Professional Documents
Culture Documents
Cãi gì cũng thắng PDF
Cãi gì cũng thắng PDF
Bn c thn mn,
Cun sch tip theo trong b sch ny chnh l n phm bn ang cm trn tay, cun Ci g
cng thng. Trong cun sch d dm v mang tnh truyn nhim ny, Madsen Pirie cung cp
mt hng dn y cch s dng m thc ra l lm dng l lun ginh chin
thng trong mi tranh lun. ng xc nh tt c nhng ngy bin thng dng nht trong
tranh lun vi cc v d mang sc mnh hy dit. Chng ta u cho rng mnh l ngi c
suy ngh r rng v hp l nhng sau khi c xong cun sch ny, ta s nhn ra nhng ngy
bin m mnh s dng. Tc gi ch cho bn thy cch cng lc tng cng sc mnh cho suy
ngh ca bn v tm ra im yu trong nhng lp lun ca ngi khc. V tinh qui hn,
Pirie cn ch cho bn cch tr nn phi l mt cch tinh t m khng b pht hin. Cun
sch ny s bin bn tr thnh mt ngi thng minh n pht bc: gia nh, bn b v cc
i th ca bn u s c ao rng bn cha tng c n.
To ebook: T Hi Triu
Ebook thc hin dnh cho nhng bn cha c iu kin mua sch.
Chi ch..................................................................................................................................................................... 17
Ngy bin sai nguyn nhn (Cum hoc ergo propter hoc) .................................................................... 46
L l khut bn ....................................................................................................................................................... 83
Ro trc .................................................................................................................................................................. 85
Ngy bin Cng kch c nhn (Hominem (abusive), argumentum ad) .......................................... 87
Hi hc thiu xc ng ..................................................................................................................................... 97
Ngy bin nhn qu (post hoc ergo propter hoc) ................................................................................. 126
Bc b v d ............................................................................................................................................................ 132
vt ha ............................................................................................................................................................... 134
Rt nhiu ngy bin c nhng ngi thc tnh khng bit g v l lun hp l, bn cht
ca bng chng, hay nhng th c xem l t liu lin quan a ra. Tuy nhin, cng c
nhng ngy bin khc b cc c nhn mang toan tnh la di s dng. Nu mt lp lun v
bng chng khng sc thuyt phc, cc ngy bin c th tng thm trng lng cho
chng.
-MADSEN PIRIE
Suy lun gim pha
Ngy bin suy lun gim pha l mt phin bn chuyn bit ca lp lun cng kch c nhn
(ad hominem). Thay v trc tip s nhc ngi tranh lun, mt suy lun c rt ra vi toan
tnh y ngi ny vo trng thi b khinh r hay mang ting xu. i th hay hnh vi ca
ngi ny c so snh vi th g khin ngi nghe c phn ng bt li cho anh ta.
Smith ngh chng ta nn cho thuyn ra bin trong k ngh mc d hiu bit ca anh
ta v tu thuyn ch ngang vi nhc trng ngi Lo.
Suy lun gim pha thm ch c th l mt suy lun c gi tr xt theo cch so snh c a
ra. iu ny khin n hiu qu hn nhng vn y tnh di la v mc tiu y l a ra
mt t liu b sung, khng th chi ci gy nh hng ln mt nh gi.
(Li mt ln na, pht biu trn l ng. Nhng ai ang run ry?)
Trong khi cc chnh tr gia thch th vi nhng gim pha v suy lun, ngc nhin thay l suy
lun gim pha c vi cng dng hu ch. Mt suy lun gim pha hiu qu phi cha ng
yu t chnh xc trong php so snh v gi ra s gim pha thng qua nhng lin tng v
n. Nu tt c mi yu t khc u gi nguyn, nhng so snh sai s tht rt d tr nn
chng tai gai mt so vi vic kho lo s dng cc yu t chnh xc. Ch c vi ngi t
n trnh miu t ng nh nh Daniel OConnell khi ni v Sir Robert Peel:
Cc l lun gim pha i hi phi c chun b tt. Nu bn s dng chng khi cha chun
b, bn s thy bn thn mnh ang rt cc so snh t mt kho so snh c sn khng cn
s mi m gi ln nhng hnh nh sng ng. M t i th ca bn nh b hiu trng
kh hnh hay cc tay ch cu lc b thot y s khng nng bn ln tm cao hn. Mt
khc, mt so snh gim pha c son tho cn thn c th cht cha s giu ct ln tnh
hung tiu biu nht m bn c th tm c: bi ni chuyn di nh ci sng b Texas;
y mt u nhn, kia mt u nhn nhng gia th ton b.
Ngy bin trng m
Ngy bin trng m pht huy tc dng da trn kh nng thay i ngha ca pht biu
thng qua nhng ch nhn ging khc nhau trong t ng. t trng m vo mt s t ng
hay cm t nht nh c th mang li mt ngha kh khc bit so vi d nh ban u v
c th thm vo nhng n bao hm khng nm trong ngha en ca cu t:
t iu thuc ca bn i.
t iu thuc ca bn i.
t iu thuc ca bn i.
t iu thuc ca bn i.
Chng ta bit rng con ngi sinh ra u bnh ng, nhng khng phi l l do trao
cho h tt c cc l phiu bu bnh ng.
(Thc ra, chc hn chng ta bit rng con ngi sinh ra bnh ng. Sinh ra bnh ng hm
ngi ta khng duy tr c s bnh ng lu.)
Trong hu ht cc trng hp, r rng s dng trng m l hnh thc ngy bin bng li
ni. Trong vn bn, s nhn mnh thng th hin di dng in nghing v nhng ngi
s dng trch dn li ngi khc thng phi ghi r ngun. Tuy nhin trong vn ni, cc
trng m thiu chnh ng d dng xm nhp hn, nh thc nhng n thiu chnh ng.
Ngy bin ny i cng nhng n b sung c a ra bi php nhn mnh. Chng khng
hnh thnh phn no trong pht biu c chp thun kia v c mang vo mt cch ln
lt m khng c cng dng h tr lp lun.
M ni chng ta khng c nm vo ca s.
Chng ta dng tng kim loi ny th khng sao c.
Trong rt nhiu cu chuyn c xa, cc anh hng gan d chin thng bng cch s dng
ngy bin trng m tm ra k h trong nhng li nguyn hay hun th. Perseus bit rng
ai nhn vo Medusa s b bin thnh . Ngay c nhng k hung c cng s dng ngy bin
ny: Samson b lm m mt bi vua x Philistines ngi ha rng khng ng vo anh
ny.
Khi son tho nhng quy tc hay lut l, hy lun ghi nh trong u rng c rt nhiu lut
s khn kho s dng ngh thut ngy bin trng m bc b cc d nh ca bn. Li
ni ca bn s kt thc vi ngha hn hp nh s c quyn ca h thng bu chnh c,
trong h thng ny quy nh rng ai la li trn ng ph s b khp vo ti vi phm s
c quyn bu chnh. (D sao th h cng ch quy nh trn ng ph.)
Ngy bin ngu nhin
Ngy bin ngu nhin gi nh rng cc c trng k l ca mt tnh hung ngoi l l
bc b mt quy lut tng qut. Cc c trng ca vn c th mang tnh ngu nhin,
khng lin quan g n lun im v d dng c xc nh l mt ngoi l bt thng c
th chp nhn c.
(Ngy bin ny, tng c Plato s dng, tinh qui ch n khng nhn nhn rng tnh
trng in ch l mt tai nn ngu nhin, v ch l mt trng hp qui n khng lin
quan g n ch , v thc s rt t xy ra.)
Ngy bin ny xem mt pht biu khi qut nh mt tng th khng hon ho v chp nhn
nhng ngoi l. lm iu bn phi cp cho n mt ngha v tnh chnh xc m pht
biu ny cha bao gi s hu. Hu ht nhng pht biu khi qut ha u hm cha nim
rng tt c mi th u ging nhau. Nu c g khng nh vy, chng hn s tn ti ca
trng thi in r hay thin thch, cc ngoi l vn c th c chp nhn m khng lm
mt i gi tr ca pht biu khi qut kia.
Anh ni anh cha bao gi gp tn gin ip ny. Anh c chc l hn cha bao gi ng gn
anh v d nh trong mt m ng xem bng khng?
m, ti khng chc.
Ngy bin ngu nhin l ngy bin thng gp nhng ngi theo ui s khi qut. Nu
bn ang c a ra nhng nh ngha khng th phn bc cho nhng th nh s tht,
cng l v ngha, bn ng ngc nhin khi nhng ngi khc ginh rt nhiu cng sc
c gng tm ra nhng iu ngu nhin tn cng xuyn qua tm khin bo v ca bn.
Plato tm kim cng l. John Stuart Smith, ngi c gng chng minh rng cng l l s t
do nhng khng c gy ra thit hi hay ri ro nghim trng cho nhng ngi khc, lun
thy lun iu ca mnh b phn i vi nhng cu bt u bng, Nhng cn trng hp
m? y l mt s may ri ngh nghip. Nu bn mun trnh cc ngy bin ngu nhin,
hy trnh s khi qut.
(Tnh tit gy sng st duy nht trong nhng cu chuyn gh rn kiu ny l vic c ai
cho rng cc ngoi l qui n c th khin mt quy lut chung t c chp nhn hn.)
Ngy bin ngu nhin hu dng cho nhng ngi theo ch trng v chnh ph v n c v
nh phn bc li mi lut l chung. Khi b co buc phm lut, hy tm kim nhng trng
hp ngoi l qui d nht trong kh nng tng tng ca bn. Nu lut l kia khng p
dng cho trng hp ny, ti sao n li p dng vi bn? (Tt c chng ta u ng rng
vic t mt vn phng thu l ng nu l cch duy nht gii thot nhng ga ph
v tr m ci b nht di hm ru. Do , ci ti lm vn d khng sai?)
Khng nh hu thc
Vi nhng ngi ri m trong v vng gia nga v xe th, khng nh hu thc l mt
ngy bin xut hin rt t nhin. y l mt ri ro cho nhng ngi chn phng php lp
lun c iu kin, ngy bin ny khng th nhn ra rng c nhiu hn mt cch git mo.
Nhng con mo s cht khi b loi nhm u mc bnh di cn. Con mo ny cht, hin nhin
con nhm u l th phm.
Nu ti lm ri mt qu trng, n s v. Ti lm ri mt qu trng, v th n v.
Nu anh ta ln k hoch git v, anh ta s mua thm bo him cho v. Anh ta lm vy.
Nu anh ta nh u c, anh ta phi mua thuc c. Anh ta mua mt t thuc dit c.
Dng ngy bin ny c kh nng thay i v hn. Rt nhiu v d tuyt vi v ngy bin
chi ch tn dng i t ti ngha: t she y ni v con tu hay n cng tc? S
nhm ln tng t cng c th xy ra ng vt.
tr thnh ngi s dng ngy bin chi ch kho lo, bn buc phi h hng trc s
chnh xc trong chm cu, c bit l vi nhng du phy. Bn phi hc cch ni nhng cu
nh Ti nghe thy ting chung nh th khi ang do chi qua nhng con hm . Bn phi
c mt kho t vng danh t c th dng lm ng t v mt vn phong ng php d dng
iu tit trc nhng i t t sai ch v nhng ch v m h. Mc chim tinh hc trn
bo l mt ngun t liu tuyt vi.
Ngy bin loi suy
Ngy bin loi suy gi nh rng nhng th ging nhau kha cnh ny cng ging nhau
kha cnh khc. Ngy bin ny a ra php so snh trn c s nhng phn bit ca s
vt v t suy ra nhng phn cha bit cng ging nhau tng t.
(Khng suy lun loi suy sai lm no li so snh chnh ph vi c th con ngi, c v ni
nhiu v gan, tuyn ty hay c ch thi cht c.)
Php loi suy l mt cch hu hiu truyn ti thng tin. Chng cho php chng ta tho
lun v cc khi nim mi bng nhng thut ng nm trong kh nng hiu bit ca ngi
nghe. Ngy bin loi suy a ra suy on rng s c thm nhng yu t khc tng t nhau
da trn nn tng ca nhng yu t tng t nhau c xc nh.
y l mt ngy bin v php loi suy l mt cng c giao tip ch khng phi mt ngun
kin thc. Mt loi suy c th gi cho chng ta nhng truy vn tm ra vn nhng
chng khng cung cp nn tng cho vic kin lp cc khm ph.
Ngy bin loi suy tn ti y ry trong nhng din dch lch s. Trong n lc kin to
ngha cho cc s kin lch s, cc kiu so snh xut hin. Tt c cc nn vn minh trong
qu kh u tng ng nhau im chng tng l mt nn vn minh nhng trc
chng khng tn ti. Ba thc t hon ton c rch ny khin nhiu s gia ri vo mt loi
suy vng i. Cu m t n gin khng tn ti, tn ti, khng cn tn ti gi ra so snh
vi nhng c th sng. Trc khi chng ta kp bo cha, chng ta bt u bng nhng
nn vn minh pht trin rc r v n hoa, ri sm ri vo tnh trng ho tn v cht
i.
Khi nn vn minh ca chng ta bt u chn mui, theo quy lut t nhin, cng nh bt k
c th hu c no, n s gi i nhng ht ging ti to bn thn mt ni xa xi khc.
Ngy bin loi suy c hiu qu sc bn khi dng i ph vi ngi s dng php loi suy
trc. D ai dng bt k kiu loi suy no; tt c nhng g bn phi lm l nm ly mt php
loi suy m i th kia s dng v tip tc pht trin n theo hng c li cho lp lun ca
bn. Nu bn may mn, i th ca bn s buc phi tha nhn rng lp lun loi suy ca
anh ta khng thc s thuyt phc v s mt im trc ngi nghe.
Vic mt nim tin hay mt s xc nhn khng nh c tui khng khin n tr nn chnh
xc. Hiu theo ngha n gin nht, ngy bin li mn l thi quen gim thiu ti a suy
ngh. Ngy bin ny ch ra cch thc hon thnh mi vic m khng cn phi tn cng suy
ngh a ra quyt nh kh khn. Khi c nng ln tm cao nht, n tr thnh mt trit
l. Cc th h trc lm theo cch ny v tn ti c; do chng ta cng s nh th.
Ngy bin ny c t son im phn bng vic ni v tnh lin tc v s u i dnh cho
nhng g thn quen.
D s tui ca mt nim tin chng nhn kinh nghim trong qu kh, n khng phn nh
s ng n ca nim tin . nh ng ci thn thuc hn vi ci tt hn l ang mo
him i vo vng t ngy bin. Ni cho cng, s tin b ca loi ngi c thc hin
bng cch thay th nhng ci c k bng nhng ci tt hn. i khi con ngi lm vic theo
mt cch nht nh hay c nhng nim tin nht nh ko di hng nghn nm. iu ny
khng c ngha l cch thc hay nim tin ng, cng nh khng c ngha rng n sai.
Anh khng c xe hi. Ti cha bao gi c xe hi, cha ti cha bao gi c v ng ti cng
vy.
Chng ti lm ra nhng vt dng trong nh bng phng php tt nht; theo cch thc c.
Chng ti khng cn nhn qua ci knh vin vng ca ng, Galileo . Chng ti bit rng
khng th c hn by thin th c.
Li suy lun tin nghim c nhng ngi m nim tin ca h rt t tnh thc t s dng
rng ri. Ngy bin ny l mt cy chi qut tt c nhng d kin ba bn xung di tm
thm nh kin. y l mt vt dng gia nh thit yu dnh cho nhng ngi quyt tm
gi cn phng tm tr ca mnh sch s khi bi bm ca th gii thc. Trn cn chi v
trong tm tr ca ngi dng lun khc su cu ni: Tr c ti c sp xp gn gng
ri. ng lm ti ri tr vi nhng d kin na.
Sc mnh mang tnh e da khng nht thit phi dng v lc. Ngy bin e da xy ra
bt c khi no c cc ha hn v nhng hu qu khng d chu nu khng lm theo mun
ca ngi ni. (Nu anh khng ly cho chng ti cc k hoch ch to tn la mi, ti tic
rng ti s phi gi nhng tm hnh ny cho cc bo.)
Ngy bin e da s dng nhng t liu khng lin quan. Ni cho ng, n b mc lp lun
li v dng sc mnh nh cch thc thuyt phc. D sc mnh, khng nghi ng g, i
khi rt hiu qu lch s hng s ch n mun ca ngi ni, mt khi s dng n,
bn tht bi v ph hoi phng php l lun.
Joseph Stalin l bc thy s dng k thut e da. Thc t, ng gy dng kh nng ngy
bin e da ca mnh n mc tn tui ca ng tr nn bt t trong cu ni ca Krushchev
khi tm lc uy quyn ca n: Khi Stalin ni nhy!, ngi thng minh phi bit nhy.
Bn thn Stalin c v nh gi quan nim rng ngi no khng c sc mnh e da th
khng th tham gia vo cc vn quc t. Cu hi ni ting ca Stalin, c Gio Hong c
bao nhiu phn khu? l cu p tr cho xut c Gio Hong nn tham d mt hi ngh
quc t. K th ca Stalin c th thng xuyn nhn ra rng lp lun khng phi l cch i
ph hiu qu vi ngy bin e da.
Nu cc anh khng phe chng ti, cc anh ang chng li chng ti.
(Vi ngi cho rng bn ng mt phn. Nhng ngi khc c th phe bn trong mt s
vn v chng li bn nhng vn khc. a s mi ngi chc hn khng quan tm
gp g.)
Vi tnh hung trong cuc sng c nhng thay i tng bc mang tnh v hn; nhng tnh
hung khc cho bn cc la chn hin nhin. C rt nhiu vng ti trung gian gia nh sng
v bng ti nhng khng c nhiu vng giao nhau gia con gi v con trai. Ngy bin r i
ct vic mang ci chn la gii hn trong nhm tnh hung th hai vo cc tnh hung
ng hn phi c bao qut bng nhm tnh hung th nht.
C hai loi ngi trn th gian: ngi giu c v k tht bi. Bn mun tr thnh ngi giu
c hay vui v lm k tht bi?
Sai lm y l ph nhn nhng la chn khc. Bng cch gii hn phm vi li, ngi vi
phm ngy bin lc b khi cuc tho lun nhng t liu c th nh hng rt nhiu
n kt qu. Lc ny ngy bin khng phi c to thnh bi s xm phm ca nhng t
liu khng lin quan, m c to thnh t vic loi tr nhng t liu lin quan.
Mt trong nhng cch dng kh chu nht ca ngy bin r i xut hin trong thu thp
thng tin thng k. Thm d, kho st tip th cng nh nhng kho st chnh tr ch c tc
dng khi n nh con ngi vo nhng nhm r rng. Thng tin thng c yu cu tr
li bng cu hi c hay khng khi ngi c hi bit rng c hai cu tr li u khng
ng. Cc bi kim tra tnh cch thng a ra nhng tnh hung gi nh lun nh gi
thp mt cch th thin nng lc ca con ngi.
Ngy bin r i thng xut hin trong mt song cho d bn thn php suy lun c
v l mt hnh thi lp lun c cn c.
(Nhng y khng phi la chn trng v en. Chng ta c th nhp khu mt vi loi
hng v xut khu nhng th khc.)
Cng dng tuyt vi nht ca k thut ngy bin r i l a ra quyn chn la gia th g
rt kh chu v phng n m bn ang ng h. Hoc ngi nghe phi lm theo iu bn
ni hoc s l s kt thc ca s sng trn tri t nh chng ta u bit.
Hoc chng ta sn cnh ca mu xanh hoc chng ta s b nho bng v ch giu. Mi ngi
s ngh chng ta khng c mt thm m v chng ta s tr thnh tr ci cho c khu ny.
Anh em t chn la y; anh khng c tc ng ln quyt nh ca em bng cch ny hay
cch khc u.
Bn phi hc cch dn dt ci bn xem l la chn kh d duy nht bng cch ni: Tha
qu ng qu b, c v nh chng ta c hai la chn kh d
Che y bng khoa hc
Khoa hc c uy tn ht sc ln v n lm ng rt nhiu th. Trong hnh dung thng
thng, mt nh khoa hc tn ty trong chic o trng l sui ngun kin thc tri ngc
vi nhng kin ch quan n thun. Rt nhiu ngi v qu khc khoi mong c c sc
mnh uy tn ca mt nh khoa hc i vi nhng quan im ca mnh khoc ln mnh
chic o trng y bit ng khoa hc vi n lc bin tuyn b khng nh ca mnh thnh
ci g khng phi n.
Ngy bin che y bng khoa hc chuyn s dng nhng bit ng k thut la di ngi
nghe tin rng l nhng pht biu mang bn cht khoa hc v c nhng bng chng th
nghim h tr cc pht biu .
(Ni trng ra l con ngi khng lm vic khi bn b ca h khng lm, tr khi h mun t
c thnh cng. Pht biu ny c th ng hoc sai nhng rt nhiu ngi nn lng trc
vic phi thch thc quan im trng nh ang khoc chic o khoa hc.)
Chic o trng bit ng k thut sch n sng chi (v cha bao gi b bn bi nhng cng
vic mang tnh khoa hc tht s). N che mt khng cho ngi nghe thy c chn gi tr
ca ci ang c ni. Thay v nh gi lun im da trn nn tng bng chng ng h
hay chng li chng, ngi nghe thoi lui trc s chi sng ca cc bit ng. y l mt
ngy bin v t liu thiu xc ng ny khng c v tr g trong cuc tranh lun. Cng nh
ngn t xc cm c gng lm mi ngi c nh kin v mt tnh hung, cc bit ng khoa
hc gi to c mang vo tranh lun mt s tn trng khng kim m c. Li tuyn b vn
nh vy d dng ngn ng g i na; v s l la di nu s dng ngn ng khin n d
dng c chp nhn hn.
D rng che y bng khoa hc c th c s dng trong bt k tranh lun no, rt nhiu
ngi s nhn ra lnh th c bit ca loi ngy bin ny l nhng ch t xem chng l
mang tnh khoa hc nhng thc s khng phi vy. Khoa hc bn n t vn nguyn t
n cc v sao mt cp m bt ng c nhn khng quan trng. Cc nh khoa hc ni
v tt c nhng vt th hay ci g v cng thc ha nhng quy lut chung tin hnh
kim tra bng thc nghim. Vn l con ngi khng nh nhng vt th, cc bt ng c
nhn quan trng vi h. V khng nh cc vt th, thng th con ngi mun lm nhng
th khc nhau. D rng iu ny cn tr chng ta tr nn khoa hc v mt bn cht, n
khng ngn cn chng ta gi v l mnh ang hnh ng khoa hc. Ci chng ta lm y l
thm vo t khoa hc trong cc ngnh hc to thnh khoa hc kinh t, khoa hc
chnh tr v khoa hc x hi. Sau chng ta khoc ln chng chic o trng ngn ng
khoa hc v hy vng khng ai nhn ra s khc bit.
Biu din tin giao thng trong giai on tip theo giai on nh im bui tra cho
thy mt m hnh lng gn cc n v hnh khch tp trung thnh cc cm i hnh xung
quanh khu vc trung tm.
(Bn c th dnh nhiu nm cng thc ha nhng quy lut ny nhm d on chng v
thm ch c th tham gia tranh gii Nobel. Ch cn nh rng ng bao gi nhc ti vic mi
ngi vo thnh ph i n nh sau khi xem phim hay xem cc bui trnh din)
Nguyn tc u tin khi s dng ngy bin ny l phi nh s dng t ng di. (Khi ci
bnh m ra, chim chc bt u ct ting ht.) ng bao gi s dng t c bn k t, nht l
khi bn c th ngh ra mt t c 24 k t c th th ch n. Rt kh nm vng cc bit
ng nhng ng k mua t X hi mi (New Society) di hn l khon u t tt. Hy nh
rng chc nng c bn ca ngn t l cn tr giao tip. Nhim v thc s l chuyn i
nhng g so rng, tm thng v d dng b ph nh thnh ci g su sc, n tng v
kh chi t.
Ngy bin che y bng khoa hc ng b thi gian v cng sc hc. Nhiu nm kinh
nghim s dng chng khng ch mang li cho bn chc v tin s trong cc ngnh x hi
hc m cn c kh nng hon ton la di ngi nghe tin rng bn hiu iu mnh ang
ni.
ng lm vic ny. Nu con ni tht, mi ngi s ght con, v nu con ni di, cc v thn
s ght con. V con buc phi chn gia ni tht v ni di, con s b hoc l mi ngi ght
hoc l cc v thn ght.
Trong v d trn, ngi con trai c nhiu cch tr li kh d. Anh ny c th qu quyt rng
song kia l di tr bng cch bc b nhng hu qu theo sau cch lm ny c gi l
nm sng ca song . Anh ny cng c th n thun bc b thng tin rng mi ngi s
ght anh ta nu anh ta ni s tht: ngc li, anh c th qu quyt rng h s tn trng anh
ta v hnh ng . Cc tuyn b mang tnh la chn v nhng h qu c gi l s lin
kt v n ch ra rng mt hay c hai hu qu l gi di dn cho song kia ci
nhn di tr. Vi cch s dng mt la chn khc, anh ny c th ch ra rng la chn kia l
gi di. Cch lm ny gi l i gia hai sng, ct vic ch ra c nhng la chn kh d
khc. Thay v gii hn mnh trong s tht hay s di tr, ngi ta c th i khi thnh tht,
i khi la di. H c th a ra mt tuyn b cha ng c yu t s tht v di tr. Song
c xem l gi di khi s la chn, ci c gi l phn tch, khng phi l la chn
ton din. Cch th ba i ph vi song l c tuyt n. y l mt k thut tao nh i
hi phi ba ra mt con th hung tn tng ng vi cng cc yu t nguyn bn ban u
nhng chuyn ti theo hng i u trc din vi nguyn bn kia. Trong v d pha trn,
chng trai tr s tr li:
(Lp lun ny qu p mt khi bn thy ai dng n trong tranh lun, chc chn ngi
nghe s v tay tn thng.)
Nu ta tuyn b ti thng ngha l anh ta phi tr tin ti. Nu ta tuyn b anh ta thng
th anh ta thng v kin u tin, do anh ta cng phi tr tin cho ti. V ta s tuyn
b ti hoc anh ta thng, anh ta chc chn phi tr tin cho ti.
Tuy nhin, chng thanh nin l mt sinh vin xut sc v anh ny a ra l l sau:
(Thm phn b cuc trong cng thng v hon phin x li v thi hn. Theo ng ny
chng minh rng nhng phn tch kia l sai v trn thot gia nhng ci sng ca hai
song .)
Lp lun lun qun l ngy bin bi cng chung l do vi ngi anh h ln ip nguyn
lun ca mnh. N khng th lin kt ci cha c bit hay ci cha c chp nhn vi
ci c bit hay c chp nhn. Tt c nhng g lp lun ny cung cp cho chng ta
l hai n s ang bn rn rt ui ci ui ca nhau n ni chng n s no c thi gian
gn bn thn n vo thc t.
Chng ta bit v Cha t Kinh Thnh; v chng ta bit rng chng ta tin vo Kinh Thnh bi
v l nhng ngn t y cm hng t Cha.
V ti l lnh o ngu .
Ti bo bn lm iu ny v ti tn trng bn.
Nu khng th ti bo bn lm iu lm g?
c gi thng minh c th gi nh rng nhng ngy bin nh Lp lun lun qun hin
nhin ch nm tm mnh khe trong tranh lun. Chc chn chng s khng th bp mo
cc quyt nh ca chnh ph bng cch lch qua hng lot cc cp bc quan chc phc v
nhn dn, cc y ban chnh ph v ni cc ? Khng phi vy. Mt chnh sch quan trng
ca chnh ph Anh vo thp nin 1960 c thng qua sau mt tranh lun nghim tc nht
li da trn mt Lp lun lun qun kh r rng. chnh l K hoch Quc gia, mt cuc
thao din (sau tr nn thnh hnh) ln k hoch kinh t quc gia. Cc cng ty c yu
cu gi nh tng trng quc gia s t 3.8% v da vo ln k hoch ring pht
trin doanh nghip. Cc c tnh khc nhau c chnh ph thm vo u ra kt lun rng
nhng k hoch tng hp ca nn cng nghip nc Anh cho thy t l tng trng 3.8%.
K hoch Quc gia khng c gi tr g lc v c sau ny, ngoi tr vi nhng ngi snh
si ngh thut phi l may mn c c mt bn sao cn st li ca k hoch ny trong
tim sch c.
Cu hi phc (plurium interrogationum)
Ngy bin Cu hi phc d c hiu l ngy bin ca nhiu cu hi nhng li c hiu
l ngy bin s dng cu hi phc tp. Khi rt nhiu cu hi c kt hp li thnh mt,
theo cch no m cu tr li bt buc di dng c-khng, ngi c hi khng c c
hi a ra nhiu cu tr li khc nhau cho tng cu hi, v ngy bin cu hi phc xy
ra.
Ti sao anh bt v mnh phi thay i theo anh? V ti sao anh li n hiu thuc mua
thuc chut? Ti sao sau anh li b n vo ly ca cao ca c y v anh lm chuyn th
no c y khng pht hin ra?
Rt nhiu l gii v gen hay tin ha c a ra gii thch ti sao ph n trng thnh
c nhiu hn nam gii bn ci rng. Khng c l gii no hiu qu hn vic m vi hm
rng v bc b d kin .
Con mun i ng ngay hay sau khi ung xong ly ca cao ny?
y chc chn l mt dn nhc xut sc v tng thnh vin trong l nhng ngh s ti
nng.
(Tng thnh vin c th xut sc nhng nhn tng th h khng c kh nng chi chung
trong nhm vi cc bn din ca mnh. Tt c nhng ngh s xut chng ny c th qu bn
rn vi vic trnh din c nhn hn l biu din theo nhm.)
Nhiu hun luyn vin bng mua rt nhiu cu th hng u ch sau b sa thi. Tr
khi h c th thi u trong i, cn khng, vic sa thi hun luyn vin cn d hn vic cu
th ghi bn.
Ti tp trung tt c nhng ngi lnh mnh m nht trong qun i vo qun on ny.
y s l qun on mnh nht.
Ngy bin ny xut pht t vic khng th nhn ra rng mt nhm l mt thc th ring
bit ca nhng c tnh c th ng dng c cho tng c th. Chng c kia ch a ra
chng minh kh nng ca cc thnh vin, do khng lin quan n vic nh gi tng th
nhm.
Ngi M c bit d b cng kch bi ngy bin ny v ng php h s dng khng phn
bit gia thc th tng quan v nhng c nhn trong thc th . C v nh cch dng ph
qut trong ting M l s dng cc ng t s t cho cc danh t tp hp d rng ang ni
n nhng thnh vin trong nhm.
Trong ting Anh, chng ta s ni rng the crew is a good one (ngi thy th ca on
ny gii) ch mt thc th ring bit, nhng dng cu the crew are tired (cc thy th
ang mt) nu chng ta ni v nhng thnh vin trong thc th . Ting M s dng ng
t s t cho c hai trng hp, do b qua mt s phn bit quan trng.
Chng ta u bit ngi Anh bnh thng c bit n vi s ho phng, nhn hu. l
l do v sao x hi chng ta phi nng cao quyn li ca ngi gi, ngi bnh, ngi tht
nghip v nhng quc gia km pht trin khc.
Ngy bin lng ha b che y thng kh ngho nn nu pht biu mnh ming v ch
vi thnh vin trong nhm. Tt c nghe hay hn nhiu nhng nhiu kh nng khng ng.
Thay v b gii hn bi s ng n, ngi ni thng b qua s lng thc vi hy vng
ngi nghe s hiu hm y l tt c. Ai c th t lng thng hi vi mt ph
huynh qun tr bng cch ni: Bn tr tht phin phc. Cu ni ny c th c hiu l
vi thanh thiu nin hay thm ch rt nhiu thanh thiu nin nhng pht biu ny cng
c th c hiu l gp mt thanh thiu nin ch thy ton phin phc. C th ngi ta
khng nh ni vy, nhng nghe n cng c l. Ngy bin ny cha ng ngha nhp nhng.
Ch c th chp nhn mt ngha trong li pht biu nhng ngi ta li nh ni vi ngha
khc. Tt nhin, hai ngha dn n nhng kt lun rt khc nhau.
Ai cng bit thnh vin ca Chin dch Gii tr V kh Ht nhn l ngi cng sn.
Ngy bin ny c s dng rng ri quy ti mt nhm da trn vi thnh vin trong
nhm .
(C cn i ri thy.)
Ti ngh rng chng ta khng nn thu Thomson. Ti thy anh ta l ngi rt thch cu c.
Nhng k v cng ri ngh thng hay cu c, v vy l mt du hiu rt xu.
(Ngi nghe dnh mi nu hiu rng ch nhng k v cng ri ngh v Thomson cng
b mc cu.)
Kt lun chi b tin
Kt lun chi b tin l mt loi ngy bin i tri ti qun mt ti ni g lc u ri.
Ngy bin ny bt u bng cch duy tr mt s iu chc chn ng v kt thc vi mt kt
lun mu thun thng thng vi nhng iu . Nu kt lun khng nht qun vi cc lp
lun c s dng ban u, s c mt l hng m tnh hp l ca l lun chui tt qua .
Con trai, v trn th gian ny khng c g chc chn, chng ta phi da vo kinh nghim
bn thn.
Ngy bin ny xy ra khi c s thiu nht qun. Nu kt lun mu thun vi tin , t nht
phi c mt ci sai. C ngha l hoc kt lun sai hoc n c rt ra t nhng thng tin sai.
Kt lun chi b tin lun khng mi m n trong cc tranh lun tn gio. Con ngi
qu quen vi suy ngh rng nhng s sng thing ling l ngoi l vi tt c quy lut, do
h c xu hng dng t tt c khi h l tt c ngoi tr Cha.
Khi s dng kt lun chi b tin , bn phi nh trong u ba th. u tin, khong cch
gia pht biu u tin v kt lun cng xa th kh nng ngi nghe pht hin ra s mu
thun cng thp. Th hai, chng thng cho php ngi ni a ra nhng pht biu v tt
c mi ngi nhng li khng p dng cho bn thn ngi ni. Th ba, nu kt lun ca
bn v nhng th thng c chp nhn c cc c tnh ngoi l, nhiu kh nng ngy
bin ca bn c th thot thn thnh cng hn.
Ngy bin ny cho php chng ta chng minh rng mt trng c lm t ph mai xanh.
Bng chng kh phc tp nhng rt hi hc:
Rt kh dng ngy bin tin mu thun trong nhng tranh ci hng ngy v ngi i
thoi thng s nhn ra chnh bn ang mu thun. Tuy nhin, ci bn c th lm l s
dng nhng mu thun thng c chp nhn trong cch ni m h v tin n ph
chng trong lp v l lun cht ch.
C rt nhiu nhnh Thin Cha Gio quy nhng thnh cng trn th gian v s ph h thn
thnh; v rt nhiu th ch trao c quyn cho nhng ngi giu v c ca ci.
(C th ng. Anh ny c th ni thm rng nhng ngi thun tay phi thng bt ng
vi anh ta, rng ngi cao hn 1m80 ng v ngi mt nu khng ng cng khng
bt ng. Nhng iu kiu ny cng c l nh tin bc vy.)
Ngy bin trong php Ngy bin k giu tt nhin khng lin quan n s giu c. Kim
c nhiu tin l mt vic lnh mnh v ng n. Chuyn c l cng rt lnh mnh v
ng n; v vy, ch cn mt cch ni nc i khng r rng l c th ni hai yu t ny
li.
Ngy bin k giu gi ln cm gic m h rng Cha khng cho php nhng ngi c c v
sai tri c c nhng iu tt p trong cuc i. Chng ta bit rng tin khng phi l tt
c, nhng su thm trong chng ta nghi ng rng tin l 90 trn 100 th, rng tin s gip
chng ta mua 9 trn 10 th cn li v thm ch khin th duy nht cn li khng mua c
cng khng khin ta thy kh chu.
(C th ch.)
C nhng tnh hung gii hn v mang tnh nhn to trong tin c dng lm thc o
ca l phi.
(Bi v khch hng c tin. iu ny ng M; nhng Anh, s thun tin cho ngi ch
ca hng thng quan trng nht v thc t ny cng lun ng c hay Php.)
Khi ni v tin thng, tin bc hin din nh l cng l.
Bn anh l ai?
Mt phin bn ca ngy bin k giu gip cuc Cch mng Cng nghip thnh cng.
Nim tin v vic c tnh cn kim, kin tr v lm vic chm ch s c tng thng bi
s giu c c dn dt mt cch t nhin n phin bn o nghch ca suy ngh ny, rng
ca ci trn th gii l tiu chun ca o c. Mt x hi trong con ngi cn lm ra
tin c knh trng nhiu kh nng dn n nn kinh t pht trin.
Cng ging nh Ngy bin nhn qu (post hoc), trong hai s kin lin kt vi nhau v
chng xy ra lin tip, Ngy bin sai nguyn nhn kt ni cc s kin v chng din ra cng
mt lc. N l ngy bin v s dng gi thuyt khng xc ng rng mt s kin khng th
xy ra nu thiu s kin kia.
Ngnh xc sut thng k cung cp mt mi trng sng t nhin khng th b pht hin cho
Ngy bin sai nguyn nhn. Thc t, c mt nhnh xc sut thng k hc gi l phn tch hi
quy hon ton dng o lng tn sut v phm vi ca nhng hin tng xy ra ng
thi v tnh ton xc sut v mc lin kt gia chng. H s tng quan c to ra vi
con s phn trm km theo cho thy kh nng c s tng quan xy ra. Nhng chuyn gia
thng k thng cung cp cho chng ta cc mi quan h vi 95% hay 99% xc sut cho
thy rng khng phi ch tn ti s ngu nhin.
Mt chuyn gia thng k nhn vo nhng con s th hin kt qu ca hc sinh kinh ngc
nhn ra rng trong nhm c tui t 7 n 12, s kho lo trong ch vit tay ph hp vi
c giy. ng ny kim tra cc con s hng trm tr em nhng kt qu qu r rng.
Nhng hc sinh vit ch r rng c bn chn to, 99% xc sut iu ny ng cho thy y
khng phi l trng hp ngu nhin.
Nhng ngnh hc o lng con ngi nhiu nht l kinh t hc v x hi hc nhn ra rng
Ngy bin sai nguyn nhn ri rc ty nghi trong lnh a ca mnh. Nguyn nhn ca hin
tng ny l chng ta khng thc s bit ci g l ng c khin con ngi hnh ng, do
chng ta nhn vo cc d kin hnh ng ca h v c gng lin kt cc hnh ng vi
nhng s kin khc. Ngy bin sai nguyn nhn pht trin t ht mm ca s hiu bit
chnh cng.
Cc k bu c khin ngi ta tiu tin. Cc con s r rng. S tin chi lc no cng tng
trong nm bu c.
Ngy bin sai nguyn nhn c s dng tinh t nht khi i km vi hng lot nhng thng
k h tr. Cc thnh gi v kinh ngc trc nhng con s s kh lng a ra c lp lun
no chng li bn. Thm ch h cn c khuynh hng chp nhn mi lin h bn a ra
hn nu bn nu c ngun ca nhng con s trong cc ngnh khoa hc x hi. iu ny
qu d. Khng c g v l n ni nhng ngi ny khng th chng minh. N gip bn tr
nn chn lc hn khi s dng thng tin.
Chelsea thc s l mt i bng ln. Hy nhn Liverpool v Manchester United xem, c hai
u v dng.
Ngy bin ny xut hin v khi lc b la chn b ch bai, chng ta loi tr mt t liu
c th lin quan n quyt nh. Bn cnh , bng cch a ra mt t liu h thp nhng
t liu khc trong nhng trng hp ch cn mt nh gi n gin, chng ta a vo
mt lp lun khng lin quan.
Ch bai cc la chn khc l mt ngy bin a dng ca nhng ngi mang tnh b ng.
Khc khoi nng cao lng x, quc gia, i nhm, nh th, cng vic, sc tc hay tng lp
ca mnh, ngi ta ngh rng mnh c th lm iu bng cch h thp nhng ngi khc.
Rupert Brooke s dng ngy bin ny to ra hiu ng hi hc trong bi th ni ting
ca mnh, The Old Vicarage Grantchester (tm dch: Ta nh cha s c, Grandchester .)
Bn cnh nhng li ca tng Grantchester l nhng nhn xt tri ngc v cc ngi lng
khc trong vng. ng k:
Trong cc cuc tranh c Anh, kiu nng cao bn thn bng cch moi mc i th l mt
hnh vi xu; thay vo , ng c vin ngi i din tranh c ca mnh lm chuyn
ny. M khng c hn ch no nh vy:
(ng c vin M c xu hng l ngi nhp c nhiu hn; y c th l li gii thch cho
thc t trn.)
Ngy bin rt lui nh ngha cho php nhng ngi b nh bi trong tranh lun gi th
din bng cch tuyn b rng anh ny ang ch a ra mt ci nhn hon ton khc bit. N
cng cho php mt ngoi l kh d b loi tr thng qua mt ct ngha mang nhiu tnh gii
hn hn.
Ngy bin rt lui nh ngha l s cu vin yu thch ca cc trit gia. Nhng nh ngha h
a ra v o c, ci ng v thm ch v bn thn ngha c thit lp nh nhng
cnh ca xoay cho cc ng s ca mnh nm bng vo. Khi thnh thong nhng cc gn
trong mn cricket b nm vng t tung, thay v ng hong quay tr li lu ch lt tip
theo, trit gia ny nhiu kh nng dng li nhng cc gn mt im hi khc mt cht v
ch ra rng tri banh s khng cn trng nhng cc gn ny v tr .
Humpty Dumpty ci khinh khnh. Tt nhin ngi s khng bit cho n khi ta ni cho
ngi nghe. ta l C mt lp lun h gc p mt ginh cho ngi!
Cc b trng ti chnh Anh cng khng thua km. H c rt nhiu con s t B Ti chnh,
n v m nhim v duy nht l ti nh ngha nhng t ng nh pht trin, u t, chi
tiu, v chu k kinh doanh.
Ai cng bit rng khi chng ta ni v chuyn tu la ng gi, chng ta s dng nh ngha
ng st trong phm v mi pht ca thi gian biu.
(Th nc c chai whisky, lm chy mu tay bng ci inh r v ngi ngoi c m trong b
t xem sao.)
Ph nh tin kin l mt ngy bin v n ch quy mt nguyn nhn cho mt s kin trong
khi c th c rt nhiu nguyn nhn. N chi b nhng kh nng khc c th xy ra.
Ngy bin ny thng xut hin khi t k hoch. N to ra nim tin rng nu nhng th
mang li cc h qu tai hi c loi tr th mt kt qu va c th n:
Ngy bin ny cng xut hin vi cng tng t phm vi quc t. Cc quc gia c th
tnh ton nhng ng thi mang li h qu khng nh trong kh nng nhn thc ca
mnh. Ci h khng th lm c l bo v bn thn mnh trc nhng hu qu cn t hi
hn bng cch ch n thun l trnh n nhng ng thi trn.
Bn c th s dng kho lo ngy bin ph nh tin kin h tr cho hon cnh hin ti
ca mnh. N l loi ngy bin va phi v hu ht nhng thay i chng ta to ra khng th
ngn nga tt c c qu trn th gii. Bng cch ch ra kh nng ci cht v thu m l kt
qu ca nhng hnh ng theo d kin, bn c th d d ngi nghe bc b nhng hnh
ng ny. Khng nn s tht rng d g i na, ci cht v thu m s xy ra nh hng
n thnh cng ca bn.
Th tiu ngoi l (Dicto simpliciter)
Ngy bin Th tiu ngoi l l k thut khi qut ha, n chnh l vic p dng mt nguyn
tc bao qut vo mt tnh hung c th m nhng c trng ca tnh hung khin n tr
thnh mt ngoi l. Khng khng rng s khi qut ha phi c p dng cho tt c cc
trng hp bt chp nhng khc bit ca cc c nhn chnh l phm vo ngy bin Th tiu
ngoi l.
Anh l cng nhn lm vic bn tu v hip hi anh tham gia c 120.000 phiu bu ng h
gii php . Tt nhin, anh cng s b phiu cho n.
Rt nhiu pht biu tng qut ca chng ta khng mang tnh ph qut. Theo hiu bit y
, chng ta phi cn nhc nhng trng hp c cc c trng ngu nhin khin chng tr
thnh nhng ngoi l. Chng ta c khuynh hng nhn xt rng c nhiu th khin con
ngi khe mnh v bit rng y khng mun bao qut tt c mi ngi. Chng ta
a ra nhng khi qut ha tng t v thc n ngay c khi chng ta nhn ra vi ngi b
d ng vi nhiu loi thc n.
Khi khng khng xem mt tuyn b khi qut mang tnh ph qut ngha l khng c ngoi l
no, chng ta phm vo ngy bin Th tiu ngoi l. Ngy bin ny xut hin v chng ta
s dng thng tin ca c nhm ln, trong khi thng tin ny cha c chp nhn hay thit
lp. Do , chng ta mang vo nhm nhng t liu bn ngoi m khng xc minh nhng t
liu ny.
Ngy bin Th tiu ngoi l xut hin bt c khi no cc c nhn b buc phi thch nghi vi
m hnh chung ca nhm. Nu h b i x theo cch ca nhng nhm hn ch nh nhm
thanh thiu nin, nhm ngi Php hay nhm nhng ngi bn hng lu ng, v b
cho l mang cc c tnh ca nhm, h s khng c c hi th hin nhng c tnh c nhn
ca mnh. C nhng l tng chnh tr c gng i x vi mi ngi theo cch ny, i x
vi h ch nh nhng thnh vin ca cc nhm ph trong x hi v cho php h i din
thng qua mt nhm m thc t c th khng c chung gi tr.
Xem no, anh l y t ca dn. i din ca anh b phiu cho hnh ng ny v h bit
rng n c ch cho ngi dn. V th n chc chn phi tt cho anh.
Nhng ngi ni ting x Wales ang bin mt. Dafydd Williams l mt ngi ni ting x
Wales, do Dafydd Williams s bin mt.
(Khng hn vy. Ch c mt nhm ngi ni ting x Wales ang bin mt, ch khng phi
tt c cc c nhn trong bin mt.)
Ngi Iceland l quc gia lu i nht trn th gii. iu ny c ngha l Bjork phi gi hn
nhng ngi sao nhc pop khc.
(V trc khi bn n nh c ny, hy nh rng nhng ngi Iceland sng xung quanh bn
nng v ni la ang hot ng.)
Cng nh ngy bin tng th, ngun gc sai lm trong ngy bin phn ha l s ti ngha
ca cc danh t tp hp. C hai loi ngy bin ny u l hnh thc ngy bin li ni lp l
m trong nhng ng ngha khc nhau ca mt danh t lm o ln tnh c cn c trong
lp lun. Ch c cn c khi cng mt ng ngha c s dng trong sut lp lun. (Cc sch
Phc m c bn li dy. Li dy ca thnh St. Mark l mt cun Phc m, do c bn li
dy ca thnh St. Mark.)
Ngi Php chi mn bng bu dc rt gii; Marcel l mt ngi Php; hin nhin anh ta
phi chi gii mn bng bu dc.
(Nhng v ngi Php sn xut ra rt nhiu sa t bo, Marcel chc hn phi c nhng kh
nng rt qui d.)
California l mt bang giu c, do nu anh ta n t bang ny, anh ta chc chn phi c
cht t ti sn.
Chng ta thng phm phi ngy bin ny mt cch khng c , quy c tnh cho con ngi
theo xut x ca h. Hnh ng ny c th tch cc: Ging dy ti i hc Edinburgh tht
tuyt vi; Johnson dy , do anh ta chc chn phi l hng u, hoc tiu cc: Thy S
l mt quc gia rt th ng, do ti khng ngh rng chng ta c th k vng qu nhiu
s ch ng t nhng v gim c Thy S.
Mt phin bn c tnh gii tr ca ngy bin ny c gi l ngy bin phn ha phc, v
gi nh rng nhng nhm con ca tng th c cng cc c tnh nh nhm m. Trong
phin bn ny, chng ta gp mt cp i Anh bnh thng vi 2,2 a tr ca h, i b cng
0,7 con mo vi 0,25 con ch. H c 1,15 chic xe, lm cch no h c th b va 0,33
nh xe.
Trong th gii ca ngy bin phn ha phc, mt cp i vi hai a tr ang khc khoi lo
lng v h bit rng mi a tr th ba ra i s l ngi Trung Quc. Trong th gii thc,
tt nhin, chnh nhng nhm con khc nhau mi to thnh cc con s chung cho nhm tng
th. (Phi cng thc tp thng mt mng, do ti tng tng rng Trung y Khng
qun Robinson khng sm th mun s mt mng.)
Ngy bin phn ha c th c s dng ban tng nhng cng trng khng kim m c
cho bn thn bn khi bn l thnh vin ca nhng nhm nhn c s khen thng:
ti gii quyt vn ny. Ngi Anh chng ti c kinh nghim lu i trong vic gii
quyt tranh chp hn bt k ai trn th gii.
Ngoi nhng cm xc quan trng hay ph bin nghin cu ring, c mt danh sch
hn hp loi cm xc c b sung bng ting Latin, c th c dng lc ny hay lc
khc dn dt l tr lc ra khi hng i d nh ban u. Ngi thy th bt cn c th b
m mn trc ting gi y quyn r ca ngy bin ku gi s s hi (argumentum ad
metum), lng k (ad invidiam), s ghen ght (ad odium), m tn (ad superstitionem) v
lng kiu hnh (ad superbiam). Thm ch cn nhiu cm xc khc xi gic s u i ca
chng ta cho khong thi gian yn tnh vi ngy bin ku gi s cn bng (ad modum), v
ngy bin tuyn b thng thng rng cm xc l yu t dn dt tt hn l tr (sentimens
superior). Tr khi chng ta phng ng thnh cng mt cch tinh t trc sc ht ca nhng
cm xc ny, chng khc no cc thy th ca Odysseus bt tai li trc li mi gi y cm
d ca nhng nng tin c, cn khng rt kh khng b nh hng. Ting gi cha
ng tnh hiu qu bn vng ca nhng ngy bin.
Ngy bin cm xc (sentimens) l mt ngy bin thng minh. Tuyn b ngu ngc ca n
rng cm xc dn dt tt hn c kh nng cm d nhng thnh gi thng minh nht. Ngi
thng minh thng s b nhn nhn nh k lnh lng v h s dng qu nhiu l tr. H
khng mun mnh trng c v thiu tnh cm v do s tr thnh nhng con mi ngon
lnh khi ni vi h rng h cng nhy cm, c lng thng yu v trc n nh ci con ngi
chn ngt ngi k bn. Tuyn b ny cho php h la di rng mnh c n nhn theo
np thng thng ch khng phi theo mt cch bit lp. H vui lng t b l tr ca mnh
nh ci gi phi tr cho chic v vo th gii loi ngi.
Hu ht cc vn trn th gii bt ngun t vic con ngi c gng suy ngh gii quyt
vn thay v phn ng t nhin bng s nng m v nhn vn. Chng ta nn pht l s
tht v nhng tay c ti Th gii th Ba v gi bn tay ra vi nhng tnh cm yu
thng ong y trong tim
(Gin chi .)
Ngy bin li ni lp l
Li ni lp l c ngha l s dng t ng mt cch ti ngha. Hnh ng ny thng c
thc hin vi toan tnh la di, thm ch n c th la di c ngi phm ngy bin. Ngy
bin li ni lp l xy ra khi ngn t c s dng vi nhiu hn mt ngha, thm ch d
rng l lun hp l yu cu cn phi gi nguyn ng ngha sut c qu trnh.
Na bnh m hn l khng c g;
Rt nhiu cch dng ngy bin li ni lp l c th d dng b pht hin. Nhng nhiu cch
khng th pht hin c. Cc ng thy bi chuyn dng li ni lp l bo v bn thn
trc nhng kt qu khc nhau. Chnh tr s l mt ngh thut hon ton khc nu khng
s dng li ni lp l. Cc trao i trong kinh doanh cng vy:
Li khuyn dnh cho ng vin chnh tr khi i ph vi y ban tuyn chn l Khi cha r
vn , hy ni mp m. S thc l bn khng th lc no cng lm hi lng tt c mi
ngi nhng bn c th thnh cng khi la gt hu ht nhng ngi ny trong phn ln
mi chuyn. ng vin ny cam oan vi nhng ngi thin v hnh pht t hnh rng ng
mun nhng hnh pht tht thc t cho ti danh git ngi. Vi nhng ngi phe i
lp, ng mun mt s cn nhc mang tnh nhn o. Nhng tht ra ng ny c th ng h
c nhng hnh pht thc t nh nhng hay mt n t hnh nhn o.
Chin thut ny mang tnh ngy bin. Mc tiu c bn ca n l nng tuyn b ln cao hn
cc bng chng bo m n c chp nhn. Ngi nghe b dn d tn ng khng
phi do tnh thuyt phc m do s xu h v ni s b ngh l mnh thiu kin thc hn mt
a tr. Theo , gi tr ca lun im khng c cn nhc k cng.
Chin thut ny c s dng rng ri ti ni gii tr thiu may mn ngy nay b nng
trn vai vi hng ng quyn bch khoa ton th. Him c th g a tr khng bit.
Nh ngi ng nghip thng thi ca ti hiu khng cht nghi ng, hc sinh no cng bit
rng v x Rex v. Swanson nm 1749 l tin l cho vic s dng ci trn ng cao tc
cng cng.
(Chng r bn tr c thy iu ny rt hin nhin trc khi tr thnh hc sinh hay sau khi
i hc c vi ba khng.)
Ngy bin ny l trng hp c bit ca ngy bin tng qut hn v s qung co lo,
trong ct vic ca tng quan im ca c nhn bn. V bn ro trc bng thng tin rng
hc sinh no cng bit v n qu hin nhin vi tr con, bn ang ri hoa hng trn ng
i. Ngy bin ny c th c s dng hiu qu bng cch m u bng nhng l l hin
nhin rng m thc ra chng r rng cht no.
s dng ngy bin ny hu hiu, bn khng bao gi c tham gia vo mt cuc tranh
lun nu cha dt theo na s tr em trong nh tr. Bn cnh a tr v mi hc sinh, thm
ch bn cng cn mt k ngc nghch thng thi. K mi vo ngh s bn cnh bn ch
dn cho cc chuyn gia v nhn chung bn s cn tt c mi ngi.
Ngun gc ca ngy bin ny nm vic thay i cch thc s dng ngn ng. T chng
minh tng c ngha l kim tra gi y c dng quy cho vic thit lp ci g vt
ngoi s nghi ng. Th g phi c chng minh c coi l c cht lng v cch
hiu c truyn ti xung chng ta ngy bin ny. Nu mt ngoi l c nhn nhn
l c cn c, ngoi l s t quy lut vo mt bi kim tra v bc b n thay v chng
minh n theo ngha hin i ca ngn t:
Cc tin b y hc c thc hin thng qua nghin cu cn mn ch khng phi may mn.
Ti bit v trng hp tm ra penicillin, nhng ch l iu tnh c trong hng triu pht
hin.
(D ng hay sai, y l mt pht biu c l cho thy quy lut trn khng phi l ph qut.
S ng tnh ca mi ngi vi ngoi l c nht v nh ch ra rng quy lut vn c
ngoi l.)
Trng hp ngoi l s chng t quy lut ph qut l ngy bin yu thch ca nhng ngi
hay a ra phn quyt khng nh. H chia th gii thnh nhng nhm khc nhau mt cch
gn gng v khng mun nhng ngoi l kh chu kia xm nhp vo c my quan im
th gii ang trn tru ca h. Trong th gii vn hnh trn tru ca h, tt c cc ngi sao
nhc pop u nghin thuc, tt c nhng nh hot ng v ph n u l ph n ng tnh
v tt c thanh nin u l nhng tn qui d. Bt k ngoi l no u b tng kh gn gng
nh nhau bng ngy bin ngoi l chng minh quy lut. iu tuyt vi v ngy bin ny l
n khin lp lun ca bn khng th b tn cng bi nhng chnh sa kin tnh. Nhng bng
chng lm bn lng tng khi ch ra bn sai rnh rnh c th c nut gn nh ngoi l
chng minh quy lut v ch l mt on dng nh trong tuyn b hng hn ca bn.
ch l ngoi l (chng minh quy lut) thi. Anh bit l trc sau g anh cng nhn li
tin m.
Tin loi tr
Cn nguyn ca ngy bin ny kh r rng. Hai s vic kt ni vi nhau thng qua mi quan
h vi s vic th ba. Khi c hai tin u mang tnh ph nh, tt c nhng g chng ta
nghe thy l hai tin hon ton hay mt phn nm ngoi nhm ca s vic th ba. Chng
ta c th lm vy d chng c lin quan vi nhau v do khng kt lun no v mi quan
h c th c rt ra:
Vi ngi nu bia khng phi nhng k ngc, vi k ngc khng giu c, do vi ngi
nu bia khng giu c.
(Bn tng bit mt ngi nu bia ngho cha? Vi hai pht biu ph nh, nhng k
ngc khng giu c khng nht thit phi l nhng ngi nu bia. Nu iu ny nghe v ri
rm, hy nh hai c kt sau: hai pht biu ph nh khng chng minh c iu g v tt
c nhng ngi nu bia u giu.)
(Rt nhiu ngi trong chng ta khng n bnh pudding, nhng hai pht biu ph nh v
chng khng ni c g v nhng ngi ht thuc c. Nu nhng ngi ht thuc gy g
th rt c th l do nhng cnh bo sc khe v thiu tin mua bnh pudding n sau khi
tr tin mua thuc l.)
Khi mun s dng ngy bin tin loi tr, bn nn c bin nhng pht biu ph nh ca
mnh thnh mt s tht m ngi nghe s chp nhn. Khi bn i n kt lun c v hp l,
h s cho rng bn chng minh n. Bn s khng th tin xa c nu bt u bng
nhng pht biu nh: Khng vin chc no trong hi ng li bing c, m thay vo
hy c a ra pht biu trong phm vi kinh nghim ca nhng ngi nghe. Hy s dng
nhng s tht c nhin nh: Khng ngi th dn nh no cn thn c.
Ngy bin khng nh s tn ti
l mt c tnh k l ca l lun khi tt c nhng pht biu v tng th mt nhm khng
thc s ni cho chng ta bit c tn ti thnh vin no trong nhm hay khng.
Tt c nhng con mo u ch k.
Tuy nhin, nhng pht biu v vi thnh vin trong nhm li n rng c s tn ti ca
nhng thnh vin trong nhm .
Vi con mo ch k.
(Pht biu ny ni cho chng ta bit c nhng con mo v vi con trong s chng ch k.)
(V iu ny cng ng vi con cc tng hnh, nhng ngi thuc cung Thn Nng v
nhng ngi Thy S tt bng. Trc khi bt u phn loi chng, bn phi xc nh chng
c tn ti khng trc .)
Chng ta tht may mn lm sao khi hnh tinh ca chng ta c mc nhit va phi, v
va khng kh cho chng ta th. iu ny chc chn phi c g hn l may mn.
Ngy bin ny l chic ct gia c to ln cho nhng ngi cho rng bn thn h l a tr
ca nh mnh. Nhn vo nhng s kin t kh nng xy ra dn n hon cnh hin ti
ca h, h thy bn tay khng lay chuyn c ca vn mnh, h khng bao gi nhn ra
rng nu mi vic c xy ra khc i th h cng ni y nh vy.
Em th ngh xem, nu chng ta khng cng mt khch sn, chng ta c th khng bao gi
gp v kt hn vi nhau.
Ngn t cha ng nhng sc thi ca ng ngha thng qua cc lin tng. Nhng sc thi
tn ti xung quanh cc ngn t, gi ln loi ngh t cc lin tng trong qu kh.
Cc sc thi ny l mt phn ca ng ngha vi iu kin ngi nghe v ngi ni phi hiu
v chng ging nhau. Ngy bin ct xn ngoi din xy ra khi ngi ni chi b cc sc thi
xung quanh ngn t v c tnh ch chm chm vo ngha en ca t ng.
D ti ni rng ti chp nhn s thm tra, ti cha bao gi ni n s l s thm tra c lp,
cng khai hay nhng kt qu ca n s c cng b.
Chng ta phm phi ngy bin ny khi ni mt ng nhng cho php hiu mt no. Mt
lun im phi c hiu ging nhau vi c ngi nghe ln ngi dng, nu khng s
khng c tho lun hp l no c th tn ti c. C hai cch phm phi ngy bin ny: cch
th nht l nh la ngay t khi bt u, cch th hai l thu hp ng ngha che y s
yu km trong lun im.
(Cn thn m ni, bn chi mt khon tin cho chic xe v mt khon khc cho thu m. H
khng tr li cho bn tin thu cng nh bt k ci g bn c th ngh n.)
Nhng ngi bn ho phng li khuyn cng thng ct bt ngha theo cch tng t sau
khi hu qu xy ra.
Nghe ny, ti nh l ti ni bn s c cm gic ging nh mt triu ph. Bn bit khng,
rt nhiu triu ph cm thy rt kh s. ng than phin na.
Ngi phm ngy bin ct xn ngoi din cng khai hnh ng ca mnh. Nh vt sng
u mi tu ang chy, pht biu ca anh ta biu th con ng anh ta i. Nhng cch ni
quen thuc tt c nhng g ti ni l v nu bn nghin ngm chnh xc ngn t ca
ti cho thy anh ny l mt ngi c nng lc rt cao. Bn nhn ra anh ta l ngi khng
bao gi ni ci m mi ngi ngh anh ta s ni. iu bn cn trong tnh hung ny l quyn
t in.
(Lp lun ny sai r rng. Nhng lp lun khc th khng r rng ti vy.)
Vi sinh vt cht khng phi mo, do vi con mo khng phi l nhng sinh vt cht.
1. Tt c
2. Vi
3. Khng c ci no
4. Vi ci khng
Vi A l B v
Khng A no l B
Tt c A u l B hoc
Vi A khng phi l B
Nu chng ta bit rng khng ngi no theo ch ngha cch tn l nhng tay quan liu,
chng ta c th suy lun hon ho rng khng tay quan liu no theo ch ngha cch tn. Ci
chng ta khng th lm l suy lun t pht biu rng vi nh bo khng phi nhng con su
ru ra mt pht biu thay th rng vi con su ru khng phi l nhng nh bo. C th
pht biu ny ng nhng chng ta khng th suy lun t mt hon v sai nh th.
Trong thc tin, hu ht mi ngi u c th pht hin ci sai hin nhin trong nhng
pht biu hon v v nhng con mo hay tt c ng vt. Ngy bin ny thng ph bin v
mang tnh di la nhiu hn khi n c dng vi ci khng phi.
V chng ta bit rng vi ngi theo ch ngha Mc khng phi l gio vin, t suy ra vi
gio vin khng phi l nhng ngi theo ch ngha Mc.
Ngi ta ni rng ngi Scotland rt keo kit, nhng theo nhng nghin cu th h ho
phng hn ngi x Wales 63%.
Ngy bin ny xut hin do s dng nhng t liu cha c xc minh v t n lc truyn
ti nhiu s tin cy trong nhng tuyn b khng nh hn nhng bng chng m chng
thc s s hu.
(Bn cho rng bng cng c no mt ngi c th biu th c cht lng ca mt loi
nc sc ming; v bng nhng n v no?)
Cn na, mt phin bn khc ca ngy bin ny c th ni v s lng trong khi cht lng
mi l yu t quan trng.
Nhng chuyn gia kinh t v m vui mng bo co rng t l tng trng ch t 1,4% thay
v con s 1,7% c d on trc m khng thng bo cho chng ta rng vi ch s o
lng ca GDP khng th ng trong phm vi 5% chnh xc. Vi con s biu th tng
trng c th nm trong phm vi 10%.
Hy lun s dng ngy bin ny khi bn cn nhiu sc nng hn cho tuyn b ca mnh.
ng sau nhng con s c trch dn, ngi nghe s tng tng ra mt i qun nhng
nh khoa hc o trng vi cp knh gng sng v nhng bc s tn ty vi chic ng nghe
nhp tim vt ln ngi mt cch s si trong s khn cp. i qun v hnh s gt u
mt cch khn ngoan h tr tng pht biu m bn a ra v nu ngi nghe c nghi
ng g h s c trn an bi mt qun on ma cho ra cc con s.
(ng ni vi h rng nhng bt thng kia bao gm s t tin, tnh cnh tranh v ham
mun hc tp.)
x x x x = 1/32
C mt nim tin ph qut trong cuc sng thng nht rng vn may, theo cch no , s
cng bng. Cm t ln th ba s may mn biu th mt cm gic chung rng sau hai ln
tht bi, t l thnh cng s c ci thin. Khng u. Nu cc s kin tht s ngu nhin,
khng c l do no cho rng hai ln tht bi s nng cao kh nng thnh cng. Nu kt
qu phn nh tnh cch v nng lc ca ngi thc hin ci thng xy ra hn th hai ln
tht bi bt u thit lp mt nn tng nh gi.
( c th ch.)
Bn c th nhn ra ngy bin ca k c bc c bit hu dng trong vic thuyt phc ngi
khc nghe theo bn d c mt ghi chp trong qu kh cho thy xc sut kia khng lin
quan g.
(Pht biu ny nghe c v nh mt quyt nh sai ngy trang di lp o xui xo. Kh nng
y l ng vin mi va p va v dng.)
Ngy bin di truyn phm sai lm khi cho rng ngun gc ca mt lp lun nh hng n
gi tr ca n. Nhng ngi xu xa i khi a ra nhng lp lun c gi tr trong khi nhng
v thnh khng min nhim trc s ng ngn. Lp lun ng mt mnh, khng lin quan
n sc mnh hay s yu th t ngun gc ca n.
Ngy bin ny thng c tm thy khi ang nm phi nng trong ngi nh knh ca
nhng tng hp thi. Mt quan im t mt ngun hp thi c coi trng hn nhng
cng chnh quan im s b bc b nu n xut pht t ai t theo thi cuc hn.
Nhng phn bc v thi gian biu xe but mi ca Hi ng ch do nhng tay kinh doanh
bt ng sn a ra v c th b qua khng cn xt ti.
Ngy bin di truyn hin hin r rng nht trong nhng quan im gy d ng ca mt vi
nhn vt b ght b trn ton th gii. Ch cn lin tng hnh nh ca Adolf Hitler vi mt
quan im ca ng ny cng ch bai n. Ngi tin nhim ca Hitler, Thnh Ct T
Hn v vua Hung N Attila c t t liu hn nhng c rt nhiu c tnh c ln u h.
Trong vi trng hp c bit, ci tn b ght b tr thnh tnh t nh ch cn
Machiavellian (qu quyt) hay Hitlerian (pht xt) l khin nhng ngi t t khng
thm my may cn nhc mt quan im no .
Thay i gen di truyn l hnh ng pht xt. chnh l th Hitler tng c lm.
(Thc ra, iu m Hitler mun lm l nhn rng ging ni theo ng l thng ng, iu
ny khng nht thit ging vi vic c gng loi b s ri lon gen di truyn bng phng
php ct ni gen. Trong lin tng ni ting ca ng, ng ngc nhin trc s pht trin
ca ngnh nui nga thun chng v cy ging ch. Volkswagens v nhng con ng xa l
c c v tin xa trong vn ny.)
C mt ngy bin vn a ra mt pht biu gii hn, sau li tham gia vo tho lun nh
th l mt pht biu tng qut. Thng tin quan trng l pht biu khng nh trn khng
p dng cho tt c cc trng hp b b st khi nhng cn nhc ng mc. Vic nu ra
gii hn ny trong tuyn b khng lm mt i tnh ngy bin y. Thc t l gi tr ch
thc b che y phn na khin khng ai ch n n v t loi b nhng thng tin
lin quan.
L l khut bn c s dng rng ri trong vic bo v nhng lp lun na vi. Khi thiu
nhng bng chng thit lp mt si dy lin kt y , ngy bin ny che y vt nt.
Khoa hc v trit hc khng chp nhn nhng ngoi l cha c l gii. Newton chc s
chng ni ting nu ni vi chng ta rng cc vt th thng b ht v pha nhau bng mt
lc thay i nghch o vi bnh phng khong cch gia cc vt . Tuy nhin, trong
cuc sng thng nht, chng ta t nghim khc hn v do , ngy bin ny c c hi bin
nhng lp lun na vi thnh y .
C mt nt tnh cch chung ca con ngi s gip bn thot ti khi s dng ngy bin gi
tr khut bn. l tnh sn sng hng suy ngh vo cc trng hp ph hp hn l
nhng trng hp khng ph hp. Khi a ra nhng pht biu gii hn, chng hn nh
Hu ht cc sp u tn tnh th k ca mnh, nhiu ngi s ngh v nhng trng hp
sp tn tnh th k m h bit. Rt t ngi ngh ngay n nhng ng sp khng lm vic
ny. Bn c th s dng khuynh hng ny chiu d nhiu ngi tin vo tuyn b ca
mnh hn.
Gn nh ngi Cambridge no lm vic Vn phng Ngoi giao hay Cc an ninh cui thp
nin 1940 u tr thnh gin ip hay k phn bi. Ti sao chng ta khng gim bt thit
hi, ui ht s ngi cn li v ng thu mn thm ai na?
Hy tn bo, gan gc, v kin quyt; ci trc s khinh r/ Sc mnh ca ngi n ng,
ci khng ph n no c/ S lm hi Macbeth.
(Khi no?)
Ngy bin Cng kch c nhn (Hominem
(abusive), argumentum ad)
Nu bn khng th cng kch mt ngy bin, hy cng kch ngi tranh lun. D s s v t
bn thn n khng mang tnh ngy bin, n c to ra theo cch toan tnh trc lm
gim gi tr lp lun ca i phng v khuyn khch thnh gi t coi trng lp lun hn
gi tr thc s ca n. Khi xy ra hin tng ny, ngi ni thc hin phng php ngy
bin lm dng Cng kch c nhn.
Ngy bin ny, cng nh hu ht nhng ngy bin lin quan n tnh xc ng, nm ch
lp lun khng c cn nhc bng chn gi tr ca n. Ni ng ra, khng c em gi tr
ca ngi tranh lun vo lp lun. Thm ch c ngnh quan h cng chng cng khng phi
lun mc sai lm. Ch v chng ta lng l khng chu nhn nhn mt iu l, nhng lp lun
tt v hp l cng c th n t mt ngun xu xa v ngu xun, nh th ngy bin Cng
kch c nhn mi c t dng v.
C rt nhiu hnh thi ca dng ngy bin ny, vi hnh thi chuyn bit ha ti ni chng
c xc nh v t tn nh nhng ngy bin ring bit. s dng thnh cng i hi
mt n lc gan l khin hnh ng lm dng trng c v c lin quan n vn ang
c cn nhc. Vic s dng nhng cng kch c nhn gy ra nghi ng trong nhng lp
lun ca ngi tranh lun l mt phng php kh d.
Nhng lut s khi kim tra cho cc nhn chng khng thn thin thng gim ln bin
gii r rng gia vic thit lp h s tnh cch ca mt nhn chng vi mt php Cng
kch c nhn n gin c lm dng khin li khai mt tn nhim. Tng t, vic s
dng nhn chng buc ti thng bc sang ranh gii ca ngy bin.
u trng chnh tr l mt vng t mu m, trong cc ngy bin mc y nh c di,
cn nhng ngy bin khc nh nhng n hoa c chm bn k cng. Ngy bin lm dng
Cng kch c nhn l mt trong nhng ch chnh trong thi gian cht vn ngh vin.
(Pht biu ca ng ny c ngha l min bnh lun trong hnh thi ni lng ngong kh
hiu.)
Khng ai trong trng i hc ny phn i chuyn trao ngn sch ca bang cho nhng
dch v c tr cp, nu khng th cc anh s khng ngi trong mt ni c tr cp th
ny.
Mt bin th ca ngy bin ny gt b kin ca ngi khc, bng cch khng nh rng
kin ch ng vi nhng hon cnh c bit ca h. Ngy bin ny cho rng mt v gim
c cng ty du ch hng n li ch doanh nghip ca ng ny khi a ra kin v ngun
cung nng lng trong tng lai. u tin, v gim c ny c th c ci nhn c lp khc
vi ci nhn trong doanh nghip ca ng. Th hai, khng g c th chc rng ci nhn ca
doanh nghip kia l khng ng d rng n c th mang tnh cht t li. Ngy bin xut
hin trong phin bn ca lp lun ny thng qua hnh ng bc b ba bi nhng t liu
nhiu kh nng lin quan cng nh mang vo nhng t liu khng lin quan, v d nh
hon cnh ca thnh gi. Thm ch nu c th cho thy c ti sao i phng suy ngh
nh vy, n cng khng cho thy anh ny sai. (V l mt ngi yu thch opera, bn s l
ngi u tin ng rng chng ta cn tr cp cho b mn ngh thut ny.)
K thut s dng nhng tnh hung c bit xut hin trong lp lun c trnh by trc
nhng chuyn gia. Thnh ng M Xy dng mt th ch thng ni v qu trnh kt hp
li nhiu nhng nhm li ch, tt c cc nhm ny u ng h cho nhng tnh hung c
bit ca h. Mt chnh tr gia lo luyn, nu qu thn trng, c th xy dng mt nn tng
quyn lc bng cch hng lp lun n khng ch ci tt chung cho x hi, m cn ti
nhng tnh hung c bit ca cc nhn vin thuc khu vc cng, cng on, hay nhng
ngi nhn phc li, cc nhm thiu s v cc nhm lin quan n chnh tr gii tnh. Ci
ng hay sai ca chng trnh khng cn phi c nu ra nu c th ku gi tnh hung
c bit.
C hai phin bn ca Ngy bin hon cnh u c th s dng mang li thun li cho bn.
Bn nn s dng phin bn u tin vi nhng tnh hung rng bao qut phn ln
thnh gi. (Bn, vi vai tr thnh vin ca giai cp lao ng, s trn trng) Ci c bit
hu ch vi bn s l t cch thnh vin danh ngha ca nh th Thin Cha Gio. Nhiu
ngi thch nhn nhn bn thn nh nhng tn Thin Cha Gio d rng h khng thch
nhng ngha v m Thin Cha Gio ng mc thng p t. Do , khi bn xut hin
trc mt h nh mt tn Thin Cha Gio, h kh lng phn i quan im ca bn
c. H s b p phi phc tng theo mt cch min cng v tc ti ci m bn khng th
no lm c bng nhng cch khc.
Ni v tt c nhng hnh thi sng ngoi tri t l iu v l. Chng ta bit rng khng c
th g nh vy tn ti, v tt c nhng n lc chng minh s tn ti ca chng u tht bi.
Nhc, ta bay khp thin h. Ta thy rt nhiu th l nhng ta cha bao gi thy th g
khin ta tin rng c mt quyn lc ton nng kim sot mi th.
Tt nhin, c nhng trng hp m vic thiu kin thc nh hng n phn quyt ca
chng ta; nhng trng hp ny xy ra khi chng ta k vng s c kin thc nu n ng.
Mt ngi c th khng chp nhn thng tin Camden Town Hall b nut chng bi mt
con qui vt nhp nhp, nu khng c thng tin no ng ti trn bo, khng nhn chng
no trn truyn hnh, khng c bui n mng no trn ng ph hay bt k nhng bng
chng no khc m chng ta k vng theo sau s kin kia.
Ngy bin Bt kh tri hnh thnh mt th ging nh chic o chong che y nhng nim
tin trn tri bn di ca ngi thng, tin vo nhng iu phi thng. Di chic o d
chu m p l mt nim tin ph bin rng khp v thn giao cch cm, yu tinh, qu
nhp, kim t thp ma thut, tam gic Bermuda v thuc l khng c hi. (Bo lc trn
truyn hnh khng gy hi g c. Khng kho st no c th chng minh c n c hi.)
Ti s phn i gii php cho php mi ngi ri khi trng sm hn bng cch mt ln
na chng minh gi tr ca gio dc.
(Chng minh gi tr ca gio dc khng chng minh c lun im phn i vic cho php
ri khi trng sm. C l lp lun ny ch ch ra c s khc bit, khi tranh lun vi
kin phn i gio dc trong nh trng.)
Lun im c chng minh khng lin quan n ci m ngi tranh lun ang mun
chng minh, v l l do ti sao ngy bin ny i khi c bit n vi tn gi ngy bin
lun im thiu xc ng. Ngy bin ny bao gm gi nh rng mt kt lun cng c gi tr
tng ng vi kt lun kia, d trong thc t chng l hai vn khc nhau. Nhng lp lun
h tr kt lun ban u b lc b v thay vo nhng lp lun h tr mt kt lun khng
lin quan khc c a vo.
Lm sao thn ch ca ti li ra lnh cho v git ngi c ch? Ti chng minh rng
ng y thm ch cn khng trong nc khi v n xy ra.
(Ni hay lm. Bng chng c cho thy ng ny khng ra lnh trc khi xut ngoi hay
sp xp qua in thoi hay khng?)
Ngy bin Thiu xc ng thng xut hin nhanh gn, nhng thnh cng mi khi ai b
buc ti v nhng g ngi lm v cch ngi ny lm l chun b sn sng chi b
hnh vi no khc. N chnh l c trng trng tm ca tt c mi vn m nhng vng
trn bo ch v chnh tr u c lin quan. Ngy bin ny gn nh tr thnh mt nghi thc.
D rng di tia sng u n ca trng quay, hay nh sng ngt qung ca nhng chic
my nh trn ng ph, hot cnh nho nh u din ra. Cu phng vin ho hng long
trng a ra li buc ti mt ngi ni ting, v mt hnh ng, v ng ny bng s long
trng chng minh rng, ng cha tng lm mt chuyn khc.
C ng khng tha ngi B Trng, rng ngi cho php h con s chun mc sng ca
ngi ngho xung?
Hin nhin, bn c th s dng ngy bin ny cho nhng nhim v mang tnh phng v
trong mt i hnh sit cht. Cc thnh gi ca bn s rt n tng, bi tt c nhng th bn
c th chng minh rng mnh khng lm, n ni s ch ca h s b hng ra
khi nhng g bn lm. Cc bng chng ca bn cng c chun b k lng v chi tit,
cng c t kh nng mi ngi nh ra ci bn ang thc s b co buc.
i b nhanh ni cng cng nn b cm. C nhng nghin cu cho thy hot ng tng
ri ro cho sc khe hn l gim nhng ri ro .
Tt c nhng ngi thu thu l y t ca dn, v tt c nhng ngi thu thu l nhng tay
hay bt nt dn, vy tt c y t ca dn u l nhng k hay bt nt dn.
Lp lun s dng suy lun sai cch chc chn phi mang tnh ngy bin v n a ra mt
tuyn b khng c vin chng. D rng cc tin ch ni v vi thnh vin trong nhm,
kt lun li ln u tin nhc n phn cn li ca nhm kia. Ni theo cch khc, chng ta c
gng t uc kt lun v cc s vic m chng ta khng c bng chng no, v do ,
phm phi ngy bin ny.
Cn nguyn ngy bin trong v d ny nm ch tin cho chng ta bit nhng ngi i
xe p ch l mt phn ca nhng ngi kinh t. Mt khc, kt lun li cho chng ta bit
rng c nhm ngi khng c ngi nng dn no. Mt ln na, ngy bin xut pht t suy
lun sai cch.
Mc d s hi hc c tnh gii tr, cng nh lm cho cuc tho lun thm sinh ng, n
cng c th lm mi ngi xao nhng. Ngy bin ny khng nm ch s dng cc yu t
hi hc, m vic s dng n nh lc hng khi vn ng sai ang c tho
lun. Mt cu chuyn ci c th chim c cm tnh ca thnh gi nhng khng th gip
bn thuyt phc c h.
Mt thnh vin ca Ngh vin Anh, Thomas Massey-Massey, tng ngh i tn ngy l
Ging sinh t Christmas thnh Christ-tide, bi v mass (trong t Christmas) l 1 nghi thc
ca Cng gio, khng ph hp vi mt quc gia Tin lnh nh Anh quc. ng b ngt li bi
mt thnh vin phn i kin ny, ngi hi ng rng ng cm thy nh th no nu b
gi l Thotide Tidey-Tidey. Sau , d lut ny mau chng b lng qun.
Ngi cht vn kia l mt i din tiu biu ca ngy bin ny. Ting ht lu lo ca ng khi
xut hin trong nhng bui hp tranh c ngh vin thng nhn chm bt k lp lun no,
vi mt l do nghe rt hay l chng th v hn rt nhiu v thng mc tr tu cao
hn. Vi ngi cht vn tr nn bt t trong cc sch v ghi li nhng trch dn t nhng
ngi cht vn n danh, c bit nu sau cu pht biu hi ca h l mt cu tr li cn
hay hn ca ngi ng vin bu c. Lloyd George, Winston Churchill v Harold Wilson, tt
c u cho thy s kho lo trong vic khin mt cu ni hi hc mang tnh xao nhng
quay u li tn cng ngi s dng n.
NGI HI: Bn bit g v nng nghip? Mt con heo c bao nhiu ngn chn? Nancy Astor:
Sao bn khng b giy ra ri th m i?
Mt sinh vin, ngi ang trong qu trnh b khin trch v nhng hnh ng ngu xun v
hnh kim ca mnh, v hiu tt c mi cng kch bng cch i mt vi cc thnh gi
mt cch long trng v ni:
Ti chp nhn nhng khin trch, v n nhc ti nh n m ti, ngi cng ngh rng ti
l mt cu b rt nghch ngm.
Cch ng x ca bc s Johnson cho chng ta tn ca Ngy bin cng u, ngy bin cng
u nh . Cch ny bao gm vic mc k tt c cc l lun, t chi khng tho lun vo
vn trng tm.
(Biu hin nh cao ca s trung thnh. Nhng khng c t hiu bit no.)
Mt l l hay bng chng khng th b chi b ch v n khng chiu theo bn. Cng ging
nh vic chng ta thch bc b nhng kin ngc li vi th gii quan ca mnh, ngy
bin ny cho rng chng ta c th lm vy m khng mt mt g. Bng cch t chi tha
nhn nhng t liu lin quan n mt kt lun hp l, chng ta ri vo vng v tri. V tri l
sui ngun xc thc ca hnh phc hn s ng sai.
Lun c rt nhiu tng sn sng cho chng ta vo khi cc bng chng khng c c s.
Khi mt nim tin khng th l gii ra c, l lc chng ta s dng Ngy bin cng u.
Khi chnh bn s dng Ngy bin cng u, bn phi s dng n vi tt c s tin tng,
rng ngi a ra d kin hay lp lun xc phm kia hon ton vt qu s chu ng.
Cng ging nh v thm phn ngi tng kt ti mt bi thm on v i ngc li vi
chng c r rng, bn nn ni r cho mi ngi bit rng, ngi kia ang i ngc li vi
tt c chng c. i th ca bn, bng cch i ngc li tt c nhng kin c tha nhn
rng ri v tt c nhng php tc, s cho thy kin ca mnh hon ton khng ng
tho lun.
Khi c quyn kim sot c tnh hnh, bn c th khng cn phi tinh t thm na: Ti
khng quan tm by gi l my gi. i ng ngay by gi i.
Li dng ngho kh (Lazarum,
argumentum ad)
Nhng ngi ngho c th cn c thng hi; nhng khng phi lc no h cng ng.
S l ngy bin khi cho rng v ai ngho nn h phi v tht th hn ngi giu. Ngy
bin Li dng ngho kh c bit n sau khi Lazarus, mt ngi v cng ngho, cho rng
s ngho kh ca ngi tranh lun s tng thm trng lng cho vn m anh hay c ny
cp.
D rng chng ta khng nn hon cnh ca ngi tranh lun nh hng ti chng ta,
ngy bin Li dng ngho kh n su vo tim thc ca chng ta. Chng ta c xu hng
cho rng ngi ngho c t c hi phm sai lm hn. Nn vn chng trong vn ha ca
chng ta b p cho s ngho kh ca nhng ngi ngho bng s khn ngoan, nhng c
tnh tt v, c khi cn l nhan sc.
Ngi ngho thng c xu hng thch c hc ln cao, thch sc khe tt, cng nh
c ngh ngi sau qung i cc kh ca mnh, hn l nhng c mun qua lng knh
mu hng nh suy ngh ca ngi ngoi.
Mt chnh tr gia khn kho nhn ra rng hu ht c tri ca mnh l ngi ngho s ch
trng vo vic ra v ngho kh, t hy vng rng s nhn c s tn trng, ng cm
ca h. ng y s b chic limosine v c b vest chnh chu ca mnh ra xa, thay bng loi xe
bnh thng cng nh n mc nh c tri ca ng. Nhng ng ny khng bit rng, nhng
c tri s cho rng ng khng c g hn h c, cn ngi i chic xe bng long v b
trang phc t tin mi xng ng c c s ngng m ca h. im mu cht y l
ngy bin Li dng ngho kh ginh cho nhng ngi lm ra v ngho kh. Nhng ngi
ngho kh thc s th khng c thi gian cho chuyn ny.
Cu chuyn hay nht v chuyn ny m ti tng c nghe l ca mt ngi tiu phu chn
cht
(Ngi tiu phu thng minh khng nghe theo quan im ca nhng ngi tiu phu
khc)
Tiu phu, cng ging nh nhng ngi nng dn gi, mt dn dy sng gi, c th nm
trong danh sch nhng ch th ng h cho lp lun ca bn. Mt vi ng lo ng dn gin d
c th i tin phong, theo sau l mt hai ph n git thu thng thi. Gng mt ca
h th hin tri nghim, im lng, nhn nhn chp nhn cuc sng ca mnh. ng nhin l
quan im m bn a ra cng phi n t nhng ngi ny.
Nhng t ng ngha mang theo nhng sc thi ngha tinh t c th c s dng nhm
gy nh hng n thi ca cc pht ngn. Sai lm xut pht t thc t rng nhng thi
ny khng phi l mt phn ca cuc tranh lun. Chng c gi ln mt cch khng
thch hp nhm t c hiu qu cao hn mt lp lun n l. Nhng sc thi v phn
ng ph u khng thc s lin quan n vic hnh thnh ci ng hay sai v nhng g
ang c ni. Trong ngn ng c y ry cch thc truyn ti thi vo trong m t
dy ln nhng phn ng t ngi khc. Con ngi c th hay qun hoc l nh, c th
kin nh hay bo th, t tin hay kiu ngo. Hu ht nhng khi nim trn u mang tnh
ch quan: ph thuc vo tnh chnh xc trong cm gic ca ngi quan st v cch h hiu
tnh hung nh th no. Mt tranh lun khch quan i hi n lc c thc a ra lun
im theo hng trung lp hp l.
Nhng g xut pht t th thao thm ch c th p dng cho c nhng t bo chnh tr.
Nhng chng trnh x hi trn truyn hnh rt th v vi nhng ngi snh si v ngn
ng xc cm. Khng may l c mt mu thun v quyn li. H mun trnh by nhng bng
chng bn cng h chia s nhng nh kin; tr nn ng tin cy i hi t nht mt
vi th g gn ging vi tnh khch quan v cng bng. Khi s thin v rnh rnh xy ra,
th vic pht hin ra nhng ngn ng xc cm mc tinh xo cao hn i cht mang li
cm gic tha mn. Chng hn nh s khc nhau gia nhng k khng b v nhng ngi
chin u cho ha bnh? S khc nhau gia chnh th v ch ?
Khi bn ri vo tnh hung phi thuyt phc ngi khc, bn s c gng tm nhng ngn
ng xc cm no hu dng nht. Bc tranh ngn t s cho thy, mt bn l mt gii php
khng my kh quan, cn bn kia l vin cnh mu hng c c nh mt gii php khc.
Ngi nghe s chng bao gi cn bit rng bn c th thc hin cch cng d nh
cch kia.
Bn s khng trn trnh khi c hng nghn ngi biu tnh ang la bn ngoi ta nh ny
phi khng?
Khi miu t s vic, hy nh vn dng t ng sao cho ngay c khi ngi nghe khng bit g
v s tht, h vn nhn thy c s khc bit gia khon u t khn ngoan ca bn, vi
s tiu xi v ca nhng ngi kia, gia nhng li ch nh nht m bn c hng, vi
mn hi to ln m nhng ngi kia chim phn. Nhng li nhn xt cng tm ca bn
nn i lp vi nhng ch trch in cung ca h.
Lng trc n (Misericordiam, argumentum
ad)
Mc d lng trc n l mt trong nhng t cht ng qu ca con ngi, nhng n li khng
mang li nhng c s c bn cho mt tranh lun. Khi chng ta s dng lng trc n thay v
nhng lp lun thuyt phc h tr cho mt tranh lun c th no , ngha l chng ta
ang phm phi ngy bin Lng trc n.
Lng yu thng v tui tr l iu tin quyt trong chnh sch cng. Khng c vn thc
t n gin no c th c gii quyt m khng cn xem xt nh hng ca chng i vi
ngi bnh, ngi gi yu, ngi m v ngi tn tt.
Nu chng ta cho rng tr cp t nc ngoi khng hiu qu, v khng lm tng mc sng,
th chng ta ang y nhng ngi sng trong nhng nc ngho hn vo mt cuc sng
ca ngho i, d dy v bnh tt.
(Nu tr cp nc ngoi khng hiu qu, chnh s tht y nhng ngi ngho vo cc
h qu kia. C l chng ta nn lm cch no khc.)
Bn s c mt khong thi gian di khin cho k th ca mnh phi lng tng vi Lng trc
n. Ngi nghe s khng my hng th vi ci ranh gii mong manh gia hin thc v h
cu, v th bn c th d dng khin cho nhng ngi a ra nhng kt lun khc nhau v
s tht trng c v nh nhng tay a ch tn nhn thi Victoria.
Nu bn thc s tin rng tin lng cao s khin thanh thiu nin khng tm c vic, th
tt c nhng g ti c th lm l ni rng bn thc s c lng tm i vi nhng ngi
ngho ang phi ginh git ming cm manh o hng ngy. Cha ph h cho bn!
Lm n i m, khng phi ti m!
Lm n i m, khng phi ti m!
Lm n i m, khng phi ti m!
Loi bt git ny git trng hn c thuc ty, trng hn c thuc ty, vng! Trng hn c
thuc ty.
D cho nhng nh hin trit ngy xa u c cho l khn ngoan, chng ta khng th cho
rng h hon ton thng thi, cng nh khng th cho rng h hon ton ngc nghch.
(Bi v chng ta khng nhn ra rng ngi ta thm ch mun bit nhiu th khng cn thit
hn trong bui sng ca h.)
N khng ch l sn phm hay quy trnh c cch mng ha bng nhng pht minh, m
cn ng vi nhng thay i trong m hnh sng ca chng ta.
Cch y nhiu nm, con ngi khng cn nhng ngy l Ging sinh ko di th ny, ti sao
by gi h li cn?
C phi chng ta ang cho rng mnh khn ngoan hn hng nghn ngi hc thc uyn bc
v c nng lc trong rt nhiu nm qua, nhng ngi c th hnh ng da trn nhng
xut nh xut ny y nhng khn ngoan khng lm nh vy?
(Sao h thy c ch? H thm ch cn khng thy c ngn chn ca chnh mnh m!)
Lp lun ci mi (Novitam, argumentum
ad)
Tht sai lm khi cho rng lu i hn c ngha l ng, cng tht ngy bin khi cho rng, ci
g tt hn ch n thun v n mi hn. Lp lun ci mi sai lm khi cho rng, tnh cht
mi m ca mt th g l nhn t cu thnh tnh hp l. Nu bn nghe ai ng h mt
ci g bi v n mi, th ngha l bn ang nghe Lp lun ci mi.
(Tnh mi m khng ngn chng tn ph cnh quan ca thnh ph hay cuc sng ca
nhng ngi nh thu.)
Khi s dng lp lun ci mi, nn nh rng hai ngy bin ny mu thun nhau do nn
thu hp lp lun ci mi ca bn sao cho ngy bin li mn khng c n nhn. Bn
khng th ng h tnh mi m ca nh ca bi v mi ngi thch ci c hn. Nhng bn li
c th ng h cc hc thuyt kinh t nu n mi. Rt cuc th ci c c g tt ch?
Liu chng ta nn tip tc cch thc tch tr li ch c bng cch cho php pht trin
thng mi khu vc , hay chng ta nn tip nhn nhn thc mi v nhu cu x hi,
bng cch xy mt trung tm cng ng hin i cho nhng ngi tht nghip?
Ngy bin ny nm thc t rng s lng ngi ng h khng khng nh hay chi b
tnh ng sai ca lp lun. Thm ch, nhiu ngi tin nhm vo nhng th rt n gin, v
nhng l phi thng thng c chp nhn rng ri khng th b nh ng vi tri thc
thc t. Nhng quan st n gin, chng hn nh nhng hnh tinh v nhng ngi sao qut
ngang bu tri, c th l nhng du hiu ch ng khng ng tin cy cho d hng triu
ngi chng nhn rng hin tng l ng.
Lp lun s ng c th hng n nhng con s tng qut, hoc i khi theo mt cch kn
o hn, hng n s lng ca nhng ngi m bn nh gi cao. Bn c th n tng
vi t l nhng ngi ni ting nht c tp ch Times hn con s nhng ngi ng h t
gim gi khng mi ngy Anh. Cu hi y l liu con s c thm vo gi tr no cho
lp lun ca bn hay khng.
Nu iu khng ng, ti sao c hng triu ngi tin tng vo n hng th k nay?
Mi cuc trng cu dn cho thy pht roi trc cng chng l hnh pht thch ng cho
nhng ngi phm ti bo hnh.
Khi khng may rng nhng ngi ng h bn thuc nhm thiu s, k thut c th c s
dng y l trch dn t qu kh, khi kin ca bn tng c nhiu ngi ng h hoc
c ng h bi nhng quc gia m a s c cng kin vi bn. Thy in l mt ngun
tuyt vi nhng nhm a s thch nhng th lp d nht.
C phi chng ta cho rng ngi Thy in ngu ngc? Rng ngi dn nhng t nc
vn minh nht trn th gii khng bit h ang ni ci g?
(ng vy.)
Nhn phin din
Nhiu quyt nh chng ta xem xt c c u im v khuyt im. Kiu ngy bin nhn
phin din xy ra khi ch mt mt ca vn c a vo cn nhc. Quyt nh thng
yu cu c u v khuyt, v bn no ginh phn hn trong trng thi cn bng kia s c
u i la chn. Ch nhn vo mt mt l n trnh phn quyt c c s cn bng :
Ti s khng lp gia nh. Lp gia nh s c thm nhiu trch nhim cha k ti vic mt
t do. Hy suy ngh th v khon chi ph nui con ci v cho chng hc i hc. Bn cnh
cn nhng khon ph bo him nhiu hn
D nhn theo cch no th bn cng phm phi ngy bin nhn phin din ri. Bng cch
ch nhn vo kha cnh xu hay tt, chng ta b qua nhng t liu c nh hng n
quyt nh v cn c a vo suy xt. Vic loi b nhng t liu lin quan khi lp lun
chnh l im ngy bin trong cch nhn phin din.
Nhn phin din khng phi l mt ngy bin, khi mt kia ca vn cng c nu ra
cn nhc tng t. Trong vn ha M-Anh, c mt phng php truyn thng theo ngc
li vi cch nhn phin din; theo , nu mi bn trnh by nhng lun im li hi nht
ca mnh, nhiu kh nng ngi quan st khng thin v s ra phn quyt cng bng hn.
Do , chng ta k vng mt lut s s ch a ra chng c bi n, v nghip on s ch
a ra lp lun bo v vic tng lng, v chng ta bit rng s c ai t pha bn kia a
ra nhng lp lun i lp. S l phin din khi ngi a ra phn quyt ch nhn vo mt
mt ca vn .
C v nh vi nhng ngi non nt, ip nguyn lun khng phi l mt ngy bin nn
dng lu di; n c v qu mng manh i xa. Tuy nhin ch cn nhn s vo th gii tranh
lun chnh tr cng thy c hng ng nhng ip nguyn lun, vi lp lun vn cn tn
ti sau hng trm nm. Kh kh a ra nhng lp lun bo v mt cam kt mang bn
cht cm tnh. y l l do ti sao nhng chnh tr gia v tnh t la gt bn thn mnh, v
la gt nhng ngi khc mt cch tinh t vi d tha nhng ip nguyn lun. ip
nguyn lun chnh tr thng xut hin di hnh thc mt gi nh tng qut c a ra
bo v mt trng hp c th khi trng hp chnh l mt phn ca mt gi nh
tng t.
Mt lp lun phi nu ra nhng g c bit hay chp nhn, chng minh nhng th
cha c bit hay chp nhn. ip nguyn lun mang tnh ngy bin, v n ph thuc vo
ci kt lun cha c chng minh. Kt lun ca lp lun c s dng trong tin h tr
kt lun thng di lp o ngy trang.
Mi th u c th c xc nh theo mc ch ca chng.
(ng bao gi ngc nhin khi mt tho lun nh th ny kt thc vi vic chng minh s
tn ti ca thc th tn ti c mc ch. Nu s vt c ng t ban u l c mc
ch, thc th tn ti ci m mc ch c chng minh c chp nhn ri. y
chnh l ip nguyn lun trong lp v ngy trang.)
Khi s dng ip nguyn lun, bn nn quan tm ti vic che giu gi nh kt lun bng
cch chn la ngn t kho lo. Nhng ngn t c bit hu dng l cc t ng m bn
thn chng cha ng gi nh. Nhng ngn t nh mc ch nm trong nhm ny.
Cc trit gia lun tham gia trn chin vi mt kho y nhng ngn t nh th, c bit khi
h c ging cho chng ta v cch thc c x. Nhng trch nhim m h mong mun gn ln
chng ta c che giu trong nhng ngn t nh li ha. Nghe c v thng thn nhng
bn di ngha ca t ny l t nn.
Chng ta khng nn bn v kh cho Malaysia, v trang b nhng phng tin git ngi cho
nhng nc khc l iu khng ng vi chng ta.
Ngoi tr k ngu dt, ai cng bit rng chng ta khng chi tin cho gio dc.
C on pht biu trn u mang tnh ngy bin, v n ku gi s chp thun hay bc b
mt ngh da trn nhng bng chng khng lin quan g n ngh c. Tuyn b
y ch l mt s lng m khng bng chng, do khng nht thit phi chp nhn. Ngay
c khi n l s tht, chng ta vn phi nh gi lp lun da trn gi tr ca n.
s dng chin thut th c ging nc kho lo, bn nn p dng c hai c tnh chnh
ca phng php ny. Cht c khng ch gi ln s ch nho t pha thnh gi, m cn lm
thoi ch bt k ai di dt bt ng kin vi bn. Ch k ngc s khin vi ngi li bc
nhng s c nhng ngi khc ngh rng h c th nhn vui trc nhn nh . Mt liu
thuc c mnh hn s l liu thuc d s hay xu h lm thoi ch by k ai c tnh
mun ung n.
Duy c nhng ngi khng kh nng tnh dc mi bin h cho vic ch ging dy cho
mt gii tnh trong cc trng hc ca chng ta.
Chng ta s phi nhn nhng con ng ca vng t t tin lt vo tay nhng k l sao?
Nhng ngi phm phi ngy bin ny l nhng ngi chn cch thc d dng. Thay v
thit lp mt lun im c tnh thuyt phc, h dng cch li dng xc cm ca m ng.
y khng phi l lun hp l d rng n c th rt thnh cng. C th hnh dung rng Mark
Anthony c th pht trin mt lun im cho vic x pht Brutus cng nhng st th
khc, v ti to li h thng chnh quyn ca Caesar. iu ng lm cn hiu qu hn.
Bng cch nh vo tm l ght b s thiu trung thnh v v n ph bin, cng nh s ng
h ph bin cho cc nh ho tm lm t thin, ng bin m ng d tang l thnh m
ng thnh n.
Ti phn i nhng khu doanh nghip, v chng s tr thnh nhng khu vc li thi nhch
nhc mang mu sc ca nhng tay bun v u c ranh ma.
(Thm ch rng vi con trong chng thng minh khng phi l mo, kt lun kia cng
khng ng. Mt tin ph nh, do , bt k kt lun c cn c no cng phi ph nh.)
D rng hai s vic c th lin quan n nhau, thng qua mi quan h m chng c vi s
vic th ba; nhng nu mt trong nhng mi quan h mang tnh ph nh, lp lun phi
cho thy rng s vic kia cng b loi tr hon ton hoc mt phn ra khi mt nhm no
. Ni cch khc, nu trong hai s vic c nhng quan h khc nhau vi s vic th ba, th
hai s vic khng th cng chung mt nhm c. Ngy bin rt ra kt lun khng nh
t nhng tin ph nh thuyt phc chng ta rng, cc s vic thc s thuc vo mt
nhm no , bng cch ni v nhng s vic khng thuc nhm .
Ngay lp tc sau khi u H Lan ng hp ra mt, t l sinh phi chnh thng gia tng t
k lc mi cho n khi u H Lan ng lnh nh bt u H Lan ng hp ra khi th
trng. Mi lin h y l qu r rng.
D rng hai s kin c th k tip nhau, chng ta khng th n thun cho rng mt s kin
s khng xy ra nu thiu s kin kia. S kin th hai c th vn xy ra. Hai s kin c th
c lin kt bi mt nhn t chung cho c hai. S giu c gia tng c th nh hng n
mc tiu th u H Lan ng hp ca chng ta cng nh s tham gia vo nhng hot ng
c th lm gia tng t l sinh . Nhng a tr nh ti cc my nh bc l nhng v d
sinh ng ca Ngy bin nhn qu. Chng thng c bt gp ngi an bn tay vo nhau,
mt nhm, nhp mt chn hay trong bt c trng thi vn vo no khi ginh c phn
thng. Bn tr lin kt s chun b ngu nhin vi vn may; v theo cch ny chng khng
chp nhn s ranh ma ca nhng tay c bc trng thnh giu chn th v nghin rng
nim ch. Nu n tng c hiu nghim th n s hiu nghim ln na.
Khng may thay, theo kh nng tin on ca chng ta, mi s kin u din ra sau mt s
nht nh nhng s kin khc. Trc khi n nh suy ngh no v nguyn nhn, chng ta
cn nhiu hn ch l yu t tip ni v thi gian. Trit gia David Hume ch ra tnh nhn
qu i hi s thng xuyn nh yu cu kin quyt phi km theo s lin tc trong khng
gian v thi gian. Chng ta thng c xu hng xem mt loi vi trng l nguyn nhn ca
mt cn bnh nu s tn ti ca chng thng din ra trc s nhim bnh v chng c
tm thy trong c th ngi bnh.
S quyn r ca Ngy bin nhn qu xut hin khi chng ta li ng sau nhng suy ngh
hng ngy v nhn qu. D chng ta cho rng mnh hiu c ch m theo mt s kin dn
n s kin khc, Hume ch ra rng chung quy nm s k vng tnh thng xuyn ca
chng ta. Ngn la n cy chy trn ngn tay, v cm gic au sau c gi l hin
tng nhn qu, v chng ta k vng rng mt s kin thng theo sau s kin kia. Tt
nhin, chng ta ba ra loi l gii nh nhng si dy v hnh kt ni hai s vic li vi
nhau nhng chng li can thip vo cc s kin cha thy trc c gia hai s vic kia.
Lm th no chng ta bit nhng s kin cha thy trc c ny thc s l nguyn
nhn? D thi. Chng lc no cng c mt s kin khc theo sau.
L hng kin thc ny ca chng ta to ra mt khe trng, cc ngy bin c th c tnh
chen vo. Nhng s gia Hy Lp thng tho lun v cc thm ha t nhin, theo kha cnh
hnh vi ca con ngi. V d, khi tm kim nguyn nhn ca ng t, chng ta thng ngh
n hnh nh thn Herodotus hoc Thucydides tho lun nghim tc v nhng s kin din
ra trc cn ng t, trc khi kt lun rng mt cuc tn st thc hin bi nhng c dn
ca thnh ph b ng t nhiu kh nng chnh l nguyn nhn.
(Ci sai y gi r rng hn nhiu. John c th n Peter v tr thng minh ca anh ny, v
Peter c th n Paul v anh ny c chic Mercedes. Nhng nu John c mt chic Bentley,
anh ny c th khng tn trng con ngi mi pht ln m Peter n.)
John l cha ca Peter, v cha ca Peter l cha ca Paul, do John l cha ca Paul.
Trung Quc thanh bnh hn Php, v Php thanh bnh hn M, do Trung Quc chc chn
phi thanh bnh hn M.
Em yu, anh to ln hn em, mnh m hn, v giu hn em; tuy vy anh tn trng em. V tr
ca em cng nh v tr ca m em vy, do anh phi tn trng m em.
Cnh st nn ngn khng cho nhng ngi biu tnh v mi trng lm phin n cng
chng. Chng ti tr tin thu.
Chc chn vic Tri t tan chy t hn rt nhiu so vi mt cht t phin h ng khng?
Vic s dng c trch l mt ngy bin v n s dng nhng t liu khng lin quan
cn tr vic a ra mt kt lun. Nu lp lun ny dn dt theo mt hng c th no
nh cc l do v bng chng mang n i theo hng , th s l khng cn c khi chuyn
hng lp lun ny bng nhng t liu khng chnh ng d cc t liu c cun ht n
th no i na.
Xin li tha ngi. Ngy ang lm g vi si dy chuyn kim cng treo trn ti ngi th
kia?
Ti ngh rng con ch ca anh l ging ch chn cu thun chng ca c phi khng?
Ngy bin c trch cng trng c v ang i theo con ng mn c th n cng cun ht v
cng hiu qu trong vic chuyn hng tp trung.
ng vin ng Cng ha lun c xng nhng g mang li li nhun cao nht cho h.
Thanh thiu nin thi nay hnh x rt t. Cu b nh bn sut cht na tng phi ti trn
ng hm qua v thm ch l khng thm xin li.
C mt s phn bit r rng gia vic nghi ng bng chng ca i phng mt cch chnh
ng, vi vic tp trung vo ch trch v d thay v tp trung vo lun im m v d ng
h. Nu lun im chnh b bc b ch v mt v d ti c s dng ng h n, ngy bin
bc b v d xy ra.
Ngy bin ny tng xy ra trong tranh c. Mt ng cho treo p phch vi hnh nh mt gia
nh hnh phc minh ha cho khu hiu cuc sng s tt p hn vi h. i th ca
ng ny ginh cc k nhiu thi gian v cng sc nghin cu ngi n ng trong tm p
phch, sau cng b thng tin rng, ng ta khng c mt cuc hn nhn m mn. N lc
ny sau c m rng ra hn vi nim tin rng cng chng s t tin vo mt thc t mt
khi v d trong b bc b.
Bn c th thit lp nhng tnh hung s dng ngy bin ny bng cch khiu khch i
phng, thng qua vic i hi phi a ra nhng v d. S hoi nghi nng n ca bn
trc tuyn b ca ngi kia bng cch ni kiu v d nh? s thi thc h a ra mt v
d. Ngay sau khi h lm vy, bn tn cng v d , bng cch ch ra v sao m v d ny v
cn c. V d v hon cnh sng trong gia nh c a ra cho thy ti x xe but c tr
lng qu thp c th b cng kch trong nim vui sng ca bn, khi bn hi ngc li
rng gia nh c truyn hnh khng, v ngi chng tiu bao nhiu tin cho bia ru.
Thm ch nu bn khng th ph hoi v d kia hy dit mt cch cng khai tuyn b m
n ng h, bn chc chn c th ni rng cuc ni chuyn thnh mt cuc tho lun tng
qut hn v ci g cu thnh s ngho, v t cu hi rng, liu pht biu ban u kia c
ngha g khng. y c gi l phn tch ngn ng.
vt ha
Ngy bin vt ha, hay cn c gi l tu t, ct ch gi nh rng ngn t phi biu th
nhng s vic hay s vt thc t. Bi v chng ta c th thn phc mu ca cnh mt tri
ln, chng ta khng c b dn d bi ngn t vo suy ngh gi nh rng mu l
mt s vt. Khi chng ta thy mt tri bng mu , mt ci bn mu , mt cy bt mu
v mt mi tc , chng ta phm phi ngy bin vt ha nu cho rng vt th th
nm, mu , tn ti bn cnh qu bng, ci bn, cy bt v mi tc.
Bin nhng c tnh miu t thnh cc vt th l mt dng ca ngy bin vt ha. Chng
ta cng c th phm sai lm khi cho rng nhng danh t tru tng l nhng thc th.
Anh ta nhn ra rng mnh qung i tng lai ca mnh, ri ginh phn cn li ca bui
chiu tm kim li n.
C mt trng phi cc trit gia tin rng nu chng ta ni v nhng s vt, th nhng vt
, theo mt ngha no , tn ti. V chng ta c th ni v nga mt sng v c vua
ng nhim ca Php, ngi ta c th cho rng qu thc c c nga mt sng ln vua
Php (chc v vua ny ci trn con nga y).
Nhng mt trng phi khc nng tm ngy bin ny ln thnh mt ngh thut, bng
cch nhc n tinh thn vt cht ca s vt. H tuyn b rng ci khin qu trng l mt
qu trng khng g khc hn s trng ca n hay tinh thn vt cht ca qu trng. Ci
tinh thn vt cht ny hin thc hn v bn b hn qu trng tht s, v nhng qu trng
thng thng bin mt vo mn quiche lorraine nhng khi nim qu trng vn tip tc
tn ti. Phn bc d thy l, suy ngh ny tht xun ngc, ng nhin ng n. Chng ta
s dng nhng ngn t nh cc nhn mc gn vo cc s vt, chng ta khng cn phi
lc no cng ch tr vo chng, cng nh giao tip bng ngn ng du hiu. Khng th suy
lun nhiu t iu ny, ngoi tr thc t rng, chng ta ng s dng ngn t theo mt
cch nht nh. Nu ai em ci tinh thn vt cht ng sau t ng ca bn cho bn
thy bn thc s ang tin vo ci g, hy thay i t ng.
Bn ni rng Cha tn ti, nhng chng ta hy nhn vo khi nim s tn ti xem no.
Chng ta c th ni v s tn ti ca nhng ci bn, ci gh v v.v...; nhng ni v s tn
ti thun ty bn phi loi b tt c nhng ci bn, gh v tt c nhng th tn ti khc
s tn ti ch cn mi mnh n. Bng cch loi b tt c nhng g tn ti, bn khng cn th
g tn ti c, do bn s thy s tn ti ni v Cha ca bn cng ging nh s phi tn ti.
C th vic gim gii hn tc t 110 km/h xung 95 km/h s cu sng nhiu mng
ngi. Tuy nhin, khng phi l mt lp lun chn 95 km/h v gim gii hn tc
xung 80 km/h li cng cu c nhiu mng ngi hn. V nhiu hn na vi con s 65
km/h. Kt lun rt hin nhin ca dng ngy bin chuyn tu chy trn ny l nu mc tiu
duy nht l cu nhiu mng ngi, gii hn tc nn c quy nh mc 0mph.
C ngi tranh lun rng, Anh, v mi ngi phi tr chi ph cho Dch V Y T Quc Gia,
iu ny cho chnh ph mt l do cm ht thuc, v nhng ngi ht thuc mc nhiu
bnh tt hn. C th c nhiu l do hay cm ht thuc, nhng lp lun rng chi ph t
hnh vi ca nhng ngi ht thuc b p t ln nhng ngi khc l mt ngy bin
chuyn tu chy trn. Ti sao li dng ? Lp lun ny cng p dng cho tt c nhng
hnh vi khc nh hng bt li n sc khe. N c th p dng cho hnh vi n cht bo
bo ha nh b hay ng trng tinh luyn. Chnh ph c th bt mi ngi phi tp th
dc, trnh vic chi ph sc khe t s li bing ca ngi dn b ln u nhng
ngi khc. Nu lp lun ny ch p dng cho vic ht thuc, phi c l do ti sao chuyn
tu dng li .
Chnh ph nn bao cp ngh thut opera v vic trang b cho sn xut ca ngnh ny s rt
tn km nu khng c s h tr ca nhng ngun qu cng.
Nhn dng ngy bin ny cng khin chng ta nhn ra rng, vi v d mc kch c th mang
tnh ngoi l vi bt k quy tc chung ph bin no.
Nhng ngi iu tra kho st kin cng chng thng c gng rt cn thn trnh
nhng Khi qut ha vi v. Mt kho st ni ting ca M tng sai khi d on ngi
thng cuc l ng Cng Ha do phng vn trn in thoi, m khng nhn ra rng s ngi
theo ng Dn Ch c in thoi t hn. Cc ng chnh tr d u i na cng khng t
gy hi thng qua vic thi phng s ng h ca mnh bng cch a ra nhng d liu thm
d rt hin nhin khng mang tnh khng i din.
Kin thc khoa hc cng ging nh mt trn nh vi y nhng bom mn Khi qut ha
vi v. Nhng l thuyt khoa hc thng c a ra vi rt t nhng v d h tr ng sau
chng. Vn l khi no chng ta bit c c dn chng lch s mt quy tc tng
qut c th l gii chng. Ngc nhin thay, cu tr li l khng bao gi bit c. Khoa hc
vn hnh vi mt khi kin thc m mt pht hin mi toanh no c th t nhin xut
hin, v ch ra rng nhng l thuyt vng chc nht ca khi kin thc kia khng c gi tr.
Mt t qu to c th ri trng mt t ci u t thi ca Newton nhng ch cn mt qu
to ri ngc ln trn buc chng ta t nht phi iu chnh l thuyt tng qut .
Ti ni ti thch d n ny, v ti ngh n rt tt. Tuy nhin, ti c cng chung suy ngh
ngc chiu nh tt c cc bn tng nu, ti ch c th ni rng iu ny cng c thm
ci nhn m ti c t rt lu, l d n ny khng c th c yu thch cng nh
khng tt.
Nhng thay i trong vn may chnh tr cng thng trng hp vi nhng dch chuyn cn
c trong ngy bin ny. Chuyn cc chnh tr gia khng bao gi c thay i suy ngh ca
mnh l mt quy tc r rng rt ng ngn. Thay i suy ngh ngha l ngi chnh tr gia
tha nhn mnh tng sai trc y, nh vy cng c ngha l, c th by gi ngi ny cng
ang sai. Do , tnh khng th mc sai lm phi c duy tr. D rng dch chuyn cn c
vi chng ta c v khng an ton nhng n mang li mt nn tng vng chc cho tnh lin
tc ca hot ng chnh tr.
Sau khi nghe quan im ca anh ta, ti cm thy rng vic ng Smith thm vo t khng
trong bn kin ngh ca ti din t ng nhng g ti mun ni. Do ti chp nhn s
chnh sa ca ng ny nh mt kin ci thin bn kin ngh ca ti.
ng, ti i qua n bo hiu xanh anh nhn vin hi quan , v ti c th gii thch v
chai ru Scot .
Thng thng, chng ta chp nhn rng lun im mi phi c bng chng h tr hay l do
vin dn c ngi nu lun im a ra. Khi thay vo chng ta c yu cu phi a
ra lp lun chng li lun im kia, ngi nu lun im phm ngy bin dch chuyn
gnh nng bng chng.
Ti sao nn nh th?
(Chng ti khng phi chng minh cng nh phi chng minh iu khng c thc
hin bi nhng con qu ln v hnh hay nhng k xm lng t Chm sao Tin n sng
trong nhng kim t thp di mi tam gic Bermuda.)
Quan nim sai lm ph bin v trch nhim phi a ra bng chng s cho php bn a ra
nhng quan im khng cn cht bng chng no. Bn c th tranh ci v s tn ti ca s
t u chim, tnh hon ho ca con ngi hay nhng d nh ha bnh ca ca nhng
ngi theo tro lu tn gio chnh thng.
Ti phn i vic gim s tui ti thiu c s dng bia ru t 21 xung 18. Vic lm
ny ch dn n yu cu trong i hi gim tui xung 16 trong tng lai. Sau s l
14, v trc khi chng ta kp nhn ra nhng a tr mi sinh s ung ru ch khng phi
sa m.
Vy th nm Bng y.
(Shaw ng nhng y khng phi lp lun l lun tut dc, ci s khin ngi ph n
kia ri vo s i bi theo tng giai on. Mt khi nguyn tc ca vn c tha
nhn, phn cn li ch l tr gi.)
Trong mt l lun tut dc, s hy hoi tri qua nhiu giai on. Ngy bin ny s dng
nhng hu qu khng xc ng ly ra t mt hot ng xa hn bc b xut c a
ra t thc t c phm vi nh hn.
Bin h c bit l mt trong nhng ngun gc ca sai lm. Nu nhng tiu chun khc
nhau c p dng vo nhng trng hp c th no , chng ta s cn nhiu bng chng
chng minh cho hnh ng ny, nhiu hn ci s tht rng, chng ta mun nhn c
u i tt hn. Cng nhng tiu chun , ci ph nhn tuyn b ca nhng ngi khc,
cng s ph nhn tuyn b ca chnh chng ta. Nu chng ta nhn c s i i c bit,
lm th no chng ta gii thch vic khng p dng i i cho nhng trng hp khc?
Lp lun phi tun theo cc quy tc tng qut v nhng ngoi l nu mun s dng phi
c xc minh.
Bin h c bit thng c s dng bi nhng ngi c lun im khng thnh cng
trong cc phin ta chung. i mt vi xung t gia cc tng v nhng bng chng, cc
nh khoa hc thay i tng ca mnh. Nhng ngi bin h c bit nh cc nh khoa
hc x hi thch thay i bng chng v ch ra rng ti sao nhng nh gi thng thng
khng th p dng trong trng hp ca h c. iu ti quan trng l phi a ra
nguyn nhn xc minh nhng tiu chun c bit.
(Cng nh him ha ca vic dng cht florua, thng mi ngy Ch nht hay nhng ch
ch kha thn. N ty thuc vo vic bn cm thy iu ny him ha n mc no.)
mc c nhn, tt c chng ta u c xu hng d di vi bn thn hn vi ngi khc.
Xt v hnh vi, chng ta nhn chung thng kt ti ngi khc, v ngh ra nhiu l do tha
th cho bn thn mnh. Hnh ng chen hng ca chng ta c l gii bi s khn cp
nhng ngi khc lm vy th khng c. Hnh ng mua hng bc ng ca chng ta
c bin gii l do nhu cu; nhng ngi khc hnh ng tng t th l vung tay qu
trn. Cng nhng tiu chun bo cha cho bn thn chng ta cng s bo cha cho i,
nhm, th trn v t nc ca chng ta.
Khi s dng bin h c bit ng h nhm b phi ca chng ta, hy chc rng bn lun
a ra c nhng li bo cha c bit gii thch cho trng hp ngoi l . Khng
bao gi ch v l nhm b phi ca chng ta; m lc no cng phi l nhng trng hp
c bit v li ch cng chng.
K thut ngi rm mang tnh ngy bin v ngi rm chng a ra lp lun thc no.
Cng ging nh ci x hi l lun thiu xc ng (ignorati elenchi) ca mnh, ngi rm
chng lin quan n vn . Chc nng ca ngi rm l tnh d dng ng nhm gi ln
s khinh b hng n hnh tng thc m ngi rm i din.
Nhng ngi cung nhit s dng mnh khe ngi rm ginh nhng li tn tng ln
ting nht cho nhng ai s dng thit k ngi rm c che giu k cng. im chnh
y l ngi rm khng phi lc no cng phi c to ra theo cch c bit. Thng qua
vic chn la c ch tm mt hnh tng ng h yu km hoc xun ngc t bn i
phng, bc b hnh tng ny thay v nhn vt chnh, bn c th tr thnh tay lo luyn
trong ngh thut s dng ngi rm.
K thut thng thng trong tranh c l chn ra nhng pht ngn vin ngu xun hay dt
nt nht ca bn kia i ph cng nh ba t ra nhng k cc oan nhng k y c
th b n ng vi mt n th khinh bit.
Lm sao chng ta c th ng h ng vin ng Dn ch khi mt trong nhng ngi hu
thun ca h cng khai ng h chnh ph ca nhn dn lao ng nh Lin Bang Nga tng
lm?
S dng ngi rm rt th v. Ai cng cn phi ginh mt hai chin thng c tinh thn
tt. Nu khng c chin thng tht no th trn n ti bi vo g ngi rm c th mang
li rt nhiu sinh kh. Bn cnh li khuyn nu trn, s l rt thng minh nu bn xy
dng v ph hy ngi rm ca mnh, bt c ni u c th, sau khi i th hon thnh
tuyn b ca mnh v ch . Ngi rm ca bn trng s kh ngc nghch nm trn ng
bi bm nu i th ca bn c mt khng tha nhn g ngi rm ny. Nu i
phng khng c mt hay hon thnh phn tuyn b ca mnh, s khng ai phn i
rng g ngi rm tan nt ang nm di chn bn kia chnh l i th ca bn ch khng
phi mt hnh nm bng c kh c ba t mt cch vi vng b nh ng.
Ngy bin n ha (Temperantiam,
argumentum ad)
Nu cc ngy bin c trao quc tch, Ngy bin n ha s mang quc tch Anh. y l
ngy bin ca ngi Anh. Ngy bin n ha cho rng ci nhn n ha l ci nhn ng, bt
chp nhng gi tr khc, n xem s n ha l im chnh trong tnh hp l ca mt lun
im.
(Nu chng ta lm th, ln sau cng on s i hi 20% v ban qun tr s ngh tr 4%.)
Nu c hai nhm ngi ang tranh lun vi nhau, mt nhm cho rng 2+2=4 v nhm kia
tuyn b rng 2+2=6, chc chn rng mt ngi Anh s i vo cuc v dn xp 2+2=5 km
theo s ln n rng c hai nhm u qu cc oan. Ngi ny ng khi m t hai nhm
ngi ny l nhng k cc oan nhng khng ng khi cho rng iu ny s chng minh
h sai.
Ti th, trong nhim k ca mnh, i theo hng trung gian gia mt bn l s thin v
v mt bn l s ch cng v t.
(ng ny c th thm vo: gia s tht v ci sai, gia thi h tt xu v c hnh, gia ng
v thc, gia c l v phi l.)
nhng quc gia, cng nh trong nhng tnh hung khi tr gi ph bin hn nhng giao
dch c nh gi, mi ngi thng thao tng cc cc khc nhau to ra nh hng n
suy ngh trung bnh cng bng. Qu trnh chnh xc tng t cng c s dng trong
cuc sng cng ng, bng cch bo v mt lun im qu khch li ko s dn xp cui
cng gn hn vi ci bn mong mun.
Ch c Anh ngi ta mi vit sch vi ta nh Con ng chnh gia nng tm Ngy
bin n ha ln thnh mt kim ch nam cho chnh sch cng. ng T Do tng to ra mt
thi k huy hong vi ngy bin ny bng cch thng chn mt v tr gia hai ng
chnh v theo nghi thc chung kt n hai ng kia theo trng phi cc oan. Hai ng
chnh kia p tr bng cch t bn thn h c gng ginh c ci nhn trung gian. iu
ny dn n nhng ngi theo ng T Do tr thnh nhng k cc oan thu ht s ch
. Anh, ng Lao ng mi c xy dng da trn ci nhn n ha. H gi l Con
ng Th Ba.
Khi s dng Ngy bin n ha, bn nn th nui dng bu khng kh cng bng thin cn,
nh th s mang li cho n li th tt nht. Hy nh rng i th ca bn l nhng k cc
oan, v nhiu kh nng rt nguy him. H l nhng ngi gy chia r v ph hoi. Ch c
bn, ngi chn cch trung gian, bc trn con ng oan chnh ca s n ha.
Hi vin hi ng Watson lun thc gic chnh sch du lch min ph cho nhng cng dn
cp cao. Nhng ngi khc xut rng chng ta nn thu h 50% chi ph mi chuyn i.
Chc chn rng cch hp l s l bc b hai xut cc oan ny v chn mt gii php n
ha bng vic thu ph 25% ng khng?
(Tt nhin ri, cuc tranh lun din ra gia 25 v 0. Con s 50 c a ra ch h tr cho
ngy bin n ha ca bn m thi.)
Hy th gy dng mt nhm nhng cng chc B Ngoi Giao. Mi vic din ra qu t nhin
vi h, mi khi c ai a ra tuyn b g chng li nc Anh, h tha nhn phn na tuyn
b , n ni bn c th hc cch s dng ngy bin ny rt d dng v nhanh chng. Bn
cn phi s dng ngy bin ny mau l v s c rt nhiu ngi theo gt bn.
Ngy bin ny pht huy tc dng rt tt ngh vin v nhng nhm phn bin bt buc phi
phn bc ci g . li kiu Thatcher cho php chng phn i bt c iu g chnh ph
quyt nh thc hin bt chp kt qu ra sao. Do , bt k th g c thc hin nhanh
chng c xem l vi v mt cch bt cn trong khi nhng gii php cn thi gian c
xem nh nhng tr hon khng th chp nhn c.
Ngy bin ny gi v rng phn quyt c a ra da trn kt qu, trong khi phn quyt
tiu cc c p dng ln bt k kt qu no. N thng xuyn xut hin trn nhng t
bo l ci Anh, ni mi khi mt ngi ni ting no khng cn c a chung, th dng
nh bt k hnh ng no ca h cng ng b ln n. V mc tiu l h nhc i phng,
ngy bin ny khng a ra phn quyt no v o c hay gi tr ca hnh ng c.
Ti hon ton phn i vic xy mt con ng mi vng quanh th trn. N s khin cho
tt c nhng bn ca chng ta b li thi.
Ngy bin ny c quan h thn thuc vi ngy bin ngi rm. Thay v i u trc tip
vi i th, trong trng hp ny, n ch i u vi mt vi kha cnh trong . Nhng
phn bc vn vt nhiu kh nng c cn c vng chc; vn l chng qu vn vt v
khng nh sp lun im c trnh by y. Chng l ngy bin khng phi v
chng sai, m v khng theo st nhim v c giao.
(Mt cuc hp ca cc gio vin, nhng ngi thc s ng h xut ny, trong khi , c
th t chc cnh mt k t ng chn bt.)
Vng tha cha, con mun i nh th thng xuyn hn na. Nhng l ngi nh ca con b
chy vo Ch nht khi con vng nh th sao?
Ti cng thch tng m rng la chn hn bng cch c nhiu my bn hng trn tu la
nhng c tm phn bc. u tin, lm th no nhng hnh khch c gng c c nhng
ng tin l ca h? Th hai
(Rt tt, min sao bn khng cp ti phn bc tht s, ci c s cho php mi ngi
chin thng lp lun ti ca bn. Hy bm ly nhng lp lun vn vt, chng an ton hn.)
Ngy bin Anh cng th xut hin v chng khng gii quyt ch chnh ca cuc tho
lun. Mt ch mi c a ra l, l lch ca ngi c lin quan. Ci ng hay sai ca
mt tuyn b khng lin quan g n l lch ca ngi a ra tuyn b c. Bng chng
chng li hay ng h tuyn b khng th thay th bng nhng tnh tit v cc hnh vi
trc y ca ngi a ra tuyn b kia.
Mt phin bn khc ca ngy bin Anh cng th h thp ci ang c cp bng cch
ch ra rng, ci khng nht qun vi nhng quan im trc y ca ngi ni.
Nhng phin cht vn ca ngh vin Anh l ngi nh ca ngy bin Anh cng th. Thc t, k
nng tr li nhng cu hi thng c bit o lng s kho lo ca ngi tr li vi loi
ngy bin ny. y l l do ti sao tr li cc cu hi v hin ti v tng lai lun bt u
vi cm t:
Liu ti c th nhc nh nhng ngi bn ng nghip ng knh ca ti khng
Ngy bin Anh cng th rt d s dng, v ai cng c lc thiu nht qun, v rt t ngi c
qu kh khng t vt. Bn c th tranh lun rng ai tng thay i quyt nh ca mnh th
chng minh rng h phi b sai t nht lc no v trng hp ny c th l mt trong
nhng ln sai lm . Nu bn khng tm thy bt c l do g h thp i th ca mnh,
thm ch thc t ny cng c th s dng trit h ci i phng ang ni. Chng ta u
c im yu, sao anh ta khng c ch?
Bill chc chn ngu xun. Ngi no phi rt ngu xun mi thi rt li xe c.
(Gim c ngn hng, ngi ngc nhin v khon n cha thanh ton, s cng ngc nhin
hn na khi bn ni cho ng ta bit rng bn b mc d mnh nh th no.)
V chng ta s dng tam on lun gin c u n trnh khi phi nhc nhn nu ra
tt c thng tin, nn to c hi cho ngy bin ny tri dy. Ngi st sng n thm bn
vi mong mun bn lun v Kinh Thnh vi bn s thi nh nu bn ni Ti theo o
Pht; v c hai bn u chp nhn hin thc ngm rng nhng tn Pht Gio khng bn
lun v Kinh Thnh. Tuy nhin nu thay vo bn tr li Nhng tn Pht Gio khng
bn lun v Kinh Thnh, ngi kia cng s thoi lui v a ra gi nh hin nhin rng bn
l mt tn Pht Gio. (Hy chc rng bn chun b mt cu tr li tt trong trng
hp bn gp ngi ny ti nh th vo Ch nht tip theo.)
Tam on lun gin c khng chp nhn hnh thnh nhng ci nng chng nhng li
bo cha t hi. Ngi nghe s ho phng che ph chng bng nhng phn cha c nu
ra cn thit hon thnh lp lun, thay v chng trn trung trong xu h.
Bn c th a ra nhng tuyn b tng t trong khi tho lun v ai . S vui sng khi
c ngi l i mch v quyt tm tin vo nhng ci xu nht nhng ngi khc s gip
Tam on lun gin c vn khng c chp nhn tr trn vo m khch mi.
Suy ngh hp l thng thng s c th ch ra ti sao trung t phn b lch mang tnh ngy
bin. Tam on lun tiu chun (syllogism) pht huy hiu qu bng cch ni mt s vic
n mt ci khc bng quan h m chng cng c vi ci th ba. Ch khi t nht mt trong
nhng quan h p dng cho ton b ci th ba m chng ta bit th mi c th chc chn
v quan h c.
Chng ta khng th ni rng nhng ngi quan liu l nhng bo cha nh nhen ch v
nhng ngi quan liu hay thch xen vo vic ca ngi khc, v nhng bo cha nh nhen
cng hay thch xen vo vic ca ngi khc. Nhiu kh nng nhng tay nghin ru gin
cng thch xen vo vic ca ngi khc, nhng iu khng c ngha l nhng ngi quan
liu l k nghin ru gin. (Cuc sng c th s th v hn nu nhng ngi quan liu thc
s nh vy.) Ngy bin ny thng xut hin di hnh thi nhng khuyt im nh
nhau.
(Chy nhanh i Jones trc khi c ai ch ra rng nhng k p bc ti t nht vi gii lao
ng l con ngi. V Jones l con ngi)
Tt c y t u thc s l nhng con ngi tuyt vi, nhng c lc nhng ngi thc s
tuyt vi khng c tng thng xng ng. Do , vi y t khng c tng thng
xng ng.
Dp qua mt bn nhng cch s dng mang tnh k thut, ngy bin ny, trong hnh thi
n gin nht ca n, em li rt nhiu thnh cng nu c p dng mt cch c h thng.
Bn nn s dng n t c s chp thun cho bt k th g bn ng h, bng cch ch
ra rng n c cng nhng phm cht n th no vi th g c thn phc rng ri.
Tng t, nhng kin phn i c th b mt uy tn, bng cch cho thy rng chng c
cng phm cht vi nhng th b ght b rng ri.
(Sai!)
S hon ho bt kh thi
Khi nhng lp lun ng h hay phn bc mt hnh ng c em ra nh gi, iu quan
trng cn phi nh l, cc la chn phi xut pht t nhng g c sn. Tt c chng u c
th b ch trch v tnh trng khng hon ho. Tr khi mt trong nhng la chn l hon ho,
s khng hon ho ca nhng la chn khc l nhng nn tng t chi chng. Ngy
bin s hon ho bt kh thi xy ra khi s thiu hon ho c s dng nh nn tng cho
mt s t chi, d rng khng la chn no l hon ho c.
Ngy bin ny rt thng c s dng t chi nhng thay i tnh trng hin ti d
rng bn thn tnh trng cng khng hon ho.
Chng ta phi cm loi thuc tr bnh tim mi, v chng thnh thong gy ra tnh trng ri
lon thn kinh.
(Lp lun ny trng c v n nhng s th no nu 15.000 bnh nhn hin ti ang t vong
mi nm v cn bnh ny c cu bi loi thuc mi? Trng thi hin ti cng khng hon
ho.)
Nhng b phim phng s trn truyn hnh v cc chng trnh cng l nhng ngun t liu
xut sc cho ngy bin s hon ho bt kh thi. Bt k mt xut mi no t chnh ph,
bt k chnh ph no, cng s b phn tch chi tit tm ra khuyt im trong . Nhng
ga ph yu t v nhng ngi m ang vt ln vi cuc sng di ng knh s i din
cho nhng nhc nhn trong cuc sng, v ngi xem s c cm gic khng d chu cht no
rng, chnh ph qu thiu suy ngh. Chnh bin php ny cng c th c p dng cho tnh
trng hin ti.
Ti khng ngh rng cm xe khi ng Park Street s gip ngi gi khng b thng na.
Vn cn l tr vi nhng i giy trt v xe p v nhng chic xe y mua hng cng
nh xe y tr em.
Vic xut nhng hnh pht cng rn hn cho li gian ln l rt tt tha ngi hiu trng;
nhng gii php ny khng trit loi tr vn . Thay vo , ci chng ta cn l ginh
chin thng trc nhng a tr ny, nh hng to ra thay i trong suy ngh ca
chng
(Nhng bi kim tra ng cho thy nhng ngi ny nu c th cng c rt t kin thc
chuyn mn v tin ha sinh hc.)
Kin thc mang tnh chuyn bit ha, v chng ta phi chp nhn quan im ca cc ch
th cn c n mt gii hn no . Chng ta c s e ngi ph bin khi ng trc vic
thch thc quan im ca nhng ngi trng c v c nhiu kin thc chuyn mn hn
ngi thng. Khi vic ng h mt lun im xut pht da trn kin ca ai trng c
v c nhiu kin thc chuyn mn hn nhng thc ra khng phi vy, ngy bin Li dng
quyn lc b phm phi.
Ngy bin Li dng quyn lc thng tr th gii qung co. Nhng ngi c cho l ng
ngng m v tn trng v nhng thnh tu ca h thng h c xung tm ca chng
ta a ra nhng li khuyn v cc vn nhm chn hn nhiu. Nhng ngi cc k
xut sc trong din xut ch l qu sn lng chia s vi chng ta kinh nghim bao la ca h
v c ph ung ngay v thc n cho ch. Ngi ot mt gii Oscar nh din xut xut sc
trong in nh c nhn nhn rng ri nh ngi c iu kin ni v nhng vn
nh ci ngho trn th gii v chnh sch ngoi giao ca M.
Cng tn ti k thut Li dng quyn lc bng hnh nh, chng hn cc i th thao thng
mc trang phc in tn hay khu hiu ca nhng nh ti tr, ngay c khi chng khng c
quan h g vi mn th thao .
Ginh chin thng trong cuc thi trt tuyt vt chng ngi vt khin ti cm thy rt
kht nc. l l do ti sao
Bn c th s dng k thut Li dng quyn lc d dng hn, bng cch a ra nhng hnh
tng xut chng c cho l nhng ngi c lng trc n vi mi bn tm rng ri trong
nhiu vn . D rng nguyn nhn c gn d th no i na, bn s lun c th triu tp
mt nhm nhng ci tn u t ng vai nhng ngi bo tr danh d cho n. V
ginh c danh ting di vai tr din vin, tc gi v ngi sao ca nhc, nhng ngi ny
s lun c th cho bn mn quyn lc cn c ca h s dng trong chin dch ca
mnh.
Khi yu cu cm hng nhp khu t Ty Ban Nha cho n khi u b b cm, kin ca ti
c cc nh khoa hc quc t xut sc, nhng hc gi u t v nhng nhn vt hng u
t chuyn ngnh truyn thng v ngh thut ng tnh.
(H nn bit vn ny ch. Rt cuc th, h cng l nhng chuyn gia trong lnh vc chin
tranh, c heo v ci xay gi kia m.)
Vng tng
Trong khi rt nhiu ngi trong s chng ta kh thch th vi vng tng, chng ta nng
tm n thnh mt ngy bin khi s dng trong tranh lun. Nu chng ta chp nhn mt
lun im v chng ta mun n thnh hin thc hn l v nhng lp lun hay bng chng
ng h n, chng ta ang i vo ngy bin. Tng t, chng ta cng phm phi ngy bin
vng tng, nu t chi iu g ch v chng ta khng mong mun n thnh hin thc.
Lm vic trong thi tit t hi th ny khng tt cho ai c. Ti cho rng ti s xin ngh hm
nay v ng nh.
Nhng vng tng ca chng ta him khi lin quan n cu hi liu mt th l ng hay
sai. Chng ta phm phi mt ngy bin bng cch bt em nhng vng tng vo cuc tho
lun li-hi. Cho rng th gii l ci chng ta mun v mang tnh duy ng l mt suy ngh
ng n nhng l mt l lun sai.
Tt nhin nhng bui tho lun v mi trng s thnh cng. Nu khng, iu c ngha
l con ngi ang trn ng dit vong.
(S tht rng chng ta mun n thnh cng khng c ngha rng n s thnh cng. C th l
con ngi ang trn ng dit vong; trong trng hp bn ch nn gi ghm c
cng nh hy vng.)
Vng tng thng xut hin t mu cho phn quyt v nhng kt qu m chng ta
khng c kh nng nh hng.
Ngn hng s ni khon khu chi ca chng ta, nu khng chng ta s khng th tn ti
c.
Hu ht chng ta u kh thnh tho trong vic s dng ngy bin vng tng thuyt
phc bn thn mnh. Khi s dng n thuyt phc nhng ngi khc, hy nh rng bn
nn s dng vng tng ca h, ch khng phi vng tng ca bn thn bn.
Cng vic kinh doanh ny s thnh cng. Bn s c c mt khon hon vn tuyt vi trn
khon u t ca mnh.
(Cu ni ny cn hay hn cu Cng vic kinh doanh ny s thnh cng. Bn s giu c sut
i!)
Phn loi cc ngy bin
C nm loi ngy bin chung. S phn chia quan trng nht l gia ngy bin chnh thng
v ngy bin phi chnh thng, d rng c rt nhiu s phn bit quan trng gia nhng
dng ngy bin phi chnh thng khc nhau.
Ngy bin chnh thng mc phi li no trong cu trc l lun. D chng thng ging
vi nhng hnh thi lp lun c cn c, ci cu thang ch mang chng ta t A n B trn
con ng c nhng rn nt, hay thiu nhng nhp cu thang. Ni ngn gn, ngy bin ny
xut hin v bn thn chui l lun c khuyt im.
Mt khc, ngy bin phi chnh thng thng s dng l lun c cn c da trn nhng iu
kin khng cho phng php l lun kia. Chng c th mang tnh ngn ng, cho php
tn ti s ti ngha tha nhn li; hoc chng c th l ngy bin tnh xc ng ci
loi b nhng g cn thit duy tr gi tr ca lp lun, cho php nhng yu t khng lin
quan tham gia vo kt lun, hoc cho php nhng gi nh khng xc ng thay i kt lun
c a ra.
1. Chnh thng
Khng nh hu thc
Tin mu thun
Ph nh tin kin
Tin loi tr
Hon v di
Sai cch th yu
Sai cch ch yu
Chi ch
Ngy bin li ni lp l
vt ha
Song di tr
Lng ha che y
Ct xn ngoi din
Ro trc
Lp lun ip khc
Bc b v d
Dch chuyn cn c
Ngi rm
Phn bc vn vt
S hon ho bt kh thi
(Gi ln lng k)
(Gi ln s s hi)
(Gi ln s cn bng)
(Gi ln s m tn)
(Cm xc tt hn l tr)
Thiu xc ng
Hi hc thiu xc ng
Li dng ngho kh
Ngn ng xc cm
Lng trc n
B c ging nc
Ku gi cng lun
L lun tut dc
Anh cng th
Li dng quyn lc
Vng tng
Ngy bin li mn
Ngy bin r i
Th tiu ngoi l
Ngy bin k c bc
Thiu xt on
Lp lun ci mi
ip nguyn lun
Ngy bin nhn qu
Khi qut ha vi v
Ngy bin n ha
li kiu Thatcher
To ebook: T Hi Triu
Ebook thc hin dnh cho nhng bn cha c iu kin mua sch.