INSTITUTI I SHKENCAVE

PRALLA
POPVLLORE SHQIPTARE

TIRAN, 1 9 5 4
I N S T I T U T I I S H K E N C 4 V E

PRALLA POPULLORE
SHQIPTARE

TIRAME, 1954
Redaktuar nga Komisjoni i folklorit nn drejtimin e Zihni Sakos.

STASH 2204 52

Tirazhi : 6000 cop

N. SH. B. Stabilimenti Mihal Duri - Tiran

 PRALLA

Peihktari dhe e bukura e dheut

Q e nj peshktar, kish edhe t shoqen. Nj dit i thot e

shoqja atij: ore burr, ti ngaher shet peshk, nuk do t na sjell
edhe neve njher ndonj? Edhe ay vate nesret t gjuanj pr n
shtpi edhe tek hodh i mrezhn, zuri nj peshk t mir. Po
ay peshk i tha peshktarit: mos m trazo mue, se s'jam fati yt, po
lshom mua, pa eja nesr t zsh nj tjetr, q do t jet pr
ty. Edhe ay e lshoi, e vate zbrazur n shtpi ku e shoqja po priste
peshk me tigan n zjarr. E pyeti e shoqja: "prse nuk solle peshk,
0 burre ? Ay i th a se, kshtu e kshtu m ngjau, o grua.
T nesrmen vajti prsri ay, edhe zu nj ueshk t math,
i cili i tha atij: mir m zure, po t m bsh tet fela, dy nga ato
t'i shtjesh n port tnde, dy t'ja shtjesh pels, dy bushtrs, edhe
dy tja japsh s'at shoqe. Edhe ay me t vajtur n shtpi, e ndau
at me vrtet ashtu si ish porositur prej sij, E paditur fare gj ay
namt te porta mbin dy selvi, pelza polli dy hamshor t mir
pa an, bushtra polli dy luan t udiim, edhe e shoqja lindi dy
djema trima, edhe t bukur shum. N nj fshat atje pran kty-
reve rinte a bukur' e dheut, e djal' i math i peshktarit posa e nxu
at. u shti kaq pas asaj. sa vendosi t vej e t a marr at pr grua
1 jati i djalit edhe e ma rahn me gjith udht q ta prapsn at,
sa gjith i rfyen edhe rrzikun e krejt q do t hiqte m t vaj-
turit atje, po ay, s'qe me mund t bindet. Msfundi u tha djali se
n qoft q selvija e tij t zr t mfishket edhe t mpshonj
tatpjet6, ta din se athere sh. i humbur ay. Edhe u nis e shkoi.
Pasi u sos n fshat t s bukurs dheut, vete me gjith luan
e tij drejt e n shtpi t saj. Atje i doli prpara nj shtrig e e
pyeti: " d o ? " E posa tha ky se, do t bukurn e dheut" me t
part shtriga e bri gur kt, n ast edhe selvija e tij tek i ati
u mfishk, edhe mvari qafn e saj e prindt e mjer ja dhan t

3
qart, pasi pikasn nga selvija q djali u ka humbur E kur pa kto
djali i vogl, krceu e thirri: do t vete un, hem tim vlla t
shptonj, hem t bukurn e dheut t marr. Po i ati dhe e ma
zun t qart, e i luten ati duke u lebetitur, q t mos gnjehet t
vej, prse do t'e gjeni' edhe at, ajo, q gjet te vllan. Po me
gjith kt gurgule, ay s'desh l gjegjet asgj nga ato fjal. edhe u
nis e shkoi bashk me luan e tij. Luan ama e porositi fort duke
thn q, posa t sosen te shtpija e s bukurs dheut, e posa t
dal shtriga (prse djali i kish nxn t tra ato, q shtriga u punonte
djemavet) ta rrmbenj ay sa pa marr as edhe firom ajo, edhe
t'a shtrngonj aqe fort sa, ja t ngjallnj ajo t vllan, t'i jap
edhe te bukurn e dheut, ja t vritet.
Arrin pra te port e asaj e kur pan vllan me gjith luan
t ngrir e t br gur, lshuan lott si breshr nga syt. E luani
si ishte porositur, e rrmbeu sakaq shtrign edhe kaq fort e shtrn-
goi, sa ngadish e bri kruspull. Ashtu ajo, pasi pa vethen e saj
m t keqe, i tha djalit t hapnj nj dollap q'ish atje pran, e
t marr q brnda dy qelqe, q kishin, njra uj si t bardh, e
tjatra ui t kuq, edhe u rrfeu se, me ujin si t bardh i ngrinte
njerzit, e ma t kuqin i ngjallce. Ata pra n ast shtin ui t kuq
mbi vllan edhe luanirt edhe sakaq u ngjalln. I vllaj, duke fshir
syt' e tij, tha: Oji! Sa shum fjeturkamo Nuk fjete, i tha ay, o vlla
p kshtu, kshtu, . . . ." N ast edhe selvija n shtpi u ngrejt
e u krekua. Ja dhan gazit edhe prindt duke pikasur se u sht
ngjallur djali. As perralle s

Prraila e t shtat vllezrve

Nj mbret kish nj upz t vetm, t ciln krkonte t'a

martonte m ndonj vnd t mir, e ajo s' donte t martohej, po
kish zn nj morr, e po e mbante at n ball, e po e rritnte.
T pastajmen upza shtrnguar tepr prej t'et pr tu martuar,
muarr morr, q ish pra rritur, shum, e i preu kryet, edhe e vuri
n mes t cborrit, edhe leiti, e prhai fjal pr gjith'ant q
<!
at trim q t njoh kt se 'gj sht, e kam pr t marr pr
burr. Pasi u hap e mori dhen kjo fjal, urdhroi mbreti t mbli-
dhen gjith trimat e bujart nga gjjth ant e anvet, e t pr-
piqen sa t duket se kush do t j t i zoti t njoh se 'sht

4
e t marr upn e mbret pr grua, pr eleng. Sa pr u-
pn kjo prandaj nxorri kt paari n mest, prse s'i donte zemra
martes.
U mbluadhn adha e rrodhn gjith trimrija, e bujarrija, po
pr udi, asnjeri munJi t njoh morrin. N fund fare u duk
dja'li, i cili me vrtet e njohu me t part morrin, edhe pas arrsyes
i hodhn molln e art atij, i dhan edhe upn e mbret pr grua.
Edhe mbreti u gzua tepr, prse u khtsua nga nj barr' e madhe,
edhe mbeti i kujdesur.
Po djalli, posa e mori upzn, zu t'a pocaqisnj at, e t'a
mundonj, edhe pas ca di e mori fshehurazi edhe iku me gjith t.
pa thn se ku vate e e shpuri shum larg nn dhe, upza kish me
vethe vetm nj pullumb nga vendi i saj, e me at sikur hallavitej pakz
E tek vuante ajo m'at dit, mbylltur nn dhe nga djalli, u mentua t'i
bnje z mbretit me pullumbin pr kt pun. E e shkruajti ajo nj
opz kart, t ciln ja lidhi pullumbit n kmb, edhe e lshoi
a^ s fshehurazi m' at or, q ishte dheu hapur. E pullumbi posa
doli prmbi dhe, e mbajti pen drejt e n fshat t ups, edhe
ra mun n pallas t mbretit. Tek ja pan edhe posulln aM, e mua-
rrn, e e knduan at me hidhrim t math. E mbreti, q'ishte gjsr
m sot aq shum' i piklluar pr humbjn e ups. pasi pa edhe
kt kart, shkruer prej asaj me lot e me t dhmbura, ndonse
ajo nuk quante se n ' v i d gjendet, mblodhi gjith parsin e
e tij, zotrinj e bujar, edhe krert e ushtris, edhe u foli me
mallngjime shum, e pastaj u tha : dua t m gjeni upn, kudo
qoft, shikoni pusulln q m drgoi me pullumbin e saj. E po
s'mirrej vesi se m 'vnd gjendej ajo, prandaj asnjeri kuxoi t
zotohet pr t gjetur at, tek s'dihej traga faresej.
Po n 'at maz e prmbledhj ish thrritur pr kt pun edhe
nj plak, q kish shtat bij e ksaj plake i hyri n mnt nj ide e nj
mndje se diemat e saj, q kan aq t mdha dhurata prej natyre
po t beshkohen t shta', e t prpiqen sbashku, mundin t gjenjn
upn pa mbdyshij, edhe zu po mentohej ajo, a t jap fjal
prpara mbretit, a t mos jap. Kta djemat e plaks kishin gjith
se cili dhuratn e tij m vete, po rronin t shtat ve e ve, t
panjohtur njri tjatrit, aq sa, as njihte i vlllaj t vllan,
as dinte ndonj nga ata, se ka t tjer vllazr. I pari i ktyre
djemave kish dhuratn t fluturonj gjer n qiell, i dyti hidhte

5
 omagn gjer n qiell edhe goditnte, i treti kish vesht kaqe t
kthjellt sa, gjegjej edhe gjer nn dhe, i katrti kish nj purtek t
hekurt, me t ciln kudo goditnte, bhej mb'at vnd nj pallas,
i pesti kish supet kaqe t fort, sa munt t ngrinte ma ta tfc tr
dhen, i gjashti kish duart aqe t fuqishme q, sado e rnd gj t'i
binte s siprmi nga qiejt, mundnte t a pres m duart e tija,
i shtati kish syt kaq t eiur sa, shihte edhe nn d h * gjer n
fund.
M e q djemat kishin kto dhurata, q tham, plaka po mentohej
me mnyr t mundnj t mbledh ata, e t'i bashkoj. E me kt
mentim zu t qepnj nj kmish, q sa her, q t'i vinte ndonj nga
djemat, e ta pyeste at : e kujt sht ajo kmish?" ajo t'i thosh : shte
jotja, edhe akciln dit t vish, e t'a marrsh* Kt fjal u u.ha t gjithvet,
edhe me nj dit, u tha ta vinjn ata, gjithkush vean. Kur u mbluadhn t
gjith'ata, nj nga nj, shihnin njeritjetrin, pa ditur gj e pa njohur
shoqishoqin, edhe po uditesfiin. Athere u foli e ma: Kore djemat
e mij, ju t gjith jeni tem bij, edhs t gjith jeni vllezr pe nj
barku. Prse ju t rroni kshtu t ndar njri tjatrit posi t huaj?
U foli ajo edhe shum t tjera fjal, gjersa i bindi, e i bri sa u
puthn shoq me shoq me lot gazi. Pastaj i nisi ata, e i drgoi te
mbreti e t kndojn letrn e ups. Edhe ata, pasi n letrt nuk
shnonte se ku gjndej upa, muarr pullumbin me vete, e e lshuan
prpara posi udhheqsin, e ata venin pas, nga i prcillta e i
pronte ay.

Pasi hoqn ata nj udh mjaft t qjat, duke ecur pas pu-
llumbit, arin n nj vend, teku zu pullumbthi, e po u bnte dica
shenja, e po u dftortte me qept, me kraht vendin e ups. A t -
here duke par ato shenja, u qas te pullumbi djali i tret, edhe vuri
veshn pas faqes dheut, sa t gjegjet posht gjer ndn dhe, a
kish ndonj ushtim aty ? E namta ndgjoi zrin e ups q shum
se felli nn dhe, edhe u gzuan t gjith pa mas duke gjetur u-
pzn. Tani po mentcheshin ata se qysh t qitin at, q qe nn
dhe aqe shum fell. Kur u qas i shtati djal, edhe vu syn pr-
dhe, q t shikonj se ku ri upa, m ' vnd, ' far visesh jan,
edhe vshtroi e kqyri t ndejmen e ups q, si pas vendit t
kuptojn edhe ata, e t din se 'u duhet pr t marr mas,
e pr t br gati mjeshtrin e tyre, Ani erth i pesti, edhe
i mbshteti supet e tij dheut, atje tek' e kish shnuar vendin

6
i shtati; popo sakaq flakriu dhen me gjith upn m t siprme
gjer eku lart. E prnjherje u derth i gjashti me kraht e tij hapur
edhe e priti me duart e tija upzn. edhe posae muarrrt, u nisn
t kthehen prap te mbreti me gaz t math. Po djalli u ra pas
ktyreve q at as, edhe u kalli nj vap, e nj t nxeht,
sa njmnt i diqte. upza m s'duronte dot, edhe thirri: <(p p o !
U dogja A t ast i katrti rroku purtekn e hekurt, edhe goditi
me t si kish zakon, e namta u ngre nj pallas prnjherje,
n t cilin u mbylln brenda, edhe u mpruajtin nga vapa.
E djalli po i ndiqte edhe, e pasi i pa t mbylltur n pa-
llas, u lutej tepr q t'a qasn pakz, vetm sa t shoh upn,
po ata s'e linin. T pastajmen ay u !ut q t'a len sa t'i shoh ve-
tm gjishtin asai npr nj vr. Edhe ata pas kaqe t luturash, e
lan. Po ay, posa hapi vrimn, edhe u qas drejt gjishtit asaj, e
ththiu upn t tr sakaqe, edhe n ast flytyroi e vate n
pallas t tij sipr mbi ret. Ahere vrapo i katrti i prishi pallasin
atij me purtekn e hekurt, e i dyti e goditi djallin me aqe sillm
sa, e coptoi fare, Pastaj fluturoi i pari, e u perndua aqe lart,
gjersa gjeti upzn, t ciln e mori m krah e e suali ne t v-
llezrit. E kshtu kta mezi shptuan nga djalii, edh muarrn pra
tidhn e tyre t kujdesur, gjersa ardhn te mbreti,
E mbreti kur dgjoi shptimin e s bijs kaq tepr u gzua
sa, urdhroi e u dualn prpara ti presn me nder t math kaqe
parsi, e bujar e ushtri sa rrodhn njers nga gjith ant t bjn
sehir. Athere upa i u lut mbretit t'a lr at t zgjedh prpara
atij vet nj nga kta t shtat djema, e t a marr pr burr. E
pasi e la mbreti, ajo sgjodhi t katrtin me pallasin e hekurt, edhe u
martua, u gzua, e rrojtin me gaz e me nder. As prrall s'ju rr-
feva po desha, e u gnjeva. ,

l/yl/^
l
Tre vllezr me t bukurn e dheut
Nj burr pas vdekjes tij la t shoqen mbars, e cila pas
gjasht muajsh lindi nj djal, edhe me gjith varfri t saj e rriti
djalin gjersa u b pesmbdhjet vje. Pasi erdhi n mnt djali
pyeti t mn se mos kish ndonj send pe t t'et, me qn i kish
thn ajo, se ay kish baba. E ma iu prgjegj, se i jati kish ln
shum plaka, po ajo i shiti q rriti at gjer m'at mosh. Po ay

7
 gjithnj po e grindnte t' nnen duke iypur ndonj send. 'fardo,
nga t t'et. Edh' ajo i tha rnsfundi: (<m bhet sikur sht nj
kordh n hatull t shtpis ak-se-ku". E djali i tha: <(ngrem m
krah q t'a arrinj, e t'a marr. Pasi mori kt kordh djali, t palar
q motit, e t ndryshkur, e lau e e shklqeu, edhe e mvari m
qaf; pa i tha s'ms: un, o nne, do t vete n dhe t huaj. E
ma zu t qanj' e t bubutisnj, e t i lutet atij pr t mos i k u ,
aq sa t pastajmen i tha: "prem kryet mua me palln e t'ytet,
pastaj ik, o bir. Po djali i tha ; "Cili bir ka prei kryet e s'ms
ndonjher ? Un t lutem, i tha, t mos mshosh m mua, as t
thyesh zemrn, po t m urosh, e t m duash, se un do t kthe-
hem pr s shpejti. Pas ktyre fjalsh ndrroi edhe emrin
e tij, e e vurri. Kordh" edhe mori palln e shkruajti em-
rin e tij prsipr. T fundmen i hodhi duart e tija m qaf
s'ms pr t puthur njriatrin prse do t ndaheshin, e nuk nda-
heshin dot nj cop her t madhe nga t qart. E pasi u ndan ,
puthi kordhn djali, q t'i vej mbar, edhe duke dal jasht ; sht-
pis, i tha s'ms : rri me shndet e t lutem, t mos vesh sy t
keq m mua, prse prmbi gjasht muaj nuk do t rnnon)"
E pasi iu largua fshatit pes, a gjasht or djali, arriu n nj
mal, i vetmi filli, edhe ndenji m nj shesh, e nxorri kordhn e
e puthi edhe e lshoi n prhrt. Nuk shkoi gjysm' ore, edhe i
erth nj djal m mosh t tij, e i tha ; "mir dita, o mik. Edhe
ky iu prgjeq: "mir, erdhe, o vlla". E pyet ay kt: ngaha vjen
e ku vete ? Ky i tha : kam dal pr ksmet", Edhe' un kshtu,
i thot ay, edhe n do, haj t bhemi vllezr, e t vemi pr
ksmet mbnj". Ky i shtiu duart m qafl e e puthi, e pyeti edhe
pr emrin, 'e quanin. A y i tha, se, quhet YII i rrfeu edhe ky t
tijn Kordh.
U nisn pra kta t dy, e muarrn udhn d<ejt gjirsa i zurt
nata. Ndejtin atje m nj vend, e pasi foln pak, ran t flen
Da ngrn e pa pir. T < esrmen muarrn prsri udhn drejt, e
pas ndo gjyms' ore u poqn m m djal mb mosh t tyre e i
thon' ati: <(udh e mbar o fshatar ? Edh' ay u prgjegj: (<mbar pa:i,
o vllezrit e mij". E kta i thon : e ng* na ke ti vllezr
neve ? E ay u prgjeq; nuk ju kishnja vllezr po tani e tutje
do t'ju kem. (<Po q ti do t na kesh vllezr, i thcn kta, t
kemi edhe ne ty pr vila. E pyesn edhe pr emrin e tij, e u
tha se e quanjin Det. I rrfyen edh kta t tyret. e u pushtuan t

8
tre. e u puthn si tre vllezr t vrtet, edhe lidhn bes q sido
t'u ngjanj puna, t vdesin bashk.
Kshtu pra muarn udhn t tre, e duke ecur vajtn pran nj
qyteti' teku kishte edhe mbret, i cili ato dit kishte ar nj hendek
t gjr, edhe kish leitur e prhapur fjal q, ay q t kaprxeij
kt hendek, do t marr upn e mbretit pr grua, e atij q t
mos e kaprxenj dot, do t'i pritet kryet, Shum veta krcyen atje
me shpres t kaprxenin, e ran brenda, edhe me t part u dr-
quan te the'si, i cili u preu krert t gjithvet. N at as u sosn*
edhe kta atje, e kur pan at shumic e at xhgan njerz'sh, than:
haj t afrohemi, e t shohim se bhet atje.
Pasi u afruan atje, edhe ndegjuan se, ishte pun' e hendekut
pr t kaprxyer, u mentuan kta t tre s bashku, e than, a bjm
zemr t' i hidhemi ktij hendeku, e mbase e kaprxejm. E nmos e
kaprxefshim, le t vdesim edhe ne. Deii tha se sht fort gir e nuk
do t'i krcejm dot prtej. E Kordha mori nj gur prej dheut, e ja dha
Detit, edhe i tha t'a hedh prtej, e pasi e hodhi, e pyeti at: "a
ish shum' i rnd guri ? Deti i tha se, nuk ishte m shum se pes
drhemash. Kaq t rnd sht edhe t kcyerit tn, tha Kor-
dha. E pa pritur, m. u shti ay n mes t t dyvet t Yllit dhe
t Detit, e i pushtoi mir t dv, me t dy kraht, edh' u hoth me
gj th' ata mbatan pa ndonj rndsir, aq sa, kur i pan gjith' ay
popull, q ish atje, u manitn. Edhe mbreti urdhroi n ast, e i
muarrn me karoc ata i shpun n pallas, e i qitn prpara tij
edh' ay i pyeti : Kcili nga ju do t marr u^n tirne pr grua ?,
I tha Kordha, se do t a marr Ylli. Edhe mbreti dha porosi t be-
het dasma. Ani pyeti ay pr Kordhn edhe pr Detin far buk
duan, q t' i ver n pun? E kordha i tha: le t'i ap Detit, se
ay pr vethen e tij, s'do g|. E ca dit pas dasms Kordha lypi
ndjes prej Yllit, e prej Detit, q t niset pr t shkuar, Po ata
me pikiiim t math i than: kaqe e pak qnka vllazrija jon, sa
t a jep zemra t'iksh. e t na lesh neve? E Kordha u iha se "vlla
zrija jon sht' e pasosur. edhe un, ja se ku ju l nj pend m
der tuaj, q, po t shikoni se kjo zu t pikonj gjak. t delni
sakaq e t m krkoni, giersa t m gjeni, prse do t ndodhem
m dit t keqe. E u puth pra me ata, edhe u nis e shkoi.

Duke ecur ky tani tri, katr di udh i vetmi, arriu n nj vnd

q ndaheshin shtat udh. Atje ishte nj kull tek rrinte nj plak.
Ksaj plake i u lut Kordha q t' i dftej se ku ven ato udh, e

9
pasi morri vesh, zuri udhn e s Bukurs s dheut. Athere plaka i
tha ktij: mos, o bir, hump kryet tat, e djalrin tnde m kot
prse m'at udh kan shkuar mbretr me ushtri t forta, edhe
s' kan vajtur dot atje, tek krkon t vesh ti nj fill i vetmi". Edhe'
ay mori e shkroi n mur t kulls, porositi edhe plakn q, n arin
dy trima t t pyesin pr mua, t' u dftosh kto t shkruara, edhe
udhn q un po marr. Edhe mori pameta at udhe, q kish zn
<n par, e shkoi.
Vajti pak m tej, e gjeti kuedrn me gjasht klysh mb'
udh, e cila i u derth ta haj, po ay xhveshi kordhn edhe e preu
me gjith klysh. Duke pritur m tej. i u duk a i j pallasi i s bu-
kurs dheut' e tek ecnte udhn pr n pallas, gjeti nj krua mb'
udh edhe qndroi pakz te kroji. E pa e bukur e dheut at, edhe
i tha kuedrs: Kpo vjen nj trim i mveshur n rroba t bardha". E
&\o i u prgjeq : "pa vshtro q nqa dritoret, vall qysh do t
pij uj. M e dor apo mb gjunjazi ? Djali ra mb gjunj, kalli kryet
n luk t krojit, edhe piu uj. Athere i tha kuedra asaj: ftNga ky
njeri mua m' u trmp syri". Atje jasht pallasit ishte nj dru molle q
kish edhe pem, e kur djali u afrua pran.ajo po e vshtronte,
a do t krcente ay t mirrte at molln m t madhe. E djali
krceu edhe e zuri molln me dhmb, jo me dor. Posa pa kshtu
kuedra, popo! tha, nga ky njeri s' kam shptim un.
Arriu ay n derS t pallasit, edhe hyri drejt' e brnda e u
tha: mir dita. Po kuedra me t hakruar i tha atij: (<qysh kuxove
<(

ti te vish ktu? E ay i prgjeq me trsllm, e i tha asaj: ashtu

si ke kuxuar t'. E ajo u ndes nga zsmrimi edhe po shikonte t'
hidheshe Kordhs. Po ky arriu e xveshi kordhn n ast, edhe ja
noqi asaj, e e bri dy gjymsa. E kshtu zaptoi t bukurn e dheut.
Pasi shkoi ndonj jav, e u vate n vesht mbretrve se nj trim
vrau kuedrn, edhe mori t bukurn e dheut pr grua, u ngrejtin
ata me t pejt, e me nje cudi, e vajtin n te shtat udht, edhe
po pyesnin plakn: * njeri shkoi ktu pr te e bukur e dheut ?
Edh' ajo u thosh : nj djalosh nja gjashtmbdhjet vje>>. Ata pra e
kuvnduan t' i ven prsipr atij. Dhe u nisn, e ja mbajtin pen drejt }
e prmbi at, e e luftuan njzet e katr dit, e me gjith^at s'pan
se ' ti bjn. po u kthyen prap m kot. Ata mbretr pasi
nuk mundn ta mposhtin Kordhn, duke ikur prap, ardhn te
plaka, e e porositn at t vej tek' e bukur' e dheut, e t ' e pyes
at se, me far trirnrije, a fuqije e zaptoi at ay djal: E e bukur'

10
e dheut i tha plaks se: <(ay posa erth, me n; trsllm t math,
preu kuedrn fare kollaj, edhe m zaptoi mua Pastaj plaka i tha
asaj, qs t a PY ese djeln ajo vet se. ku e ka ay gjith tnmrin.
Edhe ajo pas ca di e pyeti Kordhn: (<ku e ke tr kt trimris ?
E ay i g j r ' ' n 9 a dashurija, q kish pr t, i rrfeu tuke thn se,
qjith trinrija e tij, ish*e kordha e tij, e se, po t ' i mirrte kush kor,
dhn, ishte fare i bjerr e i humbur. Ashtu pra plaka n krye pak
di ia gjeti volin djalit, ia vodhi kordhn, edhe \a hodhi n det.
Posa ja hodhn kordhn n det, Kordhs, q m at as ay
ra n lngim, e u b pr vdekje. Plaka u kihye n kull t
saj e gzuar, edh' u dha z mbretrvet se: kush t doj t marr t
bukurn e dheut prao pa ushtri, e pa luft, la t vej, se i arth
dita. Edhe mbretrit posa n Jgiuan, u nisn t ven prmbi Kordhn.
Po, sa pa vajtur kta, t vllezrit e Kordhs kishin par pendn e
tij, q po pikonte gjak edhe kishin dal me t shpejt pr t gjetur
vllan e tyre. Ylli mori Detin m krah edhe sakaqher i a
arritin Kordhs m pa' shum se mbretrit, e me t vajtur e pye-
tn t bukurn e dheut: ku e ka kordhn vllaj i yn? A j o u tha se, ia
muarn, edhe i a flakn n det Prandaj u ngre Deti n ast, hyri
n det, edhe e gjeti kordhn, e ja suall t vllajt, i cili, posa i erth
kordha, sa t fshish syn, u squa, e-lhe u ngrit sikur ish i shndosh.
E duke fshir syt, u tha atyre: O j i ! ' paskam fjetur shum, po kur
pa t vllezrit pran, pikasi q e kish gjetur e keqja.
Nameta \a arritin edhe mbretrit pr t luftuar, edhe i ran
burrrisht, po pasi ishte pra shndoshur Kordha, edhe kt her u
mposhtn ata, edhe ikn t prishur. E Kordha, pasi fitoi edhe kt
luft, mori t bukurn e dheut me gjith gjn' e saj q kish, edh' u
nis t vej ne e ma n dhe t tij, bashk me t dy vllezrit.
Muarrn pra udhn <? tyre, e me t vaturit n shtat' udht daroviti
atje plakn darova (dhurti) t mdha, duke i thn asai: (<; darovita
pr t mirt q m bre e m flake kordhn n det. Tani t lutem
t u drgosh fjal atyre mbretrve, q erdhn e m luftuan se, un
q zaptova t bukurn e dheut, po iknj s'andejmi, e po vete n
vnt tem, n dain, e n kan mall m mua, le t vin prsri
t m luftojn, se do t' i pres me nj mij t mira". Ani i tha plaks
t falem, e mbe me shndet. Edhe u ndan. /"
Duke hequr erdhn te mbreti, i vjehrr' i Yllit, i cili, i kish marr
t bijn e i lypn ndjes pr t vajtur n dhe t tyre, me gjith
t bijn e tij, po mbreti u prgjeq atyreve ; wju ecni kudo, q t,

11
 doni, po i 11 dhndr' edh' ime bij do t jesn klu*. I thot Kordha
mbretit, se <(po t jen t dy palt m nj mndje, le t jesn ktu,
po ne do t shkojm" E Ylli u tha n syt' e mbretit un pr gj edhe
p vajzn e mbretit nuk ndahem p>ej jush, o vllezr. Hidhet mbreti e i
thot : <(do s' do, do t ndahesh". Hidhet Kordha, e i thot mbretit : kjo
do s' do do me thn? Yll, vllan tn do t mbash ti ktu me
pahir ? A y njeri, q t doj t mbanj pahir nj nga ne t tre,
s' sht lindur. Athere i thot mbreti portarit t i j : merr kta njerz, edhe
futi mbrenda n burg1'. I u prgjeq Kordha mbretit: urdhro, e thrrit
t't bij t vinje ktu, sa t shohi >> se ' thot edhe ajo. Edh' ay urdhroi
e e sualln vashn ktu. Athernaj i thot Kordha Yllit: "rnerr mb njrin
krah tt shoqe, e rnb tjetrin Detin, edhe ike, duke thn rrbretit:
ri me shndet". Mbreti dgjon kto fjal e po uditet. Ani thrret
portart e tij, e i po osit q, n port m pak se katr portai t
t mcs jen. E Ylli u ngrit, e qndroi n mes t ods, e i thot
mbretit : ' falem, o im vjehrr, e rr.be me shndeb, edhe u hoth
npr penxheret me gjith t shoqen, edhe me Detin, edhe dualln
t tre, e Kordha mbeti i vtm Mbreti duke par kto, u sul ne
penxherja sa t shoh, se mos u coptuan ata q u hodhn aq s
lartmi e kur i pa se s' kishin psuar as gj t keqe u mrye dhe
s'dint^ m as ay 't bnte, Pastaj urdh'roj t vrasin K o d t n . Po
Kordha i u prgjeq: e prse t m vra mua ? (<Prse ti ja shkaku
q m iku ime bi). E kordha i tha! Urdhro edhe kthej prap, se
mua s' m ha malli pr ta". Pasandaj u ngrit edhe Kordha, muar t
bukurn e dheut pr t ikur, e kur portart s' deshn ta ln t dal,
nxorri palln ay e i preu q t katr, edhe iku, ja arriu t vliezrvet.
Kur mbreti pa gjith keto, sa i vran edhe portart e tij ur-
dhrojti t mblidhet me t shuejf ushtrija, e t' u bjen pas, pa ecthe
n mos u znin t gjall, le t u bien, e le t'i vrasn. E vllaz-
rija, posa pan ushtrin q po u vin'.e prapa, qndruan, e i pritn
gjersa u afruan. Ather ata u drguan nj njeri (laJTis) ktyreve, i
cili u tha : ja t kthehi prap me t mir te mbreti, ja do t' ju
bjer ushtnja, e t ' j u prishnj. E k'a u prgjegjn; <(,u t bni si ju
ka urdhruar zoti juaj, se ne nuk kthehemi prap, U prua i dr-
guari n ordhit, edhe u tha q ata nuk kthehen me t mir. T
pastajmen u vste prsipr ushtrija ktyreve, e kta po rin t pa
trembur. Po pasi pan q ata gjith po tureshin prmi kta, u ngrit
Kordha e u thirri: pa pushoni pakz luftn. E ^ k e n i ndr mnd ju,
more ! E ' ju pandehet ? A doni t' ju sh'rinj t gjith ktu, apo ikni

12
prape ? E ata, ndonse kto fjal u ran mu si plumba, nuk u bin-
dn, po krkonin t' u vrviten prsipr. Athere Kordha pa ' pa, u
tha t vtllezrvet: merri grat ju, edhe shkoni prpara". E ay, i ve-
tm, xveshi palln e tij, e u derth mbi ata, e preu shtat qind veta
prej syresh, edhe t parin e tyre bashk. Ushtri e ngrat, thyer e
prishur " dite t keqe, duke par q u \/ra e i h e i pari i tyre, pa
par m i pari t dyrin, ikn prap me lebe i t madhe. Ashtu pra
u n!s edhe Kordha e mori udhn e tij dhe JS arriu t vllezrve
atje tek po e prisnin at.
Tani kra t gjith bashk muarrn udhn e tyre. edhe pas tri
di arrin n shtpi t Kordhs. Duke prshndoshur t' mn e ati' i
than: rrirse t gjeim o rrma jon ! E ajo me udi t madhe u
prgjeq: "cilc jeni ju, q m thoni mua mm? Ata i than se:
kshtu na ka porositur yt bir, i cili munt ' vinj edhe ay kto dit.
N e kemi vn edhe bast m djalin tnd, se kur t vinj ay nuk
do ta njohsh. E ajo u tha atyreve: djalthin tim un, edhe ndr
pesqind veta t m vinj, do ta njoh", (po ndr kto fjal e mori
t keqt edhe qau). Athere i thot Y l l i : nga ne te tre cili sht
djali yt"? Ajo zu t ver re mir, e pasi e mblodhi vethen e saj,
shmbllen t bir, edhe e njohu. E me t part ra m gjunj
duke qar, edhe s' pushonte dot. Ju hoth djalit e e puthi me mall t
math. Ani puthi ed'he t tjert, edhe t dy grat e atyre.
Si u ver.dosn kta atje, pas ca moti, than ndr njriatrin: <(a
tre vllezr jemi ne, a po dy"? Ylli u prgjeq: jemi tri. "E po kur ne
jemi tre, prse t kemi vetm dy gra ? U hoth Deti, e u tha atyre:
pasi, s' prish pun. Athere tha Kordha : Ktyn do t t bjm mbret
mbi gjith vndin tn. EJhe e bn mbret, e mbretroi giith jetn e
tij. Edhe sa rojtn ata q t tre, ishin tr jetftn vllezr t dashur.

angailozi

Ishin tre vllezr. Kta t tre vllezrit kishin mbetar pa buk,

kishin edhe tre drrpnj, se qe koha e t korrave.
Gjetn nj udhtar mb' udh dhe ju lutn t' u jepte ca buk.
Edhe ay u tha: Khyni n kt ar, korreni, i zoti do t' u shoh
dhe do t' u sjell buk pr t ngrn"; edhe ata hyn n ar, korrnin
E zonja e ars i pa npr dritaret dhe i thot burrit: Burr,
po na e korrn arn".

13
 A y me vrap hipi kaln dhe shkoi n a'.
Puna mbar, o shok. Kush ju vuri n kt ar?
Nj udhtar, i krkuam buk dhe na tha hyni e korrni kt
ar t u sjell i zoti.
Mir, nga juve cili di shkrim? i thot i zoti i ars.
Hidhen t dy t mbdhenjt dhe i thon: neve t dy dim".
vogli thot: nukuB (po ay dinte).
zoti i ars i shkrojti nji letr s shoqes: sapo t vinj ky
shoku (pr t voglin) ta marrsh, ta thersh. ta pjeksh dhe t na e
drgosh ta ham.*
Ja dorzoi djalit t vogl ietrn dhe ay e kndoi dhe u d-
shprua shum. Athere u mendua dhe shkrojti prsri letr s; me
dorn e t zot edha i thot: e dashura grua, sa po t vinj ky
shoku t marrsh dashn m t mir, ta pjeksh. nj shishe ver, nj
kulee dhe dorzoja t na i sjell." I zoti i ars kur e pa q u
kthye djali n'ar. u udit dhe tha: a angallozi 'm bri M !
Udhro t ham i thot djali.
Hani juve, se un jam i ngrn (sa ky i zot' i ars qe
njeri me nj sy dhe hante njers) edhe kshtu pastaj u shtruan
hngrn mjaft ata dhe i lan atij nj shpatull. Dhe pastaj u ngritn
korr gjer n dark dhe nuk e mbaruan dot s korruri arn dhe ju
tha i zoti i ars:
M e qn se nuk e mbaroni dot, kthhuni nga neve edhe-
nesr hajdeni e mbaroni.
Mbrmanet, si hngrn dark, i vun t flen. Ay, njeriu me
nj sy, kishte edhe tre djem dhe i thot gruas:
Levenxn e bardh ja u hith djemve tan dhe levenxn e
kuqe ja u hith t huajve, se do t ngrihem natn, t'i ther t'i ham.
Djeli i vogl q u ndoth zgjuar e dgjoi t zotin e ars si
tha; dhe me nj her mori levenxen e bardh, ja u hodhi vllezrve t tij
edhe vehtes edhe t kuqen jo u hodhi djemve t atij me nj sy.
Dhe pastaj ay i zoti i ers u ngrit dhe i theri t tre djemt e
ti me latoshk, duke ditur se ishin t huajt:
Vllai i vogl i zgjoi t vllezrit dhe ju thot:
Ngreuni se bijt e tij i theri me laSshk, do na ther dhe ne,
po hajde t ikim Ata prnjhersh u ngritn dhe ikn.
E shoqe l zot t ars, kur u ngrit dhe pa djemt t therur, i
thirri me sa mundi t shoqt dhe i tha:
Burr, ' bre, na there djemt!

U
 Pse moj grua, nuk t thash t' u hedhsh levenxn e bar-
dh djemve tan? A angollozi ' na ka br!
Burr merr kaln. hipe dhe arriji t' i vra.
A y hipi dhe rendi me vrap, po ata nuk i arriu dot se kapr-
xyen kufin. por vetm i thirri: a angallos 'm bre!
Edhe, edhe ' t kam pr t br ! ju prgjegj djal'i vogl.
Athere ay me nj sy u kthye prap.
A moj grua m tha angallosi. edhe edhe 't kam pr
t br"
E mor burr, 'do na bnj edhe m keq?
Athere kta si kaprxyen kufin, vajtn n nj mbretri m
vethe edhe hyn ne mbreti n pun. Vellzrit e mbdhenj, i kishin
zili ktij t voglit, se ish shum' i zgjuar dhe deshn ta humbasn dhe
i thon mbretit:
Ky di nj levenxe t kuqe q nuk ka n bot dhe ky
mund t ve| ta sjell. Dhe mbreti i thct ktij djalit q t vej&
t'ja sjell, Djali i thot q s'vete atje, se atje jan njers q
han njers.8
?a tjetr do ve ta sjellsh, se ndryshe t vete koka.
Edhe ai athere i the: "Mbushm nj shinik urrof edhe nj
shkall edhe gjra pr t ngrn* q t ushqehej gjer t vinte t
merrte levenxn. Athere ay u nis pr t vajtur atje. Arrivi natn.
Kur i zuri gjumi ata me nj sy, ay mori nj pollonic urrof dhe
u ngjit n ati e hodhi.
Burr koqe mel bje, do na bjrr shtpija.
Hidhi rrogoz grua. Dhe ajo hodhi rrogoz mi shpi.
Ay prnjhersh e mori rrogoz e flaku dhe prap hodhi urrofv
E shoqja i thot prap t shoqt:
- Burr do na bjr shtpija, bje koq^ mel
Hidhi levenxn e kuqe, I hodhi ievenxn e kuqe. A f here pr-
njhersh e mori djali edhe iku.
E shoqja e ati me nj sy, kur u ngrit n mngjes pa npr
oborr q ish urrof t derdhur.
- Ah burr. 'na bri angailozi, na e ka marr levenxn
kuqe! Burr hipe kaln dhe rend arrie angalloz, merri ievenxr
edhe e vraj,
Ath ere ay fluturoi me kaln, mirpo angallozi e kishte kc
prxyer kufm.
A vangalloz 'm bere!

1
 Edhe edhe 't kam pr t br!
Ather ai u kthye dhe i thot gruas: "edhe, edhe m tha anga-
^lozi, 't kam pr t br!
Ky djali pa pastaj e mori, shpuri levenxn atje dhe
mbreti u udit me levenxn.
T vllezrit, prap e kishin z'li; u uditn q u kchye i gjall
-dhe i thoni mbretit:
Ky di nj kal, q flu*uron me krah.
Athere e thirri mbreti djaUn dhe i tha:
Do vec ta marrsh at kalin q di ti, se ndryshe t
vete koka.
Athere i thot djali : -s'vete dot atje, se atje jn njers q
Jian njers-,
Do ve ta sjellsh, se ndryshe t vete koka.
Athere i thot mbretit djali: bm nj torb me rrush t
thata, nj qysqi e nj kazm dhe do vete ta marr.
Ky u nis prnjerjesh dhe shkoi te ata njerz me nj sy pr t
marr kaln dhe atje arriu natn.
Atje. ne vendi ku rrinte kali. e poi me qysqi dhe e hapi me
kazm. Mirpo kali zuri thrriste: angallozi m mori, angallozi m
mori, angallozi m mori!-
Ath<=re ju ngrit i zoti kalit dhe i thot:
Do t t thyej kum'z q s'na le t qet t flem.
Athere djali, mbushi dorn me rrush t thata dhe ja jep kalit.
s<Na dhe hajde me mua .
A y prap thirri: angallozi m mori .
U ngrit i zoti, e e kDuti mir.
Na, t thuash q angallozi m mori, ku u gjet angallozi
n mes t nats.
E pe si ta theu kurriz? Na rrush t thata, dhe hajde me
mua, i tha angallozi kalit dhe kali u nis me djalin dhe ikn. Pastaj
i thpt gruaja t shoqt kur u ngrit n mngjest: burr kaln nuk e
kemi, rend burr na e arri, ah angallozi na bri!>
Rendi ky q ta arrinj, mirpo ay kaprxeu kufin.
Ky i thirri: a 'na bre angalloz!
Edhe edhe 't kam pr t br.
Athere u kthye prap dhe i thot s shoqes: grua edhe
dhe 'na ka pr t br angulloziY
Edhe m keq i thot ajo do na bj tjetr?

16 f
 angallozi kur vajti e shpuri kaln, ky mbreti u udit me kaln.
Mirpo t vllezrit u dshpruan mjaft kur e pan t vllan
t gjall. i thon mbretii: mbret ky di njeri q sht me nj sy, q
t uditet gjith bota, t vejs ky ta sjell".
E pastazan e urdhroi mbreti dhe i tha : do ve ta mar at
njerin me nj sy ta sjellsh".
Amam mbret i thot si sfv. e munJur ta m=nr un
at, ay do m haj.
Do ta sjellsh pa tjatr.
M s fundi u mei ua dhe i tha : "mbret dua nj q ^ r e , dua
sharr, dua latoshk dhe dhjet perona nga gjysm kuti edhe nj
ekan". Mbreti ja dorzoi kto dhe ushqimet e tija dhe ky u nis
edhe arriti n nj kak, q kish njeriu me nj sy dhe po i rnuodohashe
ta sharronj at kakn pr t br drrasa.
Kur e shoqia e atij me nj sy, e pa pe penxheres, i thot t shoqt:
Burr. rend, se po na presn kakn.
Athere ay prnjerjesh u ngrit dhe e arrivi atje dhe i 'ha:
Puna mbar, kush t ka vn t pressh kt arr ?
A 'kam gjetur belan me nj angalloz, dua t i bnj nj
qivur ta v*rros.
Edhe mua ' m ka br, 'm ka bre! (s' e njovi av me nj sy).
Athere ndihmom sa m shpejt ta b|m qivur. Dhi kshtu
i ndihmovi ay dhe e bn qivur sa m shpejt.
Si mbaruan djali i thot; zot ay sht kaq sa ty nga trupi,
shtriu ta provojm, se sht m' i fort se ty
Po i thot ay dhe u shtri n qivur q ta provonte,
angallozi mbrtheu katr perona n kapakun, dhe i thot ati
me nj sy:
Luaj, a e hap dot ? A y prnjerjesh e hapi
Athere i thot: mberthei t gjitha peronat ta provojm.
Vangallozi, si ja mbrthevi t gjitha peronat i tha : luaj!
Zuri t loz po s' e brthente dot edhe si nuk mund ta hapte,
4 thot :
Tashi hape, se ay s'munt t jet m'i fort se mua.
Vangallozi, q e kishte vn n qerret qivur q para se ta
mbrthente, zuri e kndonte: un jam q t bra kt, t bra kt
dhe tyn m n funt t mora.
Hape i mir, hape i lik,

2
Pralla popullore 17
 Vaj v i ja sl-puri mbretit dhe i ihot: dua ta hapin vllezrit e mi
Mbreti urdhioi dhe u iha: "hapeni, hapeni po s'ja u mbante
Athere zun qanin dhe i thoshin se neve nuku jemi t zotrit ta
hapim po ta hap ay vet. Dhe atshere angallozi i tha mbretit
Urdhro t nxejn nj hell.
Dhe si nxen hellin ky e hapi atje ku e kish syn njetiu i egr
dhe ja dogji syn me hellt. Alhere e qiti nga qivuri dhe ju tha;
largohuni t gjith se ay vrtet sht pa sy po ka forc t madhe
dhe k t zr e copton".
A y si e nxori njeriun ms nj sy, ja lidhi duart dhe e shtiti n
gjith qytetin. T gjith u uditn pr trimrin e ktij djali dhe mbreti
i dha bijn e tij dhe e bri dhndr.

Musa i vogl e Divi

Kishin pa' ken shtat vllazen e kishin pas ba be mos m' i*
martue ndryshej ve me marr shtat motra.
Kush i ka?! Kush i ka shtat ika motra ? - 1 ka divi. r o
kush asht i zoti me i a man divit shtat ikat ? Shkoj vet tha
Musa, ma i vogli vlla.
Shkoi Musa i' dit prej ditsh e e ruejti divin kur po delte prej
shpijet; i ndei gadi e i grabiti shtat ikat.
Kur kthei divi e nuk i gjet ikat, u idhnue n shtat vllaznt
e bani be, mos me ndej gjall nji dekik pr pa i hangr gjasht
vllaznt me ka 'i kashat e Musn me dy kashat. Po pse Musn
me dy kashat ? - Q i t hiek keq, pse m ka grabit ikat.
U nis divi me shkue me hangr shtat vllaznt e ndesh me-
Musn, por nuk po e njef. A din more burrec, po e pvet
divi Musn se ku e kan shpin shttt vllaznt ?
Po pse ? i a pret Musa.
Gjasht t mdhajt due me i hangr me ka 'i kashat i'
thot divi e Musn me dy kashat, pse m ka grabit shtat ikat.
Hei ! thot Musa si po m'i arrt vllaznt! M
mir t m arrs mue e t pshtojn ata.
Un jam Musa. i thot trimnisht por amam mos m u
ban gja vllaznvet.
Ti je Musa ?! i a pret divi Ti kenke i vogl e po
m dhimbesh; por n kjofte, se shkon e i a mer ikn kra|lit t tej-
detit, qi ka tri qyrr.e arit n mjekrr e shtat qyme t verdha n
krye, s'po t' i arrs as vllaznt.

18
V
 Po shkoj. thot Musa. Merr nj strajc buk e tre
napuljona t verdh n xhep e niset. Ec e ec n breg mbrrin n
b i e q ' detit t zi, hin n ni lundr e kalon n breg t detit
m'an tjetr po ndesh nji nieri t shkurtuem kmbsh n giu e teposh.
O r mik i thot Musa a din me m diftue ku rrin
tr
kraili me ' q y m e a r ' t n nijekrr e me shtat qyme t verdha n krye?
Po pse? po e pvet ai nieri pa kamb.
Paj ve deshta me marr t bin e tij i a kthen Musa
Si, mor t plain syt i thot ai nieri pa kamb don
me marr bin e krajlit me tri qyme arit n mjekrr? Un kan dasht
sall me e pa me sy nji her t vetrne e qe se m'u shkurtuen kambt
ktij zalli. Por, mbasi t' asht mbush mendja, shko n' at shehrin me
kulla t nalta. se atje e ka sarajn.
Shkon Musa e gjen n k'ye t shehn't nji plak t mom, qi
po dijte sfium e po e pvete gjithkush pr kshill.
T'a pves edhe vet thot Musa ket plak.
Mir se t gjej, more plak! Mir se vjen, more djal i ri
Rrin Musa e plaku m'a nderon! por nevojn djali s'i a difton.
Kur ban me dal, i len nji napuljon t verdh.
N e e nesre shkon prap te plaku.
Mir se t g,ej plak! Mir se vjen more djal i r i !
Rrin Musa e plaku ma nderon; por nevojn djali s'i a difton.
Kur ban me dal, i len edhe nji napuljon t verdh.
N e e mbasnesrit shkon prap tu plaku.
Mir se t gjej, plak! Mir se v/en. more djal i r i !
Rrin Musa e plaku m'a nderon; por nevojn djali s'po i a
difton. Kur ban m'u ue, i ep edhe at napuljon, qi i kishte mbet.
More djal, i tha plaku shum nieri ka ardh m'u pa
me mua ; por askush s'ka ba kshtu si ke ba ti. Nevoj e madhe
duket e t ka ra e po t vjen vshtir me fol; por fol e mos ki dert.
Muer zemr Musa e i tha:
Mir i ke ra m t, more plak, se edhe pr t mem t'a
kam msy. A din me m msue si t muj nji her t vetme me fole
m
e t bin e krajlit, qi ka tri qyme arit n mjekrr e shtat qyme
t verdha n krye?
H e j ! tha plaku ke ardh pak si von. Q e dy jav qi ka dek
* r ajli me tri qyme arit n mjekrr e me shtot qyme t verdha n krye.
Po a nuk ka si i bahet? i thot Musa.
Po. prgjegji plaku n kjoft se mundesh me ndej uet

19
re sahat, ajo sonte shkon me tre sahat nat m'u pjek n vorr t
babs s vet, e rri e rueje.
Posi s'po rri uet tre sahat thot Musa. Edhe shkon
te vorri e siellet e siellet posht e prpjet pr mos me e zan
gjumi; kur, pa shkue dy sahat, lodhet pr gjum e flen. Vjen me tre
sahat nat e bija krajlit m'u piek n vorr t t'et Shef Musn, i
hiedh nji rrob sypri e shkon.
Kur i del gjumi Muss, kap rroben me dor e thot: h e j !
Paska ken e bija e krajk e mue m paska pa' zane gjumi? Po tash
si t'i a baj? Shkon edhe 'i her tu plaku njiqind vje e i thot:
m kishte pas zane gjumi e m ka mbet e bija e krajlit pa e
pa, a ka si i bahet me e pa nji her?
M e ken me ndej i thot plaku dy sahat pa gjum
ajo kthen prap sonte tu vorri me dy sahat nat.
Po shkoj thot djali e e ruej. Po un si spo rri dy
sahat pa gjum?!
Shkon te vorri e sillet posht e prpjet e pa u mbush nji
sahat, lodhet pr gjum ^ e flen. Vjen me dy sahat nat e bija e krajlit
tu vorri, shef Musn tuj fjet e i Ishon mbi krye nj rub e shkon.
Kur ohet Musa, kap ruben me dor e thot: heu paska ken
e mue m paska pa kap gjumi! Po tash?! Hajt se po shkoj edhe
'i hsr tu plaku.
Shkon tu plaku e i thot: m kapi gjumi e s mujta me e pa
por a vjen tjetr?
Edhe sonte i thot plaku vjen e mandej nuk duket
tjetr. M e nji sahat nat shko te vorri e po mujte me ndej nji
sahat pa fjet, e shef; prndryshej s'e shef tjetr.
- Po a ka si bahet i thot djali me ndej pa fjet?
Nuk t msoj tjetr i a krheu plaku por m u hiq.
U nis Musa e shkoi tu nji dugajxhi Puna e mbar! T
mbar pa! A ke bar mos me t zan gjumi pr nji sahat ?
S'kam bar! i a kthen dugajxhija por po t ruej vet pr nji
sahat. E si po m ruen? Lidhe kambn i thot pr ket
konop e martdej shko kah t duesh, se s't zen gjumi.
Lidhi kambn Musa me <onop e shkoi me ruejt te vorri i
krajlit, e pr gjith dekik, porsa u kote e ngrehte dugaxhija pr
lakut e i a nxierte gjumin.
M e nji sahat nat po vjen e bija e krajlit tu vorri. E shef Musa
o fek! E i a njet krahit e i thot; ti po vjen me mue.

20
 Si thot me ardh me ty?! Ti me ken Musa i
vogl edhe s'ndigjoj.
E pra, un jam Musa i vogl i a kthen djali e qe
tri net qi t ruej pr me fol me ty; por eja me mue se kam ardh
m e t t marr.
A e din ka i thot e bija e krajlit. Treqind krushq
kan me ardh me m marr tu saraji: por po ndrrojm teshat e
shko ti n vend t'em, e ti mandej din si pshton
Po ku t gjej? i a kthen djali.
Ti m gjen ku sos njiky konop.
A besa? Q e besa, Ndrrojn teshat e Musa veshet
si nuse e shkon me treqind krushq. Kur mbrrin tu shpija e dhandrrit,
po rri ngjat nji grue.
Kush je ti? po e pvet Musa.
Un jam e motra e t'and shoq, kunata e jote.
Uh sa mir! i a kthen Musa. M e ken qi vjen ti sonte
me fjet n nji od me mue e jo em shoq, pse jam lodh efort mrzitshm.
Shkon a o e i thot t vllait e i vllai si a prish.
Kur gjindet Musa vetm pr vetm me t motrn e dhandrrit,
po i difton se kush ishte e po i thot :
Po un kam a'dh me t marr ty.
Po a prnjimend.? Prnjimend, po t'ikim; Mbushin
xhepat me pare e ikin natn. Tu dugaja gjen t bin' e krajlit, e
morrin me vedi e duen me kalue detin. N breg t detit t zi po
gjejn at nierin e pa kamb, qi e pvet Musen: A mund e pe?
Un e pash ia kthen Musa edhe e mora me vedi.
Aman i thot ai nieri i pa kamb m'a difto nji her
I difton Musa t motrn e dhandrrit e ai kujtohet e i thot:
s a kjo. I difton t bin' e krajlit me tri qyme arit n mjekrr e
shtat qyme t verdha n krye, e porsa e shef, des ety pr aty.
Kcen Musa detin e zi e i thot s bis s krajlit : tesh po t
oj te divi,
Si po m on te divi ? i a kthen ajo un kam ardh pr ty.
Nuk t la shum; i thot Musa por n mujsh me e
diktue, se ku e ka forcn divi.
Shkon Musa te divi e i thot: qe t'a pruna t bin, e kraj-
lit, qi ka tri qyme arit n mjekrr.
N t parn dit e bija e krajlit po i a shtron odn divit me
cop t kuqe.

21
 E shef divi e e pvet: po ti shka ke ba kshtu moj grue?
Kesh po i baj nder forcs s' ate i kthen ajo.
I bahet qefi. He i thot s'e kam forcn ktu por e
kam n kopsht.
Merr e bija e krajlit ne e nesre e e shtron kopshtin me coh t
kuqe, E shef divi e e pvet: po ti shka ke ba kshtu moj grue?
Kesh po i baj nder forcs s'ate i a kthen ajo.
I bahet qefi divit e i thot: s' e kam aty. Po ku e ke?
e pvet grueja.
E kam i thot n gjarpnin e shpells. M e ba me m' a mbyt
mue m soset forca e des.
I difton e bija e krajlit Muss, e shkon Musa e e pret
gjarpnin.
Kshtu des divi e pshton Musa m t gjith vllaznt.

B i I fr c r i

Na qe nj mbret. Ktij mbretit i kishte drguar nj mbret tjetr

nj hekur t trash edhe i tha q kush ta thyei kt hekurin un do
t i jap upn nuse. Edhe ktu u mblodhn nga ana e an? dhe he-
kurin s'e zinin dot me dor ta ngnnin, io ta thyanin. Atje m n
fund mbeti Bilmeni, pr t zn he'<ur n me dor. E B i l n e i i bri nj
forc t madhe edhe i shkoi hekuri tei matan Edhe tr than:
E theu Bil meni, e theu Bilnsni, trim Bilmeni, q theu he-
kurin e dovletit.
Tashti ky mbreti i thot ktij Bilmenit :
M e qen thot q e theve he^urin do vem t marrim
upn e mbretic.
E po si thot tashti do nisemi ta marrim, po un
nuk dua asnjeri pas, do vete ta marr v t t .
Jo i thot ky mbreti se rribjeti s'ta jep kurr u-
pn vet.
Jo i thot ky djali u i do vete vet, se si do ta
marr ^ht pun pr mua; un kam bor ta marr e ta sjell ktu.

22
 Tashi ky niset vet ta marr nusen edhe gjeti nj burr q po
thante lumn edhe i thot:
Ua! i t h o po ti qenkrke trim!
Jo thot ay trim sht Bilmeni q theu hekurin e
dolvetit jo un.
Po ta njohsh vete me at ?
Po thot si s'vete?
E ky i thot: ja un jam.
Edhe po nisen tashti kta te dy. Hik, hik, na gjejo nj kasap;
kasapi therte nj tjetr hante. I thot Bilmeni atij q hante
Ua! thot po qnkfke i f_rt! ' hngrke ti tr
kto mishra?
Ba! i thot ay se hngrkam kto ika mish? Trim
sht Bilmeni, q thevi heku'in e dovletit.
Po ta njohsh, vete me at?
Po - - thot si s'vete?
E ky i thot: Kja un jam E mori dhe at, ju bn dy.
tkn. ikn, ikn gjen dimrin. Ky dimri tashi, zjarri rreth e rrotull edhe
me gun edhe:' d-d d-d dridhshe. E ky Bilmen i thot;
Pu-pu-pu, po ti qnke trim, o tu mbyllt! Si s'prvlohesh me
tr kr. zjarr?
Bah! i thot ay trim sht Bii Tieni, q thevi hekurin e
e dovletit, jo un q ngrohem me k' ik zjarr.
Po ta njohsh thot vete ?
Po i thot ky si s'vete?
Po ja un jam i thot ay. - HajJe thot me mua.
Edhe e merr ky tashi, bien tre e j h e ay ka r edhe i'<n kta.
ikin, ikin kta. na gjejn nj burr q vinte veshin dgjonte q
bheshe n botn e sip me e~!he n botn e poshtme Thot:
Pu pu-pu, po ti qenkrks trim?
Pse i thot - - jam tri-n? Se dgjoj ' bhet posht e
bhet sipr ? Trim thote sht Bilmeni, q au hekurin e dovletit.
Po ta njohsh i thot ky vete?
Po i thot si jo? ka shok thot --- m t mir se at
E hajde thotese un jam ky. Nisen tashi kta t
pest ikin gjejn nj furxhi; e nj njeri tjetr. Furxfvu nxirte buk. ky
i hante. E ky Bilmeni i thot;
Pu-pu-pu, po ti qenkrke trim ore. q Sa tr keto buk!
E i thot trim thot sht Bilmeni, q

23
 thevi hekurin e dovletit. jo uns q ha thot kta ik buk
Po ta njohsh thot ky vete?
Po i thot si s' vete, ka shok m t mir se ay?
E merr edhe kt ky, nisen. Nisen tashi kta, ikin. ik n e ven
m nj vnd, na gjejn trmetin. Ky hithte dy gurka, kshtu n
dor, edhe loste dheu. E i thot ky Bilmeni:
Po ti qnkrke trim thot lojtkrke dy gurika ti e
lot tr dheu.
Ba i thot trim sht Bilmeni, q thevi hekurin e dov-
letit, e un se lojtkrkam dy gurika qnkrkam trim?
Po ta njohsh vete? thot.
Po vete - thot po si jo, ku do gjej shok m t
mir se at?
Hajde thot tashi, se un jam.
Nisen tashii kta t vn t marrin rusen. Ky mbreti tashti kur
e pa kt Bilmen me gjasht vet thot:
S'ja jap upn ktij. m ka drguar kta shtat veta? 'ti
bj un tr kto gjellra, tr kta harxh q kam br?
Tashti ky Bilmeni i thot atij, q dgjonte ' bheshe n botn
e siprme edhe n b o t i e poshtme:
Pa vere veshn 'thot mbreti, q s'na fut brenda?
Ky burri q dgjovi i thot Bilmenit:
Nuk na jep nusen thot
Trmet, tu;ide dhen thot.
E trmeti e tundi.
Vere veshn i thot gjene aiij. Mbreti thot: Bu
bu ' qnkrkan kta I Do t ja u japi n upn, se na prmbysn.
Futet ne mbreti Bilmeni.
E i thot si e ke punn ? Pse nuk na i jep upn ti neve?
E ke br me mbretn q po t ta thyej hekurin t'i japsh upn ?
P i thot e kam br, edhe nuk sht se s' ja jap
upn, po do ta bj un tr kta har q kam bre ? U n / i n o t
- e prisja mbretin me ushtri, q t hanin shum.
Mor thot ty kto do mos t t sosin pr kta t
shtat thot jo pr tr ushtrin.
Ky mbreti i thot:
Si thot kta shtat veta do ma han tr kt gj
q kam br? Un s' e mbesoj.
Ky Bilmeni i tho':

24
 Mor xhevall do t t sosin!
Tashti u shtruan kto gjrat q do hanin edhe ky i thot dimrit.
T' i ftosh thot tr kto gjellra edhe t' i hame.
Tashti thnet kt t mishit ky:
H ti i mishit.
Zuri ay i mishit, frp-frp e hngri ky mishin. Hngr sa hngri
kta buk edhe i thot ktij t furrs:
E ti i furrs i thot haj kto bukrat, t mos lesh.
asnj thrime.
T hyri ky i furrs fllap-fllup, fllap fllup, iku edhe buka. Pin sa
in ver kta e mbeti vera. Edhe i thret atij t lumit ky: Hajde
- thot ti i lumit, pije vern, asnj pik t mos lesh.
T i ra vers fllap-fllup, fllap fllup, e piu dhe vern ky.
E i thot Bilineni mbretit: E mbret ke m?.
Mbreti thot: - - U-pu-pu-pu-pu, ju qofshi si kin ngrn gjith
kto gjellra I
Po i thot ky ne kshtu i kemi njerzit andej, q
a shum, se e kemi kasaban pasuiike,
E nis upn ky, e marrin shtat krushqit upn edhe shkuan
^ashti kta vajtn gjer n vndet ku i kish marr Bilmeni edhe
ndau t tr kt<-, edhe ky mbetet vetm me nusen. Bilmeni vjen
pran shtpis me gjith nusen edhe i thon ushtart mbretit se po
vjen Bilmeni me gjith nusen. Tani po bijen topat pr gas; edhe ky
vete me nusen ne mbreti. Tashu kur e shikon ky mbreti kt Bilmen,
q i vaiti vetm me nusen, u habit ky edhe i thot :
Posi ta dha mbreti ty kt nusen vetm pa krushq?
Ma dha si ma dha sht pun' pr mua; ta solla ty? Edhe
andezaj kam ln nj prshtypje shum t rnd. Dhe tashti ky mbreti
mori kt nusen dhe ja dha t birit edhe Bilmenit i dha upn e
tija. E kshtu rrojtne e trashguan si jo m mir.

Grzheta.
Kishin pa ken katr vllazn. Tre ma l mdhajt merreshin me
bulqsi e ma i vogli ruente delet. Shkojshin fort mir njeni me tjetrin
e s dishrojshin tjetr ve m' u rahatue e me jetue n paq. Edhe nji
mend, nuk shkoi shum e u martue ma i madhi vlla, mandej i dyti,
mandej i treti; kur i erdh rendi t voglit, ky s'ndiqjoi kurrsesi, e prandej
tjert nuk i u vun pr do koh, tuj mendue, se ai s' u ilej prej turpit.

2:5
 Vllau i vogl bluete me mend ta veta shka s ia merrte mendja
kurrkuj. Si' i dit' i dit u pri:e deleve e i ote me kullot n nji f>sh,
q e kishte barin deri n gju. N mjedis t'asaj fushe ishte nji liqsn
i madh. N'at liqen jeton'e nj Grzhet, qi gja ma e bukur se ajo
nuk ishte m u pa mbi f;yr t tolcs Djali, pa e hetue ku?h, i avi-
tej liqenit. mshehej mbas nje kaucube e knaqej tuj pa g'zhe'n, qi
iahej n' ata uj e delte n shuila e krehe/. Kjo thot vedi
me vedi asht pr mue e tjetr nuk marr E prher e ma
fort i ngulej ky mendim n k'ye e as dit as na' s gjnte pushim,
tuj mendue, se si me e ba t veten.
Vlleznt tuj e pa ashtu te mrzitun, nat pr nat e gjuejshin
me fjal, deri sa e lodhn e e ban me fol
More vllazn, u tha sa her, q i oj delet n kullos
kam pr t pa n nji liqen t madh nj grue t hish^e qi kurrkund
shoqja nuk mund i gjindet . lahet e krehet e del e rrin n shulla;
por s' a burr kush qi i avitet, pse me dekilc zhytet n uj e hup. Tash
mue m' asht nguU mendja n te e, ja e marr, ja des pa u martue.
Mos e fol at fial i a pret ma i madhi vlla se
ajo asht grzheta e liqenit e pr katrqind qese s'mund ta preksh me
dor jo ma me e prue tu shtpija.
E pra, un e kam ba i mendim; u thot ma i vcgli
por spo dij a po m ndihmoni ndopak.
Vlla, i e pritn tre vllaznt nji zani per me t
ndihmue l ndihmojm gjithsi t na thuejsh; por po druem, se s'na
de! gja. Po na difto' i her shka ke mendue !
Kam mendue u rhot ma i vogli vlla me vu ne breg t
liqenit nji kmish t bukur me gryk e mang t qepuna, nji i asqyr
nji sapun e nj krahn e me il katr gropa pr me u msheh t
katr ndr to. Grzheta, kur t dal n tok, ka me i pa ato sende
e ka m'u ku/tue, se pr shka viejn; e, kur t'a vesh kmishen me
mang t xanuna, na kemi me i ndei gati e me e kap.
Mir kenke kujtue i p'g/igjen vllaznt e pa i a hi
ksaj pune s'po rrim. V"
N e e nesre nade, pa dal mir drita, morn sheten e kazm
e kmishn me mang e gryk t qepun e shkuen. Kmishn pasqyrn,
sapunin e krahnin i vu n'at v e n i ku pushonte Grzheta, mandej
iln katr gropa e u strukn mbrend.
Duel drita, ra dieili mbi liqen e nisi me e xe ujt Pak para
mjesdite qet kryet Grzheta e shikjon mos asht kush. Mandej de

2b
n breg p r m'u kreh. Teshat i kishte t holla e tan pola pola n shog
e taposhte. Pa u ul mir, i shkojn syt tu knisha e tu pasqyra;
avi et, i merr n dor nji ka nji mandej hin prap n'uj e lahet me
at sapun, del prap n breg e teret; kap me njenn dor krahnin e
m e tjetrn pasqyrn e, si Imohet e zbukurohet, mer; me e vesh
kmishn. Prnji qi e pan vllazent, se po rropatej ma e qic kryet
pr gryket e kraht per mangsh, u lshuen n t e me shum mun-
dim e lidhn e e uen tu shpija. Grzheta e pa, se s'mund t
pshtote tjetr e bani gjithsi i than ata. Hoq petkat e veta e u
vesh me petka t vendit e mbas pak ditsH vu kunor me ma t
voglin vlla. T gjitha punt i kryente pa mrzi, por me fol me goj
nuk folte e gjindja e shpis bindeshin pr ket pun. Mbas nji vjeti i lindi
nji djal i shndosht e i bukur, qi me t knaq ve tuj e pa;
por as kso here nuk foli. I shoqi u mundue me i a nxierr nji fjal;
por s'kje pun; athere kapi djalin e me shpat n dor i tha s shoqes:
Ja po flef, ja e preva djalin.
Grzheta, tuj kujtue, se prnjimend po dote me e pre ili gojn e tha:
Mos ma pre djalin !
U gzue i shoqi e u gzuen t gjith, kur ndian se foli, por
gerzheta vijoi e tha :
Edhe katr dit kam pas me ndej pa fol e maidej m
kishte dal prej liqanit gjaja e pasuiij 1 e eme, qi kam p*s kur kam
ken atje n'uj; por tash q m ngushtuet me fol para l'ohet, kan
hup pr gji:hmon e skan me ken ma tuejat.
Keq po m vien, i a priti j shoqi por na shndosh
e kemi me jetue.
Vllaznt i a kishin frigen Grzhets e prher e ruejshin, qi mos t u
ikte, por kur i leu djal, ateher e lan t lirshme e s'dreshten
jetr. Gerzheta i u kujtue ksaj pune e njiditprej ditsh e pyeti t shoin:
Zo! Ku do t n.'i kesh lan teshat, qi kam pas, kur ishem ne liqen?
Po pse? e pyeti i shoqi shka po t lypen?
Kurrgji i a pret qrueja ve m ka shkue mndja per to.
I shoqi qi s'mendote, se mund t ndothte gja, i diftoi arkn
n t ciln, r jindeshin t ndryme e du I pr pun t veta.
Gerzheta i vuni synin arks e n nji she/ kohet, kur pa se
s mund t * hetote kush, xuer teshar, i veshi, ngau te liqeni ra mbrenda
e u zhduk nji her e qjithher.
Kur u bashkuen gjindja n mbrame te shpija, u kujtuen, se shka
i kishte gjet; por s'patn sh'<a me ba.

27
 F e n i k a

Q e nj mbret, na kishte tre djem.

Do t u rrurtonj, o djem, tani sa rronj vet, do t'u martonjj
Na u dha nga nj molt, I pari na hodhi molln n nj up pasha
i dyti n nj up veziri edhe i treti e hodhi te byth' e trndafilit'
se kish par t bukrn e dheut atje.
U kjo ne byth' e trndafilit! o t marr atje? Nj gjarpr
Na b#ri mbreti tri pal pallate, na martoi c madhin, na mori
upn e pashajt; na martoi t dytin, na mori upn e vezirit; martoi
t tretin. 't marr nj cop gjarpr ! Kjo e bukur e dheut qe nj
cop si gjarpr, po atij i bhej nj up shum' e bukur, q skish
n bot. Rrintej me gruan e tija ky edhe qe i knaqur sa s kish m.
Mbreti e dinte se djali i tija rrintej me gjarprin. Si shkuan cak u
thot mbreti:
Do t'u ftoj thot pr dark.
Edhe kto nuset zun na bnin boallke pr mbretin. Nj dit
kto dy kunatat e mbdha llafosen q t dyja edhe thon :
A vemi nj cop her te Fenika ? (se k'. gjarprin e
quanin Fenik). Edhs na ven kto nj cop her atje. U dolli njeri
ktyre. Kur e pan kto, mber me goj hapur nga bukuria q kishte
Afroi dreka. Kjo u tha :
Rrini edhe nj ik, rrini edhe nje ik.
Po 'do t bn pr drek?
Ja, peshk e ngjala n tigan.
Po si do t'i bn, t shohm edhe neve?
Na vuri tiganin me vaj n zja rrdhe futi duart n tigan : "peshk
e ngjala n tigan, peshk e ngjala n tigank Edhe ju bn peshk e
ng/ala. Na ven dhe kto n shtpi edhe na ven edhe kto tigan
t bjn edhe kto si bfi Fenika. Po kto, me t futur q . futn
duart, u prvluan dhe me vrap i lidhn duart me lecka. Kur vijn
burrat, i gjejn me duar t lidhura.
U, 'sht kshtu?
Ja bm edhe ne si bri Fenika.
U rnt pika, u rnt ! U gnjen ajo nj cop gjarpr.
Shkoi ca koh, sa u shruan duart e bn f/aln edhe van prap
ne Fenika. Ardhi koh' e dreks :

28
 ' do bn, moj Fenik, pr drek ?
Ja do pres gjit t bj dy qofte.
Preu gjit kjo e bri qofte; gjit ju bn prap asaj. Ven edhe
.ato t bjn, po atyre u dhmbi dhe s'e bn dot ta prisnin.
Rrin ca dit vene prap pastaj. I thon : moj Fenik, fanj
shkon ti n turinj q bnesh kaq' e bardha e kaq' e bukura, q t
shklqejn turinjt" ? Tha : un mbledh glasat e verdha dhe kur bie
mbrmavet n dyshek, i shkonj ne turinj edhe t nesimet lahem sdhe
bhem kshtu Ven edhe ato t dyja n shtpi, mbledhin glasat e
verdha edhe lyhen. Kur ven t flen n dyshek : yt jasht njeri, yt
jasht tjetri. kini bre kshtu ? u thonin burraU.
Ja kshtu bri Fenika.
Yt jasht, lahuni, ju gnjen nj cop gjarpr.
Edhe van jasht u lan.
Na erdhi koha, t vem pr dark ta mbreti. Van kta t tre
rre nuse, po kur hedhin syt shohn Fenikn, u udin nga bukuria.
Mirpo kur hanin buk n sufr, kjo Fenika vinte nj ik mish ktej
ni ik mish andej (n t dy ant e krahrorit), se kish dy pllumba
n krahruar dhe i mkonte. A t o t dy/a nuset shtynin njera /atrn :
Shih se bn Fenika! Hajt t bjm edhe neve.
Edhe marrin kto thelat e mishit m te mbdhat, fut njra ketej,
fut tjera andej. Mbreti po i vshtronte. Si sosn s ngrni u thot
mbreti :
T hiqni nga nj valle gjithkush me grua t tija.
Zuri na kceu i pari. Kce, kce, bu, i ran thelat nusss; u
turpruan ata burr e grua. E mori i shoqi brnda.
bre kshtu, moj se m turprove !
U, po kshtu bri Fenika !
U, t rnt pika q m turprove, 'jan kto q bni ?
Z dhe i dyti dhe i dyti ashtu si i pari : bu thelat. Iku edhe ay
brnda. Na kceu Fenika me t shoqn. Kce, kce sa u fodh. Pr
s fundi na hap krahrorin, na dalin dy pllumba dhe nj i vete
nat gju, nj i vete n'at gju mbretit. Edhe mbreti u ngrit m
kmb.
~ A more bir tha kjo bn pr mua, s'bn pr ty.
j- A mor baba, gjer aty i tha se e kam pr vete.
t d h e na u mplak e u trashgua me Fen^kn

2*1
 E bukura e dheut e shtriga.

Kishte pas ken nji plak e i plak e kishin pas tre djelnv
Seicili djal kishte nj zanat : ma i madhi isMe bulk e punonte to
kt, i dyti ishte bari e shikonte gjan, e i treti ishte gjuetar.
Nji dit prej ditsh i thirri plaku tre d/'emt e u tha :
Ju jeni rrit e ba bu'ra e un jarn plak e mbet: p o r
amanet mbanje mend nji fjal, se s'keni m'u pendue. Giithcilli nier
e ka O r e n e vet, kur t jeni ma ngusht e ma, thirrni Ores, e Or$
ka me u ndimue.
Djelmt u vun shej ktyne fjalve.
U ue nji dit ma i vcgli dial e u tha robve ;
S p o muj me ndej tjetf me jui por po dal e krkoj e
ndoshti e ban Zoti mir.
U vu per rrug e duel tu nji gurr buz nji verri. Aty gjer
nji plak kah lan do sukuj,
Mir se t gjej ! mir sa vjen !
Amanet, mori baxhi, i thot djali - a thue din kah
t ojn njikto tri rrug ?
Po, i a pret plaka rruga, qi shkon pr t posht.
a p'e sheh ? esht rruga e nafak^. e kush shkon npr t gjn
fitim; rruga, qi shkon pr trthuer, asht rruga e mundimit, e kush shkon
nper te, me m zi kthen tu shpije sa gjall; rruga, qi shkon thiktili
perpjet asht rruqa e ndeshtrashs, e kush shkon nper te, merr vedin
n qaf.
Po shkoj nper rruq t ndeshtrashs iha djali. Edhe u nis.
Ec e ec e ec, e xu na^a n mal pr maje nj koeku e s'ishte
as ai qi kthente, es ai qi shkonte para. Po tash ? ! thot me
vedi kah t' i a mbaj ? Mendon n' at ngushtic m' u rrxue
prej shkamit; por i shkon neper mend amaneti i babs, qi "kur t
jeni ma ngusht e ma, thirrni Ors, edhe ky provon e i thrret Ors
a Ora i a perspjet e e kap pr krahit e e ul posht n rrug.
Ish' O r a tha si rrezja e diellit, e e zdrite vendin e
e bate dit, e, kur folte ajo, t ki' anda me e ndie.
Po ti i tha djalit ' deshte me ba? Po a s'e din,
se ke le n hyll t mir e jo m'u rrxue prej shkamit? A po e sher
i tha njat kull ? A t y asht e bukura e dheut e na e kem
da pr ty me t' a dhan pr grue. Shko si n mujsh me e pshtue,
pse at e ruejn njizetenji kolluk e s'e lan me pa drit as diell.

30
 hkon djali t u ^ a e e ' e n ^ u " e n t e "ethuenne me rrashta t
,1 k e i hin trishtim i madh; por, mbasi kishte fjaln e Ors
C " r der e don me hi mbrend, kurqe ilet n t pesHn kat
tr a
| |l&Q nii orezore e qet l<ryet nj ik e bardh si bora, qi
kis bte ne ball n|. yll te.hndnt.hem
Larqou, more djale! i thole ika A s shef sa niert
, ^et pr rreth ksaj kulle? Ktu s' mund hijn zogjt e malit.
; 0 p 0 hin ti i biri i n'erit.
| v j u e s' ka shka m ban kush, projegji djali pse m
i u e v e t Ora. E me' ato fjel shperthei dern e hiri mbrend.
Porsa hini, gjet shtat roje kah flejn e kah grhasin t madhe. I a
hiek njnit taganin e me te i len t gjith dekun, pse i a ngul
setcillit n grop t zmers. Njitet n t dytin kat, e edhe aty gjen
shtat tjer kah flejn, e te gjithve u pret krenat. Njitet n t tretin
kat e, (uj i xan bes vedit, matet me pre shtat roje tjera; por i
i ishte ba shpata e pambreht e s' mujt me pre ve (re, e kat'
tferSt u uen prej gjumit, rrokn shpatat e msyn me e pre djclin
por djali i lypi ndihm Ors s vet e Rojs s shpis (uj brit: ndimo
Roja e shpis, e ndihmo O r a eme! e erdh Roja e shpis si nj
gjarpen i madh e u vu nji pelhur syve t kollukve, e s' mund e
pan ma djalin, O r a erdh e i a mbrehi teganin, e me te djali u
shkurtoi krenat edhe katr kollukve tjer.
Ngjitet djali n katin e katrt e aty gjen O r n e shpis kah
rrin n nj ode t bukur plot stola e treveza e cerga.
Ky a vendi, tha Ora ku bashkohen shoqet e mija
e dajm shartet e njerzmir. A i shef ato letra ? Seicilit nieri i a kerm
shkrue nafakan a rriskun, qi ka me pas.
Po shoqet ku i ke, pveti djali qi s' po i shof?
bhoqet prgjegji Ora jan shprda per rang t
n ysnnne: kush me u pri burrave n lufi, kush neper gurra e kroje,
kushtuj^ruejt dhit e egra, e kush tu djepi i fmive.
Nrejt tha djali ie tui kuvnd si m ka kuvend baba
ku
' ishem fmi.
Ndrkaq bjen nj zile. Ishte e Bukura e dheut, qi thirrte Orn,
| J * , . g r a . 1 n u k m ^ t' i thrrasin Ors me za. U ue Ora me gjitb

Bulcuren ! ? ^ " "jit n t peSti" k s t t ku"S e " ^ ' m e tS

n j u e r e " ^f 6
' ^ ^ t o i ' s e a i i s n t e ^ i a ' ' ' 3 e ' k'shin P a s e s n e "
dheut^^^ ~ ^ ' n e n ^ashk e 9 a t dh l ' r o n e t e Bukura e
3

3T
 N nj an t lculls n katin e syprm gjindej nji od e
ndryme me tre dryna. Kqyr i tha e Bul-ura e dheut djalit
njat der kurr mos e il, pse me ba me e il, ne na gjen nji
rrezik i madh.
Djalit i u nguln n krye kto f/al e provoi e shprovoi e
s' mund u prit pa e il d e n . Per nji qi e ili at od, duel nj
send si r'u e bardh e u zhduk si tymi. Ajo ishte ken Nafaka e
s Bukures s dheut, e shkoi e xu vend prmoi saraj t mbretit n
hava. Kur e pa mbreti e njofti mir, se ishte vet Nafaka, e pran
dej krkoi me dijt se e kuja ishte; por s' dijti me i diftue kush
gja pr te. Ather foli pare t madhe pr njate qi ta gjente.
U hap zani an-e-kand mbretnis e i vojt n vesh ajo fjal edhe
plaks, n te ciln kishte pas ndesh djali tu gurra ngjat verit.
Plaka ishte pa'kn shtrig. U ue plaka e vojt te mbreti e i tha:
ka po m'ep, se po t ' a gjfj un t zon e Nafaks?
Mbreti i foli pare shum e nji par teshe.
Kthen plaka tu shpija e vet e, porsa mbrrin tu praku i drs,
on nj rras e xierr nji zhab dhijet plot me pare t mome, me
thngjij floksh, me pej t zez tan neje-neje ba me lesh dhije me
gjylpana e me eshtna kop lash. Hin mbrenda shpijet e me nji kazm
il n fund t votrs e xierr nji qyp dheut me gjithnduer baresh.
Uet me to e bahet xhixh e shkon fill tu kulla e s Bukurs s
dheut. Pret deri t' errej nat e prej mjesnate hm nper bir t ilcit
n' od, ku fiinte djali e e Bukura e dheut e me nji gjylpan, qi qitte
flak t verdh, e ther shi n zemr djalin e i cirkojn tri pika gjak
e rrin porsa pa i dal shpirti; mandej murr do pej t zez e lidh
t Bukuren e dhut, e i a myll gojn me thengjij, e e kap ngryk,
e e on fill tu saraji i mbretit. Mbreti e ngujon t Bukuren a dheut
n nji kull e ajo nuk flet pr nand vjet.
Kishin kalue tri vjet ' se kishte dal prej shpis s vt djali i
plakut; dy vllaznve tjer u kcei mall pr te e dueln me e krkue.
Ecn e ecn e i qiti rruga shi tu gurra, ku kishte pas pushue i
vllai i vogl. Aty gjetn edhe at plakn k a h lan sukuj.
Mir se t gjejm, mori baxhi!
Mir se vini !
Po a din gja po i thon dy vllaznt pr nji vlla
tonin, qi tash tri vjet asht largue shpijet e nuk kemi pas prej t!j
as fjal as letr.
Dishka m bjen n mend tha plaka pr shka po pvetni.

32
Ka pas kalue ksajt nj djal n ma t mirn kohe, vesh e rt ba h
- s m i ( jt, e e pa porosit mos me sh!<ue rrugs s ndeshtrtsrm:
oor s' m pat ndigjue, e s' ka kthye tjeter; prandej dredhni kah
shpija e mos krkoni mander. Dote plaka me i a tret gjurmn
dialit t hupun / por djemt s' u priten e shkuen rrugs s neshtra-
shs e i xu nata n mal S'i pan shteg vedit, ve i thirrn Ors, si
i k>shte pa' msue baba. M e 'i her i a mbrnjti O r a e u qiti nji
tort e i pshtoi.
Po shka krkoni ksajt? u tha O r a .
Kemi dal me krkue nji vlla tonin, qi na ka hup tash
tri vjet i prgjegjn dy shtegtart
Vllan e keni u tha O r a tek sa pa dhan shpirt.
E ka ther n zemer shi njajo plaka, qi keni ndesh tu gurra; por
mir qi m thirrt mue. pse e kam barin, qi e shndosh.
Merrnie u tha kta gjak drangonit, frkonie pr' i
rreshpe me uj, e nepniani me e pi.
Po vllau ku gjindet ? pvetn shtegtart.
Vllan u thot O r a e gjeni n nji kull t bardh,
qi asht n fund t ksaj rruge e htni mbrend pa droje e u
difton rrugn me dor.
U vun pr rrug dy vllaznt tuj kqyr eta gjak drangonit!
T fort tha njeni e paska gjakun drangoni.
Asht i fort vet, prgjegji tjetri pse ai kapet edhe
me kulshedr, kur kjo neper stuhi e shtergat don me shkretnue ndoi
bajrak e me ndodh qi varrohet, gjakun nuk i a lan sbiu, por ngri-
hef-, si po e shef. e a derman per nierz e pr gja t gjall.
Mbrri in tu kulla e thrrasin t madhe; por s' u prgjegj kush;
ather e rrxojn dern me shtjelma e njiten deri n t pestin kat
e e gjejn vllan e voal sa gjall kah po flinte me t dekun. Moren
do gjak drangonit, e frkuen per rreshpe e e przien me uj. e erdh
u ba kuq si gjaku i nierit, e i a dhan me e pi. Porsa e piu pak
si gjaku, lypi gruen e vet.
Po far gruejet po lyp i than t vllaznt qi t
kemi gjet fillakat vetm kah flet me t dekun.
Vllau i vogl u ba merak pr vllazn n mos e kishin marr
Pr vedi t bukuren e dheut, e kaq i randoi me fjal, sa m' u pri-
sh me ta
Na s't kemi tjetr borxh i a priten dy vllaznt
Ve
me t marr gurin e me t ba ben. Edhe ma i madhi

Prralla popullore
33
 muer nji helik e e vendoi n cep t krahit e tha: Merr vesh,
more vlla: e paa n qaf ket gur e e ba,sha n qerpik t synit
n at drnjo e hak as prgjgje mos i dhaa, n t paim hile n
shka po thue.
Vllau i vogl as athere nuk desht me e xan bes, e pran-
dej dredhuen tu shpija prishaqefas tuj e nam e tuj e true.
Si mbet vetm vllau i vogl, s e xu vendi vend, por dau me
e krkue gruen e vet. E krkoi pr nand vjet, e s mund e gje'c,
Porsa u mbushn nand vjet, e qiti rruga kah kullat e mbretit e pa
pr s largut hyllin e s Bukurs s dheut, qi kishte qit kryet n
prezore kesh po shef t shoin. Djali pret t largohet roja, e mandej
avitet npr shku're e i ep za s bukurs s dheut. Ta pamen e
shoqja, briti prej gzimit: biemani pasqyren. sa t shikjohem nji her,
pse erdh dita me u kthye tu nieri i em.
Pr nand vjet kishte ndeja e Bukura e dheut pa fol e mbreti
kishte vu rojen, e kishte dhan urdhn me i diftue, porsa ta ndiei-
shin tuj fol. Roja, porsa ndieu shka lypi e Bukura e dheut,
ngau e i diftoi mbretit: kshtu e kshtu ka fol e ka than e Bu-
kura e dheut.
Mbreti me i her dha urdhen me ia ue pesqyrn, e ndrsa
ishin habit t gjith prej gzimit e dojshin me srkue e me e pa, e
Bukura e dheut duel pr deret e jasht, kapi dy atllar t shiluem,
i bani za t shoit e ikn t dy bashk si vetima e mbas tyne
edhe Nafaka.
Mbreti, pernji qi u kujtue. i u vu mbrapa me nierzt e ver, por
s'mund e xu kund, pse u err nat e bate t ftoht i madh.
h Bukura e dheut e i shoqi mbrrijtn n nji kafund t
panjoftun.
T krkojm - tha djali n ^oi konak, pse jasht s ka-
lohet nata!
Ec, ec, ec, gjetn nji konak. U avic djali e trokati n der,
e duel nji plak. Ishte shi njajo plaka, qi e kishte pas ther; por
ai s'po e njef.
Hin mbrend i thot plaka e xeju paksa !
Hin mbrend, e tuj mo; pa ftyr nieiir, thrret edhe t
shoqen
Plaka u ban nji zjarm t mir; por mendon me jua ba nji t-
zez. Ferkon do eshtna kopilash pr krah t djatht t djalit, e kt
shtu e ven n nj gjum t rand, mandej del e thrret shtat die m

34
 vet qi P rrijshin n od tjetr. e kta e bajn robnesh t Buku-
rn e dheut e han e pijn e bajn gost pr shyqyr, qi u erdh n
konak ajo far nusje.
E Bukura e dheut nuk u frigue; por nisi me qesh e me fol
ta deri sa i bani m' u dej. t ur i pa, se s' ishin kurrkund n
v e d i muer nji thik e i mbyti t gjith. Ma t madhit i hoq petkat
armt e i muer me vedi e duel pr deret e jasht. Shkoi te kualt
e i u ba si me pa nji nieri, e kujtoi se asht i shoqi, e i tha,'
Hypi kalit e t ikim pse per pak kemi ken tuj mbarue
A i s'ishte pa ken i shoqi, por ishte pa'ken nji div, e divi
s'po dite me fol gjuhn e s Bukures s dheut; por sa her qi e
pvete ajo per ndoi pun, ky prgjegjte: bu-bu-bu. E Bukura e dheut
i vu shej ksaj pune e, fuj drasht, mos po i shtihej ndoi send, i
a theri kalin e e bani m' u hiedh gjasht pash prpjet e ajo
vet iku.
Vojt e ra e Bukiira a dheut n nji vend t largt, qi kishte
rribet pa sundimter, Shkurtci flokt e u vesh me petka burrit e ra
nder burra t vendit, e atyne u plqei pr kah pashija e pr kah
urtija. e dan me e zgiedh pr mbret.
U vu me sundue e Bukura e dheut e bani nji fotografi t veten
e qiti ku kryqzoheshin rrugt, e vu rojen me uHhn, qi me i kap
t gjith njata, qi flitshin ndoi fjel pr at fotografi.
S kaluan dy jav e divin e qiti rruga me ra para fotografi e u
ndal me e kqyr e e njofti: kjo tha-asht, qi m pat ba me hyp
n kal e manu'ej m pat rrxue tuj m lan Imu pr tok
Roja i ndei gati, i vu prangat e e shtini n burg.
Mbas pak ditsh ra asajt edhe i shoqi i s Bukurs s dheut.
U ndal me e kqyr e e njofti: he! tha mir m pat
msue, e mir kishe gzue me te; por paskam ken rrezikzi!
Duel roja e i vu prangat edhe ktij e e shtini n burg.
Mbas do kohet kal on asajt edhe plaka; ndalet edhe ajo me
e kqyr e e njef: E mjera un! tha pse si kr-
kova me i a ba ksaj, m ' a bani kjo mue e m ' i mbyti shta-
t djelmt!
c kapn edhe plakn e uen n burg.
I diftojn s Bukures s dheut, se kishin x a tre vet, ajo ur
dhnon me i a qit nji ka nji prpara.
I bijn divin.
Shka ke dasht e pvet e Bukura e dheut me tha-

35
 n me ato fjal! kjo m pat urdhnue me hyp n kal e mandej rn; Nusja dhe sy qneza
pat rrxue tuj m lan Imu per tok?
Skam dasht me than pr ty Madhni - i a pret ai - . Q e dhe s' qe. Q e nj her vajz e martuar n nj vnd
por nji grue, qi ma ka ba niat t ze/ ^" __~".hir na niprp7 L f sai nes viet. .
M & Lm e i - k,ti Da vatur n n|erz te saj pese vjet
i k;- ( J i L ' ~ U , t o t sherbetorve, t ve^ - pur m 0 Ni dit tek mirte uj n krua, rkonte pr nje.z t sajt;
M
i oini fort, e mandei shonie t shkoi i . : . ... i i .. / \ i L
I biin plaken atje tek rnkonte, erdhi nje pleke, (e ajo qe sy qeneza), qe kish
_ CLI | ' j 1 1 , , , Ufr> cv dy prapa dy rpara, po vajza s'e njohu, se t dy t pra-
bhk i ke dasht me than me at fjal - e pvet e B u k u r ^ f ! i t ^ kish lidhur e shami e i tha: pse qa biro?
e dh?ut: - - b mjera un! E mjera! Pse si krkova me i a ba ur P I thot- qa o zonj, se kam pes vjet q s'kam par baban
kesaje^ma ban, ajo mue e m i mbyti shtate djelmt? mmn ^ u d h a e s h t e e larg e s'kam njeri te vete.

- e kam pase per ty, Madhni, - thot plalca - por p t I t hot plaka: un t shpie biro, se kam pun gjer atje, po
nji grue, qi m i pat ther shtat djelmt. . ., ... ^ u f l l f , --_<
[):_, ,i Di ii haide, gatitu e ketu te pres.
zen f r ' l " B u l < U r a ( e d h e u t ~ iau k e ^a t ze- Vate vajza n shtpi t saij, u b gati e shpeitoi te plaka,
i vete me pune te |, g a , q, ke krye fuj u hanger zemren fmive a e e D r it n krua. Muar nj a dy sahat udh. e u aruan n nj
pse ti je shtriqe " . K ,, . , i... . . . . .. . . .
i i . . . . . . . . vnd t shehur, q atje qe shtepi e syqenezes. e vajze e saj, qe
sha p a ^ qia'am ^ ' ' ~ ' ^ * M " ^ ^ - thoshn Maro, rrinte brnda.
r n | ji . i . i Athere e kuptoi vajza, q plaka qe syqneza po s kish
- i Z G : T\ kq ,r eb
r : f ' e e P a / i ^ - P o e n j i f t e e vijoi : n g a ikn.
cane ne kjosha kene shtrig, Madhni, tash nuk mundem me Si ryjti brnda sy qneza, porsiti vajzn e saj Maron t ndiste
nanger ma zemra pse m ka dishmue tri her teneci. f u r e n e , e v e t dolli jasht pr t mbjidhur drut.
ontnga, kur kerkon, nuk mundet me kaprcye as lum, as prrue, Si iku syqneza, pyeti vaiza Maron 'e doj furrn.
U r U k f - V ' u ^ ^ ^ ?1 P i n & t t e n e d t ' q i a s h t s i " i ' " b u r r e ' i I thot kjo, te te pjekm tyj t t ham.
Ker eshte. M e ba me dal teneci i pabes, merr e e zdesh shtrigen Mir mua doi t m hai, po zjari mi shuhet.
prej teshave te leshta e e len n fill te kmishes e e shtje kambe Une i fryj e dhizet.
m
A % l-t ' matet ma ko!<err rrfe et e e pvet: a
' E tek vate Marua
t'' f rvn z i a r r i t ! dha v a z a t dv duart pra
i "
ZSmra n a P r d t ha,8r,? Sht rga e paZe 6 e kceu f u brnda & mbylli der6n 6
nqushtuLe^b b ' J k .. ^ ' " " " ' ' ^ '
gus ueme a i e, se s do te haj ma zem-a njerzish, ve buk e Sa t kthenej syqneza, iku vajza, e me t shpejt e me
ajatne; tenec, atbote , a mbush gojen me buk e djath, e kshtu frik shum u kthye n fshat t saj, e i tregonte zonjs saj gjiith
&an tr^here9 1 eh shtnga s mund t baj ma keq.
t h o t e e BLlkura e
kto q hoqi, e kush e dgjoi u udit pr trimri t saj q
dheut - nder sy sende: a po dftoj tek vuri n furr vajzn e syqnezs. - A t e jesh e
- - i . i .i i . ^ i , .
don dy kual hamshor, a por dy thika dymisli? gje s' gjet.
Plaka, tuj kujtue, se me kual po mund t daj pare, lypi dy
kualt hamshor. E kshtu kje shkye pr s gjallit.
S mbramit i qesin para t shoin e ai e njef e i thot:
shum kam hiek per ty, e shum jam pendue. qi s' t kam ndigjue, e
tash ban si t dijsh me mue.
U ue e Bukura e dheut e e muer ngryk, h^q teshat qi kishte si
burr, t shoin e vuni me sundua si mbret e vet sundoi si mbretnesh.
Prralla n lesh e mira prej nesh.

36
37
 E Bukura e dheut ')

Nj her edhe nj qro ish nj burr dhe nj grua. Ishn shu-

m t mir, po edhe shum ftoho. S' kejn ston ilio mira.
Rrijn nd nj palio-shtpiz t huaj, ashtu, pr shpirt!
Ajo shtpiza ish shum e vjetr, edhe dimrin, kur frin e bij,
hin era edhe shiu nga dera, nga pelethureza pa flet edhe nga ka-
minadha e grimurisur.
Ljakoj s'e mbaj fare shin, po e vij tuti mbrnda. Piqej nga
tuti meret edhe prdhen truali nga ujrat bnei safi pslk.
Gruaja u mbet me barr. Erth qroji do pill Njm brma,
shkuar mjesnat, e zun t dhmburat. Sa vej e shtrrngojn ponet.
Zgjoi t shoqin edhe i tha : (< r i nikokiri i kjosur ? Ngru
shpejt; merr fanar edhe ec t' i flassh mamies."
Burri u ngre mononj, u vesh manj-manj, muar fanarin nd
dor edhe vate t' i thrrit mamis. Po sa t vej e t vin prap
me mamien, gruaja lejti edhe bri nj djal. Nani, le t lm ma-
mien t lidhnj djaln edhe t sijirisnj lehonn, e U t zm nj
karavoqir, kej ardhur nde aj vendi me nj karaf, at to idhjo
nat. A j kaiavi nga furtuna kej bartur ujrat, edhe si ish i stana-
horepsur nga qroj, nk dij ku vej, po hilk staturu.
Orn vej aj burri pr t' i flit mamies, ish karavij pr t
bartur, pse njerzit ishn mbrda, nga skotidhi, nk shihn ku
vejn. Njik akoma edhe do t bijn jasht nd stere. Atje
s di/'n t bjn, bri Sn-Nkoli thamn e nz ar kundrel njrin
me fanar. E pan njerizit' e karavit, katalavn q ishn qasur
nd stere u-holn hapt, fundar shpejt-sbpejt anguren dhe u sosn
Mb menat, dha Inzot ditn, kapetani i karavit, ish
nje vasilopul nga Poli, muar feluken me dy naft, u qas edhe duall
jasht nd shkal, pr t pien vent ish aj edhe li ish njeriu
kej dal natn me fanar.
Atje tendra nd shkal ish nj magazith. Vate karovaqiri.
hiri mbrnda edhe zu e piejti njerzi: ishn atje, pr njerin
kej dal natn me fanar. Piejti njn, piejti njatrne, po ndonj
nk dij t'i thoj gj. Ah'era u tha: li isht prmqiri i vndit ?
Flisni t vinj ktu, t' e v t thrres. Me njik erth prmqiri
edhe e vu karovaqiri t thrnt: ili ish sonde, pastaj nga mjesnata,
dal jasht me nj fanar, t rruset posht nd shkal ' e krkon

1) Kjo prall tregohet n fshatin Kulluri t arbreshve te Greqis.

38
 E Bukura e dheut ^)

Nj her dhe nj koh ishte nji burr dhe nji grua, Ishin shu-
m t mir, por edhe shum fukarenj. S'kishin.gj prej gjje. Rrinin
pr shpirt n nji shtpi t huaj dhe t keqe, Ajo shtpiza ishte
shum' e vjetr edhe dimrit kur frynte dhe binte, hynte era edhe shiu
nqa dera, nga dntarja pa kanate dhe nga oxha^u i shkatruar. ta -
ja s'e mbante shin fare po e fute t gjith brenda Pikonte nga
t giitha anr edhe trualli prdhe dhe nga ujrat behej pellk.
Gruaja mbeti me barr. Erdhi koha q do pillte. Nj mbr-
ma mbas mesnate, e zun dhmbjet, dh sa vinin po e shtrn-
gonin. Zgjoi t shoqin dhe i tha: - - po rri nikcqiri i mjer !
Ngreu shpejt, merr fener dhe shko t thrressh mamin. Bu rri u
nqf/'t menjiher, u vesh dosido, mori fenerin n dor edhe vajti t
thrriste mamin. Po sa t vente e v'inte prap me mamin qruaja
lindi nji djal. Tashti le t lm mamin t lidh djaln dhe t kuj-
des lehonn, e le t zm nj kapedan anieje, q po at nat kish
ardhur ne ay vend me nji anije. Anieja nga furtuna, kish humbur ujrat
edhe si ishte e bezdisur nga koha, nuk dinte ku shkonts po ikte
pa drejtim. O r n q vinte ay burri, q t thrriste mamin ishte
anieja pr t humbur, pse njerzit q ishin brnda, nga errsira s'shih-
nin ku gjndeshin edhe ku vinin. Edhe pak do t zinin tokn. A t j e ,
q s'dinin 't bnin bri Shnkolli udin e nxori karshi njerin me
fener. E pan njerzit e anies, kuptuan q ishin afruar n tok, u
t r h o q n det t hapt, ho:hn shpejt e shpejt ankorn (spirancn)
edhe shptuan.
N mngjes kur leu drita, kapedani i ani|es q ishte nga
Oiarnbolli mcri varkn me dy marinar, u afrua edhe dolli jasht n
skel, q t pyes ' far vnd ishte ay dhe cili ish ay q khh dal
natn me fensr. Atje karshi n skel ishte nj dyqan. Vajti kapeda-
n
'. hyri brnda edhe zu e pyeti njerzit q ishin atje pr a! njerin
q kish dal natn me fener.
ryeti njrin, pyeti tjetrin, po asn^eri nuk dinte t' i thoshte gj.
Athere u tha: - - cili sht tellalli i vndit? Thirreni t vij ktu ta ve t
tnrres. - Pas pak erdhi tellalli dhe e vu kapedani t thrrisfce:cili kishte
al sonte pas mesnats me nj fener t zbes poshtn skel se e krkon

1) p fclla e siprme kthver n gjuhn t vndit ton.

39
nj kapetan i huaj, pr t mir t' atije,,. Pastajt nga a u rrus njeriu
krkojn edhe vate atje ish kapetani, e i tha/ <(u jesh! Kes
dal t' i flas mamies, pse m len gruaja". puall ? piejti
kapetani. <Nj djal mashkull", tha ftohoj.
Ahera i tha kapetani; hajt t vemi nd shtpi tnde t shoh
edhe djaln bri lot shoqe". u nisn tolipon edhe van nd sht-
pi t ffcohojt t shih ! t lij kapetani!* Shtpi/a nga te
pjekurit ish bn pelk! Lehona me djal ish mbljedhur nde nj
angon, sipr nde nj psath, psht'uar n: nj plaf t vjetr! Dri-
dhej nga t ftohtt, pse zjarm nk kejn! Po mos kejn buk zn!
U lipseshin tuti! Ishn mos krko! Kapetani, me t hir mb&rda,
i tha "kalorizika lehons edhe vate e smbloj djaln, e pa, edhe
tha; "kt djalan do e pagzonj u K>r duall jasht i tha jatit s
djaiit; keni ktu nd katunt mastor t htisnjn ? H a H e folu t
vinjn ktu i dua'\
Ama erdh mastort u dha para edhe u tha : H vini t htisni
shpejt di kamare me tuti ta hriazumena". Kur u shptua shtpia, ksa-
navate kapetani, ngarkuer me tuti t mirat. Pagzoi djaln edhe u
etimas t ikn me karaf.
Prin t ikn, vate akoma nj her t shih pagzimin. O f n
do ikn nxuar e i dha kumparljs nj cakule me florinj edhe
nj kaselz, edhe i tha; "kta florinjt t i ksodhjasnjsh t shkoni
mir edhe t pripiisnjs djaln. T'e vsh nd skolio t xr
gramm. Te spudhaksnjs mir. Edhe, kur t bnet tetmb-
dhjet vjet, t i japsh kt kaselzn t' e hapnj vetm edhe t
vishet me foresi ' isht mbrda edhe t vinj nd Pol t m onj.
Po, qron do t jet t vij pr mua, t kljtosh t'i thuash
"vardha mos bnj taksith rr,e spano!,, Pastajt heretisi kumpart, puthi
pagzimin, u ngre, hiri nd karaf edhe iku.
Djali u rrit njora-njora I Kur zu t katalaf, pa kaselzn edhe
piejti t' mn; ^mmzo, ka kjo kaselza mbrnda ? Edhe jma
i tha: djalth' im kjo kaselza isht jote; ta ka ! n nuni; edhe
kur t rritesh, t bnesh tetmbdhjet vjet t t bnj foresia
isht mbrda, do vishesh t gsh nunin nd Pol.
Djali, kur ish akoma pesmbdhjet vjet, i thot s'ms; <(m-
m, u rritsh dhe isht qroj t m japs kaselzn t vishem t
vete nde nuni."
Jema, kur pa epimonin, i dha kaselzn e hapi, nxuar foresin
e u vesh. Ent i vijn dreq-e-dreq, si t ish tetmbdhjet vjet.

40
n j
kapedan i huaj pr t mirn e tij. pastaj pas pal<, zbriti njeriu
q krkonin edhe vajti atje ku ishte kapedani edhe i tha:
y n e jsha! Kisha dal t thrrisia mamin, sepse m lindi gruaja.
' polli ? pyeti kapedani.
Nji djal mashkull tha i varfri-.
Ahere i tha kapedani: Hajde t vem n shtpi tnde
t shoh edhe un djalin q bri jot shoqe,
U nisn dhe vajtn n shtpin' e t varfrit. t shihte e 't
linte kapedani ? Shtpija nga t pikuarit ishte br pellk! Lehona me
djalin ishte mbledhur n nj qoshe mbi rrog-s, mbuluar me nj veleno
t vjetr! Dridhej nga t tohtit, se zjarr nuk kishin! Po, mos kishin
bukn! U mungonin t gjitha! >shin si mos m keq. Kapedani me t
hyr brnda, i tha lehons:
M e kmb t mbar edhe vajti e zbuloi d|alin e pa edhe
tha: kt djal do ta pagzoj un. Kur dolli jasht i tha t jatit
t djalit: kini ktu n katund mjeshtr pr t ndrtuar? Hajde thirri t
vijn ktu, se i dua. Posa erdhn mjeshtrit u dha para edhe u tha :
T vini t ndrtoni shpejt dy dhoma me t gjitha ' duhen. Kur
u mbarua shtpija, va ti prsri kapedani i ngarkuar me t gji h t mirat.
Pagzoi djalin ^dhe u pregatit t ik me anije. Prpara se t ikte,
vajti dhe nji her t shikonte djalin q kish pagzuar O r n q do ikte
nxorri e i dha nj qese me florinj edhe nj sndyqk edhe i tha:
Kta florinjt t' i harxhosh t shkoni mir edhe t kujdessh
djalin ; ta drgosb n shkoil . . . Edhe kur t bhet 1 8 vjet, t' 'r
japsh kt sndyqkn ta hap vet edhe t vishet me rrobat q
jan brnda edhe t vij n Stamboll t m pjek; po n kohn q
do niset pr mua ta kujtosh e t ' i thuash: t ket mndjen mos bj
rrug me qosen. Pastaj prshndeti prindrit e djalit, puthi djalin q
kish pagzuar, u ngrit hyri n enije edhe iku.
Djali u rrit shpejt e shpejt ! Kur zuri t kuptoj, pa sndyqkn
edhe pyet t jmn:
Mmz, 'ka kjo s=ndyqka binda? Edhe e jma i tha :
Djalthi im, kjo sndyqka sht e jotja, ta ka ln nuni dhe
kur t rritesh t bhesh ! 8 vjet, t t bjn rrobat q jan
brnda do f i veshsh dhe do t shkosh t gjesh nunin n Stam-
boll. Djeli kur ish akoma 15 vjet i thot s' ms :
~ M.^, un u rrita edh sht koha t m japsh sndyqkn t vi-
shem t vete ne nuni.-E jma kurpa kmbnguljen e t birit ja dha sndyq-
ken, e hapi, nxorri rrobat e u vesh. Rrobat i rrinin taman sikur qe 1 8 vjet.

41
 nj kapetan i huaj, pr t mir t' atije. Pastajt nga a u rrus njeriu
krkojn edhe vate atje ish kapetani, e i tha/ u jesh! Kes
dal t' i flas mamies, pse m len gruaja". puall ? piejti
kapetani. <Nj djal mashkull", tha ftchoj.
Ahera i tha kapetani: hajt t vemi nd shtpi tnde t shoh
edhe djaln bri iot shoqe>\ u nisn tolipon edhe van nd sht-
pi t ftohojt ' t shih ! t lij kapetani!" Shtpi/a nga t
pjekurii ish bn pelk! Lehona me djal ish mbljedhur nde nj
angon, sipr nde nj psath, pshtuar n; nj plaf t vjetr! Dri-
dhej nga t ftohtt, pse zjarm nkkejn! Po mos kejn buk zn!
U iipseshin tuti! Ishn mos krko! Kapetani, me t hir mbferda,
i tha <(kalorizika lehons edhe vate e smbloi djaln, e pa, edhe
tha: "kt djalsn do e pagzonj u. K>r duall jasht i tha jatit s
djalit: wkeni ktu nd katunt mastor t htisnjn ? H a jde folu t
vinjn ktu i duaB.
Ama erdh mastort u dha para edhe u tha: t vini t htisni
shpejt di kamare me tuti ta hriazumena". Kur u shptua shtpia, ksa-
navate kapetani, ngarkuer me tuti t mirat. Pagzoi djaln edhe u
etimas t ikn me karaf.
Prin t ikn, vate akoma nj her t shih pagzimin. O f n
do ikn nxuar e i dha kumparljs nj cakule me florinj edhe
nj kaselze, edhe i tha: "kta florinjt t i ksodhjasnjsh t shkoni
mir edhe t pripiisnjs djaln. T'e vsh nd skolio t xr
gramm, Te spudhaksnjs mir, Edhe, kur t bnet tetmb-
dhjet vjet, t' i japsh kt kaselzn t' e hapnj vetm edhe t
vishet me foresi 'isht mbrda edhe t vinj nd Pol t m onj.
Po, qron do t jet t vij pr mua, t kljtosh t'i thuash
"vardha mos bnj taksith rr,e spano!,, Pastajt heretisi kumpart, puthi
pagzimin, u ngre, hiri nd karaf edhe iku.
Djaii u rrit njora-njora! Kur zu t katalaf, pa kaselzn edhe
piejti t ' m n : Kmmzo, ka kjo kaselza mbrnda?Edhe jma
i tha: djalth' im kjo kaselza isht jote; ta ka n nuni; edhe
kur t rritesh, t bnesh tetmbdhjet vjet t t bnj foresia
isht mbrda, do vishesh t gsh nunin nd Pol.
Djali, kur ish akoma pesmbdhjet vjet, i thot s'ms: <(m-
m, u rritsh dhe isht qroj t m japs kaselzn t vishem t
vete nde nuni."
Jama, kur pa epimonin, i dha kaselzn e hapi, nxuar foresin
e u vesh. Ent i vijn dreq-e-dreq, si t ish tetmbdhjet vjet.

40
n j kapedan i huaj pr t mirn e tij. pastaj pas pak, zbriti njeriu
q krkonin edhe vajti atje ku ishte kapedani edhe i tha:
U n e isha! Kisha dal t thrrisia mamin, sepse m lindigruaja.
'polli? pyeti kapedani.
N|i djal mashkull tha i varfri-.
Ahere i tha kapedani: Hajde t vem n shtpi tnde
t shoh edhe un djalin q bri jot shoqe,
U nisn dhe vajtn n shtpin' e t varfrit. ' t shihte e 't
linte kapedani ? Shtpija nga t pikuarit ishte br pellk! Lehona me
cljalin ishte mbledhur n nj qoshe mbi rrog-s, mbuluar me nj velenc
t vjetr! Dridhej nga t tohtir, se zjarr nuk kishin! Po, mos kishin
bukn! U mungonin t gjitha! 'shin si mos m keq. Kapedani me t
hyr brnda, i tha lehons:
M e kmb t mbar edhe vajti e zbuloi djalin e pa edhe
tha: kt djal do ta pagzoj un. Kur dolli jasht i tha t jatit
t djalit: kini ktu n katund mjeshtr pr t ndrtuar? Hajde thirri t
vijn ktu, se i dua. Posa erdhn mjeshtrit u dha para edhe u tha :
T vini t ndrtoni shpejt dy dhoma me t gjitha 'duhen.Kur
u mbarua shtpija, va ti prsri kapedani i ngarkuar me t gji h t mirat.
Pagzoi djalin dhe u pregatit t ik me anije. Prpara se t ikte,
vajti dhe nji her t shikonte djalin q kish pagzuar O r n q do ikte
nxorri e i dha nj qese me florinj edhe nj sndyqk edhe i tha:
Kta florinjt t' i harxhosh t shkoni mir edhe t kujdessh
djalin / ta drgosh n shkoll . . . Edhe kur t bshet 1 8 vjet, t' i
japsh kt sndyqkn ta hap vat edhe t vishet me rrobat q
jan brnda edhe t vij n Stamboll t m pjek; po n kohn q
do niset pr mua ta kujtosh e t ' i thuash: t ket mndjen mos bj
rrug me qosen.Pastaj prshndeti prindrit e djalit, puthi djalin q
kish pagzuar, u ngrit hyri n enije edhe iku.
Djali u rrit shpejt e shpejt! Kur zuri t kuptoj, pa sndyqkn
edhe pyet t jmn:
Mmz, ' ka kjo s ndyqka binda? Edhe e jma i tha :
Djalthi im, kjo sndyqka sht e jotja, ta ka lr nuni dhe
kur t rritesh t bfehesh '-8 vjet, t t bjn rrobat q jan
brnda do f i veshsh dhe do t shkosh t gjesh nunin n Stam-
boll. - Djali kur ish akoma 15 vjet i thot s' ms :
Mro, un u rrita edh sht koha t m japsh sndyqkn t vi-
shem t vete ne nuni.-E jma kurpa kmbnguljen e t birit jadhasndyq-
ken, e hapi, nxorri rrobat e u vesh. Rrobat i rrinin taman sikur qe 1 8 vjet.

41
 Kur e pa jema t veshur i tha : "djallhi im, isht e vrteta
pse ent t vinjn dreq, po ti s' je akoma tetmbdhjet vjet, pr
t bsh taksith, si m ka porositur nuni it.
Mme, jam s' jam u do iknj t vete nd Pol t onj nunin!
S' munt t rri m". Ahera i tha jema: <( e! Hajt nd urat t Hrish-
tojt edhe t Sr-Mris, po t kesh ment, kur t shohsh spano
prpara t prjiresh prap mos bsh taksith, pse ashtu m ka ln
nuni ondili."
Telospanton u nis djali e iku edhe vate nd Pere, pr t on
karaf t hin t vej nd Pol, nde nuni. Oren vate t hin nd
karaf, n'ato edhe ni spano; etimasej t hin edhe aj t taksidheps
me to idhjo karaf. (<Pr ku je djalo?" e piejti spanoj djaln. - Jam
pr Pol i tha djali, "Edhe u pr atje jam,s i thot spanoj, Kdo vemi
bashk.
Djali atje rrij e siloisej t' mn edhe taksidhin kltoi on-
dilin t nunit, 'i kej ruar jema, dhe u ngte t dil jasht. Ku
vete ? i tha spanoj. Di harrova" tha djaii <(do dal njik ja-
sht t' e marr, edhe do vm| prape.
Duall djali jasht edhe u prjuar prap nde jema, e i tha:
mme, m duall nj spano prpara edhe ng' ajo u prjuash prap"
Pastait nga a dit vate ksana djali nd Pere pr t vej nd Pol, po
prap e oi spanon nde to idhjo vent, sikur t' e perimen
Meta e piejti spanoj djaln : (<pr ku je djalo?,, KJam pr
B
Pol, u prgeq djali. Edhe u pr atje vete, tha spanoj. Po djali
e kej nd ment ondilin t nunit edhe bri tropo e duall me ta
jasht edhe u perjuar nde jema, "Prap djalth' im, t dua!l pr-
para akathartoj ? i tha e jema Meta, mmzo, edhe ng ajo nk ika.
Shkuan meta a dit edhe ksana beri kriqin djali, pr t ikur
Edhe orn i puth dorn s' ms i tha: Kmme, e trita-e-vrtita;
nani do t iknj edhe, i t m prpiqet i t mos m prpiqef
spanoj, u do hinj nd karaf t vete.
Po edhe nd' e e trita her e oi djali spanon nde to idhjo
vent. Meta e piejti spanoj djaln: <(pr ku je ? Pr Pol i tha
djali. (<E! Hajt t vemi bashk, pr atje vete edhe u Haj
t vemi" tha edhe djali, edhe hiri nd karaf edhe vate e zu nj
vent ve nga spanoj.
Po me njik paksi pasanoj nga njra, psaksi nga njatra edhe
e oi djaln. - Vre, dajlo, 'ju bshe, e t bora. Kam kur t
kerkonj t t bnj shoqeri!Na! Ktu u ndodsh itha djali, me stanahori.

42
 Kur e pa e ma t veshur i tha :
Djalthi im, sht e vrtet q rrobat t rrin taman, po ti
s je br akoma 18 vjet, q t bsh rrug si m ka porositur nuni yt.
Mm jam s'jam un do iki t vete n Stamboll t gjej
nunin! S'mund t rri m.
Athere i tha e ma: E ! hajt n urat po t kesh
mndjen kur t shohsh qose prpara t kthehesh prap, mos bn
rrug, se ashtu m ka ln nuni porosi.
M n f u n d u nis djali e iku edhe vajti n Pire, q tgjente anijepr
t shkuar n Stamboll te nuni. O r n q vajti t hyj n anije, ja edhe
nj qose pregatitej t hyj dhe ay t udhtoj me po at vaporr.
Pr ku je djalo?pyeti qosja djalin.
Jam pr n Stamboll i tha djali.
Edhe un pr atje jam thot qosja do vem bashk.
Djali, atje q rrinte mendonte tmn edhe udhtimin, kujtoi porosin
e nunit q?> |"a kishte mbajtur e ma u ngrit t dilte jasht.
Ku vete? i tfia qosja.
Dika harova tha d j a ! i - d o dal njiik jasht ta marr dhe do vij prap.
Dolli djali jasht edhe u kthye prap ne e ma e i tha:
Mm, m dolli n qose prpara edhe nga ajo u ktheva
prap. Pastaj mbas ca ditsh, vajti prsri djali n Pire q t vinte
n Stamboll, po prap e gjeti qosen n po at v i d , sikur po e
priste. Prsri e pyeti qosja djalin: Pr ku je djalo?
Jam pr n Stamboll.
Edhe un pr atje vete. tha qosja.
Po djali e kishte ndrmnd porosin e nunit edhe gjeti mny-
rn e dolli prsri jasht edhe u kthye ne e ma.
Prap djalth' im, t dolli i mallkuari prpara ? i tha e ma.
Prap mmzo edhe nga ay shkak nuk ika.
Shkuan prsri ca dit edhe persri bri djali kryqn pr t ikur.
t d h e orn q i puthi dorn s ms i tha:
Nn e treta e vrteta, tashi do t iki edhe a m dalt a
nos m' dalt qosja, un do t hyj n anije t shkoj.
o edhe hern e tret, e gjti djali qosen n po at vnd.
Prseri e pyeti qosja djalin: pr ku je ?
" Pr n Stamboll i tha djali.
" E haj t vemi bashk, pr atje vete edhe un.
Haj t v e m i i tha dhe djali; edhe hyri n anije edhe vajti
zun vnd ve nga qosja.

43
 Atje irijn, filoi mb filoi, e kataferi soanoj djaln e i tha tuti
istorine: ili ish, ku vej. pr vej, edhe t tjerat.
Ama i xu spanoj tuti ato sa duaj e vu mononj ponjirin nd
ment, edhe s' e lij djaln fare nga prapa.
Kir arru karavi nd Pol, duall djali jasht edhe zu t pien pr
nunin. Tuke pier xu pse nuni ish nde nj palat nd eksohi edhe
zu dhromin t vej t' e on atje.
S' kej dal' mos njik m iasht nga politia edhe nato spa-
noj, i arru djalit edhe i tha, pse edhe aj kej pun andej vej
djali.
Dhromit vejn e muar etja djaln, pse bn shum vap.
M e a her uan nj Fus nd'an t dhrcmit. Pusi s'ish shum i
thell po s' kejn me t zijn ujt. Ahera i tha spanoj djalit :
"ndigm t rrusem t pi u prota edhe pastajt t t ndih t rrusesh
t pish edhe ti. Mir tha djali, ea t t ndih.
E zu djali nga duart i ndihu e u rrus e piu uj edhe e
holk lart.
Pastajt erdh aradha e djalit. E zu spanoj nga duait e i
ndihu t rrusej. Kur piu djali uj, spanoj s' duaj t' i nc'iS t dil si-
pr, po muar nj gur, nj pllak t madhe, edhe i tha: i do thuash
kto do t thom u i do shlie kt pllakn t t vras atje
mbrda je."
Djali, kur pa dhistrahin, i tha : e ! Thuajm do t thom,
pr t m lsh t dal sipr ? " A h era i tha spanoj : atje do
vemi, nde nuni it, do thuash, pse u jam pagzimi edhe ti spanoj".
Mir !, tha djali, do thom, si do ti, po ndihm t dal sipr
"Akoma ! i tha spanoj. *Do bsh be." orko do t bnj?B
8 Na ! T' oikisesh t vdessh edhe kur t ngjalesh, ah era t
thuash se jam u spanoj edhe ti pagzimi."
Mii ! tha djali. Bri orkon si e duaj spanoj edhe pastaj
i ndihu aj e duall jasht nga pusi.
Kur duall djali sipr, i tha spanoj: a ! nxer ent ke,
t' i vesh u, t m njoh mua nuni pr pagzimin. I nxuar djali
ent, i vu sparoj. Edhe u nisn e van nd palat.
Vasilopuli i kalodheksi djelt, i heretisi, edhe nj di i shkoi
nga mendi, i piejti: ,! li nga ju isht pagzimi im ? Edhe ame-
sos u vrvit spanoj u jam!" A h era e qasi vasilopuli, e puthi edhe
e mbajti nd palat.
Ashtu shkoi a qro. Po spanoj sa vij nd ment kse djali rron edhe

44
 Po qosja n pak koh, krko andej krko ktej e gjeti djalin.
Mor djalo, e 'u bre se t humba ? Kam q kur q t krkoj
t t bj shoqri.
Ja, ktu u ndodha i tha djali me mrzi.
Atje q rrinin, fjala fjaln, qosja ja mbushi m=indjen djalit e i
'tha gjith historin: cili ishe ku vente dhe pse vsnte edSe t tjerat.
Pasi msoi qosja gjithe ato sa deshte, vuri menjihar djallzin ndr
mnd edhe s' e linte djalin e s'i ndahej fare.
Kur arriu anija n Stamboll dolli djali jasht dhe zu i t pyeste pr
nunin. Duke pyetur, mori vesh q nuni ishte n nj pallat jasht qytetit pr
verim edhe mori rrugn t vinte ta gjente atje. S' kishte dal as dy hapa
jasht qytetit edhe ja qosja e arriu djaln edhe i tha se edhe ay kishte
pun andej nga shkonte djali. Rrugs, e mori etja djalin pse bente shum
vap. Pas pak koh gjetn n| pus n an t rrjgs. Pjsi s'ishte shum
i thell. po s' kishte me se t mirrnin uj. Athare i tha qosja djalit:
Ndihmom t zbras t pi un prpara edhe pastaj t t ndih t
zbressh t pish edhe ti. Mir tha djali eja t t ndih. E zuri
djali nga duart i ndihmoi e zbriti piu uj edhe e nxori lart. Pastaj erdhi ra-
dha e djalit E zuri qosja prej duarsh e ndihu t zbriste. Kur piu djali uj
qosja s' deshte t' i ndihmonte t ngjiteshe sipr, po mori nj gur, pllak
t madhe edhe i tha:
O s e do thuash kto q do t thom un ose do t shtie
-kt pllakn t t vras atje brnda ku je.
Djali kur pa vdekjen me sy i tha:
E! thuam 'do t t them q t m lesh t dal sipr. Athere i
tha qosja: Atje q do t vami, ne nuni yr, do thuash q un jam djali
q ka pagzuar adhe ti qosja. Mir - tha djali do tham, si do ti,
po ndihnn t dal sipr. Akoma i tha qosja do t bsh be.
'far be t bj? - tha djali N a ; t betohesh: t vdesshdhe
kur t ngjallesh, athere t thuash se un jam qosja dhe ti djali q ke pag-
zuar. Mir i tha djal bri b si donte qosja edhe pastaj e ndihmoi ay
dne dolli jasht nga pusi. Kur dolli djali sipr i tha qosja: -Eja nxir rrobat,
q ke, t'i vesh un, t m njoh mua nuni pr djalin q ka pagzuar.
I nxori d|ali rrobat, i vuri qosja edhe u nisn dhe vajtn n pallat.
Mbreti i priti mir djsmt, i prshndsfci, edhe s'di si i shkoi nga m-
d
ia e i pyeti: Cili prej jush sht djali q kam pag'tzuar? Edhe me-
n
)her u vrvit qosja: Un jam Athere e afroi mbreti e puthi edhe
e
mbajti n pallat.
Kshtu shkoi ca koh, po qosja sa kujtonte q djali rron edhe

45
sh atje afr, s'munt t'isihas edhe ske psej t rnj t t i pr t e
ibn t birej.
Atje m sipr nga palati, nd rrz l malit, ish nji piji. N g '
ajo pijia dil nj Lamnje e s' lij njerzit t miri uj, po vetm k t r
i shtijn nj njeri t' e haj.
Kathe fmilj jip me ardh nga nj njeri pr Lemnjen. Ather-
ish aradha e Vasiles t jip nj nga njerzit e tia.
Kui gegj, spanoj, se ish aradha e Vesiles, u gzua shum, pse
vu nd ment, t nxir djaln nga mesi.
I thiri tolipon djalit edhe i tha: t marrsh vucn, t vesh t'e
mblosh uj nga pijia isht nd nz t malit edhe t ma sa-
llsh.
Djali kej gegjui, pse nga pijia dil Lamnjca e haj njerzit,
po t bn! Muerr vucn nd krah edhe zu diomin e vej
tuke klar.
Atje, vei, i duall prpara nj plakz e e piejti : ku ve(e
djalo, tuk klar ? - <(vete te sial uj pr pagzimin t Vasilopulif/
i tha, edhe muar dhromin t vej.
Rri, djalo, nj ik, i tha plakza, edhe nxuer nga mesi nj
luridhe, ja dha djalit edhe i tha : Merr kt luridher eche hajt nc
piji, edhe kur t dal Lamnjea, t vesh nga prepa edhe t' i shtensh
tri me luridhe. Ajo do t thot : "shterm akoma nj" ; ti t mos i
shtersh njatr po t' i thuash: babo ! Nj her u lejsh, nj hei u
pagzuash, nj her do vdes."
Muar djali luridhen edfie vucn edhe me pak her u gnt
nd piji. Pastajt nga njik u ndie nj vuito, dil nga pijia, edhe
me nj sticmi akoma duall Lamnjea prpara djalit.
H ! Bri, edhe zu t' i qasej djalit. Po aj me tropo vate nga
prapa edhe i shtiu tri me luridhe, si i kej porsitur plakza.
*Shterrm komi nj, biro, 8 i tha Lamnja me haidhi, pr t'e qesh
dj<ln. "S'munt, babo, t t shtie njatr, pse nj her u lejsh
nj her u pagzuash, nj hero do vdes i tha djali.
Mugrisi Lamnjea nj ik edhe ra prdhen e gljat' e ger
Vdiq. Gordhi Pastajt mbloi djali vucn e vu nd krah edhe vate
nd palat e ja qali spanojt.
A j , kur pa djeln e vate i gjall u vesh nd t zeza, pse sja
pitihi puns si duaj, po meta nk tha gj mos prodhosej. Pastajt
qro xu spanoj pse nde n politi, ish shum alarga, prej del
diali, dil nj lefando, kej lkurn tuti dhjamante edhe dhmbt nga

46
 sht atje afr, s' mund t qetsohej edhe mendohej gjithnj 't bnte
q ta humbiste. Atje m sipr se pallati, n rrz t malit ishte nj
burim. Nga ay burimi, dilte nj kuedr e s linte njerzit t merrnin
1 uj, P vetm kur i shtinin nj njeri ta hante. do familje jepte me
I rradh nga nj njeri pr kuedrn. Athere, ishte rradha e mbretit
i t i p t e n J e n 9 a njerzit e tija,
Kur dgjoi qosja, se ishte rradha e mbretit, u gzua shum,
pse vuri ndrmnd q t hiqte qafs djalin. E thirri pra djalin edhe
j tha t marrsh buceln, t vesh t nbushsh uj ne burimi q sht
n rrz t malit edhe t ma sjellsh.
Djali kish dgjuar q nga burimi dilte kuedra e hante njerzit,
I po 't bnte? mori buceln n krah edhe mori rrugn duke qar.
1 Duke shkuar, i dolli prpara nj plak e e pyeti.
1 Ku vete djalo duke qar?
Vete t sjell uj pr djalin q ka pagzuar mbreti i tha
dhe mori rrugn t shkonte.
Rri djalo njik i tha piakza edhe nxori nga mezi nj
rryp, ja dha djalit dhe i tha: Merr kt rrypirj edhe shko ne bu-
rimi edhe kur t t dal kuedra, t vesh q prapa dhe t' i biesh
tri her me rryp. A j o do t t thot: bjem nj akoma ti t mos
i biesh her tjetr, po t' i thuash : Babo! nj her u linda, nj her
u pagzova, nj her do vdes.
Mori djali rrypin edhe buceln edhe n pak koh u gjen
ne burimi. Pastaj, pas pak u ndie nj zhurm, q dilte nga burim
dhe n nj as clolh' kuedra prpara djalit.
H ! edhe zuri t' i afrohej djalit. Po ay me marifet vajti
nga prapa edhe i shtiri tri hsr me rryp, si e kish porositur
plaka.
Bjeme akoma edhe nj her biro,i tha kuedra duke qeshur,.
q ta tallte djalin.
S munt t t bie edhe nj her, pse nj her u linda, nj
ner u pagzova, nj her her do vdesi tha djali.
7 - Uluriti kuedra njik edre ra prdhe sa e gjat ishte dhe
n
9rdhi. Pastaj mbushi djah buceln e vuri n krah dhe vajti n
Pallat e ja shpuri qoses.
Ay, kur pa djalin, q vajti i gjall, u vesh me t zeza pse s'e mbaroi
nen
si dcnte, por prap ruk tha gj mos tradhtohej. Pastajt, pas ca
I. ' m o r ' vesh qosja se n nj qytet q ishte shum shum lark, ku del
' dilte nj elefant, q kishte lkuren gjith diamante edhe dhmbt

47
 filds edhe kush i qasej prvlonej nga zjarmi q nxir therioja nga golja.
U shkreps tolipon spanoj me vethe: na a! Atje do t e
drgonj t biret. I thirri tolipon djalit e i tha: Xura pse nde
nj vert shum aiarga nga ktu, ishte nj lefando ; dua t vesh
t' e vrassh t m salsh lkurn edhe dhmbt. Djali s' foli, po
dual prjashta palatit e ndenj, e kljaj A^je. klaj i duall meta
plakza prpara e i tha: ke, djalo, kia? t kem, mo-
nako, ashtu m tha pagzimi i Vasilopulit; edhe i tha tuti istorin.
Mos kla, biro, u jam ktu!, i tha p l a k ' z a . T vesh t' i thc-
ash t t jap nj par prodhimata t hekurimta, nj penqefale t
hekurimt, edhe dizet thik nga aal. Kur t ta jap, t vishesh,
t vsh thikt nde nj trast e t vesh t osh tfmjon.
Kur t' e qasnjsh pran do bnet gjithetorr ziarm, lamburdhi,
edhe nd mes t zjarmit do jet therioja. -- T mos trmbesh, po
t qasesh afova e t' i shtersh !ri me kt lurzn. A j do t
thot: "shterm komi nj! Po ti * mos i shtersh njatr, po t i
thuash nj her u lejsh, nj her u pagzuash, nj here do vdes"
edhe aj do bjer prdhen i ngordhur.s
A h ' era t' e zsh t' e rrjepsh manj-manj me thikt do
kesh pasije. Kur t stomose' njra t marrsh njatrn edhe sa
t zn t ngrohen podhimatat edhe periqefalea t e kesh rrjepur
A t o i tha plaka edhe u buar.
Djali u ngre mononj, vate n palat e i tha spanojt: do vete
atje q m the, po dua t m japsh nj par podhimata t hekurim-
ta, nj periqefale t hekurimt dhe dizet thik ng' aali."
Spanoj u gzua shum dhe e porositi mononj e i bn djalit
ato krkoi. Vu djali prodhimat edhe periqefalen, muar edhe
trastn me thik edhe u nis e vate atje ish therioja.
Lefantoj, mui e pa djaln qasesh shtiu eftis zjarmin nj
torr edhe perimen t digej djali si digeshin tuti t tjsrt,
kejn vatur atje m prpara pr to idhjo pun.
Po djali bri si e kej orminepsur plakza edhe e nxuar ndara
srbesn. E rropi tolipon lefanton, i muar lkurn edhe dhmbt
edhe ja qali spanojt.
Tuti sa ishn nd palat u thamaksn; vetm spanoj nuk u
gzua fare hi, po hiri nd siloi t re, shom si do bnej me dja-
ln bn tuti ato thamt.
Sa shkon qroj kaq spanoj s' kej isihi. Nat dit ^shkepsej
t on tropo t' e nxirr djaln nga mesi. E proskalesi tolipon nj

48
Drej fildisbi edhe kush i afrohej prvlohej nga zjarri q nxirre egr
sira nga goja. U mendua pra qosja me vehte : Ja! a'je do ta
drgoj t humbas. E thirri pra djalin e i tha:
Mora vesh se n nj vnd shum larg q ktej sht nj
elefan'; dua t vesh ta vrassh dhe t m sjellsb lkurn edhe dhmbt.
Djali s'foli, po dolli prjashta pallatit e ndemi e qau Atje
q qante, i dolli prap plakza prpa-a e i tha:
C ' ke djalo q qan ?
' t kem mmz, kshtu edhe kshtu m tha djali q ka
pagzuar mbreti; edhe i tregoi gjith historin.
Mos qaj biro, se un ktu jam! i tha pla'<za T
vesb t' i thuash t t jap nj pal kpuc t hekurta, ni prkre
nare t hakurt edhe dyzet thik eliku. Kur t t' i iap, : vishesh,
t vsh thikt n nj trast e t vash t giesh egrsirn Kur t'afro-
besh afr, do t bhet rreth e rrotull zjarr, drit edhe n mes t
zjerrit do t jet egrsira. T mos trmbesh, po t afroh=>sh e t i biesn
tri ber me kt shkop. A i do t tho' biem edhe nj her" po
ti mos i bjesh het tjetr, po t' i thuash ij her u linda, nj here
u pagzova, nj her do vdes" edhe ay do ber prdhe i ngordSur.
Ather ta zsh ta rjepsh shpejt e shpejt me thikt q do kesh m e
vebte. Kur t mos t pres m njra, t marrsh tjatrn edhe sa t
zn t ngrohen kpuct edhe prkrenarja ta kesh rjepur. Kto i
tha plaka dbe u duk.
Djali u ngre menjher, vajti n pallat e i tha qoses: do vete
atje q m the, po dua t m japsh nj pal kpuce t bekurta,
nj prkienare t hekurt dhe dyzet thik eliku
Qosja u gzua shum edhe porositi menjher, i bn djalit ato
q krkoi. Vu djali kepuct e hekurta dhe pikrenaren, rrori edhe
torbn me thik edbe u nis e vajti atje ku ish egrsira, Elefanti e
pa djalin q po afrohesbe e shoi zjarrin menjher rreth e rrotull
edhe priste t digjej djali, si digjeshin t qjith t tjert q kishin
vajtur atje m prpara, pr t njjtn pun Po djali, bri si e kishte
mesuar plakza edhe i dolli puns mban. E ropi pra elefantin, i
mori lkurn edhe dhmbt edhe i a solli qoses T gji h sa ishin
n
e pallat u uditn; vetm qosja, nuk u gzua bi fare, po ra n
menjim t ri, q si do t bhej me djalin, q bnte gjith ato udira
- a shl.onte koha aq m shum i shtohej qetsimi qoses
Nat dit mendohej t gjente mnyrn t sbptonte nga djali. E
thirri pra nj dit edh^ i tha :

Prralla popnllore ^Q
 Ti jeshe ikano e br tuti ato thamt do jesh eksio t vsh
t m sallsh t Bukurn' e dheut.
Djali s' foli po duall jasht nga palati, ndenj sipr nde nj gur
edhe zu meta t klart. <(Nani tha me vethe, s' ka m. Do
birem. Isht telosi i m "
Atje klaj i duall meta plak' za prpara e i tha: ke, biro,
q klan prap ?" t kenn, kale manakoz! A j pagzimi i Va-
silopulit, m tha t vete t' i siall t Bukurn' e dheut, po u s' di ute
kata ku bie vendi i saja, ute si t'e marr t' e sialk
"Pesho! Mos kla, pa u do t thom! U jam ktu pr ti l T
vesh e t'i thuash t t jap tri barr mish, tri barr grur, tri barr mjait
eclhe dhjet kafsh, t ngarkosh pramt, edhe t ngaljkosh edhe ti,
"Pastajt t zsh kt dhromin, sheh prpara, edhe t vesh
sa mba. Atje ndahet, do zsh at dhromin vete dheksia
Do vesh, do vesh, sa dhe t shohn sit oo olo dheksia. A t j e
do vesh do osh nj marmur me gram nd krie dy dhromeve;
nga njra bnd shkruan: kte ven e vinjn* nga njatra bnd
shkruan : "ktej ven e s vinjns.
Ti, do marrash at dhrom shkruan: "ktej ven e s' vijnn'',
edhe t helqsh t vesh-t-vesh, sa te marrn kmbt. Atje
do vesh do t dallj nj kope shqipje e do bjefn pr te t haj
A h ' era do pressh misht cop-cop edhe do e shterrsh t' e han.
shqipjet t t ln tfe shkosh.
" N g ' atje do vesh-do vesh-do vesh, alla kaq dhrom, edhe atje do
daeljn mirminxi, mirminxia milingona me pend e do t t p*e-
sene dhromin. A'hera do shtersh grurt t'i han t t ln t shkosh.
"Ande do zsh meta dhromin t vesh-t vesh-t vesh alla kaq.
Atje do t delljn mjaltezt, gononje-gononje t bjern t t
han. A h ' era do hapnjsh sherkt me mjalt, t derdhet, t bjer-
n mjaltezt t'e han t t ln t shkosh."
Ato i porositi plaka edhe u buarr, u b afantos. Pastajt
djali u ngre vate nde spanoj edhe i tha t' i etimas pramt edhe
kafsht si i kej thn plakza. Ama u etimas muar kafsht edhe u
nis e vate-vate-vate njr sa i duall shqipjet prpara e s' e lijn
t shkon po duajne t'e hajn.
Muar tolipon misht e preu copra-copra edhe u a shtiu e
hengr e u nden, A h ' era i tha Vasilea i shqipjeve: pr t mirn
na br, mer k; pendn dhe kur t na xrjasesh t' e
djegsh edhe neve nd stigmi do vijm atje do jesh.

50
 Ti q ishe i zoti edhe bre gjith ato udira, do jesh i zoti
t vesh t m sjellsh t bukurn e dheut.
Djali s' foli, po dolli jasht nga pallati, ndenji sipr nj guri
edhe zuri prap t qaj. Tashti tha me vehte s' ka m. D o
humbas; m erdhi sosja
Atje q qante, i dolli prsri plaka prpara e i tha;
' k e biro q qan prap?
' t kem moj mmzo I A y djali, q ka pagzuar mbrati,
m tha t vete t' i sjell t bukurn e dheut, po un s' di as ku bie
vndi i saja, as si ta marr ta sjell.
Pusho, mos qaj pa do t t thom un! Un jam ketu pr ty!
T vesh e t i thuash t t jap tri bar mish, tri bar grur,
tri bar mjalt edhe 10 kafsh; t ngarkosh sendet dhe t' i hipsh
edhe ti. Pastaj t zsh ket rrugn, q shikon prpara edhe t shkosh
sa mban rruga. Atje q ndahet, do zsh at rrugn, q vete djathtas.
Do vesh, do vesh sa t thohin syt, po gjithnj djathtas. Atje q do
vesh n krye t dy rrugve do gjesh nj meimer t shkruar: nga
njra an shkruan : ktej ven e vijn, nga tjetra an shkruan : ktej
ven e s' vijn. Ti do marrsh ate rrug q shkruan: ktej vena
j ' vijn, edhe t ecsh, t ecesh, t csh sa t mbajn kmbet.
Atje q do vesh do t dal* nj kope shqiponjash dhe do hidhen
t te han. Athere do presesh mishin cop cop edhe do t' ja u
shtiesh t han shqiponjat q t t ln t shkosh. Q atje do
iksh, do iksh do iksh edhe aqe rrug tjetr edhe atje do t t *
dalin mizri milingonja me pendfe e do te t presin rrugn. Athere
do t u shtiesh grurt ta han e t* t lo t shkosh. Q andej, do
zsh prap rrugn t iksh, t iksh po kaq rrug dhe atje do t
dalin blett tufa tufa e do hidhen t tS han. Athere do hapish
sherqit me mjalt t derdhen, t hidhen bletet t han t t Iftn*
t shkosh. A t o i porositi plaka edhe u duk, humbi nga syt*.
Hastaj djali u ngrit, vajti ne qosja edhe i tha t' i prgatit sendet
e
j | j e Msht si i kish then* plakza. Pasi u prgatit, mori kafsht
n S
u " ' ' 'k '^ '^ 5 ) e r s a ' dualln shqiponjat prpara e s'e linin r
shkonte po donin ta hanin.
Mori pra mishin, e preu copra copra edhe u a shturi e hngrftn
e
u ngopn. Ather i tha mbretresha e shqiponjave: pr t *
miren, q na bre, merr kt pendn edhe kur t na kesh nevojn ta
legesh edhe neve n ast do vim atje q do jesh.

51
 Ashtu muar djali pendn edha zu ksana dromin si i ke-
thn plakza. Vate-vate-vate alla kaq dhrom edhe i duall pr
para milingonat me pend e ran t' e hajn.
A h ' hera muar burdht me grur e i mbrazi prdhe. Milingonat
an nd g'ur adhe kur hingrr edhe u frin i than: pr t mi-
rn na bre t mir do t te bjm ?
Djali u tha : t m lini t vete nde pun karn". Haj
nd urat'* i tha Vasilisa e milingonave ^meir edhe kt pendn e
kur t na duas t'e djegsh edhe neve do t jemi paron nd stigmi.
Muar djali pendn dhe zu prap dhromin e vate vate vate,
alla kaq dhrom edhe atje ve| i duall prpara gononje gononje
mjaltezt, e ran t'e hajn.
A h ' h e r a djali muar shekulit me mjalt i zglidhi edhe derdhi
mjaltet prdhe nJ bot. Mjaltezt ran nd mjalte, hingr-
hingr sa u frrin edhe u fharistisne.
Pastajt i tha mza e mjaltezve : t mir do t t bfm,
p&r t mirn na bre ?" Djali i tha: T m lini t vete nd
sherbes kam.
A h ' e r a mza nxuar nj pendi ja dha djalit edhe i tha:
Mer kt pendzn edhe kur t hrjasemi t' e djegsh edhe
neve do jemi n stigmi atje do jesh.*
Muar djali edhe at pendzn edhe iku e vate-vate-vate sa
i shihne sit edhe sa i mirr kmbt.
Atje nd' an t dhromit pa nj palat. A j palati ish shtpia tre
dhragonjve. Ata ishn t vlazrit t Bukurs' e dheut.
M e fovo u qash djali nde palat e poq derne me andiri.
Me nj-ik u hap dera edhe duall nj plakz jema e dhragonjve,
edhe e piejti: * do djalth'im ktu, 6 erdhe?
Nga tropoa ' i foli plaka, muar djali tharos, hiri prmbrda
ders edhe i tha: "Manako, m than pse ktu tor isht e Bukura
e dheut e erdha t' e marr, si ma duaj Fati.
Ah ! Djalth' im, t madhe pram krkon ! I tha plaka. "Shum
e krkuan vajzn time, po tuti u buarr! A n t jesh ti tihero,
me ja su me hara su ! Do vn tri stih' ima, edhe an t'i osh, o
t' e erdhepsnjsh, idhemi do biresh si tuti t tjert!
.^1ir, tha djali, lat jan stihimat, do t vm ? "Na e para!
E sheh at shtpin? Ishte plot elp, grur, edhe gur t nakatosura. Do i
ndash mononat e do i bsh tre soronje, tri gulume, ve elpt, ve grurt

52
 Ashtu mori djali pendn edhe zuri prsri rrugn si i kish
thn plakza. Shko shko edhe aq rrug edhe i dualln prpara
milingonjat me pend e u sul ta hanin. Athere, mori thast me
qrur e i zbrazi prdhe. Milingonjat ran n grur edhe hngren e
u fryn; i than: pr t mirn q na bre, ' t mir do t t
bjm ?
Djali u tha: t m lini t vete n punn q kam.
Hajde n t mirn tnde i tha mbretresha e milingo-
njave, merr edhe kte pendn edhe kur t na duash ta djegsh
edhe neve do t jemi aty n ast
M o n djali pendn edhe e zuri prap rrugn e shko shko shko
edhe kaq rrug, edhe atje q vinte i duall prpara tufa tufa ble-
tt e ran ta hanin. Athere djali mori sherqit me mjaltr, i zgjidhi
dhe derdhi mjaltt prdhe n tok. Blett ran n mjalt, hngfcr
e<
hngr sa q u fryr edhe u knaqn. Pastaj i tha mbrtreiha e
bletvet: C ' t mir do t t bsjm, pr t mirn q na bere?
Djali i tha t m lini t vete n punn q kam. Athere mbret-
resha nxori nj pendz e ia dha djalit edha i tha:
Merr kt pendzn edhe kur t na kesh nevojn, ta dj-
gsh edhe neve do t jemi n ast atje ku do t jesh ti
Mori djali edhe at pendzn edne iku e shko shko shko sa i
shihnin syt dhe sa i mbanin kmbt.
Atje n' an t rrugs pa nj pallat. A y pallati ish'e shtpija e
tre dragonjve. A : a ishin t vllezrit e se bukurs s dhaut M e
fr^k u afrui djali n pallat edhe trokiti n der me ndrojtje. Pr
pak u hap dera edhe dolli nj plakz, e ma e dragonjve dhe
e pyeti .

do djalth im q erdhe ktu ? Nga mnyra q& i foii

plaka, djali mori zmer, hyri prbrnda deris edhe i tha:
Mmz, m than se ktu rrotull fcsht e bukura e dheut
e
erdha ta marr s' > a do fati. A h djalthi im gj t madhe
Kr<on ! i tha piaka shum e krkuan vajzn time, po tS gjith*
numbn.Sikur ta kesh at fat, qofsh shndosh e me gzim. Do vm tri
a tf?
' dhe sikur t' i gjesh, do ta fitosh ose do t humbesh si t gjith t tjere v .
Mir --- tha djali cilat jan bastet q do t vm ?
Nae pa-a : e sheh at shtpin? Esht plot elb, grur, edhe gur
Perzier, do t'i ndash n nj nat e do t'i bsh tre togje ve elbin, ve

53
 Drangonjet kur e pan u hodhn t' e rrmbejn, po hiri jema Q a n gojt, kur e pan, u hodhn ta trmbejn, por hyri e ma n
nd mes u drfiejti sisn edhe ata u holln mono-nj se kejn bn eS) u rrfeu sisn edhe u trhoqn me nj her se kishin br be
be nd kljumsht t' asaja.
n qumsht t saj. N pak koh, drangojt erdhn n vehte, e
M e njik dhragonjet erdh nd vethe, e m i a r afr djaln,
muarrn djalin pran, e vun e ndnj e hngri bashk me ata. Pastaj dra -
e vun e ndenj' e hingr bask me ata. Pastajt dhrangoj i math i
nxuar nj unaz nga gljishti edhe ja vu djalit nd dor edhe ashtu q 0 ni i madh nxori nj unaz nga gishti edhe i a vuri djalit n dcr
u bn vla. e dhe ashtu e bn vlla, N mngjes, kur ikn drangonjt e van pr
Mb menate, kur ikn dragonjet e van nd qinih , mUar qja, mor. plaka djalin e i tha : Gjer tashti vam mir, po harruam
plaka djaln e i tha: "njer nani vam mir, po harruam stih imn' e bastin e dyt; eja bashk me mua
dit ! Ea bask m 9 mua !
E mori pra djalin edhe vajtn n nj lum q rithte prane pa-
E muar tolipon djaln edhe van nde nj lum ritht afr
llatit. Atje i tha : nm, djalo unazn, q t dhan djemt dje mbr-
palatit. Atje i tha : (<am, djalo unazn, t dhan d.eit dje
mbrma! ma, E nxori djeli unazn e ja dha pla'<s. Ajo me ta marr n
E nxuar djali unazn e ja dha plaks, Ajo me t marrs dor e sht;u n lum edhe i tha djalit i
n dor i dha nj e shtiu nd lum edhe i tha: ama t' e osh una- Po ta gjesh unazn e ta vesh prap n gisht gjer mbrma sa t
zn edhe t e ksanavtsh nd glijsht njer prm e do vinjn djel' vijn djemt, do fitosh edhe bastin e dyt, A t o i tha plaka e iku
do qerdhepsnis edhe stih mn e dyt
vajti n pallat. Djali ndenji n' an t lumit i dshpruar e s' dinte
A t o i tha plaka edhe iku e vate nd palat. Djali ndenj nden
c t bnte. Atje q mendonte i vajti mndja ne shqiponjat. Nxorri
t lumit i stanaho-epsur e s' dij t bn. Atje siloisej !
vate menti nde shqipjet Nxuar toliDon pendn, e doq, ediie pra pendn, e dogji edhe ja! Dolli prpara kopeja e shqiponjave
na su ! I duall prpara kopea e shqijjeve. treks, afentiko ? ' ' po ndodh z o ' ? i tha mbreti i zogjve,
I tha vasilea i zojve. Kshtu edhe kshtu i tha djali edhe i tha historn:
Ashtu edhe ashtu, i tha djaii edhe i tha istorin t urazse. e unazs.
(<
Mos s anahorepsu" i tha <(pa do t e ojm". Edhe mononj dr- Mos u dshpro i tha pa do ta cjejm edhe me
goi shqipjet t vejn c' u thrrisn rosave mban shum vuten
nj her drgoi shqiponjat t shkonin t thrrisnin rosat q qndrojn
M e a u mbljodh rosat, rcn nd lum e zun unazn e je
shuTi brenda n uj. N ast u mblodh rosat, ran n lum, e zun
dhan, Muar djali unazn e vu nd gljisht edhe u nis e vate nd
unazn e ja dhan ; mori djali unazn e vuri n gisht edhe u nis e
palat.
Plaka, kui pa djaln e vate me una?: n gljisht u thamab vajti n pellat. Plaka, kur pa djalin, q vajti me unaz n gisht, u
?dhe i tha : KE more djalo, edhe t dytn stihim ! Haj t shohm udit edhe i tha'.E more djalo edhe bastin e dyt ! Hajde t shohim
edhe t tritn ! B edhe t tretin. Nesr do vishen dymbdhjet vajza n nj boj, dc
Nestr tolipon do vishen dymbdhjet kopile me toidhjo boj t ken_ njsoj rrobat edhe do ken fytyrn e mbuluar. Nj nga t
me toidhjo foresi edhe do ken t peshtruar prosipin. Nj nq^ dymbdhjet vajzat do t jet edhe vajza ime; po ta njohsh midis
t dymbdhjet kopile do jet edhe vajza ime. Ama t'e njohsr w tjerave, a here do ta marrsh.
anamesa nde t tjerat, ah ere do t e marrsh me t vrtet.
N fillim djali e humbi dhe tha se po i shkuan kot t gjitha
N d ' arhi djali i buar-tha se i buar tuti koposet. Me njik*
amos kltoi pendzn e mjaltes Duall jasht e do;, edhe m fiundimet. Pas pak, kujtoi pendzn e blets. Dolli jasht e dogji
h
nj stigni vuisi vendi nga gononjet' e mjaltzve ' u mbljodh. e n nj ast buiti vndi nga tufat e bletve q u mblodh. U
U qas e mza e mjaltezvee i tha : do zoti, na thirri ' r u a mbretresha e bletve e i tha: ' do zoti q na thirri ?

56 57


Dua t m ndihni t onj anamesa nde dymb^lhet kopile, do lcen

toidhjo boj, edhe do jen veshur me to idhjo foresi, la do jet
e Bukura e dheut, se do ken t pshtruar piosopine".
Enja su i tha mza e mjaltezve. T m vzdosh mua, ku,
do vete t rri, edhe atje t qasesh Ajo do jet e Bukura e dheut-
dhe t vish t e ngassh me dor.
Mb menat, kur u hao dita u vesn kopiUt edhe zun va-
llen e kcejn. - M e vate plaka e i tha d|alit: Ea posht
nd' avli t shohsh vashzat kenjn edhe t zgljedhsh t Buku-
kurn e dheut. Ama t' e osh halali su."
U rrus djali edhe nd=nj tendra valles edhe vzdon vashazt
nj nj me aradh. Nde m stigmi i vate mza e mjaltezve pr-
para nd prosopi, er h nj dy voh t' i jip djali' idhis edhe vate nd
valle edhe vate e ndenj n ball t Bukurs e dheut
Djali, kur pa mjaltzn ku vate e ndenj, u qas me tharosi e
ngau me dor krahun t vajs edhe i tha plakse : <(U kt dua e
ie t jet la t jet.
Ah'era plaka zu buzn ac edhe me ca i tha : "eja, biro, e qerdepsa
t Bukurn' e dheut. Haj nani t vemi lart t etimaseni edhe t shohm
si do t ikni, qaset t vinjn djelt e trmbem mos t han.
w
Mos trmbu, monako, i tha djali, pa Mira, m ndihu njr
mb nani, do m ndihnj njr nd telos, pse ashtu e do In Zot."
U prjuar pastajt nd vajza e i tha : "Hajnde, etimasu ; merr
ck> marrsh, pse me njik do vinj kualjt t na marrne
Orn etimas'?)' vajza, duall djali jasht, doq pendn, e
shqipes edhe hiri mbrda t shih bn vajza, M e a u skotidn
jas palati nga hea e shqipjeve frtlojne nj ton.
Vasilea shqipjeve u rrus nd der t palatit, edhe thirri : zot,
jemi ktu, do nga n e v e ? " ^ Ahera duall djali e i tha : dua t
bni troDo t na miri t na qalni n Pol.
"Meta hara suB, i tha shqipjea, aeni pa neve do t' u qal-
nim kur t doni. Ama u etimas vajza muar nj botiljz t
mbrazt.
Orn duall jasht u hullje shkipje prdhe, hapn pndt
-edhe vun djaln edhe vajzn sopr edhe u ngren lart nd kiell.
Dhromit vejn tha vajza : ^ktu, nk di mir ku, reth
t athanato nero" e doj t e mblon|( kt botiljzn t ' e marr pa
sije. Ajiurefto t jet

58
 Dua t m ndihni t gjej n mes t dymbdhjet vajzave
Jo t jen n nj boj t veshura njsoi dhe me fytyr t mbu-
I r c||a dot jet e bukura e dheut se do r ken fytyrn t mbuluar.
Budalla i tha mbretresha e bletve t m vshtrosh
(
m u a ku do t vete t rri edhe at|e t a rohesh Ajo do t jet e
fcukura e dheut edhe t vis^ ta preksh me dor.
|sj mngjes kur u hap dita, u veshn v<jzat edhe zun vallen e ktcenin.
Sa vajti plaka e i tha djalit: eja posht n avlli te shikosh vashazt q
kcejn edhe t zgiedhsh t bukurn e dheut, po ta giesh hallall t qoft.
Zbriti djali edhe ndenji karshi valles dhe vshtronte vashazt nj
nga n' me radh. N ni as: vaiti mbrtresha e blatve perpara
n fy;yr, ardhi nja dy her irotull q ti hipte d|alit shnj edhe
vaiti n & valle. U vrtit edhe nja dy her dhe vajti e ndenji n ball
t s bukurs s dheut. D|Ji kur pa ble'n ku vajti e ndenji, u
afrua me guxim e preku me dor krahun e vajzs edh3 i tha pla-
ks : Un kt dua, le t ie' cila t doj.
Athere plaka kafshoi buzn edhe mSas pak kohe i tha :
Eja biro, e fitove t bukurn e dheut, hajde tashti t vemi
lart t prgatiteni edhe t shikojm si do ikni, se afron t vijn
djemt e trembem mos t t han.
Mos u trmb mmz i tha djali pa fati qi m ndih-
moi deri tashti, do m ndihmoj gjer n fund, se ashtu e do Imzot.
U kthye pastaj nga vajza e i tha : Hajde, prgaUtu, merr
do marrsh, se pr pak do vijn kuajt t na marrin.
O i n q prgatitej vajza, dolli djali jasht, dogji pendn e
shqiponjs edhe hyri brenda t shikonte ' bnte vajza. Pr pak koh,
u errsue pallati nga hieja e shqiponjave qe vinin rrotull. Mbreti i
shqiponjave zbriti n der t pallatit edhe thirri:
Zot, jemi ketu, ' do nga neve ?
Athere dolli djali dhe i tha : Dua t gjeni mnyrn t
na merrni, t na shpini n S'amboll.
oi t kesh qejf i tha shqiponja - - hajr'eni pa neve do
* u shpiem 'ku t doni.
. ^ a s " u pigatit vajza, mor: nj s^ish<? te zbrozur edhe dolli
e me djalin. Ore n q dualln jaskf, u uln shqipcnjat prdhe,
P e pendt edhe vun djalin edh<=> vaizn sipr edhe u ngritn
*t n j , i e | | . Udhs tek shkonin tha va za:
i . ^ t u n uk e di mir ku rr|e 'h "jjr.' e pa vdeku' e doja t
ja ket shishen ta merrnja me vete. Mos i a paim nevojn.

59
 t det zonja, tha vasilea i zojve. Edhe me nj it i,
rrusn nde nj rrem. Atje nga nj vrah rrih pika-pika t'athanato
nero."
Van djelt, mbluan botiljzn, hipn prap nd pen^ t$
zojve edhe ign. Afr lidhinjot arrun prjashta Polit. U rrusn
nde nj vent i but afr palatit edhe ndenj njik te kselodhe-
shin edhe t ksemudhjaseshin zojt.
Pas'ajt, afru u-h eretisn, djelm edhe zoq, zoqt frtluan, e
van nd koneqe t' atire edhe djelt van nd palat t vasilopulit,
Spanoj rrij nd palethure e vzdon dhromin, do vin djali.
Pse panta e hai enja e djalit. Ai bri kaq tham, mbores t \
katafe rnj tutt" thoj me vethe.
Kur pa tolipon djaln e vin me vajz e- preu nga prmbrda
po meta s' duaj t fanerossj, ng' ajo yu thirmt, si me hare, e tha
nde ata ishn torrez: ^Bre ! bre ! bre ! Na vjen sklavi e na siall
t &V< urn' e dheut.
Djali, nga njatra, sa qaseh' nd pala', kaq hin nd siloi, shoms
do bnej nd telos me vajzn. Pr t' e vij tolipon edhe at
nd idhe, ja tha tuti is'orin, si ish, rga ng' arh ia.
M e t thne arrun nd palat edrtt u parusiasn nde vasilcpuk
Spanoj, nga fovoa mos tih'en e thop gj pr at, vat t n
vrape atje ' ishn djelt.
Va,za, pastajt nga njik, bri t loahurn edhe i tha vasi o-
pulit: Polikronemene mu, jam n duar tend, si duaj tih'i, pc
dua tri dit dhiori t kselodhem. N d a o t tria di s' dua t rn
ngas ndonj mos me gljisht t vogl. Pastaj do jem stus orismus-su".
Vasiiopuli, 'u saiteps nga bukuria e vfljzs i tha: metaharasu.
zonjzo, t duash do bnet I Jo tri, po edho njezetetri dit, jan
tndet. Edhe dhjataksi t' etimasn traoez t hajn edhe kama-
rne do kselodhej vajza.
Spanoj, kur geq dhiatain' e vasilopulit u trbua, u karfos, po '
bn! U holk nga brnJa eJhe zu e skepssj shom si to a nxi'
djaln nga mesi. Po, nani, zu e trmbej edhe nga vasilopuli rr.es
i mir vajzn
Telo -panton shttuan trapezin m tuti t mirat edhe ndein*
tfe hajn. Ndenj prota vasilopuli nd^ mes t trapezit edhe vu vajzn*
sta dheksia. Nga njatra bnd ndj spanoj edhe gjithe tcrrt dhodhe-
kadha e vasilopuht. Djali ri shtuara si sklaf e i qeras.
M e t ngrn edhe t pir erdh tuti nd kef. Vetm spar.ojt

60
 ' t doj zonja tba mbreti i zogjve dhe pas pak
brirn n nj rem. Atje, nga nj shkmb rrithte pika pika ujt e
navdekur. Vajtn djemt mbushn sbishen hipn prap n pend t
roqjve edbe ikn. Me zmrher arrin prjashta Stambollit. U uln
- nj vnt t but afr pallatit edhe ndenjn nj ik q t lo-
dheshin edbe t sbpibeshin zogjt. Pastaj u prsbndetn djem edhe
zogj, zogjt fluturuan e van n konaqet e tyre dhe djemt vajtn
n pallatin e mbretit.
Qosja, rrinte n penxhere edhe shikonte rrugn q do vinte
djali pse gjithnj e hante pun e djalit ai q bri kaqe udira, mu-
ndet t i mbaroj t gjitba tboshte me vehte. Kur pa djalin q vinte
me vajzn, e preu nga prbrenda, por prap s donte t dukej, p r
kt sbkak vuri ttvnrat si me gzim edhe u tha atyre q kish rreth
e rrotull : Bre! Bre! Bre! Po na v|en skllavi e na sjell t bukurn
e dheut.
Djali hga tjetra an, sa qasej n pallat kaqe hynte n mendtm
se si do t bhej n fund me vajzn. Q ta vinve pra edhe at n
dijeni, ja tha t giitb historin si isb, nga fillimi. Duke biseduar arrin
n pallat edbe u paraqitn ne mbreti. Qosja nga frika mos ndodhte
q t thon gj pr at, vajti me vrap at|e ku ishin djemt. Vajz a
pas pak, u b si e lodhur edhe i tha mbretit :
O jet gjat, jam r duart e tua si e donte fati, po dua
tri dit koh t lodhem. N ato tri dit s' dua t m ngas njeri as
edhe me gisbtin e vogl. Pastaj do jem n urdhrat e tua.
Mbreti, q mbeti me goj hapur nga bjkurija e vajzs i the:
- - Me gjitb qejf zonjzo, ' t duasb do t bbet! Jo tri, po
edhe njzetetri dit jan t tuat. Edbe urdhroi t pregatitnin trapezn t
nan edhe dbomn q do lodhej vajza. Qosja kur dgjoi urdhrin e
m
bretit u trbua, mbeti n vnd, po t bente ! U hoq mnjan
edhe zu e mendohe/ si t sbptonte nga djali. Po tashti zu e trem-
be
l edhe nga mbreti mos i > irrte vajzn.
M n fund shtruan trapezn me gjith t mirat edhe ndenj t
ar
i. Ndenji n fillim mbreti n mfcs t trapezs edhe vuri vajzn
n
t djatht. Nga ana tjetr ndenji qosja edhe rrelh e rrotull t
yrnbdhjett e mbretit. Djali rrinte n kmb si skllav e i qeraste
Me t ngrn'e t t pir erthr t gjith n qej^, vetm qoses

61
 s' i vej kapsorea posht, po shtih' si t pote nd bukuri t vajs^
pote nde vasilopuli edhe pote nde djal', nij shtuara
Pastajt, nga a u sos vera edhe i than djalit t vej posht^
nde kato t zij ver. - Ah' era spanoj, mononj e vu t lign nd$
ment. U skeps t vej t vrit djaln nd apop.
U ngre tolipon me tropo, vate posht theri djaln edhe s
bri oora. Pastajt mbloi kanatat me ver edhe i qalli nd trapes
Vosilopuli me t tjert s muarn habar, se ishn t pir. Ve-
tm vajza, kur pa, pse nk u duk ksana djali, vu t lign nd&
mnt, po s foli, mos tihen e vij t tjeret nd idhe t paljo.
M b menate, 'u di dita, piejti vajza dhulat, van t'e peti-
piisn: ku isht aj djali erth e m muar nga mma? Nk
dim than dhulat, po t piejm pagzimin', e vasilopu'it, mos di
aj gj".
Van ah era nd spanoj e e piejt', po aj tha to idhjo, se nuk
dij ' u b, ma mbores t kej ikure.
Vajza amos, kej vn re, se orn vate djali t zij vefi,
u ngre edhe spanoj, edhe pse spanoj suall kanatat. eno djali s' u
d uk m, hiri nd noim edhe s' foli, po bri se s e njasi.
Pastajt nga a, dhihos t' e mirr habar muar mbotiljzn rne
"t' athanato nero" edhe u rus nd kato. Atje vzdoi nga njra,
psaksi nga njatra, suall butet njtor, po s' pa gjakun gj. Ma
me shum t psaksur, oi edhe nj angon nj burdh t plot, t
lidhur nga sipr.
E zu, e holjk nd mes t opojos, e zgljidhi edhe e mbtazi -
t shih, t l i j ! Djali ish i thertur edhe i bn copra.
Manj-manj tolipon i shtroi coprat prdhe, i ndreqi bukur-bukur,
teriasi edhe pastajt u shtiu t athanato nero.
Monomias u ngjal djali, hapi sit edhe i tha vajs: kur
kesh q fler? Vre, Kakomir, flere i tha vajza i t kejrte
thertur"!
Kur gjeq djali se e kejn thertur, kej vdekur edhe ish gjal-
tur, kltoi orkon, kej bn pr spanon, edhe tha: oste ti'-
pon "vdiqa dhe u ngjalsh, nani mbores t thom tuti t vftrtete nunit"
U ngre tolipon e vate nde vasilopuli e i tha: KPolihronemene
mu, isht qroj t xsh nj t vrtet. Qron, m pagzove
porsite mms t m thoj t mos bnj pote shoqri me spano -"
Nga t shumat u qesh e bra taksith me kt spanon*, ke
ktu pr pagzim.

62
 ' j vmte kafshata posht, po shtinte syt her ne vajza her ne mbreti
j k e her ne djali, q rrinte m kmb, Pastaj pas ca u sos vera
Jf,e i than djalit t vinte posht n qilar t merrte ver. Athera
os ja rne nj her e vuri t lign n mnd. U mendua t vinte t
riste djalin n qilar. U ngrit, me marifet, vajtr posht theri djalift
J n e e bri copra. Pastaj mbushi plloskat m ver edhe i sclli n
trapez. Mbreti me t t tjert s muar vesh g|, se ishin t pir.
Vetm vajza kur pa se nuk u duk prap djali i vajti mndja n t lig
po s'foli, mos ndoihte (qellonte) e u vinte dhe t tjerve mendja

p*r keq.
N mngjes pyeti vajza shrbyset, q vajtnft t' i shrbenir*
Ku sht ai djali, q erdhi e m mori nga nna ?
Nuk dim than shrbyset po t pyesin djaJin q ka
pagzuar mbreti mos di gj ay.
Vaj'n ather ne qosja e e pyetn, por edhe ay i tha ashtu^
se nuk dinte 'u b, por munt t kish Sikur. Po vajza q kish vn
re, se orn q vajti djali t marr ver, u ngrit edhe qosja edhe se
qosja solli plloskat me ver, ndrsa djali s' u duk m, kuptoj edfie-
s' foli gj po bri sikur s' kuotoi gj. Pastaj pas ca, pa marr ndonj
lajm, mori shishen me uj t pavdekur edhe zbriti n qilar. Atje,
vshtroi nga njra an, krkoi nga tjetra, u erdhi buteve rrotull po
s pa gjkundi. Por mbasi krkoi shum gjeti n nj qoshe nj thes
t* mbushur, t lidhur nga sipr. E zuri, e trhoqi n mes t qilarit e
zgjidhi edhe e zbrazi. ' t shinte, ' t linte! Djali ishte therur dh
'shte br copra. Shpejt e shpejt, i shtroi coprat prdhe, i ndreqi
bukur bukur, i vuri n vnt edhe pastaj u shtiu *uj t pavdekur m
t parn u ngjall djali, hapi syt dhe i tha vajzs :.
Q kur kisha q flinja!
More i shkret* flinje-i tha vajza t kishin therur I
K.ur dgjoi djali se e kishin therur, kish vdekur edhe ishte ngja-
\/j- ' ' ^ e r ^ ' Q k'$n ^ r * P e r q o s e n *dhe t n a : kshtu pr.
d
'qa edhe u ngjalla" tashti mundet t' i them nunit gjith t vrtetn
ngrit pra edUe vajti ne mbreti dhe i tha: O jet-gjatfr
' koha t msosh nj t vrtet. Kohn q m pagzove, e po-
K| e n e n e n t\me t m thoshte q t mos bnja kurr shoqri m* qose.
((?.. '' a ' er - e shumta q m tha, u genjeva edhe bra udhtim me-
e
qoien q ke ktu pr pagzim.

63
 w

Edhe ashtu ja istorisi tuti si u bne nj nga nj: Tolipon, nun

'U jam pagzimi edhe aj ishl spanoj m bri tuti ato vasanit, pQ
t' ndl/esh edhe t' e gjuash t' iknj nga ktu.
Vasilopuli, kur g=q istorin t djalit, dha dh atai t' e Ujn edhe
t' e vishn me en t hrsafta, edhe spanoi t' e zijn edhe t ' ,
yin.
Nde njatra dit porsiti t etimasn darsmt e pagzimit me t|
Bukurn' e dheut.
Tolipon argane tumb,-ma, hares megales U bn darsmt
si darsm vasilopulit. Hingr, pn, kien* glentisne nj jav rrie
tuti t mirat.
Ashtu djali, me tih t mir, i qerdhepsi tu i edh r oi zoin
-eftih ismema me t Bukurn' e dheut.
M kalesn edhe mua n darsm. Bdhe sa t vej edhe t vinjj
osa nj pal kpuc edhe u batsh xathur si m shihni: i
Kalinihte sas djelm. ''

b\
 Edhe kshtu ja tregoi gjith si u bn nj nga nj ! Pra,
une
nun, i a m a v I ^e pagzuar edhe ay sht qosja, q m shka-
ktoj gjtih ato mundime, po ta ndjesh dhe t' a zbosh q ktu.
Mbreti kur dgjoi historin e djalit dha urdhr ta lajn edhe
t a yeshin me rroba t arta edhe qosen ta zinin edhe ta varnin. Ditn
tjair porositi t prgatitnin dasmn e djalit, qfe kish pagzuar mbreti,
jne t bulcurn e dheut. Zun kng valle dhe gzime t mbdha;
u b dasm si dasm mbreti. Hngr pin, kcyen bn qejf nj jav

m gjith t mirat.
Kshtu djali me fat t mir, i fitoi t gjitha edhe shkoi jet t
lumtur me t bukurn e dheut.
M ftuan edhe mua n dasm edhe sa t veja dhe t vija
fiumba nj pal kpuc edhe mbeta sbathur si m shihni.
Natn e mir djem.

/i

p
ralla Popullore
m'
 Shamakadija

Ish mos na ish, na qe nj mbret, na kishte tri upa. Na martoj

t madhen, na e dha me nje bir pashai; na martoj t dytn, na e
dha me nj bir veziri. I thot dhe s trets :
T t' martoj dhe ty, o up tani, t t japim filan djal
mbreti.
Jo baba i thot ajo s' martohem.
Po si do t rrish ti pa martuar? Domosdo do t t martoj.
Jo bnet, jo s' bnet, fundi i thot upa :
Un baba do t marr burr mzin.
Tr ditn upa rrinte n kasolle t mzit. Mbreti hidhet n t
prpjet kur i thot upa qe do t marr mzin.
A ka br vaki i thot t marr njeriu mzin
S'ka br thot po un do ta marr thot.
E po dgjo, moj up thot (se ky mzi, na hante
vetm nnebli edhe rrush t that, nuk hante bar edhe tagji si gjith
lcuajt) po t jet q t haj mzi elp edhe trshre n dorn tnde,
ahere do ta mar pr burr.
Ahere upa me gjith t' an ven te mzi, merr upa nnebli
dhe rrush t that, ja jep mzit n dor t saja, mzi ja bn : wpu-
pu-pu-pu-puM ! I v elp edhe trshr, ahere me vrap i hngri. Ahere
i jati i thot :
T qoft edhe pa m qaf veten tnde.
Edhe na i bn nj pallat edhe merr mzin kjo edhe vete rri
me mzin. Ksaj na i bnej mzi nj njeri shum' i bukur edhe emrin ja
thoshin Shamakadi. Si shkuan ca koh, na u b nj luft' e madhe
edhe na ven tr n luft edhe kta dhndurt; edhe u detyrua
shkoi edhe mbreti vet. Atje n luft vajti edhe Shamakadija, po
mbreti nuk e dintej se qe dhndr' i tija. Ky na tregoi shum zotsi
t madhe atje ; ky vrau, preu dhe e fitoi luftn. Mir po na u
plagos nj ik n dor edhe mbreti nxori shamin' e tija, ja lidhi
Kur pa mbreti q luftn po e fitonte, u kthye m shpejt n shtpi;
po ushtrija mbetn m prapa Ahere dhndurt, po bneshin gati
q t ktheneshin. N ' ato koh, bnin luft me cfungji edhe kur kthe-
neshin ata q fitonin, kokat e t vrarvet i futnin npr cfungjit
Mir po kta dhndurt e mbretit s'kishin vrar gj. Shamakadija e
kishte t gjith ushtrin me koka npr cfungji. Edhe i thon
kta :

b*>
 Nmna edhe neve ca koka, q t' i futim npr cfungji,
E ky u thot : u jap, po t' u v nga nj vul nga prapa. A t a
e pranuan, u vuri nga nj vul edhe u kthyen te mbreti. Gjith bota
yinin e utonin te mbreti, q fitoi luftn. Dhndurt po atje n od.
Shamakadija vajti n pallat tek e shoqia dhe u b prap mz dhe
I thot se shoqes :
T ve te mbreti q ta uro, po, kur t zr mbreti qe
t lavdronj e do t thot q ' qe nj djal kaq i zoti ahere
t' i thua q ay sht burri im edhe ja shamija q u piagos.
Na ngrihet edhe kjo, na vete t uronj baban' e saja, mbretin.
fjdhe zuri mbreti at]e po lvdonte qysh u b lufta, qysh qe nje
djal kaq' i zoti, kaq' i miri dhe ay e fitoi luftn t tr. Aher
hidhet upa dhe i thot :
A y sht burri im, o baba, ay sht Shamakadija, mzi.
Qysh i thot ai s' sht e mundur, s' e besoj.
S' e beson ? i thot ajo mos u plagos n dor ?
Po i thot ay.
Mos sht shami e zotris' sate kjo, q i lidhe plagn ?
Ahere i jati e mori n gryk dhe i tha :
E ke me hak q e more pr burr dhe t m trashgo-
he. Ahere zun lvdoneshin edhe kta dhndurt e tjer qe^
dhe ne/e vram.
Hidhet kjo dhe u thot :
Juve s' vrat asnj dhe kto koka, q suallt, ja u dhai
burri im, q u vuri nga nj damk nga prapa. A t a u turpruan,
"njn kokn.
Si mbaruan s uruari u thot mbreti :
Filan dite t me vini, se do t bj nj dark t madhe'
& fitova luftn.
Edhe kta u bn gati edhe van. Na niset na vete dhe up'e
'et me gjith Shamakadin. Kur erdhi Shamakadija u uditen gjith
d
"e motrat e saja i than ksaja :
Pse nuk ja djek at lkur q mos t bnet mz ?
.! '- c ' n e kjo ngrihet i krkon Shamakadis hapsin e shtpis e i'
:
di kam harruar n shtpi
A v e kuptoi dhe i thot :
n , vshtro mir se mos i vej era (se ja lcish treguar te tftr*
fUfr j , e ' ' ) a i e qe djal' i kuedrs). Kjo na vajti n shtpi, nxeu
dne
i dogji Ukurn edhe erdhi nfe gosti, Edhe tek hanin dhe-

67
tek po pinin, na vjen kuedra, na rrmben Shamakadin. Nj uluri'mj
dhe n| rrmull e madhe q u ba atje, aman; s' e mbanin up
nga ulurimat. Ahere upa, na mori nj pal isme t hekurta edh,
shkoi se Shamakadija ja kishte treguar rrugn nga qe kuadra. Edhe shkoo
Shko, shko, shko kjo dit nat, na vete atje m nj brek edfi8
po thrret :
Shamakadi. Shamakadi..
A y a dgjoi tek qe. A y duke ngjitur, kjo duke zbritur, ay duke
ngjitur, ajo duke jbiitur ; poqn bashk.
Po deshe moj e zez ? i thot ty do t t haj kuedra
Le t m haj thot un s rronj dot pa ty.
Ahere i ra nj back ay, e bri moll, e futi n xhep edh
vajti n shtpi. Na vjen kuedra pr drek.
Hu-hu-hu; (merrte er me hunde) Shamakadi o bir mj
bije er njeriu t bute.
Po mua moj nn, m ke nieri t but.
Jo m bije er njeriu t but;
Po sikur te jet gruaja ime, ' do b ?
Nuk e ha i tha ajo
Bn be i tha ay q s'e ha.
- Per kok t Shamakadis, qft keshe kaq* vjet pa par
q s e ha.
Ahere ay e bri njeri t shoqen dhe e nxori nper shtepi
Mirpo kjo tek e shihte, plciste se dontej q ta hantej, nuk dinte
se ' te bnte. Nj dit i thot qe n mngjes :
O nuse, o bij, na bn nj buk gjysm t pjekur gjyjm
t i papjekur.
Shamakadija kishte dale Dr gjah. (n shtSpi na kishte lni,
nj kone t vogl). Kjo upa zuri na qantej, se s e bnte dot
bukn. Edhe konia dgjoi edhe vete te Shamakadija dhe i thot*
Zotrote po qesh' e lot, hankua te qan me lot,
Na vete atje ky dhe i thot :
' ke, moj e zeze, q qan ?
' do t * kem ? i thot m* tha t bft nj buk*
gjysme te pjekur, giysm t papjekur.
Mori ky me vrap vuri giytm buke t pjekur, vuri dh'
gjysm brum.
Ja kshtu bhet, i tha edhe shkoi ay. Kur efOf11
kuedra, e gjeti t bre dhe duke ngrn i thoshte :

68
 - H-h-h! (duke rnkuar, duke ngrn) Jane punrat e Sha-
kadis kto, o bij, s' jan t tuat.
^ j o P s f' s ^e fare "a fr'ka- Nesret i thot :
* O nuse, o bij, t m b nj kade plot me L t .
Kjo prap prap qante. Konia e dgjoi dhe vet e i thot
Shamakadis :
Zotrote qesh e lot, hankua po t qan me lot.
Vjen ay dhe i thot: ke moj e zez q qan ,
Po m thot t mbush nj kade me lot ; mbushet kadja
me lot ?
Shpejto i thot ay uj dhe kryp. Dhe e mbushne
kaden dhe u b lot i krypur edhe shkoi ay. Erdhi ajo; kur e gjen
prap kaden t br. Duke renkuar e duke pir e duke thn : He-
h-h! Jan punrat e Shemakadise kto, s'jan punrat e tua.
Nj dit tjatr i thot : O nuse, o bije, kt grurin e
hambarit, ta qro kcqe m koqe, se do bjme bukt e dasmfes,
se do martojm upn (se kishte tri upa kuedra). Kjo prap
zuri qantej ; qysh ta qronte gjith ata grur. Konia prap i thot
Shamakadis :
Ti qesh e lot, hankua po t qan me lot.
Vjen ay: ' ke moj e zez prap ?
Po ' do t kem ? thot m ka thn t i qeronj
gjith kta grur koqe m koqe ; e qronj dot une ?
Ahere ay thirri zoqt. Zoqt hngrn t tra plehrat dhe lan
grurt. Kur erdhi kuedra e e pa, rnkonte edhe thoshte :
H-h-h, jan punrat e Shamakadis kto, s' jan t tuat.
Dhe s dintej se fanj t' i thoshte q mos t' ja bntej kjo, q ta
hantej. Na i mori grurin me t tri t bijat, na e shpuri n mulli.
Na porosit motrn e saja, i thot :
Un do t drgoj nusen, t krkonj nj ik brum, po
li
ta ha.
Kuedra i thot n mngjes:-0, nuse, o.bij t ve nek ime
ot
*fi t mar nj 'ik brum, do t zm bukn e dasms, se do
mar
tojm upn.
^hamakadija e dgjoi q i tha kjo kshtu dhe i thot s
ies: kur t shkon q t krkon brum, prpara do t gje nj
k" L t Pa
f sn ' r - t Pre s ' s n ^ h e t'i thua ", na fshiu", ti mos
,. eq ; se
's sa
te bhet prap. Kur do shkon m tutje, do t gje nje

qelbur, t thua: e'qnka kjo gur pr t lar gush' e faqet'

69
 w

edhe t lan gush' e faqe,. Shlco m tutje i tha atje do t gje,

nj port t prishur thuaj i tha 'qnka kjo porfee pr ^
shkuar krushq e nuse .
Na ngrihet nusja dhe ra shkon. Na gjen furrn pret sisn edris
ja jep; furra na zuri macen edhe i thote:
T m z nj mi i thot. Macja zuri min !
Ciu, miu!
Mos qaj i tha se s' t ha, t ve fi!an pallat tek e rna
tr' e kuledrs, t nxierr nj ik brum shpejt te porta.
Kjo nusja duke shkuar, gjen gurn e qelbur edhe thot: 4J 'q| n .
ka kjo gurr pr t lar gush' e faqe!
Edhe lau gush' e faqe. Shkoi m tutje, na gjsn portn (
prishur.
U 'qnka kjo port-tha- pr t shkuar krushq e nuse
Na vete te port' e kuedrs. Deng-dag ports
Kush sht ?.... me at z t tmeruar.
Un jam, m ka, drguar zonja t m japc nj ik brurui
te do zm bukn e dasms se do martojm upn,
Po. po i tha ajo ja prit aty.
Edhe vajti brnda t mbrinte dhmbt q ta hantej. Miu tan
kish ardhur ne pallati i kuedrs dhe nxori brumt te porta. Kjo m
shpejtsi t madhe, na merr brumt edhe nxiton. Del kuedra ; thm
kndej, kjo kish ikur. Nxiton, edhe i thrret ports:
Prite o port e prishur!
Nuk e pres jo i tha porta se me tha je pr ti
shkuar krushq e nuse.
Prite, o gurr' e qelbur.
Nuk e pres jo, se m tha je pr t lar gush' e faqe."
Nxito kuedra. Prite o furrl
Nuk e pres jo, se m dha sisn e u fshi.
Nusja na vajti n shtpi me brum n dor.
Kush ta dha ? - i thot kuedra.
Ma nxori zonja te porta.
Ngrihet kuedra me t tri te bijat, na vete na qyen ''
motrn edhe plasi q s'dintej 't bntej s dontej t hantej V$
Nesmet i thot:
O nuse, o bij, t na b nj od t qelqt, q t hidn*
mi e t hidhemi e mos t thyhet. Edhe shkoi n mal kueo''
Shamakadija i dgjoi kto edhe i thot s shoqes:

70
 Merr nj torbi thot. N torb, i thot, vr nj trkuze,
r "j fshesh, vr vaj, vr sapun, vr nj krehr dhe hajde t *
rikojm, se sshte tcna ktu se do t t haj tani, se kjo gj
$'bnet.
Muarr toibn dhe ato t tra edhe u nisne pr t ikur. Kur
erdhi kuedra n shtpi s'i gjeti kta dhe u nis me tri t bijat, t'i
ndiek prapa. Shko, shko, shko u loth kjo nusja. E mori kolibo ky
edhe shkuan. Duke shkuar i thot ksaj:
Pa kthe nj her kokn prapa.
Pu-pu-pu! i thot se 'vjen nj re e zez!
[-Jith trkuzn i thot-ju xgiat udha kuedrs.
Duke shkuar i thot prap:- pa kthe kokn prap !
Pu-pu-pu-! i thot ajo prap se 'vjen nj re e zmz.
Hith sapun dhe krehrin dhe vajt.
Krhri u b rripa-rripa, sapuni dhe vaji bn llumre dhe shkite.
Po dha e dha ajo, kaprceu dhe ato. Shko, shko prap i thot ay:
Pa kthe kokn prapa !
Prap i thot ajo se 'vjen nj re e zez!
Hidhe fshesn dhe 'fat t kemi.
Na u b nj lum shum' i math e shum' i gjr edhe s' e ka-
prceu dot ajo, po mbeti pr andej. Kta na van n shtpi fc
yre, i pritn ma gazim t math edhe u mplakn dhe u trashguan.

; jr' U - C * -
A>

71
 Vrai'ia e dregjit

Nj her e nj her ish nj trim i bukur shum, e ng bj

t jatr se t vej tue gjuar pr n male e pr n pyje.
Kur ndihej i lodht, shtihej prposh nj lisi e atje prhej e flj
Ndodhej ashtu i rn n hje, kur e pan tri Zonja t Jashtme,
ishn e shkojn.
A t o ju gzuan fort e njra tha : u dua se ky trim ka t'jet i
zoti t bnet milingon, kur t det.
Tha e dyta:u i jap pushtetin t ndrronet n sqyfter, kur t'i teket.
E e treta : U i fal zotsin t-shndronet n drangua, me
fuqin e shtat drangonjve, kur do t i vinj ky dishirim.
T vaturit ' ato van, ai u sgjua e posa n gjum kish gjegjur
fjalt e 'tyre si n' ndrr, tha vet me vetin. Pa sa t' shoh ne
jan vrtetani i mir t shndrronem si m plqen! E brtiti :
burr jam e milingon do t' bnem !
Ng kish sosur fjaln, e me t vrtet u b milingon. Pran
deshi t bnej sqyfter, e sqyfter u b ; ndevon drangua e drangua u b.
Ahierna, gjith i gzuam, tha : nani kam t marr pr grua t
bijn e rregjit!
E bri ? Kur zu t ngrysej dita, shkoi prpara shpis s rregjit
e posa e bukura ish n dritsore, qndroi atje sa t'e vrrej e sa t e,
prgzoj me sy. Ajo, kur e pa, u nguq gjith si lulek e i prori kraht.
A i ng' u mbroi e tha tue qeshur :
Ti s' m do, po fort u t' dua.
Domosdo ke t duash ti mua!
Natn si sqyfter, fluturoi te dritsorja, te ku kish par t * bu-
kurn, e pran, si milingon, hiri nga nj gavr te dhoma, teku ajo
ish e flj, Atje u b njeri e u vu t vrej, me dridhm te zm-
bra, at gzim vaizje. Po shpejt ajo u zgjua, e kur pa nj' burr
prpara shtratit u trmp e luriti : Tate! Tate !
I jati vraptoi sa t shihj se kish; po trimi u b milingon.
Vaiza tha: Tate, ktu brnda isht fshehur nj njeri! R
prgjeq ! Si mnt t jet kurr ?
K*rkoi gjithasajtna, e posa ng pa njeri, i tha s bijs : U karrt
bes se ti ndrrite ! E vate me buzn m gas. Kshtu pr tri her;
ahierna rregji i tha: M thot kryet se tij t flet zmbra !
Vashazit, kur jan t pesmdhjetat, ng' ndrrijn t' jatr se djelm
e dhafn!

72
 Vrasje e dreqit

Nj her e nj her ishte nj trim i bukur shum q sbnte-

tjetr vese shkonte pr gjah nr male e nr pyje. Kur e ndjente
vehten t lodhur shmhej n nj lis dhe atje prhej e flinte. Ndodhej
aS Ku i rn nn hije kur e pan tri "zonja t jashtnme q kalon:n
andej. A t o ju gzuan shu n dhe njra tha :
Un dua q ky trirr t jet i zoti t bhet milingon kur
t doj.
Tha e dyta: - - Un i jap fuqin t ndrrohet n sqyfter kur
t'i teket:
Dhe e treta: Un i fal zotsin t ndrrohet n dragua me
fuqin e shtat dragonjve, sa her q t ket deshir.
Pasi ikn ato, ai u zgjua edhe me q n gjum kish dgjuar
fldlt e tyre si n ndr tha me vehte : Pa dal t shoh n jam<
vrtet i zoti t shndrohem si m plqen! E brtiti: Burr
jam e milingonj dua t bhem !
Nuk kish sosur fjaln dhe me t vrtet u b m/lingonj. Pastaf
deshi t bhej sqifter, dhe sqifter u b, m von dragua dhe dragua
u b. Athere tr gas tha: Tashti do t marr pr grua vajzn
e mbretit! E 'bri ? Kur zu t ngrysej, shkoi prpara shtpis s
mbretit dhe me q " ishte n penxhere, qndroi atje q t'a shikonte
e ta prgzonte me sy. Ajo kur e pa, u skuq gjith si lulekuqe dhe
i ktheu kraht. A i nuk u zmrua e tha duke qeshur :
Ti s'm do, por un fort t dua. Domosdo do t'm duash
ti mua.
Natn si sqyfter, fluturoj ne dritorja, ku kish par t bukurn e
"ibasandaj si milingonj hyri nga nj vrim n dhom, ku ajo po flinte.
Atje u b njeri dhe filloi t vrente me drithm n zmr at vajz
a
q t bukur. Po shpejt ajo u zgjua dhe kur pa nj burr prpara
shtratit, u tremb dhe ulriti: baba I baba!
I ati vrapoi q t shihte se kish, po trimi u b milingonj.
Vajza tha: Baba, ktu brnda sht fshehur nj njeri !
Mbreti u prgjegj: Si sht e mundur kjo ? Krkoi kudo-
^ne me q s'gjeti njeri i tha s bijs: Un besoj s ti ndrite-
dne iku me buz n gas. Kshtu tri -her me rradh, Athere mbreti
tna: |v| thot mndja, se ty t flet zmra! Vajzat kur jan n
tfe
pesmbdhjetat nuk ndritin tjatr vese djem e dafina !

73
 Tue thn kshtu, prori kraht e mbylli dern. Ather trimi (,
duk prsri; e bukura luriti pameta: po i jati ng' e gjegji, e ng
deshi t e gjegjej. A j o dridhej si purtek e klaj. A i u vu t'e ngush.
Iloj : Pr m trmbe ? A q i shmtuam t dukem ? U ng jerdh
pr t keq. Ktu m holqi dashuria q ndienj pr tyj.
E aq bri e aq tha, sa ajo dal e dal sosi t' klari, fshijtj
lott e hskoi gjith natn tue fol e tue qeshur bashk me at. $
ju duk se hkurta ajo nat!
Kur gjeli zu t kndoj, trimi tha : Nani kam t v e t e ! Ajo
ju pergjeq: ec me shndet: po mba n mnt se sonte u t pres me
dishirim t math.
Ashiu si kish hi/tur, ai dolli; e bukura u vu te dritsorja, sa t'i
gzonej edhe ca her, e pran u mbyll te dhoma, tue thn:
isht i bukuri! isht i miri, lumi a i ! E lumja u, ka t'e kem burr!
Si e kish te zmbra, ashtu k l e ; prse ng shkoi shum, e ata
vun kuror.
Nj menat ishn t dy n lulishte; fryjti nj er e dredhur
e dredhur e rrmbeu t bukurn, Trimi mbeti me goj t hapt, e
kur u kujtua t lshonej sa t zj i. shoqen, ajo ish kush e di ku!
Jeci, jeci shum, gjera ' u loth. Ish nat e ndodhej n mes t
nj pylli t dndur e t zi. Te ku mnt t prhej ? Trmbej mos ndo
gjarpr t' e prpij si t' ish n gjum. Pr s largut, ndr flet t li-
sevet, pa nj drit t vogl. Zu t jicj pameta, e arruri te n/
kalive Atje ish nj plakarush, , si e pa, e pyeti : E vete tue
krkuar te kta vnde, o bir? A i i kalzoi si dredha i kish rrmbyer
nusen. Te ku mnt t' e gjej ? . . . Plaku ju prgjeq : Jec m atei,
do t' shohsh nj vetmitar tjatr, di m shum se u.
jeci, jeci e, brnda nji shpellje, pa nj p'ak t lasht, rrij
ujur prpara zjariit. Trimi ju fal n:e nder e i puthi dorn, e kur ai i
pyejti se krkoj te ata vnde t shkret, edhe atij i rrfyejti, me
z ' i dridhej, atft i kish qilluar.
Plaku mirrej vesh pa tundur cinurat. Ish njeri shum i ndersfim,
i veshur me gun t trash e me nj trkuz kashtje te mesi, Mje-
krra e 'tij ish e ba'dh si bora, e ashtu edhe flokt, i derdhe-
dheshin mbi kraht. Kurmi i 'tij i kurrust e i that, si kucer i vjetr,'
po syr i shkdqenin si prush.
Kur trimi, heshti, e i tha: Pr nani rri e prrju e pi nje kup
klumsht, prse je i lodht e nester ke t besh nj udhtim t glat. Nusja
e jote ndodhet te nj vnt gjfth i rethuar nga dejti, te ku mbretron Dregji

74
Quke thn kshtu i ktheu kraht e mbylli portn. A f here djali u duk
prsri, e bukura prsri ulriti; po i jati nuk e dgjoi e nuk desh
t'a dgjonte. Ajo dridhej si purteka dhe qante. A y filloi ta marr
me t mir.
Prse trmbesh? aq i shmtuar t * duke'? Un nuk erdha
pr ndo nj gj t keqe. Ktu m trhoqi dashuria q ndjej pr
ty. E aq bri e eq i tha, sa ajo dalngadal pushoi s qari,
fshiu lott dhe e shkoi giith natn duke folur dhe duke qeshur me
at. Sa e shkurtr ju duk ajo nat!
Kur gjeli zuri t kndoj trimi i tha: Tashti do t ikij !
Ajo iu prgjegj: Ec me shndet po kije n mnd se sonte
un t pres me dshir t madhe.
Ashtu si kish hyr ashtu dolli; e bukura dolli ne dritorja q ti
gzohej edhe ca her dhe pastaj u mbyll n dhom duke thn:
Sa i bukuri sht! Sa i mir! lum ay! e lumtura un q do takem burr.
Si e kish n zmr ashtu i dolli; nuk shkoi shum dhe ata vun
kuror, Nj mngjes ishin t dy n lulishte fryti nj er e fort dhe
rrmbeu t bukurn, trimi mbeti goj hapur dhe kur u kujtua t hidhej
ta zinta t shoqe/i, ajo ishte kush e di ku! Shkoi shum gjersa u
loth ishte nat dhe u ndoth n mes t nj pylli t dndur e t zi.
Po ku t fodheshe ? Trmbej mos e hante ndonj g/arpr po t flinte.
Prslargu n flet t lisave pa nj drit t vogl, Zuri t ecte
prsri dhe arriu n nj kalibe. Atje ishte nj plakrush q si e pa e pyeti:
E ' krkon n kto vnde, o bir ?
A y i kallzoi si era i kishte rrmbyer nusen.
Ku mund t' a gjej ?
Plaku iu prgjegj : Shko m tutje e do tft shohsh nj
plakrush tjetr q di m shume nga un.
Shko shko e brnda nj shpelle pa nj plakrush q rinte unjur
prpara zjarrit. Trimi ju fal me nder, i pu*hi doren e kur ai i pyeti
se ' krkonte na ato vnde t shkreta, edhe ati i rrfeu rne z te
dredhur ' i kish ngjar. Plakrushi e dgjonte pa lvizur (me vrejtje
^ madhe) Ish njeri shum i n"lershm, i veshur me gun t trash e
roe nj trkuz kashteje n mes. Mjekra e tij ishte e bardh si bora,
Po njsoj edhe flokt i derdheshin mbi krah. Trupi i tij ishte i krusur
8
' that si krcu i vjetr; po syt i shklqenin si prush.
Kur trimi mbaroi s foluri ai i tha: Tashti rri e lodhu e pi
") kup qumsht, se jc i lodhur dhe nesr ke udh t gjate.
^usja jote ndodhet n vnd t rrethuar nga deti ku mbretron Dreqi,

75
 biri i Dregjit t math. N klosfshe i zoti t ve atje e t fla me
t bukurn, do t xsh at duhet sa ti t bsh, pr t'e shptuar.
Menatnet, m t sbardhur t' afrodits, i dftoi rrugn kish
t rnirrj e i dha uratn.
Trimi u nis e si arru n buz t dejtir, u shndrrua n sqyfter
e vate e u mba mbi turn e shpis s' Dregjit.
E dashura e 'tij ish atje klaj, ndr t zeza, me kn'pt e art
t shpupurisur.
Kur ai ju dftua, asaj i jerdhi zmbra. U prgafuan e u puthn.
Ajo i tha : Shptom !
E ai : s' di si t bnj.
Do t e gjegjesh nga goja e vet e t nmurit, m mban
ktu, bashk me t jera.
Si flisjn kshtu, gjegjn trokullimn e kmbvet t' rnda t
t' paudhit hypej.
M e t shpejt trimi u b milingon e u fsheh te kript e s da-
shurs, uji kryet e u vu si nj kla.
Dregji, si i kle nd anz, zu t pij ern me hund, tue thne ?
Mish burri ' bukur er !
N e pafsha, e ha m' nj her.
S bukurs i zu dridhma A i e vrrejti e i pyeti: Kush ka
kln ktu me tyj ?
Ajo ngrjti syzit ndr lot e ju prgjeq : Po kush, pas mSn-
djes tnde, mnt t jet i zoti t vij te ky vnt ?
Dregji krkoi t zj me t mir: Fshij ato lot, o zonj Eja !
Mos klaj m, se bukuria m t pushet. Ke shpres sa t jiksh m
nga kjo shpi ? ? Jo ! ? Kuj i kla pran ? M mir isht t ngushllonesh.
t lypset ktu ? Harro burrin kishe. Hanoje. vlen ai prpara
meje ? Mosgj fare! E gjagj t vlej ? Beson ti se nj i vdekshm
mnt t i glasnj njij s'ka pr t vdekur ? T truanj e t lutem t jesh
e urt, mos t shkosh n ngashrim vasherin tnde.
E e bukura atij: Prse e shan burrin tim ? M e t vrtet
ai ng t glet tyj ! Ti je i egr, e ai isht i buf, me gjith se m
i fort shum se kushdo ; ai isht i bukur e plot me hje, e ti je i shm-
tuar, vjedharak e i pa nder ? Mburre e lvdone se je i pavdekshm?
Po kush ha e pi, t vdesnj ka ! U thom se n im shoq t kish n
dore t' e shkulj shpyrtin, pa ndyshim ! Ti flet trash e gjr, prse
sedi ai ng' isht ktu t t gjegjet A i bri buzn rn gas, tue dftuar dhm-
bt, kish thepe thepe, t mpreht, t zes e t ndyt, e i tha:

76
j biri i Dregjit t Madh. N qofsh i zoti t vesh atje e t flac me
t bukurn, do t msosh ' duhet t bsh q ta shptosh. M t
gdhir , me t zbardhur t dits i dftoi rrugn q do t merte e i
dha uratn. Trimi' u nis e si arriu n buz t detit, u shndrua n sqi-
fter e vajti e qndroi mbi kulln e Dreqit.
E dashura e tij e veshur n t zeza m3 flokt t arta t shpri-
shura, qante Kur ai dolli prpara, asaj i erdhi zmra. U prqafuan e
u puthn. Ajo i tha: Shptom !

E aji: s di si t bj.
Do ta msosh nga goja vet e t mallkuarit, q m mban
ttu, bashk me t tjera.
Si flisnin kshtu, dgjuan trokliimin e kmbve t rnda t t
paudhit q ngjiteshe. M e t shpejt trimi u b milingonj dhe u fsheh
n flokt e s dashurs q uli kryet dhe u shti sikur po qante. Dreqi
kur ju afrua, zuri t marr er me hund duke thn :
Mish prej burri sa er e mir!
N e pafsha e ha me nj her!
E bukura zuri po dridheshe. A y e vrejti e pyeti:
Kush ka qn ktu me ty ?
A j o u ngriti, syt e prlotur, e ju prgjegj:
Po kush mendon ti se mund t jet i zoti t vij i kt
vnd ?
Dreqi filloi t a merrte me t mir
rshii ato lot, o zonj. Eja! mos qaj m se t prishet bu-
kurija. Ke shpres q t iksh m nga kjo shtpi ? J o ! ' ke q qan
athere? E mira sht tte bsh zemr. 't mungon ktu? Harro bu-
rrin q kishe; harroje. 'vlen ay prpara mua ? Hi fare! Edhe sikar
t vlente ? Beson ti se nj i vdekshm mund t' i ngjas nj t pav-
dekshmi ? T kshilloj e t lutem t jesh e urtS, mos e kalosh me
ngasherim vajzfin tnde.
Edhe e bukura i tha a t i j : Prse e shan burrin tim? Me te
vrtet ay s' t ngjan ty ! Ti je i egr, e ai sht i but, me
qjitnse shum m i fort se kushdo ; ai sht i bukur dhe i lezetshm
8
ti je i shmtuar, vjedhacak dhe pa nder. Mburresh dhe lvdohesh
se
je i pa vdekshm ? Po kush ha e pi do t v d e s ! . . . . Un them,
' sikur t t kish im shoq n dor pa dyshim ta nxirrte shpirtin. Ti
' , e t trash' e gjer se e di q nuk sht ktu t t dgjoj.
A y bri buzn n gas, duke dftuar dhembt, q i kishte tft
rra
' k t mprehta dhe t pa lara e i tha :

77
 M e tyj dua t kem durim, pr paj t bukuris tnde I Ke t
drejt se kush ha e pi ka t vdesnj; po t vdes u, mirr vesh se
duhet:
Nj trim ka t marr nga nj pflumbesh dy ve. Nj ve
nga ato ka t' e shtjer n ball t Dregjit t math, do t
vdesnj. Ahierna u do t' bie i smur lik, e do t sbier jetn me pa-
hir, n ai trim arrft t anj edhe mua te bollt tjatrn ve. T
duket nj gj e leht kjo ? E e leht t' ish, kush e di, n u nxje-
rrshe ti, s'ke kujt t ja kalzosh ? S'kotsonj pra, kur thom te jam
i pavdekshm!
I fshehur te kript e t shoqes, trimi mori vesh t gjitha, e kur
Dregji vate, ai u b prap njeri ; ju fal s bukurs, e puthi te t dy
faqet e i tha :
Mos kij m dre ; perse, edhe pak, do jesh e lir, me gjith
ato t hijshme shoqe t tua.
Kshtu foli e u ndrrua n sqyfter; fluturoi e vate e u mba
mbi nj kodr. Atje mori prap fytyrn e vet, e posa pa nj vath
lopsh, u qas> e i tha skuterit n e dej pr lopar. A i e vrrejti mir,
te kryet ngjera te kmbt, e pati ti plqej ; prse, pa fjal, e
mori m rrog.
N mngjes, kur i dha tubn e kafshvet, ai i truajti t mos e
lj sa t hij n kullota t Dregjit t' math, i dftoi t ilat ishn
po kotnasikot, prse trimi e shtyjti dreq dreq te ato fusha, te ku
bari ish m i lart e m i njom, e u uj te nj shkmp, tue i rar flojers.
Dregji i mallkuam gjegji at z e dolli i hidhruar tue thn
Mish burri ' bukur er I
N e pafsha, e ha m' nj her.
Brtiti trimi: Shih ku t jam ! . . . Eja pra, n do t m hash!
Dregji shtu nj thirrm, 'u duk nj gjm, e ju sul atij, burr
ish e drangua u b, me fuqin e shtat drangonjve.
U qepn e luftuan; po ng mundi as njeri, as i jetri.
Kur len t lodht, plaku i tha : me te vrtet, i fort ti
je ! Po n kisha ca uj t krojit tim, u t ripja nanith nanith, si brethk,
e t prpija me nj kapshore !
E trimi atij N e kisha ca buk e ca ver, u nanith t bja
copa copa e t jipja qenvet !
Kur iopt u mbjodhn n vath, skuteri i tha atij, si pa se ato
sist i kishin shum t fryjtura m klumsh: -mos i qellete fushat e Dregjit?

78
 M ty dua t kem durim, pr paj t bukuris s' ate ! Ke te
Jcejt se kush ha e pi do t vdes; po t vdes un, dgjo se
cfar duhet : nj trim duhet t marr nga nj pllumbesh dy ve. Nj-

rert vez nga ato duhet ta shtjer n ball t Dreqit t Madh q

j 0 t vdes. A t h ; r e un do t bie i smar shum e do t bumb
jetn me pahir, n arrift ay trimi t aj n ball vezn tjetr. T
duket nj gj e leht kjo ? Dhe sikur t ishte e leht, kush e di ?
n e e nxjerrsb ti q s' ke kuj tja kallzosh. Nuk flas kot pra, kur tbem

se }am i pa vdekshm !
I fshehur n flokt e s shoqes mori vesh t gjitha, e kur Dre-
qi iku, ai u b prap njeri i u fal se bukurs, e puthi n t dy fa-
qet e i tha:
Mos ki m frik se edhe pak do jesh e lir me gjith
sfioqet e tua t bukjra. Kshtu tha dhs u shndrua n sqifter, flutu-
roi dhe vajti e qndroi n nj kodr. A t y mori prap fytyrn e tij
dhe mbasi pa nj vath lopsh u qas dhe i tha skuterit n e donte
pr lopar. A i e vreu mir, q nga koka e gjer ne kmbt edhe
duket se i plqeu mbasi e mori me rrog pa br fjal fare. N
mngjes kur i dha tufn me lop, e kshilloi t mos e linte q t'
hynte n kullotat e Dreqit t Madh q i tregoi se cilat ishin ; po
kot j koti se trimi e shpuri tufn drejt n ato fusha, ku bari isht
m i lart dhe m i njom, dhe u ul mbi nj shkemb duke i rn
fyellit.
Dfaqi i mallkuar dgjoi at z dhe dolli i zmruar duke thn:
Mish prej njeriu sa er e mir!
N e pafsha e ha me nj her.
Brtiti trjmi: ja ku jam ! Hajde pra, n do t m hash ! Dreqi
e
shoi nj britm si gjemim e ju sul atij q burr ishte drangua u
b
me fuqin e shtat drangonjve. U kapn edhe lftuan, po nuk
u
mund as njeri as tjatri. Kur u lodhn plaku i tha :
. ~~ Po t kisha ca uj nga burimi im, un t ripnja shpejt e
Pejt si zhabe e t prpinja me nj kafshore !
t trirrti atij : t kisha ca buk e ca ver, un tashti t bnja
Pa copa dhe ja u hidhnja qenvet.
Kur lopt u mblodhn n vath, skuteri i tha atii, si pa se si-
K
isnin snum t f'yra me qumsht :
~~~ Mos i kullot n fushat e Dreqit.

79
 Ng mnt t t' e fsheh . . .
- Mos guzo m; prse ndo e keqs e madhe mnt t na vinj!..
Nga njeri vesh i hirn kto fjal e nga i jatri i dualln.
Menatnet lopt i shtyjti atje pameta, e pameta u zu me Dre-
qin e tmeroshrn, si te dita m prpara. T tretn dit, tue pritur sa
t' ish hera t dilj me kafshet, rrij prpara kalives te ku flj. Gjith
natn ng kish mbyllur syt, tue kujtuar gruan e vet. bj ajo?..
thoshj, se ai ng kish vatur m, edhe sa t' e shihj ? . . . T vej
atje? .'. .
A h | o ! Kish br be se n' at shpi kish te hij si mundsor . .
Po i klaj zmbra se armiku mnt t'e xej se ai ndodhej n ato vise...
n'a e xj ? . . . Bobo ! Bobo! Ather e bukura ish sbjer.
Si rrij kthtu i ngashruar e i ndrydhur nga dhmbja, pa nj
pllumbesh e vate i mori di ve ai mori e vu n gajof. Pran
vate e zgjoi nj shrbtor t vaths, i clha nj buciel t' plot me
ver edhe nj buk, e i tha : eja bashk me mua etje te ku
shkonj me lopt, e kur u t t lyp bukn e vern, ti t m' i japsh,
pa humbur nj t' imt kohje.
Van e mbi ca here dolii Dregji i math. lufta kle m e keqe
se te ditt e shkuame. Kur t dy u ndiejtin t lodht e pushuen,
trimi mori figa duart shckut bukn e vern / hngri e piu shpejt, e
u hoth pameta mbi armikun ; pSrmysi n dh me grushte te kryet,
e kur e pa te mekur, i ajti ven te ballt, e ai vdiq.
Ndr kt i biri u vu lik e ndlgoi se e kish zn hera. Rko
e krclli/ dhmbt : Mjeri u i mjeri ! . . . Ajo e ka fajin!... Ajo
e kalzoi t mshehtn time !.... Vetm ajo e d i j ! . .. Bjernie ktu, se
dua t' r pi gjakun...
Prplasel si buall i varruam ; pr lurimat e tij kumboi era e
shpia dridhej gjith, ngjera te qndirat: kish shkumn te goja e n
kot mundohej sa t ngrhej nga shtrati, kur trimi, i shndrruar n
sqyfter, hiri nga dritsorja, me rrmbim t math, e atje pr atje mor
prape fytyrn e vet.
Dregji mbeti si i nguruam e zgardhlloi syt t pa drite e t
p l o t i me dre: Kush je ti ?.,. jerdhe t bje ktu ?...
A i ju qas pa fol e i ajti ven te ballt.
Kshtu vdiq Dregji e kshtu trimi liroi t bukurn e gjith va
shazit ndodheshin t zna tek ajo shpi e nmurr.
SC
Nuk mund t ta fsheh.
Mos guxo m se mund t na vij ndonj e keqe e madhe.
Nga njri vesh i hyn kto fjal dhe nga tjetri i dualln.
Ndaj t gdhir, lopt i oj atje prsri e prsri u zu me
plakun e tmerrshm, si ditn e par. T tretn dit duke pritur ko-
f,n q t dilte me lopt, rrinte prpara kalibes te ku flinte. Gjith
natn nuk kish mbyllur syt du;<e kujtuar gruan e tij. ' bnte ajo ?....
'far thoshte me q nuk kish vajtur m ? Kur do ta shikonte ? T
shkonte atje ? A h j o ! Kishte br b n' at shtpi do t hynte si
fitimtar . . . Po i qante zemra se mos armiku e merrte vesh q ndo-
dfiej n ato vise. E sikur t ' a dinte ? . . . . Bo ! Bo ! Athere e bu-
kura ishte e humbur.
Ndrsa rrinte kshtu i ngashruar dhe i mposhtur nga dshprimi
pa nj pllumbesh e vate i mori dy ve, t cilat i mori e i futi n
xhep. Pasandaj vajti e zgjoi nj shrbtor t vaths i dha nj bu-
cel plot me ver edhe nj buk e i tha: Hajde bashk me mua
atje ku shkoj me lopt edhe kur t t lyp bukn dhe vern ti t
m i japsh n ast.
Shkuan edhe pas pak dolli Dreqi i Madh. Lufta u b m e
fort se ditt e para. Kur e ndjen vehten t Iodhur dhe pushuan,
trimi mori nga duart e shokut bukn dhe vern; hngri e piu shpejt
e shpejt dhe u hodh mbi armikun: e prmbysi n dhe me grushte
n kok dhe kur e pa t mekur, i au vezn n ball edhe ay vdiq.
Ndrkaqe i biri ra i smur dhe kuptoi qa i ardhi ora e fundit.
Rnkonte dhe krciste dhmbt: Mjer un i mjeri! . . . A j o e ka
fajin. Ajo e nxori n shesh t fshehtn time ! . . , Vetm ajo e dinte !....
ojermani ktu se dua t' i pj gjakun. . . ,
Prplasej si buall i plagosur; nga ulurimat e tia kumbonte era
dhe shtpija dridhej e tra gjer n themelet. Nga goja i dilte shkum
dne m kot mundohej q t ngrihej nga shtrati, kur trimi i shndruar
n
sqifter hyri nga dritarja me rrmbim t madh, e aty pr aty mori
prap fytyrn e tij.
Dreqi mbeti si i ngurosur e zgurdulloi syt e shuar dhe p o
m
e frik : Cili je ti ? . . . ' erdhe t bsh ktu ?
A i u qas pa folur dhe i au vezn n ball.
Kshtu vdiq Dreqi e kshtu trimi liroi t bukurn e gjith vajzat
9 e ndodheshin t robruara ne ajo shtpi e mallkuar.
"""" Prralla Por-ullors g"j
 V

Shtat pllam mjekrr e tri pllam shtat

Kishte pa ken nji her nj burr kaq i fuqishm, sa. kur \

epte gurit prpjete, pr tre sahat nuk binte n tok. Ky kujtote, se
ishte i vetmi n t tan botrt; e se s'gjindej kush qi m'u mat me te,
, Nje dit i ra me ndej n bashkim me shok, n'at bashkim ndodhj
> edhe nj shtegtar i largt, qi kallzoi per njenin se kaq i fort ishte,
sa me mbajt katundin cufl n krah. U bindn t gjith e atij burri
t fort na i mbet disi hatri e bani b, se do t delte me e kr.
kue. Si tha, bani. U shterngue pr rrug e eci dhet dit e net pa
ndesh frym nierit. Mbas dhet ditsh pau nj bulk kah po thete
tokn me nj pend qe e me i parmend gjasht pash gjat. Kur
nxirte bucat. me t than mendja, se po dynd qur e dhe. Ndalet e
e kqyr pr seri e atje ma vone i thon :
Puna e mbar, burra!
T mbar pa !... po i prgjegj bulku.
Manet a ke marr vesh pr nji nieri, qi e mban katu-
ndin e vet n krah; a por m kan rrejt? i thot udhtari.
Jo s't kan rrejt i a priti bulku. Njimend asht nji qi e
mban katundin e vet n krah.
Po a kishte me dijt me m diftue, ku rrin ai far nieri? e
pveti udhtari.
S'a larg i prgjegji ai qi po livrote token. A i e
njaia dy lisa n kodr? Qatje rrin ai. E tuj than kto fjal, n v n:
qi me ba me gisht si bajm na, oi permenden me gjith qe.
Hej! briti ai qi i epte gurit fort. Po kshtu si ?: K1
s'm lanka gja mangut, e sbaj keq me e marr pr shoq.
More mik, i thot a e lshon at prmend e dalim e
krkojm botn?
Po mir! i a priti ai e, ndrkaq zgjidhi qt, i mbyt
t dy me ka i grusht, coptoi parmendn e e bani dru; ndejf "I1
zjarm t mir e i poq ferlik. Athere u vun me hangr d a p ! e
d a p ! e s lan ve eshtnat. Si u forcuen mir e mir u uen ^
kerkue e mbrrijtn tu ai nieri, qi po e barte katundin e vefc &
krah.
Po po ban ashtu? e pveten dy miqt.
A msue bisha prgjegji ai e s'po na len dhen as an1
\ e ^ s'dijta kurrsi ia baj' ve njikshtu.
Lshoja, he burr, katundin n vend t vet e eja me n te

82
 AA y OUb

(jrkojm botn! - I ndigjon. Ul katundin n vend t vet e nisetme

taBajn rrug per do dit der qi mbrrijn n nji bjeshk t nalt. A t y
x a n vend. Pr gjith dit me rend dy delshin pr gjae e nji bate
me hangr tuj e zi mishin n nji kazan t madh.
Nji dit po i bjen rendi me ba me hangr atij qi i epte gurit
fort. Copton mishin e e shtjen n kazan, ndez nji zjarm t mir
ulet aty ngjat tuj thith nj kamish dymdhet oksh me dushk ahit.
e
S'gjat sa ndora e ilet mali e del nji burrec me shtat pllam
mjekrr e tri pllam shtat.
I avitet burreci e i thot t madhe:
- - Shka ke n'at kazan ?
- Mish prgjegji i forti edhe ma t madhe:
- M'a mbush nji pehar ! - i thot burreci me shtat pllam
mjekrr e tri pllam shtat.
| a mbush nji pehar pa dhimb, e ai e prdin ashtu val, si
t'ishte ken uj lumit
- M'a mbush edhe i tjetr ! brtet t madhe.
I a mbush edhe nji tjetr, e, pa e ue mir tu goja, e kaprdin.
I a kthen peharin e, si t'ishte vu ata mish ^r t "Edhe n j i " i thot.
I mrzitun e kqyri me idhnim e i tha : S't dha tjetr sot;
por hiqmu ktej.
Ende s'i pat mbarue mir fjalt, kur shtat pllam mjekrr e
- tri pllam shtat i ra bram kazanit me shtjelm e iku.
U ue e iu vu mbrapa n topus e gur, por s'mund i a njiti
Kund e u il mali e ai u zhduk mbrend.
Kah mbrdmja kthejn dy shokt e e gjejn mishin e zhytun n
e
langun e derdhun.
Po kshtu si I - e pvesin at qi i epte fort gurit.
Rrezik ! prgjegji ai e u difton shka i kishte ndodh, ksi, ksi.
Knke korit po i thot ai qi pat thye tokn me par-
"lend gjasht pash gjat. Rri vet e ruej.
E njimend dy shokt dalin pr gjae e ai rrin me ba me han-
9^r. Copton mishin e e shtjen n kazan, ndez nji zjarm t mir e
r n
[' aty ngjat me topuz n dor. Mbas pak kohe ilet mali e del
htat - pllam mjekrr e tri pllam shtat e fill te kazani.
a
Pamen bulku ohet n njenin gju per me ndej gati per do pun.
Shka po ban aty ? pvet shtat pllam mjekrr e
""- tri pllam shtat.
" Kah ziej do mish, a s'po shef ?

83
 1

Ma mbush nji pehar !

I a mbush e ai e kaprdin njashtu val.
Ma mbush edhe nji tjetr !
I a mbush edhe nj tjeter, por disi rryetas tuj drasht ndoi rreng.
E kaprdin, edhe at e lyp edhe nj tjetr.
Braf! u ue n kamb bulku e i a kputi sbkurt.-
Ti tjetr s'hangre sot prej mejet!
Shtat pllam mjekrr e tri pllam shtat i ra shtjelm
kazanit e iku. I u vu n shpin bulku tuj e gjuejt gur e topuz; por
s'mund i a njiti, pse u il mali e hupi mbrend.
Kthejn n mbrarae dy shokt tjer e ai qi i epte gurit fort
rnir u kujtue, se shka e kishte gjet shoqin, por s'bani za.
Shka e ka flligj kta mish kshtu ? pveti t madhe ai qi
e kish pas bart katundin n krah.
I turpnuem ai, qi kish, ba me hangr, i difroi, se shka i
kishte pas ndodh.
Si?! thot ai p!ot idhnim as nji kusi mish s'ke
ken i zoti me e ruejt ? I Rri vet e ruej. e keni me pa, sa vi-zj,
Dy shokt dalin pr gjae e ai q kishte pas bart katuncim
n krah vehet me ba me hangr. Copton mishin, e shtjen n kazan
ndez nji zjarm t madh e s'ulet aspak me pushue; por sillet poshs
e prpjet prpara kazanit. S'vonon shum e ilet mali e del shtace-
pllam-mjekrr-e-tri-pllam-shtat e, si mos t kishte ndodh gja ncier
dit tjera, i avitet e i thot:
Ma mbush shpejt nji pehar mish
Shangre mish ti sot i a pret ky tuj dal para kazanit
me topuz n dor.
A i "po", ky uio* deri qi shtat-pllam-mjekr-e-tri-pllam-shtat i
dha t shtymen e e rrxoi me gjith kazan e iku. U ue ashtu i pr-
vluem e i u vu mbrapa me topuz e gur e kje he-he tuj e xani
por u il mali e hupi mbrend.
Kur kthyen dy shokt n mbrame, u due! para e u tha:
Edhe mue m ndodhi si j u ; por rrini e m pritni ksajt pse
s'kam t gjall pa e diktue, se ku e ka forcn.
U vu pr rrug e mbas do ditsh mbrrijti tu nji krue. A t y ishte
pa' ken tuj pushue nji bari.
Mir se t g j e j ! Mir se vjen!
Shtrojn kuvend gjat e gjat e bariu po ankohet, se katund'
kishte mbet pa kullos, mbasi bjeshkn e kishte pas xan shtat'

84
D|!am-mjekrr-e-tri-pllam-shtate e ruete npr thin e egr ), n t
j||in e kishte tan forcn e vet e s' delte kush m' u kap me t.
S'e on ma gjat por bjen n katund tu nji tubanik.
A je ktu i zoti i shpis ?
- Po, ktu. Byjrum !
Ta kam msy per ket nat e mos t m kesh merzi.
far mrzijet! Shpija e Zotit e e miqve. Ti mir se vjen
l^j t duesh.
I qet kafe e duhan e i kthen tryezn. Fjal, fjal, po ankohet
j zoti i shpis si ai bariu te kroni.
A m merr rrogtar ? i thot. S' due pr hak tjetr
ve bukn e gojs.
I u mbush mendja t zot t shpis e ne e nesre e oi me berre,
tuj e porosit njiqind her, qi mos t krkote kullos n bjeshk,
ku gjindej thiu i egr.
Ven berret prpara e msyn fill kah bjeshka. M e nji shtjelm
rrxon parmakt hekurit, me t cillt ishte rrethue bjeshka, e i shtjen
delet mbrend. Bjen gjaja n bar t njom e nis me blegrue t
madhe. Ndfen thiu i egr e turret me furi tuj piskat:
Shka je ti aty, qi guxon me e shti gjan n bjeshk teme?
O o o , jam un, more, jam un! prgjegj bariu ndejshm.
Avitet thiu, e, tuj mos e njoft, i thot:
Kenke i ardhun prej s largut e pr sot kjosh fal; por
rueju se kthen tjetr, pse nuk del shndosh.
on dhent tu shpija e t gjith binden, sa mir kishin kullot.
Ku i ke ue me kullot, mika qi paskan hangr kaq mir?
po e pvesin gjindja e shpis.
Njatje ve u prgjegi ai, tuj ba me dor k*h nji krah.
N e e nesre prap i on berret n bjeshk, e ato knaqen tuj
hangr trfoj t njom. E heton thiu i e^r e turret tuj ngreh krashten.
A prep-a? vikat sa ku mundet. Kso here nuk t
kam fal kushdo kjosh; por shtrngou n je burr I
Mos t kjosha fal! i a pret barriu pcr avitu n
ta
mbajt
Avitet thiu e kapet fyt-a-fyt, e rropaten t dy deri n muzg
Pa mujt kurrnjeni me e rrxue shoqin.
" Ta kishe tha thiu nji rraj ligate, shpejt na me t shkye.
Ta kishe - tha bariu nji poga me djath, shpejt
pa
<* me ta thye mzukn.

85
 1

Vun bes pr at dit. Ndrkaq berret kullotn e u ngin, e

gjindja e shpis n mbrame bisedojshin e thojshin : ky do t i oje
n bjeshk, se s'ka kullos tjetr. I u nguln n krye kto fjale
t zot t shpis e dau me i u vue pr gjurm ditn e nesrme.
Porsa duel drita ne e nesre, bariu vu para berret e u drejtue
per bjeshk. I zoti i shpis tuj u dridh u msheh mbas nji ube, pr
me pa si po mbaronte puna.
S' kalojn tre sahat dit, e qe se turret thiu i egr tuj ngrcllue
dhambt pr mner e kapet me barin fyt-a-fyt deri qi lodhen.
A h ! t'a kishe nji rraj ligate, tha thiu bukur pa
me t shkye!
A h ! t'a kishe nie poga me djath, i a priti bariu
bukur pa me ta shkurtue kryet!
I zoti i shpis shef e ndjen gjithshka e kthen mshehtas tu shpija.
N e e nesre merr me vedi gjasht pogaa e gjasht gogla djath e
i vihet mbrapa.
Bariu prap i shcjen delet n bjeshk; egrcohet tfv'u e kapet
me barin. Rropaten e shkumojn pr mner; por asnjeni nuk mundet
me e rrxue shoqin.
A h ! ta kishe nji rraj ligate, brtet thiu se mir
pa me t shkye !
Ah! t'a kishe nji poga me djath, i a pret bariu se mir
pe me ta shkurtue kryet
N'ato fjal duel i zoti i shpis e i u avit bariut e i tha:
qe pogaen e qindro!
Pr nji kashat e hangri pogaen obani e me nji t sjellma
e rrxoi thin e egr e i a shkurtoi kryet. 'at dit e at dit bjeshka
kje lirue e mujt e gjithkush me e ue gjan pa frig.
Katundi u gzue fort n at ast, n t cilin kishte pre ky thin e
eger, kishin pa malin tuj u il e shtat-pllam-mjekrr-e-tri-pllam-shtat
kishte bierr forcn e kishte p!as prej idhnimit.

Dielii e Hana n Pas

ohet nji dit prej ditsh hana e shkon n pasi te Dielli, mbre^i '
drits. Shkelxente me t pas ande e, prve do dhantive t bukura,
mblodh npr qiell edhe do tubza hyjsh e i a oi Diellit. Si kreu
detyrn e vet, drodhi prap n cakun e prparshm.
Tash i prkite Diellit me i a kthye pasin, por kishte ra ngusfa

86

f'
 s' dijte dhanti me i ue. 'ka t'i oj ?! . . . ka t'i oj?! I ra
g rnend me i ue nji par petka t bukura t preme pr shtat t
aj. Thirri ma t mirin hyll-terzi e i a diftoi dishirin ; e hylli po e
aet n shtek pr nj pun, qi ve ata hyjt, qi rrijshin pr rreth hanet
i u ; u prrall me t e kishin hetue.
Po un, more mbret, po i thot hylli-terzi Diellit si
t'j a pres kto petka hans, qi s'm'a ka kurnji dit shtatin barabar;
p 0 r sot fryhet e rrumbullakohet, nesr thithet, e mbas do ditsh krru
tet si drapni e bahet si nanza e shtrigavet. Tash ti qi sundon mbi
n e e din sa s'dijm t tan na s bashkut, a m mson si t'ja pres
kto petka?
Lenie, lenie! prgjegj dielli. E dirgjet fill tu hana,
Hana mundohet me i ba nder e me i ardh rreth mbretit t qiells;
por, kur e shef me duer that, nisi disi m'u vra vetllash e i thot:
Kur kam ardh me t pa, kam ardh me njimi t mira e
e prciellun prej hyjve ma * bulcur, qi karn mujt me bashkue rvu-
gs, e ti, le' qi erdhe vetm, por asnji send, me than, s'je kujtue
me ma pru !
Ashtu asht; i a kthei dielli por jo krejt si thue ti.
Tan puna e dhantis m ka ba me shty dit n tjetrn e mos me
ardh me t pa. Mendova, mori bi, me t pru i par petka e thi-
rra ma t mirin hyll-terzi me t ' i pre; por kur ai m tha, se ty po
t ndrronte ftyra e shtati dita me dit, e la petkun e erdha nji-
kshtu si po m shef, ve mos m' u korit me ty. N j i fjal po ta
tham: Per n pa nevoj pr drit teme, merr n t sa t duhet
pr me e hijeshue trupin t'and, pr tjetr, t mir u pafshim! E
u ue e shkoi.
Hana u zbe prej idhnimit e q'at dit e at dit xu me e kqyr
diellin disi terthuer.

Bija e Hans' e Oiellit

Kishin qen dy kunata, burrat vllazn. Njana kishte fmi, njana

sk'shte. A j o kunata e dyt kishte fmij, kunata e par nuk kishte.
~ dyta i bante naze kalamanit, e para, q s'kish i bajte sherin asaj
letrs. E ajo mori shum balt e bani nji goc ; e lidhte n djepe, i
ke
ndonte, i bante naze. Ksaj ju ba andrr q t'shkonte ke hana e ke
,6
' ' i , t'i ipte shpirt gocs balts. Ajo i tha burrit :
Kshtu burr, un kam pa andrr tri dit rresht.

87
 Ik, o grue, mos shko se s'goditet kalamani balts.
A j o e kishte marr gocn balts mshtjell si kalama ene
kishte hik. Masanaj ishte pjek m'rrugt me tri goca. A t o tri gocat j
kishin than:
Ku po shkon plake ?
Kam ba nana i goc, t shkoj t' i jap shpirt ke hana e
ke dielli.
Pyte ene pr ne i kan than gocat pse s na de|
fati m u martu.
Masanaj kishte pjek m'nji dardh. I kishte than dardha:
Pyete ne pr mu se i hudh posht dardhat e s ha kush.
Masanaj ka shku e ka taku n' Erzen.
Ku po shkon plake ?
Po shkoj, tha nana, ke hana e ke dielli me ba derman
pr fmi.
A i kishte than: pyte ne pr mu se kam a\ plot e nulc
m pi njeri, se m qelbet ujt.
Masanaj ajo ka sos ke hana e ke dielli. E ama e hans e diellit
i ka than:
Ku t t'oj ty, se t han unat e mi.
Po aman se kam ardh pr fmi se m'ka dfty andrra qi t'i
japi shpirt hana e dielli.
N e nans hans e diellit, ju ka dhmys ke ju ka lut e i ra
me shpull e e ka bam mshes. Kur kan ardh hana e dielli n' mbramje,
i kan than nans v e t :
Po vjen era mish njeriu.
Nana u ka than : qyqja nuk kam njeri.
Jo, o nan, kemi ardh pr^er, s'kemi ndi er mish njeriu.
Po nashti tha: bani be kryt tem pa e qet nana se ka ardh
pr derman.
Ata ban be. E ama tha: nuk e za bes kt be, po xeni
kokn t me.
A t o masanej e ban be nann e vet. Kjo masanej i kishte ra
m'nji shpull a;aj mshess ne e kishte ba njeri sikur qe. Masanej i ka
than hana e dilli:
E moj nan ar halli ke ti q ke ardh ktu ?
A j o kishte than : kam ba nji fmi prej balte, mu rrfy andrr,
e pruna ke zotnija juej, t'i jepni shpirt.
A t o i dhan shpirt at nat e ban gocn njeri ene i than

88
aocs q' kur t t'thresin pa t than bij e hans ne e diellit mos
pgrgjegj. Ka pr t t' marr biri i mretit, po me t t' than e bij'
plakut e e plaks mos fol, por kur t t'thon e bij' e hans ne e-
diellit fol.
Tha plaka: kam ene nja dy amanete.
Po, foli i ka than hanza e dielli.
Ajo i ka than: uji vjen plot' nji lumi e se pin njeri.
Pa myt' nji njeri pra, masandaj pihet.
Ene dardha tha q ban plot dardha e i kalp e i
hudh posht?
Pa zan nji prfund pra, hahet.
Kam ne tri goca m'kan dhan amanet <(s'na ka dal fati."
Than ata: mos bajn ujt pr s'mari ka lejm na, masaraej
i del fati.
Erdh plaka ke lumi. A j o i tha: ndalo t kaloj nji ik t'ulem aty n
breg, se jam e lodhme.
Masanaj i tha q ti pa myt nji ske pr t'u pi.
A mi plak 'ma le i tha lumi.
Shkoi ke dardha ajo gruja i tha: dal t dal nji ik
m'atan pra t diftoj e i tha: ti pa zan nji nn vedi masan?j
t'i han dardhat.
I kan dal gocat para plaks e i kan than : E' plake ?
Mos bani uj pr j diellit e prej hans, masanej martohi.
U, na marsh t ligat, are po thu ?
Shkoi plaka m'shpi ma. Goca u rrit u ba pr t'feju ne e m Jr
i birijnretit. Njime, hyni i biri mretit dhanr ke goca e plakut e e plaks.
Fol o bij e plakut ne e plaks ka than i biri mretit.
Ajo s'fliste. E u ba' nji jav u ba dy ajo s'fliste. Donte t'i thoj-
shin e bij, e hans ne e diellit*. Mreti s'e dijte.
I biri mretit i ka than: Un po martohem' se ti s' flet, se-
je menece.
Hanza e dielli, vinte mje? e mram ke ajo:
A t'bzajti <(bij' e hans e e diellit"?
A j o : jo thonte.
Masanej i kan than hana e dielli:
Ti mos fol ani se t'thon menece.
U martu i biri mretit; ajo rrijte ve m' nji od. Shkoi burri i
sa
l e i tha:
E bij e plakut ne e plaks u fejush e u martush.

89
 A j o ka rudh kraht.
A i e murr nusen, erthn grat e nuses m'kry tri dite Masanej
ato kishin than: t'shkojm t'shofim menecen e pfakut e t'plaks.
Q y q j a 'e bukur qenka e si s'e dashka uni mretit!.
A j o goca po drithte pambuk. Ra boshti pr xbami posht, hoq
syn, shkoi e mur boshtin ene syn e vu n vend ene zu tu dredh.
Ene ato hikn e shkun te nusja tjetr, i than nuses tjetr:
Q y q j a kshtu bani goca e plakut ne e plaks.
U ! e baj ne un ka than E bani ajo, ene hoq
syn, ne vdiq.
I shkoi fjala mretit eja se vdiq nusja q more, e dyta.
Masanej shkoi ke menecja: po martohemi prsi ?
A j o rrudhte krabt, martoju-gjasme desh ti thonte. U martu prsi.
N kry tri dite erthn gra prsi ke ajo tjetra. Erdhn me pa
ne menecen. Prsi ajo ime, mur kusbann me tlyn e vuni n' mangallt,
e zjeu, futi nji dor n tlyn e qiti dhet pare serme: n t dy
durt ka pes. Shkun grat ke ajo nusja.
Q y q j a si bajte menecja! Si s'u doq ajo n'tlynt ? e i tre-
gun ' bani.
Ajo tba: e baj ne un !
E bani ne ajo, m'dor t'par ne vdiq.
I shkoi prsi fjala t birit mret: eja se vdiq nusja, q more
sot tri dit.
Po pse bani ajo, si bani e bij' e plaks ene e plakut ?
A i s'u martu ma, ndejt me kte. Hajde, ja se po flet nji jav
dy, tri s'folte. Nji nate kish artb heret i biri mretit ene po rinte ke
xhami. A t y erth dielli e hana. Nuk i pa i biri mretit hanzn e diellin
kur kan hy, ve ndigjoi zanin qi tba a t' kan than bij' e banzs
ne e diellit"
Jo kishte than - s'm kan than. Bij' e plakut e e
plaks" m kan than.
Masanej, i biri mretit, si e ndigjoi, u gzu, e mur pr krah:
Ec, o bij e plakut e e plaks, eja hypim nalt.
Sh'<un nalt, u uln : pra fol e bij' e plakut e e plaks; apo
ke tjetr llagap ? Ajo hi s' bzajte.
- Fol e bij' e hans ne e diellit.
A j o i foli : Si urdhnon tha.
Bani dasm pr' s dyti se i foli nusja. Sbtiu topa, u ban mu-
zika e ban aheng. Prallza anej shnetja knej.

90 :Z ^
r ' .
(
I
I Pela Qyheiane
fUU-^.)

Na kishte qen nji mret. A i mreti martohesh vit pr vit dhe , i

j kishte vra grat, se \ banin goca. N'at vit na i len prap goc, yjjfik
porse mamia, i oi fjal mretit un edhe mreti bani gost t
madhe. U rrit vajza, u ba dhet vje. Mreti tha do ta martojm
Vajza shkoi e i tha mretit:
O r bab, du nji kal, se, me gjith qi do martohem
desha t shtis, '"Mioreti i tha: mir. Edhe kjo i hypi kalit,
dyj rne shtit. Kalin e qujshin Abruz. I hypi Abruzit edhe hiku edhe /c y
^lvX-jasht shtetit t vet; shkoi n nji shtet t huj, se vajza sdinte
gja (po iku kot m kot). Atje m'at shtetin e Jiuj ishte nji lum. A i ?
mreti, q ishte atje m'at vend, kishte qit nji urdhnes: <(kush e hov
lumin, do t'mani time bij". Mirpo kjo hovi. E kapn edhe e un
ke mreti.
Ky, o mret, e ka hov lumin (se ishte vesh si djal goca).
Mir ka t.han mreti. Ti, o djal, do t'marrish time bij,
se po s'e more, un do t t'pres. Mirpo ksai i hyni fryk;
e s deshi m'u martu me te. Mreti u zemru edhe ju thot njerzve t vet
qi un kte do ta pres.
Kta i thort: jo, or mret, mos e pre, po ti kte oje t marri
harain me nji kral edhe ta vrasi.
Mreti e thirri dhe i tha : ja t'marrish harain, ja kokn tate.
Ky hiku, shkoi ke Abruzi tuj qa.
'ke - i tha Abruzi q qan ?
Mreti m thot : a t'marrish harain, a kokn tate. Abruzi i tha:
Thu, mretit q du shtat mushka me ven.
Mbreti ja dha edhe ky u nis, shkoi ke krali tuj grthit edhe
filloi nji luft. n
Abruzi me kamn e par i myste njerzit. Krali u mef. Djali '
: |
gjeti nji prift edhe i tha : '' 'V'
Ku asht krali ?
Sjyf-*Qor djal, se t' u mef. Shkoi prifti ja kallxoi krajlin ene
ojali e preu krajlin. Edhe mushi shtat mushka me flori ene ja oi mretit.
M nesret prsi oi mreti e i bzajti,
Un prej teje, or djal, du peln qyhelane ; n qoft se ti
n
uk ma bie, un ty do t t'pres.
Iku kjo ; shkoi tuj qa ke Abruzi. 'ke qi qan ? i tha
Abruzi.

91
 Mreti m tha : du pela qyhelane, ja peln, ja kokn tate.
Abruzi tha, se kjo asht nana e ime, po t shkojsh ke mref
t i thush: du nji shal florini edhe nji fren florini edhe du dy ok
sheqer. Shkoi djali i tha mretit :
Or mret, du nji shal prej florini edhe nji fre prej florini
edhe dy ok sheqer. Mreti ja dha dhe kjo iku e shkoi ke Abruzi
Abruzi e porositi q ti kur t shkojm atje ke pusi, ku pin uj pe| a
qyhelane, qit ujin n lug ene hudhja sheqerin, edhe shaln edhe frenin
veni ke gryka e pusit edhe vet t'i t hypish m nji dru, se ajo t
han edhe mue t'm lidhsh me nji ven t meft.
Kur t vij ajo t pij uj, ajo do thot a t kem nji bir njeriu
t' m vej kt shal e kt fre, t' i flitiroj njiher kto male edhe kto
fusha. Ti thuj, jam un, po mos zbrit prej druje se t' han po thuj ban
be. Kur t thot pr ko^n e Abruzit at-here ke me zbrit.
U nisen me Abruzin edhe shkun ke pusi, q pinte uj pela
qyhelane. Abruzin e mefi, mushi nj lug me uj i hudhi dhe sheqerin
vu dhe shaln me gjith fre ke gryka e pusit edhe vet hovi n drut.
Erdhi pela qyhelane, piu uj edhe tha :
A kam pi uj t'aml sot I Por t kem nj bir njeriu, t'm
vej kt shal e kt fre, t i flitiroj njiher kto male e kto fusha.
Kjo ju prgjegj: jam un tha. Zbrit trposht Nuk zbres
se ti m' han ; ban be pastaj zbres.
Pr kto male, pr kto fusha, q un ty nuk t ha.
Nuk t besoj kurr, po ban be.
Pr kt lug' e pr kt pus, qi nuk t ha.
Jo, jo tha nuk besoj, po thuj pr kryt e Abruzit
masanaj t besoj.
Pr kryt e Abruzit nuk t ha, se i ka hik nans gjasht
mujsh edhe s' e kam pa ma me sy.
Kjo zbriti, i vu shaln edhe frenin. Pela i tha: Hyp nalt
edhe kjo i hovi, i flitiroi ato male edhe ato fusha edhe erdhi ke
Abruzi. I hovi Abruzit, mori peln qyhelane edhe ja oi mretit.
E or mret i than njerzit e vet sa ke luftu ta zajsh
peln qyhelane, s' mun ta kesh zan, porse ky ta zu. Iku djali
shkoi n shpi n darkt. N mjest, oi mreti edhe e thirri edhe i tha
O r djal, un prej teje du shkamin e kuedrs.
Ky i tha : mir. Iku edhe shkoi ke Abruzi tuj qa.
' ke ? i tha Abruzi.
M tha mbreti q du shkamin e kuedrs.

92
 Un ate nuk mund ta marr i tha Abruzi. Porse ti t
shkojsh ke nana ime. Edhe ky shkoi ke pela qyhelane tuj qa. Pela
qyhelane e pyeti :
' ke moj, q qan?
Mreti mu m krkon shkamin e kuedrs, o shkamin, o
kokn.
At e mar un i tha pela qyhelane, porse ti do t'shkojsh
j<e mreti, do t' i marrish nji gjylpan, nji sapun, nji pasqyr edhe
dymdhet kokrra ve edhe dy ok sheqer,
Mir i tha ajo pels e shkoi ke mre'i.
O r mret, un prej teje du nji gjylpan, nji sapun edhe nji
pasqyr edhe dymdhet kokrra ve edhe dy ok sheqer. Mreti ja
dha. Iku e shkoi ke pela.
I more ? tha pela.
Po - i tha.
Do t t msoj i tha pela. Kur t shkojm q ta
marrim shkamin e kuedrs, shkami asht mun ke dera. A j o do t' thot
ty: hajde mor hajde, bujrum !" Ti thuj: oj nan, t kam pru dym-
dhet kokrra ve edhe dy ok sheqer. A j o do t' thot ty q rri t'hajm
nji goj buk Ti thuj mir, moj nan, po shpejt nja dy kokrra ve.
Ajo kur t' kalo/, un i bi shkamit, por ti keja mendjen q ta kapsh.
Kur t kalojm ajo na gimon. Ti ke me hudh gjylpann, pastaj ke
me hudh sapunin, pastaj ke me hudh pasqyrn; edhe maj men mir
kto q t msova.
I hovi nalt pels qyhelane edhe shkoi. Kur sosi ke kuedra,
kjo, kuedra, tha: bujrum, mor djal.
Na moj nan, se t kam pru nja dymdhet kokrra ve edhe
dy ok sheqer.
Po rri, or bir, t' ham nji goj buk.
Jo moj nan, po t desh qejfi nja dy kokrra ve pr ma shpejt.
Kuedra lujti, shkoi ke zjarmi. Pela i ra shkamit, kjo e kapi edhe
"ikn. Kuedra jallon me maren. Kjo ' bani: e lsHoi gjylpann,
^jylpana u ba ferr. Kur e doli kuedra farrn, ju avit prap. Kjo e
'ishoi sapun, kuedrs ju ba liqen edhe rrshqiti. Kur kuedra e kaloi
''qenin e rrshqitun, e i avitet ktyne, kjo goca lishoi pasqyrn. Pasqyra
11
ba nji lum i madh. Kuedra kt s' mun ta kalonte, por i tha;
Ej bir, nana do t t' japi nji mallkim: n qofsh un u bafsh
^c, n qofsh goc u bafsh un, tjetr gja nuk ke prej nans. Ikn.
"^ rrugt pela qyhelane thot:

93
 Hajt hajt, se ti e fitove, se mu nuk m ka hyp zog pr
qiell, jo se m ke hyp ti, qi ke qn nji cop goc. Ikn, shkun e
\a un mretit, dhe kto shkun jet t shkume. .. . j

Mali i gastares
Na kishte qen nji plak edhe nji plak, na kishin pas nji djal,
po baba i djalit kishte qen fukara.
Dul djali n pazar. N pazar po thrriste telalli: q kush asht
nji njeri, q ta marri hutroja, ta hudhi n Malin e Gastares. Ky djali
tha se jam un. E hudhi hutroja ne Mali Gastares. E pyetn populli
prej sposhti: fare ka atje?
Ky djali tha / - ka xhevahir edhe serm.
Pa na hudh dhe neve !
Edhe ky u hudhi.
Po m zbritni ne mu.
Rri ti, se je mir atje.
Ky ' na bani; krko, krko gjeti nji magare dhe hyni mrena
edhe doli me nji vend. Kur doli atje na hyni m nji kule ferre. Aty
na ishte nj shpi. Ke ajo shpija ishte nji plak. Plaku kishte treqind
kok dhi, porse ishte qorr me t dy syt. Djali ' na bante; fshiu va-
thin e dhivet edhe e lagu. Kur erdhn dhit thon ; (<q kush na bani
kt nder neve, se plakun e kemi qorr. Kto dhit kishin nj cap t
par, me tre sy. Na i thot nji dhije ky capi *ti do ta rujsh sot, kush
na ka ba kt shrbim". Edhe dhija ndejt. Dhija ndejti e ndejti, ja nguli
pr t hangr. Dul me hangr gjethe. Djali e fshiu vathn. Kur erdhi
dhija ky shkoi n kule. Kur erdhn dhite e pyti capi madh; he, moj
dhi tha ' fare pe ti ?
Un s' pash gja. tha ajo.
Po pse tha far bane ti aty ?
Po un tha ma nguli pr gjethe dhe shkova me
hangr, kur u ktheva e gjeta vathn t fshime.
Capi e vrau dhin. M ' nesret la nji tjetr edhe e porositi: <(ta
rush mir, mos shkosh me hangr gjethe*. Edhe dhija nuk shkoi me
hangr gjethe, por dhin e zu gjumi. Djali dul nga kulje ferrs edhe
mshiu vathen. Kur i dul gjumi dhis, vathi ishte fshimun edhe djali kishte
shku n' kulet. Dhija s' pa gja. Erdhn dhit edhe e pyet capi dhin: <(e
moj dhi tha are pe ?
Jo, s'pash gja tha ajo.

94
 Po pse ? tha a shkove me ngran gjethe edhe ti.
Jo tha m' kishte zan gjumi.
Mur capi e e vrau dhin.
M nesret i porositi dhit q t shkojn tok edhe tok t vin, se un
do ta ruj vet* u tha. E rujti capi. Capin e zu ojumi. Dy syt i flij-
shin, i treti nuk flinte. Djali kuptoi se e zu gjumi. Dul nga kulja mur
e e fshiu vathn, e goditi. Capi e kapi.
Po 'far je i tha capi a njeri a po xhin?
Ky ju prgjegj q un jam njeri. Po un ty do t t' oj ke plaku.
Kur shkoi djali ke plaku filloi me i ba shrbim plakut ene i
tha: <(o bab tha do t' shkoj me dhi nesr.B
Mir o bab tha po ke rrasa dhit mos i o.
Mirpo djali i ojti dhit ke rrasa edhe djali i binte kavallit
fort. A t y na dul nji perri.
Thot: o bir njeriu - tha ti tuj i ra kavallit edhe un tuj
krcy, kush ta muni njani tjetrin".
Dhe kta filluen. Djali i binte kavallit edhe perria krcente. U
ba darka. I thot perria djalit: e lam krcimin ?
Po i thot djali.
I mori dhit djali edhe shkoi ke plaku.
He, mor bir, pse erdhe kaq von ? Se m' duket q i ke u
dhit ke rrasa ti ? Jo mor bab, jo i tha djali.
Edhe m nesret e porositi baba q dhit ke rrasa mos i o, or
bir, se aty mu kan marr syt'*.
Djali ju prgjegj : jo, or bab, jo.
Po djali i oi prap ke rrasa. Perria du!: "hajde, bir' i njeriut,
ti bjeri kavallit edhe un t krcej, kush ta muni njani tjetrin.
Fillun, ky kavallit edhe kjo krcimit e der n dark. Perrija i
tna : a e lan ?
Po i tha djali, si t dush ti.
Hiku djali me g|ith dhi, shkoi ke plaku. Plaku i tha djalit q
"'i or bir, po vjen natn, m gja' i on dhit ke rrasa.
Jo, mcr bab, jo.
Kshtu t' do baba fort, mos i o ke rrasa, s aty ju kan
^arr syt babs.
Nesret djali shkoi prap ke rrasa. Perrija duli edhe e pyeti, e
i r njeriu, erdhe ?
Er ha.
Filloje kavallin edhe un krcimin.

95
 E filluan, ky kavallin edhe kjo krcimin e der n mjest e der
n' mrame, Perrija tha; u lodha un. Edhe ra posht.
Djali e kapi edhe e lidhi n vidht perrin. Ani ju tha dhivet;
^hajde se do t' ikim."
Perrija i tha; eja m lisho dhe mu.
Tha; un t lishoj ty, po m' dfto syt e plakut.
Ja m lisho mu i tha ajo pastaj t dftoj.
Djali i tha; nuk t besoj tha jo.
Shko tha se i ke, ke bytha e ferrs.
Shkoi djali e shikoi, nuk gjeti gja
Hajde i tha dhivet se kjo nuk tregon dre/t.
Dhit u mlodhn edhe u nisn me hik.
Kjo tha : aman i bir'i njeriut, ja m'lisho.se syt i ke, ke bytha vidhit.
Nuk t besoj tha jo.
Po shifi i tha ajo, se aty i ke, ke bytha vidhit
Shkoi e shikoi, nuk i gjeti.
Hajde ju tha dhivet se k/o t ngordhi ke vidhi.
Tha: aman, o bir njeriu, eja m' isho.
Tha : un nuk t lishoj, se ti nuk m difton drejt.
Shko i tha se i ke mu ke rrasa.
Kur shkoi cljali i gjeti, ke rrasa.
Hajde ju tha dhivet se do t' ikim nshti.
Eja, o bir njeriu, eja m' lisho.
Po m' tregove drejt do t' lishoj, dfto drejt si t' ja vej plakut.
Do t' ngrehesh n mjest i thot perrija ta qitsh plakun
n rrezen e dillit, kur t lej, edhe ta lyjsh syun me bshtym edhe
tja vejsh plakut, pastaj edhe tjetrin po ashtu.
E lishoi perrin, mori dhit prpara edhe shkoi ke plaku.
Kur shkoi, plaku e pyeti: pse kaqi von, or bir ? M gja i ka u
dhit ke rrasa?
Jo, or bab, jo.
Para se t lente dilli hot djali plakut:
Hajde t dalim, or bab, nj ikz ke dilli.
Dul plaku me gjith djalin.
O bab ma t' shikoj nj iks ke ko'<a. i tha djali. Leu
dilli. Djali ja vu syun plakut.
O r bir tha paske qen ke rrasa.
Po, mor bab, po tha po, hape ne tjetrin. I vu ne
tjetrin. Tha: <(e mor bab, a i ke syt ?

96
 Tha : shum mir, o bab, porse un ty do t' la n shtpi se
hgba do t' shkoj vet me dhit.
E mori babn djali dhe e qiti me e la. Kur e lau n mjekrn
e babs gjeti dymdhet elsa. Baba i tha: Na ore bir njimdhet
celsa, t dymdhetin do ta mbaj vet, se ti je i ri edhe oabohe.
Djali i mori elsat. Plaku kishte dymdhet oda. Djali mori i eli
odat. M nji od gjeti flori, m nj od gjeti nj kal. Pr mas ca
Jit na i t^ot djali babs ( p l a k u t ) : or plak thot a ma jep ne
at elsin tjetr ?
Po m' vjen shum keq or bir, se ti je i ri edhe do t'gabohesh.
Ja dha plaku. Djali e eli odn. Nji dit jave aty n'at od,
vijshin tre t bukurat e dheut edhe u lajshin. Djali i prgjoi mas dere.
Erdhi e para : t lahem shpejt, se m shef i bir i njeriut.
Edhe iku.
Vjen e dyta. Djali p r p mas dere prgjon.
<(T lahem shpejr, se m' shef i bir' i njeriut." Iku ajo.
ErJhi e treta. Hyni me u la.
"T lahem shpejt, t' ik', se m' shef i bir' i njeriut."
Javn e dyt, erdhi e para. Hyni me u la. T lahem shpejt,
se m' shef i bir' i njeriut.
Erdhi e dyta: (<fc lahem shpejt, se m' shef i bir i njeriut.
Erdhi e treta : t lahem shpejt se m' shef i bir' i njeriut.
Ditn e tret erdhi e para. Djali e prgjonte ke dera. E bukura
e dheut tha: "shpejt t lahsm, se m' shef i bir' i njeriut."
E bukura e dheut, e treta, erdhi me u la. Djali e prgjon ke
deva. T lahem shpejt se m' shef i bir' i njeriut.
Diali i zen linjn. E bukura e dheut nuk munt t' ikte pa linjn.
L'iali na bani ? Vajti ke oda q ishin paret dhe mori hebet me
Pare edhe vajti ke kali edhe i vuni shaln e qiti ke dera.
Kur e qiti ke dera, patkoi i kalit bani tring. E ndgjoi plaku.
Plaku tha : e bir t thash q do t' gabohesh, por kur t' bish
^ q . t'vish i here ke baba Djali iku bashk me t'bukrn e dheut
e
aha shkoi ke nana e ke baba dhe ndejti dy tri vjet. Mas dy tri
v
|etvet n mhall u ba nji dasm. Po djali e kishte myll linjn m
JM^ ark prej guri edhe e porositi nann Kmos /a nep lin/n, se kjo
h'Kn p 0 j a dhe linjn.
Kur shkun n' dasm, nusja nuk vint, se donta linjn. Nana u
^sndu, se shpija asht e myllme, e ja dha. Kjo e veshi linjn. Aty
n dt
shpi kishte nj baxh.

Pr
' Ha Popullore 97
 Grat i thon : ngreu, moj nuse, krce i her.
Po un s di me krcy, moj shoqe, por un di vetm t'flitiroj
Edhe ato than mir. Nusja mori t' krcej edhe flitiroi n ba-
xht edhe i tha nans q : un tt bir nuk mun ta marr pa leje t
vlleznve edhe t motreve 8 edhe i la mhyrin pr kujtim. Dasrna
mbaroi nga idhnimi q iku kjo. Kur erdhi djali ke nana, e gjeti nann
t pezmatume. Djali u kujtu se e bukra e dheut ka hik.
Ene i tha : moj nan, pse rri pezmatu ?"
Iku nusja, or bir.
M e qen q iku nusja, oj nan, edhe pr mu mos pyt, sepse
ti e ke fajin qi ja dhe linjn, se un t porosita q mos ja jep linjn.
Po un, or bir, s'ma mur mendja pr baxhn, po shikova se
shpija asht e myllme e s' ka si t m' hiki, po sikurse ta lijshem un
n shpi do m' vinte shum keq, se nusja nuk e shifte dasmn, pranej
u gabova.
Djali hiku, shkoi n pazar. Telali po thrriste : "kush do ta marri
hutroja edhe ta hudhi n Malin e Gastares ?
Djali ju prgjegj : un.
Hovi djali dhe hutroja e hudhi n Malin e Gastares. E
pyetn djalin : fare ka atje ?
- Xhevahir edhe serm tha.
Po na hudh ne neve
Aspak s' ju hudh.
Djali shkoi n magare edhe shkoi ke shpija e plakut edhe pla'<u
e kapi n qaft.
E mor bir i tha t tha baba ty q je i ri edhe do
t' gabohesh.
O bab, a kan ardh ma.
n' at dit, o bab q' i ke trem ti nuk kan ardh ma.
Bab t pyes ku e kan vendin ?
Baba jam rjiqind vje, po do t'shkojsh ke vl ai im ta pf
tsh, se asht dyqind vje.
Shkoi ke i vllai i plakut e pyti.
Baba, jam dyqind vje, i tha po do t' shkojsh ke vlla'
i par, se asht treqind vje.
Kur shkoi djali : or bab, kam ardh me t pyt : tri t bukraf
e dheut, ku e kan shpin ?
Baba pak e maj ment, kam qen shum' i vogl, e kan ezmefl
filan vend q pin uj.

98
 Djali shkoi ke ezmja edhe xuni ezmen. Erdhi dada e t' bukrs
Jheut, t pars.
Djali e pyeti dadn : goce, goce e kujt je ti ?
Jam e t' bukrs dheut, t pares.
Hik i tha-
Erdhi e dyte. Djali e pyeti ; goce, e kujt je ti ? Tha a j o : -
: arn e t' bukurs dheut, t dyts.
Erdhi e treta.
D)ali e pytf: goce, goce e kujt je ti?
Jam e t' bukrs dheu^, t trets.
Dele, do t' pi i her uj n shishen tande.
Shishja asht e zojs
Po djali ju prgjigj me kreni. Vajzs i hyni fryk, ja dha shishen
edhe piu uj. Po djali e kishte pas myhyrin n goj edhe e Ioj
n shishet. Vajza prej shpejtsis nuk e pa. Kur e oi shishen edhe ja
dfia t bukrs dheut, t trets, kjo mori t pij uj. E shef myhyrin
m<ena n shishe edhe ju thot motrave se pasksh ardh ai q e pat
majt. Motrat duln t trija dor m' dor shkun ke ezmja i dhan do-
rn edhe e ban moll e shtin n xhep edhe shkun ke shpija. Erdhn
vl'eznit Vlleznit ishin dymdhet diva.
Kur erdhn n shpi than : "oj motra, ardhka era mish njeriu".
Ku e gjetm na mor vllezn, ne jemi t myllme, kushedi ku
kini hangr ju ; por me e pas na, or vllezn, a e hani
Jo oj motra, nuk e ham.
Po bani be q nuk e hani.
Vlleznit ban be : pr kto male edhe pr kto fusha q ne v e
nuk e ham.
Po kjo, cr vllazn, nuk asht be, po ju t thoni wpr kokn
6
juj, ime motra," athere neve e qisim.
Edhe divat ban be or kokat e motrave.
E qitn motrat. Kur e qitn edhe ju dftyn t dymdhet vlle-
znve, se ky ka a'dhun pr motrn e tret, ata than : po neve kemi
k
ndita : n qoft se ky ro t' jet ma i zoti se sa ne, masanaj ja
)apim' ' n a ban dymdhet divat? Morn edhe at djalin edhe shkun
n
^ pyll. Hajde mor vlla, se do t' bajm nga i barr dru.
Kurse divat i ban barrt shum t mdhaja, djalit ju p'ish menja.
lall ' na bani ? Kishte nj spag ene ja vu pyllit gjith.
Divat e pytn :
ar ban ashtu, or vlla ?

99
 1

Un s' lodhem, por un do ta marr pylln menjiher mos t'vj

pr dita.
Jo, o vlla, jo, ti mos baj, se bajm neve, se me e mar,
gjith pvllin katuni neve nuk na le, po bajm neve pr ty.
Divat u ngarkun me dru n kraha Djali shkoi bosh.
Kur shkun n shpi, motra^ i pyetn: "e mor vllaz n, si ishte ky?s
O j motra, ky ishte shum ma i zoti se neve, ky desh ta
sillte pyllin t gjith.
M nesret thon divat : o vlla, do shkojm t mushim uj.
Mir o vllazen, po ku ?
N ezme.
Kur shkun, kta murn nga i fui, ky u tha : mu m jepni nji
bel edhe nji shat
Po p;e? ' i ^o ti kto ?
Un nuk lodhem si juve, un do ta bi| ezmen ke shpija,
Jo, o vlla, jo, ss neve nuk na le katuni, po ti rri se bajm neve.
Kur shkun n' shpi motrat i pytn : <(e or vllezn si ishte ?
Ma i zoti se sa neve.
Po pse o vllezen ?
Po ky thonte t marrim ezmen, ta ojm ke shpija, po neve
'mun ta mersh'n, sa s na linte katuni, paranej ishte ma i zoti se sa na.
Ditn e tret than divat : "hajd o vlla, se do shkojm t giujm.s
Kur shkun me gjujt, gjetn nji lepr. Divi i gjimoi me e wai
edhe e kapi me dor. Shkun me nj byth arre. Atje e Ishun lepurin
Nalt n' arr ishte nj kokr.
O vlla, ja hyp e merre, ja ul nj deg arre.
Djali hovi Kur e lishun degn e arrs djali ra. Kur ra, ra sipr
nji lepuri.
E kapa, o vllazn leorin.
Ata u habitn, neve kte sa e lishum, ky e kapi.
Hajde tashti t' ikim than.
Shkun ke shpija. Motrat i pyetn : e mor vllezn, si ishte ?"
Shum ma i zoti se sa neve, se ky hovi n arr, kur ra posht
zuni leprin. Po ti moj motr, bahu gati t shkosh me djalin.

Maro Prhitura
Ish nj njeri m nj fshat dhe ish vetm, s' kish as vlla &\
motr as baba as mm, po gj kish ca pak, e tundej dhe ai >

100
 tn shokt. E si ish pa njeri, u m irtua, mori n grua t nirs
leshe edhe t urt, edhe shkonjn shum mii me at gruan, e
u u a n gin e e bn dyfish, nga 'kish rpara burri. Pr ca koh
L n dhe nj vajz ; e si bri at vajzn, gruaja pas nj viti i vdi^.
Mbeti burri me vajzn t vogl edhe s' di> se ish t bn, s kish
JL e hall e puns, q i prishej, edhe hall e vajzs, q kush \a mban
e<
vaizn, se ish e vogel e duaj njerin, t' e kish ma vethe gjlthnj.
PJhe ashtu ai s'dij, se t bn; u-mbluadhn miqt e tij, q kish, e i
than, q - wti s' ja del dot kshiu dynjas, se ti u prishe, po te mar-
tone edhe t marr nj grua tjetr". Po ai s' duaj t marronej edhe
u tha miqet, q "mire, t mar'ohem, po pon e di, se n njeri pi-
qem ? Ashtu ju vun miqt edhe e martuan, e mori nj grua tjetr
edhe e la n shtpi e mbanej vajzn edhe bnej punrat e sh pis.
Po ajo, gruaja vajzn nuk e duaj, po e mbanej me pahir nga frik'e
burrit. Pas ca koh polli dhe ajo, bri nj vajz tjetr. Pas asaj bn
edhe nj tjefr vajz, i bri dy; edhe nje, q ish ajo me gruan e
par, i bri tri vashaz. Asaj t madhes ja kishn vn nvin Maro,
t ma-lhes tje'rs ( t mesmes) ja kishn vn Lilo, edhe t vogls
Len. E si u rin vashasr. q u bn nga dhjet vjee, njra pas
tjetrs, i flisn vaizs madhe Maro Perhitura, edhe ajo njerka at s'e
duaj t ' e shij me sy, se ajo u b shum'e bukur, edhe vashast e saji
s' istin t bukura, edhe ashtu i kish inat n/erka vajzs madhe, po
s' Itish se bn nga frik'e burrit. Si shkuan ca koh, vdiq burri; mbeti
njerka e zonj' e shtepis, ajo e kish n dor punn t gjiih, dhnej
edhe marrj; e si i mbeti pura asaj n dor, zuri e u bnej va-
shazet saj rroba t mira; edhe vajzn e madhe, e lij me rroba t
v.'etra; edhe vashazt e saj i hj, e rrijn rehat; at e drgonej, ku
t ish puna m' e rnd, e drgonej pr dru, pr uj, n t lar; t
9litha punrat e rnda i bnte ejo; edhe kur vinej n shtpi, i ipn
n
l cop buk t mykur edhe e haj that; ato bnjn ushqim t
mir
pr vethe t tyre edhe hajn mma me gjith vashzat e saj;
edhe vashast e sai gjithnj po ndreqeshin e stoliseshin me rroba t
m,f
a edhe dil e bnjn shtitje, at pun kishn; edhe kishn inat,
qe
pse ish ajo m' e bukur nga ato. Ajo vajz' e madhe, Maro Prhi-
,ra> q i thoshna ato, kish nji teton e saj, motrn e nms, edhe diku
1
nek ajo, e i jip nga nj ik ushqim e haj, se n shtpi nuk e
I as me sy, jo t haj ; po edhe kur t vij ne tetua e saj, do vij
e h u r a . sa po t' e shij njerka edhe motrat e tjera, q vij atje, e
"ln edhe e rrihn. E si shkoi ca koh, q u bn vashazt t tria
 pr t martuar, njerka p r vashaz t saj kish vn krushqar edhe dua,
t' i marton; pr Maro Prhiturn s' aiej kokn pr t martuar, D(
kudo qe vij, e prqeihnej edhe thosh, q "ksh'u sht Marua, ,
kripur me h i ; edhe u i thom, q t veshnj edhe ajo rroba t m rr ,
edhe t lahet, po ajo sht e shaktisur, as lahet, as krehet kurr, e
rroba do t veshnj Edhe a*-o fjal thosh n gjith dunja, po dunjaja
i shijn vashazt e saj, se ' gj ishn, edhe nonj s duaj t' i mirr p0
gjith ata djem, q krkonej ajo pr vashaz t saj, ata i krkonj&n
Maro Prhiturn; dhe asaj i vnej inat shum, edhe s'kish, se ' m.
nyr t' i gjen q t' humb. Pastajt u mendua, q t' e drgonej
m nj mulli, q mblidheshin xhinrit, edhe atje t humbej, Edhe asht.
nj dit i tha, q t ngarko dritht edhe t ve n mulli t blua
Po duk me qen se dita kish shkuar, 'sh barabar, q sa t vij n
mulli vajza, e zij nata, i tha vajza, q ku t vete tani, q v
err ? Se sa t vete un n mull\ do vej nj sahst nat; po le t veh
nesr menati i thot njarka, q "tani do va, edhe menati t gjr
de ktu; edhe nga se do trmbe ti ? E tilla, q je ti, mos u trmb
se s t ha as kukudhi tij Edhe e rrahu vajzn edhe e ngarkoi rr
pahir edhe e drgoi n mulli. Vajza, si u nis, i thot njerks q air,?
furkn edhe tri shtullung li, t' i tjerr natn, atje q t rri, sa t>
blu^et dritht e t b|-et mielL Edhe ashtu ja dha njerka furkn edr
tri shtullung li, edhe iku vajza e vate n mulli. Sa t vij atje, ki;
vatur nj sahat na.. Kur vate n mulli, gjeti dern e mullirit hap.
po njeri mbrnda s' gjeti, se millonejt, atje natn nuk rrinji nga friko
se atje mbidheshin xhinrit natn; edhe t bluar, q t kish millonc
atje i lij, edhe dern e rr>u(firit e lij hapet se njeri nuk vij atj^, :
t vidh, nga frik' e xhinret. E si vate vajza e gjeti dern hapt, h)
brnda, shkarkoi dritht edhe krkoi e gjeti nj' kandil nga t mi'l"
nait edhe e ndezi edhe Ishoi mullin edhe shturi dritht edhe
bluanej, edhe ajo rrij edhe tirr lit. M b i at van xhinrit, u mblu
dh e e vun n mes edhe zun e brtisn e kndonjn, po vsjzi
<ne dor s'e ngaitin,- pasandaj pushuan t briturit e t knduarit edr-
^ur: e pyesn vajzn e i than, q "'sht eta, q tjerr?M U tha wa)i'j
q "kta sht gj, q ka shum mundim I thon ata, q "i r-
thua, se ' mundim ka, se ata xhinrit duajn t' i gjenjn nonj shM
vajzs, q t' e shtrmbonjn. Po a|o zuri e u tha, q "kta, neve e
punojm dhen, pa e kthejm, pa e mbjellm, pa e tharrim. pa e shkulim Pl
e ndejm n diell e thahet, pa e mbledhim, pa e lidhim, pa e shtypi^
i marrm farrn, pa e ngarkojm, pa e shpiem n lum, pa e vulisi^

102
Da e lm dhjet dit, pa e nxjerrim, pa e ndejm, pa e thajm, pa
lidhim, pa e ngarkojm, pa e shpiem n shtpi, pa e manganism,
p a e heqim me llanar, pa e bejm shtullung, pa e vm n furk, pa

e tjerrim, sa mbushim boshtin, pa e mbledhim e bjm lemsh, pa a

ndim e e bjm rrob, pa e marrm, pa e lajm, pa e presim, pa e
qepim, pa e veshim". Kto fjal thosh Maro Prhitura edhe xhinrit
rnben me goj hapur edhe mbajn vesh, se ' thosh ajo, dhe t
njith vijn e i vijn nga nj plak t florimt mbi vethe va zs,
e e bn q n kok njera n thonj t florimt vajzn, edhe ashtu
sa sosi fjalt e lirit va]za, kndoi kokoshi edhe ikn xhinrit, edhe
mbeti vajza vetm; u blua edhe dritht, edhe ra miellt, e mblodhi
vajza, mbajti dhe mullin edhe ngarkoi miellt edhe iku. Mara me
mngfes vate n shtpi; njerka me t bijat flijn alcoma, s' ishn
ngritur. Kur vate Maro Prhitura, qni ish n shkall, q rrij, e po
q pa, q vij vajza nga mulliri edhe e br tr flori q n kok
njera n thonj, lehu qni edhe tha, q vjen Maro Perhitura veshur
n flori". E dgjoi njerka nga jataku, q flijn akoma, edhe i foli
qnit e i tha : ku, t hngrt trbora, se Maro Prhiturn tani e
kan mbytur xhinrit, edhe ti thua, q vjen Maro Prhitura e florimt."
E sa t' i thosh ato fjal qnit, njerka, i foli vajza n der e i tha,
q hapa dern se erdha. Ashtu u nqre njerka, hapi dern. Kur e
srie Maro Prhiturn mbytur n flori, i erdhi, q t plcit; edhe
ashtu e mori gjoja me t mir edhe e pjeti e i tha, q ish ish
shkaku, q u bre kshtu me kto rroba t florimta ti ?" I thot ajo
vajza, q <(atje tek ai mulli mbidhen xhinrit, edhe kushdo q t
vej, i japin flori edhe e bjn t florimt si dhe mua". Thot ajo, q,
*prm t drgoj Lilon". Edhe ashtu e nisi Lilon mbrmanet me pak
drith, se s' e shpij dot shum Lilua, se s' ish msuar, q t ngarko-
l e j ; ashtu i dha dhe asaj tri shtullung li edhe e nisi, e vate n mulli
edhe ajo edhe e gjeti mullin vetm dhe dern hapt, vate dhe ajo,
snkarkoi dhe krkoi, si e kish msuar Maro Prhitura edhe e gjeti
tandiln e millonait edhe e ndezi e lshoi mullin dhe shturi dritht,
e
bluanej. Van xhinrit prap e gjen at atje. Zun xhinrit t
"fiturit e t knduarit, sipas zakonit, q kishn ; pastaj pushuan edhe
* Uf i, e pysn Lilon, i than, q "'sht ata, q tjerr ? U thot Lilua,
9 e "li sht nuk e shini ? Pon u plasn syt? Edhe ata me at fjal
1 s
htrmbuan nj dor. E pjen prap pr furk; prap ashtu Lilua ; i
s
^rmbuan edhe tjetrn dor. E pjetn edhe pr miell, prap ashtu u
" a ; i shtrmbuan edhe kmbt; sa i shtrmbuan edhe kokn, ja

103
 shpun suratin pas kurmit, edhe ashtu erdhi koha, kndoi kokoshi, ikn
ata, mbeti Lilua n mulli shtrmbuar duar e kmb e kok e tgjitha,
N mngjes, kur van millonejt. e gjen shtrmbuar, e pjen, se ngaha
ish. U tha vndin, se nga ish; ashtu e vun m nj kal millonejt edhe
e drguan n shtpi. E jma u kish ngritur edhe prit Lilon, t'i vij e florimt.
Q n i e pa q vij Lilua shtrmbuar, e pa q mrguar qni edhe lehu e
tha, q 'Vjen Lilua me kok e me duar e me kmb shtrmbr edhe ka-
luar m kal t millonajt. I thoi e jma e Lilos: ku, t hngrt tr
bora, se Lilua do t vij mbitur n flori, se erdhi Maro Prhitura e
flo, imt, jo Lilua ime, q isht m' e bukur edhe di m mir t lla-
foset nga Maro Prhituras. E sa t sos fialt me qn, e pa q vinej
Lilua shtrmbuar; athere briti edhe dolli, e mori Lilon edhe e shpuri
n shtpi edhe mori doktor edhe priftr me t knduar e dhespotr
e t gjith e mezi e solli nj ik n vnd prap kokn e Lilos, q
vshtronej prapa kurrmit. E si u shrua Lilua, prap zuri ajo edhe kr-
konsj dhndur, q t marton vashazt. Ather nj princ nga nj
tjatr vnd s duaj edhe ai t martonej se sado vashaz princesha
q kish par s' i kish plqyer ndonj. Nj mbrma nek flij, i bnet
n ndr Maro Prhitura, pa mr; se cila ish nuk i dftoi princit;
edhe atij aq i plqeu, q pa esap, edhe ju duk n gjum, sikur e
pjeti, se nga ish, edhe ajo sikur i dftoi fshatin, se nga ish. Edhe
ashtu ai princi i mori mas n kurm edhe n krnb, n kurm pr ti
br rrobat edhe n kmb per ti br kpuct. E ashtu me at
ndr gjith natn princi, edhe n mngjes, q u ngre, i gjeti mast
ashtu, si i kish matur, edhe ai u merie edhe tha, q <(t bij nj par
kpuc rne kt mas edhe t vete t krkoj edhe t sho, se 'sh
do t m dal kjo ndrt. Edhe ashtu bri kpuc princi edhe u nis
e vate m ni qytet, q ish afr fshatit, nonj gjysm sahati, edhe
atje zuri nj han edhe vuri nj te'al, q u jam ktu pesmbedhjet
dit, edhe do mbrma kam dark e t mblidhen, kushdo q t doje
edhe kushdo q t ket vajz t pamartuar, t e sjell. se u, cila t
m plqenj do t' e marr grua. Edhe ashtu zuri e bnej t ngrna
princi, t mblidheshin bota. Kish edhe t pira lloi lloi, nga ' jan n
bot. Ashtu mblidheshin njerzia do mbrma ne princi edhe hajn e
pijn dhe bnin qejf, edhe kushdo, q t kish vajz t pamattuar, e
shpij, edhe bisdonin me princin. Ashtu muarr lajmin edhe fshati, q ish
Maro Prhitura, dhe u mbluadh t vijn ne princi e t shpijn edhe
vashazt, kuhdo q kish vajz t pamartuar. E ashtu u nisn gjtth
vashazt e fshatit edhe van; u nisn edhe t dy motrat e Maro

104
Prhiturs edhe m e t y r e ; e ndreqeshin gjivh ditn e ujdisjr*
rrobat, q t' i plqensj princi. Atje nek stoliseshin ato t dya, isb
e dhe Maro Prhitura e i bnej sehir; e i thoshn ato, q doje, t
jeshe edhe ti, t veshnje nj par rroba nga tonat e t veje edhe tt
ne princi". Edhe prqeshnjn me t ; edhe ejo u tha, q u s' janv
pr atje, po t veni ju, q jeni t rnira". Edhe ashtu u nisn vashazt t dya
me gjith mmn e tyre edhe vcn. E si ikn ato, mbeti Maro Pr-
hitura vetm n shtpi, edhe u nis edhe ajo e vate ne tetua e saj;
edhe si vate atje, rrij menduar edhe mbushur syt me lot. E si e p a
tetua e saj ashtu, i tha, q <(pse rri ashtu mrzitur edh^ mbushur?
| tha ajo, Maro Prhitura q nga t mirat q kam. I thot tetua
e saj q "mos do t ve edhe ti ne princi t bsh sehir ? I tha ajo,
q Kme se t vete u ? I thote tetua e saj, q f<t jap u rroba, po
do t ve ? I thot Maro Prhitura q, dua t vete edhe u pr
sehir, pa jo q t m plqenj mua princ' I thot tetua e saj, q mir
t drgoj u. A j o tetua e Maro Prhitures ish magjistare edhe ashtu
u ngre e zuri dy mi, zuri edhe katr karkalec mori edhe nj kungult'
t madh nga ata, q han, edhe mit i bri kual, karkalecet i bri
karrocer edhe kungullin e bri karroc, e-ihe vajzs i bri nj par
rroba t florimta, edhe karrocn t art edhe karocert gjithashtu ve-
shur, edhe shalat e gjemat e kualet edhe ato t arta edhe i bri
gati prjasht ports edhe i tha Mero Prhiturs, q <(ngreu tani e
hipja karrocs edhe ik, po te ke rnnden, q po q t vej sahatt
dymbdhjet, n mes t nats, t ik gjysm sahati m rpara; se
po mbete atje, e ra sahati dymbdhjet, kualt do t bhen, mij, edhe
karroca do bhet kungull, edhe karrocert do bhen karkalec, edhe
ti do mbete prap me kto rrobat e vjetra ; po me t rat njemb-
dhjet sahati, t nise andej edhe t' ik. Edhe ashtu ja hipi Maro
Prhitura karrocs edhe vate ne princi. Po q' e par njerzit, q kish
princi nj zonj me kaq salltanet, q vij, i fual princit e i thon
q vjen nj zonj e madhe, edhe do t jet bij mbreti pas sall-
tanetit, q ka. Ashtu dolli vet princi prjasht edhe e priti edhe
e
mori nga karroca e e shpuri mbrnda n konak edhe e mori pran
vethes edhe llafosej me t e e pjeti, e i tha : nga ' vnd j e . "
I dfto! edhe ajo nj tjetr vnd. Edhe ndejr, edhe i pplqeu shum
Princit vajza, edhe eshtu nxorri princi kpust, q kish br, edhe ua
^ha t gjithave, sa vashaz t pamartuara q ishne mbrnda, e i vun
l kmb n t shij, se cilt do zijn n kmb kpust. Ashtu i shkuan t
9Jitha vashazt edhe nonj nuk zun kpust n kmb, t dya motrat

T0>
e Ma'O Pferhiturs ishn pran saj edhe e njerka, sjo i njohu, po ato
nuk e njohn; edhe i vun n kmb kpuct edhe motrat e asaj
edhe nuk i zun; pasandaj i mori dhe Maro Prhitura e i vuri n
kmb, e e zun tamtin, si ishn prer pr at. Kur e pa princi, q
e zun kpuct tamam, u gzua shum, se i plqeu vajza. Edhe ashtu
bn qejf, njera n njmbdhjet sahati, edhe i ip princi Maro Pr-
hiturs t' mbla lloi lloi edhe ja ip me dor t tij, edhe ajo u ip
t motravet, e hajn edhe ato, po llafin princi gjith me Maro Pr-
hiturn duaj t llafosej. E si ra njrrbdhjet sahati, u ngre ajo t
ikn; deshi princi t' e mban akoma, t llafosej me t, edhe ajo nuk
ndenii, po iku e sa erdhi sahati dymbdhjet vate ne tetua e saj;
edhe u bn kualt mi, edhe t tjerat si ishn, edhe Maro Prhitura
mbeti prap n rroba, q kish, edhe ashtu e pjeti tetua e saj e i
tha, q ish shkove ?. I tha ajo, q shum' mir shkova / princi me
mua duaj t bisedonte m shum nga gjith vashazt e rjera" edhe i
tha edhe pr kpuc, q kish princi, edhe i vun gjith vashazt e
tjera n kmbe, edhe asnj nuk zune, po at zun vetm, E ashtu
iku Maro Prhitura edhe vate n shtpi t saj m prpara nga mo-
trat e saj edhe u kumbis e fjeti. Kur van ato, e gjen n shtpi,
si e kishn ln; i fual . u hapi dern, van u.brnda; i priti edhe
ajo, i pjeti e u tha, q "ish shkuat nga princi ?" I thon a'o, q
shkuam shum mir po ku t jeshe edhe ti, t shohe, le princin, po
t shohe nj vajz mbreti, q erdhi atje, q ish veshur e tr n
flori, edhe e kish marr princi pran vethes edhe pran' asaj jeshm
neve t dya, e 'he i ip princi asaj t tjera lloi t' mbela ms dor t
tij, edhe ajo na dha edhe neve, e hangrm, edhe biseduam me t
vetm neve; me neve deshi muhabet edhe me asnj? nj vajz tjetr.
E u tha Maro Prhitura, q mir ish, t jesh edhe u, t bnj sehir,
po u s' jam pr n t tila vnde, se as rrobat kam, as vet e mir
jam. E ashtu u nisn prap mbrmanet motrat e saj edhe njerka edhe
van ne princi. Vate dhe ajo ne f etua e saj, edhe i dha prap ato,
q i kish dhn tjetrn mbrma, edhe vate prap edhe aio; dolli princi
e priti e mbajti pran vethes, edhe u knaqn edhe at mbrma
si dhe tjetrn. Erdhi koha, vate sahati njmbdhjet. U ngre Maro
Prhitura t' ikn; i tha princi, q <(aman rri edhe nj ik", Edhe dolli
prjasht princi e u tha trimavet tij. q kish, q ndreqni kualt, i kini
gati, edhe kur t hipnj kjo zonj n karrcc edhe t' iknj, ju u
a hipni kualet edhe t' e mirri pas e t e shini, se ku do t vej t
rrij V\ dhe ashtu vate mbrnda prap princi,' edhe ndnji nj gjizm

106
sahati akoma. Ather u ngre ajo t'ikn, edhe e nisi princ:. edhe iku.
Qoli ajo, ja hipi karocs dhe iku. Trimat e princit i kishn kualt
qati, edhe me t ikur ajo me karroc, ua hipn kualet kta edhe
e muarr pes Ajo vate dreq e n shtpi t tetos saj, edhe u zdrigj
nga karroca edhe vate, hiri mbrnda. Trimat van, q t shijn ka-
rrocn, po sa te vijn trimat ne karroca, ra sahati dymbdhjet, edl.e
u-humb karroca me gjith kual e me gjith njerz. Ashtu ndnjn
ata prjasht shtpis e ruanjn t shijn, se do bhej. E s; shkoi
ndonj sahat, u-IUfos a|o, sa u-llafos, me teton e saj, edhe u-nis e
dolli, t vi n shtpi t saj. E si dolli prjasht, e pan trimat e
princit, edhe ajo si pa. Ashtu iku e vate n shtpi t saj; trimat
e muarr prap pas e e pan, se n ' shtpi hiri, edhe van, e sh-
nuan shtpin m nj an, q nuk dukej nishani, edhe ikn e van
prap ne princi. Si van atje, u foli princi e i pjeti e u tha, qa
' pat ? Njera ku e shput ? I than ata q a e shpum me ka-
rroc njera n ak fshat, edhe atje u zdrigj nga karroca e hyri n
nj shtpi, e sa t qaseshim neve afr karrocs, q t' e shohm, na
fiumbi ka roca nga rpara syvet, edhe m s' e pam se nga na bri,
po na u duk sikur e piu dhe u n vnd, edhe neve si pam ashtu,
ndjm atjs e ruanjm t shohm, se ' po bnej; e si ndjm no-
nj sahat, pam nj vajz nga fytyra tepk si ajo, po nga rrobat,
s' kish ato rroba, po kish nj par rroba t vjetra edhe dolli nga
ajo shtpia edhe iku ; edhe neve e muarm pas, sa vate, hyri m nj
tjetr shtpi, edhe si e pam, se n 'shtpi hyri, asaj shtpis i
kemi br dhe nishan.>| U thot princi q, e mbani mnd shtpin,
q t vemi tjetr her ? I thon ata, q e mbajm mend edhe pa
nishan, jo q' i kemi br nkhans Edhe ashtu u prhapn njerzit, q
ishn mbledhur ne princi, edhe van gjkhcili n pun t tij. Edhe
princi u ngre nesret edhe iku edhe vate n shtepi t tij, edhe e
prishi zjafetin, q bnej do dit ne hani. E si vate n shtpi t
tij, ndnji nja dy muaj, sa u b gati; edhe mbi dy muaj nisi daz-
mn, q t martonej; po ku e kish nusen, njeri s' e dij. E ashtu u
nis me krushq, me muzika me punra t mbdha, edhe van prap ne ai
qyteti qe kish vajtur, edhe kish marr edhe rrobat edhe kpuct, q kish
br, kur pa ndrn. Edhe ashtu si vate nek ai qyteti edhe me dazm
edhe me krushq, q t mir nusen, u mrien dunjaja edhe thoshn,
q ku e ka kt& nuse'ky kshtu? Q klu ca koh ndnji, ndonja
vajz s i plqsu vem se ajo vajz' e mbretit, q kish ardhur me
karroc, po ajo ktu n kt vnd nuk ishte; edhe ky, si duket,

107
 krkon ern A t o thoshn dynjaja, kur e pan, q u-nis pr ne fshat
i Maro Prhiturs, duall gjith e bnjn sehir, se ku do vij. Edhe at
u nis drejt e ne fshat, edhe trimat rpara, q dijn vndin, edhe van
drejt e r shtpi t Maro Prhiturs, e njohn shtepin edhe pan
edhe nishan, q kishn br trimat. Edhe ashtu porsiti princi edhe
e rrethosn shtpin nga t gjith ant, se mos u dil nga ndonj
an Maro Prhitura edhe ikn j edhe ashtu vate mbrnda ne shtpi
princi edhe me trimat e tij edhe me t tjer, edhe atje i gjen t
tri vashazt edhe mmn e tyre, njerkn e Maro Prhiturs, e si j
gjen mbrnda, nxorri kpuct prhci e ua dha vashazet tjera prpara,
i vun n kmb, po kpust s i zun ato ; pastaj ja dhan dhe
Maros, e i vuri n kmb, e I e erdh tamam, si ishn prer me
porsi pr kmb t asaj, Ashtu nxorri dhe rrobat princi edhe ja dha
e i veshi; e si veshi edhe rrobat, i erdh tamam edhe ato, ashtu si
ishn prer me porsi, e kur e pa ashtu princi, q ish ajo dora vet
q kish par n gium ndrr, edhe q kish vajtur ne hani, kur
bnej zjafetet, u gzua shum ed'he i tha Maro Prhiturs ; me sado
q bra, po t gjeta tij, q krkonjas, edhe ashtu i tha, q shko,
se do vemi n pallat tim, edhe ti je gruaja ime, edhe u jam burri
yt. Kur digjuan motrat e tjera edhe nierka at jal, u-nxi dynjaja.
edhe than me njerjatrn, q ish isht kjo pun, q Maro Prhi-
turn, q s' e keshm m nonj esap neve, u b princesh ? Edhe
ashtu zun t klart t tria bashk e klajn edhe thoshn, gjoja
sikur u erdhi keq nga Maro Prhitura, q u il<u; edhe ashtu u puthn
me Maro Prhiturn edhe iku Maro Prhitura edhe u tha motravet
edhe njerks, q "ju mos u mrzitni, se u pr pak koh do drgoj
t'u marr edhe juve atje, e t jemi afr t gjitha bashk" Edhe
ashtu iku; e mori princi edhe e shpuri n oallat t tij, edhe vun
kuror edhe duheshin shum. Si shkuan nja dy muaj, i thot -'arua,
princesha, princit, q, m mori malli pr motrat edhe pr njerkn, e
n sht e mundur q t' i sjellm edhe ato ktu e t i vm m
nj shtpi nga tonat, q i kemi t tepra, edhe t rrin edhe ato
ktu, q t' i kem edhe u afr E me t thn at llaf princit, ai
nuk ja prishi fjaln, se e duaj shum, po i tha, q ace drgojmq
t' i sjellm". Edhe ashtu drauan edhe i muarr edhe ato i vun
m nj shtpi t turen, edhe u ipn, e hajen mir ecihe pijn, edhe
rroba t mira. Pr pak koh martuan edhe Lilon, sido e shtrmbr
q ish, edhe ja dhan njj oficeri; e ashtu mbeti njerka ^ Lenn
ne shtpia edhe vshtrojn gjithn| princin me princeshe.t, qa t' i

108
W~

qinjen edhe asaj ndonj burr t mir e t' e martonjn, se ajo ish
n j ik m' e mi' nga Lilua ; e ashtu u a krkonjn shum po s'mund
t bnjn karar, t'e ipn gjakund, edhe ish akoma Lena pa martuar,
fs/jbi at princesha u b me barr, e si erdhi koha, bri djal. Njerk'
e s aj, q kur u b me barr Maro Prhitura, vate njerka e vsh-
shtronte magjistrlat, se ' rnarifet t' i gjnej, q t' e humb at edhe
t' i ip vajzn e saj princit. Ashtu atje ish nj magjistrl e madhe,
q dij shu- magji; e vate e u poq njerka me magjistrln e i
tha, q "kt edhe kt hall kam; tani n mun q te m b, t
humb princesha, e t jap vajzn time ne princi, ty do t t jap, sa
t dua." I thot ajo, q u kam marifet, q ta humb edhe mos t
kuptonj as princi as nonj, po t ve e t m sjell njqind lira,
q m duhen t ndreq magjit, edhe pastaj t msoj u, se ish te
b. Ashtu vate njerka e i tha princeshs, q m duhen njqind
lira, se dua t' ja jap njit krushqarit, q t m bnje krushqin, t
japm Lenn m nj pasha." Ashtu nxorri princesha e i dHa t nj-
qind lirat I mori ajo edhe ja shpuri magjistrls pas fjals, q
kishn; e si ja shpuri, i mbajti magjistrla lirat edhe i tha, q ik
tani, e pr dhjet dit t vi, t t jap magjit edhe po nuk u zun,
t t jap t njqind lirat e tua edhe njqind t tjera nga t miat.
Edhe ashtu iku njerka edhe vate prap n shtpi t saj, e si iku ajo,
i bri magjistrla magiit m nj gjlpr. e si erdh t dhjet ditt,
vate njerka prap ne magjistrla e i tha, q i bre magjit ? I thot
ajo q Kgati i kam. I tho njerka, q ja sjelli t'i sho edhe t m
mso, se ish do t'i bj. Athare nxorri magjistrla gjlprn e i
tha, q (<na kt gjlprsn, edhe kjo i ka t gjitha magji , po t e
l, e kur t bjer princesha lehon. q t lindnj djal a vajz
athere t e b nj fjaln rne mamin, edhe me t rat djali, edhe ti
fu kt gjlprn n kok princeshs, edhe ajo me njher do
ohet zog edhe do t'iknj edhe ti n vnd t asaj t v vajzn tnde
Pr lehon, edhe kur t vinj koha, q do e shoh princi vajzn, e
n
i thnt, q pse u ndrove e u-bre ndryshe nga 'jeshe? t i
thot vajza, q grat lehonia ashtu i ndron", edhe princi do e be-
sonj at edhe m s' ka pr t thn gj, edhe do t mbetet
Va
lza jote princeshe.8 Edhe ashtu mori njerka gjilprn me magji edhe
vate n shtpi. Pr pak i erdhi koha princeshs i* t p i l l ; e me t
kuptuar njerka, q i erdhi koha, q do pill princesha, mori mamin
ahe e kuvndoi edhe i tha, q 'u tani, q t pjell princesha, do
e
i nj pun, q t v vajzn time n kmb t asaj, edhe at do

109
 t e bj zcg, e t'iknj; po t i sido q t sho, mos t dfto, edh
u do t t bj mir, do t jap sa t dua ti, Edhe mamija ja b r i
mir at fjal, i tha, q *bn, ' t di edhe u nuk do t dftoj Edhe
ashtu erdhi sahati, q do t lehej foshnja, edhe vate mamia edhe
njerka t' dya, e mbanjn princeshn, q do pill. Edhe prirci si e
mori vesh, q i ardhi sahati t shoqes, q do pill, kish vatur e rrij
n tjetr konak e prit t mirr lajm, se ' do lehej, djal a vajz.
Edhe ash^u t dy a'o kishr marr edhe vajzn fshehura mbrnda
edhe me t let djali, i vuri njerka gjlprn n kok princeshs edhe
u b zog dhe iku nga peoxherja; mori njerka vajzn e saj edhe
vuri n jatak pr lehon. Edhe van e i dhan s'haiiqin princit, q
u-le dial; vuri princi e bri zjafet, q i shptoi princesha edhe bri
djal. E mir ; po vajze, q vuri mm' e saj n jatak pr lehon,
klumsht nuk kish, q t ' i ip djelit; djali duaj t pij edhe klehej
gjithnj; e vij n sis Lena po klumsht nuk kish; e nga t klart
e shum djali e ndgjoi princi edhe tha q ' ka, q klan ai djal
ashtu gjithnj ?" I thot e jem' e vajzs q <(princesha sht protare,
edhe s' ka klumsht; edhe nga ajo, q s' ka t pij djali, klan>.
M e t shpejt urdhroi princi edhe mori nj vaj, edhe mndnej
djaln, edhe princi e dij, se kish princeshn e tij Po djali, megithat
q suall vaj, e e mndnej, gjithnj klanej. Princesha, q ish br
zog, vinej do dit n penxhere, e n penxhere q vinej, thosh:
"ciu ciu, djal' i mms8. Nj dit ndodhi princi, edhe vate zogu n
penxhere edhe foli e tha: tfciu ciu djal' i mms. E dgjoi princi dhe
u mrie edhe ai e s mund t mirr vesh, se 'zog ish ai. Nj dit
thot e njerka e princeshs, si klanej djali gjithnj, q "ktu na
vjen nj zog do dit n penxhere edhe flet e thot : <(ciu, ciu,
ciu, djal' i mms, edhe, si duket, ai zogu do j f t hije, edhe nga
ajo klan djali giithnj. Po vr gjator, e t' e ruajn kur vjen, e
te vrasn, se pa vrar at zog nuk ka pr t pushuar djali, se ai
sht hije Edhe ashtu ndnji mbreti vet me dyfek n dor e ru-
anej n penxhere, vuri dhe gjator t tjer, e ruanjn prjasht, q
t vinej zogu dhe t' e vrisn. Ashtu erdhi prap zogu edhe i ran
edhe s' e vran dot. Athere si pa ashtu zogu, u mrgua edhe iku
vate n shkrettire e ndnji ca koh Si shkuan dyzet dit u ngre Lena
nga lehonia dhe vate mori urat, edhe erdhi koha, q do t flij
me prircin Kur e pa princi e njohu, q s' ish princesh' e pa r , q
kish, edhe i tha asai, q ish u bre kshtu ti ? I thot ajo, q nuk
e di ti, q grat po q t pjelln, ndrohen rga siklet' i lehonis

110
 dhe princi besoi nga fjalt se n z ujdisnjn, si motra q ishn,
e dhe nuk e vuri aq re princi at pun, po tha, q "vrtet ashtu do
jete, q grat ndrohen nga ehreja nga siklet' i lehonis; edhe
as htu kish Lenn pr princesh. Si shkuan ca koh akoma, u qas zogu

e vij n bae t princit do dit. Nj dit kish dal princi edhe bnej
shtitje n bae, dhe dyfekun nuk e khh me vethe. Si e pa zogu
q s'kish dyfek princi, u qep zogu e ndnji mbi nj pem lart. Si
e pa princi zogun, q rrij mbi pem, u qas e vate nn pem edhe
e bn sehir, se ajo ish br zog shum i bukur m' i bukur ed*ie nga
thllnxa. E si e pa mbreti aq t bukur edhe aq t but, mbeti
nn pem me kok prpjet edhe bnej sehir zogun. Zogu si e pa
q e bnej sehir shum, u zdrigj m nj deg m prposh e ju
afrua m afr ; Si ju afrua m afr princit i hiri m shum sevda ne
zogu, e thosh me mnde t tij, q <(sikur t m qasej akoma m afr ky
zou, e t'e zr t gjall, gzim t madh do keshe." Si kuptoi zogu mn-
djen e tij, q s'kish mnde t lig pr zogun, po duaj t' e zij t gjall,
fluturoi nga dega edhe i vate e i ndnji princit n duar, edhe ei e
zuri zogun edhe e puthi edhe zuri, e frkon edhe i gzonej zoqut,
q e zuri t gjall; edhe ish zog, q m aq t bukur s'kish par.
E si e frkonej, e frkoi n kok, atje nek e frkoi, e shpoi gj pra,
q kish zogu n kok. Si e shpoi, vshtroi n kok t zogut, se 'kish
zogu n kok, q i shpoi dorn, e kur vshtron, q kish gil-
pr, e zuri gjlprn princi edhe ja hoqi zogut nga koka,
edhe me t hequr gjlprn, u-b menjher e shoqja, q
kish prpara, n duar. Kur e pa princi, u-merie edhe u-trmb, q nga
zogu u b njeri, edhe i tha, q *' je ti, q jeshe zog e u-bre
njeri ? I tho' ajo, q *u jam gruaja jote, princesha, q bra djaln
edhe m vuri njerka at gjlprn, q m holqe ti, n kok, edhe
u b zog, edhe n krr,b time vuri vajzn e saj pr lehon. E
si i tha ato fjal princit u-rrmbyen edhe u puthn, edhe iku nga
baja edhe van n pallat t dy bashk. Kur i pa njerka, q vijn
t dy bashk i ra pika ; e si van mbrnda drgoi princi e i foli
n
Jrks m vajzn e saj edhe i mori n konak t tij edhe e pjeti
n
)srkn e i tha, q e nje ti kt grua ? I thot ajo, q (<a njoh.
' thot p c : po um q' e nje, pse e bere at pun q bre ?
? t lig t kish br kjo?. I thot ajo, q u gnjye edhe ma
^ r ' f'lan magjistrel'. Ashtu drgoi princi e i foli dhe magjistrels e
mori; atje usdftua edhe pun e mamis; mori dhe mamin edhe
1
mori q t katra ato, njerkn edhe vajzn e saj edhe magjistrelr*

m
 edhe mamin, e i vuri n dhe t gjalla edhe u la kokn vetrn
ijasht njera sa ngordh me muubret; edhe ai mbeti me princeshn
q mori, me sevda edhe me djal, edhe jan sot e gjith ditn.

Letr pr n' Airet

Ish nj njeri i varfr, po ai ish gjatuar edhe rr nej me gja.

Erdhi koha, u martua edh bri nj d,al. Si bri at djalin vdiq
qjatori, e la djaln t vcgl. E jem' e djalit mbeti me at djal
verm, edhe ndnji e rriti djaln. U b, vate djali pesmbdhjet
vje edhe vij n shkolle. E shanjn djelt e tjer, si i varfr q ish
edhe i pa njeri, e i thoshn djelt bashto. Nj dit e shajtin shum
djelt e tjer, edhe vate n shtpi t tij ne e jema duke klar djali.
I thot e jma, q ' ke, bir, q klan ? I thot djali, q ' do
kem ? mua m shajn t gjith djelt edhe m thon bashto; tani
dua t m thua, se kam baba, apo bashto jam". I thot e jma, q
*tani baba nuku ke, se baba t ka vJekur edhe ty t la t vogl".
I thot djali, q baba im ' zanat bnej? I thot plaka, q 'e
do ti zanatin ebabait? se ai zanat, q kish babai yt, s'bn prokopi
kurr I thot djali, q u dua, t m dfto, se ' zanat bnej,
edhe ja m thua, se ' zanat kish babai im, ja se u do t ikij, se
ktu s mund t rri nga fjalt e shokvet". Si e pa plaka, q u
shtrngua djali, i dftoi, i tha, q, "babai yt ish gjatuar, po nonj hai
nuku bri. I thot djali, q dyfekun, q vij pr gja, ku e ka. Ashtu
ja dftoi plaka; ish ndryshkur dyfeku e ish br si nonj masha e
vjetr. E mori dhe djali e i krroi skurn edhe e lau e e mo r i e
vate pr gja ; edhe zuri zanatin e babait dhe u msua gjatuar m j
mir nga babai i tij, dhe gjaja i dil m mir, edhe ironej mir me
gja. Nj dit si kish vatur pr gja, u mrgua shum nga vndi. Atje
vate n nj pyll, q t gjnej gja; atje mbrnda n pyll she mbi nj
iis katr kmb mish vartur. Kur i pa u mrie; tha me mende t
tij, q "'e ka sjell kta misht edhe e ka vartur ktu ? Edhe ashtu
hipi mbi lis edhe vate atje nek ish vartur misht, edhe zuri misht
me dor, q t' e mirr. Me t ngar misht me dor, edhe u ngjall
nji grua. Kur e pa ky, u trmb, po gruaja i foli e i tha, q j e
ti ? i thot ai q <(u njeri jam, po ti je ? Thot gruaja; shyqV
zotit q kam dhjet v ( et pa par njeri me sy, e pe sot'\ I thot
djali, q Vish je ti ? I thot ajo, q u jam e bukur' e

112
r

Jheut, edhe m ka marr nj xhin, edhe vjen ktu do nat

e dhe m nget, e ngallem, edhe m mban t gjall gjith
patn, edhe n mngjes m bn katr copa si e pe, edhe m var
|<tu edhe ikn, edhe prap mbramanet vjen ; e kta t rruar kam
|<to dhiet vjet q bj I thot djali, q do, t t bj u, tani q
t gjeta ?* I thot ajo, q t' ikim t vemi n shtpi tnde, edhe u
j<am zanat, q t rrojm mir Ashtu e mori djaii, edhe iknft. M e t
zdrigjur djali nga lisi, n byth t lisit gjeti dy gur xhevair; i mori
ato guret djali edhe asaj s' i tha, q u gjeta kta gurb. Edhe djali
nuk i njij, se ' gur ishin ata, po si i pa t bukur, e nga ajo i
mori. E si i mori, ikn e van n shtpi t djalit ne plaka. Si van
n shtpi, gurt djali i la m nj brim prja-hta shtpis edhe shpur
gjane, q kish vrar, edhe bn ushqim e hngr. At dit kish vdekur
mbreti nek ai qytet edhe mbrmanet foli telali, q nga dy sahat
nat e tutje drit mos t jet ndezur n t gjith qytetin; edhe kish
vn djal i mbretit njerz m nj vnd, q dukej gjith qyteti, e
ku t shijnfe drit, t' i ipn lajm djalit mbretit, dhe t' e prit at, q
kish drit. E si ndjeu djali telalin, q foli, hngr buk, edhe i shoi
dritt edhe u kumbisn e flijn Po gurt s' i dij djali, q ata ndrinin,
Ata q ruajn, vshtrojn andej, q ishn; gjith qyteti pis
sntepija e gjatorit kish drit. U foli mbreti atyre, q rruajn, n m-
ngjes e i pjeti, se pan drit gjakund apo jo ; edhe ata i than q
"gjakund nuk pam, vem se n shtpi t djalit t' gjatorib. Drgoi djal'
i mbretit e i foli djalit gjatorit e e pjeti, i tha, q "ti s' e ndjeve,
K
telalin prm, q kesh vn u ? I thot djal' i gjatorit q e
ndjeva I thot djal' i mbretit, q kur e ndjeve, pse dolle nga fjala
irne edhe mbanje drit gjith natn?" I thot djal' i gjatorit, q *u
n
djeva, q thosh telali, q i shuhen dritat n dy sahat t nats",
edhe u e shova q n nj, se u e shuaj nga hera dritn, sa jam i
va
ffr, e s' m jep dor, q t' e mbaj gjith natn ndezur; po te m
japsh lejft edhe sot, e prm t ruaj, se kjo pun do t jet, qe
^a bri ndonj tjetr njeri pr inat, se u drit nuk kesh. Ashtu i dha
e
J mbreti pr tjatrn, mbrma, q t shij, se ish ish puna. Edhe iku
(<
djaii, vate n shtpi. E pjeti e bukur' e dheut djaln e i thot: 't tha

8
Pralla popullore 113
mbreti q t krkoi ? I thot djali q prm dikush erdhi pr.
jasht shtpise edhe kish vn drit pr inat, maksus q t m
prit mua mbreti. I thot ajo, q "mos ke ln gj prjasht prm'*?
I thot djali, q u prm la nja dy gur, q gjeta atje te
8
'isi, q t gjeta ty. I thot ajo, q hajde sjelli, t' i shohim, s
' gur jan' ata". Vate djali, j mori e ja shpuri. A j o po q' i pa e
K
kuptoi q ata ndrisnin. I thot djalit, q le t' i vme n karsell
kta gurt edhe prm ruejm e t shohim, se ish do jet ajo pun,
q ndrit. Edhe ashtu i vun gurt n karsell edhe duall e ruanjn
natn: s' pan gj. Vshtrojn njerzit, q kish vn mbreti: s' pan
as ata. N mngjes u foli mbreti atyre, q kish vn, e ruanjn, e
i pjeti; i than, q s' pam gjakund, as te djal i gjatorit as gjekt.
Ashtu drgoi mbreti e i foli djalit gjatorit e e pjeti. I thot djali,
(< 8
q u sonde rova gjith natn edhe gj s' pa . I thot mbreti, q
ti thua rrer, se prm s ' e kesh dhezur kandilen edhe njnatz e
w
keshe dhezur" I thot djali, q as prm as njnatz e keshe nde-
zur: po t m l edhe sonde akoma t sho, se ish sht ajo pun.
Edhe mbreti e la edhe at dit. Vate n shtpi djali e rrij i mr-
zitur. I thot e bukur e dheut, q ' ke, q rri mrzitur ? I thot
djali, q ^do kem ? q at njeii, q na ndezi dritn njenatz, s'e
gjejm dot, edhe mbreti e merr pr t rrejm at llaf, thot q e
keshm ndezur vet dritn". I thot ajo, q drita ish nga gurt, q
keshe ln prjasht, po po ja dftove mbretit ata gur, do pso
shum punra. I thot ai, q u t shptoj nga kjo pun nj her,
t mos t m pres mbreti e t bnem i lir, edhe pastaj si t
bnet le t bnet I thot ajo: 'me q do ashtu, na e vri prap
n vnd, q i keshe gurt, edhe nesr shpjerja mbretit edhe thuaj, q
"kta gur m kishin vn, edhe kta ndrisnin ?, e mos i dfton, q
i ke gjetur vet gurt." Ashtu djali i vuri p^ap gurt n vnd, qs
i kish prpara. E pan dritn ata, q ruanjn, edhe van n mn-
gjes e i than mbretit, q djal' i gjatorit kish prap sonde drit,,.
Drgoi mbreti e i foli prap Vate djali, mori dhe gurt, t' ja
shpij mbretit. N shkall, q qepej, t vij mbrnda ne mbreti, gjeti
vezirin, edhe vezi'i ja pa gurt djalit edhe i njohu, se ' vlenjn

114
 8
e dhe i tha djalit, q atd gur mos ja shpier" mbretit, se edhe n
shptofsh kt her, do pso punra m t mbdha ; po ami mua
qurt, edhe t t shptoj nga mbreti, mos t t pres edhe t t jap
edhe njmij lira". I thot djali, q u do ja jap mbretit, e si t
psoj le t psoj. Edhe ashtu djali vate e ja shpuri mbretit. Po q
vate mbrnda, i thot mbreti, q prap ndeze drit prm ? I thot
djali, q nuku ndeza, po m kishn vn kta gurt m nj brim
t shtpis prjasht, dhe kta ndrinin". I foli mbreti vezirit edhe e
pjeti e i tha, q i njeh ti kta gure, se 'gur jan ? I thot veziri,
q i njoh, edhe ata gur s' i kish as babai yt, as nonj mbret tjetr
i ka. Ashtu mbreti i dha djalit bakshishin edhe mbajti gurt, edhe
ku djali, edhe bnej prap zaiatin e tij djali, vij pr gia. Veziri nga
inati, q s' ja dha gurt djali atit, por ja shpuri mbretif, mendonej se
'shkak t' i gjen djalit, q t' e humb. I thot nj dit mbretit veziri,
q ai djal' i gjatorit, q t solli ata t dy gurt, mund t t sjell
shum gur nga k a, sa t b nj pallat; edhe t' e marr edhe t'e
shtrngo, edhe t' i sjell, e po s'ti solli, t'i pre kokn". Mbre ', u
djal q ish akome, vi| me kshillat t vezirit, edhe ashtu drgoi e i
foli djalit t' gjatorit e i thot, q nga ti dua, t m gj nga kta
gur, sa t bj nj pallat. I thot djali, q u ku do i gjej ata gur
ata sjan kollaj. I thot mbreti, q ti e di at oun, jan kollaj a
s jan ; u i dua nga ti kta gur, sa t bej pallatin, edhe t jap
koh njera nesr, t men^one e t m sjell prgjegje, sa ja do t
m sjell gurt, ja do t t pres kokn, nj nga t dya do b-
net; tani mendo edhe nesre t m jap prgjigje. Ashtu iku djali
sdhe vat s n shtoi duke klar. I thot e bukur e dheut, q ' ke
q mr2 tesh edhe klan? I thot ai, q 'do kem,' mbreti krkon
gur si ata t dy, q i shpura, sa t bnj nj pallat; tani gjnden
al;
a gur q t' ja shpie ? Nuku ginden e domosdo do t m pres.
' thot ajo, q u te tha q lpara, q ata gur do na nxjerrn
<(
Pun, po tani mos u mrzit edhe nesre ec e thuaj mbretit: at
Pun do t' e bj, edhe gurl do vete t' i gjej, po ti t b gati us-
tQilart edhe mushkat q ti mbajn e t' i sjelln". Edhe ashtu vate
d d
i li e i tha mbretit fjalt q i tha ajo, edhe mbrsti b l r i gati

115
ustallert edhe mushkat, e tjetrn dit t' i shpij djali, nek ishn gur
nga ata, t mir. E si vate djali n shtpi t tij i thot asaj, q i
tha mbretit, si m the, edhe mbreti u b g a t i ; tani u ku do t'i
gjej ata gur e ku t'i shpie ? Ashtu mori ajo nj kusi, e vuri prpara
vethes dhe i tha djalit, q bjerm nj bac n mes t syvet, sa
or q ke. I ra djali, po i ra kadale ; i thot ajo, q t tha,
bie me sa for, q t ke, mos m kurse." Edhe ashtu i raprap
djali, edhe ju nisn lot asai, sa e shpuri lasin njera n mes me lot,
dhe i tha djalit, q nriirr kt kusin me lot edhe ik prapa malit
e t lagc gur me kta lot e mi, po t b hesap q t laksh
barabar, sa t bnet pallatis. Ashtu vate djali edhe lagu gurt me
iot e t bukurs dheut, edhe u bn t gjith gur xhevair, sa q lagu.
E drgoi mbreti edhe i mbajti, edhe bri pallatin, edhe ishn barabar
sa pr pallat, as teperuan m gur as u deshn m. E si bri mbreti
pallati me gur xhevair, i dha djalit prap bakshishin, edhe
rronej mir edhe djali, edhe vi| gjithnj pr gja Nj dit goditi e
vrau nj ris, e e ropi e i mori lkurn edhe vate n shtpi edhe j
(<
tha t bukurs dheut, q kt lkurn do t ja shpie mbretit t
falet Se djali kish zn miqsi me mbretin, hyn e dil i lir ne
mbreti. E si i tha at fjal t bukurs dheut, i thot ajo q mos ja
shpjer kt lkur mbretit se do na nxjerr pun prapJ> Thot ai q
u do ja shpie, e si t bnet le t bnet". I thot ajo: um q do
ti ashtu, shpjerja*. E mori djaii lkuren t ' j a shpij mbretit; gjeti prap
vezirin prpara. I thot veziri d|alit: "' sht ajo lkur? I thot djalii
q lkur esht edhe do ja shpie mbretit. I thot vezin, q " e ao
mbreti at lkur ?. I thot djali : *T falet I tha veziri: Nuk ma
ep mua, e t t jap, sa t dua>\ I thot d;ali, q s ta jap, se
<(
do ja shpie mbretib. E! hajde i tha veziri, pa do e gje at, q
krkon,,. E ashtu iku d|ali e vate, ja shpuri lkurn mbreti edhe '
tha : *Na kt lkurx se kjo sht e mir pr t falur.s E mon
dhe mbreti i dhe edhe bakshishin djalit, edhe iku. Si shkuan ca koh'
<(
i thot veziri mbretit, q mir shtpit i bre gjith t xhevairta, q
m tjetr mbret nuk i ka, po t bnje edhe t shtruarit e tyre gjith
me nga kto lkur, q ke zotrote, q falej'*. I thot mbreti, q "k"

116
gjn^en kaq lkur s i t shtronen t gjicha odat e pallatit ? Ktu m=zi
u gjnd nj lkur sa pr t falui. I thot veziri, q shtrngo djaln
e gjatorit edhe ai i gjn. Ashtu mbreti drgoi e i foli djalit gjator't
e i thot, q "dua t i 4 sjell nga kta lkurt, sa t shtroj g-itho pa

||atin. I thot d|ali, q J ka-n kaq vjet, q vete dit pr di. p'
gja, edhe nga ky s j shpezsh s' kam gjetur vem se at q t
solla ty. I thot mbreti, q ajo pun sht jotja ; i<h do b ti,
bn; u i dua domosdo kto lkur; nj-ra nesre ja m sjell pr_
gjegje, q do mi sjell ja se t pres kokn. Ashtu vate djali prap
<(
n shtpi i mrzitur. I thot e bukur e dheut, qe ke, q rri mr-
zitur ?" I thot ai : do kem ? q mbreti m k&rkon lkur nga t
risit, sa t shtronj ngjitha odat e pallatit; tani u ato ku t'i ajej ? Kam
<(
kaq koh gjatu*r edhe nj gjeta. i thot ajo q u t tha q pr-
para, q, mos ja shpjer mbretit at, se do t dil pun; edhe kjo
pun do bnet, po do t daln punra t tjera m t mbdha;
edhe t ve nesr e t' i thua mbretit, t bnj gati njzet barr
ver nga tri vje, edhe njzet mushka, q t' i ngarko , edhe t'
marr e t ve n e!< k'ua e t mbyll kruane e t mbushsh ma-
gjet e kroit me ver, edhe ashtu do vin risrit t pin uj, edhe do
pin ver e do dehen, edhe t' i z e t' i ther t gjith. Edhe
ashtu bri djali, si i tha a|o; vaie i tha mbretit: T m ngarko
njzet barr ver t vietr, edhe nesre t vete e t t i sj?ll. Ashtu
i bri gati mbreti vern, edhe mushkat i ngarkoi, vate dhe djali, i mori
edhe i tha mbretit, q nesr q menatt m drgo njzat kasap n
ak vnd. edhe u vete e i gjej e t'i marr t rjepn tisrit e t t sjellin lku-
fh>. Ashtu i la fjal mbretit djali, edhe iku, mori mushkat ngarkuar me ver
edhe i shpuri ne kroi, i shkarkoi edhe i hoqi mushkat mrguar nga
" o i edhe i la atje; edhe ai vate n krua edhe mbylli kruan edhe
^bushi magjet e kroit me ver edhe vet u fsheh. Van risrit edhe
P'tin ver edhe u djn, edhe ca ngor ih vet nga t dert, ca
vrau ai. Nesret vate, mori kasapt, edhe i ropn, ja shpui mbretit
o^rabar sa t shtron gjith odat; edhe prap mbreti i dha baksh'-
sr,
in djalit, edhe vate n shtpi t tij, Veziri si e pa, q djaln
s
mund l humbnej me nonj marifet, i thot mbretit veziri, q "ti

117
n
II
i bre gjith k^o punra, q s' i ka br ndonj mbret n bot,
edhe pallat t xhevairt bre edhe me lkur t risret e shtrove,
po tani nj pun t duhet akoma, e po bre dot edhe at pun
athere do je' m' i penesuri gjith dynjas edhe i gjith mbretriver,,
I thote mbreti, q "thuajm edhe at, se ish duhet akoma,, I thot
veziri, q "mir, ti i bre gjith kto gjra pa vatur dy vjet akoma
babai vdekur, po t' i drgonje edhe babait nj letr, q t gzonej
dhe ai nga punrat, q bre ti. I thot djal' i mbretit, q "sht e
mundur, q t vj dot letr nek ajo dynjd,,, I thot veziri, q "vete
djal' i gjatorit edhe shpie, si bri edhe kto punra t tjera se
kto punra, pallati i xhevairt edhe shrruar me lkur risj
tej e prtej odat, ish e mundur kjo pun, q t bnej? Po
ai si bri kto punra, ashtu mund t' e bnj edhe at. Djal' i
mbretit, si djal q ish, besoi vrtet, q vijn letrat nek ajo dynja
edhe drgoi e foli dialit gjatorit e i thot, q "do ve t m
shpie nj letr ne babai, t gzonet edhe ai nga mua, q bra
pallat t xhevairt edhe e shtrova me lkur risi,, I thot djali gjatorit
q "mund t vej letr nek ajo dynja ? Njeriu, po vate nek ajo
Hynja m ktu s vjen dot I thot djal i mbretit, q "ti e di at
pun ; u dua t shpie letr ne babai t msonj edhe babai, punrat
q bra u, e t gzonet edhe ai, pa ti do vi m a nuk vjen,
s' kam merak; tani nesre t m japsh prgjigje, q do ve a nu<
vete. Edhe ashtu iku djali e vate n shtpi menduar. I thot e bukur
e dheut, q "' ke q mrzitej ? I thot djali, q "tani erdhi me t
drejt fundi, q m shpres nuk k a ; se djal i mbretit krkon, t \
shpie letr mbretit, q sht vdekur,,. I thot ajo, q "mos u mrzit,
se edhe kt pun do e bjm. po t ve t' i thua mbretit, t t
jap pesmbdhjet dit koh, edhe t ver mbreti te!a! n gjith
mbretrit e ti|, q kush ka letr pr n'ahiret, t shkruanj e t'e dr-
gonj, se do vej njeriu,,. Ashtu dhe djali u ngre nesret, vate ne
mbreti, e e pjeti mbreti e i tha, q " si thua ? do t' e shpie
letr ne babai, a-po t t pres kokn ? I thot djali, q "do vete
edhe do t' e shpie, edhe do t t sjell prap prgjigje : po t v
tellal n t gjith mbretiin tnde. q kushdo q ka pr t shkrusr

118
jetr pr nek ajo dunja, t shkrllanj. e n pasmbdhjet dit t
niblidhen gjith letrat sa jan, edhe t vete,,. Ashtu bri mbreti, edhe
n pesmbdhjet dit erdh letra nga t gjith ant i mbluadh
e u bn nj barr. Si erdhi dita, q do ikn djali, t shpij letrat.
j thot e bukur e dheut, q tani q t ve ne mbreti edhe do nise,
t ve vet n grazhde t kualet mbretit edhe t zgjedh nj kal,
q t jet i shndosh nga t gjith kualt, e t' i ngarko letrat edhe
t'ja hip dhe t'ik, e t ve, sa t ve ditn, edhe natn t kthe-
jiesh nga tjetr udh, edhe t vi ktj, po te ruhe, q mos t
t shoh nonj nga do vi. Ashtu bri djali : vate ne mbreti, i
thot mbretit, q "jan gati letrat? I thot mbreti, q "gati jan, jan
br barr pr t ngarkuar,,. Edhe mbreti letrat e ti edhe t gjith
atyret t mbdhivet, t vezirit me shok, i kish vn m nj'an n hejbe,
q t mos humbeshin. Ashtu dhe djali vate, zgjodhi m t mirin edhe
m t sh/idoshin e kualet, ngarkoi letrat edhe ja hipi e iku. Si iku
gjith ditn, mbrmanet natn u kthye edhe vate n shtpi t tij,
Si vate atje, e mori e bukur e dheut edhe e rnbylli djaln m nje
konak edhe kaln, m nj tjetr edhe i la tri dit pa dhn hi gj
t hajn ; edhe ajo zu'i e hapnej letrat edhe i kndon e shij se
, shkruajn, q tu bn prgjigjen gjith cilit. E si i la tri dit, ata
djaln edhe kaln n tri dit u ip njzet e pes drhem elp, ditn
kalit edhe nj fik ditn djalit. E ashtu i mbajti me at ngrnj q
t dy, djaln edhe kaln, sa kndoi ajo gjith letrat edhe u shkroi
prgjigjen gjith cilit. M n fund shkroi edhe t mbretit, edhe i
thosh mbreti djalit q u letrn e mora edhe u gzua, q bre
gjith kto punra me t msuar t vezirit. Po nj lutje t kam, t
ma drgo edhe mua vezirin ca koh, t ' e kem ktu; se u edhe
ktu prap mbret jam, dhe t m' e drgo vezirin domosdo. Ashtu
' shkruanej letr e babait djalit. E sa mbaroi gjith letrat ajo,
shkuan dy muaj, sa u bn djali edhe kali, q m mish n vethe
nuk u mbeti. Ashtu i nxori nj mbrma natn dhe ngarkoi letrat
vuri dhe djaln kaluar mbi kal, po edhe kalit i mirreshin kmbt
e
vate, sa vate, natn, nesret pp q dolli dita, u kthye e vij prej
Pallatit mbretit. E muarr vesh dynjaja, q vinej djal' i gjatorit nga

119
aireti edhe duall gjith e e prin, e kur i pan, djaln edhe kaln
q ishn katandisur q t dy lkur edhe kokalle, t gjith be-
suan, q kish vajtur vrtet n' airet. Si knduan dhe letrat gjith cili,
edhe u kish ardhur prgjegje pas fjalvet, q kishn shkruar. e be.
sojtin m shum akoma. E si kndoi djal i mbretit letrn e babait, q
i shkruan, t' i drgon vezirin, i thot vezirit mbreti, q t ve ne
babai; se i hyn n pun atje. I thot veziri, q kto letra ian t
rrejma, q s'sht e mundur, q t vej njeriu i gjall n'airet e t vij
<f
prap. I thot djal i mbretit, q mua prpara ti m the, q vete,
tani m thua: s sht e mundur po do ve domosdo, se po s vajte,
do t t press Thot veziri, q "kjo pun sht e rrejm; e po sfit
drejt, t hynj djal' i gjatorit n kazane, q t zienj me vaj n
zjarr, e t dal prap i sakt, ather do t' e besoj, e kshtu s' e
besoj edhe nuk vete. I thot djal i mbretit djalit gjatorit, q do
hy n vaj t vluar e t dal prap i sakt, q t besonj veziri
I thot djali, q u tani, m she se 'jam nga udha, po t vete n
shtpi, t rri nj a dhjet dit, t lodhem, edhe pastaj vij e tthom
Ashtu vate djali prap n shtpi t tij e ndnji, po rrij mrzitur.
I thot prap e bukur e dheut, q ' ke q rri mrzitur, tani q m
nonj t keqe nuk ke ktej e tutje, po do ke t mira ? I thot
djali, q tani sht m' e keqja, q m thot mbreti, q t hyj n
K
kazan e mbrnda n vaj t vluar". I thot ajo, q bn rehat, se
kjo s' sht hi gj." Si shkuan t dhjet dit, i thot ajo, q sot
t ve ne mbreti edhe t' i thua, t bnj zjarr t mir, t vrdhe
kzanen t'e mbushnj me vaj, edhe t'e bn' t vlonj vajt sa t
duan ata; i thot ajo. Prandai i dha nj bar e i thot, q na kt
barin, e kur t kce mbrnda n kazane t'e ke n goj kt
barin, edhe me kt s' pson hi gj, se u kt bar kesh, kur m
prit xhimi e m bnej katr copa edhe nga ky bar ngjallesh prap".
Ashtu e mori djali at barin, e kish me vethe edhe vate n mbreti;
i thot mbreti, q do hy n kazan me vaj t vluar sot, a po 'do
b ? I thot djali, q vr, t e bin gati, edhe t hyj. Ashtu vate
vet veziri dhe e bri zjarrin, vuri dhe kazanen edhe e mbushi me
vaj plot edhe e la, sa vloi mir ; pastaj i foli mbretit edhe djalit, e

120
j thot veziri mbretit, q t krcenj djal i giatorit mbrnda ktu",
e po dolli prap i gjall ather do besoj, q letra sht e vrtet,.
e dhe do vete ne babai yt. E me t thn veziri ato fjal, mblidhet
Jjali edhe kceu mbrnda n kazan, edhe dolli, nxorri kokn nga
v ajt dhe kurmin mbrnda n vaj, edhe vajt vlonej, tdhe u tha,
q doni, t rri shum akon.a mbrnda, apo t dal ?s I thot mbretf
q del. Ashtu dolli djal i sakt nga vajt. I thot mbreti vezirit, q
e! tani e besove, q sht e vrtet puna ?* I thot veziri q nuk
e besoj se ky do jet magjistar". A t her mbreti urdhroi, e muar
vezirin e vrvin mbrnda n kazan, e s i mbeti as kokall ; edhe
djaln e gja'orit e bri vezir, mori edhe t bukurn e dheut ojuas
djal i gjatorit edhe rruan e trashguan.

) sh pr n telcsl.

121
t
 E bija e rregjit e i biri i buikut

Nj her e nj hr ish nj rreq, kish nj bij t vetme,

ipo m t bukur se drita e diellit, m t hjeshme se hnza ; m t
dijshme se njqint t dijshm.
I jati ish plak e dej t' e shihj t martuar, m para se t
voisej. Po ajo ng dej t gjegjej t vj kuror ; e porsa rregji ng
lodhej t i thoshj djt e nat sa t sglidhej, ndr tjer, trimin ' i
dukej m i miri i gjithve, nj her ajo, sa t' e nxirrj prpara, ju
prgjeq e i tha : Pr burr, o tat, u deja nj trim me mnt t
holl shum. M e nj fjal, ai t jet i zoti c m vr prpara
nj t thn, un ng mnt t ndlgonj e t shtiell, ai ka t jet
jm shoq.
Regji u gzua fort pr kta t fol e dha urdhr t shpallej
<lshrimi i s bijs me do vnt, tue shtuar se gjith ata mbe-
rteshin t mundur, ki$h t' ishn vrar.
Disa nga trimat m t lert guzuan t mateshin me vaizn,
sbuarn jetn.
Ish ndr tjer, n nj katunt t' saaj mbretrije, nj bir bulku,
mendtak sa ng mnt t'ish m ; djalosh i pashm e zmbr math.
Edhe ai deshi t stenej ndr ata dishirojn t bneshin t
dhndur t rregjit.
E jma krkoi t ja nxirrej ka kryet; po ng pati ball t ' i
mbush mndjen. E hidhruar pr qnin e t' birit, tha me vetin:
M mir t e vras u se t' e l sa t m' e vrasjn tjer!
E brif Mori ca miell, i prziejti ca helm, e gieshi mir, bri
nj pet e ja dha tj birit, m para se sa t nisej. Po ai, kur kle
jasht katundit, i shtui nj copz guces s' tij, ' i thoshejn Mer, e
ajo ngordhi ashtu si e prcolli.
Djalosfvt i erdnSi keq pr klyshztn, ai kish rritur me
kujdes t math, e u uj mbi nj gur, nn hjes t' nji ulliri e i vij
klaj, edhe sa kujtoj s>e pak u duk sa t vdisej edhe ai, pr lnsin
e s jms.
Si rrij atje ashtiu i ngashruam, pa nj korp, ' u kish qasur sa
t h?j gucen. Ahi ernea ndiejti se gjith gjaku ju hyp te kryet; rrmbeu
shkluhn, e shkrehu rmbi korbin e e vrau ; po vrau edhe nj Ijepur,
' ish e shkoj atei nd' anz.
Mori Ijepurin e u vu t icej. Arruri te nj klish e hiri, sa
t prhej e porsa ki:sh uri, mori libret gieti atje, i dhezi e ' e

122
 E bija e mbretit dhe i biri i bujkut

Nj her e nj her rronte nj mbret, q kishte nj vajz t

vetme, m t bukur se drita e dieliit, m t hijshme se hnza.
m t ditur se niqint t ditur. I jati ishte plak dhe deshte ta shi-
|<onte t martuar m par se t vdiste. Po ajo nuk dgjonte t
martohej; dhe me qn se mbreti nuk Iodhej s thni dit e nat
q t zgiidhte djalin q do t' i dukej m i mir, nj her ajo q
t' i mbyllte gojn ju prgjegj e i tha:
P*r burr o baba, un desha nj trim shum t zgjuar, me
nj fjal ay q t jet i zoti t thot nj enigm q un mos ta
kuptoj ta zgjidh, ay do t jet burri im.
Mbreti u gzua shum pr kto fial dhe dha urdhr t pallej
n do vnd dshira e s bi|s duke shtuar se ata q do t mun-
deshin do t vriteshin.
Disa nga trimat m t dgjuar, q kuxuan t mateshin me
vajzn humbn jetn. Ishte ndr t tjert, n nj katund t asaj
mbretrije, nj bir bujku i zgjuar sa s' kish ku vinte m; djal \
bukur dhe zemr gjr. Edha ay deshi t paraqitej ndr ata q d-
dshironin t bheshin dhndur t mbretit E ma krkoj q t' ja
hiqte nga mendja po nuk mundi t a kandis. E hidhruar nga kok-
fortsija e t oirit, tha vet me v e t e : m mire ta vras vet, se ta le
t ma vrasin t tjert!. Dhe ' bri! Mori ca mjell, e przieu me
ca helm e ngjeshi mir, bri nj kulae dhe ia dha t birit m pr-
para se t nisej.
Po ai kur qe jasht katundit, i shtiu nj copk kones s tij q
e quanin Mer, e ajo si e hngri ngordhi. Djaloshit, i erdhi keq pr
konen q e kishte rritur me kujdes t madh, dhe u unj mbi nj
jur, nn hijen e nj ulliri edhe i vinte t qante, duke menduar
se
prpak nuk vdiq, nga marrzia e s' ms. Ndrsa po rrinte atje
d
$htu i dshpruar, pa nj korb q ishte afruar pr t ngrn konen
Athere i hypi gjaku n kok ; rrambeu pushkn, e shkrepi mbi kor-
b|
n dhe e vrau, po vrau, edhe nj Ijepur q po shkonte aty pran.
^lori Ijepurin, dhe u nis pr rrug. Arriu n nj kish dhe hyri q t
odhej dhe me qen se kish uri, mori librat, q gjeti atje, i ndezi e n

l?3
flaka poqi Ijepurin. Hngri e u cit. Pran pati et, e p!u ujt jsL
te nj llmb.
Kur kle prpara rregjit, i tha '. Kuror, u jerdha ktu s6
dua t' t bij pr grua.
Po ti e di at duhet ? i tha rregji.
E, di ju prgjegj djali. Ahierna regji drgoi e thirri t bijn
Kur ajo jerdhi e pa djalin, i tha tue qeshur : Pr se m
vrren sikur se do t ma hash me sy?
E djali asaj: U ng citem t shoh sa je e bukur. Nani,
n kam t vdes, u do t le jetn shum i gzuam!
Jardh'e e nisi vai/a: A.htu kloft I po mos e nglat m e
fol. E djali, pa sbjerr koh :

Dftom, o faqe-mo/f,
Se mnt ti ke t holl,
Mern e vrau ca oet,
E Mera vrau dy vet.
Shkreha mbi at oash;
ia zura kuj ng oash.
Poqa ca mish me f/a/,
e e hngra vql' e va/.
Piva n kuo t' re,
As n qiell, as n ahe.
Dftom, o faqe-mo/l, *
se mnt ti ke t holl.
Vaiza mbeti e mejtuar. U nguq, u zverth, po ng dij t
thoshj. Pran tha : Dua tri dit sa t prgjigjem. E djali njerzisht:
sa t duash, o zonja e jime I
Kishin shkuar dy dit e e bija e rregjit ng kish ndlguar gj.
I vij t mbytei ! Drgoi e thirri djalin e ju lut t' i zbloj t mb-
shtjelln i kish qitur prpara.
A i i tha: T parn pjes u t' e shtiell, n ti m jep unazn
tnde; t dytn, n m jep gushoren, e t tretn, n m jop brezin-
Ajo i dha gjithqish ' i lypi, e ai e kndaqi. Ditn pas, pr-
para rregjit e prpara parsis, vaiza kthjelloi at vij me rar t
thnt e djalit. Gjith lvduan ndlgimin e saj, e rregji u pruar ka
djali e i tha : Nani ke t vde edhe ti !
Prpara gjindes ai ng foli, se ng dej t' i prishj zmbrn

124
f

flak t * t v r e P a i Ijepurin. Hngri e u ngop. Pastaj pati etje e piu

u jt q ndodhej n nj llamb. Kur qe prpara mbretit i tha :
fliadhri, un ardha ktu, se dua tt bij pr grua.
Po ti e di ate q duhet ? i tha mbreti.
E di ju prgjegj djali.
Ather mbreti drgoi e thirri t bijn.
Kur erdhi ajo dhe pa diahn i tha duke qeshur:
Prse m vren si kur do t m hash me sy ?
E djali i tha asaj: un s' ngopem s pari sa e bukur je!
Tashti edhe sikur t vdes, un do t jem shum i gzuar!
Po vajza i tha : Ashtu qoft ! Po mos e zgjat m e fol.
Dhe djali pa humbur koh: (filloi).
Dftem o faqe mol/,
se mndjen e ke t hol/
M*rn e vrau ca pet
E Mera vrau dy vet.
Shkreha mbi at q pash;
godita at q s' pash ;
Poqa ca mish me tjai
dhe e hngra t val.
Piva n kupt t re
as n qiell as n dhe.
Dftom o faqe mo/l
se mnd/en e ke t ho/l.
Vajza mbeti e menduar. U skuq, u sverdh, po s' dinte se t
thoshte. Pastaj tha : dua tri dit q t prgjigjem.
Edhe djali i tha njerzisht: Sa t duash, o zonja ime!
Shkuan dy dit dhe vajza e mbretit nuk kish kuptuar gj. !
vinte t mbytei! Drgoi e thirri djalin dhe ju lut t' i shpjegonte enig-
rnn, q i kishte treguar.
A i i tha: Pjesn e par t' a them n qoft se ti m jep
unazn tnde; t dytn, n qoft se m jep gjerdhanin e t tretn
n qoft he ma jep brezin.
A j o ja dha giith ato q i krkoi dhe ay e knaqi.
Ditn e nesrme, prpara mbretit dhe prpara parsis, vajza
shpjegoi kuptimin e fjalve t djalit. Gjith e lvduan pr zgjuarsin
e
saj edhe mbreti u kthye nga djali dhe i tha :
Tashti do vde edhe t i !
Prpara gjindjes, ay nuk foli, se nuk desh t'ja prishte qejfin s

125
s' bukurs. Po pren, kur klen t' vetm nxorri ka gajofa stringlt e
pamoshme, ' ajo i kish falur, e ja dftoi rregjit, tue thn: |
njeh kurora jote ?
Sqirat e sime bijje! jerdh' e nisi rregji, gjith i bindur. Si
i ke ti ? Ka t jerdhn?
Vaiza ahierna i rrfyejti t' jatit si kish vatur puna. Ka ana e
tij, djali vraptoi t' i thoshj : N kurora e jote do t m vrasnj,
u jam ktu; se ng dua t ket helm jot bij I
Regji vrejti vaizn. A j o ish e kuqe si lulek e mbaj syt te
dheu, Ti thua ? e pyeti rregji.
E bukura e bukur ish e m e bukui u b. Ngrejti syt, ata
sy t parrfyeshm, e i nguli te syt e djalit. Zmbra i krzej n gji.
Pran u lshua te kraht e atij ' kish dftuar aq dashuri e jercm' e
nisi : Njerzia e jote m mundi I U jam e jot|a!
Mbi tri dit vun kuror,

iQt^us^ fiJLfJLV t < ^ / n*to

126
hukurs. Po pastaj kur mbetn vetm, nxorri nga xhepi stolit q -
kish dhn ajo dhe ja tregoi mbretit duke thn :
I njeh madhrija jote?
Stolit e sime bije! tha mbreti i uditur Si i ke ti ?
Ku i g i e t e ?
Athere vajza i rrfeu t' et si kish vajtur puna. Nga ana e
tij djali vrapoi t' i thoshte:
N qoft se Madhrija e jote do t m vras un jam ktu,
se nuk dua t helmohet jot bij !
Mbreti i hodhi syt vajzs. A j o ishte e kuqe si lulkuqe dhe
inbante syt mbrdhe, Ti ' thua ? e pyeti mbreti.
E bukura e bukur ishte po u b akoma in' e bukur. Ngriti syt,
ata sy t parrfyeshme dhe ia nguli dialit. Zmra i hidhej si zog,
pastaj u lshua n kraht e atij q' i kishte treguar aq dashuri dhe tha :
Sjellja e jote m mundi. Un jam tndja ! Pas tri ditsh u martuan.

127
 Bramadonia

Na ish nj Bramadone. A j o ish dhe e bukur tepr. A j o thoshte'

kush t m mundin n fjait mua, t m marr pr grua edhe ka
pesmij napolona. Mirpo vinjn t tr aty, e nuk e thyenjin dot,
Nj qeros ruante dhit. Van t dy vllezrit e ati qerozit
tlan nqa njqind napolona, dyqind napolona, s' e lidhn dot.
Qerozi tha: do vete dhe un.
Ik e o dhit than t vllezrit kan vajtur t ditur
atje dhe s e kan lidhur dot jo t ve tin!
Un dua njqind napolan, se do vete.
Nuk donjin t ' i epnin ata dhe ay u tha:
Mirni dy pleq t na ndajn, un pjestar n mall ntk jam,
po m jepni njqind napoiona,
I merr njqind napolonat ky dhe mori dv kcqe vez dhe i vuri
n xhept dhe u nisti, po nuk shkonte udhs aji, po shkonte ferr
m ferr, driz m driz. A t j e ku po qasesh dielli m t pernduar,
nj dele po pillte dhe ky ja kapi brf, at qngjin edhe e ropi e
poqi dhe e hngri dhe fjeti lart m nj shtrat. nga ata q rinjn
menanxhinjt.
Kur u gdhi iku ky edhe vate tek ajo zonja atje. Kopilja ishte
,prjashta dhe ky i thot :
I thua zon/s, se do ngjitem njik lart.
Edhe ky te u ngjit n shkalit du, du, du,
Avash qeros, sa do bje.
M prpara u ngri se rash.
M "udherdhe? i tha zonja.
As n udh as mbi uJh - i tha.
hngre mbrm i tha
As t pjell as t pa pjell - tha.
Ku fjete mbrm ? tha.
As n qiell, as mbrdhe tha.
Vrng gjit* ja nxori ajo Bramadonja : e, cila sht' e djalit, C"a
sht' e ups ?
Ft dy koqe vezt ai : cila sht' e puls bardh, cila sht e
puls zez ? Ngeci zonja.
mori pr grua zonjn ai, u b qerosi me pesmij napolons
edhe vinjin dynjaja udiin, si e lidhi n fjal qerozi.

c U v
] 28 ^"' ^ ' ^ ' < - * ' '
r
Xhymert Ahmeti

N a kishte qen nji mret dhe na kishte pas nji vajz. Kte
vajzn e kishte pas rnyll m nji xham mrena ly krejt me boj l zez
^ k|o vajza mos t ihifte gja prjashta hi. E kishte pas ushqy me
tu | simite e me palc mishi.
Ky mreti i kishte pas vu nji dad, q i bajte shrbin. M a -
sanaj nji dit, kjo goca ishte mrzit prej ktij ushqimit, ene i thot
fcsaj dads v e t :
Aman, moj dad, u mrzita gjithmon me kte t ngranme.
Po 'ti baj mretit, moj bij, i ka than kjo se me
qn thot dada, t bij nji ik mish me koc.
Aman, moj dad, ' asht ai mish me J<oc ? Aman moj dade
thot ma bjer.
Q y q j a moj bij thot se na e merr vesh baba.
Jo, jo - i thot kjo, se s' e merr vesht baba.
E nji nata i oi mish me koc Kjo murr e xhveshi kt mishin
prej qejfit dhe mori t lujte me kte kocin ; ky koci shkoi e ra n
xham dhe e theu. Kjo duel e pa n xham dhe kishte pas ran bor
prjashta; kjo u udit. Kur vjen kjo dada me i marr pjatat i thot :
Qyqja moj dade ! ' ishte ajo prjashta e bardh ?
Ka ra vdor, o dade thot.
Po ' asht ajo vdor moj dade ?
Ashtu bje pr dimn i thot kjo.
Aman t m' qesish ta sjiof.
Qyqja, moj bij, kena fryk se na merr vesh baba, masnej na
shohin dhe shrbtort.
Nuk ka gajle, se s' na shofin shrbtort.
Ene e mur e qiti pr vdor tue shetit kte vajzn ; ene tue
shetlt pan se kishin pas ra n vdor ca pika gjaku dhe nji pupl.
Qyqja, moj dade, ' asht kio kshtu ?
Kjo bir thot qenka e bardh si ftyra e xhymert A h -
"etit, pikat e gjakut si faqet e xhymert Ahmetit, pupla si vetlla e
x
^ymert Ahmetit.
Kjo vajza zu dashtni me xhymert Ahmetin ene erdh tu u dobsu
d
't e pr dit.
Baba vet thojte : ' m ka goca, q po m dobsohet kshtu.
^ s doktora, hoxhallar s' ja gjejshin smundjen ksaj. Kur nji dite vjen
n
' plak aty te mreti ene i thot :

~* Prralla Popullore Shqiptare. i og

 Un kam ardh se kam marr vesh q |ce gocn smu.
Posi thot ky f"ajde.
Po t m' japish nj pat t rjepme i thot kjo.
Posi, thot mreti.
Dhe i dhan kte patn ksaj plaks e shkoj n' od t gocs.
Kam ardh dada t' piek kt pat ktu sonde.
Posi, moj dade, piqe i thot ajo.
A j o goca kishte ra smnn. Kjo plaka mur me pjek patn nr,
oxhak. Si e poq mir e mir e Ishoi hellin me gjith pat n zjem erie
u shtri, e bani sikur ishte n gjum.
Kjo i thot: dade, moj dade, tu dogj pata.
Kjo hi nuk jepte prgiegje.
Kur kjo prap: K Dade moj dade, u dogj pata.
Kjo hi nuk i jepte prgjegje.
Kur kjo prap : dade, moj dade, u dogj p a t a ; ah moj pat si
po digje e prvlohe si zemra ime pr xhymert Ahmetin.
Ene plaka ohet : pse moj bij, u dog/ a ?
Ene u ngre kjo, mur patn e shkoi ke mrfeti.
Hajde ktu i thot mretit se e gjeta se ' hall kishte
goca e jote. Goca e jote kishte zan dashtni me xhymert Ahmetin?
Po ku pat goca ime me zan dashtni me xhymert Ahmetin ?
A j o nuk del.
Po, po thot se e mora vesh thot.
Ene baba i vet mur i shkroi letr edhe ja oi xhymert Ahmetit
Ky ja ktheu letrn: "Kur t verdhem si florini, kur t'vjerem si zinxhiri.
kur t' bahem zok e fluturoj athere vij marr gocn tate'>.
E merr baba letrn e shkon ke goca : ' hall ke qi je tret
kshtu, m kallxo goca im".
Hi, thot kjo s' \cam gja.
M kallxo thot se e kam marr vesh, po baba ja oi
letrn xhymert Ahmetit ene ai ma ktheu: kur t verdhem si florini,
kur t vjerrem si zinxhiri, ku t' bahem zok e t' fluturoj vij e marr
gocen tate.
Ti bab s' ke ' m ban tjetr mu, vese me m ba nji
ark florini e t m' fusish ushqim pr gjasht muej mrena, t m'fusish,
ne mu mrena e t m hudhsh n' det.
Si thot baba t' baj at gja pr fmirr e vet ?
S' ke ' ba, s' kam shptim tjetr.
Shkoi i jati i porositi, i bani, ark florini, ja bani t gjj" 1 2

730
e dhe e murr e shkoi e e hudhi n' det. Deti shkoi e qiti m'nji
b re k kt arkn. M ' at brek kishte pas qen mullini i halls xhymert
/\hmetit. Edhe ata q punojshin n' mulli, i shofin rrezet e ksaj arks,
q shklqete ene i thon: '''asht kshtu ke ay biegu detit, a shkojm
e rnarrim", Shkojn ene e marrin arkn ene e bijn ke shpija e halls
xhymert Ahmetit. I thon ksaj halls:
Dum me e lan kt arkn kiu.
Po si thot futeni ke oda e shrbtoreve Ene e
vun aty ke oda e shrbtoreve.
Natn kur po flejshin shrbtoret del kjo goca prej arke, se ju
kishte maru ushqimi. Kjo jshte e veshun shum bukur e tu u sjell gjith
ods s' gjen ushqim Kto shrbtoret e pan e u tremn shum, po
nuk e pan se ka dul kjo. Kjo krkoi e krkoi e shkoi e hyni prap
n' ark dhe e mbylli prap nga mbrena se e kishte me els.
Kur ngrehen kto shrbtoret thon:
Q y q j a , nuk flejm kurr sonde ma aty.
Pse s' po fleni, aty keni pas fjet pr nat, 'paski sonde
tfiot halla e xhymert Ahmetit.
Q y q j a , se ' na ka dal ne sonde natn.
E ju dul thot ajo ' ju dul ?
Ene haila e xhymert Ahmetit shkoi me fjet natn, aty ene nuk
flejti po bani sikur po fle. Ene kjo goca pra u prau eli aikn e du
e krkoi e ^rkoi, po 's' gjet gia me hangri Kjo halla u trem, ma-
sanaj mur kuxim e kapi kt gocn.
a je, a njeri a peri ?
Jo i thot njeri jam.
Ulu thot m kallxo 'asht kjo puna jote?
Kjo u ul ja kallxoi gjith historin, e i thot: (<un kam shti da-
shni me xhymert Ahmetin.
Ti ke ra shum mir ktu, se ktu, jam halla e xhymert Ahme-
'it. pr tri jav vjen xhy.nert Ahmeti ktu se ka i her n vjet
v
Jen, se asht shum larg, p o i thot: kur t'vij xhymert Ahmeti ti ke
Pr tu ba si shrbtore, ene ti ke pr t' i qit kafen, po kur tja qisish
Men, t dridhish dorn e t' ja derdhish n fustane."
f^ushen tri jav ene vjen xhymert Ahmeti. Kur vinte ky laj-
^rojshin shrbtoret : "hall, mij hall, po rrjedhin esmet, po knojn
ilbilat, po elin trandafilat, po vjen xhymert Ahmeti.
Ene vjen ky ktu mrena ma, ene i thot kjo halla gocs, bjeri

131
kafen unin. Ene kjo vjen ja qet. Kjo vp e lujti dorn ene j a
derdhi kafen n fustane.
Qyqja, moj shtrig, ' bane ashtu? Ban pis unin.
Ene e kapi e e rrafi.
Aman tho' moj hall, mos i bjer se asht mkat.
Qyqja, si mos t i bi nuk shef se ' bani ? T bani pis. -
Ene e qiti pr dere, Ene hiku xhymert Ahmeti ma. Kjo halla shkci
te goca: mos u mrzit i thot g o c s s e vjen pre3.
Jo i thot kjo s' po mrzitem.
Kur mas nji jave vjen xhymert Ahmeti. Prap shrbtoret thon
hall moj hall, po rrjedhin esmet, po knojn bilbilat, po eliri
trandafilat, po vjen xhymert Ahmeti".
Ene kjo halla kishte thull peta, ene i kishte pjek kto petat
ene mur i shtroi nn shtrat t ksaj gocs ene e vu kt gocn sip-
petve. Prit ky djali se po del kjo goca; s' ka goc.
I thot halls: "halle, ku asht goca, q rrafe at dite?
Q y q j a , moj hall, e kam rraf, i kam thy kocat.
' ke ba kshtu moj hall ?
Po nuk pe se 'bani ar. dite?
Aman thot t' shkojm ta shofim nji her.
Posi, si s' po shkojm.
Ktheu nji her ktej t t' shofi uni, ene kje kjo goca u
kthy. Krrrrr filluan ato petat tuj krcit.
Pu pu, ' paske ba kshtu ?
A , ja kam thy kocat ma.Ene iku prap xhymert Ahmeti
Mos u mrzit i thot halla gocs se vjen prap ky
Kur mas nja dy jave kthehet prap ene prap fillojn shrb-
toret: halle moj halle, po rrjedhin esmet, po knojn bilbilat, po
elin tranafilat, po vjen xhymert Ahmeti. Ene e mur e futi n : odt
halla. Kte gocn mur e e veshi me plaka t mira, ene prit ky se pc
del kjo, s' ka.
He moj hall m bjer nji shrbtore t m' presi kto miza
Ene kjo i oi nji tjetr.
Ik or dreq i thot, ti m' i prune ma fort mu. He mo
hall, ma bjer nji tjetr se kjo nuk di. Kjo i oi nji tjetr.
Ik or dreq, se m' i prune prap. Ene kjo halla i oi kt
gocn e bukur ene kjo hyni n' der e ndei lark.
Afrohu, afrou i thot se ty t' krkoj
Jo, i thot goca Kpa u verth si florini e pa u vjerr s'
1
132 ty
UA ?' ,' / , / '.''" '
'^
-?.,/
zinzhiri, kur t' bahem zok e t fluturoj at' her vij ke ti.
Pse ti qenke ajo q m' ke krkuar ?
Po i thot kjo ene kapen e prqafohen, ene u martun
ene u gzun.
E prallza n lesh, shndetja prej nesh.

Kush po i a ruen vorrin babs?

Ishin pa ken tre vllazn e kishin pas nji bab t dhimbshm

fort. Para se me u dek baba, i shkuen tu kryet e e pvetn, a kishte
ndcnji amanet me u lan.
Kqyrni u tha baba n kje se m dueni prnjimend,
keni me m' a ruejt vorrin me rend pr tri net rresht.
Pun e kollajt, more bab i prgjegjen djemt nji goje.
Diq baba e i bane drek te mira Erdh e para nat, e djalit
ma ta voglit, qi ishte qelan, po i bjen ndr mend amaneti i babs
e i thot ma t madhit vlla:
- - A po shkon me i a ruejt vorrin babs, se i ke dhan fjaln?
far vorrit?! i a piet ai un kam than ashtu sa me
i ba qejfin e me e lan me dek rahat.
E mir prathote i vogli po shkoj vet n vnd tand.
Shtrngohet n' arm e shkon e ruen vorrm e babs.
Kalon n ter t nats andej pari nji nieri n kal. Si nieri, si
kali ishii krejt vesh n serm.
M len t kaloj mbi vorr t babs i thot qelanit ai
nieri n kal.
Jo kurr! i a pret qelani po un ka ruej ktu ?
A i : po, e ky: j o ; rraf! ngrehi arkun e pushks vllai i vogl
e e qiti pike giall kalorsin. Mandej i a zdeshi petkat kapi kalin
pr frenit e shkoi e i mshehi nnji ksoll mbrenda pylles.
Erdh e dyta nat e po i thot vlleu i vogl t dytit vlla :
A po shkon me i a ruejt vorrin babs, se i ke dhan
fjaln ?
' far fjalet ?! i a pret ai Un kam than ashtu sa
*> i ba qejfin babs.
E mir pra thot i vogli po shkoj vet e e ruej
vend t'and.
Merr pushkn e shkon tu vorri i babs e rrin e ruen.

133
 M e dy sahat nat po vjen andej pari nji burr i nalt n nji
gjog t bardh. Petkat e ti|a ishin krejt ngri m' ari.
M len t'a shklas vorrin e babs ! brtet t madhe ai nieri
n kal.
Jo kurr pr t gjall! i a pret qelani.
A i : po, e ky : jo ; qelani i rrin gati me pushk e e vret. M a .
ndej i a zdesh petkat e me gjith kal shkon e i msheh n nji ksoll
tjetr mbrenda pylls.
N t tretn nat u thot t vllaznvet :
Po shkoj e i a ruej vorrin babs, pse kam endin.
Shtrngohet n' arnr e shkon tu vorri M e tre sahat nat po vjert
asa|t nji burr i pashm mbi nj vrra t zi. Petkat e tija krejt ar
e gur t mueshm.
M len t kaloj i thot mbi vorr t babs!
Jo kurr! i a pret qelan'.
E pra un ktej e kam rrugn ! i thot nieri mb kal. E
i grah kalit.
M ' ato fjal i ep zjarm pushks qelani edhe e qet dekun e n
tok. I a zdesh teshat e mushme e e^merr kalin pr doret e shkon
e i msheh n nji ksoll mbrenda pylls. Vllaznve s' po i difton
kurgja.
Kalojn do dit e qet fjaln mbreti :
Kush asht i zoti me kcye nj ledh t nalt trupash e me
qit n tok kunorn e vierrun n qarr ka pr t marr t bin e
mbretit pr grue e pr ma tepr kulla e saraje.
Nget dynjaja tu saraji i mbretit, kush pr me e pa e kush pr
me u provue. Shkojn edhe vllaznf e qelanit.
Kur sheh qelani, se po shkojshin edhe t vllaznt, u vehet
mbrapa e u thot:
A m merrni edhe mue?
Rri. more, tu shpija i thon se a marre me t pa
kush me gjith at bashkim!
E e lan tu shpija. Mbas do kohet ohet qelani e shkon te
ksolla, ku kish' shti s parit petkat e sermit e kalin e kuq. Veshet me
ato petka, i hyp kalit e shkon n'at bashkim. T gjith e shikjojn: por
askush nuk po e njef.
Ishin ken provue shum djem t ri shpijash s mira me e kcye
iedhin; por s' kishin mujt.
A po m leni edhe mue t'a provoj nji her?po u thot qelani

134
 T gjith i a Ishojn rrugn. I brtet kalit t madhe e me shpat
fl dor kcen ledhin e kput kunorn.
U bindn t gjith ; por mbretit s' i u mbush mendja me i a
jhan ta bin pa e provue n krye t tet ditve edhe nji her.
Shprndahet bashkimi e qelani kthen para tjersh, shndrrohet
petkash e rrin tu shpija kesh se s' po din gja.
Kur vin vllaznt, po i pvet.'
A e kceu kush ledhin ?
Jo, askush, i a pritn vllaznt prve nji t huejit
qi ishte pa' ken i shkurt me trup e i keq pr t pam si ti, i ve-
shun krejt me petka sermit; por as atij s i a dha mbreti vajzn.
Sot nji jav do t provohen edhe 'i her djemt e ri me kcye le-
dhin e me kput kunorn.
Mbushet java e po shkojn vllaznt n bashkim pr me pa.
A m merrni edhe mue ? po u thot qelani.
Rri, more, tu shpija, se je m!r po i prgjegjin ata.
Aty t qeshin gjindja.
Nisen ata, e mbas do kohet po shkon edhe qelani, por kso
here i veshun me petka arit e mbi giog t bardh.
Ishte ken ba bashkim i madh e shum kishin provue me e kcye
ledhin ; por s' klshin mujt. Provon qelani : kceu ledhin e kput kunorn.
As tash i thot mbreti s' due me t' a dhan vajzn,
pr pa t provue edhe nji her.
Shprndahen t gjith ndr shpija t veta. Qelani para tjervet
shkon e ndrrohat petkash.
Kur kthyen t vllaznt po i pvet :
Si shkoi bashkimi ? A mujt kush me e kcye ledhin ?
Askush than ata prve n/i t hueji shtatvogl e i
*eq si ti, vesh me petka arit n gjogj t bardh ; por as kso here
s i a dfia mbreti t bin, per pa e provue edhe nji her n krye
t dy jave.
Mbushen dy jav e prap po shkojn vllaznt n bashkim. Po i
'ut qelani t' a merrshin me v e d i ; por ata i ven edh'e gazin.
Bashkimi ishte ' mos kurr. Provo nji e provo nji tjeter. S u
giet djal, qi me e kcye ledhin.
ohet qelani e shkon tu ksolla e t<et e vsh petkat me ar
16
me gur t mueshm e i hyp vrrait t zi.
T gjith po e shikjojn e po i a Ishojn rrugn.
Kcen ledhin e kput kunorn e merr t bin e rrbretit. Bahet

135
gzim i madh n' at dit e mbreti i Ishon sarajin ma t mirin. PQr
shka se tuj e ue nusen tu saraji, duel shtat pllam mjeker e trj
pllam shtat e i a grabiti. Krko ktej, krko andej, hupi nusja.
S' kam t gjall tha qelani pr pa e gjet nusen, se ^
kam fitue me shum mundim.
Ban mendim me shetit botn deri sa t' a gjente.
Ec e ec, mbrrijti tu nji krue e aty gjen O r n e vet.
O r , e bardha O r , i tha qelani a din me m diftue
se kush ma ka marr gruen ?
Nuk e dij i a pret O r a por e din mbreti i shpendvet.
Shkon qelani me O r n e vet n nji mal te nalt deri tu
Maja e res e aty gjen mbretin e shpendvet.
Mbret, i thot qelani kam ardh me t pvet pr nji
fjal. A din me m diftue, se kush m' a ka marr nusen e ku mund
t' a gjej ?
Ty nusen t' a ka marr i tha orrli i madh shtat pllam
mjekerr e tii pllam shtat, por mbasi paske O r e n me vedi po
t' ap nj sokol e kyta dfton vendin.
Prini sokoli e e oi qelanin n gryk t nji shpelle. A t y mbrend
po ishfe shtat pllam mjekerr e tri pllam shtat e nji numur i madh
varzash t bukura, qi po kndojshin e po lodrojshm. O r a e qelanit
xu vend shi n gryk t shpells e, kur i erdh rendi s shoqes s
qelanit m' u avit asojt, i a njiti feshk pr krahit e e xuer e i a dha
djalit.
Amanet i tha qelani Ors s vet m' i kap edhe nja
dy par vllaznt e mij !
E ndigjoi Ora. Xuer edhe dy tjera e u nisn kah shpija tuj
kndue e tuj lodrue.
Kur mbrrijti qelani tu ksollat, ku, kishte pase mblue petkat
e mueshme, e ndryni me t madhen vajz n ksoll ku kishte pase
mblue petkat e sermit, e nisi me dal nji drit e bardh, e ndryni-
t dyten n ksoll, ku kishte pas mblue petkat e- arit, e nisi me
dal nji drit verdh; n treten ndryni t vetn e duel nji dric
e fort, qi me t marr syt.
E pan t vllaznt gjith at drit e than me v e d i : Shoa do
t jet aty! A t shkojm e t shofim nji her ?
Shkuen me pa : por shka me pa ? ! U dl prpara qelani e i>
difton, se e kishfe pjeV O r a n dit t m i r . Kam shtit u-
thabotn skaj m skaj e u kam pru varzat ma t bukurat e ma t pasunat.
 T madhit i ep t madhen, t dytit t dytn e pr vedi ndal
t bin e krajlit.
Blejn vend e ngrehin saraje e jetojn si askush ma mir mbt
shpin t ksaj toke.
Prralla n lesh, shndetja prej nesh.

Ura e dhelprs n Dib re ksb>> /Lo^sHLU.

Q e n tre vllezr t martuar, q t tre muretar, kishnirr

tre vjet q po punonin n nj ur, e m s e ngrenin dot mb
kmb, se posa e ngrenin, u rrzohej prap. Nj dit shkon nj
plak atje, e u thot : puna mbar o muretar. Mbar pa, edhe
mir' se erdhe. Kemi tre vjet q punojm e s'e ngrejm dot mb
kmb T ju msonj un, o djemt' e mij: "t' a bni me besa-besn
gravet t mos u rrfeni. Nd themel kurban t bni, nj grua t
gjall t' e shtini, nga grat tuaja. Pra ashtu ju qndron puna. Ndryshe
as t mos mundohi se mb kot do t punoni, urkurrs'do t ' m b a -
roni. E m n fund, ata t dy t mdhenjt u rrfyen fshehurazi
gjithkush gruas tij, q t ruhen ato, e i vogli nuk i kalloi
gruas vet. Kur u b pra koh' e dreks, i thot kunata e ma-
dhe s mesmes: t' u shpjer buk burrave. E ajo i prgjigjet se
kish kmisht pr t lar, pastaj i than s vogls, edhe ajo u pr-
gjeq se i qante djali, po i tha asaj e madhja: ec t' i, pa l' a
mbanj djaln un. Edhe ajo, duke mos ditur se 'i tirej, u nis e vate.
E t shoqin, posa e pa at q s largu. e morri t klart, edhe
posa u afrua ajo, ay u largua. M e t ardhurit ajo prshndoshi t
kunetrit, e ata i than asaj: hyr ktu n themel, se ktu e paske
thn. E mjera gruaz u lut atyreve q t'i ln npr mur ndonj
vr sa pr t dhn qumsht djalit t saj. Edhe ata i lan nj vrim,
tek i kullonte djalit qumsht, edhe pas vdekjes vashs gjithnj
pjersa u rrit ay. E pasandaj, n vend t qumshtit zu e delte uj
e
dhe mbeti krua pi gjithirion. E kshtu qndrojti ura.

Plaka me nnt djelm

Q e nji plak q kish nnd djelm edhe nj up. Kt up

e
martuan ata djelm s largu n nj fshat t huaj, thuaj se pa
dashuri t s ms e m tepr nga t gjith Konstandini vuri ngulmm<
Pef ta martuar etje.

137
 Pas ca kohe ngjan luftra t mdha, edhe ata djem vajtn n
luft, si gjith trimat e tjer, e u vran t nnd asij viti. E zeza
e ma, helmuar kaq tepr, duke mos pasur pran as upzn ndo-
bare q t' i rkonej asaj, vente mbi varr t djemvet saj, e m tepr
t Kcstandinit, e thrriste duke qar mbi t: 0 Kostandin biri im ! Ku ke
besn q m dhe? Siellm upn q m'e martove slargu, se m' u
doq zemra, e dua t' a shoh, q t shuanj kt zjarr q kam, edhe
t halladitem me at ndopak. Po H vdiqe edhe shkove, o bir ! E
Kostandini, pasi s' pushonte e ma s vajtuari, e s ulryeri, nga t
keqt, q i arth, u ngrejt nga varri, e vate tek e motra, edhe e
mori at, t' ia shpjer s' ms. Udhs tek ecnin t dy Kostandini me
t motrn, namta u knduan gaiat : Kga, ga, ga, ecn i gjalli me
t vdekurin". Ather i thot' e motra te vllat: "Kostandin vllaj im,
' thon kshtu kto gala ? E ay iu prgjegj : Nuk' sht gj moj
motr, se ata si shpesa q jan po kndojn". Van m tej, e u
knduan arrabelat: ciu, ciu, ecn i gjalli me t vdedurin*. E pyet
prap e motra Kostandin, po ai u prgjegj prsri ashtu, si edhe
m par. Duke hequr udh, u afruan te fshat' i tyre e atje pameta
u knduan kn lezet: ki, ki, ki, shkon i gjalli me t vdekurin". T
pastejmen kur ata u nqasn te shtpija e tyre Kostandini gnjeu t
motrn duke thn asaj: Shko ti prpara, pa edh' un po vinj pas teje"
edhe vate prap n varr. Ajo hoqi e vate ne der' e shtpis,
edhe trokiti mb dert, tak, tak. E ma thirri; kush sht ? Un
jam, jot bij, po hape", (i tha upa). E ajo i tha: "nuk je ti, ime bij
upa i tha prsri: un jam. Pasandaj i tha plaka: (ut glishtin e
vogl t dors npr dert, sa t t'a shoh m par, pa t t
hap Edhe upa e futi glishtin e saj ndpr dert, papo e ma po-
sa e pa at vdiq n ast edhe ajo pr brenda, edhe e bija pr-
jashta ders. As prrall s' ju rrfeva, po desha ju gnjeva.

\j\jjju>h- , Vc ' '

Hajduti dhe tri upat e plakut

Q e nji plak dhe ay kish tri upa. Plaku qe shum fukara dhe
nj dit i thot ups s madhe:
Ec, moj bij, ne kjo komshija, na merr nj gomark t
bjm ca dru.

138
 Edhe kjo e bija vajti, i thot ksaj komshis dhe kjo komshija
j a dha. E tashti ky plaku na mer gomarkn, i ven kto upat nj
\c buk e nj ik krip n torb edhe shkon ky plaku t bj
j r u , edhe vajti n nj pyll t math. Atje ku po bnte drut, i dolli
kapedani i hajdutve edhe i thot:
' p o bn kshtu, mor xhaxho ?
Ja i thot ky mundohem t bj ca dru.
Po pse vjen t bsh ti? Nuk ke ndonj djal, q t t'i bj ?
Jo, mor bir, nuk kam po kam i thot tri upa,
Edhe ky kapetani ja bri drut ktij plakut, ja ngarkoi drut,
e nisi plakn, i dha nj kulae dhe nj gjysm mishi t pjekur edhe
i thot:
Nesr kur t vish ktu, t mos marrsh gomar, po t
marrsh upn e madhe dhe t vish ktu.
Kur e muaiT torbn kto upat i than :
Mor baba, po ' e ke kt buk kaq t mir ?
A , moj bij, mua m dolli nj kapedan, m' i bri drut, m
dha dhe kulaen, m dha edhe mishn edhe m prcolli dhe m
tha q nesr kur t vijsh, t m sjellsS edhe upn e madhe.
Pu pu pu tha mor baba, po si t vinj un, jam
veshur, s kam fustan,
Do vijsh tha moj bij, me kto q ke, s ke 't
bsh, na din tha q jemi fukarenj.
Tashti, nesmet n mngjes, ky pla'<u niset, na merr upn dhe
shkon, t bnte drut prap. Ky (hajduti) tashi kishte vajtur q
shpejt, priste plakn q ar upa kish plaku, (s' e kishte zn giumi
nga msraku). E kta e gjetn atje. Ky e shikon kt upn eplakut
edhe e plqen shum edhe tashti e nis kt plakn me dy hajvan
dru, i jep edhe nj mish t br t pjekur, i jep edhe nj buk
me qiqra nj pllmb edhe njzetepes napolona flori edhe i thot
plakut :
Shko ti tashti, se kt upn tnde to ta mar un nuse.
EJhe ky plaku merr hajvant edhe niset pr n shtpi. Vete n
sntpi ky; kto te motrat shikojn vetm baban. Dualln, karkuan
'hajvant edhe i thon t jatit :
Po motrn 'e bre baba?
A , moj bija thct kur t vij brenda do t' u rrfej,
Vajti plaku brenda dhe u thot :

139
 Moj bija, mua ma mori ay kapedani motrn tuaj pr g r u a
dhe u rrfen si ngjau.
A y kapedani hik, hik. hik shkoi me upn n pallatin e tija. q
e kishte mu n maj t malit. Kjo upa si ishte hipur n kal i thot;
Bobo ; qnkrka ajo gj e mir atje!
A j o sht shtpija ime-tha hajduti.
Ba i thot kjo kam fat un t vete atje !
Afrojn kta pran shtpis, zbresin nga kali dhe hyjn n
shtpit. Ky e baret npr tr dhomat, andej ktej, npr tr ant
dhe, kur afrohen m nj dhom, i thot ups :
T tra dhomat ti hap, po kt dhom mos e hap.
Edhe kjo s' e hapi. Ky e la kt kshtu dhe i thot :
T tr ditn t flesh po natn, po bra ak n port, ti te
jesh n kmh.
Nj nat ardhi ky n port. Trokit, trokit. trokit, po t shkretn
e kish zn gjumi. Ky ardhi nga avllija dhe hyri brenda. E shikon
kt n gjum dhe i tho* '.
Pse s' m dgjon q kam nj or q po trokas ? A p o sa
t vij t m rr tjatri te porta ? Ja kt radh t fala, po tjetr
her po t gjeta n gjum, ta dish se ta preva kokn.
Edhe tashti hikn ky gjene prap (Se ky hante buk edhe hikte
nuk rrinte hi n shpit).
E porosit gjene kt t shoqen :
Shiko. t mos t t zr gjumi, se po t' ardha t gjeta n
gjum, ta preva kokn me sopat
Ndenji sa ndenji kjo, gjene e zu gjumi. Kur erdhi ky trokitr
m tepr, gjene s e dgioi kjo. A y u inatos, u hodh nga avllija.
vajti gjene brenda. Kur e shikon kt q po flirite, M e tr at
inat q kishte ky, nj t marr kt t shoqen, i ra me sopat, e
e ja hodhi kokn atje tutje. E mbuloi n bashtt edhe ky na niset
na vete prap n pyll dhe pret mos dal plaku atje. Plaku na kishte
marr hajvant edhe vete q t bnte dru n mal. Vete ky piqet
me at plakn dhe e pyet si vete si shkon, si kini shkuar.
Mir i thot ky po ti si vete, si e kam uprv
kini lindur gjkafshi ?
Po i thot kemi br nj djal.
Po t' uroj thot ky.
Po e di pse kam ardhur, mor xhaxho ?
Pse mor bir ? thot.

140
 Un kam ardhur, se m hngri vesht ajo jot bij, m ka
2 n malli pr motrn, m ka zn malli pr moren.
Ky plaku tashti ngarkon drut edhe niset n shtpi. Vete n shtp
j gzuar edhe upat e pyesin:
E baba, shum u vonove.
Poqa dhndrin tha dhe m tha q upn e kemi
fare mir, por q ka ber nj djalk edhe krkon t shikoj njrn
motr.
Po kush t vej, o baba ?
Po le t vej, e mesmja.
Edhe t nesmet niset ky plaku me gjith t bijn edhe vete
atje. Ky kapetani po i priste. Kur e pa kt plakui me kt upn
q po vinin, thot :
I paskrka plaku t bukura upat.
E tashti i thot plakut:
E xhaxho thot un do ta marr kt upn tnde, se
e do motra. E i jep ktij plakut 5 0 napolona flori. E mer kt t
'bijn ky dhe hikn. Hik, hik. hik. hipur kta t dy me kuaj me shal
<kshtu gjersa dukshe q zbukuronte pallati i ktij. Edhe kjo thot :
Hajde, hajde ' qnkrka ay pallat aq i bukur atje !
A t j e ka vajtur jot motr i tha ky.
Ba thot kjo ka motra time fat t vej n' ato pallate ?
Pse i thot ky t duket udi ? S beson ti se ka vaj
tur motra tende atje ?
Edhe kur afruan atje pran pallatit, edhe hyn ktu n dert,
prit k|o t dal e motra, s' ka.
Po ku sht motra ? Si s' mii dolli motra prpaa, kursre e
ka zn malli ?
A y tha: O u , sa shtpi e madhe sht kjo, kush' e di se ku
sht futur n ndonj dhom e s' na ka par.
Tashti ky ardhi mbrmanet dhe i thot ups:
Un do ta dftej t vrtetn : motra tnd ka dy vjet q na
'ka ln; si bri djalkn, vdiq edhe djalka edhe ajo ; i kam mbuluar
n bashtt, po tashti thot ky mos t shkoj pasurija n dor
t t tjerave, un do t t msrr tyn. Po sei thot nuk t plqen
ty t m marrsh pr burr ?
Jo thot se s' m pelqen po m vjen keq pr motrn.
Ti i thot ktu do t shkosh si mbretresh.
Edhe u kandis kjo. Si u martua ky me kt i thot:

141
 Grua, ja ku t l shtpin edhe ke gjith kto gjra rie
shtpi, se puna ime sht m tepr natn se ditn, prandaj ti f|j
ditn. Edhe natn thot po t trokas, ti t jesh gati ne porta.
E kjo rrinte sa rrinte dhe e znte gjumi. Ky vinte trokiste, kjo
s' e dgjonte. Edhe ky trokiste sa trokiste ed^e kishte frik se mos
e zinin edhe hidhshe nga avlliia edhe vinte kt e shikonte n gjum.
I thot : Ti fle, s' t kam thn t mos flesh natn, po t m
pre mua?
T prita, t prita i thot kjo po pa llafe pa kuvnd,
t z gjumi; edhe ti t jesh, t z gjumi,
T fala edhe kt radh i thot po nesr mbrma n
rast se s' t gjeta ne porta sa t trokas, prej meje s del mir.
Hngrn buk kta, ndejn sa ndejn edhe iku ky gjene prap.
Kjo flinte dhe ditn e shkreta po gjene natn priste, priste, priste
dhe e zinte gjumi.
Ky kt nat g ardhi kishte nj nxitim t madh edhe deshte
t hynte m shpejt n shtpi. Trokiti, trokit, trokit, u egrsua shum
edhe duke hipur nga avllia edhe si bn z ksaj, \..o nj t marr spatn
edhe nj t rn n kok ksaj edhe ja vuri s motrs pran. Tashti
spastroi dhe kt ky edhe niset pr ne plaku. Vate etje n pyll
dhe po priste plakn tashti. Edhe plaku llafoset me kt t bijn, q
i mbeti n shtpi :
Moj up nuk vai njher atje, se mos e pjek at dhnd-
rrin, t shikojm si na u bn kto upa, s' kemi nonj haber hi.
Edhe plaku vete edhe e gjen kt atje.
! thot:
Plak si vete, si je ?
Mir, bir, mir, po juve si vini, si shkoni, si i kam upat ?
thot.
Mir mir thot ky si jo m mir.
Si s' e solle thot plaku et t dytn.
A t o thot krkojn t tretn, ti thua t sjell t dytn,
po nesr kur t vish, sill edhe at t tretn, ta marr, ta mbajm nja
dy muaj dhe pastaj i sjell t dyja.
Vete plaku n shtpi tashti edhe i thot e bija ktij:
E, mor baba, e poqe thot at dhndrrin?
E poqa thot moj bij, po t krkojn motrat edhe
ty t vesh nja dy muaj edhe pastaj t vini me at t dytn.
Edhe kio upa, kur i tha i ati kshtu, u vesh, u la, u pastrua,

142


e niset me baban, vete ne dhn^rri. Kur po afrohen e shkon k

kapedani t bijn e plakut.
Kjo qnka m' e bukur se t motrat thot hajhe hajde
' i paskrka kto upa kaq t bukura plaku, kjo qnka m' e bukur
akoma se t tjerat.
Ven tashti atje, u prshndoshn, si vete si shkon, si i kam motrat-
Mir, mir i ke rnotrat si jo m mir, po vese i ka zn
malli shum pr ty.
E tashti e merr ^t ky, nxjerr njqind napolona flbri dhe ja>
jep ktij plakut dhe i thot :
Nai kto t i kesh nja dy tre muaj, sa t t vijn upat,
E mer ky plaku edhe i thot:
Prokop, o b<r, pa uratn!
E mer ky kapedani kt upn, e hip n kal me shal, hipn-
edhe vet edhe nisen kta ikin pr n shpi. Edhe i thot kjo:
Ua i thot po aVoma m larg sht ?
U thot k y p o pallatet ashtu bhen larg, z'bhen n qytet.
Ik, ik, ik, dolli mali q dukeshe pallati i ktij.
Ua thot ' qnkrka ay pallat aq i bukur atje!
Ky i thot: atje sht motra tnde.
Ba thot ~~ pse n tr ato pallate ka vajtur motra ime?
Kaq fat t madh ka pasur ?
Po kur t hysh brenda i thot ky - do t'shikosh 'bukuri
ka ky pallat, po kshtu jasht s'duket gj, se zbukuron nj ik pun'
e madhe.
E duke afruar kshtu prapS i thot kjo :
Ba thot si s' dualln kto motrat t& na shikojn !
A thot ky ato kushedi ku jan futur m ndonj
dhom dhe s' na kan pikasur neve.
E ndenji kjo. Ahere ky ja thot shpejt e shpejt;
Motrat e tua thot kan vdekur q t dyja.
Po pse i thot kjo.
Prej t lindurit.
Tashti i thot !<y - do t t marr ty. (Kjo e pikasi,
$
e xhe u ka br motrave ky ). Kjo s' i bn shamat Ndenji ky
n
)a dy tre dit n shtpi e ja dfteu t tra gjrat ku i krshte, ve-
tm nj dhom nuk i d ; teu dhe i tha :
T tra dhomat t' i hap vetm kt t mos hap edhe
"'ten t flesh edhe natn t jesh qiqr n kmb.

143
 Edhe kjo i hapi tr dhomat, vajti edhe ne kjo dhoma edhe tha:
Pse t mos e hap un kt, ku do m shikoj ay se e
'hap ase s' e hap,
Dhe kjo e hap kt dhomn, hyn atje brenda ohe shikon
nj djal futur n sndyq. E mer kt djaln, i jep nj ik qu_
msht sefte sa i lagi gurmaz njher, ndenji nja nj or a dy or,
i zjeu kjo prap ndonj gjysmok qumsk edhe ja jep ktij djalit, e
pi ky djali qumshtin e ardhi nj ik ndr vehte dhe thot:
A thot sa paskam fjetur!
Thot: Si e ke patur punn q ke ardhur ktu ? i thot upa
djalit.
Po thot ky dyke shkuar un pr gjah ky m zuri edhe
>m tha, q s' e di q sht e ndeluar t shkoj njeri prpara ktij
pallati ?
Jo i ihash un s' e dinja. A y m mori, m futi brenda
edhe m futi ne ky sendyqi edhe m mbylli dern edhe m la.
Mir i t.ha kjo mos ki merak.
I v nj kazen me uj, e lan mir e mir, e mvesh me nj pa-
l rroba t mira, i bn nj krevat ashtu t mir e ushqim t mir.
E sa vinte ay (hajduti) kjo hante e pinte, rrinte me it djalin. Sa
bnte porta deng, kjo prapa ports.
A thot ky kjo qnkrka pr mua, kshtu t flesh gjith
ditn i thot edhe natn t jesh prapa ports.
Mir, mir i thot kjo.
Ndenji ky, ta zm, atje nj nat, nj dit edhe ardh e thirr
<nja dy shok. U fjalos me kta shok, pastaj vjen ne e shoqja dhe
i thot :
Dgjo grua, ti mos u frikso, un do t largohem dhe do t
vonohem ca net, po ti mos ki frik ! Ha, pi, vere festen mi sy, po t
kesh mndjen ne porta, se s'dihet kur do vij un.
Mir - thot kjo.
E tashti iku edhe kjo i thot ktij djalit :
E thot ' do bjm neve, ikim thot.
E po si t' ikim i thot ky.
Thot : - Si t' ikim ?
Ja, do marrim mushkat, t' i ngarkojm, t' ja u zem edhe zile'
me bar q mos dgjohen.
E ngarkuan mushkat kta, ja u zun dhe zilet me bar q mos

144
 bnin tkerr tkrr edhe shkuen npr pyll. Sa duall pe atij pyllit, me
frjk e me dat se mos i dilte i shoqi, se ay me shok npr malet
rrinin e npr pyje. U larguan prej kasabas t ktij t shoqt edhe
; a u hoqn zileve bar dhe shkonin pastaj pa frik. Kur afrohen
|<ta pran kasabas s t' et t ktij djalit, e shikojn ca edhe ve-
n e i thon t e t :

Po t vjen djali.
Ktij i vinte habi dhe tha :
Si do t'jet djali em? Djali em ka vjete q sht larguar
nga shtpija, si mund t ngjallet ?
Mor po t vjen i tha me dymbdhjet mushka dhe
me nuse.
E ky mbesovi kt q i tha, dgjovi kasabaja edhe thot:
'sht kshtu, 'sht kshtu?...
Edhe dualln e pritne kt djal me nuse edhe me gjith po-
pull. Ky vien n shpit ne i ati. Kur hyri djali ne porta edhe shkreu
vet i jati gjasht her koburen, tri her pr t birin e tri her pr
t ren.
T trashigohesh, mor bir, dhe t mplakeshI
Tashi kthehet ky hajduti n shpit. N shpi ky gjen t katr
muret edhe thot:
- Edhe un ja punova, po edhe kjo 'ma paska punuar!
Kur vete ky atje n od q kishte mbyllur djaln, s'gjeti gj
dhe i ra ndrmnd demek q kjo kishte marr kt djaln edhe
kishte ikur edhe i ra ndrmnd q kjo rrinte me kt djaln natn,
pa e priste. Tashi ky si e si q t' i bj t lign ksaj, bri nj
fener t madh dhe e bn me lulka jasht, me zilka edha vete ta
shes ky me gjith nj kal edhe thrret:
Fenerka t bukura, fenerka t stolisura !
Edhe kjo, q atje n dritare, i thot njrit:
Pa ec ktheje, pa vrtite at fener ta shikojm si sht,
Po pa siHa ta shikojm ktu lart i thot kjo q nga dritarja.
Jo i thot ky hajduti s' ka mundsi, po t zbre t
s
nkosh ktu (se e njojti ky hajduti).
Edhe afrohet nj edhe i thot :
Po ' kuptim ka ky feneri q sht kaq i math ?

10
- Prralla Popullore 145
 Rily feneri edhe nj njeri mund t qndroj brenda
thot tflfliiti. Pa i thoni t hyj brenda nj her t shkojm
si rri brendnifener njeriu se e pikasi kjo upa q qe i shoqi.
Ky haftiideshte t hynte n fener, se edhe ktij i ra ndr
mnd q epJaso. E zun pastazaj, e vun ne ay feneri e e d-
nuan. Tashtiiiijali e ngre at shpin me gjithsej, e sjell ktu ne
i jati, drgttlp upa mori dhe t jatin edhe rrojti e trashgovi
ne ky djali

Vajza e menme e piakut

Kishtf ken nji mbret. Ky mbante gjat vedit nji burr

t' urt e t!!(!!>, qi dijte me e qit n shtek mbretin n do ne-
voj. Nji dipsj ditsh e thrret mbreti e i thot.
Kiiim' a pru nji dash t gjall e t paqethun, me nji
mbloj t Jre rqun me lesh t tij e me nji hae mish t xierrun prej
trupit t tij
Z*i- i a kthen ai burri i mem m len ndoi dit
me e pleqilil pun, pse s mundem ashtu kamb e n dor.
Pnii, tha mbreti lyp e krko shtat dit e net e,
po s' m'a ptdashin si e lypi vet, t ka shkue kryet.
U larfiiburri i mem e mendoi e shmendoi e s'mujt me
i ra ne t;A& dau me krkue e me pvet. U vu pr rrug e
n nji shej 1 ndeshi nji plak t ngarkuem, qi memzi ecte. Falet
me t e epsli, n se ishte lodh fort.
Zhplenn. prgjegj plaku rrug e largt e barra
e rand, miiideri ktu.
Kclj- i thot ai burri i mem Na po barim shoqi-
shoin.
SriiA tuj than k y ? ! mendon plaku. - Po ky a asht
mir n mafUn me m zi po oj vedin, jo me bart edha at.
Nuk Ija Kur mbrrijn tu nji vij ujit, po e pvet burri i me-
m plakun
Aflgjak e qelb kjo vi, a por serm e ar?
SUiituj fol? thot vedi me vedi plaku Po ky 3

146
nuk shef? More mik i a kthen plaku un e dij se kjo vi/
qet uj e jo tjetr.
Vijon rrugn e kalon npr do vorre. Ndalen t dy e po i
thot plakut burri i mem :
Ndr kto vorre a ka shum t dekun me jet a por t
t gjith jan fik ?
Seritet plaku e thot me vedi: si flet ky si i marr! Jo more
mik i thot t dekunt kan dek t gjith.
Kishte p!aku tu shpija nji vajz t meme, qi dite gjithshka.
A mujte, b a b ? e pvet v a j z a a u lodhe fort ?
Mujta kaclal i a kthen plaku e s' jam lodh fort.
Po, a fjal, a gja?
Jooo, kurrgja e r e ; por kam ndesh rrugs n nji nieri, q
flite si mos me ken mir n mnd.
Po shka te tha?
Porsa ndeshm bashk e u falm, m tha -. * H e ! se mir po
e bajm shoqishoin! e un memzi ojshem vedin
Ti bab i tha vajza s' ke dijt me e marr vesht, se
ai ka fol mire e ka dasht me t than : Sa mir qi u ndeshm,
se po i a hiekim mrzin shoqishoit. Po tjetr a t tha?
Po, kur mbrijtm tu Vija e Shtjerravet m p v e t i : A bjen
kjo vij gjak e qelb a por serm e arR ? E un i tha, si thon t
gjith, se vija bjen uj e jo tjetr.
S' e ke marr vesht, more bab, tha vajza se ai t
paska pvet edhe mir. A i ka dasht me t than: a e ka ndreq
katundi kt vi ae gzon mundin e vet, a por e ka shtrngue mbreti
e e ban me pague pr t. Po tjetr bab, a foli ai nieri ?
Po, edhe nji fjal e ka than. Kur shkuem tu vorret n
drum, m pveti : a ka shum t dekun me jet ndr kto vorre, a
por t gjith jan fik?
Po ti si i a ktheve ?
T gjith kan dek. ka pa me i than tjetr?
Jo more bab, ai ka fol mir, ai ka dasht me dijt n
se
gjinden ndr ato vorre njerz t dam n shej pr urti pr burrni,
e
u prmendt emni edhe sot, a por t gjith kan dek e shkue pa
lan shej as emn. A i paska kan nieri i mem fort: por a e din kah
ka shkue?
M e shka dij vet i a kthen i ati ai ka shkue n Log
te
mullijvet.

147
 Ban gadi vajza nji buk e i ven sypri gjasht kokrra voe e i
thot t'et:
Bab, mos len pa shkue me e krkue at nieri e me i a
ue kt buk e kto gjasht kokrra voe e me e pvet: Si asht
hana? A asht gjys a e plot, e sa hyj shef n qiell ? pse n
kjoft se e din, at e ka ue mbreti pr t mirn ton.
S' po ta prishi, mor vajz, i a kthen i ati, pse s' karrt
tjetrknd ve Zotin e ty.
Merr bukn me gjasht voe pr sypri e niset kah Logu i mu-
llijvet. Tuj shkue rrugs mendon me vedi e thot : Shka e ban ai
gjithket buk e gjith kto voe ? As ma mir po e ha vet gjysn ?
S' e on ma gjat, por e pret bukn per mjedis tuj mos i a
prish trajtn, han pjesn e fundshme e tri kokrra voe e pjesn e
syprme i a on atij burrit t' ^rt. E krkon n Log t mullijvet e i
a ep buken e voet e i thot : t falet me shndet vajza e eme,
me m diftue, si e shef hann e sa hyj duken n qiell.
E merr ai burri i urt bukn me voe pr sypri, e shikjon e i
prgiegj: Thuej vajzs s' ate ; se hana asht n gjyse e n qiell
s duken ve tre hyj.
Kthen plaku e i defton s bis: kshtu e kshtu e kshtu ka than.
Po ci, bab, i thot vajza a i a ke ue bukn cop
a gjys?
Jo, i a priti plaku i a kam ue gjys, e me tri voe
pr sypri.
E paska dijt; tha po shko e bierna n shpi, se e
paska ue mbreti e paska nji nevoj t madhe.
Shkon plaku e e krkon n Log t mullijvet e e merr me vedi
e kihen cu sfipija me c.
Kur e shef vajza, i thot:
Ti paske nji nevoj t madhe. N kjoft se ma ep besn,
se s' m qet ve me t fur n konop, po t diftoj gjjthsi t del
puna mir.
Nevoj e madhe tha burri i urt m ka pru n l<t
vend, e ta l<am dhan besn se, pa m fur, nuk t qes.
Mir pra tha vajza ma difto nevojn qi ke.
M ka lyp mbreti i a kthei burri i urt me i ue
nji dash t gjall e t paqethun, me 'i mbloj n shpin t ndrequn
me lesh te tij e me 'i hae mish t xierrun prej trupit t tij, e sdij
kurrsesi me i ra m t ksaj pune.

148
 H, >v
Kollaj I tha vajza Shko e blej nji ogi t paqethun e
t paqiruem e t msoj, vet si me ia ba.
Shkoi ai burri i urt e bleu n nji vath ogiin ma t mirin e
kthei tu vajza. Muer e e qethi vajza dashin gjithkund per rruz te
shpins andej e kndej e ia la leshin t papiekun n ba'k e te-
posht ; e punoi shpejt e shpejt ata lesh e ndreqi nji mbloj t
mir e ia shtroi n shpin, mandej i tha t et me e tredh dashin,
e kshtu i duel me ndreq nji hae mish.
Q e i tha burrit t' urt shka ka lyp mbreti; por
mbaje fjaln, qi m ke dhan.
Kthen ai burri i urt tu mbreti e i a qet p<r3 dashin e paqethun
me rrbloj n shpin e me i hae mish prej trupit t tij. Bindet
mbreti e i thot :
Kush t ka msue, qi i ke ra n t kaq mir ?
Askush s' m ka msue; i prgjegj ai por i kam ra
vet m t.
Jo, i thot mbreti dikush t ka msue e do t m dif-
tosh pa tjetr.
S kam shka me t diftue, zotni, i a kthen ai mbasi
e kamt gjet vet.
Pvet e pvet e pvet mbreti, e s' kje pun me ia xierr ; ather
urdhnoi me e rrah mir e mir. E rrahn e e rrahn aq sa i erdh
shpirti me dal, por nuk e qiti vajzn. E kapn ather me e fur.
Kur morn me ia vu konopin n qaf, ather ili gojn e diftoi.
Shpejt tha mbreti me ue me e marr at vajz ?
Shkuen e e morn vajzn e u martue mbreti me t e e mbajti
plakun &s t' ishte baba i vet, e atij burrit t' urt i dha pare e saraje
gjithsa desht.

Ma i vogli vlla, ma i dhimbshmi vila.

Ishin tre vllazn e s' kishin ve nji motr. Motra ishte rrit e
ba pr fejes. Nji dit ran n bised tre vllaznt mbi kt pun tuj
fiendue me e qit sa ma mir e ma. I pari thot ! (<Po e martojm
n
l dit !arg psc kshtu mund t' a shofim ma shpesh. I dyti thot;
(
i, edhe me e dhan dy dit larg s' prish gja, pse shkoj vet e e
rr>arr. Jo prgjegj i treti po e apim tri dit larg se e
9lejm mikun ma t mir.

149
 Ran n godi e e dhan tri dit larg.
Mbas disa vjetsh po u kcen dishiri me pa motrn, e dajn
me shkue e me e marr n gjini pr do dit.
Shkon ma i madhi vlla e, porsa e shef miku tu shkalla, gzohet
sa t thuesh, i de|l prpara, e merr gryk me dashtni e, tuj e shti
mbrend, i Ishon za t shoqes,' eja' i her moj grue, se t ka ardh
ma i madhi vlla, ma i dashtuni vlla ! E e porosit ma ba gadi nji
dark t mir e nji pite t mir.
Vjen koha e darks e ulen n sofr, qi ishte shtrue me njimi
t mira. Porsa han i zoti i shpis dy-tri kashata, mshin buzt, frkon
duert e iargohet tuj than ; Kfale zot, ngi e pa ngi, miku daha asht
ngi ! Kshtu qi i a xen bukn n fyt vllaut t madh, pse i duhet
edhe atij m u largue, me gjith se ishte fort unshm.
Shkojn me ra.
Nja nji sahat para mjesnatet ohet i zoti i shpis e i thrret s
shoqes e i thot : ma bje at pite, se u fika unit! E e han deri
n ma t mbramen dromc.
Del drita e ohet vllau i madh; pin kafe, xen kuveid me t
zo' n e shpis, e ndr tjera i thot : A po ma len motrn pr do
dit, pse na ka marr malli pr t ?
A i i qet njiqind arsye e fundi nuk ia ep, e i duhet vllaut t
madh me kthye tu shpija i koritun.
Si merr vesht i dyti vlla, se s' kishte mujt me e marr motrn
thot trimnisht; Shkoj vet e e macr, e pa e pru s e la. Por edhe
ai dahet si i pari.
S' po i viejkeni gja kuj : po u thot t vllaznvet ma
i vogli, qi ishte qelan motrn shkoj e jau bie vet pa tjetr.
Mrrin tu shpija e mikut, e ky edhe e pret me gzim e me da-
shtni, e i thrret s shoqes e i thot : Del, moj grus, se t ka
ardh ma i vogli vlla, ma i dhimbshmi vlla ! E e porosit me ba
gadi nji dark t mir e nji pite t mir.
Vjen koha e buks e ulen n sofr Motra bjen t gjitfn t
mirat. Fillon i zoti i shpis, e mbas tri-katr kashatsh mshin buz,
frkon duert e largohet tuj than: "zoti t falt ! Ngi e pa ngi,
miku daha asht ngi.
Ti, me gjas i thot qeli paske hangr tash von;
mjesa un s'kam shti gja n goj qysh nade e jan fik unit. E
vehet e han pr kadal, me ia pas lakm'. U ngi: por pau, se '
kishte tep'ue nji cop pite n tepsi. Hajde, motro. e krko, krkoje

150
e dhe ti pak i i thot s motrs. Ajo, be e rrfe qi s' due.
Athere thrret nji zagar, qi rrite tuj prit ndoi kashat n fund t'odse
j a qet krejt shka kishte teprue.
I zoti i shpis grihej vedi me vedi, por s' mujte me ba za.
Shkojn e biejn. Q e l i n e ven me fjet n'od t zjarmit, e porsa ulet
shtrihet si ta kishte xan nji gjum i rand, mjesa i zoti i shpis me
bark that siellej e prsiellej npr dyshek si t ishte n prush. Mbas
do koh t s' mundet ma; por thrret gruen e i thot: Crue ou e
ma ndreq ndoi send se diqa unit! A don qull a prefull ?
ia pret ajo nn za. Cili t bahet ma par prgjegj a i ;
por aman shpejtoja.
Grueja nget tu magja, njesh shpejt e shpejt nji kula e shkon
e e mblon me prush. Ky ishte prefulli.
Q e l i shikonte me bisht t synit e vente oroe gjithshka. N nji
shej kohet bani braf! prej dyshekut e fil! tu e motra.
Po ti, motr. shka po ban kaq von ?
Pa do puni prgjegji a j o e erdha me mblue zjarmin.
Shka me t diftue, i thot qeli sa mir q ndodhm
vetm pr vetm: e nis e eulzanin pash andrr, motro, se u
dam na tre vlleznit ndrmjt vedi me truell, me gja e .T.e bjeshk, e
ndr kaq muer mashn n dor e vijoi tuj e trash zanin : t madhit
i ra, si me ken proni njiktu e lisat binak njiktu e bani nji viz
pr t gjat t kulait; mandej t dyfcit i ra prej lisave binak e deri
tu vaJa, - e bani nji viz tjetr mbi kula e mue m ra si me
than prej ktu e deri ktu e bani nj viz t re. Mandej bjeshkn
e dam kshtu, livadhet kshtu, ograjt kshtu e ndrkaq i a
thrmon kulain tuj i a przie me hi. qi mos me e hangr gja
Motra, kishte ndej e shikjote, tuj hangr buzn me dhamb,
Kur e pa, se i u prish faret prefulli i brtiti t vllat; M s bre
vlla, se aty kam kulain pr tem shoq!
Po kulain si ? thot me t bindun qeli e shkojn
prap me ra.
Grueja i diftoi t shoqit, se shka i kishte ndodh.
Plasa thot i zoti i shpis por aman mos prito e
shko e ma ziej at qull !
ohet grueja mbas do kohet e shkon prap tu zjarmi. Q e l i
shtihet ti t'ishte n gjum, por shifte gjithshka. Vehet kusija nzjarm
e qulli f,ll on me zim. Pup! ohet n nji shej kohet qeli e shkon tu
^ motra.

151

i
 Motro, shka po ban ktu i thot.
M patn mbet do tesha pa i la gjegj ajo e
deshta me krye sonte,
Aman, motro, i a kthen qe!i, ma laj edhe njikt ksul
ndrkaq hiek shpejt ksu!n e a hieJh n kusi t qullit.
M o bre vlla, brtet e motra pse kje tuj zi do
qull. Por kje tepr von e qulli shkoi dam.
T zo' n e shpis s' e lete uja me myll sy, e qeli e ndien
kah i thot s shoqes, me shkue me miel lopn, e prandai ulet
n' aher para saj e mshehet nn shkali.
Shkon e e miel lopn e motra, por, sa ban me i u njit
shkallvet ashtu npr terr, i del para qeli e, tuj ndrrue za, i
thot: M a Isho ktu, moj grue, pse pr ndryshe po na e
flliq qeli. Ajo, tuj kujtue, se i kishte dal para i shoqi, i a
Ishon; por sa mbet e habitun kur gjet t shoqin me sy kokrlloc tuj
dihat i fikun ujt.
Ather s'i shef tjetr shteg vedit i zoti i shpis, ve del n
kopsht e nis me hangr lakna pa zie e pa piek. Q e l i dal-kadal
i vehet mbrapa, merr nji dru e tuj siell n t sa ku mundet ashtu
npr terr, i thrret s motrs e i thot: Del, motro, se na paska
hi' nji gomar ndr lakna I" Ikn i zoti i shpis, kesh mos m' u njoft, e
shkon e hin n dyshek me bark that e me do dhimba n shpin.
N e e nesre qeli falet me t, si mos me dijt gja ; edhe ai
rri pitas, si mos me i pas ndodh gja. A po ma ep motrn
pr disa dit ? i thot qeli.
S' kam se si i a pret ai tuj i qit njiqind arsye,
Q e l i atbot nisi me i t ash fjalt, kshtu qi i hini frika t zotifc
t shpis e kje ngushtue me i a lan.
Merr qeli t motrn e kthen tu shpija shndosh e mir. U
difton t vllaznvet si ia kishte ba, e del prnjimend ma i vogli
vlla ma i dhimshmi vlla.
Prralla n lesh, shnde'ja prej nesh.

Nemo Nemuka

Ishte ni baba dhe kishte tri upa. U dha urdhri nga mbretf
q do familje duhet t dergonte nga nj ushtar. Mirpo ky plaku

152
 u k kishte djal dhe vinte n shtpi shum' i mrzitur se duhet ose
{g paguance shum para ose t vinte usbtar.
Kur e pa up' e madhe, q ishte shum' i mrzitur i jati, i tha :
Mos u mrzit baba, se ushtar vete un.
Jo, moj bij' e babajt. se ushtar s' mund t vn upat.
Jo, baba, do vete.
Ahere i jati e veshi dhe kjo u nis pr t ikur. Mirpo babaj
q ta provonte n qoft se bnte pr ushtar, u fsheh n mes t
nugs dhe e trmbi. Kur vjen babaj n mbrmje n shpi gjen upn
Po pse moj b i j ' e babajt u ktheve?
Baba, se kush ishte n rrug dhe un u tremba.
A h i mjeri un q s kam djal t vej ushtar, q s kam
dhe para t paguaj se jam plak.
I thot up' e dyt : mos u tremp baba se do t vete un
ushtar.
Jo, moj bij e babajt, se as e madhja s ' v a j t i d o t , as ti vete
Jo baba, un do t vete.
Dhe u nis e iku. Mirpo udhs i dolli gjene plaku dhe e trembi
Kur vjen plaku n shpi e g,en prap upn.
E moj bij' e babajt ?
Jo. baba, s' e bnje dot.
Po kur t thash un q upat s' ven dot ushtar, q lufta
s' sht pr upat!
Ahere i thot up' e vogl : baba do shkonj un ushtar.
Jo moj bij' e babajt, se nuk vajtn dot kto, q jan t
mbdha e jo ti q je e vogl.
Jo, un do t shkoj.
E nisi dhe kt plaku dhe kjo iku. I dolli dhe ksaj i jati
mb udh e trembi, po ajo s' desh t ja dij. Kshtu kjo vaiti ushtar
dhe u ba nj nga ushtart m trinna. T gjithe ushtart e deshn dha
f gji'h oficerat. Kshtu kjo u b oficer nga trimrija dhe u b shoku
fn i ngusht i t bitit te mbretit. Mirpo srokt giithnj dyshonin se
rnos ishte up, mbasi ishte shum e bukur. Kjo upa ruheshe aq shum
s
a kta s' mund t' a kuptonin. Ahere kta shokt vajtn pyetn nj
Plak q si munt ta njohin n qcft se sht up a djale.
Plaka u tha : t flini n lndin, se atje ku flen upat ln-
dina f shket, ku flen diemt rri e e!ur.
Kjo .pa ' bnte ? Binte flinte prpara shokve dhe ngrihej
s
npejt, e knftonte lndinn, kshtu q s' e merrnin dot vesh. Kjo

I 153
upa ishte kaq trime sa arriu u b oficeri m i math e shoku m' j
ngusht i t birit t mbretit dhe kjo e fitoi luftn.
Si mbaroi lufta do ktheheshin npr shtpit. I biri mbret j u
lut shum q t rinte oficer n' oborr, po kjo nuk deshte. Aher hipi
kaln, hoqi kapelln :
Djal erdha, up' u ktheva.
Ahere i biri mbret qiti unazn, ja hodhi dhe i theu dhnv
bin e par.
Q ' at dit djali i tnbretit, na u smur se e deshte kt upn
Mirpo ku ta gjente s dinte ; krkonte andej ktej, po s i dilte. M
n fund shkon n nj plak dhe i thot :
Aman, moj nn, si munt ta gjej ?
Ajo i tha: <(t vishesh lips dhe t bare n tr vndin
gjersa ta gjesh.
Ky u vesh lips, mori nj shkop dhe bariste. Kur m n fund
e gjeti. Ky i krkoi lmosh dhe ajo i qiti nj pjat grosh. Ky
bri sikur t' i shtjer n qesk dhe i derdhi prdhe dhe zuri t' i
mblidhte nj nga nj koqet.
Mos, mor xhaxho, i mblith kto, se t jap t tjera.
Jo, moj bij, jo, s ky ishte ksmeti i jem.
Mblith mblith plaku nga nj koqe e nga nj koqe na u b nat.
Moj bij a munt t fle sonte kt J ?
Po, mor xhaxho, fli.
Kshtu ky priti gjersa i zuri gjumi upat; aher u hodhi dhe pe
t vdekuri taz, qe t mos ndjnin, e rrmbeu kt upn dhe hiku
vajti e shpuri n pallat.
Kjo upa kur po sqoheshe n mngjes dgjonte zoqt, patat,
gjelat dhe tha :
U moj motra, ' m ngjan sikur jam n pallatin e gomar
mbretit!
Ahere djali i tha:
Pa hapi syt se sikur je dhe n kraht e gomar mbretit".
Kur ha pi syt dhe pa q ishte n pallat dhe n kraht e t
birit mbretit aheie s' foli m. Kshtu na ndenji tre vjet pa folur.
Mbrti, si pa q k o nuk fliste, e vuri ruante patat dh ay do
martoheshe me nj tjtr dhe i ftuan t tftr n dasm. Kur do vinin
kuror, i biri mbretit nga q e deshte, e ftoi dhe kt u n n
dasm, i dhan dhe ksaj nj qiri dhe kjo e mbante n dor gjersa
po i digjeshe gjishti. Nusja e pa dhe i tha :

154
F U^* ****
Moj Nemo Nemuko, moj sklepo sklepuk, le q je nemec-
*,JJJ*-QS ,

ke; po qnke dhe qork, shiko si po t digj<?t gjishti !

As Nemo Nemuko is^a, as Nemo Nemuko jam, nuse
j5ha, nuse jam; un pr nj fjal q kam folur s' hapa goj tre
v jet, e ti pa hequr dullakui s durova dot pa folur!

Ahere i biri mbretit u gzua shum dhe hoqi nusen e mori

Nemo Nemukon. Kaqe dinja kaqe thash, merre shoqe se ta lash.

E mori vllai dhe shkoi

Na ishte mos na ishte, na ishte nj grua e na vajti n mal

pr dru me shoqet. I pren drut, i vun stav. Mirpo kjo e shkreta
ish me barr, u ngarkua dhe s' ngriheshe dot. Shoqet ikn edhe kjo
mbeti n mal vetm. Mundoju e shkreta t ngrihet, s' ngriheshe. U
b nat. Kur na vjen ujku.
' bn thot ti kitu? Un do t t ha.
Amane thot kjo se jam pr t pjell, mos m ha
por nm dorn t ng ihem, se, n qoft se bj up, do t b j dhn-
drr; n qoft se bej djale do t' bj kumbar.
Vajti kjo n shtpi e bri up, mirpo tja jepte ujkut, si t' ja
jepte dhe rrinte s' vinte n mal hi mos e shikonte ulku.
Prit ulku ta fto|, o kumbare o dhndrr, s' ka. Kur nj dit,
na ngrihet e na i vete ksaj n shtpi.
Tak tak.
* Kush shc ?
ft Kur na e hap dern, ' t shikoj! Pa ulkun, u tmerrua !
' bre i tha ulku!
up t keqen, po prisnja t rritet pa t ta sjell.
E mori kt upen ky ulku dhe e shpuri n shpin e tij n mal.
Mirpo kjo gruaia na kishte edhe nj djal. Edhe kt gjithnj e
tallnin shokt: li q ke martuar motrn me ulkun ! E ky djali ktir u
'rit s' duronte m ta tallnin dhe i thot s jms.
T m bsh nj kula se un do t shkoj t gjej motrn.
Si mor i tha e jma s' ke frik mos te t haj ulku ?
Jo i tha un do vete ta marr motrn, s e le ne ujku.

155
 E na shkon n mal, drejt e n shpin' e ulkut. Troket atje. De|
e motra. Kur del sheh t vllan.
Hik i thot t ksqen motra, se vjen ulku edhe t ha
se ka vajtur pr gja.
Jo thot ky s' ikij un. Un kam ardhur t t marr
bju <iati.
Jo i thot kjo.
Hajt t ikim thot ay se gjer sa t vinj ulku t t
krkoj ty andej kndej ne vemi n shtpi.
Jo, i thot kjo se ktu t tra gjrat jan me goj.
Pjatka, lug, poka e ' kish n shpin' e ulkut t gjitha llafoshin. Edhe
kjo, q t' i marr me t mir kto, hyri n magje dhe u bri t
trave nga nj kula dhe ja u ndau kjo kulakat.
Mos i rrfeni gj ulkut ju tha.
Dhe kta duke rendur ikn. M e nj ik na vjen ulku me nj
cjap ( e kishte zn nj cjap pr gja dhe erdhi ta bnin pr drek
cjapin ).
Zafiroooo, hape dern !
Hiii.
Mirpo nj |uk' e thyer kish rn prapa magjes dhe Zafirua s'e
pa q t' i bnte kulak dhe ajo thrriste q prapa magjes :
E moli vlai dhe sko;, e moli vlai dhe skoi.
Lan koken ? Bnte ujku.
Koka f plast mole shuldhaman ! E moli vlai dhe skoi, e
moli vlai dhe skoi!
Bn gjell?
U rros e hngrsh mole! E moli vlai dhe skoi, e moli
vlai dhe skoi!
E mori i vllai dhe shkoi ?
E mo!e shuldhaman, e moli vUi dhe skoi.
Ulku hipi cjapin dhe rente t zr Zof ron dhe thrriste:
Kce cjap t kcejnn, t arrijm Zafiron !
Rent cjapi me ujkun, rent Zafirua me t vllan, e q thuani,
do t' i arrinte pr nj fill. Rent ata, shpejto arrin n shpi e mSylln
portn.
Vajti ujku trokiste: "Zafiro, hajde ! .
Ahere dolli i vllai q nga penxhereja e vret ulkun e kshtu
Zafirua rrojti me maman, vllan e jan e sot e ksaj dite dhe
Zafiron e martuan me nj burr tjetr.

156
$jjf#j^ fk*-**^ -Y)
 Qoset edhe bujku

Ishn tre vllezr, q t tre qose ; ata s' kishin tjetr pun, po
Jil e zijn urdhrat, q kushdo q t shkon, t' e qeshn ; edhe
a5 htu me at pun kishn fituar shum para, sa q kishn zn miq

e dhe n Stamboll edhe bnjn edhe tregti. Nj dit drgoi nji

bujk ( puntuar) t shoqen n pazar t shit n,' ka, q e kish t
tepr nga pnda. Si e mori e shoqja kan edhe iku nonj sahat udh,
atje ish nj ur, q do shkonej; nek ejo ura ish nj nga ata qoset,
q prit dynjan t i gnjen. E si vate gruaja atje, e pyeti qosja :
pr ku e ke at ka ? I thot qruaja, q do t e shpie pazar t'e shes".
I thot qosja, q (<kau sht i mir, do shitet mir n pazar, se kan
vleft q e t ; po t ish e mundur q t' i pre bishtin, do shitej shum
m mir. Edhe gruaja, pandehu vrtet edhe i preu bishtin
kaut edhe iku, vate m tej. M e nj tjetr ur gjeti tjetrin
qose t vllan e atit. I thot ai gruas q ku e shpie kt k a " ?
I thot ajo: N pazar e shpie pr t shitur I thot ai, q mir
i ke br, q i ke prer bishtin, po t' i thyenje edhe brit, do
shitej m mir, nga do shitet Gruaja e mbajti vesh dhe at edhe
i thjeu edhe brit kaut, edhe iku. Vate m tej ; gjeti tjetrin qose n
tjetr ur, q rrij. E e pjeti edhe ai gruan e i thot, q pr ku e
ke kt ka ? I thot ajo, q (<do e shpie n pazar t' e shes. I
thot qosja, q mir ke br, q i ke prer bishtin e i ke thyer
edhe brit, po t' i presje edhe vesht, do dukej m' i mir kau, edhe
do e shese m mir, nga ' do e she." Ashtu e mbajti vesh edhe
ate gruaja edhe i preu edhe vesht kaut, e bri q m s'ish pr t par
me sy. E ashtu iku gruaja e vate n pazar, q t' e shit; po kush te
mirr ashtu, si e kish br ajo ? E ndnji gjith ditn n pazar, nonj
nuk ja krkoi kan, q t' e blen ; edhe aja e mori prap e e shpuri
n shtpi. Kur vate n shtpi, e pjeti i shoqi e i thot: e shite
kan ? I thot ajo, q nuk e shira se kshtu kshtu psova ; m
duall tre njerz n tri ura, edhe njeri m tha, q t' i pres bishtin
kaut, edhe ashtu do shitej m mir, edhe u ja preva. Vajta ne tjetra
Uf
, m tha tjetri, q I i thyenj brit, edhe u ja thjeva. Vaita ne
tjetra ur, m tha tjetri, q t i pres vesht, edhe u ja preva edhe
vesht pr t shitur m mir. Po si vajta r. pazar, vineshin dynjaja
e
qeshnjn me mua, edhe nj pazar nuk m dha edhe u e solla
Pfap ktu Kur vate bujku, q pa kan edhe ai u trmb nga kau
1
tij, edhe e mori kan, e theri e ca e shiti e ca e hngri vet.

157
 Pasandaj si slikoi nonj jav, vete bujku e l qet penk edhe mori
dhjet lira edhe mori dhe gomfr edhe u nis pr n pazar. Vate
m tej nga fshati, nxjerr pes lira edhe ja vuri gomarit ; edhe vate
ne ura, q ish qosja, e i dha mirditn qoses, e u prshndoshn
edhe ndjn e bisedoneshin. E pjet qosja se ku vij, q t' i thosh
nonj t rreme ; po bujku dij m shum nga qosja, e si ndjn atje
llaf m llaf ata, bujku me qosen, i erdhi koha t baglit gomari,
edhe bagliti, e si bagliti gomari, u ngre bujku edhe hapi baglat
e gomarit edhe mori t pes lirat. E pa qosja, q mbledh lira; j
thot bujkut, q (<ish sht kjo pun, q mbledh lira n bagl t
gomarit ? I thot bujku, q kij gomar, kurdo q baglit, nxjerr lira,
her pes, her tet, her dhjet, pas t ngrnit, q t tnje, po
hngri shum tagji, nxjerr m shum? lira ; po hngri pak, nxjerr m
pak. I thot qosja nuk ma shet mua kt gomar" ? I thot bujku,
q (<ta shes, po ka shtrenjt. I tho: qosja; thuajm pazar, sa do".
I thot bujku <(Pesqind lira dua". I tha qosja dy qind: s' ujdisn n
pazar. E mori bujku gomarin edhe iku. Si iku bujku, nga tjatr' an
qosja, vate e i dha haber t vllait e i thot, q mos ma-
rr dot nj gomar, q shkon ak njeri me t, se ai gomar kurdo
q bagl/t, nxjerr lira <(edhe u dha dyqind lira, t ma ip edhe ai krkon
pes qind, po ti jepi treqind njera n treqind e pes dhjet, mos
ja marre E ihe iku qosja i vogl edhe vate, zuri vidin e tij. Bu)ku,
si vij udhs, i vuri prap pes lira gomaiit, e sa vate ne ura e priti
ai qosja tjetr, zun llafin me t. N ' at e sipr, beglit prape go-
man'. Vate bujku edhe mblodhi prap t pes lirat; e pa qosja, i
thot bujl'ut : "Nuk e shet at gomai" ? I thot bujku, q Ke shes,
po ka shtrenjt". I thot qosja : Ksa do ? I thot ai : pesqind lira
dua, se dyqind m i dha nj ne ura tjetr, edhe s'ja dha. I thot
qosja, q u t jap treqind. I thot bujku: Nuk ta jap I dha
treqind e pesdhjet, edhe nuk \a dha, po iku bujku me gomar. Nga
tjetr an qosja, vate prpara ne vllai madh edhe i tha q
kshtu ishte nj gomar, q kurdo q baglit nxj*rr nga pes fira,
edhe reve i dham pazar q t dy, edhe s'na e dha ; vllai vo-
gl i dha dyqind lira, u i dha tre qind e pesdhjet, edhe ai kr-
kon pesqind edhe nuk u ul nga t pes qinda, po ti t'e marr pes-
qind" Edhe iku e vate n vnd t tij edhe ai. Bujku prap zakon e tij, '
vuri t pes lirat gomarit, e si vate ne i madhi e priti ai me llai
i edhe ndjn, u llafosn njc cop her. Atje n llaf e sipr bagliti
gomari vate bujku dhe i mblodhi prap lirat; e pjeti qosja i madh edhe

158
 bri, sikur s'dij gj nga t vllezrit, q i kishn dhn haber, e i
thot bujlcut, q nulc e shet kt gomar? I tfiot bufku, q e shes
p 0 ka shtrenjt". I thot qosja: "sa do n t? I thot ai ; Pes
qind lira, se tre qind e pesdh/'et m'i dhan, edhe s'e dha." j
thot qosja ; t t jap katr qind, t ma jap mua.> I thot bujku :
Ng a ^ pesqinda n/' para t m lipset, nuk e /ap I thot jqosja :
pesqind do pesqind t t jap, po t m dfto, se mar fet t'i
bj, q t bj m shum lira," I thot bujku q "am t pesqind
lirat, edhe u t dftoj, se 'ti b q t pesqind lirat t t' i bnj
n tri dit, Nxori dhe qosja edhe ja nmbroi lirat bujkut; si mori
lirat bujku i thot qoses, q tani t'e marr gomar e t'e shpiesh n
shtpi edhe t'e ve mbrnda n magazi t elbit, t haj, sa t mund
edhe tri dit e tri net t mos t vej nonj, t'e shoh, s merr sysh
edhe s'bn shum lira. Edhe ashtu mori lirat bujku edhe nga tjetr
udh vate n shtpi edhe bnej punn e tij. U mbluadh qoset t
tre bashk edhe muarr gomar, e shpun n shtpi me gzim t
madh, q do u bnej lira shum, Si e shpun n shtpi, e muarr e e
mbyll n magazi, q kishn elbin edhe rrinjn q t tre n shtpi
e prisn, t soseshin t tri dit, q u kish thn bujku, t vijn t
mblidh lirat. Gomari pa shkuar njzet e katr sahat, ngordhi, se
riangn' hangri eib, edhe uj s'kish t pij edhe plasi. T tretn dit
vete qosja i vogl e vshtron nga brim e ders, q t shij, se
kish br gomari. Gomari si kish tre dit ngordhur, u kish fryr
e u kish br si kaup, edhe i ishn ngritur kmbt prpjet,
edhe i ndrisnjn petkonit. S'i pa qosja nga brim' e ders q ndri-
njn petkonjt edhe dukeshin aq t mbdha, vate me t katra ne
vllezrit edhe u thot, q ai ka br lira pa hesap edhe tani ka
zn edhe bn para t ergjnda shum t mbdha, bara me nj
Petkuanj E si dgjuan at llaf vllezrit, u gzuan edhe prisn kur
t virej sahati, q t vi.n t mblidhn lirat ; e si erdhi sahati, van
e
hepn magazin hyjtin mbrnda : shohn gomarr me kmb pr-
Pjet- Vshtrojn pr lira: hi gj. Ashtu muarr gomar, e hodh
Posht, edhe u nisn t vijn t vrisn bujkun. Bujku at pu-
^1 a kuptoi, q do vijn ata, edhe do e vrisn. Nj dit
m
prpara bujku kish zn dy lepura t vogjil, At dit
^jerin e la n shtpi edhe tjetrin e mori n at q pu-
"onej; edhe mpnat, q u nis bujku pr ne ar, porositi t
stioqen e i tha, q caher t b pes giashta lloi gjell". Edhe
lk
u. vate n ar; nek punonej, erdh qoset drejt pr t vrar

159
bujkun; ai i priti me llafe t mira, t buta e u thot, q "'keni, q
erdht me kaq inat? I thon qoset, q <('do kemi? Ti na qeshe; na
dhe gomar, q t bn lira; edhe ai s'bri asnj lir, po ngordhi,
U thot bujku, q "'ish e bri at pun, q nuk bri m lira? Se
ai s kish mbetur nonj her pa br lira E ashtu u thot: Mos u
mrzitni, se ua jap parat prap, e n dai q t m leni edhe
mua nonj qind lira, lemni; jo, po s'desht, mos m leni, mirri t
gjitha ju ; po rrini sot, e prm vemi n shtpi edhe drkujm edhe
flm, edhe nesr me nat u jap parat, edhe veni n pun tuaj,
Ashtu e pranuan qoser, edhe van e ndjn mbdhe atje nk kisfi
lidhur lepurin. Vete bujku merr lepurin e i thot, q t ve n
shtpi e t'i thua zonjs tnde, q t na bnj ushqim pr prm,
se kemi mysafir, edhe t bnj at gjell e at gjell ato q i
kish thn gruas q me nat, ato i tha edhe lepurit. Edhe ti i
thot lepurit <(t rri atje e t tund djepin, t mos t klanj
djali, se s' e l t mn, q t bnj dark Edhe ashtu nj t
lshuar i bri lepurit, edhe vate n pun t tij; se pa ndonj (se nga
bri). Qoset si pan ashtu, u mrien; than me njer' tjatrin, q "vrtet t
jet kjo pun, q t vej lepuri t'i jap haber edhe t rrinj t
tundnj djalin? Thot njeri, q prm do e shohim at pun; n
sht lepuri vrtet n shtpi, edhe n jan ato gjell q porositi, e
vrtet do jet", Ashtu si u err dita, lshoi qet bujku, edhe van
gjith bashk n shtpi, e me t rit bujku n port t avllis, i
foli t shoqes, edhe ajo ju prgjegj. I thot ai, q (<erdhi lepuri ?
I thot ajo : erdhi. "Po ku sht tani" ? i thot ai. Tund djaln i
tha ajo, I thot prap ai, q t tha per darkn, q kesh Dorositur"?
I thot ajo, q m tha, edhe i bra gati, po ndreq plakat, edhe
ejani mbrnda se darka gati sht. Ashtu van mbrnda bujku rne
gjith qoset; ndejn nj ik, u vate darka me ato, q kish porositui
lepurin Kur shohn qoset q ishn t gjitha ato gjell, q kish oor-
situr, pan dhe lepurin, q ish lidhur nga djepi, edhe nek bnej q
t'iknej lepuri, tundej djepi, e besuan, q ish e vrtet ajo pun&
q lepuri ip haber. E a\ hngr buk, ran e fjen. U ngren me
mngjes qoset, e i thon bujkut, q "nuk na jep lepurin, e t' e bim
barabar me para" ? U thot plaku, q "lepurin s'ua jap dot, se u
lepurin e kam, q n> bn shrbim, se djelt i kam t vogjij akoma;
edhe lepuri ka m shum nga gomari U vun qoset, q <(t na e
jap edhe po do akoma para t tjera, t japm*. E posh e lart e
ndreqn pazar, i dhan edhe trenind lira akoma dhe t pesqinda,

160
 q i kishn dhn t gomarit, u b tetqind lepuri, edhe e muarf
qoset lepnrin edhe ikn edhe van n shtpi t tyre. Pr ca dit
qoset kishn nj dftes pr t drguar n Stamboll e t mirrne
parat Ashtu shkrojtin nj letr ne miku, q kishn n Stamboll,
vun edhe dftesn mbrnda edhe )a varr lepurit n qaft edhe i
i thon, q <(t ve edhe t vi shpejt, t na sjell letr nga
miku" edhe lshuan lepurin; edhe vate lepuri edhe alcoma vjen
Si shkuan pes, gjasht dit, q s' erdhi lepuri, u nisn prap e van
rie bujku me vendim q t ' e vrisn. Bujku at dit e kuptoi, q do
vijn qoset, t ' e vr'sn; me mngjez, q u nis pr n ai, vate bleu
nj zorr n pazar dhe e mbushi plot me gak e vate n shtpi, i
tha t shoqes, q caher t b pe> gjasht lloi gjellra edhe
gjismat t ' i b bar pa krip edhe gjismat t ' i b shllir, q t mos
t hahet nonj; edhe kt zorrn me gjak t' e lidh n gryk;
edhe kor t marr inat u, q do vij, sikur t t ther, edhe do shpoj zo-
rrn, t dal gjaku, ti t t tartali e t bsh, sikur vdes'l A t fjel i
la gruas, edhe iku, vate n ar. A ' j e van qoset ma inat, q t' e
vrisn; po ky i priti prap me fjal t buta, edhe u thot, q
keni ? I thon ata, q (<tij nuk t sosi, q n na qeshe n^ her me
gomar, po na qei-he prap me lepur. "Pse?* u tha ai. I ihon ata,
q "lepuri na iku; neve e derguam me nj kait edhe me nj df-
tes n Stamboll, e t na sill haber, edhe ai iku e m s u kthye"
Thot bujku, q kushedi, se ku do i;h vndi i nqusht, e e priti
ndonj gjatuar e e vrau; po rrini, edhe prm vemi n shtpi, ham
buk edhe flem, edhe nesr u jap paran tuaj, ed^e ikni. Ashtu
mbrmanet van n shtpi t bujkut u solli gruaja darkn, q t
hajn. Marrn afa t han, vun nga njra gjell n goj: bar, vun
nga tjetra: shllr; nga t gjitha gjellrat, q muarr t hajn, nonj
s hahej. Bri bujku, sikur mori inat edhe e shau t shoqen edhe nxorri
thikn, e vuti mbi dhe t shoq<=n, sikur t' e therr, dhe ashtu i preu
zorrn, q kish vn n qaf, edhe u derdh gjeku. Brin qoset e i
than: ima dhe hata bre, q there gruan pr shkak tn. U thot
ai, q u ashtu e ther ngahera, kurdo q marr inat, po e ngjall pra-
p. I thon ata, q wish do e ngjall ? Ngjallet prap i vdekuri?,
U thot ai, q sht thika, q e ngjall, po daleni t m shkonj
inati; pastaj e ngjall prap 8 . Qoset si digjuan at fjal, s' lc ishn m
durim po duajn t shijn at pun, se i.h mund q t ngjellnej;
edhe i thon, q pr hatr tn t ngrihe tani edhe t' e ngjall;
edhe po e ngjalle, neve do t t' i dhurojm parats. U ngre eJhe ai

'1 - Prolla popullore 161

mori thikn e vate e vuri pfap h gryk t jruas edhe i tha: ti
thik q e there, ngjalle* tri her, edhe me t thn t tri hert
at fjal u ngre grueja e tha, q ;sh m zuri ky gjum mua kaq
shpejt?" I thot i shoqi, i bukur gjum t kish zn, po t' ua ke
pr berqavre miqet, pa u nga ajo, q na bre ti sot, nuk t ngjall-
nje m E si e pan qoset ashtu punn, i thon bujkut, q Knuk na
jep kt thik, e t t lm parat, sa t kemi dhn, se nga nonj
her marrm edhe neve inat, e t' i therim grat pr frik, e t' i ngja-
llm prap". U thot bujku, q (<mua thika m lipset, se po s' e therra
gruan n do muaj, nuk v mnd, edhe nga ajo nuk e jap; po pr
hatr tuaj u a jap, po do m ipni edhe pesqind lira akoma i thon
ata, q <(jan shum. Posht e lart e ndreqn, i lan parat, q ki-
shn dhn m rpara nga gomari e nga lepuri, i dhan edhe dy-
qind lira akoma edhe muarr thikn edhe ikn e van n shtpi t
tyre. Pr ca dit mori inat qosja i madh, e mori thikn edhe therri
t shoqen, e si e therri, e !a nj ik sa i shkoi inati edhe vate e i thosH:
"ti thik, q e therre, ngjalle po 't ngjallnej! A i e kish therur, si
lipsej, dha, mori, s' e ngjalli dot. I thot i mesmi, q nuk di ti, po
am mua, t therr gruan time, edhe t sho, q e ngjall prap E
theri dhe ai edhe zuri t' e ngjall/ dha, e mori, s' e ngjalli dot. Thot
i vogli, q s' dini ju, po jamm mua, t shini se ish e ngjalk E
mori dhe ai, edhe e therri edhe ai t shoqen edhe m s' e ngjalli
dot. Van q t tri grat e qosevet. e i muarr e i kall, edhe u
nisn me vendim edhe van t vrisn bujkun. Si van, e gjen
prap n ar edhe m nuk e pjen, po deshn t' e vrisn. Thot i
madhi, q's mos t' e vrasm, po t e marrm dhe t e mbytm n det.
Atje bujku kish thesin me far, q kish marr edhe mbill arn; si
pan thesin qoset, e derdhn farn, edhe muarr bujkun e vun n
thes edhe e lidh grykn e thesit mir edhe e muarr n krah, t
vijn t' e shtijn n det, t mbytej, Van njer afer detit; atje e lan
t vijn t gjnjn vnd, se ku t' shtijn. Edhe ashtu van qoset e
krkojn pr vend; bujku atje, q' e lan brnda n thes, zuri e thosh,
q *>' e dua un t bukurn e dheut, se jam plak, s' ja ka<r> fu-
qin. Atje shkonej nj oban me dhn e ndjeu bujkun, q thosh ato
fjal; vate dhe obani atje ne thesi e i fcli, i tha, q <(' je ti atje
mbmda n thes? Thot ai, q ftmua m ka ardhuar urdhr nga mbreti,
q t i m japn t bukurn e dheuf, edhe u jam plak e s' kam fuqi
pr t tilla punra, tani n pleqri, se u kam dhe djelm; e si s' de-
sha, m muarr me pahir e m vun ktu n thes, t m shpien ne

162
e bukufa e dheuto I tnot obani, q nuk del ti nga thesi, e tfe
(,y dhe vete u, marr t bukurn e dheuts. I thot bujku, q zgjidhe
sa shpejt thesin, edhe eja, t hy ti brnda, edhe t ve t marr
t bukurn e dheut". Ashtu e zglidhi obani thesin, edhe dolli ai, e
j,yri obani. Bujku e lidhi thesin prap, si ish, edhe mori dhnt
edhe iku Qoset si van e gjen vnd ku t'e hidh, erdh pastaj,
e muarr ihesin, q e dijn, se ish bujku mbrnda, edhe e shpun, e
hodh n det; edhe u mbijt obani. Bujku, si i pa ata, q van, e
hodh obanin n det edhe u kthen, mori dhnt bujku edhe dolli
rpara qoseve me kope me dhnd. Kur e pan qoset, u mrien; i
thon q nuk je ai, q t hodhm n det: ti ?" U thot ai q
dora vet jam; po ' e do? mo hodht n' an; t m kesht hedhur
nj ik m thell, akoma, do t kesh nxerr m shum dhnd, akoma
edhe m te mira se m mbrnda ishn gjith dhn kalesha e etje
n'an isfn kto sy kuqat. I thon ata q <(ka, t vemi t nxjerm
edhe neve? U thot ai q Ksa m thell t kceni, edhe m shum
edhe m t mira do i nxirri". I thon ata, q eja dhe ti, t na df-
to, se ku t kcejme". Vate dhe bujku e i shpuri n nj 'ouz, q
jsh e larte, edhe atje u tha q "mirri hov" q t keceni sa m
thell, sa t mundi. Ashtu kceu prpara i madhi edhe vate n fund
t detit edhe dolli prap sipr; e si prpiqej me duar e me kmb,
q t mos mbytej, i thon ata t tjert q "'thol vllai yn, tani
q dolli sipr?" U thot ai q sa shpejt t kceni edhe ju, se
s' mund t' i mbanj. Edhe ashtu kcjen edhe t dy t tjert qose
edhe u mbyn q t tre. Edhe bujku mori edhe dhnt edhe parat
edhe i fitoi. Pr vesh t kaut, q i pren, edhe pr bri edhe pr
oisht i humbi qoset gjise nga dynjaja. Edhe bujku sht mir sot e
gjith ditn.

Cmiri ndr oly motra

Ish nj burr me gjith shoqen shum i vapk, e shoqja ishte

^bars; kish edhe nj motr edhe at mbars e shum kamse. Po
^io nuk e duante at fare, sepse ish e vapk, as me sy nuk e
s
hihte. I erdhi dita asaj pr t lindur, e pasi nga skamja s' kishin,
asr
>j qeverni n shtpi t tyre thot i shoqi ; shpinje n J lar

1) u ver n tekst.

163
hdonse lari sht dy or larg, q t lind atje, telcu do ta ken
ndoca kujdes". E shpun atje edhe lindi n mes t nats nj up
E et nat gjithashtu lindi nj up edhe motra, q si tham, ishte
edhe ajo mbars. I erdhn t tri fatiat pr t lidhur fatin e up$
edhe zun t flasin shoqmeshoq pr at, E vogla tha: un do te
bj kt up q, kur ta krehnjn, t' i derdhen diamande nga lesht
e saj. E dyta tha: un do ta bnj q, kur t qanj t'i derdher
margantar nga syt. E treta tha: edhe un do ta bnj q, kur te
qeshnj, t'i dal trndafil i ndrim nga faqet, edhe q te ma-rj
i bir i mbretit pr grua. Kto fjal i ndgjoi e ma e u nis t kthe
het n shtpi t saj, dhe duke shkuar udhs piqet mb t bir' e
mbretit pa njohur se ' ish ay, i cili kish dal me shum njers pas
pr t baritur. Ky i vu re asaj upi vn n djep, teku kish qarr
q i kishin rn margaritar pas faqes edhe i a lypi. Po ajc
i tha se kt up, s cils i bi diamandi nga lesht' e kreit, mar-
garitar nga lott e syvet edhe trndafila nga faqet, e ka pr t
marrre grua i biri mbretit. Fdhe ay i prgjegjet se, (<un i tri jatn
i bir' i mbretit. N je ti, i thot ajo edhe un ta jap. Athere
ay nxorri unazn e gishtit t tij e i a dha s ms, edhe e porositi
t mbanj fjaln. U sos pra ajo n shtpi t saj, edhe u prhap
fjal se ajo lindi nj t mrryershime up, t ciln edhe do ta marr
i bir' i mbretit pr grua. Duke ndgjuar kto lajme, e motra, q as
i shkelte n shtpi kurrnaj, tashi me vrap i erdhi asaj, pr te par
me kaq prgzime. Pasi u rrit upa, ardh edhe dita q ta sbpien
te dhndri. I vjen papa e motra e i thot; '/emi t dyja bashk
ta shpiem upn. Edhe u nisn t dyja bashk me t dy upat u
tyre, e shkuan. Duke vajtur dreit nj fshati, qndruan n nj vnd
tek s'kishin asgj, se fshati ishte larg. Athere i thot e motra: nic
e bli ti gjsendi n fshat, pa upzat i ruanj un. E ajo u mbesua
edhe vajti. E motra e mori upn e asaj e i nxorri t dy
syt, edhe e hodhi n nj plel.. Kur u kthye ajo i thot: "Jot bij
u trbua, edhe iku e mori mal. A q e ndoqa q ta z, sa rasn
kmbz, po s'e zura dotB. E t dy syt e upzs s mjer i kish mfsne
hur ajo n gji t saj. E zeza e ma mbesojti edhe zuri t qart,
ajo po e rrkonte sikur pikllohej. M s fundi thot e gjora mm
se "skemi 't bnjm tashi tek i bir' i mbretit, po hajt t kthenef
E motra i tha: Ja te kemi upn time, edhe ja shpiem n vend '
ups sate. E ajo u bind edhe muarrn udhn prsri edh' u sos^
n qytet t mbretit, e posa vajti atje e vuri kt motra e lig

164
p
rUanj patat. upzn e mjer . qe kish mbetur n pleht shkon
a ndej e e gjen nj gomarjar, i cili posa e pa se i rithnin asaj mar-
qaritar nga syt e mori e shpuri n shtpi t tij, edhe m par i
Jha t haj, q t marr ajo pakz vetehen. Tek e mbanin me t
mjr upzn hem ay hem e shoqja, qeshi ajo nj dit, edhe na-
mta i doli nj trndafil nga faqja, q ndriti posi shkreptimi e ata
(<
u uditn. Athere i thot e shoqja gomarjarit: mer kt trndafil
edhe ec n qytet e shpj'ere mu n pallas' t mbretit se atje do te
she me nJer t math Ama mos ta she m para, po me sy njeriu.
dhe ay vajti atje, dhe tek i ndritnte trndafili posi rreze diellit,
pikasi sa kaq e emt' e ups, e :he dolli me vrap, e bleu me nj-
rin sy pe t upzs, q mbante fshehur n gjit. Posa e mori, shkoi
n ast e vajti tek i bir i mbretit edhe i dfteu at edhe ca mar-
gartar, q kish nga lott ups. Rrahu ta gnjej at e t j a jap
upn e saj, sikur kjo ish e vrteta e vluara e atij. Po ay nuk mbe-
sonte, se mbante mnd mir upn, q kish zn, edhe unazn q ' i
kish dhn s'ms. E gomarjari i solli syn ups edhe ia vendosi
mir fare. E upza aq fort u gzua sa nga gzimi' qeshi edhe i
dolli edhe nj tjetr trndafil gjithashtu i ndritim. E shoqja q'at
as drgoi gomarjarin n qytet q te shes edhe kt trndafil, si
shiti t parin me sy njeriu. Edhe ay posa vajti ja shiti prsri s enr
ts ups me syn tjetr, t cilin vrepo ja pru upzs edhe ja
vendosi edhe kt mir sa u b ajo me sy po si 'ishte q prpara.
Pasandaj gomarjari me t shoqen duke par k! vashz me t k-
tilla dhurata t udiime, than se, kt nuk ka hije prve se ta
marr i biri i mbretit pr rua. Kshtu e kshtu e mori ay edhe e
shpun n pallas. I biri mbretit posa e pa upn e njohu, edhe u
kujtua q i kish dhn edhe unazn pr vles: E mori pra upzn
Pr grua, daroviti dhe gomarjarin q e shptoi kt, darova mbreti.
Pas ca dit pasi ndgj'oi t kqijat q emta i kish br ups, nxje-
fr t dy syt edhe hedhur t verbr n pleht urdhroi e e mua-
ffn at grua e bn copra-copra dhe u a hodhn qenavet. Pastaj
argoi e i suali edhe t'mn e ups, vjehrn e tij, t ciln e
rnveshi me rroba t hijshme si mmn e mbretreshs. E kshtu m
Se
fundi rojtin s bashku me dashuri e me buk t'mbl, e shkuan
Je* me gas a me t mira shum.
As prrall s ju rrfeva, po dasha e ju gijnjeva.

f x C -^MCHJfrrt' Tdfip.'' jr u
f ' ^ , MV* J ^ 165
 Tri dredha shpins

Kishin pas ken tre vllazn; ma i vogli ndr ta ishte qelan.

Nji dit ban pleqni s bashkut e than:
Jemi t vorfn e s'po na del me rrnue keshtu; por dy te
rrim tu shpija e nji t hij rrogtar.
Po shkoj vet tha ma i madhi e hi n rrog.
U ue aty e te nii zotni.
Mir se t gjej! Mir se vjen !
A ke nevoj pr nji rrogtar?
Nevoj kam i thot zotnija por s' po dij a po pl-
qejm bashk.
Gjithsi t m thuejsh, po rri i a pret vllau i madh.
E mir pra, i tha zotnija kemi me ndej bashk
deri t kndoj qyqja e kuqe. Ti ke me ba gjithsi t tham vet, e
cilli t mrzitet ma par, ka me i hiek shoqit tri dredha shpins.
V||au i madh s'e oi ma gjat, por i tha po.
Eja ktu i tha zotnija se po i a fillojm qysh sot.
ke me shkue n'ar teme njatje rranx kodrs, a po e shf ? F
ban me dor aty jan gjashtmbdhet dit ar. Ke me marr
c err e parmnd e ke me m'i ardh rreth deri mbrama an e m'an.
Si t kryejsh pun, qerrin ke me ngarkue me dru e jo me ma shti
pr ders s'oborrit, por qerr e dru me m'i qit pr maje avullis.
A more ve>ht ? Po, zotnl i a ktnen ai. Merre i thot
zotnija edhe ket buk e ket vegsh me grosh, Ha e ngiju, por
bukn ma bje t papreme e vegshin plot.
Shkoi rrog'ari n pun, e u mundue gjith ditn; por s'muj me
ba shka i tha zotnija, e si mbas fjalve, q kishin ba, e la t'ia hiqta
tri dredha n shpin, e krhei n shpi t vet.
Heir! i than t vllaznt shka t pru kaq shpejt ?
Nuk mujta kurrsesi u prgjegji vllau i madh e kshtu,
e kshtu e kshtu m ka ndodh.
Shkoj vet tha i dyti vlla. Edhe njim a nd shkoi e
u vendue me t njajtin zotni, por edhe ky u mrzit n' at dit e i
kjen hiek tri dredha shpins.
Po shkoj e provoj dhe vet tha vllau i vogl. Shkoi
u vendua me > njajtin zotni. Merr i tha zotnija qerr e
q e parmend e shko e m' i puno gjashtmbdhet dit ar reth e
rrotull deri mbrama; n mbrame ke me m' a pru qerrin me dru e ke

166
 me m i qit q, qerr e dru per maje avulis e jo per deret; qe
mandej per ty nji buk e nji vegsh grosh. Bukn ke me e pru t
papreme e vegshin plot.
Muer qelani q e qerr e parmend e t' i ra ars kryq e t e r
ihuer e me nji hulli i u suell rreth e rrotull, mandej u ul nen nji hije,
i ili buks n t nji bir sa grushti i dors, hangri gjithsa desht tul
buke e bukn e la t papreme. hangri gjithsa desht grosh e mandej
e mbushi me zhuri e u L I e fjet gjith mbasditen. Kah mbramja bani
drut, ngarkoi qerrh e kthei tu sKpija. Coptoi parmendn e qerrin
e i qiti per maje avullis, mbyti qet e i bani krah e kofsh e i hodh
per sypri e vet kej e ra n' oborr.
Po e shef zotnija e po i flet me idhnim :
Shka bane ashtu ?
Si me ke than, zotni, i a kthen qe ani : por per ne
kjosh pendue, po bajm hesap: ami tri dridha e po shkoj
S' bani za zotnija, por hangri buzn n dhamb. Njijciit tjetr
e oi zotnija qelanin me thi Ke me shkue i tha tu kne-
ta e ke me u dhan me pi uj e me i kullot mir.
Merr qelani e u pret gjith thive bishtat. Thit i on ne shpi e
i shet. e bishtat i ngul n balt e shkon i thot zotnis: m' u mby-
tn thit n knet e s' mund i nxora.
Bahet zotnija ma luejt men, shkon me pa e i gjen njimend
bishtat e thive mbi balt. Ngreh nji e i mbet n dor; ngrehe nj'i
tjeter e i mbet n dor e kshtu t gjith. Bahet marak e i thot
qelanit: po thit ku jan ?
Jan kalb, zotni, i thot qelani pse a balt e fort;
por per n kjosh mrzit, bajm hesap: ami tri dredha e t shkoj,
Jo, ende sjam mrzit - - i a ktheu zotnija.J
Nj dit tjetr i thote zotnija rrogtarit:
Merre tufn e dhivet e ke m'i pru mbrama t gjitha dhit tuj
qesh e tuj kcye.
Merr qelani dhit e i on me kullotl Kah mbramja u pret t
gjithavet buzen e syperme e u then ka nji kam, kshtu qi dukethin
dhit tuj qesh e tuj kcye. Kur i avit shpis, i thret zotnis e i thot;
del e shif, se t' i pruna dhit tuj qesh e tuj kcye.
Duel zotnija: por ka me pa ? I T gjitha dhit i cofen natn e
s mbet asnji per be, e me gjith Kta s' mujt me i dhan rrogtarit
gja, pse ai vet i kishte pmt "dhnue me ia kthye dhit tuj qesh
e tuj kcye.

167
 Zomija s' kishte ve nji dja' t vetem. Nji dit i kishin pas
ardh do miq e fmija po kjate e po bate zhurm, Na e hiq
i tha zotnija qelanit at fmie qite jasht,
Qelani s' priti me i than dyher; por kapi fmin e e hodh per
dritsorjet e posh' pik gjall,
?o ti bane ashtu ha t' u thajshin kraht ! si m le pa
d j a l i brtiti zotnija.
Po ti vet m the i a kthei qelani m? e kap e me
e qit jasht. Zo'cni i tha n kjosh, mrzitun po baj hesap:
ami tri dredha e po shkoj n shpi t eme,
S' i ra npr shtat kto fial zotnis e s foli tjetr.
Nji her tjetr kje thirr zotnija ns nji darsm. Tuj mos pas kuj me
i lan shpin, thirri rrogtann e i tha:
Kqyr, un po shkoj n dan&m, e ke me pas kujdes ma
m a ruejt derm e shtpi?.
Sa per der, m'a len mue i a kthei qelani.
Shkoi zotnija n darsm e mbas pak kohet i a behi edhe rroq-
teri ma der t shpis n krah.
Po ti tha zotnija ktu ? ! Po shpin kuj i a la ?
Zotni, prgjegji rrogtari ti m ke than me ruejt
deren, e deren e kam marr me vedi e s ta merr kush
I fik i un, i fikti ' fshani zotnija. E nget me pa tu
shpija; por shpin e gjen t plaki un e s'i kishte mbat me than nji
e mir. U mrzit pr kt rrezik, por s'i diftoi qelaiit, pse drote se
po i a hie'< tri dredha shpins.
Shka bani? Mendoi me i hiek nji dredhi. Nji dit i thot
s an s :
Nan moj, nan, s'po qitet ma ket rrogtar; por hyp mb
nja': man i e kndo si qyqe, se ndoshta po e hie'<inn qafet.
U njit plaka n mand e nisi me kodue n nade si qyqe kuk-
ku ! kuk-ku!
A e ndien qyqen tuj kndue? po i thot 2otnija qelanit
T'u mfcush vadja a po dahemi.
Si? i a ban qelani ku kndon qyqja kaq heret e
iu preft nafaka! E mat hov kap pushkn e qet n qyqe e e
rrxon plaken dekun n tok.
Shka bane bre, se m vrave nanen?! bertet zo l nija.
Jo more, ti m the, se a qyqja prgjegji qelani.
Fshani zotnija, e qelani i ndei gati: zotni, i tha n kjosh

lh8
merzit, po bajm hesap : ami tri dredha e po shkoj n shpi teme.
Zotnija s'i dha ma andej asaj pune, ve e bani pleqni me ik pa
prit pa kujtue prej shpijet me gjith t shoqen. Bani gadi teshat e
oi e muer nji karroc. Qelani i ra n'er ksaj pune e hini n nji
thes ndr tesha t zotnis e, kur zotnija hiku natn me t shoqen tu
marr teshat, qi kishin pas ba gadi, moren me vedi edhe qelanin,
qi kishte ken msheh n nji thes. Rrugs iu beditn do qej e s'e
lejshin me shkue para karrocn. M'at poter duel qelani prej thesit
e i boi qejt e pshtoi zotnin.
Po ti more i thot zotn'ja qelanit ku paske ken ?
Zotni, prqjegj qelani pa ra me fjet nder tesha
tueja kesh me t' i ruejt e s' paskam ndie gja kur i paskeni ngarkue.
Zotnija u sh'-rngue fort e s'dijte kurrshka me i ba Kur mbrrijn
mbi nji ur, ndalet e i thot t shoqes e rrogtarit: sonte kemi
me fjet ktu. - Han buk e bijn me fjet. Rrogtarin e ven n
njenn an, grueja n tjetrn an, e vet xen vend n mjedis, Mbas
do kohet po i thot t shoqes nn za: kur t baj me shej, t
ohemi e ta kapim pr kambsh e pr krejet e ta qesim n'uj. Q e -
lani i ndieu mir, por s bani za. E zu giumi zotnin e e xu gjumi
edhe gruen, e qelani u ue ngadal e u hini ndrmjet, N nji koh
natet i duel gjumi zotnis e e shtyni, mendja e t'j t shoqen, e i
tha: ou se a koha me e hiedh n'uj, U ue me i her qelani
e i ndihmoi zonis, e e kapn gruen pr kambsh e pr krejet e e
hodh, n'uj.
Kur duel drita e e pa zotnij'a qelanin shndosh e mir, e u
kujtue, se kishte hiedh n'uj gruen e vet, si pa hall tjetr ve i
tha qelanit: m'i hiq tri dreJha shpins e hajt udia e mbar
kjoft!
I a hoq pa dhimb tri dredha shpins e shkoi ' prap n shpi
t vet.
Prralla n lesh, shndetja prej nesh.

Vr kopan

Ish nj plak e nj plak e na kishin tri upa. Si na i martuan

kto cupat s' na kishin plaku e plaka as buk t hanin. Na ngrihet
plaku e na vete ne up' e vogl: tak tak.
Kush shta ?

169
^7 Hape, moj bij' e babajt.
Kur e hap ajo upa, shikon t jatin
E ' krkon mor baba ? Prse ke ardhur ?
E moj bij e babajit ne po vdesim pr t ngrn, s'kemi buk.
Mir i tha upa na kt kungull dhe kur t vesh
n shtpi t thuash ; shtro kungull shiko mos i thuash q n
mes t udhs e porositi e bija.
Plaku shko shko vajti gjer n mes t' udhs, s' ju durua dhe i
tha; shiro kungulL e ' t shikoj! Na u shtrua nj trapez me soje soje
gjell. Hngri sa hngri plaku u gzua dhe tha; mblith kungul!" i mblodhi
kungulli, e mori plaku kungullin dhe iku. Shko shko na vajti n shtpi.
Kur na e shikon piaka kungullin i thot :
E ' e b kt kungul!, mor t preft, ne s' kemi mjell t
hamij buk jo dashke dhe lakror.
Hesht moj plak, mos thirr moj plak, thuaj nj her: "shtro
kungulls pastaj t shikosh.
E mori plaka, e shpuri brnda e i tha "shtro kungull" e ' t
shikonj ' i shtroi plaks! Tr kto gostira t mira ! Hngri e hn-
gri plaka sa mend plasi, se ishte dhe e urtuar, E kshtu na u bn
zengjin keta, se kishin t hanin e t pinin sa t donin.
Mir po nj dit plaks ju kujtua t marri .ndrikulln pr dark.
Dhe plaka budallaka jo t'i thoshte kungullit m njan "shtro kungul!*
po e vuri n mes kungullin e i tha: shtro kungulk Kjo ndrikulla, e
e pa ku e vinin prapa ders kungullin e na kishte nj kungull si at
njsoj, ja u vodhi kt kungullin e ja u vuri at. E marin n dark
kungullin kta pleqt t han dark. I thon Shtro kungull*. S ka.
Aman mor kungull. S' kishte kungulli.
Na ngrihet plaku e na shkon gjene ne upa.
E erdha, o baba i tha gjene ?
E moj bij e babait atij kungulli q m dhe, ju sosn tashti
s' ka tha.
Si more baba atij nuk i soseshin.
Ja kungullin e kemi, po nuk lshon thot plaku.
Po mos kini marr njeri pr drek ?
Jo moj bij vetm ndrikulln muarrm.
Mir i tha na kt gomar e kur t vesh ne shpi
t i thuash: pr gomarM.
Plaku mori gomarin e shkoi. Mirpo s' duronte sa t vinte nS
shpi dhe i tha n mes t udhs: p r gomer, ' t shikoj plaku i

170
W hkret! Kur zuri gomari pr pr florinjt !
I U gzua plaku, me gas t math e merr gomar e shkon ne
l plaka. Vate n shpi tak thak, Kur e hap plaka portn, na shikon
plakun me gomar.
E ' e ke kt mor t preft, ne s' kemi me se t' ushqe-
hemi vet jo gomar.
Heshtt moj plak, pla t preft gjithnj do skrnjitesh: pa
merre brnda dhe thuaji pr gomar .
E rr.ori plaka i tha: pr gomar kur ju mbush pqinjt me flo-
rinj. U mnd dhe plaka nga gazi. Plak merr gomar e shko n
pazar, bli bereqet, na bli dhe plaka, velenxe nga t tra >\
Na e merr plaku gomarin e na shkon. Bli nj gj. bli nj gj
na ju sosn parat. Na del jasht dhe i bn gomarit pr gomar >\
dhe gomari i bri florinjt.
Mirpo nj burr, q kish nj gomar si t plakut e pa dhe vajti i
mori gomarin plakut dhe lidhi gomarin e tij n vnt t gomant t
plakut. Del plaku, e merr gomarin e iku.
Pas ca di i duheshin gjene para. I thot gomarit pr gomar.
s' ka gomari. Dhe plaku na vete gjene ne up, e vogl. Kur e
shikon e bija u udit :
E ' erdhe, o baba prap ?
E moj bi' e babaj, atij gomarit ju sosn dhe jemi prap pa buk.
Si mor baba! tha ju sosn gomarit ?
Ju sosn, o bij e babajt, iu sosne.
Mir tha baba na kt kopan dhe kur t vesh n shpi
i thuaj vr kopan . Plakut s' ju durua, vajti gjer n mes t' udhs
e na i thot kopanit : * vr kopan . e ta nis ay kopani ku t ha
e ku t dhemd, bamb e bamb e bamb ta b&ri plakun pr n likur.
Amam se dhe nj her do t'i dgjoj porosit. Amam der-
man, mezi e la kopani.
Na niset plaku,, na shkon n shpi me gjith kopan n sup. Kur
e shikon plaka zuri prap thirr e buir,-
E ' e ke kt kopan, more i zi, ne s' kemi lecka t vishemi jo t'i lajm
me kopan.
Hesht, moj plak, hesht pa zer i thuaj njher vr kopan.
T'i tha plaka vr kopan po po kur ta ka zn dhe plakn
bamp e bamp, aman, more aman, se dhe nj her nuk e shaj pla-
kun, t keqen. Dhe e la kopani.
A Kjo ndrikulla na e kish marr vesh q kta kan nj kopan

1 171
dhe tha me mnt q dhe kupani xhe do t nxjerr; e i vete
plaks :
Ndrikull ke nj kopan ?
E kam moj ndrikull. pa ati kopanit tim. po s i the vr ko-
pan nuk kopanis. E mjri ndiikulla e i tha vr kopan" e ta ka zn
kopani bamp e bamp e ta ka br peshk.
Aman, ndrikull, t keqen se do t t jap kungullin q t vodha.
Ahere kopani e la.
Plaku ' na bn, na merr kt kopan e na del n paza. A y
q ja kishte vjedhur gomarin kujtoi se dhe kopani pillte flori.
E 'e ket kopan o plak ? A e shet ?
E shes i tha po ky po s'i the Kvr kopan" nuk punon.
E ay i tha vr kopan e ta nis dhe at bamp e bamp e bamp.
Aman, mor aman mo e, se do t jap gomar q t kam vjedhur
ve t m ler.
Kshtu q piaku mori gomar, mori dhe kungullin nga ndrikulla
dhe u bn zengjin me gjith plakn. Edhe juve po mos dgjoni
na theshin plakat, do t'u sjellim "yrr kopanin ".

Kocamki

Ishte nj her nj plak e nj plak. A f o ishin pa bir e pa

bij. Murn nj kungull. Shtjer pleku uj, shtjer plaka, e mbushn
plot ene e vun ke turra e druvet. Si shkun dyzet dit, shkun ene
e hapn kungullin, ve kur duln dyzet mi t vegjl.
Plaku e plaka u-idhnun tepr, ene murn e i vran t gjith.
Njani ishte mef npr drut ene s'un e pan qi t' a vrasin. Si
shkun disa dit, u-pendun ene po vritshin kryet me grushta, Nji
dit miu dul prej druvet, ene hyni mrenda n shtpi t' zjarrit.
Kur e pan ato, u gzun tepr ene e murn e ban bir, ene i a
ngjitn emnin Kocamic.
Nji dit u nisn t shkojn n ar. Vun vorbn n zjarr, ene
e pcrositn Kocamicin t mos shkoj afr vorbs, se mund fc binte
mrenda e digjesh. N qoft se shkon, ' i than, mos e trazo vor-
bn me lugn e vogl, po trazoje me lugn e madhe.
Si ikn ata n ar, Kocamici mur lugn e vogl, ene vojt n
vorbt t qisi frashull, Sa futi dorn mrenda, rrshqiti ene ra mre-
nda, e u-doq,

172
 Kur erdhn ato prej ar, e krkun Kocamicin npr shtpi po
nuk gjindesh ma. Si e pan qi s' po vinte, i tha pla'<a plakut; Eja
hem buk neve' se dru se vjen ma von".
Kur zbrazn frashullt n sahant, ra Kocamici mrenda i djegun
e i prvlum. Kur e pan Kocamicin ashtu, plaka shkuli flokt ene
pla^u shkuli mjekrn.
Tyke qa e tyke brtit, vjen nji larask ene i gjen ene i
pyet pse qajshin tepr, ene prej idhnis shkuli bishtin.
Prej aty laraska shkoi e ra n nji dardh. Kur e pa dardha
pa bisht, i the : k e kshtu, moj larask ? Kush t'a paska shkul
bishtin ? Ajo i tha, S' di gja ti !

Kocamici ra n vorbt,
Plaka shkuli ilokt,
P/aku shkuli m/ekrn,
Ene un shku/a bishtin.

Kur e ndgjoi dardha, i erth shum keq ene lshoi lulet. Pas
nji-cop her vjen derri t haj dardha, ene s' gjet as gj. Pse moj
dardh, i tha, i ke lshue lulet?" <Ah I more derr, ku di gja ti ?

Kocamici ra n vorbt
Plaka shku/i ttokt,
P/aku shku/i mjekrn,
Laraska shkuli b/shtin,
Ene un /shova /ulet.

Derri nuk e bani t gjat, theu ene ai dhamt. Tyke ik rrugs

pjek me ukun. Kur e pa uku, i tha "'paske, or derr, qi i paske
r thy dha mt ?" E, or uk, t'a dish ti se ' na ka gjet:

Kocamici ra n vorbt,
P/aka shku/i t/okt,
Plaku shkuli mjekrn,
Laraska shkuli bishtin,
Dardha /shoi /u/et,
Ene un theva dhamt*

J173

l
 Uku s'e bani t gjat, thu ne ai kamh. Si u-da prej derrit,
shkoi n esmet t pij uj. Kur e pa esmja ukun me kam t
thyme, i tha: <(Po ' pate* or uk, qi e paske thym kamn ? Ah
moj esme, t' a dish ti :

Kocamici ra n vorbt,
Plaka shkuli flokt,
Plaku shkuli mjekrn,
Laraska shkuli bishtin,
Dardha leshoi lulet,
Derri theu dhamt,
Ene un theva kamen.

Kur ndgjoi esmja ato fjal, pr nji her meni ujt. Pas nji-
cop here vin dadat t mushin uj, ene e gjejn esmen pa uj.
"'pate, moj esme? i than, qi na e mene ujt?" <(Ku dini gja
ju, moj dada i tha esmja;

Kocarr>ici ra n vorbt,
Plaka shku/i flokt,
Plaku shkuli mjekrn,
Laraska shku/i bishtin,
Dardha lshoi lulet,
Dern theu dhamt,
Uku theu kamn,
Ene un mena ujU.
Dadat s e ban t gjat, po thyn ne ato shtamat, ene shkun
n shtpi pa uj. Kur i pa zonja pa shtama, i foli e i tha, a i
bat shtamat ? Ah! moj zonj, t a dish ti se ka ba vaki sot ?

Kocamici ra n vorbt,
P/aka shku/i f/okt.
Plaku shkuli mjekrn.
Laraska shkuli bishtin,
Dardha lshoi lulet,
Derri theu dhamt,
Uku theu kamn,
esmja meni ujt,
Ene neve thym shtamat.

174
 Zonja u-idhnue teper, ene hoq florijt nga qafa, ehe i hudhi
n zjarr.
Kur erth zotniia n shtpi, i gjet zonjn ene dadat tyke qam,
| pyti, ene ato i kallzun gjith ' kishin ngja. Zotnija s' e bani
t gjat, hoq ksuln ene e hudhi n baltt.
Prrallza n Godolesh, shndeti prej nesh

AMJH' ^lw^
Gjymsa gjelit

Kishte qen nji plak e nji plak. A t o kishin pas nji dac e nji
gjel. Plaku kishte than : un do ta ha gjysmn teme; plaka kishte
than: jo, un do ta oj pr fitim. Masanaj kishte shku gjeli ene pla-
ku kishte ue dacin. Ishte pjek gieli me skilen.
Ku po shkon gjymsa gjel ?
Po shkoj pr fitim.
A m mer ne mu?
Po, eja, kishte than po ke pr t' u lodh.
Ti me nji kam-kishte than un me katr do t lodhem ?
muer gjymsa-gjeli,
U lodhsh, o gjymsa-gjel.
Eja banu koqe mel e eja se t' mar un,
Masanaj a pjek me ukun. Ka than uku:
Ku po shkon, gjymsa gjel ?
Po shkoj pr fitim.
Kishte than uku;
T vi ne un me ty ?
Jo, se lodhe.
Jo kishte than, ti me nji kam, un me katr t lodhem ?
E muer gjeli.
U lodhsh o gjymsa-giel! Banu koqe mel e eja se t' mar un.
Masanej merr, merr, merr ishte pjek me dyrdylin. I kishte than:
A t' vi ne un me ty ?
Jo, kishte than se lodhesh.
Si, kishte than, un t' lodhem ? Ti me nji kam, une jam
ayrdyl q t ngre m' kre.
E muer ne kte. Hajt, hajt, hajt.
U lodhsh, o gjymsa gjel.

157
 Banu koqe mel e eja se t marr un.
Masanej kishte hyp n' maj t' binas mretit:
Kikiko!
T' bin e mretit me g j o !
Kikiki !
T'bin e mretit n'gjo!
Qyqja kishin than dadat a ky me ? Hudheni ke
pulat njiher ta han e ta qukin, se na myti kshtu tu knu. A i hu-
dhi skilen; i kishte stais pulat. Masanej kishte shku prsit :
Kikiko!
T' bin e mretit me g j o !
Kikiki !
T' bin e mretit n' gjo!
E kishin than: merreni njiher e hudhni ke ata atllar se na
myti. A i kishte hudh ukun ke atllart, i staisi ma. Kishte hyp pr-
sri rri tjegullat:
Kikiko i
T' bin e mretit me g j o !
Kikiki!
T' bin e mretit n' gji !
Merreni, hudhnje njiher ke ata flori, se ishalla mytet.
Ky ha ha, ishte mush me flori. Kishte marr nji flori t madfi
n sqep sikur me i ngel n fyt, e ne e kishin qit prej floris
U shyqyr q pshtum.
Ene e kishin hudh. Daci tue hangr zorr.
U nisa, i kishte than dacit gjymsa gjeli.
E u nis gjymsa gjeli me dacin. Shkun ke plaka.
Gjeli ka than:
Kikiki!
Ba shosh'e satac gati !
Kikiko!
Mora moll' e mora gjo !
Daci:
Ra ra ra reu !
Ba shosh' e satac gati !
Plaku mur shoshn, plaka mur satacin, plaks i hudhi gjeli flof'
daci i hudhi zorr plakut.

176
 Kush punon han

Nji zot shpije kishte zakon me pvet zojn e shpis n mbramje

SQ shka ka ba e punue seicili rob shpije. Si mbas pune i dake bukn me
drejtsi secilit. Kishte marr nji nuse demele. I kishin pa than mos
m' e shti n konak, por ky u kishte prgjegj: tesh e baj vet me
punue prdhuni, si t tan robt t tjer.
Pr gjith nat i a dake bukn mbas puns s bame, kshtu
qi n pak koh xuni nusja me punue e me vjeft, qi ke. Tuj dal
nusja me dru ndeshi n t vllaznit, qi po vijshin pr mik. Falet me
ta e u thot mos shkoni te shpija pa gja, por merrnje ka' i dru n
krah, pse besa, s' u ep buk sont i zoti i shpis atyne, qi s punojr.
Jo, lum motra, i a mbeten vellaznit, ne s na len pa buk por ty, pse
duket se s' vyen gja.
Kshtu buka e msoj nusen prituese me punue sa ma i miri
f o b shpije.
Kush s' punon s' ka t drejt a> me hangr.

yi

12 Pralla Popullore
177
 Gomari, eni, mica e gjeli. 1)

N i njer e ko pat ni gomar fort t plak ish nuk do mujt vish me

punua; parata ko shiti n mendime me vro e pe likure t ti me bu
tamburin. Ali gomari, ish ko mar vesht gji, ni dit kur nuk ko ken
kurkush n shpi, ko ik n fusha, Uts u ndeshen enin e i tho : ^isrv
do me than da je ashtu i tuzhno ?" e eni i otgovorit : zoti kc
dash me mu it n bir t enve e un parata kam ik pe shpie e
tash nuk po di ish kam me bo". Qndar gomari kur eni ko mbarue
K
me fol i thot: ea me mua e bashk kemi me vot pr n jet. "
eni i kttntent i thot da ko me art e ashtu kan zan me vot para
ali mas pak e pojnj 2) micn ku po ri afr nji gardit e asoj kshtu
gomari i ze me fol : ish po bn ti aty ?. E mica atit i otgovorih*
zotia mu ko po da nuk po munj me kap mi parata ko dash me mu
it n det e un ondar kam ik pe shpie". E gomari i thot: Ea me ne, mos
pat merie". E t tre, gomari, eni e mica, dekordo, kan zan me vot para
Kur tuk asht n ni stupc e pojnj gjelin ku po kantat e gomari si m'i mall pe
sish i ko zon me i fol : ish po bn ti aty ? E gjeli atit: Zotia mu kc
po t moj e ko dash pr t djeln me vro; ali kur kam art me di^
mandime t soj kam ik me frutulue der kto e tash pu mendoj ish
kam 3) rce bo.* Gomari ondar i t h o t : "eja 4) me ne e kemi m'e
vot p na jet e neve se ty zotnjat kan dash me na vro: ali ne, t
urt, kemi ik para."
Ashtu t katr kan zan me vot. Shko e shko i kapn nata>
Tash ish kan me bo ? Gomari i thot gjelit : ip n nt stupc e
shigo a ke me po doku aro." Gjeli ipn e kur ko art n me stu-
pcit u brtt pshtjer : n' otie larg po poinj ni iri ku po lezt.
O i d a j r gomari i b'tt: eja frk phtjer e anja para, mozhda e kemi
me gjet do kn ish na ko me lan me angr e ni vend pr m&
flet'!> Shko e shko vinj nai ni shpi ku ko ken e lezt ni lumet e bre-
nda ian ndie njerit ku po folin e shushur i pjatave. Gomari thkejnt
mieve e ju thot anja me kantat, mozhda n kan me lan me angr
ata ish ju ko mbet pr n pjatnj. B Gomari afroje nai balku e P

1) Proll n t folur t kolonis shqiptare t Borgos EricosDalmacL

2) 3) 4) edhe.' "poinj ka qjithastu edhe " e a -

178
 Gomari, qenf, macja e gjeli

Nj njeri ka pas nj gomar shum plak, q nuk munte m t

punonte; pr kt arsye mendoi t'a vriste dhe prej lkurs s tij t
bnte nj daulle. Po gomari, si e mori vesh t gjith (punn), kur
nuk qe njen n shtpi, iku n fush. Udhs takoi qenin e i thot:
'do me thn q je kaq i trishtuar? e qeni i u prgjegj: (< i zoti
ka dashur t me hidhte n pus t qen dhe un pr kt gj kam
ikur nga shtpija e tani s' di se ' t bj. Ahere gomari, kur qeni
mbaroi s foluri, i thot : tt eja me mua e bashk do t shkojm n-
pr bot .
Q e n i i knaqur i thot q do t vij e kshtu zun udhn; po
pas pak u poqn (takuan) me macen q po rrinte afr nj gardhi, e
e gomari filloi t'i flas asaj kshtu: 'po bn ti aty E macja i u
prgjeg': e zonj 'e shtpis, d j k e m par se nuk po mundem t
z m mi, deshi t m hidh n det dhe un ahera ika prej shtpie.
E gomari i thot; eja me ne, mos ki frik. E t tre, gomari qeni
dhe macja, dakord, filluan t' ecin prpara Kur ja n nj perri takojn
gjelin, q po kndonte dhe gomari, si m i madhi i tyre, filloi t'i
flas: "'po bn ti atje? E gjeli (i u prgjegj) atij: e zonj ' e shtpis,
duke m par t majm, deshi t rr. t m therte pr t
djeln; porsa mora vesh mendimin e saj kam ikur duke fluturuar deri
ktu e tani po mendoj se ' far duhet t bj. Gomari ahere i
t r o t : * eja me ne e do t krkojm npr bot, edhe neve, si ty,
t zotet e shtpis donin t na vrirsin. po ne t menur, ikm m
prpara.
Ashtu t katr filluan t' ikin. Shko e shko i zuri nata. Tani ' t
bnin ? Gomari i tha gjelit : hyp n kt pem e shiko mos ka
n ndonj vnd drit. Gjeli hypi e kur herriti n maj t pems"
u thrriti atyre posht : <( atje tej shikoj nj qiri, q po digjet, <( Ahere
gomari u fclli (miqve): hajdeni shpejt posht e t shkojm prpara,
ndoshta do t gjejm ndonj, q do t na jape t ham e nj vnd
Pr t fjetur. " Shko e shko vin n nj shtpi ku ishte ndezur nj
Hamb dhe brnda dgjoheshin njerz q flisnin e zhurm pjatash.
(3omari u kthehet e u thot miqve : shkojm Y kndojm, ndoshta
do t na japin t ham 'u ka mbetur n pjata . Gomari u afrua n
dritare e i thot qenit t'i hypij sipr, e maces sipr qenit e gjelit
' fluturoj mbi macen e, kur ay t'u bj shnj me vesh, t gjith
' * zn t kndojn. Sa gomari u bn shnj me vesh t gjith fi-

179
iot enit me ip pr mi se e micas pr mi enit e gjelit me frutu-
b pr mi mice e, aj kur ju ko me bo shenjin me vesh, ata t gji
b me u shti me kantat. Apena gomari ko bo me vesh kan zen gji
le kantat: gomari me revat, eni me umat mca m'u krivit e gjeli ms
latat. Kur ousort, ish kan ritn at shpi kan ndie at shushur e kan lishua gji
ati ish kan pat e si t mort kan ik pr n fush. Gomari, eni, mica
egjeli ipinj brenda e kur kan angr e kan thyer lumetn e gji pja-
ttl e kan vot me flet : gjeli ipn n bro, mica shtjert n komi
a[i int, gomari n koridur e eni afr dere. N meznat ni gusor
11 zembrueshim pe t gji ju thot tjerve, ish ele jan dryll pe merie
de oj do me vot me po kush asht. Kur ko art n shpi brenda ko
ken i shkuro e vet n komi ko po dy copa si zjarm. Ko vot afr
eta zan me fry. A l i kur mica ko ndie me i fry n sy i ktheu fae
igji grvisht. A i pe merie ik. A l i kur ko art n koridur gomari ja
ngaj t elm; eni e grzatn pr kambe e kur ko ken jur -jasht gjeli po
m me kontat kikifiku
Kur ko art naj mi gusor si e aj mo $hum i dekum se i gjol
jithut : an shpi vish nuk mumi me vot prcesh asht plot me drenje;
Ja nuk kam ik pak mu kenjn vro prnjimend."
Ashtu gomari, eni, mica e gjeli ka dal zotnje t shpis e ka
ilet shum mot gjo! e t kuntent.

180
I
lluan t kndojn : gomari t pllas, qeni t leh, macja t mjau-
His e gjeli t kndoj. Kur kusart, q ishin n at shtpi, dgjuan
at zhurm, lan gjith at q kishin dhe si t mar r.gan npr fu-
sha. Goman, qeni, macja e gjelj hyn brnda e si hangrn, thyn llam-
bn e gjith pjatat, e shknn t flen. G j e l i hipn n tra, macja shtri-
het n vatr n hi, gomari n koridor e qeni efr ders. N mesnat nj
kusar, m i kuximshm se t gjith, u thot t ijerve, q akoma
dridheshin nga frika, se ay do t shkoj pr t par kush ishte, q
erdhi n shtpi brnda. Ishte t' errt e vetm mbi vatr pa dy copa
si zjarr. Shkoi afr e filloi t'u fryj, po kur macja ndjeu t fryrt n sy
i u hodh n fytyr e e grvishti t gjith. A y nga frika ngau me
vrap, po kur erdhi n koridor gomari i a hoqi nj shqelm. Q e n i e
kafshoi n kmb e kur ishte jasht gjeli filloi t kndoj kikirikiki.
Kur erdhi te miqt (e tij) kusari (i bri) me shum i vdekur se i gjall
u thot : n shtpi nuk kemi pse t shkojm m, sepse sht p!ot
ma dreqr ; si kur t mos kisha ikur shpejt do t m kishin vrar
prnjmnd.
Kshtu gorrari, qeni, macja e gjeli u bn zot t shtpis e rrojtn
shuTi koh gjall e t knaqur

t :
!

181
 Zogla e dhelpna

Zogla e dhelpna u ban nji her bashk e menduen me miell

nji cop tok.
Ti i tha dhelpna mblidh farn, e un kam me e
miell.
U vu zogla aty-ktu, aty-ktu e e bashkoi krejt farn.
Tash na e miell i thot dhelpns se t' a bashkova.
Jooo, i a k hei dhelpna me e miell s' dij, por tash
i her mielle ti, e kam me ta korr vet.
]a hini zogla puns e me shum mundim e mbloi farn kokrr
pr kokrr n dhe.
Fara bijti pr bukuri, u rrit, lidhi e u poq.
A po na e korr ? i tha zogla dhelpns.
Jooo, i a priti dhelpna un me e korr s' d i j ; por korre
ti se ta shij vet.
Si kshtu ?! tha zogla. E u vu kep! kep! kep ! e e
kputi grunin kallx pr kallx e e mblodh grumbull.
Tash tha un e korra, e ti dhelpn, na e shij.
Jooo, Prgjegji dhelpna shije ti e e daj vet.
I u desh zogls me e shi grunin, e dau n njenn an hullinat
e n tjetrn kokrrat.
Mir punove tha dhelpna ti merr hullinat e un po
marr kokrrat.
ka t' i baj hullinat ? i a kthen zogla. - Un kam ba
krejt mundin e tash me dal pa hise ! Kjo asht e padrejt e qesim
pleqt kur t duesh.
Hajt thot dhelpna se po qesim pleqt. Ti ke me
m pru pr plak nji pata t madh.
Kujlote se po han hem farn, herti patanin.
Niset zogla me krkue patanin e ndesh n mal n nji send
gja. qi i thot : ftmos e-merr pr plak patanin se dahesh keq,
por merr njat langue, qi a shtri n breg t' ars njatje posht8.
Shkon zogla te langoni e e gjen kah cof.
Kumbar i thot zogla a m vjen pr plak, se kam
nji gjyq me dhelpnn,
S' kam se si, moj ndrikull i a kthen langoni a s' po
shef si jam ba ; por ndigjoje' i fjal: N kjoft se ma ngop bar-
kun me kryelan e tlyen, qi t m vij paksa forca, e n kjoft

182
se ma l/en shtatin me voj, sa t m zbruhet pak Ikura e t mu.
ane livrue, ather po t vi plak e po ta daj pleqnin ma s miritj
Kollaj thot zogla. Po a s' do tjetr ve ? Ejal
<jnbas meje.
Nsen
N nji ar po punojshin pes burra. Njaty pr cill po i ban
za i zoti i ars grues s vet e po i thote :
O j grue, shpejto me na pru cilln.
E ndien grueja. Kishte pas ba gati nji kryelan ma tlyen.
v = n tepsin mbi krye e niset kah puntort me nji fmi t vogl
p\ doret.
Zogla, t' a pamen, i thot t vogl langonit:
Mshehu ktu mbas kaubet, se s'po vonoj ma t dh an
shka lype.
Mshehet langoni, e zogla shkon e i del para fmis e kcen a'y
ngjat si mos t dote me ik.
U h ! nan, zogu ! brtet fmija. E vehet me e kap.
Zogla nuk fluturon; por i sillet aty ngjat tuj e mundue fmin. E ama
srrehet e kujton prnjimend, se zogla s' ik.
Piit thot se po t ' a xen nana.
Ul tepsin n tok e vehet mbas zogut. Zogla dalkadal lar-
gohet, e i ban me shej langonit t' aVitej me hangr, e kur e sheh se pc
Ipite tepsin, fluturon e ik.
Kthen gruja me marr kryelanin; por sa bindet kur kujtohet
se ia kish hangr langoni.
Bahet bashk zogla me langonin.
Pr' i shteg - - i thot langoni m ke kiaq e m
$ca ardh krejt forca; tash ve me ma gjet edhe do voj sa t
lyej shtatin.
Kollaj! i a kthen zogla eja mbas meje.
Shl<on n drum t vojvet, ku po pushojshin do shtegtar
<e i kishin ul pr tok rnhiqt me voj. T gjith i kishte kap gjumi
e ve nji po ruete.
Perrr! ulet zogla mbi nji rrshiq. Shtegtari e gjuen me' i guralec
e zogla s'luen vendit por i dredhon pak sa. Pfju! e gjuan s dytit
zogla prap dredhon. Kap ather shtegtari nji gur a grushti e e
gjuen me idhnim. N vend qi me i ra zogels, i ra rrshiq't e e
shk-eu e derdhi vo|in.
oniu, burra, u tha shokve se na u prish nji rrshiq.

183
y^iA , ; , ifJlMJLP^xJK AAUQ

S' patn ka me mbledh n te, por morn rrshiqt e u nisn,

Hajt tash i tha zogla langonit se t gjeta vcj
mjaft.
Shkoi langoni e u shkrye mir e mir n'ata voj e i u zbut Ikura
e i ndriti qymja.
Kur t duesh tha zogl, t vi pr plak.
Merr zogla' i thes e e shtjen rnbrenda langonin e shkon n
Q a f t shpellavet, aty ku kishte ba m' u perpjek me dhelpnn,
Dhelpn! thrret. Hoja!
Ta pruna patanin, qi m ke lyp pr plak; por avitu
nji her.
Avitet dhelpna e kujtohet, se s' ishte pata e po thot :
I madh kenka plaku e si kodra-kodra e s' po mund avitem
fort ngjat.
N kto fjal zogla il grykn e thesit e del langoni e i
vehet n shpin dhelpns. Nga njena, nga tjetri, deri sa dhelpna
gjet nji zgavr n rraj t nji lisi e, sa bani me hi mbrend e
kapi langoni pr bishtit. Ajo ngreh e ky ngreh ; i u kput bish'ti e
vet shptoi.
Langoni i a oi bishtin zogles e i tha :
Bishtin ia kputa e tash baje grurin ti vetun, se s t thot
ma gja.

Tre qet dhe ujku

Tre qe kishin pas dal n bjeshk e kullotshin s bashkut. Nde

jn gjith vern e gjat e treten rrug e s' dijtn ma me kthye tu
shpija, por i xu vjeshta n mal. I hetoi ujku. T punoft bafti
tha se tek m ka ardh nafaka te dera! Edhe u sjellet e u
sjellet e shikon me ia njits ndonjenit; por s' i del kurrsesi, pse qet
porsa e shifn n, aviteshin l tre shpin pr shpin e qindrojshift
me brina.
Ra ma e para brym e bari filloi m'u pakue. Ujkut i i;hte nji-
t barku pr kurriz e nuk ju date qeveh
Nji dit po i gjen dy ma t rit m anesh e merr e u thot:
Kqyrni, se edha pak tash po vjen bora; qai ma i madni
asht kah ju mbaron krejt barin; as ma mir me ms lanp ta ha> pse
kshtu ju keni ma pas ushqim mjaft, e un po shtyj edhe ndonji dit-

184
 S' po thue keq i a priten dy qet e ri. Kshtu kaut
t madh i shkoi kryet,
Ra ma e para bor. Ujku prap po u sjellet dy qevet, po s' po
mundet me i pre, pse ata t bashkuem shpin pr shpin qindroj-
shin trimnisht.
Ban pleqni ujku vedi me vedi me i fol atij ma t voglit. I
avitet e i thot : Kq>r, nuk tash po ngjat me ra bora tjeter e
ti tash po ke me hjek keq. M e pas per t m lan me e ha-
nger at shoqin t' and, un kishe me pas mjaft deri n pranver; n
pranver mandej dalm shtjerrat e shtyj edhe mir.
Rrehet i vogli e e len ujkun me ba punn e vet.
Nuk shkon shum e ujku duket prap e i thot ktij kaut t r i :
mjaft keq po m vjen, more shoq, me t hanger; por mbasi
mue m'asht mbarue mishi e ty t'asht mbarue bari, s'kam shka t baj
Edhe pa tjetr i kcen n qaf e e pret.

Mini, bubrreca e maorri

i N'ini nj her na kishte pas mbet pa hangr. S' la bir, as

skut pa krkue ; por nuk gjet er sendit, e u ba me plas b e t !
tuj drasht mos t' i cofte robnija unit. Mendon e shmendon, se kuj
me ia msy, por s' din me ia gja kurrqysh, mbasi dimni at vjet ishte
i vshtir fort e gjithkush kishte hall pr vedi. Dikur e ban zemren
gur e thot : po shkoj ei bie n konak bubrreos, ndoshta m
ndihmon. Edhe shkon fill tu konaku i bubrrecs.
Dang ! dang !
Kush asht?
Jam vet. - i a kthen mini n kje se ke ba ndoi
her t mir, a sot a kurr me m ndihmue, se po m cofin rob-
nija unit.
He ! i thot bubrreca asht dimni i gjat e kam rob
shum e po drue, se s po m del pr vedi
I u lut! tha mini e i u lut, e s mbramit bubrreca u lodh
e e pyeti :
- ~ Po sa don ?
Per ' i her i prgiegji mini nja dy koshiq.
Po a m' i lan ndonj her ?
Per t shndosht sa t dal korra e re.

185
 Po k po m shtjen dorzan ? i tha bubrreca.
Ku po je ngusht pr dorzan. i a kthei mini un
fjaln e kam fjal.
E pra, un s' jam tuj t dhan gja i thot bubrreca n
Iqoft se nuk m shtjen dorzan maorrin.
Mini s' pat kah me i a mbajt e, pa e pvete aspak ma-
orrin, e shtini dorzan Muer dy koshiq grun e u nis.
Erdh pranvera e dikur ra korra. Priti sa priti bubrreca, por
mini s' u pa, as s' u ndie pr t gjall. U ue ather bubrreca e
shkoi te mini me marr grunin ; por mini nuk u giegj me ia dhan.
S' kam kokrrn, i tha as s kani me e pas ; prandej kot se
mban uzdaj.
Si ? ! i thot bubreca po fjalt ku jan ? N kjoft
se nuk m lan gja, un po i a lcrkoj dorzanit.
Te dorzani s' ke pse shkon, i a priti mini pse mbasi
Tiuk kam er sendit, s ka shka m merr, as s' ka shka m ban.
Ban edhe do fjal nder vedi e u dan prish, e bubrreca
shkoi fill te maorri.
E kam ba nji pun pa t pvet ; i tha bubrreca da-
cit por mos m' a merr pr t keq. M pat ra njaty n dimen
mini pr dy koshiq grun, e un, tuj mos i xan bas, t lypa ty
dorzan e ai e plqei. Tash nuk gjegjet me m a kthye grunin.
Aman, a ke si m' a nxjerr ?
Maorri luejti kryet dy tri her e ndej mendueshem, mandej e
pveti bubrrecn :
A i a din konakun ?
Po, i tha bubrreca pr ashtu t prij vet e t oj
fill te ai.
U vun pr rrug e mbrrijtn te konaku i minit. Maorri ndej
jasht e bubrreca u avit te dritsorja e i tha :
M i , tSa a ke mujt me ba ha!l pr ata dy ko-
shiq grun ?
Jo, prgjegji mini as s'kam krkue, as s' kam me
krkue, e hiqe mend. se po merr ti grun te vet, por ka ken
shka ka ken.
E pra, i a pret bubreca un tash po t bie mao-
rrin te aera.
N da bjere. n da mos e bjer. i tha mini pse
s' po kem fort kujdes pr t.

186
 a
B
te*-A -v..
Mjau ! Mjau ! briti maori Aman, pritni t kqyr pale
a ka mbet gja ? Edhe shkoi e muer faqja e bardh dy koshiq
grun e jau qiti pr dritsorjet.
S' mbaron puna me kaq : i thot daci por ngarkoi n
shpin e oja bubrrecs tu konaku.
I u desht minit m' u ngarkue me dy koshiq grun.
Prij i tha maorri bubrrecs.
Prini bubrreca, mbas tij u vu me ec mini, e rnbas minit mao-
rri. Sa her lodhej mini e dote me pushue, bate daci mjau! mjau !
e ai i shkreti kapte barrn e vehej me ec pa fjal. Kshtu i kje
shprblye ndera bubrrecs.
Po s' deshte me e ndjek t drejten me t mir, ke me e
ndjek me t vshtir.
i Prralla n lesh, shndetja prej nesh.

Pulka dhe gjelka

Ish nj gjelk dhe nj pulk dhe kta na duall shtitje. Shko

shko, u larguan shum. Udhs, na i zuri nj shi i math u lakn, u
bn qull, I zuri dhe nata. E, q thua ti, udhs gjetn nj mulli e
trokasin ne dera : tak, tak.
Kush sht? thot mullxhiu.
A m a i thot ajo gjelka hapna nj ik portn, se u
bm qull, pa kur t m bj pula nj vazk, do t ta jap tyn.
Nuk dua tha ay jo, po hiquni q ktu.
Shko, shko, shko, gjetn nj mulli tjetr. Trokitn dhe atje :
tak, tak.
Kush sht?
Nj gjelk dhe nj pulk q jemi |agur, jemi br qull,
^man hapeni, pa kur t na pjell pulka do t t sjellim vesk.
Nuk dua thot ay jo, ikni q ktej 'poruni!
SHko, shko, shko, na gjejn nj mulli tjetr. Posa trokitn atje
ky mullxhiu ish njeri i mir ja u hapi portn, iu bri nj zjarr
t math, u thane dhe i vuri t= flen. Kta u ngritn qmenat dhe
ikn q mos i ipnin vaskn kur ta bnte pulka, Ky mullxhiu i shkre-
t si i pa q s' qen atje tha :
D o vijn t m' i sjellin vezt.
Prit, prit kta m s' v'nin e ky tha :

187
 f K
V I C' ' '' . V

Dal t vete n fshat ti gjej dhe t' ja u marr veskat.

K/o pu'ka me gjelkn e pan q po vinte mullxhiu prslargu
shpejto-shpejto vajtn i pin vezt q kishin, i mbuluan guaskat n
shpuz, mbushn dhe rizn me gjjlprka dhe u fshehn.
Vajti ky n shtpi, krko ande/, krko kte/, s' i g / e t i ; krkon
dhe vezt s i gjeti.
Pa dal t rri afr zjarrit t' i pres.
Zuri t'i fryj z/arrir, kcyen guaskat, ment i qitn syt. Vajti
shpejto u la, mori rizn t fshihet' u b tr gjak. U ngrit mullxhiu
shkoi n mullj.
Kur na duall dhe nj her tjetr gjelka me pulkn s' u hapte
asnjeri portn, se gjelka me pulkn, thoshin, e shprblejn t mirn
me t keqen.

Daci edhe mit

Daci shkoi m' u ba haxhi. Goditi nj od t mir e thirri mit

m'gost pr me u hallallshtis e mit u bane n'qejf, q : po shkon daci
e po bahet haxhi e kshtu ka me na lan rehat. Nji mi topall i
thot mive : mos shkoni te daci, pse ka me ju trathtue". Mit i
thon minit topall: ntk na trathton daci, se e dim q e ka
ba me be q mos me na nga ma. E ky mini topall i thot mive ;
ju shkoni te daci, por un nuk vi s . Kta nuk e ndigjuen minin topall
e shkuen m zjafet te daci
Hine mren n od, i duel daci prpara e i bani nder boll.
Ky topalli rri jasht e ndigjon, daci mbylli dern e ods e fillon
me i predikue mive. Masi mbaroi, daci pretkun, i thot nji minit:
ti m' ke hanger djalin tem : Mini i bjen mohit e daci fiilon me e
kap kt mi: I ba/n lutje mit t/er q : Kna fal kt shokun
ton, a ba a ba, tash edhe po shkon e po bahe haxhi e na fal
shokun ton! Daci i thot ktyne ; "ju q po bani t lutun pr shokun
tuej, kenkeni edhe ju t' kqij e katila prmi mue e u ue daci, s'
mbaroi fjalt e i myti t'gjith ata mi, q kjen aty e topalli u thot
mive : "mir e keni, pse ju tha, mos shkoni, se ju trathton daci, p*e
dac haxhi nuk ka ba vaki as nji her, as nuk asht e mundur me u ba
 Mushka me zog

on Veziri nji her e thrret Nsstradinin na kala. Nastradirt

ba grusht prej frike, niset me shkue e rrugs thot vetmeveti:
Pse do t m ket thirre, he Zot?! Shka do t ket aj me mue?
Mos m ka padit kush? Uh ! shka asht aj-oco! Po me ba me m
shkurtue kryet?! Prite Zot ! Shka asht sdhe ma zi, po m duhet me
shkue me kamb te mija me ra ndr thoj t asaj bish ? Kam ra
gjall e ngusht! Po mos me shkue aspak ? Po mir po, kah t' ia
mbaj! Mandej ndoshta s' ka t keq me mue, e me ba me ik, po
baj fajtuer vedin pa ken I N baft t ZoHt po shkoj, e t dal ku
t d a l . . . nji her va kam me dek !
Tuj iu dridh kambt mrrini tu dera e kalas e lyp me e shti
mbren^ tu Viziri. I prijn e e shtin. Viziri e pret me nji kal tu-
recka e i thot
Kush je ti ?
Zoto, un jam njeri i vorfn, pa kurrkend nen Zotin, pa gja mbas
shpirti, qi rrnoj gjall me thoj t durvet, me mund t krahvet e me
djers t ballit. Jam njeri i qet, rri n pun teme, kuj sherr s i
baj, as nuk turbulloj uj me kamb!
Mjeft, mjefr, po m kallxo si t thon emni ?
Mue a ? Po t kallxoj, posi, posi. . . por t' a dish se kuj gja
nuk i kam ba . .. nuk jam i zoH pr t keqa t k u j . . . gjith kush
e njef urtin tems . . . s' po tham me levdue veten . . . por mundesh
me pvet ku t duesh e ke t duesh... Mos kjoft si po tham, short
qafn . .. Deri m sot s'e kam than kur nji send pr'ni tjetr. Un
jam msue qysh i vogl: pohin po, e johin j o ! E s' lot ndryshej I
Emnin more, emnin! Leni ojnat e m kallxo si t thon.
Mue a? Po njitash, njitash... Pr mue a nder e madhe meia pa
syt Vezirit, me kuvend gojagojas me ty, me t kallxue si m tho-
n . .. Mue Zoto m thon Nastradini . . .
Vrtevert, vrtevert . . . m ke mrzit shpirtin tash i cop !
Nejse... Po m difto pa zhigla: shka flasin gjindja pr mue?
Pr ty a ? ma mir s' ka.
Mir pr mue, qi nuk la gja pa ba ? Pr mue qi burgosi kdo
pa far dhimbje q vras e pres, grebis gjan e tjervet e ' i qes n
rrug t madhe? I S'kan si me fol mir pr mue .. .
Po, po, t gjith flasin mir pr ty. . . i madh e i vogl . . .

189
 \A ' (J^fkjAji^ wv, r
trim e grue . . . plak e i ri . . . lan nam pr ty.. . . bajn be ne
krye tand . . .
Nejse, nejse . . . Po, ti Nastro, shka thue pr mue ?
Un ? Un tham se nuk e ke kund shoqin mbi fytyr t toks,
e lum zemra e jon qi jem nn hije tande . . .
Nastro, Nastro, nuk je kah m kuvend t vrtetn... Fol pa
droj, fol shka ke n zemr. . . Si mund t jem i mir un ?
A e din pse je i mir pr ne? Pse jena ba ilaik pr t y !
Vezirit i a pat anda ket gjegje me vend e siellet e i thot
prep :
Nastro, do ta dijsh se un kam miq pak; por nder ata pak
miq do t jesh edhe ti.
~ Un miku i Vezirit? Jam teper i vogl, Z o t o ! Un m'e pa anderr
kishte me ken nder tepr e madhe, josema. . .
Po, ti ke me ker sot e mbrapa miku i im i dashtun.. e n
shej dashtnije po t'ap mushkn teme me shetit npr dhena e me
ba qef me te. . . N krye t vjets ke me m'a kthye mushken me
zog, A more vesh ?
T'u rritt jeta e ndera e pa faqen e bardh, se mushkn posi
s'po t a kthej me zog n krye t motmotit?
Merr Nastradini mushkn, ulet prej kalaje me t pr dore. T
ramen n pazar, kcen maje soj e tym e miegull pr te gjat t
qytetit. E shofin gjindja e habjtsn. Dikush e pvet :
Po ti, Nastro, ku e more kt far mushke?
Mad|e mue ma ka dhan Veziri pr mik!
Veziri pr mik? I Po kur u bane mik me Vezirin ?
Pr mik, pr m ik. . . Kur vjen nafaka 'l' dern. . . Njimend ka
dhan me i bisht. . . por. . . nejse. . .
Po far bishti ?
Vezir loci m ka than me i a kthye n krye t motmotit m zog
M e i kthye mushken me zog?! Po a ke ndi kurr se pjeli
mushka ?!
Fjala e jote asht, lum shoq^; edhe un e di se mushka nuk
pjell por deri sot nj vjet jan treqind e gjashtdhjet e pes
dit. . . Piii, deri ather o des un, o cof mushka e na mer t keqen
ase han dreqi Vezirin. . . Per tash njiher po shtis e po baj kokrrn
e qejfit me mushk; mandej e ban Zoti mir.

190
 Tre fiq n qerre

Nastradini nj dit merr tre fiq shnjini, i shtjen me nj kosf

t madh pr bind, mrthen qet n qerre, koshin me ta e fill e tu-
Veziri.
I iajmojn Vezirit se ka ardh Nastradini me qerre e me qe
e don me fole. Vezirit i a pret mendja se pr dishka ka ardh e
del me t shpejt. Sa e sheh Nastradini Vezirin falet me te e i
thot me t shpejt e i thot:
Lum zotnija, kah jam i vorfn, s't kam prue gja kur. Sot meV
ka ba zoti nafak njekta tre fiq e t'i kam pru dhanti. Veziri
kah sheh se ka prue tre fiq me qerre, sjellet e i thot si n loj.
Nestro, po kta tre fiq si hahen ?
Kta a? A pun e kollajt, lum zotnija, po t msoj un, shih,
Nastradini kap tre fiqt njanin mbas tjetri, i shijen ne goj-
"krrup, krrup, krrup."
Veziri mbet me goj hap prej kso loje s papJtme.

Njiqind ujq....

N j i njeri tuj shtegtue vetun, kalon npr nji pyli t dendun

me aha, pisha e brej kaq t nalt, sa mos me muejt nieri me pa
as rrezet e dieliit n pik t mjesdits.
Kah nuk sheh kund as shpi, as ksoll, as rob, as zog, t ngratin
nis m'e kap frig e madhe e pr t let lshohet n pik t vrapit
tuj dihat.
Kur del n t lam, has me nj udhtar, q kah e sheh tuj
u dridh si thupia nd'uj, zb e ba si flaka e qirit, tuj nga vrap, si
t'a merrte kush mbrapa m'e mbyt, i epet m'e pvet:
Shka ke, mik qi nget pa frym e t ka tret ftyra kshtu ?
Mos t ka ndoll ndo' i rrezik ?
Shka me ken, lum miku! Kje kah sharroj n dit t some,..
Kam pshtus per pisk. . . Kam le s dytit .. Kurr ma ngusht s'e kam
pas, se leva e rash n tok. .. , Zotit i kjosha fal ! Zotit i kjosha
fal, qi m pshtoi edhe ksaj her... Sa s'm kan Ishue kambr, sa
s'kam dek prej friget... Kjoft mbajt mend dita e some....
Po, nejse; fol ma iltas, m kallxo shka pave, shka ndjeve, shka
t ndodhi, shka t'u vue mbrapa, shka t gjel?!

191
 Ah! Shka me t kallxue, shka me t kallxue. . . nuk me punon
goja... m dridhet kmisha n shtat kah mendoj rrezikun e madh, qj
kje tuj m gjet n dit t sodit aty n at pyll... me hup si spata
pa bisht... m'u ba kashata e bishvet t'egra, pa m pa as rob, es
zog... pa dijt kush se ku e kam vorrin... Tuj kalue npr njat pyll
kalli vetun, mu mjedis soje, pa prit e pa kujtue krisi qielii e dhe..
ndjeva nji zhurm, nji poter, nji britm, nji ulrim t hatashme. .
Po m des fjala n goj. .. po m lshojn kambt... Sjellem mbrapa
e kqyri! Shka me pa... Shoh njiqind ujq t'unshm, t terbuem... njarii
ma i madh e ma i shpejt se tjetri... t ngerlesht, ma goj ha^t,
me dham jasht, tuj msy, luj u tuir n mue e me m shky, me m
prpi gjall... Ah, kam pa'dek e shkue...
Jo, he vrae / o t ! Po shka je kah thue?l Njiqind ujq grumbull
n kt py|l, nuk i ka p i kush kurr se a xan jeta. Po ty duket
se t kan rrajt syt e t kan ba vasht, lum miku, e s'ka tjetr !
M u e m kan rrejt syt e m kan ba vesht? Ti nuk m beson
sa shum jan 'ken.. . Mos kjoshin ken njiqind, pesdhet jan ken
me t sakt; i kam pa vet, i kam pa vet... Ti thuej si t duesh,
po nuk lot ndryshej..
J o , more mik, pesdhet ujq grumbull m nji vend, s' a pun
qi bahet; por mos ta ndij kush, se t ven gjindja n bisht t
lahuts.
Pasha kaq e kha, jan ken shum, shum fort, sa mos me t'a
marr mendja... I kam pa ma kta dy syt e ballit. Paj, mos kjoshin
ken pesdhet, bare njizetepes jan ken pa dyshim. Kush nuk i
ka pa me sy, nuk ka si e beson! E un i kam pa... ve un e di, e
kput e maro..
- U n jam rrit n kto ana, lun miku, prandej kte pyll e kam
kerkue pllam pr pllaam, e njimi her; diku tuj ruejt gjan e gjall
dikuj tuj ba dru per zjerm e diku tuj pre almise (hallate). Gjysha e
strgjysha njiktu kan le, njiktu jan rrit, njiktu jan plak e kan
dek, e kur s e ka ndi kush prej gojs s tyne, se jan. pa ndo i
her n kt pyll njzetepes ujq grumbull. Por kqyr se e ke gabim,
e s'di shka flet.
Paj, s'po di shka me than, lum shoqi!... Pylla ve krisi, e se
shka dreqi kje, as vet s'mund i dha maje...
Udhtarit t ngrat pak ka pak nis e i vjen fryma e ftyra, ulen
e rrin bashk sa grima maje njaj gurit, kallin ka i duhan, msndej
seicilli an rrugs n pun t vet.

192
/* V cfr*w ""&
 Prralla e rrenave

Kan qen tre vllezn. Kur u ndan, dan ka tridhat kol. Vllai
i par u nis n rrug, takojti me shejtanin,
O r ti i tha shejtani kush t rrej ma shum, t'i
<marri kolt njani tjetrit. Po rrej ti prpara i tha d,ali.
Uno tha shej'ani fillova nji dasm, thirra qiell e dhe
rn'i kokrr ve. Hangrn e teproi gjysma, Rrej tha ti
'do t'rrej un ma tha djali. ]a morri kolt shejtani, u
ba me gjashtdhet kol shejtani ; tridhet t vetat dhe tridhet t djalit
Shkoi n shpi i pari. E pyeti i dyti t'parin :
O vlla ku i le lcolt?
Vlla, i shita.
Por i shite no nji ik shtrejt ?
Shum shtrejt.
Po do t'shkoj dhe un.
Mir i tha shko. U nis n rrug edhe shkoi takoi
me shejtanin.
O r djal i tha un kam gjash'.dhet kol, ti ke tridhet,
!<ush ta rrej shoqin, t'i marri kolt.
Mir i tha ai.
Po rrej i tha shejtani djalit. Po djali i tha shejtanit rre
ti prpara.
Shejtani filloi t rrej q (<un fillova nji dasm, thirra qiell e
dhe me nj kokrr ve. Hsngrn e pin, m teproi gjysma. Rrej
bi i tha shejtani djalit.
S' kam 't rrej ma i tha diali. I la kolt, hiku shkoi n
shpi. I treti e pyti t dytin, po i treti ishte qeros.
- - O vlla, ku i ke kolt?
I shita, o qeros.
I shite no nji ik shtrejt a ?
Shtrej o qeros. I muer kolt qsrosi dha shkoi N rrugt
takojti me shejtanin.
O r djal i tha shejtani, un kam nandhet kol, ti ke
tridhet, kush ta rrej njani tjetrin t' i mari kolt. Po rrej o djal i
tha shejtani.
Jo i tha po rrej ti o shejtan i tha qerosi. Filloi
shejtani me rrejt; fillova nj dasm. thirra qiell e dhe, me nji ko-

13 Frralla Popullore 193

 krr ve, hangrn e pin e na teproi gjysma. Fillo ti i tha shej-
tani qerosit.
Po i tha qerosi nashti do t filloj urr : or shejtarv
kur leu tata, una isha me pata. M'erdh lajmi se t'ka le tata. Shko-
va n shpi pyta mamin qi far do tata. M tha q tata do djepe
edhe shprqaj edhe cimoc. Un 'bana! i tha qerosi futa
sharxhit me a drrasa t' baj djepen e tats. I mate drrasat nuk m
dilshin t' i baja djepen tats Nji ashkl mbeti n sapatt, i bana dje~
pen tats e m teproi gjysma. Shtiva barit me qeth delet. Bai^, i
qethn delet, e lava leshin edhe e drodha, nuk m Hul, nji bisk lesh,
ngeci n majn e grshans. E lava dhe e drodha, bana shprngajt
e tats e cimoa^, m teproi gjymsa. Shkova ja ova tats. Kur shkovs
ke patat, m kishin hik. Mbolla nji po, poi rritu edhe un njitu
Kur hypa sypr posht gomari hante poin. Pa nji pe n xhep, c
Iova njish s' m dul, e Iova dysh m teproi nji cop. Zbrita. Hypa
n nji kodr t shof pr pata, nuk i shifshe. Zbrita posht, r.gula nj
gjylpan, hypa n bythn e gjylpans e pash pafcat. Ishin matan ujit,
Shkova t' i marr patat, i mora patat prpara. A t y m bzajtn: nalo se
pa'n e bardh e keni ba bekshi, do t t' iapim hakun. M dhan
nji gjysm qasje mel, ja ngarkova pats bardh ene hyna n' uj, pc
patn e bardh e hante ana. Numurova melin kokrr pr kokrr,
m'at krah q e hante kishte pasun nj kokrr mel ma shum. Kok-
rrn e melit e dava pr gjyms s'e hante ana me, Rrej, o
shejtan
' far t rrej ma tha
Ngreu e shko n' hurdht (i tha djali). se atje e ke venin
Hiku qerosi, u kthye, mori kolt e shejtanit edhe t vlleznvet
edhe shkoi ke shpija. I thon vlleznit:
He mor qeros ?
Nuk jam shoqi juj qi lat kolt atje, po un jam q i prune
kolt t' uej prap edhe t mit,

Lopa e Nastradinit e marlmi bots

Plak e mbet Nastradini, kah s' a i zoti me ba pun tjetr,.

del dit pr dit n fush me ruejt nji qyqe lope. Kur qe po ka-
lojn atypari tre qytetas, zotni t mdhai, vesh math si ata e kurr
kush. Kur shofin Nastron, i thon shoqishojt :

194
 Q e aj batakija q s' lend pa rrej.! A e rrejm edhe na
nji her ?
Besa bess, asht zor m'e e rrejt Nastron; deri m sot s'ka
dal kush m' e rrejt. Asht dhelpen e gjall. A j na shet e na blen
nji qind her.
Po i mbushim menden me pre sot lopen, tuj i than se neser
a mbarimi i bots e dita e gjygjit.
Po ia nisim nji her e t dal ku t dal ; por drue se po
na qet n kurth, sikur ka qit shumkend deri tash
I aviten Nastradinit idhshem e zymt n ftyr e i thon :
Mir se t gjejm, Nastro !
M'r se vini, mir se vini, zotni !
Shka je kah ban ktu n kt fush ?
Paj, kah s' jam i zoti pr tjstr pun, po kaloj mot tuj ruejt
njiket !opa t keqe.
Po, lopa shka t duhat more i shkret ?
Pr nji pik leng, sa me njye kashatn e mos me hangr
bukn that.
S' ka ma mir. Po ti a nuk ke ndi gja a ?
Jo, madje, un jo. Po, hejr e baft zoti ! A ka bi gja e
keqe ?
Si a zi e ma zi per ne, pr ty e pr gjithkendin ! Nesr soset
bota e bahet dita e gjyqit ! Mo', 20' ma keq per ne' se kena
sharrue !
Mo', bre bura, shka jeni kah thcni! Ma fcrt po m chimbeni
ju, qi kenkeni n lule t djelmnis, se per vei, mana, s' po kam
gjithaq dert: un tashma e kam hangr livadhin tem. Un, lum zotnit
e mi, s'kam pa dit t mir kurr se kam le e ra n tok/ prande
deka pr mue asht kapak florini. G j a mbrapa edhe nuk m kjan.
Pra mb-si neser po mbarojm, as lopa nuk ka me t'u dasht
ma gja.
Jo, jo, asht e dijtun : as mue lopa as ju gjaja e malli qi
keni.
A di shlca po bajm sot ? Po marrim e prssim lopn tande,
qi nuk L duhet gja ma ktu e mbrapa ; po e rjepim na vet, po
e bajm mish ; po ham e po pijm e po bajm qejf sot, qi asht e
mbramja dit, e neser po desim e po mbarojm ngishem fare !
- S' ka ma mir se keni mandue.
Marrin e presin lopn, e bajn kortar kortar. kerkojn e gjej-

195
n nji kazan n katund, ndezin zjermin mjedis fushs s lame e ni-
sin m' e zi.
Nastradini siellet e u thot :
Lum zotnit e mi, marre me than un kam ken gjithher
akshi i permendun. S a ba kund darsem, as s'u lut kund fest pa m
thirr mue me zi haenat. A po m' a leni mue sot t' a zij mishin e
lops seme ? Ju s' keni tjetr, vese me m prue dru mjeft, derisa t
zihet e t shkrihet, pse lopa ka qen pak e shtyeme n mot e ka
me ngiat bukur fort m' u zi.
Tre zotnit shend e ver, pse i a kishln dal m' e rrejt Nas-
tron, pa mendue aspak se shka po i g;e, zdeshin pe'kat e ngrime
n'ar, hjekin armt e brezit vesh n'ai e argjand, sahatet e qestekt
e i lan grumbul'l, mandej shprndahen npr do kodrina me mbledh
dru pr me zi lopn.
Nastradini, kur shef se a ndez zjermi mir, merr e kqyr n-
pr xhepa t teshavet; paret q gjet i meir pr hak t lops s
therme e teshat i shtje n zjerm ka nja ka nja e i djeg krejt.
Njatje von u thot zotnivet : U lumshin kraht, se keni bar-
t dru mjeft e s' a nevoja ma.
Zotnit ulen e pushojn rre'h zjermi, kqyrin kazanin e mishit, i
losin synin shoqishojt e bajn buzn n gaz, kah kujtojn se i kan
dal me rrejt tekembramja nji nieri qi deri at dit s' ia kishte dal
kush m'e rrejt kurr. Nj er e leht nis me i pre, e krkojn teshat
me i vesh. Lyp kndej, s' ka !
Mrzitshm sjellen e pvesin Nastron:
Nastro, po teshat ' na i ka marr, si s' po mund t' i gjejma.
A mos i ke m!ue ti kund njeti ?
Teshat ? . . . Po cilat tesha ? . . . Po, po, tash po m bjen n
mend . . . Sa ishi ju pa ardh, filluen me m mungue drut, e per
mos m e lan zjermin m'u fik, mora e i shtina n zjerm.
Shake kd ba, more ? Na ke djeg teshat aq t kushtusshme ?
Po ty a t kan plas syt e ballit e luajt ment e kres, qi e ke
ba kt marri t& pakurrkund shoqe ?
Un luejt men aspak, besa ; por mandoya se teshat nuk u
duhen ma gja, mbasi nasr maron bota e bahet dita e gjygjit. Per kte
pun mbytm edhe lopn e shkret, pse un rand e tepr s'e kam
pas t ngratn. Burrat a bajn si gra t kqija ? ! Qindroni. nji
dit ma . . , Un po rri pa lop, qi m ka tha konakun, josma jo
pa tesha deri nesr. Sot po ham e po pijm e po bajm koKrrn

196
e qefit, e mandej neser t bahet shka t bahet nji her kemi pr
t dek.
Njani nder ta, pezmatue e ba si pika e helmit, s mund t pri-
tet ma e sjellst e i a pret Nastradinit:
Po rrezik patm na sot me u ndesh n ty, qi nuk t'a ka
pa kush hejrin kurr, por gjithmon sherrin ? Po dit gjygji nesr ?!
Po na kena dasht me luejt me ty e me t rrejt, more i pa-
nafak !
Hajde! Paski pas kujtue se nesr maron bota pr mue e pr
lopn teme, e jo rer tesha t tueja. I a dijni, burra, se Nastradinin
s' e ka rrejt kush kurr deri sot, as nuk ka m' e rrejt deri t
shkoj m' u kalb n vorr. Udha e mar u kjoft, se jeni da teper
mir.
Zotnit u nisne me krye nder kamb, e Nastradini bleu tri lop
t tjera me pare t tyne.

Kurbetliiu

Vinte nj nga kurbeti dhe takoi pojakn mb' udh edhe pyeti
' bni, ore, si jini ? Nga shtpia ime si jan ?
Si do vet Perndia. Vetrn konka na ngordhi.
Po ' pati konka q ngordhi ?
S ngrni mish.
Po mishn ku e gjeti ?
Duke ngrn qet.
Po qet ' patn?
Ngordh s mbajturi gur n varr t zonjs.
Po zonja tha ' pati ?
Po qaj nat, po qaj dit Sulon, t vllan, vdiq edhe
zonja.
Po ahere m qenka mbyllur dera ?
J tha hapur e ke dern n t dy ant. Atje ku
varje tin armt, atje kam varur un targaxhikn, pa hapur e ke.

F u n d

197
 DY FJALE
Si shihet n kt vllim jemi prp/ekur t jopim n/ numur
prralash popullore nga m t bukurat, m t plotat dhs t tre-
guara m mir nga nara ort popu/lor.
Numri i prrallave popullore shqiptare sht rr-iaft i madh Nga
ato q jan botuar n fill min e g/ysms s dyt t shekullit XIX e
deri m sot, si dhe nga ato t pa botuarat, t mbledhura, pas
lirim/t nga komis/oni i folklorit, kupto/m se edhe k/o g/'ini e
folklors n vndin ion sht mjaft e prhapur. Pr kt arsye
edhe n kt vl/im pothuaj prfaqsohen t g/itha krahfnat e
Shqipris si edhe arbresht e Italis, Greqis dhe ata t
Borgo Ericos. Kshtu q larmia e subjekteve dhe t iolmeve t
g/'uhs son prbjn nj far pasqyre t qart, n t ciln /e-
xonjsi c/o t marr n/ohuri mjaft t plota si pr prhapjen e
sub/ekteve t prral/ave ashtu edne pr gjuhn ton Po duke
pasur pr qllim q kjo prmbledhje prrallash t' u shrbe/ si
lexonjsve n prg/ithsi ashtu edhe studentve, msuesve,
profesorve t gjuhs, shkrimtarve, jemi detyruar q kt
v/l/'m ta prgatiiim n n/' mnyr t atil/ q t'u shrbe/ t dy
palve d.mth. t mos botojm n/ prmbledh/e thjesht me karok-
ter shk^ncor, po q t prmba/ edhe disa e/ement t ksaj natyre.
Pr rastin e par nga botimet e vjetra kemi hequr -n, n
gjith ato f/ai' dhe fof/s q na sht dukur e tepr; lidhur me kt
karakter arkaik t gjuhs kemi zvndsuar edhe disa forma t
ciiat, sot /'an zvndsuar me t reja si fjala vjen, n vend t
parafiials nd kemi v'n'i n. Gjthashtu pr disa trajta kemi pr-
dorur at m t prhapurn. Kshtu p sh. vallazen e kemi br
vllazn ose dolen e kemi br do'n.
Duke qn se gjuha jon ka br n/e prparim t madh,
n zhduk/en e f/alve t huaja, n t gjitha prralat e kti/ v-
ilimi jemi prpiekur t i zvndsojm. P. sh. f',alt adet, s:llo;s, gjol
et/. i kemi zvndsuar rr.e f/'a/t zaVon (m e prhapur se adet),
mendoj liqen etj Nga nj her ndonj f/al t hua/ e kemi zvn-
dsuar me n/ t/etr t huaj m t prhapur 'si foti me kandile
Pr kto jemi prpjekur ti airohemi m shum leksikut teritorial
ku sht mbledhur prralla. Po ato q /an t prg/ithshme i
kemi zvndsuar si pr prra/lat e Jugs dhe t Veriut p.sh. liqen
pr giol OSe ushtri pV asqer.
Nj pun e madhe na u desh me tra/tat idiomatike. Pr
kt jemi prp/ekur q duke prdorur tra/tn m t prgjithsuar
ta bjm tekstin m t prdorshm edhe pr lexon/sin e do
krahine. Kshtu p. sh. nota (pr prrallat e Tirans) e kemi br
nata, tyve e kemi br ty, ose ne pr d (Kor) ose dy pr di
(Gjirokastr) et/.
Pr ata q duan t stud/o/n veanrisht sht/et specifike
t gjuhs n fund kemi vn nj shnim bibliografik t hollsi-

198
 shm pr t'i gjetur kto prralla n botime ose n orkivin e Insti-
iutit t Shkencave n trajtn e tyre si /'an mb/edhur n astin
e par nga goja e popul/it.
G/ithashtu prrallave u kemi ln pasunn /eks/kale, lokucjo-
net, anakoluthet dhe tra/tn e narac/onit, me nj f/af g//th ko/o-
ritin popullor.
Pr /ehtsim /eximi dhe kuptimi, prral/at e arbreshave t
Jfalis, t'arbreshve i Greqis dhe t Borgo Er/cos i kemi kthyer
edhe n g/uhn e prg/ithshme.
Do t ishte e plot puna s/ kur t kishim shnime edhe pr
naratort. Po kt g/' nuk mundm ta bjm dot pr arsye se
n bot/met e hershme emrat e tyre mungojn. Vetm tani pas
lirimit kt g/ kemi tnundur ta b/m,kshtu q v/ent prmendet
se n/' kontnbut t vlefshm kan dhn pr pasur/m/n e ktij
j vl/im/ m prralla t pa botuara asnjher, si edhe pr pasu-
rimin e ark/v/t, M. Donato, Z. Ze/ka, R. Ba-hmeta, Th. S/na q
kan n repertorin e tyre m/aft prralla, n t cilat rua/'n n'/
kolor'/t t bukur naracjoni popullor t pasur n g/uh dhe n
sub/ekte.
Do t vihet re n kt vllim se ka m/aft prralla t ci/at
kan subjekte t n/ohura dhe t prhapura edhe n vende t
tjera t Europs e t Az/s. K/o sht nj karaktenstik n pro-
zn popullore. Me g/ith at duhet pasur parasysh, dhe
duket rn/r n kt vllim, se ato kan kryesisht n/' vesh'/e
kombtare. Motnet e tyre kan mari her her funkcjone t
reja, her jan pasuruar me t t/era; po a/'o q i dallon me
" n/her sht mnyra e narac/onit dhe ambjentit ku vendosen,
elementt materjale, q'a hy/n n pun pr sht'/ellimin e ng/'a
r/eve si edhe elementt artistike
Me kt v/lim t disa prra/lave popu/lore shqiptare be-
so/m se do ti vim n ndihm njohuris s kulturs son nac/o-
.nale. Ato kan pr t'i shrbyer populft prt n/ohur kt pasuri
t madhe, q Uegon vet me cilsit e tij t rra/la kri/on/se
dhe do t msof se sa e fuqishme sht mndja dhe
iantazia e njeriut, i cili ka kri/'uar kaq g'/ra t mrekullue-
shme. Me kto prralla do t shihet se si jan prpjekur t
part tan pr t prba/luor vshtirsit e /ets, se si kan iuftuar
kundr frytzimit, se si guximtari, n'/er/u / dre/t gjithmon fiton
dhe e mposht Hgsin. Ato do tu argto/'n fantaz/n /exon/sve
dhe do t mso/n prej tyre mythollogjin popul/ore pr t buku-
rn e dheut, pr kua/t q fluturo/n, pr kuedrat, pr ort etj.
Me mbledhjen dhe redaktimin e par t kti/ vllimi sht
marr kryesisht K. Harito, npunse e komis/onit t folklorit N/
ndihm t v/efshme ka dhn edhe kom/s/'cni i f/alorit t shqipes
pr 7/alorin, q sht n fund f kti/ v/limi.
Zihni Sa'<o

199

ll
 Shnime e bibliografi
1) Peshktari dhe e bukura e dheut Th. Mitko : Bleta Shqiptare, V j e n
1924 f. 2 8 3 . fsfis. C a n t i Tradiziona li. N a p o l i 1923 f. 4 1 1 ; Pralla Kom-
btare, Shkodr 1942 II f. 13; Pralla t rrethit t Kavajs 1952 nr. 1 9
(Arkivi i Institutit t Shkencave). Pr motivin e ngurosjes Khs. Prralla t
rrethit t Tirans 1 9 5 0 nr. 2 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave); Prralfa t
rrethit t' Elbasanit 1950 nr. 1 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

2) Pralla e t shtat vllezrve - Th. M i t k o : (idem f. ^ 9 6 ) Khs. P,K. II

f 1 2 ; - A . Dozon: Manuel c'e h Langue C h l i p e , Peris 1 8 7 9 f; 2 8 ; G a z e t a
Shqiptare nr. 2 9 f. 1 8 8 .

3) Tre v;!ezrit me t bukuin e dheut Th. M i t k o (idem, f. 2 7 3). Khs.

Prralla t rrethit t Kava)s 1952 nr. 2 6 ; Prralla t rrethit t Devollit
19^0 nr. 5 3 ( A r k i v i Institutit t Shkencave).

4) angallozi A r k i v i i Institutit ta Shkencave. Prralla t rrethit t Devollit

1950; Khs. P.K.I f. 1 3 2 ; Prralla t rrethit t Dibrs 1 9 5 3 nr. 2 (Arkivi
i Institutit t S h k e n c a v e ) ; Prralla t rrelhit t Tirans 1 9 5 0 nr. 1 3 (Arkivi
i Institutitt Shkencave) Tridhiini: Fjamuri A r b r i t viti III, 1885-6, (1885-
86) Nr. 8-9.

5) Musa i vogl e Divi - P.K. I f. 1 0 9 . Khs. A . Dozon M . C h . f. 49;

Prralla t rrethit t Tirans 1950 nr. 2 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave)

6) Bilmeni A r k i v i i Institutit t Shkencave: Prralla t rrethit t Kors 1 9 5 3

nr. 8 5 . Khs P.K. II f. 2 1 ; Folklor l| Botim i Ministrise s' Arsimit. Shkodr
1940 f. 1 6 4 ; P.K II f. 1 0 9 ; Prralla t rrethit t Kavajs 1952 nr. 2 4
( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

7) Gerzheta - P.K. II f. 4 2 Khs. Fol. II f. 2 0 6 ; P.K. II f. 129.

8) Fenika Arkivi i Institutit t Shkencave: Prralla t rrethit t Prmetit

1953 nr. 103.
9) E bukura e dheut e shtnga - P.K. il f. 8 9 Khs. P.K.I f. fc2; Prrilla t
rrethit t Prmetit 1953 nr. 7 3 .

10) Nusja dhe syqnza F . G . H a h n : Albanesische Studien II Jena 1854

f. 1 6 4 . Khs. Prralla t Lunxheris f. 9 3 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

11) E bukura e dheut: I en atiqi heiinoalvaniqi dhjalektosAthin 1 9 3 3 , Khs.

A . Dozon M C h . f. 5 6 ; PK. I f. 1 2 2 ; Fol. I). f. 2 1 7 ; H. S t e r m i l l i ; Ranz
votrs dibrane nr. 1 5 f. 3 2 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

200
s
12) Shamalcadija A t k i v i i Instituit t Shkencave: Prrel'a t rrethit t Prmettt:
1953 nr. 1 0 7 . Khs. Visaret e Kombit 1939 i V f. 2 8 3 : Prralla t rrethit
t Prans 1949 nr. 2 8 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

: 13) Vrasja e Dregjit C T. f. 410.

14) Shtat pllam mjekr e tri pllam shtat P.K. li f, 5. Khs. H Strmillt
R V . D . nr. 5 f. 5 4 . ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

15) Dielli e hana n pasi - P K. I f. 156.

16) Bija e hans' e e diellit A r k i v i i Institutit t Shkencave: Prrlla t rrethit

t Tirans 1 9 5 0 nr. 3. Khs. Prralla t rrethit t Tirans 19o2 rr. 45
( A r k i v i i !n ititulit t Shkencave).

17) Vajza qe u shndru r, djal Pela Qyhelane A i k i v i i Institutit t

Shkencave: Prralla t rrethit t Kavajs 1952 nr ^ 2 5 Khs. A . Dozon M.
C h . f. 71.

18) M a l i i Gastares - Atkivi Institutit t ShUi.cave, Prralla t rrethit t Ka-

vajs 1 9 5 2 n r 2 0 . Khs. P.K. II f. 1 4 1 ; P K. II f. 1 2 9 ; Prralla t rrethit t e
Fierit 1952 nr. 9 ( A r k i v i i Institutit t Shk encave .

19) M a r o Prhitura H. Pedersen: Albanesische Texte mit Glossar Leipzig,

1 8 9 5 . Khs. P.K. I f . 6 2 : Prralla t rrethit t Kurveleshit 1 9 4 9 f. 1 ; Ptralla
t rrethit t lirans 1950 nr. 2 5 ; Prralla t rrethit t Kors 1 9 5 3 nr,
78; Ptralla t rrethit t Prmetit 1953 nr. 9 7 ( A r k i v i i Institutit t Shken-
cave ).

. 20) Karl pr n airet - H. Pedersen : A . T . M . G I . f. 5 9 . Khs. Prralla t

Tirans 1 9 5 2 nr. 4 3 ( A r k i v i i Inslitutit t Shkenc&ve).

21) E bija e rregjit dhe i biri i bulkut C.T. f. 3 2 2 .

22) Bramadonja A r k i v i i Institut t t Shkencave. Prralla t rrathit t Fierit 1 9 5 2

nr. 13 ( A r k i v i i Institutit t Shkercave).

23) Xhymert A h m e t i - A r k i v i i Institutit t Shke r cave. Prralla t rrethit t Tirans

19 5 0 nr. 3. Khs. M . Hasluck : Kndi me Inglisht-Shqip 193? f. 5 0 ; Prralla t
rrethit t Tirans 1 9 5 0 nr. 1 7 ; Prralla t rrethit t Kavajs 1 9 5 2 nr. 1 6 .

24) Kush po ia ruen vorrin babs P.K. I f. 8 9 .

25) Ura e Dhelprs ne Dibr - Th. M i t k o (idem 2 7 2 ; Khs. : ( A r k i v i i Insttutit

i Shkencave X f. 1 5 4 - 2 1 5 ) .

26) Plaka me nnt djemt Th. M i t k o (idem f. 3 0 3 ) . Khs. D e Rada

R.P.A. 2 9 ; C a n u r d a A p p e n d . f. 9 8 e 1 0 2 ; C.T. f. 4 4 ; Hylli Drits
1 9 2 4 f. 5 3 4 ; Fol. II f b .

2?) Hajduti dhe tri upat e plakut A r k i v i i Institutit t Shkencave: Ptralla t

rrethit t Kors 1 9 5 3 nr. 8 4 .

20*
28) Vajza e meme e plakut P.K. II f. 2 7 . Khs. Prralla t rrethit t Tirans
1950 nr 8; Prralla t rrethit t Fierit 1952 nr. 3 ( A r k i v i i Institutit t
Shk encave ). P.K. I f 135.

29) M a i vogli v l U , ma i dhimihmi vlla - P.K. I f, 2 6 . Khs. fol. II f . l 7 3 ;

Prrala t rrethit t D e v o l l i t 1950 nr.64; Prralla t rrethit t Konispolit f.
2 2 (Arkivi i Institutit t Shkencave).

30) Nemo-Nemuka A r k i v i i Institutit t Shkencave: Prralla r rrethit t Kors

1 9 5 0 nr. 1 . Khs Prralla t rrethit t Devo'lit 1950 nr 3 9 ; Prralla t
rrethit t Tiro^s 1 9 5 3 , nr, 6 4 ; prralla t rrethit t'Elbasanit 1950 nr. 3
( A r k i vi i Ins titutit t Shkencave); C.T. f. 395

31) E mori vllai dhe shkoi A r k i v i i tnsttutit t Shkencave: Prralla t rrethit

t Kors 1 9 5 0 nr.6.

32) Qoset dhe bujku - H.P edersen (idem f. 7 0 . ) Khs. Prralla te rrethit
t'Elbasanit 1 ^ 5 0 nr. 2 Prralla t rrethit t Fierit 1 9 5 2 nr. ( A r k i v i i Institutit
t 5hke ncave).

23) Cmiri ndr dy motra Gustav M e y e r : Albanesis.he Grammatik mit Lese-

stukcen und Glossar Leipzig 1 8 8 8 f. 5 ~ . Khs Prralla t Tirens 1 9 5 0 nr.
1 0 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

34) Tri dredha shpins P.K. II f. 7 3 . Khs Prralla t rrethit t Kors

nr. 8 6 .

35) V r Kopan - Arkivi i Institutit t Shkencave: Prralla t rrethit t Kors

1953 nr. 8 8 (Arkivi i Institutit t Shkencave).

36) Kocamici M . Hasluck: Kndima Englisht Shqip Londr 1932 f. 2.

Khs. P.K. I f V; M Lambertz: Schr. der Balk Kom. 1 9 2 / f. 2 4 2 ; Prralla
t rrethit t Kors 1950 nr. 7 ( A r k i v i i Institutit t Shkencave).

37) Gjymsagjeli A r k i v i i Institutit t Shkencave. Prralla t Tirans 1953

nr. 6 5 . Khs. P.K. I f. 7 4; H. Strmilli R.V.D. nr. 2 f. 4 ( A r k i v i i Institutit
t Shkencave).

38) Kush punon han - Fol. II f. 106.

202
 BIBLIOGRAFI

1 . Arkivi fo/kloristlk i Institutir. t Shkencave.

2. Foik/or II Botim i Ministris s'Arsimit. Shkodr 1940.

3. P. Fur/qiS I en attiqi helmoalvaniqi dhialektos. Athin 1933

4. J. G . Hahn Albanesische Studien II Jena 1 8 5 4 .

5. Fjamun Arbnt 1885-86.

6. M. Hasluck K ndime Englisht-Shqip. Londr 1 9 3 2 .

7. Canti Trodizionali ed altri saggi delle colonie Albanesi di

Sicilia Napoli 1923

8. Gustav Meyer Albanesische Grammatik mit Lesestijcken.

und Glossar Leipzig 1 8 8 8 .

9. Th. Mltko a) Alvaniqi Melisa Egjypt 1878.

b) Bleta 8hqjptare V|en 1 9 2 4 .

1 0. Holger Pedersen - Albaiesiche Texte mit Glossar Leipzig 1 8 9 5 .

11. Prral/a Kombtare Bleni l-ll Shkodr 1944.

12. C Tag'iaV/ni - L'Albanesa di Dalmazia-Firenza (lcalia) 1 9 3 7 .

203
 FJALORI I ANTOLC 3JISE SE PRRALLAVE

A Arruan, arrijtin.
Arryere, athere.
Ac: z buzn oc, kafshcj Arryer, si kish arritur.
buzn: (n' Arbresht e Greqise); Asa/t. andej.
z buzn aj, (n Arberesht e Asht, ahisht, pyll n aha.
Ashtu si prco/l/. sopo e
Italis),
glltiti.
Aalj. elik,
Adha. gr. pra : B
AgreDSem-. qr trmbem;
Ah, hidhrim, identike me pas- Bac, dack, shuplak.
thirm ah Ba/t, balt : n' Arbresht e
i Airet (turq.), bota tjetr simbas Piana dei Creci (Siqeli) / pare, t
bokuptimit fetar.
ndrrohet n / kshtu dhe m/O/t
Alarga, larg: trajt e shqip-
tarve t Greqis dhe t'ltalis,
pr m/a/t.
Anil,< nmi, m'i jep. Baglit, bj bajg.
An, edhe sikur (n' Arbresht Bares, endem, shits, shkoj
e Greqis). posht e prpjet.
Anamesa, (gre). n mes midis. Bartur, humbur: bar, humb.
Ande, andej ( n ' Arberesht Baxhl, plak; fj'al prkdhe-
Greqis ). lse prnenn edhe gruan. kur
Andiri, (gr,) me drojte. i thrrasin.
AngOn, (gri) qoshe, ip. Beditem, ( i ), i ngjitem pas,
Angure, (gr.) spiranca. e mrzit, i qepem.
Aoofas, (gr.) vendim. Be/eg, dylyftim, luft; shpr-
ApODO, (gr.) prstri. blimi i lufts.
Aradha (gr.) radh ( n' Ar- Bj, bnte, geshej, gesh-
bersht e Greqis dhe t Ka- te thoshj; thoshte, dej,
labris ). donte. deshte, sht trajta
Arrft, arrift. e vjetr e inperfektit si e gjejm
Arru, ariti. rndom n dialektet e Arberesh-
Arruan. (u), arritn. vet t'l talis dhe t Greqis, n

204
disa dalekte t sotme t toskris, Cerga, plaka pa vleft; n
si edhe te autort e vjetr geg tekst ka kuptimin pr qylym i
(Buzuku, Budi, Bardhi, Bogdani ) vogel ode
Bnd, (gr.) an. C/nurat, qerpikt dhe kapakt
Bne/, b'e|, dgjohet edhe e syve.
sot n toskri Citem, ngopem.
Bri t /odhwn, u shti ak, as.
si e lodhur, u b si e smur arrs, prish.
fi/'/, bij* (n Jug n'Arebershet eku, diku.
e Italis dhe t Greqis ), e/eng, (turq) shprblim
Bindem-, n Veri uditem esa, disa
Bire/, humbte; shif bjerr. , q ; Arbresht e Italis
Bistr, prbindsh. pr premrin lidhor dhe lidhsen
Boi, shtat. q t Shqipris prdorin .
Bot, e derdhin nd bot, e ish, si, qysh.
derdhi prdhe, omage, (turq. ) shkop i
Brethk, bretkos. trash. xhore.
Bnn, britn. oni, gjej, (ne Jug*, n Ar-
Buar, (u) u zhdu'-, humbi shif bres!'t e Greqis e t' lcalis).
bjerr. orr, nj lloj omagaje.
BubutlS, qaj, vajtoj. knftonj, shkrif, shkrifronj.
Burdh, thes (n dialektet
D
e Arbreshve t Greqis), e
gjejm dhe tek Buzuku me kup- Daha, (turq.) akoma, edhe.
timin barr me diu. stiv, turra Daj: n Veri edhe vndos*.
e dru/e Dej, don l e: nga folja dua,
Bursa. xhep. De/d, deshnja, donja.
Bushm, (i), i bshm, i shtat- Derdhen, (i), i sulen, i lsho-
shm hen, i hidhen.
Burrec, burracak. burr 'i vogl Deshi veshi.
e i pa vleft. Deshinj, desh, (shums i dashit).
Drt (t), t dehurit, e
dehura (amri).
c Drfienj, dftoj, tregoj;
Drkuj, ha dark, darkem (a-
C o her, sonte. mri).
Cara, gur'i vatrs mbi. t cilin Dlhas, mar frym shpesh edhe
vihen urrt e zjarrit me zor.
Caz , mb caz, pas pak. Dlhem, gdhihem; U dl, U

205

*
gdhl (n ]ug n'Arbresht e Dhn/ dhe marr/,\
Greqis dhe t Italis). dhn e t marr
Dfshir: djal dishiri, djali i Dhmysem (i), i dhimbem.
vetm, fig. i prkdhelur, Dhistrahl, (gr. i vshtirsi, zor,
Dishilim, dshir. jndje e vshtir,
Dora vet; n tekst ka kuptimin Dhrangon/, drangonj
Dreqi veht. Dhri, hardhi.
Djallosm (i), i xhindosur. Dhul (gr.) shrbyse.
Drasht (me) pas frik; (druaj).
Dredh, shakulli, shakullina;
E.
edhe er e dredhur.
Dredhoi, kthehem. EgjllOJ, zbardhdhonte, po
Dre, droe, droje, frik. gdhinte; g/'/l, esil.
Drejt (0, i djatht; te krahu Ent, n dialektet e A t b -
I drejt, te krahu i djatht. reshve t Greqis petkat,
Dreq, drejt, tamam (n Jug rroba'.
n' arbresht e Italis dha t En/, (gr.) mendim / en/a-su,
Greqis), mos ki gajle.
Dromc, thrrime, drudhe. Errmi, (gr.) vetmi, shkrettir
Drum, dhrum, vrom. rrug.
Druse, mbase, ndoshta. .
Duaj, deshte, donte ; prdoret
n Jug, n' Arbresht e Greqis
mza e mjaltezve, mbre-
tresha e bletve, parica, matka.
dhe t' Italis
Duga/a, dyqani.
Duk: i keq pr duk, ' F.
shmtuar n t par. Fanar (gr.) fe ner.
Dymisli, dhimisqi; thik me Faneksem (gr.) dukem, fani-
lule t gdhndura q punohen n tem, fanepsem.
Damask. Fanerosem (gr.) dukem.
Faresej, fare,
DH,
Feluk, lloj barke.
Dhain, dafin, ar. herrllk, qingj a dash i pjekur
Dhez, ndez; n Jug n'Arb- n hell.
resht e Italis dhe t Greqis, Fmil/, pr fmij; sht
nn e folme e Gjakovs si dhe trajta e vjetr (nga latinishtja fa-
ns autort e vjett eg uzuku) milia) q? e gjejm n Jug n
Aoristi dhezi. dialektet e Atbreshve

206
t Greqis dhe n disa t Arb- autort e vjetr geg.
reshve t' Italis. Gerhan, krehr pr t ep-
Frtloni, fluturoj. N ' Arbre- katir leshin.
sht e Greqis. Grdhisht, grvisht.
Fild, fildish. Grmoj: shka m grmoj,
Flloi, fjal bised. 'm shtyri mua.
Fi/I; e len n fill t kmi- Grmushem (i), i kancsem,
shs, e le n kmish. i brtas keq, i krcnohe-n me
F/ombur, flamur. fjal dhe me gjest^.
Filt (pr t'i) q t'i fliste. Grvallem, kndoj keq, me
N'Arbresht e Greqis fjalija q- z t jerr.
llimore sajohet me pr -f- mny- Grzheta, floka, nimfa, figur
rn lidhore. mitologjike q prfytyrohet si
Flojer, fyell, nj vajz e bukur q rron n
Foll (i), i premtoi. uj.
ForeSl, (gr.) petka, roba, Gzfm : at gzim vaj-
For, (gr.) fuqi. Zje, at vajz kaq t bukur.
Frashul/, fasule. G/Cllo/, gilikos, gudulis.
Fundar (gr.) hedh n uj, G!edh, zgjedh.
Furcat, forcat fuqi. Glisj, ngjiste, qlas, ngjas.
Fur kndin (me\ i marr N (dialektet e shqip. t'ltalis)
frymn, e mbys. rruhen grupet kl dhe gl ashtu
Fyset, prej natyre; sht barazi S! ruhen dhe n Arbresht e
me fjaln //S Greqis dhe n amri. N
Shqipri prgjithsisht kto grupe
jan asimiluar n q. f/. n
G. Kosov k. q. pranda) n' Arb-
resht e Italis dgjchet klaj,
G o c , thngjill i ndezur. klumsht, qlat, gluS.
Gajofa, xhepi. Gl/dt' qer (e), e gjat e
Galkoj, ngalkoi, ngarkoj. gjr.
Gand, papritmas, (ktu n Godi: biem n qodi, biem
tekst), pa dashur, me t qlluar, dakord, ujdisim
si ndodhi. Goqt, kokrra e selvis, gj e
Gardhiqe, shumsi i gardhit. rrumbullakt, e vogl dhe shum
Gasshlt, n' Arbresht e e leht.
talis rruhet edhe sot ablativi i G 0 / / 0 , goja, trajt e vjetr q
vjetr i shumsit n-shlt -. gaz- dgjohet n Jug, n Arbresht
sisht etj. q e gjejm edhe n e Greqis e t Italis.

207
 Gomar/ar, ay q punon me H.
gomar.
Gonon e - gonon/e, (gr.) Hae, haeja, gjella; haenat
tufa-tufa. gjellt.
Grah (i), / groh kalit, i flas Hallashtisem, ja bjm njeri
kalit, e ngas kalin. tjetrit hallall kur ndahemi.
Gramin, shkronj, shkrim. halladlt, freskoj
Guce, kone femr; guc, kone. Hallavitem, dfrehem, kaloj
Gu/cohem, qetsohem, t kohn.
merret fryma. Hal/m, hallv.
Gu/ume, togje.
Hakruar (i), i egrsuar (Jug).
Gurcok, gur t vegjl q
Haps, burg, hapsan; nga
gjinden^n zall t lumit,
Gurgu/e, ngatrres, zhurm, Turq. habs.
trazir. Hare, gr. gzim (n dialektet
Gushore, gjerdan. e Greqis dhe t'ltalis);
Hatullat, trer t holl mbi
t olt vihen qeprat, e mbi
G]. kto tjegullat.
G/akun/, gjkundi. Hauz, humner, thellsi; pellg
Gjegj, gjegjem, dgjoj -. te artificial,
arb. e Italis dhe t Greqis Hekunmt (i), i hekurt,
dhe te autort e vjetr Geg, He/lk, guralec, gur i vogel.
po dgjohet edhe sot n Veri. HeretlSi, (gr.) i nderoi, i pr-
G/ell, jet (n cialektet e shndeti.
Atbreshve t Creqis dhe Hetoj, shoh, diktoj me sy.
Italis. Hr/asem, (gr.) kam nevoj
Gjem, (turq) pjesa e frenit q m duhet.
i shkon kalit n goj. hje: Se t baj hije mbi
Gjesh, ngjesh (brumin). tok, sa t jem gjall.
Gjm, shumic, mori njerzish. Hllk, hiqte; helk, heq, pr-
G/r/t, kushrinjt, afrija, rrethi doret dhe n' Arbresht e Italis
i kushrinjve. dhe n amri.
G/'ij, giej (amri). Hingrr e u nden.hn-
G'/ise, gjisej, gjithsej. grn e u ngopn:
Gjlthasa/tna, nga t gjitha hojlk, n amri, n' Arbresht
ant, gjithandej. e Greqis dhe t'ltalis; shih
Gjlthtorr, rreth e prqark. helq.
Gjoje, gja. Ho/ql. hoqi; he/q, heq (kt

208
trajt e ka dhe amria, e pr- J.
dorin dhe Arbresht e Greqise.
Jashtme (t), (tri zonja), tri
Hon, gr>k, golle, thellsir,
fata, (figura mitologjike), sht nj
humner (gr.)
eufemizm.
Hop. ast, hov. Jatri, tjetri.
HtlS, (gr.) kthis, ndrtoj. Javd, ja, qe.
Huljem, ufem, zbres (N'A-b- Je, lej.
Jerdh', erdhi. N diaiektet e
fesht e Greqis).
Arbreshvet t' Italis dhe t G r e -
Dulll, vija q hap parmnda
qis prpara vokalit n (illim t
fi er, brazd, zagn. fjels kemi shpesh her / prote-
tike, p. sh. / jati, i ati, e J9/T70
I. e ma etj. Kto forma ndihen
nga ni her edhe n Toskri.
Idhe (gr) dijni: JeS, jeta, mbetem, mb?ta,
idhis, (gr.) lajm, shnj, Jesh, kesh pr isha,
Idhsh T), me idhnim, me z- kisha. Jan trajta t vjetra q i
mrim. gjeim edhe sot, n dialektet e
Inzot. zotl; kshtu i thon )ugut e n Arbresht e Italis e
t Greqis, e q pas dshnnis
n' Arbresht e iralis dhe t
s' autorve t vjetr, i ka pasur
Greqisa e n auktort e vjetr
edhe Gegrishtja.
t Shqipris. Jet (ka t), do t jet (dia-
///': e kam (n) \ri at lektete Arbreshve t' Italis, e
njen s' e dua, s' e shoh dot, e sajojn t' ardhmen me an t folejs
kam maraz. ndihm e kam - iidhoren e ver-
bit: p. sh. kam t vete pr
IstoriS, rrfej, tregoj, kallxoj.
c/o t vete, gegrisht kam me
Ish e mbilej, po e milte. shkue.
Ishn e oe/sish/n, qen Jicj (t). t ecte; /'ec, ecnj.
duke plasur: n' Arbresht e Josema, aq m tepr; aq
Italis, folja ndihmse jsm -*- m pak.
+ verbi i veprimit q jan
lidhur me e japin kuptimin
K.
e gerundit p. sh. jam e ha,
/am e fl, j a n e pi: jam Kaup, kacek, rrshek.
duke flejtur, duke ngrn, dyke kales, ftoj, thres;
pir. . . kaiesh, sysk.

Prroiia Popullore 209

 ka/emendem, m mirren amri, n'Arbresht e Greqis
mnt, ec si i dehur. dhe n Gegrishten e vje-
kamare, od. tr.
Kle, qe, ishte; prdoret edhe
kams, i pasur.
n Arbresht e Greqis, dhe
Kam/nadh, oxhak (gr.)
n Gegrishten e vjetr.
Kanat, pllosk e vers (gr.) K/eva, qesh, isha.
Kopsorea, kapshorja (Arb- K/lk, kri, kro, gomark.
resht e Greqis). Kl/sh, kish.
Karaf, karav (gr.) anije. K/ofshe, qofsh.
Karfosem, (gr.) mbetem n Kfumsht, qumsht, (n a-
vnd, ngrij, gozhdohem. mri n Arbresht e Greqis
dhe n disa dialekte t Ar-
Kasandis. fitoj. (Turq.)
breshve t' Italis); trajta e
Kase/z, sndyq; (gr.)
vjetr me ruajtje t grupit
Kashkariqe, qeratallk. kl, si p. sh. n klaj, kle klis
Katafer, (gr.) rregu!loj, por etj.
n Aibresht e Greqjs edhe Koek, shkmb me maj.
"bindx, ja mbush mndjen. Kokrlloc (me sy), me sy
Kata/avn, kuptuan (gr.) t zgurdulluar.
KatO, (gr.) qilar. Kokrra -. kokrra e rrles,
Kerleshte, leshaman, me lesh rrufeja.
shum, i leshtorm. Kollaq, kollaj; form dialektale
Kljtonj, edhe kujton), kujtoj. q e prdor Malsija e Ma-
Krieshem, m nqrihen le- dhe.
shrat prpjet, kapem, prleshem. Ko/luk, roj.
Krkojn (f), ta krkonin. Koncqe, konaqe (shumsi i
N kto dialekte kur piqet t konokut), n Arbresht e G r e -
me trajtn enklitike t pre- qis; n Veri dgjohst trajta
mrit vetor nuk shkrihen n koniqe.
nj ta po e-ja e ruan traj- Konk, kone, qen i vogl i
tn e saj : t e thash, t' e shtpis.
mora etj. Kt prdorim e Kooi/e, vajz, up, gcc
gjejm dhe n disa krahina t n dialektet e Arbreshve t
Jugut. Greqis dhe t ' Italis, kop/f
Kiall, qiell (N Arbiesht e ka kuptim t mir pr dja-
Greqis). l dhe kODl/e pr vajz.
Klte, kishte (Malsija e Madhe) atje nuk njihet kuptimi i keq
Klaj, qaj ; gjndet dhe n q ke mi n Shqipri.

210
 KoDilri, shrbim. Kundrel/, karshi; p r d o r e t n
Kopi/oj, shrbej. Arbresht e Italis dhe t Gr^qis
Kortor-kortar, copa-copa. Kurora m nget mua, m
Koshiq, mas drithi bara 2 5 prket, m takon.
ok. Kurm, gr. trup ; (n jug, si
Kotem, dremit. Arbresht e Greqis dhe t' Ita-
Kotsonj, flas prart. lis)
Kovak, (srb) kllok, Kurrna/. kurr
Krehkohem, ngrihem. KuturiS, (gr.) kuxoj.
Kria, krye; n dialektet e Ju- Kuturu sta kuturu (gr.) kot,
gs dhe t' Arbreshve t G r e - n tym.
qis dhe t' Italis, n vnd t Kuvend (ja) ounn
y-s shqiptohet zakonisht /. gjithsesi, ja spjegon me hollsi.
Kript (neutr) flokt (fjala
prdoret dhe n veri). L.
Krusem, zbres; prdoret n Laika e oaika (lodr fjalsh),
dialektet e Arbreshve t G r e -
llafe, muhabet, bised.
qis dhe t' Italis, gjithashtu dhe
Lambourdhi, (gr.) shklqim.
n dialektet e amris.
Lomnie, (gr.) lamj, sht fi-
KruSDull gr. kuspull, gr-
gur mitologjike q' i prngjan ku-
muq, sakat.
edres.
Krye, me krye ndr Lanar, itanar (gr.) krehr i
kmb, i turpruar, me bisht
lirit. grhan.
ndr shal.
Lar, banj.
Krye: dha krye, u duk. Latoshk, spat e vogl.
Krrame. krrname, naze.
Lebetl. fsllav.) tmer.
Ksana, (gr.), prap, prsri.
Leit. shpall me an t tellallit.
Ksanav, (gr.) v prap
Lekovas (sllav.) mjekoj.
Ksanavate (gr.) vajti prsri.
Lerte (t), t lart.
Kucr, krcu; e ka edhe Jugu.
Lfshlt, (n ju m). n m
Kukudhl, gogol. smundje,
lnit.
murtaj.
Lnsi, marzi.
Kukzuem (i), i krusur.
Lnsone (e! e ln, e marr.
Kumoailj, e shoqe e
Lngim, smundje e gja'<, t
kumbars. Esht nj emr femror
lnguarit.
i formuar me sufiksin -l-l/,
Lren/, l.
n vnd t j-s rndomt, si
Lshoj; s'e /shon zemra,
e gjejm dhe n Jug p. sh.
s' e humb kurain.
magistrl.
Lldhin (gr), zmr pasdreke.

211
 Likur: u b or likur, u Manitem, mahnitem, uditem-
b pr t shtn n lkur, sim- Mand. man.
bas nj zakoni q i futnin Manganis (qr.) shtyp n
n nj lkur berri, ata q
mang, n mngr.
ishin plagosur keq q t sh-
roheshin.
Manj-man/, (gr.) shpejt e
LlDSem, mungoj. shpejt.
Llt (neutr) liri, Maz, (gr.), rr.bledhje
Livroj, lviz : hvroj tokn, Mbahem, qndroj.
lroj tokn, Mba'j, e mbante; sht imper-
Ljakoj, (gr.) !loj tarace. fekt ime / si e gjejm dhe
L/OSO, (gr.) shkriva, treta. n'Arbresht e lulis, n di-
Lmu (me lan), me e lan sa vise t Toskris dhe n
n d o n l thes pr tok. autort e vjetr Geg.
Lnur, shprish lesS, epka; lesh- Mbandej, mbasandaj, pastaj.
Lubi, figur mitologjike q afro- Mbetem : jo mbeten, ju
het me kuedrn ; fig. shtrngat, prgjegjn.
Mbnj, bashk.
furtun.
Mbrnaa, mbrnda; e ka
Luk, luge a vogl.
dhe f m ie.
Lul, lule. Mb/oni, mbush; n dialektet
Lurimat. ulurimat. e Arbreshve t Greqis dhe
Luriti, brriti, thiri, ul iti. t'Italis, dgjohst dhe tek tuk
Luzm, shumic njerzish, n n jug.
Mb/tl (t), t mbyllsh ; mblli
Shqipri prdoret pr shqemen,
pr mbyll n Jug e n Arbre-
grumbullin e blets q del nga
sht e Italis.
zgjoj. Mbores, fgr.) mundem.
Lyqi, shkoj mbas gjurms, Mbras, mbraza, zbraz.
Llaftari (gr.) tmerr, frik. Mlbrymur (i), i harbuar.
Llaosur (.). (gr.) i plagosur. Me t nt, me t hyr (a-
LlaUZ, popull. (gr.) mri)
Limb, anak. ini, misur. Mekur (i), pa goj, i ngrir.
Memund, e mundur.
M. Mnatnet, n mngjes he-
rt, ndaj t gdhir, Arbresht e
Magistros. (r.) magjistar, ma- Italis mngjezit i thon me-
gjistrel, magjistare. nata. Dgjohet dhe n J u .

212
g. Fjela ka dal nga /77e te bardh, me krah a p a krah
not. s.mbas yndit, dhe me dy kapak
Mendtak, i mnim, i zgjuar. n gjoks, t cilt kapak j a n
Meni, shteroi, shterpoi. me tre sqepa ar.ve.
Mrete, (gr) ant. Mjaltez, mjalcz. mjalc
Merudhi (gr.) er e mir. blet, n dtalektet e Greqis.
Mestr (n) n mes (dgjohet Nj emrtim i ktili i blets nga
dhe n veri e ka dhe Bu- mjalti gjn'iet dhe n Shqipri
zuku). p. sh. e ka Bog"lani.
Meti: meti koks me Moc, mosh.
grushto, i mbeti koks me MolloiS (gr.) Tregoj. dftoj
grushte, i dha koks me grushte, kallxoj.
i ra koks me grushte. Molloj, gr. detyrim, bor.
Mhane. (turq) shkak, pre- Mononat, gr. m nj nat.
tekst; Mononj, (gr.). prnjheresh
Mnd, jap gji, jap sis. Mosgj, asgj.
Mnoj, vortoj; vonohem. Mot, vit, koh: koloj mot,
Mnt, mund. kaloj kohn, po merrem me.
M rezh, rrjet. Mshel, mbyll,
Mrien (u), u uditn. Msh^, rndoj.
Mryershim (i), i mrekullue-
Mui, sapo.
shm.
Muumbret, mundin, torlur.
Ml, mos (gr.)
Miell, mbjell. Mudet, (turq.) efat.
Mljt, miqt. N shum t folura MugriS, (gr) ulurij.
t shqipes Q prpera nj konso-
nanti tjetr kthehet e bhet / Murg/an, soj kali.
p. sh n amrishte u prpojn. e
ndrejn, shojshojn etj N.
Mllingon, miz prdheck, Naft. (gr.) marinar, detar.
karanxha, Nako, nno (pr prkdhelje).
Mlllonejt, (gr) mullxhinjt, Namta, (gr.) pastaj, m von.
mullisit. Nani, tani, tashti (prdoret dhe
Miro, (gr.) fat n'Arbresht e Italis).
Mirmmxi-mirminxia, emri Nanith, tashti.
i karanxhave, i prdheckave. emri Natje, mngjes: n not/'e,
i prdheckave n prrall. n mngjes hert.
Mlton. mintan, nj lloj xha- Nek, tek (amri).
madani prej shajaku t kuq ose NemeC, memec.

213
 Neshtrash, fati q para- dhe e mbyllur prpara, bhet
shihet, ksmeti. prej basme ose mndafshi. N
Nevo/, nevoj. Toskri. anteri.
Nk, nuk; n'Arbresht e NunOS: e bj q t rrfehet,
Italise nnk, nng. q t thot t vrtetn.
Ndara, prtej, ndan. Nxir d/aln nga mesi
Na'anz afr, pran. [t'e) ta hiqte qafs, ta zhdukte
Ndek, nek, tek, te (Jug).
Nder, ka dhe kuptimin mim>\ NJ.
Nd/gonj, kuptoj.
N/as, mendoj. (gr.)
Ndeljenj, fal fajin. ndjej fajin,
N/atri, tjetri.
trajt e vjetr q ndodhet n
N/e/m, i kripur shum.
Jug n Arbresht e Greqis
Nier, gjer, njera, deri.
e t' Italis.
Njeri, nieri q s'le dy
Ndrmjem (>). i mesm.
gur bashk, i ptap.
Ndrshej, midis, n mes.
N/ natz, pardje mbrma;
Ndora; sa ndora ; menj-
(n Jug, n Arbresht e Italis,
her.
Greqis) nj ditz, pardje.
Ndreqem, rn' drejt.
Nj torr, me nj hov.
Ngaha brj, nga shkojti.
Njlt (ja), ja ngjit, ja ngul (thikn).
Nga/kon/ .hypi mbi kal; kt
Njohsin, mirnjohjen (neollo-
fjal e gjejm n dialektet
gjizm e Skirojt).
e Arbreshve t Greqis dhe
t'ltalis ; e ka edhe Bardhi n
O.
fjalorin e tij t 1 6 3 5 .
Ngas, prek. Ondl'/l', (gr.) porosi.
Ng, nuk; n arbresht e O o O / O , (gr.) qilar
Greqis nek nuk. Ordhl', (turq.) ushtri, fushim.
Ngljatem, zgjatem, ndrem. Orko, (gr.) be : Orkisem
Ngrnl, ngrnje, ushqim. betohem.
Ngujoj, e mbyll brnda.
P
Nguruam (i), i ngurosur.
Nikogir, (gr) zot shtpije. Pa-ndlgim (i), pa mnt, i
Noim, kuptim, shnj.' hin' trash.
nd no/m e kuptoi (gr.). Paha, (turq.) mim.
Ngasem, qasem, afrohem. Pa/, (pr), Pa/'t, n saj t,
Nteria, veshje grash a bu- pr hir t.
rrash, n kostumin shkodran q Pajcoj, pajtoj.
shkon deri n hije, me krah Pajtoj. ka edhe kuptimin bie

214
dakord, merrem vesh me. Pezmatohem, zmrohem,
!* Pak e shtyme n mot, pak iclhrohem; pezmatohem, egrso-
e shki ar nga mosha. hem (pr plag).
Palethurz (gr.), penxhere. Prdhen, prdhe.
Pamhani, t mosditurit nga Prgzim, gzirn, gaz.
t' ja mbash. Prjirem, shif. prirem.
Pameta prsri (dgjohet n Plqej; n veri edhe shkoj
Toskri si dhe n' Arbresht e mir me nj njeri'*.
Greqis dhe t' Italis). Pl/as, pallat.
Paoa, prap, prsri. Pqi, orehr.
Parusias, (gr.) paraqit Proj, prij, udhheq.
Pas/j'e, pas, me vehte Prhltura, e kripur me hi.
Pataksem, (gr.) uditem. Prit, prit, pusi.
Pasi, gostija q shtrojn prin- Prpoq (u), u prpoq, u has,
drit e vajzs, kur u vjen pr t u takua.
parn her dhndri n shtpi pas
Prsojet (me), me beh,
martess.
vij me t shpejt, nuk vonohem,
Pasi, pase, prase, s'prish nuk qellem, nuk sillem.
pun, Prsysh, e ha me sy.
Pavrapthi, shpejt e shpejt. Psho, pusho, he?ht.
Pektonit, potkonjt.
PshtrOJ, mbuloj: n dialektet
Pe/k, pelik.
i Arbreshve t Greqis dhe
Penesur (l), (gr.) i lvduar
t' Italis
Peri, figur e besimit popullor
Pienj, pyes; n'Arbresht e
q prfytyrohet e pajisur me nj
Greqis e t Italis.
bukuri t madhe.
Pikas. (qr.) diktoj, kuptoj.
Peripisn/S, (qr.) trajtoj mir,
Piqej, pikonte.
kujdesem.
Penstej, gr. gjndje e keqe, Pis, gr. errsir, e errt;
rrethana t kqija, Pisn, pyesnin (Jug).
PeriOrisem, (gr.). mblidhem Pltas, i mpir.
nga frika Pltlh, (gr,), i dal m' ban, kam
Pesh, trajt lokale per O e - sukses,
sh; prdoret pr nj njesi peshe Plakarush, plak (trajt prk-
t caktuar. dhelse, zvoglimi).
peshk: e bri oeshk, e Po ng oati bal/, s'ja
vdiq n dru, e rahu keq, e ngor- arriti dot, s' i dolli ndan.
dhi n dru. Po q, sapo, posa.
Pet, ktu pr nj lloj kulai. PocaqiS, mundoj.

215
 Pojak, (slav.) beki, ushtuer, Psathi, hasr, rrogos.
poljak Psonj, msonj.
Pokt/S, (gr.,) pjell. PuntO/, shrbej.
Pola-pola, me fryta (p rroba)
Poll, Stambolli.
Q.
Pollt/a, (gr.) qytet. Qal, sj<-ll, shif qell (Arbre-
sht e Greqis).
Pollonic, sll. mas pr drith
Qar, fitim
Pon, ooni, (n Jug), n
Qarja, ! qara.
G r e q i pond ka kuptimin mos Qarr, nj l!oj lisi,
vall Slkur-. prbhet prej po + n. Qasur, afruar.
Pores, (sllav), taks; Qelan, qeros
Posae, veanrisht. sidomos Qe/li bashk, mori me veh-
Praj, hesht pushoi; mej. t e : qell, sjell, shpie, bie.
PramOtl, (gr.) tregti. Qeni, kokfortsi.
Pramt, (gr.) sendet, gjrat. Qepem, ngjitem (Jugu).
Pran. pastaj. Qeon (u), u kapn, u pr-
Prapsm (i), q ndodhet leshn, u aprlluen.
prapa, i fundit, i mbrami. Qer, smundja e qerozit, q e -
Praps, ndeloj largoj. rosa, krosa.
Prefull, kula i pjekur n hi, Qeski, qyski.
Pretk. predikim. Cesh, N Jug dhe n A r -
Prm, n disa krahina t bresht e Greqis ka kuptim
Jugut dhe n' Atbresht e G r e - "gnjej'*.
qis ka kuptim jc mbrm!> po Qeverni, plaka shtpije, mje-
sonte. te.
Pr/'n. pritn. Qndrat, themelet.
ProdtlOS, (gr.) tradhtoj Qndr, ka edhe kuptim qn-
ProkODI, (gr.) mbarsi. drim" kurajo.
PrOSOpi, (gr.) fytyr. Q / ke, shum mir, q
Prota, (gr.), s pari. 'ke me t. (pr mir, me kuptim
Protare, (gr.) q piell pr he- t mir).
r t par. Qit pleq, vm pleq, e ple-
Pruar (u), u kthye : pnrem qsojm nj shtje.
kthehem, kt folje e ka Kristofo- QlVUr, tabut: varr i ndrequr.
ridhi n Prmet, e kan dhe dia- Qosur (l\ ktu pr i mjer
lektet shqiptare t Greqis, e gjej- more derbardh, krahthat.
m dhe te Kavaljoti si dhe te Qym, grup, tuf, trup.
Ungjilli i Pashkve. Kaf, raft.

216
 Raft [0 gurit e molit t Rrok, u kapn rrok m
shkret, u largoft e keqia, vaft rrok, u mundn, (dyke u zn nga
atje ku s' bn dm, vaft n gur
mezi); n rrok t bal/it, n lule -
t ballit, mu n mes t ballit.
e n dru; mo / gunt e malit,
Rropatem, prpiqem, mundo-
qoft larg. hem, orvatem, rrekem.
Rem, (gr.) rrjedh uj. Rrozg, njeri pa vleft, njeri
Resh, bie (shi, bor, etj.) q s ta z syri.
Reth, rrjedh. (gr,) Rruz, rruaz; pr rruz
Rkoj, rnkoj; / rnko he- t shoins, n kurriz.
m,, i qaj hallin.
Rpara, prpara (prdoret n S.
Jug):
Rin (u) u ritn. Sa t, q t : prdoret n fjal
RlS, rrqebull. qllimore, undrinore etj. me mny-
Robmja, n Veri ka dhe kup rn lidhore; p. sh. sa t zglidhej,
(<
timin njerzit e shtDis".
q t zg| idhte.
Ruaj, N'Arbresht e Italis
prdoret pr vshtroj, shikoj gjith- Sa t'l shlSj, q t'u shiste.
ashtu dhe n J g t Shqipris. Sa t vej e t vin, sa t
Rub, shami; shamia e zez vej e t vinte.
pr zi. Sa nga mnt t' ish m
Rrusem, rusem. sa s'kish ku vinte m, sa s'b-
Krejme (e), gnjeshtr, e
hej m; mnt, murtt
rreme.
Rrem, lopat rr t lundruar Safi (gr.) thjesht krejt.
rrem uji; vij uji. Sakaq, ndrkaq.
Rreq, regji, mbret (Arbre- Sall, S'all, siell, bie (Dialektr
sht e Italis). i shqiptarve t Greqis).
Rrer, gnjeshtr, e rreme Savej, sa vente, sa vej.
(amri). Seritem, uditem.
Rreshpe, nj lloj guri. Srbes, Shrbes, shmb
Rreshk/S, thek, rreshk. shtbis e pun.
Rrtehet (m), m duket. Siell-. siei/ me grusht; i
Rnsk, fat, kismer. bie, e godit me grusht,
Rrjeclh, prdoret si n Shqipri, Sl/n, ndriimin, shklqimin.
si n dialektet e Arbreshve t Sllo/. (gr) mendim
Greqis dhe t' Italis edhe n Sl/lm, (slla.) ashprsi.
kuptimin vrapoj, rrent. Sirm, (i) i siplrm.

217
 Sglidhj, zgjithte; zg/eth, Syresh (prej), prej sish,
zgjedh nga ata.
Skejn, s' kishin. SH.
Skrn/ltem, grindem.
Shaktisur, r,i shastslu i ha-
Skuter, kryetari i barinjvet^
rruar, i humbur (pr njeri).
So///esh, fisnike. Shart, kondit; fat.
Sokllim, britm, Shastl, habi.
Sosem,' n dialekfet e Arb- Shehr, (turq.) qytet.
reshve t Greqis shptoj. Sherk, shirk, kacek, shakull,
Sosla, fund; nga folja sos rrshek (pr djath, vaj, mjalt etj)
(amri). Shesht, kompas, skic, plan;
Sosur (/'), i prsosur. Shmtuam (i), i shmtuar,
Spono, (gr.) qose, n dialektet e Arbreshve t'lta-
Spudhaks, (gr.) msoj lis, pa'ticipi i trajts psore sido-
Sqirat, xhavahiret, stolit. mos te verbet me O/ ua/ sajohet
S t o l / , sllav. dru t vna nj zakonisht me /77 si n Gegrishte,
nga nj stiv. kurse Toskrisht me r, kshtu edhe
Ste/, kasollja, ku fle qani i rojs. e shkruame. (kshtu edhe n t
Stenem, paraqitem. shkrojtur.)
Stere, toka, n kundrshtim Shnk: shngu, shnj (<
me detin. (gr.) prdorin dhe shqiptart e G r e
Stol, fron i vogl me tri k" qis n kt trajt).
mb pa shpinzjronk, shkamb. Shi, po ajo, bash.
Stom, vnd i ngritur buz nj Shilo/, i v shaln kalit; -
uji a nj grope, qoft prej natyre strvit kalin n shal.
qoft artificialisht. ShklOS, shkel.
Stomoset, hahet, trashet (pr / shklepur, i al.
thik). Snkluh, pushk.
Stringlat, byzylykt e gjer- Shkrep, shkrepur (/), i
dant. gjlthash pa asgj.
Suk, kodr e vogl n mes Shkrolat, sfikronjat, g *t
t nj vndi t hapt. ornamente me vija t vcgla.
Sukull, leck, rreck; suku'l, Shkurtz, shkurt, shorte.
lecka; lvere. Shkurre, lloj drizeje, shkoi *
Syqenza, figur e besimit po- (prdoret m tepr n shums).
pullor q prfytyrohet me dy sy Shog. brez.
prpara e dy mbrapa dhe q be- Shoi (t), t shoqit.
sohet se ka njers t gjalle. ShpotlS, tall.

218
 Shoupurisur, shprishur, nga- streksi. Tnmroi, jap z-
truar (pr flok). mr, jap kurajo.
Shtat: m bien petkat Tnta-e-vrtita (e) e treta
pr shtat, m rrin mir, e vrteta.
s'/ ran pr shtat kto TrOPO, mnyr, mjet; br/
fjal, s'i qlqyen. trOOO gjeti mnyr.
Shtersh (t'i), t'i biesh, t'i Tub, tuf.
shtiesh, ta goda. Tufoj: nxjerr tuf (misri).
Shtiell, zgjith, spjegoj, zbr- Turra, tu'ra e druvet; shif
thej. edhe burdh.
Shtuara, m kmb, n dial- Turr, kull.
ektet e Jugut, t'Arbreshve t I- Tut, frika; /' /)//"/ tuta, i
talis dhe t Greqis. hyri frika.
Shturi, shtiri, shtiu (Jug). Tutl e tuhu, tutje thu, a-idej
Shtypj (se t), vese t ktej posht e lart.
shtypte. Tym dOS. iku vrap.
Shuk. top.
Shushavat-, mori shusha- TH.
vat. u nis e shkoj pa ditur se
Thagm. shih thann.
ku, n tym.
Thamaksem, uditem (gr.)
T. Tham, udi (gr.)
Thers, xhelat.
Taks, (gr.) premtoj.
TheriO, (gr.) bish, egrsir
Targaxhlk, lkur keci a qen-
Thiktili, thik.
gji e br si torb.
, Tendra, karshi, prkundrejt. U.
Tenec, a) q udhheq shtrigat.
Terias, (gr.) prshtat. U, un ; trajta e vjetr e
Tesh, tash, tani. premrit vetor (si te // t/n) ;
Trbora, trbimi i qenit. e gjejm edhe sot n ]ug n Ar-
Trnj, gjithnj. bresht e Greqis dhe t Italis,
TrslJm, (turq.) rreptsi, po vnde vnde edhe n Gegri
kanosje. dhe rndon te autort geg t
Tor, rreth, qark; ktu tor, vjetr.
ktu afr, ktu pari, Uiaksem. prsyshem.
Traga, (silav.) gjurm. Uzdaj: maj uzda/' n,
Trapit, (silav.) vete e vinj, shpresoj, kam shpres; e mban
Treks, ndodh (n Arbreshe uzdaja; bn iiluzjone, e gnjen
e Greqis) n'Arbresht e Italis. mndja.

219
 V. Vu llk (u), u smur.
Vuc, bucel.
Vaj, dad, dojk, nanshore Vul, prdoret edhe pr (<unaz.
(gruaja q i jep sis foshnjes s Vulis, e v brnda n uj.
bots). Vute, (gr.) t kredhurit, t zhy-
Vapk (i) (sliav.) i vobekt, turir.
Vardha, (gr.) shikoj, hap syt. Vyej: m vye/'n dishka, m
Varroj, plagos,- prej varr, vlejn dike, m hyjn n pun.
plag. Varruam [/), i plagosur
X.
(krijim, i autorit, fjale marr nga
gegrishtja. Xathur, zbathur; n disa
Vaturit {t) 'ato van, si dialektet t Jugu. si n b'eg t
shkuan ato. detit, n amri gjithashtu n dia-
Vath, bane vath e vire lektet t Arbreshve t Greqis
n vsh, mbaje mnd mir, mos e t' Italis.
e harrro, Xix, shkndi e vogl.
Vdor, bor, dbor.
XH.
Vendoj, v n nj vnd.
Verr (u), u err (amri). Xhgan, shumic, mori njerzish.
Verri, vrri, lloj druri. Xhixh, e b/ xhixh, e
Vesht (l), zgjuar : i squar bj q t shkelqej shum :
d/dl ivesht, djal i squar.
Y.
Vzdon/, vshtroj, shikoj.
Vijm rar, at vij m Z.
rar, at q donte t thoshte. Zbloj t mbshtje/ln
V/rerCt, ujrat, burimet. {t'i). t' i zbulonte (t' i zbrthente)
V/shem, ju veshn atij enigmn, gjzn.
ta hanin, ju vrsun, ju mbsh- Zbierr, zbors, humb, humba,
tolln ta hanin. Bjerr dhe sbierr pr hurrb i ka
Vjerr, var. amria dhe dialektet shqipe t
Vies, fejes. Greqis dhe t' halis, po bierr
Vodhl, (gr.) er, er e mir, e kadhe Ve riu.
arom. Zbruh, zbut nj gj t fort
Vogl (i), i thot t vogl p. sh zb'uh kokn ma nj lng.
langonit, i flet me z t ult. Zdrigj, e zbres; zdrigjem,
Vo/i, rast i rnir. zbres (amri).
Vrah, shkmb (gr.) Zekth, miz e kaut, ka zek-
Vre, bre, more; (gr.) thin, s' rri dot rahat; ajo q t
Vrra, kal i z', kara. shtyn t bsh nj pun e s't l

220
rehat. ZH.
Zmbra, (tij, t flet), je
dashuruar. Zhab, nj cop lkur ela-
Zgljeth, zgjedh. st ; ke; n tekst ka kuptimin pr
Zguer, zgavr, golle e v o g l ; qese.
Wubin. Zhgrehshem, me fuqi t
Zljn ujt (t). t merrnin peksuara, i kputur, i shkrehur.
ujt. Zhgun, Stof leshi m e den-
Zura kuj ng pash (/'o) dur se shajaku: petk prej ketij
godita, qllova at q s' pash stofi.
Zymt, me fytyr t vrejtur; Zhuri, rrz e gur t vegji
m e trishtim. bashk.

221
 L n d

Pralla

1) Peshkatari dhe e bukura e dheut

2 ) Pralla e t shtat vllezrve
3 ) Tre vllezrit me t bukurn e dheu
4 ) angallozi
5 ) Musa i vog! e Divi
6) Bilmeni
1) Grzheta
8 ) Fenika
9) E bukura e dheut dhe shtriga
10) Nusja dhe syqer.za
1 1) E blikura e dheut
12) Shamakadiu .
1 3 ) Vrasja e dregjit
1 4 ) Shtat pllam mjekr e tri pllam shtat
15) Dielli e hana n pasi
1 6 ) Bija e hans e dillit
1 7 ) Pela Q y h e l a n e .
1 3 ) M a i i i Gastares .
19) Maro prhitlira
20) Letr pr n airet
2 1 ) E bija e regiit e i biri i bulkut
22) Bramadonia. .
23} Xhymert Ahmeti
2^) Kush po i a ruen vorrin bab
25) Ura e dhe iprs n U.br
26) Plaka me nnt djelm
2 7 ) Hajduti dhe tri upat e plakut
28) Vajza e meme e plakut
29) M a i vogli vlla ma i dhimbshmi vlli
30) Nemo Nemuko
8 1 ) E mori vllai dhe shkoi
32) Q o s e t dhe buiku .
33) Cmiri ndr dy motra
3 4 ) Tri dredha shpins
* 5 ) Vr Kopan .
36) Kacami.i
^ 7 ) Gjysma gjeli
38) Kush pur,on han

222
39) Gomari, qeni, macja e gjeli
>* 179
40) Zogla e dhelp na . 182
41) Tr qet e ujku 184
42) Mini, bubreca e maori , . * 185
43) Pulka dhe gjelka . " 187
44) Daci dhe mit . 188
4 5) Mushka me zog t 189
46) Tre fiq n qerre . ** 191
47) Njqind ujq . " 141
193
48) Prralla e rrenave "
49) Lopa e Nastradinit e marrimi i bots. 194
50) Ku.betlliu 197
Dy fial 198
Shnime e bibliografi 200
D I 204
rjalori .
Shnim : N fjalor jan edhe fjalet rre origjin greke, ose greqishte
t prralls E bukura e dheut.