Professional Documents
Culture Documents
Patlayıcı Maddelerin Belgelendirilmesi Piyasaya Arzı Ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik
Patlayıcı Maddelerin Belgelendirilmesi Piyasaya Arzı Ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik
2002 / 24907 RG
I- Genel Kurallar
1- Her patlayc madde, kullanld ana kadar olmak zere zellikle emniyet kurallar ve standart
uygulamalar asndan normal, nceden tahmin edilebilir koullarda, insan hayat ve salna ynelik
tehlikeleri en az dzeye indirecek, mlke ve evreye zarar verilmesini nleyecek ekilde tasarmlanmal, imal
edilmeli ve temin edilmelidir.
2- Her bir patlayc madde, en st dzeyde emniyet ve gvenirlilik salamas iin imalat tarafndan
belirlenen zelliklere sahip olmaldr.
3- Her bir patlayc madde, evreye verilecek zarar en az dzeyde olmak zere, uygun teknikler
kullanlarak, etkisiz hale getirilebilecek ekilde tasarmlanmal ve retilmelidir.
II- zel Kurallar
1- En azndan, aadaki bilgiler ve zellikler uygun durumlarda dikkate alnmaldr. Her patlayc madde
gereki artlarda test edilmelidir. Bunun bir laboratuvarda yaplmas mmkn deilse, testler, patlaycnn
kullanlaca artlarda yaplr.
(a) Kimyasal bileim, karm oran ve gerektiinde ebat ve tane bykl dalm dahil olmak zere
yapsal ve kendine zg (karakteristik) zellikleri,
(b) Patlayc maddenin, maruz kalabilecei tm evre koullarnda, fiziksel ve kimyasal kararll,
(c) Darbe ve srtmeye kar duyarll,
(d) Btn bileenlerinin, fiziksel ve kimyasal kararllklar bakmndan uygunluklar,
(e) Patlayc maddenin kimyasal safl,
(f) Patlayc maddenin, nemli veya slak ortamlarda kullanlmas durumunda, emniyet veya gvenirliliinin
sudan olumsuz etkilenecei durumlarda, suyun etkilerine kar direnci,
(g) Patlayc maddenin, dk veya yksek scaklklarda muhafaza veya kullanlmas durumunda, emniyet
veya gvenirliliinin, patlayc maddenin bir parasnn veya tamamnn soutulmas ya da stlmasndan
olumsuz ynde etkilenebilecei durumlarda dk ve yksek scaklklara kar direnci,
(h) Tehlikeli ortamlarda (rnein: grizu (metan-hava karm), scak cisimler tarafndan tehdit edilen bir
evre) kullanlmak zere imal edilmi patlayc maddenin bu ortamlarda kullanma uygunluu,
(i) Zamansz veya dikkatsiz balatma ya da atelemeyi nlemeye ynelik emniyet nlemleri,
(j) Amacna uygun olarak kullanldnda patlayc maddenin doru yklenmesi ve ilem grmesi,
(k) Alc lkenin resmi dili veya dillerinde hazrlanm, emniyetli tama, depolama, kullanma ve elden
karma (imha) iin gerekli talimatlar ve iaretleri,
(l) retici tarafndan belirlenen son kullanm tarihine kadar, depolama esnasnda patlayc maddenin,
ambalajnn veya dier bileenlerinin bozulmaya kar dayanakll,
(m) Patlayc maddenin, gvenilir ve emniyetli kullanm iin gerekli btn cihaz ve aksesuarlarn
zellikleri.
2- eitli patlayc gruplarnn en azndan aada belirtilen artlara da uygun olmas gerekir:
A) nfilak eden patlayclar
(a) nerilen balatma yntemi, infilak eden patlayc maddenin, emniyetli, gvenilir ve duruma gre tam
patlamasn veya tutumasn salamaldr. zel durumda kara barut iin, tututurma konusundaki kapasitenin
kontrol edilmesi gerekir.
(b) Kartu eklindeki patlayc maddenin patlamay, kartu dizisinin bir ucundan dierine gvenilir ve
emniyetli bir ekilde iletmelidir.
(c) Yeraltnda kullanlmas ngrlen infilak edici patlayc maddelerin patlatlmalar sonucunda aa
kan gazlar, sadece normal alma artlarnda, salk asndan zarar vermeyecek miktarlar da karbon
monoksit, azot gazlar, teki gazlar, buhar ve havada asl kat paracklar ierebilirler.
B) nfilakl Fitiller, Emniyetli (Saniyeli) Fitiller, Ateleme Fitilleri ve ok Tpler
(a) nfilakl fitilleri, emniyetli fitilleri ve ateleme fitillerinin kaplamas yeterli dayanklla sahip olmal ve
normal gerilmelere (basnca) maruz kaldnda ierisinde bulunan patlayc dolgu maddesini yeterince
koruyabilmelidir.
(b) Emniyetli fitillerin yanma sreleri ile ilgili zellikleri belirtilmeli ve bunlar gvenilir bir ekilde
karlanmaldr.
(c) nfilakl fitillerinin, yeterli ateleme gcnde olmas ve zel hava koullarnda bile depolama
bakmndan gerekli artlar haiz olarak atelenebilir gte olmas gerekir.
C) Kapsller (Gecikmeli kapsller dahil) ve Rleler
(a) Kapsller, ngrlen tm kullanm koullarnda, irtibatlandrldklar patlayc maddelerin
patlatlmasn gvenilir ekilde balatmaldr.
(b) nfilakl fitiller iin kullanlan rleler (gecikme balants) gvenilir atelemeye sahip olmaldr.
(c) Ateleme kapasitesi nemden olumsuz etkilenmemelidir.
(d) Gecikmeli kapsllerin gecikme sreleri, ngrlen sreyi ama olaslnn nemsiz derecede olmasn
temin edecek ekilde olmaldr.
(e) Elektrikli kapsllerin elektriksel zellikleri ambalaj zerinde verilmelidir. (rnein: akm, diren gibi)
(f) Elektrikli kapsllerin telleri, kullanm amalar dorultusunda, kapsle olan balantlarnn salaml
da dahil olmak zere, yeterli yaltm ve dayanklla sahip olmaldr.
D) Sevk Yaktlar ve Roket Sevk Yaktlar
(a) Bu malzemeler planlanan ama iin kullanldnda patlamamaldr.
(b) Sevk barutlar, gerektiinde (rnein: nitroselloz bazl olanlar) bozulmaya kar stabilize edilmelidir.
(c) Roket kat sevk yaktlar, sktrlm (preslenmi) veya dkm halinde iken ilevlerini tehlikeli ekilde
etkileyen herhangi bir atlak veya gaz kabarcklar iermemelidir.
Ek II
UYGUNLUK DEERLENDRME LEMLER
1- Onaylanm Kurulu yneticileri ile onaylama testlerini yapmakla sorumlu alanlar, incelenen
patlaycnn tasarmcs, reticisi, tedarikisi ve tesisats, yetkili temsilcisi olamaz. Bu kiiler, sz konusu
patlaycnn tasarm, yapm, pazarlanmas veya elde edilmesine, ne dorudan karabilecek ne de yetkili
temsilcisi olabileceklerdir.
Bu durum, retici ile Onaylanm Kurulu arasndaki teknik bilgi alveriine engel oluturmaz.
2- Onaylanm Kurulu ve alanlar, onaylama testlerini st dzey mesleki btnlk ve teknik yeterlilik
ile gerekletirecek ve zellikle onaylama ileminin sonucu ile ilgilenen kii veya kiilerden gelebilecek maddi
unsurlar olmak zere inceleme sonular ya da yarglarn etkileyebilecek nitelikteki her trl bask ve
teviklerden muaf olacaklardr.
3- Onaylanm Kurulu hizmetinde gerekli personel bulunacak ve kontrolle ilgili mali ve teknik grevleri
doru bir ekilde yapmasna imkan verecek yeterli kolaylklara sahip olacaktr; zel kontrol iin gerekli
tehizattan yararlanacaktr.
4- ncelemeden sorumlu alanlarn;
- Kusursuz teknik ve mesleki bilgisi,
- Yapacaklar testlerin koullar ile ilgili tatmin edici bilgi ve bu konuda yeterli deneyimi,
- Test uygulamasnn doruluunu kantlamak iin gereken belge, kayt ve raporlar hazrlama yeterlilii
olacaktr.
5- nceleme elemanlarnn tarafszl temin edilecektir. cretleri yaptklar test saysna veya o testlerin
sonularna bal olmayacaktr.
6- Ulusal mevzuat gerei, Devlet sorumluluu olmadka veya Bakanlk kendisi testlerden dorudan
sorumlu olmadka, Onaylanm Kurulu mesleki sorumluluk sigortasn stlenir.
7- Onaylanm Kurulu elemanlar, bu Ynetmelik hkmnde veya yrrlkteki ulusal hukuk hkmleri
uyarnca grevlerini icra ederken elde edecekleri tm bilgiler (faaliyetlerini yrttkleri Devletin yetkili idari
otoriteleri ile karlkl yaplan grmeler hari) ile ilgili olarak mesleki gizlilik prensibine riayet etmeye
mecburdurlar.