Shenja Me e Madhe

N e r t A ll-llah t Gjith mh h m ut, s irs mit, M h s s irueit!
SHENJA M E MADHE
Sejjid Nursi
Botuar nga: Sozler
T gjitha t drejtat e ktij libri i takojn botuesit
Fondacioni i Rinis Islame Cyrih
www.islamischen.ch
e-mail: info@islamischen.ch
NJ PARALAJMRIM DHE TREGIMI I QLLIMIT ........................................................................................................................................................ 4 PARATHNIE............................................................................................................................................................................................................. 6 PROVAT E EKZISTENCS SHENJA M E MADHE........................................................................................................................................................15 KAPITULLI I PAR....................................................................................................................................................................................................15 SHNIM:.................................................................................................................................................................................................................84 KAPITULLI I DYT...................................................................................................................................................................................................85 PROVAT E NJSIS HYJNORE..................................................................................................................................................................................85 E VRTETA E PAR ABSOLUTE.............................................................................................................................................................................86 E VRTETA E DYT: PERND A ABSOLUTE. .............................................................................................................................................................87 E VRTETA E TRET: PRKRYERJET DHE PLOTS MET.............................................................................................................................................88 E VRTETA E KATRT: SOVRANTET ABSOLUT........................................................................................................................................................89 MISTERI I PAR: ....................................................................................................................................................................................................101 MISTERI I DYT:................................................................................................................................................................................................... 102
www.islamischen.ch
NJ PARALAJMRIM DHE TREGIMI I QLLIMIT

Jo gjithkush do t jet i mundur ti kuptoj t gjitha shtjet e trajtuara n kt libr tepr domethns, por askush nuk do t mbetet pa pjes. N qoft se dikush do t hynte n nj kopsht, sht e kuptueshme se duart e tij nuk mund t arrijn t gjitha frutet q ndodhen n t; por sasia q ai do t kap do t ishte pr t e mjaftueshme; kopshti nuk ekziston vetm pr t; ai ekziston edhe pr ata, kraht e t cilve jan m t gjat se t tijat. Ndodhen pes shkaqe q e bjn kt libr t vshtir pr tu kuptuar. I PARI: Un i kam shkruar vrejtjet sipas shkalls sime t t kuptuarit e pr vete dhe nuk i kam shkruar sipas shkalls s t kuptuarit dhe konceptimit t t tjerve, si sht rasti me librat e tjer. I DYTI: Meqnse realiteti i Njsis Hyjnore sht zhvilluar n kt libr n shkalln m t gjer, nprmjet treguesit t Emrit m t madh hyjnor, shtjet e diskutuara jan tej mase t gjra, shum t thella dhe nganjher mjaft t gjata. Gjithsecili nuk mund t'i marr vesh kto shtje menjher. I TRETI: Meqnse do shtje prbn nj t vrtet t madhe e t gjr, nj fjali e vetme ndonjher zgjatet sa e gjith faqja ose m shum. Kjo bhet me qllim q t mos thyhet e vrteta n diskutim. Prandaj ndodhen shum shnime para-prake pr nj prov t vetme.
Fondacioni i Rinis Islame Cyrih www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 4
I KATRTI: Meq pjesa m e madhe e shtjeve t prfshira n kt libr ka shum prova e dshmi, diskutimi nganjher bhet fjalshum nga prfshirja e dhjet ose njzet provave nprmjet nj demonstrimi. Dhe aftsit e kufizuara mendore nuk mund ta kapin. I PESTI: sht e vrtet q un e mora treguesin e dritave t ktij libri nga shklqimet e Ramazanit. Vese libri u shkrua me nxitim dhe u mjaftova me draftin e par; N kohn kur trupi im ishte rrnuar nga smundja, un ndjeva pr m tepr se nuk po shkruaja me vullnetin e me dshirn time, por gjithka m vinte n zemr. Kshtu nuk e pash me vend t risistemoja apo t rindreqja ato q kisha shkruar sipas mendimeve t mia. Kjo bri q libri t bhej i vshtir n t kuptuar. Por, pavarsisht nga mangsit dhe vshtirsit q vijn nga kto pes shkaqe, kjo trajtes ka nj rndsi shum t madhe... Kjo trajtes q sht nj realitet i 'Shenjs m t madhe dhe koment i saj, sht rrezatimi i shtat (nga koleksioni i rrezatimive) dhe prova e par e besimit (nga koleksioni - Shkopi i Musait alejhisselm) Kjo trajtes prbhet nga nj parathnie dhe nga dy kapituj. Parathnia sqaron katr shtje t rndsishme; kapitulli i par prmban n arabisht komentin e Shenjs m t madhe, ndrsa kapitulli i dyt shtjellon argumentet e kapitullit t par. Shum sht shpjeguar n parathnien q vijon, por nuk ka qen qllimi pr tu zgjatur kaq n t. Fakti q u shkrua kshtu gjat- tregon nevojn e ktij shkrimi. N realitet, disa njerz mund ta vlersojn at shum t shkurtr pavarsisht nga gjatsia q ka...
www.islamischen.ch
PARATHNIE
Me Emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit! Un nuk i krijova xhindt dhe njerzit vese q ata t M adhurojn. 1 Nga misteri i ktij verseti madhshtor kupto-het se qllimi dhe urtsia e ardhjes s njeriut n kt bot jan: Njohja e Krijuesit t Gjithsis; besimi tek Ai si dhe adhurimi i Tij. Ather detyra themelore e njeriut dhe obligimi q i krkohet jan: t njoh Zotin e Lartsuar e t'i besoj Atij; t pranoj ekzistencn dhe Njsin e Tij me prulsi, nnshtrim e me besim t sigurt e t plot. Sepse njeriu q, pr nga natyra e tij, dshiron jet t prhershme dhe ekzistenc t pavdekshme; Ai q shpresat e t cilit kundrshtohen nga dhimbje e vuajtje t panumrta pr t, do objekt apo plotsim
1
Kur'an, 51: 56
www.islamischen.ch e-mail: info@islamischen.ch 6
prve besimit n Zot dhe prve mjeteve q t ojn tek ai besim, i cili sht themeli dhe elsi i asaj jete t prhershme, duhet t vlersohen si t ulta e madje t zhvlersohen n shumicn e rasteve. Meqense kjo e vrtet sht provuar me dshmi e argumente t fuqishme tek: Trajtesa e drits, ne do t'i refero-hemi komentit t saj duke e shtjelluar ktu, brenda strukturave t katr shtjeve, vetm dy humnera, t cilat n kt shekull trondisin sigurin e besimit dhe ngjallin hezitim. Mjetet e shptimit nga kto dy humnera jan kto dy shtje: SHTJA E PAR: Si u vrtetua hollsisht tek Shkreptima e trembdhjet e Letrs s tridhjet e nj tek e cila thuhej: Pr shembull: N lidhje me shikimin e hns s re n fillim t muajit t Ramazanit, n qoft se dy njerz t zakonshm e vrtetojn shfaqjen e hns s re me dshmin e tyre dhe ndrkoh me mijra dijetar e njerz t ngritur e mohojn nj gj t till duke thn: Ne nuk e kemi par at, mohimi i tyre sht i pavlefshm e i pafuqishm pr t bindur. Sepse kur sht f]ala pr t vrtetuar ose provuar, do njeri prforcon dhe mbshtet tjetrin duke br t arrihet konsensusi. Ndrsa kur bhet fjal pr mohimin, ather s'do t kishte ndryshim midis nj njeriu apo nj mij njerzve se nga cili buroi mohimi. Ktu secili qndron i vetmuar e i veuar: Ai q vrteton a provon dika, shikon matan vetvetes dhe e gjykon shtjen ashtu si sht. Kshtu n shembullin q dham, n qoft se dikush thot: Hna sht n qiell dhe ndrkoh shoku i tij e mbshtet dhe e vrteton duke drejtuar gishtat e tij nga hna, kta t dy bashkohen e prforcohen n gjykimin dhe vrtetimin e tyre. Kurse n lidhje me mohimin dhe mospranimin, mohuesi nuk e
www.islamischen.ch
shikon shtjen ashtu si sht dhe nuk mund ta bj nj gj t till. Prandaj ekziston parimi i mirnjohur: Mohimi i paprcaktuar dhe jo i drejtuar te vendi i veant, nuk mund t provohet. Pr shembull: N qoft se un vrtetoj ekzistencn e dikaje n bot, ndrkoh q ti e mohon at, un me lehtsi mund ta konfirmoj me nj tregues t vetm ekzistencn e saj. Kurse ti, q t justifikosh mohimin tnd, domethn t vrtetosh mosekzistencn e sendit, duhet t krkosh plotsisht an e mban bots, madje t kotrollosh do aspekt t shekujve t kaluar. Vetm ather ti mund t thuash: Ajo gj nuk ekziston, dhe kurr nuk ka ekzistuar. Meqense ata q e mohojn nuk e shohin shtjen ashtu si sht, por e gjykojn sipas dshirave, mendjeve dhe vizioneve t tyre, ata kurrsesi nuk do t forcojn e mbshtesin njri-tjetrin, pasi tek ata perdet e shikimit jan t ndryshme, gjithashtu jan t ndryshme tek ata edhe shkaqet q i pengojn ata nga njohja; Ndonjri mund t thot: Un nuk e shoh at gj; prandaj sipas mendimit dhe besimit tim ajo nuk ekziston. Por asnjri nuk mund t thot: Ajo gj n fakt nuk ekziston. N rast se dikush e shpreh kt mohim, sidomos n shtjet e besimit, t cilat prfshijn t gjith universin-fjala e tij sht nj shpifje e nj gnjeshtr e madhe sa vet bota. Ai q e shpreh kt nuk mund t flas t vrtetn dhe fjala e tij kurr nuk mund t jet e drejt e t korrigjohet. Shkurtazi, prfundimi sht nj i vetm n rastin e pohimit dhe do shembull pohimi mbshtet t gjith shembujt e tjer. Kurse mohimi nuk sht nj i vetm por shum; shumllojshmria buron nga thnia e do njeriu n lidhje me vetveten, si: Mendimi im ose pikpamja ime sht...; Un besoj se... si dhe shkaqe t tjera t cilat mbulojn shikimin e sakt dhe shtohen e ndryshojn sipas
www.islamischen.ch
personave. Prandaj prfundimet jan t shumta e t veuara. Si rrjedhoj nuk arrihet mbshtetje e plot. Duke u nisur nga ky realitet me t cilin filluam: Ska rndsi pse shumica e jobesim-tarve dhe e mohuesve kundrshtojn besimin.... Por tani, n kohn kur sht e domosdoshme t mos ndikohet siguria e besimit te besimtart e t mos i lkundet nga asnj lloj dyshimi e hezitimi, ne shohim n kt koh se mohimet e filozofve t Evrops kan shkaktuar dyshim te nj numr syleshsh t mjer duke shkatrruar kshtu sigurin e besimit t tyre dhe duke u zhdukur atyre lumturin e prhershme. Sepse ky mohim i tyre e ka transformuar kuptimin e vdekjes, e cila godet do dit me mijra njerz, nga kuptimi i vrtet i saj si prfundim i misionit t njeriut n tok, duke e kujtuar at si nj form e asgjsimit t prher-shm, si kapitullim i plot dhe fund i tmerrshm; varri me dern e tij gjithnj t hapur, n mnyr t vazhdueshme krcnon mohuesin me asgjsim dhe helmon jetn e tij me dshprimet me t hidhura. Ather vlersoje sa i madh e i bekuar sht besimi dhe mirsia e tij dhe kupto gjithashtu se ai sht esenca e jets. SHTJA E DYT: N lidhje me nj problem q i nnshtrohet diskutimit n nj art apo artizanat, ata q qndrojn jasht rrethit t atij arti apo artizanati nuk mund t flasin me siguri e besueshmri sado t mdhenj t jen, t arsimuar apo t shquar, as gjykimet e tyre nuk mund t pranohen si vendimtare. Gjithashtu ata nuk mund t hyjn n grupin e dijetarve t konsensusit t artit. Pr shembull: Gjykimi i nj inxhinieri t madh n diagnostikimin dhe kurimin e nj smundjeje nuk e ka t njjtn vler as me at t mjekut m t ult. Kshtu, n mnyr t veant, fjalt e mohimit t nj filozofi materialist nuk kan pesh e vler, sidomos t atij q largohet vazhdimisht
nga shpirtrorja, q sht i pagdhendur e m i pandjeshm pr dritn dhe q inteligjenca e t cilit sht ngushtuar vetm tek ajo ka i sheh syri... Fjalt e nj njeriu t till jan t pavlefshme pr tu marr n konsiderat n lidhje me shtjet shpirtrore. N shtjet e shenjta shpirtrore e n ato q lidhen me Njsin Hyjnore ka nj konsensus t plot midis qindra e mijra dijetarve nga popuj t besimit t till si Shejh Gejlani (k.s.) (u shenjtroft sekreti i tij), i cili pa fronin e lart t All-llahut, ndrsa vet ishte akoma n tok, e q u prpoq pr nntdhjet vjet duke u ngjitur me pun t drejta n gradat shpirtrore derisa iu zbuluan t vrtetat e besimit n t trija format e siguris. Meqense gjendja sht kshtu, far vlere kan fjalt e filozofve? A nuk sht kundrshtimi dhe mohimi i tyre aq i mbytur e i ult sa q i ngjason zukatjes s nj mushkonje para gjmimit t rrufes? Esenca e mosbesimit q kundrshton t vrtetat e Islamit dhe lufton kundr tyre sht: mohim, injoranc dhe mospranim. Edhe n qoft se n formn e jashtme ajo t duket se sht nj mohim i ndonj lloji apo nj tregues ekzistence, megjithat, n realitet sht mohim e mosqenie. Kurse besimi sht njohje, ekzis-tenc', pohim dhe gjykim. Madje edhe nj aspekt negativ i fes sht der pr nj realitet pozitiv ose nj perde q e mbulon at. N qoft se jobesimtart t cilt luftojn kundra besimit, do t prpiqeshin me vshtirsin m t madhe t pohojn e pranojn besimet e tyre negative e t'i bjn ato t pranueshme n formn e pranimit t mosqnies e t besimit pr t paqenn ather mosbesimi i tyre nga nj aspekt mund t vlersohet si nj form njohjeje ose gjykim i gabuar, ndrsa n lidhje me mospranimin, mohimin dhe refuzimin dika q bhet leht, kjo sht injoranc absolute dhe munges e plot gjykimi.
Bindjet q ndodhen n mosbesim jan dy llojesh: I pari nuk e jep vlersimin e t vrtetave t Islamit. Ky sht nj pranim i gabuar, besim i pabaz dhe gjykim i padrejt i veant pr t. Ky lloj mosbesimi sht jasht objektit t biseds son; ai nuk ka lidhje me ne, as ne nuk kemi lidhje me t. Lloji i dyt kundrshton t vrtetat e besimit dhe lufton kundra tyre. Edhe ky sht dy llojesh: I pari sht refuzim. Ai prbhet thjesht nga mospranimi pr t pohuar. Ky mohim sht nj lloj injorance ose mosgjykim dhe ndodh leht. Edhe ky lloj sht jasht objektit t diskutimit ton. I dyti sht pranim i mosqenies, sht pranim me zemr i t paqens; ky lloj mohimi sht gjykim dhe i shkakton njeriut konformizm (nnshtrim) dhe si rrjedhoj detyrohet t pohoj mohimin e vet. Ky mohim prfshin dy lloje: I pari thot: Ndonj gj nuk ekziston n nj vend t caktuar ose n nj drejtim t caktuar. Ky lloj mohimi i prcaktuar mund t provohet, por edhe ky qndron jasht diskutimit ton. I dyti prbhet nga mohimi e mospranimi i shtjeve t shenjta t besimit, t prgjithshme e gjithprfshirse, t cilat lidhen me kt bot, krijimin, botn tjetr, dhe vijueshmrin e epokave t ndryshme. Ky lloj mohimi, si e vrtetuam n shtjen e par, nuk mund t provohet absolutisht, sepse ai krkon q t ket nj vizion gjithprfshirs pr universin, t shikoj botn tjetr e t vshtroj pa kufi do aspekt t kohs. Humnera e dyt dhe mjetet pr t shptuar nga ajo: Edhe kjo prbhet nga dy shtje:
www.islamischen.ch
11
E PARA: Mendjet q ngushtohen para madhshtis, madhsis dhe pafundsis dhe neglizhojn pr t kuptuar prfundimin e shkujdesjes e t mkatit ose jan zhytur n botn materiale e priren pas asaj. Kto mendje nxitojn n mohim dhe nuk pranojn nga krenaria pr njohurit q kan shtjet e mdha pr shkak t paaftsive t tyre pr t'i prfshir ato. Vrtet! Ata nuk mund t kapin shtjet shum t gjera e t thella t besimit brenda mendjeve t tyre t ngushta e t thata, domethn t'i vrtetojn ato n zemrat e tyre t prishura e t vdekura ndaj aspekteve shpirtrore. Ata hedhin vetveten n mosbesim, n 'udhzim e mbyten. Ata po t mundeshin t shikonin natyrn e vrtet t mosbesimit t tyre si dhe esencn e 'udhzimit, do t shihnin se ajo q sht e pranueshme n besim pr madhshtin, e prshtatshme me t dhe e domosdoshme kundrshtohet nga mosbesimi i tyre, i cili prmban e fsheh absurditete t shumta e pamundsi . Risalein-Nur (Trajtesa e drits) e ka provuar kt t vrtet me qindra krahasime q dalin me t njjtin prfundim si: dy dhe dy bjn katr. Pr shembull, ai q nuk pranon besimin e domosdoshmris s ekzistencs s Tij q sht i Lartsuar,q nuk pranon prjetsin dhe atributet gjithprfshirse t Krijuesit Fuqiplot, madhsh-tin e Tij dhe madhshtin e atributeve t Tij t Larta, ather ai do ta transformonte domos-doshmrin e egzistencs s Krijuesit, prjetsin e Tij q i takon gjithlavdia dhe atributet e Tija Hyjnore duke i kaluar ato tek t gjitha qeniet e paprcaktuara n numr, madje tek nj infinit atomesh, q t mundej t pranonte mohimin e tij ose t braktis mendjen , ashtu si sofistat idiote duke mohuar si qenien e tij po ashtu edhe at t krijesave. Prandaj t gjitha t vrtetat e imanit (besimit) dhe Islamit mbshteten tek madhshtia e cila sht dinjiteti i atyre t vrtetave dhe e krkuar nga natyra e tyre. Ato t vrteta vendosen n zemrat e
pastrta dhe mendjet e shndosha me t gjith prulsin, pranimin dhe nnshtrimin e plot dhe i shptojn kshtu njerzit, tek t cilt kan zn vend, nga supersticionet e llahtarshme, nga absurditetet dhe nga injoranca e errt e mosbesimit. sht e vrtet dhe shum e qart se madhshtia dhe lavdia jan dy perde t domosdoshme. Kjo tregohet pr to n do koh kur thirret EZANI pr falje dhe n shumicn e ibadeteve islame.
ALL-LLAHU EKBER (All-llahu sht m i Madhi). Gjithashtu kjo madhshti tregohet edhe n Hadithin Kudsi
Madhshtia sht mburoja ime kurse Krenaria sht mbulesa ime. Gjithashtu pejgamberi Muhammed (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem) n bisedn e tij m t frymzuar me Krijuesin, n pjesn e tetdhjet e gjasht t XHEVSHENUL QEBIR, thot:
www.islamischen.ch
13
O Ti q prve mbretris Tnde, asnj mbretri nuk ekziston; O Ti q lvdatat e Tua nuk mund t numrohen nga shrbtort e Tu; O Ti q lavdia Jote nuk mund t prshkruhet nga krijesat e Tua ; O Ti q plotsimi Yt shtrihet prtej t gjitha vizioneve; O Ti q Atributet Tua kalojn t gjitha limitet e t kuptuarit; O Ti q madhshtia Jote sht prtej kapjes s mendimit e perceptimit; O Ti q cilsit e Tua njeriu nuk mund t'i prshkruaj si duhet;
www.islamischen.ch
14
O Ti q vendimin dhe caktimin tnd nuk mund ta kthejn robrit e Tu; O Ti q shenjat e Tua jan shfaqur n do gj. Ty t takon Lavdia, nuk ka zot tjetr prve Teje, na mbro, na mbro. Na shpto nga zjarri. T gjitha kto tregojn: madhshti, krenari e lavdi dhe prbjn nj perde t domosdoshme.
PROVAT E EKZISTENCS SHENJA M E MADHE KAPITULLI I PAR
Shtat qiejt dhe toka dhe t gjitha qeniet brenda tyre ngrejn lart lavdrimet e Tij; Nuk ka ndonj gj vese i thur lavde Atij; Por ju nuk e kuptoni se si ato prlvdojn. Sigurisht Ai sht shum Zemrgjer e Fajfals' (Kur'an, 17: 44)
[Ky mekam (vendqndrm) i dyt, prve shpjegimit t ktij ajeti madhshtor, sqaron gjithashtu provat e stacionit t par q sht trajtuar n arabisht, por i prkthyer ktu]. Meqense ky verset i lart, ashtu si versetet e tjera kur'anore, prmend s pari qiejt, at faqe brilante q deklaron Njsin e Zotit t Lartsuar, njerzit n t gjitha koht kur hedhin vshtrimin tek qiejt mbeten t uditur, t mahnitur e t gzuar, sepse n vshtrimin e tyre sht shpallja e Krijuesit t ktij kozmosi. Ather le t fillojm edhe ne me qiejt. N t vrtet, do udhtar q vjen n bujtinn dhe mbretrin e ksaj bote, sa her q hap syt e sodit, shikon At t Gjithmshirshm e Bujar, i Cili sht Pronari i ksaj bujtine, sheh nj ekspozit shum t mrekullueshme, shikon nj kamp strvitor shum madhshtor, dhe nj vend argtimi shum t kndshm e trheqs, sheh nj libr t hapur i cili sht shum i thell n kuptime e plot urtsi. Ndrkoh udhtari pyet: kush sht autori i ktij libri t madh? Dhe kush sht sundimtari i ksaj mbretrie t lart? N kt moment prezantohet tek ai faqja e bukur e qiejve e prshkruar me mbishkrimin e hijshm t yjeve. Ajo faqe i thrret atij duke i thn: M shih mua dhe un do t t jap mundsin t njohsh at q krkon. Ather udhtari hedh vshtrimin dhe shikon se nj tregues i artit Hyjnor po kryen detyra t ndryshme n qiell. Disa nga ata trupa jan njmij her m t mdha se toka dhe kan nj lvizje rrotullimi shtatdhjet her m t shpejt se predha. Ai tregues i bn ata trupa t lvizin shpejt, n harmoni e pa u prplasur me njri-tjetrin; Ai u shkakton atyre kandilave apo llambave t ndizen vazhdimisht pa prdorur vaj; Ai i drejton ato pafundsi trupash pa asnj zhurm, defekt apo rregullim; Ai tregues ka caktuar diellin dhe hnn - ato trupa t mdhenj qiellor q t kryejn detyrat e tyre prkatse pa u prplasur me njri-tjetrin; Ai administron brenda nj largsie e nj hapsire t pafund midis dy
poleve e gjithka q ekziston, duke i drejtuar n t njjtn koh, me t njjtn fuqi e n t njjtn mnyr pa mangsin m t vogl; Ai i nnshtron ato trupa t mdhenj qiellor t cilt kan n vetvete fuqi natyrore t pallogaritshme; Ai u shkakton atyre trupave t manovrojn si nj ushtri e disiplinuar mir dhe ather duke e br tokn t rrotullohet gjat nats e dits, Ai i shfaq qiejt n do nat e n do vit n forma t ndryshme, si nj ekran kinemaje me an t t cilit i tregohen audiencs s krijimit skenat e vrteta dhe ato t prfytyruara. Kjo madhshti e dukshme dhe ajo e vrtet q shfaqet brenda veprimtaris Hyjnore prbhet nga nnshtrimi, organizimi, administrimi, rrotullimi, rregulli, pastrimi e komandimi. Kjo e vrtet me madhshtin e gjithprfshirjen dshmon pr domosdoshmrin e ekzistencs dhe Njsis s Krijuesit t qiejve si dhe vrteton se ekzistenca e Tij sht m e qart dhe m e dukshme se e qiejve.
Pastaj ai vend tubimi udirash i njohur si hapsir apo atmosfer, i thrret me z buits atij udhtari q vjen si mik n kt bot duke i thn: M shiko mua! Ti mund t zbulosh e t gjesh nprmjet meje objektin e krkimit tnd, At q t drgoi ty ktu! Ndrkaq udhtari shikon tek fytyra e hidhur, por e mir e atmosfers dhe dgjon bubullimat e frikshme por t gzueshme t rrufes dhe kupton se: Ret e varura midis qiellit dhe toks po ujisin kopshtin e bots n mnyrn m t mshirshme me nj urtsi t madhe, furnizojn banort e toks me ujin e jets, zbusin
nxehtsin e jets dhe shpejtojn t japin ndihmes kudo q t jet e nevojshme. Megjithse kto re t rnda kryejn funksione t shumta, si kto q u prmendn dhe detyra t tjera, ret e mdha t afta pr t mbushur qiellin, ndonjher fshehin vetveten duke u trhequr t gjitha pjest e tyre pr t pushuar, n at mnyr q asnj gjurm nuk mund t shihet, tamam si nj ushtri me disiplin t fort e cila shfaq dhe e fsheh vetveten konform urdhrave t befasishme. Dhe me dhnien e urdhrit pr t zbrazur shi, ret mblidhen pr nj or, ose pr pak minuta; mbushin qiellin dhe presin n gatishmri t plot ashtu si ushtari q pret urdhrin e komandantit pr veprim. M von udhtari vshtron ern n atmosfer dhe sheh se ajo prdoret n shum detyra e funksione me urtsi t madhe e bujari. sht tamam sikur do atom i pajet e i pavetdijshm t dgjonte apo vrente urdhrat q i vijn nga komandanti i t gjitha qenieve pa harruar asnj nga ato detyra dhe i zbaton ato n formn e urdhruar me an t fuqis s Atij komandanti. Si rrjedhim Ai u jep frymmarrje t gjitha qenieve dhe u on lndt e nevojshme t gjitha gjallesave si, nxehtsin, dritn, elektricitetin. Ajri, gjithashtu ndihmon n pjalmimin e bimve. T gjitha funksionet e prgjithshme dhe shrbimet tregojn se ai vihet n shrbim, nga nj dor e fsheht, n mnyrn m t vetdijshme, m me njohuri dhe m jetdhnse. Ather udhtari shikon shiun dhe sheh se brenda atyre pikave t buta, t shndritshme e t mbla t sjella nga thesari i fshehur i mshirs, ndodhen shum dhurata t mshirshme e funksione sikur vet mshira e dhuruar t mishrohej duke u derdhur nga syt e thesarit hyjnor n formn e atyre pikave. sht kjo arsyeja q shiu sht quajtur mshir.
www.islamischen.ch
18
Pastaj udhtari vshtron shkreptimn, dgjon rrufen dhe shikon se t dyja kto, gjithashtu kryejn detyra t uditshme. Ndrkaq ai ktheu shikimin brenda mendjes s tij e cila i thot: Reja e pavetdijshme dhe e pajet e cila i ngjason pambukut t prishur, natyrisht nuk ka njohuri pr ne; kur ajo vjen pr t na ndihmuar, kt nuk e bn pr shkak se ajo ndjen keqardhje pr ne; as nuk shfaqet e nuk zhduket pa marr urdhresa, por ajo vepron n harmoni me urdhrat e t Plotpushtet-shmit e t Gjithmshirshmit, q fshihet pa ln gjurm e pastaj shfaqet papritmas pr t filluar punn e saj; Ajo e mbush dhe e boshatis atmosfern nga asti n ast duke zbatuar urdhrin e Sunduesit absolut, gjithmon Aktiv e t Lartsuar. Ajo shkruan vazhdimisht me urtsi, n tabeln e qiellit; fshin duke e hequr e duke e transformuar at n tabel fshirje e konfirmimi e duke dhn nj prshkrim t zvogluar t tubimit t ringjalljes e t kijametit. Sepse ret i ngjiten ers, me urdhrin e Krijuesit t Gjithditur e shum bujar, Bamirs e Prkujdess dhe marrin npr-mjet saj, thesaret e shirave ku secili thesar sht aq i rnd sa nj mal, dhe shpejtojn n tok pr t'u dhn ndihmes nevojtarve. sht sikur ajo t vajtonte nga keqardhja pr gjendjen e tyre; Ajo duke derdhur lott e saja i shkakton toks t buzqesh me lulet, ato zbusin nxehtsin e diellit, sprkasin me uj kopshtet si dhe lajn e pastrojn faqen e toks nga pluhurat me qllim q ajo t shklqej e t ndrioj. Ai udhtar kurioz ather i thot mendjes s tij: Kjo er e pavetdijshme, e pajet, e pavullnetshme, gjithnj e tronditur, e stuhishme dhe e oroditur, vijn n ekzistenc dhe shfaqen pr shkak t saj - dhe forms s saj t jashtme - qindra e mijra detyra e funksione, shum mirsi e mbshtetje q prmbajn plot urtsi, mshir e prsosmri, ka vrteton qart se kjo er e zellshme e shrbtore e palodhshme, kurrsesi nuk vepron nga vetvetja, por vepron n prputhje me urdhrat e Krijuesit t Gjithditur dhe t Atij komandanti Bamirs. sht tamam sikur do
grimc t ishte e vetdijshme pr do detyr, ashtu si nj ushtar vigjilent q kupton e dgjon do urdhr t komandantit, pasi ajo i bindet do urdhrese q kalon prmes ajrit. Ai mbshtet t gjitha kafsht pr frymmarrje e pr t jetuar, t gjitha bimt pr endzime e pr t'u zhvilluar, dhe kultivon t gjith lndn e domosdoshme pr mbijetesn e tyre. Ajo drejton dhe administron ret, bn t mundur ecjen e anijeve q lundrojn pa lnd djegse dhe ndrmjetson n prcjelljen e tingujve, zrave e ndrlidhjeve, veanrisht npr-mjet telefonave, telegrafve e radiofonive. Gjithashtu kryen funksione e shrbime t tjera universale. Tani secili nga kto atome prbhet nga dy lnd t thjeshta si azoti dhe oksigjeni dhe secili i ngjason tjetrit dhe gjenden n qindra e mijra lloje t ndryshme anemban globit; Ndrkoh udhtari thot: Un dal me prfundimin se ato funksionojn e shrbejn me rregullsin m t madhe nga nj dor e fshehur, ashtu si e bn t qart verseti Kur'anor:
...Dhe n qarkullimin e errave dhe reve t nnshtruara mes qiellit e toks... (ka prova pr at popull q arsyeton). (Kur'an 2: 164) Ai q, nprmjet vendosjes s errave, i prdor ato n detyra e funksione t panumrta, q me an t urdhress s errave i prdor ato n detyra t pafund t mshirs dhe q e krijon ajrin n kt form, Nj i Till mundet vetm t jet Krijuesi i ekzistencs s domosdoshme, Fuqiplot mbi do gj, i Gjithditur e Bujar. Ather ai vshtron shiun dhe sheh se brenda tij ka mirsi e dobi aq t shumta sa numri i pikave t shiut, aq shum tregues hyjnor sa pikat e shiut dhe shum urtsi Hyjnore sa atomet e tij. Ato
pika t kndshme, t mbla e t bekuara, pr m tepr jan krijuar n mnyr aq t bukur e t rregullt saq shiu q drgohet veanrisht n kohn e vers ohet dhe shkakton rnien me nj mas e rregull t till saq as errat e stuhishme, t cilat bjn t prplasen objektet e mdha, nuk mund ta shkatrrojn kt ekuilibr e rregull; pikat nuk prplasen me njra-tjetrn dhe nuk bashkohen n nj mnyr q t bhen masa apo sasi t mdha t dmshme uji. Uji q prbhet nga dy elemente t thjesht, si hidrogjeni dhe oksigjeni, prdoret edhe pr qindra e mijra detyra e funksione t ndryshme q tregojn nj urtsi e jan kuptimplot, veanrisht te qeniet e gjalla, n nj koh q elementet q ai prbhej ishin t pajet e t pavetdijshme. Ather shiu, i cili sht mshir e mishruar n form, vetm mund t prodhohet n thesarin e papar t Mshiruesit, Mshirbrsit dhe rnia e tij n tok sht si nj komentim i ajetit kur'anor:
...Dhe Ai sht q e lshon shiun, pasi q ata t'i ken humbur shpresat dhe Ai shtrin mshirn e Vet... (Kur'an 42: 28) Pastaj udhtari dgjon rrufen dhe shikon shkreptimn. Ndrkoh kupton se kto dy dukuri qiellore t uditshme jan si nj komentim i plot i verseteve:
...Ndrkaq bubullima e rrufes e madhron (Zotin e Vetm) me falenderimin e Tij. (Kur'an 13: 13)
...Shklqimi i vettims s drits s res gati sa s't merr t parit.'' (Kur'an: 24: 43) Ato t dyja gjithashtu njoftojn pr ardhjen e shiut dhe kshtu sihariqojn nevojtart. Po, kjo folje e befasishme e zrit t mreku-llueshm t qiejve; mbushja e qiellit t errt me shkreptimn dhe zjarrin e ndezjes q trishton do qenie, dhe ndezja e reve t mdha q u ngjasojn maleve prej pambuku ose tubacioneve q shprthejn me uj e bor, kto dhe fenomene t ngjashme me to, zgjojn njeriun e shkujdesur dhe jan si goditje pr at, shikimi i t cilit sht drejtuar posht n tok. Ata i thon atij: Ngrije kokn! Shiko veprimet e mrekullueshme t Krijuesit shum aktiv e Fuqiplot, i Cili dshiron t prezantoj madhshtin e Tij tek shrbtort e Vet. Gjithashtu ato tregojn se ti nuk je ln n dshirat e tekat e tua. Ve ksaj ato njoftojn se kto dukuri e ngjarje kan nj pronar e nj qllim. donjra nga ato shkaktohet t prmbush nj detyr t veant dhe secila vihet n shrbim nga Rregullatori i Gjithditur e nga Drejtuesi i t gjitha gjrave. N kt moment udhtari kureshtar dgjon dshmin e lart e t dukshme pr t vrtetn q prbhet nga nnshtrimi i errave, rnia e shirave dhe drejtimi i dukurive natyrore dhe thot: Un deklaroj besimin te Zoti. Ajo q sht pohuar n shkalln e dyt t vendqndrimit t par, shpreh vrejtjet e udhtarit n lidhje me hapsirn dhe qiejt.
www.islamischen.ch
22
* *
Tani udhtari reflektues, i msuar tashm me udhtimin hulumtues, gjen rruzullin toksor t'i drejtohet atij duke i thn: Prse shtit n atmosfer, nepr qiej e hapsir? Eja tek un t t njoh me At q krkon. Shiko funksionet q un kryej dhe lexo far sht shkruar n flett e mia. Ndrkoh udhtari hedh vshtrimin dhe sheh se globi toksor, ashtu si nj mevlevi ashik, vizaton lvizjet e tij t dyfishta prreth fushs s madhe t mahsherit (tubimit t madh), nj rreth i cili prcakton ditt, vitet dhe stint. Pra, toka, sht si nj anije e madhe hyjnore e ngarkuar me qindra e mijra nga lloje t ndryshme ushqimi dhe me pajisjet e nevojshme pr t gjitha qeniet e gjalla, duke notuar me ekuilibrin m t madh n oqeanin e hapsirs e duke u rrotulluar rreth diellit. Ndrkaq, udhtari vshtron faqet e toks dhe sheh se secila nga faqet e saja bn t njohur Krijuesin e toks n mijra shenja. Ai duke qen i pamundur t'i lexoj t gjitha faqet e saja, shikon vetm te faqja q tregon krijimin edhe dislokimin e qenieve t gjalla n pranver. Ai sheh format e antarve t panumrt t qindra e mijra llojeve q jan shfaqur n saktsin m t madhe prej nj lnde t thjesht dhe q ushqehen n mnyrn m t mshirshme. Ather, n nj mnyr t mrekullueshme, disa prej farrave u jepen flet pr t fluturuar. Ato marrin flet e kshtu shprndahen me shum rregull e me kujdes t madh si dhe ushqehen mir. Knaqsi t pafund
dhe lloje t shijshme ushqimi, n formn m t but e t mshirshme, u sillet atyre nga dheu i that, nga rrnjt, farrat dhe pikat e ngjashme me njra-tjetrn. N do pranver qindra e mijra lloje ushqimesh e pajisjesh ngarkohen si n nj vagon transporti hekurudhor dhe drgohen tek qeniet e gjalla n rregullin m t prsosur, t cilat i marrin nga depot e t panjohurs; Drgimi i qumshtit t mbl e t pastr pr fmijt e vegjl nga pompat e gjokseve t nnave duke u shkuar atyre si dhurat me mshirn dhe urtsin shum t madhe. Natyrisht kjo vetkuptohet se sht nj nga treguesit e mshirs s Mshiruesit, Mshirbrsit dhe e Bamirsit t pashoq. N mnyr t prmbledhur udhtari kuptoi nga shikimi i faqes s jets pranverore se ajo sht shembull nga qindra e mijra shembuj e prova t tubimit t madh t ringjalljes n mahsher. Gjithashtu sht nj komentim praktik i ktij ajeti kur'anor:
...Shiko pra shenjat e mshirs s All-llahut, se si e ngjall tokn pas vdekjes s saj, e s'ka dyshim se Ai sht q do t'i ngjall t vdekurit, sepse Ai pr do gj sht i Plotfuqishm (Kur'an, 30: 50) Me fjal t tjera, ky ajet kur'anor mund t thuhet se shpreh n mnyr t mrekullueshme kuptimet e ardhura n kt faqe, domethn t pranvers.
www.islamischen.ch
24
Kshtu udhtari kuptoi se toka n t gjitha faqet e saja, n mnyr t prshtatshme me prmasat e tyre shfaq e shpreh frazn: - Nuk ka zot tjetr prve Atij.
N shprehjen e kuptimit t mbajtur nga udhtari, me an t dshmis s prmbledhur t njrs prej njzet aspekteve t njrs faqe t vetme nga m shum se njzet faqet e globit sht folur n Shkalln e tret t vendqndrimit t par.
***
M von ai udhtar refkletues, sa her q lexonte nj faqe t kozmosit i rrnjosej besimi i tij, i cili sht elsi i lumturis, iu shtuan njohurit e tij pr Zotin e Lartsuar q sht elsi i progresit npr shkallt shpirtrore; shikimit t tij iu zbulua edhe nj shkall tjetr nga e vrteta e besimit n Zotin e Lartsuar q sht burimi e themeli i fort i plotsimeve dhe integritetit. Megjithse ai prparoi duke dgjuar msimet perfekte e bindse t dhna nga qielli, nga hapsira dhe toka, por vazhdoi t krkonte m shum sa her q ato flet i jepnin knaqsi t mdha shpirtrore e shije e gzime n botn e brendshme, t cilat e inkurajuan e i ngjalln pasionin pr t ditur m shum. Ndrkoh ai dgjon jehonn e madhrimit prej deteve e lumenjve t mdhenj dhe dgjon
gurgullimn e tyre t trishtueshme. N shum mnyra ato i thon: Na shih neve dhe lexo gjithashtu shenjat tona! Duke i vshtruar me vmendje, udhtari yn shikon ka vijon: Detet q vazhdimisht dallgzohen fuqishm, t cilt nga natyra shprndahen, derdhen e mbyten, i sheh se ato kan rrethuar globin toksor dhe s bashku me tokn rrotullohen me nj shpejtsi shum te madhe n nj rreth prej njzet e pes mij vitesh. Por, pavarsisht nga kjo, detet nuk derdhen, nuk prmbysin apo t cnojn tokn, fqinjn e tyre t that e cila qndron puqur me t. Padyshim ato qndrojn t qet, lvizin dhe mbrohen me urdhrin e t Plotftuqishmit e t Madhshtis absolute. Pastaj duke shikuar n thellsit e deteve, udhtari shikoi se prve xhevahireve shum t bukur, t stolisur e simetrik, ndodheshin mijra lloje t ndryshme kafshsh q ushqeheshin, drejtoheshin dhe q u prcaktohej lindja dhe vdekja n mnyr shum t disiplinuar; ushqimet e tyre vijn thjesht nga rra dhe uji i kripur. Kjo vrteton n mnyr t pakundrshtueshme ekzistencn e t Plotfuqishmit, t Gjithlavdish-mit e Hirplot, Administruesit e Jetdhnsit t tyre. Ather udhtari hedh vshtrimin tek lumenjt dhe sheh se prfitimi, dobit e natyrshme tek to, funksionet q ato kryejn dhe rimbushja e tyre e vazhdueshme, realizohet nga nj urtsi e mshir dhe n mnyr t pakontestueshme, provojn se ato lumenj, burime, rrke, rrjedha e kanale t lundrueshme, rrjedhin nga thesari i mshirs s t Gjithmshirshmit, Krijuesit Zemrgjer e Bujar. Ato burojn dhe rrjedhin e shprndahen n mnyr t jashtzakonshme, saq thuhet, sipas kuptimit t nj hadithi, se: Katr lumenj rrjedhin nga Parajsa (Xhenneti). Domethn ato kalojn shum prtej limiteve a llogaritjeve t shkaksis s jashtme. Prandaj ato, nuk rrjedhin vese nga thesari i parajss shpirtrore, nga bollku i burimeve t padukshme e t pashtershme.
www.islamischen.ch
26
Pr shembull: Nili i bekuar, i cili e transformoi shkrettirn e Egjiptit n nj parajs dynjaje, buron nga nj mal q ndodhet n jug i cili quhet mali i hns. Ai rrjedh pa shteruar kurr, tamam sikur t ishte nj det i vogl. N qoft se uji q rrjedh posht do t mblidhej e t grumbullohej vetm pr gjasht muaj n formn e nj mali e t ngrihej lart, padyshim ai do t bhej m i madh se ai mal. Por vendi te mali ku uji depozitohet sht m i vogl se 1/6 e mass s tij. Ndrsa n lidhje me ujin i cili rimbush lumin, shiu q hyn n rezervuarin e lumit sht shum i rrall e i pakt n at zon t nxeht dhe glltitet shpejt nga toka e etur; si rrjedhim sht i pamundur t ruaj ekuilibrin e lumit. Pr kt arsye u transmetua se burimet e bekuara t Nilit, n mnyr t mrekullueshme, vijn nga parajsa e padukshme. Ky hadith ka nj kuptim t thell dhe shpreh nj t vrtet t bukur. Ather udhtari shikoi nj dshmi e nj realitet t vetm nga mijra dshmi e prova t tilla q jan aq t mdha sa vet lumenjt e oqeanet. Ai gjithashtu kuptoi se detet, lumenjt dhe t gjitha rrjedhat dshmojn njzri me fuqin e madhshtis se oqeaneve duke shprehur: Nuk ka Zot tjetr vese Atij dhe doln si dshmitar per dshmin e tyre t gjitha krijesat q banojn n to. Duke shprehur e prcjell dshmin e detrave e lumenjve, ne folm n Shkalln e katrt t mekamit t par:
www.islamischen.ch
27
***
N kt koh, gjat udhtimit t mendueshm, udhtarit i bhet thirrje nga malet e fushat t cilat i thon: Lexo edhe faqen ton gjithashtu. Ai, duke soditur, vshtron se funksionet universale t maleve dhe dobit e tyre t prgjithshme prbjn nj madhshti e urtsi ka hutojn mendjen. Pr shembull, shfaqja e maleve duke dal nga toka me urdhrin e Zotit t tyre, qetson trazirn e toks dhe zbut inatin dhe zemrimin q shkaktohen nga turbullirat e saj t brendshme; Ndrsa malet dalin e ngrihen lart, toka fillon t marr frym e shpton nga dridhjet, lkundjet shkatrruese e nga trazirat. Kshtu ajo qetsohet e ndjek rrotullimin e saj, si e ka pr detyr. Ky rrotullim nuk sht m turbullues. Ashtu si ngrihen direkt e anijeve pr t ruajtur ekuilibrin e pr t'i mbrojtur anijet nga tronditja e mbytja, n t njjtn mnyr malet shrbejn si shtylla - me depo e magazina - pr anijen e toks me qllim q ta mbrojn at nga lkundjet e q t'i japin asaj qndrueshmri dhe ekuilibr. Kur'ani i Shenjt e tregon kt kuptim n shum ajete (versete) kur'anore, e midis tyre:
www.islamischen.ch
28
(Dhe i kemi br) malet si shtylla mbshtetse. (Kur'an, 78: 7); (Dhe tokn) Ne e kemi shtrir dhe e kemi vendosur n t male t qndrueshm(Kur'an, 50: 7); Dhe malet Ai i ka ngulur fort. (Kur'an, 79: 32) Gjithashtu n malet jan depozituar e ruajtur t gjitha llojet e burimeve t ujrave, mineraleve, lndve dhe ilaeve pr t cilat kan nevoj gjallesat. Ato jan depozituar me nj urtsi, jan drguar me nj bujari, jan rezervuar me nj rregull e aftsi saq n mnyr t pakundrshtueshme provojn se kto male jan magazina rezervash q veprojn me urdhrin dhe jan n shrbimin e t vetmit Krijues, fuqia e t Cilit sht e pakufishme dhe Urtsia e Tij sht e pafund. Kshtu udhtari e shikon at urtsi universale t brendaqensishme te malet dhe fushat, at urtsi t ciln e nxori si prfundim se ajo ekzistonte edhe n gjrat e tjera q jan me madhshtin e maleve dhe gjersin e fushave. Ndrkaq ai shikoi se malet dhe fushat, me far ato prmbajn, prbjn nj deklarat pr Njsin e Zotit t Lartsuar, nj deklarat aq t fuqishme e t fort sa vet malet, dhe aq t gjer e t shtrir sa fushat. Ather ai me respekt tha: Besoj n Zotin e Lartsuar. N shprehjen e ktij kuptimi u fol n Shkalln e pest t Vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
29
* * *
Ndrsa udhtari po shtiste duke reflektuar pr malet e fushat, befas u hap para mendimit t tij dera e bots s pemve dhe e bimve e cila e fton at duke i thn: Eja tek ne e shtit n kopshtin ton dhe lexo mbishkrimet tona.'' Gjat hyrjes ai pa se pemt edhe bimt po mbanin nj kuvend t madh e t kndshm i cili mbahej pr t deklaruar fuqin e Njsis s Zotit t Lartsuar. Gjithashtu ato kishin br nj rreth pr t'i br lutje e falenderime Krijuesit; Udhtari kuptoi nga vet aparenca e t gjitha pemve dhe bimve se llojet e tyre t ndryshme deklaronin njzri: Nuk ka zot tjetr prve All-llahut.'' Sepse ai zbuloi tre t vrteta t mdha e universale q tregonin e provonin se t gjitha pemt frutdhnse e bimt me gjuht e tyre simetrike e retorike, me frazat e luleve t tyre joshse e fjalshum dhe me fjalt elokuente t frutave t mirorganizuara po dshmonin lavdin e Zotit t Lartsuar dhe deklaronin frazn: Nuk ka zot tjetr prve Atij. E VRTETA E PAR: Ashtu si shihen n do lloj peme e bime n formn m t dukshme mirsia, bujaria dhe zemrgjersia e qllimshme, n t njjtn mnyr, kto kuptime duhet t shihen n trsin e pemve dhe bimve t cilat jan t qarta si drita e diellit.
E VRTETA E DYT: Dallimi dhe ndryshimi i mendueshm e i qllimshm si dhe diferenca midis llojeve t ndryshme kurrsesi nuk mund tu atribuohen shkaqeve (rastsis); zbukurimi i mshirshm e i qllimshm dhe shklqimi i pandar te ato duhet t shihen si qartsia e drits te varietetet e pakufishme t llojeve. Ato eksopozojn vetveten se jan veprat dhe vulat e Krijuesit t Gjithditur. E VRTETA E TRET: elja dhe lulzimi i t gjith antarve t veant te qindra e mijra lloje t asaj bote t pafund, ku secila nga ato, n formn dhe llojin e saj t dallueshm, me rregullin m t madh, me peshn dhe bukurin, me vitalitetin e urtsin dhe pa asnj defekt; dhe shfaqja e atyre farrave nga toka n forma t dallueshme e t veanta... pa dyshim se kjo prbn nj t vrtet m brilante se Dielli. Provat e ksaj t vrtete jan aq t shumta sa lulet dhe sa frutet e gjethet q dalin n pranver. Ndrkoh udhtari tha:
Lavdi Zotit pr mirsin e besimit! Pr shprehjen e ktyre t vrtetave dhe dshmive t dhna pr to kemi folur n shkalln e gjasht t vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
31
* * *
Ndrsa po kthehej, udhtari i apasionuar t cilit tashm i sht forcuar dshira e etja nga ai udhtim hulumtues, i gzuar nga knaqsia e qndrimit t tij tek e vrteta, pr gjetjen e kopshteve t besimit,duke u kthyer nga kopshti i pranvers me nj tuf aq t madhe lulesh sa madhsia e pranvers nga lulet e njohjes s besimit, papritmas bota e shpendve dhe e kafshve hapet para mendjes s tij t dhn pas t vrtets dhe arsyes s shndosh; ato shpend e kafsh e ftojn at me qindra e mijra tinguj t ndryshm e gjuh t ndryshme pr t hyr n at bot t madhe duke i uruar mirseardhje n mbretrin e tyre. Ndrkoh ai futet e sheh se t gjitha shpendt e kafsht me speciet, llojet, grupet e tufa e tyre po deklaronin n heshtje e me z t lart me gjuht q ato Nuk ka zot tjetr prve Atij. Sikur faqja e toks t ishte nj vend i dispononin, frazn gjr lutjesh dhe nj asamble pr prmendjen e lavdis s Zotit t Lartsuar; dhe se secila nga ato
n vetvete ishte si nj od (poem) q i ishte kushtuar Zotit t Lartsuar, ishte si nj fjal q deklaronte lartsin e Tij, nj shkronj q tregonte mshirn e Tij; secila nga ato prshkruanin Krijuesin dhe i bnin Atij falenderime e lvdata. Tamam sikur shqisat e atyre shpendve dhe kafshve, ndjenjat, fuqit, gjymtyrt, aparatet dhe instrumentet e tyre sikur t ishin fjal t peshuara e t vendosura n form t rimuara dhe sikur t ishin shprehje retorike dhe t prkryera. Udhtari pa tre t vrteta t mdha gjithprfshirse t cilat n form vendimtare, tregonin falenderimet q ato i jepnin Krijuesit e Furnizuesit t tyre dhe dshmonin me at fjal e shprehje Njsin e Zotit t Lartsuar E VRTETA E PAR: sht e vrteta e krijimit t atyre krijesave nga asgjja, q kurrsesi nuk mund t'i atribuohen rastsis, forcs s verbr apo natyrs s shurdhr. Ardhja e tyre n ekzistenc, qenia e tyre e prodhuar n nj mnyr t qllimshme e njohse, me urtsi e dshir, e gjith kjo sht nj e vrtet q dshmon ekzistencn e domosdoshme t Krijuesit t perhershm, q dshmon t vrtetn e shtat atributeve t Tij dhe Njsin, q sht nj dshmi e prsritur dhe e vrtetuar nga vet numri i t githa gjallesave. E VRTETA E DYT: Kjo shfaqet nga dallimi i br ndrmjet atyre qenieve t pafund, pr sa i prket forms, sasis, llojit, zbukurimit e stolisjes s tyre, nj e vrtet kjo aq e madhe dhe e fuqishme saq askush, prve Krijuesit t Plotfuqishm e t Gjithditur, nuk mund t ishte prgjegjs pr kt t vrtet e pr mijra mrekullira e shembuj t urtsis hyjnore q ajo prmban. E VRTETA E TRET: Shfaqja e atyre krijesave t panumrta n llojet e format e ndryshme, secila nga ato sht nj mrekulli e urtsise; Shfaqja e tyre nga vezt dhe pikat e ujit, sperma, duke
qen t ngjashme me njra-tjetrn ose t prafrta dhe q pkufizohen e prcaktohen n numr. E gjitha kjo duke u realizuar n formn m t rregullt simetrike e t pagabueshme, natyrisht sht nj e vrtet aq brilante saq ndriohet me prova e dshmi aq t shumta sa vet numri i kafshve e i shpendve. Nga konsensusi i ktyre t vrtetave, t gjitha llojet e kafshve dhe shpendve dshmojn njzri duke thn: Nuk ka zot tjetr prve Atij.
sht sikur e gjith toka, ashtu si nj njeri shum i madh, t thot: Nuk ka zot tjetr prve Atij n nj mnyr t prshtashme me madhsin dhe shtrirjen e saj duke ua pruar dshmin e saj edhe banorve t qiellit. Kto t vrteta jan trajtuar n shkalln e shtat t vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
34
* * * Tani udhtari meditues dshiron t futet n botn e njeriut, n botn e humanizmit, me qllim q t ngjitet n shkall t pakufishme t njohjes hyjnore dhe n stadet e pozitat m t larta dritdhnse. N kt shkall atij i bhet ftes nga humanizmi i cili kryesohet nga pejgambert. Ai e pranon ftesn. Duke vshtruar, s pari vendqndrimet e kohs s shkuar, ai pa se t gjith profett (shptimi qoft mbi ta), e q prfaqsojn llojin m dritdhns e perfekt njerzor, po Nuk ka zot tjetr perve Atij e duke recitonin e persrisnin n grupe frazn: prmendur All-llahun. Ata t gjith, me forcn e mrekullive t panumrta brilante e vrtetuese t misionit t tyre, shpallnin Njsin e Zotit t Lartsuar dhe me qllim q t prparoj njerzimi
duke u larguar nga shkalla shtazore pr tu ngjitur tek shkalla engjllore, ata udhzonin njerzit e i ftonin tek besimi n Zotin e Vetm. Udhtari bie n gjunj me respekt e vlersim tek kjo shkall drite dhe i kushton vmendje msimit. Ai pa se n dorn e secilit nga ata msues (qeniet m t larta e m t shquara humane) ndodheshin mrekulli q u ishin dhuruar nga Krijuesi i t gjitha botrave si shenja konfirmimi pr misionin e tyre. Pr m tepr, nj grup i madh njerzish, nj komunitet i tr kishte vrtetuar pretendimet e tyre dhe ishin futur n besim nprmjet thirrjes s atyre pejgamberve. Kshtu udhtari mundi t vleresonte gradn dhe fuqin e Njsis. Kjo e vrtet e pranuar dhe e vrtetuar nga kta qindra e mijra individ t prgjegjshm e t drejt, e duke e miratuar me konsensus t plot, padyshim q sht e sigurt dhe e qndrueshme. Ai kuptoi gjithashtu se njerzit e rrugs s shtrembr, duke mohuar kt t vrtet t pranuar e t vrtetuar nga shum dshmitar t drejt, po bnin nj faj shum t rnd dhe nj krim shum t madh dhe kuptoi se ata mohues, si rrjedhim i kundrshtimit t tyre, u bn t meritueshm pr nj dnim pikllues. Ai gjithashtu njohu se ata t cilt e pranuan t vrtetn dhe i besuan asaj ishin njerzit m t drejt e m t ndershm. Papritmas, nj shkall shum e lart e shenjtris s besimit dhe e lartsis s Njsis u shfaq prpara tij. Po, mrekullit e pafund q Zoti i Lartsuar ua dhuroi profetve (paqja qoft mbi ta) - secila prej tyre, duke qen si nj konfirmim i misionit t tyre; goditjet qiellore q ran mbi kundrshtart e tyre ku secila ishte prov e vrtetsis s Profetsis; prsosmria e tyre individuale q ishte si nj tregues i drejtsis s tyre. Msimet e tyre t vrteta; forca e besimit t tyre q dshmonte ndershmrin e tyre; serioziteti i tyre i lart dhe gatishmria pr vetflijim; librat e shenjt dhe
flett e mbajtura nga duart e tyre; nxnsit e tyre t panumrt t cilt duke ndjekur rrugn e tyre gjetn udhzimin e vrtet, gjetn integrimin e tyre njerzor dhe dritn, duke provuar kshtu edhe njher t vrtetn e msimeve; Miratimi unanim i t gjith profetve, paralajmruesve serioz, dhe miratimi i ndjeksve t tyre n t gjitha shtjet pozitive; E gjitha kjo prbn nj prov aq t fuqishme saq asnj fuqi ne tok nuk mund t konfrontohet me t, dhe do dyshim apo hezitim do t shkrihej para ksaj t vrtete t fuqishme. Ndrkoh udhtari msoi se urtsia e pranimit dhe e besimit n t gjith pejgambert sht nj nga kolonat e besimit, dhe se kjo prfaqson nj burim tjetr force. Kshtu, ai gjeti nj dobi t madhe besimi nga msimet e tyre. Ne kemi folur n shkalln e tet t vendqndrimit t par q tregon kuptimin e ketij leksioni.
Ndrsa udhtari krkues po provonte shije t larta t s vrtets nga forca e besimit e ndrsa po vinte nga asambleja e profetve, paqja dhe bekimet e Zotit t Lartsuar qofshin mbi ta, tani e gjen veten t ftuar nga ata t cilt vrtetuan pretendimet e profetve me provat m t fuqishme e vendimtare; Kta jan pikrisht ata q njihen si njerzit e zgjedhur e t pastr, ose t drejtit. Ata e ftojn udhtarin n shkollat e tyre, n klasat e t cilve pa nga njerzit gjenial dhe qindra e mijra shkollar e studiues t mirfillt t cilt provonin me argumente t fuqishme shtjet e afirmuara t besimit ku n krye t atyre shtjeve qndron domosdoshmria e ekzistencs s Zotit t Lartsuar
dhe Njsia i Tij. Ata i provonin me demonstrime t thella saq nuk linin m vend pr dyshim. Natyrisht, fakti q ata jan t t njejtit mendim prsa u prket parimeve e shtyllave t besimit, pavarsisht nga ndryshimi q kan n aftsi e n pikpamje ku do njeri mbshtetet n forcn e argumentit dhe siguris s tij. Nuk ka dyshim se kjo sht nj prov vendimtare t ciln askush nuk mund ta kundrshtoj prve atij q ka zgjuarsi m t thell se sa zgjuarsia e tyre, dhe n qoft se argumenti i tij do t ishte m i fort se sa argumentet e atyre t gjithve. Mirpo kjo sht e pamundur. Si rrjedhoj, mohuesi mund t'i kundrshtoj ato vetm me injorancn e tij t jashtme, mund t'i refuzoj vetm me kryenesi ose me kokfortsi e duke mbyllur syt kundrejt asaj drite. Gjendja sht se ai q mbyll syt e tij, do t thot se ai po bn pikrisht ditn e tij nat pr vetveten. Udhtari msoi se dritat e prhapura n kt klas t gjer e t madhe nga kta shkollar t thell e t respektuar patn ndriuar gjysmn e globit pr m shum se njmij vjet. Ai gjeti n t moral e forc shpirtrore saq e gjith fuqia e kombinuar e njerzve t mohimit nuk do t mundej ta lkundte apo ta shkatrronte. Nj aluzion i shkurtuar sht prmendur n shkalln e nnt t vendqndrimit t par, sht ai msim q msoi udhtari n kt klas.
* *
Udhtari sodits u afrua drejt klass s dijetarve me nj dshir t zjarrt me qllim q t shtonte besimin e zbulimin e tij dhe pr t par e provuar dritat e shijet t cilat duhet t vshtrohen me
nj fuqizim e zhvillim t vazhdueshm t fes, e t cilat ishin n rrugn e ngjitjes prej shkalls ILMUL-JEKIN Shkalla e njohjes s siguris dhe drejt shkalls AJNUL-JEKIN Shikimi i siguris. Ndrkoh me mijra e miliona Evlija, udhheqs shpirtror t cilt luftuan pr hir t s vrtets, q e pruan t vrtetn e q arritn tek shkalla e Shikimit t siguris n hijen e ngjitjes s Muhammedit (alejhis-selm) e n gjurmt e kmbve t tij (shptimi qoft mbi t). Kta i bn thirrje udhtarit pr te nj vend n nj bujtin, nj vend ku prmendej Zoti i Lartsuar e ku jepej msim dhe edukim i lart. Ai vend ishte shum dritdhns, i gjer e i qart, i cili prbhej nga shum kuvende dhikri pr prmendjen e All-llahut, e nga bujtina t vogla t panumrta. N hyrje ai gjeti se ata - udheheqs shpirtror - njerzit e shptimit dhe t kerameteve (provave apo akteve t jashtzakonshme q i realizonin me fuqin e Zotit t Lartsuar). Ku t gjith me unanimitet po deklaronin: Nuk ka zot tjetr prve All-llahut duke u mbshtetur tek dshmit e tyre, pr t padukshmen dhe tek kerametet q ato kishin mundur t'i realizonin me ndihmn e Zotit t Lartsuar; Ata t gjith po shpallnin domosdoshmrin e ekzistencs dhe unitetit t Zotit t Lartsuar. Udhtari ndrkaq vshtron se sa e qart dhe e dukshme duhet t jet e vrteta te kta gjeni t shenjt. Kta njohs shpirtror t cilt perfaqsojn xhemte t shumta dritdhnse e q ndjekin tarikate (metoda) t ndryshme t vrteta, i vshtruan ngjyrat e panumrta t shfaqura nga Dielli i prhershm i All-llahut, ashtu si vshtrohen shtat ngjyrat e shfaqura nga dielli n qiell. Ky unanimitet i ktyre njerzve shpirtror i bashkohet unanimitetit t profetve (paqja dhe bekimi qofshin mbi ta), dhe atij t njerzve t zgjedhur, duke formuar kshtu konsensusin m te lart. Pa
www.islamischen.ch
39
dyshim q kjo prbn nj t vrtet e nj prov m t ndritshme se dita q tregon ekzistencn e diellit. Kshtu sht prmendur n shkalln e dhjet t vendqndrimit t par; nj aluzion i shkurtr e i dobishm t cilin e nxori udhtari yn nga bujtina e sufizmit.
* * *
Tani udhtari yn npr bot, duke qen i vetdijshm se dashuria pr Zotin q buron nga besimi n Krijuesin e q vjen nga njohja e Tij se sht persosmria e plotsimi m i madh njerzor dhe m e rndsishmja, e madje shte burimi i t gjitha plotsimeve dhe origjina e tyre, ai shprehu dshirn, e me t gjitha fuqit e tij t jashtme e t brendshme, me qllim q t prparoj edhe m shum n forcimin e besimit t tij e n zhvillimin dhe zgjerimin e njohurive t tij. Pr kt arsye ai ngriti kokn dhe duke vshtruar nga qiejt tha me vete: Jeta sht gjja m e muar n gjithsi dhe t gjitha gjrat i jan nnshtruar jets. M e vlefshmja tek gjallesat jan krijesat me shpirt dhe m t muarat midis tyre jan qeniet e ndrgjegj-shme. do shekull e do vit rruzulli funksionon me boshatisjen e rimbushjen e vetvetes me gjallesa me qllim q ta shtoj kt lnd, e cila sht m e vyera. Ather udhtari tha: Padyshim se qiejt madhshtor e t stolisur duhet t ken krijesa e banor t prshtatshm prej gjallesave, shpirtro-reve e qenieve t vetdijshme, sepse shum rrfenja e burime autentike kan treguar e vrtetuar shikimin e melekve (engjjve) dhe komunikimin me ta
q nga lashtsia. Si pr shembull, shfaqja e Xhebrailit (alejhis-selm) n prezenc t Muhammedit (alejhis-selm) e n shikimin e shokve t tij (Zoti qoft i knaqur me ta). Ndrkoh, udhtari thot me vete: Ah sikur t arrija e t shihja banort e qiejve e t dija mendimet e tyre n kt shtje! Pasi fjalt e tyre, n lidhje me Krijuesin e kozmosit jan m t rndsishmet. Ndrsa ai po mendonte me vete, papritmas, dgjoi nj z qiellor t'i thot: N qoft se ti dshiron t na takosh e t dgjosh msimin ton, ather dije se para gjith t tjerve ne kemi besuar n shtjet e fes t sjella nga t gjith profett ,ku n pararoj t tyre qndron Profeti Muhamed (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem) me Kuranin e Shenjt. Ather, gjithashtu, t gjith shpirtrat e pastr nga ne q jemi shfaqur para njerzve kemi dshmuar unanimisht e pa prjashtim pr domosdoshmrin e ekzistencs s Krijuesit t universit, pr Njsin e Tij dhe pr Atributet e Tij t shenjta. Ky unanimitet e kjo prputhshmri e plot e atyre deklaratave t panumrta jan nj udhrrfyes ashtu si dielli. Kshtu drita e besimit tek udhtari ndrioi dhe u ngjit nga toka pr n qiell. Nj aluzion i shkurtr pr msimin q udhtari mori nga engjjt ne e kemi dhn n shkalln e njmbdhjet t vendqndrimit t par.
* * *
www.islamischen.ch
41
Pastaj udhtari i ndezur e kureshtar, duke pas msuar nga gjuht e specieve t ndryshme t krijimit n botn e dukshme, dshiroi t studioj e t udhtoj npr botn e ndrmjetme duke dashur t gjej t vrtetn. Ktu para tij hapet dera e mendjeve t shndosha e dritdhnse dhe ajo e zemrave t pastrta e t ndritshme t cilat jan esencat e njeriut. Me to ai arriti t bhet fruti i universit, pavarsisht nga prmasat e vogla e t holla t tyre, ato mund t shtrihen e t prqafojn pothuajse t gjith kozmosin. Udhtari shikoi nj sr ngushticash njerzore duke lidhur botn e padukshme me botn e dukshme si dhe lidhjet midis atyre dy botrave, prsa ato kan t bjn me njeriun. Ndrkoh, duke iu drejtuar mendjes dhe zemrs s tij, ai tha: Avituni! natyrisht rruga m e shkurtr q t on tek e vrteta sht nprmjet shembujve si ju t dyja. Ejani t prfitojm duke studiuar cilsit, natyrat dhe ngjyrat te mendjet dhe zemrat e pajisura me besim t pastr. Pasi ky sht nj msim q nuk merret nga gjuht si n rastet e mparshme. Duke filluar studimin e tij shikoi se t gjitha mendjet e shndosha dritdhnse pajtohen me besimin e pastr e t qart n Njsin Hyjnore; t gjitha jan me nj bindje t plot, t sigurt e t palkundur n sigurin e besimit n nj Zot t vetm, pavarsisht nga dallimi i qart dhe ndryshimi n medhhebet e n pikpamjet e tyre. Ata kshtu u mbshtetn n nj t vrtet t vetme e t pandryshuar; t gjitha kto mendje n besimin tek domosdoshmria e Njsis jan zinxhir dritdhns qe nuk kputen kurr dhe i ngjajn nj dritareje t gjer ndriuese e cila sht hapur drejt bots s t vrtets. Ai gjithashtu pa se t gjitha zemrat e pastrta e t ndritshme pajtohen midis tyre n zbulesat Hyjnore dhe n dshmit e shtyllave t besimit me nj unanimitet t plot dhe jan t nj mendimi n lidhje me Njsin Hyjnore, pavarsist ndryshi-meve n mnyrat, metodat dhe tarikatet e tyre. Secila nga kto zemra t ndritshme i gjason nj froni shum t vogl mbi t cilin
drejtohet Njohja Hyjnore, dhe sht nj pasqyr e dritave t treguesve t prhershm duke u kthyer e duke u bashkuar me t vrtetn, e duke e shfaqur at. Ato ngjasojn me shum dritare t hapura drejt diellit t s vrtets. Me fjal t tjera, trsia e ktyre zemrave prbjn nj pasqyr shum t madhe, ashtu si oqeani prpara atij dielli. Unanimiteti i ktyre zemrave dhe mendjeve n domosdoshmrin e ekzistencs s Zotit t Lartsuar dhe t Njsis s Tij, padyshim sht argumenti m i plot dhe udhzuesi m i madh, m i besueshm e m i sigurt. Sepse, kurrsesi, nuk do t ishte e mundur apo e konceptueshme q nj supozim, prve t vrtets, ose nj mendim i pasakt apo nj atribut i pabaz t mashtronte pr shekuj me rradh kta sy t mpreht, kto zemra t pastrta e t ndritshme dhe kto mendje t zgjuara e dritdhnse. Madje as edhe sofisti idiot, i cili mohon kozmosin nuk do t pajtohej me mendjet e prishura t cilat i konsiderojn t mundshme gjrat e tilla. T gjith kt udhtari yn e kuptoi dhe tha me mendje dhe me zemr: Un besova n Zotin e Vetm. Nj aluzion pr njohjen e besimit q udhtari e prfitoi nga mendjet e shndosha dhe zemrat e pastrta, sht prmendur n shkalln e dymb-dhjet e t trembdhjet tek vendqndrimi i par.
www.islamischen.ch
43
***
Ather ai udhtar, duke shikuar m nga afr tek bota e padukshme e duke udhtuar npr t me mendjen dhe zemrn e tij, troket me kurreshtje dern e asaj bote, dhe mendon e thot me vete: far thot bota e padukshme? Si rrjedhoj me t ndodhi ka vijon: Qenia q dshiron t bj Vetveten t njohur n botn fizike, n botn e dukshme, me aq shum krijesa t stolisura e t prkryera; Ai q na shtyn neve ta duam me aq mirsi e begati t zbukuruara e t mbla; Ai i Cili dshiron t zbuloj plotsimet e mbuluara t Tij nprmjet veprave shum t mrekullueshme e t vyera; q e dshiron t gjith kt n nj mnyr m t qart se sa ligjrata e folja. Nj Qenie e till, mendoi udhtari, medoemos duhet t jet pas perdes s t padukshmes. Gjithashtu ajo Qenie, domosdoshm-risht e prezenton vetveten prmes t ligjruarit dhe foljes, n t njjtn mnyr si bn prmes veprave e gjendjes. Udhtari kshtu u drejtua tek bota e t padukshmes dhe duke thn: Ne duhet ta njohim kt Qenie, Krijuesin, nga treguesit e Tij futet n at bot me zemrn dhe me syt e mendjes s tij dhe shikoi ka vijon: E vrteta e zbuless ose e Shpalljes Hyjnore sundon t gjith shembujt, t gjitha pjest dhe ant e bots s padukshme GAJB me nj tregues shum t fuqishm.
Dshmia e ekzistencs dhe e Njsis s Krijuesit shfaqet nga Zoti, Njohsi i bots s padukshme. Ajo sht dshmia e shpalljes dhe e frymzimit, e cila sht shum m e fort se sa dshmia e Kozmosit dhe qnieve t krijuara. Krijuesi nuk e l prezantimin e Qenies s Tij, as treguesit e ekzistencs s Njsis s Tij t mbyllura e t kufizuara vetm n dshmin e krijesave, por flet me fjal paraprjetsie q i prshtaten madhshtis s Tij. Fjalt e t gjith njerzve q paraqiten n vende t ndryshme e q inspirohen nga Njohja dhe nga Fuqia e Tij jan t pakufishme; Ai, ashtu si bn t njohur kuptimin e fjals s Tij, n t njjtn mnyr bn q vet akti i t folurit t tregoj nj nga atributet e Tija. Udhtari kuptoi se e vrteta e Shpalljes sht vrtetuar e qartsuar deri n at pik ku sht e vetkuptueshme nprmjet transmetimit t njqindmij profetve (paqja dhe bekimet qofshin mbi ta), me an t pajtimit dhe konsensusit t deklarimeve t tyre q lidhen me treguesin e Shpalljes Hyjnore; nprmjet dshmive dhe provave q prmbajn librat e shenjt dhe flett qiellore, t cilat jan udhrrfyese dhe modelet e shumics drrmuese t njerzimit, jan t mbshtetura e t pranuara si t vrteta nga ana e tyre; dhe se ato jan frutet e dukshme t shpalljes Hyjnore. Udhtari, pr m tepr, kuptoi se e vrteta e Shpalljes tregon pes t vrteta t shenjta: E PARA: T flassh sipas nivelit mendor dhe konceptimit t njerzve sht nj form e zbritjes hyjnore q i bri t aft pr t folur t gjitha krijesat e Tij t vetdijshme, u mson atyre far t flasin dhe t kuptuarit dhe t folurit t tyre; Hyjnia e Tij krkon q t derdh kuptimet e fjals s Tij t paraprjetsis n fjal q i lehtson njeriut t'i lexoj midis fjalve t tyre.
www.islamischen.ch
45
E DYTA: Ai q me qllim q t njoh vetveten mbush kozmosin me krijesa t mrekullueshme dhe i pajis ato me gjuh q flasin plotsimet e Tija, domosdoshmrisht Ai do ta njoh vetveten edhe me fjalt e Tija gjithashtu. E TRETA: sht pjes e Lavdis s Tij si Krijues q t'i prgjigjet me fjal ligjrats dhe dhnieve t falenderimeve q bhen nga njerzit e vrtet, nga njerzit m t zgjedhur, m t but e m t dashur ndr Krijesa. E KATRTA: Atributi i t folurit q sht nj domosdoshmri dhe nj tregues brilant i dy atributeve: Njohjes dhe i Jets padyshim duhet t gjenden n nj form gjithprfshirse e t prjetshme, n Qnien, njohuria e t Cilit sht gjithprfshirse dhe jeta e t Cilit sht e Prjetshme. E PESTA: sht rrjedhoj e Fuqis Hyjnore q i krijoi krijesat t pafuqishme e me dshir, i bri ato t varfr e t nevojshm, i bri t ken ankth pr t ardhmen dhe u dhuroi dashuri e adhurim. sht rrjedhoj q t'ia komunikoj ekzistencn e Hyjnis s Vet nprmjet t folurit, Krijess s Tij m t dashur e m t nevojshme duke i br ta ndjejn ekzistencn e Tij ata q jan m t dshiruar pr t gjetur Krijuesin dhe Zotin e tyre . Kshtu udhtari kuptoi se provat q tregojn me unanimitet Njsin e Ekzistencs s Domosdoshme, t cilat jepen nga shpalljet e prgjithshme hyjnore q prmbajn t vrtetat e zbritjes Hyjnore dhe njohjes Hyjnore e prgjigjes s mshirshme, e biseds s lavdishme dhe t vetkomunikimit t prhershm, prbjn nj prov m t fuqishme se sa dshmia pr vet ekzistencn e Diellit n mes t dits.
www.islamischen.ch
46
Udhtari m von shikoi drejtimin e inspirimit dhe pa se inspirimi i drejt e i vtrtet n fakt i ngjason shpalljes n disa drejtime dhe sht nj mnyr e foljes Hyjnore. Megjithat ndodhen dy dallime: I PARI: Shpallja e cila sht shum m e lart se frymzimi vjen zakonisht nprmjet engjujve (melekve), kurse frymzimi zakonisht vjen direkt: Le t sjellim nj krahasim pr kt: Nj mbret ka dy mnyra ligjrimi e urdhri. I pari prbhet nga drgimi i ndonjrit prej t drguarve t tij tek ndonj guvernator i pajisur me t gjith autoritetin e monarkis dhe madhshtin e saj. Ndonjher, me qllim q t tregoj madhshtin e sovranitetit dhe rndsin e komands s Tij, Ai mund t takohet me ndrmjetsin para se ai t largohet dhe ather mund t lshohet dekreti. I dyti: Prbhet nga t folurit privatisht me personin e tij, jo me titullin e monarkut apo n emrin e mbretris prsa u prket shtjeve private, t veanta dhe n nj trajtes t pjesshme duke prdorur pr kt qllim nj sherbtor t besuar ose nj nga t varurit e Tij t zakonshm. N t njjtn mnyr, monarku i perhershm mundet t flas n emrin e Zotit t t gjitha botrave dhe me titullin e Krijuesit t Kozmosit, t flas me shpalljen ose inspirimin gjithprfshirs q kryen funksionin e shpalljes, ose Ai mund t flas n mnyra t ndryshme e private si Zoti dhe Krijuesi i t gjitha qenieve t gjalla nga pas perdes dhe n nj mnyr q i prshtatet marrsit. DALLIMI I DYT: Shpallja sht pa hije, e pastr dhe e rezervuar pr t zgjedhurin. Inspirimi n kontrast, ka nj hije, przierje ngjyrash dhe sht i prgjithshm. Ndodhen disa lloje inspirimesh: si inspirimi i engjjve, inspirimi i njerzve dhe inspirimi i kafshve. Kshtu inspirimi
www.islamischen.ch
47
formon nj fush pr shtimin e fjalve t Zotit q jan aq t shumta sa pikat n oqean. Udhtari yn kuptoi se kjo shtje sht n t vrtet nj lloj komentimi i versetit kur'anor:
Sikur deti t ishte boj pr (t shkruar) fjalt e Zotit tim. sigurisht deti do t sosej para fjalve t Zotit tim... (Kur'an, 18: 109) Ndrkoh udhtari vshtroi natyrn dhe urtsin e dshmis s inspirimit dhe pa se natyra e tij, urtsia dhe rezultati prbheshin nga katr drita: E Para: sht rezultati i dashuris s Zotit dhe i mshirs q Ai e bn t dashur Vetveten, nprmjet fjals, pranis dhe biseds n t njjtn mnyr si e bn t dashur Vetveten pr krijesat nprmjet veprave t Tij. E Dyta: sht krkes e mshirs s Tij q ashtu si u prgjigjet me veprim lutjeve t shrbetorve t Tij. Ai gjithashtu duhet t'u prgjigjet atyre me fjal pas perdeve. E Treta: sht bashkshoqrim i Hyjnis q, ashtu si u prgjigjet me vepra thirrjeve pr ndihm, lutjeve dhe krkesave t atyre prej krijesave t Tij q jan goditur me fatkeqsi t rnda e mundime, po ashtu Ai duhet t nxitoj pr t'u dhn atyre ndihm me fjalt e inspirimit q jan nj form bisede. E Katrta: Zoti i Lartsuar e bn ekzistencn e Tij, pranin dhe mbrojtjen t kuptueshme me veprime pr m t dobtit e m t nevojshmit e Tij, m t varfrit dhe pr krijesa t vetdijshme q qndrojn n nevoj t madhe pr t gjetur krijuesin, mbrojtsin, ruajtsin dhe rregullatorin.
sht nj rrjedhoj e domosdoshme dhe esenciale e prkujdesjes Hyjnore dhe mshirs Hyjnore q Ai ta komunikoj Pranin dhe ekzistencn e Tij nprmjet bisedimit nga prapa perdes s inspirimit t vrtet pr nj individ t veant n nj mnyr t veant pr ta dhe pr kapacitetet e tyre me an t telefonit t zemrave t tyre . Ather udhtari shikoi dshmin e inspirimit dhe pa se n qoft se Dielli pr shembull, t kishte vetdije e jet dhe n qoft se shtat ngjyrat e drits s Diellit t ishin shtat atributet, rrezet dhe vettima e drits do t flisnin n nj mnyr t veant; Drita do t gjendej n objekte t tejdukshme, t ngjashme, e jo t ngjashme dhe do t'i fliste do lloj pasqyreje dhe objekti t ndritshm, do cope qelqi, do pike dhe do atomi transparent n harmoni me kapacitetin e secils. Kshtu drita do t'i pergjigjej nevojave t secils dhe ato si reagim mund t dshmonin pr ekzistencn e Diellit, pa penguar e pa ndrhyr njra e atyre tek tjetra dhe pa u prplasur nj bisede me tjetrn. N t njejtn mnyr, biseda e sunduesit t lavdishm, i para dhe I pasprjetsis, e Krijuesit t t gjitha qnieve, e T lartsuarit e Hirplot, e asaj Drite t prhershme dhe e Atij Dielli t prjetshm, shfaqet tek t gjitha gjrat n prgjithsi e n trajt gjithprfshirse ashtu si Dituria dhe Fuqia e Tij, n nj mnyr t prshtatshme me kapacitetin e t gjitha gjrave. Asnj krkes nuk ndrhyn tek tjetra, asnj detyr nuk pengon prmbushjen e nj detyre t re, dhe asnj bised nuk ngatrrohet me nj tjetr. T gjith kt udhtari yn e prceptoi si t vetkuptueshme. Ai msoi se t gjith ato tregues, biseda dhe inspirime, t veuara e t bashkuara dshmuan dhe provuan, me unanimitet pranin dhe domosdoshmrin e ekzistencs dhe unitetit t atij Dielli paraprjetsie, e provuar me shkalln e njohjes s sigurt, q iu afrua shkalls s vizionit t siguris.
Nj aluzion t shkurtr prej msimit q prfitoi udhtari yn kureshtar nga bota e t padukshmes, e prmendm n shkallt katrmbdhjet e pes-mbdhjet t vendqndrimit t par.
* * *
Ather udhtari nprmjet Dynjas iu drejtua mendjes se tij duke i thn: Meq po krkoj Pronarin tim dhe Krijuesin prmes krijesave t kozmosit, un duhet para do gjje tjetr t vizitoj njeriun m t shquar ndr t gjith krijesat, komandantin m t madh e m t famshm midis tyre. Madje edhe sipas dshmis s armiqve t tij, njohsin m t mir, m t lartin n bised dhe m t ndritshmin n mendje, i cili pr katrmbdhjet shekuj ka dhn drit me vlerat e tij dhe me Kuranin, Muhammedin (alejhis-selm), Profetin arab (paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi t). Kshtu me qllim q ta vizitoj at dhe t krkoj prgjigjen e ksaj pyetje ne duhet t shkojm s bashku te m i miri i shekujve, te shekulli i lumturis, shekulli i profetsis. Ather ai, me mendjen e tij u
www.islamischen.ch
50
fut n at shekull dhe shikoi se ai shekull u b nj nga shekujt e lumturis s vrtet pr shkak t pejgamberit - Muhammed (alejhis-selm), sepse me an t drits q ai solli, i transformoi njerzit m primitiv e analfabet n profesor e njerz t respektuar t bots. Kshtu udhtari i foli mendjes s vet. Para se ta pyesim at, n lidhje me Krijuesin tone, duhet t dim e t msojm rreth vlerave t ktij gjeniu t jashtzakonshm, rreth vrtetsis s fjalve t tij dhe rreth njoftimeve dhe paralajmrimeve t tij . Kshtu ai filloi t shqyrtoj shum prova vendimtare q ai gjeti. Ne shkurtazi do t tregojm nnt nga m t prgjithshmet. E PARA: T gjitha cilsit e larta, veorit e shklqyera dhe karakteristikat humane gjenden tek ai person i jashtzakonshm, madje edhe sipas dshmis s armiqve t tij. Me qindra mrekulli u shfaqn n duart e tij sipas verseteve t qarta kur'anore ose haditheve q gzojn statusin e tavattur (tavattur sht nj lloj raportimi q transmetohet nga autoritetet e shumta dhe rreth asaj nuk ka vnd pr dyshim - prkthyesi) Shembuj nga kto mrekulli jan ndarja n dysh e Hns:
...dhe Hna u a m dysh... (Kur'an, 54:1) me nj tregues t vetm t gishtit t tij; hedhja e nj grushti pluhur n syt e armiqve t Tij, duke u shkaktuar atyre t ikin e t marrin arratin.
www.islamischen.ch
51
Nuk ishte veprimi yt kur ti hodhe (pluhurin n syt e armikut), por ishte veprimi i All-llahut. (Kur'an, 8:17); Dhnia uj ushtris s tij t etur nga uji q shprtheu e gufoi nga pes gishtat e tij sikur t ishte burimi i Keutherit (nj lum n parajs). Meqense, midis atyre mrekullive q numrohen m shum se treqind jan shtjelluar me prova vendimtare n nj vepr t mahnitshme e t vyer e t njohur si mrekullit e Muhammedit (alejhis-selm) te Letra e nntmbdhjet ne do ta lm diskutimin e mrekullive pr at libr dhe t lejojm udhtarin t vazhdoj duke folur. Nj personalitet, i cili prve moraleve t tij fisnike, veorive t larta dhe sjelljeve t prsosura, ka t gjitha kto mrekulli t ndritshme pr t demonstruar, nuk ka dyshim se Ai sht m i vrteti n fjal ndr t gjith njerzit. Do t ishte e pakonceptueshme q ai t zbriste vetveten n mashtrim, hile, gnjshtra e mkate t cilat jan veprime t njerzve t ult. E DYTA: Ai mban n dorn e tij nj dekret nga Zoti i krijimit, nj dekret i pranuar e i vrtetuar n do shekull nga m shum se treqind milion njerz. Ky dekret, Kur'ani, i t Plotfuqishmit Absolut sht i mrekullueshm n shtat mnyra t ndryshme. Fakti q Kur'ani ka dyzet aspekte t ndryshme mrekullie dhe se ai sht fjala e Krijuesit t t gjitha qenieve, meqense sht shtjelluar me hollsi, me fakte t fuqishme n Fjaln e njzet e pest te trajtesa Mrekullit e Kuranit nj shtjellim i shquar q sht si dielli i Risalein-Nurit, ne e lm kt shtje pr at vepr, e le t dgjojm udhtarin ndrsa ai thot: Nuk ka asnj gnjeshtr nga ana e personit, i cili sht pruesi dhe shpallsi i ktij dekreti, sepse po t kishte mashtrim kjo do t prbnte shkelje t atij dekreti dhe tradhti ndaj Atij q e lshoi at dekret. E TRETA: Ai, pejgamberi Muhammed (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem) u drgua pr nj sheriat t pastr (pr nj ligj t shenjt), pr nj fe natyrale, Islamin, pr nj kod adhurimi, pr lutje t
prshpirtshme, pr thirrje t prgjithshme e pr nj besim t ngulitur. Ai sht i pashembullt pr far u drgua dhe nuk do t ket, nuk sht gjetur e as nuk do t gjendet njeri m i plot se Ai. Sepse ligji q u shfaq nga nj analfabet, nga pejgamberi Muhammed (alejhis-selm), i cili drejtoi nj t pestn e njerzimit pr katrmbdhjet shekuj n nj mnyr t drejt e t sakt prmes urdhresave t shumta t tij, natyrisht tregon se Ai sht i pashoq. Pr m tepr, Islami q u shfaq nga veprat, thniet dhe gjendjet e brendshme t atij njeriu, q s'dinte t shkruante e t lexonte, tregon se ai sht i parival, dhe as nuk do t mund t gjendej dikush tjetr si ai, sepse n do shekull ai, Islami, ka qen pr treqind milion njerz nj udhzues dhe streh, ka qen msuesi e zhvilluesi i mendjeve t tyre, ndriuesi e pastruesi i zemrave t tyre, ka qen shkaku pr prmirsimin, zhvillimin e shpirtrave t tyre, si dhe burim progresi e prparimi pr shpirtrat e tyre. Muhammedi (alejhis-selm) sht i pashoq n mnyrn n t ciln qndronte n krye prsa i prket vnies n praktik t t gjitha formave t adhurimit q gjenden n fen e tij; Ai ishte i pari n prkushtim e n frik t Zotit t Lartsuar duke zbatuar n mnyrn m t plot detyrat e adhurimit, dhe me vmendjen tek prqndrimi i dimensioneve t tyre m t thella edhe kur ishte n luft t vazhdueshme e n aktivitete t vshtira; Ai n praktikimin e adhurimit nuk imitonte krkend duke kombinuar n mnyrn m perfekte fillimin dhe fundin e progresit shpirtror. N Xhevshen El Kebir, midis mijra lutjesh dhe krkesash, ai e prshkruan Zotin e Lartsuar me nj shkall t till (mistike) sa q t gjith shenjtort dhe Evlijat (t pastrtit) q kan ardhur pas tij nuk kan mundur t bjn nj prshkrim t till t prpikt, sikur edhe t bashkoheshin prpjekjet e tyre. Kjo tregon se Ai edhe n falje sht i pashoqi.
www.islamischen.ch
53
Kushdo q shikon pjesn tek fillimi i Trajtess pr lutjet, e cila shtjellon disa an t kuptimit t njrs nga nntdhjet e nnt pjesve t Xhevshen El Kebir, do t thonte se nuk ka form lutjeje si Xhevsheni. N komunikimin e mesazhit dhe n thirrjen e njerzve tek e vrteta, ai shfaqi nj qndres, guxim e nj rezistenc t till sa q edhe shtete t mdha, fe, madje edhe njerzit e popullit t tij, e fisit dhe xhaxhai i tij e kundrshtuan n mnyrn m armiqsore, por ai nuk shfaqi as edhe shenjn m t vogl t ngurimit, ankthit apo friks. Fakti se ai me sukses sfidoi t gjith botn duke e br Islamin msuesin e lavdishm t bots, provon se nuk ka njeri si ai dhe nuk mund t ket prsa i prket prcjelljes s mesazhit dhe thirrjes pr te Zoti i Lartsuar. N besimin e tij ai kishte nj forc t jasht-zakonshme, nj siguri t mrekullueshme, nj thellsi e nj gjrsi mendimi t mahnitshm, dhe nj bindje shum t lart duke ndriuar t gjith botn. Asnj nga filozofit e t urtve dhe msimet e udhheqsve shpirtror nuk kan qen mundur, pavarsisht nga armiqsia e skajshme dhe mohimi, t'i shkaktonin siguris s tij, bindjes, besimit dhe vendosmris s tij as edhe dyshimin m t vogl, ngurrimin, dobsin apo ankthin. Pr m tepr, shenjtort e t gjitha kohve, t kryesuar nga shokt e Profetit, q jan pararoja n shkallt e besimit, kan arritur n prfundimin, prsa i prket burimit t besimit t tij dhe e kan vlersuar si prfaqsuesin e shkalls m t lart t besimit. Kjo tregon se edhe besimi i tij sht i pakrahasueshm, prandaj udhtari yn, doli me prfundimin dhe vrtetoi me mendjen e tij se gnjeshtra, iluzioni dhe mashtrimi nuk kan vend tek ai q solli at ligj t shenjt unik, at Islam
www.islamischen.ch
54
t pakrahasueshm, at devocion t mahnitshm adhurimi, at lutje t shklqyeshme, at thirrje universale t gjithanshme dhe at besim t mrekullueshm. E KATRTA: Konsensusi i profetve sht nj prov e fuqishme pr Njsin dhe ekzistencn e All-llahut dhe sht dshmi e fort gjithashtu pr vrtetsin e ktij pejgamberi dhe pr mesazhin e tij. Sepse t gjitha atributet e shenjta, mrekullit dhe funksionet q tregojn vrtetsin dhe mesazhin e profetve (paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta), gjenden n masn m t lart n personin e Muhammedit (alejhis-selm) sipas dshmis s historis. Ata pejgamber predikuan me goj ardhjen e personit t pejgamberit Muhammed (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem) dhe kan dhn sihariqe n Tevrat, n Ungjill, n Zebur dhe n suhufet (fletushkat) para tyre. M shum se njzet nga shembujt m vendimtar t ktyre sihariqeve t nxjerra nga shkrimet e shenjta jan shtjelluar e provuar n Letrn e nntmbedhjet. E ngjashme me kt, nprmjet t gjitha veprimeve dhe mrekullive t shoqruara me prfoetsin e tyre, ata kan pohuar, sikur t kishin vn firmn e tyre pr misionin e atij fisniku, i cili sht kryesori dhe m i ploti n detyrat dhe funksionet e profetsis. Ata profet tregojn me konsensusin gojor Njsin Hyjnore, po ashtu dshmojn me an t unanimitetit t veprave t tyre vrtetsin e atij personaliteti t madh t pejgamberit Muhammed (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem). Edhe kjo u kuptua nga udhtari yn. E PESTA: N mnyr t ngjashme, mijra shenjtor, t cilt arritn t vrtetn, realitetin, perfeksionimin, kerametet, prova zbulesa e dshmi nprmjet instruktimit t ktij msuesi t madh duke e ndjekur at, dshmojn me unanimitet jo vetm Njsin Hyjnore, por gjithashtu edhe vrtetsin dhe mesazhin e ktij personaliteti.
www.islamischen.ch
55
Prsri, fakti se ata dshmojn prmes drits s shenjtris disa nga t vrtetat q ai shpalli n lidhje me botn e padukshme dhe se ata i besojn e i vrtetojn t gjitha ato t vrteta, ose me dritn e besimit ose me njohurin e siguris (ILMUL-JEKIN), ose me esencn e siguris (AJNUL-JEKIN), ose me t vrtetn e siguris (HAKKUL-JEKIN). Kjo gjithashtu demostron, ashtu si dielli, shkalln e vrtetsis e t ndershmris s atij njeriu t madh (paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi t). E GJASHTA: Me miliona nga studiuesit e pastr e t sinqert dhe nga filozoft besimtar, t cilt kan arritur shkalln m t lart t t msuarit me an t msimdhnies dhe instruktimit t prfshira n t vrtetat e shenjta t ardhura nga personi i pejgamberit Muhammed (alejhis-selm), pavarsisht nga natyra e tij q s'dinte t shkruaj e t lexoj, dijet e larta q ai gjeti dhe njohurit hyjnore q zbuloi, jo vetm provojn e vrtetojn me unanimitet dhe me argumentet m t forta Njsin Hyjnore q sht themeli i misionit t tij, por gjithashtu dshmojn me unanimitet vrtet-sin e ktij msuesi t lart, udhheqsi t madh si dhe vrtetsin e fjalve t tij. Edhe kjo shte nj prov aq e qart sa drita e diellit. Risalein-Nur, gjithashtu me njqind pjest e saj sht vetm nj pjes e vetme e vrtetsis s tij. E SHTATA: Familja dhe shokt e pejgamberit, t cilt me intuitn e tyre, njohurin dhe arritjen shpirtrore jan m t shquarit, m t respektuarit, m t prkushtuarit dhe m sympreh-tt e njerzve pas pejgamberve, kan shikuar e shqyrtuar me vmendjen m t madhe, me seriozitetin dhe prpikmrin m t madhe t gjitha gjendjet, mendimet dhe rrethanat e ktij personaliteti, qofshin t fshehura apo t hapura. Ata t gjith doln me prfundimin se Ai ishte qnia m e vrtet, m e lavdruar dhe m e nderuar n bot. Edhe ky vrtetimi i tyre i palkundur dhe besimi i fort sht nj prov si dita q vrteton realitetin e Diellit.
E TETA: Kozmosi tregon Shpiksin e tij, Prshkruesin, Projektuesin q e krijoi at sikur t ishte nj pallat ose nj libr, nj ekspozit apo nj shfaqje. N t njjtn mnyr, ai pa dyshim krkon ekzistencn e dikujt q t shpreh prmbajtjet dhe kuptimet q gjenden n kt libr t madh, q t msoj dhe t tregoj qllimet Hyjnore q qndrojn prapa krijimit t universit; q t tregoj urtsin Hyjnore q qndron n ndryshimet e kozmosit, q t msoj rezultatin e lvizjeve t qllimshme t tij dhe t tregoj kuptimet e atij libri madhshtor. Meqnse ekzistenca e tij krkohet dhe sht e domosdoshme, dhe funksionet e tij tregojn vrtetsin e ktij Pejgamberi t nderuar. Ather Ai, padyshim sht npunsi m i lart e m i vrtet i Krijuesit t Kozmosit. E NNTA: Pas perdes ndodhet Nj i vetm, i Cili dshiron, me kto krijesa mendjemprehta e t zgjuara, plotsimin e talentit t Tij dhe artin; t njoh Vetveten e pr t'u br i dashur nprmjet ktyre krijesave t shumta t zbukuruara e t stolisura; pr tu lavdruar e falenderuar prmes mirsive t panumrta e t vyera q Ai dhuron; Pr t'i br njerzit ta adhurojn At Hyjni, me mirnjohje e vlersim prmes mbshtetjes s Tij t kujdesshme dhe mbrojtse t jets s tyre, dhe prmes furnizimit t Tij me ushqim dhe mirsi n nj mnyr t till saq pr t knaqur shijet, orekset dhe ndjet m t holla; pr t shfaqur Hyjnin e Tij prmes ndryshimit t stinve, t nats e t dits, dhe prmes veprave t Tij madhshtore e domethnse t urtsis dhe fuqis s Tij t mahnitshme krijuese; pr t shkaktuar tek kta njerz q t besojn n Hyjnin e Tij, me nnshtrim, prulsi e bindje; t tregoj drejtsin e Tij dhe vrtetsin duke mbrojtur vazhdimisht virtytin dhe t virtytshmit e duke shkatrruar te keqen e t kqinjt, duke asgjsuar despott dhe gnjeshtart e duke i zhdukur ata me goditje qiellore. Padyshim do t ishte n ann e Ksaj Qenie t papar Krijesa e Tij m e dashur dhe njeriu m i devotshm, i cili duke u shrbyer qllimeve, q sapo u permendn, zbulon dhe shpjegon misterin e ekzistencs; q gjithmon vepron n emrin e
Krijuesit t ekzistencs, q krkon ndihm e sukses prej Tij dhe q i merr ato vetm nga Ai Ather kush do t ishte ndonj tjetr, prve Muhammedit t Kurejshitve (paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi t). M tej, duke iu drejtuar mendjes s tij, udhtari tha: Meqense kto nnt t vrteta dshmojn realitetin e ktij profeti fisnik, ather s'ka dyshim se ai duhet t jet burim i krenaris njerzore dhe burim nderi pr botn. Ather, n qoft se ne e quajm at krenarin e bots dhe krenarin e bijve t Ademit kjo do t ishte shum e prshtatshme. Fakti se madhshtia e dekretit t t Gjithmshirshmit, Kur'anit t mrekullueshm, q ai mban n dor, i cili ka pushtuar gjysmn e bots s bashku me plotsimet individuale dhe virtytet e larta, tregojn se Ai sht personaliteti m i rndsishm i bots, dhe fjala m e rndsishme prsa i takon Krijuesit ton shte ajo q Ai shpreh. Tani shiko: Themeli i t gjitha thirrjeve t ktij Profeti dhe qllimi i t gjith jets s tij bazohet n fuqin e mbshtetur nga qindra mrekulli t qarta e t dukshme. Dhe mijra t vrteta t larta themelore q prmban feja e shpallur provojn e dshmojn ekzistencn e Ekzistuesit t domosdoshm, Njsin e Tij, Atributet dhe Emrat pr ta vrtetuar, pr ta shpallur e pr ta br t njohur At. Prandaj, ai sht si Dielli n kozmos, prova m brilante e krijuesit ton. sht ky personalitet q ne e thrrasim I Dashuri i Zotit t Lartsuar. Ndodhen tri forma t nj konsensusi t pagabueshm, ku secila nga ato pohon, vrteton dhe vendos firmn e dshmitarit q dshmon.
www.islamischen.ch
58
E PARA: Vrtetimi i njzshm i br nga ajo asamble e ndritshme, e njohur dhe e shfaqur kudo n bot si familja e Muhammedit, paqa dhe bekimet e Zotit qofshin mbi t; duke prfshir mijra shenjtor t lart me shikimet e tyre deprtuese dhe me aftsi pr t kapur t panjohurn, t till si imam Aliu (Zoti qoft i knaqur me t), i cili tha: Edhe sikur t ngriheshin perdet, siguria ime nuk do t rritej. Ndrsa Abdul Kadir Gejlani Gauth el-Azam (iu shenjtroft sekreti i tij), i cili pa Fronin e lart dhe formn madhshtore t Xhebrailit kur ishte ende n tok. E DYTA: Vrtetimi i br me besim t fort q lejoi njerzit t sakrifikojn jett e tyre dhe pasurin e tyre, prindrit dhe fiset e tyre, nga asambleja e shquar e njohur si Shokt e Pejgamberit t cilt e gjetn veten e tyre midis njerzve primitiv edhe n nj mjedis analfabetsh, t zhveshur nga dukurit e jets sociale dhe nga mendimet politike; pa asnj drejtim e pa asnj libr t shenjt, por ishin t humbur n errsirn e periudhs midis profetve; dhe q n nj koh shum t shkurtr u bn profesor, udhheqs, sundimtar t drejt t popujve e t shteteve m t civilizuara e me prparim shoqror e politik. Ata sunduan botn nga lindja n perndim dhe kudo valvitn flamujt e drejtsis s tyre. E TRETA: Vrtetimi i mbshtetur me unanimitet e njohuri t sigurt nga nj grup studiuesish t prpikt e t thell, t cilt shfaqen n do periudh kohe, q prparojn n mnyr t mahnitshme n do art dhe pun n fusha t ndryshme. Dshmia e sjellur nga kta t gjith pr Njsin Hyjnore nuk sht e veant dhe individuale, por e prgjithshme, universale dhe e palkundur. Sikur t bashkoheshin t gjith demont ekzistues nuk do t mundeshin ta sfidonin at.
T tilla ishin prfundimet e nxjerra nga udhtari yn. Kshtu u prmend nj aluzion i shkurtr pr msimin q nxori udhtari n shkolln e drits, n shekullin e lumturis profetike. Kur ai e vizitoi at shekull t bekuar me mendjen e tij; Ai aluzion u shpreh n shkalln e gjashtmbdhjet t vend-qndrimit t par.
* * *
Udhtari i palodhshm e i pangopur, i cili msoi qllimin e jets n kt bot dhe esencn e jets q sht feja, tani i drejtohet zemrs s tij dhe i thot: le t shqyrtojm librin e njohur si Kur'ani i mrekullueshm i cili sht fjala e Atij q ne po krkojm, sht fjala m e vyer dhe sht libri m i vrtet e i urt n ekzistenc, e q ka sfiduar n do shekull kdo q nuk ka pranuar t'i
nnshtrohet. Le t shikojm far thot ai, por s pari na duhet t vrtetojm se ky libr sht nga Krijuesi yn. Meqense ky udhtar jetoi n periudhn aktuale, ai s pari shikoi Risalein-Nurin, Shkl-qimet nga mrekullia e Kur'anit. Ai pa se njqind e tridhjet pjest e Risalein-Nurit jan n vetvete nj komentim i muar i verseteve kur'anore pasi ato zbulojn pikat e tyre t holla dhe dritat e tyre ndriuese, ose japin shpjegime t thella t prmbajtjes s atij libri. Risalein-Nuri lufton trimrisht pr t shprndar t vrtetat e Kur'anit n t gjitha drejtimet. N kt shekull ateist askush nuk mund ta godasi at ka vrteton se Kur'ani sht udhrrfyes i Risalein-Nurit, burimi i tij, autoriteti dhe dielli i tij; Vrteton se Kur'ani sht fjala qiellore nga Zoti i Madhruar dhe jo fjal njeriu. Midis qindra provash n pjest e ndryshme t Risalein-Nurit, prova e vetme e prfshir n Fjaln e njzet e pest te fundi i Letrs s nntmbdhjet, vrteton dyzet aspekte t mrekullis s Kur'anit n nj mnyr t till q kushdo q e sheh at, duke mos shfaqur aspak kritik e kundrshtim, admirojn argumentet e tij, dhe shpreh lvdata vlersuese. Udhtari e la kt pr Risalein-Nurin ta provoje; q Kur'ani sht i mrekullueshm, pra sht Fjala e vrtet e All-llahut, e duke u kthyer vetm te nj tregues i shkurtr i prbr nga pak pika t cilat tregojn madhshtin e Kur'anit. PIKA E PAR: Kur'ani, si dihet sht mrekullia e profetit ton Muhammedit (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem). me t gjitha mrekullit dhe t vrtetat treguese t vrtetsis s tij, ashtu edhe Muhammedi (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem), sht mrekullia e Kur'anit me t gjitha mrekullit e tij, me provat e profetsis, me plotsimin e njohurive t tij dhe sht prov vendimtare pr qenien e Kur'anit si fjal e Zotit t Lartsuar.
www.islamischen.ch
61
PIKA E DYT: Kur'ani Famlart transformoi krejtsisht jetn shoqrore, ndrioi horizontet dhe i mbushi ato me lumturi e vrtetsi; ai shkaktoi nj revolucion t madh n shpirtrat dhe n zemrat e njerzve, n mendjet, n individt e tyre, n jetn sociale e politike dhe shkaktoi kt revolucion ta prjetsonte n nj mnyr t till, saq pr katrmbdhjet shekuj, n do moment, gjasht mij e gjashtqind e gjasht dhjet e gjasht versetet e tij t lexohen me ndejnjn e respektit m t thell, nga gjuht e m shum se njqindmilion njerzve, duke i edukuar ata dhe duke ua pastruar shpirtrat dhe zemrat. Sa pr shpirtrat, ai ka qen mjeti i zhvillimit dhe i prparimit; pr mendjet ka qen nj orientim e drit; pr jetn vet jeta dhe lumturia. Nj libr i till sht i pakrahasueshm e i pashoq, sht nj udi, nj mahnitje e nj mrekulli. PIKA E TRET: Kur'ani, q nga ajo koh e deri n ditt tona, ka treguar nj elokuenc t till saq shkaktoi zhvlersimin dhe uljen posht t poemave t njohura si shtat poemat e varura, t cilat ishin poemat e poetve m elokuent. Ato qen shkruar me ar dhe u varn n muret e Qabes. Por, zhvlersimi i tyre arriti deri n at pik saq e bija e Lebidit, kur po zbriste poemn e babait t saj nga muri i Qabes tha: t krahasuara me versetet e Kur'anit, kjo nuk ka m vler. Nj poet nomad kur dgjoi versetin kur'anor:
Ather shpalle hapur at q je urdhruar, menjher ra n sexhde. Njerzit e pyetn: A u bre Musliman? Ai tha: Jo. Un u prkula n sexhde prpara elokuencs s ktij verseti: (Kur'an, 15: 94)
www.islamischen.ch
62
Me mijra studiues e letrar t till, gjeni t e shkencs s retoriks, si Abdul-Kahir Xhurxhani, Sekkaki dhe Zemahsheriu, kan konstatuar me unanimitet se elokuenca e Kur'anit sht prtej kapacitetit njerzor dhe sht i paaritshm. Kur'ani, gjithashtu qysh nga koha q zbriti, vazhdon t sfidoj duke i ftuar n fush t betejs t gjith letrart egoist dhe oratort arrogant. Ai u tha atyre n nj mnyr t llogaritur pr t thyer arrogancn e tyre. Ejani, prodhoni nj sure t vetme si Kur'ani, ose prndryshe pranoni humbjen dhe nnshtrimin n kt bot dhe n tjetrn. Pavarsisht nga kjo sfid, oratort kryene t asaj periudhe e braktisn rrugn e shkurtr t brjes s nj sureje t vetme si Kur'ani, dhe n vend t saj zgjodhn rrugn e gjat t hedhjes s personave dhe pronave t tyre n rrezik. Kjo provon se rruga e shkurtr nuk mund t merret. Me miliona libra n gjuhn arabe jan n qarkullim, disa t shkruara nga miqt e Kur'anit, me qllim q t'i gjasojn dhe ta imitojn at, t tjert t shkruara nga armiqt e tij, me qllim q t konfrontohen e ta kritikojn at. Sikur njeriu i zakonshm ta dgjonte kur kndohet e recitohet Kur'ani, do t detyrohej t thonte se asnj nga ato libra nuk sht n gjendje ta arrij nivelin e Kur'anit, dhe natyrisht do t shprehej: Kur'ani nuk u ngjason ktyre librave t tjer, as nuk sht i t njjtit grup si ato. Ather Ai duhet t jet ose posht tyre n elokuenc, ose lart tyre. Asnj jobesimtar, e asnj idiot n bot nuk mund t thot se ai sht posht tyre. Prandaj shkalla e tij e elokuencs sht mbi t gjith. Njher nj njeri lexoi ajetin:
All-llahut i jep lavdrim gjthka sht n qiejt e n tok, pastaj tha: Un nuk shoh ndonj elokuenc t mrekullueshme n kt verset. Atij iu tha: Kthehu prapa tek ajo periudh, ashtu si udhtari dhe
dgjo versetin si u recitua atje. Ather ai duke prfytyruar veten e tij t jet atje para shpalljes s Kur'anit, shikoi se t gjith qeniet n bot, jetonin n nj hapsir boshe, t pafund e t pakufizuar, n nj bot t paqndrueshme e kalimtare, n konfuzion, errsir, n munges vetdije e qllimi. Papritmas ai dgjoi kt verset t shpallur nga gjuha e Kur'anit. Verseti hoqi perden nga ana ballore e Kozmosit dhe ndrioi faqen e globit; kjo folje e paraprjetsis, ky urdhr i prjetshm dhe ky instruksion iu dha t gjitha qenieve t vetdijshme sipas shekujve duke u shfaqur atyre n nj mnyr t till, q Kozmosi u b si nj xhami e madhe. I gjith krijimi, me n krye qiejt e tokn, sht futur n prmendjen dhe kujtimin e All-llahut dhe shpall lavdin e Tij me vitalitet, gzim e knaqsi duke prmbushur funksionin e vet. T gjith kt udhtari yn e shikoi. Kshtu duke provuar e shijuar shkalln e elokuencs s Kur'anit, dhe duke krahasuar versetet e tjera t tij, me analogji, ai kuptoi nj nga mijra arsyet e shndosha pr pushtimin e gjysms s globit dhe nj t pestn e njerzimit nga elokuenca e pashoqe e Kur'anit pr vazhdimsin e pandrprer t sovranitetit t tij t respektuar e madhshtor pr katrmbdhjet shekuj. PIKA E KATRT: Kur'ani ka demonstruar nj mblsi t vrtet; kur prsritja e sendit m t mbl ngjall mrzitje. Ai, Kur'ani, nuk shkakton mrzitje te Ai q nuk i sht prishur zemra dhe shija. Por leximi i shpesht i tij e shton mblsin dhe knaqsin. Kjo shtje sht e vetkuptueshme te t gjith njerzit q nga koha e shpalljes s tij. Madje sht br proverbiale se recitimi i prsritur i Kur'anit shton mblsin. Kur'ani pr m tepr, tregon nj freski t till, rinim dhe origjinalitet saq edhe pse ka jetuar pr katrmbdhjet shekuj dhe ka kaluar nprmjet shum duarve, ai ruan freskin e tij n nj mnyr sikur t ishte zbuluar pikrisht n at moment.do shekull e shikon Kur'anin t urdhroj nj brez t ri tamam sikur t'i drejtohet atij
shekulli n veanti. E ngjashme me kt, do deg e t msuarit, edhe pse e mban Kur'anin vazhdimisht n ann e saj me qllim q t prfitoj nga ai, dhe prjetsisht ndjek t njjtn metod apo referenc, shikon se Kur'ani mban e ruan origjinalitetin e stilit t tij dhe metodn e komentit. PIKA E PEST: Kur'ani ka njrin krah n t shkuarn dhe njrin n t ardhmen. Rrnjt e tij jan t vrteta t pranuara me unianimitet e t shpallura nga profett e mparshm t cilt e vrtetojn dhe e forcojn at. Po kshtu evlijat, t drejtit dhe shenjtort jan frutet q kan fituar jetn nga pema e Kur'anit. T gjth sufit e vrtet dhe shkencat e vrteta t Islamit q tregojn vitalitetin, begatin dhe vrtetsin e asaj peme t bekuar me evolucionin e tyre vital dhe jetojn n mbrojtjen e krahut t dyt t Islamit. T gjitha kto dshmojn se Kur'ani sht vrtetsi, prmbledhje e vrtetsive dhe sht nj mrekulli e pakrahasueshme. PIKA E GJASHT: Drejtimet e gjashta t Kur'anit jan t gjitha dritdhnse; ato t gjitha demonstrojn vrtetsin dhe saktsin. Posht tij jan shtyllat e argumentit e t provs; sipr tij shklqejn xhevahirt e mrekullis; prpara tij sht qllimi i tij, lumturia e dy botve; prapa sht mbshtetja e tij, t vrtetat e shpalljes qiellore; n t djathtn sht vrtetimi nprmjet dshmive t nxjerra nga mendje t shndosha t panumrta, n t majtn sht qetsia, siguria serioze dhe nnshtrimi i sinqert i zemrave t shndosha dhe ndrgjegjeve t pastrta. T gjashta kto, duke u marr s bashku, provojn se, Kur'ani sht kshtjella e fort qiellore q shtrihet nga toka drejt lartsive qiellore.. Ather, gjithashtu, Kontrollori i ktij kozmosi, rregulli i vazhdueshm i sjelljes s t Cilit sht t tregoj bukurin n krijim, t mbroj mirsin e ndershmrin, t shkatrroj e t zhduk mashtrimin e gnjeshtrn. Ai ka pranuar faktin se Kur'ani sht e vrteta dhe e drejta, se nuk sht fjala e njeriut dhe nuk ka t meta. Zoti e ka mbshtetur Kur'anin dhe e ka vrtetuar
www.islamischen.ch
65
me far i dha pozitn me dominim m t lart, m t respektuar dhe shkalln m t lart t nderimit n bot. Pastaj Pejgamberi i nderuar, Muhammedi (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem) burimi i Islamit dhe interpretuesi i Kur'anit, besoi n t dhe e respektoi m shum se do njeri tjetr. Ndonjher shpallja i vinte atij ndrsa ishte n nj gjendje midis gjumit dhe zgjimit dhe i pandikueshm nga fjal t tjera, por pavarsisht nga natyra e tij analfabete, ai shtjellonte pa ngurrim dhe me besimin m t madh shpalljet e vrteta, n lidhje me t shkuarn dhe t ardhmen, nprmjet Kur'anit. Kt ai e bn nn shqyrtimin e syve t vmendshm dhe asnj gabim nuk u vrejt tek ai. Ai besoi dhe pranoi do urdhres t Kur'anit dhe asgj nuk mundi ta lkundte at; kjo gjithashtu prbn nj prov pr natyrn e vrtet e qiellore t Kur'anit, pr faktin se ajo sht fjala e bekuar e Krijuesit t Gjithmshirshm. Lidhja e prshpirtshme e nj t pests s njerzimit apo madje e pjess m t madhe t tyre me at Kur'an, prkushtimi i zellshm dhe vmendja e madhe q ata kan pr urdhrat e tij dhe dashuria e pastr pr t. Fakti se me dshmin e shum treguesve, vizioneve, zbulesave, e xhindve, e engjjve dhe e qenieve shpirtrore q mblidhen si fluturat dashuruese t drits kudo q Kur'ani recitohet. Ky sht nj tregues q Kur'ani sht libri m i pranuar gjrsisht n Kozmos dhe z vendin m t lart t respektit. Fakti q t gjitha klasat e njerzve, nga m e ulta e m e paditura gjer te m e larta dhe e shkolluara, marrin shum prfitime nga msimi i Kur'anit dhe kapin t vrtetat e tij m t thella. Vet fakti q do klas shkollarsh, n lidhje me qindra nga degt e ndryshme t shkencs islame dhe veanrisht studiuesit e sheriatit apo t ligjit t shenjt, nga parimet e fes e t shkencs islame gjejn prmbushjen e nevojave t tyre dhe prgjigjjet e
pyetjeve t tyre n Kur'an. Kjo sht nj prov se Kur'ani sht burim i t vrtets dhe minerali i realitetit. Midis letrarve arab, njerz t shquar n retorik, ata q nuk kan prqafuar Islamin kan dshtuar n prpjekjen q t prodhojn nj sure apo nj pjes si elokuenca e atyre t Kur'anit, vetm si elokuenca e qenies s Kur'anit nj nga shtat aspektet e mrekullis s tij, pavarsisht dshirs s tyre t madhe pr t sfiduar Kur'anin. Prve ksaj, retoricien t shquar dhe studiuesit e talentuar, q kan dshiruar t fitojn fam duke ngritur kundrshtime kan qen t pamundur t prballen madje vetm me nj aspekt t mrekullis s Kur'anit, dhe n vend t asaj kan mbetur t heshtur. E gjith kjo sht nj tregues tjetr pr Kur'anin si mrekulli dhe prtej kapacitetit njerzor. Vlera, lartsia dhe elokuenca e fjalve matet duke ditur se nga kush erdhn, kujt i erdhn dhe pr far qllimi erdhn. Nga kjo pikpamje, Kur'ani sht i pashoq e i pakrahasuseshm, sepse Kur'ani sht nj mesazh dhe fjal nga Zoti, Krijuesi i t gjitha botrave, sht nj fjalim q nuk mund t imitohet n asnj mnyr, nuk ka shenj q t mund t tregoj mundsin e mashtrimit e t shtirjes. Ai iu drejtua atij, i cili u drgua pr t prfaqsuar t gjith njerzimin ose madje t gjitha krijesat, m t dgjuarit dhe m t famshmit t llojit njerzor, fuqia dhe gjrsia e besimit t t cilit i dha ngritje Islamit dhe e ngriti at te mekami i Kb-i Kavsejnit (distances s dy pjesve t harkut). Kur'ani shpjegon e qartson besimin m t lart e t gjer, sqaron t gjitha shtjet q lidhen me lumturin n kt bot dhe n tjetrn, prfundimin e Kozmosit, qllimet Hyjnore dhe t gjitha t vrtetat e Islamit; ai tregon do an t universit duke e kthyer ashtu si dikush q kthen hartn apo orn para tij, duke i msuar njeriut Shpiksin e tij, Krijuesin Fuqiplot, nprmjet
www.islamischen.ch
67
periudhave dhe transformimeve t tij. Ather, natyrisht sht e pamundur t prodhosh si Kur'anin e mrekullueshm e t arrish shkalln e tij t mahnitshme. Ather, gjithashtu, karakteristikat e larta t Kur'anit, pikat e tija t holla, veorit e tij t larta, misteret dhe kuptimet e tij t thella si dhe parashikimet e tij t shumta prsa i prket t panjohurs me llojet e tyre t ndryshme jan pranuar e vrtetuar me prova e dshmi nga mijra studiues ekspert t nivelit t lart intelektual dhe t mendjemprehtsis, t cilt kan shkruar komente pr Kur'anin n tridhjet, dyzet ose shtatdhjet vllime, sidomos hollsit e Kur'anit t vrtetuara secila me argumente n njrn nga njqind e tridhjet pjest e Risalein-Nurit, n mnyr t veant, Trajtesa e mrekullive t Kur'anit, (mekami i dyt i Fjals s njzet), e cila nxjerr shum nga mrekullit e civilizimit prej tekstit t Kur'anit si shembull, i trenave dhe avionit. Rrerrja e par (treguesit e Kur'anit) q shfaq treguesit e Risalein-Nurit dhe elektricitetin q gjendet n Kur'an, tet trajtesat e shkurtra (t quajtura tet misteret) q tregojn shkalln e sistemit t holl - tek shkronjat e Kur'anit dhe sa shum sekrete e kuptime kan ato, dhe trajtesat e shkurtra q tregojn pes aspektet e mrekullis s versetit t fundit t sures el-Feth. Shfaqja e do pjese nga pjest e Risalein-Nurit sht nj e vrtet nga t vrtetat e Kur'anit dhe sht drit nga dritat e tij. E gjith kjo q u tha sht nj tregues i veantis s Kur'anit, i faktit se ai sht mrekulli e mahnitje, se ai sht gjuha e bots s padukshme, e ardhur n botn e dukshme; Fjala e Krijuesit, Njohsit t s panjohurs. sht pr shkak t ktyre karakteristikave dhe veorive t lartprmendura t Kur'anit t treguara n gjasht pika, gjasht drejtime e gjasht mekame (vendqndrime), q madhshtia e tij, pushteti i Tij ndriues dhe shklqimi e autoriteti i shenjt i tij, kan ndriuar vazhdimisht faqen e toks pr nj mij e treqind vjet, dhe kan marr respektin m t madh. sht po pr shkak t ktyre veorive q do shkronj e Kur'anit ka fituar dallimin e
dhnies, t paktn dhjet shprblime, dhjet t mira e dhjet frute t prjetshme. Madje do shkronj e disa verseteve dhe sureve bn t fitosh njqind, njmij ose m shum nga frutat e prjetshme t Ahiretit, dhe n disa koh t bekuara drita, shprblimi dhe vlera e secils shkronj rritet nga dhjet deri n njmij. Udhtari e perceptoi kt dhe iu drejtua zemrs s tij. Kur'ani q sht kshtu mrekulli n do an prmes konsensusit t sureve t tij, prmes harmonis dhe pajtimit t verseteve, prputhjes s dritave dhe mistereve t tij, korrespondencs s frutave dhe efekteve t tij, dshmon ekzistencn, Njsin, Atributet dhe Emrat e Ekzistencs s domosdoshme n nj mnyr t till e t qart saq dshmi t pakufishme nga t gjith njerzit e besimit t vrtet mund t thuhet t ken ardhur nga ajo dshmi. Nj aluzion i shkurtr pr msimin n lidhje me Njsin Hyjnore dhe besimin t cilin udhtari e nxori nga Kur'ani u tha n shkalln e shtatmbdhjet t vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
69
*** Udhtari yn, turisti npr jet, tani msoi se besimi sht kapitali m i muar q mund t ket njeriu. Sepse ai i dhuron njeriut t varfr jo m nj fush e banes t prkohsme e kalimtare, por nj pallat, e n t vrtet, nj mbretri t prjetshme aq t madhe sa i gjith Kozmosi ose sa vet bota. Besimi gjithashtu i dhuron njeriut kalimtar gjithka q atij do t'i nevojitet pr jetn e prhershme; e shpton at njeri t mjer, i cili sht n pritje t litarve t exhelit t vdekjes nga asgjsimi i prhershm. Ai i hap njeriut thesart e prjetshme t lumturis s prhershme. Udhtari, ather tha me vete, ec prpara! me qllim q t fitojm nj shkall tjetr nga shkallt e pafundme t besimit, le t'i referohemi planit total t Kozmosit e t dgjojm far thot ai.
www.islamischen.ch
70
Ather ne do t jemi n gjendje t plotsojm e ndriojm msimet q kemi marr nga komponentet dhe pjest e tij. Duke shikuar me an t teleskopit t madh e gjithprfshirs, t cilin e kishte marr nga Kur'ani, ai e pa Kozmosin aq kuptimplot e t mirorganizuar saq kishte marr formn e nj libri t mishruar i Krijuesit t vetm e t Gjithlavdishm, dhe kishte marr trajtn e nj Kur'ani t trupzuar Hyjnor dhe formn e nj qyteti t bukur e t stolisur t Mshirplotit t vetm. T gjitha suret, versetet dhe fjalt e atij libri, madje edhe vet flett e tij, kapitulli, ndarjet dhe rreshtat, prmes fshirjes dhe riafirmimit domethns e t vazhdueshm t tyre dhe ndryshimi e kmbimi me urtsi i tyre tregojn n nj mnyr t pakontestueshme dhe unanimisht ekzistencn dhe pranin e Krijuesit t Gjithditur pr gjithka si Autor i librit, si Prshkrues i Gjithlavdishm e i plot, i Cili shikon do gj n gjithka dhe q njeh lidhjet e t gjitha gjrave me gjrat e tjera. Kshtu t gjitha llojet dhe pjest e Kozmosit, t gjith banort dhe far prfshihet n t, gjithka q hyn e largohet, t gjitha ndryshimet dhe proceset e holla t riprtritjes q ndodhin n t gjitha kto, shpallim njzri ekzistencn dhe Njsin e Krijuesit t Lartsuar, e Shpiksit t parival, i Cili vepron me nj fuqi t pakufishme e me nj urtsi t pafund. Dhe vrtetohej n kt dshmi t madhe t Kozmosit pr ekzistencn e Krijuesit dhe Njsin e Tij dy t vrteta t mdha e t gjra t prshtatshme me gjrsin e madhsin e Kozmosit. E VRTETA E PAR: Ndodhen t vrtetat e krijimit dhe parashikime t vrtetuara me prova t panumrta nga dijetart e principeve t fes dhe t shkencs islame si dhe nga t urtit e Islamit. Ata thon: meqense ndryshimi dhe ndrrimi vrehen n bot e n t gjitha gjrat, bota duhet t
jet kalimtare dhe e krijuar; ajo nuk mund t jet e pakrijuar. N qoft se ajo sht e krijuar, ather duhet t jet nj Krijues q ta ket krijuar at; dhe meqense, do gj n qoft se nuk sht n vetvete as shkaku pr ekzistencn e vet, dhe as pr mosekzistencn e vet, por njlloj, padyshim ajo gj nuk mund t jet e domosdsoshme. Gjithashtu sht vrtetuar me prova vendim-tare se nuk sht e mundur pr gjrat t krijojn njra-tjetrn vazhdimisht, n kmbim e me rradh, pasi kjo sht e pamundur, do t shkaktonte nj mendim absurd. Prandaj, ekzistenca e Ekzistuesit t domos-doshm bhet e domosdoshme, ngjashmria e t Cilit nuk mund t ekzistoj, shembllesa e t Cilit sht e pamundur dhe do gj tjetr prve Atij sht e mundur dhe e krijuar prej Tij. Po, e vrteta e Krijimit ka sunduar e deprtuar n t gjith Kozmosin dhe shum sfera t tij jan t dukshme pr syrin; pjesa tjetr mund t shihet vese me mendje, sepse prpara syve, nj bot shum e madhe vdes n do stin t vjeshts dhe s bashku me t vdesin qindra e mijra lloje t ndryshme bimsh dhe kafshsh t vogla ku do antar i do specie ngjason n vetvete me nj Kozmos t vogl, por megjithat ajo sht nj vdekje aq me rregull dhe e disiplinuar saq t gjitha gjrat ln prapa n vendin e tyre farra dhe vez q n pranvern vijuese do t jen mjete ringjalljeje e rilindjeje, mrekulli t Mshirs dhe urtsis si dhe mrekulli t fuqis e t lindjes. Ato ia dorzojn farrat dhe vezt, flett e punve t tyre dhe planin e veprimit duke ua ln ato atyre n besim e amanet nn kujdesin dhe mbrojtjen e Ruajtsit t Lavdishm dhe vetm ather ato vdesin.
www.islamischen.ch
72
N pranver pemt e vdekura rrnjt e tyre dhe kafsht vijn prsri n jet ashtu si ishin duke siguruar e sjell qindra e mijra shembuj e modele dhe prova t Mahsherit, Ringjalljes s Madhe. N vendin e t tjerave, bimt dhe kafsht duke u ngjasuar tamam atyre vijn n ekzistenc e n jet duke shprndar dhe prhapur flett e qenieve t pranvers s mparshme s bashku me veprat dhe funksionet e tyre, ashtu si nj reklam. Kshtu ato demonstrojn nj kuptim t versetit:
...dhe kur flett t shprndahen. (Kur'an, 81: 1) [Dhe kur flett e shkruara t veprave t do njeriu do t happen] Po kshtu, prsa i prket trsis s qenies, n do vjesht vdes nj bot e madhe, ndrsa n pranver nj bot tjetr e freskt vjen n ekzistenc. Ajo vdekje dhe ai krijim veprojn me nj mnyr shum t rregullt, dhe vdekjet dhe lindjet e panumrta brenda tyre ndodhin me nj rregull t madh e n ate mnyr sikur bota t ishte nj shtpiz ku qeniet e gjalla banojn pr nj koh t caktuar, ku botrat udhtuese dhe ato emigruese vijn, prmbushin detyrat e tyre dhe ather largohen. Kshtu me qartsin e diellit, pr t gjitha mendjet bhet e qart ekzistenca e domosdoshme, Fuqia e pafund, Urtsia e pakufishme e Krijuesit t lavdishm i Cili krijon dhe sjell n kt ekzistenc botra vitale dhe qenie t qllimshme me urtsi t plot, njohuri e ekuilibr, me
balanc, rregull e discipline, dhe i Cili ather i prdor ato pr qllime e synime Hyjnore e pr objektiva mshire, me fuqi e mshir t plot. Kt e lm pr Risalein-Nurin dhe pr librat e tjer fetar, q ti diskutojn m tej shtjet q lidhen me krijimin. Sa pr mundsin, ajo sundon dhe rrethon t gjith Kozmosin, sepse ne shohim q t gjitha gjrat, t prgjithshme a t veanta, t mdha apo t vogla, nga Ffroni i Zotit gjer n tok, dhe nga atomi gjer te planeti; t gjitha drgohen n bot me esenc t veant, n form specifike, me identitet t dallueshm, me atribute t veanta, me cilsi urtsie dhe organe t dobishme. Tani t'i dhurosh asaj esence a thelbi veorit e veta nga mundsi t pakufishme t prdorshme; ta veshsh at me specifikn e saj, me formn dalluese e t prshtatshme prej nj mori mundsish e probabilitetesh aq t shumta sa format q mund t kapen; ta dallosh at qenie me identitetin e prshtatshm pr t midis mundsive aq t shumta sa vet numri i antarve t species s saj; t pajisesh me cilsi t veanta, t prshtatshme e t dobishme pr objektin e krijuar q sht i paform e I ngurrt midis mundsive dhe probabiliteteve q jan aq t shumta sa llojet apo varietetet e cilsive dhe shkallve t tyre. Pajisja e asaj krijese q s'ka qllim e objektiv, q sht e hutuar dhe e turbulluar n mes t mundsive dhe probabiliteteve t panumrta, q rezultojn nga pafundsia e rrugve dhe modaliteteve t kapshme - ta pajissh at me cilsi e urtsi dhe me organe t dobishme, e ta mbshtessh me ato t gjitha, natyrisht kto jan tregues, prova dhe afirmim i ekzistencs s domosdoshme, e Fuqis s pafund dhe e Urtsis s pakufishme e Ekzistuesit t domosdoshm, i Cili skicon, rregullon, specifikon thelbin dhe identitetin, formn dhe trajtn, cilsin dhe situatn e t gjitha qenieve t mundshme, qofshin t prgjithshme apo t veanta. Ato tregojn gjithashtu se asnj objekt dhe asnj gj nuk mund ti fshihet Atij dhe asgj nuk sht e vshtir pr T dhe se detyra m e madhe pr T sht e leht ashtu si m e vogla; se
Ai mund t krijoj nj pranver aq leht sa nj pem, dhe t krijoj nj pem me aq lehtsi sa nj farishte. Ather e gjitha lidhet me t vrtetn e mundsis dhe formon nj krah t dshmis s madhe t mbajtur nga Kozmosi. Meqense dshmia e Kozmosit, me dy kraht e me dy t vrtetat, sht provuar dhe shpjeguar n pjes t ndryshme t Risalein-Nurit dhe veanrisht tek Fjalt e njzet e dy dhe e tridhjet e dy, gjithashtu, te Letra e njzet dhe tridhjet e tre. Ne i referojm lexuesit tek ato shkrime dhe e presim shkurt kt histori tej mase t gjat. E VRTETA E DYT: Sa pr t vrtetn e dyt q vjen nga skema e plot e Kozmosit, e q sht gjithashtu krahu i dyt i dshmis s tij t madhe e t prgjithshme sht ka vijon: Shihet nj e vrtet kooperimi midis qenieve q prpiqen t vetmuara t ruajn ekzistencn e tyre dhe t prmbushin funksionet e tyre prmes ndryshimeve t vazhdueshme t trazuara dhe t revolucioneve, nj e vrtet kjo q shtrihet shum matan kapacitetit t tyre. Pr shembull, elementet nxitojn t ndihmojn qeniet e gjalla; ret ndihmojn bimt; bota bimore ndihmon botn e kafshve dhe kjo e fundit ndihmon botn njerzore. Qumshti urgon nga kraharort ashtu si burimi i parajss Keutheri- pr t'u dhn ndihm foshnjve; fakti se qenieve t gjalla u jepen nevojat dhe ushqimi n nj mnyr q kalon kapacitetin e tyre, n vendet ku nuk e parashikonin; mbushja e qelizave t trupit me grimcat e ushqimeve nprmjet nnshtrimit t tyre ndaj Zotit dhe vnies n shrbim t tyre nga Krijuesi Mshirues. T gjitha kto dhe shum shembuj t tjer nga e vrteta e kooperimit tregojn Hyjnin Universale e t mshirshme t Krijuesit t botrave, i Cili e drejton Kozmosin ashtu si nj pallat. Objektet e pandjeshme e t pavetdijshme, megjithse kooperojn me njri-tjetrin n nj mnyr t ndjeshme e t
vetdijshme, duhet domosdo t'u shkaktohet t nxitojn pr t ndihmuar njri-tjetrin nga fuqia, mshira dhe nga Komanda e t Gjithmshirshmit, t Urtit, Zotit t lavdishm. Kooperimi universal i dukshm kudo n Kozmos, ekuilibri gjithprfshirs sundues me rregullin m t madh n t gjitha gjrat nga planetet tek antart, organet dhe pjest trupore t qenieve t gjalla; stolisja e pens s t Cilit shtrihet e kalon sipr faqes s ndritshme t qiejve, sipr faqes s zbukuruar t toks dhe faqeve t bukura t luleve; rregulli q dominon mbi gjithka, nga rruga e qumshtit e sistemi diellor gjer te frutat si misri e shega; prcaktimi i detyrave tek t gjitha gjrat nga dielli e hna; ret e deri te blett e mjaltit, t gjitha nga kto t vrteta japin dshmi t madhshtis s prpjestuar dhe dshmia e tyre formon krahun e dyt t dshmis s dhn nga Kozmosi. Meqense Risalein-Nuri e ka dshmuar e sqaruar kt dshmi t madhe, ne do t mjaftohemi ktu me kt tregues t shkurt. Nj aluzion i shkurtr pr msimin e besimit t nxjerr nga udhtari yn nga Kozmosi, ne e tham n shkalln e tetmbdhjet t vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
76
Pastaj udhtari i ndezur e kureshtar, i cili po krkonte Krijuesin e bots e q tashm kishte prparuar nprmjet tetmbdhjet shkallve dhe u afrua n fund t ngjitjes s fronit t s vrtets, te vendqndrimi q u drejtua drejtprsdrejti me njohurin e t padukshmes dhe ndrkoh i drejtohet shpirtit t tij, duke i thn: tek Sureja e madhe me t ciln hapet Kur'ani, ajetet q shtrihen nga fillimi e gjer tek fjala (vetm Ty) jan si nj form lavdrimi e lartsimi t do t thot ardhje n prezencn
e-mail: info@islamischen.ch 77
shprehura n mungesn e t Lavdruarit t Vetm; por fjala

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih www.islamischen.ch
e Tij dhe adresim i drejtprsdrejt pr tek Ai. Ne, gjith-ashtu duhet ta lm kt krkim n munges e ndarje dhe t krkojm e t pyesim pr objektin e krkimit nga krkimi i objektit ton. Sepse duhet t pyesim diellin, i cili tregon gjithka n lidhje me diellin dhe Ai q tregon gjithka do ta tregoj vetveten n formn m t qart. Ashtu si e kapim dhe e njohim diellin nga rrezet e tij, po kshtu ne mund t prpiqemi pr t njohur Krijuesin ton me kapacitetet tona nprmjet Emrave t Tij t Bukur dhe Atributeve t shenjta. Ne do t parashtrojm ktu shkurtazi dhe n form koncize dy nga shum rrug q t ojn tek ky objektiv; dy nga shkallt e pambarueshme t atyre dy rrugve, dy nga t vrtetat e shumta dhe detajet e atyre dy shkallve. E VRTETA E PAR: Shfaqet e dukshme pr syrin ton nj e vrtet gjithprfshirse, e prhershme, me rregullsi e madhshtore; sht ajo e vrtet q shkakton ndryshime, transformon dhe riprtrin t gjitha qeniet n qiell e n tok me autoritet urdhrues e me aktivitet t vazhdueshm. Brenda t vrtets s saj, n do mnyr aktiviteti urtsie, kapet menjher e vrteta e treguesit t Hyjnis, dhe me rradh, brenda t vrtets s saj, n do mnyr t treguesit t mshirshm t Hyjnis, njihet e vrteta e shfaqjes s Hyjnis. Nga ky aktivitet i autoritetshm, veprat e Autorit t Plotfuqishm dhe t Gjithditurit mund t dallohen dhe nga prapa perdeve. Ndrsa pas perdes s ktyre veprave zhvilluese e admiruese t Hyjnis kapen menjher Emrat Hyjnor dhe treguesi n t gjitha gjrat; ather prapa perdes s Emrave t bukur, treguesit me shklqim e bukuri, mund t shfaqet ekzistenca dhe realiteti i shtat atributeve t shenjta me shkalln e njohjes s sigurt q sht afr shkalls vizionale apo shkalls eksperimentale t siguris.
www.islamischen.ch
78
Prmes treguesit t ktyre shtat atributeve, sipas dshmis s t gjith krijimit, n dhnien e jets, fuqis, njohuris, gjithdgjimit, gjith-shikimit, dshirs dhe t folurit q i shfaqet syrit t besimit n zemr, n mnyr t pashmangshme e t vetvetishme dhe me plot siguri, reflekton ekzistenca e Ekzistuesit t domosdoshm, i Cili prshkruhet me kto atribute. Krijuesi i Vetm i njohur nga kto emra, Autori i pashoq e i prjetshm, n formn m t dukshme e t ndritshme se sa Dielli, sepse nj libr i bukur e i thell, domosdoshmrisht krkon aktin e t shkruarit; nj shtpi e ndrtuar mir, krkon aktin e t ndrtuarit. Me rradh, aktet e t shkruarit bukur e t mjeshtris perfekte n ndrtim krkojn Emrat e shkruesit dhe t ndrtuesit. Dhe titujt e shkrimtarit dhe t ndrtuesit nnkuptojn qart artet dhe atributet e t shkruarit e t ndrtuarit. Kto arte dhe kto atribute presupozojn nj person, padyshim At q do t kualifikohet nga Emrat dhe atributet n shtjen dhe q ushtron artet n ate shtje. Nuk sht e mundur t ekzistoj nj veprim pa vepruesin ose nj emr pa ndonj t emrtuar me at emr. E ngjashme me kt, sht e pamundur t gjendet nj cilsi at q sht cilsuar me at cilsi apo t gjendet nj zeje pa nj zejtar. Duke u bazuar tek ajo e vrtet dhe mbi kt princip, Kozmosi, me t gjith qeniet q ai prmban, ngjason me nj koleksion librash t thell dhe letrash t shkruara me lapsin e Kaderit, paracaktimit, ose u ngjason ndrtesave t pafund dhe pallateve t ndrtuara me ekiin e fuqis s Zotit t Lartsuar. do pjes e Kozmosit me qindra mnyra t ndryshme, sht treguesi i veprave t pakufishme t Zotit t Mshirshm dhe i njmij e nj emrave t cilat jan burim i atyre veprimeve. Emrat e Bukur jan tregues t njpasnjshm t burimit t tyre, t shtat atributeve t lavdis s jashtzakonshme. Dhe s fundi ato shtat atribute t shenjta e t larta, prbjn tregues t panumrt dhe prova t pafundta pr ekzistencn e domosdoshme n Njsin e Sundimtarit t Vetm e t Gjithlavdishm, i Cili sht burimi i tyre, dhe Ai t cilin ato atribute e prshkruajn. Gjithashtu, e gjith bukuria, mirsia, vlera dhe prsosmria e prfshir n t gjitha qeniet
dshmojn qart bukurin dhe prsosmrin e veprave Hyjnore, dshmojn Atributet Hyjnore, Atributet e prjetshme dhe cilsit e lavdishme. Ato tregojn gjithashtu bukurin e shenjt dhe prsosmrin e Vet Esencs s Shenjt. Kshtu e Vrteta Hyjnore e shfaqur prmes realitetit t aktivitetit dominues dhe autoritar zbulon vetveten dhe e bn t njohur me an t cilsive dhe veprimeve si ai i krijimit, shpikjes, formimit dhe sjelljes n jet me plot njohuri e urtsi. E bn t njohur vetveten nprmjet para-caktimit, formimit, administrimit dhe ndryshimit me rregullsi e balanc; me an t transformimit, shkaktimit t zbritjes dhe t plotsimit t cilat bhen me qllim e vullnet; nprmjet t ushqyerit, t furnizuarit dhe t dhuruarit bujari e mirsi me butsi e mshir. Dhe brenda t vrtets s treguesit t Hyjnis kapet menjher e vrteta e zbulimit t Hyjnis dhe bn t njohur vetveten me treguesit e bukur e t lavdishm t shtat Atributeve afirmuese: jeta, njohja, fuqia, dshira, dgjimi, shikimi dhe t folurit. Ashtu si atributi i t folurit, i cili e bn Esencn m t Shenjt t njohur nprmjet shpalljes dhe frymzimit, n t njjtn mnyr, atributi i fuqis e bn t njohur Krijuesin nprmjet veprave t famshme dhe efekteve; secila nga ato sht si nj fjal q merr form t jashtme. Duke prezantuar Kozmosin nga cepi n cep, nprmjet mnyrs s librit dallues t mishruar, ai prshkruan dhe bn t njohur Nj t Plotfuqishm Madhshtor. Sa pr atributin e njohuris, ai bn t njohur Njsin e Esencs m t shenjt, nprmjet do objekti t vn me urtsi, rregullsi e simetrikisht n krijim, nprmjet do krijese t administruar, t drejtuar, t stolisur dhe e br e dallueshme nga Njohuria e Zotit t Lartsuar. Sa pr atributin e jets, ai provohet jo vetm nga vet dshmit e saj, por gjithashtu nga t gjitha veprat q e
njoftojn fuqin e Zotit t Lartsuar nga t gjitha format edhe situatat e mirrregulluara, t bra me urtsi, t stolisura e t vendosura simetrikisht t cilat tregojn Njohurin e Zotit t Lartsuar, t gjitha provat e t gjitha Atributeve t tjera. Kshtu jeta, duke treguar t gjitha qeniet e gjalla q veprojn si pasqyra reflektuese t atyre provave t shumta, bn t njohur Nj t Vetm Ekzistues t prhershm. Gjithashtu sht ky atribut q vazhdimisht ndryshon Kozmosin me qllim q t sjell freski, tregues t ndryshm e vizatime dhe e transformon at n nj pasqyr t prbr nga pasqyra t panumrta m t vogla. E ngjashme me kt, Atributet e t shikuarit, t dshirs, t dgjuarit dhe t folurit, secili zbulon e bn t njohur Esencn m t shenjt ashtu si bn Kozmosi. N t njjtn mnyr, ashtu si atributet q tregojn ekzistencn e Krijuesit t Gjithlavdishm ato gjithashtu tregojn n formn m t qart ekzistencn dhe realitetin e jets, t jetuarit dhe prjetsis s asaj Esence. Sepse njohja sht shenj e jets; t dgjuarit sht nj tregues i jets; t shikuarit i prket vetm t jetuarit; dshira ndodh vetm me jetn, fuqia e qllimshme gjendet vetm n t jetuarit, dhe t folurit sht nj detyr pr ato q jan pajisur me njohjen e jets. Nga kto pika kuptohet se Atributi i Jets ka prova e argumente sa shtat her madhsia e Kozmosit dhe bn t njohur ekzistencn e saj dhe Ekzistencn e Atij, t Vetmit, q ajo prshkruan. Kshtu ajo vjen t jet themeli dhe burimi i t gjitha atributeve, origjina dhe mbshtetja e Emrit m t madh. Meqense Risalein-Nuri e vrteton kt t vrtet t par me prova t fuqishme, ne do t mjaftohemi vetm me nj pik t prmendur nga ky oqean.
www.islamischen.ch
81
E VRTETA E DYT: Fjala Hyjnore q buron nga Atributi i t folurit
Sikur deti t bhej boj pr fjalt e Zotit tim... Sipas kuptimit t brendshm t ktij verseti, Fjala Hyjnore sht e pafund. Shenja m e qart q tregon ekzistencn e dikaje sht t folurit e saj. Prandaj, kjo e vrtet prbn nj dshmi t pafund pr ekzistencn dhe Njsin e Folsit t Prjetshm. Pr kt t vrtet t shpalljes dhe inspirimit, erdhn dy dshmi t fuqishme q u shtjelluan n shkalln e katrmbdhjet e t pesmbdhjet t ksaj trajtese. Nj prov tjetr e madhe jepet nga librat e shenjt qiellore, si u tregua n shkalln e dhjet. Mtej jepet prova m brilante e gjithprfshirse nga Kur'ani i mrekullueshm e plot urtsi, si u diskutua n shkalln e shtatmbdhjet. Pr t gjitha kto arsye, ne i referojm lexuesit tan tek ato shkall pr komentimin dhe afirmimin e ksaj t vrtete, pasi jan t mjaftueshme pr ne dhe pr udhtarin ton i cili qe i pamundur t kalonte prtej ksaj pike. Dritat dhe misteret e prfshira n kt verset sublim t Kur'anit e tregojn kt t vrtet n mnyr t mrekullueshme dhe u shton dshmin e vet t gjitha atyre t mparshmeve.
Zoti dshmon se nuk ka zot tjetr prve Atij. Si bjn melekt dhe dijetart e vrtet; t qndrueshm e t paanshm n drejtsi; nuk ka zot tjetr prve Atij, t Plotfuqishmit, t Urtit. (Kur'an, 3: 18)
Nj aluzion pr thelbin e msimit t msuar nga udhtari yn n kt vendqndrim t shenjt, ne e tham n shkalln e nntmbdhjet t vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
83
SHNIM:
Secila nga t vrtetat q japin dshmin e tyre n nntmbdhjet shkallt e kapitullit t par t vendqndrimit t dyt, jo vetm q tregojn domosdoshmrin e ekzistencs prmes ekzisten-cs dhe pranis, por gjithashtu prmes gjithpr-fshirjes s tyre vrtetojn unitetin dhe Njsin Hyjnore duke provuar ekzistencn e Zotit n mnyr t qart. Sa pr kapitullin e dyt, t vrtetat e Njsis jepen shum qart me far prmban ai kapitull n lidhje me vrtetimin e ekzistencs s Zotit t Lartsuar. Ky kapitull u emrua Provat e Njsis. N realitet t dy kapitujt s bashku vrtetojn ekzistencn dhe Njsin, por pr hir t dallimit midis tyre, ne tham n mnyr t prsritur n kapitullin e par:
Nprmjet dshmis s madhshtis s gjithprfshirjes s t vrtets... Ndrsa n kapitullin e dyt:
Nprmjet shikimit t madhshtis s gjithprfshirjes s t vrtets... duke treguar kshtu shikimin e qart t Njsis. Un kisha si qllim t'i shpjegoja shkallt e kapitullit t dyt ashtu si bra n kapitullin e par, por pr shkak t pengesave t ndryshme, q m doln prpara do ta jap at t prmbledhur.
Un do t'ua l pjesve t tjera t Risalein-Nurit t'i shpjegojn kto shtje si meritojn t komentohen.
KAPITULLI I DYT PROVAT E NJSIS HYJNORE

Ai udhtari i drguar n kt bot me qllim q t gjej besimin, q udhtoi prmes t gjith kozmosit me mendjen e tij, me qllim q t pyes e t krkoj t gjitha gjrat q lidhen me Krijuesin e tyre; q t krkoj Zotin e tij n do vend e t gjej Krijuesin e tij me sigurin m t plot, te pika e ekzistencs s domosdoshme. Udhtari i tha mendjes s tij: Eja t marrim nj udhtim t ri me qllim q t shohim provat e Njsis s Ekzistuesit Krijues. Ndrkoh u nisn s bashku. N vendqndresn e par ata pan katr t vrteta t shenjta t cilat sundonin t gjith Kozmosin, t vrteta q n mnyr t pakontestueshme bnin t domosdoshm Njsin e Zotit t Lartsuar.
www.islamischen.ch
85
E VRTETA E PAR ABSOLUTE

Marrja dhe shqetsimi i do klase njerzore me nj mnyr adhurimi t diktuar nga gjendjet e pozitat e tyre natyrore, llojet e adhurimit q ndrmerren nga gjallesat e tjera si dhe nga qeniet e pashpirta prmes kryerjes s funksioneve t tyre esenciale, mnyra n t ciln t gjitha mirsit natyrale e shpirtrore dhe dhuratat n Kozmos bhen mjete q nxisin njerzit pr adhurim, falenderime, lavdrime e mirnjohje; mnyra n t ciln t gjith treguesit e t padukshmes, t shpirtit, shpalljes dhe inspirimit tregojn me unanimitet prshtatshmrin ekskluzive t Zotit t vetm pr t'u adhuruar. E gjith kjo, n formn m t qart, provon realitetin dhe dominimin e nj Hyjnie t Vetme e Absolute. N qoft se e vrteta e nj Hyjnie t till ekziston, ather Ajo kurrsesi nuk mund t pranoj rivalitet e ortakri sepse ata q i prgjigjen Hyjnis - domethn, prshtat-shmris pr t'u adhuruar - me falenderime e adhurim jan t ndrgjegjshm dhe fruta t vetdijshme n degt m t larta t pems s Kozmosit. N qoft se t tjert do t mundeshin ti knaqnin, ti shprblenin e t'i vendosnin nn obligimin e tyre ato qnie t ndrgjegjshme n nj mnyr q t'i bnin ato t devijojn e t harrojn objektin e tyre t vrtet t adhurimit, i Cili, n t vrtet mund t harrohet shpejt pr shkak t padukshmris s Tij. Kjo do t ishte nj kontradikt e till pr Esencn e Hyjnis dhe pr qllimet e saja t shenjta saq n asnj mnyr nuk mund t lejohet. sht pikrisht kjo arsyeja q Kur'ani aq shpesh dhe me aq vrull e hedh posht politeizmin dhe i krcnon politeistt me zjarrin e Ferrit.
www.islamischen.ch
86
E VRTETA E DYT: PERND A ABSOLUTE.

Veprat e kudondodhshme nga nj Dor e fshehur gjithandej Kozmosit, e veanrisht te gjallesat me plot urtsi e mshir, pr rritjen e zhvillimin e tyre t realizuara kudo n t njjtn mnyr dhe n nj form krejtsisht t papara-shikuar, padyshim duhet t jet burimi dhe drita e nj Zoti Absolut, madje nj prov vendimtare e Realitetit t Tij. Nj Zot i Till Absolut nuk mund t pranoj partneritet. Sepse synimet dhe qllimet e rndsishme t Zotit, si treguesit e Bukuris s Tij, shpallja e plotsimit t Tij dhe i veprave t Tij t muara e artistike dhe e mrekullive t mahnitshme jan kombinuar e grumbulluar te do gjalles, madje edhe tek ato t pjesshmet. Prandaj Perndia Absolute kurrsesi nuk mund ta pranoj shirkun (t prshkruarit ortak Zotit) apo partneritetin. Sepse nj ndrhyrje rastsisht e ortakris tek do ekzistenc, sado e pjesshme t jet ose tek do gjalles sado e vogl a e thjesht, padyshim do t prishte arritjen e atyre qllimeve dhe do ti shkatrronte ato synime. T largosh fytyrat e qenieve t ndrgjegjshme nga ato qllime dhe nga Ai i Vetmi q i krijoi e i ngjizi ata, me qllim q t'i orientosh ata tek shkaqet, do t ishte krejtsisht kundrshtim e armiqsi ndaj Esencs s Perndis. Perndia Absolute do ta mohonte me do mnyr ortakrin dhe llojet e tij. Udhzimet e shumta e t vazhdueshme t Kur'anit pr Njsin e Zotit, pr shenjtrin dhe lartsin e Tij, n versetet e Tij, n fjalt e madje shkronjat dhe format e tyre natyrisht burojn nga ky sekret i madh.
www.islamischen.ch
87
E VRTETA E TRET: PRKRYERJET DHE PLOTS MET.

Dshmia e pakundrshtueshme pr ekzisten-cn e t vrtets s prkryerjeve q jepet nga t gjitha shembujt e lart t urtsis n krijim, n t gjitha bukurit mahnitse, n ligjet e Tij t drejta, n qllimet e Tij t urta dhe, n veanti, dshmia e Tij pr prkryerjet e Krijuesit, i Cili e nxori n drit Kozmosin nga asgjja dhe ather e drejtoi at n do an pr bukuri e mrekullueshm. Dhe prderisa sht plotsimi i njeriut, i cili sht pasqyra e vetdijshme e Krijuesit - nj dshmi e till sht tej mase e qart: prderisa ekziston e vrteta e plotsimit dhe e siguris q Krijuesi i Cili i dha formn kozmosit me prkryerje, padyshim duhet q Ai vet t ket plotsimin dhe prkryerjen. Pr m tepr, plotsimet e njeriut, frytit m t rndsishm t krijimit, kalifit (zvendsit) t Zotit t Lartsuar n tok, objektit m t dashur e t vyer t krijimit t Tij, q edhe kto provohen t vrteta. Ather t'i prshkruash ortak Zotit t Lartsuar sht e papranueshme dhe gnjeshtr. Sepse ortakria do t dnonte me shkatrrim t gjitha ato qenie t krijuara me plot urtsi e prkryerje t cilat ne i shohim para syve ton; kjo do ta shndrronte kozmosin n nj lodr t kot t rastsis; nj vend argtimi pr natyrn, nj thertore t egr pr gjallesat dhe nj shtpi t llahtarshme fatkeqsisht pr krijesat e ndrgjegj-shme; kjo do ta zbriste e zvoglonte njeriun, plotsimet e t cilit jan t dukshme n veprat e tij, do ta zbriste tek niveli i kafshs s mjer, t turbulluar e t pavlefshme; dhe do t vendoste nj perde prmes plotsimeve t pafund t Krijuesit q reflektohen n pasqyrn e t gjitha qenieve, duke shfrytzuar kshtu rezultatin e Aktivitetit t Tij e duke mohuar forcn e Tij krijuese. Kjo ortakri kurrsesi nuk mund t mbshtetet mbi ndonj vrtetsi dhe kurrsesi nuk mund t gjendet n ekzistenc. Meqense kontradikta e shirkut, plotsimet e njeriut e t Kozmosit dhe
prgnjeshtrimi i tij prej tyre meq sht vrtetuar e shpjeguar n vendqndrimin e par t Rrezes s dyt (kushtuar tre frutave t Njsis Hyjnore), me prova t fuqishme e vendimtare, ne i referojm lexuesit ton tek ajo pun dhe e presim shkurt diskutimin ktu.
E VRTETA E KATRT: SOVRANTET ABSOLUT.

Kushdo q e sodit Kozmosin me nj vmendje t plot e t gjr do ta shikoj se ai i ngjason nj mbretrie shum aktive e t lulzuar, i gjason nj qyteti t administruar me shum urtsi e rregull; Ai shikon se t gjitha gjrat dhe llojet i jan nnshtruar me bindje e merren me nj detyr t veant. Sipas metafors ushtarake q prmban ky ajet:
(T) Zotit jan ushtrit e qiejve e t toks (Kur'an, 48: 4) - komandat plot urtsi, urdhrat e autoritetshme dhe ligjet mbretrore t shpallura n ato ushtri t shumta q shtrihen nga ushtrit e atomeve, batalionet e bots bimore, brigadat e mbretris s kafshve gjer tek ushtrit e yjeve, t gjitha kto jan ushtri q prqafojn ushtarin m t ult dhe komandantin m t lart - dhe t gjitha kto tregojn n mnyr t pakundrshtueshme ekzistencn e sovranitetit absolut dhe t autoritetit universal. Ather sht e vrteta e sovranitetit absolut dhe nuk ka t vrtet q t'i prshkruaj ortak Zotit t Lartsuar, sepse sipas t vrtets vendimtare t ajetit kur'anor:
Po t kishte n qiej e n tok zotra (t tjer) prve All-llahut, sigurisht ato, do t prisheshin (pra qiejt e toka do t shkatrroheshin. (Kur'an, 21: 22) N qoft se shum duar do t futeshin n t njjtn detyr, rezultati do t ishte i ngatrruar. Po t ishin dy mbretr n nj vend apo dy kryetar n nj rreth, rregulli do t prishej dhe administrata do t shndrrohej n anarki. E vrteta sht se ne shohim kudo nj rregull t till duke filluar nga qelizat e trupit deri te shenjat e planeteve, saq nuk ka ndonj mundsi pr ndrhyrjen e ndonj ortaku n punt e Zotit t Lartsuar. Sovraniteti n vetvete sht nj pozit dinjiteti; kjo pozit nuk pranon rival, pasi do t bnte t shprfillet dinjiteti dhe do t shkaktonte thyerjen e atij sovraniteti. Fakti se njeriu i cili ka nevoj t ndihmohet nga t gjith njerzit pr shkak t pafuqis s tij, ose fakti q ai do t vriste vllezrit e tij apo djemt n mnyrn m mizore, pr hir t nj monarkie t prkohshme e t pjesshme, n aparenc, tregon se sovraniteti refuzon do nocion t ortakris apo rivalitetit. N qoft se nj njeri kaq i dobt sillet kshtu pr hir t nj sovraniteti t pjesshm, ather Monarku i fuqis Absolute, Autori i Gjithkrijimit, nuk do t lejonte n asnj mnyr tjetrknd prve vetvetes, q t marr pjes n sovranitetin e Tij t shenjt, i cili sht boshti i Hyjnis s Tij t vrtet e Absolute.
www.islamischen.ch
90
Meqense kjo e vrtet sht konfirmuar me prova t forta npr vende t shumta t RisaleinNurit dhe veanrisht n vendqndrimin e dyt t Rrezes s dyt, ne i referojm lexuesit ton tek ato faqe pr diskutim m t hollsishm t saj. Nprmjet dshmis s ktyre katr t vrtetave, udhtari yn arriti t njoh Njsin Hyjnore me shkalln e siguris e me dshmin e qart. Ndrkoh besimi i tij ndrioi, dhe me gjith fuqin e tij tha:
Nuk ka zot tjetr prve All-llahut nj t vetm e t pashoq. Nj aluzion t shkurtr pr msimin q ai nxori nga ky vendqndrim, ne e tham n kapitullin e dyt t vendqndrimit t par.
***
Ather udhtari i paqet iu drejtua zemrs s tij e i tha: Fakti q njerzit e besimit e veanrisht ai i ndjeksve t sufizmit, q jan vazhdimisht duke prsritur fjalt: prve All-llahut, prfshin disa shkall. Nuk ka zot tjetr
Nj vrtetim i till sht pr m tepr detyra m e knaqshme, m e vlefshmja, m e larta dhe m e shenjta, sht funksionimi natyral dhe akti m i lart i adhurimit. Ather, me qllim q t ngjitemi edhe m lart n shkall, eja o zemr t hapim dern e nj vendqndreseje tjetr n kt shtpi edukimi. Sepse afirmimi i vrtet i Njsis s Zotit t Lartsuar, q ne krkojm, nuk sht thjesht nj lloj njohurie e imagjinueshme, por sht nj lloj vrtetim q me termat e logjiks gjykohet si e kundrta e imagjinats., d.m.th. sht shum m e vlefshme se sa pranimi i bazuar n imagjinat. Ai sht rezultati i provs dhe sht e prcaktuar si njohje. Afirmimi i vrtet i Njsis s Zotit t Lartsuar sht gjykim, vrtetim, pohim e pranim ku njeriu mund t drejtohet te Zoti i tij i Lartsuar dhe nprmjet do gjje dhe mund t shikoj do gj rrugn e ndritshme q on tek Zoti i tij Bujar dhe asgj nuk e pengon qetsin e zemrs s tij dhe pranin e Zotit t tij. Prndryshe, njeriu gjithmon, do t detyrohej t gris e t flak mnjan perden e Kozmosit me qllim q t gjej Krijuesin e tij. Pr kt arsye, udhtari tha me vete ndrsa trokiti tek dera e Lavdis dhe e madhshtis s Zotit t Lartsuar. Ndrkoh, ai futet n nj vendqndrim t veprave dhe punve t All-llahut, n botn e krijimit e t zanafills. Aty ai pa se pes t vrteta gjithprfshirse sundonin t gjith Kozmosin dhe jepnin prova t pakundrshtueshme pr Njsin Hyjnore. E VRTETA E PAR: E vrteta e Krenaris dhe e Madhshtis.
Meqense kjo e vrtet sht shpjeguar me prova t ndryshme n vendqndrimin e dyt t Rrezes s dyt dhe n vende t ndryshme t Risalein-Nurit, ne mjaftohemi ktu me ka vijon: Ai q krijon e pastaj drejton n nj koh t vetme dhe n nj mnyr t vetme yjet q jan me mijra vite larg njri-tjetrit; Ai q krijon n nj koh t vetme dhe n t njjtn form antar t panumrt t t njejtit lloj t nj luleje t mbjellur n lindje ose n perndim, n veri ose n jug t globit; q administron, ushqen, gjallron, dallon dhe zbukuron m shum se dyqindmij lloje t ndryshme bimsh dhe specie kafshsh pr pes ose gjasht jav, me rregullin m t madh, me ekuilibr pa ndonj konfuzion, defekt e gabim me qllim q t sjell n do pranver n faqen e toks m shum se njqind mij shembuj e modele t ringjalljes s madhe, duke provuar para syve t njeriut e duke br t ditur nj ngjarje t jashtzakonshme q i prket t shkuars dhe bots s padukshme, kryesisht Krijimit t qiejve e t toks pr gjasht dit, si tregohet n versetin kur'anor:
Ai sht i Cili krijoi qiejt dhe tokn n gjasht dit. (Kuran, 57: 4) sht Ai q e on tokn t rrotullohet si deklarohet n ajetin kur'anor:
Ai shkrin natn me ditn dhe ditn me natn. (Kur'an, 31: 29)
www.islamischen.ch
93
Duke regjistruar e fshir, me an t ktij rrotullimi, ngjarjet e prditshme dhe ndryshimet e tyre n faqen e nats e t dits. Ai n t njjtn koh dhe n t njjtin ast njeh dhe administron sipas vullnetit t Tij t gjitha sekretet dhe mendimet e errta q ndodhin n zemrat e njerzve. Meqense t gjitha aktet e lartpr-mendura jan n realitet nj akt, ather duhet q edhe Brsi i tyre t jet gjithashtu Nj i vetm, i Plotfuqishm q gzon nj Shklqim e Madhshti t till saq, asgjkund, kurrsesi, nuk lejon as edhe mundsin m t vogl pr pranimin e ortakris, prkundrazi, Ai e shkul nga rrnjt politeizmin dhe do shenj e mundsi t tij. Ather Zoti i Lartsuar posedon nj Krenari e madhshti t till force. Krenaria e Tij sht n kulmin e Plotsimit e t Gjithprfshirjes. Prandaj sht krejtsisht e pamundur q Ai t lejoj apo t lr rrugn t hapur pr pranimin e partnerve, apo ti shkaktoj pafuqi krenaris s Tij, t'i prcaktoj limite Gjithprfshirjes s Tij, apo t'i vj nj cak pakufshmris s Tij. Asnj logjik e shndosh nuk do ta vlersonte t mundur kt. Ather t'i prshkruash ortakri Zotit t Lartsuar prbn nj krim t madh ndaj Krenaris s Tij, ndaj dinjitetit t Madhshtis s Tij, dhe ndaj gjithlavdis s Tij; ky sht nj krim aq i madh saq Kur'ani i shenjt dekreton me krcnimin m serioz:
Dhe Zoti nuk e fal t prshkruarit ortakri pr T; Ai fal do gj q sht m e vogl se ajo... (Kur'an, 4: 48)
E VRTETA E DYT: Absolutsia, Gjithprfshirja dhe shfaqja e forms s pafund e veprave Hyjnore q shihet tek vepra n Kozmos. sht vetm Urtsia e Zotit t Lartsuar dhe Vullneti i Tij q vendosin limite dhe prcaktojn ato vepra si dhe kapacitetet e brendaqensishme t objekteve dhe vendeve n t cilat ato tregojn vetveten. Rastsia e humbur, natyra e shurdhr, forca e errt, shkaksia e pavetdijshme dhe elementet q pa masa kufizuese jan shprndar n do an. Asnj nga kto nuk mund t ken ndonj pjes n ato vepra q jan br me balancn m t madhe, me urtsin e me rregullin m perfekt t Krijuesit. Ato vihen n veprim me komandn, me vullnetin dhe me fuqin e Autorit t Lavdishm. Shkaqet nuk jan vese perde t dukshme pr t maskuar fuqin e Tij. Ne do t shtjellojm tri nga shum pika t holla q lidhen n veprat q tregojn tre versete t njpasnjshme kur'anore n suren En-Nahl. Verseti i par:
Dhe Zoti yt inspiroi tek bleta se ajo duhet t krkoj nj vendbanim n male. (Kur'an, 16: 68) Bleta, n lidhje me pozitn dhe funksionin e saj sht nj mrekulli e till e fuqis s Zotit t Lartsuar sa q nj sure e plot, sura En-Nahl, sht quajtur me emrin e saj. Sepse t prshkruash n kokn e vogl t asaj makine t vockl mjalti nj program t plot pr prmbushjen e detyrs
www.islamischen.ch
95
s saj t rndsishme; t vendossh n stomakun e saj t vockl m t shijshmit e ushqimeve e t'i pjek ato atje; t zgjedhsh nj vend t prshtatshm pr t vendosur helmin vrass i aft pr t shkatrruar e vrar qeniet e gjalla, e pa u shkaktuar ndonj dm gjymtyrve t tjera t trupit; ta realizosh kt me kujdesin m t madh, me dije e urtsi shum t madhe, me vullnet, rregullsi dhe ekuilibr t jashtzakonshm, ather natyra e pavetdijshme, e paorganizuar dhe e 'ekuilibruar dhe rastsia e verbr kurrsesi nuk mund t ndrhyjn apo t marrin pjes n ndonj vend ktu. Aparenca dhe gjithprfshirja e ksaj mjeshtrie Hyjnore, kjo vepr prej Hyjnie e cila sht e mahnitshme dhe mrekulli n tri knd-vshtrime t veanta, n sasit e mdha t bletve q gjenden t shprndara anemban toks, me t njjtn urtsi, t njtin kujdes, me t njjtn simetri dhe n t njjtn koh e n t njjtn form. Kjo padyshim sht nj prov e vetkuptueshme pr Njsin e Zotit t Lartsuar. Verseti i dyt:
Me t vrtet qe edhe te bagtit ka msim pr ju. Ne ju japim juve t pini nga ajo q sht n barkun e tyre nga bashkimi ndrmjet sekrecio-neve t gjndrave dhe t gjakut, qumsht t pastr, i shijshm e i prshtatshm pr ata q e pin. (Kur'an, 16: 66) Ky verset sht nj grad e mbushur plot me instruksione t dobishme. T vendossh n thithat e lopve, deveve, dhive e deleve, si dhe tek nnat humane, n mes t gjakut dhe kullimit, por pa u
ndotur nga ato, t vendossh nj substanc tamam t kundrt, t pastr, t paprzier, t kndshme, ushqyese, pra qumshtin e bardh, dhe t inspirosh n zemrat e nnave t tyre butsin e dhemb-shurin pr t vegjlit e tyre q sht akoma m e kndshme, m e mbl dhe m e vlefshme se sa qumshti; kjo krkon nj shkall t till mshire, urtsie, njohurie, fuqie, dshire e kujdesi sa q kurrsesi nuk mund t jet vepra e rastsis s trazuar, e elementeve t ngatrruara apo e forcave t verbta. Treguesi, veprat dhe gjithprfshirja e ktij arti kaq t mrekullueshm e Hyjnor dhe e ktyre akteve plot urtsi Hyjnore gjithandej n faqen e globit dhe n zemrat dhe krahrort e panumrt t nnave t panumrta t qindra e mijra specieve, n t njjtin shembull, n t njjtn form, me t njjtin kujdes, kjo gjithashtu prbn nj prov t vetkuptueshme t Njsis s Zotit t Lartsuar. Verseti i tret:
Dhe nga frutat e hurmave dhe nga rrushi ju merrni lng t ushqyeshm dhe ushqim t mir. Pa dyshim q ktu ka shenj t qart pr njerzit q mendojn. (Kur'an, 16: 67) Ky verset trheq vmendjen ton pr te hurmat dhe rrushi duke thn: pr ata q kan logjik, ndodhet nj prov e madhe, nj argument e dshmi t Njsis Hyjnore n kto dy frute. Kto dy frute konsiderohen ushqim e furnizim, fruta t freskta e t thata dhe burimi i shum lndve
ushqyese, megjithat pemt q i mbajn ato qndrojn n nj rr t pa uj dhe t that. Prandaj ato jan mrekulli t fuqis dhe udira t urtsis. Secila nga ato jan si nj fabrik q prodhon sheqer t mbl, nj makineri q prodhon shurup si mjalt. Nj vepr arti e krijuar me nj rregull perfekt, urtsi e kujdes. Ather kushdo q ka nj grimc inteligjence kur i shqyrton ato do t thonte: Ai q i bri ato n kt mnyr, padyshim Ai sht Krijuesi i t gjith kozmosit, sepse prpara syve ton do deg rrushi mban njzet vila (vesh) rrushi dhe do deg, me rradh, prmban qindra nga kokrrat sheqerore t rrushit ku secila kokrr, si nj pomp e vogl, nxjerr shurup. T veshsh siprfaqen e do kokrre rrushi me nj mbrojtje t mir, delikate e t holl e t ngjyrshme; t vendossh n zemrn delikate e t but t asaj kokrre farra me lvoret e tyre t forta, t cilat n realitet jan mjete pr mbrojtjen e tyre, programin dhe historin e jets s saj; t krijosh nj numr t madh kokrrash t tilla kudo n faqen e t gjith toks me t njjtin kujdes e urtsi dhe n t njjtn koh e form. Kjo provon n mnyrn e saj t vetkuptueshme se Ai q kryen kto pun sht Krijuesi i t gjith Kozmosit dhe ky veprim duke krkuar, si bn, nj fuqi t pafund dhe urtsi t pakufishme mund t jet vetm vepra e Krijuesit t lavdishm. Po, fuqit e verbra, natyra e shurdhr, shkaqet e pavet-dijshme e t ngatrruara nuk mund t shtrin duart e tyre e t ndrhyjn n at rregullsi e ekuilibr t ndjeshm, n kt art t holl dhe n kt skem plot urtsi, por ato jan n shrbim e u jan nnshtruar urdhrave t Krijuesit t atyre veprave Hyjnore, jan objekte pasive, jan perde e sherbetor t Komands s Zotit t Lartsuar. Ashtu si tregojn kto tre versete tri t vrteta, ku secila tregon Njsin e Zotit t Lartsuar n tri pika, po ashtu, tregues t panumrt dhe vepra t funksioneve t pafund Hyjnore dshmojn me unanimitet Njsin e Krijuesit, njsin e Esencs s lavdishme.
E VRTETA E TRET: Krijimi i qenieve, sidomos i bimve dhe i kafshve, me shpejtsin absolute dhe rregullin absolut; me lehtsin absolute, me shkathtsin absolute, me talent, aftsi e rregull; me vler t madhe e dallim, pavarsisht dendsis s skajshme, przierjes dhe forms s tyre t prbashkt. Po, t prodhosh me shpjetsin m t madhe dhe n shumic t skajshme, me profesionalizmin dhe mjeshtrin m t madhe dhe me lehtsin m t madhe t kombinuar me kujdesin dhe rregullin m t madh, me vlern m t madhe dhe dallimin, pavarsisht nga dendsia e ndryshimeve, pa ndonj ngatrres apo mangsi. Kjo prsosmri nuk mund t bhej vese me fuqin e t Plotfuqishmit t Vetm, fuqia e t Cilit sht e till saq asgj nuk duket e vshtir pr t. Pr at fuqi, krijimi i yjeve sht aq e leht sa krijimi i atomit, i gjrave t mdha aq sa i t voglave; t gjitha speciet i krijon me aq lehtsi si nj antar i nj specie, t lartn, gjithprfshirsen, universalen, si t kufizuarn, t pjesshmen e t veantn; sht e leht pr T t'i jap jet gjith toks si me i dhn nj peme, dhe t ngrej lart nj pem t lart sa mali duke e br me aq lehtsi sikur t prodhonte nj far shum t vockl. T gjitha kto vepra Ai i kryen prpara syve ton. Ky shpjegim, kjo zgjidhje, ky zbulim dhe kjo prov e misterit t ksaj shkalle t pohimit t Njsis Hyjnore, i ksaj t vrtets s tret, i ksaj fjale t Njsis - e ktij misteri q m e madhja dhe universalja sht e leht si m e vogla dhe e veanta pa ndryshimin m t vogl midis tyre. Kjo urtsi e dobishme, kjo mbrojtje supreme, kjo enigm prtej konceptimit t inetelektit, ky themel shum domethns i Islamit, ky burim shum i thell besimi, baza m e madhe e Njsis s Zotit t Lartsuar, vendosja e t gjith ksaj zbulon vlern dhe enigmn e Kur'anit dhe bn t mundur t njohsh sekretin m t madh dhe urtsin e panjohur t krijimit t t gjitha qenieve t ciln nuk e kapn as filozoft.
Njqindmij falenderime e lvdata sa shkronjat e Risalein-Nurit, qofshin pr Krijuesin e Gjithmshirshm q Risalein-Nuri ka zgjidhur, zbuluar e vrtetuar kt enigm t mahnitshme, kt mister t uditshm. Ajo e ka provuar me argumentet m vendimtare, me at shkall sigurie sa dy plus dy baraz katr, veanrisht n diskutimin e Ai sht i plotfuqishm mbi gjithka. N fund t letrs s njzet, n pjesn:
vepruesi i plotfuqishm nga Fjala e njzet e nnt q i dedikohet ringjalljes; n pjesn q vrtetohet fuqia Hyjnore n shkallt
Zoti sht m i Madhi nga shkreptina e njzet e nnt, e shkruajtur n gjuhn arabe. Pr kt arsye ne po ua lm atyre pjesve t Risalein-Nurit shpjegimin e ksaj shtjeje. Megjithat dshirojm t parashtrojm shkurtazi themelet dhe provat q zgjidhin kt mister dhe t prekim shkarazi trembdhjet mistert q u ngjasojn trembdhjet shkallve. Un n t vrtet kam shkruar misterin e par e t dyt, por fatkeqsisht dy pengesa t fuqishme, morale e materiale m shkaktuan t'i l t tjerat.
www.islamischen.ch
100
MISTERI I PAR:
N qoft se dika sht esenciale, e kundrta e saj nuk mund t hyj n esencn e prcaktuar nga ajo gj. Sepse kjo do t ishte e barasvlershme me bashkimin e dy t kundrtave q sht absurditet. Tani n baz t ktij principi, meqense fuqia e Zotit t Lartsuar lidhet me esencn e Tij dhe sht bashkshoqruese thelbsore e Esencs m t shenjt, ather pafuqia - e kundrta e fuqis - kurrsesi nuk mund t fitoj hyrje n at Esencn e t Plotfuqishmit. Pr m tepr, Ekzistenca e shkallve brenda nj gjje ndodh nprmjet ndrhyrjes s t kundrts s saj n t. Pr shembull shkallt e forta e t dobta t drits rezultojn nga ndrhyrja e errsirs; gradat e larta e t ulta t nxehtsis vijn nga przierja e t ftohtit; masat e mdha e t vogla t fuqis prcaktohen nga ndrhyrja dhe opozita e qndress. Kshtu sht e pamundshme q t ekzistojn shkall n at fuqi t Esencs Hyjnore. Ajo fuqi krijon t gjitha gjrat si nj gj t vetme. Meqense shkallt nuk ekzistojn n fuqin e Esencs Hyjnore dhe ajo fuqi nuk pranon dobsi e mangsi, ather kurrsesi asnj penges nuk mund ta bllokoj at fuqi ,dhe krijimi i do gjje nuk mund t'i shkaktoj ndonj vshtirsi asaj fuqie. Ather, meqense asgj nuk sht e vshtir pr Zotin t Lartsuar. Ai e krijon rringjalljen e madhe me aq lehtsi sa pranvern; pranvern me aq lehtsi sa nj pem; nj pem e krijon me lehtsin e nj luleje. Pr m tepr, Ai e krijon nj lule me aq mjeshtri e art sa mjeshtria e pems. E krijon pemn me aq mrekulli sa pranvern, e krijon pranvern me aq gjithprfshirje e mahnitje sa ringjalljen. T gjith kt Ai e realizon prpara syve ton. sht provuar n Risalein-Nur me prova t fuqishme e vendimtare saq po t mos ekzistonte Njsia Hyjnore, brja e nj luleje do t ishte aq e vshtrir sa brja e nj peme ose edhe m e
vshtir; brja e nj peme do t ishte aq e zorshme sa ajo e pranvers ose m e vshtir; dhe krijimi madje do t humbiste vlern e vet dhe cilsin artistike. Nj qenie e gjall q krijohet pr nj minut do t prodhohej pr nj vit ose mund t mos prodhohej fare. Pr shkak t ktij misteri q frutat, lulet, pemt dhe kafsht q jan tej mase t vlefshme, pavarsisht shumics dhe kudondodhjes s tyre, dhe pavarshisht se jan t krijuara n mnyr artistike e plot mjeshtri; pavarsisht lehtsis dhe shpejtsis s formave t tyre, dalja e tyre me nj rregullsi, duke ruajtur funksionet e tyre e duke deklaruar lavdin e Zotit t Lartsuar, ata prmbushin detyrat e tyre e largohen duke ln prapa farrat e llojit t vet n vendet e tyre.
MISTERI I DYT:
Prmes misterit t shklqimit, tejdukshmris dhe bindjes, ashtu si nj diell i vetm q reflektohet n nj a m shum pasqyra, po kshtu nj tregues i vetm i fuqis s esencs s Zotit t Lartsuar, i asaj Fuqie t pafund - dhuron t njjtin reflektim ndriues mbi pasqyra t panumrta mbi objekte t shndritshme dhe mbi pika uji prmes aktivitetit t saj intensiv dhe urdhrit t Zotit t Lartsuar. E vogla dhe e madhja jan si nj e vetme pr At fuqi dhe Ajo nuk bn dallime midis tyre. N t njjtn mnyr, Zoti i Lartsuar shfaq nj fjal dhe pr shkak t aftsis s Tij t pashoqe krijuese dhe gjithprfshirjes s pashoqe, ajo fjal me leje t Zotit t Lartsuar do t futet n vesht e milionave me t njjtn lehtsi, ashtu si futet n vesht e nj njeriu. Nj dgjues sht i barabart me mijra; nuk ka ndryshim midis tyre. Ather nj drit e vetme si syri dhe nj qenie shpirtrore e vetme si Xhebraili, pr shkak t gjithprfshirjes perfekte t veprimtaris
Hyjnore e prfshir brenda treguesit t mshirs, do t gjendet, do t mbshtes e do t vlersoj mijra vende t ndryshme me t njjtn lehtsi si nj vend i vetm. Kjo ndodh n saje t fuqis s Zotit t Lartsuar. Nuk ka ndryshim ktu midis t shumts e t pakts. Fuqia e paraprjetsis, e esencs s Zotit t Lartsuar sht nga dritat m t holla e t zgjedhura. Drita e t gjitha dritave, thelbet, substancat dhe dimensionet e brendshme t t gjitha gjrave jan ndriuese e t ndritshme si pasqyrat; t gjitha gjrat nga atomi, bimt, qeniet e gjalla gjer tek yjet, dielli e hna jan shum t bindura dhe t nnshtruara ndaj komands s asaj fuqie t Esencs Hyjnore dhe varen tek urdhrat e asaj fuqie t paraprjetsis. Nuk ka dyshim se ajo fuqi i krijon gjrat e panumrta si nj gj e vetme, vjen te do gj e do koh e n do vend. Asnj detyr nuk ndrhyn tek tjetra, e madhja e vogla, e shumta, e pakta, e veanta, e prgjithshmja; t gjitha jan t njjtat pr At fuqi dhe asgj nuk sht e vshtrir pr T. Si u tha tek fjalt E dhjeta dhe e njzet e nnta prmes mistereve t rregullit, ekuilibrit, bindjes ndaj urdhrit dhe nnshtrimit ndaj nj urdhri, ajo fuqi shkakton q nj anije aq e madhe sa njqind shtpi t lviz e t avancoj me aq lehtsi, si drejton e lviz fmija lodrn e tij me gisht. Ashtu si nj komandant q drgon nj ushtar kmbsorie n betej me nj urdhr nga froni i tij, po kshtu Ai mund t hedh n prleshje nj ushtri t bindur me t njjtin urdhr t veant. Le t supozojm se dy male jan n nj gjendje baraspeshimi; n nj balanc t madhe e t ndjeshme. Ashtu si nj kokrr arre q do t'i shkaktonte njrs pjat t ulej po t vendosej n njrn an t peshores e cila prmban dy vez; ajo do t shkaktonte t njjtin rezultat me shkalln q prmban dy male; Me an t nj ligji urtsie ajo do t shkaktonte q njra pjat peshoreje me malin e saj t ngrihet n maje t malit, dhe tjetra t zbres me malin e saj n fund t lugins. Meq
shtja sht kshtu, n t njjtn mnyr sht ajo edhe me Fuqin Hyjnore. Meqense ajo Fuqi sht absolute dhe e pakufishme, dritdhnse, esenciale dhe e prjetshme dhe gjendet n t urtsia absolute dhe drejtsia Hyjnore, t cilat jan burimi, origjina, themeli dhe zanafilla e t gjith rregullit, organizimit dhe ekuilibrit n krijim; dhe meqense t gjitha gjrat, e veanta dhe e prgjithshmja, e vogla dhe e madhja, i binden komands s asaj Fuqie dhe i nnshtrohen n veprat e saj, ather dalim n prfundim se ajo fuqi i bn yjet t lvizin e t rrotullohen, nprmjet urtsis s rregullit t Zotit t Lartsuar me aq lehtsi sa rrotullimi dhe lvizja e atomeve. Ajo fuqi, ashtu si sjell n jet, n pranver, nj miz t vetme me nj rregull t vetm, gjithashtu u dhuron jet po me aq lehtsi e me t njjtin urdhr t gjitha specieve t mizave si dhe t gjitha llojeve t bimve dhe kafshve nprmjet misterit t urtsis dhe ekuilibrit t brenda-qensishm n fuqin e Tij dhe ather i nxjerr ato n fushn e jets. Ajo fuqi ashtu si mbjell nj pem n pranver me nj shpejtsi t madhe e i jep jet e vitalitet n rrnjt e saj q u ngjasojn kockave, n t njjtn mnyr, ajo fuqi absolute, plot urtsi e drejtsi, ringjall n pranver, me t njjtin urdhr, tokn e gjr dhe sjell n jet qindra e mijra modele q tregojn ringjalljen ashtu si erdhi n jet pema, duke e realizuar kt me lehtsin m t madhe. Me komandn e Tij formuese Ai sjell n jet tokn me an t dekretit:
Do t jet vetm nj klithm e vetme dhe ather t gjith do t sillen pran nesh. (Kur'an, 36: 53)
www.islamischen.ch
104
T gjith njerzit dhe xhindt, me nj klithm e komand t vetme do t sillen pran nesh e do t jen prezent n fushn e ringjalljes, prsri me dekretin e Tij:
...Ora e fundit (ndodhja e kijametit) do t jet vese nj pulitje (hap e mbyll syt) e kapakve t syrit ose m e afrt. (Kur'an, 16: 77). Domethn, shkaktimi i ringjalljes dhe grumbullimi q do t vijoj nuk do t marr m shum koh se sa pulitja e kapakve t syrit, ose m pak koh. Ather sht verseti:
Krijimi dhe ringjallja e juaj sht si krijimi i nj shpirti (njeriu) t vetm. (Kur'an, 31: 28), q do t thot: O njeri! Pr t t krijuar dhe pr t t sjell n jet, pr t t ringjall e sjell n Mahsher (n fushn e tubimit t madh), sht aq e leht pr Mua sa sjellja e nj shpirti n jet; ajo nuk paraqet problem pr fuqin Time. Sipas kuptimit t brendshm t ktyre verseteve, Vullneti i Zotit t Lartsuar do t sjell t gjith njerzit, xhindt, t gjitha kafsht, qeniet e gjalla dhe engjujt n fushn e Mahsherit dhe peshores s drejt, me nj komand t vetme dhe me lehtsin m t madhe dhe kurr, nj veprim nuk pengon nj tjetr. Misteret e mbetura nga e treta, e katrta e deri tek e trembdhjeta jan shtyr pr nj koh tjetr, edhe pse e papajtueshme pr mua. E VRTETA E KATRT:
Ekzistenca dhe aparenca e t gjitha qenieve shpall Njsin Hyjnore n mnyr t vetkuptueshme prmes pikave t tyre t shumta t unitetit dhe konvergjencs si qenia e tyre e prbashkt.; duke qen miniatur ose model m i madh pr njra-tjetrn; duke qen disa universale e specie, dhe disa t veanta dhe individe; duke i ngjasuar njra-tjetrs n vuln e dispozits s natyrshme; duke pasur ngjashmri n skalitjen artistike e n mjeshtrin; dhe duke ndihmuar e plotsuar njratjetrn n lidhje me funksionet e tyre t natyrshme. Ato vrtetojn Njsin e Shpiksit t tyre. Ndrsa n lidhje me treguesin Hyjnor, n krijim, ato prorovojn se ndodhet nj qnie universale q nuk pranon ndarje e pjestim. Pr shembull, n do pranver pr t krijuar, urdhruar e mbshtetur antart e panumrt t katrqindmij specieve t ndryshme t bimve dhe kafshve, pavarsisht qenies s tyre s bashku e t prziera, n nj moment t vetm, n t njjtn mnyr, pa ndonj defekt e gabim, me urtsin m t madhe dhe prsosmrin n art e mjeshtri; t krijosh t gjitha speciet e ndryshme t zogjve, q nga mizat t cilat u ngjasojn zogjve t zvogluara, gjer te shqiponjat q jan modelet m t larta t specieve, pastaj t'i pajissh ato me mjetet e fluturimit dhe jetesn, dhe t'u shkaktosh atyre t udhtojn npr botn e ajrit; t ngulitsh e t vendossh n fytyrn e secilit zog, n mnyr t mrekullueshme, nj stampo urtsie dhe n trupin e secilit nga ato nj vul- urtsie dhe n substancn e secilit prej tyre, n form mbshtetse shenjn e Njsis s Zotit t Lartsuar; t'u shkaktosh grimcave t ushqimit n mnyr t mrekullueshme e plot urtsi, t nxitojn pr t ndihmuar qelizat e trupit, t turren me vrull pr t ndihmuar kafsht, t'u shkaktoj t gjitha nnave t shkojn me shpejtsi pr t'u dhn ndihmes t vegjlve t tyre t pafuqishm; t veprosh mbi t gjitha gjrat e veanta e universale, duke filluar nga rruga e qumshtit, sistemi diellor dhe elementet e toks e deri tek perdet e bebes s syrit, petalet e trndafilit, lvoret e misrit, farrat e bostanit si zinxhir rrathsh t ndrfutura tek njri-tjetri, me t
www.islamischen.ch
106
njjtn prkryerje artistike, tek e njjta vepr e veant e me urtsi t bollshme, ta realizosh t gjith kt vrteton me nj siguri bindjeje t vetkuptueshme ka vijon: Ai q kryen kto vepra sht Nj dhe i Vetm; Ai vendos shenja mbi t gjitha gjrat. Ai ashtu si nuk prkufizohet nga ndonj vend, prapseprap sht i pranishm n do vend. Ashtu si dielli, t gjitha gjrat jan larg Atij, por Ai sht afr t gjitha gjrave. Ashtu si nuk jan t vshtira pr T objektet m t mdha si rruga e qumshtit dhe sistemi diellor, gjithashtu edhe qelizat n gjakun e njeriut dhe n mendimet q kalojn prmes zemrs s tij nuk mund t'i fshihen Atij dhe asgj nuk mbetet prtej arritjes s fuqis s Tij. Sado e madhe dhe e shumt t jet dika, ajo sht e leht pr T si gjja m e vogl, sepse Ai krijon mizn e vockl n sistemin e shqiponjs dhe perfeksionimin e saj. Ai krijon farn n formn e nj peme, pemn n formn e kopshtit, kopshtin me mjeshtrin e pranvers dhe pranvern n madhshtin e ringjalljes. Ai na i ofron gjrat m t vlefshme e t punuarta me mjeshtri t pashoqe dhe na i dhuron me mimin m t lir. mimi q Ai na krkon neve sht vetm t themi: Bismil-lah -
N emr t All-llahut! dhe El-hamdu lil-lah- Lavdi Zotit!. Me fjal t tjera, mimi i pranueshm pr t gjitha ato shum dhurata t muara sht t themi n fillim t t gjitha gjrave: Bismil-lahirr-Rrahmanirr -Rrahim - Me emrin e Zotit, Mshirbrsit, Mshirplotit, dhe n fund: Elhamdu lilah - Lavdia i takon All-llahut t Lartsuar. Meqense e vrteta e katrt shpjegohet e shtjellohet diku tjetr n Risalein-Nur, ne mjaftohemi me kt aluzion t shkurtr.
www.islamischen.ch
107
E VRTETA E PEST: q u perceptua nga udhtari yn ishte Ekzistenca n trsin e kozmosit, shtyllat e tij, pjest dhe t gjitha qeniet q prfshihen n t me rregullsin dhe organizimin m perfekt; veoria e substancave dhe e qenieve t qllimshme q jan mjetet pr rrotullimin dhe drejtimin e asaj mbretrie t gjr dhe q lidhen me skemn e saj t prgjthshme. Fakti q emrat Hyjnor dhe veprat q jan n veprim n at qytet madhshtor dhe n at fush t mahnitshme, rrethojn e prfshijn t gjitha gjrat ose shumicn e gjrave, pavarsisht ndrfutjes s tyre tek njra-tjetra dhe duke qen secila i njjti emr dhe e njjta vepr n do vend. Fakti se elementet dhe speciet q jan mjetet themelore pr ndrtimin e atij pallati t zbukuruar mir, pr administrimin e tij dhe pr argtimin n t kan mbuluar t gjith faqen e toks n shprndarjen e tyre, pavarsisht ndrfutjes s tyre tek njra-tjetra, ku secila posedon thelbin e saj t veant dhe duke mbetur vet elementi dhe lloji i njjt kudo. T gjitha kto krkojn, provojn dhe vrtetojn n mnyr t pakontestueshme ka vijon: Ai, Shpiksi dhe Rregullatori i ktij kozmosi, Sunduesi dhe Furnizuesi i ksaj bote, Pronari dhe Ndrtuesi i ktij pallati sht Nj, i Vetm dhe Unik. Atij nuk i ngjason asgj, dhe sht i pashoq. Ai nuk ka as ministr, as ndihms, Ai nuk ka as partner e as oponent. Ai nuk ka as paaftsi, as mangsi. Po, Rregulli n vetvete sht shprehja m perfekte e Njsis, pasi ai krkon nj rregullator t vetm dhe kshtu q nuk l vend pr t'i prshkruar ortakri Zotit t Lartsuar, sepse t pranosh ortakri sht burimi i polemiks dhe i prarjes. Ndodhet nj rregull preciz e plot urtsi q sht i brendaqensishm te t gjitha gjrat, qofshin universale ose t veanta, nga skema totale e kozmosit dhe nga rrotullimi i prditshm e vjetor i toks deri tek fizionomia e njeriut, kompleksi i ndjenjave n kokn e njeriut dhe qarkullimi i qelizave t bardha e t kuqe n gjakun e tij. Ather asgj prve Krijuesit t Plotfuqishm e t Urtit absolut nuk mund t shtrij dorn e vet e t
ndrhyj, n mnyr t qllimshme e krijuese, n ndonj gj. Prkundrazi, t gjitha gjrat jan prfituese, mjete treguesish dhe pasive. Tani, vendosja e rregullit, ndjekja e disa qlli-meve dhe ngritja e sistemit me pikpamjen e disa prfitimeve mund t bhet vetm nprmjet njohjes dhe urtsis dhe kryhet vetm me vullnet e przgjedhje. Pa dyshim kjo rregullsi q rrotullohet me urtsi, kto lloje t ndryshme t vendosura n organizimin e krijesave t pafund, q shfaqen para syve ton e q rrotullohen pas prfitimeve, provon e vrteton n mnyr t pakontestueshme se Krijuesi dhe Rregullatori i qenieve sht Nj, Ai sht Vepruesi, n dorn e Tij sht przgjedhja, do gj del n ekzistenc me Fuqin e Tij, merr nj gjendje t veant me Dshirn e Tij dhe merr nj form t veant nprmjet zgjedhjes s Tij. Prderisa llamba flakruese e ksaj bujtine, e ksaj bote, sht nj, kandili i saj q sht baza pr llogaritjen e kohs sht nj; shtiza e saj e mshirshme sht nj; kuzhina e saj zjarrmore sht nj; pija e saj jetdhnse sht nj; fusha e saj e mirmbrojtur sht nj, si dhe nj mij e nj shembuj t tjer t Njsis. Pa dyshim kta shembuj Njsie dshmojn n mnyr t pakundrshtueshme se Shpiksi dhe Pronari i ksaj bujtine sht gjithashtu Nj, q Ai sht shum Zemrgjr e Bujar, sepse Ai v n shrbim npuns me dinjitet e rang shum t lart pr t'i shrbyer miqve t gjallesave. Emra t till si I Gjithditur, I Gjithmshirshm, Dhnsi i formave, Gjallruesi dhe Ushqyesi, prshtypja dhe treguesi i t cilve shihen te puna n do vend t bots. Atributet si Urtsia, Mshira dhe Mirsia dhe aktet si Formimi, Dispozitat dhe Furnizimi, t gjitha jan nj. Ato prqafojn do vend, n shkalln m t lart dhe do emr e akt duke qen
prezent atje. Ato gjithashtu plotsojn skalitjet e njra-tjetrs, n nj mnyr t till saq n qoft se ato emra e vepra do t bashkohen n nj mnyr t till, q fuqia bhet vet urtsi, ndrsa urtsia t bhej vet mirsia e jeta. Pr shembull: Me t'u shfaqur aktiviteti i emrit Jetdhns, n nj gj, aktiviteti i shum emrave t tjer si Krijues, Furnizues, Dhnsi i formave gjithashtu shfaqen n t njjtn mas. Nuk ka dyshim se kjo dshmon e provon n mnyr t pakontestueshme se Ai q cilsohet nga ata emra si Brs i veprave gjithprfshirse q shfaqen kudo n t njjtn mnyr, duhet gjithashtu t jet Nj i vetm e i pashoq. Ne kt e besojm dhe e vrtetojm. Elementet q jan substanca dhe lnda e krijimit prfshijn t gjith tokn. Secila nga speciet e krijimit q mban nj shenj, me t ciln dshmon Njsin, sht shprndar gjithandej toks dhe e sundon at. Kjo gjithashtu provon n mnyr t pakundrshtueshme se ato elemente, s bashku me elementet bashkvepruese me far ato prqafojn, ato specie s bashku me antart e tyre t veant jan produktet dhe sherbetort e ktij Krijuesi t Vetm e t Plotfuqishm, i Cili i prdori ato elemente t mdha si sherbetor t bindur dhe i prdori ato specie t shprndara anemban toks si ushtar t disiplinuar mir. Meqense kjo e vrtet gjithashtu ka qen e provuar dhe e shpjeguar tek vendet e tjera n Risalein-Nur, ne mjaftohemi me nj tregues t shkurtr. N prmbledhje t dshmive q udhtari i nxori nga kto pes t vrteta prmes begatis s besimit dhe t shijuarit t Njsis Hyjnore, dhe n shprehjen e ndjenjave t Tij, udhtari i tha zemrs s tij:
www.islamischen.ch
110
Vshtro faqen e larmishme t librit t madh t Kozmosit! Shiko far formash ka dhn pena e art e fuqis! Asnj pik e errt nuk mbetet pr syrin ngulmues t zemrs; sht sikur Zoti i Lartsuar ka prshkruar shenjat e Tij me at drit. Gjithashtu mso se: Gjethet e librit t bots jan dimensione t pafund; Prshkrimet e Kaderit (paracaktimit) jan vepra t panumrta, t shkruajtura n tablon e ruajtur t s vrtets. Si nj fjal e thell, sht do qnie n kt bot. Gjithashtu dgjoje kt kur t gjitha gjrat shpallin:
Nuk ka zot tjetr ve Zotit Nj, ato njzri thon: O i Vrtet! dhe krkojn me harmoni: O i Gjall!
www.islamischen.ch
111
Po. N t gjitha gjrat ndodhet nj shenj q tregon se Ai sht NJ. Duke dgjuar kt, zemra e tij dhe shpirti pohuan pr far ato dgjuan dhe than: Po, n realitet, t vrtetn! Nj aluzion i shkurtr pr pes t vrtetat e Njsis t soditura nga udhtari yn npr bot, udhtari prmes Kozmosit tek ky vendqndrim, u tha n kapitullin e dyt t vendqndrimit t par.
www.islamischen.ch
112
***
Ai udhtari npr bot, duke shtitur prmes shekujve t ndryshm, hasi me shkolln e Rifreskuesit (Muxheddd), Reformatorit t mijvjearit t dyt, Imam Rabbani Ahmed Faruki. Ai hyri n t dhe dgjoi msimin q po jepej nga vet imami, i cili ndr t tjera prmendi: Rezultati m i rndsishm i tarikateve t sufive sht zbulimi i t vrtetave t besimit. Zbulimi pr qartsin e nj t vrtete t vetme t besimit sht m e preferueshme se njmij keramete (prova) apo vizione mistike. Imami gjithashtu tha: N koht e hershme, njerz t mdhenj thonin se do t shfaqet nj njeri midis dijetarve dhe studiuesve t shkencs islame. Ai do t provoj t gjitha t vrtetat e besimit dhe islamit me prova racionale dhe me qartsin m t madhe. Un do t dshiroja t isha ai njeri dhe ndoshta un jam. (Koha ka provuar se njeriu pr t cilin bhet fjal ktu nuk sht n fakt nj individ, por vet Risalein-Nuri. Ndoshta njerzit e zbuless kan vrejtur parndsin e interpretuesit dhe shpallsit t Risalein-Nurit dhe kshtu ata than pr t se sht nj person... Imami vazhdoi msimin e tij duke thn se besimi dhe pohimi i Njsis Hyjnore jan themeli, esenca, drita dhe jeta e gjithprsosmris njerzore; dhe se hadithi (thnia e Pejgamberit):
T meditosh nj or do t ishte m e mir se adhurimi i nj viti i referohet meditimit n besim; dhe se mnyra e heshtur e lutjes s praktikuar n tarikatin Nakshibendi sht nj form e ktij meditimi
t lart. Ndrsa imami jepte msim, udhtari e dgjonte me nj vmendje t madhe e pastaj u kthye e iu drejtua vetvetes: sht kjo q ky imam heroik thot: t shtosh apo t zhvillosh forcn e besimit t dikujt qoft edhe sa pesha e atomit, ajo do t ishte m e vlefshme se tonelata e dijeve dhe formave t plotsimit dhe njqind her m e mbl se mjalti i eksperiencave vegimtare. Nga ana tjetr, filozoft e Evrops jan grumbulluar s bashku pr m shum se njmij vite me qllim q t ngjallin e shkaktojn kundrshtime e dyshime n luftn kundra fes dhe Kur'anit, e pr t sulmuar besimtart. Ata dshirojn t shembin shtyllat e besimit, t cilat jan elsi, burimi dhe themeli i lumturis s prjetshme, i jets s pavdekshme dhe i parajss s amshuar. Ne ather duhet t forcojm besimin ton duke e transformuar at nga besim imitues n besim t vrtet e konfirmues. Prandaj, o shpirt! eja me ne t avancojm me kto njzet e nnt shkall besimi q i kemi gjetur ku secila sht aq e fuqishme sa nj mal, dhe t arrijm te numri i bekuar tridhjet e tre - numri i tesbihateve e i dhikrit (falenderimeve dhe i prmendjes s Zotit) q ndiqen n falje, dhe me qllim q t shohim nj vendqndrim t tret n kt bot instruksioni. Le t trokasim te dera e furnizimit Hyjnor tek bota e gjallesave, dhe ta hapim ate me elsin:
Bismil-Lahirr-Rrah-manirr-Rrahm (Me emrin e Zotit, Mshiruesit, Mshirbrsit). Duke folur kshtu, ai me lutje e prgjrime trokiti te porta e ksaj vendqndrese t tret, ku ishte nj prmbledhje udirash e spektakl mrrekullish. Duke thn: Bismil-lah, El-Fet-tah, Hapsi. Ai e hapi dern.
www.islamischen.ch
114
Vendqndrimi i tret u b i dukshm pr t. Ndrkoh ai futet dhe pa se ai ishte ndriuar nga katr t vrteta t mdha e gjithprfshirse t cilat demonstronin Njsin Hyjnore n mnyr aq t shndritshme si Dielli. E VRTETA E PAR: E vrteta e hapjes. Domethn, hapja ose dalja n pah e nj lnde shum t thjesht nga lloje t panumrta e forma t veanta, dhe shfaqja e tyre kudo s bashku n nj koh t vetme dhe me nj veprim t vetm prmes treguesit t emrit Haps. Po, ashtu si fuqia krijuese e Zotit t Lartsuar q ka hapur e ka nxjerr n pah qenie t panumrta si lulet n kopshtin e Kozmosit, dhe i ka dhn secils nj form t rregullt dhe identitet t dallueshm me an t treguesit Haps, gjithashtu ndonse n nj mnyr m t mreku-llueshme, Ai u ka dhn katrqindmij specieve t qenieve t gjalla n kopshtin e toks, secils prej tyre, formn e saj simetrike, t stolisur e t dallueshme.
www.islamischen.ch
115
...Ai ju krijon juve n mitrat e nnave tuaja, krijim pas krijimi n tre errsira. Ai sht All-llahu, Zoti juaj. Atij i prket mbretrimi, nuk ka zot tjetr prve Atij. Ather si pra i shmangeni (adhurimit t Tij)? (Kur'an, 39: 6) Asgj nuk mund t'i fshihet All-llahut, as n tok e as n qiell. Ai sht i Cili ju krijon (formon) juve n mitra si Ai dshiron, nuk ka Zot tjetr prve Atij, i Plotfuqishm e i Gjithditur. (Kur'an, 3: 5-6) Kto dy versete tregojn provn m t fuqishme t Njsis Hyjnore dhe se mrekullia m e madhe e Fuqis Hyjnore sht Hapja e formave nga Zoti i Lartsuar. Pr shkak se hapja e formave sht vrtetuar n mnyr t prsritur dhe sht shtjelluar n mnyra t ndryshme n Risalein-Nur, dhe veanrisht n shkallt e gjasht dhe t shtat t kapitullit t par t vendqndrimit t dyt t ksaj trajtese, ne ua lm diskutimin e ksaj shtje e atyre vendeve dhe prkufizojm veten ton ktu si m posht vijon: Sipas dshmis s botaniks dhe biologjis, t bazuara n krkime t thella, n hapjen dhe zbulimin e formave, ndodhet nj gjithprfshirje, dhe nj mjeshtri e holl e till saq prve nj t vetmi e me fuqi absolute q mund t shikoj do gj e t prodhoj; do gj, askush tjetr prve Tij nuk mund t ndrmarr kt vepr gjith-prfshirse dhe prmbledhse, sepse kjo vepr e zbulimit t formave krkon nj urtsi, vmendje dhe nj gjithprfshirje, q jan t pranishme n t gjitha kohrat dhe prfshihen brenda nj fuqie t pafund. Kjo fuqi, me rradh, mund t gjendet vetm tek Ajo Qnie e Vetme q administron t gjith kozmosin.
www.islamischen.ch
116
Si u tha n versetin e lartprmendur, Atributi i Zotit Haps i shprehur n hapjen dhe krijimin e formave t njerzve n mitrat e nnave t tyre, prej nj materiali t thjesht (sperma), brenda tri errsirave, t ndara me ekuilibr, dallueshmri e rregull, pa ndonj gabim, ngatrres apo defekt. Kjo e vrtet e zbulimit t formave t t gjith njerzve dhe kafshve anemban toks, me t njjtn fuqi, me t njjtn urtsi, dhe me t njjtn mjeshtri sht prova m e fuqishme e Njsis s Zotit t Lartsuar. Sepse t prfshish e t prqafosh t gjitha gjrat sht n vetvete nj form Njsimi dhe nuk l vend pr t'i prshkruar ortak Zotit t Lartsuar.. Ashtu si nntmbdhjet t vrtetat e kapitullit t par q dshmojn ekzistencn e Zotit t Lartsuar, dhe vrtetojn ekzistencn e Krijuesit nprmjet vetekzistencs s tyre, gjithashtu ato dshmojn Njsin prmes gjithprfshirjes s tyre. E VRTETA E DYT: E vrteta e gjithm-shirs. Ne shikojm me syt tan se ndodhet Nj q ka mbuluar faqen e toks me mijra dhurata mshire dhe e ka br at si nj vend feste. Ai ka shtruar pr ne me at mshir nj tryez q prmban qindra e mijra ushqime t shijshme e t ndryshme, dhe ka br brenda toks nj magazin q prmban mijra mirsi t mueshme nga mshira dhe urtsia. Ajo qenie na e drgon neve gjithashtu tokn, nprmjet rrotullimit t saj vjetor, si nj anije apo tren, t ngarkuar me qindra e mijra nga domosdoshmrit m t holla e m jetike pr njeriun, t cilat vijn nga bota e paduk-shme; Ai gjithashtu na drgon pranvern si nj vagon duke transportuar ushqime e veshje pr ne. Kshtu Ai na ushqen neve me mshirn m t madhe, me qllim q t na bj t
www.islamischen.ch
117
prfitojm nga ato dhurata e mirsi. Ai, pr m tepr, na ka dhn qindra e mijra dshira, nevoja, ndjenja, ndijime e shqise. Si u shtjellua n: Rrezen e katrt e cila shpjegon ajetin kur'anor: sht i mjaftueshm pr ne All-llahu, dhe sa Garant i mir sht Ai. Aty vrtetohet se Zoti i Lartsuar na ka dhn nj stomak q mund t gjej knaqsi n varietete t pafund ushqimi; Ai na ka dhn nj jet t till nprmjet shqisave q e shoqrojn at, q ne mund t prfitojm mirsi t panumrta nga bota e madhe fizike sikur t ishte nj tryez e shtruar me mirsi. Ai na ka favorizuar me nj humanizm, me qllim q ne t knaqemi me dhurata t panumrta si n botn shpirtrore ashtu edhe n at materiale, prmes instrumenteve t tilla si jan mendja dhe zemra. Ai na ka msuar neve Islamin me qllim q ne t marrim drit nga thesaret e pakufishme t botrave t padukshme e t dukshme. Ai na ka drejtuar neve n besim me qllim q ne t ndriohemi nga drita t shumta dhe dhurata t ksaj bote dhe bots tjetr. Ky kozmos sht si nj pallat i prshtatur e i zbukuruar nga cilsia Hyjnore e Mshirs me gjrat dhe ekzistencat m t vyera, e cila ather i jep dors s njeriut elsat pr t hapur t gjitha arkat dhe dhomat n at pallat, si dhe duke i dhuruar natyrs s njeriut t gjitha nevojat dhe shqisat q do ta mundsojn at pr t prfituar prej tyre. Kjo mshir q prqafon Dynjan dhe Ahiretin, dhe n fakt t gjitha gjrat, sht padyshim nj tregues i unitetit brenda Njsis. Ashtu si drita e diellit q sht shembull njsie prmes prfshirjes s tij te t gjitha gjrat q jan prball tij, ather po ashtu do objekt i ndritshm e i tejdukshm q merr reflektimin e drits, nxehtsin dhe shtat ngjyrat e diellit jan gjithashtu nj shembull dhe simbol i unitetit. Kushdo
q shikon dritn e tij gjithprfshirse do t prfundoj me mendimet se dielli i ksaj toke sht Nj. Duke dshmuar ngrohtsin dhe reflektimin ndriues t diellit n t gjitha objektet ndriuese, madje edhe te pikat e ujit, kjo do t thot se uniteti i diellit n vet diellin sht i pranishm me atributet e tij afr t gjitha gjrave. Gjithashtu, prfshirja e t gjitha gjrave nga mshira e shtrir e t Gjithmshirshmit t Vetm, Zotruesit t bukuris, demonstron Njsin e Atij t Gjithmshirshmi t Vetm. I ngjashm me kt, mnyra n t ciln Ai i Gjithmshirshmi mbshtet t gjitha gjrat, qniet e gjalla, e sidomos njeriun me nj gjithprfshirje jetike, q ka treguar do individ dhe ka vendosur nj hallk prmes t gjitha gjrave si nj tregues i dritave t Emrave m t shumt t Atij t Gjithmshirshmi dhe ekzistencn e Tij. Kjo, gjithashtu, provon Njsin e t Gjithmshirshmit dhe faktin se sht Ai q bn do gj pr do gj. Po, i Gjithmshirshmi tregon krenarin e lavdis s Tij n t gjith kozmosin, dhe n t gjith tokn prmes unitetit dhe gjithprfshirjes s Mshirs s Tij. Me treguesin e unitetit t Tij, Ai grumbullon s bashku te do antar i t gjitha specieve t gjalla, e veanrisht te njeriu, shembuj t mirsis s Tij n rregullat dhe instrumentet e qenieve t gjalla, dhe shpall prkujdesjen e bukuris s Tij pr do individ, dhe kjo bhet pa thyer unitetin e Kozmosit. Sa pr njeriun, Zoti i Lartsuar bn t njohur tek ai n mnyr t prqndruar format e ndryshme t mirsis s Tij. E ngjashme me kt, nj pjepr mund t koncentrohet brenda fars s tij. Qenia e Cila e ka br farn, medoemos, duhet t jet Ai q e prodhon pjeprin. Ather me nj balanc t veant t njohuris s Tij dhe ligjit t veant t urtsis s Tij, Ai vizaton dhe skicon farn, e bashkon dhe
www.islamischen.ch
119
e vesh at n trup. Askush prve Krijuesit t vetm q prodhoi pjeprin nuk mund ta bj farn e tij. Kjo do t ishte krejtsisht e pamundur. Ather prmes treguesit t gjithmshirs, kozmosi bhet nj pem ose nj kopsht, toka bhet si nj frut ose nj shalqi, dhe njeriu bhet si nj far. Ather sigurisht Krijuesi i gjalless m t vogl duhet t jet krijuesi i toks dhe i gjith kozmosit. N mnyr t prmbledhur konkludojm se krijimi i t gjitha formave t organizuara pr t gjitha ekzistencat dhe hapja e tyre nga nj lnd e thjesht nprmjet t vrtets s Atributit gjithprfshirs t Hapsit provon unitetin n form t pakontestueshme. Gjithashtu esenca e atributit gjithprfshirs s t Gjithmshirshmit prmes furnizimit t t gjitha gjallesave q vijn n ekzistenc dhe hyjn n jetn e ksaj bote, veanrisht ato t sapoardhura, me organizimin dhe rregullin m t madh; prodhimi i instru-menteve t tij t domosdoshme pa ndonj mangsi, dhe arritja e tij tek do individ n do vend, e n do moment me t njjtn mshir. Ky atribut gjithashtu demonstron Njsin brenda unitetit. Risalein-Nuri sht nj tregues i Emrit I Gjithditur (Hakm) dhe i emrit Rahm (I Gjithmshirshm) dhe i pikave t ndryshme t treguesve t esencs s mshirs. Por, meqense kto jan shpjeguar e vrtetuar n vende t shumta t tij ne do t mjaftohemi ktu me treguesin e nj pike nga oqeani e ta presim shkurt kt histori t gjat. E VRTETA E TRET: E vrteta e drejtimit dhe e administrimit. Domethn t administrosh me rregullin e plot dhe ekuilibr trupat shum t shpejt e t mdha qiellor dhe t administrosh elementet e ndrthurur e t przier me njri-tjetrin, t administrosh krijesat e toks q jan shum t nevojshme e t dobta; t'i nxitsh ata pr t ndihmuar njritjetrin, ti drejtosh ato t bashkuar me njri-tjetrin, t marrsh masat e domosdoshme q u takon
atyre, dhe ta bsh kt bot t madhe si nj mbretri perfekte, nj qytet t madh, nj pallat t zbukuruar mir. Duke ln mnjan sferat e gjra t ktij administrimi t gjithmshirshm autoritar. Por kjo sht shpjeguar e vrtetuar n pjes t rndsishme t Risalein-Nurit t tilla si Fjala e dhjet. Ne do t tregojm, nprmjet nj metafore, nj faqe t vetme dhe nj faz t atij administrimi, si ai tregon vetveten n pranver n faqen e toks. Le t supozojm, pr shembull, se nj njeri i madh, i mrekullueshm do t formonte nj ushtri t prbr nga katrqindmij grupe t ndryshme e nacionalitete; t gjitha furnizimet e veshmbathjet, armt, instruksionet, shprndarjet dhe rrogat e do grupi dhe nacionaliteti t ishin ve e ve t ndryshme, pa ndonj defekt e gabim, pa t meta e mangsi, n rregullin m t madh dhe n formn m perfekte, n kohn e duhur, pa vones e ngatrres. Asnj shkak prve fuqis s jashtzakonshme t Atij komandanti t mreku-llueshm nuk mund t shtrij duart e tij q t shkel e cnoj at administrat t gjr, komplekse, t holl, t balancuar, t madhe e t drejt. N qoft se ndonj shkak do t shtrinte duart e tij, padyshim do t shkatrronte ekuilibrin e do t shkaktonte ngatrres. Kshtu ne shikojm me syt ton, se nj dor e padukshme, krijon dhe administron n do pranver nj ushtri t madhe t prbr nga katrqind mij specieje t ndryshme. Pastaj n stinn e vjeshts, q sht nj model kijameti, treqind mij nga katrqind mij lloje nga bimt dhe kafsht shkarkohen nga detyrat e tyre dhe vazhdojn t largohen nprmjet aktivitetit t vdekjes e n emrin e vdekjes. N pranver, nj shembull i tubimit q ndjek ringjalljen, treqindmij shembuj t ngritjes nga vdekja shkaktohen t dalin n nj hapsir kohore prej pak javsh, me rregullin dhe disiplinn m
t madhe. N rastin e pems, tre ringjallje t tilla ndodhin prsa i prket vet pems; gjethet e saj, lulet dhe frutet e saja. Pranvera shfaqet para syve ton tamam si pranvera e kaluar dhe do specie e grup n at ushtri lavdie q prmban katrqind mij lloje t ndryshme, i jepet mbshtetja e saj e prshtatshme dhe furnizimi, armt e saj mbrojtse, rrobat e dallueshme e t prshtatshme pr t, urdhresat dhe trheqjet dhe t gjitha pajimet dhe instrumentet q i nevojiten, me rregullin dhe disiplinn m t madhe, pa gabim e defekt, pa ngatrres e mangsi, n mnyr t paparashikuar dhe n kohn e duhur. Kjo vrteton brenda prsosmris s Hyjnis, Sovranitetit, Urtsis, Unitetit dhe Njsis dhe shkruan urdhrin e Unitetit t Zotit t Lartsuar n faqen e toks, n do faqe t pranvers me lapsin e Kaderit (paracaktimit). Pasi lexoi nj faqe t vetme t ktij urdhri pranveror, udhtari yn iu drejtua shpirtit t tij duke i thn: Tortura e ferrit sht thjesht drejtsi pr ata q kryejn mkatin e mohimit t ringjalljes, sepse nj mohim i till do t ishte t refuzosh shum premtime e t mohosh fuqin e t Plotfuqishmit Absolut. Sunduesit dhe dnuesit, t rrept, i Cili u ka premtuar dhe siguruar t gjith pejgamberve t Tij mijra her, dhe e ka parashtruar n mijra versete t Kur'anit t shprehur qart e me nnkuptime, se Ai do t bj ringjalljen dhe tubimin q sht shum m i leht pr T se sa mijra tubime t mahnitshme q ndodhin do pranver, secila m e mrekullueshme se sa Tubimi i madh. Shpirti i Tij u prgjigj: Ne besojm n ate q Ti thua. E VRTETA E KATRT
www.islamischen.ch
122
sht ajo shkall e tridhjet e tre, sht e vrteta e Gjithmshirs dhe dhnies s furnizimeve, domethn, tu dhurosh mbi t gjith faqen e globit, brenda toks, n ajrin sipr saj dhe n oqeanin prreth saj, t gjitha qenieve t gjalla, veanrisht atyre t pajisura me shpirt dhe midis tyre veanrisht t pafuqishmve, t dobtve, e t vegjlve; t'u japsh t gjith ushqimin e tyre t domosdoshm, moral e material n mnyrn m t kujdesshme duke i nxjerr nga dheu i thjesht e i that, nga copa druri t thata si kocka dhe veanrisht nxjerrja e ushqimit m t holl midis gjakut e urins, n kohn e duhur, n mnyr t rregullt, pa ndonj mangsi e ngatrres q ndodh prpara syve tan nprmjet nj dore nga bota e padukshme. Po, ajeti:
Zoti sht Furnizuesi dhe Zotruesi i forcs s pafund. (Kur'an, 51: 58) prkufizon pr Allllahun e Lartsuar detyrn e furnizimit dhe sigurimit t mjeteve t jetess pr t gjitha gjallesat. Dhe ajeti:
www.islamischen.ch
123
Nuk ka ndonj gj q lviz sipr toks vese varet tek Zoti pr furnizimin e saj, Ai e di vendqndrimin e saj dhe vendin e depozitimit t saj, gjithka sht n nj libr t qart. (Kur'an, 11: 6) Sjell nj garanci dhe premton t jap furnizime pr t gjith njerzit dhe kafsht. Po kshtu verseti:
Kafsht nuk e sigurojn ushqimin e tyre, Zoti i ushqen ato dhe ju, dhe Ai sht Gjith-dgjues, i Gjithditur. (Kur'an, 29: 60) vrteton dhe shpall se sht Zoti i Lartsuar i Cili garanton dhe mbshtet t pafuqishmit, t pamundurit, t dobtit dhe krijesat e mjera q skan mundsi t sigurojn ushqimin e tyre. Zoti i Lartsuar ua sjell n nj mnyr t papritur, n t vrtet, nga e padukshmja ose nga asgjkundi. Pr shembull, Ai q mban insektet n shtratin e oqeanit t cilat ushqehen pa asgj dhe t gjith t vegjlve t tyre q u vjen furnizimi nga s'merret me mend. Kjo shpallje u drejtohet n mnyr t veant atyre njerzve t cilt adhurojn shkaqet dhe jan t pavetdijshm se sht Ai q sjell furnizime nga prapa perdes s shkaksis.
www.islamischen.ch
124
Shum versete t tjera t Kur'anit dhe pjes t panumrta t dshmis s Kozmosit demonstrojn me unanimitet se sht mshira e Furnizuesit t vetm t Gjithlavdishm q ushqen e mban gjallesat. Tani, pemt krkojn nj form t veant ushqimi, mirpo nuk kan as fuqi, e as dshir. Ather ato mbeten n vendet e tyre, duke besuar n Zotin e Lartsuar dhe furnizimi i tyre vjen duke shpejtuar pr tek ata. Gjithashtu furnizimi i t vegjlve gufon pr gojat e tyre nga pompat e vogla t mrekullueshme t ndihmuar nga prkujdesja dhe butsia e nnave t tyre dhe ndrprerja e menj-hershme e atij furnizimi sapo ata t fitojn nj pjes mundsie dhe dika nga zgjedhja dhe dshira. Kta shembuj t ndryshm provojn shkakun se furnizimi i ligjshm nuk sht rezultat i dshirs dhe fuqis, por si rrjedhoj r dobsis dhe e pafuqis q shkaktohet nga besimi n Zot. Dshira, fuqia dhe zgjuarsia shpeshher nxisin lakmi e cila sht burim humbjeje, dhe shpesh i shtyn disa njerz t shkolluar drejt nj forme poshtrimi e lypjeje, ndrsa dobsia besplot e nj njeriu t pagdhendur, t trash e t rndomt, mund ti shkaktoj atij t fitoj pasuri saq sht br proverb:
www.islamischen.ch
125
Sa e sa t ditur jan munduar m kot, dhe sa e sa t paditur jan gjetur t pasuruar vrteton se furnizimi hallall nuk fitohet nga fuqia dhe dshira, por nga mshira q e gjen punn dhe prpjekjen t pranueshme; ajo fuqi dhurohet nga butsia q ka keqardhje pr ato q kan nevoj. Tani furnizimi e ushqimi sht dy llojesh. I pari sht i vrtet dhe furnizim i natyrshm q krkohet pr jetn dhe garantohet nga Zoti i Lartsuar. sht n t vrtet kaq e rregullt dhe e mir-organizuar sa q ky ushqim i natyrshm i depozituar n trup, n formn e yndyrs dhe gjrave t tjera, sht i mjaftueshm t siguroj mbijetesn pr t paktn njzet dit edhe sikur t mos haj asgj. Ata q n dukje vdesin nga uria para njzet ose tridhjet ditsh para se t shteroj ushqimi i tyre natyror, n realitet, nuk vdesin nga mangsia e ushqimit, por nga nj smundje q vjen nga trazira dhe lnia e nj zakoni t caktuar t tyre. Forma e dyt e furnizimit, furnizimi sht metaforik dhe artificial q buron nga zakoni i prishjes dhe keqprodrimit, por duke marr aparencn e domosdoshmris. Kjo form nuk garantohet nga Zoti i Lartsuar, por varet n bujarin e Tij. Ndonjher Ai mund t mos e jap at. N lidhje me formn e dyt t furnizimit dhe ushqimit, sht i lumtur ai q vlerson ekonomin e tij, Ai q di se knaqsia me at q ke dhe prpjekja n hallall jan burim i lumturis e i gzimit, jan nj form adhurimi dhe nj lutje aktive pr t fituar furnizim. Ai pranon mirsin e Zotit t Lartsuar me mirnjohje e vlersim dhe kalon jetn e tij n mnyr t lumtur. I mjer n kt furnizim sht ai q heq dor nga prpjekja hallall, q prish pa hesap e q ka lakmi t cilat jan burim mjerimi, humbjeje e dhembjeje dhe q e kalon jetn e tij duke trokitur n do der me prtaci, shtypje e ankesa.
www.islamischen.ch
126
Ashtu si stomaku q krkon ushqim, gjithashtu edhe aftsit e holla dhe shqisat e njeriut krkojn ushqimin e tyre nga Furnizuesi i Mshirshm dhe me mirnjohje e marrin at. Secilit nga ato vemas dhe n form t prshtatshme i paraqitet nj ushqim i till nga thesari i mshirs q do t'i gzoj e do t'u jap knaqsi. N t vrtet, Furnizuesi i Gjithmshirshm me qllim q t'u jap atyre furnizim n sasira t mdha, Ai ka krijuar seciln nga aftsit e holla t njeriut- syrin, veshin, zemrn, imagjinatn dhe mendjen n formn e nj elsi pr thesaret e Tij t mshirs. Pr shembull, syri sht nj els pr thesarin q prmban nj xhevahir t till e t mueshm si stolia e bukuria pr t'u par n faqen e krijimit. Edhe organet e tjera t holla q u prmendn, secila sht nj els pr nj bot t veant prej t cils prfitojn me an t besimit. Ather le t'i kthehemi tems son. Qenia e Gjithditur dhe e Plot, q krijoi Kozmosin, gjithashtu krijoi jetn si prmbledhje gjithprfshirse t Kozmosit dhe prqndroi t gjitha qllimet dhe treguesit e Emrave t Tij aty. Po kshtu brenda bots s jets Ai e bri ushqimin nj qendr gjithprfshirse t aktivitetit dhe krijoi brenda qenieve t gjalla shijen pr furnizim duke i shkaktuar kshtu gjallesat t'i prgjigjen Hyjnis s Tij e ta duan me mirnjohje t prherhsme e universale, me falenderime dhe adhurim q sht nj nga qllimet domethnse dhe nj nga shembujt e urtsis s brendaqensishme n krijimin e Kozmosit. Pr shembull: sht nj nga aktivitetet e Hyjnis q i shkakton do zone t bots s gjr t Hyjnis t gzohen - veanrisht qiejve u sht br t knaqen me engjj e me qenie shpirtrore; bota e padukshme me shpirtra, dhe bota materiale, veanrisht ajri dhe toka me ekzistencn e t gjitha qenieve t gjalla, sidomos me zogj t mdhenj apo t vegjl n t gjtha koht dhe vendet. Prmes urtsis s ksaj duke u mundsuar t knaqen e duke u ngjall jetn dhe shpirtin. Kafsht dhe njerzit jan sikur t fshikulloheshin me kamxhik nga nevoja pr
furnizim, dhe knaqsia q ato gjejn pr t shkuar n krkim t ushqimit dhe mjeteve t jetess duke u liruar kshtu nga dembelia. Kjo sht gjithashtu nga aktivitetet me urtsi t Hyjnis. Po t mos ishte (pr shkak t atyre shembujve t urtsis), ushqimi i caktuar pr kafsh do t shkaktohej instinktivisht t shpejtonte drejt tyre pr t knaqur nevojat e tyre, pa ndonj mundim nga ana e tyre, ashtu si furnizimi dhe ushqimi q u shkaktohet q t shpejtojn pr t'i dhn ndihm pems. Po t gjendej nj sy e t ishte i mundur pr t dshmuar e prfshir t gjith faqen e toks n nj koh t vetme, me qllim q t kap bukurin e Emrave t Furnizuesit Mshirplot dhe dshmin q ato japin pr Njsin, ai sy do t shihte se far bukuri e mbl prfshihet n dhembshurin dhe n treguesin e prkujdesjes s Furnizuesit Mshir-plot, i Cili n fund t dimrit, kur furnizimi i tyre sht gati n mbarim, u drgon karvanve t kafshve ushqime e mirsi t ndryshme q nxirren vetm nga thesari i padukshm i Mshirs s Tij, si ndihm nga e padukshmja dhe bujaria Hyjnore e vendosur n duart e bimve, n kurorat e pemve dhe t varura n gjoksat e nnave. Ai q do ta kishte ate sy gjithshikues, do ta kuptonte kt. Prodhimi i nj molle t vetme q t'ia dhurosh nj njeriu, si nj furnizim t vrtet, kjo mund t realizohet vetm nga Qenia, q shkakton stint, nett dhe ditt dhe q shkakton globin t rrotullohet si nj anije tregtare dhe kshtu u sjell frutat e stinve miqve t nevojshm t toks q jan n pritje pr to. Sepse shenja e mjeshtris, vula e urtsis, stampoja e prjetsis dhe vula personale e mshirs q duhet t gjendet n siprfaqen e molls duhet t gjendet gjithashtu tek mollat dhe frutat e tjera si dhe te bimt e kafsht. Kshtu pronari i vrtet dhe Krijuesi i molls duhet t jet pronari i lavdishm dhe Krijuesi Hirplot i t gjith banorve t bots dhe i
vllezrve t molls, Krijuesi i toks s gjer q sht kopshti i molls, i pems s Kozmosit q sht fabrika e saj, i stinve q jan punishtja e saj; pranvers dhe vers q jan vendi i saj i pjekjes. Me fjal t tjera, do frut sht nj vul e Njsis, q demonstron ekzistencn e Njsis s shkruesit dhe Brsit t toks dhe e librit t Kozmosit q jan pema dhe kopshti ku rritet fruti. Frutat tregojn dekretin e Njsis q i ka vulosur me vula konfirmimi t shumta sa numri i frutave. Meqense Risalein-Nuri sht treguesi i emrave I Gjithditur, I Gjithmshirshm dhe i shum shklqimeve dhe mistereve t s vrtets s mshirgjrsis, dhe meq jan shpjeguar e vrtetuar n shum pjes t ksaj vepre, ne ia lm asaj diskutimin e mtejshm t shtjes dhe mjaftohemi ktu me nj aluzion t shkurtr nga thesari i madh pr shkak t rrethanave t paprshtatshme nga t cilat po vuajm. Udhtari yn tani tha: El hamdu lil-lah (Lavdia i takon Zotit t Lartsuar!) Un kam par e dgjuar tridhjet e tre t vrteta q dshmojn domosdoshmrin e Ekzistencs, e Njsis s Krijuesit, dhe t Sovranit t Vetm, pr t Cilin kam pyetur e krkuar n do vend. Secila nga t vrtetat sht brilante dhe nuk l pas errsir; sht aq e fort dhe e patundshme sa nj mal. Secila nga ato, n sigurin e saj, jep dshmi vendimtare pr ekzistencn e Tij dhe n gjithprfshirjen e saj provon Njsin e Tij n mnyr t qart, duke provuar kshtu n mnyr t plot t gjitha shtyllat e besimit. Trsia dhe konsensusi i ktyre t vrtetave i ndihmon besimit ton t avancoj nga imitimi n konceptim t drejt, nga ky konceptim drejt n njohurin e sigurt, nga njohuria e sigurt pr tek vizioni i siguris dhe nga vizioni i siguris te identiteti me sigurin. Lavdia i takon All-llahut, kjo sht nga mirsia e Zotit tim.
Lavdi Zotit q na drejtoi te kjo. Sigurisht ne nuk do t ishim drejtuar po t mos na kishte drejtuar Zoti dhe t drguarit e Zotit na kan sjell t vrtetn. (Kur'an, 7: 43) Nj aluzion shum i shkurtr pr dritat e besimit t prfituara nga udhtari yn meditues prej t vrtetave sublime q ai i dshmoi tek vendqndrimi i tret sht folur n kapitullin e dyt t vendqndrimit t par, q lidhet me t vrtetat e vendqndrimit t tret.
www.islamischen.ch
130
Nuk ka Zot tjetr prve All-llahut t vetm e t pashoq. Domosdoshmrin e ekzistencs s t cilit n Njsi e tregon shikimi i madhshtis s gjithprfshirjes s t vrtets s Hapjes, prmes zbulimit t formave t ndryshme t katrqindmij specieve t gjallesave me perfeksionim e pa defekt, sipas dshmis s biologjis dhe botaniks; e tregon shikimi i madhshtis s gjithprfshirjes s t vrtets s mshirgjrsis q ka prqafuar gjithka, me rregull e pa
mangsi, si mund t shoh syri; e tregon shikimi i madhshtis s t vrtets s administrimit, prfshirjes ,n mnyr t regullt t t gjitha gjallesave pa asnj gabim e t met; shikimi i madhshtis s gjithprfshirjes s t vrtets s mshirgjrsis dhe furnizimit duke prqafuar t gjith konsumatort e ushqimit n do koh pa ndonj gabim e harres. Lavdi i takon Zotit, pr Ushqyesit dhe Furnizuesit e Gjithmshirshm, t Kujdesshm e Bujar, dhuratat e Tij jan universale, bujaria e Tij sht gjithprfshirse, nuk ka Zot tjetr prve All-llahut, Lavdia t takon Ty o Zot! Ne nuk kemi njohuri prve asaj q na ke msuar, sigurisht Ti je i gjithdijshm e i Urt. O Zot! Pr hir t Bismil-lahirr-Rrahmanirr-Rrahimit, O Zot! O i gjithdijshm, o Mshirplot, jepi paq e bekime Shklqesis son, Pejgamberit Muhammed (sal-l All-llahu alejhi ve sel-lem), familjes s tij dhe shokve t tij sa numri i shkronjave t Risalein-Nurit t shumzuara me dhejt her dhe sa numri i t gjith jetve tona n kt Bot dhe n Ahiret dhe pastaj t shumzuara me numrin e grimcave t trupit tim gjat gjith jets sime. M fal, o Zot, mua dhe ata q m ndihmojn me sinqeritet n kopjimin dhe shprndarjen e Risalein-Nurit.. Veanrisht ata q shkruajn dhe kopjojn kt trajtes. Me mshirn Tnde, o Mshiruesi m i madh. Amin! Prfundimi i lutjes son sht: Falenderimi dhe lavdrimi I takon vetm All-llahut, Krijuesit t t gjitha botrave!
www.islamischen.ch
132

Shenja Me e Madhe

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Shenja Me e Madhe

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

N e r t A ll-llah t Gjith mh h m ut, s irs mit, M h s s irueit!

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

NJ PARALAJMRIM DHE TREGIMI I QLLIMIT

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PROVAT E EKZISTENCS SHENJA M E MADHE KAPITULLI I PAR

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

shprehura n mungesn e t Lavdruarit t Vetm; por fjala

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

E VRTETA E DYT: Fjala Hyjnore q buron nga Atributi i t folurit

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Nprmjet dshmis s madhshtis s gjithprfshirjes s t vrtets... Ndrsa n kapitullin e dyt:

KAPITULLI I DYT PROVAT E NJSIS HYJNORE

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

E VRTETA E PAR ABSOLUTE

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

E VRTETA E DYT: PERND A ABSOLUTE.

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

E VRTETA E TRET: PRKRYERJET DHE PLOTS MET.

E VRTETA E KATRT: SOVRANTET ABSOLUT.

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Ai shkrin natn me ditn dhe ditn me natn. (Kur'an, 31: 29)

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih