VDALI BALANTI UYGULAMALARI

Problem 1:
ekilde gsterilen civataya Fi= 0 500 kglk titreimli bir yk etki etmektedir. Boyutlar
ekil zerinde verilmitir. Cvata 2000 kglk bir n gerilme kuvveti ile sklmtr. Buna gre;
a) Civatann aft ksmna etkiyen maksimum gerilme, bunun akma snrna oran,
minimum gerilme ve gerilme genliinin bykl ne kadardr? ( 1 kg.f = 10 N alnz)
b) Gerekli n gerilmeyi verebilmek iin somuna tatbiki gereken moment ne kadardr?
Konstrksiyona ait deerler;
M8 Cvata: d1=6,376 mm, d2=7,188 mm, h=1,25 mm, 10.9 kalitesinde, Eelik=2,1.104
kg/mm2
Sklan paralar: GG25, EGG=0,85.104 kg/mm2
Somun oturma yzeyi ortalama yarap r0=6 mm
Srtnme katsays =0,1 alnacak.

2
lk
Ap . s k D02
4 2
( s 14 mm, k = 1/4 dkme demir iin )

zm 1:

Civatann yaylanma rijitlii; ( Eelik = 2,1.104 kg / mm2 )

Ac .E .d 2 E .6 2.210000
Cc . 1,98.105 N / mm
lc 4 lc 4.30

Sklan paralarn alan: ( s 14 mm, lk = 30 mm, D0 = 9 mm, k = 1/4 dkme demir iin )

2 2
lk 1 30
Ap . s k D0 .14 . 9 2 183,8 mm
2

4 2 4 4 2
Sklan paralarn yaylanma rijitlii;

Ap .E p 183,8.85000
Cp 520766,7 N/mm = 5,21 . 105 N/mm
lp 30

1 1
= = 5000 5,21105
,
1+ 1+
1,98105

= + = 20000 + 1376,9 = ,

= 20000 + 0 =

2 6
= = = ,
4 4

21376,9
= = , /
28,27

20000
= = , /
28,27

756,17707,46
= = , /
2 2

10.9 kalitesindeki cvata iin = 10 9 10 = /

756,17
= = ,
900

Somuna uygulanmas gereken moment :

= [ 22 ( + ) + 0 0 )

1,25
= = 7,188 = , = 3,168
2

0,1
= = 60 , = 6,59

2 2

7,188
= 20000 [ (3,168 + 6,59) + 0,1 6) ,
2
Problem 2:

ekildeki tankn kapa (6.9) kalitesinde 12 adet M16 cvatayla balanmtr (h = 2 mm;
d1 = 13,55 mm; d2 = 14,7 mm; E = 2,1.105 N/mm). Kapak ile gvde arasnda kalnl 5
mm olan alminyum conta bulunmaktadr (Dd = 430 mm; Di = 400 mm; EAl = 7,5.104
N/mm). Tank iletmeye aldnda max. 30 bar iletme basnc ortaya kmaktadr.
Szdrmazl salamak iin, contada min. 0,5 N/mm basma gerilmesi kalacak ekilde n
ykleme yaplmas istenmektedir. Cvata-somun ve somun-gvde arasndaki srtnme
katsays 0,15dir.

a) Cvatalara uygulanmas gereken n ykleme kuvvetini hesaplaynz (Sadece

alminyum contadaki skma dikkate alnacak, kapak ve gvdedeki deformasyonlar
ihmal edilecektir).
b) Cvatalara uygulanmas gereken skma momentini hesaplaynz.
c) Cvatalarn sklmas srasnda ortaya kan emniyet katsaysn hesaplaynz.

Cevap 2:
a) Cvatalara uygulanmas gereken n ykleme kuvveti:
 . 2,1.105
= = . 162 . = 10,56. 105 /
4 40

. 1 7,5.104
= . = 4 (4302 4002 ) = 244,46. 105 /
5.12

= 4. . 2 . = 4.12 4002 . 3 = 31416

31416
= = 244,46 = 1301
1+ 1+
10,56

. 0,5.
= = . (4302 4002 ) = 815
4.12

= + = + ( ) = 815 + (31416 1301) =

b) Cvatalara uygulanmas gereken skma momenti:

2,5
= . = .14,7 = 0,0433 = ,
2

0,15
= /2 = 60/2 = 0,1732 = ,

0,7. = 0,7.16 = ,

= . [ 22 . ( + ) + . ]

14,7
= 30,93 [ . (2,48 + 9,83) + 0,15.11,2] = ,
2

c) Cvatalarn sklmas srasnda ortaya kan emniyet katsays:

4.30930
= = .13,552 = 214,5 /2
1

16.30930.(2,48+9,83).7,35
= = = 101,6 /2
.13,553

= 2 + 3. 2 = 214,52 + 3. 101,62 = 277,5 /2

6.9.10
= = = , kat emniyetlidir.
277,5
Problem 3:
ekilde ematik olarak gsterilen hidrolik silindirin kapa, silindire 8 adet M12 cvata ile
balanmtr. Her bir cvataya 14000 N luk bir gerilme verilmitir. Vida dileri arasnda ve
somun altnda srtnme katsays = 0,12 dir. ( M12 vidas iin d2 = 10,863 mm, h = 1,75
mm)
a) Yukardaki n gerilmeyi verebilmek iin cvataya uygulanan skma momenti ne
kadardr?
b) Cvatay skmek gerekirse skme momenti ne olmaldr?
c) Sklan paralar ile cvatann yaylanma rijitlikleri oran 4 olduuna gre, silindire
basn uyguland zaman her bir cvatadaki yk art ve sklan paralarda kalan n
gerilme ne kadardr? (Basntan ileri gelen ykn cvatalar arasnda eit paylald
varsaylacaktr)
zm 3:
a) Skma momenti
d
M s Fn . 2 . tan( ) 0 .rm
2
1,75
tan = 0,0513 = 2,936
.10,863
0,12
tan = = 0,139 = 7,889
cos 30 cos 30
Somun alt srtnmesi iin yar ap rm = 0,7.d = 0,7.12 = 8,4 mm olduundan
10,863
M s 14000. . tan(2,936 7,889) 0,12.8,4 28652 N.mm
2

b) Skme momenti

d
M s Fn . 2 . tan( ) 0 .rm
2

10,863
14000. . tan(2,936 7,889) 0,12.8,4 20701,9 N.mm
2
c) Cvata bana den iletme kuvveti
.Di2 .(150) 2
Fi p. 5. 11044,7 N
z.4 8.4
Buna gre her bir cvatadaki yk art (zam kuvvet) :
1 1
Fz Fi . 11044,7. 2208,9 N
Cp 1 4
1
Cc
Bylece bir cvatadaki toplam kuvvet :
Ftop = Fn + Fz = 14000 + 2208,9 = 16208,9 N
Kayp n gerilme kuvveti :
Fn = Fi Fz = 11044,7 2208,9 = 8835,8 N
Sklan paralarda kalan n gerilme
Fn = Fn - Fn = 14000 8835,8 = 5164,2 N olur.