sprovohen se a jan
t dgjueshm apo t padgjueshm. Po mos tua kishte
dhn Allahu kt liri, kt t drejt zgjedhjeje, asnj prej
tyre nuk do t kishte pasur mundsi t bj mkate.
Njerzit dhe xhint jan krijuar me programin e liris s
zgjedhjes vepro ose mos vepro, prderisa do gj tjetr n
gjithsi sht krijuar q t mos ket t drejt zgjedhjeje.
Atyre t cilt deklarojn se kan liri t pakufishme n
gjithsi, u themi: Nse ju nuk e pranoni programin e Allahut
dhe nuk e dgjoni at, mos mendoni se keni liri absolute dhe
t pakufishme n gjithsi, prkundrazi, ju i nnshtroheni
prcaktimeve t Allahut. Nse nuk sht kshtu, ather na
thoni:
Kur t paraqitet smundja, a keni mundsi t mos e pranoni
at smundje dhe t thoni se ne e kemi zgjedhur shndetin
n trupin ton dhe jo smundjen?.
Normalisht se nuk mundeni.
40

Kur t paraqitet smundja, kundrshtojeni at caktim t

Allahut dhe thoni: Nuk vdesim.
Ju as kt nuk mund ta bni.
Kur t t ndalet zemra, a mund ti riktheni t rrahurat e saj
prsri dhe t jetoni?
Prap nuk do t mundeni. Kjo nga shkaku se:
- ju jeni t mbizotruar nga disa shtje pr t cilat nuk keni
liri; dhe
- keni disa shtje pr t cilat keni t drejt zgjedhjeje.
T kesh t drejt zgjedhjeje, sht dshir e Allahut, por
mos lejo q t t mashtroj kjo liri e zgjedhjes dhe ta
konsiderosh veten se je i pavarur nga Krijuesi n gjithsi.
Kur Zoti i Lartmadhruar ia mundsoi njeriut ti zbuloj
disa sekrete t ksaj bote, si jan: fluturimin e aeroplanit
n qiell (ajr), zhytset n thellsi t oqeaneve, zbritjen n
hn, prodhimin e mjeteve t qarkullimit me t cilat
zvoglohet distanca kohore, kto zbulime ndikuan q njeriu
t mendoj se ka mundsi t bj do gj. Atyre t cilt pa
kurrfar njohurie mendojn kshtu, u themi: Fuqin q e ke
arritur me an t ndonj zbulimi, t bn ty q ti t mbetesh
aty ku je dhe jo m shum se ai q je, sepse ti me urdhrin e
Allahut ke arritur q ti shfrytzosh ligjet e Allahut n tok,
mirpo nuk mund ti bsh ato ligje t veprojn n baz t
epshit dhe dshirave tua. Ka gjra t cilat ndodhin jasht
mundsive t t gjith njerzve, dhe kjo argumentohet me
at se po t mos ishte kshtu, ather njerzit nuk do t
befasoheshin me fatkeqsit natyrore t cilat i ndodhin.
Zoti i Lartmadhruar sht i vetmi i cili e ka edhe
sundimin dhe ekzekutimin: Ai ka mundsi t marr jet,
pushtet ose pasuri, brenda nj dite e nj nate, ose prej nj
momenti n moment tjetr. Nse dikush ka arrit pushtet
vetm me suksesin dhe me eksperiencn e tij, at pushtet
nuk do t mund tia merrte askush, mirpo duhet t dihet se
ai njeri pushtetin e ka arritur duke i pasuar shkaqet e Allahut
dhe me fuqin e Allahut, shkaqe dhe fuqi t cilat jan t
vendosura n gjithsi. Pr kt arsye, Zoti i Lartmadhruar
n do moment ka mundsi tia merr pushtetin atij t cilit ia
41

ka dhuruar dhe ta zvendsoj me nj pushtetar tjetr. Lexoje

njher thnien e Zoti t Lartmadhruar:

Thuaj (O Muhamed): Zotrues i gjith Pushtetit.

Ti i jep pushtet kujt t duash.
Ia heq pushtetin kujt t duash.
Ti e lartson k t duash dhe
e poshtron k t duash.
do e mir sht n dorn Tnde.
Vrtet, Ti je i Plotfuqishm pr do gj. (Ali Imran :
26)
Kshtu pra, pushteti nuk vjen prej shkaqeve t tua dhe
nuk merret pr shkak t dshirs tnde, por kto jan
caktime t Zotit t Lartmadhruar. Caktimet e Zotit t japin
pushtetin dhe caktimet e Zotit t marrin pushtetin. Nse e
respekton detyrn, ta cakton Allahu ty dhe t jep at q e
dshiron, por nse rebelohesh ndaj ligjeve t Zotit, ajo q t
sht dhn, t merret. Zoti i Lartmadhruar n nj hadith
kudsij ka thn:
O biri Ademit! Nse pajtohesh me at q ta kam
caktuar, e qetson zemrn dhe trupin tnd. Nse nuk
pajtohesh me at q ta kam caktuar, pasha
Madhrin Time, do ta bj q t t sundoj bota, do
t prulesh sikurse egrsira kur prulet n
shkrettir dhe prej asaj pozite nuk do t arrish
vetm se at q ta kam caktuar dhe do t jesh i
nnmuar tek Un.
Zoti i Lartmadhruar prej fuqis s Tij jep fuqi, prej
pasuris s Tij jep pasuri, prej mundsis s Tij jep mundsi,
mirpo njeriu mendon se sht vet ai i cili e ka fituar dhe ai
sht i cili mund t veproj, i cili mund t ndryshoj dhe mund
t zvendsoj.

42

Me zhvillimin teknologjiko-shkencor, njeriu ka mundur

t arrij te zbulimet, mirpo asnj zbulim teknologjik nuk
arrihet prej asgjje, por:
- ata e marrin lndn (materien) t cilin e ka krijuar Allahu,
- e n at (materien), e angazhojn dhe e shfrytzojn
mendjen e krijuar prej Allahut,
Shembull: Pr prodhimin e gots, merret lnda prej dheut t
veant t cilin e ka krijuar Allahu, e edhe pr ta prodhuar,
shfrytzohet aftsia dhe energjia t ciln e ka krijuar Allahu.
Kt e ilustrojm kshtu edhe pse duhet ditur se ka dallim
n mes t asaj ka prodhon njeriu dhe ajo q krijohet me
fuqin e Allahut t Lartmadhruar, e disa nga dallimet jan:
- do prodhim t ciln e prodhon njeriu, atyre prodhimeve
nuk mund tu dhurohet jet. Njeriu nuk mund ta bj q ajo
got t shumzohet vet dhe ta riprodhoj vetveten (ashtu si
e shumzon njeriu veten e tij).
- njeriu nuk mund t prodhoj nj got mashkull dhe nj got
femr dhe q pastaj ata t shtohen,
- nuk mund tia jep specifikn e rritjes (zhvillimit) ashtu q
gota e vogl t zhvillohet dhe t bhet e madhe.
- sendi i prodhuar mbetet vetm si prodhohet dhe nuk
prodhon t ngjashme me veten.
Prpos ktyre specifikave, krijimtaria e Zotit t
Lartmadhruar ndryshon edhe pr at se, Zoti krijon prej
asgjje, e nga kjo rrjedh se njeriu sht i krijuar prej asgjje.
Por edhe materia sht krijes e Allahut e edhe ajo sht e
krijuar nga asgjja.
Krijimtaria e Tij nuk bhet vetm prej sendeve q
ekzistojn por Ai krijon edhe prej sendeve t paekzistuara.
Ky sht dallimi n mes t Krijimtaris s Allahut dhe
prodhimit t krijesave.

43

Allahu sht Krijuesi m i bukur

Krijimtaria e Allahut sht e asaj natyre q, zhvillohet
vetvetiu, prodhon gjra t tilla q t shtohen vetvetiu. E,
krijesa nuk mund ta bj nj vepr t till. Edhe prkundr
ksaj, Zoti i Lartmadhruar njeriun e ka quajtur krijues. E ka
muar dhe e ka respektuar veprn e mendjes s njerzve n
at ka ata krijojn, mirpo Veten e ka quajtur se sht prej
krijuesve m t bukur. Lexojeni thnien e Zotit t
Lartmadhruar:

M pas, at pik uji e bm cop gjaku, e at gjak t
ngurt e bm cop mishi, e at cop mishi e
shndrruam n eshtra, dhe eshtrave ua veshm
mishin, pastaj at e bm krijes tjetr (me shpirt). I
lart sht All-llahu, m i miri Krijues! (El
Muminun : 14)
Pa dyshim se:
- Zoti i Lartmadhruar ka krijuar prej asgjje, ndrsa ti ke
krijuar prej asaj q ekziston.

44

- E krijuara nga Zoti t Lartmadhruar ka ndjenja dhe

zhvillohet, ndrsa e krijuara nga ti, nuk ka ndjenja dhe nuk
zhvillohet.
- Zoti i Lartmadhruar ka krijuar krijes q shumzohet prej
llojit t vet. Ti nuk mund t krijosh dika t till.
Shembull: Nse ne dshirojm ushqim, shkojm n ar, e
lvrojm dhe e mbjellim, pastaj e korrim, pastaj e bluajm,
pastaj e gatuajm dhe e prgatitim ushqimin. Kshtu pra,
kt begati un e marr prej gjithsis s Allahut me mendjen
q ma ka dhn Allahu, dhe me forcn fizike si mbshtetse
t saj. T gjitha kto jan dhurata prej Allahut, dhe pr do
gj q kam vepruar, un e kam shfrytzuar at q sht
ekzistenc (e krijuar), mirpo baz esenciale un nuk kam
sjell, sepse e krijuara e par sht prej Allahut t
Lartmadhruar.
- Kokrra e grurit t ciln e keni mbjell dhe e keni korrur, nga
e keni marr dhe nga ka ardhur?
- Kush sht prodhuesi i mparshm dhe prej nga ka ardhur
ajo e mparshmja?
- Kush e ka mbjell para dy viteve dhe si ka kaluar kokrra e
grurit para se t vij n dorn tnde q ta rifillosh ti pr
mbjellje?
Ajo sht prej prodhimtaris s Atij, i Cili ka prsosur do
gj, prej Allahut t Lartmadhruar.
A mos vall, farn e par Allahu i Lartmadhruar e ka gjetur
prej t prodhuars s mparshme?
Jo, farn e par e ka krijuar prej asgjje.
Kshtu sht me do gj n gjithsi. E krijuara e par sht
prej Allahut. Pastaj, Zoti i Lartmadhruar ia ka mundsuar
njeriut q ti msoj specifikat dhe cilsit e t krijuars s
par, q ta merr at dhe t bj t krijuarn e dyt prej saj, e
pastaj t tretn, t katrtn, e kshtu me radh. Pastaj kjo
prsritet gjat tr jets pandrprer, njra pas tjetrs.
Lexoje thnien e Zotit t Lartmadhruar:

45

Ashtu si e kemi filluar si krijes t par, ashtu e

kthejm at. (El Enbija : 104)
Kshtu arrijm deri te bindja se, baza (e para) e do gjje n
kt bot sht prej Allahut t Lartmadhruar.
Kurse, njerzit tani flasin vetm pr cilsit t cilat i posedon
dhe si mund t arrihet deri te lloji m i mir i grurit, bimve,
e t ngjashme me to.
Ne u themi atyre: Kto cilsi t trashguara dhe vetit m
cilsore, mos i keni krijuar ju apo jan t krijuara prej Allahut
t Lartmadhruar. E vrteta sht se, ju po merrni nga ajo
q tashm ekziston. Ju po dshironi tia mbshtetni vetes
kt krijimtari dhe po dshironi t thoni se ju jeni ata q i
keni krijuar (zbuluar) dhe se kto nuk jan t trashguara
dhe nuk kan qen m par, e kjo sht dika q nuk e keni
br dhe kurr nuk do t mund ta bni, pr kt ju duhet q
ti nderoni dhe respektoni krijesat e Allahut n gjithsi dhe t
thoni se n t vrtet do gj sht prej Allahut dhe nuk
sht prej juve.

Kjo sht krijimtaria e Allahut

Njeriu, kur t sheh civilizimin dhe zhvillimin shkencor, ai
duhet t mendoj me logjikn e besimit (imanit) se si ka
arritur deri te ai civilizim dhe zhvillim shkencor dhe t
shikoj me syrin e logjiks se si Allahu i ka nnshtruar pr
njeriun ato zbulime.
Isha n vizit n qytetin San Francisko t Ameriks dhe
ata q m shoqronin dshironin q t m tregonin se ka
ka arritur shkenca. M drguan n hotelin m t madh, ku
do gj ishte vetm me nj prekje, ku edhe shrbimi ishte
46

shum i mir, saq ka t dshirosh ta sjellin derisa ti rri ulur

n dhom. E prek nj sust dhe t vjen menjher kafja t
ciln e dshiron. E prek nj sust dhe t vjen menjher
kafja t ciln e dshiron. E prek sustn tjetr t vjen aji, ose
ushqimi t cilin e krkon.
M than: - ka mendon pr kt arritje?
U thash: - Pasi q njeriu me kapacitetin e tij ka arritur deri
n kt nivel t shrbimit, a thua si do t jet xheneti i cili
sht i krijuar prej Allahut me fuqin e Allahut t
Lartmadhruar. Patjetr se begatit n t jan shum m t
shumta se sa at ka mund t ofroj njeriu me civilizimin e tij
duke u bazuar me shkaqe.
Prpos ksaj, kjo e arritur, sht nj rezultat i bashkpunimit
t nj numri t madh t njerzve. Disa e vlojn qumshtin,
t tjert e prgatitin ujin e nxeht, t tjert sheqerin. E disa
t tjer i inspektojn derisa t realizohet procesi. Nse
shohin se dika mungon, intervenojn pr ta plotsuar.
Pra, do shrbim, begati dhe kreativitet, q ka pr baz
kapacitetin e njeriut, si e pam, mund t realizohet pr nj
minut dhe vetm me nj prekje t susts, por, n
prapasken bhet prgatitje e madhe, ku bashkveprojn
nj numr i madh i njerzve.
shtja q neve na intereson nuk sht shtje e nj
prekjeje t nj suste e cila t sjell ka t dshirosh. Kjo e
para sht nj proces. Mirpo, njeriut q e arriti kt zhvillim
teknologjik ia parashtrojm pyetjen:
A mundet zhvillimi teknologjik q t t ofroj ka t
dshirosh vetm me t dshiruar n mendje dhe ksisoj ajo
q dshiron t t vij para vetes?.
(Sharaviu prgjigjet) Kurrsesi, kjo sht e pamundur dhe
larg mendsh, mirpo n xhenet, me fuqin e Allahut t
Lartmadhruar, vetm mendimi i dikaje e sjell para vetes
at dika.
Ofrimi i sendeve para vetes nuk bhet nga veprimtaria
njerzore por me fuqin e Allahut t Lartmadhruar. Kjo
sht ajo logjika e besimit (imanit) me t ciln duhet ti
qasemi fardo zbulimi teknologjiko shkencor.
47

Nse na thuhet neve, se p.sh.: mundemi q ta lansojm

nj aeroplan i cili pr nj or mund t sillet rreth e prqark
toks, e cila deri m sot ende nuk ka ndodh, por edhe nse
ndodh, ne duhet ta pranojm me fjaln Lavdrimi i
takon vetm Zotit. Por nse kjo sht realizuar me fuqin
dhe veprimtarin njerzore, a thua si sht shtja nse
realizohet me fuqin e Allahut t Lartmadhruar?
I gjith ky zhvillim teknologjiko-shkencor sht zbulim i
ligjeve t Allahut n tok, e kjo arrihet duke i pasuar
shkaqet, sepse do begati t ciln e prjetojm, e
prjetojm prej ligjit t shkaqeve, i cili ligj na drgon deri te
fuqia e Shkaktuesit t atyre shkaqeve.
Ky zhvillim shkencor na sjell n mendjet tona forcat t
cilat Allahu i ka vendosur n gjithsi, n mnyr q ta
kuptojm madhshtin e Allahut dhe t kuptojm se at q
do ta prjetojm n botn tjetr do t jet begati e cila nuk
mund t prshkruhet n krahasim me begatit e ksaj bote.
Kto shtje nuk duhet t na largojn nga besimi, por
prkundrazi duhet q t na ofrojn edhe m shum n
besim. Nuk duhet q kto te arritura t na i mashtrojn
mendjet tona, por duhet q t na e forcojn edhe m shum
prulshmrin ndaj Allahut t Lartmadhruar, por
fatkeqsisht, ne nuk e konsiderojm shkencn si shtje t
forcimit t besimit, por e konsiderojm arritje shkencore
marramendse me t ciln mendojm se e kemi tejkaluar te
gjitha premisat .
Kur njeriu ka shkuar n hn, ka kan thn njerzit
pr ajetin e Kuranit fisnik?:

O turm e xhinve dhe e njerzve, nse keni

mundsi t dilni prtej kufijve t qiejve e t toks,
deprtoni pra. Por nuk mundeni vetm se me ndonj
fuqi t fort. (Err-Rrahman : 33)
Disa kan thn: Njeriu sht ngjitur mbi sferat e qiejve dhe
t toks edhe pse Zoti i ka sfiduar xhint dhe njerzit t
tentojn t ngrihen mbi sferat e qiejve dhe toks.
48

Disa dijetar jan munduar q shtjen ta zbusin dhe n

lidhje me kt ajet kan thn: Qllimi i ajetit sht fuqia e
dituris.
Ne u themi atyre (dijetarve): N kt ajet, qllimi
sht fuqia e Zotit t Lartmadhruar, andaj mos e zbusni
shtjen, mos e nnvlersoni fuqin e Allahut t
Lartmadhruar.
Hna n t ciln ka shkuar njeriu sht planet i cili sillet
rreth toks dhe sht planeti m i afrt i toks.
Por, ku i bie hna n sferat qiellore dhe t toks?
sht planet prej planetve t ksaj bote, ku ekzistojn edhe
shtat qiej tjer, secili prfshin aso hapsire t madhe saq
askush nuk mund ta dij prpos Krijuesit t tyre, i cili thot:

Vrtet, Ne e kemi hijeshuar qiellin e ksaj bote me

stoli t planetve. (Es-Saffat : 6)
do gj q e shohim mbi tok, sht vetm nj pjes e
qiellit t ksaj bote, por ka edhe trupa qiellor t tjer t cilat
jan larg me miliona vite drite, q nnkupton se nse njeriu
do t udhtonte me shpejtsi t drits, e cila sht shpejtsi
marramendse.
Po t tubohen t gjitha forcat e toks, nuk mund ta
shtyjn nj njeri q t ngjitet n hapsir me shpejtsi t
drits, e ksaj mund tia shtojm edhe paaftsin e njeriut
q ta prballoj kt shpejtsi.
Ne themi: Nse supozojm se nj njeri ka fluturuar me
shpejtsi t drits, atij i nevojiten plot nj milion vjet q t
arrij tek ai trup qiellor. Ky sht trupi qiellor t cilin e njohim.
Por, ka trupa qiellor, yje dhe kosmose pr t cilat ne nuk
dim asgj. Prderisa shkenca ka arritur q nprmjet
teleskopit t shoh ato largsi t cilat gjenden n lartsi t
qiellit, ather sa do t ishte hapsira reale e hapsirs s
qiejve dhe toks?.
Sa largsia n mes t toks dhe hns?
Natyrisht se kjo sht asgj n krahasim me gjatsin
dhe gjersin e qiejve, n t cilat asnj njeri nuk mund ti
49

arrij ato, prpos se me fuqin e Allahut t Lartmadhruar.

Zoti i Lartmadhruar nuk e ka prfunduar ajetin me:

...Por nuk mundeni.(Er Rrahman : 33),

por e ka vazhduar deri tek:

...vetm se me fuqi t fort...(Er Rrahman : 33)

Prgjigja sht se: po t perrundonte ajeti fisnik te
pamundsia e ngritjes s xhinve dhe njerzve n
hapsirat e qiejve dhe toks, ather do t vinim n nj
pozit mosbesimi n miraxhin e t drguarit t Allahut
s.a.v.s..
Prej t gjitha krijesave t Allahut, duke prfshir
melekt, xhint, njerzit, i vetmi q ka shkuar deri te
Sidretul Munteha sht Muhamedi s.a.vs.. Ky vend (sidretul
munteha) sht vendi ku prfundon dituria e do krijese t
Allahut, qoft edhe dituria e melekve t afrt te Zotit siq
sht edhe meleku i zbritjes s Kuranit (Xhibrili).
Thnia e Zotit t Lartmadhruar: ...nuk mund t
ngriheni vetm se me fuqin... e ka dshmuar
vrtetsin e mrekullis s Miraxhit, sepse i drguari i
Allahut s.a.v.s. ka arritur deri te Sidretul Munteha dhe at e
ka kaluar me fuqin e Allahut t Lartmadhruar. Kjo nga
shkaku se n udhtimin e miraxhit Muhamedit s.a.v.s. i
printe Xhibrili dhe ai kalonte prej nj qielli n qiell tjetr
derisa arritn n Sidretul Munteha. Aty sht ndalur Xhibrili
dhe krkoi nga Muhamedi s.a.v.s. t del prpara. Xhibrili i ka
thn t drguarit ton:
Nse un eci i pari, do t digjem. Nse ti (Muhamed)
ec i pari, do t digjet.
E gjith kjo, ka ndodhur vetm me fuqin e Allahut t
Lartmadhruar. Kjo nga shkaku se prbrja e trupit t
Muhamedit s.a.v.s. ndryshonte doher q kalonte prej nj
50

qielli n nj qiell tjetr, me qllim q t prballoj dritn e

Zotit.
Atyre t cilt thon se qllimi i ajetit sht fuqia e
dituris, u themi: Ku sht fuqia e dituris n krahasim
me fuqin e Allahut t Lartmadhruar, kur Zoti i
Lartmadhruar ka thn:

Dhe, juve ju sht dhn prej dituris vetm pak.

(Isra : 85)
A kjo dituri e pakt sht ajo fuqi e cila e ngrit njeriun n
sferat e qiejve dhe t toks.
Natyrisht se jo.
Pr kt arsye, donjri i cili thot se fuqia e
prmendur n ajet ka kuptimin e dituris ai e ka tepruar
n interpretim. E vrteta sht se fuqia e Allahut t
Lartmadhruar sht ajo e cila e ka br t mundur bartjen
e pejgamberit s.a.v.s. deri n Sidretul Munteha dhe kalimin
prej saj.

51

Besimi dhe zhvillimi shkencor

Atyre, t cilt mashtrojn me termin e shkencs, u
themi: Diturin e pakt t ciln Zoti i Lartmadhruar ia ka
dhn njeriut, sht produkt i t gjitha civilizimeve. Kjo vlen
pr zhvillimin e madh shkencor t cilin e shohim dhe t cilin
do ta shohin gjeneratat e ardhshme pas neve deri n ditn e
gjykimit. Nse dituria e pakt ka prodhuar gjith kt
prparim shkencor, paramendoje se ka mund t na jep
dituria e Allahut n botn tjetr?.
Kshtu pra, prparimi shkencor duhet t na forcoj
besimin (imanin) dhe devotshmrin, sepse ne jetojm n
botn e shkaqeve dhe ligjeve. N kt bot, sa i prket
qasjes ndaj shkaqeve dhe ligjeve t Allahut, aftsit dhe
mundsit e njerzve ndryshojn.
Ndihma e Zotit, n do krijes sht e ndrlidhur me
shkaqe. Ai i cili i prmbahet shkaqeve dhe ligjeve me
seriozitet, ai n krahasim me t tjert zhvillohet dhe
forcohet. Njeriu i cili n tokn e tij e mbjell farn dhe e
punon mir, ajo tok i jep rezultate t mira. E tjetri i cili nuk
e mbjell tokn dhe nuk kultivon pem, atij ajo tok nuk jep
52

asgj. Kjo sht ajo q quhet begatia e Zotit. Zoti i

Lartmadhruar n kt bot ka krijuar gjra q:
Reflektojn n ty, dhe
Reflektojn me ty.
Gjrat t cilat reflektojn n ty, t ofrojn t mira
pa kompensim, edhe pse ti nuk angazhohesh dhe nuk
vepron n to. Ato jan t mira t cilat t ofrohen edhe pse ti
nuk ke pasur ndikim dhe nuk ke punuar me to, si f.v.: dielli,
hna, yjet, ajri. Pra, t gjitha kto t japin t mira pa pasur
nevoj q ti t angazhohesh apo t veprosh n fardo
forme. T mirat e tyre jan t barabarta pr t gjith.
Asnjrit nuk i jep m shum se tjetrit dhe nuk e dallon nj
popull nga nj popull apo nj shoqri nga nj shoqri, dhe
nuk ndodh q nj shoqrie ti jep e nj shoqri tjetr ta
privon. T gjitha kto dukuri reflektojn njjt pr njerzimin
n prgjithsi.
Sa i prket elementeve q reflektojn me ty, sht
do gj e cila sht n tok. Nse e punon dhe e mbjell
tokn, toka t jep fryte. Nse nuk mbjell nuk t jep fryte.
Nse hulumton thellsin e toks do t gjesh xehe te
mjaftueshme dhe gjithka ka n brendi t toks. Nse nuk
hulumton, toka nuk ta jep thesarin e fshehur t saj.
Zhvillimi i jets n kt bot dhe dallimi n mes t
popujve t ndryshm, vjen nga shtjet me t cilat ti
reflekton me ta. Kush punon me seriozitet dhe me zell dhe i
pason shkaqet, zhvillohet dhe prparon prball popujve
tjer. Kush nuk punon, nuk merr asgj.
Si shoqri besimtare, sht dashur q ne t part t
zhvilloheshim, mu ashtu si e kemi pranuar dhuntin e
besimit n Zot, t pranojm dhe t veprojm me shkaqet
dhe ligjet e toks q t zhvillohemi edhe n dhuntit e Zotit
n gjithsi. Mirpo, ne nuk veprojm, prkundrazi i lejojm
t tjert q t zhvillohen n baz t shkaqeve dhe ligjeve
dhe ne nuk veprojm asgj.
Popujt t cilt veprojn n baz t shkaqeve dhe
ligjeve, Zoti iu jep atyre t mirat e ksaj bote, qofshin edhe
jobesimtar, sepse Zoti i Lartmadhruar thot:
53

Kush i dshiron t mirat e bots tjetr, do tia

shtojm
atij
t
mirat.
Kush dshiron t mirat e ksaj bote, ia jap atij t
mirat, por n botn tjetr nuk do t ket shprblim.
(Esh-Shura : 20)
Begatia e ksaj bote, sht begati e Zotit pr kt bot,
e cila fitohet duke punuar dhe duke vepruar me shkaqe dhe
ligje.
Zoti i Lartmadhruar, q n fillim t krijimit, ia ka
siguruar
njeriut
produktet
e
nevojshme
dhe
t
domosdoshme t jets pa kurrfar shkaqe. Q prej kohs s
Ademit a.s. kan qen t gatshme elementet si: uji, ajri dhe
ushqimi, elemente t cilat jan domosdoshmri e jets. Me
kt Zoti i Lartmadhruar e ka parapar sigurimin
(mbijetesn) e llojit njeri. Pra, Zoti i Lartmadhruar e ka ln
ujin t lir n natyr, q njerzit t pin, edhe frutat e lira n
natyr q ti han dhe t sigurojn jetn, po ashtu edhe ajrin
pr frymmarrje, edhe tokn pr t banuar. T gjitha kto
konsiderohen domosdoshmri e jets s njeriut, t cilat jan
ln t lira q nga fillimi i krijimit dhe kto realizohen pa
angazhim t madh. Prderisa, nse njeriu dshiron t
zhvillohet dhe t ngrit cilsin e jets, patjetr duhet ta
shfrytzoj mendjen e krijuar prej Zotit, pr t shfrytzuar t
krijuarn, t ciln ia ka nnshtrua Allahu. Pr kt arsye, si
kemi thn edhe m par, baz e ngritjes s cilsis s
konsiderohet, realizimi i nj shtjeje pr nj koh m t
shkurt me angazhim m t vogl.

Argumentet e Allahut dhe civilizimi njerzor

54

Zoti i Lartmadhruar na ka dhn gjithka ka sht e

domosdoshme n mnyr q ne t mund t jetojm. Na ka
dhn edhe mendjen edhe shkaqet me t cilat e arrijm
jetn m t mir. Pastaj, ka krkuar prej nesh q ti shikojm
argumentet n gjithsi, q t mos kalojm npr kto
argumente e t mos i shohim. Gjith prparimi i cili sht
arritur nga dijetart t cilt i kan analizuar argumentet e
gjithsis dhe kan mundur t arrijn deri te ligjet e Allahut
n gjithsi dhe ti shfrytzojn ato pr prmirsimin e jets
s tyre, quhet shkenc pra, shkenc quhet, t vepruarit me
argumentet e Allahut n gjithsi.
Mirpo, a mos na ka krijuar neve Allahu i Lartmadhruar
q t jetojm vetm n gjithsin e shkaqeve (ligjeve)?
Jo! Ky sht vetm nj segment i rrugtimit t gjat. N
rrugtimin n t cilin jetojm, pra n botn e shkaqeve,
patjetr duhet t lodhemi, me qllim q pastaj t pushojm.
Ata t cilt kan sjell zbulime (teknologjike, shkencore) pr
njerzimin, jan lodhur shum derisa kan arritur te ato
zbulime.
Shum her kan kaluar net t gjata pa gjum, kan
derdhur mund dhe djers, derisa kan realizuar ka kan
dshiruar. Ky sht ligj i ksaj bote, pr t arritur sukses
duhet angazhuar mendjen. Pr t arritur n nivele t larta,
patjetr duhet punuar. E kshtu me radh...
Pa dyshim se Zoti i Lartmadhruar dshiron q t na e
trheq vrejtjen se, prpos dhuratave t ksaj bote
(Rububij), ka edhe dhurata tjera, t cilat jan dhurata t
bots tjetr (Uluhije). Pr ti merituar dhuratat e Zotit (t
bots tjetr) patjetr se duhet t veprosh pun t mira n
kt bot dhe ti prmbahesh planprogramit t Allahut.
Vetm kshtu mund ti prjetosh dhe t pushosh n begatit
e Allahut n botn tjetr.
Pa marr parasysh se sa lodhesh n kt bot dhe pa
marr parasysh se sa do t pushosh n kt bot,
prfundimi i saj sht:
- ose me vdekjen tnde;
- ose e humb shpejt, sepse t merret prej jush;
55

Mirpo, nse ti lodhesh duke punuar me planprogramin

e Tij n kt bot, ather n botn tjetr Zoti i
Lartmadhruar t begaton me t mira prgjithmon.
Me pak fjal po e prfundoj. Planprogrami i besimit,
nnkupton q sa m shum q njeriu t zhvillohet dhe t
ngrihet shkencrisht, aq m shum duhet t forcoj besimin
dhe t bhet i devotshm ndaj Zotit t Lartmadhruar.
do gj n gjithsi, ne duhet tia atribuojm Krijuesit t
saj, e ai sht Zoti i Lartmadhruar.
Duhet t kuptojm se ka na mundson Krijuesi t
prparojm, ose q t prmirsojm jetn q t kemi jet
m komode n gjithsi nuk sht asgj tjetr prpos asaj se,
Allahu i Lartmadhruar ka vendosur sekrete dhe ligje n
gjithsi q ne t kemi mundsi ti realizojm pr veten ton
Nuk duhet t mendojm se i kemi realizuar vet dhe i kemi
arritur vetm me msimin ton, e ti konsiderojm se ne i
zotrojm elementet (gjrat) me mendjet tona dhe me ligjet
tona, por duhet t besojm se Zoti kto gjra i ka nnshtruar
nprmjet neve pr ne.
T besuarit e njeriut n planprogramet e njeriut ka qen
piknisja e largimit nga planprogrami i Allahut, sepse njeriu
sht vetmashtruar me mendjen dhe aftsin e tij.

56

KAPITULLI I KATRT
E prodhuara harxhohet
Zbatimi i planprogramit, siguri e shoqris
Si do t bhet ekspozimi i zjarrit?
Koha dhe jeta n berzah

57

E prodhuara harxhohet
Njerzit jetojn n kt bot dhe duke jetuar prodhojn
mjete teknologjike, t cilat funksionojn sipas prllogaritjeve
t tyre dhe n shrbim t jets s tyre. Prodhimi teknologjik
tashm sht br pjes e pandashme jets s tyre, dhe ka
ardhur deri n at nivel q askush nuk ka mundur ta
paramendon nj zhvillim t till. Kjo sht ajo q e quajm
dinamika dhe statika e ksaj bote.
Allahu e ka br q: Dielli t lind do dit dhe t
perndon do dit. E ka br natn dhe ditn, i ka br detet
me ligjet e tyre. Toka sht pjes e bots statike (ligjet e saj
jan t pandryshueshme).
T gjitha begatit, Allahu i ka br statike n kt bot,
pr kt arsye njeriu vetmashtrohet dhe nuk mendon pr to,
ai i merr ato t gatshme, nuk mendon dhe nuk analizon
krijimin dhe ligjin e tyre. Shum her nuk pyet pr fuqin
mbinatyrore e cila sht e krijuar nga Ai (Allahu), i cili e
mbron dhe e mirmban dhe e bn t funksionoj me sistem
t prpikt dhe n mnyr precize. Pr kt arsye, shumica
e njerzve as q mendojn pr ato begati statike t
gjithsis, por i marrin dhe i shfrytzojn sikurse jan gjra
t cilat funksionojn dhe ju shrbejn vetvetiu.
sht interesante t shohsh se si n gjithsin t ciln
e ka krijuar Allahu, pr do dit prfitohet dituri edhe m e
madhe pr ligjet dhe argumentet e Allahut, dhe sa her q
njeriu e shton diturin, ai prparon, mirpo n t njjtn
koh e pakson t vepruarit me planprogramin e Allahut,
58

Ka qen dashur q kjo dituri t na ofroj m shum te

njohja e Zotit t Lartmadhruar, sepse Ai sht i cili na
mundson neve q ti zbulojm fshehtsit e fuqis s Tij n
kt bot. E prkundrazi, zhvillimi shkencor po na shton
dshirat tona dhe po na shtyn edhe m shum t shikojm
vetm kt bot dhe teorit materiale (fizike) t saj.
Sa m shum q prparon njerzimi dhe ec me kohn,
aq m shum mbizotrojn epshet mbi t. do her q
zhvillohet shkenca dhe njeriu prparon, n vend se t
shtohet t vepruarit me planprogramin e Allahut, ndodh e
kundrta, paksohet t vepruarit me planprogramin e
Allahut. Kjo vrtetohet me thnien e Zotit t Lartmadhruar:

...sepse e konsideron veten t pavarur (nga Allahu),

por padyshim se te Zoti yt do t kthehen. (El-Alek :
7, 8)
Cilsi e njerzve bhet padrejtsia, ather kur njerzit
e konsiderojn veten se jan t pavarur prej Zotit t
Lartmadhruar dhe ather kur mendojn se nuk kan
nevoj pr t adhuruar Zotin e tyre.
Nse e shikojm aspektin e jashtm, shohim se shkenca
na e ofron at q e dshirojm:
Nse dshirojm t udhtojm: kemi metoda komode, t
lehta, t shpejta, me aeroplan luksoz, me ambient t
prshtatshm. Me to njeriu nuk ndien lodhje.
Nse dshirojm ushqim: kemi ushqime t ambalazhuar me
mjete t pastra dhe moderne.
Ekziston mundsia q ti t qndrosh n dhom, thrret n
telefon dhe ta sjellin n shtpi ushqimin e dshiruar.
Nse na paraqitet ndonj smundje, kemi preparatet m
moderne teknologjike t cilat mund t na paraqesin ka
kemi n brendi t trupit, e msojm at ka nuk e kemi ditur
dhe na sqarohet neve se ku jemi t smur dhe ciln
smundje e kemi dhe cila sht rruga e shrimit. Aparatet
59

teknologjike na mundsojn ta identifikojm smundjen apo

gjendjen e shndosh t secils pjes t trupit.
Prmes sistemit t trurit na e tregojn vendin se ku kemi
psuar tronditje apo ku jemi t smur.
Prmes sistemit t mlis na e prcaktojn se ku jemi t
smur dhe cila sht shkalla e smundjes dhe cila sht
rruga e shrimit.
Analizat e gjakut kan prparuar, tashm aparatet mund t
na tregojn prbrjen e gjakut.
Aq shum ka ecur medicina, sa njerzit kan filluar t
besojn se medicina sht ajo q shron, por e vrteta
sht se medicina vetm intervenon n smundje ndrsa
Allahu sht Ai q shron.
Mund t ndodh q diagnoza dhe intervenimi t jet
gabim dhe mund t shkaktoj vdekjen. Shum her shrimi
vjen nga mjeku fillestar i sapodiplomuar, ndrsa n t
njjtn smundje dshtojn specialistt t cilt e kan
msuar at mjek fillestar pr mnyrn e shrimit po t asaj
smundje. Kjo, nuk nnkupton se mjeku fillestar di m
shum se profesort e tij, t cilt e kan msuar at, por
nnkupton se do smundje e ka kohn e caktuar t shrimit
t ciln e ka caktuar Allahu i Lartmadhruar. Kur t vjen
koha e shrimit, Allahu ia mundson dhe ia zbulon shrimin
edhe mjekut fillestar, duke ia msuar sekretin e smundjes,
dhe ai mjek e shron, prderisa n smundjen e njjt
dshtojn profesort e tij. Mirpo njerzit nuk e vrejn kt,
por shrimin ia kushtojn aftsis dhe inteligjencs s
mjekut.
Kshtu njerzit e harrojn fuqin e Allahut dhe e
forcojn mbshtetjen tek fuqia e njeriut dhe n at q ai
sht suksesshm nga aspekti i jashtm.
I shikojn shkaqet e njerzve dhe harrojn Shkaktuesin
(Allahun) e atyre shkaqeve. I adhurojn begatit ndrsa e
harrojn Dhuruesin e atyre begative. Nse dikujt i ofron nj
lloj molle t mir thot: Kjo sht e kultivuar n arn e
filanit. Harrojn se begatues sht Krijuesi i saj, e ai sht
Allahu i Lartmadhruar.
60

Pr fat t keq, vetm nj numr i vogl nga ne, jan nga

ata q kur t fillojn ngrnien e ushqimit, e fillojn duke
thn:
N emr t Allahut, i cili ka dhn, ka krijuar dhe ka
dhuruar.,
e kur t ngopen, t rrall jan ata q thon:
Falnderojm Allahun, i cili na ka furnizuar me ato
begati.
Njeriu e adhuron mendjen e tij dhe ka krijuar bindje se
begatit t cilat i ka realizuar jan rezultat i mendjes s tij
dhe ai vet sht mendjempreht dhe se ai sht ideator dhe
inteligjent dhe me at sukses mburret para njerzve dhe
mendon se pasuria e tij sht e prgjithmonshme dhe se ai
sht menaxher i mir dhe planifikon do gj, njsoj sikurse
sht rasti i pronarit t dy xheneteve (plantacioneve) i cili ia
atribuonte vetes s tij t mirat dhe begatit, si e tregon
Zoti i Lartmadhruar n Kuran:

Pastaj hyri n kopshtin e vet dhe duke qen i

padrejt me vetveten, tha: Un nuk mendoj se do t
shkatrrohet ndonjher dhe nuk mendoj se do t
ndodh asti i Kijametit. Por edhe nse m kthejn te
Zoti im, sigurisht se do t gjej nj vend m t mir se
ky. (El Kehf : 35, 36)
Kjo na njofton se, pronari i kopshteve, begatit ia ka
prshkruar vetvetes dhe ka thn se me shkaqet njerzore
ka mundsi ti mbroj dhe ti siguroj (nga shkatrrimi)
begatit dhe se kurr nuk do ti humb.
Ne, kur t shohim dika t mir, a e lavdrojm prodhuesin?
Po, ne sot e lavdrojm njeriun dhe themi: Filani kopshtin e
tij e ka br xhenet. Filani e ka br kt dhe kt dhe nuk
themi se ai e ka arritur kt me ndihmn e Allahut. Nuk e
prmendim Allahun e Lartmadhruar i Cili sht edhe
Dhuruesi edhe Penguesi (Ndaluesi).
61

Zbatimi i planprogramit, siguri e shoqris

62

Ne po mbshtetemi te gjrat t cilat na sigurojn jet

m t leht dhe t mira materiale, dhe llogarisim se kt e
kemi arritur me punn ton t pavarur nga fuqia e Allahut,
dhe po e besojm dhe e adhurojm fuqin e njeriut, duke
menduar se ne mund t bjm ligje n veti pr vete edhe
pse ato ligje jan n mosprputhje me planprogramin e
Allahut. Dhe jo vetm kaq, por edhe ligjin e Krijuesit po e
quajm si ligj t dhunshm. Shpifim dhe e quajm se sht
ligj i prapambetur apo e majta. Por e vrteta sht se, ai i
cili largohet nga planprogrami i Allahut, n t vrtet, mu ai
sht duke u kthyer mbrapa.
Sekreti i mbshtetjes s njeriut n materie si dhe
prkushtimi i tij n jetn materiale, e cila njihet si ideologjia
e materializmit, sht n at se nuk na ndihmon t shkojm
drejt nj edukimi cilsor i cili i mbizotron epshet tona t
pangopura, prderisa sa i prket planprogramit t Allahut, ai
na ndihmon n edukimin jetsor, e cila na siguron jet
fisnike, por fatkeqsisht ne nuk jemi t orientuar n kt t
dytn.
Kur Zoti i Lartmadhruar na ka thn Mos vidh,
askush nuk mund t thot se me kt ndales ma ka cenuar
t drejtn dhe lirin time q ta zgjas dorn dhe tia marr
pasurin tjetrit. Kjo teori kshtu sht e pakuptimt. Por, e
vrteta sht se me kt ndales, tr shoqris ia ka marr
t drejtn q ta zgjat dorn dhe ta marrin pasurin time.
Kshtu m ka mbrojtur mua, sepse un jam i dobt si i
vetm n krahasim me shoqrin e cila ka fuqi t m merr
do gj.
Kur Zoti i Lartmadhruar m ka ndaluar t preki n
nderin e tjetrit, e ka kufizuar lirin time ashtu q edhe nse
un e plqej nj grua t martuar t tjetr kujt, t mos preki
n nderin e saj. Mirpo ne nuk po e analizojme at se Zoti i
Lartmadhruar i ka ndaluar mijra t rinj t pamartuar dhe
t martuar q t prekin nderin tim. Nderi im sht i ndaluar
pr t gjith shoqrin.
Kshtu veprohet me planprogramin e Allahut. Ai m
mbron mua, e mbron nderin tim dhe fmijt e mi, mirpo
63

shkurtpamsia ime dhe epshi im i ngutshm, m bn q t

harroj at me t ciln m mbron Allahu.
do her q prparon civilizimi materialist, degjenerimi
moral n shoqri vjen deri n at nivel sa q e ndaluara
bhet e lejuar, ndrsa ky tjetrsim sht jasht ligjeve dhe
rregullave t Allahut.
Kur njeriu krijon bindje se sht i pavarur me diturin e
tij ose me autoritetin e tij ose me pasurin e tij ose me
fuqin e tij ose me dika q Allahu ia ka mundsuar atij t
arrij, vjen Allahu i Lartmadhruar q ta nxjerr nga ajo
hipnoz dhe ta qet para realitetit dhe t drejts. Kjo ndodh:
- ose ather kur vdes njeriu;
- ose kur t ndodh dita e kiametit dhe e shkatrrimit.
Pr do arritje t njeriut q ia mundsoi Allahu e q
njeriu mendon se e arriti me forcat e veta, Zoti i
Lartmadhruar i thot: Prderisa ti e ke realizuar vet, nse
ke mundsi apo rrugdalje, ruaje vet.
E vrteta e par e jets sht vdekja. Vdekja qndron
pran do gjje e cila sht n kt bot, do gj i
nnshtrohet vdekjes i turpruar.
Njeriu i cili ka menduar se specialistt m t njohur
mund tia ruajn shndetin e tij dhe se ata do ta mbajn
jetn n trupin e tij para vdekjes, tregohen t paralizuar dhe
t paaft. Nuk mund t gjejn zgjidhje dhe nuk mund t
bjn asgj.
Po ashtu edhe pasuria e njeriut me t ciln njeriu ka
menduar se me t mund t bj ka t doj dhe t veproj si
t dshiron, por edhe shpresa se ai me fuqin dhe pozitn e
tij mund t veproj ka t dshiron sht shtja tjetr e cila
tregohet e paaft q ti jep energji dhe forc q ti vazhdoj
jeta n trupin e tij. N momentin e vdekjes, e sheh do gj
q i ka munguar dhe e sheh para vetes do gj. Ather e
sheh ka sht dashur t besoj dhe ka ka krkuar Allahu
prej tij, e kupton realitetin e liris s zgjedhjes. Ai moment
sht asti i shtangimit, asti kur njeriu mbetet syhapur dhe
ai i cili mendonte se sht i fuqishm dhe mund t bj t
64

doj, bhet i nnmuar, i friksuar, dhe i pafuqishm q t

bj gj.
Q nga momenti kur shpirti del prej trupit, largohet prej
do shtjeje t ksaj bote dhe shkon n botn tjetr ku
ligjet m nuk jan n funksion (shrbim) t veprimit
(dshirs) s tij. Vdekja, nuk sht fundi, ashtu si mendojn
shumica e njerzve, por sht t kaluarit prej jets n jet
tjetr, prej ksaj bote e cila i ka ligjet e saj, n jetn pas
vdekjes e cila ka ligje tjera. Ather sheh, at q nuk e ka
par m par. Pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar thot:

...

Tash ta kemi ngritur perden (e syve) dhe sot shikimi

yt sht i mpreht. (Kaf : 22)

I drguari i Allahut s.a.v.s. n hadith ka thn:

Njerzit jan duke fjetur, kur t vdesin, zgjohen.
Si sht e mundur q i drguari i Allahut s.a.v.s. t thot:
Njerzit jan duke fjetur, kur t vdesin, zgjohen?!
Si sht e mundur q i drguari i Allahut s.a.v.s. t thot:
Njerzit jan duke fjetur... kur n botn t ciln jetojn, jan
zgjuar!? ...dhe kur t vdesin, zgjohen.
Si sht e mundur q njeriu i cili sht zgjuar, i cili e mbush
tokn plot gjallri, q n t vrtet t jet duke fjetur dhe
kur t vdes dhe t mbulohet me dhe zgjohet!?
Prgjigjja n kt sht se: N kt bot njerzit jan t
angazhuar ndaj epsheve, pasurive dhe n realizimin e
dshirave t tyre. E gjith kjo njeriun e largon nga realiteti i
ksaj bote dhe nuk e l t analizoj argumentet e Allahut. Zoti
i Lartmadhruar u paraqet argument pas argumenti q ti
bj ata q t besojn, por ata refuzojn dhe kjo i bie sikurse
t jen n gjum kundrejt realitetit rreth tyre dhe do gjje
q u sht premtuar nga Allahu dhe kur t vdesin shohin
qart, pa kurrfar mbulese, e ai moment sht kur e vrejn
Allahun, programin e tij dhe realitetin apo t vrtetn e ksaj
bote.
65

Vrtet njeriu sht n gjum t leht dhe nuk

udhzohet sepse i ka mbyllur syt, nse i hap syt sheh dhe
kupton. Kshtu pra, shtja e par e cila i sht dhn sht
e para e cila i merret, e ajo sht jeta. Njeriu kur t vdes e
sheh vendin e tij se a do t jet n xhenet apo xhehenem.
N astin e vdekjes e kupton se do t vdes. Njerzit
mendojn se asti i vdekjes sht i njjt pr do njeri, q
secilit njeri i vjen asti i vdekjes dhe vdes, por e vrteta
sht ndryshe, sepse Zoti i Lartmadhruar na ka lajmruar
se n astin e vdekjes, bhet lamtumira e ksaj bote dhe n
botn tjetr nuk shkojn n mnyr t njjt, por q nga
ktu fillon ndryshimi. Lexoje fjaln e Zotit t Lartmadhruar:

T cilve melekt ua marrin shpirtrat duke qen t
pastr.
U
thon
atyre:
- Shptimi dhe paqja qoft mbi ju! Hyni n xhenet, si
shprblim pr veprat q keni kryer! (En-Nahl : 32)
Kshtu pra, njeriu i mir dhe besimtar, n astin e vdekjes i
sheh melekt.
Edhe mohuesi (pabesimtari) i sheh melekt n astin e
vdekjes, por ka dallim t madh njra me tjetrn.
Njeriu i cili ka qen besimtar i mir, i sheh melekt e
mshirs t cilat e prgzojn dhe e drgojn n xhenet. U
japin selam, fytyrat e tyre jan t ndritura, dhe ather
gzohet njeriu besimtar, sepse kalon n nj jet m t mir
dhe m t pastr se sa n kt bot n t ciln ka qen.
Fytyra e tij sht e gzuar, i sheh shtretrit komod, e sheh
se bota e sprovave ka prfunduar dhe se ai do t kaloj n
botn e begative, ku do t knaqet me t mirat e Allahut t
Lartmadhruar, i shklqen fytyra. Kur ti vjen asti i vdekjes
e kupton se ai sht duke e ndjer se sht duke shkuar n
nj shkall m t lart se sa n at t ciln ka jetuar n kt
bot dhe se i ka ndodh me t vrtet premtimi i Allahut pr
nj prfundim t mir.

66

Edhe pabesimtari i sheh melekt n astin e vdekjes.

Kt e tregon Zoti i Lartmadhruar kur na njofton se ai
ballafaqohet me nj takim t vshtir:

Eh sikur ti shihje se si melekt ua marrin shpirtrat
mohuesve! I godasin ata n fytyr dhe shpin (duke u
thn): - Shijoni dnimin e zjarrit! Kjo pr shkak t
asaj q keni br me duart tuaja, sepse Allahu nuk
sht i padrejt me robrit e vet! (El-Enfal : 50, 51)
Kshtu, ne shohim se n astin e vdekjes ka dallim t
madh n mes t njeriut besimtar dhe njeriut pabesimtar.
Pabesimtarit, melekt i thon: - A nuk po e sheh se si ke
gnjyer n jetn e paravdekjes. A po e sheh dnimin i cili po
t pret. Nse ke mundsi dhe fuqi nxirre veten nga kjo
situat. Ik, po pate mundsi, por nuk mundesh. T ka
mashtruar jeta e dunjas, ke br krime dhe padrejtsi, ke
br mkate. Ke folur pr Allahun gjra t padrejta, je
treguar kryelart. Tani ka prfunduar do gj q ka qen pr
ty n jetn e dunjas. Zotat tu, t cilt i ke adhuruar prpos
Allahut, kan ikur dhe jan fshehur sepse t kan
mbshtetur n t keqe dhe n mkate, ata nuk mund ti
bjn vetes s tyre as dm dhe as dobi, por edhe t gjith
ata q t kan ndihmuar ty n dunja pr t br padrejtsi,
tani nuk kan mundsi q t t mbrojn.

Si do t bhet ekspozimi i zjarrit?

Kurani fisnik na tregon se, n astin e vdekjes ka
goditje dhe ndshkim prej melekve pr pabesimtart, e kjo
67

vlen pr pabesimtarin i cili sht ushqyer me t mirat e

Allahut.
Dihet se nuk ka dnim pa pasur jet. Ti nuk mund ta
dnosh trupin e vdekur, por q trupi t prjetoj vuajtjen,
patjetr duhet ta ket shpirtin. Pr kt arsye procesi i
goditjes dhe i ndshkimit prej melekve bhet n astin e
vdekjes n trupin kur ka jet. Pr kt arsye, ne shohim se
fytyra e pabesimtarit pas vdekjes s tij sht e zverdhur.
Shohim se eshtrat dhe trupi i shtangohen. E gjith kjo sht
pr shkak se ai pak para vdekjes ve e sheh prfundimin e
keq t tij i cili e pret.
Kshtu pra, pr dallim nga jeta e ksaj bote n astin e
vdekjes ka dallim n mes t besimtarit dhe pabesimtarit,. N
kt bot ndoshta pabesimtari mund t jet i bukur, i
fuqishm, i lart, me pushtet dhe me pozit t lart, gj t
ciln nuk e ka besimtari, por qe n astin e vdekjes fillon
dallimi dhe prfundon do gj e cila sht prfundimtare n
kt bot.
- Pabesimtari e sheh se melekt i kan ardhur me program
t ndshkimit dhe fillon goditja ndaj tyre, ndrsa
- besimtari i sheh melekt se kan ardhur me program t
begative dhe me prgzim t xhenetit.
Prpos ksaj paraqitet edhe sprova e rnd pr
pabesimtart n astin e vdekjes nga melekt. Lexo ajetin e
Zotit t Lartmadhruar:

E, kush sht mkatar m i madh se sa ai q trillon
gnjeshtr ndaj Zotit, ose thot:
- Mua po m shpallet se (Muhamedit) nuk i sht
shpallur asgj, ose se sa ai q thot:
68

- Do t thur dika t ngjashme me at q e ka zbritur

All-llahu.
E, sikur ti shihje mizort kur jan n agoni t
vdekjes, e engjjt kan shtrir duart e veta (me
ndshkim) e (u thon): - Shptojeni pra vetveten
(nse mundeni). Tash prjetoni dnimin e turpshm
pr shkak se e thoshit t pavrtetn pr All-llahun.
Dhe ndaj argumenteve t Tij ishit kryene. (El Enam
: 93)
Melekt, do pabesimtari dhe do krimineli i thon:
- Nse sot ke forc dhe fuqi, tani ashtu si e tregoje fuqin
tnde n jetn e dunjas, bji vetes zgjidhje dhe liroju nga
kjo vshtirsi.
- Nse ke pushtet dhe forc, liroje veten, por ti nuk
mundesh.
- Ti, n jetn e dunjas pretendoje se ke forc dhe fuqi, por
sot e kuptove t vrtetn dhe realitetin dhe e msove se
forca e Allahut sht mbi t gjith pa prjashtim dhe se t
gjitha si pozita, fuqia, q t gjitha kan qen prej Allahut,
ndrsa ti personalisht nuk ke poseduar asgj.
- E ke llogaritur veten se mund t veprosh ka t duash e
mund t veprosh ka t duash, dhe se ti ke fuqi, por ja tani
je n astin e s vrtets, ku nuk ka iluzione dhe dyshime
por ka vetm vrtetsi dhe realitet.
Berzahu (jeta n mes t dy jetve) sht nj lloj jete t
ciln njeriu e jeton n mes t vdekjes dhe ringjalljes. Zoti i
Lartmadhruar shum pak na ka msuar pr rregullat e
ksaj jete, por e vrteta sht se sht nj lloj i ekzistimit.
Njeriu, kur t jet i vdekur dgjon, por nuk mund t
kthej prgjigje. Muhamedi s.a.v.s. u ka ligjruar t
pabesimtarve t vrar n luftn e Bedrit duke i thirrur:
O Ebu Xhehl bin Hisham, o Umej bin Halef, o Utbe
bin Rebia, o Shejbe bin Rebia. A nuk e keni marr at
ka me t vrtet u ka premtuar Zoti juaj, sepse un
e kam marr at q ma ka premtuar Zoti im!
69

Kt fjalim t pejgamberit s.a.v.s. e dgjon Omeri r.a.

dhe i thot: O i drguar i Allahut. Si mund t t dgjojn dhe
a mund t t japin prgjigje, kur jan trupa t pajet?
Muhamedi s.a.v.s. i thot: Pasha At, q shpirti im sht
n dorn e Tij, as ju nuk mund t dgjoni m mir,
por ata nuk kan mundsi t prgjigjen.

Zoti i Lartmadhruar n Kuranin fisnik na ka treguar se

ka ju ndodh disave prej t vdekurve n varret e tyre:

Zjarri u ekspozohet n t natn dhe ditn, por n
ditn e gjykimit (u thuhet):
- Familje e Firaunit, hyni n dnimin m t fuqishm.
(Gafir : 46)
Kjo na bn q t kuptojm se n berzah ka jet dhe se
n kt lloj jete njeriu ka ndjenja dhe mendje me t ciln i
dallon gjrat, sepse po t ishte vdekja vetm heshtje dhe
humbje ndjenjash, nuk do t ishte e mundur q familjes s
Firaunit ti paraqitej zjarri dy her n dit. shtja e
ekspozimit t zjarrit, ka kuptimin se ata e dallojn dhe e
ndjejn q sht zjarr. Sepse po t ishte ndryshe, nuk do ta
dinin se sht zjarr dhe nuk do ta ndjenin ndshkimin, kurse
ky lloj ekspozimi i zjarrit do dit nuk do t kishte kuptim,
sepse kuptim ka vetm nse i djeg dhe u shkakton dhimbje
t madhe, e kjo dhimbje vjen si pasoj e lajmit se sigurt do t
dnohen n zjarr. Pritja e dnimit sht m i dhimbshm se
vet dnimi. Po t mos ndienin dhimbje nga ai ekspozim,
ather nuk do t kishte pasur efekt ai proces i ekspozimit.

70

Koha dhe jeta n berzah

Sipas thnies s Zotit t Lartmadhruar, zjarri u

ekspozohet atyre (familjes s Firaunit) n mesdit dhe n
mesnat. Ky sht nj sinjalizim se sht nj lloj kohe e jets
n berzah t ndryshme nga bota n t ciln jetojm, sepse
mesdita dhe mesnata jan period me t cilat
karakterizohet jeta e toks.
Mirpo, n ciln koh t mesnats dhe t mesdits i
ekspozohet zjarri familjes s Firaunit?
Ajeti fisnik na tregon dy gjendje t familjes s Firaunit, e
ato jan:
Ekspozimi zjarrit; dhe
Hyrja n zjarr.
A i sht ekspozuar zjarri n jetn e ksaj bote familjes se
Firaunit?
Natyrisht se jo.
Ata (familja) po ta shihnin zjarrin derisa kan qen
gjall n kt bot (para vdekjes), do ti binin n sexhde
Zotit t Lartmadhruar dhe do ta mbytnin Firaunin i cili e
konsideronte veten Zot, at do ta konsideronin gnjeshtar,
71

ndrsa sht e kundrta, sepse ai do tju prij pr n zjarr,

e kt e bazojm n fjaln e Zotit t Lartmadhruar:

N ditn e kiametit, ai (Faraoni) i prin popullit t

vet dhe i fut n zjarr. Sa i shmtuar sht ai vend i
ofruar. (El Hud : 98)
Po t thoshim se: zjarri do ti ekspozohet familjes s
Firaunit n ditn e Kiametit, prap do t ishte gabim, sepse
n ditn e Kiametit do t hyjn n t. Zoti i Lartmadhruar
thot:

Dhe n ditn e ringjalljes dhe t Kiametit (do t

thuhet): - Futeni familjen Firaunit n ndshkimin m
t madh. (Gafir : 46)
Ekzistojn tri faza t jets s njeriut:
Jeta e ksaj bote;
Jeta prej vdekjes deri n ringjallje (jeta n berzah);
Jeta n botn tjetr.
Prej ktyre tri fazave, do t mundohemi t gjejm se n
ciln faz t jets do ti paraqitet zjarri familjes s Firaunit.
Pasi q nuk ka ndodhur n kt bot dhe n ditn e
gjykimit do t hyjn n t, ather ekspozimi i zjarrit
patjetr se duhet t mbetet n periudhn n mes t vdekjes
dhe ringjalljes, pra n jetn n berzah.
Me kt, vrtetohet se ekziston jeta n berzah dhe
gjat asaj jete do tu ekspozohet zjarri familjes s firaunit.
Pyetja sht: A u ekspozohet zjarri prderisa jan n
varrezat e tyre, apo kjo realizohet n at mnyr q Zoti i
Lartmadhruar i tubon ata q tua ekspozoj zjarrin?.
(Prgjigja sht se): Pa marr parasysh se a bhet ekspozimi
duke qen ata n varreza, apo n fardo forme tjetr.
Kryesorja q kuptohet prej ajetit fisnik sht se ekziston nj
lloj jete tjetr n berzah, ku ka ndjenja dhe ekzistenc t t
menduarit.
72

Po ashtu, kuptojm se: njeriu n berzah e mson rezultatin

se a do t shkoj n xhenet apo n xhehenem, dhe ai, ose e
sheh vendin e tij n xhenet, ose e sheh vendin e tij n
xhehenem. Kt e vrteton pejgamberi s.a.v.s. kur thot:
Varri, ose sht kopsht prej kopshteve t xhenetit
ose skterr prej skterrave t zjarrit (xhehenemit).
Pr kt arsye, dnimi n varr qndron n at se njeriu
e sheh vendin e tij n xhehenem, me dnim t trishtueshm,
kurse ne vese e kemi thn m hert se pritja e fatkeqsis
sht m e keqe se vet fatkeqsia. Kjo shpjegohet me at
se, p.sh.: Nse e kupton se fmija yt i vetm, pas nj viti me
siguri do t vdes nga nj aksident komunikacioni, a nuk
sht dnim pr ty gjat gjith vitit, saq e dshiron vdekjen
vetm e vetm t lirohesh nga pikllimi dhe vshtirsia e atij
mundimi. Kshtu, t priturit e fatkeqsis sht dnim m i
madh se vet fatkeqsie.
Kemi edhe ajetin tjetr, ku Zoti i Lartmadhruar thot:

O ju q keni besuar, mos u miqsoni me nj popull

pr t cilt All-llahu ka shprehur hidhrim, popull q
ka humbur shpresn ndaj bots s ardhshme, ashtu
si jobesimtart nga radht e t vdekurve nuk kan
m shpres (q do t ngjallen) n kt bot, ose n
ringjallje (n botn tjetr). (El Mumtehine : 13)
Patjetr duhet t prqendrohemi n thnien e Zotit t
Lartmadhruar ...ashtu si jobesimtart nga radht e
t vdekurve nuk kan m shpres (q do t
ngjallen)... e cila e ka kuptimin se ata jan t dshpruar,
dhe kjo tregon se gjat jets n berzah ekziston nj lloj
ndjenje e cila ka hyr n shpirtrat e dshpruar t tyre,
sepse po t ishte njeriu n varrin e tij pa ndjenja ai nuk do t
kishte pasur mundsi t shpresoj apo t mos shpresoj,
mirpo vet shtja se ata dshprohen, tregon se ata me
siguri e kan kuptuar prfundimin e tyre, i cili sht n zjarr.
73

Kto jan disa pasqyrime t cilat na i ka dhn Allahu

pr jetn n Berzah, sepse aty ka jet dhe ajo jet posedon
ligjet e saj. Ne duhet t kuptojm se Zoti i Lartmadhruar e
ka specifikuar familjen e Firaunit me ekspozim t zjarrit n
jetn n berzah, pr shkak t mizoris s tyre dhe adhurimit
t tyre ndaj Firaunit dhe na tregon faktin se ato nuk kan
br mkate duke qen t imponuar, por kan br mkate
duke urdhruar, prve ksaj, Musai a.s. i ka shkuar familjes
s Firaunit me argumente t shumta q tu dshmoj atyre se
vetm Allahu sht Zot, por ato nuk kan pranuar,
prkundrazi
vetm
jan
tallur.
Dhe,
shkuarja
e
pabesimtarve dhe mkatarve n zjarr t xhehenemit do t
bhet vetm pas llogaris s dits s gjykimit, prderisa n
fazn e jets n varreza njeriu e di vendin e tij se ku do t
prfundoj:
- ose do t jet i begatuar n varrin e tij, e begatia e tij do t
jet se do ta din se ka e pret,
- ose se do t jet prej banorve t zjarrit, Zoti na mbrojtt
prej tij, e ai sht n nj ndshkim i madh, se ai e kupton se
ku do t prfundoj.
Prderisa, sa i prket shkuarjes n xhenet apo n
xhehenem, bhet vetm pas dhnies s llogaris n ditn e
gjykimit.
Prfundimi i ksaj q shpjeguam sht se: edhe pse
shkenca sht zhvilluar aq shum, sht gabim q njeriu t
mendoj se ai ka fuqi dhe se fuqia e tij sht e para dhe e
fundit dhe se ai ka mundsi t bj do gj n tok, sepse
vdekja i vjen befasish q tia shuaj iluzionin e madh t tij dhe
e bn ta kuptoj se ai nuk sht gjithka dhe se do gj q
sht n kt bot sht prej krijimtaris s Allahut t
Lartmadhruar dhe ka skaduar afati q ai t pendohet,
sepse pendimi n astin e vdekjes, kur njeriu e sheh vendin
e tij, sht pendim i detyrimit. N astin e vdekjes, pendimi i
tij nuk sht pendim i besimit (imanit), sepse dihet se besimi
(imani) duhet q t jet besim ndaj t padukshmes, si e
tregon Zoti i Lartmadhruar:
74

Ata t cilt e besojn n t padukshmen dhe e falin

namazin.... (El Bekare : 3)
Ai sekret i sht zbuluar dhe ka marr fund faza qe ai t
besoj (faza e imanit).

75

KAPITULLI I PEST
Statika ndryshon
Testimi i ngjalljes dhe ringjalljes
Shkaqet dhe fuqia absolute
Kur dielli t lind nga perndimi
Qielli dhe Tymi
Sfida vlen edhe pr sot dhe do t vazhdoj

76

Statika ndryshon
Zoti i Lartmadhruar na ka treguar se, ekziston nj lloj
jete (jeta n varreza) q quhet jeta n berzah. Njerzit
mendojn se ajo jet sht sikurse jeta e ksaj bote, mirpo
ky perceptim sht i gabuar, sepse koncepti i jets s
dunjas i ka ligjet e saj, ndrsa jeta n botn tjetr i ka ligjet
e saj.
Sa i prket perceptimit t njeriut, t gjitha ato ligje
ndryshojn trsisht ndaj njra-tjetrs. Shembull:
- jeta n botn tjetr sht e prgjithmonshme. N t nuk ka
vdekje.
- n jetn n varreza (berzah) zbulohen sekretet t cilat n
kt bot kan qen t fshehura.
Zoti i Lartmadhruar na ka treguar pr disa shenja t
mdha t cilat do t ndodhin para fundit t bots. Pasi q
Zoti i Lartmadhruar na ka lajmruar se kto shenja do t
ndodhin, ne jemi t sigurt se do t ndodhin, mirpo nuk
sht e patjetrsueshme t dim se si do t ndodhin.
Ka dallim n mes t besimit n t vrtetn dhe dijenis
se si ndodh ajo e vrtet.
Besimi n t vrtetn sht dika tjetr, ndrsa dijenia
se si ndodh ajo e vrtet sht dika tjetr. Mnyra e
realizimit t shenjave t dits s kiametit sht prej
sekreteve t Allahut t Lartmadhruar. Pr kt arsye,
Ibrahimi a.s. e ka pyetur Zotin e tij pr mnyrn e procesit t
jets dhe vdekjes, si na tregon Kurani fisnik:

Dhe kur Ibrahimi i tha Zotit t tij: - Si i ngjall t
vdekurit?
(Zoti) tha: - A nuk po beson?
(Ibrahimi) Tha: - Po, por dshiroj q t qetsoj
zemrn time. (El Bekare : 260)
77

Disa q dyshojn, kan dashur t dshmojn me kt

ajet fisnik se ky ajet sht nj baz e cila tregon se kjo
pyetje e ka dmtuar imanin e babait t pejgamberve,
Ibrahimit a.s.. T cilin Zoti i Lartmadhruar e ka br Imam
t njerzimit dhe e ka pastruar me sprova t panumrta dhe
t pakufishme. E ka forcuar me forcn e shkmbinjve t
rrnjosur dhe ka br q prej lozes s tij t pasojn
Pejgambert. Gjith ky nderim ndaj Ibrahimit a.s. ka qen
pr shkak t besimit t vrtet.
Prej bazave t besimit, sht t besuarit se Allahu ka
mundsi t ngjall t vdekurit. Pyetja e Ibrahimit ka qen
vetm n shtjen e mnyrs. Zoti i Lartmadhruar ka
dashur tia bj me dije Ibrahimit dhe t gjith njerzimit se
Zoti nuk pyetet pr mnyrn, dhe mos pyet si, sepse Zotit t
Lartmadhruar i mjafton ti thot nj gjje bhu dhe ajo
bhet. Nga ky prizm, mnyra sht mbi aftsin e logjiks.
Pr kt arsye Zoti i Lartmadhruar e ka vendosur q ta
testoj imanin (besimin) e Ibrahimit a.s.:

...tha: - Merri katr zogj. Shprndaji n do kodr
seciln prej tyre. Pastaj thirri, e ata do t vijn me t
shpejt dhe ta dish se Allahu sht i Plotfuqishm
dhe i Urt. (El Bekare : 260)
A mos ia ka msuar Zoti i Lartmadhruar Ibrahimit
mnyrn? Jo! Por e ka br q ta sheh (ringjalljen), pa ia
treguar sekretin e saj, sepse si e treguam edhe m par:
Kjo sht mbi kapacitetin e logjiks njerzore.

78

Demonstrimi praktik i ngjalljes dhe ringjalljes

Ndryshimi i statikes (ligjit t pandryshuar) nuk ka
ndodh vetm me Ibrahimin a.s. (me rastin e shpendve),
por ka edhe raste tjera, si sht rasti me njrin prej
pejgamberve Jehud, pastaj rasti me Zekerijain a.s., pastaj
edhe me Merjemen.
Le ta shohim rastin kur njri prej pejgamberve t beni
Israilve ishte duke kaluar pran nj fshati i cili ishte
shkatrruar nga dnimi i Zotit t Lartmadhruar, si na e
tregon Kurani fisnik:

Ose sikurse ai i cili kaloi pran nj vendbanimi deri

sa ishte shkatrruar deri n themelet e saj dhe tha: Si do ti ringjall Allahu t vdekurit e saj. Menjher
Allahu e bri q t vdes pr 100 vite, e pastaj e
ringjalli... (El Bekare : 259)
Pasi q Allahu i kishte shkatrruar banort e atij
vendbanimi n mnyr totale, ky pejgamber ka pyetur se si i
ringjall Zoti i Lartmadhruar?
79

Zoti i Lartmadhruar ka dashur t na e trheq

vrejtjen se, kur sht n pyetje Allahu, nuk ekziston pyetja
si. Pr kt arsye, e ka br q t vdes dhe t mbetet i
vdekur 100 vite, e pastaj e ka ringjallur, ashtu si na tregon
Zoti i Lartmadhruar kur e ka pyetur:

(Allahu) Tha: - Sa vite ke fjetur?

Tha: - Kam fjetur nj dit apo nj pjes dite.
(Allahu) Tha: - Prkundrazi, ju keni fjetur 100 vite.
(El Bekare : 259)
Kur ka pyetur pr mnyrn (e ringjalljes s t
vdekurve), Allahu e ka br q t vdes dhe t mbetet i
vdekur 100 vite. Kur sht zgjuar, sheh se vet nuk ka
ndryshuar asgj, por ka qen n t njjtn gjendje n t
ciln ka vdekur. sht zgjuar ashtu si ka qen, i ri dhe i
fuqishm. Rreth tij nuk ka pasur asgj, edhe sepse ai ka
qen i vdekur pr 100 vite. Pr kt arsye, kur e ka pyetur
Zoti i Lartmadhruar ...sa vite ke fjetur?. Ai duke br
krahasim me gjumin e rndomt, sht prgjigjur: Kam
fjetur nj dit apo nj pjes dite. sht prgjigjur
kshtu, sepse zakonisht njeriu nuk mund t flej m shum.
Ather Zoti i Lartmadhruar i ka sjell atij argumentin lndor
q e fakton at se ai ka qen i vdekur 100 vite dhe sht
ringjallur. Zoti i Lartmadhruar thot:

Shikoje ushqimin dhe pijen tnde se si nuk sht

prishur,
(ne ann tjetr) kurse shikoje gomarin tnd (se si i jan
shkaprderdhur eshtrat), dhe q t bjm ty argument
pr njerzit, shiko n eshtrat (e gomarit) se si i
bashkojm dhe i plotsojm dhe i veshim me mish.
Kshtu, Zoti i Lartmadhruar i ka treguar pr fuqin e Tij, se
si e ka ruajtur ushqimin e tij q t mos prishej dhe t mos
ndryshoj nga ndikimi (klimatik) qindvjear.
80

Pastaj ka shikuar n gomarin e tij dhe e ka par se gomari i

tij ishte br krejt eshtra t shkaprderdhur. Pra, gomari i ka
ngordhur, sht kalbur, pastaj i jan shprndar eshtrat,
saq jan br eshtra t shkaprderdhur. E kjo nuk ka
mundur ti ndodh pr nj dit e nj nat.
Pastaj Allahu i ka dhn argument tjetr. Ia dshmon
rikthimin dhe ribashkimin e eshtrave t shprndar dhe
kthimin e gomarit n jet normale. Pastaj (pejgamberi) tha:

Tha: - Un e di se Allahu ka mundsi pr do gj.

(El Bekare : 259)
Fuqia absolute e Zotit t Lartmadhruar e ka br q
koha t pasivizohet (ndalet) pr ushqimin, ashtu q t mos
prishej dhe t qndroj i freskt. Prderisa, koha ka vazhduar
t jet aktive sa i prket gomarit, pr kt arsye eshtrat e tij
jan shkaprderdhur.
Allahu i Lartmadhruar me fuqin e Tij bn q nj send
t bhet e kundrta e ligjit t vet. Mirpo a mos ia tregoi Zoti
i Lartmadhruar mnyrn se si e bn at?
Jo! Por Zoti i Lartmadhruar e ka br demonstrimin praktik
me qllim q ta kuptoj se Zoti i Lartmadhruar ka mundsi
pr do gj.
(Rasti tjetr) Kur hyri Zekerijai a.s. n mihrab t
Merjemes, dhe pa se aty kishte pem t cilat nuk ishin t atij
sezoni, si veproi ai?.
Ai duke qen i frymzuar me fuqin e argumenteve t cilat i
ka par, i kujtoi shkaqet dhe e dinte se tek ai dhe te
bashkshortja e tij mungojn, ather iu drejtua dhe iu lut
Zotit t Lartmadhruar, dhe si tregon Kurani fisnik:

Tha: - O Zoti im! Po si t kem fmij, kur kam arritur
moshn e pleqris, ndrsa gruaja ime sht plak
dhe shterp.
(Meleku) Tha: - Kshtu, Allahu vepron si t dshiron.
(Ali Imran : 40)
81

Shkaqet dhe fuqia absolute

A mos i ka treguar Zoti i Lartmadhruar (Zekerijait a.s.)
pr mnyrn se si pa kurrfar shkaku do tia dhuroj atij
djalin?!
Shkaqet na dshmojn q gruaja plak dhe sterile nuk mund
t lind fmij. Kur ksaj i shtohet edhe pleqria e burrit t
saj, ather gjasat e pamundsis s lindjes jan edhe m
t mdha, bile kjo sipas shkaqeve dhe ligjeve njerzore
82

llogaritet si absurditet. Mirpo, Allahu sht Ai i cili i ka

caktuar ato shkaqe dhe ato shkaqe para fuqis s Tij n
momentin kur dshiron Ai nuk kan vler. Zoti i
Lartmadhruar pejgamberit t tij nuk i ka treguar mnyrn
se si do t realizohet ai proces, mirpo Zoti i Lartmadhruar
thot:

Kshtu, Allahu vepron ka t dshiroj.

(Rast tjetr) Mejremja, bija e Imranit, edhe pse kishte
par mrekulli mbinatyrore t shumta, u habit kur u prgzua
nga melekt se do t lind Isain a.s.. Asaj i kishte ardhur
pran ushqim prej pemve t cilat kishin qen jasht sezonit
dhe i kishin ardhur pa ia sjell askush, pra pa ndrmjetsim.
Ato kan qen begati nga Allahu, t realizuara pa kurrfar
shkaku, mirpo prap se prap kur u prgzua me nj djal,
ajo krkonte shkaqe. Kt e tregon Zoti i Lartmadhruar:

(Merjemja tha) - Si mund t kem djal kur nuk m ka
prekur njeri dhe nuk jam e pandershme.
(Meleku) I tha: - Kshtu sht! Zoti ka thn: Pr Mua
kjo sht shum e leht. Ne, at do ta bjm shenj
pr njerzimin dhe mshir nga ana Jon. Dhe kjo
pun ka marr fund. (El Merjem : 20, 21)

N suren Ali Imran:

83

Ajo tha: - Zoti im! Si mund t kem un fmij, kur

nuk m ka prekur asnj njeri?!
Tha (meleku): Kshtu Allahu krijon t doj Vet. Kur
merr vendim pr dika, vetm thot bhu dhe ajo
bhet. (Ali Imran : 47)
Kshtu, kur Merjemja ka br pyetje, se si sht e mundur t
lind djal prderisa ajo nuk ka qen e prekur nga asnj njeri,
kur dihet se fmija lind me shkaqet e ksaj bote dhe
shkaqet na msojn se fmija nuk mund t lind pa kontaktin
e burrit me gruan. Zoti i Lartmadhruar nuk i ka treguar se
n far mnyre do t realizohet lindja e fmijs, por vetm i
ka thn:
- Tha: Kshtu tha Zoti yt.

Kshtu, ne e shohim se kur Zotin e Lartmadhruar e
kan pyetur pejgambert e tij, t cilt nga t gjith njerzit i
ka zgjedhur Allahu dhe i ka ngarkuar q programin qiellor ta
transmetojn n tok dhe ka ndodhur ka ka ndodhur, Ai u
ka thn:
Tha: Kshtu ka thn Zoti yt.
Kshtu sht sqaruar edhe kur kemi folur pr
argumentet e gjithsis t cilat Allahu do tia shfaq robrve
t Tij kur t afrohet dita e gjykimit, e cila do t ndodh n
momentin e saj. Nuk ka m fjal, as pyetje se si do t ndodh,
pasi q ne e kemi par fuqin absolute t Allahut. Dhe nuk
ka asgj n qiell dhe n tok q i bn ball Allahut.
Pr at se ka do t ndodh dhe si do t paraqiten
shenjat, kur t afrohet fundi pr tu shkatrruar kjo bot, Zoti
i Lartmadhruar n Kuranin fisnik thot:

Dhe kur t vjen realizimi i fjals Son kundr tyre,

Ne do t bjm q nga toka t del nj kafsh, e cila
do tu flas atyre, pr shkak se nuk i jan bindur
shenjave dhe shpalljeve Tona. (En-Neml : 82)
Zoti i Lartmadhruar na tregon se, pasi q njeriu do t
arrij n kulmin e zhvillimit shkencor dhe kur t llogarit se ka
84

arritur t zotroj do gj dhe kur t mendoj se toka i sht

nnshtruar atij, ather do t vjen Zoti i Lartmadhruar me
fuqin e tij, me shenja, prball t cilave ai (njerzimi) do t
jet i paaft.
Njeriu ka arritur t shkoj n hn, e ndoshta do t
shkon edhe n Mars.
Shkenca pr do dit na sjell dika t re.
Njeriu t gjitha gjatsit e hapsirave qiellore i ka
shkurtuar.
Ka arritur n nj situat ku, n qoft se ndodh ndonj
aksident n ndonj vend, do ti shohsh t gjith njerzit
nga t katr ant e toks duke shkuar pr informim n at
vend.
Ka arritur n pikn ku, njeriu mund t flet me do vend
t bots dhe q n momentin e mbajtjes s nj fjalimi, zri i
tij arrin t dgjohet n tr tokn.
Shpikjet tjera q do t vijn n t ardhmen, do t jen
edhe m shum t avancuara dhe, kur njeriu do t
mashtrohet me diturin e tij, t testuar me at q e ka
realizuar, Zoti i Lartmadhruar ua nxjerr atyre nj kafsh
nga toka. Kjo kafsh do ti sfidoj aftsit e njerzve. E
tr dituria e cila u sht dhn dhe do zbulim shkencor t
cilin Zoti i Lartmadhruar ua ka mundsuar q ta zbulojn
n gjithsi, do t jet e paaft q ta bj kafshn t flas, e,
Zoti i Lartmadhruar do ta nxjerr kafshn e Tij nga toka q
tu flet atyre.
Mirpo, ajo kafsh, ashtu q mrekullia mbinatyrore t
jet edhe m e madhe a do t flet vetem me nj gjuh, apo
do t flas me t gjitha gjuht e toks,?.
Kur t del ajo, askush nuk do t mund t bj asgj. Kjo
kafsh t gjith njerzve do tua dshmoj se dituria e tyre
sht e cekt dhe e kufizuar. Njerzit kan menduar se me
at ka kan arritur shkencrisht, e kan zotruar do gj n
tok, mu ather, nn hijen e asaj bindjeje false, e shohin
kt kafsh e cila u flet atyre, e cila i sfidon dhe dshmon
se si ka ndodhur ai (zhvillim shkencor).
85

Ne, ve e kemi sqaruar m hert, se pr Allahun nuk ka

si. Kjo kafsh do t jet prej shenjave t cilat tregojn se
dita e gjykimit sht shtje e cila ve do t ndodh
gjithsesi.
Pr kt shenj (ditn e gjykimit) do t flas kafsha?
Shenja tjetr, prej shenjave t cilat na flet i drguari i
Allahut s.a.v.s. sht:
Nuk do t ndodh dita e gjykimit derisa t lind dielli
nga perndimi i saj.
Njerzit n kt bot e shohin se dielli lind nga Lindja.
Kjo lindje e diellit nga lindja sht br me dshirn e Zotit
t Lartmadhruar, i cili e prmbys dhe e ndryshon kt ligj
dhe kt rregull, n kohn e prfundimit t bots!
Parashtrohet pyetja: Si do t ndodh kjo?
Nuk krkohet nga ne q ta dim. E rndsishmja sht se
sistemi i gjithsis do t rrokulliset. Zoti i Lartmadhruar do
ta ndryshoj sistemin statik, pr t cilin kan besuar t gjith
se sht i prgjithmonshm dhe se nuk do t ndryshoj dhe
nuk do t zvendsohet me sistem tjetr. Madje njerzit do
t mendojn se dituria e tyre t ciln e kan arritur, do tu
jep mundsi q t ken fuqi ta pengojn ndryshimin. Pastaj,
n nj ast t vetm paraqiten shenjat e Allahut, t cilat i
rrzojn t gjitha pretendimet (iluzionet). Ather njerzve u
sqarohet paaftsia dhe dobsia e tyre dhe se prball fuqis
s Allahut t Lartmadhruar nuk mund t bjn asgj sepse
askush pos fuqis s Tij (absolute) nuk ka fuqi t ndryshoj
dika.

86

Kur dielli t lind nga perndimi

Si kemi thn edhe m hert, ka dallim n mes t
besimit n t vrtetn dhe dituris se si do t ndodh ajo e
vrtet.
Pejgamberi s.a.v.s. na ka lajmruar se para dits s
gjykimit, dielli do t lind nga perndimi. Kjo na dshmon t
vrtetn dhe realitetin se, Zoti i Lartmdhruar sht i Vetmi i
cili e ndryshon at q nuk mund t ndryshohet dhe se nuk
ka asgj n gjithsi q sht statike dhe t prgjithmonshme
dhe se do gj q e shohim se sht statike, i vjen koha dhe
Zoti i Lartmadhruar e ndryshon si t dshiroj.
Pr t qen m afr mendjeve tona, nse dshirojm t
sjellim nj shembull, Zoti sht shembull sjellsi m i mir.
T shohim pak sistemin diellor n t cilin jetojm, po tjetr
ka kemi?! Toka sillet rreth diellit, toka rrotullohet n
vetvete, hna sillet rreth toks. N Kuranin fisnik Zoti i
Lartmadhruar thot:

Dhe dielli qarkullon pr n vendmbrritjen e vet. Ky

sht prcaktim i t Fuqishmit, t Diturit. (Jasin :
38)
Zoti i Lartmadhruar ka dashur q t na e tregoj
mnyrn e lvizjes s diellit. Zoti i Lartmadhruar e ka
87

prdor termin qarkullon n mnyr q t na e bj me dije

se dielli lviz me shpejtsi t madhe, sepse qarkullimi sht
m i shpejt se t ecurit. Vendmbrritja e diellit sht nj
vend t cilin e di vetm Allahu i Lartmadhruar.
Prderisa dielli qarkullon pr n vendmbrritjen e
destinuar t tij, ather duhet t dim se do veprim, e ka
kundrveprimin n mas t njjt, dhe e kthen sendin n
drejtim t kundrt t veprimit. Ne kt mundemi pak a
shum ta parafytyrojm dhe ta marrim vetm si shembull,
sepse absolutisht nuk ka aspak lidhje me mnyrn e vrtet
t ndodhis. Pra, ne theksojm vetm at se, mund t jet e
mundur q vendmbrritja e diellit t jet caku i fundit i
qarkullimit t nj drejtimi t caktuar, e q pastaj t kthehet
n drejtim t kundrt t qarkullimit t forcs s saj dhe
ather t lind nga perndimi. Shembull: Nse i bie topit me
forc n mur, topi kthehet me t njjtn forc n drejtim t
kundrt. Nse sistemi diellor shkon deri te vendmbrritja e
tij, ather do t vjen dita, kur do t prfundoj udhtimi i tij
dhe kthehet n drejtim t kundrt. Zoti i Lartmadhruar
thot:

Dielli
qarkullon
pr
n
vendmbrritjen
e
vet.(Jasin : 38)
Kjo do t thot se vendmbrritja e vet pr tek e cila sht
koncentruar, sht vendi ku do t ndalet.
Ndalja e tij n vendmbrritjen e vet, bn q t kthehet n
drejtimin e saj t kundrt.
Dhe, nse sht duke lindur nga lindja, ather do t vjen
(lind) nga perndimi.
Ky sht vetm nj ilustrim i prafruar, sepse asnj prej t
gjith neve nuk mund t thot fjaln e fundit, bile as nuk
mund supozojm se si do t ndodh, por sht vetm nj
pasqyrim me synim prafrimi t ndodhis, q mendja e
njeriut ta mendoj mundsin e lindjes s diellit nga
perndimi i saj.
88

Sa i prket ksaj shenje t madhe, nuk duhet t na ik

nga mendja nj e vrtet e rndsishme q sht e
ndrlidhur me t, e ajo sht se: Kur t lind dielli nga
perndimi, m nuk pranohet pendimi. Muhamedi s.a.v.s. n
hadith t respektuar thot:
Vrtet, Allahu e zgjat dorn e Tij natn, q tia
pranoj pendimin, keqbrsit t dits
dhe e zgjat dorn e Tij ditn, q Tia pranoj
pendimin. keqbrsit t nats,
derisa t lind dielli nga perndimi i saj.
Kshtu pra, lindja e diellit nga perndimi sht prej
shenjave t mdha, t cilat do t ndodhin prej Allahut. Dhe
kur t ndodh, m pendimi nuk pranohet.

Qielli dhe Tymi

T kalojm n nj prej shenjave t mdha t dits s
gjykimit e cila do t paraqitet. Lexo thnien e Zotit t
Lartmadhruar:

Andaj, ti prite at (dit), kur qielli do t lshoj tym t

qart, q do ti mbuloj njerzit (e do tu thuhet): Ky
sht dnim i dhimbshm! (Mohuesit do t thon): O
Zoti yn, lirona prej dnimit! Ne tashm besojm.
(Duhan : 10-12)
89

Kjo sht prej shenjave t mdha e cila do t paraqitet

pr t prfunduar bota. T gjitha shenjat t cilat i kemi
treguar jan shenjat e mdha t prfundimit t bots. Kjo
shenj sht se nga qielli do t vjen nj tym i cili do ta
prfshij gjith tokn. Ky tym do t kaploj do send, dhe kjo
do t ndodh ather kur njeriu do t mkatoj, do t
vetmashtrohet dhe nuk do ta zbatoj planprogramin e Allahut
dhe kur t krijoj bindje se kjo bot vepron sipas ligjeve t tij,
pra, ather paraqitet ky tym, q me t t dnohen njerzit
dhe ky tym do ta mbshtjell tokn, e ather njerzit do ti
drejtohen Allahut t Lartmadhruar, q ti liroj nga ai
ndshkim, sepse ata do t besojn, do t pendohen dhe do
t drejtohen n rrugn e planprogramit. Mirpo, n
momentin q Allahu do tua largon dnimin, do t largohen
nga besimi dhe do t bhen jobesimtar. Pas ksaj, vjen
katastrofa e madhe dhe hakmarrja e Zotit ndaj atyre t cilt
i shohin argumentet e Zotit, por i kundrshtojn.
Pr kt sfid, na ka treguar Zoti i Lartmadhruar dhe i
drguari i Allahut s.a.v.s.. Kjo sht prej shenjave t mdha
t cilat do t ndodhin para prfundimit t ksaj bote. Zoti i
Lartmadhruar e ka sfiduar gjith njerzimin me gjith
arritjet dhe fuqin q e ka q ti dal prball fuqis s Zotit.
Zoti i Lartmadhruar thot:

O ju njerz, ju sht sjell nj shembull, andaj
dgjojeni at me vmendje: Idhujt q ju i adhuroni n
vend t Allahut, nuk mund t krijojn as nj miz
edhe nse bashkohen t gjith pr kt. I dobt sht
prgjruesi (adhuruesi), por edhe ai t cilit i
prgjrohen (idhujt). Ata nuk e vlersojn Allahun me
90

vlern e Tij t vrtet. Padyshim se Allahu sht i

fort dhe i Plotfuqishm. (El Haxh : 73, 74)
Kjo sfid e Allahut e cila i drejtohet gjith njerzimit,
vazhdon edhe sot. Kjo sfid ka filluar para 14 shekujve, ka
vazhduar pandrprer deri m sot, dhe do t vazhdoj deri
sa t prfundoj kjo bot, por njerzit nuk do t munden
kurr q ta krijojn nj miz. Kjo sht krijesa e dobt
(miza), me t ciln Allahu i Lartmadhruar ka dashur t
sfidoj tr botn n prgjithsi, pa prcaktuar ndonj popull,
ndonj grup t caktuar, apo gjini t caktuar. Zoti i
Lartmadhruar ka krkuar nga t gjith shkenctart e bots
pa prjashtim, q t gjith t bashkohen, ti ndihmojn njritjetrit, ti bashkojn forcat q t krijojn dika t gjall,
mirpo deri m tani edhe pse kan arritur t realizojn gjra
t shumta si n astronomi, po ashtu edhe n shkencat tjera,
ata nuk kan mundur t krijojn as nj pjes t nj qenie t
gjall.

Sfida vlen edhe pr sot dhe do t vazhdoj

Sfida pr njeriun sht qysh prej kohs s zbritjes s
Kuranit fisnik. Sfida do t bhet edhe para prfundimit t
bots. Ksaj sfide askush nuk ka mundur ti dal n ball,
91

sepse sfidues sht Zoti i Lartmadhruar. Sa her q kalon

nj koh, Zoti vjen me sfida edhe m t mdha pr
njerzimin.
Parashtrohet pyetja: Pse?
: - Sepse sa her q koha kalon, dobsohet vija e besimit
dhe njerzit orientohen n shkenc dhe vetmashtrohen me
mendjen e tyre. Zoti i Lartmadhruar ju ka sqaruar atyre pr
diturin e tyre t pakt n krahasim me fuqin e Zotit.
Ndoshta disa pyesin: A dobsohet Kurani afr fundit t
bots ashtu si dobsohet vija e besimit?!
Ne themi: Jo!
Imani (besimi) dobsohet, por Kurani lartsohet. Kt ne e
shohim edhe sot, prderisa besimi (imani) dobsohet,
Kurani lartsohet. Ne shohim edhe interesim pr botimin e
mushafit, me uj t arit. Ne e shohim se do njeri dshiron
t ket n shtpin e tij shum mushafa, ose n automjet,
ose n vendin e puns. Nse bn nj hulumtim, do t
shohsh se ata nuk e kan lexuar asnjher. Ne e shohim se
edhe jomuslimant shfaqin interesim q t botojn
mushafin n formate t ndryshme dhe t mdha. Dgjojm
se si ndonj njeri e shkruan Kuranin vetm n nj faqe t
madhe. Jan botuar mushafe n Japoni, Itali, Gjermani. E
gjith kjo sht aktuale, saq Zoti i Lartmadhruar ka br
q edhe jomuslimant t botojn Kuranin, n at mnyr q
i takon merita fjals s Lartmadhris s Tij. Pr kt arsye,
sht pr tu habitur kur e sheh at i cili nuk sht musliman
q sht n shrbim t botimit t Kuranit, ndrsa nuk sht
n shrbim t librit t fes s cils i takon.
shtja e Kuranit do t lartsohet, nga shkaku se sht
i ruajtur nga Zoti i Lartmadhruar. Ndrsa sa her q kalon
koha, shtja e besimit dobsohet.
Ka qen dashur t jet e kundrta, duke pasur parasysh
ngritjen dhe zhvillimin arsimor t njeriut dhe duke zbuluar
at q Allahu ua ka mundsuar t zbulojn sekretet e
gjithsis dhe ligjet t cilat kan ndikuar n zhvillim dhe
prparim. Pas ksaj shohim thnien e Zotit t
Lartmadhruar:
92

Me t vrtet, jeta e ksaj bote i ngjan shiut q Ne
e lshojm nga qielli, e me t przihet toka dhe bn
bim, me t cilat ushqehen njerzit dhe kafsht. E,
kur toka vishet e zbukurohet dhe kur banort e saj
mendojn se jan zotrues t saj (toks), iu vjen
urdhri i Yn, natn ose ditn dhe Ne e bjm at t
korrur, thuaja se nuk kishte qen e stolisur dje.
Kshtu pra, Ne i shpjegojm argumentet pr popullin
q logjikon. (Junus : 24)
N kt ajet fisnik, Zoti i Lartmadhruar na e tregon
realitetin e ksaj bote q nga fillimi deri n fund t saj, prej
fillimit deri n mbarim. do gj q sht n kt tok ka
zbritur nga qielli, para se t vijn krijesat, q ta kryejn
detyrn e tyre n tok.
Zoti i Lartmadhruar, jetn e ksaj bote na e
shmbllen me ujin i cili zbret nga qielli. Pa ujin, i cili zbret
nga qielli nuk mund t ket jet n tok. Nse ndalet shiu,
do t vdiste do gj q sht n t, si njerzit dhe gjallesat,
po ashtu edhe bimt, dhe toka do t shndrrohej n
shkrettir, me fjal tjera do t bhej tok e vdekur.
Kshtu pra, t gjitha shkaqet e jetess vijn nga qielli.
Uji zbret i pastr si loti, pastaj przihet me dheun e toks
dhe u sjell njerzve ka u nevojitet pr ushqim dhe pr
ushqimin e bagtis s tyre. U sjell atyre ushqim dhe uj
dhe ka e siguron jetn e tyre.
Ather, njerzit fillojn ta stolisin tokn. do gj ka
sht n tok sht stoli e saj. Kjo bazohet n thnien e
Zotit t Lartmadhruar:

do gj q gjendet n tok, Ne e kemi br stoli pr

t, pr t provuar se kush prej tyre punon m s
miri. (El Kehf : 7)
93

Duhet q t prqendrohemi te teksti i ajetit fisnik, se prse

Zoti i Lartmadhruar nuk ka thn ...stoli pr ju...? (Por
ka thn ...stoli pr tokn...)
: Kjo, nga shkaku se askush nuk mund ta pronsoj asgj q
sht n tok, ajo mbetet n tok deri sa t trashgohet
toka (nga vetja) dhe ka ka n t. Pronsimi i toks sht
vetm nj term alegorik i prons, sepse ato prona
zvendsohen me pronar t ri t asaj q kan pronsua.
P.sh.: Un them: - Un e pronsoj kt ndrtes, mirpo
pasi q t ndahem nga kjo bot, do t kaloj prej nj dore n
dor tjetr, te shum njerz, e secili prej tyre do t thot se
e ka pronsua, e pastaj e ln pas vete dhe vazhdon tjetri e
bn bartjen, e kshtu me radh. Kshtu pra, do gj q
sht n tok, duke fillua prej kopshteve t cilat jan n t,
pemve, ndrtesave t ndrtuara n mnyr artistike t
cilat kane pamje t bukura dhe trheqse, jan stoli me t
cilat knaqen edhe ata t cilt nuk i pronsojn por q
vetm i shikojn.
E vrteta sht se ne jemi duke e stolisur tokn. Sa
her q njeriu zhvillohet n aspektin teknologjik dhe shpik
mjete t reja, toka zbukurohet shume e m shum, kshtu
njeriu e zbukuron tokn dhe bn vendbanime (metropole) t
zbukuruara pr veten, gjenerat pas gjenerate, deri sa t
trashgohet e tr toka me gjith ka ka n t.
Nse dshirojm ta prkufizojm me fjal t shkurta
shtjen e prfundimit t toks, ather themi se: Me Zotin
e Lartmadhruar nuk ka si. Kur Zoti i Lartmadhruar thot
bhu ajo bhet, dhe do her q njeriu zhvillohet, mendon
se e ka zotruar tokn dhe gjithka ka n t dhe mendon se
ka mundsi t bj n t ka t dshiroj. E, ather vjen
urdhri i Zotit i cili e shkatrron do gj. Ajo stolisje dhe ai
zhvillim nuk paraqitet si dukuri prej dukurive t fshehta t
cilat duhet besuar, por sht nj fakt dshmues i cili tregon
fundin e bots.

94

KAPITULLI I GJASHT
Ather kur do t na shpaloset e vrteta
Si e pasqyron Kurani fisnik fundin e bots?
Kur njeriu e adhuron mendjen e vet
Si do t bhet rikthimi i trupave t pajet?
Njeriu dhe elementet e toks

95

Ather kur do t na shpaloset e vrteta

Cilsi e njeriut sht krekosja dhe vetmashtrimi. Kjo
cilsi paraqitet sidomos ather kur Zoti ia mundson atij t
zbuloj disa sekrete t gjithsis, dhe ather kur i duket se
jeta po shkon n funksion t dshirave t tij e q n fakt ai
shkon drejt shkatrrimi i tij, sepse vendos ligj t tij dhe fillon
t largohet nga planprogrami i Allahut. Kjo injoranc dhe ky
vetmashtrim merr prmasa edhe m t mdha, ather kur
nuk mbshtetet n themele. Ne, sot vese po dgjojm
deklarata nga disa injorant, se: epoka e besimit (imanit) ka
prfunduar dhe ka fillua epoka e shkencs. Kto deklarime
nuk jan asgj tjetr, pos nj hyrje, n procesin ku njeriu
fillon ta adhuroj veten e tij.
N librin e fuqishm, Zoti i Lartmadhruar thot:

Me t vrtet, jeta e ksaj bote i ngjan shiut q Ne
e lshojm nga qielli, e me t przihet dheu i toks
dhe bn bim me t cilat ushqehen njerzit dhe
kafsht. E, kur toka vishet dhe stoliset dhe kur
banort e saj mendojn se jan zotrues t saj, iu
vjen urdhri Yn, natn ose ditn dhe Ne do ta bjm
96

si shkrettir, thuaja se dje nuk ishte aspak e

lulzuar. Kshtu, Ne ua sqarojm argumentet tona,
njerzve t cilt mendojn dhe logjikojn. (Junus :
24)
Njeriu ka arritur q ta zbukuroj tokn aq mir, saq nuk
njeh historia nj zbukurim t till m par. do dit shkenca
teknologjike e zhvillon njeriun edhe m shum, mirpo
parashtrohet pyetja: A ka shtua njeriu dika prej bazave
themelore dhe t domosdoshme t njeriut?
Duhet ta kemi t qart se njeriu nuk sht baz
(paraardhs) e toks, por i ardhur n t. Ai vjen n tok,
jeton nj koh t caktuar, pastaj prfundon jeta e tij. Njeriu
si individ nuk ka lidhje me afatin e kohzgjatjes s ksaj
bote. Kjo, nga shkaku se jeta e ksaj bote zgjat qindra mijra
apo miliona vite. Mirpo ne nuk i kushtojm rndsi ksaj
shtjeje. Ajo ka na intereson m s shumti, sht koha e
jets s donjrit n kt bot. Ajo jet nuk zgjat m shum
se 100 vite, ose edhe pak m shum.
Kohzgjatja e gjithsis na bn q t besojm n
iluzione:
Iluzioni i par: Kjo bot nuk ka fund. Sado q njerzit
deklarojn pr fundin e bots, ata t cilt jetojn n t, kan
krijuar bindje se deri n prfundim t ksaj bote, kan
mbetur edhe miliona vite. Kjo bindje nuk sht asgj tjetr,
pos iluzion.
Iluzioni i dyt: Gjrat n gjithsi t cilat jan n shrbim
tonin, jan ata q na japin neve begati. Kurse e vrteta
sht se, t mirat q na i jep gjithsia jan prej fuqis s
Zotit t Lartmadhruar.
do gj e cila sht n kt gjithsi i nnshtrohet fuqis
s Allahut t Lartmadhruar. Praktikisht nuk mund t ndodh
asgj n kt gjithsi jasht dshirs s Allahut. Njeriu nuk
mund ta stolis tokn, pos me at q Zoti i Lartmadhruar
ka vendos t stoliset prej fuqis s tij. do gj q sht n
tok sht stoli pr tokn. Kt e bazojm me thnien e
Zotit t Lartmadhruar:
97

Dhe Ne do gj n tok e kemi br zbukurim pr t
(tokn), q ti sprovojm se kush prej tyre bn vepra
t mira. Dhe, Ne do ta bjm t shkret gjithka q
gjendet n t. (El Kehf : 7, 8)
Kshtu pra, do gj q e shohim n tok, sht stoli pr
t. Sa t jetojm n tok, dgjojm pr stolin e saj. Kur t
vdessh ti, pr ty merr fund stolia e toks. Ti shkon, por
stolia e toks mbetet n t dhe ditn kur t vjen urdhri i
Allahut dhe prfundon kjo bot, ather do stoli e bots
bhet shkrumb e hi dhe merr fund do gj.
Zoti i Lartmadhruar ka drguar argumente pr tu
vrtetuar se krijues i ksaj bote sht Allahu dhe kur e sheh
se, njeriu sht vetmashtruar dhe e ka ln planprogramin
qiellor, ather m nuk ka arsye q Allahu edhe m tej t
mbaj n jet kt bot. Pas ksaj, Zoti i Lartmadhruar e
shpalos t vrtetn, dhe thua se sht duke i thn njeriut:
Ti ve e ke mashtruar veten, je larguar nga planprogrami i
Allahut, dhe ke krijuar bindje se ti e sjell kt tok sipas
dshirs tnde, e tani do ta shpalosi ty t vrtetn. T
prqendrohemi pak n konceptin e ktij ajeti fisnik n lidhje
me kt q tham:

...dhe menduan banort e saj (t toks) se e

zotruan at (kadirune alejha)... (Junus : 24)
Ky opinion i tyre nuk sht i vrtet. Ata nuk e kan zotruar
at, por ata vetm mendojn, e ky sht iluzion dhe
gnjeshtr. Ather Zoti i Lartmadhruar me fuqin e Tij
absolute dhe t pakufishme e ndryshon t pandryshuarn
(statiken) e ksaj bote e cila nuk mund t kushtzohet me
asnj kusht.

98

?Si e pasqyron Kurani fisnik fundin e bots

Prej argumenteve t cilat do t pasojn, nga t cilat
njeriu vazhdimisht nuk sht i sigurt, e t cilat jan
parahyrje e fundit t bots, pr disa prej tyre na lajmron
Zoti i Lartmadhruar, i cili thot:

;Kur dielli t humb shklqimin dhe mblidhet
;Kur yjet t rrzohen
99

dhe malet do t fluturojn;

Kur devet me barr do t braktisen;
dhe egrsirat t grumbullohen;
Kur detet do t plcasin nga vlimi;
dhe shpirtrat (me trup) bashkohen;
Kur foshnja e varrosur pr s gjalli pyetet se pr
far faji ishte vrar;
Kur flett (librat) do t shprndahen;
dhe kur qielli do t zhvishet (nga zbukurimi);
Kur xhehenemi do t flakroj;
dhe xheneti do t afrohet;
(ather) do njeri do ta kuptoj se ka ka punuar dhe
prgatitur. (Et Tekvir : 1-14)
Kur do t paraqiten kto dukuri t lloj-llojshme?
Do t paraqiten ather kur Zoti i Lartmadhruar do ta
frymzoj gjithsin dhe tokn t shkatrroj do gj dhe
pastaj pas disa asteve do t shkatrrohet e tr gjithsia
dhe merr fund. N lidhje me kt Zoti i Lartmadhruar thot:

Kur t dridhet toka me dridhjen e saj,

kur t nxjerr barrn nga brendia e saj,
e njeriu t thot: - po i ndodh asaj?
Kjo (po ndodh), sepse Zoti yt e ka frymzuar at.
At dit njerzit do t paraqiten grupe-grupe q ti
shohin veprat e tyre.
Kush ka br ndonj t mir, qoft sa nj grim, do ta
gjej at.
E kush ka br ndonj t keqe, qoft sa nj grim, do
ta gjej at. (Ez-Zilzal : 1-7)
100

Shpallje do t thot shpalosje e fshehtsis prej

Shpaluesit deri te ai i cili e pranon t shpaluarn me kusht
q kt shpallje t mos mundet ta kuptoj askush tjetr pos
pranuesit t t shpaluars.
Zoti i Lartmadhruar i shpall ka t dshiroj, atij q Ai
dshiron. Shpallja nuk ka t bj vetm me pejgambert,
por prfshin krijesa t shumta. Zoti i Lartmadhruar u ka
shpallur pejgamberve t vet, por i ka shpallur edhe nns
s Musait a.s.:

Kshtu, Ne e frymzuam nnn e Musait: Jepi gji atij
dhe kur t ndiesh frik pr sigurin e tij, hidhe n
lum. (El Kasas : 7)
E ka frymzuar edhe bletn, ashtu si tregon n ajetin fisnik:

Zoti yt e frymzoi bletn (duke i thn): Ndrto
shtpi n male dhe n lisa dhe n at q kan ngritur
njerzit. (En-Nahl : 68)
Allahu i ka frymzua Havarijunt q ta pasojn Isn a.s.,
djalin e Merjems, pr t cilt thot:

Dhe, kur i frymzuam Havarijunt: Besomni Mua
dhe pejgambert. (El Maide : 111)

Frymzimi mund t vij edhe prej t tjerve prpos Zotit t

Lartmadhruar. Kt e bazojm n thnien e Zotit t
Lartmadhruar:

Pa dyshim se shejtant frymzojn dhe nxisin miqt
e vet q tju kundrshtojn juve. (El Enam : 121)
101

Mirpo, frymzimi legjislativ sht posarisht shpallja e

Zotit t Lartmadhruar ndaj pejgamberve.
Para se t ndodh fundi i bots, Zoti i Lartmadhruar e
frymzon tokn. Parashtrohet pyetja, si?
Ne kemi thn m hert, te Allahu nuk ka si. Disa prej
njerzve do t thon se toka sht e ngurt dhe nuk ka
mend dhe nuk logjikon, e si mund ta frymzoj at Zoti i
Lartmadhruar?.
Ne u themi: Zoti i Lartmadhruar pr do krijes prej
krijesave t Tij, ka br gjuh t posame me t ciln flet.
At gjuh ne nuk mund ta kuptojm, mirpo e kupton
Krijuesi dhe e kupton e krijuara. Pr kt arsye Zoti i
Lartmadhruar thot:

Dhe nuk ka asgj q nuk e madhron At duke e

lavdruar, por ju nuk mund ta kuptoni madhrimin e
tyre. (El Isra : 44)
Kjo nnkupton se do gj n gjithsi e lavdron dhe e
adhuron Zotin e Lartmadhruar, mirpo dituria jon sht e
kufizuar, pr kt ne nuk mund ta dgjojm dhe nuk mund
ti kuptojm kto lavdrime. Zoti i Lartmadhruar thot:

Ne i nnshtruam malet dhe shpendt, q bashk me

Davudin t madhrojn (Allahun). (El Enbija : 79)
Mos gabo t mendosh se krijesat t cilat i shohim, nuk
kuptojn apo jan m pak t logjikshme se ti. Ato krijesa
mund t ken kapacitet m t madh t dituris sesa ti. Na
sht e njohur se buburreci ka logjikuar, sepse kur ushtria e
Sulejmanit ka mundur ti shkel dhe tua dmtoj mbretrin,
ai i ka thirr buburrecat e tjer q t ken kujdes dhe t hyjn
n shtpit dhe vendstrehimet e tyre, pr t ikur nga
njerzit dhe t shptojn nga shkelja dhe thyerja e tyre.
Lexo thnien e Zotit t Lartmadhruar:

102

Kur arritn n luginn e milingonave, nj milingon

tha: - O milingona, hyni n vendbanimet tuaja, q t
mos ju shkel Sulejmani dhe ushtria e tij, duke mos ju
par. (En Neml : 18)
- Si logjikoi ky buburrec se Sulejmani dhe ushtria e tij do t
kalonin n drejtim t foles s tyre?
- Nga kush e ka msuar?
- Si e logjikoi se nse Sulejmani dhe ushtria e tij do t
kalonin afr foles s tyre, do t shtypnin folen e
buburrecave dhe do ti thyenin ato?
- Si e ka msuar dhe si ka logjikuar buburreci se nse
buburrecat do t hynin n vendet e tyre, do t shptonin
nga shtypja?
(Sharaviu prgjigjet) Patjetr se buburreci duhet t ket
pasur dituri apo mendje, e cila ia ka mundsuat ta kuptoj
kt. Ne nuk i dim aftsit e vrteta t buburrecit, por ne
gabimisht e nnmojm duke u bazuar n voglsin e saj
dhe n at se mund ta mbysim me lehtsi. Lexo ka i ka
thn Hud-Hudi Sulejmanit a.s.:

Nuk vonoi shum, e ajo erdhi dhe tha: - Kam marr
vesh dika q ti nuk ke marr vesh deri tani dhe kam
sjell informacion t vrtet prej vendit t quajtur
Sebe. Kam par nj popull q sundohej nga nj grua.
Ajo posedonte do gj dhe kishte nj front
madhshtor. Kam par se ajo dhe populli i saj
adhuronin diellin, e jo Allahun. Shejtani ua kishte
zbukuruar veprat e tyre, duke i larguar nga rruga e
drejt, prandaj nuk ishin t udhzuar.
Ata nuk i pruleshin n sexhde Allahut, i Cili nxjerr
gjithka q sht e fshehur n qiej dhe n tok dhe e
103

di far mbani fshehur dhe ka e tregoni haptazi.

Allahu sht Nj, ska Zot tjetr pos Tij. Zotit t arshit
t madh. (En Neml : 22-26)
- Si ka mundur Hud-Hudi t shkel n nj vend n t cilin nuk
ka mundur t shkel Sulejmani a.s., i cili ka pasur ushtri dhe
fuqi t ciln nuk e ka pasur asnj njeri?
- Kush e informoi Hud-Hudin se ajo tok sht vendi i Sebeit
dhe at vend e qeveris nj grua dhe se ajo sht
mbretresh dhe se e ka nj front (seli) t madh dhe se ajo
dhe populli i saj e adhurojn diellin n vend t Allahut dhe se
ky sht pabesim dhe se shejtani ua ka zbukuruar at
veprim dhe i ka penguar q t drejtohen n rrugn e Allahut
dhe se pr at arsye ata nuk udhzohen?
- Kush ia msoi Hud-Hudit adhurimin e t vetmit Allah dhe se
Atij i takon sundimi i qiejve dhe toks, si dhe shtjet tjera t
cilat i prmend ajeti fisnik?
- Si e logjikoi kt Hud-Hudi derisa ne as q mendojm pr
nj gj t till?
- Si i msoi Hud-Hudi t gjitha kto informacione dhe si e diti
se ai vend quhet Sebe?
Kjo dhe rastet tjera t cilat i tregon Kurani fisnik, na
dshmojn se ekzistojn krijesa t Allahut t cilat posedojn
dituri t ciln ne nuk e dim dhe se ato krijesa mund t
bjn dallime dhe t analizojn, dhe se edhe pse ato jan
krijesa instiktive, Zoti u ka dhn detyra, t cilat mund ti
kryejn n kt bot. Kur sht kshtu me kafsht, shpendt
dhe insektet, ather pse t mos jet q toka dhe qiejt,
flasin dhe dgjojn. Lexo thnien e Zotit t Lartmadhruar:

Pastaj Ai iu kthye qiellit q ishte n gjendje tymi, e i
tha atij dhe toks: Binduni me dshir ose me
padshir. Ata u prgjigjn: Ne bindemi me bindje t
plot. (El Fussilet : 11)
Zoti i Lartmadhruar u ka folur qiejve dhe toks,
ndrsa qiejt dhe toka pasi e kan dgjuar fjaln e Zotit t
104

Lartmadhruar i jan prgjigjur. N lidhje me kt Zoti i

Lartmadhruar thot:

Kur qielli qahet,
duke dgjuar me bindje Zotin e vet,
si e ka pr detyr.
Kur toka t sheshohet
dhe t flak at q ka brenda dhe t zbrazet,
duke dgjuar me bindje Zotin e vet,
si e ka pr detyr. (El Inshikak : 1-5)
Pjesa ...duke dgjuar me bindje... ka kuptimin se ka
dgjuar pr detyrn e saj. Parashtrohet pyetja: far dim
ne pr fundin e ksaj bote?
Kur Zoti i Lartmadhruar na ka sqaruar disa ligje t
gjithsis, ne e kemi llogaritur se gjithsia na sht
nnshtruar dhe jemi br arrogant duke deklaruar se mund
t bjm t dshirojm. Ne menduam se mundemi q t
veprojm sipas dshirs ton, ashtu q ne e urdhrojm
gjithsin dhe ajo na bindet neve. Nse i analizojm kto
ajete, kuptojm se n kt gjithsi ka dituri (ligje) t
pakufishme t cilat jan t panjohura pr ne dhe ajo ka e
dim n krahasim me at ka nuk e dim sht shum e
pakt.

105

Kur njeriu e adhuron mendjen e vet

Ather kur njeriu mohon Zotin e tij dhe e adhuron
mendjen e tij dhe krijon bindje se ka zotruar gjithka n
kt bot, vjen urdhri i Allahut t Lartmadhruar q t
shkatrroj do gj q ka ndrtuar njeriu n kt gjithsi. Kur
njeriu krijon kt ndjenj gnjeshtare se ai ka mundsi t
bj ka t dshiroj n kt bot, ather ndrtimet e tij
marrin fund. Dielli zbehet, errsohet ose lind nga perndimi,
ose e dobson forcn e vet, ose e humb dritn e vet.
sht me rndsi t kuptohet se ligjet e diellit, si
lvizjen e tij t ciln jemi msuar ta shohim, lindjen e tij n
mngjes dhe perndimin e tij n mbrmje, do t ndryshojn
me fuqin e Allahut,
Ligjet e yjeve t cilat lundrojn n hapsir me orbita t
lloj-llojshme dhe t cilat nuk ndeshen njra me tjetrn, t
gjitha kto do t ndryshojn me fuqin e Allahut.
Po ashtu edhe malet t cilat jan t ngulitura do t
lvizin nga vendet e tyre. Pr kt Zoti i Lartmadhruar
thot:

Kur t pyesin ty (O Muhamed) pr malet, thuaj: Ato

do ti bj hi e pluhur Zoti im. (TaHa : 105)
(Pra, malet do t bhen hi e pluhur) Ose do tu
lehtsohet pesha, ose do t bhen si leshi i shprishur. Kjo
panoram, do t ndodh saktsisht para fundit t bots,
ashtu q e bra do t zhbhet.
Ajo q ka qen e krijuar pr shrbimin tnd, t ka
shrbyer sepse Zoti e ka nnshtruar pr ty. Kurse tash (n
ditn e kiametit), toka e cila ka dhn fryte e t korrura, me
t cilat ushqehesh, tashm nuk jep asgj.
106

Kodrat t cilat jan shtylla pr mbajtjen e nivelit dhe

baraspeshimit t toks dhe t cilat jan plot me minerale, do
t bhen hi e pluhur.
Dielli i cili e ngroh tokn, e ndrion dhe sjell rreze n gjithsi,
ai ndalon s kryeri detyrn e tij. Do t prfundoj roli i saj.
Zbukurimi i toks, pr t ciln ke menduar se sht rezultat i
yt dhe se do t jetosh prgjithmon n t, shkon dhe
largohet nga ti. Ka marr fund do gj.
Shkaqet e ksaj bote humbin funksionin dhe ka marr fund
edhe zotrimi yt pr veten tnde, do gj e jotja humb dhe
merr fund.
Edhe kmbt tua nuk t dgjojn ty q t shkosh aty ku
dshiron ti.
Duart me t cilat ke punuar, nuk mund ti zotrosh m, ato
kan marr fund, ato nuk punojn m sipas dshirs tnde.
T gjitha pjest e trupit, t cilat Zoti i Lartmadhruar i ka
nnshtruar pr ty, aty nuk do t nnshtrohen ty. Ti mund t
shkosh aty ku dshiron Allahu, qoft edhe pr xhehenem.
Gjuha flet vetm ashtu si dshiron Allahu.
Syt shohin vetm sipas dshirs s Allahut e jo si dshiron
ti. Pr kt arsye ka prej atyre t cilt n kt dunja kan
par, por n botn tjetr do t verbohen.
Pse?
Sepse Zoti i Lartmadhruar i ka dhn mundsi syve q t
shohin n kt bot dhe Zoti sht Ai i cili n botn tjetr e
heq kt mundsi.
Njerzit kan menduar se ata mund t jetojn me
fuqin e tyre, t ecin me fuqin e tyre dhe t flasin me
fuqin e tyre. Kur kan zbuluar ligjin e aroms, kan
menduar se mund ta shfrytzojn pr qllimet e tyre n kt
bot dhe se ata e kan zotruar at, mirpo harrojn se Zoti
i Lartmadhruar ashtu si ua ka mundsuar ato specifika
ashtu edhe ua merr, si ua merr do gj tjetr rreth tyre.
do gj e ksaj bote, n botn tjetr do t ndryshoj.
Kjo sht kshtu sa i prket atyre t cilt do t jen
gjall n astin e prfundimit t ksaj bote, mirpo
parashtrohet nj pyetje tjetr:
107

Sa i prket atyre t cilve kan vdekur dhe jan n varreza,

n astin e prfundimit t bots, a do t ndryshojn ligjet
pr ta?
Prgjigjja sht: Po. Sepse sht nj faz e re e jets pr t
gjith pa prjashtim (t vdekur apo t gjall). Pr kt arsye,
do t rikthehen trupat e tyre. Edhe aroma e trupave t tyre
do t kthehet. Ata do t dalin nga toka, do t ringjallen nga
vdekja e cila ka qen e domosdoshme n varreza. Zoti i
Lartmadhruar na ka treguar se jeta n varreza nuk sht e
prgjithmonshme, por sht nj periudh specifike e
prcaktuar. Thot Zoti i Lartmadhruar:

ka sht me ju, gjith ky rivalitet pr t shtuar

pasuri, deri sa ti vizitoni varret. (Et Tekathur : 1, 2)
Duhet analizuar me kujdes se pse sht prdorur fjala
vizitoni e nuk sht prdorur fjalia t jetoni
prgjithmon?
Sa e dim ne, prkufizimi i vizits sht kur ti shkon te
shoku apo te i afrti q ta vizitosh, qndron nj koh t
shkurt, pastaj largohesh. Nuk bhesh rezident, por vizitor.
Pa marr parasysh vizita a sht e shkurt apo e gjat, ajo
vizit prfundon. Ksisoj do t jet gjendja pr t gjith t
vdekurit n varreza, prej kohs s Ademit a.s. e deri te
varreza e fundit (e dits s kiametit), ata jan vizitor t
varrezave. Qndrojn aty nj koh, pastaj largohen.
Parashtrohet pyetja: Njeriu, n varreza, a e kupton
gjatsin kohore? Ata t cilt kan vdekur prej kohs s
Ademit a.s. e deri n fundin e bots, a e kuptojn epokn
kohore n varret e tyre?
Prgjigjja sht: Jo.
M tregoni, se si do t prgjigjen ata t cilt do t
ngrihen nga varret e tyre kur ti pyes Zoti: - Sa keni
qndruar?
Lexo fjaln e Zotit t Lartmadhruar:

108

Ditn kur do t vjen asti (i kiametit), kriminelt do

t betohen se kan qndruar (n tok) vese nj
periudh t shkurtr kohore. Kshtu, ata shmangen
nga e vrteta. Ata t cilve u sht dhn dituria dhe
besimi do t thon: Jo, me t vrtet keni qndruar
aq sa ju ka caktuar Allahu n libr deri n ditn e
ringjalljes e ja kjo sht dita e ringjalljes, por ju nuk
e keni ditur. (Err Rrum : 55, 56)
Kshtu pra, njeriu, gjat jets n varreza nuk e ndjen
kalimin e kohs, sepse koha sht mas e ngjarjeve.
Prderisa aty nuk do t ket ngjarje, aty nuk ka koh. T
gjith t vdekurit jan t regjistruar n Libr, e Allahu as nuk
harron dhe nuk mund ti humb asgj. Zoti i Lartmadhruar i
ka numruar dhe i ka llogaritur. At dit, Zotit t
Lartmadhruar nuk mund ti mungoj asnj prej njerzve.
Regjistrit t atij libri nuk mund ti shlyhet kurr asgj.

Si do t bhet rikthimi i trupave t pajet?

shtja se si do t bhet rikthimi i trupave t pajet,
sht shtje me rndsi t madhe, dhe neve na duhet
patjetr q t ndalemi n kt shtje. Disa pyesin: pasi q
t zhduken trupat, Si sht e mundur q t kthehen ashtu
si kan qen dhe si do t kthehen personat si kan qen?.
Prgjigjen e jep Zoti i Lartmadhruar kur thot:

Ashtu si e kemi filluar krijimin e par, (ashtu) do ta

kthejm (edhe krijimin e dyt), ky sht Premtim nga
Ne. Ne kshtu do t veprojm. (El Enbija : 104)
109

Pr Zotin e Lartmadhruar kjo sht e leht, kur dihet

se Zoti i Lartmadhruar n fillim i ka krijuar krijesat nga
asgjja dhe i ka krijuar pa mostr paraprake. Pra, nse Ai i
ka krijuar n kt bot pa qen t krijuar m par, ather
sht shum m leht ti krijoj pr s dyti dhe ti rikthej
ato n botn tjetr sepse sht krijim prej t krijuars. Ne e
prdorm fjaln m leht n aspekt alegorik, q t jet m e
prshtatshme q ta kuptoj logjika njerzore sepse n t
vrtet pr Zotin e Lartmadhruar nuk ka t leht dhe t
vshtir, por do gj pr T sht e pakrahasueshme, dhe
pr T nuk ka asgj t pamundur, qoft n tok, qoft n
qiell.
Nse dshirojm ta prafrojm n mendjet tona, themi
se: Zoti i Lartmadhruar, n kt dunja, do njeri e ka dallua
nga t tjert, edhe nse jan n pyetje majat e gishtrinjve.
Prej fillimit t ksaj bote dhe deri n fund t saj, nuk mund
t ket maje t gishtrinjve t njjta n mes t dy njerzve.
do trup i njeriut dallon nga tjert. Pr kt arsye,
pjest e trupit e njohin njra-tjetrn n nj form t veant
ose nprmjet gjuhs t ciln ua ka msuar Zoti i
Lartmadhruar. P.sh.: Nse njeriut i krijohet nj plag e
madhe, e shohim se pjest tjera rreth e prqark asaj plage
t madhe shtohen, zhvillohen dhe ngjiten ashtu q t
mbyllet plaga dhe t kthehet n gjendjen e mparshme.
Nse e marrin nj pjes t trupit dhe dshirojm ta
ngjisim n nj trup tjetr, e shohim se me gjuhn e vet e
refuzon dhe nuk e pranon pjesn e trupit tjetr .
Si e dallon trupi se ka sht e saj dhe ka sht e
trupit tjetr, kur t gjitha trupat i ngjajn njra-tjetrs?.
Patjetr se ekziston nj shifr specifike e cila e dallon
pjesn e trupit tjetr dhe se ajo shifr nuk mund t
shumzohet. Prderisa, edhe nse ka sukses operacioni i
mbjelljes s nj pjese t nj trupi tjetr, ai i cili e mbjell
organin trupor te tjetri, patjetr duhet q t prdor fasha,
lidhse, qepje dhe ilae, ashtu q t pengoj ose t zvogloj
reaksionin e asaj shifre, q t mos i flet dhe ta refuzon
organin e huaj i cili sht duke u mbjell n at trup.
110

Po ashtu, do trup e ka ern specifike dalluese, t ciln

ne nuk mund ta dallojm. Mirpo, disa prej kafshve, si
sht qeni, mund ta dallojn. Pr kt arsye, kur qeni i merr
er nj salvete ose nj pjese t rrobs s dikujt, ai me an t
ksaj ere mund ta identifikoj pronarin e saj edhe nse ai
sht i przier n mesin e mijra personave.
Ka me dhjetra e dhjetra specifika t ndryshme t cilat
bjn q secili prej neve t dalloj nga t tjert.
Prderisa Zoti i Lartmadhruar na ka pajisur me kt
dituri, si mshir pr inteligjencn ton, na bn q t
kuptojm se kur shpirtrat t kthehen n trupat tan do t
kthehen po n ato trupa n t cilt kan qen, sepse ka
specifika dalluese nga trupat tjer t cilat specifika
ekzistojn te secili njeri qysh prej njeriut t par Ademit a.s.
dhe deri tek njeriu i fundit.

Njeriu dhe elementet e toks

111

sht e vrtet se, t gjith ne jemi t krijuar prej

elementeve t toks dhe secili prej neve ka prbrje t
veant e cila ndryshon nga prbrja e t tjerve.
Sa i prket elementeve t trupit, ato nuk jan t njjta
tek secili njeri edhe pse elementet baz jan t njjta.
Secili prej neve prbhet prej 16 elementeve t cilat
gjenden n dhe (tok). Mirpo kto ndryshojn prej njrit
tek tjetri. Pr ta ilustruar kt, ne mund ti marrim si
shembull ngjyrat e ylberit, kombinimi i t cilave na jep
ngjyra t panumrta. Shembull:
- Nse e marrim ngjyrn e bardh dhe i hedhim disa pika t
ngjyrs s verdh, ather e bardha ndryshon.
- Nse i hedhim m shum pika, ngjyra prap do t
ndryshoj.
- Nse e marrim ngjyrn e kuqe dhe i hedhim edhe dy-tri
pika n t, prap do t ndryshonte.
- Nse ia shtojm shtat apo tet pika, prap do t
ndryshonte.
Kjo sht si rezultat i asaj se ngjyrat jan nj proces tepr
specifik dhe do shtim uji n seciln ngjyr na sjell ngjyr t
re.
Nse kjo sht n kapacitetin e krijess, ather si sht
puna me fuqin e Allahut t Lartmadhruar i cili e ka krijuar
njeriun prej elementeve t toks dhe si kemi thn jan 16
elementet baz. do atom nga kto elemente po t shtohej
do t rezultonte nj njeri ndryshe, nse paksohet rezulton
nj njeri ndryshe dhe kshtu me radh dhe ksisoj me fuqin
e Allahut t Lartmadhruar formohen kombinacione dhe
numra t pakufishm t njerzve. Kshtu, kjo na bn me dije
se, kur t prfundoj kjo bot do t ekzistoj ndryshim
thelbsor te do njeri prej njeriut baz. Ekziston nj shtje
n secilin njeri nga e cila do t ndryshojn q t gjith.
N fundin e bots do t jet nj britm e cila do ta
prfshij do gjalles, pos atyre q dshiron Allahu. Zoti i
Lartmadhruar thot:

112

Dhe, do ti fryhet surit. Do t vdesin t gjith ata q
gjenden n qiej dhe n tok, prve atyre q dshiron
Allahu. (Ez Zumer : 68)
Ky ajet na trheq vrejtjen n dy shtje:
1. Zoti i Lartmadhruar i ka prjashtuar disa nga kto krijesa
nga vdekjet t cilat do t ndodhin. Pr ta do t jet sikur t
mos ket pasur kurrfar vdekjeje, e kush jan kta e di
vetm Allahu.
2. Kur t merr fund kjo bot, me t merr fund edhe dituria
njerzore, me t ciln njeriu ka menduar se e zotron botn,
njerzit do ta kuptojn realitetin dhe e kuptojn se dituria e
tyre ka qen vetm dituri siprfaqsore. Kt e bazojm n
thnien e Zotit t Lartmadhruar:

Kujdes, ah sikur ta dini t vrtetn e dituris. Ju me

siguri do t shihni zjarrin e xhehenemit, pastaj do t
shihni me syrin e vrtet. (Et Tekathur : 5-7)
Ather njeriu e kupton diturin e vrtet, me t ciln Zoti i
Lartmadhruar na ka pajisur n kt bot. Duhet ta dim se
kemi tri lloje t dituris:
dituria e vrtet (ilmul jekin);
dituria vizuale (ajnul jekin);
dituria praktike (hakkul jekin).
Ne themi: Njohurit t cilat na ka dhn Zoti i
Lartmadhruar (nprmjet shpalljes) jan dituria e vrtet
(ilmul jekin), sepse burimin e kan nga Zoti i
Lartmadhruar.
Besimtari krijon bindje se do t ndodh n praktik
saktsisht ashtu si sht njoftuar nga Allahu i
Lartmadhruar dhe i duket sikurse sht duke e par para
vetes at lajm. Zoti i Lartmadhruar thot:

113

Ata din vetm ann e jashtme t ksaj bote, ndrsa

pr botn tjetr jan t pakujdesshm. (Err Rrum :
7)
Secili nga ne pajiset me dituri t vrtet nga Zoti i
Lartmadhruar.
Pas ksaj kur ta shohim t fshehtn, kjo ndodh pasi q
del shpirti, pa marr parasysh a do t jet n berzah (jetn
n varreza) apo n ditn e gjykimit, ather shikimi yn
sht shikim (vizuale) i vrtet (ajnul jekin), dhe
ather do ta shohim me syt tan at ka na sht
lajmruar m par.
Prderisa pas llogaris, ather do t jet e vrteta
praktike (hakkul jekin) sepse ai i cili hyn n zjarr ai e ka
vrtetuar praktikisht diturin dhe ai e sheh, e ndjen dhe e
prjeton, at pr t ciln ka qen i lajmruar. Ai i cili hyn n
xhenet, ai i shijon dhe i sheh brenda xhenetit t mirat e saj,
pr t cilat ka qen i lajmruar.
Kshtu, me prfundimin e bots, merr fund do iluzion i
dituris s njeriut, ai sheh prpara do gj n mnyr
praktike, pa iluzion, por me bindje t plot. I sheh melekt, i
sheh shejtant, e sheh xhenetin, e sheh xhehenemin dhe e
kupton madhshtin e Allahut t Lartmadhruar dhe tashm
e di me bindje t thell se askush nuk ka as forc e as fuqi
t ndryshoj kt bot pos Allahut t Lartmadhruar.
Me prfundimin e bots vjen fundi i shkaqeve t ksaj
bote, diejve, hnave dhe yjeve, dhe pastaj lind nj tok e re
me dritn e Zotit t Lartmadhruar, pastaj shprndahen
librat, vendosen peshoret dhe do njeri e merr at ka e ka
punuar, dhe n fund do t prfundojn para Zotit, i cili i ka
shkaktuar shkaqet.
Kto jan disa shtje q kan t bjn me fundin e
bots. Lusim Allahun q t jet i knaqur me ne dhe t na
udhzoj n rrugn e drejt.

114

PRMBAJTJA
KAPITULLI I PAR..................................................................... 2
DINAMIKA DHE STATIKA..............................................................................3
NJERIU DHE LIGJI I NDRYSHIMEVE..................................................................7
MENDJA DHE ZBULIMET SHKENCORE............................................................10
ME FUQIN E ALLAHUT, JO ME FUQIN TNDE...............................................15
SEKRETET DHE VETMASHTRIMI I NJERIUT......................................................17
KAPITULLI I DYT................................................................... 19
FILLIMI DHE MBARIMI...............................................................................20
NJERIU DHE ELEMENTET E TOKS................................................................22
KA SHT SHPIRTI?................................................................................25
SHPIRTI SHT PREJ SHTJEVE T ZOTIT TIM................................................27
MOS U MASHTRO, SE VDEKJA T VJEN N BEFASI............................................32
KAPITULLI I TRET................................................................. 34
JETA (CIVILIZIMI) DHE BESIMI (IMANI)..........................................................35
ALLAHU SHT KRIJUESI M I BUKUR...........................................................39
KJO SHT KRIJIMTARIA E ALLAHUT.............................................................41
BESIMI DHE ZHVILLIMI SHKENCOR...............................................................46

115

ARGUMENTET

ALLAHUT

DHE CIVILIZIMI NJERZOR........................................48

KAPITULLI I KATRT............................................................... 50
E PRODHUARA HARXHOHET.......................................................................51
ZBATIMI I PLANPROGRAMIT, SIGURI E SHOQRIS...........................................55
SI DO T BHET EKSPOZIMI I ZJARRIT?.........................................................59
KOHA DHE JETA N BERZAH.......................................................................62
KAPITULLI I PEST................................................................. 66
STATIKA NDRYSHON.................................................................................67
DEMONSTRIMI PRAKTIK I NGJALLJES DHE RINGJALLJES.......................................69
SHKAQET DHE FUQIA ABSOLUTE.................................................................72
KUR DIELLI T LIND NGA PERNDIMI............................................................76
QIELLI DHE TYMI.....................................................................................78
SFIDA VLEN EDHE PR SOT DHE DO T VAZHDOJ............................................80
KAPITULLI I GJASHT.............................................................. 83
ATHER KUR DO T NA SHPALOSET E VRTETA.............................................84
SI E PASQYRON KURANI FISNIK FUNDIN E BOTS?..........................................87
KUR NJERIU E ADHURON MENDJEN E VET......................................................93
SI DO T BHET RIKTHIMI I TRUPAVE T PAJET?.............................................96
NJERIU DHE ELEMENTET E TOKS................................................................98

116