z dwch odmiennych elementw. Pierwszym z nich byy oddziay formowane na terenie Branden- burgii, drugim obrona krajowa w Prusach Ksi- cych, gdzie sprawowa wadz elektor bran- denburski. Armia Brandenburgii waciwej przechodzia od 1644 roku powane zmiany, majce na celu usprawnienie i znacznie po- wikszenie staych si wojskowych, skadaj- cych si z si najemnych. Z kolei pruska obrona krajowa skadajca si z piechoty zoonej z cho- pw, jazdy pospolitego ruszenia i wybraniec- kich dragonw bya bardzo nieliczna, sabo wyszkolona i wyposaona, nie bya wic w stanie peni prawidowo swojej funkcji. W 1655 roku rozpocz si przypieszony proces modernizacji wojsk w Prusach Ksi- cych: samodzielne kompanie poczono w regimenty, stany jednostek uzupeniono zacigami i powoaniem wy- bracw. Kilkakrotnie w czasie Potopu przysyano take z Brandenburgii sformowane tam regimenty najemne, ktre wydatnie uzupeniy wojska elektora w Prusach. W 1656 roku armia brandenbur- sko-pruska w Prusach Ksicych miaa ok. 22000 onierzy etatu (ale tylko ok. 14000 stanu rzeczywistego) a pod koniec wojny nawet 25000 onierzy. Trzy gwne formacje to piechota, rajtaria i dragonia, sformowane w regimenty i kilkukompanijne skwadrony (pregimenty). Oprcz regimentw najemnych (regularnych) spor cz stanowi oddziay formowane z milicji i wybracw pruskich: o nieco gorszym uzbro- jeniu i wyposaeniu. Na polu bitwy armia brandenburska moe liczy na solidn piechot muszkie- tersko-pikiniersk z regimentw regularnych i muszkieterw pruskich. Jazda to re- gularni rajtarzy i nieco sabsi rajtarzy pruscy. Nie moe take zabrakn dragonw oraz redniej i lekkiej artylerii. Wojska elektora mog take liczy na swoich zoto- ustych dyplomatw, ktrzy przy stole negocjacyjnym mog czasami zdziaa wicej ni muszkiety i dziaa na polu. Armia musi jednak przede wszystkim skupi si na obronie Prus Ksicych, co czasami wpywa na jej taktyk. Zmieniajca si sie soju- szy w ktre jest zaangaowany elektor take nie pozostaje bez wpywu na konstrukcj armii, dzisiejszy sojusznik moe by jutrzejszym wrogiem.