QUN L KT QU CNG VIC

1. CC TRNG PHI QUN L KT QU CNG VIC

Qun l kt qu cng vic c th c hiu l mt ni dung c bn trong ton b cc lnh vc
qun tr ngun nhn lc hin i. Qun l kt qu cng vic khng n thun l nh gi kt
qu cng vic. Mc tiu ca ni dung ny nn c coi l nhm s dng ngun nhn lc vi
hiu qu cao nht t c mc tiu pht trin ca doanh nghip. Kt qu cng vic m
nhn vin to ra phi tho mn c mc tiu ca doanh nghip ln mc tiu pht trin ca c
nhn. Khoa hc qun l chng kin s pht trin ca rt nhiu trng phi qun l khc
nhau c thc hin trong cc t chc, cho d mi trng phi ny cng tin ti mt mc
tiu chung l t c hiu qu s dng ngun nhn lc trong t chc ca mnh. Ti liu ny
m t tng quan nhng trng phi tng c p dng rng ri trong cc doanh nghip.

1.1 Qun l Khoa hc (F. Taylor Scientific Management)

Mt trong nhng l thuyt qun l ra i sm nht c gi l thuyt Qun l Khoa hc. T

chc c xem nh l mt c my c nghin cu cn thn cho n c th hot ng
mc ti u. Tiu im ca qun l c t cng ngh ca t chc cng vic kt hp vi
phn thng cho nhng ai hon thnh tt nhim v.

1.2 Qun l Quan h Con ngi (McGregor Human Relations Management)

Trng phi v qun l ny t tiu im vo phn tch con ngi l mt phn ng i vi

trng phi qun l khoa hc, v n thy mt con ngi trong cng vic b coi nh. By
gi mi quan tm chnh c t vo thc y ng c nhn vin, h thng tin lng, h
thng khch l, v.v. McGregor xy dng hai b gi nh c bn n lm nn tng cho hai
quan im khc nhau v qun l.

L thuyt X

1. Cc thnh vin trong mt t chc khng c kh nng to dng c quan h gia cc v

tr nu khng c s hng dn v vic hoch nh;
2. Mt s thnh vin c tnh xng xo bo dn s ln sang lnh vc ca ngi khc nu
khng vch r ranh gii;
3. Mt s thnh vin khc khng chu m nhn trch nhim tr phi c giao nhim v r
rng rnh mch;
4. Ni chung cc thnh vin mun c bo m bng mt nhim v r rng rnh mch hn
l c t do vi mt nhim v ch c vch ra mt cch l m.
5. Cc thnh vin thng thin v xung t;
6. S cng bng s c chc chn hn nu cng vic c t chc theo cch da vo mt
c s khch quan v v t.
Nh vy, theo l thuyt X, nh qun l phi lun t ra nhng quy nh ngt ngho v qun
l mt cch cht ch theo nhng quy nh , v nhn vin ca h lun l nhng ngi thiu
t gic ti ni lm vic v c nhiu mc ch khc khi ti ni lm vic.

L thuyt Y
---------------- 1
OCD 2009
1. S tiu ph v mt n lc vt cht v tinh thn trong cng vic lm l iu t nhin cng
nh l chi hay ngh;
2. Con ngi s bit t tm phng hng v t kim ch hng theo cc mc tiu h
gn b;
3. Con ngi bnh thng khng nhng ch hc cch chp nhn m cn hc cch tm thy
trch nhim;
4. Sc tng tng ca con ngi, c thng minh sng to rt l ph bin trong m ng;
5. Trong cuc sng cng nghip v hin i, tim lc tr tu ca con ngi bnh thng ch
c s dng mi c mt phn.
Nh vy, theo l thuyt Y, nh qun l ch cn khch l nhn vin lm vic bi h lun t
gic hng ti iu tt, khi dy tim nng tr tu ca h v khng cn mt quy nh cht ch
no c.

1.3 Qun l theo mc tiu (P.F. Drucker Management by Objectives hay MBO)

Mi cp ca t chc nhn c mc tiu cho ring mnh da vo nhng ngun lc c

cung cp. Cc nh qun l c nh gi da vo tnh hnh hon thnh nhim v ca n v
ca h nh th no v so snh vi mc tiu. Qun l theo mc tiu (MBO) c th c coi l
mt qu trnh do cc yu t sau y to ra: t thnh mc tiu, k hoch hnh ng, t kim
ch v nh k kim im. Qun l theo tho thun m mt cp qun l k vi cp trn ca
mnh l mt loi qun l chuyn bit theo mc tiu.

1.4 Qun l theo mc tiu v n lc (L thuyt Z)

Tuy bt ngun t cc doanh nghip ca M, nhng trng phi qun l theo l thuyt Z c
pht trin v p dng rng ri nhiu hn cc doanh nghip Nht Bn. Trng phi ny ch
trng khng ch vo qun l kt qu ca nhn vin m cn c n lc ca h na, bi cc nh
qun l cho rng tuy mc tiu c t ra nhng khng phi lc no cng t c do c
nhiu yu t bn ngoi tc ng. Do , theo cc nh qun l Nht Bn, n lc ca nhn vin
cn c xem xt cng vi kt qu ca h. T y, cc cng c nh gi c pht trin
c th kt hp qun l c c hai yu t ny.

1.5 Qun l bng cch i tua (T. Peters & R. Waterman Management by
Wandering Around hay MBWA)

Mt khi nim mi c ni ln gn y da vo nghin cu cc cng ty thnh cng ca M

nh Boeing, Caterpillar, IBM, Johnson & Johnson, l qun l bng cch i tua - MBWA.
Cc cng ty ny c c tnh hiu qu cao nh hnh thnh cc nhm lm vic nh, c ng
v thin ngh p ng ngay nhu cu cng vic, cho php phm nhng li nh v thng qua
truyn thng mt cch khng chnh thc h hc tp t nhng li . Nguyn tc c bn l
KISS (Keep It Short & Simple - gi cho mi th ngn gn v n gin. Nhng bi hc t li
trong cng vic c c kt thnh nhng cu ni ngn gn nhn vin c th thuc nm
lng v hiu ngha ln lao ca bi hc nh .

---------------- 2
OCD 2009
Theo cch qun l ny, nh qun l phi dnh mt phn thi gian ng k ti gp nhn vin,
khch hng v nh cung cp hiu h lm nhng vic g v h cn nhng g. T cc nh
qun l c th tm ra cch thc kch thch v thc y ng c nhn vin mun ci thin
thnh tch ca mnh. MBWA i hi nh qun l phi c tc phong ch ng i ng vi cc
tnh hung ny sinh, a ra nhng cu tr li nhanh nht v chnh xc nht cho nhn vin ca
mnh gip h lm vic hiu qu nht, l cch km cp trn cng vic hiu qu nht.

Nh qun l theo phong cch MBWA c ba mc ch chnh:

- pht c, tc l cho nhn vin thy r nhng g quan trng
- nm bt kp thi nhng g ang xy ra trong c quan
- to nn v cng c nhng mi quan h c nhn
Phng php qun l ny cng ng thi cho thy vic truyn thng khng chnh thc l ht
sc cn thit v cn phi lm tt vic ny ra sao.

2. CC PHNG PHP NH GI KT QU CNG VIC

nh gi kt qu cng vic l mt ni dung rt quan trng trong qun l ngun nhn lc. T
vic nh gi kt qu cng vic ca mi c nhn ngi lao ng, ngi qun l s a ra
c cc quyt nh v o to, b tr lao ng ( bt/ thuyn chuyn/ sa thi...), tuyn dng
cng nh xy dng ch phc li trong cng ty. Chnh v vy, ngi qun l cn nhn thc
rng vic nh gi kt qu cng vic l mt qu trnh c thc hin lin tc, thng xuyn
ch khng ch n thun l cc hot ng nh gi nh k hng nm hay hng na nm.

Di y l cc ni dung c th ca phn ny:

1 Cc mc tiu c bn ca nh gi kt qu cng vic

2 Cc bc trong qu trnh nh gi
3 Cc phng php nh gi kt qu cng vic
4 Cc li thng gp phi trong qu trnh nh gi
5 Ai l ngi tham gia vo qu trnh nh gi.
6 Xc nh chu k nh gi
7 Cc phng php ph bin kt qu nh gi

2.1 Mc tiu
nh gi kt qu cng vic phc v 2 mc tiu c bn sau:

* Mc tiu hnh chnh: Vic nh gi kt qu cng vic c s dng cho cc mc tiu

hnh chnh khi n l c s cho cc quyt nh c lin quan n:
K hoch ho nhn lc: Mt h thng nh gi cng vic tt s cung cp cc thng
tin v im mnh v im yu ca cng ty. V d nh cng vic cn thm nhng v tr
mi no, k nng ca cc nhn vin hin ti trong cng ty.

---------------- 3
OCD 2009
 Thu ht v tuyn chn: Cc th hng nh gi thc hin cng vic c th c ch cho
vic d on kt qu cng vic trong tng lai ca cc ng c vin. V d mt ngi
qun l thnh cng nht trong mt cng ty s c nhng hnh vi nht nh khi thc
hin mt cng vic no . Cc s liu ny c th dng so snh vi kt qu trc
nghim ca cc ng c vin. Hoc khi xc nh tnh xc thc ca cc trc nghim
trong tuyn chn, th cc th hng c th c s dng nh mt bin so snh vi
im ca cc trc nghim.

Th lao: nh gi cng vic lm c s quyt nh ng n cho vic tng lng.

Hu ht cc nh qun l u cho rng nhng ngi thc hin cng vic mt cch xut
sc th xng ng c tng lng.

Mi quan h gia cc nhn vin: Cc s liu v nh gi cng vic cng rt c ch

cho vic bt, thuyn chuyn, cch chc, sa thi. V d tnh hnh thc hin cng
vic ca mt c nhn rt c ch cho vic xc nh kh nng ca c nhn trong vic
thuyn chuyn sang cng vic khc cng cp.

* Mc tiu pht trin: Khi bn nh gi kt qu cng vic c s dng cng c v pht

trin cc k nng ca ngi lao ng h thc hin cng vic tt hn. V d nh:
o to v pht trin: nh gi cng vic gip cho vic xc nh cc nhu cu v o
to v pht trin ca c nhn hay mt b phn trong mt cng ty. V d trng phng
nhn s trong mt cng ty nhn thy rng cc qun c gp kh khn trong vic qun
l khu k lut v do phn o to v ni dung ny c th c t chc. Bng cch
xc nh cc im yu lm nh hng n tnh hnh thc hin cng vic th nh qun
tr nhn s v nh qun tr trc tuyn c th thit k cc chng trnh v qun tr nhn
s cho khin cho cc c nhn c th pht huy c im mnh ca mnh v gim ti
a im yu ca mnh.

nh gi tim nng ca nhn vin: Mt s nh qun l xc nh tim nng ca nhn

vin khi h nh gi cng vic. Bi v h cho rng yu t tin on tt nht cho cc
hnh vi trong tng lai chnh l cc hnh vi trong qu kh. Tuy nhin tnh hnh thc
hin cng vic ca mt c nhn trong qu kh cha chc phn nh chnh xc mc
thc hin cng vic ca h trong tng lai cc v tr, mi trng khc nhau.

Cung cp cho cc nh qun l cc thng tin phn hi t pha ngi lao ng v cc

vn nh s tho mn, k vng, k hoch pht trin ngh nghip v cung cp thng
tin cho chnh ngi lao ng bit v tnh hnh thc hin cng vic ca mnh.

2.2 Cc bc trong qu trnh nh gi

nh gi cng vic l mt qu trnh bao gm 3 bc c bn c miu t di s sau:

---------------- 4
OCD 2009
 Ph bin cc thng tin v
KQCV cho ngi lao ng
v c cc bin php
khuyn khch h thc hin
Xc nh tiu cng vic tt hn
thc

o lng
tiu thc no nn c KQCV
s dng nh gi
Qun l
KQCV

Kt qu cng vic l tt
hay khng

Quyt nh chn ci g lm tiu thc nh gi l bc u tin v rt quan trng. Cc tiu

thc ny c th l:

Cc tiu thc nh lng: Nh s lng sn phm t cht lng sn xut ra, thi gian
sn xut ra mt sn phm...

Cc tiu thc nh tnh: Nh k nng c nhn (k nng lnh o, quan h), lng nhit
tnh, tinh thn hp tc...

Khi la chn cc tiu thc nh gi, c ba yu cu cn ch :

Tnh lin quan: Cc tiu thc nh gi kt qu cng vic nn o lng nhng g c lin
quan n mc tiu ca cng vic. Tt c cc kha cnh c lin quan n thc hin cng
vic nn c xc nh bi cc nhim v v trch nhim trong bn m t cng vic.

tin cy: Qu trnh nh gi kt qu cng vic nn a ra cc kt qu nh gi nht

qun v ging nhau. Nu nh mt hnh vi c nh gi hon ton khc nhau cc thi
im khc nhau bi cng mt tiu thc th kt qu nh gi cng vic khng m bo
tin cy.

Khng b nh hng bi cc nhn t khc: nh gi kt qu cng vic ca ngi lao

ng khng nn b nh hng bi cc nhn t m h khng th kim sot c, v d nh
iu kin kinh t, thiu nguyn vt liu v h thng my mc km hiu qa.

Sau khi c cc tiu thc nh gi, kt qu cng vic ca tng c nhn hoc tng nhm
ngi lao ng s c nh gi da vo cc tiu thc ny. Tuy nhin, c nhng tiu thc rt
d o lng nhng cng c nhng tiu thc rt kh lng ho c. V d nh khi nh gi
kh nng qun l ca mt ngi no th rt kh xc nh c vic qun l ca ngi
l rt tt, tt hay trung bnh.

---------------- 5
OCD 2009
Bc cui cng trong vic nh gi kt qu cng vic ca ngi lao ng l lm th no
khuyn khch, qun l ngi lao ng h c th ci thin c kt qu lao ng ca h
hn na. Mc ch ca bc ny nhm:

Xc nh cc nguyn nhn gy ra kt qu cng vic khng tt. C th c 2 nguyn nhn:

Nguyn nhn 1: Ngi lao ng khng th thc hin c cng vic bi v h khng bit
c phi lm ci g v lm th no thc hin c cng vic. Chnh v vy, h khng th
thc hin c ng cc tiu chun ca cng vic.

Nguyn nhn 2: Ngi lao ng c kh nng thc hin c cng vic nhng h khng
mun v khng nhit tnh lm vic t c cc tiu chun ca cng vic.

Xy dng v thc hin cc gii php: Vi mi loi nguyn nhn nh trn th nh qun l
cn a ra cc loi gii php khc nhau

Vi nguyn nhn 1, cn phi:

- Gio dc v o to cho ngi lao ng: Ngi lao ng khng bit c ton b
cng vic v khng c kh nng thc hin theo ng cc tiu chun ca
cng vic. H cn phi c cc k nng thng qua gio dc v o to.
- a ra cc hng dn thc hin cng vic
- Thc hnh: C nhng trng hp ngi lao ng c trnh v k nng
thc hin cng vic nhng k nng ca h b mai mt i do h thiu cc c hi
thc hnh. H khng cn phi c gio dc- o to thm nhiu m ci h cn l
thi gian thc hnh nhng g h tng lm.

Vi nguyn nhn 2, cn phi:

- Xc nh xem cc thng tin phn hi v kt qu cng vic y cha: Trong

hu ht cc trng hp, khi ngi lao ng nm r c mc tiu ca cng vic,
vic thc hin cng vic ca h s c ci tin nu nh anh ta bit c rng anh
ta thc hin cng vic cha t yu cu v anh ta c cc hng dn ci tin kt
qu cng vic ca anh ta. Ngi lao ng cn phi nm c cc thng tin mt
cch y , chnh xc v c th v nhng din bin ca kt qu cng vic ca
anh ta.
- Xem xt cc nguyn nhn do chnh cng vic gy ra: Cng vic c thit k
ng cha, cc nhn t v mi trng lm vic nh nh sng, ting n, my mc
thit b.. c ph hp khng
- Xem xt h thng lng thng: Nhng kt qu m ngi lao ng nhn c
cho nhng c gng, n lc ca anh ta thng nh hng mnh m ti cch anh ta
thc hin cng vic. Chnh v vy, ngi qun l nn c cc hnh thc thng-
pht ph hp khuyn khch nhng ngi thc hin cng vic tt v hn ch
nhng ngi thc hin cng vic cha t yu cu.

Nm r c nhng mong mun ca ngi lao ng ti ni lm vic

2.3 Cc phng php nh gi kt qu cng vic

---------------- 6
OCD 2009
2.3.1 nh gi tng i v tuyt i
nh gi tng i:
L phng php nh gi i hi ngi qun l so snh tnh hnh thc hin cng vic ca
nhn vin vi nhng ngi khc lm cng mt loi cng vic. Vic sp kt qu cng vic
theo th t t tt nht cho n km nht ca cc cng nhn l mt v d ca phng php
nh gi tng i.

u im : Buc ngi nh gi phi tm ra s khc bit v kt qu gia cc nhn vin

thng qua vic xp hng h.

Nhc im: - Khng r khong cch khc bit gia cc nhm cng vic vi nhau
- Khng cung cp cc thng tin tuyt i v u v nhc im ca cc c nhn

nh gi tuyt i:
L phng php nh gi i hi ngi qun l nh gi v tnh hnh thc hin cng vic ca
mt nhn vin da trn cc tiu chun nh gi.

u im: C th so snh gia cc c nhn, cc nhm vi nhau, thng tin phn hi c

th v hu ch v trnh mu thun trc tip gia cc c nhn vi nhau

Nhc im: Xu hng bnh qun ho nu nh cc nh qun l khng mun nh

gi cc c nhn ca mnh, kh xc nh cc nh mc chun.

V d v nh gi tuyt i

Tiu thc Kt qu
1. Khi lng cng vic 5 4 3 2 1
2. Cht lng cng vic 5 4 3 2 1
3. Tnh c lp 5 4 3 2 1
4. Tnh hp tc 5 4 3 2 1
5. Thi lm vic 5 4 3 2 1
7. Kh nng v hoi bo cho pht trin trong tng lai 5 4 3 2 1
8. Hon thnh cng vic ni chung 5 4 3 2 1

Trong : 5: Xut sc
4: Rt tt
3: Chp nhn c
2: Khng chp nhn c
1: Qu km

Cu hi: Trong mt cng ty gia cng may mc, s lng sn phm hon chnh lm c
trong qu I/2006 ca 2 cng nhn A v B tng ng l 100 v 115. nh mc ca cng ty l
---------------- 7
OCD 2009
112 sn phm/ cng nhn/ qu. Hy a ra mt s mnh v vic nh ga kt qu cng
vic theo ch tiu s lng sn phm ca hai cng nhn A v B theo phng php nh gi
tng i v tuyt i.

2.3.2 nh gi theo phm cht, hnh vi v kt qu cui cng

nh gi theo phm cht:

nh gi theo phm cht i hi ngi qun l nh gi v phm cht ca nhn vin, cc
phm cht ny thng nht qun v tn ti lu di. Bn phm cht thng c a ra
nh gi: tnh quyt on, tin cy, sc lm vic v s trung thnh.

u im: Phng php ny cung cp cc thng tin c th v cc phm cht ca nhn

vin.

Nhc im: Phng php nh gi ny b ch trch l m h, d thin v v kh c

th chn c cc phm cht nh gi. Mt khc phng php ny tp trung nh
gi vo con ngi hn tnh hnh thc hin cng vic.

nh gi theo hnh vi:

L phng php nh gi i hi ngi qun l nh gi cc hnh vi ca nhn vin mnh.

u im: Tiu thc nh gi c th v ngi lao ng bit r c hnh vi no nn

cng c v hnh vi no nn trnh.

Nhc im: Mt nhiu thi gian nh gi.

nh gi theo kt qu:
L phng php nh gi i hi ngi qun l nh gi kt qu cng vic m ngi lao
ng t c.

u im: Tiu thc nh gi c th, lng ho c v t b thin v.

Nhc im: nh gi theo kt qu cng vic b nh hng bi cc yu t m ngi

lao ng khng th kim sot c, v d nh mi trng lm vic, nguyn vt
liu....Hn na, cc nhn vin qu tp trung n kt qu cng vic nn ch quan tm
n cc li ch trc mt v b qua li ch trong tng lai.

2.4 Cc li thng gp phi trong qu trnh nh gi

Li "ho quang" Ngi nh gi cho im cao v mi mt cng vic da trn vic

ngi nhn vin hon thnh mt cch n tng trong mt chc nng
cng vic m thi. V d: ngi nh gi l ngi khng a s chm
tr, cho im cao trn mi phng din cng vic cho mt nhn vin
c tnh nhanh nhn m ch n thun da trn c tnh ny m thi.

Li "nh ng" y l li ngc li ca li "ho quang". Ngi nh gi cho im

thp v mi phng din i vi nhn vin, ch v nhn vin khng
---------------- 8
OCD 2009
 lm tt trn mt phng din m thi.

Li n tng u Nhn nh tch cc hoc tiu cc v nhn vin ngay t u khi mi

tin nh gi nhn vin, v cho n tng tch cc hoc tiu cc tc
ng n nhng nh gi sau ny v kt qu cng vic ca nhn vin
ny.

Li "n tng cui i lp li vi li n tng u tin, tc l coi kt qu cng vic

cng" thi im cui cng trong thi k nh gi c tc ng qu ln n
vic nhn nh v nh gi nhn vin trong c qu trnh.

Li khoan dung Thng xuyn nh gi mt nhn vin cao hn mc ngi ng ra

c nhn.

Li nghim khc i lp vi li khoan dung, tc l thng xuyn nh gi mt nhn

vin thp hn mc ngi l ra c nhn.

Li dung ha Trnh vic nh gi nhn vin cc mc cao nht hoc thp nht

Li nhn bn nh gi tt hn cho nhng c nhn ging ngi i nh gi v mt

hnh vi v/hoc tnh cch

Li vt du loang Tip tc nh gi thp mt nhn vin v nhng li ngi mc

phi trong nhng k nh gi trc

2.5 Ai l ngi nh gi kt qu cng vic?

Tu tng loi cng vic c th vic nh gi c th do 1 ngi, 1 nhm ngi hoc kt hp
tt c nhng ngi c lin quan , bao gm:
Cp trn
ng nghip
Cp di
T nh gi
Khch hng
Ngi cung cp
Mt thng l ti nhiu t chc l nh gi 360o, tc l nhiu bn tham gia nh gi: cp di,
cp trn, ng nghip, khch hng v bn thn nhn vin. Tu vo vn ho t chc v nn
vn ho dn tc ni t chc hot ng, mc hiu qu ca cch nh gi ny l ht sc
khc nhau bi tnh nhy cm ca s tham gia ca cc bn nh gi ny.

2.6 Chu k nh gi
Tu theo tng mc ch ca vic nh gi kt qu cng vic, cc t chc c th la chn cc
chu k nh gi khc nhau. Thng thng, nhng bn nh gi cng vic chnh thc thng
c thc hin mi nm hoc 6 thng mt ln. Tuy nhin, c mt s cng vic i hi t

---------------- 9
OCD 2009
chc phi nh gi trong mt chu k thi gian ngn hn, v d nh cng vic ca nhn vin
phng bn hng th vic nh gi c th thc hin theo chu k hng qu hoc hng thng.

2.7 Ph bin kt qu nh gi
Qu trnh ph bin kt qu nh gi thng c thc hin di hnh thc tip xc gia
ngi nh gi v nhn vin. Mc ch ca vic ph bin kt qu l gip nhn vin bit kt
qu cng vic ca h ang mc no v h cn ci tin nhng bc no c c kt qu
cng vic tt hn. Vic ph bin kt qu cng vic c th c thc hin theo 2 cch:

Ph bin mt cch chnh thc: Thng qua cc cuc hp thng bo tnh hnh thc
hin cng vic ca tng ngi.

Ph bin mt cch phi chnh thc: C th gp g tng c nhn a ra cc thng tin

v kt qu cng vic.

---------------- 10
OCD 2009