ANALZ Mehmet Eymr

ANALZ

Bir MT Mensubunun Anlar

Mehmet Eymr

NDEKLER
nsz
Giri
stihbarata lk Admlar
Takip ve Gzetleme
Babam
MAHtan MT'e
Gehlen ve stihbarat
Manukyan
Casus Avcs
Ziverbey Kk
Kzldere
Ylmaz Gney
1972 Muhtras
Mehmet Erel
Savaman Olay
Fabrikatr
stifa
MT Mstear Yardmcs
MT Raporu
Emekli stihbaratlar
Bir stihbarat Devinin lm
stihbar Teekkller ve Terimler
Kaynaka

Sayfa: 2/141
 ANALZ Mehmet Eymr

NSZ
Kitabm, ok sevdiim ok zlediim aabeyim,
amirim, dostum M. Hiram Abasa ithaf ediyorum.
Emekli olduktan sonra zaman bulduka
hatralarm yazmaya balamtm. Bunu, ak
toplumlarn bir gerei olarak gryor ve gelecek
nesiller iin de faydal buluyordum. Ancak
yazlarm ok yava gidiyordu. 20-25 sayfa
yazdktan sonra uzun mddet ara vermitim.
Yazdm konular, ounlukla Milli stihbarat
Tekilatndaki grevimle ilgiliydi. O kadar ok ey
vard ki, hangisini yazacaktm? Yazacaklarm, hem
okuyucuya baz mesajlar verebilmeli ve merak
ettikleri konularda onlar aydnlatmal, hem de
milli menfaatleri zedelememeli, yapc olmalyd.
Bu dengeyi bulmak ise hayli ustalk istiyordu.
Dier bir zorluum ise yllardr resmi yazma diline alm olmamd. Ne
kadar dikkat etsem de bazen resmi yazma diline sapyordum.
Hiram Bey'in, 26 Eyll 1990 tarihinde ehit edilmesinden sonra ailesi,
onun meslei ile ilgili kiisel evraklarn bana vermek yaknln
gsterdi.
Bu, Hiram Bey nezdindeki zel yerimin bir sonucuydu. Evraklar
incelediimde onun son gnne kadar devlete hizmet etme abalarn
srdrdn, birok konuda kymetli deerlendirmeler yaptn ve
bunlar rapor halinde devletin en st kademelerine verdiini grdm.
Evindeyken, evin babadan kalma eski eyalarna, mtevaz haline
bakarak onun iin manevi deerlerin ne kadar nemli olduunu,
maddiyata nasl deer vermediini bir kez daha anmsadm. Bu ev,
meslek hayatnda, herkesin ulamas mmkn olmayan bir gce ve
byk imkanlara sahip olmu tertemiz, onurlu bir devlet memurunun
yaantsnn en bariz gstergesiydi. Onun btn mr mcadele ile
gemi, haksz yere ve layk olmad ekilde sulanmalara, iftiralara
maruz kalmt. O ise doru bildii yoldan hi ayrlmad, dncelerini
sonuna kadar mdafaa etti. Yaam srasnda bu topraklar iin sessiz
sedasz birok i yapt, lm tehlikeleri atlatt ve bir keresinde ar
yaraland.
Evraklarn okurken bu yrekli insan iin yapabileceim son grevin,
kitabm hzlandrmak ve kitapta arlkl olarak ona yer vermek
olduunu dndm. Gittike duyarsz hale gelen toplumumuzun sadk
bir paras olup, onun iki gnde unutulmasna izin veremezdim. 0,
Trkiye'nin yetitirdii en iyi istihbaratlardan biriydi. Fikirleri
yaynlanmal, tartlmal ve onlardan yararlanlmalyd. Yaam boyunca,
mesleinin gerei olarak sessiz kalm ve kiisel saldrlara dahi cevap

Sayfa: 3/141
 ANALZ Mehmet Eymr

hakkn kullanamamt. imdi ise onu arka dan kahpece vurup,

tamamen susturduklarn zannediyorlard. Artk susmayacakt. Bazen
ller de konuurdu ve onu ben konuturacaktm. Analiz 1 istihbaratn
ayrlmaz bir parasdr. Bu bakmdan, bir devrenin analizi niteliinde
olan kitabma "Analiz" adn verdim. Kitabmda baz olaylar anlatp,
analizini yaparken mmkn olduu kadar tarafsz olmaya alacam.
Zaman zaman yapacam aklama ve yorumlar ne bir mdafaa, ne de
birilerini karalamak amac tamaktadr. Bu kitapta hatalaryla,
sevaplaryla, sessiz dnyann savalar olan istihbaratlarn
hayatlarndan enstantaneler bulacaksnz.

Fihrist Konu ba

1 Analiz: Tahlil, zmleme, inceleme-Bir btnn unsurlarn semek iin yap lan nceleme.

Sayfa: 4/141
 ANALZ Mehmet Eymr

GR

Meslek hayatmn bu ekilde sona ereceini hi

dnmemitim.
Makamnda oturan Babakanlk Mstear Ahmet
Seluk zgnd. Gzleri sulanarak Bana en ge
yarn cevabn ver dedi. Yine de nezaket
gsterip nerede almak istediimi
soruyorlard.
Halbuki bir rapor hazrlam ve btn lkeyi
kartrmtm.
Cumhurbakan" Babakan" hepsi zor durumda
kalmlard.
Yksek makamlar birbirine ters den beyanatlar veriyorlar, MT
Raporu diye bir rapor yoktur, Byle bir rapor vardr ama resmi
deildir, Bir MT grevlisinin kendi kendine kaleme ald bir etddr
diyorlard. Onca sebep olduklarmdan sonra beni srm srm
srndrmediklerine kretmeliydim.
Kararm hemen verdim. Gzm Tekilat"ta amtm" orada
balamtm ve orada bitirecektim. Baka bir devlet dairesin" e kararm
bildirdim. O de almak istemiyordum. Ahmet Bey yine de bana frsat
tanmaya alyor" Yarna kadar dn di yordu. lgisine teekkr edip
yanndan ayrldm.
Yolda giderken dnyordum. Keke yalnz olsaydm. Ahmet Bey"
MT"den baka bir kurulua tayin edileceklerin 6-7 kii olduunu
sylemiti. Demek Mstearn ve Hiram Bey"in syledikleri doruydu.
Peki Hiram Beyin, Korkut Yarbayn, stihbarat Bakannn ve
dierlerinin ne suu vard? Dnemin Cumhurbakan Kenan Evren rapor
olay ile bu personel arasnda nasl bir balant kurmu ve byle bir emir
vermiti?
Mstear Hayri ndl'e yazl olarak, raporun tarafmdan kaleme
alndn belirtmi. Tefti Kuruluna da ayn ynde ifade vermitim.
Raporu hazrlarken, maiyetimde alan, arivden bilgi aldrdm) metni
daktilo ettirdiim arkadalarmdan bile bahsetmemitim. Btn almay
tek bama yaptm syleyerek raporu stlenmitim. Zaten dorusu da
buydu. Ama memuriyette tecrbem vard, genellikle kabak kk
memurun bana patlard. Buna imkan vermek istemiyordum. Daireye
gelir gelmez Hiram Bey'in makamna girdim. Ahmet Bey'le grmemi ve
kararm anlattm. lgili nitelere iade edilecek evraklar topluyor,
lzumsuzlar imha ediyordu. Biraz sonra kendisinin de emeklilik
dilekesini vereceini syledi. Ahmet Seluk kanalyla yaplan
Babakanlk Mavirlii teklifini kabul etmemiti. Konuacak bir ey
kalmamt. Daireme indim. Yardmcm Korkut Yarbay ve dier

Sayfa: 5/141
 ANALZ Mehmet Eymr

arkadalarm merakla bekliyorlard. Korkut'la odama getik. Ona da

grmemi ve kararm anlattm. Kendisinin de ayrlacan syledi.
Beklemesini istedim, dinlemedi. Bizim olmadmz yerde o da
durmayacakt. "Zaten nasl olsa benim de tayinim gelir" diyordu. nay,
emekliliimizi isteyen iki satrlk dilekelerimizi yazarken bize
gstermeden alyordu. Ona taklarak zlmemesini syledik. Dilekeleri
alp Msteara ktk. Bizi onurlandrc birka laf sylemekle birlikte,
iinde olduu badireyi bu ekilde atlatm olmaktan son derece
memnundu. Hemen dilekeleri paraflayp, gerei iin Personel Dairesine
havale etti. Odama dnp ahsi eyalarm toparlamaya baladm.
Devaml dnyordum, beynimden binlerce soru geiyordu.28 Mays
1988 tarihine rastlayan ertesi gn Daireye gittiimde kendimi misafir
gibi hissettim. liik kesme formlar, niteleri dolamt. Sosyal
nitelere borcum-alacam yoktu.
Personel Dairesinden bir arkada" ayrldktan sonra bildiklerimle ilgili
hibir aklamada bulunmayacama dair bir emin belgesini imzalamam
iin getirdi. Rapor olayndan dolay kendimi mdafaa etmek durumunda
kalacamdan emindim. Yalan yere bu belgeye imza atamazdm.
Reddettim. o zaman bana Tekilat"tan atlanlar haricinde btn
emeklilere verilen Hizmet belgesini" veremeyeceklerdi. Ne yapalm o da
eksik olsundu.
Byk toplant salonunda" bakan ve daire bakanlarndan mteekkil
bir toplulukta" Mstear ve Hiram Bey"in ksa" formaliter veda
konumalar" el skmalar" pmeler...
inde bydm" yllarca fiilen altm" 45 yllk Servis hayatm
sona ermiti.

Fihrist Konu ba

Sayfa: 6/141
 ANALZ Mehmet Eymr

STHBARATA LK ADIMLAR
Gkhan fsldayarak ve iaretlerle sordu.
Birinci sualin nc kknn cevab
ne?"
Birinci soru klyd:
a) MT nedir?
b) MAH nedir?
c) NAH nedir?
Ben de fsldayarak Gkhan'a Belki
dinleniyordur, syleyemem" dedim.
Biraz sonra Gkhan'a, son soru olan atom ekirdeinin ematik yapsn
sordum. Bana kzgn bir ekilde ayn cevab verdi. mtihan olduumuz
odada ikimizin yalnz kald bir srada kadm kaldrp Gkhan'a, a)
MT'in Milli stihbarat Tekilat, b) MAH'n Milli Emniyet Hizmetleri,
c) MAHn Nkleer Aratrma Hizmetleri", olduunu gstererek kopya
verdim ve karlnda Gkhan'dan atom ekirdeinin emasn aldm.
Tekilat'n Takip efliinde greve, 1 Ocak 1966'da Gkhan'la birlikte
balamtk. ok istememe ramen babam Mazhar Eymr, kendi
alrken beni Tekilata almamt. stanbul ve Blgesi Merkez
efliinden emekli olduktan sonra, pek gnlden onaylamamakla
birlikte, Tekilata girmeme izin verdi. Gkhan, Mstearln renkli
simalarndan biri olan Muhasebe Mdrnn oluydu. Ayn zamanda
stanbul Maslak'taki bir zel kimya yksekokuluna devam ediyordu.
Sportmen yapl ve fizii iyi idi. lk gnler bu fiziki yaps ile takipiler
arasn da mspet bir intiba yaratt. Takipiler ksa bir zaman sonra
samimiyetimiz artnca" balangta beni gzlerinin pek tutmadn ve
Yine bir torpilli hanm evlad geldi diye aralarnda konutuklarn
sylediler.
mtihan" esasnda bir akayd ve NAH diye bir kurulu da mevcut
deildi. Bu imtihandan sonra aramza her katlan yeni memura byle ho
geldin akalar yapmak adet haline geldi. Birinci sualin ilk iki kk ile"
zellikle kimya okuyan Gkhan iin hazrlanm atom ekirdei hari"
dier suallerin hibir manas yoktu. Cevap verilmesi mmkn olmayan
suallerdi. Baskln zgl arl nedir? Ytong"un deiim as nasl
hesaplanr? gibi sama sapan sualler. Greve balayal 20-30 gn
olmutu. Sorular ben hazrlam" imtihana da Gkhan'la birlikte
girmitim.
Gkhan" nasl olduysa suallerin hepsini doru olarak cevaplamt.
Katlar deerlendiren ube Mdr Yardmcs ile kdemli memur"
Gkhan"a ok baarl olduunu bildirerek tebrik ettiler. Gkhan" dier
btn takip memurlarnn da tebriklerini gururla ve bana muzaffer bir
eda ile bakarak kabul etti.

Sayfa: 7/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Gkhan bu imtihann hibir zaman aka olduunu anlayamad.

mtihandan bir mddet sonra" bizlerin de tevikiyle Takip ube efimiz
Rza Albay"a" okuduu brana daha uygun olaca iin MAHtan" NAHa
nakli iin dileke verdi. Tosun da (Rza Albay)" akaya katlmt.
Gkhan'n dilekesini paraf edip" ileme konulmas iin yardmcsna
talimat verdi.
Dilekeden sonra herkes birbirine el ile iaret yaparak" Gkhan NAH"a
geiyormu diye akalamaya balad.
Gkhan'n benzer davranlar devam etti. Ksa bir mddet sonra" toplu
halde otururken" eski memurlardan biri Gkhan"a ajan numarasn
sordu. Gkhan ararak Ne numaras? diye bana bakt. Ben bam
sallayarak bana numaram verdiklerini syledim. Gkhan hemen Takip
efinin yardmcsna giderek, kendi numarasn istedi. Herkes akalara
hazrd. Yardmc, Gkhan'a XY3158Z31267 gibi hayli uzun bir numara
verdi. Gkhan bundan sonra dilekelerinin altna bu numaray da atmaya
balad. Tosun, Gkhan'a kzyor, fakat Ankara'da st makamlara yakn
olan babas nedeniyle fazlaca zerine gitmiyordu. Gkhan'n gn ar
verdii Okulunun bulunduu Maslak caddesinden sk sk Sovyet
arabalarnn getii ve hayati tehlike iinde bulunduu cihetle uygun bir
yerinde tamak zere kendisine silah verilmesi gibi sama sapan
dilekeler, sonunda Tosun'un sabrn tard. Gkhan ilk nce
stanbul'da baka bir niteye verdiler , daha sonra stanbul ve
Ankara'da birok nitede dolat. Ankara'ya tayin olduum 1975 ylnda
Gkhan'n Tekilattan ayrldn ve bir gazetede almaya baladn
rendim. Baba mesleine ilk admlar atmtm. imi seviyor ve btn
gayretimle alyordum. Hayal meyal hatrladm ocukluk yllarnda,
Babali'de, eski Hrriyet Gazetesinin yanndaki cumbal, 3 katl,
arkasnda kmaz sokaa alan kk bir bahesi bulunan, kasvetli
ahap evden beri, baba mesleine hevesliydim. O ev, o zamanki Milci
Emniyet Hizmetlerinin stanbuldaki Teknik Brosuydu. Babam da orann
efiydi. Tek manzaras n sokakta oturan, srtlarna taktklar deriden
yaplm heybelerine dayanarak uyuyan, yk tayan hamallarn olduu,
bu kasvetli evin st katnn bir blm de bizim oturduumuz lojmand.
Evde sivil giysili rtbeli kiiler alr, aadaki kou gibi yerde de
birok sivil giyimli er yatard. imdiki Vilayet binasnn arkasndaki
parkn, Caalolu yokuuna alan kapsnn hemen yan banda da Milli
Emniyetin stanbul Merkez efliinin binas bulunurdu.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 8/141
 ANALZ Mehmet Eymr

TAKP VE GZETLEME
Takip eflii Taksim Meydanna bakan
eski bir binann mstakil
dairesindeydi. Greve kan ve
grevden dnen personel burada
toplanr" yemek yer" rapor yazar" bo
vakitleri akalaarak veya satran
oynayarak geirirdi. Tosun olmad
zaman "'Aabey diye hitap ettiimiz
olgunluk yalarndaki kdemli
memurlar bile zaman zaman ocuk
gibi olur" bazen itime ve grltden
alt katta bulunan dii rahatszlk
duyar" sekreteri gelip bizi kibarca ikaz
ederdi.
Rza Albay" Kore Savana katlm bir subayd. inde bulunduu bir
snaa isabet eden bomba patlamam ancak bu olay Rza Albay"da
izler brakmt. Deli dolu yanlar olan" iyi yrekli bir insand. Bazen
grlt yapmamza kzar odasndan hst" hst" yine kadnlar hamamna
evirdiniz'" diye barrd.
nemli grevlerde heyecanlanr" bizimle birlikte alr" sair zaman sk
sk grev yerine gelip bizi kontrol ederdi. Souk havalarda mememiz
iin bize fndk" fstk" pekmez getirirdi.
Bizlere arkada gibi davranmasna ramen ondan ekinirdik.
Genellikle vardiya halinde alrdk. nemli bir grev olduunda vardiya
filan kalmazd. Btn personel gece gndz greve kardk. Ara-gere
imkanlarmz az fakat grev uurumuz ve evkimiz stnd. nemli bir
grevde ekibe alnmazsak zlrdk. Grev saatleri haricinde de eski bir
hedefimize veya pheli bir istihbaratya rastladmzda peine taklr"
ilk frsatta brodan takviye personel isterdik. Bu tip tesadfi
rastlantlarla birok nemli temas ve faaliyet ortaya kmtr.
Takip ve gzetleme (tarassut) grevi Tekilatn en zor, yorucu ve
mesuliyetli ilerinden biriydi. Bazen gnlerce ayn noktada bekleyerek
belli bir adrese gelmesi ihtimali bulunan bir ahs on yl nceki
resminden veya tarifinden tespit etmeye alr, bazen hedef ahslarn
arkasndan yorgunluktan haliniz kalmayncaya kadar koutururdunuz.
Aranan bir ahsn tespit edilmesi veya takip edilen bir hedefin gizli
temas ve faaliyetlerinin ortaya karlmas durumunda btn
yorgunluklar unutulur, ekilen meakkatler bir zafer mutluluuna
dnerdi. Takip ve gzetleme faaliyeti ekip halinde yaplr. Ekip
mensuplar bir futbol takmnn oyuncular gibi hedefi paslaarak
gtrrler. Takip, takip edilen kiiye hissettirilmez ve takip neticesi
gerekli hasla alnrsa gol atlm demektir. On gn kadar sren bir
gzetleme faaliyetinde alyorduk.
Sayfa: 9/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Teknisyenler yabanclara ait bir binaya mikrofon yerletiriyorlard.

Binann inaat yeni bitmiti, henz botu. Ancak bina sahibi yabanclar
sk sk gelip binay kontrol ediyorlard. Biz, hedef binaya giden btn
yollar tutmu, kademeli olarak blgeye yerlemitik. O tarihlerde
telsizimiz filan yoktu. Muayyen iaretlerle birbirimizle haberleirdik. Sa
elle sa taryor gibi yapmann bir manas, sol elle kula kamann
baka bir manas vard. Bu tip iaretlerle etrafn dikkatini ekmeden
gayet gzel anlardk. Herhangi bir tehlike annda birbirimize ve bina
kapsnda bekleyen arkadamza byle haber verecektik. O tarihte
stanbul en souk klarndan birini yayordu. Sk giyimli ve ayama
ift orap giymi olmama ramen, ayaklarm ve kulaklarm hissini
kaybetmeye balamt. Grev yerini terk edip bir yerde snmak aklmn
kesinden bile gemedi. Bir anlk boluk, btn operasyonu tehlikeye
sokmak demekti. Kakol kulaklarmn stne sararak kulaklarm biraz
sttm. Ayaklarmn snmas iin yere vurmann ise faydas olmad.
Sonunda civardaki bir gazete bayiinden gazete alarak bir apartmann d
merdivenlerine oturdum ve ayakkablarm karp gazeteleri ayaklarma
sardm.
Ayaklarm snmamt ama donmaktan da kurtulmutu. Ertesi gn daha
da tedbirli bir ekilde giyinerek ie geldim.
Uygun gzetleme noktalar bularak" merakl mahalle sakinlerinin" esnaf
ve mahallenin genlerinin dikkatlerini ekmeden yrttmz bu skc
ve zor grevi baar ile yerine getirdik.
Hedef binaya mikrofonlar yerletirilmi ve randmanl bir ekil de
almaya balamt.
Takip ve gzetleme srasnda bir anlk dalgnlk hedefi kaybetmenize
sebep olurdu. Hedefi" kalabaln arasnda yrrken gzden karrdk
veya bazen takip ettiimiz hedef kar kaldrmdaki maazadayken
aradan geen bir otobs sebebiyle onu kaybeder" tela iinde" ancak bu
telamz darya belli etmeden deliler gibi hedefi aramaya balardk.
Onu yeniden bulduumuz zaman dnyalar bizim olurdu.
Bir keresinde Kadky yakasnda takip ettiimiz bir hedef cenazeye
gitmiti. Biz" bir an dikkatimizin baka bir olaya dalmas sonucu
cenaze kortejini kaybettik. Daha sonra hedefi civardaki mezarlklardan
birinde bularak rahatladk. zellikle Beyolu" Kapal ar gibi kalabalk
yerlerde hedefi bir an gzden karmak onu kaybetmek demekti.
Buralarda pr dikkat kesilirdik.
Bize bu ii reten kdemli memurlar vard. Bunlarn hepsi orta
yalarda" kendilerine has zellikleri olan kiilerdi. Yeni katlanlar
eitirler" onlara hedefi gzetlerken nasl bakacaklarn" mimiklerinin
nasl olacan" hedefe nerede yaknlap nerede uzaklaacan ve daha
bir sr teferruat retirlerdi.
Bu kdemli memurlardan bazlar av kpei gibi koku alr.

Sayfa: 10/141
 ANALZ Mehmet Eymr

stanbul gibi kalabalk ve kark bir ehirde" Sirkeci"de kaybettikleri bir

hedefi Osman bey"de bulurlard.
Takipte hedefin karlmas ekip mensuplar arasnda znt yaratrd.
En ZC olay ise hedefin takibi hissetmesiydi. Her iki durumda da ekip
mensuplar birbirine girer, birbirlerini sular sinirler iyice gerginleirdi.
ok ciddi durumlar haricinde kiisel sulamalar grev sonras yazlan
rapora yansmazd. stihbar konularda eitimli bir hedef en zor hedeftir.
Bu tip hedefler takip edildiklerini hissetseler bile bunu belli edecek
herhangi bir davranta bulunmazlar, ancak gizli faaliyet ve temaslarn
erteleyerek normal yaantya girerler. Trkiyede bir btn olarak
istihbari faaliyetlerde en disiplinli lke Sovyetlerdir. stihbaratn
kurallarna harfiyen uyarlar ve dakiktirler. Hibir ii ansa brakmazlar.
Btn istihbar faaliyetleri planl ve programldr. Demirperde lkeleri
iinde Sovyetler kadar baarl olan bir dier lke de Romenlerdir.
Bulgar'lar ve Yunanl'lar bazen soukkanllklarn kaybederler. Takibi
sezdikleri zaman dil karan, el iaretleri yapan Bulgar ve Yunanllar
hatrlyorum. Bulgarlarn, Trkiye'ye yerleen gmenlerin arasnda
birok adamlar vardr. Bu imkan onlar lkemizde en ok faaliyet
gsteren demirperde istihbarat tekilatlarndan biri haline getirmitir.
Keza Rum aznlk ynnden Yunanllar da byle bir avantaja sahiptirler.
Suriye, Irak ve di~er Arap lkelerinin istihbarat elemanlarndan bazlar
stn vasfl kiilerdir. Ancak bir btn olarak alaturka davranlardan
vazgeemezler. En byk aklar kadnlara ve paraya kar olan
zaaflardr. Birou grevinden ok ticaretle urarlar. Yurtd
grevlerini en kazanl bir ekilde tamamlayarak memleketlerine dnmek
en byk amalardr. Batl lke istihbaratlar Trkiye'nin mttefiki
olmak avantajndan faydalanarak gizlilik kurallarna ok dikkat etmezler.
Her yerde kulaklar olduundan, istihbarat ve gvenlik tekilatlarnn
kendilerine kar etkili bir alma yapmadklarn bilir, genellikle
dikkatsiz ve ak alrlar.
stihbarat bir akl oyunudur. Bu oyunu akllca ve kurallarna uygun
oynayan daima kazanr. Bunun istisnas" tesadfi rastlamalardr.
Sovyet ve demirperde lkelerine kar yrtlen planl faaliyetlerde
genellikle baarl neticeler alnamamtr.
Ancak zellikle hedefleri en iyi tanyan kiiler olarak takip memurlarnn
grev dnda veya baka bir grev srasnda tesadfen rastladklar
hedefleri ksa sre izlemeleri nemli kontaklarn yakalanmasna ve gizli
bir faaliyetin ortaya karlmasna neden olmutur. Bir de eitli
ihbarlarla neticeye gitmek mmkndr.
Meslee ilk girdiim gnlerde imkanlar bir hayli ksrd. Bazen trafik
skkl dolaysyla bir hayli yava seyreden hedef arabay" Beyolu
Caddesinin bir ucundan dierine kadar koarak izler" Taksim"de nefes
nefese bir halde taksi tutarak takibe devam ederdik. Genellikle hedefi
gizler" ofre kendimizi polis olarak tantarak" hedefi adi bir sulu

Sayfa: 11/141
 ANALZ Mehmet Eymr

olarak gsterirdik. Baz taksi ofrleri bizden daha hevesli olur" imkan
olsa cret bile almadan bizimle btn gn almay arzularlard.
Takip niteleri" Amerikallar tarafndan kurulmu" Amerikallar bu
nitelere alnan personelden onlarn ilk eitimlerine kadar her ile
uramlard.
Benim greve baladm tarihte Amerikallarn takip ubelerinde ve
Tekilat'daki aktif almalar son bulmutu. Yani Tekilat"a ait eitli
birimlerde herhangi bir Amerikal almyor" ancak belli prosedr
iindeki ibirlii ve temaslar devam ediyordu.
O tarihlerde iyi para almamza ramen" Tekilatn fiili kadrolarnda
gzkmediimizden" bu ilerimi yllarda zlk haklarmzda baz sorunlar
da yaratt.
1971 harekatndan sonra takip memurlar da Tekilat'n fiili kadrolarnda
yer aldlar. Yine benim baladm yllarda" takip niteleri sadece
mterek menfaatlere ynelik kullanlmyorlard.
Az da olsa bazen dier devletlerle mterek almalar da yapyorduk.
Meslek hayatm boyunca, belki de ilk admlarm burada atmaya
baladm iin, takipilere ve takip nitelerine zel bir nem verdim.
zellikle Ankara'da grev yaparken, Tekilatn darya alan gz ve
kula saydm bu niteleri modern tekilatlar seviyesine getirmek iin
byk aba harcadm. Hibir zaman arzu ettiim dereceye ulaamamakla
birlikte bu nitelerin gelimesinde, faaliyeti yurt dnda bile
yrtlebilecek seviyeye gelmesinde etkin olduumu syleyebilirim.
Takip nitesinde ve Serviste geen yllar zarfnda takipilerin imkanlar
bir hayli artt. eitli marka arabalar, telsizler, grnt kayt aletleri,
iinde teknik almalar yaplan minibsler bu nitelerin gnlk
yaantlarna girdi. nitelerin personel says da eskisine nispetle
oald. Sovyet Anatoli Petrovi Privalov'u belli periyotlarla uzunca
mddet takip etmitik. Deneyimli bir istihbaratyd. Takipten bir hasla
alamadk. Ankara Sefaret kadrosunda kaytl grlmekle birlikte
stanbulda faaliyet gsteriyordu. Sefaret kadrosundakilerin, Konsolosluk
mensuplarna gre daha stn diplomatik dokunulmazlklar vard. Bu
bakmdan, gizli faaliyet mensuplar bu ekilde gvenceye alnyordu.
Privalov daha nce 1955-1961 yllar arasnda Trkiyede akmt.
1966'da yeniden Trkiye'ye tayin oldu. Genellikle byk lkelerin hepsi
istihbarat ve Dileri'nde grevli memurlarn bu ekilde uzun sre bir
blgede tutup onlar o blgenin eksperi hafine getiriyorlard. Takip
srasnda ehrin sokaklarn en iyi bilen kiiler olmamza ramen
onlardan yeni yerler reniyorduk. Privalov, Topaac'nda bir evde
oturuyordu. o tarihte bu normal bir Sovyet memuru iin mutat d bir
davrant. Genellikle Bykelilik dnda oturan bu gibi Sovyet
memurlarn imtiyazl ve istihbaratla ilgili kiiler olduu tehis ediliyordu.
Bunlarn sefaretteki alma saatleri de belli bir saat ve programa bal
olmazd.

Sayfa: 12/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Baka bir grevden dnyorduk" yorgunduk. Saat gecenin 01.30"u

civarndayd. Karnmz acktndan Tnel'de Sovyet Konsolosluuna
yakn bir yerde durup bir eyler yedik. Beyolu hayli tenhayd. Karnmz
doyurup arabaya ynelmitik ki Konsolosluun ar demir kaplarnn
aldn ve bir Sovyet arabasnn dar ktn grdk.
Direksiyondaki Privalov'du ve kulland araba kendi arabas deildi.
Saatin ge olmas Privalov'un baka bir araba kullanmas dikkatimizi
ekmiti. En ok dikkatimizi eken husus ise Privalov'un tek yn olan
Taksim istikametine dei4 ters istikamet olan Tnel"e ynelmesiydi.
Privalov'un arkasndan sratle ayn istikamete yneldik. Btn hzmzla
Aksaray istikametine giderek onu yakalamaya altk. Kaybolmutu"
bulamadk. Hemen telefonla Takip efliini arayarak bilgi verdik ve
iblm yaparak birka araba ile Privalov'u gitmesi muhtemel yerlerde
aramaya baladk.
Aksaray" Fatih" Zeytinburnu" Bakrky blgelerini deliler gibi aramaya
baladk. Dier arabalar da baka blgelere dalmlard. Privalov'un
tam olarak nereye gittiini bulamasak bile herhangi bir yere park etmi
arabasn bulmamz dahi bize baz ipular verecekti. Zaman zaman ofise
telefon edip dier ekiplerden bir haber gelip gelmediini aratryorduk.
Btn ara sokaklar taryorduk. Privalov sanki yer yarlp iine girmiti.
04.30 civarnda Ofisi tekrar aradmzda Privalov"un evi civarnda
bekleyen arkadalarmzdan haber geldiini ve Rus"un evine dndn
rendik. Dier bir haber ise iki takipinin Privalov'un eve dnmesinden
bir mddet nce Harbiye"de araba ile byk bir kaza yapp yaraland
idi.
Harbiye"de" Merkez Komutanlnn karsndaki kaza yerine gittiimizde
arabann aaca arptn ve nerede ise orada bulunan bir dkkann iine
girmesine ramak kaldn mahede ettik. Byk bir kaza idi. Arabann
n ofr mahalline kadar harap olmu, direksiyonu sekiz ekline
girmiti. Kaza yerinde bulunan arkadalarmza gre kaza geiren
takipilerin hayati bir tehlikesi yoktu. Arabay kullanan Malatyal
arkadamz Arap Mehmet ok neticesi baylm ancak gzlerini sedyede
anca salk grevlilerinin direnmesine ramen ayaa kalkmt.
Zaten ok kuvvetli bir bnyesi olduundan birok baka lakab vard.
Yannda oturan Sedat ise ok konuurdu. Bazen ona enen kopsun,
dilin kopsun diye taklrdk.
aka szler tutmu, Sedat'n dili kopmutu. Dili dikildiinden bir mddet
konuamayacakt. Tosun kaza yerine gelmiti. Hemen arabann oradan
kaldrlmas iin tedbirler alyordu. Privalov'u kendisine haber
vermediimiz iin serzenite bulundu. Ge saat olduu iin sizi rahatsz
etmeyelim diye dndk dedik. Olur mu canm, byle nemli bir
durumda rahatszlk m olur diye cevaplad. Olayn en ilgin yn, kaza
04.00 civarnda olmutu. Kaza yerine ilk gelen takipiler Privalovun

Sayfa: 13/141
 ANALZ Mehmet Eymr

oradan getiini ve durup arabaya baktn grmlerdi. Onu saatlerce

arayp bulamamken, tesadfler onun bizi bulmasn salamt. Privalov
gece yarsndan sonra 2.S saat kadar ne yapt, kimlerle grt, neler
ald, neler verdi bilmiyorum. Bir tek bildiim, bunun Trkiye'nin yararna
bir i olmaddr. Bir gn gece, ertesi gn sabah vardiyasnda
altmzdan, sabah greve devam ettik. Privalov ise 1967'de
Trkiye'den ayrld. Bir takip faaliyetine katlacak ekip personeli
seilirken genellikle grevin zelliine uygun kiiler seilirdi. Bu kiilerin
birbirleriyle uyumlu olmasna, birinin eksik tarafnn dieriyle
tamamlanmasna dikkat edilirdi.
Bazen takip nitesi iindeki btn personelin bilmemesi gereken kritik
grevler olurdu. Bu tip grevlere zel grev"' ad verilir" dier personel
merak etse de greve gidenlerden iin mahiyetini sormazlard. Yine de
greve kanlarn vnme duygusu ve gevezelik etmeleri sonucunda
zaman zaman bu grevlerin mahiyeti ile ilgili bilgiler szard.
Gvenilir bir memur olduundan birok kere bu tip zel grevlere
ktm. Bunlarn arasnda Trkiye'nin kaderinde rol oynayan nemli
isimler de vard.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 14/141
 ANALZ Mehmet Eymr

BABAM
Babam Mazhar Eymr muhabere subayyd. 25
Eyll 1900 tarihinde Yunanistan Serfice'de
domu, babas Orduyu Hmayun Serfice 11.
Alay 1. Tabur Kolaas Stk Efendinin 1903
ylnda vefat ederek Selanik'te Hona camii
civarnda defnedilmesi zerine annesi ile
stanbula yerleerek ocukluk yllarn
Kasmpaa'da geirmi ve Kuleli Askeri
Lisesine girmiti. Askeri tahsilini ikmal
etmeden daha 18 yandayken, 1 Austos
1918'de talimgaha alnm, 1919'da astemen,
1920'de de temen olmutu. Bize ilk subay
ktnda, tfein sng taklm boyunun
kendisini getiini anlatrd. Zor ve skntl bir
genlik a geirmi, ailesinin geimini yklenmiti.24 Eyll 1921 ile 23
Austos 1923 yllar arasnda stiklal Harbine itirak eden babam harbin
bitiminde krmz eritli istiklal Madalyas almt. Babam 1925 ylnda
stemen oldu. 1928 ylnda Harbiye Mektebine devam etti ve 1929'da
Harp Okulunu bitirdi. Ayn yl Fen Tatbikat Mektebine giren babam
1930'da yzba rtbesine ykseldi.1932 ylnda Fen Tatbikat Okulunu
ok iyi derece ile ve 1'inci olarak bitirmi, bir yandan da bo
vakitlerinde elektrik emalar izip dier aile fertlerine yardm
ediyordu.1936'da n yzba olan babam, 1938'de Krt isyanna katld.
Dersim Harekat iin stanbul Haydarpaa Garndan ayrlrken
arkadalar ile toplu bir ekilde ekilen resmin arkasndaki tarih 25
Mays 1938'i gsteriyordu.
Yine resim arkalarna gre 27 Mays 1938'de Elaz"da Frat
Lokantasnda" 30 Maysta Elaz"da adrl Ordugahta" 15 Temmuz
1938"de Plr'de idi. Bu blgede ekilen dier resimlerin arkasnda:
"'Kodi Deresi" Kodi Deresinden Plr"n grn" Hozat Mezarl"
Ovack Mezarl" Plr ocuklar" yzleri hep kapal gezen Krt kadn
tipleri" dehalet eden bir kafile" Seyit Rza'nn evi" Plr"n eski
aalarndan Budala" am ua balarndan birka tip" Munzur suyundan
geerken" mehur Dajk Baba'" gibi notlar dlmt.
Babam 1940"da yarbay" 1949"da albay oldu" 1956 ylnda sivil kadroya
geti.
Servis hayat 1940 ylnda Krklareli'nde balamt. Daha sonra stanbul
Merkez efliinde grevlendirilmiti. 1943 ila 1946 arasnda Erzurum"da
bulunmu" 1946 ylnda tekrar stanbul'a dnmt. stanbul Merkez
efliinin Teknik Brosundaki grevi iki sene kadar srd.
Riyaset Makamnn2 "'Teknik Servis eflii'ni kurmak iin
grevlendirmesi zerine 1 948 ylnda tandmz Ankara'da ben

Sayfa: 15/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ilkokul alarndaydm. ehrin dnda" Kavakldere"de iki katl bir

binaya yerletik.
Bugnk MT"in en byk nitelerinden biri olan Elektronik ve Teknik
stihbarat Bakanl'nn ilk nvesi bu binada atld. Birinci katta iki-
kk odadan mteekkil elektronik tamir ve imalat atlyeleri" idari
brolar" asker kouu" st katta bizim ve memurlarn kald lojmanlar"
yanda kapal bir garajdan mteekkil ilk Teknik Servis.
lkokul alarmn balar bu etraf bo" yaknnda kavak aalarnn
arasndan akan bir dere bulunan" arkas balk evin etrafnda" aa
stlerinde" dere iinde askerlerin" memurlarn arasnda ve kpeklerle
oynayarak geti. O tarihte babamn makam arabas olan sar-kahve
renkli jeep Steyn arabaya binip oynamaya baylrdm. Daha sonra
Amerika'dan sandklar iinde gelen yepyeni 1948 model Playmouth
Kestirme 3 arabalar ise bir harikayd. Zamanla etrafmza binalar
yaplmaya, yollar almaya balad. Birka yl sonra imdiki Dedeman
Oteline yakn daha byke bir binaya getik. Buras drt katl, kapal
alt-yedi arabalk garaj bulunan baheli bir apartmand. Zemin katta
erat kouu, oto tamir atlyesi ve marangozhane, giri katnda
3
atlyeler, idari brolar, birinci katta dinleme ksm, tercmanlar, en st
katta kimsenin girmedii zel bir blm ve bizim oturduumuz Lojman
vard. Bu binada personelle birlikte faaliyet de artmt. Bir evvelki
binadaki gibi burada da bir-iki Amerikal alyordu. Yeni yerimizde en
byk zevkim jeepleri ve dier binek arabalarn kurcalamakt. Artk
altrmasn ve bahe iinde manevra yapmasn renmitim. Hatta bir
tel paras ile kontak anahtar bulunan arabalar bile altrmaya ve
yava yava bahe dna kmaya balamtm. Yamn ve boyumun
kkl, dardan beni gremeyenlere araba kendi kendine gidiyor
intiban veriyordu. Babamdan ok korkmama ramen bu hevesim ehliyet
alana kadar devam etti. Babam, ciddi, onurlu, sert mizal, duygularn
belli etmeyen, dostluuna gvenilen, ll bir insand. O tarihlerde
Babakan smet nnnn bile iki tane sk sk arza yapan siyah Opel
marka makam arabas vard. Srayla bir o, bir dieri gelir aadaki
bahede tamir edilirdi. Babamn emrinde ise hepsi sivil plakal son
model binek otomobiller dahil alt yedi araba vard. O, devlet maln
gz gibi korur, eski model jeep steyndan baka araca binmez,
Ankarann o souk k gnlerinde kz kardelerimin ve benim, servis iin
ayn istikamete giden arabaya binmemize dahi msaade etmezdi.
Babam" resimleri hari hi niforma ile grmedim. ok iyi bir
elektronik" elektronik ve mekanik uzmanyd. Durmadan alr"
almaktan anneme ve bize bile fazla vakit ayramazd.

3 Kestirme-Bir telsiz istasyonunun yerini tespit etmek (kestirmek) iin, sinyallerin iddeti le yaynn ynn bulan alc cihazlar. Kestirme cihaz ykl aralar ehrin 3 ayr
noktas nda durduu takdirde, tespit ettikleri ynlerin kesitii noktada telsiz yay nnn yapld anlalmaktadr. Sabit Kestirme istasyonlar da olup bir zamanlar Dou
Almanya'dan Trke ykc-blc neriyat yapan BZM Radyonn yeri bu ekilde saptanmtr.

Sayfa: 16/141
 ANALZ Mehmet Eymr

o tarihlerde ok yeni olan" ince tellere ses kayd yapan byk makaral
teyplerle" alc verici cihazlarla ve bir sr aletle" gece yarlarna kadar
didiir dururdu. Annem onu 4-5 kere armasa yemek yemei bile
unuturdu. Zaman zaman alrken yanna gider" sa solu kartrr"
prizlere teller sokar ve azar iitirdim.
ok kuvvetli bir istasyondan Trke yaynlar yaplmaya balanmt. lk
balarda yaynn nereden yapld anlalamam ve Trkiye iinde
olduu zannedilmiti. Bizim Radyo'"4 adyla komnist propagandas
yapan bu yayn hemen hemen Trkiye'nin her yerinden dinleniyordu.
Yaynlarn nlenmesi kuvvetli bir bozucu istasyon kurulmas ile mmkn
olabilirdi. Bu ise hem uzun bir zaman hem de bir hayli para
gerektiriyordu.
Babam youn bir almaya girdi. Bir-iki ay kadar sonra onun gelitirip
ok ucuza mal ettii bir aleti Trkiyenin birok yerine yerletirdiler.
Bizim Radyo artk dinlenemiyordu. Riya setin babam ve personelini
dllendirdiini" babamn yannda alanlardan rendim.
Bazen yurt ii seyahatlere giden babam" zaman zaman da geceleri
kestirme arabalar ile greve kard. Byk bir zevkle arabalarn
hazrlanmasn seyrederdim. Annem byle zamanlarda telalanr" merak
iinde babam pencerede beklerdi.
Annem Cemile H. Eymr (Grel)" stanbul"da bym" zeki" grgl"
fedakar" daima babamn yannda yer alan" ailesine ve ocuklarna son
derece dkn tipik bir Trk kadnyd. Bizleri iyi yetitirebilmek ve
okumamz iin her imkann seferber etti. Hala da en byk dncesi"
biz ocuklaryz.
Babamn SSCB ve dier demirperde lkelerine, 1srail'e seyahatleri de
oldu. Trenle gittii SSCB seyahatinde iki kii olduklarn ve mnavebeli
bir ekilde yemek yiyip uyuduklarn duymutum. o tarihlerde nedenini
bilmemekle birlikte sonradan bu seyahatlerinin Sefaretlere yerletirilmi
mikrofonlar tespit amacyla olduunu rendim. leriki yllarda onun
yannda yetimi birok personel bu grevi baar ile devam ettirdiler.
Annem, bir kez de gazetelerde babamla ilgili bir haber yaynlandnda
hayli telalanmt. Trk gazetelerinin haberi Moskova mahreliydi. Snr
illegal olarak geip SSCB'de faaliyet gsteren bir Trk casusu, telsizi ve
dier malzemesi ile birlikte yakalanm, sorgulanp mahkeme edildikten
sonra aslmt. Ad geen sorgusunda, kendisini yetitirenin babam
olduunu belirtmiti. Geri isim biraz yanl yazlmt ama annem
bahsedilenin babam olduunu anlamt. Kendi yetitirdii ajann
yakalanp aslmasna ok zlm olan babam bir nebze aklamak
mecburiyetinde kald. Ajan'n btn yaknlar Rusya'da alma
kamplarnda ldrlmt. Sovyet rejimine kar kinlendii iin ideolojik
motifle hizmet ediyordu. Birok kere snr geip gelmi, kendisine
defaatle tembih edildii halde lzumundan fazla faaliyet gsterip riske
girmi ve yakalanmt. Babam, serviste imdi birou rahmetli olan

Sayfa: 17/141
 ANALZ Mehmet Eymr

yakn arkadalar ile zaman zaman bir araya gelir sohbet ederlerdi.
Bazen konumalarna kulak misafiri olurdum. Yine byle bir akam bir
araya geldiklerinde hepsi zntlyd. Servisten emekli olan bir
tandklar rahmetli olmutu. Rahmetli olan ahs o yllarda geceleri baz
binalara girer, kasa aarm. Bir seferinde, aylarca urap nce
bahedeki azgn kurt kpeklerini kendisine altrmt., sonuta plak
ayakla binaya girmeye balam. Kpekler de onun arkasnda
dolarlarm. Ankara'nn o eski souk k gecelerinde plak ayaklar ile
buzlarn zerinde yryen bu isimsiz kahraman lm, ldnde
zerinde birka kuru para bulunmutu. Ailesi muhta ve perian
haldeydi. Babam ve arkadalar o gece onun be parasz kalan ailesine
nasl yardm edeceklerini kararlatrdlar.
Ankara Koleji'nin Kurtulu Parkna bakan Lise 1 A snfnda silah
seslerini duyuyorduk. Yine Siyasal Bilgiler ve Hukuk Fakltesinde
atma vard. Atl Polis Birlii parkla Kolejin arasndaki bo arazide
yerini alm emir bekliyordu. Sylentilere ve gazetelere baklrsa
yzlerce l ve yaral vard. 555 K. 5'nci ayn 5'inci gn parolas bize
kadar ulamt.
gn saat 5'te Kzlay"da 26 Mays 1960 gece yarsna doru babama
telefonla bilgi geldi. htilal hareketi balamt. Babam ilk defa telal
gryordum. Hemen yaknda oturan birka personel arld" nbeti
erlere herhangi bir mdahaleye kar koymamalar iin talimat verildi.
Babamn yardmclarndan Necdet Bey de yaknlarda oturduundan
hemen daireye geldi. Birlikte" en st katta" lojmann karsndaki
dairede bulunan zel dinleme blmne geip" buradaki baz bant ve
evrak imha ettiler.
rendiime gre orada muhalefet partisi CHP ve onun yneticileri
izleniyordu. Babam Necdet Bey' e "'Ka kere syledim" bizi u ilere
kartrmayn diye" bir trl dinletemedim'" eklin de yaknyordu.
O geceyi sabaha kadar hemen hemen hi uyumadan heyecanla geirdik.
Devaml radyoyu izliyorduk. Sabah mahalle arkadalarmla Dedeman
Otelinin inaatnda bulutuk. naatn zerinden Atatrk Bulvar ve
Meclis Bakannn evi gzkyordu. Evin karsnda bir tank
mevzilenmiti. Harbiyeliler ve gen subaylar ha bire saa-sola sorarak
parlamenterleri topluyorlar bazlarn pijamalar ile gtryorlard.
Arkadalar da birka evi subaylara gsterdiler hatta otomobil ile onlar
tadlar.
Sokaa kma yasa konulmutu. Akamst evdeydim. ileri Bakan
Namk Gedik'in siyah Mercedes otomobili iinde bir subayla Dairenin
nnde durdu. Balkondan izliyorduk. Subay kapdaki nbeti ere bir
eyler syledi. Babam kapya ktnda, subay askerce selam vererek
babamla da konutu. Babam eve gelerek anneme gideceini ve merak
etmemesini syledi. Babam Mercedesin arkasna, subay ne oturarak
hareket ettiler. Mahalledeki evlerden herkes merakla bakyordu. Babam
Sayfa: 18/141
 ANALZ Mehmet Eymr

gece yarsna doru eve dnd. Geliine kadar heyecanla bekledik.

Dnnde, az konuan ve ketum bir adam olmasna ramen, annemin
heyecan ve merakndan anlatmak mecburiyetinde kald. Teknik
konularda uzmanlna bavurmular. Namk Gedik'in intihar etmesi
zerine, bu gibi intihar teebbslerine meydan vermemek iin ne gibi
tedbirler alnmas gerektiini kendisine sormulard. Belki de bize yle
syledi. Bahsetmedii almalar yapm olabilirdi. O tarihte
parlamenterlerle birlikte sivil, asker Milli Emniyette grevli birok kii de
gzaltna alnd. Babam 1962 ylnda 62 yanda iken stanbul ve Blgesi
Merkez efliine veya dier adyla stanbul ve Blgesi Emniyet Ba
Mfettiliine tayin edilmi. Trakya, Bursa, zmit'in de dahil olduu
geni ve nemli bir blgenin bana gemiti. Burada artk oturduumuz
ev ayryd. Bu sebeple, adeta bir insann mesleinde geirecei kadar bir
sreyi iinde geirdiim, barnda bydm Tekilattan, ksa bir
mddet iin kopmutum, ta ki onun Ocak 1966' da asli bir grevlisi
oluncaya kadar. Ayn dnem niversite rencisiydim. Kz kardelerim
evlenmi, biri Bursa'da oturuyordu. Bir hafta sonu Bursa'ya gittik.
Babam daireye gidecekti. Benim de gitme isteim zerine birlikte yola
ktk. Daireye urayp bir mddet kaldktan sonra Bursa'daki
grevlilerle birlikte iki katl kk bir eve gittik. Evde bir yerde bada
kurmu oturan iki sakall adamla ayakta duran iri yar muhafz tipli
birka adam vard.
Oturanlar biz girince ayaa kalktlar. Babam adamlardan daha yals ile
tercman vastas ile bir eyler konutu. Ben yanlarnda fazla kalmayp
dar ktm" ofrlerin yanna gittim. Bunlar kim byle diye
sorduumda ran"dan srlen bir ahs olduunu" Trkiye"de misafir
edildiini sylediler. Fazla nem vermemitim. Bir mddet sonra oradan
ayrlp eve dndk.
yllar sonra babamla konuan o yalca sakall adamn dnyann ve
ran'n kaderini deitireceini nereden bilebilirdim.
O adam ran'n dini lideri Ayetullah Humeyni idi.
Babam 13 Temmuz 1965"de devletine 50 yl 10 ay hizmet ettikten sonra
ya haddinden emekli oldu. Onu kokteyller, yemekler ve merasimlerle
uurladlar. stanbul"da talyanlarla kurulmu olan bir dinleme lokaline
de merasimle ismini verdiler.
Babam" geri kalan yllarn" evdeki kk atlyesinde alarak" ein
dostun aletlerini tamir ederek" balk tutarak" dostlarn ziyaret ederek
ve kk kanaryas ile megul olarak mtevaz bir ekilde geirdi. Hafta
sonlar malar karmaz" kitap okut" haberleri dinler" siyasi gelimeleri
devaml takip ederdi. Bazen kendi yatak odasna kapanr ve bir mddet
hafif sesle Kuran okurdu. En sk grt kiilerden biri babam ok
seven eski amiri Naci Perkel'di.

Sayfa: 19/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Seyrek de olsa stanbul Merkezine giderek eski arkadalarn ksa bir

mddet ziyaret eder" dnceli ve kimseyi rahatsz etmeyi sevmeyen bir
kii olduundan fazla oturmazd.
Merkez efi ve yardmclar kendisini kapya kadar geirirler" bahede
onu seven memurlar grnce koup elini perlerdi. Israrla arabayla
yollamak istemelerine karn" bunu reddeder" Gazilere Mahsus cretsiz
seyahat kart ile otobse binmekten mutluluk duyard.
Ayn zamanda "Kanserle Mcadele Dernei'nin" kurucularndan ve faal
yelerinden olan babam" 29 Mart 1971"de yakaland akcier kanserine
yenilerek aramzdan ayrld.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 20/141
 ANALZ Mehmet Eymr

MAH'TAN MT'E
Eskiden Milli Emniyet Hizmetleri Reislii olan
Tekilatn bugnk gibi kanuni bir stats yoktu.
Gen Cumhuriyette MAH (Milli Amale Hizmet) 5
olarak balayan ve halen MT olarak sren
Tekilat'n hikayesi yleydi. Bugnk MT'in ilk
temeli stiklal Harbi srasnda atlmt.
O tarihte kurulan Mustafa Mulal komutasndaki
Askeri Polis Tekilat istihbarat ve kar koyma
grevleri ile de vazifeli idi. Tekilat Mahsusa,
btn imkanszlklarna ramen stiklal Harbi
srasnda Anadoluda byk hizmetler vermi,
Harbin sonunda bu grev Genelkurmay Haber Alma
ubesine devredilmiti. Cumhuriyetin ilanndan
sonra, 1926'nn balarnda, Atatrk
Genelkurmayda yaplan bir toplantda Bu byle olmaz, muasr
devletlerde olduu gibi biz de modern bir istihbarat teekkl kurmak
mecburiyetindeyiz emrini verdi. O tarihlerde General Naci Eldeniz,
banda bulunduu bir heyetle Avrupa'da Trk Ordusuna retmenlik
yapacak subaylarn tespiti ile grevliydi. Ona istihbarat tekilat
kurulmas iin uzman bir kimsenin bulunmas talimat verildi. Naci Paa
hemen, 1912 ile 1919 yllar arasnda ve harp boyunca Alman
Genelkurmay Bakanl Askeri stihbarat Hizmetinin Bakanln yapan
ve bu tekilat yeniden organize eden General Oberst Walter Nikolai'yi
buldu ve onu Trkiye'ye davet etti. Nikolai teklif edilen grevi kabul
ederek 1926 ylnn balarnda greve balad.
Nikolai"ye stanbul Yldz'daki Harp Akademisinde yer tahsis edildi.
Burada sivil ve asker ahslar eitti. Daha sonra bu ahslar
beraberinde Almanya'ya gtrerek pratik eitim yapmalarn salad.
Eitim gren personelin Trkiye"ye dnmesi ile birlikte 6 Ocak 1927
tarihinde" o zamanki Genel Kurmay Bakan Fevzi akmak'n yazl ok
gizli emri ile merkezi Ankara'da ve ubeleri de stanbul" zmir" Adana"
Diyarbakr ve Kars"ta olmak zere Milli Amale Hizmet Tekilat kuruldu.
Ksaca MAH olarak tannan Tekilat'n kuruluu ile o tarihe kadar Ordu
Mfettilerince yrtlen istihbarat hizmeti de MAH"a devredildi. Harf
inklabndan sonra Tekilat'n ismi Milli Emniyet Hizmetleri olarak
deitirildi. Yeni ismin ksaca MEH olarak telaffuzu gerekiyordu. Bu ise
kulaa pek ho gelmiyordu. Atatrk"n emri ile rumuz MAH olarak
devam etti.
1965"e kadar eklen" ileri Bakanlna bal gzken MAH esasnda"
kanuni olmayan ve gizli alan bir kurulu olduu iin bu balantnn
pratikte bir nemi yoktu. Balangta sadece A. Espiyonaj B.

5 Amal: Emel'in oulu, Emeller, lkler, mefkureler

Sayfa: 21/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Kontrespiyonaj" C. Propaganda ve D. Teknik ve Destek faaliyetlerinde

bulunuyordu.
Ankara'da" Hac Bayram Camii civarndaki dar bir sokak iinde" iki katl4
be odal ahap binada faaliyete balayan bu kk fakat dinamik
kadronun o yllarda lke yararna ok faydal faaliyetlerde bulunduu ve
fonksiyonel alt bilinmektedir.
eyh Sait isyan" Kzl Lazistan almalar" Krtlerle Ermenilerin
mterek Hoybon ve Krt Teali Cemiyeti faaliyetleri" Gizli Komnist
Partisi faaliyetleri" Hilafeti ve Saltanatlarn faaliyetleri" Hatay
meselesi" iero olay MAH'n ura konular arasndayd.
1927"de Alman generalinin eitimi ile ie balayan MAH"
Trkiye'nin NATO'ya katlmasndan sonra 1955 ylndan itibaren
Amerikan eitimine ve dolaysyla Amerikan sistemine dnd.1953
ylnda Genelkurmay stihbarat Bakanlndan Tekilatn bana
getirilen Albay Behet Trkmen, Kurmay Yarbay Fuat Dou'nun da dahil
olduu baz kurmay yarbaylar Tekilata ald. Alt kiilik bu ekirdek
kadroyu eitim grmek zere Amerika'ya gnderdi. Daha sonra bu heyet
Trkiye'ye dnp Amerikallar ile birlikte stanbulda Emirgan'da alan
okulda MAH personelini eitmeye baladlar. Bir sre okulun Ba
retmenliini yapan Kur. Yrb. Fuat Dou daha sonra stanbul Merkez
eflii Operasyon Muavinliine atand. MAH, 1965 ylnda 644 sayl MT
Kanunu ile Milli stihbarat Tekilat ad altnda legal bir kurulu haline
geldi. MAH, M1T'in ana bir birimi olarak hayatiyetini devam ettirdi. Milli
Emniyet Hizmetleri Bakanl, stihbarat Bakanl, Psikolojik Savunma
Bakanl, dari ler Bakanl, Tefti Kurulu Bakanl ve Hukuk
Mavirlii Msteara bal birimlerdi.1971'de Elektronik ve Teknik
stihbarat Bakanl bu bakanlklara katld.644 sayl kanunla MT
Mstear bakanlnda Milli stihbarat Koordinasyon Kurulu (MKK) da
kurulmutur. yeleri Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreteri veya
Yardmcs, MAH Bakan, Genelkurmay stihbarat Bakan veya
Yardmcs, Bakanlk grevlileri idi.1976 ylnda, Em. Orgeneral Hamza
Grg'n zamannda.
Personel Daire Bakan Nuri Bey'in nderliinde yrtlen re
organizasyon almalar ile birok kurulu deiiklikleri yapld4 yeni
niteler ilave edildi. Bu tarihlerde, Haber Toplama ve Kymetlendirme
birimleri ayrld. MAH Bakanl tamamen yurt ii istihbarata dnk bir
bakanlk haline sokuldu. Tekilat'n kuruluundaki en nemli temel
birimlerden biri olan Kontrespiyonaj Dairesi bir kymetlendirme nitesi
haline getirildi. Mstear Yardmcl ihdas edilerek bu makama General
Nihat Yldz atand.
Bu deiiklikleri birok dier deiiklikler takip etti. Re organizasyon
almalar srasnda genelde" Tekilat'n daha iyi faaliyet yrtmesi
amacndan uzaklalarak, birtakm dengeler hesap edildi" baz personelin
tasfiyesi iin banda bulunduklar nitelerin fonksiyonlar azaltld" baz
Sayfa: 22/141
 ANALZ Mehmet Eymr

personel iin yeni fonksiyonel niteler kuruldu. Neticede" ubelerin ve

dairelerin" bir bakanlktan dier bakanln emrine" bir binadan
dierine tanmas bir adet haline geldi.
01.11.1983 tarihinde 2937 sayl Devlet stihbarat Hizmetleri ve Milli
stihbarat Tekilat Kanunu"' ile MT"e yeni bir stat kazandrld ve
Atatrk'n MAH Bakanl da fiilen ortadan kalkarak tarihin sayfalar
arasna gmld.
1927"de MAH olarak balayan ve MT olarak devam eden istihbarat
tekilatn gnmze kadar 22 kii ynetmitir. Reis ve Mstearlar
unlardr:

1. MAH DNEM RESLER

M. kr Ali el (1927-1941 aras) 1896"da stanbul'da dodu. Harp
Okulu mezunu. stiklal Savana katld. Milletvekillii yapt. 1927'de
Atatrk tarafndan MAH Reisliine atand. Tmgenerallikten emekli oldu.
1973"de ld.
Naci Perkel (1941-1953 aras) 1889"da stanbul'da dodu. Harp
Okulundan mezun oldu. Balkan Harbine katld" esir oldu. 191 5" de Irak
cephesinde yaraland" ayn yl ngilizlere esir dt ve 5 yl Hindistan"da
esir kald. 1929"da Binba rtbesinde MAH emrine tayin oldu. 1934"de
Reis Muavini oldu ve sivil kadroya geti. 1941"de Milli Emniyet Reisliine
getirildi.1953'te Badat Bykeliliine tayin edilmesi zerine MAH tan
ayrld.
1954'te ya haddinden emekli oldu. 1969'da vefat etti.
Behet Trkmen - (1953-1957 aras) 1899'da Mustafa Paa'da dodu.
Harp Okulu mezunu. Atina Ataemiliter Muavinlii, NATO Gney Dou
KKK Yardmcl yapt. 1951'de MAH emrinde grevlendirildi. 1953'te
Milli Emniyet Hizmetleri Reislii'ne atand. 1957'de Badat
Bykeliliine atanarak MAH tan ayrld. Sonra Stockholm
Bykeliliinde bulundu.1972'de ld.
Emin obanolu - (1957'de vekaleten) 1901'de Serez'de dodu. 1922
Harp Okulu mezunu, Tekilatda eitli kademelerde alt. 1957'de 9 ay
Hizmet Reisliine vekalet etti.1960'da emekliye ayrld.
Hseyin Avni Gktrk - (1957-1959 aras) 1901'de Nidede dodu.
1927'de Hukuk Fakltesinden mezun oldu. Cenevre'de lisans, Berlinde
doktora yapt. Hukuk ve Siyasal Bilgiler fakltelerinde retim yelii,
alma Bakanl Mstearl, Milletvekillii, Adalet Bakanl ve
ileri Bakan Vekillii yapt. 1957'de Milli Emniyet Hizmet Reisliine
atand.1959'da Tekilatdan ayrld. Bilahare dokuz yl Nide Senatr
olarak Senatoda bulundu.
Ahmet Salih Korur - (1959'da vekaleten) 1905'de stanbul'da dodu.
Askeri Rtiyeyi bitirdi. stiklal Savanda askeri fabrikalarda alt.
Sayfa: 23/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Hukuk tahsili yapt. Tapu Kadastro Genel Mdrl, Toprak ve skan

leri Genel Mdrl, Babakanlk Mstearl yapt. Mstearl
srasnda 3 ay kadar Milli Emniyet Hizmetleri Reisliine vekalet etti.
Celalettn Tevfik Karasapan - (1959-1960 aras) 1901'de dodu. Paris
Siyasi ve Sosyal Bilimler Okulundan mezun oldu. Bkre Bykelilii
yapt, ngilizce, talyanca, Franszca biliyordu. 1959'da MAH'n bana
getirildi. 1960'da ayrld ve 1961'de Afyonkarahisar Senatr seildi.
1974 ylnda ld.
Ziya Selk - (1960-1961 aras) 1900 Krehir doumlu. 1926 Harp
Okulu mezunu. 1938"de MAH"da mfetti olarak greve balad. eitli
kademelerde altktan sonra 1960-1961 arasnda 7 ay" Hizmet reislii
yapt. Ya haddinden emekli oldu ve 1966 ylnda ld.
Naci Akun (1961-1962 aras) 1908"de Uak"ta dodu.1930 Harp Okulu
mezunu. Kurmay Yzba iken Tekilat"a katld. stanbul"da altktan
sonra 1949-1952 arasnda Erzurum Merkez eflii yapt. Roma
Ataemiliterlii yaptktan sonra 1960"da tekrar Tekilat"a dnd. 1961-
1962 yllarnda Hizmet Reislii yapt. Tmgenerallikten emekli oldu.
Fuat Dou (1962-1964 aras) 1914"de stanbul"da dodu.1934 Harp
Okulu Mezunu. 1954"den itibaren Tekilat"ta al maya balad.
stanbul Merkez ef Muavinlii" Adana Merkez eflii" Hizmet Reis
Muavinlii" MAH Bakanl yapt. Afganistan"da bulundu. 1962-1964
yllar arasnda 1"inci kez Hizmet Bakan oldu. Ordu hizmetine
dndkten sonra 1966"da MT Mstearlna getirildi. 1971'de
Korgenerallikten emekli olup Lizbon Bykeliliine atanmas zerine
Tekilat"tan ayrld.
Ziya Selk (1964-1965 aras) Bu devrede 11 ay Hizmet Reislii yapt.

2. MT DNEM MSTEARLARI
Avni Kantan (1965-1966 aras) 1910 stanbul doumlu.1932 Harp Okulu
Mezunu. Tekilat"a katldktan bir sre sonra Ankara Merkez eflii yapt
ve Kabil'de d grevde bulundu.1965-1966 yllarnda 9 ay Hizmet
Reisliine vekalet etti.1966"da ld.
Fuat Dou (1966- 1971 aras)
Nurettin Ersin (1971-1973 aras) 1918 Gelibolu doumlu 1937 Harp
Okulu mezunu. Ordunun eitli kademelerinde grev yapt.1967'de 66
Tmen Komutanlndan MT emrine atand. Psikolojik Savunma ve
stihbarat Bakanlklarnda bulundu ve ayn yl Tmgeneral oldu. Tekrar
orduya dnd.1971'de Korgeneral rtbesi ile MT Mstearlna atand.
Mstearlkta 1973'e kadar kald. Bilahare Temmuz 1974'de Kbrs Trk
Bar Kuvvetleri Komutanl, Yksek Askeri ura yelii, jandarma
Genel Komutanl, Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreterlii, KKK l,
Genelkurmay Bakanl, Milli Gvenlik Konseyi yelii yapt.
Sayfa: 24/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Blent Trker - (1973-1974 vekaleten) 1926 stanbul, skdar

doumdu. 1945 Harp Okulu mezunu. Tugeneral iken Milli Emniyet
Hizmetleri Bakanlna atand. 1973-1974 yllarnda 7 ay MT
Mstearlna vekalet etti.
Bahattin zlker - (1974'de) 1914 ylnda stanbul'da dodu. 1933'de
Deniz Harp Okulundan mezun oldu. Orduda uzun yllar grev yapt ve
1964'de Donanma Komutan, 1966'da Genelkurmay stihbarat Bakanl
yapt. Koramirallikten emekli oldu. 1974'de MT Mstearlna atand.
Ayn yl 7 ay grev yaptktan sonra 26.9.1974'de Samsun'da grevi
banda ld.
Blent Trker - (1974'de vekaleten) 1974'de 2 ay M1T Mstearlna
vekalet etti.
Hamza Grg - (1974-1978 aras) 1913'de Sinop'ta dodu. 1933 Harp
Okulu mezunu. Orduda iken Dersim harekatna katld, Washington Kara
Atae Muavinlii. Bkre Ataemiliterlii, Da Tmeni Komutanl,
Gney Dou Avrupa Mttefik KKK Trk Yardmcl, CENTO Trk Askeri
Temsilcilii, Genelkurmay stihbarat Bakanl, Yksek Askeri ura
yelii, 3.nc Ordu Komutanl yapt. 1974 ylnda Orgenerallikten
emekli oldu ve MT Mstearlna tayin edildi. 1978 ylnda Tekilattan
ayrld. 1988'de ld. Adnan Ersz - (1978-1979 aras)
Blent Trker (1980-1981 aras)
Burhanettin Bigal (1981-1986 aras) .
Hayri ndl (1986-1989 aras)
Teoman Koman (1989'da greve balad)
Fihrist Konu ba

Sayfa: 25/141
 ANALZ Mehmet Eymr

GEHLEN VE STHBARAT
Milli stihbarat Tekilatmzn tarihesinden
sonra, istihbaratn ve istihbarat
tekilatlarnn bir devletin yaamnda ne
kadar nemli yeri bulunduuna deinmek
istiyorum. Hiram Bey bunu en iyi idrak
eden ve yaam boyunca Trkiye'de Milli
yapda, daha iyi bir istihbarat tekilatnn
organize edilmesine alanlardan biriydi.
Ona gre devlet apnda bir
istihbarat iyi bir orkestra gibi, devletin
eitli birimleri arasndaki sk
koordinasyon ile ve bilgilerin tek elde
toplanp, tek elden datlmas suretiyle
yrtlmeliydi. stihbarat eksiklii, d
politikada hkmetlerin yanl kararlar
almasna, devletin maceralara
srklenmesine, i politikada, yurdumuzda
yaand gibi bitmez tkenmez
problemlere, terre, istikrarszla neden
oluyordu.
stihbaratla ilgili bir yabanc kaynaa gre
istihbarat servislerini de teste tabi tutmak
mmkndr: Bir lkenin stihbarat
Servisini Teste Tabi Tutmak in Kriterler: 6
1. Servisin Btnl:
a. Serviste alanlarn fikri.
b. Dier profesyonellerin grleri.
c. Servis lehine taraf deitirenlerin 7 says.
d. Baarl olay-operasyon idare etme kabiliyeti.
e. stihbarata kar koyma kabiliyeti - Sahte taraf deitirmeleri
belirleme kabiliyeti.
- Casus yakalama kabiliyeti.
- Hainlie (ihanete) mani olma baars.
- Dost merkezi istihbarat tekilatlar ile irtibatlarn stats.
2. Operasyonel G
a. Politik evre

6 Nigel West'in "Games of Intelligence (Akl veya stihbarat Oyunlar) isimli kitap ilk 1989' da yaynlanmtr
7 Taraf Deitirme-Bir lkeye, hkmdara, partiye, ideolojye, tekilata, rgte, dine olan inan ve balln dier bir lke, parti, ideoloji, tekilat, rgt veya din lehine terk edilmesi, brakp
kalmas

Sayfa: 26/141
 ANALZ Mehmet Eymr

- Cinayetleri tasvip. 8
- Gizli (rtl) faaliyete muvafakat.
- Siyah propagandaya izin verme.
b. Kendi gelen ajanlar idare ekli.
c. Taraf deitiren ve iltica edenlere davran ekli.
d. Hulul (Kstebek yerletirme).
e. ift tarafl ajan idaresi.
f. Verimli szma faaliyetleri.
g. Taktik kabiliyet.
- Eitim.
-Muhabere teknii.
- Taktik ajanlarn montesi.
- tibarl muhabirlerle ibirlii.
3. retimden Faydalanma
a. Bilginin zamannda neredilmesi
b. Gvenli kaynak olarak tannma.
c. Muhabere (Sigint) 9 istihbarat yapan teekkllerle iliki.
d. stihbari bilgilerin kymetlendirilmesinde btn ile rol almak.
Hiram Bey, bu testte olan ve olmayan birok soruyu yllarca kendi
kendine sormu ve tekilatnda birok eksiklikler bulunduu kanaatine
varmt. Basit birka ilemle Trkiye'deki istihbarat arkn
dzenlemenin, MT'i sper devletlerin seviyesinde olmasa bile, an
gereklerine uygun bir tekilat haline getirmenin Milli yararlar
salayacan dnyordu. Gizli bir el, hep onun yakasndan tuttu ve
bu isteklerinin gereklemesine mani oldu. leriki sayfalarda Hiram
Bey'in bu konudaki abalarna sk sk deineceim. Hiram Bey, Mstear
Muavinlii srasnda, makam odasndaki ktphanesinde bulunan
Gehlen'in anlar ile ilgili kitab birka kez okumu ve bu kitaptan baz
notlar karmt. Reinhard Gehlen, Bat Alman stihbarat Tekilat
BND'nin (Bundesnachrichtendienst) kurucusuydu. 1945-1968 yllar
arasnda bu kuruluun efliini yapmt. Kitabnn ad Servisti.
Gehlen'in hatratnda istihbarat servisleri ile ilgili nemli grler yer
almaktayd. Son yllarda devamm gndemde olan Milli stihbarat
Tekilatmz ile yurdumuzda ayr birok birim tarafndan yrtlen
istihbarat faaliyetleri asndan Gehlenin hatratndan nemli mesajlar
8 CIA'nn suikastlar dzenlemesi 976'da CIA Direktr Stansfiel
d Turner zamannda Bakan Ford'un imzalad bir emirle yasaklanmtr Halen bu emrin yrrlkte olup 0lmadg
bilinmemektedir Bakan Bush'un CIA'nn eski bir yneticisi olmas, Krfez Krizindeki gelimeler ve Saddam problemi bu emrin yrrlkten kalkmas iin geerli sebepler olabilir

9
Sigint-(ng) Signals Interception and Analysis-Sinyal yakalama ve analiz.

Sayfa: 27/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kapmak mmkndr. Tecrbeli bir istihbarat olan Gehlen'in grleri

iin bir yorum yapmaya gerek yoktur. Bu grler, yurdumuzda
yrtlen istihbari faaliyetler asndan mevcut eksiklikleri gsterecek
ve yorumu beraberinde getirecektir:'stihbarat faaliyetlerinin z, her
konuda bilgi edinme gereinden baka, tarihin akn izlemek ve
istikbali grebilmektir:Var olan byk bir tekilat alp modernize etmek,
deitirmek, gemiteki tecrbelerden yararlanmak, sfrdan
balamaktan daha zordur:Tek bir rapor, rapor deildir: Ayr ve bamsz
bir kaynak tarafndan dorulanmadka hibir bilginin nemi yoktur.
DN 10. Yurdumuzda stihbaratla uraan birimler MT, Genelkurmay
(Ordu), ileri Bakanl, Dileri Bakanl, Jandarma, Milli Gvenlik
Kurulu, Cumhurbakanl olup bu birimler arasnda koordinasyon ve
birlii ok dk seviyededr.42

Bir istihbarat servisi son derece hassas ve enstrmandr. En st noktada

herhangi bir aksaklk olduunda, bunun yanklar, asl ayrntlar
bilinmese dahi, zincir boyunca en alt halkalara kadar ular.
(Milli) stihbarat Servislerinin saylarnn oalmas halinde, ortaya
rekabet, gvensizlik ve birbirinin iine karma gibi tehlikeler doar. Bu
gibi servislerin saylarnn okluu, dman istihbarat unsurlarnn
bunlarn ilerine szmalarn da kolaylatracak ideal ortamlar oluturur.
Bir istihbarat servisinin, devletin dier kurulular iin konulan kurullarla
ynetilmesi her zaman mmkn deildir.
Bir gizli servis iin, brokrasinin verimi azaltt, hatta yok ettii,
tecrbelerle grlmtr. stihbarat servisinde yetkili kiilerin en nemli
grevlerinden biri brokrasi ile savamaktr.
En byk gvenlik ilkemiz "su gemeyecek derecede
kompartmantasyon"dur.
Bir istihbarat servisinin hazrlad istihbarat zetleri yansz olmal ve
deerlendirmelerde duygularla hareket etmemelidir.
Servisin kalitesi hakkndaki hkm, ancak raporlarn sreklilii ve ierii
belirler.
Gizli servis makinasndaki her ark, bir dieriyle o kadar iyi uyumaldr
ki, hibir ark dierinden bamsz olarak hareket edemesin.
Mttefik hkmetler gizli servis eflerine servislerinin organizasyonu
konusunda serbesti tanmlarsa bunun nedeni iin en iyi bu ekilde
yaplabilecei gereidir.
Bir devlet grevlisi ne denli stn niteliklere sahip olursa olsun, evvelce
istihbarat alannda tecrbe kazanmamsa, istihbarat servisinde st
dzeydeki bir greve getirilmez.

Sayfa: 28/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Kaynaklarn gvenlii ve korunmas sz konusu olduunda, kamu

kurulularnda uygulanan kurallara bal kalnmas bir istihbarat servisi
iin geerli deildir.
Bir istihbarat servisinde alan personel ne kadar deerli ise, o servis
de o kadar mkemmeldi?: stihbarat servislerini ayakta tutan,
karakterini oluturan e, o serviste alan kimselerdir. Kendisinin ya
da ailesinin karlaabilecei tehlikelerin tamamen veya ksmen ortadan
kalkaca konusunda ikna edilmeden hibir aday greve sevk edilemez.
stihbarat ii, karargahla bro dnda, yurtii ile yurtdnda birbirinden
ok farkllklar gsterir. nisiyatif, karakter, enerji, kararllk, yaratclk,
zekice uygulama, gelitirme ve hayal gc, uzmanca bir bilgiyle birlikte,
bir istihbarat ajannda bulunmas gereken niteliklerdi?:stihbarat servisi
mensuplar, ferleri de dahil olmak zere, hkmetin kararlarna etki
edecek biimde sbjektif grler ileri srmemelidirler?: Bu yazl
olmayan bir yasad?:Servis dndan, tecrbesi ve yeterli bilgisi olmayan
kiiler nemli grevlere atanrlarsa, servis iin bir tehlike haline
gelirle?:Normal emeklilik an oktan am baz uzman kiileri greve
almak yararl olu?: Bir istihbarat servisinin uzun sredir grev yapan
mensuplar youn bir tecrbe sergilerle?: Hibir servis bu nimeti
cmerte harcayamaz. stihbaratta sadece emir vermekle ok az ey
elde edilebilir. Hele tamamen askeri yntemlerin kullanlmas hi de
uygun deildi?:Bir istihbarat servisinin ba, personelini, gl kiilii,
dehas, tecrbesi ve kiisel yetenekleriyle etkileyebilir Servis efinin
hem kendisi hem de yardmcs iin tek bir kural vard?: Emrine tevdi
edilen tekilat, kendisinin ahsen yarataca gvene bal olarak
ynetebilmekti?: Fazla ileri gitmeden ve kontrol btn ile
kaybetmeden yaplabilecek en uygun ey sorumluluklar doru olarak
datmas ve nemli kararlarn alnmasn gerektiren konularda ak
dnmesini bilmesidir?: Her eyden nce, personel atamalarn bizzat
kontrol etmesi gerekir.
Elde mevcut tecrbeler, bir istihbarat servisinin kurulmas ve Onun
ahenkli bir ekilde alabilmesi iin en azndan be yla ihtiya
olduunu gstermektedir. Gehlen"in anlarn kaleme almasndan yllarca
sonra 1990da bu istihbarat ustasnn fikirlerini benimseyen bir dier
istihbarat uzman Hiram Bey", onun anlarndan da alntlar yaparak
Trk stihbarat Tekilatnn ne gibi eksiklikleri bulunduunu, neler
yaplmas ve nasl yaplmas gerektiini devletin en st kademesine arz
etmeyi grev addediyordu.

YAZILMI BR MEKTUP
Sayn Cumhurbakanm,
1. Dnyadaki devletlerin istihbarat rgtlerinin kurulu amac,
yneldikleri hedefler ve alma tarzlar ett edildiinde bu istihbarat

Sayfa: 29/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kurulularnn devletin rejimlerine gre 2 ana grupta toplandklar

grlebilir.
a. Dikta rejimlerimde istihbarat servisinin ana grevi, rejimi ayakta
tutabilmek ve kendi halknda demokratik oluumlar, rejime kar
davran ve fikirleri zamannda tespit ederek kar tedbirleri
oluturmaktr.
Dikta rejiminin" normal olarak halkn iradesine kar iktidar srdrmesi
. nedeniyle rejim, polis devleti hviyetini tar ve silahl kuvvetler,
istihbarat ve gvenlik tekilatlarna dayanr.
Mezkur devlet ve rejimlerde istihbarat servislerinin idaresi ahsi
gvenlik endiesiyle ya diktatrn akraba ve yaknlar veya ordu
mensuplarna diktatr tarafndan tevdi edilir. stihbarat Servisleri de
bahse konu devletlerde, her trl hukuki erevenin dnda, lke iinde
ve dnda rejimi kollama faaliyeti yrtrler.
Son olarak Romanya Securitatesi ve Suriye Muhaberat arz edilen
stihbarat Servisleri modeline misal gsterilebilirler.
b. Demokrasilerde ise" stihbarat servislerinin yneldikleri hedef, halk
rejiminin yannda olduu iin, yabanc devletlerden lkeye ynelerek
tehdit ve almalar tespit ve ifna ile lkenin politikasna yn verecek
bilgilerin temini, ayrca d politikada devletin ihtiyac olabilecek bilgileri
temindi1:Demokrasilerde halka kar rejimi koruma grevini servisler
yklenmediinden, Ordu ile stihbarat Servisinin ok yakn olmasna
ihtiya yoktu1:Demokrasilerde istihbaratn grevi bilhassa d lkelere
ynelik olduundan ve istihbarat bir ihtisas kabul edildiinden,
istihbarat tekilatlarnn st seviyesinde grevde yetimi istihbaratlar
tercih edilirler Demokrasilerde, istihbarat tekilatlarnn askeri gler ile
ilikileri, hedef devletler konusunda ordunun ihtiyac olabilecek bilgileri
Servislerin elde etmesi ve orduya aktarmas ile snrld1: Servisler
demokratik siyasi otoritenin idaresi ve kontrol altnda grev yaparlar.
2. Yabanc stihbarat rgtlerinin Ana Hatlar, MT
a. Amerika:i istihbarat ve d istihbarat almalar olarak iki ayr
rgt; FBI ve CIA tarafndan yrtlmektedir. ki rgtte tamamen sivil
kadrolara dayanmakta ve Amerika Bakanlk katnda bir istihbarat
brosuyla temsil edilmektedi1: Ordunun ayr istihbarat kurulular
bulunmaktadr. Devlet apndaki stihbarat Komisyonunun setii
hedeflere kar almalara ynelen CIA, gelen bilgilerin
kymetlendirilmesini ve istihbaratn olumasn da kendi bnyesinde
yapmaktadr. CIA Bakan Amerika Bakan tarafndan seilmekte ve
Amerika'daki dier istihbarat rgtlerinin de bakanln deruhte
etmektedir.
b. ngiltere:
istihbarat ve d istihbarat almalar esas olarak iki ayr rgt MI5

Sayfa: 30/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ve MI6 tarafndan yrtlmektedir. ki rgt de sivil orijinlidir. D

istihbarat kuruluu M16; Amerikan CIA ya gre bir deiiklik arz
etmektedir.
lgili bakanlklar bilgi isteklerini direkt olarak M16dan yapmakta ve M16
toplad bilgileri operasyonel kymetlendirme haricinde bir
kymetlendirmeye tabi tutmadan istek makamna intikal ettirmekte, bilgi
burada kymetlendirilerek istihbarata dntrlmektedir. rgtler sivil
otoriteye baldr.
c. SSCB:
KGB ve GRU isimleri altnda iki ana istihbarat rgt mevcuttur. GRU
asker orijinli, KGB ise SSCB Komnist Partisine bal sivil orijinlidir ve
esas kudret KGB de toplanmtr . Bu rgt toplad bilgileri
bnyesinde kymetlendirmeye tabi tutarak istihbarat oluturmaktadr.
Hudut emniyeti ve i gvenlikten de KGB sorumludur.
d. MT:
Devletimizde MT'in hangi makama tam olarak bal bulunduu vuzuha
kavumamtr.
MT Kanununda Tekilat Babakana bal olarak gsterilmekte ise de
MT Mstearnn seimi iin MGK'nn tespit ettii adaylarn devaml
muvazzaf general olmas ve dolaysyla Genel Kurmay ile ast-st
ilikilerinin grevdeki etkinlii, 1980 yl nce si ve sonrasnda
Cumhurbakanlarnn asker kkenli bulunmalar ve MT bandaki
general vastasyla Tekilata direkt karmalar, kuruluu gnmze
kadar bal ve nerenin emrine uyacan arm duruma getirmitir.
Mezkur zafiyet, eski yllarda, Trkiye'de askeri darbe olacann adeta
herkes tarafndan renildii zamanlarda bile MT'in Babakan
durumdan haberdar etmemesi veya n tedbirlerle darbeye kar
nlemlere ynelmemesi sonucunu dourmutur.
1980 ncesinde anariye ve siyasi cinayetlere kar MT etkin
almalara ynelebilse ve aktivitesi asgari durumda tutulmas
memleketteki darbe artlarnn o zaman iinde oluamayaca
dnlmektedir.
1960 ylndan 29 sene sonra devletimin bana geen ilk sivil
Cumhurbakannn, lkemiz iin hayati bir kurulu olan MT'i demokrat
lke Servisleri normlarna kavuturma ve esas hedeflerine etkin ekilde
yneltme iin areler oluturabileceine inanlmaktadr:Hiram Bey
raporunun bundan sonraki blmlerinde:
- Trkiye'de i ve d istihbarat faaliyetlerini yrten makamlar
saymakta, bunlarn arasnda bir koordinasyonun bulunmamasndan
bahisle bir istihbarat komitesinin kurulmasn nermektedir.- Raporun
devamnda 1969 yndan sonra M1T'in asm grevlerinden uzaklatn,
adeta bir polis rgtne dntn, sonu olarak da Trkiye'de bir

Sayfa: 31/141
 ANALZ Mehmet Eymr

istihbarat bouu yaandn ifade etmektedir.- Bu arada Gehlen'in

anlarndaki pasaj aynen raporuna koymaktadr: Hem ngilterede
hem Amerikada kabul edilen bir gerek vardr. Eski bir devlet grevlisi
ne denli stn niteliklere sahip olursa olsun, evvelce istihbarat alannda
tecrbe kazanmamsa, istihbarat servisinde st dzeydeki bir greve
getirilemez. ,, ve, stihbaratta sadece emir vermekle ok az ey elde
edilebilir; hele tamamen askeri yntemlerin kullanlmas hi de uygun
deildir. ,, ve, Bir istihbarat servisinde alan personel ne kadar
deerli ise, o servis de o kadar mkemmeldir: stihbarat Servislerini
ayakta tutan, karakterini oluturan e, o serviste alan kiilerdir:
MTin personel politikas Gehlen'in iaret ettii bu hakikatlere imdiye
kadar tamamen aykr ekilde yrtlmtr. Servisin bana, mutlaka
mesleinde ok baarl ancak istihbaratta tecrbesiz generaller
getirilmi, askeri emirler ile tekilatn yrtlebilecei sanlm,
tecrbeli personel kaybna uranmtr Gayet normal olarak da sonu
memnuniyet verici deildir.
- Raporun son blmnde ise Trk stihbarat Sisteminin etkin bir
ilerlie kavuturulmas iin gerekli dzenlemeler maddeler halinde
sralanmaktadr.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 32/141
 ANALZ Mehmet Eymr

MANUKYAN
Fatih Orman o kadar sessizdi ki en ufak bir fslt
dahi yanklanyordu. Babalideki ocukluk devrimde
beni omuzlarna alp gezdiren, parka gtren
rahmetli Mehmet ansal ile yan yana aalarn
arasnda, slak imenler zerinde yatyorduk. O,
Babali'deki askerlik grevinden sonra Tekilatta
kalm ve ciddi almas, ketumiyeti ve iyi insani
ilikileri ile tekilatn aranlan bir teknik adam
haline gelmiti. ansal'n nnde uzun antenli
askeri sahra tipi bir telsiz vard. Bir sreden beri
urayor ama dier telsizle irtibat kuramyordu.
Sovyet casusu Manukyan'a bu gece sust
yaplacakt. Biz Maslak asfaltndan ormana giren
yola yakn bir yerde duruyorduk. Detrap 10 noktas
300-400 metre kadar ilerdeydi. Etrafnda tertibat
alnmt. Aylardr yrttmz takip faaliyeti
nihayet sona erecekti. Telsiz doru drst
almyordu. 400 metre ilerisi ile irtibat kuramyorduk. Arkadalarla
konuup kademeli olarak durup iaretlerle haberlemeyi kararlardk.
Telsize gvenemezdik. Gecenin karanlna gzlerimiz almt.
Manukyan veya onu sevk ve idare eden Rus ormana bu ynden
girerlerse onu ilk nce ben grecek ve iaret verecektim.
Manukyan, ansal'la bizim bulunduumuz ynden geldi ve orman yoluna
girdi. aret dalga dalga detrap blgesine ulat. Nefeslerimizi bile
tutmutuk. t kmyordu. Bir sre sonra yol kenarndaki bir kaya
parasnn alt olan detrap yerinden koumalar ve sesler geldi.
Arkadalar haberi ulatrdlar. Manukyan enterne edilmi ve
gtrlmt. Manukyan'n Sovyetlerle gizli haberlemesine daha nce
de ahit olmutum. Dolmabahe Stadyumunun bat yanndan kan ve
Vali Kona Caddesine alan (imdi mecburi istikamet olarak
kullanlyor) yokuun ortalarnda idi. nce Manukyan yukardan
yryerek gelmi ve bo arazide bulunan aacn yannda kk
tuvaletini yaparken detrap noktasna mesajlar brakmt. Manukyan
stadyum civarndaki detrapa mesaj brakaca gn sabahtan itibaren
ustaca testlerle arkasn kontrol etmi, takip edilmediine kanaat
getirmiti. Gizli faaliyetlerin kurallar bununla da yetinmiyordu.
Manukyan detrap noktasna gitmeden nce Fransz Hastanesinin
civarndaki belli bir yere emniyet iaretini vermi, bir tehlike olmadn
belirtmiti. Bu kadar tedbir de yeterli deildi. Manukyan detrab
doldurduktan sonra geldii yne geri dnm yokuun st tarafndaki bir
aaca detrabn dolu olduunu belli eden iareti koymutu. Detrap

10
Detrap: lngilizce "Dead Drop teriminden Trkeye adapte edlm olup, gzl faalyetle ajan ile onu sevk ve idare eden arasnda kullanlan gizli
haberleme yntemlerinden biridir. Ajan ve idareci daha nceden kararlatrlan belli bir aa kovuu, belli bir tan alt gib br yerlere mesaj
brakp alrlar ve brbrler le bir araya gelmeden haberlerler. Trke de "Cansz Posta Kutusu olarak kullanlmaktadr.

Sayfa: 33/141
 ANALZ Mehmet Eymr

yerinin karsnda bulunan metruk gazinonun bahesindeki byk aaca

trmanmtk. Aramzda bir hayli mesafe olmasna ramen blgeye ve
detrap yerine hakimdik. Film gibi faaliyeti izliyorduk. Takipiler geni
blgeye yaylm ve sabit noktalardan gzetleme yapyorlard.
Manukyan'n ayrlmasndan 15-20 dakika kadar sonra Sovyet memurun
aadan geldiini grdk. Diplomatik plakal araba ile Beikta
istikametinden gelmi ve araba stadn yanndan yokua sapar sapmaz
otodan inmiti. O yukar doru ilerlerken ii kalabalk olan Sovyet
arabas iki kez Talk'tan tur atarak Sovyetin yanndan geti ve
gvenliini kontrol etti. Sovyet detrap noktasna yaklarken yokuun
yukar tarafnda ortaya kan bir dier Sovyet aa doru yrmeye
balad. Herhalde gvenlik ve detrap dolu iaretlerini o kontrol etmiti.
Yan yana geldiklerinde hi durmadan ve konumadan getiler.
Sovyet bir mddet sonra aacn yanndayd. O da Manukyan gibi
davranp bir mddet oyaland. Sonra oradan ayrlp yukar doru yoluna
devam etti. Maka Oteli sapana geldiinde arkadan gelen ve nc
turunu atm olan Sovyet arabasna binip uzaklatlar. Bu meslek
hayatmda yaayabileceim en gzel olayd. Sovyetlerin bir gizli
bulumasn film gibi seyretmitim. Manukyan'n Fatih Ormannda
enterne edilmesinden sonra ansal'la yerimizden kprdamadk. Sra
Rus'a gelmiti. Yarm saat gememiti ki, Rus'un otomobili ormann
Kilyos istikametinden detrap blgesine yaklat iareti geldi. Yerimizde
kaldk. Ksa bir sre sonra barmalar gelmeye balad. Koarak detrap
blgesine gittim. Sovyet Yuri Vladimirovich Maksimov'un12 ayaklarnda
balk izmesi ve zerinde spor bir kyafet vard. lk bakta denizden
yeni dnm, alarn toplayan bir balkya benziyordu. Detrab
boaltmaya yalnz gelmiti. ri yar bir adamd. Kendisini tutmaya
alanlara iddetle kar kp kurtulmaya alyordu. Sonunda kollarn
arkasndan kvrp hareketsiz hale getirdiler, o vaziyette yryerek 200
metre kadar ilerdeki Orman daresine ait binaya gtrdler. Ankara'dan
yetkili amirler gelmiti. Binada onunla grtler.
Herhalde usulen bir kimlik kontrolnden sonra kendisine bizimle
almas halinde bu olay unutabileceimiz sylenmitir.2. Yuri
Vladimirovich Maksimov- Trkiye'de lk 1961-1965, ikinci olarak 1967-
1968 yllar arasnda alt. 1968'de "stenmeyen adam ilan edilerek
snrda edildi.
Maksimov ksa bir mddet sonra diplomatik stats icab serbest
brakld. Kazaya uram bir balk gibi perian bir vaziyette arabasna
binip blgeden uzaklat. Ertesi gn Sovyetler Birliine geri dnyordu.
Sovyet Casusu Manukyan, yakaland gazete manetlerinde gnlerce
yer aldktan sonra mahkemece mebbet hapis cezasna arptrld.
Manukyan, filmciydi. Beyolu'nda Mis Soka civarnda oturuyordu.
Sovyetler onu bir sava halinde kullanmak zere eitmilerdi. Gml
uzun mesafeli telsizi vard. Sovyetler zaman zaman kendisine iten

Sayfa: 34/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kopmasn diye kk grevler veriyorlard. Manukyan'a mesajlar ve

talimat, radyo vastasyla Moskova'dan geliyordu. Manukyan bu
mesajlar ifre bloklar vastasyla zyor, en st katta bulunan evinin
balkonundan hareketli hale getirdii su tahliye borusunu kard zaman
mesajlar doru ald anlalyordu. Sovyetler o sokaktan geip gz
ucuyla mesajlarn alnp alnmadn anlyorlard. Yani hibir ekilde yz
yze temas yoktu. Yakalandktan sonra evinde yaplan aramada
casuslukla ilgili malzeme ve ifre bloklar Manukyan'a ait agrandisrn
zel bir blmesinde bulundu. Bu mkemmel kurulmu faaliyete nasl
szabilmitik bilmiyorum. Kim bilir, belki de Manukyan ABD
Konsolosluuna gidip itirafta bulunmu ve kendi aya ile kaderini
izmiti...
Fihrist Konu ba

Sayfa: 35/141
 ANALZ Mehmet Eymr

CASUS AVCISI
Hiram Bey'i stanbul'da takip memuru iken
tanmtm. Takipilerin dier personel
tarafndan tannmamas iin karargaha
fazla girip kmalar istenmezdi. Zira bazen
karargahn talimat zerine baz tekilat
personeli de takibe alnrd. Bu bakmdan
onu sadece blmn ilgilendiren ve bizim
de takibini yaptmz faaliyetler srasnda
grmtm. Popler, iine hakim ve lider
yapl idi.1932 ylnda stanbul'da doan
Mustafa Abas'a dedesi Mbarek Galip
Eldem, "Hiram" adn koymutu. Hiram
Bey'in Annesi Roksan Hanm Atatrk'n
Balo Tertip Heyetinde yer alm, kltrl
bir stanbul hanmefendisiydi. Atatrk'le
birlikte ekilmi resimleri olan Roksan
Hanmn ailesi, Sadrazam Koca Hsrev
Paa, 11 Sadrazam Ethem Paa 12 ve Mir
akir Paaya 13 dayanyordu. Mehur
ressamlarmzdan Osman Hamdi 14
Bey,
Roksan Hanmn babasnn amcasyd.
Dede Mbarek Galip Eldem Viyana mparatorluk jimnazyumunda
Arkeoloji ve Filoloji okumu, Arkeolojiye ait birok eser yazmt.
Moskova, Londra, Paris, Berlin, Viyana Arkeoloji Akademilerine fahri ye
olmu. Fahri doktorluk nvan kazanmt. Hars ve Mzeler Genel
Mdrl, Telif ve Tercme Heyeti Azalnda bulunmutu. Anadolu Milli
Mcadelesine itirak eden Mbarek G. Eldem kymetli bir bilim adamyd.
Dedesinin koyduu Hiram ad Masonluun kurucusu Hiram Usta'dan
geliyordu. Bu isim mr boyunca Hiram Bey'e problemler getirdi. Ona
Masonluk yaktranlar, Ermeni asll olduunu syleyenler kt. O ise bu
isimden hi gocunmad ve bu ismi saklamak, Mustafa ismini kullanmak
gereini duymad. O kendisini biliyor ve dedesinin takt isimden hibir

11
Sadrazam Koca Hsrev Paa-Abaza asll, 3'nc Selim zarnannda Msr'da skenderye muhafzlg, 80'de Vezirlik, Msr
Valiliginde Kaptan Deryalk, 2'nc Mahmut zaman Azakri Mansure seraskerlii, Abdlmect devrinde Sadrazamlk,
Tanzimat Ferman okunduu zaman Sadrazam bulunuyordu. 854'de ld.
12
Sadrazam Ethem Paa-(818-1893) Devlet ve lim adam. Avrupa'da tahsil etmi, Enstitution Barber'de okumu Maden
Mhends olmutur. Abdlmecit'e Franszca ve dier lmi dersler vermi, 856' da Vezir , Hariciye Nazrl Nafa, Maarif,
Ticaret, Adliye Nazrlklar, Abdlhamit zamannda Sadrazam. Ei erife Hanm Saray Haznedar Ba Ustas.
13
Mir akir Paa-(1838- 899) Hersek Erkan Harbiye Resli4 876 Rus Harbinde Ferik olarak Komutan, Petersburg Elili
Mr4 Grit Vali Vekillii, Anadolu Vilayetleri Umum Mfettili.
14
Osman Hamdi Bey-(842-90) Arkeoloji ve resm sahasnda lim adam. Umuru Ecnebiye mdr, Badatta Matbuat
Ecnabiye mdr, 1881de Mze mdr, 1888de Gzel Sanatlar Akademisini kurdu. Tehir ettii tablolaryla Avrupada
tannm, skenderin lahdini bulmutur, Eskihisarda gmldr.

Sayfa: 36/141
 ANALZ Mehmet Eymr

tedirginlik duymuyordu. O, btn yaam boyunca kendisini gen yata

girdii mesleine vermi ve son gnne kadar mesleinden kopmamt.
Ne bir siyasi partiye meyli, ne de bir cemiyetle, dernekle ilikisi oldu.
Baba Hilmi Abas, Yugoslavya'nn skp ili Palanka ilesinde 1910 ylnda
domutu. Bykbaba Sleyman Nadir (Abazovi) geni arazisi olan
varlkl bir kiiydi. Baba Hilmi Abas 1924'te Trkiye'ye gelmi,
tahsilinden sonra gemi kaptan olmutu. Japonya'dan, Trkiye'ye ilk
gemiyi getirmi, 1967 Kbrs sorunu kt zaman gemisi ile Mersin'de
DKK lnn emrine girmiti. Genlik, Sakarya ve Trkiye'nin en byk
ileplerinden biri olan General Ragp Gmpala'nn kaptanln yapt.
Uzun boylu, yakkl, kibar bir insand. Hiram Bey ocukluk ve genlik
yllarn Moda'da geirdi.
Spora ve zellikle yzmeye, boksa meraklyd. Lise alarnda Modann
renkli, kavgac simalarndand. skdar'n kabadaylar bile bu yrei
pek yumruklar kuvvetli gen adamdan ekinirlerdi.
Saint Joseph'te liseyi ikmal ettikten sonra eitim iin Paris'e gitti. Bir yl
kadar Paris'te kald. Ailenin maddi imkanlar elvermediinden hem
okumaya, hem de profesyonel boks malarna katlarak para kazanmaya
alt. Ancak Paris'te okumak bir hayli masraflyd. Neticede geri
dnmek mecburiyetinde kald. Mlkiyeye girdi. Arkadalar onu
Mlkiyenin kavgal malarndan hatrlarlar. Hiram Bey'in yumruunu
yiyen bir daha kalkamazm. Hiram Bey, 1957'de Siyasaldan mezun olur
olmaz Tekilat'a katld. stanbul'da greve balad. Atak almas,
grevindeki inatl onun ksa zamanda parlak bir memur olmasn
salad. 1959 ylnda Sovyetler Birlii'ne Batum'a tayin oldu. Batum
Dilerindeki d postlarn en kts idi. Ancak tekilat ynnden
nemli bir posttu. Belki de bu nem bizden ziyade o blgelerde tahditli
faaliyeti olan ABD istihbarat iin daha fazlayd. O tarihlerde Batum'da
diplomatlara birok yer yasaklanmt. Hatta ehrin iindeki baz
blgelere bile girmeleri yasakt. Hiram Bey Batum'da yalnz deildi.
Banda kendisinden kdemli olan N isimli Tekilat mensubu vard. N
ar iki iiyor bazen konsolosluk dnda, umumi yerlerde szyordu.
Hiram Bey birka kez kendilerini izleyen Sovyet Gizli Polisinin, N'yi
kollarna girip Konsoloslua getirdiini mahede etmiti. Konsolosluk
tam babo durumdayd. Konsoloslukta grevli Yuri Viktorovi KGB'nin
adamyd. Hiram Bey kendisinden nce KGB'nin geceleri Konsoloslua
girip kasay atn renmiti. Yirmiden fazla odas olan Konsolosluk
binasnn st katndaki odalarnda ei ocuu ile kalrken, Hiram Bey
gecelerce alt kattaki minenin iinde pusuya yatp Konsoloslua gizlice
girecekleri tespite almt. Ruslar onun varlndan rahatsz
olmulard. Oluna verem tehisi koydular,karsnn hemen apandisit
ameliyat olmas gerektiini belirttiler.
Hepsi aslsz kt. Korkutup karmaya, zehirlemeye kalktlar. Hiram Bey
kolay pes edecek adam deildi. Sonunda bir yl kadar sonra Trkiye'ye
izinli geldiklerinde Fuat Paa onu tekrar geri yollamad. Eyalar

Sayfa: 37/141
 ANALZ Mehmet Eymr

arkasndan geldi. Batum'daki operasyon haslasn deerlendiren

Amerikallar, Batum'dan dnnden sonra N'nin Sovyetlerce angaje
edilmi olabileceini belirterek MT'e sorgulanmasn teklif etmiler, o
zamanki ynetim herhalde Tekilat' ypratr gerekesiyle bunu uygun
grmemiti. N bir mddet pasif grevlerde tutulmutu. Daha sonralar
kritik bir grevin bana verilmesi planlandnda Hiram Bey'in
Mstear'a yazl olarak bu hususu hatrlattn anmsyorum. Onu bu
greve vermediler, ancak bir sre sonra ynetim deiince gneydeki
byk illerimizden birine Blge Daire Bakan olarak atadlar. Bir sre
burada Bakanlk yapan N daha sonra bir trafik kazasnda hayatn
kaybetti. Olaydan sonra, kaza srasnda N'nin zerinde bulunan yklce
bir paradan ve baz yolsuzluklardan, bir pavyonda dansz olarak alt
iddia edilen kzndan bahsedildi. Bir mddet sonra hepsi unutuldu.
Kanaatimce, Tekilat ypranmasn gibi ksr bir zihniyetle rtbas edilen
bu tip pheler, hem phelenilen kiilerin (belki de hi hak etmedikleri
halde) mrleri boyunca ve hatta lmlerinden bile sonra, kt bir
ekilde anlmalarna sebep olmu, hem de Tekilat ve dolaysyla devleti
tahminlerin fevkinde ypratmtr. En nemli husus ise, Kol krlr yen
iinde kalr eklinde mdafaa edilen bu zihniyetin, nasl olsa hep
kapatld yine kapatlr dncesini yaratarak bu tip faaliyetler
ierisinde bulunanlara cesaret vermesidir. Meslek hayatm boyunca
Tekilat iinde ve dnda bunun birok misaline rastladm. Hiram Bey,
tekrar Trkiye'ye dnd. Batum'da hem KGB'nin sk kontrol altnda,
hem de N phesi ile ne derece yararl olabildiini kestirmek zor.
Trkiye'ye dnen Hiram Bey stanbul'da Kontrespiyonaj 15 almasna
devam etti. Kontrespiyonaj tekilatn temel faaliyetlerinden biriydi.
MAH'n ilk kuruluunda da ana birimler Espiyonaj 16 ve Kontrespiyonajd.
Her iki birim de istihbarat tekilatlarna zg yntemleri tam olarak
kullanan birimlerdi. Ancak Kontrespiyonaj daha kuvvetli daha ot,urmu
ve daha faaldi. Trkiyede i sorunlar artnca sanki bu sorunlarn
arkasnda d gler yokmu gibi Kontrkomnizm, ykc ve Blc
Faaliyetler gibi birimler kuruldu. Bu birimler daha ziyade polisiye
yntemlerle ve gnlk olaylarla uramaya baladlar, istihbarat
tekilatna zg yntemlerden uzaklatlar. Bylece istihbarat
faaliyetleri gittike yozlamaya, almalardan hasla alnmamaya
balad. Hiram Bey'in ve benim temelimiz Kontrespiyonajdan geliyordu.
nce kar koyma faaliyetinde tecrbe kazanm, daha sonra espiyonaj
faaliyetinde almtk. stihbarat bir akl mesleidir. Bazen oyun iinde
oyun olur.
yi bir istihbarat olaylar iyi tahlil edebilen, grntnn arkasndaki
esas nedenleri aratran, analiz ve sentez kabiliyeti bulunan kimsedir.
Hiram Bey 1964 ylnda kursa katlmak zere Londra'ya yolland. 1 ay
15
Kontrespiyonaj: Espiyonaja kar koyma faaliyeti. Bir lkede casusluk ve benzeri gizli faaliyetler yrten yabanc unsurlarn
bu faaliyetlerini nlemek iin yaplan kar almalarn tm.
16
Espiyonaj: Yabanc bir lkede yttlen casusluk ve benzeri gizli faaliyetlerin tmdr.

Sayfa: 38/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kadar kalp kurs hitamnda Trkiye'ye dnd. 10 yl sonra, 1974'de

Tekilatdan bir arkadamla birlikte benim de yollandm Londra'daki
CENTO Koruyucu Gvenlik Kursu daha ksa srmt. Bu kursta
Gizlilik Dereceli Bilgilerin Korunmas, Personel Teftileri gibi konularda
SSCB, in stihbarat Tekilatlar gibi konularda bilgi almtk.
Kursta, biri CENTO'da grevli olmak zere Trktk. Ayrca
Pakistanl ile iki de ranl vard. Kursun bittii gn Kbrs Bar Harekat
balam, hudutlar da kapatlmt. Biz de orada baya
heyecanlanmtk.1967 ylndaki Slavik operasyonu Hiram Bey'in
yrtt baarl faaliyetlerden biriydi. Avusturya asll Adolf Slavik
1918 tarihinde Viyana'da domutu. Viyana niversitesinden Hukuk
Doktoru olarak mezun olan Slavik 1932 ylnda Hitler Genleri ve
Avusturya Genleri, 1938 ylnda Waffen SS Tekilat isimli Nazi
organizasyonlarna ye olmu ve aktif faaliyette bulunmutu. kinci
Dnya Harbi sonunda Amerikallara esir den Slavik 1945 ylnda
Viyana'ya dnm ve Halk Mahkemesinde yarglanarak mahkumiyet
almt. Sovyet stihbarat Tekilat KGB ile ilk temas Stein Cezaevinde
balayan Slavik igal kuvvetlerinin Avusturyay terk etmesinden sonra
Viyana'daki Sovyet Sefaretindeki zel bir ubeyi, KGB Binbas
rtbesiyle ynetmiti. Daha sonra Cezayir'e giderek, buraya yollanan
ekoslovak silahlarnn dalmn organize eden Slavik, 1949-1960
yllar arasnda eitli lkelerde gvenilir bir Sovyet Ajan olarak
alt.1960 ylnda stanbul'a gelen Adolf Slavik ithalat-ihracat ileri ile
itigal eden bir irkete hissedar olarak katld. Slavik bilahare irketin
tm hisselerini aarak adn da deitirdi. Faaliyetin maskelenmesi
tamamlanmt. imdi istihbari almalara balamann srasyd. Slavik,
gazetelere Trke ders verecek retmen aradna dair ilan verdi.
Emekli Hava Subay Kkkutlu bu ie talipti. MT Kkkutlu ile temas
kurdu. Faaliyet izlenmeye baland.
Slavik, Kkkutlu'dan tand generallerin ve nemli grevlerde alan
subaylarn listesini istedi. Bunu, Trkiye'deki siyasi partilerin ve
koalisyon hkmetlerinin durumu hakkndaki rapor istei takip etti. MT,
Kkkutlu'yu besliyor, itahn kabartacak bilgiler Slavike akyordu.
Slavik'in faaliyeti ile ilgili birok baka temas da renilmiti. Sra
faaliyetin kertilmesi safhasndayd. Slavik, Kkkutlu'dan NATO'ya
veya Harp Akademileri Komutanlna girmesini istemiti.
Kkkutlu'nun Harp Akademilerinde tercman olarak grevlendirildiine
dair belgeler ve kimlik kartlar MT'e hazrland. Slavik, 1 ubat 1967
gn, istemi olduu askeri maksatl bilgileri Kkkutlu'dan alrken
sust yakaland. Sorgulanmasndan sonra 1'inci Ordu Askeri
Mahkemesinde yargland ve Sovyetler lehine casusluktan 6 yl hapse
mahkum oldu. Slavik daha sonra Bulgaristanda mahkum Trkler ile
takas edildi. Zamann MT Mstear Fuat Dou, Slavik yakalanmadan
nce faaliyeti yrten Hiram Bey'i zamann Babakan Sleyman
Demirel'e gndererek faaliyet hakknda bilgi sunmasn salad. 35

Sayfa: 39/141
 ANALZ Mehmet Eymr

yalarndaki gen ve baarl memur, devrin Babakanna detayl bir

brifing verdi.
1967 ylnda Kbrs dolaysyla Yunanistan'la harp etme noktasna
gelmitik. Yurdun baz blgelerinde karartma yaplyordu. Biz, btn
takipiler Yunanllarn peine dmtk. Siyasi ube memurlar ile
Yunanllar ak ekilde izliyor, onlarn herhangi bir faaliyette
bulunmasn engelliyorduk. Servisin Yunanistan'dan bilgi ihtiyac vard.
Bu kritik zamanda, gz pek, i bilen, gvenilir bir istihbaratnn hedef
blgeye yollanmas zarureti domutu. Bu i iin Hiram Bey seildi. On
be gn iinde apar topar Atina'ya yolland.1967'nin Eyll aynda
Sefarete gittii zaman orada bulunan diplomatlar arm, kendisine
Biz buradan dnmeye bakyoruz, sen buraya geliyorsun, kendi arzunla
m geldin? diye sormulard. Atina'da 9 ay kadar allabildi. Yunan
makamlar tarafndan istenmeyen adam ilan edilmi ve ksa sre iinde
Yunanistan' terk etmesi istenmiti. Hiram Bey, Yunan Gizli Servisi
KYP'nin kendisine sust yapacan son anda sezmi ve olay yerinden
uzaklap Mstear Yardmcsnn evine gitmiti. Hiram Bey'in Atina
yksn o gnk gazetelerden izleyelim: , CIA, Ajanlar Atinaya
bildirmi. MT ajanlarnn Yunanistan hakknda Amerikan askeri
yardmlar, verilen malzeme ve teslim tarihleri, Egedeki fze slerinin
yerleri, liman havaalan, sanayi tesisleri hakknda ayrntlar, Yunan
Sava Sanayii ve 2, 6; 8, 10, 11, 12, 15 Yunan Tmenle.,, konularnda
son derece gizli bilgiler de topladklarn belirten CIA ve KYP arasndaki
ibirliine de dikkatleri Akrepolis Gazetesi ekmitir. Atina AJ,> AA Bir
denizcilik iletmesinde alan 29 yandaki Athanassiadis Pantelis
adnda bir Yunanl, Trk Bykelilii iin casusluk yapma suundan
10yl hapse mahkum edilmitir. Savcnn mebbet hapis cezas
isteiyle mahkemeye sevkedilen Athanassiadis, Trk Bykeliliinin
ikinci katibi Mustafa Abas'a Yunan donanmasnn nerelerde bulunduu,
kesin rakamlarla gc, Yunan Deniz Kuvvetlerinin sleri ve Kbrs'ta
bulunan Yunan kuvvetlerinin mevcudu ile ilgili bilgiler vermekle
sulanmtr.
Hiram Bey ei ve ocuklar ile Trkiye'ye dnerken Yunan Gizli Servis
(KYP) mensuplar birka kez onun arabasn sktrp uuruma
yuvarlamaya teebbs ettilerse de buna muvaffak olamadlar.1968
ortalarnda Takip efliindeki grevimden ayrlarak askere gittim.
Atina'dan dnm bulunan Hiram Bey de ayn yln Ekim aynda Beyrut'a
tayin oldu. Esasnda ona hem Paris hem de Beyrut teklif edilmi, o grev
bakmndan Beyrut'un daha aktif olaca ve kendisinin daha yararl
hizmetler yapabilecei dncesiyle Beyrut'a karar vermitir. Onun iin
i nde geliyordu. Maddi sorunlar yznden tahsilini tamamlayamad
Pariste paras bol rahat bir yaam, ocuklarn istikbali ve tahsili gibi
faktrler bu karara etkin olmam, o silahlarn patlad, casuslarn
arpt Beyrutu tercih etmiti.
Hiram Bey, 1971 ylna kadar kald Beyrut'ta baarl faaliyetlerde

Sayfa: 40/141
 ANALZ Mehmet Eymr

bulundu. Geni bir ajan ebekesi ve iyi bir haber a kurdu.

Ortadou'nun Hiram Bey'in meslek hayatnda daima nemli bir yeri oldu.
O, dnyann bu hastalkl ve problemli blgesindeki hadiseleri dikkatle
izliyor, olaylar Trkiye asndan yorumluyordu. Hiram Bey 1971-1976
arasnda stanbul'da, 1976-1980 aras Ankara'da grev yapt. 1980'de
ilerideki sayfalarda aklanacak nedenlerle emekliliini isteyerek
Tekilatdan ayrld. Bir mddet zel sektrde alt. Bu devrede
Cumhurbakanl tarafndan zel olarak grevlendirilerek Lbnan'daki
ASALA ve dier Ermeni Terr rgtlerine kar faaliyet yrtt.
Zamannda kurmu olduu ajan ebekesi ok iyi ve halen etkin
olduundan operasyonel almalar bir hayli verimli oldu.1986'da MT
Mstear Yardmclna atanan Hiram Bey, MT Raporu olayndan sonra
zamann Cumhurbakan Kenan Evrendin talimat ile baka bir greve
atanmasnn istenmesi zerine kendi istei ile emekliye ayrld. Hiram
Bey, gen denecek bir yata, 58 yanda ldrld.
Bu yarm asrlk yaantsna, her dakikas dopdolu, asrlk bir mr,
bitmez tkenmez bir kavgay sdrd. 1971 ylnda Beyrut'tan dndkten
sonra onu giderek daha yakndan tandm, amirim, aabeyim, srdam,
kaderdam, srtm her zaman rahatlkla dayayabileceim gvenilir bir
dostum oldu. leriki sayfalarda bu birlikte geen yaantdan rnekler
vermeye devam edeceim.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 41/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ZVERBEY KK
1970'in ortalarnda Tekilat'a
geri dndm. Artk takip
memurluum sona ermiti.
stanbulda Kontrespiyonaj
ubesi emrine verilmitim.
Faaliyet saham Orta Dou
lkeleri idi.12 Mart 1971'de Ordu
Muhtra vermiti. Trkiye'de
terr olaylar artyordu.
Skynetim vard. Kasm 1971'de
vekaleten bulunduum nitenin
bana Grup Amiri olarak tayin
edildim. Ayn tarihlerde Hiram
Bey Beyrut'tan dnm ve ube Mdrmz olmutu. O tarihlerde Arap
talebelerin kurduu birok illegal cemiyet vard. El- Fetih, El-Saika,
Demokratik Cephe, Halk Cephesi, Irak Talebe Birlii, Suriye Talebe
Birlii vb. gibi. Kanunlarmza gre kk yurt dnda olan bu tip
cemiyetlerin faaliyetleri yasakt. Bu cemiyetlerin ar soldaki Trk
talebeleri ile irtibatlar oluyor, onlarn Orta Dou lkelerinde terr
eitimi grmelerine ve silahlanmalarna araclk yapyorlard. Orta
Doulu genler Trk Kltrn yaymak iin karlan bir kanundan
yararlanarak kolay bir ekilde niversiteye giriyor. Trk Kltr almak
yerine lke iin zararl, her trl faaliyette bulunuyorlard. Bunlarn
arasnda yllardr ayn snfta okuyan niversite an oktan am
kiiler vard. lgili kurulularla ibirlii yaparak bu cemiyetlerin
elebalarn tespit ettik. Bir ksmn snrd ettirdik. Daha sonra
Skynetim bu Cemiyetleri kapatt, ynetici ve yelerini mahkemeye
verdi. yi bir eleman a kurmu her trl yeni faaliyetin daha
balangcnda haberini almaya balamtk.
Bir mddet sonra her faaliyetlerinin haber alnmasndan tedirgin olan
Arap talebeler, bir evde 3-4 kii bir araya gelmeye korkar oldular. Arap
talebelerle irtibatl olan Nahit Tre'yi Tevikiye'deki bir evde bu ekilde,
elemanlarmzdan haber alarak yakalatmtk. Hedef lkelere gelen-
giden mektuplar sansre tabi tutuluyordu. ok iyi Arapa bilen bir
tercmanmz vard. Esmer, ufak tefek gbekli olan bu tercmanmza
Hazret diye hitap ederdik. Orta Dou lkeleri ile ilgili sansr faaliyetini
Hazret yrtrd. Hazret, Suriye istihbarat Muhaberat'a mektupla bilgi
aktarldn, mektuplar Arapa el yazs ile yazan ahsn takma isim
kullandn tespit etmiti. Hazret, gnlerce urat ve inatla alt.
Binlerce mektubu kontrol edip, sonunda aradn bulmutu. Takma
isimle yazlan istihbari mektuplar, Suriye'de bulunan yaknlarna sradan
mektuplar gnderen erafettin Eyb'e aitti. Hazret, her gn gelip giden
binlerce mektup arasnda, takma isimle yollanan yaz karakterine uygun
bir mektup bulmutu. Tandklar arasnda Eref Abaza olarak tannan

Sayfa: 42/141
 ANALZ Mehmet Eymr

erafettin Eyb' kontrole aldk ve operasyonel almalara baladk.

1940 Kuneytra doumlu Eyb, Abaza asllyd. 1964 ylnda yurdumuza
gelmi, stanbul niversitesi Tp Fakltesi'ne kaydolmutu. Aksaray'da
bir apartman dairesinde oturuyordu. stanbul'daki Kuzey Kafkas
Yardmlama Derneine yeydi. Asker ahslarla dostluk ilikileri
kurmutu. Takip ve gzetleme neticesinde Eybn birok irtibat
meydana km,faaliyet alan tespit edilmiti. Bir talebe ile
badamayacak ekilde para harcayabiliyordu. Suriye'nin Trkiye'de
bulunan istihbarat elemanlar ile direkt bir irtibat yoktu. Neticede
Eyb' sorguya almaya karar verdik. stanbul 1'inci Ordu Savcsndan
izin alarak ad geeni 8 Temmuz 1971'de gzaltna aldk, evinde arama
yaptk. Evinde gerekli delilleri bulmutuk. Yollad mektuplarn
suretleri, askeri talimnameler, faaliyetiyle ilgili notlar. Eyb, sorgusunda
bilmediklerimizi de syledi. 1965 ylndan beri Sovyetler hesabna
alyordu. Sovyetler kendisini iki kez araba bagajnda Tarabya'daki
Sovyet Eliliine ait ikametgaha gtrm ve burada 8-10 gnlk
eitime tabi tutmulard. Sovyetlere para karl alyordu.
Suriye'ye hizmeti ise 1967'de balamt. Aabeyi Suriye Hava
Kuvvetlerinde yksek rtbeli bir subayd. Suriye'ye ailesinin yanna
gittiinde, Muhaberat'n teklifini kabul etmi ve o tarihten itibaren
faaliyeti yrtmt. Dier tarafla anlamasnda olduu gibi, amac
parayd. Eyb, Askeri Mahkemece yarglanp mahkum oldu. 2 Eyll 1978
tarihinde Suriye'de Trkiye hesabna casusluktan yakalanp mebbet
hapse mahkum olan Trk asll Muhammed Merno Muhammed ile
mbadele edildi.
ok alyorduk. Hiram Bey'in gelii ile daha da hareketlenmitik;
olaylar ise durmuyordu. Deniz Gezmi ve arkadalar, niversite olaylar,
Sibel Erkan isimli gen kzn Mahir ayan ve arkadalar tarafndan rehin
alnmas. ayan'larn Zrhl Bitlikten ka, srail Bakonsolosu Elrom'un
karl ve ldrlmesi, stanbul'un ev ev arand Frtna 1 Tatbikat ve
benzeri birok olay.....ayan ve arkadalar Maltepe'deki Zrhl Birlikten
kamlard. Ankara'dan gelen Memduh Paa olayn soruturulmas ile
grevli idi. Tekilatdan stanbul Daire Bakan Yardmcs YS Albay ile
beni bu soruturma ekibinde grevlendirdiler. Memduh Paa, kalender,
babacan tavrl, gle yzl, iyi niyetli, milliyeti bir askerdi. e ilk,
Zrhl Birlikten baland. Kendisine geni yetki verildii belli oluyordu.
ayan ve arkadalar uzunca bir tnel kazmlar ve asker elbisesi
giyerek Zrhl Birliin ortasndaki tutukevinden kamlard.
Birlik iinden yardm grdklerine dair emareler vard. lk nce ka
gn nbeti olan kiiler tespit edildi. Erinden subayna kadar hibirisi
daha nce ne bir olaya karm, ne de kt sicil almt. Ben pek bir
eye karmyor, bir grev verilmedike dinlemede kalyordum. Zaten
aralarndaki hem en gen olan hem de tek sivil bendim. Bu ilk
aratrmalardan herhangi bir netice alnamad. Birka gn sonra

Sayfa: 43/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Tutukevinde grevli btn subay ve erlerle teker teker mlakat

yaplmaya baland. Yine bir netice alnamad. ayan ve arkadalar
gnlerce almlar, dnyann topran kazp bu topra tuvalete
istiflemilerdi. Grne gre kimsenin olayla ilgili bilgisi veya phesi
yoktu. Sadece koularn kontrol edilmemi olmasndan dolay byk bir
ihmal olduu anlalyordu. Temen Fuzuli Yazc da Zrhl Birlikte grevli
subaylardan biriydi. Firar olayndan birka gn nce slerine
tutuklulardan THKP-C mensubu Rhan Manas ile evlenmek istediine
17

dair dileke vermiti. Temen halen Selimiye'de tutuklu bulunuyordu. YS

Albay'a onun alnp tekilatn Erenky'deki sorgu brosunda
sorgulanmasn nerdim. YS Albay Yahu asker adam. Sorgulanmasna
izin vereceklerini zannetmem dedi. Bununla beraber nerimi Memduh
Paaya at. Memduh Paa tahminlerimizin aksine bu neriyi mspet
karlad. Memduh Paann stanbul Skynetim Komutan Faik Trn ile
konumasndan ve bizim stanbul MT Bakanndan tasvip almamzdan
sonra Temen Fuzuli Yazc'nn Ziverbey Kknde sorguya alnmasna
karar verildi. Ziverbey Kk esasnda pheli ve istihbari deeri olan
mlteciler ve gmenler iin kullanlan yksek duvarl heybetli aalar
bulunan genie baheli, iki katl eski bir kkt. Altta bir bodrum kat
ve bahede mtemilat vard. Bazs yksek rtbeli mlteciler burada
misafir edilir, bir yandan kendilerinden istihbar ve siyasi bilgiler
alnrken dier yandan onlarn bahe iinde serbest ve gvenli bir
ekilde dolamas ve kendilerini yksek duvarlar arkasnda huzurlu
hissetmeleri salanrd. Bu tip faaliyetler her gn olmadndan Ziverbey
Kk genellikle hareketsiz ve sessiz kalyor, bazen uzun sren casusluk
sorgularyla hareketleniyordu. Ksa sreli sorgu ve mlakatlar baka
yerde yaplrd. Uzun kasal bir Landrover, birka er ve Erenky'de
grevli sivil memurla bitlikte Selimiye'ye gittik. Sivil giyimli Temen
Fuzuli Yazc'y Landrover'in arkasna bindirdik. Hareket eder etmez
Temen Fuzuli Yazc'ya kelepe ve gzba takld. Bu bizim binalarmz
ve personelimizi saklamak iin her zaman yaptmz bir ilemdi. Temen
Fuzuli Yazc armt. Kendisinin subay olduunu, kelepe taklp
gzlerinin balanamayacan syledi. Nereye gtrldn sordu. Hi
cevap vermedik. Tedirgin olmu, korkmutu .YS Albay'la Temen Fuzuli
Yazc'y sorguya aldk. Temiz yzl, daha sakallar enesinde yeni
terlemeye balam gencecik bir subayd. Sorgu Brosuna ilk defa bir
subay alnmt. YS Albay belki kendi de subay olduundan, hatta bir de
subay olu bulunduundan temene kar ok yumuak davranyor,
duygusal hareket ediyordu. Sorgu mlakat eklinde seyretmekteydi.
Temen Fuzuli Yazc'nn iki yarm gn sren bu sorgusundan bir netice
alamamtk. Temen'in birok eyi gizledii kanaatindeydim. Ertesi gn,
YS Albay Zrhl Birlie gittiinden sorguya ben devam ettim. Sheyla
Abla o gn orada nbeti daktilo idi. Fuzuli Yazcy sorgu odasna
getirdik. Gzleri kapalyd. Biyografisini ve o gne kadar ki yaamn

17
THKP-C: Trk Halk Kurtulu Partisi - Cephesi

Sayfa: 44/141
 ANALZ Mehmet Eymr

sistemli bir ekilde tespit edip yazya geirmeye baladk. Temen,

Rhan Manas'la ilikisine geldiimde mantksz ve tutarsz cevaplar
veriyordu. Temeni tutarsz cevaplaryla sktrmaya baladm. Doruyu
anlatncaya kadar burada kalacan syledim; Arka arkaya sualler
sormaya devam ettim. Bir mddet sonra o kadar aalam ve skmt
ki alamaya balad. Her eyi anlatacan syledi. Hepimiz rahatlam
ve sakinlemitik. Temen Fuzuli Yazc gzyalar iinde anlatmaya
balad.
Onun bu davran karsnda hislenen Sheyla Abla da alyordu. Kr
sal orta yan zerinde bir kadnd. Cezaevindeki rgt mensuplar
grevli subaylara engel atmak iin gerekli stratejiyi tespit etmilerdi.
Temen Fuzuli Yazc'ya Rhan Manas engel atacakt. O gece gen
temen nbetiydi. Hcrelerin dnda oturduu yerden hcreye
bakarken Rhan Manas ile gz gze geldi. Biraz sonra tekrar baktnda
yine gz gze geldiler. Gen temen etkilenmi, iinde bir eyler
kprdanmaya balamt. O gnk gz gze bakma ksa bir sre iinde
temenin Rhan Manas'a balanmasn salam, karlkl sohbet,
sarlma ve pmeler, nbeti subay odasna konulan bir yatak ile
neticelenmiti. Temen askeri birlik iindeki cezaevinde Rhan Manas'la
ilikisini iyice ilerletmiti. Cezaevine raklar getiriliyor, i kfteler
yaplyordu. Birok subaya da engel atlmt. .Temen Fuzuli Yazc,
THKP-C'nin Askeri Aparat olduunu ve bunun banda Mahir ayan'n
kaynbiraderi Hava Yzba Orhan Sava'nn bulunduunu sylyordu.
Trkiye birka blgeye blnm ve bu blgelere de yldz, gne gibi
kod adlar verilmiti. Her blgenin askeri sorumlusu vard. stanbul
blgesinin sorumlusu Piyade Yzba Haldun Yeil'di. Zrhl Bitlikte de
birok subay rgte katlmt. Ka olaynda rol alanlardan biri Temen
Olcay zseverdi.
Bir ay molas verip stanbul Merkezini aradm. lgili ubede grevli bir
arkada buldum. (Halen st dzeyde bir grevli olduundan ismini
vermiyorum). Mahir ayan'n, Orhan Sava isimli bir kaynbiraderi olup
olmadn sordum. Olmadn syledi. Yine de arivden bakacakt. Sibel
Erkan olayndan sonra ayan'n sorgusuna katlm, ayan'dan yedi
gbeini sormulard. Bir mddet sonra arivde de byle bir bilgi
olmadn syledi. Telefonda bir para Temen Fuzuli Yazc'nn
anlattklarndan bahsettim. Palavra atyor, yalan sylyor dedi. Bu tip
davranlara ve kanaatlere btn meslek hayatm boyunca sk rastladm.
Hi aratrma gerei duymadan bakalarnn yaptklarn hie sayan,
deer vermeyen personelle ve sizin nemli grdnz konular iin
bundan bir ey kmaz diye kestirip atan amirlerle altm. Konuyla
ilgili ube, balangtan itibaren Memduh Paa'nn banda olduu
soruturma heyetinin bir netice alamayacana kanaat getirmi, bu
sebeple onlar heyete personel vermediinden ben grevlendirilmitim.
Eski Mstear Yardmcmz Recep Ergun Paann dedii gibi bila fasla,
gayri hasla alyorlard. Fuzuli Yazc'nn samimi olduuna kanaat

Sayfa: 45/141
 ANALZ Mehmet Eymr

getirmitim. Yine de iime bir kurt dmt. Tekrar anlatmasn

istedim. Eksiksiz ilk seferki gibi her eyi anlatt. Bence anlattklar
doruydu. Ayrca kendisini de sulayacak bir ifadeyi vermesi iin
herhangi bir neden yoktu .YS Albay' Zrhl Birlikten bulup, sorguda baz
gelimeler olduunu syledim ve gelmesini istedim. Bir saat kadar sonra
geldi. Anlattklarm dinledikten sonra bir kez de kendisi temenle
konutu. Umutlanmt. Memduh Paaya bilgi vermek zere ayrld.
Memduh Paann Sorgu Brosuna gelme arzusunu stanbul Blge Daire
Bakanna bildirdik. Uygun grp izin verdi. Akam st Memduh Paa
Ziverbey kkne gelmiti. YS Albay'n anlattklarndan heyecanlanmt.
Gnlerdir soruturmadan bir hasla alnamamt. imdi bir ipucunun
elde edilmesinden ok memnundu. Yine de hepimiz bu konulara yabanc
olduumuzdan rendiklerimizi ihtiyatla karlyorduk. Temen bir kez
de Memduh Paaya bildiklerini anlat. Bir sre sonra ben sorguyu
detaylandrrken, Memduh Paa Sorgu ube Mdrnn odasnda,
kulanda kulaklklar, bizim sorgu odasnda konutuklarmz dinliyor,
alkan bir lise talebesi heyecanyla rendii bu yeni bilgileri haldr
haldr not haline getiriyordu. Memduh Paa Temen Fuzuli Yazc'nn
doruluuna kanaat getirmiti. Bir ara mola verip yanlarna gittiimde
bana sarlp yanaklarmdan pt, ok iyi bir i baarmtm. O akam ilk
nce Temen Olcay zsever alnd. Biraz direndikten sonra birok eyin
tespit edildiini anlayp itirafta bulundu. O, Temen Fuzuli Yazc'dan
daha bilgili ve aktifti. stanbul sorumlusu Yzba Haldun Yeil'in evini
de biliyordu.
O gece sabaha kar Merkez Komutanlna bal ekiplerle birlikte
Yzba Haldun Yeil'in evi basld. Evde bulunan dier rgt mensubu
ile bitlikte Ziverbey'e getirildiler. Olaylar birden bire bir gibi
bymeye balamt. Askeri kesimdeki rgtlenme Temen Fuzuli
Yazc'nn da bildiinden fazlayd. Yurdun her tarafndan yzba,
stemen, temen rtbesinde subaylar getirilmeye baland. Yzba
Orhan Sava da birliinden alnarak Erenky'e getirilmiti. Mahir
ayan'n ei Glten ayan'n aabeysiydi. ayan'n yedi gbek slalesini
aratranlar kaynbiraderi Sava'y atlamlard. Olaylarn gelimesi
zerine ilgili Daire Bakan Yardmcs dahil bu ubenin grevlileri
Ziverbey'e dolmulard. Memduh Paann yeni karargah da buras
olmutu.
Ziverbey Kk bir anda Trkiye'nin en nemli yeri haline gelmiti. Bina,
gzaltna alnanlara yetmiyordu. Zemin kat ve mtemilatlar da
kullanlmaya balanm, d emniyet ve nbet hizmetleri iin bir-iki
manga komando eri getirilmiti. Siyasi ubeden seilen personel de
takviye olarak geldiler. Sorgulardan alnan bilgilerle rgt evleri
baslyor, rgt mensuplar ile silah, bomba ve patlayclar ele
geiriliyordu. Ziverbey'deki bu gelimelerle birlikte almay ilgili
ubenin personeline brakmtm. Sorgu faaliyetlerini polisle birlikte
yrtyorlard. Siyasi ube, Merkez Komutanl ve Ziverbey Kk

Sayfa: 46/141
 ANALZ Mehmet Eymr

gzaltna alnanlarla doluydu. Herkes sabahlara kadar alyor yine de

mevcut personel ie yetmiyordu. Memduh Paa ve YS Albay bana ayr bir
ilgi gsteriyorlar, tereddt ettikleri her konuda fikrimi alp beni onore
ediyorlard. Sevdikleri ve itimat ettikleri bir insandm. Ziverbey'de
sorgulananlar arasnda tandm ilgin kiilerden biri olan AS'den
bahsetmek istiyorum. Yzba Haldun Yeil'le ayn gnlerde
yakalanmt. stanbul sorumlusu olduu iin arlk Haldun Yeil'e
verilmiti. AS ve dierleri pek mhimsenmemiti. Sorguda Haldun Yeil
ve dierlerinin itiraflarda bulunmalarna karn baka bir grup tarafndan
sorgulanan AS hemen hibir ey anlatmamt. Sorgucular sinirlenmi,
hakaret etmi, zorlamaya balamlard. Ondan en ufak bir ses bile
kmyordu. Daha nce yapt gibi baz suallere az da olsa cevap bile
vermiyordu. Birka gn sonra sorgucular aresizlik iindeydi. Olaanst
yapda bir rgt mensubu ile karlamlard.
AS'yi alp bir sorgu odasnda karlkl oturdum. Gzlerini atm. Ona
sadece kendisinin orada bulunmadn, o konumasa bile birok kiiden
alnan bilgilerin birbirini tamamladn, mantksz bir davran iinde
olduunu telkin etmeye altm.
O hi konumayan adam bana gayet rahat cevap vermeye balad. Meer
kendisine hakaret edildii ve kt muamele yapld iin direnip
konumuyormu. Tabii bana da hemen her eyi anlatmad. Benim bilgi
derecemi yoklayp ona gre cevaplar veriyordu. AS ile zamanla daha
yaknlatk. Esasnda son derece nemli bir kimseydi. Bir ara rgtn
kuryeliini yapmt. Alnanlardan birou mensup olduu hcre
mensuplar ve hcre evi ile ilgili bilgileri biliyorlard. Dierleri hakknda
yarm yamalak bilgi sahibiydiler. Halbuki AS, her tarafa gidip
geldiinden Trkiye apnda birok rgt mensubunu tanyor, birok
hcre evinin yerini biliyordu. Yapt ileri tasvip etmemekle birlikte
AS'ye sempati duyuyordum. Karlkl konutuka onu daha iyi
tanyordum. Temelde iyi ynleri, iyi fikirleri olan bir insand. Olaylara
tek zaviyeden bakan, hasta fanatiklerden deildi. Belki de olaylar onu
dncelerinin tesinde bir yere itmiti. Trkiye' nin O anda tamamen
karsnda yer almakla birlikte Trkiyenin sorunlarn ben de idrak
ediyor ve dzeltilmesi gereken birok arpkln bulunduunu
dnyordum. rencilik yllarnda, arkadalk duygusu ile masumane
yrylere katlp, birka polis copu yedikten sonra kendimi olaylarn
ortasnda bulmam pekala mmknd. Ama bu devreyi kazasz belasz
am ve devlet hizmetindeki yerimi almtm. Meslek hayatm srasnda,
fanatik yapl kiiler ile ruh hastas saylabilecekler dnda olaylara
giren birok kiinin nce temiz, kendilerince milliyeti dncelerle
eylemlere katldn, sonuta maksatl kiilerce ynlendirildiklerini ve
olaylarn aknn, onlar belki de hi istemedikleri ve dnmedikleri
noktalara getirdiini mahede ettim.\Buna karlk, eitlik isteyenlerin,
adalet isteyenlerin, hakl noktalardan balayp sokaa dklmelerini,
kart fikirlere dman olmalarn, zora bavurarak, adam ldrerek bir

Sayfa: 47/141
 ANALZ Mehmet Eymr

neticeye gitmeye almalarn, insanolunun bencil yaradlna, eliki

ve tutarszlna balyorum. Nerede tezgahland belli olmayan byk
oyunlar iinde, kendilerinin de byk olduunu zannederek kullanlan
zavall kk insanlar...A.S. btn iyi ilikimize ramen faaliyetle ilgili
zor bilgi veriyor, kader birlii yapt arkadalarna kar hyanet
etmekten rahatszlk duyuyordu. Esasnda birounun yapt gibi her
eyi daha sorulmadan anlatp, bilahare, rgt arkadalarna ok byk
ikence altnda ifade verdiini beyan edebilirdi. Dier sorgulardan baka
bilgiler alp ondan ahslar ve rgt evleri hakknda bilgi istiyordum.
Bazen onu saatlerce ikna etmeye alyordum. Evlerin zaten bilindiini,
detayl bilgi verildii takdirde iyi bir operasyonla her iki taraftan da
kimseye bir ey olmadan arkadalarn yakalayabileceimizi, zaten her
eyin orap sk gibi ortaya ktn sylyordum. Bir kez ikimiz
araba ile dolamaya ktk. Arabay ben kullanyor o da yanmda
oturuyordu. imdiki aklmla byle bir riski gze alabileceimi
zannetmiyordum. Yolda scak ekmek ve peynir alp yedik. Uzun bir
konumadan ve baskn srasnda herhangi birinin lm halinde bunun
kendi mesuliyeti olacan ifade etmemden sonra ikna olup bana uzaktan
rgte ait bir evi gsterdi. Ziverbey'e gittiimizde de benden baka
adam yok mu? Hep bana syletiyorsunuz. Beni hain haline getirdiniz
diye sylene sylene evin i taksimatn, rgt mensuplarnn kaldklar
odalar, nbet tutulan mahalli, silahlarn ve cephanenin sakland yeri
izerek gsterdi. Bugn hayatta olan birok insan yaamlarn AS'nin bu
zoraki hainliine borludurlar. nallah onunla ilgili bu samimi ifadelerim
arptlp, ona hak etmedii yaktrmalar yapmazlar. Aradan geen
bunca zamandan sonra onun o tarihlerde arzulad gibi yurdun bir
kesindeki bakkal dkkannda sakin ve mutlu bir hayat geiriyor
olmasn temenni ederim.
Okuyucular hakl olarak u ana kadar sorgulama ve ikence iddialarna
neden deinmediimi soracaklar. Ziverbey kknden bahsederken,
yllardan beri gndemde olan bu konulardan bahsetmemi isteyeceklerdir.
Herkesi tatmin etmenin mmkn olmadn bilmekle birlikte yine de bu
konuya gireceim. Szlk manasna gre sorgu, su niteliinde olan
bir sorun zerine, ilgili bulunanlara sorular yneltme ii. Sorgulamak
ise birine birok soru ynelterek su niteliindeki bir meselede rol olup
olmadn aratrma ilemidir. stihbaratta sorgu, nemli bir bilgi
edinme, haber toplama yntemidir. stihbarat tekilatlarnn
vazgeemeyecekleri ana faaliyetlerinden biridir. Sorgulanan ahs,
istenilen bilgileri aklamak hususunda tabii bir diren gsterir. Bu
diren, istenilen bilgileri vermesi halinde gerek kendisine, gerekse su
orta olan yakn arkadalarna zarar gelecei inancndandr. En kk
kusurunu, en ufak suunu dahi gizleme temaylnde olan insann,
tabiatyla ok ar bir cezay gerektiren suunu kendiliinden kolaylkla
aklamas beklenemez. Hibir insan ruh ve karakter yaps bakmndan
bir bakasna benzemez. Bu bakmdan bir kimseye tatbik edilen
sorgulama ekli, ayn llerle bir bakasna uygulanamaz. Her sorgu
Sayfa: 48/141
 ANALZ Mehmet Eymr

yeni bir olaydr. Sorgu iin bir suun veya bir phenin mevcudiyeti
lazmdr. Sorgu neticesinde gemi olaylarn gerek yz ve olaylar
yaratanlar ortaya kabilecei gibi planlanan olaylarn da nlenmesi
mmkn olabilir. Ayrca sorguda, sorgulanan her trl pheden
arndracak bir kanaate varmak da mmkndr. Sorgulananlar,
karakterlerine gre genel bir tasnife tabi tutulduklar takdirde: (a)
birliine hazr ve samimi olanlar, (b) birliine yanamayan aksi ve
sert mizal olanlar, (c) Geveze ve yalanc olanlar, (d) birliine hazr
gibi grnen fakat samimiyetsiz davrananlar eklinde
snflandrlabilirler. Sorgulamann sevk ve idaresi, stn dereceli
mesleki bilgiye, geni bir kltre ihtiya gsterir. Sorgu, beyinler
arasnda bir dello, entelektel bir oyundur. Sorgu, sorgucu bakmndan
da zor, yorucu ve mesuliyetli bir tir. Sorgu, bilimden azami lde
faydalanan bir sanattr. Ancak bu, pheli ahs hakknda pein
kanaatlerden hareketle ona eziyet etme sanat deildir. Maksat zm
yemektir. Bacy dvmek deil. Sorgulama hibir ekilde ikence
deildir, olmamaldr. Sorgulama hibir ekilde ikence deildir derken,
sorgularn her zaman tatl bir sohbet havasnda getii iddiasnda
bulunmuyorum. Sorgularda zeka oyunlar, psikoloji bilgisi gibi
faktrlerin de yer almas gayet doaldr. Esasnda sorgunun doasnda
zorlayc ve hrriyet kstlayc bir yn vardr. Hmanist dnce, bir
insanin baka bir insan tarafndan sorgulanmasn mnakaa konusu
yapmaktadr. Bu belki masum insanlarn hrriyetlerinin bir mddet
kstlanmas, psikolojik bask altnda kalmalar ynnden geerli olabilir.
Ancak su ileyen veya ilediinden phelenilen insanlarn
sorgulanmasndan baka bir alternatif de yoktur. nsan ldren, soygun
yapan, su leyenlerin, yakalandklarnda sorgulanmadklarn ve
sularnn, su ortaklarnn tespit edilmedii bir lke, bir dnya
dnn. Acaba nasl olurdu. Btn sylemek istediim, sorguda bir
amaca ynelik olmak - zere, hrriyetleri kstlayc ve zorlayc unsurlar
vardr ve bunlardan kanlmaz. Bunlar kenceden ayrmak gerekir.
Netice tibariyle sorgunun ana malzemesi insandr. Her tip ve her
karakterde insan. Gerek sorgucu, gerekse sorgulanan ynnden her
sorgu ayr bir vakadr. Karsnda bulunan kiinin aresizliinden istifade
ederek, insanlk d hislerini, sadist duygularn tatmin eden, sorgunun
amacn aan sorgucular olabilecei gibi, sorgulananlar iinde de en
sabrl ve lml sorgucular dahi tahrik edip tahamml hadlerini aran
kiilerin bulunmas mmkndr. Meslek hayatm sresince bunun birok
misaline rastladm. Sorgularn bir ikenceye dnmemesi iin devlete
ait sorgu yaplan yerler modern ve denetimli hale getirilmeli, sorgucular
fiziki deil, akli stnl olan kiiler arasndan seilerek bu kiiler,
soru sorma sanat ve insan psikolojisi konularnda eitilmelidirler.

Sayfa: 49/141
 ANALZ Mehmet Eymr

BASKINLAR
Sorgulardan alnan bilgilerle rgt evlerinin tespit
edilip baslmas iin bir ekip kurulmutu. Hiram
bey bu ekibin bandayd. Tekilatdan 6-7 kii
idik. Emniyet 1'inci ubenin ekipleri ile birlikte
alyor. Merkez Komutanl ile koordine ederek
baslacak evin durumuna gre askeri kuvvet
alyorduk. Gvenlik gerekesiyle ve dalmamas
iin bilgileri son ana kadar baka makamlara
vermiyorduk. Genellikle sorgudan alnan bilgileri
nce aratryor, evlerin yerlerini tespit ediyor,
planlarn iziyor ondan sonra basknlar kendi
kontrolmzde gerekletiriyorduk. Baz hallerde
hzl hareket etmek gerekiyordu. Bu takdirde yeri
gsterecek ahs da yanmza alarak dorudan
polis ve askerle birlikte baslacak yere gidiyorduk.
Birinci ubenin frtna gibi bir ekibi vard. Cesur,
deneyimli, iyi anlaan bir ekipti. elik yelekleriyle gz ap kapayana
kadar eve girip duruma hakim oluyor, herhangi bir atmaya mahal
vermeden terristleri enterne ediyorlard. Biri hari, Kartal, Maltepe,
Bebek, Hisar, Cihangir, Yakack, Bakrky, Saryer, Kkky, Feriky,
Samalclar, Balmumcu, Valideeme, Beyolu ve Bykada'da birok ev
bu ekilde can kayb olmadan sessiz sedasz basld. Hari tuttuum olay
u: Kartal'daki gecekondu tipi bir ev sarlmt, baskn yaplacakt. Evde
pek hareket grlmyordu.
Nereden patlad ise bir silah patlad. Birisi evden ate ediyorlar dedi.
Her yandan eve ate edilmeye baland. emberin dier tarafndakiler
ate ettike ve seken mermiler kafalarmzn stnden getike evden
atee devam edildiini sanyorduk. Ate teatisi 8-10 dakika kadar srd.
Bilahare evde kimselerin olmad ve evin terk edildii anlald. rgt
evlerinin abuk ve sessiz sedasz bir ekilde baslmas can kaybnn
olmamasnn yan sra baka avantajlar da salyordu. Baskndan sonra
eve hcre kuruluyor yani birka polis memuru braklyordu. Bilahare
olaydan habersiz, rgt evine gelen dier terristler de bu ekilde
enterne ediliyordu. Biz basknlarda daha geri planda kalyor, baskndan
sonra evin aranmasnda faal rol alyorduk. zellikle zemin dairelerde ev
iinde, tabann kazlmas suretiyle elde edilmi gizli odalar ve blmeler
buluyorduk. Bu yerlerde bazen o semti havaya uuracak kadar patlayc
ve silaha rastlanyordu. 13 ubat tarihinde sorgudaki bir ahs alarak
Ankara'ya gitmitik. Ankara'da Merkez Komutanl ile koordine ederek
birka ev bastk, silah ve patlayclar ile birlikte birka rgt yesi
yakaland. Ayn akam stanbul Levent Meneke Sokandaki bir evde
Mahir ayan ve arkadalar kstrlm, kan silahl atmadan sonra
ayan ve arkadalar kaarak izlerini kaybettirmi, byk bir frsat
karlmt. Herkes birbirine dm, Polis MT'ilerin korkup katn

Sayfa: 50/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ve kendilerini yalnz braktn sylyordu. Bu olay Hiram Bey'e ok

tesir etti. Tekilat mensuplarnn korkak olarak vasflandrlmasn
hazmedemiyordu. Baslan bir ka eve elik yelei olmad halde en
nde girdi. 18 ubat 1972 gn ayanlarn Fndkzade'de bir evde
kalabileceini tespit etmitik. nce gidip aratrmasn yaptk.
Fndkzade'de 4-5 katl apartmand.
Gece yarsna doru Merkez Komutanlna bal bir birlik evin etrafn
evirdi.
Hiram Bey yine en nde elik yelekli polis timi ile birlikte gidiyordu. Biz
de onu yalnz brakmyor arkasndan izliyorduk. Kalabalk bir grup ana
kapdan girip daire kapsnn nne geldik. Hepimiz smadndan bir
ksm merdivenlerdeydi. Kapdan evin iini dinlediler. Pek ses
gelmiyordu. ki kii birden yklenip kapy krdlar ve eve dalnd. Daire
giri kapsndan sonra bir hol sonra bir kk oda vard. Bu odann bir
kaps dier bir odaya dier bir kaps da kk bir koridorla arkadaki
baka bir odaya alyordu. Hiram Bey'in ilk odaya dalmas ile bitlikte
silahlar patlad. Karlkl ate balamt. Birtakm polisler arka odaya
kotular, burada bulunan terrist kzlar o binay havaya uuracak kadar
byke bir dinamit lokumu demetini atelerken mani olup hareketsiz
hale getirildi. Her ey saniyeler iinde oluyordu. Hiram Bey elinde silah
birden geri dnp koarak darya kt. Ne olduunu anlamamtk. ki
polis memuru makinal tabancalarn ucunu odaya sokmu, grmeden
ierisini taryordu. Odadan da darya kesif bir ate almt. Her taraf
barut kokusu kaplam, toz duman olmutu. Hiram Bey'in dar
kmasndan sonra birisi dardaki camdan odann iini tarad. Bizim
bulunduumuz odaya da ate edilebileceini dnerek dardan ate
edilmemesi iin bardk. Ate edilen odadan haykrlar ve inlemeler
geliyordu. Kanlar iinde iki kii srnerek darya kt. elik yelekli
polisler yer deitirerek ieriden alan atee mukabele ediyorlard.
Biraz sonra eriden ate kesin teslim oluyoruz diye barmalar geldi.
Polisler Tek tek ve yerde srnerek kn diye karlk verdiler.
Kapdan kafasn karan, dier polisler srtndan ekip bulunduumuz
odann ortasna getiriyorlard. kanlardan biri rgtn muhasibi Ziya
ylmazd. Polisler ekince buzda kayar gibi, byk bir kan izi brakarak
odann ortasna geldi. Yar l gibiydi. Yerde cansz gibi yatanlarn pek
yaayacana ihtimal vermiyordum.
Hepsi yaad. alma bitmiti. Odaya girildi. Ziya Ylmaz'n kulland
silah 14'l tabir edilen cinstendi, arjr zel yaplm, 30 mermi
alyordu. Dar ktk. Hiram Bey'i merak ediyorduk. Koarak neden
dar ktn anlamamtk. Yaralandn, yarasnn ar olduunu,
hastaneye kaldrldn sylediler. Birden dnya bamza ykld.
Hastaneye gittiimizde Hiram Bey'i ameliyat masasna almlard. Ziya
Ylmaz' ve dierlerini de yanndaki dier ameliyat masalarna getirdiler.
Hastane polis ve askerle dolmutu. Yanna gittik. Boazndan ve
omzundan yaralanmt. Buna ramen bir eyi yokmu gibi bizimle

Sayfa: 51/141
 ANALZ Mehmet Eymr

konumaya balad. Bana Hviyetimin bulunduu czdan ve silahm

sen al, sende kalsn, eve bir ey sylemeyin dedi. Bizi zntl
grnce teselli etti. Ameliyata balayacaklar iin oday terk ettik.
Sonradan Hiram Bey'den odaya girer girmez Ziya Ylmaz'n at atele
yaralandn, kendisinin de atee cevap verdiini, Ziya Ylmaz'n
kalorifer peteinin stne kp odada bulunanlardan birini nne siper
alp kendisini koruduunu, vurulup dar knca hrslanp camdan odaya
ate ettiini, tekilata ait bir arala hastaneye giderken ofrn
aladn ve telandan kaza yapmasna ramak kaldn rendik.
Merkez komutan Fevzi Aysun Paa olay takip etmi, hemen hastaneye
gelmiti. Sarlp bizi pt. Siz Hiram Bey'i merak etmeyin, ben her trl
tedbiri aldrrm. Ayn kuvvetle (Merkez Komutanlna ait) operasyon
yaplacak dier evlere gidin dedi. Arnavutky'de ayan ve
arkadalarnn kalabilecei bir ev daha vard. Ancak bilgiyi veren evin
kesin yerini bilmiyor, apartmandan biri diyordu. Konvoy halinde
Arnavutky'e gittik. Sabahn erken saatleri idi ve henz hava karanlkt.
lk iki bina 2-3 katl kk binalard. Daire daire aramaya baladk.
Sabaha kar ne olduunu anlamadan yatandan kalkan insanlarn yatak
odalar dahil aranmas, zel yaantlarna girilmesi pek ho bir ey
deildi. Ancak baka yapacak bir ey yoktu. Ev sahiplerine kar kibar
davranlyor, onlar da anlayla karlyorlard. lk iki evden sonra
nc byk. 7-8 katl apartmana sra gelmiti. nnden ve yanndan
yol geen yenice bir binayd. Telsizden, gelimeleri izleyen Siyasi ube
Mdr rahmetli Mahmut Dikler'in telal sesi duyuldu. O bina benim
oturduum bina diyordu. Apartmann st katlarndan aramaya baladk.
Bekar olan Mahmut Dikler kz kardei ile bitlikte oturuyordu. Bina
kendilerine ait olduundan ayn zamanda ynetici olan kz kardei ile
konutuk. Daha ziyade evde oturan genlerin ve bekarlarn olup
olmadn aratrdk. Talebelerin oturduu bir daire vard. O daire de
arand, pheli hibir eye rastlanmad. Sra Fndkzade'deki gibi
apartmann bodrum katna gelmiti. Hava artk aydnlkt. Zil alnd ve
gen bir kz kapy at. Kendisine kibar bir ekilde arama yaplaca
sylenerek eve girildi. Evde yalnz olup olmadn sorduk. Bir kz
arkada ile kalyordu, ancak seyahatte olduundan evde deildi. Ad
L.A. idi. Kz arkada . ise, zmir Skynetim Komutannn kz idi.
Polisler odalara dalm bakyorlard. Evin salonundan alan koridordan
arka odalara gittim. Sada bulunan yatak odasna girdim. Yatak hi
bozulmamt. L.A.'nn yanna giderek kimin odas olduunu sordum.
Benim odam dedi. Salondaki kanepede battaniye ve yastk vard. Orada
yattn syledi. Polislerden biri gelerek yatak odasnn yanndaki dip
odada peruk bulduklarn syledi. Odada bir divan, odann giriinde ise
plastik fermuarl bir dolap bulunmaktayd. Dolabn karsndaki duvarda
bulunan yksek pencere yandaki yola bakyordu.
Peruk, bir erkein kullanabilecei cinstendi. ayan ve arkadalarnn
ekal deitirmek iin peruk kullandklarn rendiimizden ev

Sayfa: 52/141
 ANALZ Mehmet Eymr

sahibinden kime ait olduunu sormalarn istedim. Koridorda bulunan

banyo ve tuvalete yle bir baktm. Her yer aranyordu. Tekrar yatak
odas nne gelmitim ki birden silah cayrts duyuldu. Silah ve
makinal tabanca sesleri dip oda tarafndan gelmiti. Hemen btn
odalar bo olarak grdm iin seslerin binann iinden mi yoksa
sokaktan m geldiini kestiremedim. Yatak odasnn kapsnda yere
meldim. Odann iinde arama yapan bir polis memuru vard. Bina
iinde ve dnda koumalar, barmalar duyuluyordu. Ne olduunu
anlayamadan dardan da ate edilmeye baland. Bizim bulunduumuz
odann yksek penceresinden de ieri mermiler gelmeye balad. Ate
edilmemesini ve bizim odada olduumuzu bardk. Bu arada yanda
bulunan odadan birisi Mehmet Aabey, sen misin? diye seslendi. Kim
olduunu sordum. 1. ubenin elik yelekli polis memurlarndan T.
idi.Ben ok ar yaralandm, lmek zereyim dedi. Ne olduunu
anlatmasn istedim. Oday ararken fermuarl dolaptan birinin ate
ettiini karnndan ar yara aldn, ok kan kaybettiini, kendisinin de
elindeki makinal tabanca ile dolab taradn ve dolabn devrildiini,
iinden hala ate edildiini, ancak yaplan bu atlarn kendisine
gelmediini syledi. Hakikaten ksa faslalarla 1-2 el ate ediliyordu.
Cam ap dardakilerle irtibat kurarken T.'den tam yerini tarif etmesini
istedim. Dolabn karsnda, pencerenin altnda yerde oturduunu
syledi. eriye ate edilmemesini, seken mermilerin kendisine geldiini
ilave etti. Dolapta ka kii olduunu bilmiyordu. Dolap odann kapsna
doru, girie mani olacak ekilde dmt. Sesinden T'nin durumunun
iyi olmad anlalyordu. Yine de sorularmza cevap veriyordu. Bir
yanllk yapmadan onu kurtarmamz lazmd. Dardan dier ekip
mensuplar gelmiti. Dolaptan atlar kesilmiti. Ksaca ne yaplaca
kararlatrld. T.'nin bulunduu oda kapsnn dier tarafna srayan bir
kii ile kapnn dier yanndaki devrik dolaba kurun yadrarak odaya
girdiler. Silah sesleri kesilmiti. T.'yi darya tarken eve gelen
dierleri de dolabn iinden l bir ahs kardlar. Bir elinde 14'l bir
silah dierinde bir naylon torba iinde mermiler vard. l terrist Ula
Bardak idi. T. lk Yardm Hastanesine gtrlmek zere steyn bir
arabaya tanrken bu sa sakal uzam polis memurunun terrist
olduunu zanneden bir astsubay koarak gelip bitkin vaziyetteki T.'ye
bir-iki tokat att. Herkes ne olduunu armt. Astsubay T.'nin polis
memuru olduunu renince alamaya balad. ok zlmt. Bu arada
dardan alan atele bacandan yaralanan bir polis memuru da
hastaneye sevk edildi. Olay yerine bakan evlerin pencerelerine ve
balkonlarna insanlar kmt. Bararak ve alklayarak, gvenlik
kuvvetlerini kutluyorlard. Ula Bardak'nn cesedini sokaa kardlar.
Tamak zere beklerken cepleri arand, ifreli baz notlarn bulunduu
kat paralar ile bir tomar para bulundu. Para saylarak grevlilerden
birine teslim edildi. Ev sahibesi L.A. silah sesleri zerine kam ve
apartmanda gizlenmiti. Onu da bulup gtrdler. Grev bitmiti.
ayanlar bulunamam ancak rgtn st dzey yneticilerinden Ziya

Sayfa: 53/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Ylmaz yaral, Ula Bardak da l olarak ele gemiti. Bu insanlarn

karlarndaki onca byk kuvvete karn mukavemet etmelerini
mantksz buluyor, l bir insann idealleri iin mcadele edemeyeceini
dnerek; onlar bu kadar byk nefrete ve intihara srkleyen
nedenleri zmeye alyordum.
Blgeden ayrldk. zntlydk. Hemen Hiram Bey'in ve T.'nin
durumunu renmek zere hastanelere kotuk. Hiram Bey, ameliyat
olmu ve hayati tehlikeyi atlatmt, aka yapmaya bile balamt. T. ise
barsaklarndan uzun bir parann alnd kritik bir ameliyata alnmt.
Sonra iyileti ve grevine devam etti. Vakit bulduka onlar ziyaret
ediyorduk. Ziya Ylmaz ve arkadalar da iyileiyorlard. Ziya Ylmaz
karnndan, bacandan ve kolundan kurun yaras almt. alma
neticesi Ziya Ylmaz'la birlikte yakalanan Hseyin zkan, erafettin
Serdar, Osman Cahit yign ayaklarndan vurulmulard. Oradaki
sahneyi grdkten ve bana adeta saatlerce srm gibi gelen silah
atlarna ahit olduktan sonra onlarn nasl yaayabildiine akl
erdiremiyordum. Fndkzade ve Arnavutky basknlar devlet
kuvvetlerine moral vermi, rgtlerde k balamt. Mstear
Nurettin Ersin Paa stanbul Blge Daire Bakanlnca yrtlen
faaliyetlerden son derece memnun kalmt.19 ubat 1972'de tamim
ettii ok acele bir mesajda yle diyordu:
1. stanbul Blge Daire Bakanlnn son bir hafta iinde anaristleri
meydana karma hususunda gsterdii stn gayret ok verimli
sonularn elde edilmesine vesile olmu, byklerimizin takdirini
kazanmtr. Bu sonularn ve devam edecek yeni almalarn
operasyonu kertmeye kadar gtreceine inanyorum.
2. stanbul Blge Daire Bakanl personelinin, bata deerli Daire
Bakan TD. olduu halde gece gndz demeden hatta canlar pahasna
gsterdikleri vatan perverane gayreti takdir, bu yoldaki baarlarnn
devamn temenni eder btn personeli sevgi ile gzlerinden perim.
3. stn bir vazife anlay iinde gzn krpmadan hareket ederken,
ene ve omzundan yaralanan ve ok kr bylece kurtulan deerli
arkadamz Hiram Abas ayrca takdir eder acil ifalar dilei ile
gzlerinden perim.
4. Emrin btn personele tebliini rica ederim. Ersin
1'inci Ordu ve Skynetim Komutan Orgeneral Faik Trn de
operasyonlarn gidiatndan memnundu. 25 ubat 1972 gn yaynlad
mesajda bu memnuniyetini yle ifade ediyordu:
13 ubat 1972gnyaplan levent Meneke Soka operasyonunun
devam olarak 19 ubat 1972gn uygulanan Fndkzade ve Arnavutky
operasyonlarnda grev alan gvenlik kuvvetlerinin; Vatan ve
Cumhuriyete kasteden ehir ekyalar ile bunlara yataklk edenleri l
veya diri olarak ele geirmede gsterdikleri fedakarlk, cesaret ve

Sayfa: 54/141
 ANALZ Mehmet Eymr

baarlarndan dolay basta komutan Tmgeneral 0. Fazl Polat olduu

halde stanbul Merkez komutanl personelini, yine Emniyet Mdr ve
stanbul Blge Dairesi Bakan bata olmak zere emniyet ve stanbul
Blge Dairesi mensuplarn takdir ederim. Btn ilgililere tebrik ve
tefekkrlerimi bildirir, baar dilerim. ,,
Hiram Bey takriben bir hafta sonra hastaneden kp kolu alda grevine
balad. Esasnda istirahatlyd. Bu yzden maa da kesilmiti. Bu
uygulamaya zlmekle birlikte grevine devam etti. Kendisini seven ve
uzakta olup ziyaretine gelemeyenler mektupla gemi olsun diyorlard.
Bunlardan biri eski Mstearmz Lizbon Bykelisi Fuat Dou idi. Fuat
Paa, Hiram Bey'in yaralandn ge haber almt. 11 Mays 1972
tarihinde Lizbon'dan yollad duygu dolu mektup yleydi:
Sevgili Evladm Hiram 1 Mays gn akam Sami Bey'le birlikte
beybaban beni ziyarete geldiler. 0 gece Sami Bey'in bir yemei olduu
iin bir mddet sonra ayrld ve biz, ben, hanm ve beybaban 12ye
kadar konutuk ve dertletik.
Her eyden nce bir anda bende sok tesiri yapan geirmi olduun
rahatszlk dolaysyla zntm belirtmek isterim. O kadar ani tesir
yapt ki beybaban paam keke sylemeseydim demek mecburiyetinde
kald. Yukardaki hitabmdan da anlayacan ve eskiden beri bildiin gibi
sizleri gen yata irkete alm, gerek karakter ve gerekse bilgi ve
memleket severlik duygularnz yakinen grm olan ben sizlere
hakikaten bir evlat gz ve sevgisiyle baka gelmiimdir. Benim u anda
ayr olmamn bir deeri yoktur Duygularm, sizlere olan efkatim
ebedidir. Bu bakmdan bu srpriz haber beni ve eimi son derece
zmtr:u anda zntm bildirmekten ileri bir yardm yapamadm
iin mteessirim. ayet mazideki imkanm bulunmu olsa idi seni
Almanyaya gndermek veya ngiltere'de umumi bir kontrolden geirmek
isterdim. u anda yapabileceim yegane ey beybabana da Sami ile
beraber sylediimiz gibi mmkn olursa kzmla beraber buraya kadar
uzanman ve bir moral tatili yapman tavsiye etmekten ibaret olacaktr.
Bu ziyaretle ayn zamanda senin durumunu grmek ve beybabann
baz istikbalinle alakal hakl endielerini burada bir karara balamak
mmkn olacaktr: Satrlarm bitirmeden nce seni sonsuz duygularmla
tebrik eder; sevgi ve takdir hislerimle gzlerinden ve yanaklarndan
perim. Beybaban tanmak benim iin byk bir bahtiyarlk oldu. Senin
gibi gler yzl, hosohbet ve gn grm olan bu elebi insanla
konumak, u yalnzlk iindeki hayatmda bana renk verdi. Kendisine
her zaman beklediimi bildirdim.
Satrlarma son verirken ben ve eim tekrar gemi olsun ve tebrik
temennilerimizi iletir; kzmzn ve senin ve yavrularnzn muhabbetle
gzlerinden per sizi tanrya emanet ederiz.
T C. Lizbon Bykelisi Fuat Dou. ,,
Bu mektup, eski tarihlerdeki Tekilat mensuplarnn ball, bir eski
Sayfa: 55/141
 ANALZ Mehmet Eymr

amirin gen personeline efkat dolu hisleri bakmndan gzel bir

rnektir.
Arnavutky Baskn, zmir Skynetim Komutannn kz olan .'nin
adnn olaya karmas, terristlerin Siyasi ube Mdrne ait bir binada
kalmas bakmndan deiik bir vehe tayordu. Skynetim Komutan
ve Memduh Paa zellikle Siyasi ube Mdr Mahmut Dikler ile L.A. ve
terristler arasnda bir ba olmasndan pheleniyorlard. Mahmut
Dikler'i tanr ve severdim. Uzun boylu, esmer, yakkl bir polis
mdryd. Aileden varlkl olduundan k giyinirdi. eitli konularda i
birlii yapm, gvensizliimizi gerektirecek bir davranna
rastlamamtk. Yine de hissi davranmayp aratrmak lazmd. L.A.'ya
kzyorduk. Bize yanl bilgi vererek iki arkadamzn yaralanmasna ve
bir terristin lmesine neden olmutu. Sorgusunda olayn bu ekilde
gelimesinin sorumlusu olduu sylyor, olayn manevi basksn ona
yklyorduk. Esasnda yaad olayn okunu hala tayordu. rgtle
derin bir ilikisi yoktu. Sempatizan seviyesindeydi. Sorgu neticesinde
Mahmut Dikler'le hibir ilikisi olmadn da anladk. LA. sorgusunun
uzunca srmesi zerine bunalm, ksa sren bir sinir krizi geirmiti.
Ankara Kolejinde okumutu. Odadakileri karp gzlerini atm. Ona
benim de Kolejli olduumu syledim. Sohbet etmeye baladk.
Rahatlamt. O gnden sonra L.A. ile aramzda orada bulunan
dierlerine kyasla yakn bir iliki balad. Nbetiler vastasyla beni
arttryor, yannda oturup kendisiyle konumam istiyordu. Ona
zlyordum. Gzel bir kzd, stndeki bir hayli kirlenmi izgili erkek
pijamalar ve ykanmamaktan ktklam salar ile sefil bir grnt
sergilemesine ramen yine de gzlerine vuran ho bir gl vard. L.A.
tuvalete gtrld zaman nbeti askerlerin kapy yar ak
brakmasndan doal olarak rahatsz olmutu. Genellikle sorgu
brosunda erkekler bulunduundan o hengame iinde bu husus hi
dnlmemiti.
Gvenlik ynnden nbetilere byle emredilmiti. Oradaki yneticilere
syledim. Bundan byle L.A.'nn ve dier kadnlarn rahat tuvalete
girmeleri saland. Gidi gelilerinde memure arkadalar da
grevlendirildi. Herhangi yanl anlamaya sebep olmamas iin L.A. ile
olan yaknlm Memduh Paa ve dierlerine bildirdim. Gvenilen bir
insan olmam bana yakn kiilerin sylediimin dnda bir ey
dnmemesini salyordu. Bu zelliimi meslek hayatm ve btn
yaantm boyunca devam ettirdim. Hemen her gn L.A.'nn odasna
uruyor, oturup konuuyordum. Ayrlrken zlyordu. Birka kez Hiram
Bey de konumalarmza katld. Bir akam yine bir rgt evinin
aratrmas iin gitmitik. Hiram Bey L.A.'ya benim bir basknda
ldm veya yaralandm sylemi. Hiram Bey'i yakinen
tanmayanlar onun ne ,
zaman aka, ne zaman ciddi konutuunu anlayamazlard. L.A.

Sayfa: 56/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ok zlm ve alam.
Ertesi gn beni grnce ard, Hiram Bey bana anlatmt.
hi affetmedi. Serbest aka olduunu syledim. Hiram Bey'.kaldktan
birka sene sonra sol bir yaynda Ziverbey'i anlatrken Hiram Bey'den
bahsetmi ve onu tanmadndan, yapt her akay ciddiye aldn
belirtir ekilde ifadelerle ikenceci ve sadist olduunu sylemiti. Bana
ise torpil yapp, hatratnda bahsetmemiti. LA.'nn imdi nerede
olduunu ve ne yaptn bilmiyorum. Onun bu kitab okuyacan mit
ediyor ve iten mutluluk dileklerimi yolluyorum.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 57/141
 ANALZ Mehmet Eymr

KIZILDERE
ayanlarn izini sryorduk.
Kaldklar evleri bastmzda
onlar evi terk etmi
oluyorlard. Acele terk edilmi
ve ay bardaklar dolu
vaziyette yerler bulduk.
Sonunda eya tayan bir
kamyonetle eyalarn arasnda
Ankara'ya gittiklerini rendik.
Kalacaklar emin bir yer
kalmam ve stanbul'u terk
etmilerdi.
ayan ve arkadalar 1972'nin
Mart aynda Karadeniz sahilinde ortaya ktlar. Sinop'ta grevli 3 ngiliz
teknisyeni karp rehin alarak hkmetten taleplerde bulunan bir bildiri
yaynladlar. Bu olay kendi azlarndan anlatalm:
Muhtarn evine geldiimizin akam radyodan Nihat Erim'in daha nce
yazp braktmz bildirideki taleplere kar nn halk cevap tekil eden
mesaj. CHP Genel Bakan nn, bizim yakalanmamz iin yardma
aran mesaj, Tabii Senatrlerin bu olay telin eden mesajlar, Yusuf
Kpeli ve Mnir Ramazan Aktolga'nn yakalandna dair mesajlar
okundu. Btn bunlar bizim zerimizde olumlu etkiler yapmad. Hepimiz
daha da hrnlatk."
Terristler en son nye taraflarnda grlmlerdi. Bu Ziya Ylmaz'n
blgesi idi. Kolu all Ziya Ylmaz Erenky'e getirilerek sorguland. Ziya
Ylmaz suallere ters cevaplar veriyor, dikleniyor, orada bile bize
Marks'tan Lenin'den bahsederek komnizm propagandas yapmaya
alyordu. ayanlarn blgede nerede saklanabileceini bilmiyordu.
Uzun zamandan beri balar kopuktu. Sorguya Hiram Bey de geldi.
Rakibini grmek istiyordu. Ziyaya kendini tantarak, ate ederken
arkadalarn siper almasn yaktramadn syledi.
Ziya inkar etti. Ona gre yle bir ey vaki deildi. Hiram Bey
stelemedi. Ringe km, dvmler ve ikisi de hasar almt. Ziya'ya
kiisel bir husumet duymuyordu. Bu blgede faaliyet gsterenlerden bir
dier kii sorgudaki stemen M.B. idi. Memduh Paa bize ve
almalarmza o kadar gveniyordu ki sanki biz olmazsak olay
zlemezdi. M.B.'yi de alp hemen blgeye hareket etmemizi istedi.
27 Mart 1972 gn saat 19.00 civarnda tutuklu stemen (M.B.) ile
birlikte Ankara'ya hareket ettik. Byk steyn bir arabada, YS Albay,
stemen, ofr, ben ve iki arkadamz daha vard. Kolu all vaziyette
bizi uurlayan Hiram Bey gelmek istemi fakat Blge Daire Bakan izin
vermemiti. Yolda bir yandan stemen M.B.'ye sualler soruyor ve
ayan'larn nereye gitmi olabileceini tespite alyorduk. Fazlaca bir
Sayfa: 58/141
 ANALZ Mehmet Eymr

bilgisi yoktu. Galiba bouna yanmza almuk.28 Mart 1972 sabah

erken saatlerde Ankara Blge Daire Bakanlna uradk. Nbeti
memurundan Ankara heyetinin de sabah hareket edeceini renerek bir
ay iip yola devam ettik. Samsun Blge Mdrlne urayp 28 Mart
saat 10.00 civarnda nyeye ulatk. nye'de Samsun Blge Mdr
ve yardmcsyla konutuk.
Kendilerinden karma olay ile ilgili birok ahsn alndn, ancak orada
bulunan Ankara Merkez Komutannn ve Blge }jandarma Komutannn
soruturma ve tahkikat yrttn, kendilerini soruturmaya
kartrmadklarn ve bilgi vermediklerini rendik. Yapacak bir ey
yoktu. Beklemeye baladk. leden sonra MT Mstear Korgeneral
Nurettin Ersin, Ankara Blge Daire Bakan ve Ankara Blgeden 6-7
kiilik bir ekip ile bitlikte nye'ye geldi. Mstear gerekli temaslarda
bulunarak sorgulamann MT mensuplarnca yaplmasn, Jandarmann ise
alnan sonularla koordineli olarak yakalama ve baskn ilerini
yrtmesini emretti.
Ankara ekibi ile birlikte, salkl bir sorgulamaya pek uygun olmayan
artlarda, almaya baladk. Balangta gzaltna alnm olan ahslar
unlard:1. Avukat A.K.
2. Avukat ..
3. retmen H.G.
4. Kuyumcu T. D.G.
5. ifti M..
6. retmen H.A.
7. Terzi A.K.
8. S. T.A.
9. N.A.
10. ifti A.P.
11. Bakkal A.. 12. ofr K.Y. 13. Terzi F.S.
Kimden ve nasl balayacamz bilmiyorduk. Gzaltnda tutulan ahslar
bir an nce netice almak iin biraz fazla hrpalanmlard. Ankara ekibi
ikiye blnd ve ekip olduk. Ayr ve srayla ahslar alp sistemli bir
ekilde sorgulamaya baladk. lk olarak ayr ayr aldmz kiilerden
(A.K.). (..)'ye birka soru tevcih ettikten sonra, bu iin yle veya
byle zleceini, zaten hrpalanm olduklarn ve ii uzatmayp bize
yardmc olmalarn telkin ettik. Avukatlar sorgu srasnda Mahir ayan
ve arkadalarnn yerini retmen H.G.'nin bilebileceini, zira ad
geenin bir mddet nce obanlk yaptn ve bu srada ald talimat
gereince blgede birtakm maaralar bulduunu, ayan ve
arkadalarnn da bu maaralarda saklanabileceini belirttiler. Sra
avukatlardan aldmz (H.G.)'e satp onu konuturabilmekti.

Sayfa: 59/141
 ANALZ Mehmet Eymr

H.G.'yi ikna etmek dierlerinden zor ancak tahminimizden de kolay oldu.

Evet Tekkiraz Ky civarnda rgt iin baz maaralar tespit etmiti.
H.G. leden sonra Avukat .. ile birlikte nye'deki }jandarma
Komando Birliini bu maaralara gtrd. Hava karardktan sonra
nyeye dndklerinde maaralarn bo olduunu rendik. Sorgulamaya
faslasz devam ediyor fakat ie yarar bir bilgi alamyorduk. Mevcut
ahslarn hepsi sorgulanmt. Dier ekiplerin sorgulad ahslar bir
kez daha sorgulamaya baladk.
(M..)'den bundan 4 ay kadar nce Ballk Ky civarndaki maaralara
Ahmet Atasoy ile birlikte sandklarla cephane tadn, tama srasnda
nyeli olan Ziya Ylmaz'n i yerine ait jeep ile ofr K.Y.'ye ait
jeeplerden faydalanldn, Ballk ky eski muhtarnn da olaydan
haberi olduunu rendik. Bu bilgiyi jandarmaya ilettik. Mesleki
tecrbemiz ve hislerimiz retmen H.G.'nin daha ok ey bildiini fakat
konumadn sylyordu. Gece yarsndan sonra onu tekrar sorguya
alp, detayl sorgulamaya baladk. Geriye doru dnerek gnlerini nasl
geirdiini teferruatl olarak anlattrmaya baladk. H.G. skmaya
balamt. Sabah olduunda istediklerimizi renmitik. Bize bilgi
vermi olmaktan korkuyor, biz ise yanl ynlendirilmi olmaktan endie
ediyorduk. Mahir ayan ve arkada 24 Mart 1972 Cuma gnne
kadar retmen (H.G.)'nin N.'nin kyndeki evinde saklanmlar. Cuma
gnAmca denilen Niksarl yal ahs ayan ve arkadalarn alarak
Niksar'daki allara gtrmt. Yal ahs ve ayanlar bir nter
kamyon tamt. ifti M.. retmen (H.G.)'nin bilgilerini tamamlad
ve "Amca nn Ballk Ky eski muhtarnn yanna gelip giden ksa boylu,
yalca bir ahs olduunu syledi. Mozaikler tamamlanyordu. Ballk
Ky eski muhtar zaten akam alnmt. Bizi hi yormadan bu ahsn
Niksar'n Abdaltamu Kynden H. isimli kii olduunu bildirdi. retmen
H.G. "Amcann elli yalarnda olduunu, sk sk Tekkiraz Kyne gelip
gittiini ve yn ticareti yaptn belirterek mozaikleri tamamlad. Durum
Niksar'a bildirildi. ahsn tespiti halinde yakalanmas istendi. Niksara
gitmeye ve iz srmeye karar vermitik. Ankara ekibi, retmen H.G.
daha nce jandarma birliini bo maaralara gtrd iin verdii
bilgilere pek itibar etmiyor, gzaltna alnan dier ahslar detayl
sorgulamaya devam ediyorlard. nye'ye geliimizden bir gn sonra yani
29 Mart 1972 gn len saatlerinde, retmen H.G.'yi de yanmza
alarak Niksar'a hareket ettik. Yolda Tekkiraz Ky ]jandarma Karakoluna
uradk. ]jandarma ve kyl "Amcay hatrlyor fakat ismini ve kyn
kimse tam olarak bilmiyordu. jandarma Komutanna aratrmaya devam
etmesini ve yolda bir baka karakoldan telefon edip bilgi alacamz
bildirdik. Niksara giderken yolda Tokat jandarma Alay Komutan ve
Niksar'daki jandarma Komando Birlii Komutan ile karlatk. nye'ye
gidiyorlard. Bir tespit olursa kendilerini beklemeden Niksar'daki birlikle
hareket etmemizi, kendilerinin yetieceklerini bildirdiler. Yoldaki bir
jandarma Karakolundan Tekkiraz jandarma komutann aradk. Haber
artcyd. "Amcann biz uramadan nce Tekkiraz'da olduu ve
Sayfa: 60/141
 ANALZ Mehmet Eymr

otobsle Niksar'a hareket ettii tespit edilmi ve Almus Ky

jandarmasna ahsn yakalanarak bize intikal ettirilmesi iin talimat
verilmiti. ehirde tespiti pek mmkn olamayacak, ismi bile tam
bilinmeyen bir ahsn krsal blgede ne abuk tespit edildiine
amtm. Yola devam ettik. Kar istikametten gelen Karayollarna ait
bir vasta Amcay ve jandarmalar bize ulatrd. Amca tarife uyuyordu.
Elli yalarnda, 1.55 boylarnda zayf elimsiz grnmde idi. retmen
H.G. Amcay tehis etti. Amcay ayak st sorguladk. Korkmutu ve
sorularmza hemen cevap verdi. Niksar'n Abdaltamu Kynden H.Y. idi.
Almus Ky jandarma Karakoluna geldik. H.Y.'ye olay sorduk. Evet,
Ahmet Atasoy'un talimat ile hareket etmi ve 24 Mart gn Nurettin
Kynden kamyonla terristleri alarak Niksar'n Kzldere Kyndeki bir
ala gtrmt. Halen orada olduklarn sanyordu. H.G. ve H.Y. ile
birlikte yola devam ettik. Niksar'a vardk.
nye ile telefon konumalar yapld, bilgi verildi. Komando birlii ile
gece hareket edilmesi ve sabaha kar Kzldere Kynn sarlmas
talimat alnmas zerine gerekli hazrlklara baland. Planlama yapld
srada Mstear ve Ankara Blge Daire Bakan Niksar'a gelip
planlamaya nezaret ettiler.29 Mart saat 23.00 sularnda asker elbisesi
giydirilmi olan H. Y. bir sivil rehber ve Astsubay rehberi alarak
jandarma Komando Birlii ile yola ktk. Biz nlerde jeeple gidiyorduk.
H. Y. yanmzdayd. Yolda bizi kandrmamasn, eer yalan bir ey
syledi ise koca birlii bouna gtrmemesini sylyor, o da bize
yeminler ederek doru sylediini belirtiyordu. H.Y. yolda ayanlarla
birlikte kye sandklarla cephane ve ok miktarda silah, el bombas
gtrdklerini de anlatt. Son derece dik ve bir taraf da, dier taraf
uurum olan darack bir yoldan trmanyorduk. Askeri aralar bile
amurlu olan yolda zor ilerliyordu. Aalardan, belki 1,5-2 kilometre
uzaklktan birliin sonunu grebiliyorduk. Iklar inci bir kolye gibi
kvrmlar izerek daa yaslanmt. Aralar gecenin sessizliinde sanki
btn yurttan duyulacakm gibi grlt karyorlard. Birliin seyyar
mutfak, ambulans dahil her eyi vard. Askerler gnlerden beri arazi
taramas yapm olmann yorgunluunu tamalarna ramen zinde ve
heyecanl gzkyorlard.
Jeep'in ofr birka kere arac kaydrd ve uurumun kenarna kadar
geldik. Yreimiz azmza gelmiti. Dere yataklarndan geerken bir-iki
ara amura sapland. Unimag arazi aralar bunlar kurtardlar. Saat
02.00 sularnda bir vadiye geldik. Buradan itibaren yaya trmanlacakt.
Yoksa aralarn grltsnn Kzldere Kyne ulap terristleri alarme
etmesi mmknd. Saat 03.00'e kadar birliin geri kalan ksmnn
gelmesini bekledik. Birlik komutan ile Tokat jandarma Alay Komutan da
burada birlie yetitiler. Aralar, ofrleri ve yeterli sayda nbetiyi
brakarak yrye baladk. Niksar'da bize de parka ve bot vermilerdi.
Yol son derece amurlu ve dikti. Ayaklarmzn altna yapan amuru
zaman zaman silkeleyip atarak yola devam ediyorduk. Saat 04.30

Sayfa: 61/141
 ANALZ Mehmet Eymr

sularnda dan tepesindeki Kzldere Kyne ulald. Hava halen

karanlkt. Kyn giriinde bir manga kadar asker mevzilendirilerek
yrye devam edildi. Ky iki blmd. Yry istikametimize gre
sol tarafta bir yamacn stnde bize yakn olan blm vard. Muhtarn
evi de bu blmdeydi. Sa tarafta 600-700 metre kadar aada ise
kyn teki blm vard. Bo arazi olan arasndan geerek ilerdeki
allara doru yrdk. H.Y.'nin kyn 700-800 metre kadar dndaki
allar gstermesi zerine askerler geni bir ember halinde allarn
etrafn sarmaya balad. Hava yava yava aydnlanmaya balyordu.
Allarda ise hibir hareket yoktu. Bu arada komutanlar, bir temen ile
bir astsubay, kyn muhtarn almak zere muhtarn evine yolladlar.
Bir sre sonra temen nefes nefese geldi. Muhtarn kapsn aldklarnda
muhtar kapy aarak gizlice ellerine bir kat sktrmt. Katta evde
13 kiinin olduu yazl idi. Birliin bir ksm allar civarnda brakld ve
asker hemen muhtarn evini sarmaya balad. Evin bir taraf yamaca
yaslanm, kaps da yandayd. Hava aydnlanmt. Altta tatan yaplm
bir ahr ksm, giri kapsnn aksi istikametinde ise samanlk vard.
Mahir ayan ve mer Ayna'nn pencereden dar baktklarn grdk.
Askerler megafonla terristlere arda bulunarak etraflarnn sarldn
ve teslim olmalarn sylediler. Mahir ayan cevaben Btn Dnyann
ve Trkiye'nin gznn u anda orada bulunduunu, yaklald veya
ate ald takdirde ellerinde bulunan 3 ngiliz rehineyi derhal
ldreceklerini, lmeye ve ldrmeye kararl olduklarn, sonuna kadar
arpacaklarn bildirdi. Terristler ngiliz rehineleri tek tek pencereye
getirmeye balamlard. Rehineler, aresiz bir ekilde isimlerini
syledikten sonra ngilizce olarak herhangi bir harekette
bulunulmamasn aksi takdirde ldrleceklerini sylyorlard. ayan ve
arkadalar marlar sylemeye ve zaman zaman askerlere laf atmaya
baladlar. Bizi sivil pantolonlarmzdan tanmlar. Sam Amcann
adamlar. Faist MTiler gibi szlerle bizleri kzdrmaya
alyorlard. Aramzda 150-200 metre kadar mesafe vard. Biz de
onlara cevap veriyorduk. Etlere ise dokunakl laflarla tesir etmeye
alyor, faist subaylarn emriyle hareket etmemelerini telkin
ediyorlard. Bekleme devresi balamt. Muhtarn evine yakn bir
evdeydik. Bulunduumuz evden onlar gryor ve zaman zaman camdan
karlkl atmaya devam ediyorduk. Bize M1T'iler diye seslenip
isimlerimizi ve benzeri eyleri soruyorlard. 1lerinde en ok konuan ve
en ok hakaretamiz laflar sarfeden Erturul Krk idi. Bu arada atda
yer yer kiremitleri kaldrarak kendilerine mazgal delikleri ve gzetleme
yerleri atlar. Bir arpma iin gerekli hazrlklar yapyorlard. Bir ara
evden kan dumanlardan baz eyleri yaktklarn anladk.
Bir sre sonra Faist Ynetimin Temsilcisi muhtar ve ailesini serbest
brakyoruz diyerek muhtar ve ailesini serbest braktlar. Faist muhtar
ilk nce kendilerine yardmc olmu evinde barndrm, sonra askeri
grp sknca ihbarda bulunup kendini kurtarmak istemiti. Bundan
ayanlarn hibir zaman haberi olmad. Kendilerine tesir etmeye gayret
Sayfa: 62/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ettik, teslim olmalarna iknaya altk, ailelerini getireceimizi ve

kendileri ile konuturacamz syledik. Sibel Erkan olayn anmsatarak
devletin gcnn her zaman daha fazla olduunu, neticenin her ne
olursa olsun aleyhlerine olacan belirttik. Sonradan rendiimize gre
bu telkinlerimiz aralarnda ihtilaf kmasna sebep olmu. Bir ksm
teslim olmaya yanamlar. Ancak Mahir ayan duruma hakim olarak
teslim olmay dneni vuracan sylemi. ayan ve arkadalar
morallerini yksek tutmak iin marlar sylemeye devam ettiler. Bir
mddet sonra helikopterler gelmeye ve evin arka tarafndaki yamacn
arkasna inmeye balad. Biz de evden kp tepeye gittik. YS Albay yere
bir kaput sermi zerinde uyuyordu, yorgunluktan periand. ileri
Bakan MT Mstear, Tokat Valisi, jandarma Genel Komutan Yardmcs,
MT Ankara Blge Daire Bakan ve dierleri gelmiti. Ankara'ya bilgi
vermek iin bazlar helikopterle gidip geliyorlar, planlamalar yapyor,
geceye kalnd takdirde ne yaplaca dnlyordu. Bir operasyon
ihtimaline kar elik yelek istenmiti. Zaman zaman megafonla teslim
ars yaplyor, terristler buna olumsuz cevaplar veriyorlard. Trkiye
Cumhuriyetinin gvencesinde olan ngiliz rehin alnmt. Btn
dnyann gz Kzldere'deydi. Konu nemli idi. Zira devletin prestiji
mevzubahisti. Herkes ngilizlerin nasl sa kurtarlabileceini
dnyordu. Yiyecekleri varsa terristler aylarca dayanabilirlerdi.
stekte bulunabilir ve bu istekleri yerine getirilmezse ngilizleri tek tek
ldrmeye balayabilirlerdi. Ya gece olunca duruma nasl hakim
olunacakt. Projektrler getirip evi epeevre aydnlatmak lazmd.
Terristler kyn iine dalp veya ormanlk olan araziye kaarsa iler
daha da zorlaacakt. Pilotlar jetlerle gelip evin stnde ykselerek
uan tazyiki ile evi kertebileceklerini ve o kargaada rehinelerin
kurtarlp terristlerin bir ksmnn sa yakalanabileceini sylediler. Bu
neri zerinde tartlrken birden bir cayrt koptu. Saat 14.30
sularndayd. Her tarafmzdan mermiler vnlayarak geiyordu.
Helikopterle gelenler tepeden aaya doru katlar. Biz yere yatuk.
Ben kk bir makine ile fotoraf ekmeye alyordum. Alay komutan
megafonla ate kesilmesini emretti. Askerler atei kestiler. Ancak evden
silah ve el bombalarnn atlmasna bir sre daha devam edildi.
Megafonla tekrar ar yapld. Ancak bu sefer cevap veren olmad.15-20
dakika sonra atma tekrar balad. Ortalk toz duman olmutu. Bu
sefer alma daha uzun srd. Evden hi ses gelmiyordu. Megafona da
cevap veren olmad. elik yelekler gelmi baz subaylar hazrlanmt.
Evin atsndan ve muhtelif yerlerden binaya girildi. Hi mukavemet
olmad. Bir mddet sonra elik yelekliler kapdan darya kt. Eve
gittik. Manzara korkuntu. Birou ellerinde patlayan el bombalar ile
paralanmt. Saffet Alp henz yayordu. Ancak el bombas karnn
paralam ve organlar dar kmt. Birka dakika sonra ld. Koridor
ceset doluydu. atya kan merdiven altnda yere oturmu vaziyette
ngiliz elleri arkalarndan bal ve birbirlerine yaslanm vaziyette
duruyorlard.
Sayfa: 63/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Hepsi de balarndan vurularak ldrlmlerdi. Fotorafla durumu

tespit ettik. lenlerin bir ksm tehis edildi. ngilizlerle birlikte 13 l
vard. ok yorgun ve uykusuzduk. Oradan ayrldk ve Niksar'da
stmz deiip yola koyulduk. ofr gece dinlenmiti. Yol boyu
uyukladk. Bolu'ya geldiimizde haberlerden Erturul Krk'nn sa
olarak samanlkta yakalandn rendik. Evde ngilizlerle birlikte 13
deil 14 kii olduunu anladk. Mahir ayan, Cihan Alptekin, mer Ayna,
Sinan Kazm zdoru, Hdai Arkan, Sabahattin Kurt, Nihat Ylmaz,
Ertan Saruhan, Ahmet Atasoy ve Saffet Alp ise lmlerdi. Bu srada
Hiram Bey de ayn haberi Erenky'de Ziya Ylmaz'la birlikte dinliyordu.
Haberi duyan o ters Ziya Ylmaz birden km.... Hiram Bey'e her eyi
anlatmaya balamt. Yzba lyas Aydn'n da Kzldere'ye geldiini ve
baskndan nce oradan ayrldn renmitik. Sonradan Erturul
Krk ve ilyas Aydn'n MT Ajan olduu iddialar yaylmaya balad.
Her ikisinin de MT'le bir alakas olmadn biliyorum. Ancak lyas
Aydn, benim iin de bir phedir. M1T deil ama herhangi baka bir
rgtn THKP-C indeki ajan olabilirdi.
Olaydan 1 yl kadar sonra Erturul Krk mahkemede olayn dier
tarafndan kalan tek insan olarak anlatyor. 18 atdaki merdivene alan
delie kendimizi attk. nden Saffet, arkadan ben yuvarlandm, Mahir
ngilizler diyerek onlarn vurulmasn emrediyordu. Bir arada yere
yuvarlandk. Kafam dorulttuumda lk lk bir eylerin bama aktn
hissettim. Mahir'in kolunun atdan aaya sarktn grdm. Koarak
yukarya trmandm. At devam ettiinden kolundan ektim. Bandan
vurulmutu.
Mahir diye bararak cevap istedim. Ancak ondan cevap alamadm.
Mahir'le uratm sre iinde dier arkadalardan biri veya birka 3
ngilizi vurarak ldrmlerdi. Ben hayatta hi kimsenin duymayaca
kan sesini duydum. Artk bu meselede hibir etkinlikleri kalmad halde,
ngilizlerin bou bouna akan kanlarnn sesini duydum. Silaha sarldm
iin tarihe kar ve kendi halkma kar su ilediim inancndaym
diyordu.
Fihrist Konu ba

18
3l Mays l973 tarih/i Gnaydn Gazetesi.

Sayfa: 64/141
 ANALZ Mehmet Eymr

YILMAZ GNEY
Kzldere olayndan sonra bu geici grevde ksa bir
mddet daha altm. Belki de anlatacam olay
Kzldere'den nce idi. Tam hatrlamyorum.
Olaylarla ilgili ubenin banda Necati adnda bir
arkadamz vard. Az laf yapan, bildiklerini
ekleyip ssleyip iyi satan, i bitiren bir kiiydi. Gz
boyam ve ksa zamanda ubenin bana
getirilmiti. Devaml Erenky'e gelip gidiyordu.
Memduh Paa ve Blge Daire Bakanl
Yardmcsnn itimadn kazanmt. Sorgulardan,
Frtna 1 tatbikat yaplp btn stanbul ev ev
arand zaman ayanlarn, Ylmaz Gney' e ait
Levent'teki bir evin atsnda sakland
renilmiti. Normal olarak Ylmaz Gney'in alnp
sorgulanmas gerekirdi. Necati sorgudan alnan
bilgileri tam olarak iletmiyor. Memduh Paaya,
Ylmaz Gney'in MT'in eleman olduunu, ondan
bilgi aldklarn sylyordu. Bunun doru olmadn
renmitim. Necati de Ylmaz Gney gibi Adanal
idi. Baz akamlar ili'de Ylmaz Gney'in .. kardeinin ilettii bir
kulbe gidip kumar oynuyordu. Czdan bir memurda bulunmayacak
kadar para doluydu. Ei de kumar kulplerine ve evlerdeki kumar
partilerine katlyordu. Necati, Amerikan sigarasnn kaak satld
devrede Amerikan sigaras ier, arabasn gnderip bir yerlerden karton
karton sigara aldrrd.;
Memduh Paaya, Necatinin doru sylemediini dndm bildirdim.
Ylmaz Gney'in alnmasna karar verildi ve bu husus Necati'den
gizlendi.
Ylmaz Gney'i Bebek'teki mehur bir kumarhanede bulup, kumar
oynarken aldk. Viskisini yarm brakmak mecburiyetinde kald.
armt. Herhalde, Necati'nin kendisine verdii gvencenin pek geerli
olmadn dnyordu. Arabada bize, kendisine kfr edilmemesini ve
kt muamele yaplmamasn rica ederek, bildii her eyi syleyeceini
belirtti. Arabal vapurla karya geerken onu Hiram Bey'le arabada ba
baa braktk. Necati'ye yeni bir ev aldn ve dediini, ayn
apartmanda yan yana dairelerde oturduklarn sylemi. Biz Ylmaz
Gney'i kumarhaneden alrken Ylmaz Gney'in evi civarndaki bir ekip
de Necati'nin srda olan makam ofrn makam arabas ile Gney'e
yolladn tespit etmiler. Gney'in alnacan her naslsa renen
Necati, son anda Gney'i alarme etmeye almt. Ylmaz Gney
Ziverbey'de en itibar gren kiilerden biri oldu. Temiz araflar, temiz
kyafet ve gayet yumuak bir muamele... Hatta kendisi ile hatra
fotoraflar bile ektirenler vard. Sorgusuna katlmamakla birlikte daha
nce bilinenler dnda fazla bir ey anlatmadn rendim. Gney

Sayfa: 65/141
 ANALZ Mehmet Eymr

sevilen bir aktr olmann avantajn Ziverbey'de de kullanabilmiti. Ayn

gnlerde 1'inci ubede ei Fato Gney'in alnm olduunu ve zerinde
bulunan beyaz bir elbise ile darack, bask bir hcre gibi yerde
oturduunu grdm. ube gzaltna alnanlarla doluydu. Kocasna
sevgisi ve ballndan baka bir gnah olmadn dndm bu iyi
aileden gelme gen kadn ube Mdr ile konuarak iki bklm
oturduu yerden karttrp rahat etmesini saladm. Kendisi ile konuup
einin iyi olduunu, bildiklerini anlattn, zaten bu bilgilerin
bakalarndan da renildiini ve bildii bir ey varsa saklamadan
anlatmasn telkin ederek yanndan ayrldm. Necati bu olaydan sonra
Tekilattan ayrlmaya mecbur brakld. Sonraki yllarda kendisinin
Adanaya yerletiini rendik. .
Birka yl sonra aldmz habere gre Necati evinde banyo yaparken
dp lmt. Tekilatda istikbali olan ve hzl ykselen bir memur
beeri hrslarna malup olmutu. Hiram Bey, ben, baskn ekibinde
bulunan Kontrespiyonajdaki dier arkadalar ile YS Albay tekrar asli
grevlerimize dnmtk. YS Albay bir mddet sonra Ankara'ya tayin
oldu. Ziverbey'deki sorgular bizden sonra da devam etti. htilal hazrl
iinde olduundan phelenilen baz st rtbeli subaylar bu devrede
Ziverbey'den getiler. Yine bu devrede iki rgtsel kitap okuyup rgte
daha yeni ynelen, herhangi bir eyleme girimemi kiiler dahi
Erenky'de sorguya alnd. Bunlar, Ziverbey'de nceden planlanmadan,
gelien olaylar karsnda kendi kendine balatlan hakl bir faaliyetin,
hakllna glge drd. Ziverbey Kk yllar boyunca gzlerin
oyulduu, trnaklarn skld, kzgn ilerle insanlarn daland bir
ortaa zindan gibi anlmaya balad.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 66/141
 ANALZ Mehmet Eymr

1972 MUHTIRASI
Durmadan dinlenmeden alyorduk ama bir
eylerin iyi gitmediinin farkndaydk. Tekilatda
iyiye doru bir gelime yoktu. Birok olumsuzluu
gryor ve yayorduk. Sonunda dncelerimizi
ve kendi aramzda konutuklarmz kaleme alp,
grdmz aksaklklar kademeli stler aracl
ile Mstear'a sunmay kararlatrdk. Ekim
1972'de kaleme aldmz ve Hiram Bey'le benim
de dahil olduum 30 imzal bu yazmz Mstearlk
tarafndan bir muhtra olarak deerlendirildi ve
nce bir bakaldr olarak nitelendirildi.
Mfettiler geldi, ifadelerimizi almaya yeltendiler.
Reddettik. Neticede mfettilerle toplu halde
grtk. Mstear gerekirse stanbul'a kilit vururuz demi.
Aldrmyorduk. Zira imza atanlar olarak hepimiz iimize son derece
hakim kiilerdik. Her birimiz birok takdirname ve dl almtk.
stanbul Merkezinin btn ykn ekiyorduk. lesiye altmz ve
btn ykn ektiimiz bu tekilatta bir robot gibi davranamazdk.
Ortada gizli bir ey yoktu. Aka imzalarmz atmtk. nerilerimiz iyi
niyetli ve tamamen Tekilat'n sorunlaryla ilgiliydi. Kiilere ynelik bir
tavrmz yoktu. stanbul'un kapsna kilit koyarlarsa biz de kendimize
baka i bulurduk. Neticede mfettiler gelip gittiler ve olay soumaya
brakld.
imdi 1 8 yl nce yazlm olan bu yazya bir gz atalm:
'1stanbul ve Blge Daire Bakanlna Servisimizi ok seven ve
vatanmza bal olan bizle1; imdiye kadar darda daha iyi imkanlarla
almay reddederek eitli grevleri istekle yerine getirmi,
almalarmzla Amirlerimizin takdirlerini kazanm kiileriz. Amacmz
her zaman olduu gibi halen de vatanmza faydal olmak ve
Tekilatmz ykseltmektir: Servisimizin eitli nedenlerle tam randman
ile grev grmediini, dier devlet teekklleri ile arasnda intibakszlar
olduunu, ilerin aksadn grmekte ve Tekilatmzda geni apta bir
reforma gitmek ihtiyacn kuvvetle duymaktayz. Daha iyi bir Servis ve
daha iyi bir Trkiye iin en iyi niyetlerimizle alma ve mcadelemize,
bundan sonra meydana gelebilecek btn fart ve ortamlarda da devam
edeceimize, ahsi kayg ve dncelerin tutumunuz zerinde rol
oynamayacana inanlmasn stlerimize arzederiz.
Tekilatmzdaki bugnk aksaklklar ile randman drc hususlar,
bunlarn grmze gre dzeltilebilmesi iin gerekli reformlar aada
bilgilerine sunulmutur:
1- Personel,
Tekilatmz, yklendii grevlere nazaran devaml eksik ve kifayetsiz
bir kadro ile almaktadr: Mali fartlar muvacehesinde Servis,
Sayfa: 67/141
 ANALZ Mehmet Eymr

personeline imkan salayamadndan Servisten ayrlmalar olmakta,

kaliteli yeni personel de Servise intisap etmek istememektedir.
Tekilata yeni alnan bir memurun verimli olabilmesinin 3 ila 5 seneye
ihtiya gsterdii gz nne alnd takdirde, ileride randman
salayacak kalitede eleman alamamann yannda, Servisten vaki
ayrlmalarn Tekilatmz, memleketimizin iinde bulunduu artlara
ramen daha uzun yllar randmansz bir durumda tutaca
meydandadr:Dier yandan, devletin dier messeselerinden bilhassa
Ordudan yaplan tayinlerle, Servisimizin alt kademelerinde hasla
salayacak memura, K/OE ihtiya varken st kademeler doldurulmakta
ve masa haricinde alacak memurlar yerine 1efkilat'a tecrbe ve
ihtisas bulunmayan st derecede idareci alnmaktadr:eitli devlet
messeselerinden yaplan atanmalar; Servis tecrbesi bulunmayan
ahslarn zel ihtisas gerektiren durumlar haricinde ( teknik ilet;
askeri kymetlendirme gibi), Servisin idari karar kadrolarnda (Gr, Amr,
ube Mdr, Operasyon Muavini, Blge Daire Bakan, Merkez Daire
Bakan gibi) istihdam edilmesinin, 1efkilatn randmanna menfi ynden
tesir edeceini, her eyden evvel bu grevlerin bir ihtisas
gerektirdiinin dnlmesini, muayyen sre alt kademelerde baarl
bir ekilde almadan bu makamlara getirilenlerin gerekli
deerlendirmeyi yapamayacana inanlmasn arzu etmekteyiz. Ordudan
Servise mal edilecek subaylarn da azami Yzb. rtbesine kadar gen
olarak Servisimize alnmalarnn ve bir daha Orduya dnmeyerek Servis
almalarna intibak etmelerini, verebilecekleri hasla ynnden zaruri
grmekteyiz. Yllarca Serviste muvaffakiyetle hizmet grm olan bir
ahsn hak kazand bir mevkiye dardan yaplan bir tayinle baka
birinin atanmasnn, bu mensubumuzun alma ve ykselme azmini
kracana ve dolaysyla randmannn azalacana bizlerce muhakkak
nazaryla baklmaktadr: stikbalden mit edilenler, yani terfi etmek ve
ykselmek dncesi alma fevkini ve randmann arttrr: Aksi halde
ksknlkler ve kopmalar meydana gelecektir. Servise yeni alnacak
personel mevzuuna gelince;
Her yeni alnacak personelin ciddi bir tetkik tahkikten sonra, istihdam
edilecei kadroya gre (ofr, K/O, daktilo, takip memuru vs. gibi) bir
doktor ve psikologun da dahil olduu heyet tarafndan tetkik edilerek,
yeteneklerinin, ruhi, fikri ve bedeni durumunun incelendikten sonra
Servise intisap ettirilmesi uygun olur kanaatindeyiz. 1efkilatmzda
kaliteli personel istihdam ve halihazrda bulunanlarn Servisten
ayrlmalarn nleyebilmek iin Devlet personel ve MT Tekilat
kanunlarnda gerekli dzeltmelere artk acilen gidilmesi, kadrolarn
yeniden ele alnarak tanzimi, yan demelerde tekilat iinde ayrlklar
yaratmayacak adil bir hal feklinin bulunmas elzemdir ve bu hususun
derhal kesin ekilde devletimiz st kademe idarecilerine belirtilmesi
takdirlerine arz edilir. Keza Servisimize, zel ihtisas sahibi ve stn
yeteneklere haiz 0lanlar hari emekli personel alnmamas Servis

Sayfa: 68/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kadrolarnn hasla salayamayan personel ile igal edilmemesi

ynnden lzumludur. Aktif politika iinde bulunan ahslarn
yaknlarnn, bir ailenin btn. fertlerinin ve ok miktarda hanm
memurun da 1efkilatmzda almasn mahzurlu bulmaktayz. Bilhassa
son zamanlardaki olaylar gz nne alnarak yeni alnacak personel
seiminde ok dikkatli davranmak gerekmektedir dncesindeyiz.
2-Tayinler
Gerek i gerekse d tayinlerin bir mkafatlandrma ve cezalandrma
olarak mtalaa edilmemesini, ihtisasa nem verilmesini ve muvaffak
olunan grevlerde memurlarn gerektiinde uzun yllar kullanlmasna
lzum olduu kanaatindeyiz.
D grevlere ancak bir defa gidilir ve bu masa banda yaplacak bir
imtihan ile olur, dardan gelen bir memur muhakkak Anadolu'ya tayin
edilirgibi kat prensiplerin Servisimizde yer almamasn, tayinlerde
grevin zellii ile ahsn yeteneklerinin gz nne alnmasn uygun
mtalaa etmekteyiz. Faal grevin esas imtihan olduunu, tecrbe ve
ihtisas sahibi memurlarn greve gre d ve i vazifelere verilmesini,
bunda sra, asli maa, kdem, ya deil grevin ve ahsn zelliinin,
maske durumunun gz nne alnmasn dnyoruz. (Mesela 50yafnda
bir memurun 1 veya 2nci katip olarak d greve gnderilmesi uygun
kamamaktad1:) Ayrca Blge Daire ve Merkez Daire Bakanlarna,
gerekelerini gstermek suretiyle kendi personeli arasnda gerekli
ayarlama ve i tayinler yapmalarna yetki verilmesini, yani dahili
tayinlerde personelini daha iyi tanyan ve deerlendiren bu makamlarn
sz sahibi olmasn, keza terfi edecek ve d greve gidecek personelin
seiminde de bu makamlarn tavsiyelerine tam uyulmasn uygun
mtalaa ediyoruz. Mhim olarak nitelendirdiimiz dier bir husus, Servis
Bakan ve dier idari makamlarn grevde devamllk prensibine uygun
ekilde uzun yllar ayn makamda kalmalarnn salanmas hususudur.
3 - Eitim ve Kurslar
Servis mensuplarna nazari olarak deil, tatbiki ve gereki olarak tatbik
edilmeli, bu arada yine konularda kurslar uygulanmaya balanmal, bu
eitim ve kurslardan geen bir Servis mensubu gerekten verimli bir
hale gelebilmelidir. Kurs retmenleri de bu ilerde uzun mddet
alm tecrbeli ahslar olmal, kurslar sadece notlardan okunarak
verilir durumdan karlmal, tatbikata kurslarda nem verilmelidir.
4- alma Usul Metot ve Aralarnda Yenileme
a. Fikri 1efkilatmzn almalarnda sratle bir modernizasyona gitmesi
zaruridir. Her eyden nce modern bir alma zihniyetinin tekilata
girmesi, muhafazakarln, brokrasinin ve krtasiyeciliin asgariye
indirilmesi, almann sratlenmesi ve verimli olmas bakmndan kat
normlarn kaldrlarak elastiki bir tutumla hareket edilmesi uygun
olacakt1:Zamanmzda btn dnya servisleri, iktisadi, teknik, itimai,

Sayfa: 69/141
 ANALZ Mehmet Eymr

biyografik ve corafi istihbarata en az askeri ve siyasi istihbarat kadar

nem vermektedir. Servisimizin de yeniden bir tekilatlanma ile bu
konulara yeterince eilmesi zaruridir
b. Teknik Btn dnya servisleri istihbari almalarda esas olan
arivlerini elektronik makineler ile salarken (Suriye servisinin iki
seneden beri), Tekilatmzda bu husus h!il!i dikkate alnmamtr
Dolaysyla herhangi bir vakada arivlerimizdeki bilgilerden tam
manasyla istifade imkan hasl olmamaktadr. Dier taraftan dnya
istihbarat servislerinin toplad bilgilerin en az yzde sekseninin ak
kaynaklardan olduu malumlard1: Servisimiz, ak bilgileri toplayp
tasnif etmek, ancak bunlarn dnda kalan tamamlayc bilgileri
operasyonel almalarla elde etmek gibi bir faaliyete tam manas ile
girememitir. Byle bir almaya girebilmenin ancak kurulu ve
Tekilatda yaplacak byk bir reform ile gerekleebilecei
muhakkaktr Mevcut ara ve teknik malzeme de halihazrda randmansz
bulduumuz almalarmza dahi kifayetten ok uzaktr Yabanc
memleketlerde alan istihbarat aralar sergilerine kifayetli ve lisan bilir
mensuplarmz gitmeli ve almalarmzda kullanacamz modern teknik
aletlerle tekilatmz kuvvetlendirilmelidir. Btn bunlarn mali
imkanlarla tahditli olduunu biliyo1; bu bakmdan gerektiinde
Servisimizin mali gcn gelitirmek ve devlete yk olmay bir nebze
azaltmak iin emsal Servisler gibi baz ticari yatrmlara girierek,
Servisimizin gelir kaynaklar temin etmesini teklif ediyoruz. (D
memleketlerde ngilizler ve srail ve Amerikallar tarafndan kurulan,
almalara maske salayan, ayrca operasyonlarn mahallinde
finansmanna imkan veren firmalar)
5- Eleman Durumu stihbarat servislerinin can damar olan eleman
almalar da istendii gibi yrmemektedir. Mezkur konuyu ikiye
ayrmak mmkndr;
a- Trkiye indeki Elemanlar.
Bu elemanlar, artk btn maddi menfaatleri ok kstl iken sadece
vatan iin ideolojik olarak almay kabul etmekten uzaktrlar.
Kendilerini hizmete raz etmek baz artlara bal kalmaktrlar. Bu
artlar Servise yerine getirilmedike hasla salamak mmkn deildir.
Elemanlara tatminkar demeler yaplabilmesini lzumlu grmekteyiz.
b- Dtaki elemanlar iin de bunlarn ou ideolojik veya baka . motifler
ile deil maddi motifler ile almaya raz edilebileceklerinden tatminkar
bir btenin bu ie tahsisini gerekli bulmaktayz.
6- Dier Devlet Teekklleri ile likiler
Servisimizin Trkiye i ve d politikasnda rol oynamasn ve bunun
hkmet ve Bakanlklarca normal karlanmasn gerekli grmekteyiz.
Son sol hareketlerde, Servisin gemi yllarda ne kadar hakl olduu
anlald, D 1emsilciliklerimizdeki baz casusluk olaylarnda

Sayfa: 70/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Servisimizin buralarda ne kadar lzumlu bulunduu grld halde

Servis, ilgili Bakanlklardan ve Hkmetten almalarla ilgili gerekli
tavizleri alamamtr. Milli Dileri Bakanl eliliklerde Servise bir
kadro vermeyi prensip olarak gletirmekte, ancak muayyen kk
kadrolar tahsis ederek, gerek kadrolarla gerekse Dileri Bakanl
personelinin davranlaryla mensuplarmz deifre etmektedir. D
grevlerde dier devlet messeselerinin (Turizm 1tntma, Ticaret
Bakanl, Trk Hava Yollar, Basn-Yayn, TRT gibi) kadrolarndan da
faydalanma cihetine gidilmesi uygun olacakt1:Trkiye ierisindeki
durumlarda da Servisimizin hibir parti ve zmrenin tesirinde kalmadan
Trkiyenin gvenlii iin grn empoze etmesi, dier devlet
teekkllerinin bu servis politikasna yardmc olmalar, lzumludur
kanaatindeyiz.
7- Dier Baz Hususlar Planlama Byk operasyonlarda ve servisin
varmak istedii nihai hedeflerde Serviste tecrbeli ve eitli
kademelerde yetimi olgun kimselerin planlamalar yapmasna ve plann
uygulanmas srasnda eitli devlet teekkllerinin tesiri altnda
kalnmamasna taraftarz. Servis politika dnda, fakat Trkiye
politikasn etkileyen ve hatta politikaya yn veren bir messese haline
gelmelidir.
Servisin Memuruna Sahip kmas Servis, grev verdii bir memurun
bana grevin ifasnda gelebilecek hadiselerde onun yannda olmal, ona
destek salamaldr:Bu husus memurlarmzda gvenlik duygusu
brakmamakta, randmansz alma sonucunu dourmaktadr:
Servisimizin el altndan dahi olsa, daima memurunu etkili ekilde
desteklemesi, onun yannda olmas lazm geldiine inanyoruz.
8- Netice Olarak:
Serviste acilen kkl bir reforma ihtiya olduunu, byle bir reforma
gidilecei zaman en idealini dnerek veya baka yerlerden adapte
ederek deil, en alt kademeye kadar inerek bizzat almalar ve gerekli
ihtiyalar mahede etmek suretiyle kararlara varlmasn, fikir
teatisinde bulunulmasn, bu hususta tecrbeli, gvenilir kimselerden
faydalanlmasn elzem buluyoruz. spat edemeyeceimiz fakat
emarelerini ifahi olarak karinelerle belirtebileceimiz bir husus, servis
iinde idari mekanizmaya etkisi olan, yabanc devletler lehine alan
ahs veya ahslarn bulunduudur:Gemi senelerde birok emsal
Servislerde bu gibi olaylarn meydana karlmas nedeniyle bu hususa
nemle e ilinmesini ve gerekli almalarn gvenilir ahslar tarafndan
gizlilikle yaplmasn istemekteyiz. Yetimi personelimizin devaml
kamasna alan kadrolara, Servis ierisinde ykselme tannmamasna,
st makamlara dardan Servis tecrbesi olmayan kimselerin
atanmasna, dier devlet dairelerinden tamamen ayr bir grev
ierisindeki memurlarmzn personel kanunu muvacehesinde geimlerini
glkle salar duruma 4jrlmelerini Servisimizi gsz hale itmek

Sayfa: 71/141
 ANALZ Mehmet Eymr

politikas olarak karlamaktayz. En az dier devletler gibi Trkiye de

iyi ileyen, iyi bir istihbarat Servisine muhtatr kanaatindeyiz.
Servisimizin gelime ve kalitelenmesi almalarna kar kanlarn
dolayl ekilde Trkiye aleyhine davrana girdikleri dncesini
tamaktayz. Trkiye ve Servisi ok seven, uzun senelerden beri sadece
Servisin mal olan bizlerin yukarda sunduumuz hususlar kaleme
almaktaki gayemizin yapc ve iyi niyetli olduuna inanlmasn ve
yazmzn sayn Mstearmza intikal ettirilmesini sayglarmzla arz
ederiz.
17Ekim 1972
2 b. Md.
1-4 Gr. Amr
II-4 Gr. Amr
Kar: Gr. Amr
1-2 Gr. K/O
II-5 Gr. K/O
IV-2 Gr. K/O
II-2 Gr. K/O
4. Gr: Md.
II-1 Gr. Amr
II-5 Gr. Amr
II-7 Gr. Amr
II-3 Gr. K/O
II-7 Gr. K/O
IV-3 Gr. K/O
II-3 Gr. K/O
2 b. Md. Mua 4 b. Md. Mua
II-2 Gr. Amr II-3 Gr. Amr
II-6 Gr. Amr ah. Gr. Amr
IV-3 Gr. Amr. IV-7 Gr. Amr.
II-3 Gr. K/O II-5 Gr. K/O
II-8 Gr. K/O IV-2 G1. K/O
IV-4 Gr. K/O II-I Gr. K/O
Tekilat'n alanlar ve Tekilat yakndan bilenler 18 yl nce yazlan
bu satrlarn baz blmlerini halen geerciliini tadn

Sayfa: 72/141
 ANALZ Mehmet Eymr

dneceklerdir. Muhtrann yazlmasndan 4 ay sonra hepimize birer

ikaz yazs geldi. Mstearln 21 ubat 1973 tarihli ikaz yazsnda
unlar yazlyd.
stanbul ve Blgesi Daire Bakanlnda grevli bulunan 30 memur
tarafndan hazrlanp imza edilerek sz edilen Daire Bakanna verilen
.17 Kasm 1972 tarihli muhtrada; 1efkilat ve personel konularnda
yaplmas gereken baz reformlara deinildii ve Mstearlk Makamnn
tasarrufunda baz ilemlerin tahlil ve tenkide tabi tutulduu ve
taleplerde bulunduu grlmtr. 1:
Muhtrada sz konusu edilen hususlarn bir ksmnn yaplm olduu ve
bir ksmnn da yaplmasna alld 3 Mays 1972 tarihli ve 5 numaral
Mstearlk gnlk emrinde aka izah edilmitir. Bu emri okuduunuzu
imzalamak suretiyle tescil etmi olduunuz halde yaplan ve yaplmakta
olan reformlarn yaplmadn ileri srmeniz gerekle ve 5 numaral
gnlk emirdeki bilgiler ile badamamaktadr: .Bu davranla
yetinmeyip, grubunuzu tekil eden arkadalarnzn tamam veya bir
ksm tarafndan kaleme alnd phe gtrmeyen ayn mealdeki
imzasz bir mektup Cumhurbakanna, Babakana, Genelkurmay
Bakanna ve Kuvvet Komutanlarna gnderilmitir. sayfadan
mteekkil 2 Aralk 1972 tarihini tayan bu imzasz mektubun evvelki
davran glgede brakacak seviyede, tekilat birliini, kademeler
arasnda bulunmas gereken gven> sayg ve gizlilik prensiplerini
tamamen haleldar edecek mahiyette olduu grlmtr Mezkur muhtra
ve mektupta ileri srlen hususlarn; gerekleri inkar ve art fikirlerle
deerlendirerek onlar zel maksatlar iin istismar vesilesi olarak
kullanld hkmnden baka bir gre varmak mmkn
grlememektedir. Nitekim Tefti Kurulunun yapt aratrma da bu
grm teyit etmektedir. Bundan sonra,. st kademeleri igal eden ve
idari tasarrufu elinde bulunduran kimseleri zayflatmak suretiyle
itimatszlk telkini ve birlii bozucu hareketlere itirakten kanmanz
hususunda sizi bu defalk ikaz ediyorum. Tekerrr halinde gereken
kanuni ileme tabi tutulacanz nemle tebli ederim.
Nurettin Ersin
Korgeneral
MT Mstear ,,
Bu da nereden kmt. Bizim byle imzasz mektuplarm bir ilikimiz
olamazd. Tenkitlerimizi aka ve imzalarmz atarak yapmtk. Bizler
iin ar bir iddiayd. Hemen oturup cevap hazrladk. Sessiz kaldmz
takdirde olay zerimizde kalrd. Bir mddet sonra saa sola imzasz
mektup gnderenlerin tespit edildiini rendik. imzasz mektuplar
Ankara'da, banda bir albayn olduu daire bakanlndan kyordu.
Personel Gvenirliini Tahkik Etmek iin ksa bir sre nce kurulmu
olan bu zel birim bir mddet sonra kapatld. kaz emri zerine Hiram
Bey'in, Mstear Nurettin Ersin'e verdii cevapla bu konuya son verelim:
Sayfa: 73/141
 ANALZ Mehmet Eymr

01 Mart 1973
Sayn Korgeneral Nurettin Ersin
MT Mstear
Sayn Generalim,
21 ubat 1973 gn ve Prs. b. 804702 sayl ikaz etme emrini tebell
etmi bulunuyorum. Yanl bir kymetlendirmeye tabi tutulduu
kanaatini edindiim baz hususlar Mfettiler ile yaplan grmeden
sonra bir defa da nezdinize izah etmeyi faydal grdm.
17Kasm 1972 tarihli ve otuz imzal yazmzn muhtra olarak
kymetlendirilmesinin niyetimiz ve hakiki durumla badamad
Mfettilere de izah edilmiftir.5 Mays 1972 Tarihli ve 5 numaral
Mstearlk gnlk emriyle, Mstearlka muhtra olarak vasflandrlan
.J7 Kasm 1972 tarihli 30 imzal temenni .yazmz karlatrldnda
Mstearlk reform planlamalarnn inkar edilmesi gibi bir tutumun
mevcut olmad, ayrca bu reformlarn bir btn haline gelmesi iin iyi
niyetli bir almann tarafmzdan yaplm olduu da barizdir
dncesindeyim. Dier taraftan, ikaz. emrinizde Sayn
Cumhurbakanna, Sayn Babakana, Sayn Genelkurmay Bakanna ve
Kuvvet Komutanlarna gnderildiini belirttiiniz imzasz mektubun
tarafmdan veya tarafmzdan gnderildii hkmne varlm olmas beni
artm ve zmtr. mzasz bir mektubu gnderecek kadar erefsiz
ve Servis terbiyesinden uzak olmadm kanaatindeyim. Aksi ispat
edilmedike byle beni erefsiz bir duruma drecek hususu da kabul
etmemekteyim. Aksi durum tebellr ederse ar ekilde cezalandrlmam
da imdiden emirlerinize arz ederim.
Sayn Generalim, mezkur noktada bir hususu daha bilgilerinize sunmak
isterim. Sayn Cumhurbakanmzn Tunus seyahatine kendilerini
korumak zere itirak etmek erefine erimitim. Hrmet ettiim dier
kumandanlar ve makamlardan da tanmak erefini tadklarm
mevcuttu1: Servis ve Trkiyenin menfaatine olan hususlardan mezkur
makamlara bir mracaatta ismimi saklamak gibi kk davrana
teebbs etmek ihtiyacn duymayacak karakter ve durumdaym.
Sayn Generalim, 1957ylnda niversite tahsilimden hemen sonra
Servise girdim ve Mstearlk grevini yrtm Sayn Ahmet Salih
Korur; Sayn Hseyin Avni Gktrk, Sayn Ziya Selk, Sayn Naci
Akun, Sayn Celal Karasapan ve Sayn Fuat Dounun emrinde grev
grdm. Gemi Mstearlarmzn bazlar tarafndan zamann
Babakanlarna, ileri Bakanlarna iyi sonu alnm ilerin izah iin
karldm. 1ebrik edildim. Hizmet anlayn ahslara hizmet deil
Trkiyenin menfaatleri iin almaktr. Bu sebeple st makam
zayflatmak itimatszlk telkin etmek gibi bir harekete tevessl ettiimi
kabul etmemekteyim.
Sayn Generalim, iimi ok severim. Trkiye'ye de hizmet vazifem ve

Sayfa: 74/141
 ANALZ Mehmet Eymr

amacmdr. Ancak gururuma, ismime dknm. Bunlarn

zedelenmemesi halinde Servis prensiplerine uygun tarzda uzun seneler
tekilatta alacam. 1ejkilat'n ilerlemesi iin her mcadeleyi sonuna
kadar srdreceimi arz ederim. . sayglarmla
Hiram Abas
K/E b. Md.
stanbul ve Blgesi Daire Bk.l ,,
Fihrist Konu ba

Sayfa: 75/141
 ANALZ Mehmet Eymr

MEHMET EREL
Mehmet Erel'den nasl phelenilmiti bilmiyorum.
Bu phe bizden nceki tarihlerde ortaya km ve
onunla temas eden Keysofiserlere 19 temas
kesmeleri talimat verilmiti. Erel'le gren
Keysofiserlerden biri de emsi Bey'di. emsi Bey
emri dinlememi. Tekilatdan gizli olarak Erel'le
irtibatn srdryordu. Bulgaristan, Petere 1927
doumlu Emin olu Mehmet Erel daha nce,
Amerikallarla mterek bir operasyonda
kullanlmt. Erel yedi yanda iken 1934 ylnda
ailesi ile g ederek Trkiye'ye gelmi, stanbul
Ticaret Yksek okulunda okumutu. Franszca,
ngilizce, talyanca, Almanca, Bulgarca ve Macarca
dillerini konuuyordu.
emsi Bey, James Bond gibi iri yar, yakkl bir
insand. Takip eflii yapmt. Tekilatn popler
tiplerindendi. o tarihte Sorgu Brolarnn Amirliini
yapyordu. Yani hep nemli, kritik ve birok bilginin getii grevlerde
yer almt. Mehmet Erel dinleniyordu. Tekilat'la ilikisi kesilmesine
ramen emsi Bey'in grev yapt Takip ubesine ve Sorgu Brosuna
gittii tespit edilmiti. Mehmet Erel yurt dna gidip geliyordu. Ticari
hayat abuk ykselen bir trend izmiti. Mali durumu bir hayli iyiydi.
zellikle, emsi Bey'in banda bulunduu ve pheli Bulgar gmenlerin
sorguland yerlere girip kmas dikkatleri fazlasyla ekmiti.
Neticede Mehmet Erel 1972'nin Aralk aynda sorguya alnd. Sorgu,
emsi Bey'in banda bulunduu brolarn dnda yapld. Konum
olmad halde ube Mdrmz olan Hiram Bey tarafndan bu sorguda
grevlendirildim. Zaman zaman nemli faaliyetler ktnda Grup
Amirlikleri arasnda bu tip imeceler yaplrd.
Mehmet Erel, 45 yalarnda, hafif dklm ve krlam sal, kltrl,
itimat telkin eden, son derece zeki bir insand. Sorgusu srasnda
ibirliine yanaan, sorgucuyu rahatlatan tiplerdendi. Sorulan her eye
cevap veriyor, saatlerce gayet dzgn ve net bir ekilde konuuyordu.
Son derece kibard. Onun kibarl, bizim de ona kibar davranmamza
neden oluyordu. Erel'in, Sovyet Rusya ve dier Dou Blou lkelerle
ticari ilikileri vard. 1958 ylnda ticari amala Bulgaristan'a yapt
seyahatte Vasil Stayanov ile tanm, Stayanov Erel'e yakn ilgi
gstererek Petere'deki akrabalarn ziyaret etmesine yardmc olmutu.
Vasil Stayanov ayn yln Ekim aynda stanbul Bulgar Ticaret Ataeliine
tayin olmutu. Bulgaristan ile zaten ticari ilikisi bulunan Mehmet Erel'le

19
Keysofiser: lngilizce "case officer deyiminn Trkeye adapte edilmi ekl. -Her hangi bir isrhbari vak'ay aratran, bu
meyanda eicli kategordeki elemanlar sevk ve idare eden istihbarat grevlisi. Bu grevi masa banda yapp
de.eclendirmeye tabi turan kiye ise Deskofiser "desk officer denilir.

Sayfa: 76/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kolaylkla temas kurdu ve ilikileri derinletirdi. Konumalarda ondan

Bulgaristan'daki akrabalar, ticari ve maddi durumu, sosyal evresi,
emniyet ve istihbarat tekilatlarndaki tandklar hakknda bilgi alyordu.
Sonunda Erel'e Bulgaristan lehine almas iin hizmet teklifinde
bulundu. Bulgaristanla olan ticareti genileyecek ve Erel ok para
kazanacakt. Erel grevi kabul etti. Erel arada bir Bulgaristana
gidiyordu. Orada Bulgar istihbarat DS'nin ba ile tant. Artk
Bulgarlarn st seviyede bir ajan haline gelmiti. Stayanov, 1963'de
Bulgaristan'a dnnceye kadar Erel'den;
- Milli Birlik Komitesi . yelerinin karakterleri, zaaflar.
- - CHP ile MBK arasndaki ilikiler ve CHP'nin MBKna etkisi.
- - 14'lerin tasfiye edilmelerinden sonra orduda bir blnme olup
olmad ve 14'leri tutanlarn ounlukta olup olmad, gibi bilgiler
istemi, Erel bu konuda derledii bilgileri Stayanov' a iletmiti.
Stayanov'un Bulgaristana dnmesinden sonra faaliyet devam etmi,
ancak bilgi al verii Sofya'ya kaymt. Stayanov, Erel'den;
- - MT Mensuplar hakknda biyografik bilgiler, grevleri, zaaflar,
ailevi ve mali durumlar, ideolojik eilimleri.
- - Trkiye'nin daha ne kadar gmen kabul edecei.
- Bunun Trkiye'nin ulusal politikasna m yoksa parti politikalarna
m bal kalaca.
- - Gmenler arasnda phelilerin nasl saptand.
- Bu phelilerin nasl ve ne kadar sre ile kontrolde tutulduklar.
- - Edirne'deki g brosunda bir tandk olup olmad.
- Trk-Amerikan Servisleri arasndaki iliki ve benzeri bilgileri istemitir.
Bu arada Bulgaristanla ticari temas iyi ekilde devam eden Erel'in
Bulgaristan'dan alaca miktarlar gittike ykselmeye balam.
Bulgarlar Erel'in parasnn byk bir blmn devaml bloke ederek
onun zerinde bask kurmulard. Bulgarlar, faaliyetlerini gizlemek iin
Erel'e Cenevre ve talya'da paravan irketler kurdurmular, Erel,
Bulgarlar lehine Avrupa'da da faaliyet gstermiti. emsi Bey' e
ocuklarnn yurt dnda tahsili gibi baz maddi imkanlar yaratm, eine
bir krk almt. Bulgarlarn verdii bir iki gmene ait ismin
sorgulamadan temiz kmasn emsi Bey vastasyla salamt.
Bunlardan biri halen yannda alyordu.
Bulgarlar Erel'e ilgin grevler de vermilerdi. Baz nl kiilerin zel
hayatlarn incelettiriyorlard.
Erel'e gre Bulgarlar o tarihlerde ar saclarn lim Yayma Derneine
para ve silah yardm yapyorlard. Bulgarlarn Trkiye ile ilgili plan sa
silahlandrp sokaa dkmek ve sol zerinde bir bask grubu kurarak
onlarn harekete gemesini salamakt. Sol kar faaliyete ve silahl

Sayfa: 77/141
 ANALZ Mehmet Eymr

harekete balayacak, sonunda

ordu mdahale edecekti. Ordunun bask kurmas zerine, halk
ayaklanmas ve i sava balayacak, bylece birka aamal planla halk
iktidar gerekleecekti.
Mehmet Erel'in daktilo edilmi 70-80 sayfa tutan ifadesini gnlerce
alp bitirmitik. Hiram Bey, Mehmet Erel'in dublajda 20 olabileceini ve
Amerikallara da alabileceini dnyordu.
Zira mterek faaliyette kullanlan birok elemana daha sonra
Amerikallarn yanat bilinen bir husustu. emsi Bey de Amerikallarla
ok yakn mnasebetteydi.
Hiram Bey'in kanaatine gre eer Mehmet Erel dublajda deilse emsi
Bey Amerikallar tarafndan Erel'e zellikle yakn tutulmutu.
Sorgudan bu konuda bir bilgi alamadk ve neticede bu bir phe olarak
iimizde kald. Oyun iinde oyun varsa bu kadarn zememitik. Emir
verilmiti. Dosyalar alp bir arkadamla birlikte Ankara'ya Karargaha
gittik. Mstear Yardmcs ve dier st amirlere bilgi verdik. Toplantlar
yapld. Esas konu Erel'den ziyade emsi Beyle ilgili idi. Ona ne
yaplaca dnlyordu. Silah tad iin bu silahn nasl alnaca ve
mukavemet ederse ne yaplaca saatlerce tartld. Neticede emsi bey
ne sorguland ve de tekilattan kovuldu.
Tefti Kurulunca yaplan bir idari soruturmadan sonra Ankara'ya Sorgu
Brosu Amirliine atand.
emsi Bey birka yl sonra tekilattan ayrld veya ayrlmak
mecburiyetinde brakld ..
Bir mddet Amerikallarla yakn ilikisi bulunan tannm byk bir
firmada alt. Kasm 1978'de bir kalp krizi geirdi. Bilahare uzunca bir
mddet Hilton Otelinde bir daireye yerleti. Masraflar mehur bir baba
tarafndan deniyor, otel idaresi ve etraf tarafndan MT stanbul
Bakan olarak biliniyordu. Bu arada emsi Bey'in Amerikallarla ilikisi
devam ediyor.
CIA stanbul Temsilcisi Charles'in evinde verdii zel yemeklere
katlyordu. Charles, hkmetin deimesi halinde bunun MT'e
etkilerinin ne olacan, MT Mstear ve stanbul Blge Daire
Bakanlnn deiip deimeyeceini merak ediyordu. Yakn tarihte
vefat eden emsi Bey hayatnn geri kalan ksmn nl babann yannda
ve onun bir i yerinin mdrln yaparak geirdi. Mehmet Erel'in
dosyas Hukuk Mavirliince incelendikten sonra Genelkurmay Askeri
Mahkemesine tevdi edildi ve Erel Bulgaristan lehine casusluktan
tutukland. Milli Mdafaaya Hyanetten 12 yl 6 ay ar hapis cezas ile
20
Dublaj: Bir ajann arl bir tarafta olmak zere iki istihbarat servisine birden almas. Bu tip ajanlara Dubl-Ajan ad
verilir.

Sayfa: 78/141
 ANALZ Mehmet Eymr

mahkum edildi. Daha sonra, Yargtay safhasnda neler olduunu, ard

ardna sren ve bitmeyen iler nedeniyle bilmiyorum. Bildiim kadaryla
cezasn ekip tahliye oldu ve 1988 veya 1989 ylnda vefat etti. Erel
konusuna son vermeden ilikili bir mevzuya deinmek istiyorum: Erel
konusundan sonra aradan yllar gemiti. 1990 ylnda bir dostum
telefon ederek yeni kan bir kitab okuduunu, kitabn byk bir
blmnn Hiram Bey ve benim zerime ina edildiini, kitapta yerden
yere vurulduumuzu bildirdi. Kimin yazdn sordum. Yazan emekli
Bykeli smail Berduk Olgaay'd. Kitabn ad ise Tasmal ekirge.
Hi tanmadm syledim. Dostum kitab yollayacan syledi.
stanbula telefon atm ve Hiram Bey' e byle birini hatrlayp
hatrlamadn sordum, bana sylenenleri aktardm. O da
hatrlamamt. Dostumun gnderdii kitab alp yle bir gz geirdim.
Emekli Bykelinin ismi Mehmet Erel'in ifadesinde gemi.
Mehmet Erel Bulgaristan'da Bulgar istihbaratna tantrd ahslar
arasnda Olgaay ismini de vermiti. Yazlarndan engin bir kltr ve
geni bir muhayyile gc olduu anlalan Sayn Bykeli, Mehmet
Erel'in avukat vastasyla 1976 yl banda rendii bu olay 14 yl
sonra gndeme getirmi ve (0 tarihlerde hibir sorgu suale muhatap
olmad halde) btn meslek hayat boyunca Hiram Bey ve benim
tarafmdan kendisine komplolar dzenlendii kanaatine varmt.
Bykeli Olgaay'n, Mehmet Erel'in verdii ifadelerinde ve imdi
hatrlanmas mmkn olmayan yzlerce isimden biri olduu
anlalyordu. O tarihlerde Bykelilik gibi nemli bir makam igal
etmediine gre bizlerce hatrlanmamas da normaldi. Tekilat ve adli
makamlar o tarihte yaptklar aratrma ve deerlendirmede herhalde
Erel'in Olgaay'la ilgili ifadesini geersiz saymlar veya Olgaay' sulu
grmemilerdi ki Bykeli herhangi bir soruturmaya, sorgu ve suale
muhatap olmamt. Buna ramen, byle bir ithama maruz kalmann ne
kadar ar bir ey olduunu idrak ediyor, ancak adalete tevdi edilen ve
gizlilii kalmayan bir olayn Bykeli tarafndan neden 14 yl sakl
tutulduunu anlayamyordum. Sayn Bykeli neden 14 yl nce bu
olay renir renmez amirlerine koup tepki gstermemi, neden bu
irkin iftira iin hukuki yollara bavurmamt. Emekli Bykeli
Olgaay'n bu olaydan hareketle gelitirdii teoriler, elmay armutla
toplayp bir neticeye varmas ve btn dnyann merkeziymiesine
herkesin onunla uratna vehmedip birok olay kendisiyle balantl
klmas, gerekten ok ilginti.
Bu muhayyilesi, kltr geni Bykelimize kitabmda bir ka cmle ile
cevap verip aydnlatmak ve bu konuyu kapatmak istiyorum: Bay
Olgaay, kitabnzda yer alan ve yabanc bir istihbarat tekilat
tarafndan telefon dinlemelerine dayanarak verilen rapor, yurt dndaki
kaaklarn yurt iindeki bir kiiyle vaki grmeleriyle ilgilidir. Ne
rapor bana gelmi, ne de zamann Cumhurbakanna veya Skynetim
Komutanna tarafmdan iletilmitir. Cumhurbakan veya Skynetim

Sayfa: 79/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Komutanna bu tip raporlar ancak Tekilatn en st seviyedeki

grevlileri verebilir. Benim sadece bilgim olmutur .O raporda bahsi
geen siz deil o tarihte Cumhurbakanlnda grevli bir zattr. Raporun
sizinle ilgili olduuna nereden ve nasl kanaat getirip neredeyse koca bir
kitabn yarsnda hi tanmadnz bizlerle ilgili teoriler rettiniz?
Kendinizi bir kaak gibi dnmeniz garip...Sayn Cumhurbakan Fahri
Korutrk beni tekilattan atmad. Bir milletvekilinin olunu gzaltna
aldm iin zamann Babakan Ecevit MT'ten baka bir tekilata
tayinimi istedi. Raporlu olduum iin tayinimi tebell etmedim ve rapor
bitiminde durumumun dzelmesi zerine Tekilatdaki grevime devam
ettim. Acaba siz rahmetli Cumhurbakanmz Korutrk ile ailevi
yaknlm olduunu biliyor muydunuz? Sizinle Paris'te altn
belirttiiniz ve 1988'de ziyaretine gittiiniz tekilat mensubu HT, nam
dier Hseyin Bey'in hakknzda ne rapor verdiini bilemem. Ancak
mesleimin ilk yllarnda tandm Hseyin Bey'i tuhaf davranlar
nedeniyle pek sevmediimizi, sorgu brolarnda klar kapattrp
mumlar yakarak korkutucu olma maskaralklarnn aramzda alay mevzuu
olduunu belirtebilirim. Bildiim kadaryla ok seneler nce tekilattan
ayrld ve boazdaki havuzlu evinde yaamaya balad. Tekilat'la hibir
alakas kalmad. Yllar sonra Erel konusu ile ilgili olarak neden ona
gittiinizi anlayamadm. Yoksa siz hala onun MT'de etkin bir grevde
olduunu mu sanyordunuz? Paris'te beraber olduunuz ve takdir
ettiiniz Galatasarayl dier kii Hiram Bey'in ve benim ok yakn
dostumuzdur. Geni hayal gcnz bozmak istemem ama, eer
grebilirseniz Hiram Bey ve benim iin yazdklarnzn ne kadar sama
sapan, tutarsz olduunu size daha iyi izah edecektir. Kim bilir belki bir
diplomata yakacak incelikle ge de olsa zr dileme nezaketini
gsterirsiniz.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 80/141
 ANALZ Mehmet Eymr

SAVAMAN OLAYI
1975'de Ankara'ya, Blge Daire
Bakanl Takip ube Mdr
oldum. Daire Bakanm YS
Albay'd. Onun emrine tayin
olmaktan dolay sevinliydim. YS
Albay beni ube personeline en iyi
ekilde takdim etti.
alkanlmdan, baarlarmdan
bahsederek bana olan
yaknlndan ve itimadndan
bahsetti. lk defa bu kadar
kalabalk bir topluluk karsnda
konu olmaktan heyecanlanmtm.
Birka kelime de ben konutum.
Konuurken bacaklarmn
titrediini hissediyordum.1970'de
yaptm evlilik iyi gitmemi,
boanmtm. Bu evliliimden olan 3 yandaki olum Ankara'da
annesinin yannda kald iin onu daha sk grebilecektim. Takip ubesi
kontrol zor bir ubeydi. Ankara'nn eitli blgelerinde sabahn erken
saatlerinden gece yarlarna kadar sokaklarda grev yapan personeli
denetlemek, nemli ilerde iin banda olmak gerekiyordu. Personel
miktar ile ara gere ve telsizlerin artmas almay tersine etkilemiti.
Gzetleme yaptklar yerin yaknnda bir yere takip aracn ekip hep
bitlikte iinde oturuyor, gazete mecmua okuyup, sohbet ediyorlard. Bu
grevi menfi ynden etkiliyor, hem ksa zamanda evrenin dikkatini
ekiyor, hem de kendi dikkatleri daldndan bazen hedefi grmyor,
karyorlard. Takipilerin grev bitiminde yazd raporlar da
teferruatsz ve batan savma idi. Takip edilen ahsla ilgili dier ubeler
Takip ubesinin iine karyor, grev yerine gidip mdahalede
bulunuyor, bazen tetkik etmeden Ankara'da olmayan bir ahsn takibini
istiyorlard .YS Albay'n da destei ile zaman iinde btn bu
olumsuzluklar asgari seviyeye indirerek Takip ubesini Ankara
Blgesinin en iyi nitelerinden biri haline getirdik. Ankarada
Kavaklderede bir at katnda yalnz oturuyordum. 1976'da Hiram Bey
de stanbul Blge Daire Bakan Yardmclndan Ankara'ya Mstearlk
Karargahnn Kontrespiyonaj Daire Bakanlna tayin edildi. ocuklarn
tahsili nedeniyle ailesi stanbulda kalmt. Benim oturduum evde
birlikte kalmaya baladk. Hiram Bey uyumlu, dnceli, medeni bir ev
arkada idi.
Ev kirasna katlma talebini reddettiim iin ha bire eve bir eyler alyor,
bana masraf ettirmiyordu. Genellikle ge yatmdan sabahlar zor
uyanyordum. Bana Hadi kalk artk tembel adam diye seslendiinde o
oktan sporunu yapm, ay demlemi, kahvalty hazrlamt. Zaman

Sayfa: 81/141
 ANALZ Mehmet Eymr

bulduka akamlar birlikte geziyor, darda veya evde yemek yiyorduk.

Ona mesai haricinde aabey diye hitap ediyordum. Yakndan tandka
daha ok sevmi, bir aabey gibi benimsemitim.
1974 Kbrs Bar Harekatndan sonra Austos aynda Hiram Bey'le
birlikte ksa sreli bir grevle Beyrut'a gnderilmitik. Orada baz
temaslarda bulunup FK'nn EOKA'clar eittiine, lastik botlarla
Kbrs'n gneyine silah ve mhimmat sevk ettiklerine dair bilgiler aldk.
O tarihler iin nemli bilgilerdi. Bu seyahatte, Beyrut Elilii Konsolosu
Bilge Erol'la tantk. Renkli bir kiilii olan Dilerinin Korkun
Yengesi ile dostluumuz takip eden yllarda da devam etti. Onun dostu
olmak, her zaman dman olmaktan daha iyiydi. Bir kez hmna
uradm ve birbirimize girdik ama sonra ilikimiz dzeldi. Herkesin
birbirini vurduu Beyrut'a giderken bize bu kritik grev emrini veren
zamann Mstear rahmeti Em. Amiral Bahattin zlker sanki geri
dnmeme ihtimalimiz varm gibi sarlp bizi pm, srtmz
svazlamt.
Hiram Bey'i, babas Abas Kaptandan, beni ise bahriyeli olan daylarm
dolaysyla tanyordu. Her ikimizle de akalat. Bana Ne o byklar yle,
manavlara dnmsn diye takld. Yanndan ayrlr ayrlmaz byklarm
kestim. Dnte beni grnce Yahu sen baya doru drst
adammsn diye yeniden takld. Arnavut Bahattin, salk artlar
elvermedii halde zamann Cumhurbakan Fahri Korutrk'n isteini
emir telakki edip 1974 ylnda Mstearla gelmiti. Ayn yl Samsun'da
Tekilat denetlerken geirdii bir kalp krizi neticesinde ld. Ksa
Mstearl zamannda Tekilatda ok sevilmiti. mr vefa etseydi,
kendisini dier Mstearlardan ayran zellikleri ve dnya gr ile
Tekilat ok ileriye gtrebileceini tahmin ediyorum. Kbrs
Harekatndan sonra Trk silahl Kuvvetlerinin durumu ve hkmetin,
askeri ve diplomatik konularda alaca kararlarn gizlilik derecesi
artmt. Amerika Birleik Devletleri Trkiye'ye kar ambargo karar
alm, karlk olarak Amerikan slerinin faaliyetlerini durdurmay
gndeme getirmitik. Dostlarmzla ilikilerdeki soukluk istihbari
alandaki ibirliine de yansmt. Hzla silahlanan Yunanistan'dan
saklanmas gereken bilgilerin ABD ve ngiliz Haberalma rgtleri
kanalyla bu lkeye szmamas iin gerekli tedbirler alnyordu. Bilgi
teatisi ve ibirlii ok dk seviyedeydi. Kbrs'taki Trk Silahl
Kuvvetlerinin miktar, faaliyetleri, yabanc istihbarat kurulularnn ilgi
odayd.25 Aralk 1977 tarihli gazetelerin manetlerinde MT stihbarat
Bakan Yardmcs casusluk iddias ile tutukland. Sabahattin
Savaman Amerika ve ngiltere Hesabna Casusluk Yapmakla Sulanyor
ibareleri yer alyordu. Bu haberden birka ay kadar ncesine gidelim.
Ankara Blge Daire Bakan YS Albay beni ard. Verilen ok nemli,
hassas bir grevdi. Tekilat iinden birinin takip ve kontrole alnmas
isteniyordu. Hem de stihbarat Bakan Yardmcs. Kurulua gre
Mstearn altnda Bakanlklar vard. Birimler, Bakanlk, Daire

Sayfa: 82/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Bakanl, ube Mdrl gibi sralanyordu. O tarihte stihbarat

Bakanl tekilatn fonksiyonel ana nitelerinden biriydi ve Savaman
da bu Bakanlkta Yardmclk grevini deruhte eden emekli bir Kurmay
Albayd. Konu vatana ihanet phesi ile ilgili olduu iin emri alp hemen
harekete getim. Daha nce YS Albayn ilettii bu tip bir emre, usulne
uygun bir ekilde itiraz etmi. Mstearlktan gelen bu emrin tekrar
gzden geirilmesi konusunda kendisini ikna etmitim. Konu o tarihte
stihbarat Bakan olan Em. General NY ve Diyarbakr Blgesinin banda
iken Ankara'ya tayin edilen FK ile ilgiliydi. Onlarn da takibi istenmiti
.NY Paa, stanbul Daire Bakanl yapm, ben de emrinde almtm.
Babamn yardmcln yaptndan, halef-selef olmutu, Atatrk
izgisinde, sevdiim, saydm, gvendiim bir amirdi. FK hizmetleri ile
tekilatta efsanelemi, Suriye'de yakalanp eziyet grm, personeli ile
arkada ilikisi iinde olan biriydi. FK'nin nl bir devlet adamna yakn
olduu herkese bilinirdi. O da bu yaknl saklamaz, ak hareket
ederdi. YS Albaya tekilat iinde kendisinin de bildii gibi st kademede
ekimelerin olduunu, bizi de alet edip kullanmaya altklarn, bu
insanlarn inandmz, sevip saydmz amirlerimiz olduunu, bir
hyanetleri mevzubahisse her trl imkan kullanp kendilerini kontrol
altnda tutabileceimizi, ancak bunun tamamen o tarihlerde Personel
Daire Bakan olan Nuri Bey ile MAH Bakanlna vekalet eden Mehmet
Ali Bey'in Tekilatn kontroln ellerine geirmek ve rakiplerini tasfiye
etmek arzusundan kaynaklandn ifade ettim. Mstearn da bu emir
iin yanl ynlendirildii kanaatinde olduumu, tekilat iinde herkesin
birbirini takip ettirmesi halinde baka ilerle uramaya vakit
bulamayacamz syledim. YS Albay'da zel bir yerim vard. Bana
gvenir, olu gibi sever, bazen dik kafal hareketlerimi ve taknlklarm
hogr ile karlard. Babacan ynleri olan bir insand. stanbulda en
zor gnlerde birlikte alm, kader birlii etmitik. Bkmadan,
usanmadan yeni bir memur heyecan ile alrd. Rtbesini hi bir
zaman bir stnlk mevzuu yapmad. Kklerin nerilerine kulak
veriyordu. n sezileri kuvvetli idi ve genellikle onu yanltmazd.
Mstearla bir daha grp, kararn yeniden gzden geirilmesini
nereceini bildirdi. Neticede NY Paa ve FK'nn takip isteinden
vazgeildi. Zaten FK da bir mddet sonra emekliliini isteyip
Tekilatdan ayrld. Ayrlmadan nce ve sonra Tekilatdaki rakipleri,
hakknda, zellikle kadn kz ilikileriyle ilgili birok irkin iddiay
yaydlar. O tarihlerde MAH Bakan Yardmcl boalmt. FK, YS Albay,
eski stanbul Daire Bakan TD en kdemli Daire Bakanlar idi. Nuri Bey,
Hiram Bey'den devrald Orta Doudaki grevinden dnm ve
Ankara'da Personel Daire Bakanlna getirilmiti. Nuri Bey, tesir
kabiliyetini ustaca kullanarak Mstear Hamza Paay etkisine alm,
tekilatta re organizasyon yapmak bahanesi ile tekilatn emasn
deitirerek, kademe, kademe yerini salamlatrmaya balamt.
balamt. Personel Daire Bakanl, dari ler Bakanlna balyd
ve banda da Celal Bayar'n eski yaveri Kemal Eker vard. Nuri Bey

Sayfa: 83/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Kemal Eker ile geinemiyordu. Kemal Eker'in gelini Sonia Belika

asllyd. Bir sre sonra, zannedersem Cumhuriyet Gazetesinde, Kemal
Ekerin gelininin, makam otomobiline binerken resmi kt.
Tabiatyla bu i iin benim banda bulunduum Takip ubesi
kullanlmt. Bu olay Kemal Eker'in tekilatta sonu oldu. Emekliye
sevkedilen Kemal Eker, kendinden nce MT Okulunda grevliyken
emekli edilen be kii gibi Dantay'da iptal davas at. 28 Ekim 1976
tarihli Cumhuriyet GazetesiAtama ve emeklilik ilemlerinin devam
ettiini ve rgtte baz istifalar olduunu, bu ilemlerin MT iinde yeni
kadrolama almalarna ynelik olduunun sanldn belirtiyordu.
Temmuz 1990'da gazetelerde Kemal Eker'in, 7 yandaki olu Doruk'u
grmek zere Belika'dan gelen eski gelini Sonia Dhont'u tabancayla
yerinden ar ekilde yaraladn okudum ve zldm. Belikal gelin
Kemal Ekerin kader izgisinde anssz bir rol stlenmiti. Kemal Eker'in
emeklilik olay benim de gzm at ve banda bulunduum nitenin
bir daha bu tip olaylarda kullanlmamasna gayret ettim. Neticede Nuri
Bey'in Personel Dairesi, dari lerden koparak Mstear'a Bal mstakil
bir nite haline geldi. MAH Bakan Yardmclnn boalmas zerine o
tarihte emsalleri arasnda en kdemsiz olan Konya Blge Daire Bakan
Mehmet Ali Bey vekaleten bu greve atand. Kendisinin FK'nn
maiyetinde alt syleniyordu. Bir-iki kez Konya'dan Ankaraya
geldiinde YS Albay'n odasnda grmtm. YS Albay'aAabey bence
Trkiye'de en byk tehlike saclar. Bir solcu kasa tutun desen
yzlerce kii tutar, bir din adam kasa kimse yakalamaz mealinde
laflar ediyordu. Blge Daire Bakanl yapan bir kimsenin bu basit
benzetmelerle sa-sol olaylarna tehisler koymasn garipsediimi
hatrlyorum. Savaman'n takip ve kontrole alnmas istenildii tarihte
Hiram Bey Kontrespiyonaj yani Casuslua Kar Koyma Daire Bakanyd.
Amiri durumunda olan Savaman'n batllarla ilgili almalara zel ilgi
gstermesi bu konulardaki evraklar bir mddet elinde alkoymas
dikkatini ekmi, phelerinin doruluunu tespit iin birka denemede
bulunmutuk. Denemeler neticesinde kanaatleri peklemi, sonuta bu
tereddtlerini stihbarat Bakan NY Paaya amt. NY Paa da,
aratrmas sonucunda Savaman'n davranlarnda bir acayipliin
olduunu anlam ve konu Mstear Hamza Grg'e intikal ettirilmiti.
Tekilat'n iinden birinin takibi zordu. Konu nemli olduundan hedefin
24 saat kontrolde tutulmas. Savaman'n Karargahtan kndan
itibaren takibe alnmas, evinin devaml gzetlenerek giri knn ve
gelip gidenlerinin izlenmesi gerekiyordu. Btn bunlar hem karargahtaki
dier personele, hem Savaman ve evresine hi sezdirilmeden yerine
getirilmeliydi. Ayrca Takip ubesinde daha nce Savaman ile alm
ve ona yakn bir-iki personel de vard. Onlarn da azlarn sk
tutmalar gerekiyordu. ube personelini toplayarak grev hakknda bilgi
verdim. 24 saat faaliyet esasna gre ekipleri hazrladk. Karargahta da
almamz yaptk, alma sahalarmzn keysinglerini (kroki) kararak
bekleme ve gzetleme noktalarmz saptadk. Ankara Blgenin dier
Sayfa: 84/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ubelerinin de faaliyetten haberi olmayacak, takip ve gzetleme

faaliyetinin yan sra her trl teknik, tetkik-tahkik ilemlerini biz
yrtecektik. Tam bir gizlilik esast. Bir faaliyete rastlarsak dokmante
etmemiz, yani faaliyeti fotoraf ve filme almamz gerekiyordu. NY Paa
ve Hiram Bey ile de koordine ederek btn hazrlklar ayn gn iinde
tamamladk. Blge Daire Bakanlndan gvenilir 3-4 hanm arkadala
ekibimizi takviye ederek greve baladk. Greve balamadan nce
Savaman'a yakn olan personelle ayr ayr konuarak azlarn sk
tutmalarn tembihledim.
Takipiler meakkatli ilere alk, tekilatn en fazla ykn eken,
genellikle lise mezunu personeldi. Netice alamadklar, gnlerce aylarca
beklemeli monoton grevlerden sklr, ne kadar ar olursa olsun nemli
ve hareketli ilerde btn gleri ile alrlard. Ben ube Mdrlne
getirilinceye kadar bu ubede hi kadn personel almamt. Israrl
nerilerim zerine ubeye kadn personel de alnd, bu hanmlar
tahminlerin zerinde baarl olarak ubeye ve tekilata byk katkda
bulundular. ounlukla hedefler, arkasndan yryen, bir arabada
bekleyen erkeklerden pheleniyor, ancak kadnlar olduunda tedirginlik
duymuyorlard. NY Paa, Savaman'n Karargahtan kn telsizle bize
bildiriyor ve biz Savaman'n makam arabasn karargahtan itibaren
kontrole alyorduk. ilk gnler genellikle al veriten sonra evine soktuk
ve sabaha kadar gzetleme devam ettii halde olaanst hibir
harekete rastlamadk. ankaya'da oturduu apartmana gelip giden
herkesi de ayr ayr kontrol ediyorduk. Zamanla apartman sakinlerini
tandk. Ekipler vardiya halinde alyor, ben btn vardiyalarla bitlikte
akp ekipleri sevk ve idare ediyordum. Ayn gnlerde bir gn
karargaha dari ler Bakan TT Albayn yanna uramtm.
Zannedersem len tatili idi. Odada bir iki kii daha vard. TT Albay sk
sk grtm, zel hayatmda da dostluk kurduum ve sevdiim bir
kiiydi. Grevi srasnda ciddi durduu, pek kimselerle samimi iliki
kurmad ve fazla eilip bklmedii iin tekilatta pek sevilmeyen,
ekinilen bir kimseydi. Halbuki zel ilikilerinde nktedan, yaamay,
elenmeyi seven, szne gvenilir mert bir insand. Kendisini sever,
sayar, o da bana bir arkada gibi davranrd. Odasnda otururken
Savaman da geldi. Kendisini bir kez tekilattan birinin dnnde
grm, ayn masada oturmutum. Onun da beni fazla tanmadn
sanyorum.
Takip ubesi tekilatta hem her faaliyet nitesine hizmet verdii iin bu
nitelerce bir nevi ayak ilerini yapyormu gibi hakir grlen, hem de
faaliyet asndan tekilatn en kritik grevlerinin getii kapal bir
kutuydu. Altlarnda telsizli arabalar ile ehrin her yerinde dolaan, polis
kuvvetlerinin bile girmeye cesaret edemedii kurtarlm blgelerde
faaliyet yrten bu insanlar dier personelin merakn eker, onlardan
bir para da rkerlerdi. TT Albay'n odasna gelen Savaman'n devaml
beni szdn hissediyor, buna ramen rahat davranyordum.

Sayfa: 85/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Tabiatyla gizli faaliyet yrten birinin kendisini izleme mevkiinde olan

dierine tedirginlikle bakmas doald. TT Albay konuma srasnda
Savaman'a taklyor, onun ay smarlamamasndan bahisle aka yollu
hasisliine deiniyordu. Bir mddet sonra gitmem gerektiini syleyerek
ve hepsiyle vedalaarak ayrldm. Savaman takip ve gzetleme
faaliyetinin balamasndan 4- 5 gn sonra bir akamst Karargahtan
elinde byke bir evrak antas olduu halde kt. Hava erken
kararyordu. Makam arabas dorudan doruya Savaman'n
ankaya'daki evine geldi. Savaman apartmana girip otomatie
bastnda makam arabas da civardan uzaklayordu. Merdiven
otomatii sndnde hedefin eve girdiini dndk. Fakat ksa bir
sre sonra Savaman elinde antas olduu halde karanlktan darya
szld. Btn ekipler hareketlenmi, sinirler gerilmi, telsiz
konumalar srekli hale gelmiti. Takipiler telsizin muhtemel
dinlenmesine kar kodlu konuur, adeta yeni bir lisan gibi rakamlar yan
yana getirerek cmleler kurarlard. Bu onlara ubeye yeni
baladklarnda ilk retilen ilerden biriydi. Takipiler hedef hakknda
birbirlerine bilgi verir, devaml olarak hem takip edilenin, hem de
kendilerinin tam yerlerini bildirirlerdi. yi yaplan bir takibi en tecrbeli
istihbaratnn dahi sezmesi zordu.
Ancak byle ok hassas takip faaliyetleri iin bazen en az 6-7 ara ve
15-20 personel kullanlmas gerekir, bunlar aralarla ve yaya olarak
takip edilenin arkasnda, nnde ve yanlarnda hareket halinde olur,
devaml deierek hedefi bir rop gibi paslaarak gtrrlerdi. Her. bir
nedenle hedefin dikkatini eken ya en geri planda kalr, ya da
faaliyetten ekilirdi. Takip personelinin, fizii, giyim kuam ve
davranlar ile dikkat ekmeyen, her gn rastlanan sradan insanlardan
olmas esast.118-52-17, 12-14-161.... Telsizden hedefin yannda
antas olduu halde evinin yanndaki merdivenlerden Gvenlik Caddesi
istikametinde ilerledii, ok tedirgin olduu, sk sk arkasn kontrol
ettii bildiriliyordu. Hedefin mehteranlar gibi ikide bir durup arkasn
kontrol ederek yry video ve fotoraf ile dokmante edilmeye
baland. Savaman ge yata ofrlk renen ve arabay acemice
kullanan birine benziyordu. Tecrbeli bir istihbarat hibir zaman bu
ekilde anormal hareketler yapmaz, bir takm ustaca testlerle kontrolde
tutulup tutulmadn aratrr, en ufak phede faaliyetini ertelerdi.
Savaman arkasn araya araya Gvenlik Caddesinin ortalarnda, bahe
iindeki iki katl villa tipi eve gelip girdi. Hemen civarda tertibatmz
aldk. Ben video ve fotoraf ekibine katldm. Eve baka giren kan
olmad. Bir-bir buuk saat kadar sonra Savaman evden kt. Dnerken
geliine gre daha rahat bir hali vard. Ertesi gn Gvenlik Caddesindeki
evde oturan tek kollu, 55-60 yalarndaki adam kontrole alm, hizmeti
dahil evde oturanlarn kimliklerini ve resimlerini lene kadar tespit
etmitik. Ev sahibi ngiliz uyruklu A. Denton Thompson'du. Birlemi
Milletlerde grevliydi. Asker orijinli olup bir kolunu savata kaybetmiti.
Savaman'n ngilizlerle gizli bir faaliyet iinde olduuna kanaat
Sayfa: 86/141
 ANALZ Mehmet Eymr

getirmitik.
leden sonra gerekli ekipmanlar alp Mstearn odasna gittik.
Fotoraflar ve videoyu Hamza Paaya gstererek konu hakknda arzda
bulunduk. Savaman'n hareketleri o kadar barizdi ki Hamza Paa
imdiye kadar tereddtlerim vard. Ancak filmi seyrettikten sonra ben
de kanaat getirdim. Faaliyete devam edin dedi. Hamza Paa belli bal
Bakanlarla grp konuyu onlara da am, ne yaplmas gerektii
konusunda fikirlerini almt. Hiram Bey'in sust yaplmas teklifine
kar Mehmet Ali Bey ve Nuri Bey bir Bakanlar Toplantsnda konuyu
ortaya atp Savaman' itirafa zorlamay telkin etmilerdi. Kesin bir
karar alnamamt. (Esasnda bu tip faaliyetlerde Personel Daire
Bakannn operasyonel konularda bilgisi olmas ve fikir yrtmesi mutat
bir davran deildi.) Gizli bulumalar genellikle muayyen aralklarla
olur. Biz yakn tarihte bir buluma beklemiyorduk. Thompson'un evine
gidiinden birka gn sonra Savaman yine antas ile Karargahtan kt.
Sonradan yakalandnda o gn karken Mehmet Ali Bey'e rastladn,
onun kendisine Sabahattin antan yeni mi? diye sorduunu, bunun
kendisine yaplm bir ikaz olduunu o anda anlayamadn hayflanarak
belirtti. Savaman o akam yryerek ve yine etrafn kollayarak
ankaya'dan inip Nenehatun Caddesinin alt balarndaki bir apartmann
birinci katndaki daireye girdi. Bu sefer uzaktan kontrole aldk, herhangi
bir fotoraf ve video almas yapmadk. Ertesi gn daire sahiplerini
tespit edip kontrole aldk. Resimlerini temin ettik. ABD uyruklu astsubay
Inarac Onsager Tuslog'da grevliydi ve ei Lyle ile bu adreste
oturuyordu. kinci bir adres ve arka arkaya yaplan bulumalar bizi
artmt. Evlerin sahipleri daha nce Trkiye'de istihbari faaliyetleri
tespit edilmemi, hi bilinmeyen kiilerdi. Acaba bu da bir ABD-ngiliz
mterek operasyonu muydu? ok nemli bir konu olduu iin mi st
ste gizli buluma gereklemiti? Her bulumada ayr ayr evler mi
kullanlyordu? Bu sorularn cevabn bir an nce renmeyi
arzuluyorduk. Neticede karargah Savaman'a sust yaplmasna karar
verdi! Savaman evlerden herhangi birine, yine ayn ekilde gittii
zaman kapda bekleyecek ve knda su st yapacaktk. Evlerin iine
girmemiz uygun grlmemiti.
Ben byle bir su st yaplmasnn Savaman'a su yklemeyeceini,
bunun tek tarafl bir sust olacan ve ileride Savaman'n her eyi
inkar ederek kendisini hukuki ynden kurtaracan dnyordum. Bunu
YS Albay'a da syledim. Ne yapalm Mehmet, ben de ayn eyleri
syledim ama neticede bu emirde srar ettiler dedi. Hiram Bey de byle
bir su st yaplmasna kprm, byle yaplacaksa hi yaplmasn
daha iyi diyordu. Neticede hazrlklara baladk. YS Albay Ankara
Blgenin teknik ekibini de ubenin emrine verdi. Ses tespiti yapacak,
video ve fotoraf ekecek, kapdan kar kmaz Savaman' enterne
edecek personel toplu halde ve ayr ayr, her iki adrese gre
talimatlandrld. Savaman alndktan sonra bindirilecei kapal minibs

Sayfa: 87/141
 ANALZ Mehmet Eymr

bile hazr durumdayd. Savaman yakalandktan sonra takipiler hem her

iki adresi, hem de bilinen ABD ve ngiliz istihbaratlarn kontrole alarak
neler yapacaklarn ve tepkileri tespit edeceklerdi. Ekipler gnlerce hazr
bir durumda Savaman'n evlerden birine gitmesini beklediler. Beklenen
gn nihayet geldi. o gnlerde karargahta Savaman'a, baz batllarla
ilgili ikinci derecede hakiki evraklarla birlikte kastl olarak hazrlanm
szde ok nemli bir faaliyetle ilgili evrak da arzedilmi, Savaman
evraklar alkoymutu. Her zamanki gibi antas ile kan Savaman'n
hangi eve gideceini merak ediyorduk. Btn personel doal olarak ok
heyecanlyd. Savaman'n bir baka adrese de gidebileceini dnyor
ve hata yapmamaya alyorduk. Savaman ankaya'dan aaya
Nenehatun Caddesinin altndaki eve doru yryor, tereddtl admlarla
kaderine doru gidiyordu. Adres belli olmutu. YS Albay heyecanla
operasyon ekiplerine katlmt. Savaman Onsager'in evine girdikten bir
mddet sonra YS Albay, ben, teknik ekip, birka takip personeli
apartmann iine girdik. YS Albay'la Onsager'in kapsna kadar gelip
kulamz dayayp ieriyi dinlemeye altk. Dierleri merdivenlerde
bekliyordu. 1eriden gelen konumalar anlalmyordu. Bir ara st ste
ekilen ve bir fotoraf makinasnn deklanr sesine benzeyen bir ses
duyduk. Arada evin iinde gelip gidenlerin ayak sesleri duyuluyordu. Her
ey bir anda oldu. Kader Mstearln emirlerini dinlememi ve
Savaman'n kurtulmasna imkan vermemiti. Birden kap ald ve Lyle
Onsager ile kar karya geldik. Kocas Inarac de arkasndayd. Ev
sahipleri evi terk ediyordu ve Savaman yanlarnda yoktu. Aniden bir
hata yapp yanl daire tespit edebileceimizi dndm. YS Albay
ayan araya koyarak kapy yzmze kapatmak isteyen ev sahiplerine
mani oldu; kapy iterek nde biz, arkada ses ve film ekibi ve de
dierleri ieriye girdik. Koridorun sanda oturma salonu vard. Salonda
Savaman ve gzlkl bir ahs ayakta duruyorlard. Bizi gren
Savaman birden panie kaplp saa sola koumaya balad. Takipiler
hemen onu yakaladlar. Gzlkl ahs kanepenin nnde duran bir
takm evrak telala ceketinin i cebine att. YS Albayn mdahale edip
bunlar almak istemesi zerine iddetle mukavemet ederek boumaya
baladlar. Sert bir ekilde mdahale etmem zerine ahs Diplomat,
diplomat diye barmaya ve ngilizce olarak dokunulmazl olduunu
sylemeye balad. Kendisine casusluk faaliyeti ile diplomatln
badamadn, cebindekileri karmad takdirde zor kullanacamz
syledim. Bilahare CIA mensubu William Philips olduunu anladmz
ahs sakinleerek cep defterini, Savaman'a imzalatt para
makbuzlarn, hviyetini kard, ceplerini boaltt. Kanepenin nndeki
sehpada gizlilik dereceli evraklar duruyordu. Evin bir kesinde am
aac ve altnda hediye paketleri vard. Kar-koca ev sahipleri ise dier
bir kede tedirgin bir ekilde duruyor, merakl gzlerle olanlar
izliyorlard. Takipiler Savaman' yemek masasnn yanna bir
sandalyeye oturtmular ve kollarn arkaya kvrmlard. Savaman'n
cannn acdn sylemesi zerine kollarn brakmalarn syledim.

Sayfa: 88/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Takipiler faaliyet srasnda ie kendilerini kaptrp, hedefe hep

hrslanrlar. Ancak ounlukla bu hrslarn gideremezler. imdi ellerine
frsat gemi, casus yakalanmt. Kollarn kvrarak hrslarn almak
istiyorlard. Kapdan giriimizden itibaren ses ve grnt tespitleri
devaml yaplyordu. Evde ksa bir arama yaptk, zabt tuttuk Kapy
dinlerken duyduum fotoraf makinasna benzer sesin kaynan
bulamadk. Halbuki dardayken duyduum sesten evde gizli belgelerin
resimlerinin ekildiine baya kanaat getirmitim. Neticede delilleri ve
Savaman' alarak daireyi terk ettik.
William Philips ban ellerinin arasna alm kara kara dnyordu.
Savaman' kapal bir minibse bindirip Ankara Blge Daire Bakanlna
getirdik. YS Albay'n makam odasnn yannda istirahat iin ayrlm
banyolu kk bir blm vard. Savaman oraya yerletirildi ve bana
nbeti konuldu. YS Albay telefonla gerekli yerlere bilgi verdi. Savaman
yakalanm ancak faaliyet bitmemiti. Takipiler greve devam ediyor,
teknisyenler olay annda ekilen fotoraflar tabediyorlard.
Olay yerinden dier evraklarla birlikte William Philips'in ajanda tipi cep
defterini de almtk. Defterde Savaman'la kararlatrlm randevular
gzkyordu. Kk bir ekilde bu tarihlerin yanna SS diye yazmt.
Kk kk ifreli yazld anlalan baka ibareler de vard. Gzme
belli tarihlerin yannda ayn ekilde kck yazlm M. Ali yazs
takld. YS Albay'a gsterdim. Yoksa o da m? dedi. Bilahare Belki
resmi randevularla ilgilidir dedi. Bir mddet sonra Mehmet Ali Bey,
arkasndan da Nuri Bey geldi. Mehmet Ali Bey askerlik arkada
Savaman'a zlmt.
Gzyalarn tutamad. YS. Albay ksaca sust faaliyeti hakknda bilgi
verdi, bu arada CIA mensubunun defterine ve randevulara da deindi.
Mehmet Ali Bey'e Defterde sizin de adnz var dedim. Duraklad, Hani
nerede bakaym dedi. Defteri kendisine gsterdik. Hafife glmsedi ve
bir yorum yapmad. William Philips'in cep defterindeki M. Ali isminin
oraya neden yazld, defterdeki tarihlerin resmi grme tarihleri olup
olmad aratrlmad ve hibir zaman renilmedi. Nuri Bey de
Savaman'a zntsn gzyalar ile ifade etti.
Konu hakknda konuuluyordu ki nbeti memuru gelip Hiram Bey'in
geldiini syledi. Mehmet Ali Bey bana dnp u herifi buraya almayn
dedi. Ben tepki gsterdim, Siz kendiniz syleyin diye cevap verdim. O
srada Hiram Bey'in sesi koridordan duyuldu. YS Albay hemen karak
Hiram Bey' i karlad ve yandaki toplant odasna ald. Mstearn emri
zerine Savaman'n sorgusuna Hiram Bey, YS Albay ve ben katldm.
Savaman byk bir moral knts iindeydi. Durmadan sigara iiyor,
zaman zaman alyordu. Pimanlk duyuyordu. Bu utanla
yaamayacan ve cezaevinde kahrndan leceini sylyordu. Yaarsa
yapaca en iyi eyin kitap yazmak olacan belirtti.
Hiram Bey'in kanaati Savaman'n ran'da Askeri Ataelik yapt zaman

Sayfa: 89/141
 ANALZ Mehmet Eymr

angaje edildii idi. Ancak Savaman Amerikallara hizmetinin bir yl gibi

yakn bir tarihte baladn belirtiyordu. lk nceleri ngilizlerle olan
ilikisini de gizledi. Gvenlik Caddesindeki evi bildiimizi anlad zaman
o evde SIS'den (ngiliz Gizli Servisi) Robin Seeley ile bulutuunu, her
iki servise de birbirinden habersiz hizmet ettiini bildirdi. Sust
srasnda elde edilen para makbuzlarndan Savaman'a o ay ki maann
yan sra stn hizmetleri dolaysyla bir maa kadar ikramiye verildiini
anlamtk. Esasen bu para dolar olarak Amerika'da bir pnn
alabilecei kadar dkt. Savaman ise buna karlk Kbrs'taki askeri
gcmz, MT'in kontrol altnda tutuu batl istihbaratlar ve
faaliyetleri gibi yzlerce nemli konuda bilgi aktarmt. Devletin hayat,
ok gizli milli bilgileri ucuza satlmt. Sorgusu ksa srmt.
Kendisine iyi muamele etmitik. Akam yemeklerinde beraber oluyor,
zaman zaman gece darya yrye karyorduk. Sorgusu bittikten
sonra Askeri Mahkemeye giderken gzyalar iinde sarlarak veda etti,
bizleri yorduu iin zr diledi. Savaman'n avukatln sol evrelerce
iyi tannan mehur bir hukuk profesr stlendi. Ancak ismi ortaya
kmad ve perde arkasnda kald. Mahkemede Savaman bir komploya
uradn syleyecek, seneler sonra cezaevinden Genel Kurmay
Bakanna yazd mektupta tarafmdan ikenceye tabi tutulduunu
belirtecekti. Genelkurmay Askeri mahkemesi maddi delilleri yeterli
grm ve Savaman' ar hapis cezasna mahkum etmiti. Olaydan
sonra Hamza Grg Paa ABD ve ngiliz Servis Bakanlarna ar bir
mektup yollad. Her iki servisten de gelen cevapta zr dileniyor, bu tip
faaliyetlerin bir daha yaplmayaca belirtiliyordu. Savaman' sevk ve
idare edenler sularn kabulleniyorlard. Amerikallar Savaman'n
yaknlarna Sefarette grev vererek ona olan vefa borlarn demeye
devam ettiler. Geen yl Hiram Bey ailece gittii bir restoranda
Savaman'la karlamt. k giyimli olan Savaman ve ailesi kalabalk
bir masada yemek yiyorlard. Selamlamadlar ve birbirlerini
gmemezlikten geldiler. Savaman yemein bitiinde ayaa kalknda
Hiram Bey onun fel geirmi olduunu anlamt. Savaman
restorandan karken Hiram Bey'in arkasna geldiinde iki elini
omuzlarna koyup Hiram ne haber demi, Hiram Bey de ksaca iyiyim
karln vermiti. Hiram Bey her eye ramen Savaman'n fel
geirmesine zlmt. Savaman olayndan sonra amirleri Hiram Bey
iin, Operasyonun planlanmasndan kertiliine kadar geen sre
zarfnda gsterdii hassasiyet, dikkat, titizlik, gizlilie riayet ile ksa
zamanda hasla alnmasna medar olan stn gayret ve disiplinli
almalar, her trl takdirin fevkindedir. Bu nedenle, rnek
almalar, stn Baar Hizmet Belgesi ile ilt Berat Talimatnn 4.nc
maddesinin a, b, c, d; ve g bendlerine uyan Kontrespiyonaj Daire
Bakan Vekili Hiram Abasn, stn Baar Belgesi ile, Personel
Talimatnn 106 ve 107'nci maddelerine gre de Takdirname ve dlle
taltifi ve bu durumun Tekilat ierisinde tamim edilmesi uygun mtalaa
edilmektedir . ,, diyorlard.

Sayfa: 90/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Neticede, 19 Aralk 1977 tarihinde Mstear tarafndan Hiram Bey

1500.-TL., ben 500 TL. dl ile taltif edildik. Hiram Bey'in saysn
bilmiyorum, ancak bu benim meslek hayatmn balangcndan itibaren
aldm teekkr, takdirname ve dllerin 10'uncusuydu.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 91/141
 ANALZ Mehmet Eymr

FABRKATR 21
Aralk 1977'de Savaman'a sust yaplmasndan
hemen sonra Savaman'a sust yapanlara, kar
taarruz hazrlklar balad. Hiram Bey'e gre
Covert Action Operation 22 iin kullanlan
Fabrikatr, banda Dou Perinek'in bulunduu bir
siyasi partinin yayn organ gazetesiydi. 1968
ylnda bir siyasi rgtn Federasyonu Bakanlna
gelen Dou Perinek 1969 ylnda Milli Demokratik
Devrim konusunda Mihri Belli ile arasnda gr
ayrl kmas zerine, bir sol grubun liderliini
stlenmiti. 1978 ylnda Perinek Siyasi bir parti
kurdu ve genel bakanln stlendi. Parti taktikleri
arasnda, frsat kollamak, uzun sreli bir alma ve
mcadele yrtmek, dman daraltmak,
birleebilinecek btn glerle birlemek gibi yntemler vard. Hedef
legal olanaklar sonuna kadar kullanarak glenmekti.
Silahl eylemler ilerideki aamada dnlmeliydi.
12 Eyllden sonra Perinek, partisine, yasalara dikkat edilmesini,
ynetim aleyhine herhangi bir tavr alnmamasn, aleyhte sz
sylenmemesine zen gsterilmesini tembih etmiti. Ynetim dierleri
gibi bu partiyi de kapatt.
Perinek, 1988'de CP'yi kurdu. Parti, Milli Demokratik Devrim stratejisini
benimsemekte ve sosyalist bir devlet biimini amalamaktayd. Parti
ayn zamanda bir zamanlar en byk dman olan PKK'nn ve Abdullah
calan'n da propagandasn yapyordu. te, Hiram Bey'in Fabrikatr'n
ba olarak nitelendirdii Dou Perinek, izgileri sk sk deien bu
adamd...Fabrikatr, yani gazete yaymna 1978 Mart aynn ortalarnda
balad. Ne Amerika, Ne Sovyetler Birlii sloganlar ve sokak afileri
ile ortaya kan parti, proleter devrimci izgide, ABD ve Sovyet aleyhtar
tutumda, Maoist dncede bir grnt sergiliyordu. Ara sra usulen Bat
devletlerine de atmaka bitlikte esas hedefi Emperyalist Sovyetler ve
sahte TKP idi. Hiram Bey, Fabrikatr'n arkasndaki gcn, Savaman'n
bilgi satt lkelerden biri, yani ABD, ngiltere veya bu lkelerle
menfaat ba bulunan ve Osmanl devrinden beri Trkiye'nin i ilerine
karmay adet edinen Fransa gibi smrgeci bir devlet olduu
kanaatindeydi. Zaten bu lkeler ve dier birka Avrupa lkesi Trkiye
Cumhuriyetinin kuruluundan beri bazen hissettirerek, bazen
hissettirmeden Trkiye'nin kader izgilerini ellerinde tutuyorlard.
Trkiye Cumhuriyetinin tarihe mal olmu Babakan smet nn 1963
21
Fabrikatr- Amerikan stihbarat Servisi tarafndan kullanlan bir terim olup siyasi ve ahsi maksatlar iin, genellikle hakiki
ajan kaynaklarna sahip olmakszn uydurma veya iirme haber reten ahs veya grup anlamndadr. Paper Mill (Kat
Fabrikas) tabiri de ayn maksatla kullanlmaktadr.
22
Covert Acton Operaton - rtl (Gizli) Faaliyet Operasyonlar: Hakiki organizatr gizlemek ve gerektiinde onun
ilikisini ve sorumluluunu reddetmek imkan yaratmak amacyla planlanan ve uygulanan operasyonlardr.

Sayfa: 92/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ylnda Bakanlar kurulunda Kbrs bunalm rahatszln ak bir ekilde

dile getirmiti. Ordular ynetmi, savalar kazanm, Cumhuriyetin
kurulmasnda rol alm olan smet Paa bu konuda aresiz kaldn
belirtiyor. Daha bamsz ve ahsiyetli d politika izlenmesini
istiyorsunuz. Herkes ayn eyden bahsediyor. Nasl yapacam ben
bunu? Karar vereceim ve ii teknisyenlerime havale edeceim. Onlar
etrafl alma yapacaklar, teklifler hazrlayacaklar, yapabilirler mi
bunu? Hepsinin etrafnda uzman denilen yabanclar dolu, ifal etmeye
alyorlar, muvaffak olamazlarsa ii srncemede braktrmaya
alyorlar. O da olmazsa kar tedbir alyorlar. Bir grev veriyorum.
Neticesi bana gelmeden Washington'un haberi oluyor. Sonucu
memurumdan nce sefirimden reniyorum. Byle mi teslim ettik biz
devleti? Bana imdiye kadar bunlar tarafndan hazrlanm, derdimize
deva bir rapor gstermediler Hepsi yasak savma kabilinden eyler. Ne
yapyorsak yine biz kendi elemanlarmz ile yapyoruz. Peki bu binlerce
adam,avara kasnak gibi dolamyor. Elbette kendileri iin nemli
marifetleri var. stiklal Harbinden sonra sulh anlamasnda esas
mcadele bu uzmanlar konusunda oldu. Yoksa hudutlar meselesi fiili bir
durum idi. Tazminat iini iki devlet biz aramzda hallederdik. Btn
mcadele, idaremize tasallut yznden kt. Bir tek uzman vermek iin
byk tavizler vermeye hazrdlar. Dayattk, biz onlarn niin srar
ettiklerini biliyorduk. Onlar , bizim niin inatla reddettiimizi
biliyorlard. Byledir bu iler,. Peygamber edas ile size dnyalar vaat
ederler, imzay attnz m ertesi gn gelmilerdir Personeli gelmitir.
sleri gelmitir. Ondan sonra skebilirsen sk, gitmezler. Ancak bu
meselenin zerine vakit geirmeden eilmek lazm. Yoksa bamsz d
politika gdemeyiz. Fakat zannetmeyiniz ki kolay bir itir. Savuturulan
iki badire bunun yannda ok kolay kalr. Teebbs ettiimiz zaman
bamza neler geleceini kestiremem. diyordu.
Dnya liderlii ve btn dnyada yrtt faaliyetler dolaysyla hakl
olarak en ok Amerika'nn ve CIA'nn ad kmt. Aa yukar herkes
birok gizli faaliyetin arkasnda onlar aryordu. Yurdumuzda sessiz
sedasz nemli faaliyetler yrten dier batl lkelerden, birok
kimsenin fazla bilgisi olduunu zannetmiyorum. Fabrikatr gazetenin ilk
gnlerinde Haber ve Makalelerden Sorumlu Mdr eski bir rgt
yesiydi. stanbul'da Robert Kolejde grevli bir ngiliz'e ait lojmanda
telsizlerle ve banda perukla yakalanmt. ngiliz'e ait bu ev, rgt
mensuplarnn sakland bir barnak haline gelmiti.
Olayda ngiliz'in rol pek irdelenmemiti. Kontrespiyonaj la dier
nitelerin arasndaki alma ve dnce fark bir kez daha ortaya
kmt. Bir ngiliz'e ait lojmanda telsizlerle ve banda perukla
yakalanmt. ngiliz'e ait bu ev, rgt mensuplarnn sakland bir
barnak haline gelmiti. Olayda ngiliz'in rol pek irdelenmemiti.
Kontrespiyonaj la dier nitelerin arasndaki alma ve dnce fark
bir kez daha ortaya kmt. Bir ngilizin evinde faaliyet gsteren bu

Sayfa: 93/141
 ANALZ Mehmet Eymr

kiinin Fabrikatrn ilk yaynlarnda sorumlu bir mevkide olmas

ilginti... . Hiram Bey'e gre Dou Perinek ve Fabrikatr'n
Trkiye'deki misyonu yleydi:
1. Trkiye'de hzla gelien ve Bat dnyas iin tehlikeli hale gelen
Sovyet yanls ar solu, yeni bir doktrinle blmek, birbirine drmek,
paralamak, etkisiz hale getirmek.
2. Devlet iinde, Orduda MT'te, Poliste, zel Harp'te kendi
izgilerinde olmayan, dnce ve faaliyetleri ile organizatr zor duruma
drecek unsurlar eitli yntemlerle tasfiye etmek, bu kilit
messeselerde etkinlii arttrmak.
3. Trkiye'de politik ve ekonomik istikrarszl pompalayan faaliyetleri
devam ettirerek, lkenin glenip organizatrn emelleri dnda
tamamen bamsz ve milli bir politika izlemesini engellemek. Fabrikatr
1980 ylna kadar misyonunu baarl bir ekilde yerine getirdi.
1980'den sonra devam olan dergiler greve devam ettiler. Fabrikatr, 7
Austos 1978 gn Kontrgerilla eflerini Aklyoruz diye yayna
balad. lk hedef stanbul Blge Daire Bakanl eski yardmcsyd.
Ayn gn, Fabrikatr'de Dou Perinekin beyanat da yer ald.
Perinek Kbrs'taki Bayraktarlk Trk iyedeki tertip ve kkrtmalarn
ocadr diyor, Bayraktarln zel Harp Dairesinin Kbrstaki zel
ubesi olduunu sylyordu. Demek ki Kbrs'taki Trk faaliyeti
birilerini rahatsz etmi, zel Harp Dairesinin milli menfaatler
dorultusunda kullanlmas bu birilerini kzdrmt. Ayn aklamada
Perineke gre Hiram Abas, 12 Marttan bu yana gerekletirilen btn
provokasyonlardan dorudan doruya sorumluydu. ,, 8 Austos 1978
tarihli gazetenin birinci sayfasnda manetten verilen haberi
yleydi:"CIA'nn okullarnda 4 yl eitilen Kontrgerilla efi stanbul'daki
btn provokasyon ve tertiplerin ardndaki beyin: .
M.HRAM ABAS
* M. Hiram Abas, stanbul'daki btn provokasyon, tertip ve
operasyonlar planlayan Kontrgerilla efiydi. CIA ve MT adna Faik
Trne danmanlk yapyor. stanbul Kontrgerilla Karargah ile CIA ve
MT'in irtibatn salyordu. * Gemi batrma olaylar, Elrom olay, Frtna
Tatbikatlar gibi tertip ve saldrlar Hiram Abas'n ba altndan kt. *
Hiram Abas, ikence ve operasyon hastas. Grevli olmad halde 12
Marttaki btn basknlara, operasyonlara en nde katld.
Provokasyonlar ynetti. Yeni ikence yntemleri gelitirdi ve bu
yntemlerin uygulanmasna bizzat katld. ,, Fabrikatr, ba keye
Hiram Bey'in 18x12 cm. ebadnda bir fotorafn koymutu. Fotorafn
altnda unlar yazyordu.
12 Martta Grevi:

Sayfa: 94/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Knyesi Mustafa Hiram Abas 1932- stanbul Fatma Hilmi 1952'de Saint
Joseph Fransz Lisesi, 1957'de Siyasal Bilgiler Fakltesi CIA ve MT
adna Faik Trn'e danmanlk Kontrgerillann giritii btn
provokasyon, tertip ve saldr harekatlarn planlamak, stanbul
Kontrgerilla Karargah ile CIA ve MT'in irtibatn salamak Cemil
Topuzlu Caddesi 32/2 iftehavuzlar Tlf.: 554170
Ad:
Doum Y l ve Yeri:
Ana Ad:
Baba Ad:

Bitirdii Okullar:

stanbul'daki Adresi:
Bu adres Hiram Bey'in ehit edildii tarihe kadar oturduu evin adresi
idi. Fabrikatr, Batllara casusluk yapan bir kiinin yakalanmasnda
nemli rol stlenen Hiram Abas', CIA'nn adam gibi gstererek, her
eyin arkasnda CIA'y arayan kar glerin hedefi haline getirmiti. 12
yl nce fotoraf, adresi, otomobilinin markas verilerek hedef
gsterilen, CIA'nn deiik yerlerdeki okullarnda 4 yl eitim grd,
provokasyon, sabotaj ve ikence yntemleri rendii, Mason olduu,
Marmara yolcu gemisi ile Eminn araba vapurunun batrlmas, srail
Bakonsolosu Efraim Elrom'un ldrlmesi gibi provokasyon eylemler
dzenledii, insan ldrmeye dkn olduu, yeni ikence yntemleri
gelitirdii ve sorgulananlaracop soktuu' iddia edilen Hiram Abas'n bu
kadar yaamas bile mucizeydi.
Fabrikatr'n esas gayesini bilmeyen ve oyun iinde ne gibi oyunlar
olduunu tahmin edemeyen normal bir yurtta bile eline frsat gese
Hiram Bey'i boup ldrmek, byle bir insan kasabn ortadan kaldrmak
isterdi. Hiram Bey, bu yaynlardan 10 yl kadar sonra, Mstear
Yardmcs olduu zaman, ilk kez resmi temaslar iin bir haftalna
Amerika'ya gitmiti. ABD'de 4 yl sabotaj provokasyon ve ikence eitimi
grd tamamen yalan ve maksatlyd. Peki, Hiram Bey'in fotoraf ve
biyografisi ile onun Batum'a, Atina'ya ve 30.9.1968 ila 1.12.1970 aras
Beyrut'a gnderildii gibi normal bir basn kuruluunun ulamas
mmkn olmayan doru ve gizli bilgiler Fabrikatr'n eline nasl
gemiti. Demek ki organizatr personelin biyografisine ve eitli gizli
operasyonel bilgilere ulaabilecek kadar Tekilat'a szabilmiti.
Fabrikatr ertesi gn, yani 9 Austos 1978 gn yine Hiram Bey'i
manet etmiti. Hiram Bey'in evinin ve otomobilinin resimleri bulunan
bu yaynda yle deniliyordu. Hkmet neden susuyor?
Halen devlet grevlisi olarak ibanda
Sayfa: 95/141
 ANALZ Mehmet Eymr

M. Hiram Abas, Ankara MT Merkezindeki MAH Bakanlnda grevli

casusluk iddias ile yakalanan MT stihbarat Daire Bakan Yardmcs
Sabahattin Savaman Hiram Abas ihbar etti. Hiram Abas Sabahattin
Sava,-man olaynda nemli rol oynad.
Bilindii gibi bu yln balarnda MT stihbarat Daire Bakan Yardmcs
Sabahattin Savaman Kbrs konusundaki baz gizli karar ve haritalar
CIA ve ngiliz entelijans ajanlarna verirken yakaland ve tutukland.
Yakalanma olay, MT'in Gaziosmanpaa semtindeki Misafir evi-
Guesthouse'nde 23 meydana geldi. Savaman burada, belgeleri CIA ajan
William Philips'e verirken MT ajan tarafndan yakaland. Aslnda
Savaman MT ajanlarnn srekli yapt ilerden birini yapyordu. MT
ajanlar gerektii zamanlar, gelimelerden CIA'y haberdar eder, CIA'nn
yardm ve tavsiyelerini alrlar: Ama bu seferki olayn bilinmeyen ilgin
bir yn de vard. Savaman' ihbar eden, CIA'nn okullarndan yetien
ve 12 Mart srasnda btn gelimelerden CIA'y haberdar eden Hiram
Abas't. Hiram Abas, Savaman' yalnzca ihbar etmekle kalmad. Misafir
Evine bizzat giderek onu yakalad. CIA'nn adam Hiram Abas, neden
Savaman' CIA ajan diye ihbar ederek birdenbire vatansever pozuna
girmiti? in asl uydu: 12 Marttan sonra Hiram Abas'n ve MT iindeki
bir kesimin itibar sarslm ve bunlar tasfiye edilme tehlikesiyle kar
karya kalmlard. Bir olay yaratarak tekrar itibar kazanmalar
gerekiyordu. Bunun iin Savaman feda edildi. Bu grevi de
provokasyon ve baskn ustas Hiram Abas yerine getirdi. Hiram Abas,
Savaman yakalayarak MT iindeki bu gnk itibarl ve etkili yerine
ulat. ve yerini salamlatrd. ,, Fabrikatr, Savaman' mdafaa eden
yazlar ile hata yapm esas amacn belli etmiti. Fabrikatr bununla da
kalmad. 30 Temmuz 1979 tarihinde Tekilat, CIA'nn Orta Dou Zinciri,
nc Adamn Not Defteri bal ile cezaevindeki Savaman'n kendi
azndan onun casusluk hikayesini yaynlad. Savaman nedense bu
ilgin hikayesini o kadar byk ve tarafsz gazete varken belli
okuyucusu olan szde solcu, sradan bir gazeteye vermiti... 7 gn
sren casusluk hikayesi buram buram kokuyordu. CIA ve ngiliz Gizli
Servisinin Ajan Savaman masum, tertibe, ikenceye maruz kalm bir
zavall gibi gsteriliyordu. Esas hedef Hiram Bey ve bizlerdik. Yavuz
hrsz ev sahibini bastryordu. Savaman'n stihbarat Bakan NY'den
sonra Fabrikatr'n 24 Austos 1978 tarihli yaynnda manet bendim.
Benden sonra 26 Austosta YS Albay'la ekip tamamlanmt. Var
olmayan bir Kontrgerilla rgt ,, . iinde gsterdikleri dier kiileri
topluca tehir ederken bizlere zel bir yer ayrmlard:Erenky kence
Merkezindeki "Binba MEHMET EYMR Yaynda benim fotorafm diye,
oturduum evin nnde Renault bir arabaya binen dazlak bal bir
ahsn resmini basmlard. Resmin altnda Mehmet Eymr (Cengiz

23
Halbuki sust daha nce de bahsedildii gibi Amerikallara ait bir evde meydana gelmi,fti. Olayn M!T'e ait bir evde
meydana geldii belirtilerek konu kastl 0larak saptrlyor, M!T'ten bir grup M!T'e ait bir evde dier M!T mensubuna tertip
yapmf havas veriliyor.

Sayfa: 96/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Abaolu),. bal altnda hakkmda bilgiler vermilerdi. Fabrikatr,

Hiram Bey'le ilgili yaynda hata yapm, aklar vermi, kaynaklarn zor
duruma sokmutu. Bu sefer basit yanllklar yaparak kaynaklar
kurtarmaya alyordu. o tarihte, Bebek'te oturduum evin adresine
ulaan, zemin katta oturduuma kadar bilgi edinen Fabrikatr nedense
yan apartmann en st katnda oturan bir komunun fotorafn ekmek
yanlln yapmt. Ayrca benim takma ad olarak kullandm
syledii Cengiz Abaolu ismi de tekilatta alan bir arkadama aitti.
Fabrikatr benimle ilgili yaynda unlar ilave etmiti. Erenkydeki
ikence merkezinde "Binba olarak arlrd.
Buradaki btn ikenceleri M Eymr ynetti ve uygulad. Babas eski
MTilerden Mazhar Eymr. Babasnn himmetiyle M1T iinde hzla
ykseldi. Halen MT'te nemli bir mevkide bulunuyor: Eymr 35
yalarnda, uzun boylu, kumral, soluk benizli ve dazlak. Beikta'ta
Resim ve Heykel Mzesinin yanndaki MT merkezinde alyor: Kk
Bebek'te oturuyor. Muhabirlerimiz, Eymr'n yukardaki fotorafn
evinden karak turuncu renkli Renault arabasna binerken ektiler.
stanbul Kontrgerilla Karargahndaki "Beli ete
stanbul Kontrgerillasnda kence, Provokasyon ve stihbarat Yneten
Beli eteden Mehmet Eymr Cengiz Abaolu takma smini de
Kullanyor. Eymr, Eyp zalkuun Yardmcs olarak Erenky kence
Merkezindeki Btn kenceleri Ynetti ve Uygulad. Eymr1kence
Merkezinde Binba ,, Diye arlrd.
Eymr MT iindeki MC yanls Cuntadan.
Fabrikatrn bizlerle ilgili Deception'n 24 zmek bizim iin zor deildi.
Ancak bizim zmemiz bir ey deitirmedi. Fabrikatr grevini en iyi
ekilde yerine getirmi ve zamann Babakan Blent Ecevit bile
etkilenerek Kontrgerilla, ikence edebiyatna katlmt. MT, Polis
pasifize edildi. MT sorgulardan ekildi. zel Harp Dairesi sk bir
denetim altna alnd. Neticede 1979'da artan i atma ve istikrarszlk
12 Eyll 1980 ihtilalini getirdi. Trkiye yine ayaa kaldrlmam,
lmemi ama srnen bir lke statsn muhafaza etmesi salanmt.
Savaman olayndan sonra CIA ve ngiliz MI6in bakanlar, Mstear
Hamza Grg'e bu tip olaylarn tekerrr etmeyeceine dair teminat
vermiti. Ancak bu sz tutulmad. Fabrikatre, el altndan bilgi veren ve
yazlar hazrlayan Emekli Hava Kurmay Albay Turan alar 16 Mart
1983 tarihinde stanbul'da CIA mensubu ile gizli bir buluma srasnda
sust yakaland. MT stanbul Blgesi baarl bir alma yapm,
olay iyi bir ekilde delillendirilmi ve ayrca tenha bir yerde gerekleen
gizli buluma grntlenmiti. Amerikal John, 34 CA 200 plakal arac
kullanyordu.
htilal faaliyeti ile ilgili "Balon Operasyonu'nda" da ismi geen Ordu'da,

24
Deception- Yanltma (Bir millet. grup veya ahsi; yanl yola sevk etmek amacyla (dzenlenmi faaliyet.

Sayfa: 97/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Tekilatda st dzeyde ilikileri bulunan Turan alar sorgusunda bu

gne kadar kamuoyuna yansmayan ilgin eyler anlatmt. Turan
alar casusluk faaliyetini on yl akn bir sredir devam ettiriyordu.
ngiliz Haber alma Servisi SIS'den John, Amerikan Merkezi Haber alma
Servisinden Nick, Billy, John ve ismini hatrlayamad, sarho adn
takt kiiler ile iliki kurmutu. .Devletin emniyeti ve dahili veya
beynelmilel siyasi menfaatleri icabndan olarak gizli kalmas gereken
bilgileri bu kiilere yazl olarak veriyordu. Su sabitti. Ayrca evinde
yaplan aramada da yeni birok delil elde edilmiti. Grlecei zere bu
olayda da CIA ve ngiliz Gizli Servisi MI6 yan yanayd. Turan alar
tevkif edildi, mahkemesi kamu gvenlii sebebiyle kapal olarak yapld
ve yayn yasa konuldu! Belki bir gn bu yasak kalkar ve Turan
alar'n anlatt ilgin olaylar kamuoyuna yansr. Turan alar tutuklu
bulunduu cezaevinden stanbul Blge Daire Bakanlna bir mektup
yazd ve sorgusu srasnda kendisine gsterilen yumuak ve nazik
muameleye teekkr etti. Bir mddet sonra gazeteler Turan alar'n
cezaevinde kalp krizinden ldn yazdlar. Em. Hava Kur. Alb. Turan
alar gazetelerde kan birka ufak haberle kald ve unutulup
hafzalardan silindi. lgin olan basn kurulularnn hi birinin
ulaamad bilgilere her naslsa ulaabilen Fabrikatr'n, bu sefer bu
konuda suskun kalmasyd. Hem de Turan alar eski bir kaynaklar ve
yazarlar olduu halde...Fabrikatr tarafndan bu kadar hrpalanan Hiram
Bey, Amerika, ngiltere, Fransa, Almanya veya batl dier lkelere
dman myd? Hayr. Bu byk lkelere ve onlarn dnya apnda
operasyonlar yrten kuvvetli istihbarat tekilatlarna sempati ile
baktn ve onlarn Trkiye ile yakn ibirliine inandn rahatlkla
syleyebilirim. Suu, yapmas gerekeni yapmak, kendi devletinin
menfaatlerini n planda tutup, bu byk lkelerin Trkiye'deki haksz
menfaatlerini engellemekti. Bu yzden hi affedilmedi. Fabrikatr
lmne kadar ve hatta lmnden sonra bile onunla uramaya devam
etti. Onu lmnden sonra Mafyann adam ,, Silah Kaaks ,, , ,
"Uyuturucu Kaaks olarak gstermeye gayret etti. Tanmayan,
bilmeyen kiilere "layn bulmu " dedirtecek cinsten yaynlar yapt.
Adeta azmettirenin kendileri olduunu belirtir ve devletin adaletine
meydan okurcasna Biz zaten gidici olduunu ok nceden bildirmitik
diye balk att. Burada, Fabrikatrn btn faaliyetlerine yer verip
Hiram Bey gibi vatanna bal, baarl bir istihbaratnn ykselme
ihtimali olduu tm devrelerde neler yaptn anlatmak mmkn deil.
Bunun iin birok belge ortaya koyarak ayr bir kitap yazmak gerekir.
zc olan ciddi haber vermesi ile tannan birok gazetenin
Fabrikatr'n yaynlarn kendilerine kaynak olarak kullanmasdr.
lmnden sonra yaynlanan ve Hiram Bey' in Amerika'da 4 yl
istihbarat eitimi grd " gibi.
imdi sz Hiram Bey'e brakalm:
1978'de Fabrikatr gazetesinin yaynlar mevcuttur. Bu gazetede benim

Sayfa: 98/141
 ANALZ Mehmet Eymr

evimin fotorafn kardlar: Benim talebelik fotorafm kardlar. Ben

ikenceci olarak gzktm. Ben ruhi bozuklukla kpeklerimi kuruna
dizen bir adam olarak gzktm, vs. Bu hemen Sabahattin Savamann
yakalanmasndan sonradr Sabahattin Savaman olay gzel bir
operasyondu ve ondan sonra bu yayn hemen balad.
SORU. Solcu Dou Perinekin Amerika hesabna casusluk yapan bir
adam yakalayan kiiye hasmane bir tutum almas eliki deil mi?
Evet.. Yalnz Perinekin ok iyi ett edilmesi lazmdr.
Babakanla yaptm Suriye seyahatinden sonra bu sefer MT ierisinde
bir sivilleme hikayesi ortaya atld ve aday olarak gsterildim. Yine bir
odak noktas haline geldiim anda da, tekrar dergide, yaynlar balad.
Suriye seyahatinden sonra aleyhimde yaplan yaynlarda, btn
hikayeleri tekrarladlar. baka bir ey yok. Ve sonuta da bu sivilleme
hikayesi herhalde kendilerini fevkalade rahatsz etti, tekrar zerimize
geldiler:Bunlar 1978ae MT hakkndaki yaynlarla MT'i pasif duruma
sokabildiler:
SORU. Baardlar m?
Evet.. Sadece ksa sre iin baardlar: Bunu kabul edebilirsiniz,
baardlar .. imdi 1978-88'deki benim aktivitemin, ynelmek istediim
yerler, kurduum daire, almalar, Gney Douda biraz terrn
azalmas. ve PKK faaliyetine bakarsanz, PKK faaliyeti Gney Douda bir
eylemdir. Ama esas byk faaliyet Avrupa'da Ermeniler gibi beynelmilel
sahada muvaffak olacaklar. Para btnyle Avrupadan gelmektedir. Bu
apta bir faaliyetin tek bana bir Gney Dou olarak dnlmesi
hataldr ve ben bunun iin ok geni apta bir alma gerektii
kansndaym. PKK sadece bir terr faaliyeti deildir. PKK Trkiye'yi
blme faaliyetidir. PKK Avrupadaki Krtleri, Krt asll Trkleri blme
faaliyetidir. Bunun bir btn halinde grlmesi lazm ve ona gre
mcadeleyi Dileri Bakanl yapar ama, bize dyor yani eski bize.
Ben bunu koruyorum. Yani neticede herhalde yine skntlar balamtr
malum yerlerde ve bunun neticesinde Dou Perinek yine zerime
zerime geldi. Dou Perinek iyi bir kafa, kabul etmek lazm ve bunun
yannda baz baka eyler de yapyor Mesela benim hakkmda
yazdraca, yazaca baz yazlar olursa, rendiklerime gre, d
lkelerde yaynlattryor: Oradan iktibas ediyor, sua da girmiyor.
imdiye kadar ben Dou Perinekin yazdklar stne hi gitmedim.
Benim hakkmda yapt en byk sulama, arma ok giden bir
sulama benim CIA ajan olduum, CIA tarafndan yetitirildiim, bunun
yannda MOSSAD'la ok yakn ilikiler ierisinde olduum vs. Bu bir
iddiayd, zerinde durmadm. nk ben mesleimde devletime kar
sorumluyum. Kendimi, mdafaa etmek iin daha fazla afie edemem.
Aldrmadm da. ,,
Bu kitabn yazld, 1990'n son, 1991'in ilk aylarnda, Fabrikatr'n
yeni tertip ve kkrtmalar iine girdiini, baz dzmece telefon
Sayfa: 99/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ihbarlarna dayanarak yaynlar yaptn bir dnemde yaynlam

olduklar bir takm sansasyonel yalan haberleri ayn resim ve aa
yukar benzer laflar kullanarak yinelediklerini, ben de dahil olmak zere
bir takm insanlarn azndan km gibi yorumlar vererek tm dnyann
ve Trkiye'nin kritik gnler yaad u gnlerde, lke zararna abaya
ve bitmeyen hastalkl kampanyaya devam ettiklerini ilgi ile izliyorum.
Bakalarna ajan yaktrmasnda bulunarak kendi durumlarn rtbas
etme yntemlerine de her zamanki gibi devam ediyorlar. Kanaatimce
Fabrikatr basit bir ykc yayn olarak dnlmemeli, ilgililerce konu
bir espiyonaj faaliyeti olarak ele alnp, arkasndaki gler her kimse,
deifre edilmeli, faaliyet tamamen bir casusluk faaliyeti olarak dikkate
alnmaldr. Ayrca adli makamlarn da, Fabrikatr'n sorumlular
hakknda, Hiram Bey ve birounun cinayeti ile ilgili olarak, cinayete
azmettirmekten soruturma amas gerekir dncesindeyim.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 100/141
 ANALZ Mehmet Eymr

STFA
Hiram Bey konumaya devam ediyor.
1980 ylnda 12 Eyllden nce daire
Bakanyken istifa ettim.
stifa sebebim tekilatn terre kars
daha aktif bir grev almasnn
engellenmesiydi. Bunun yan sra
ideolojik silah kaaklna kar
aktif bir ekilde ynelinmesini
istedim. Gerekeli bir yaz yazdm.
Ama gerekeli istifay kabul
etmediler:
Dediler ki iki satr istifa mektubu
yazman lazm. (istifa ediyorum,
emekliliini istiyorum) de ki, Emekli
Sandna gnderebilelim. ,, Fakat 12
Eyll sabah karar alnd. Devam
edilecekti; kimse grevden
ayrlmayacakt"' diye. Austos
sonunda istifa etmitim. ay daha
altm. Sonra emekliliimi istedim,
ayrldm. nk ben servisimin
Trkiyeye ynelik her trl tehlikeye
kar birinci derecede muhatap
olmasn, bunu nlemeye almasn
istiyordum. Btn hayatmda da
istedim. Alnan bilgiler yetkili makamlara vermek iin deildir ve
servisler tarafndan kullanlr:1erre kar alnan bilgi, terre kar
yaplacak aktif operasyonlarda kullanlr. Bunda da MT' byk grev
der e . Ayn ekilde ideolojik silah kaakl; yani Trkiyeyi iinden
ykmak, blmek iin yaplan silah kaaklna kar da bir dairenin
kurulmasn ok istedim, birok mcadele verdim. Bu konuda 80
ncesinde gr ayrlklar olmutur: ,, Bu szler Hiram Bey'e aitti ve 8
Haziran 1988 tarihinde Gngr Mengi ile yapt mlakatta sylenmitir.
Acaba 1980'de Mstearlka kabul edilmeyen istifa dilekesinde neler
vard?

BR BELGE
lkemizde skynetim ve rejimin, ypratan anari ve terr ile
Trkiyeye kar, bilhassa Varova pakt yesi lkelerin yrtt
espiyonaj ve ykc faaliyetlerle mcadelenin ana grev olarak MT
Mstearlna ait olduuna inanmaktaym. Trkiye dnda lkemiz
misyon mensuplarna devaml yaplan saldrlarn nlenebilmesi iin

Sayfa: 101/141
 ANALZ Mehmet Eymr

uygulanacak kar almalarn da MT Mstearlnn grevinde baar

salayamadn gstermektedir. Bu ise Mstearln alma
metotlarnda, personel politikasnda acele revizyona gidilmesi gereini
ortaya koymaktadr. Byle olduu halde, MT Mstearlna bir sene
sreden beri yeni personel alnmamakta, kadrolar ortalama yzde 30
seviyesinde tutulmakta ve MT Mstearl i ve faaliyet politikasndan
memnun olmamalar neticesi, son sekiz ayda 150 kii civarnda, yetimi
ve aktif grevde alan memur ve idareci MT Mstearlndan ayrlm
bulunmaktadr. Ayrca Mstearlktan kopmalarn devam edecei,
personelin byke bir blmnn darda i aramasndan
anlalmaktadr. Bu sene yaplan terfilerden sonra, kadrosu ykselmi
olduundan daha st grevlere tayinlerinin yaplmas gereken MT
Mstearl mensuplarnn atamalar yaplmam ve btn tayinlerin
durdurulmu olduunu renmi bulunmaktaym. Mezkur husus, MT
Mstearlnn mevcut ve yararsz faaliyet ve personel politikasnn,
nmzdeki gnlerde de srdreceini gstermektedir. Maruz durum
muvacehesinde, bugnk MT Mstearl ynetiminde yararl hizmet
yapamayacama inandmdan, emeklilik muamelelerimin yaplmasn
emir ve tensiplerine sunarm.23 Austos 1980 Hiram Abas, KED 25 Bakan

Gerekeli istifa kabul edilmemi, 12 Eyll ynetimince alnan karar

nedeniyle Hiram Bey istifasna ramen kasm ayna kadar grevine
devam etmiti. Ayn tarihlerde ben yurt d greve gitme
hazrlndaydm.
1978'in sonunda Ankara'da yrtlen kritik bir operasyonel alma
srasnda banda bulunduum Takip ubesi bu operasyon ekibine ait
vastann yolunu kesen bir takm genlerin ekibe ve arac kullanan asker
ofre hcum edip tartaklamas zerine duruma mdahale ettim.
Genlerden biri bir CHP Milletvekilinin oluydu. Kimliini tespit etmek
istediim gencin ben milletvekili oluyum, sen kim oluyorsun da bana
soru soruyorsun demesi zerine genci zorla arabaya soktum ve zr
dilemesi ve kimliini ibraz etmesi zerine tekrar braktm. Ertesi gn
kyametler koptu. Konu TBMM'ye intikal etti.
CHP Milletvekili ve ekibi Babakan Blent Ecevit'ten benim MT'den
alnmam istediler, aksi halde Meclisten ekilecekleri beyannda
bulundular. CHP'nin Meclisteki durumu zaten kritikti. MT Memurin
Muhakemat Kurulunun Grevini yapmtr, yarglanmasna lzum
yoktur kararna ramen Dantay'ca yarglanmama karar verildi. Ksa
bir mddet sonra takip ube Mdrl'nden alnp MT Okuluna
retim Grevlisi olarak verildim. Akabinde Babakancn yazl emri ile
MT'den Devlet statistik Enstitsne tayin edildim. Raporlu
olduumdan bir yla yakn bir sre emrini tebell etmedim. Bilahare
iktidar deiiklii zerine Sleyman Demirel'in Babakanl zamannda

25
KED- Kontrespiyonaj dairesi.

Sayfa: 102/141
 ANALZ Mehmet Eymr

tayin emri iptal edildi ve yeniden Tekilatdaki grevime devam ettim,

daha sonra MT Okulundan Kontr Espiyonaj Daire Bakanl emrine
atandm. Burada Bat Devletleri ube Mdrl'ne bakmaya baladm.
Amirim Hiram Bey'di. Hiram Bey kasm aynda ayrlyordu ama yine de
ii rahat deildi.
Tekilatn bandakileri bir kez daha uyarmann faydal olabilecei
kanaatiyle, Kasm 1980'de Mstear'a hitaben bir mektup yazd:MT
Mstearlnn eitli kademe ve grevlerinde 23yl fiili hizmet grm
bulunmaktaym. lkemizi btnyle sarsan, demokratik rejimi ve
skynetimin amacna ulamamas nedeniyle, ordumuzu ve devletin
temel kurulularn ypratan, i ve d terrizm ile anariye kar, MT
Mstearlnn etkin bir mcadele veremediine inandmdan,
grevimden ayrlrken, aadaki hususlarn, makamlarna arznda yarar
grmekteyim. Hizmetten artk ayrlm bulunduumdan, davranmda,
vatanmn selameti dnda bir ama gtmediimin bilinmesini
takdirlerine sunarm. eklinde balayan mektupta Hiram Bey zetle
Trkiye'nin istihbarat arkndaki aksaklklar belirtiyor, istihbaratn ne
ekilde kullanlmas gerektiinden bahisle, MT Mstearlnn
durumunu, ak bir dille tahlil ediyordu. Hiram Bey'in mektubundan baz
pasajlar sunmak istiyorum.

- stihbarat Servisleri, i konularda derledikleri bilgileri ilgili

makamlara ulatrmakla beraber, bu bilgileri operasyonlarda da hasm
tesirsiz hale getirmeye, ifna etmeye yneltirler. Anari ve terr
konularnda bu durum rgtlerin paralanmas, lider kadrosunun gzden
drlmesi, dardan oluturulan silah, para yardmnn kesilmesi
arelerinin aratrlmas ve uygulanmas eklinde olabilir.
-Terr ve eylemlere kar mcadele, eylemden sonra sulularn aranp,
yakalanmas eklinde olamaz. Su odaklar kurutulur; bu da istihbaratla
salan1: Halbuki, maruz husus MT Mstearlnn bugnk
almalaryla yaplamamaktadr. Mstearlk, rgt kadrolarnda tespit
edebildii isimleri ilgililere vermekle yetinmekte olup, grevini yaptn
zannetmektedir.
- stihbarat Servisleri, terre kar mcadelelerinde en ksa zamanda
haber toplayabilme metotlarn kullanrlar Srat ve yeterlilik nem tar:
MT Mstearl, almalarn ekingenlik ve Mstearlk kadrosunun
bilgi yetersizliinden bu yola dntrememitir. Tekilatlarda,
sorgulamalara girmekten Mstearlk ekipleri ile kanmakta ve
sorgulanmalarn byle durumlarda imkan yarataca ve istihbaratn ana
kan damarlarn oluturan ajanlanma faaliyeti, yapamamaktadr. Terr,
anari dnemlerinde, tetkik,tahkik, yaklama gibi uzun sreli almalar

Sayfa: 103/141
 ANALZ Mehmet Eymr

iin Devlet glerinin zaman yoktur: Ajanlar verdikleri bilgi ve hasla ile
kontrolde tutulur, hizmete zorlanrlar:Ayrca, abuk ve ani
sorgulanmalarla yeni terr odaklarna da ynelinir. Servis bu almalar
yapmadndan, inisiyatifi terre kaptrmaktadr.
-Terr ve anariye karn, halkn, devletin yannda olmasn salamak
byk nem tamaktadr. Bu ise devletin anariye kar stnl yava
yava ele geirmesi ve halkn psikolojik ekilde bu yardma hazrlanmas
ile olur .MT Mstearlnda bir Psikolojik Savunma Bakanl mevcut
olduu halde, hi bir faaliyet yrtlmemektedir.
-Trkiye'deki anari ve terrizmin gelimesi ve rgtlerin silah ihtiyacn
temin konusunda, kaaklk byk bir faktr tekil etmektedir. Alnan
baz bilgilere gre, Trkiyeden uyuturucu madde yurt dna kmakta,
karlnda silah girii olmaktadr. Kaaklk konusunda, ilgili merciler
arasnda birok toplant yaplm, MT Mstearlnn bu konuda bilgi
derlemesi kararna varlmtr. Ancak, kaaklk konusunun aibeli bir i
olmas, hudutlardaki baz askeri ve sivil ahslarn, grevlilerin bu
konuya kartklar mahede edildiinden MT Mstearl konu zerine
yeterince eilmemektedir.
Mstearlkta kaaklkla ilgili blmler kurulmamas ve kaaklk
zerine ajanlanma ifahi emirler ile nlenmitir. Devletin kararna uygun
ve anari ile terrizmin nlenebilmesi ynnden, MT mezkur konuya
almalarn teksif etmelidir.
-lkemizin yurt dnda bulunan grevlileri, bir devamllk ierisinde,
Ermeniler tarafndan ehit edilmekte ve kanlarnn yerde braklmayaca
beyanlar verildii halde, herhangi bir ileme tevessl edilmemektedir.
Konuyla ilgili olarak, MTin i ve dta elemanlanmas, rgtlerin iine
szma almalar yaplm olmas gerekirken, byle bir faaliyet
yrtlmemitir. Dier ynden, temsilcimizin ldrlmelerinin iki-
polisle koruma yaplarak nlenemeyecei ortadadr. Temsilcilerimizin
ldrld lkelerin gvenlik kurulular da, muhtemelen siyasi
nedenlerle, gerekli ekilde eilmemektedirler. Yurt dnda grevli
vatandalarmza hayatlarn, Ermeni eylemlerine kar ve lkemiz
dnda mukabil eylemler dzenleyerek korumalar icap etmektedir.
Bunun geerli rnekleri, Filistinlilere kar srail tarafndan verilmitir.
Grevin de sadece MIT Mstearlna dt kans tanmaktadr.
- Siyasi arlk koyma bakmndan Amerika, Kanada gibi lkelerde Trk
Fobisi tesisinde yine MIT Mstearlnn baz grevleri yklenmesi
gerekli ise de bu konuda da Mstearlk bir alma yapmamaktadr.
-MIT Mstearlnn bu gnk kadrolar tetkik edildii zaman, ortalama
3/4 kadrosunun destek personeli olduu, bu kadrolarda ok fazla kadn
ve birbirleri ile yakn akrabalar ( aile irketi gibi) ile emeklilerin
altklar grlecekti1:Aktif faaliyet gayet kstl bir kadro ile yrmeye
alan bir istihbarat servisinden daha fazla baar beklemek, ok
iyimserlik olacaktr.
Sayfa: 104/141
 ANALZ Mehmet Eymr

-MT Mstearlnn kadrolarnda Mstearlk katna kar bir

gvensizlik domutur: Bu, alt ile st kopukluu, tabii olarak haslay
menfi ynden etkilemektedir.
-MT Mstearl bugnk, ak haberler zerinde alan bir basn
ajans hviyetinden kurtulmal, hakiki bir istihbarat servisi durumuna
getirilmelidir.
-Bugnk durumda, kymetli Silahl Kuvvetlerimizin, terr karsnda
muvaffakiyet salamayarak ypranmas, devletimizi temelden
sarsacaktr. Halbuki, byk operasyonlardan sonra zerine fazla imek
ekmi istihbarat servislerinin ve baz mensuplarnn revizyon ve
tensikata tabi tutulduu birok lkede grlm ve nemli saknca
yaratmad mahede edilmitir: Bu mektup sekiz yl nce 1972'de
amatr bir ruhla yazdmz muhtrann daha profesyonelce kaleme
alnm bir ekliydi ve adeta istihbarat dersi verir nitelikteydi. Acaba
Tekilat'n daha verimli almas neden ve kimler tarafndan
engelleniyordu, Bazen binlerce kiilik silahl birliklerden daha etkin bir
silah olan istihbarat neden kullanlmyor, atl durumda tutuluyordu.
Acaba Hiram Bey daha etkili mevkilerde veya MT Mstear olsa bir
eyleri dzeltebilir miydi? Bilmiyorum. Belki bu sorunun cevabna ileriki
sayfalarda daha ok yaklaacaz. Hiram Bey ile emekiliinden bir
mddet sonra zel teebbste almaya bamd. ki ocuu da
okuyordu. 30 bin Ira maam ailesini geindiremezdi. Byk paralar
kazanmad ama ailesini geindirebildi. Ben iki yl komu bir sosyalist
lkede yurt d grevde kaldm. zinli geldiim zamanlar hari bu sre
zarfnda ok az grtk. ki yl sonra grev srem dolmadan bu
lkeden istenmeyen adam olarak ayrlarak yurda dndmde beni
hudutta bekliyordu.
Bu devrede Ermeniler st ste Trkeyi'nin d temsilciliklerde grevli
memurlar ldrmeye baladlar.
Byklerimiz, dzenlenen trenlerde bu eylemlerin karlnn
verileceini lenlerin kanlarnn yerde kalmayacan sylyorlard. Bir
mddet bu szler havada kald. Kk, Hiram Bey'i ararak kan davas'
konusunda grevlendirdi. Fiilen Kkn kadrosunda gzkmesi mahzurlu
olabilirdi ama demeler Kkten yaplacakt. Hiram Bey kollar svad.
Trkiye'nin prestijini kurtarmak grevi yine ona dmt.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 105/141
 ANALZ Mehmet Eymr

MT MSTEAR YARDIMCISI
1982'de yurt d grevinden dndkten sonra
1 yl kadar Mardin'de MT Blge Mdrl
yaptm. 1983 ylnn sonuna doru Ankara'da
Kontrespiyonaj Dairesi bnyesinde yeni
kurulmu olan Kaaklk ube Mdrl'ne
tayin oldum ve tekrar Ankara'ya dndm.
Kaaklk ubesindeki grevim ksa srd.
Ayn yl terfi etmi, Kontrespiyonaj Daire
Bakan Yardmcs olmutum. Daire
Bakanlnn tek Yardmcs olduum iin
btn ubeler gibi Kaaklk ubesi de bana
balyd. Mart 1984'te Dndar Kl, takiben
Behet Cantrk MT'te sorguya alnd. Sorgu
ekibinin banda bulundum. 1985'de MT
okuluna retim grevlisi olarak tayin
edildim. (1980 ylnda gittiim Yurt D
Grevimden. 1985 ylnda tayin olduum MT
Okulu arasndaki, zellikle kaaklkla
mcadele devresi, ayr bir kitaba sacak
kadar ilgin olaylarla doludur. Bu bakmdan,
burada bu zaman dilimine yer
verilmeyecektir.) 1985 ylnn sonlarna doru Hiram Bey'in Tekilat'a
geri dnecei sylentileri yaylmaya balad. Benim zaten konudan
haberim vard. Bir le tatilinde MT Okulunun eitim grevlileri iin
ayrlm lokalinde oturuyorduk. Savaman gibi phelendiimiz ve halen
st grevde olan ahs da oraya gelmiti. Bana ne o Mehmet, Hiram
Tekilat'a geri dnecekmi. Kontrespiyonaj'a m gelecek? diye laf
arpt. Ben de duydum, herhalde ya Mstear ya da Mstear
Yardmcs olarak gelecekmi diye karlk verdim. Olur mu canm onu
o mevkilere getirmezler diyerek kahkahalar atmaya balad. Hiram Bey
Ocak 1986'da MT Mstear Yardmcs olarak Tekilat'a geri dnd.
Dn birok kii tarafndan samimi bir sevinle karland. Daha nce
arkasndan atp tutanlar, kfr edenler, Tekilat'a dnmemesi iin
bakanlar, paalar, parti liderlerini kap kap dolaanlar da artk onu ne
kadar sevdiklerini, nasl yakn olduklarn sylyorlard. Hiram Bey
onlarn dostu, kardei ve aabeysi olmutu. Mstear Yardmcs Hiram
Bey'in odasnn ald koridorda uzun bir kuyruk olumutu. Herkes
tebrik etmeye gelmiti. Oradan geiyordum bana kahkahalar ile glen
pheli de sradayd. O gnden sonra onu sk sk Mstear Muavinine
sayglarn sunarken grdm. Hiram Bey, daha nce kendisine tavr
alanlar biliyordu. Grevin gerei olduuna inand birka deiiklik
haricinde kimse ile oynamad. Eski olumsuz tavrlarna ramen imdi
kendisine yakn olmaya alanlara srtna dnmedi. Affedici oldu. Hiram
Bey'in gelii ile ilgili samimi duygulara yal ve emekli bir tekilat
mensubunun azndan dinleyelim.
Sayfa: 106/141
 ANALZ Mehmet Eymr

16 Ocak 1986

Muhterem Hiram Bey;

1960 yllarnda hasbelkader kartm bir hedef lke

iindeki almalarmzn seyri esnasnda; Byk Usta bir Daire
Bakannn. 26 Riyaset koridorlarnda -uzaka bir mesafeden tantt,
teksif edilmi bir enerjinin dinamikletirdii, yerinde duramayan bir gen
silueti ile ilk defa ahsen grm... eitli hedefler iinde ve bilhassa
Pire Koyunda frtnalamasnn menkbelerini ayn ustann azndan
dinlemitim. ve yllar sonra Trkiye'deki
KYP 27 ajanlar zerinde stanbul Merkezinin Aykut Bey eliyle temin ettii
bir seri baarnn ardndaki beyin ve cret olan... Kendilerini ideolojik
hezeyanlara kaptrp hasm lejyonlarnda vatan dmanl yapanlarn
kurunlar zerine gzn krpmadan atlan valye ruhu ile tarihimizi
yaratan kahramanlar arasna kaan.... ve Ankara'da Amerikan Sevisine
dahi darbe indiren...Mstesna baarlarn ardndaki Hiram ismi,.
1960 yl ortalarnda 1970 sonlarna kadar hafzamda ve gnlmde;
kahramanlk menkbelerinde zikredilen isimler misali bir efsanedir.
Komprime bir zekadr. O byk ustann kaybndan sonra sevk
idarecilerin genellikle yitirdii cret ,ataklk ve baar dr Bu
hassasiyet ile yeni grevinizi tebrik ediyorum. Servise yeni bir ruh
vereceinize kesinlikle inanyorum. Hassaten, kar karya geleceiniz
bir kadro meselesinin baarnzda byk rol oynayacana kaniim. Kadro
ve personel ilerini tedvir hususunda Daire Bakanlnz ve ube
Mdrlnzde tefriki mesai ettiiniz gen mutemet arkadalarnz
yannza almakla bu hayati konuyu halledeceinizi ve almalarnzn
sabote edilmesini nleyeceinizi umut etmek isterim. Baarnz iin en
kabil dileklerimle.
A.S.
Hram Bey'in geliine ilk nce iddetle kar kan Mstear Burhanettin
Bigal, tayinin gereklemesinden sonra ona bir hayli yumuak ve yakn
oldu. Btn operasyonel konularn idaresini Hiram Bey'e brakt. Bigal
Paa gitmi. Hayri ndl Paa Mstear olarak gelmiti. Ben Hram
Bey'in geliinden birka ay sonra kurulan
Gvenlik Dairesine tayin olmutum. Hayri ndl, Hiram Beyin mesleki
stnlnden rahatsz oluyor, onun Devletin stn kademeleri
tarafndan aranmasn ekemiyordu. Yava yava, Hiram Bey'i pasifize
etmeye, onun nerilerinin aksini yapmaya balad. Hiram Bey sonunda
konuyu st makamlara aktarmaya ve gerekirse tekilattan ayrlmaya
26
Muhtemelen eski Diyarbakr Blge Daire Bakan FK kastediliyor.
27
KYP-okunuu KP- Yunan Gizli Servisi.

Sayfa: 107/141
 ANALZ Mehmet Eymr

karar verdi. Nasl olsa bu ekilde Tekilat'a bir faydas olmuyordu. Onun
zel evraklarna gz atarak Mstear Hayri ndl'den yaknmasnn
nedenlerine ulaalm.
31 Austos 1981
Sayn Babakanm,
Emrinizle 12 Ocak 1986 tarihinden gnmze kadar MT Mstear
Yardmcl grevini, eref duyarak yrttm. Greve balarken hedefim
MT'i, ite ve dta Devlet istihbaratn retebilecek yeni norm ve i
dzenlemelere kavuturmakt. Zamann MT Mstear ve halen 2'nci
Ordu Komutan Orgeneral Burhanettin Bigal dneminde, kendilerinin
bana teminat gstermesiyle Tekilatda yeni kurulular ve i dzenleme
oluturabildim. Ancak, yeni Mstear Korgeneral Hayri ndl ile servisin
istikbali ynnden dnce ve grlerimiz tamamen zt dmektedir.
Bu ana fikir ayrlklarn aada bilgilerinize sunmakta zaruret
duyuyorum.
a. Sn. Mstear personel ile szleme yaplmasna, asker ve sivil
arasnda blnme olaca gerekesi ile tam kardr. Bu gnk maalar
ile kaliteli, lisan bilir niversite mezunlarn tekilata almak ve
barndrmak imkansz hale gelmitir. Devaml, yeni ie giren niversite
mezunlar istifa etmekte, zaten kaliteli personel renmez servise
girmekten vazgemektedir.
Szlemenin tatbikini ise bu servisin bugn ve istikbali iin zm
getireceine inanmaktaym. Bir blnme de fiilen istihbaratla uraanlar
arasnda olmayacaktr: Szleme tatbikatna acilen ynel inmesi
gerektii kansndaym.
c. Gney Dou ve PKK olaylarnda Sn. Mstear ile grlerimiz
tamamen ayr dmektedir. Sn. Cumhurbakanmz terr konusunda
lkeler aras bir ibirliinin gerekliliini eitli vesilelerle beyan
etmilerdir. Sadece bu konuda yabanc servislerle sk ibirlii gerektiren
ve serviste bu blm yrten Gvenlik Dairesi tarafmdan tesis edilmi
ve Mstear Yardmcsna balanmken; Sn. Mstear son olarak bu
blm indi bir kararla kendine balanm ve ibirliinin daha etkin hale
gelmesi iin Gvenlik dairesi Bakan Mehmet Eymr'n bir d
seyahatini gerekesiz iptal etmitir. Sn. Mstear'a d postlarn
takviyesi veya yenilerin tesisi teklifi de kabul ettirilememitir. Senelik
tayinler Haziran ve Temmuz aylarnda Servis ierisinde icra edildii Sn.
Mstear Eyll ay ierisinde bana fikren yakn grd Gvenlik Dairesi
Bakan, D stihbarat Daire Bakan ile Ankara Blge Daire Bakann
deitirme hazrlna girmitir. Bu blmler ok nemli fonksiyonlar
yerine getirmekte olup, Bakanlar tecrbeli ve muvaffak servis
mensuplardr. Yerlerine kolay eleman bulunamayaca ortadadr
Tayinlerin hissi olacana kaniim.
f. Servis, uzun senelerdir btesinin byk blmn lojman yapmnda

Sayfa: 108/141
 ANALZ Mehmet Eymr

sarfetmitir. 1Tknik malzeme ve operasyonel masraflar dkl,

istihbari hasla aleyhine sonulanmtr. Bunun telafisi ve hasm lkeler
ile evrili, eitli ykc faaliyetlere maruz Trkiyenin istihbaratnn
gl olmas gereinden hareketle btemizin, bilhassa operasyonlarda
kullanlacak gizli denein biraz geni tutulmas Sn. Msteardan
tarafmdan istenmi, ancak bu da kabul ettirilememitir.
g. Son olarak Sn. Mstear tarafndan, Sn. Babakan ve Sn. Babakanlk
Mstear
ile i temasm yasaklanm, sebep olarak Tekilatta tek muhatabn
kendileri olduu ifade edilmitir.
Sn. Babakanm,
Austos dneminde eitli gazeteler ve dergilerde kan, deitirilecei,
yerine Sn. Recep Ergun veya benim atanacam yazlarnn Mstear ok
rahatsz ettii, makamna rakip olarak grd beni tamamen pasifize
etme areleri arad anlalmaktadr. MT'de yetkiler tamamen
Mstearda toplandndan, bu durumda Servise ve Trkiye'nin istihbari
almalarna bir katkda bulunamayacam dnlmektedir. MT
Mstear olarak ancak bir senedir i banda olan Sn. Korgeneralin ise,
olaylara tamamen hakim olamayacana, personeli vasflar ile
bilemeyeceine inanldndan, yardmc olarak, yanllna inandm
kararlarn kuru takipisi olmak istemiyorum. .Servis personelinin
Mstear ve Mstear Yardmcs arasndaki kararszla dmelerinden
de endieleniyorum. Devlet grevinde veya haricinde her an Trkiye'nin
hizmetinde bulunacama emin olmanz istirham ederim. Karar ve
emirlerinizi bekleyeceimi saygyla arz ederim.
Hiram Abas
MT Mstear Yardmcs ,,
Mektup neticesinde Hiram Bey'e ne sylendi bilmiyorum.
Ancak biraz sabretmesi gerektiinin sylendiini tahmin ediyorum.
Hiram Bey sabrediyordu. Hiram Bey Mstear Yardmcl zamannda,
btn engellemelere karn bir eyler yapmaya alt. En byk
arzularndan biri de Tekilatn, emei gemi eski mensuplarna kar
daha vefal olmasn salamakt. Son yllarda bu vasf tamamen
kaybedilmi, eski Tekilat mensuplar aranp sorulmayan, kaderlerine
terk edilmi, tekilata ksm kiiler haline gelmilerdir. ounun
cenazelerinden bile haberimiz olmuyordu. Hiram Bey, eski mensuplar
ayn zamanda faydalanlmas gereken bir istihbari potansiyel olarak da
gryordu. Emeklilerle ilgili eitli teebbsleri oldu, Onlara kimlik kart
karlmas, lokal yaplmas gibi giriimleri neticelendi. Bu blme son
vermeden, eski Mstearmzdan Sn. Fuat Dounun bahse konu
almalar yanstan mektubuna yer vermek istiyorum:
22.05.1987

Sayfa: 109/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Sevgili ve Kymetli Evladm Hiram'cm,

15 Mays 1987 Sabah, Ankara'dan ayrlmzda, Tar ile birlikte, bizleri
uurlamaya gelmeniz beni ve eimi ok mutlu etti. Ayrca, Armutluya
varmzda kamptan drt kiilik bir ekibi bizleri bekler bulduk.
Eyamzn tanmasnda ve eve yerlememizde kymetli yardmlar oldu.
Bunun yannda Kamp Mdr ayn akam, ei ile bize geldi ve bir
arzunuz var m diye sordu. Ertesi gn de Bursa Blge Daire Bakan
ziyarette bulunarak bir telsiz getirdi. Senin bizlere olan muhabbet, vefa
ve kadirinaslklarndan kaynaklanan bu alaka ve yardmlar iin eim ve
ben ok duygulandk. iten teekkr ve dualarmz bildirmek isterim.
Greve baladndan itibaren, kymetli ve verimli almalarn yannda,
eskiyi yeniden ihya eden bu insancl ve duygulandrc davranlarn hi
kukusuz yeni ve eski mensuplarmz da sana mtefekkir
klmaktadr:Eimle birlikte, tekrar bizleri mesut eden bu asil jestin iin,
sonsuz teekkrlerimizi bildirirken, senin ve kymetli kzmzn,
yavrularnzn eker bayramnz tebrik eder tanrdan birok bayramlara
salk, mutluluk ve baar ile ulamanz niyaz ile gzlerinizden periz.
Fuat Dou
Fihrist Konu ba

Sayfa: 110/141
 ANALZ Mehmet Eymr

MT RAPORU
Evet, kitabn banda da belirttiim gibi
kamuoyunda, MT Raporu olarak
bilinen raporu veya etd ben kaleme
aldm. Ama, bu raporu oturup hikaye
yazar gibi muhayyilemdeki uydurma
bilgilerle kaleme almadm. Gnlerce
oturup altm. MT'in eitli
birimlerine, eitli kaynaklardan intikal
etmi bilgileri topladm, bir araya
getirdim, derledim. Bir hayli dejenere
olan bu konuya kitabmda fazlaca yer
vermeyeceim. Sadece bu raporun ne ilk
ne de son olduunu, bunun Mitin rutin ileri arasnda bulunduunu, bu
raporun ansszlnn aa km olmas ve benim kabahatimin de MT
Mstear Hayri ndl'n benden bilgi stei zerine gzarlk edip ok
kapsaml bir alma yapmam olduunu ifade edebilirim. Burada bu
konuya yer vermemin sebebi sadece olayn perde arkasnda kalan birka
husus. Raporu, 10 Kasm 1987'de nihai ekle getirdikten sonra MT
Mstear grevde olmad in yerine vekalet eden, yani o anda MT
Mstearnn btn yetkilerini tayan Hiram Bey'e sundum. Tahminlerin
aksine Hiram Bey'in o ana kadar rapora ne dahli, ne de mdahalesi
olmutur. Hiram Bey'in leri oktu, Brak okuyaym dedi. Zaten rapor
ekleri ile kaln bir klasre ancak smt. Be alt gn sonra Hiram Bey
raporu geri verdi. zerine ilitirdii kada iyi bir alma, Mstear'a
arz yazm, parafn atmt. Rapora tek mdahaleyi de o zaman yapt.
Raporda eski bir tekilat mensubunun da smi geiyordu. Her ikimizin de

Sayfa: 111/141
 ANALZ Mehmet Eymr

dostuydu. Raporu yazarken ben de tereddt etmi, neticede her zamanki

gibi hislerimle grevimi ayrmaya karar vermitim. Zaten onu bir iki kez
ikaz etmitik. Hiram Bey onun ismini karmam istedi ve o bizim
dostumuz, aka isminin yazlmas uygun olmaz dedi. Odama dnp
sayfay deitirdim ve ismi kardm. Hiram Bey'in baka da hibir
mdahalesi olmad.
Rapor daha piyasaya dalmamt. Mstear yine ortalarda yoktu ve
Hiram Bey Mstearla vekalet ediyordu. 21 Aralk 1987 gn Emniyet
Genel Mdrlnden Mstearla hitaben bir yaz geldi. Yaz raporla
ilgiliydi.
Kuruluunuzca, Emniyet 1Cfkilat mensuplar ile ilgili olarak hazrlanp
yetkili yerlere gnderildii ve fakat Genel Mdrlmze bildirilmedii
anlalan, illegal olarak elde edilip tarafma intikal ettirilen rapor ekte
sunulmUftu1: Rapor fevkalade ar itham ve iddialar ihtiva etmektedir.
Emniyet Tekilat gibi hassas bir kuruluta alan ve kuruluunuzla da
ibirlii yapma durumunda bulunanlarn belirtilen erevede faaliyetleri
var ise bunun mutlak surette tahkik edilmesi gerekmektedir Ekli raporda
belirtiler olaylar ve ahslar hakknda tahkikat alacandan
kuruluumuzda mevcut tm bilgi, belge ve delillerin Genel
Mdrlmze ok acele gnderilmesini emirlerinize arz ederim.
Saffet Arkan Bedk
Vali
Emniyet Genel Mdr Ekler: 1. Rapor (23) sayfa
Ertesi gn, yani 22 Aralk 1987 gn bu yazya cevap yazlp yolland:
1.lgide bahse konu rapor istihbari mahiyette olup bu husus raporun
ikinci ve son sayfasnda zellikle belirtilmitir. Rapor sonunda da
sunulduu zere bu raporun hukuki bir delil olarak kullanlmas ,,
mmkn deildir.
2. Raporun dayana olan ve asllar mahfuz tutulan dokmanlardan
bir ksm bahsi geen raporun ekinde ilgili st makama sunulmutur.
3. ok Gizli damgal raporlarn illegal yollardan elde edilebildii
dikkate alndnda, ilgi yazda talep edilen elimizdeki tm bilgi, belge
ve delillerin emirleri alnrsa, st makama verilmesi uygun mtalaa
edilmektedir.
Arz ederim,
Hiram Abas
Mstear Vekili
Bu cevabi yaznn yazld akam st Emniyet Genel Mdrlnden
telala gelen bir kurye bizim yazmz iade ederek kendi yazlarn ve
ekini geri ald. Bylece bu yazma yaplmam sayld. Nedenini
bilmiyorum, herhalde bir yanllk olmutu. Raporun aa ktna dair

Sayfa: 112/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ilk emareler kendini gstermeye balad. 3 ubat 1988'de senelik

izinden grevime dner dnmez Mstear Hayr . ndl beni ard.
Kke arlm, raporu sormulard. Eski Genel Kurmay Bakan da
telefon edip kendisine sitem etmiti. Kkte ve eski Genel Kurmay
Bakanna bilgisi olmadn aratracan bildirmiti. Geri Hiram Bey
izahat vermiti ama bir de benden dinlemek istiyordu. Haklyd raporun
yazldndan haberi yoktu. Ancak raporu kendi emri zerine
hazrlam;um. duraklad. Ap ajandasna bakt, doruydu. Olaya
kendisinin kartrlmasndan rahatsz olduunu anladm. Ona sadece
raporu ne sebeple derlediimi izah etmek iin bu laf sylemitim. Yoksa
onu, henz kendisine sunulmam bir raporun mesuliyetine ortak etmek
gibi bir niyetim yoktu. Kendisine uygun bir ekilde bunu izah ettim.
Sorumluluk bana aitti. Gerekirse hemen emekliliimi ister. Tekilata
gelebilecek imekleri stlenirimdedim. Rahatlamt. Yok canm ne
emeklilii dedi. Cumhurbakanlndan cevap bekliyorlard. Hemen bunu
yazl olarak kendisine verebilir miydim? Hemen odama gittim ve
mstearn istedii gibi bir yaz hazrladm. zellikle ett/rapor gibi
terimler kullandm. Sanki bu terimler raporun yanklarn
hafifletecekmi, gibi...
03 ubat 1988
Mstearlk Makamna Sayn Mstearmzn 3 ubat 1988 gn ifahi
emirleri ile sormu bulunduklarBanker Bako Olay, Polis indeki
ekime ve Yeralt-Polis-Kamu Grevlileri likileri .isimli ett
tarafmdan hazrlanmtr Ett, Mstearlk Makamn, zaman zaman
gndeme gelen ve birou basn aracl ile kamuoyuna yansyan
konularda mevcut bilgilerle tedvir etmek amacyla hazrlanm olup, bir
tekilat ii ett/rapor niteliindedir. Etd'de MT'in kaaklk
konularna nasl girdii hususunun aklanmasnn yan sra, kritik
mevkilerde bulunan kiilerle ilgili olarak intikal eden istihbari bilgilere
yer verilmekte ve zellikle stanbulun kaynaklanan birok karmak
olaydan bahsedilmektedir. Ett bir nsha olarak hazrlanm olup, hem
rapordaki kritik konulardaki istihbari bilgilerin doruluk derecelerinin
aratrlmas hem de raporun st makamlara sunulmas Mstearlk
Makamnn emir ve tasarrufunda olduundan, resmi olarak herhangi bir
makama verilmemitir. Ancak, bahsi geen konularda daha nce benzer
bilgileri intikal ettirdiimiz Tekilatmz mensubu Cumhurbakanl
Gvenlik Maviri Sayn Erkan Grvit'le bir grme srasnda bu
konulara deinilerek ett okutulmu, talebi karsnda bir nsha fotokopi
zel olarak kendisine tevdi edilmitir. Etdn asl D. Bakanl
kasasnda muhafaza edilmektedir. Arz ederim.
Mehmet Eymr
Gvenlik Daire Bakan
Yazy bitirip imzalamtm ki Mstearn telefonu geldi. Acele ediyordu.
Bitirdim geliyorum efendim dedim. Cumhurbakanl raporun asln da
Sayfa: 113/141
 ANALZ Mehmet Eymr

istemiti, gelirken yazyla beraber onu da getirmeliydim. Yaz ve dosya

ile nce Hiram Bey'e gittim. Raporu, Erkan Grvit'e verdiim iin bana
kzmt. Yanl hareket ettiimi bana birka kelime ile belirtmi, bir
daha bu konuda baka bir ey de sylememiti. Olayn cann ok
sktn fark ediyor, kendimi sorumlu tutuyordum. Mstear'a hitaben
yazdm yazy okuyup, ikinci nshasnn zerine rapor detayl ve iyi
hazrlanmtr . Kaynaklar hakknda gerekirse dkm yaplmas etdn
kuvvetini gsterir. Sn. Msteara 3/2 de teslim edilmitir yazd. Her
zaman olduu gibi beni koruyor, arkamda olduunu aka belirtiyordu.
Mstear ndl, olayn dnda kalmaktan ve benim yazl beyanm
almaktan memnundu. Hemen kke doru hareket etti.\ MT raporu
kamuoyuna yansm ve eitli yorumlar da beraberinde getirmiti.
Erkan Grvit, o alan yannda, yani benim yanmda yer ald iin
Hiram Bey'le iplerini koparmt. Raporun Kke verildiini beyan
etmeme ok kzmt. Okuyup, benden srarla bir kopyasn istedii rapor
imdisama sapan ve arz edilecek deerde bulunmamt. Bu pislii bir
keye atmt ,, .
15 Nisan 1988 gn Mstear Hayri ndl'le makam odasnda
konuuyoruz:
ME- imdi herkes gideceiz diye bekliyor.
H- Onlar m diyor? (Erkan Grvit ve ekibini kastediyor) ME- Evet H-
Kim gidecek?
ME- E, Siz gideceksiniz, Hiram Bey gidecek, ben gideceim.
H- Ha onlar kalacak. Onlarn dnd eyler tabii, onlar biliyorlar
yeralt gleri krlnca haclar , klarna kendilerinin kaacan
(Konuma alt katta kendisine tahsis edelin odada alan Babakanlk
Tefti Kurulu Bakan Kutlu Savaa ve yrtt tahkikat konusuna
geliyor.)
H- Bu inceleme neticesine gre bir idari ilemi bularak yapacaklar:
dari ilemin eklini tabii eklini bilemiyorum. Hiram Bey'in durumu
deiik. Alr baka bir yere memuriyete mi verirler. bilemiyorum. Erkan
olur mu olmaz m ona da bir ey diyemiyorum.
ME- Ona bir ey yapamazlar ki, Cumhurbakanna bal.
H- Ama
ME- Tavsiye ederler belki.
H- Hukuken bir ey yapamazlar: Ama yarn br gn seni alr bilmem
Ulatrma Bakanlna,. Hiram' alr bilmem nereye, bilmem ne
danmanlna alr da, o yle braklsn. Yarn demezler mi ki yine
bilmem ne mi oldu diye. Zaten burada uzun vadeli beklememiz lazm.
Onun iin susacaksn.(st makamlarn nasl bir tutum izleyeceini
tartyoruz.) Eer Hiram Bey'le seni buradan alrlarsa, ben kalrsam
biliyorlar ki atacam satrdan ilk zarar grecek onlar: nk neden. Bu

Sayfa: 114/141
 ANALZ Mehmet Eymr

gne kadar beraberdi, etenin iindeydi. etenin kalmas mmkn deil.

Ne onun etesi kalacak, ne de Nurinin etesi. imdi onu nlemek iin bu
ileri yapmayacak bir adamn peindeler:Ona urayorlar Erkan Grvit
ve ekibi. imdi devaml benim zerime geliyorlar:(Konuma Erkan Grvit
ve ekibinin gcnn bir yl sonra,89 Kasm'nda Cumhurbakannn grev
sresinin bitmesiyle birlikte sona erecei ve kimsenin kaplarn
almayaca eklinde devam ediyor)
H- Tayin ettim diye bana hesap sordu kkteki. Ama bunlar Hayri
ndl yazyor kara kara defterine. Ben bugn ayrlsam basnda benim de
yerim var: (Cumhurbakan, MT raporu olayndan sonda Mstear Hayri
ndl' ararak beni grevden almasn ve cezalandrmasn istemi,
bunun zerine Mstear beni Gvenlik Daire Bakanlndan alarak
Aratrma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu yeliine atamt.)
ME. Evet
H- u anda ayrlaym ben, basnda derhal bir kem var.
ME. Yazalm bari, baka aremiz yok yazalm bari.
(Tekilat iindeki gruplamalardan bahsediliyor;)
H- Erkan, ondan sonra Tun, ondan sonra Tar, bunlar deil miydi
buray evirenler byle- Kstebek bunlar deil miydi olum? Kstebek
neye bakasnn zerine kalyor o zaman. Buz gibi kstebek bunlardr:
Birisi Kke gtryordu, tayordu, birisi Babakanla tayordu.
Ondan sonra burada tayinler, tefeyyzler, bilmem ne. Yapmayn yahu,
sevgili Hiramcm Fakat Hiram da her zaman sylyorum benim
ahsmla uramamtr.
ME- Hayr efendim.
(Hayri ndl kendisi ile ilgili dedikodular karldn, tenkit edildiini
belirtiyor ve Tar Bey'le yapt konumada neler sylediini anlatyor.)
H- Ben tarafsz bir adamm. Ha.. esas utanmas lazm gelen dedim,
gemite oturup da beni ekitirmeleriniz. Oturup aile sohbetlerinizde
Hayri ndl' ekitirirmisiniz. Oh olsun, beter olun. Ben rahat
konuurum. Cumhurbakanna da syledim ayn laflar. imdi ben mi
getirdim Hiram' buraya dedim. Altmda bu oluyor. Babakanla bilgi
gidiyor dedim. Babakana da Sayn Babakanm ben size demedim mi
emir komutay bozmayn, ayp oluyor dedim.
Onun iin bunlar yaptklarndan ekecekler.
(Tekilatdaki menfaat balarndan, herkesin birbirinin yzne glp
arkasndan konutuundan, Hiram Bey'in yanndan ayrlmayanlarn imdi
uzaklatklarndan bahsediliyor)
H- imdi onu da kardlar. mzasz bir mektup geldi. Hiram Bey, ..'un
karsna...diye ME- ...dan mi?
H- Hayr...'un karsna Hiram Bey... diye. Vallahi billahi mektup geldi.

Sayfa: 115/141
 ANALZ Mehmet Eymr

imdi tahkik ettiriyorum. Anlayabiliyor musun? Bunlar byle. Al...helal

olsun, helal olsun. E, imkan var a... yorsa, erefsizim ben olsam ben de
a...rum yahu. Bunlar erefsiz adamlar. (Hiram Bey'le ilgili karlan baz
dier dedikodulardan bahsediyor. Erkan'n ekibinden bahsediliyor)
H- imdi Vedat, Tun, smet, Tar. Onlar felaket. Hiram' dryorlar.
Tun ikili oynuyor.
ME- Ne olur ne olmaz diye.
H- O ... tam, G .... ba oynuyor onun. Hirama geliyor, laf ondan
alyor ona gtryor. Ondan alyor br tarafa gtryor. Beni tabii ki
sevmiyor Onlar gayet iyi biliyorum. Aile toplantlarnda, farknda deil
enayiler konutuklar laflardan. Zannediyorlar ki Hayri ndl aptal.
imdi Tarda konuacak hal yok. Dedim siz gizlice oturur: Tayinler
yapar, patronu bilmem ne yapar; bana cephe alrsnz. Ben bunlar
biliyordum da eylem yapamyordum. Sebep ite yine Kke, Babakanlk
ve bizim Askeriye. Yani ztorun. Ben bilmiyor muyum, hepsin,i
biliyorum ama ne yapaym.
(Arada telefon ve dier konumalar giriyor. Mstear ayrlmadan nce
son olarak unlar sylyor.)
H- imdi bakalm ne olacak. Senin durumunu, eyden sonra
soruturma olmayacan duyarlarsa dierleri ne yapacak. Konu yle
aklanacak herhalde. te MTin gizlilik evrak Tekilat dnda grevler
aklanamaz, ey yaplamaz denilecek, bu bir kiisel rapordur, nottur,
bunlarn hepsi zaten kaaklk eyiyle ilgili soruturmalardan kan
yazlardr: stihbari deeri yoktur diyecekler ve bylece sallayacaklar:
Rahat ol iine bak, keyfine bak.
Rapor konusunun, stemeden ve iradem dnda da olsa, Hiram Bey'e ve
Korkut Yarbay'a getirdii neticelerin manevi Skntsn halen tayorum.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 116/141
 ANALZ Mehmet Eymr

EMEKL STHBARATILAR
Emeklilie hazrlksz yakalanmtm. Ne
yapacam bilmiyordum. Geinmek ve
oyalanmak iin yeni bir i lazmd.
Bazen kendimi bolukta kalm gibi
hissediyordum hemen bir megale
bularak bu duygudan kurtulmay
baaryordum. Hi bitmeyecekmi gibi
gelen hareketlilik, didime ve kouma
sona m ermiti?Esasnda dardan
hatta bazen karncalara bakar gibi
yukardan bakt zaman insan, ne
manasz geliyordu btn bu didime.
Ama yaam buydu ite. Byle devam
edecekti. Bir yandan dnyann en vahi,
en haris yarat olan insann kendi
nesline kar bitmez tkenmez
mcadelesi, terr, sava; br tarafta
bar, kardelik, silahszlanma
teraneleri. Tekilatda iken yrttm
grevler biroklarnn husumetini
ekmeme neden olmutu. Raporun aa kmas buna tuz, biber
ekmiti. Bazen hi ilgim olmayan ilerle benim aramda balantlar
kurulmu, yaktrmalar yaplmt. Grevimin zellii dolaysyla cevap
verme imkanm pek olmadndan ounlukla susmu, sineye ekmitim.
Bunlara fazla aldrmyordum. Zira yakn evrem, amirlerim, eim dostum
beni tanyor, biliyorlard. Devlete ve Tekilat'a kar bir ksknlm
yoktu. Devlet benim devletim. Tekilat benim tekilatmd. Bunlar
hayatmn kutsal bir paras olmutu. Onlarn kimsenin inhisarnda
olduunu kabul edemezdim. Esasnda durum basitti. Raporun iradem
dnda aa kmas neticesinde bir mesleki kaza geirmi, durumu
kaderci bir ekilde kabullenmitim. Kzgnlm, ksknlm,
adamsendeci zihniyete, dost bildiim birka vefasz meslektaa ve
basiretsiz, duyarsz birtakm yneticilereydi. Onlara halen kzgnm.
Emeklilikten sonra iinde yaadm elikiler, cemiyette sk sk
rastlanan frsat, vefasz, inanlarn yitirmiler ile benim gibiler
arasndayd. Onlardan biri mi olmalydm? Samimiyetle sylemeliyim ki
arzu ettiim anlar oldu. Yapamadm. izgilerim artk deimezdi.
Gemiimde erefsiz, haysiyetsiz bir iz yoktu. zel hayatm ak ve
effaft. Doal olarak benim de hatalarm olmu ama bu hatalardan bir
eyler renmi, olumlu sonular edinebilmitim. Ailem, her zaman
byk destek oldu. Birka hakiki dostum beni hi yalnz brakmad. Yeni
kurulan bir irkete ortak ve ynetici oldum. Hayat mcadelem artk
ticari sahada devam edecekti. Arayan birka vefal meslektamla
irtibatm dnda Tekilat'la ilikimi tamamen kesmitim. Benim iin her

Sayfa: 117/141
 ANALZ Mehmet Eymr

zaman erefle anmsayacam bir dnem kapanmt. Bu dncelerime

ramen, evveliyatmla bu gnm arasnda bir duvar ekmem mmkn
olmad. Doktorun ve avukatn emeklisi olmaz derler. stihbaratnn da
emeklisi olmuyordu. Gelien olaylar, eten dosttan gelen baz bilgiler,
gazeteler, kitaplar, terr olaylar, devam eden baz yaktrmalar itiraf
etmeliyim ki uzun sre gnlerimin byk bir ksmn igal etti. Hiram
Bey, hakikatli bir dostunun irketine gitmiti. Hiram Bey'in gen fakat
baarl bir iadam olan olu Cengiz de ayn irketin yneticisiydi.
Tamaclk, arac olarak ithalat, ihracat ve birka yabanc irketin de
mmessilliini yapyorlard. Hiram Bey'in irkette aktif bir grevi yoktu.
Bir nevi mavirlik yapyor, bazen yeni i balantlarnn st dzey
temaslarn yrtyordu. Pek ii olmamasna ramen senelerin verdii
alkanlkla her gn irkete gidiyordu.
Geliri eski grevinden eline geenden daha fazlayd. irket namna
seyahat harcamalar yapabiliyor, misafirlerini arlayabiliyordu.
Esasnda, sradan birok insan tatmin edebilecek bu imkanlarn Hiram
Bey'i tatmin ettii sylenemez. O bir istihbaratyd. Onu sadece
istihbaratn, satranca benzeyen oyun iinde oyunlarn zmek,
yorumlamak, kar oyunlar hazrlamak, onun gizemli labirentlerinde
dolamak tatmin edebilirdi. Bu ie, bu meslee yneli onun doasnda
vard. O akl oyunlarn seviyordu. Herhalde baarl bir istihbarat adam
olmasnn, bu iten gelen istek, bu doutan var olan yatknlkt. Bir ara
Afrika'nn kk bir lkesine gidip eski mesleini orada icra etmeyi,
birikimlerini orada kullanmay bile dnd. Rapor aa kmasa ve
gelimeler bu ekilde trmanmasa Hiram Bey mesleinde ykselir, MT
Mstear olur muydu? Zannetmiyorum. Olsa bile ok byk barikatlar
amas, mcadele stne mcadele vermesi gerekirdi. Trkiye'nin
siyasetinde ve ekonomisinde etkili baz grnmeyen gler, onu her
zaman tehlikeli, elde edilmesi veya almas mmkn olmayan, kendi
menfaatlerine aykr bir kar g olarak grdler. Onun iin, kokmaz,
bulamaz, karmaz, kendi menfaatlerini n planda tutan yneticiler
lazmd. Hiram Bey, casuslarn, ajanlarn, provokatrlerin,
fabrikatrlerin . , yeraltnn, yerstnn, kaaknn, rgt mensubunun
ve terristin bir yumak haline geldii bu kark dzene el atarak,yuma
zmeye kalkacak, kaleler yklp oyun bozulacakt.
O, oyunun kurallarn, rakiplerinin yntemlerini iyi biliyordu.
Onu ykseltmek deil, bir an nce tasfiye etmenin areleri aranmalyd.
Rapor olay tasfiye srecini hzlandrd. Rapor olayndan sonra ve emekli
olmadan nce, Milli Gvenlik Kurulunda grevli bir st subay evime
gelmiti. Hiram Bey'in ve benim tandm dostumuz raporun hazrlan
ve aa knda zel baz nedenler olup olmadn merak ediyordu.
Kendisine raporun hazrlannda siyasi veya baka, zel hibir neden
bulunmadn izah ettim. Biraz kapsaml olmakla birlikte rutin bir
almayd. Raporun aa kmas ise bizim dmzda gelimiti, eitli
yorumlar yapmak mmknd. st subaya gre Hiram Bey'in

Sayfa: 118/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Mstearla getirilmesi mmkn deildi. Ordunun st kademelerinde ve

Konsey yeleri arasnda asker dman olarak tannyordu. Kendisi
bunun doru olmadn biliyordu ama, Hiram Bey st kademelere byle
empoze edilmiti. Zaten Mstear Hayri ndl'..un yerini alacak aday da
ismen tespit edilmiti. Hiram Bey'in st dzeydeki askerler arasnda
yaratlan bu imaj silmesi lazmd. Bu imaj silmeye vakit olmad. Rapor
olaynda, beni korumaya almaktan baka hibir dahli ve taksirat
bulunmayan Hiram Bey, rapor olayna ad kartrlarak tasfiye edildi.
Hiram Bey'in artk etrafnda gerek dostlar vard. Yanndan hi
ayrlmayan, doum, evlenme gnlerini kollayan, ziyafetler veren, ei
geldii zaman onu terminalde ieklerle karlayan, Hiram Bey'i gnde
3-4 kez ehirleraras telefonla arayp, hatrn soran, havaalannda
karlayp, yolcu eden o sahte dostlar kalmamt. Sanki tanr bunlar
cezalandrm, yer yarlp hepsi iine dmlerdi. Olumsuzluklar Hiram
Bey'e inanlarndan bir eyler kaybettirmedi. O halen elinden geleni
yapmaya, memleketine hizmet etmeye alyor, adeta kendini buna
mecbur hissediyordu. Grmelerimizde bana sen para peine dtn,
bak ben halen devlete hizmet etmeye alyorum diye taklyordu. st
seviyede temaslar vard. htisas olan konularda onlar devaml
aydnlatmaya alt. st makamlarn bilgisi dahilinde ve beynelmilel
platformda, Trkiye'yi ilgilendiren baz kararlarn alnmas srasnda,
baarl lobi ve propaganda almalar yapt. Devletin st yneticileri
onun grlerine mracaat ettiler. Aktel baz konularda raporlar
hazrlad. Hiram Bey'in evraklar arasnda bulunan bir msvetteden 1989
ylnda devletin st makamlarna PKK ile mcadelede alnmas gereken
tedbirlerle ilgili bir rapor sunduu anlalyor. Raporu kime sunduu
msvettede belli deil ben de bilmiyorum. Esasnda kendisi sylemedii
mddete bu konularda soru sormaz ve merak gstermezdim. Bu
alkanl tekilattaki amirlerimden almtm, Hatta eski amirler,
odalarna biri girdiini de evraklar terse evirir, odaya girenler de byle
yaplmasa bile masa stndeki evraklara gz ucuyla bakmak gibi bir
nezaketsizlik ve mesleki hata yapmaktan ekinirlerdi. Zamanla bir
istihbarat tekilat iin gerekli olan bu gibi alkanlklar terk edildi.
Bakalarnn masalarndaki evrak merak edip gz ucu ile bakmak bir
yana eline alp okumaya alan personele, Mstearn kapsna kulan
dayayp dinleyen Bakanlara rastlar hale geldik. Neticede operasyonel
faaliyetler dahil her ey her yerde konuulmaya, kahve ve meyhane
kelerinde, kadnlarn gnlerinde tekilat meseleleri tartlmaya
baland. Kompartmantasyon, yani blmler arasndaki gizliliin
bozulmas bir istihbarat tekilat iin en tehlikeli ve olumsuz
gelimelerden biriydi. Daha nce de belirttiim zere Hiram Bey deerli
bir Orta Dou uzmanyd. lmnden 1 yl nce 1989'da yazd
raporda ABD'nin Orta Dou politikasn tahlil ederken Trkiye'nin nemli
roller stlenebileceine iaret ediyordu. Irak'n Kuveyt'i igali ile gelien
Krfez krizi ve sava, Trkiye'nin Ortadou'da stlendii nemli rol
bakmndan Hiram Bey'i dorulad:

Sayfa: 119/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Amerika'nn Kissinger devri dneminden itibaren bir Orta Dou plan

mevcuttur ve Amerika'nn politik, ekonomik ynden blgeye hakim
olabilmesini hedeflemektedir. Bu plana gre:
l- Blgede Amerikann jandarmaln yapacak olan srail, byk srail
planna uygun vaziyette Frat-Nil nehirleri arasndaki sahada hakim ve
etkili duruma getirilmelidir.
II- Blgedeki Alevi, Snni, Hristiyan toplumlar, Ermeniler, Krtler,
ekalliyetler
kullanlarak, blnerek, plana kar gc meydana getirebilecek davetler
zayflatlmal ve i problemleri ile urar duruma sokulmaldr.
III- Filistin davasn ortadan kaldrmak iin, Lbnan blnmeli ve
topraklarnn gney blm zerinde bir Filistin iskan salanmaldr.
IV- Lbnandaki mali evreler i karklklarla tahrip edilmeli ve petro-
dolar Lbnan dna kaydrlmaldr.
V- srail ve Suriye arasndaki Golan problemini zme ulatrmak
ynnden Lbnann byk blgesinin Suriyeye verilmesi
gerekmektedir. Yukardaki maruz plan, srail ve Suriye'nin karlarna
uyduu ve petro-dolarn bankalarna akabilecei dncesiyle bata
svire olmak zere Avrupa lkelerine de ters gelmedii iin bir kar
koyma ile karlamamtr.
-Ancak," srail-Lbnan harbi, srailin bir istila savan yapamayacan
gstermi ve srailin blge jandarmal hayalini rtmtr.
- Amerikann, petro-dolar nedeniyle yannda olan Avrupa, Lbnan
savann ksa srede deil 1 5 senede bile sonuca ulaamamas, sivil
halkn katliam ve bombardmanlar karsnda, Amerikan planna kar
cephe almtr. Hatta Papa durumu ahsi problemi halinde kabul etmeye
balamtr.
- Kendi ilerinde de Alevi, Snni mezhep farkllklar olan slam lkeleri,
Lbnan blnmesini kendi lkelerinde de inikaslar olaca endiesiyle
politik areler aramaya balamlar ve Suriyenin Lbnandaki aktif
tutumuna kar cephe oluturmulardr.
- nsan haklar konusunda nc durumu korumak isteyen Amerikan
Hkmeti kendi halk karsnda dahi zor duruma dmtr.
-General Michel Aoun birka gn evvel yabanc basna Lbnan'da yapt
bir aklamada, Amerika'nn Lbnan'daki siyasetini izah etmi, orta
Amerika'da uyuturucu mafyasna kar aktif nlemler alan Amerikan
idaresinin Lbnan Bekaa'daki afyon ve uyuturucu yetitirilmesi, imali
ve dnyaya pazarlanmas konusunda Suriyeye gz yumduu ve bu
suretle Suriye ekonomisinin, Suriyenin, - kendi politikasn blgede
yrtmesi karlnda ayakta tutmaya altndan bahsetmitir.
Ayrca, Beyrut'taki bombal arabalarda CIA'nn parma bulunduuna
dair elde ettikleri delil ve emareleri sralamtr. Son olarak General
Sayfa: 120/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Michel Aoun kendilerinin de Lbnan ve dnyann her tarafnda rehineler

ele geirip bask unsuru olarak kullanabileceinden bahisle Amerikan
idaresini tehdit etmitir.
- Bu beyanatn hemen akabinde Beyrut'ta Amerika aleyhindeki nmayi
ve Elilie saldrlar balam, Amerika Lbnan'daki Eliliini boaltarak.
Memurlarn Kbrs'a gndermeye mecburiyet hissetmitir
- Gelimeler. Amerika'nn Lbnan- Orta Dou politikasnda deiiklikler
yapaca kansn uyandrmaktadr.
- Muhtemelen nmzdeki gnlerde Lbnan'da bombardmanlar duracak,
ay mddetle atekese gidilecek ve politik zmler aratrlacak ve
Lbnan'da herkesin kabul edebilecei bir Cumhurbakan seimi
yaplacaktr.
- Orta Doudaki yeni politika ve gelimeler. Trkiye iin de nemli
hususlar ortaya karmaktadr.
- srail'in Orta Douda jandarmalk yapamayacann ortaya kmas,
Trkiyenin Amerika nezdindeki nemini artrmtr. Ancak Amerika
jandarmalk grevini Trkiyeye yklemek iin imkanlar aratracak,
belki Krt ve Ermeni problemleri ierisinde, en azndan bilgi toplamak
vs. iin, daha fazla olacaktr.
- Suriye, Lbnanda olaylara batm, Amerika ile ibirlii ierisinde tam
grlm ve dier slam lkelerinin tepkisini ekmi, zayflatmtr.
PKKy desteklemesi muvacehesinde Trkiye'nin ok sert ekilde zerine
gitmesi mmkndr Tepki gsterebilmesi imkanna sahip
bulunmamaktadr.
Lbnandaki gelimeleri Trkiye yakinen takip etmelidir. Orta doudaki
politik gelimelerin ve deiimlerin en iyi takip edebilecei saha
Lbnan'dr. Sahada istihbarat olanaklarmz st seviyede gtrlmelidir.
Arz ederim.
6 Eyll 989
Hiram Abas
Irak Kuveyt'i igal etmi, Trkiye iin yeni ve aktif bir d politika devri
balamt. Hiram Bey'in devletin en st makamlaryla temaslar devam
ediyordu. O, mesleki birikimlerini devlet yararna sunmay bir grev
addediyordu. lmnden 35 gn nce Krfez Krizi ile ilgili bir rapor
yazarak Cumhurbakan Turgut zal'a sundu:
Sayn Cumhurbakanm,
Trkiyenin Orta Dou ve Dnya devletleri muvacehesinde son
gnlerdeki aktif politikas, istihbarat ihtiyacn nemli lde arttracak
ve ayn zamanda hedefleri ile yntemlerinde de deiiklik
gerektirecektir.

Sayfa: 121/141
 ANALZ Mehmet Eymr

1960 ihtilalinden sonra Genelkurmay patronajna giren istihbarat

rgtmz, lke ierisindeki ar ularn almalarna szma ve onlar
ifna etmeye, darda ise birinci kuak devletlerin askeri glerini tespite
ynelmi, grevini, toplad bilgileri ilgili makamlar intikal ettirmekle
snrlamtr.
Bu maruz snrlamann gerekesi de, servisin ypranmamas olmutur:
Trkiyenin d devletlerden ziyade ie dnk politikas ve
Genelkurmayn sadece d devletlerdeki askeri konu, kurulua, ierde
de ykc, blc faaliyetlere ilgi gstermesi ise, st makamlarn MTi
ana grevine yneltme fonksiyonlarnda zafiyet meydana getirmitir.
Bugnk alma ve yntemleriyle MT'in devletimizin aktif politikasnda
vazgeilmeyecek unsur olan1nilli istihbarat ve enformasyonu
oluturmayaca dfndrmektedi1:
Gnmzdeki televizyon ve basn ajanslar her byk olay annda
dnyann her tarafna duyurmakta ve dolaysyla olaylarn takibinde
belki de Dileri Bakanl ve dier d rgtlerin nne
geebilmektedirler. Ancak d basn ve yayn byk lde Amerika ve
srail kontrolndedir. Dolaysyla bu bilgileri milli kaynaklarmzca tetkik
edecek bir seviyeye ulaamazsak, dezinformasyona maruz kalmamz
tehlikesi ortaya kmaktadr.
Dier ynden istihbarat kurulular sadece bilgi toplamakla yetinmezler.
Devletlerinin gizli politikalarnn tatbiki iin nemli bir alettirler.
Bush'un, Saddam Hseyin'i devirme grevini CIAya vermesi, Suriye'nin
Orta Doudaki bu gnk gcne muhaberat 1efkilat ile kavumas,
Muhaberat'n ASALA, PKK, AMAL vs. gibi rgtleri devletlerinin politikas
muvacehesinde kontrol ve kullanlmas, arz ettiim hususlara yakn
birer misaldir.
Bu askeri harekat ile Saddam rejimi drlse bile Orta Dou byk
deiiklikler ve gelimelere sahne olacaktr kanaatindeyim. Trkiye'de
ileme koyduunuz aktif politikann blgede tatbiki ve olaylardan
lkemizin kazanl kabilmesi iin acele bir reforma tabi tutulmu
istihbarat almalarna istihbarat gstermektedir. Irakn askeri
glerinin konum ve kurulular hakknda toplayabileceimiz bilgilerin
ok daha teferruatl ve doru doneleri, Amerikallarn uydular sayesinde
ulatklar istihbarattan ve kendilerinden gn gnne alnabilir.
Trkiyedeki ykc blc ve terr faaliyetleri iin ise polis istihbarat az
farkllkla MT seviyesinde almalarn srdrmektedi1: Dolaysyla
istihbaratmzn Irak, Suriye, ran, Yunanistan ve Bat Devletlerinin
blgedeki aznlk, Krt konularndaki almalarna, tamamen yeni bir
anlay iersinde tevcih edilmesi gerekmektedir. Bu lkelerde st
seviyede tesir ajanlarna ihtiya ortadadr.
Bush'un CIA'ya ykledii Saddam' devirmek grevini, askeri bir
harekata bavurmazsa, sadece ekonomik tedbirler ile CIAnn
uygulayabilmesi fevkalade zordur. Kendileri de Irak'a szabilmi
Sayfa: 122/141
 ANALZ Mehmet Eymr

deillerdir. Dolaysyla CIA bu faaliyet iin srail, Suriye ve Trkiye'nin

imkanlarndan da yararlanma arelerini aratracaktr:Trkiyenin
imkanlarn CIA yetersiz grr ve srail Suriye ibirliine ynelirse bu
lkenin imkanlar bilhassa Krtler zerinde mevcuttur ve Trkiye iin
tehlikeli bir durum kacaktr. stihbaratmzn oyunu ok ustaca
oynamas gerekmektedir .
Sayn Cumhurbakanm, dinlemek ltfn gsterdiiniz ifahi arzma
ilaveten ok ksa olarak nemli grdm istihbari ana noktalar bu
notada bilgilerine sunmaya altm. Trkiye istihbarat Orta Douda
messeriyete kavuabilir.
imdiye kadar Irak kontrolndeki baz rgtleri, yeni gelimelerden
faydalanarak kontrole alabilir, st seviyede ajanlar angaje edebilir. Bu
almalar Trkiye ierisinden veya Kbrs gibi lke dndan da sevk
edilebilir. lkemiz iin ok nemli bir gei dneminde iyi bildiim
istihbarat konusunda her hizmeti lkeme sunmaya hazr olduumu
sayglarmla arz ederim.
21 Austos 1990
Hiram Abas
Okuyucular Krfez Krizinden itibaren takip edilen aktif d politikada
Hiram Bey'in izlerini hissedecekler. Bu iki nemli raporun Hiram Bey'in
yapsn, devlet anlayn ve deerini yeterince aklam olduunu mit
ediyorum.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 123/141
 ANALZ Mehmet Eymr

BR STHBARAT DEV'NN LM
Trkiye'de terr olaylar sistemli bir
ekilde artmaya balamt. Sahne
deimi, eski oyuncularn yerini
yenileri almt. Oyun ayn oyundu.
26 Eyll 1990 gn sabah saat 10.30
sularndayd. Bromun telefonu ald.
Byk bir gazetenin istihbarat efi
olan arkadam bir solukluk aradan
sonra Kt bir haberim var dedi.
Herhalde yine gazetelerde aleyhimizde
bir haber kt diye dndm.Hiram
aabeyi vurdular diye devam etti.
Dondum kaldm. Bir an kelimeler
aklma gelmedi, ksa bir sessizlikten
sonra ,, ld m? Maalesef diye
cevap verdi. Dostum, olayn 1 5-20
dakika kadar nce Hiram Bey'in evi
civarnda olduunu arabasnda iken
apraz atee aldklarn ilave etti.
Henz herhangi bir rgt olay
stlenmemiti.
Bir mddet yle kaldm. Ne yapacam
dnyordum.
Aklma ilk gelen evi, eimi aramak
oldu. Alverie kmt, evde yoktu. Hiram Bey'in evini aramay
dndm. Ei acaba yalnz myd? Kim bilir u anda ne haldeydi.
Benimle konuacak durumda olmayaca kararna vardm. En iyisi Hiram
Bey'in brosunu aramakt. Telefona santral grevlisi kt. Beni
tanyarak hemen Cengiz'e balad. Cengiz aabey merhaba deyince
sesinden haberi olmadn sezdim. Babandan haber var m? diye
sordum.15-20 dakikaya kadar gelir diye cevaplad. Demek haberi
yoktu. Cengiz kapnn nnde babana ate etmiler, sen hemen eve git
ben de geliyorum dedim. Peki, hemen gidiyorum dedi, baka bir ey
soramad.
lk uakla stanbul'a uarken dnyor, onun lmne bir trl
inanamyordum. Sanki stanbul'a gidince her ey deiecek ve onu
karmda greceim gibi geliyordu. Esasnda byle bir saldrya her an
hazrdk. Her an birimize ynelik bir eylem olabilirdi. Tehir edilmi,
ikenceci, CIA, MOSSAD ajan gibi yaktrmalara maruz kalmtk.
Gelimi lkelerde, istihbarat grevlilerinin isimlerini bile aklamak ar
cezay gerektiren bir suken, bizim ev adreslerimiz, resimlerimiz
yaynlanmt. Baz rgtlerin lm listelerinde en balarda yer
alyorduk. Hiram Bey'in evi: yaknlar, dostlar, tekilat mensuplar ile

Sayfa: 124/141
 ANALZ Mehmet Eymr

dolmutu. Ei, olu ve kz metin grnmelerine ramen olayn okunu

yaadklar belliydi. Sarldk, hibir ey konuamadk. Olay, saat 10.00
sularnda, iftehavuzlar'da Cemil Topuzlu Caddesini Badat Caddesine
balayan Mahur Sokak zerinde 236 no.lu Apartmann nnde olmutu.
e gitmek zere evden kan ve ahin marka arabas ile hareket eden
Hiram Bey, Badat caddesine 25-30 metre kala, arabalarn hzl
gitmemesi iin yaplan tmsee geldiinde iyice yavalamt. Saldr
ite o anda olmu, arka sol cama yaklaan saldrgan, ok yakn bir
mesafeden Hiram Bey'in bana ate etmiti. Hiram Bey, ilk mermi ile
lmcl darbeyi yemiti, Kallee, sinsice bir saldr idi. Hiram Bey'in
arzulad bir lm ekli deildi. O hibir zaman yatanda bir lm
dlememiti. Yataa bal kalmak bakalarnn bakmna muhta olmak,
onun mcadele ruhuyla badaamazd. Senelerdir tad silahlar, sahip
olduu en deerli eyalar arasndayd. Onlarla at talimleri yapmaktan
zevk duyard. yle durup nian almak adeti deildi. Silah sratle
belinden ekip, birka saniye iinde hareketli birka hedefe birden
isabet ettirmecesine at yapmay severdi. Trkiye'de silah onun kadar
sratli ve isabetli kullanan ok az insan olduu dncesindeydim. O ,
byle kallee ve arkadan vurulmay hi dnmemiti.
Hesabn, kendisini 5-6 kii bir yerde kstrp apraz atee alaca
eklinde yapyordu. Vurulup lrd ama, en azndan iki n de o
vururdu. Tandm en mert ve korkusuz insanlardan biriydi. Hatas,
dmanndan mertlik beklemekti. Olayda, 7.65 apnda tek bir silah
kullanlmt. Yaplan balistik inceleme ayn silahn 21 Eyll 1990
tarihinde saat 14.30 sralarnda, Eminn, adrclar Caddesi, Tekta
Handaki bir dviz brosunun soyulmas teebbsnde kullanldn ve
silahn 3 kiinin yaralanmasna sebep olduunu tespit etti. Saldrganlar
iki kiiydi. Ate eden gen ve uzun boylu olanyd. 4 el ate etti. Bir
tanesi hayati organlara rastlamt, br lmcl deildi. Dier iki
mermi boa gitti. Ksa boylu, salar dkk. 35-40 yalarndaki dier
saldrgann elinde anta vard. Dierinin ate etmesinden sonra eilip
ack olan camdan Hiram Bey'e bakt. Grev tamamlanmt. Kaarak
uzaklatlar.,
Hiram Bey, olaydan 2-3 ay kadar nce, kendisine kar bir alma
yapldn anlamt. Yllarn verdii tecrbe ve n seziler alarm zillerini
alyordu. Yaknlarna ve bizlere dahi bir ey belli etmedi. Ankaraya
geldiinde bir ara takip edildiinden bahsetti. Belki de adeti vehile, ne
yaptn kimlerle grtn merak eden eski Tekilat kendisini
kontrol ettiriyordu. phelendii iki arabann plakasn, stanbul Blge
Daire Bakanlna vermiti. Tetkik ettiler. Ara sahipleri hakknda menfi
bir bilgi yoktu. MT'in st dzey yneticileri, eski Mstear
Yardmclarnn tereddtlerini ciddiye alp, bir mddet alma yapmay,
kapsaml bir aratrmada bulunmay akl edemediler. Her zamanki gibi
olaydan, Hiram Bey kaybedildikten sonra, onun evi civarnda gvenlik
tedbirleri alyorlard. Her eylem iin bir n alma yaplmas, ncelikle

Sayfa: 125/141
 ANALZ Mehmet Eymr

eylem yaplacak kiinin kendisinin, ikametgahnn, iyerinin tespiti

gerekiyordu. Eylemciler iin Hiram Bey'in evini ve kendisini tespit etmek
pek zor deildi. Fabrikatr gazetenin ve devam olan dergi terrist
faaliyetler iin adeta bir kara rehber gibiydi. Hiram Bey' in ev adresini
boy boy, resimlerini tehir etmilerdi. Geriye, onun gnlk itiyatlarn
tespit etmek, eylem yeri ve tarihini saptamak kalmt. Sonu, bu
almann yi ett edildiini ve uygulandn gsteriyor. Olay,
eylemden saatlerce sonra gece yars, Dev-Sol rgt stlendi. Bir
bildiri yaynlamlard. Her eylemden sonra olay yerine bildiri brakan
veya eylemin akabinde basn arayan bir gizli rgt neden bu kadar ge
kalmt. ki sayfalk bildirinin balang ksmndan ve devamndan baz
pasajlar vereceim.
Trkiye ve Orta Dou halklarnn dman, bir sava sulusu Hiram
Abas.
-12 Mart, 12 Eyllde halkmza alan savan kurmaylarndan ve
yrtclerinden olduu.
- Kontrgerilla efi olarak birok karanlk cinayetin ve katliamn tertipisi
olduu, - Bir ikence, cinayet ve komplo rgt olan MT'in yneticisi
sfatyla onlarca devrimcinin katledilmesi, binlercesinin ikence grmesi
ve zindanlara atlmasndan sorumlu olduu,
- Krt ulusal hareketini yok etmek iin eitli devletlerle ibirlii halinde
saldr ve komplo planlar yapt ve uygulad,
-CIA ve MOSSAD'la ibirlii yaparak Filistin halkna kar komplolar
tezgahlad Terr, takip, tehdit ve cinayetlerle korku yayarak halk
sindirmeyi amalayan politikann uygulaycs olduu iin,
rgtmzce lme mahkum edilerek cezalandrlmtr.
- CIA ve MOSSAD'n ikence yntemlerini lkemize tayan, ikence
uzmanlar yetitiren, ikence teknikleri yaygnlatran bir ikence
uzmandr.
- 0, Filistin halknn yrtt mcadelenin meruluuna glge
drmek iin elinden geleni yapan, MOSSAD ile ibirlii iinde
Trkiye'deki Filistinli yurtseverlere sava,r aan, FK temsilciliini
kapattrmak iin komplolar tezgahlayan biridir: Hiram Abas'n iedii
sular kantlamak iin belgelere ihtiya yoktur. Silahl Devrimci Birlikler
Amblem (Yldz iinde orak ve eki) ,,
Eylemden sonra saatlerce uralp hazrland anlalan bu nemli
bildiride kullanlan deyimlerin birou bana yabanc gelmedi. Bilmem siz
de anmsadnz m? sterseniz FABRKATR blmn bir daha gzden
geirin. Sanki merkezi yayn yapan bir vericinin iki ayr hoparlr
gibiydiler. Devrimci Solun yrekli devrimci birlikleri, kant bile
gstermeye ihtiya duymadan, devrimci adaleti gerekletirmi, Hiram
Bey'e sinsice yanap onu arkadan vurmulard. Ne yrek, ne adalet,

Sayfa: 126/141
 ANALZ Mehmet Eymr

halk iin, halk adna (kimin halkysa) yaplan ne yararl bir devrimci
faaliyetti... Acaba ihtiya duysalard, ne gibi mahhas kantlar ortaya
koyarlard, merak ediyorum. Kendi kendime dnyordum. Acaba btn
bunlar ayn oyunun, ayn senaryonun bir paras myd? Neden olmasn,
istihbarat rgtleri, terr rgtleri, yeralt dnyas, silah, uyuturucu,
bir hamur gibi ayn kabn iinde bir arada yorulmuyor muydu?Babalarn
himayesinde dokunulmazlk kazanan, aranan rgt yeleri, militanlara
silah salayan kaaklar, casusluk phesiyle Tekilatdan karlan ve
yeralt dnyasnn emrine giren istihbaratlar, dmanlaryla bile
uyuturucu ticareti yapan rgt militanlar, bu karanlk dnyann iinde
cirit atan ve kimi nerede, nasl kullanacan hesaplayan uzman
istihbaratlar. Halk adna yapld iddia edilen bu ne biim devrimdi, bu
ne biim adalet. Acaba bu ilerin iinde olup kullanldnn farknda
olmayan ve hakikaten iyi bir eyler yaptna inanan insanlar var
m?Baz mehur babalarla iliki ve ibirlii iinde olanlar Paa Gven,
Dursun Karata, Hseyin Solgun gibi Dev-Solun liderleri deil miydi?
Uyuturucu ticareti yapan, halk adna ve halk iin halk, insanl
zehirleyen yine ayn kiiler deil miydi? Bunlarn hepsi devlet
arivlerinde mevcut.
Ben, polisin, eylemde kullanlan silahn daha nce dviz brosu
soygununda kullanlmasndan ve Dev-Solca yaynlanan bildiriden
hareketle eylemin Dev-Sol tarafndan hareketle yapld kanaatine ok
inanarak bakmyorum. Bunun ideolojik bir cinayet olduu kanaatinde de
deilim. Dev-Solun reklam iin pek ok eylemi stlendii bilinen bir
husus. Ayrca dviz brosu soygununu Dev-Solun gerekletirmi olmas
ihtimali ile silahn kolayca el deitirebilmesi de mmkn. Bence, Dev
Solun taeron olarak kullanlm olmas daha byk bir olaslk. Yals,
genci, emeklisi ile eitli kesimden birok insan, onu sevenler, ona
inananlar, onun bu vatan iin ok eyler yaptn dnenler, cami
avlusunda toplandlar. Kalabalk, sakin, anlaml bir cenaze treni
yapld. Cenazede, eski amirlerimizden KA'y gzleri yal bir vaziyette
grnce. Ziya Ylmaz yakalanrken Hiram Bey yaralandnda yurt
dndan yazd mektup aklma geldi.
5 Mart 1972
Sevgili Kardeim Hiram,
Ne yapalm, bamza yle iler atn ki, aklma, hayalime gelmeyen
(Hasan, Hseyin, Mustafa vs.) diye atldn ortaya. Ben de acil hallerde,
tenkit edilmeyeyim diye (Kklerin tenkitleri daha da koymakta),
mecburen telgraf tercih edemedim.
Bedri'den dn aldm mektupta, iki satr senden bahsetmi.
Anlayamadm, ancak karakterimi, heveslerini, deliliini bildiim iin
maalesef tahmin ettim. nallah tahminimde yanlmmdr: Eer doru
ise, sana, evdekilere pek ama pek ok gemi olsun, nallah satrlarm
okurken, eski shhatine, neene kavumu, evin aile fertleri de byk
Sayfa: 127/141
 ANALZ Mehmet Eymr

bir zntden kurtulmutur: Btn temennim, senin ailene, (ki kendi

ailenin fertleri olarak sayarm), herhangi bir znty mucip olay
tahadds etmesin. Artk sana nasihat vermekten, yazmaktan, bktm,
usandm.
Birazck u aabeyinin nasihatlarndan nasiplen ne olur: Hayrola ne
oldu? Yine kahramanlk m yaptn. Deer mi bu risklere girmeye? oluk
ocuunu hi mi dnmezsin? Akln m yitirdin? Bak olum akln
bana topla. Geride brakacaklarn, kck yavrularn, bir gznn
nne getir? Arkandan onlardan baka kimsenin alayamayacan
peinen bilesin. Birka gn ah, vah, aslan ocuktu vs. derler. Ondan
sonra da realite ile ba baa kalnr:Ben bamdan geenleri ok iyi
bilmekteyim. Bilmiyorsan gelince anlatrm. Ancak unu iyice kafana
sokasn diye sylyorum, ie yaramayacan gn veya yle dndkleri
gn herkes yz evirecekti1; yaptklarn bir kalemde unutulacaktr
nsanlarda ne haya, ne kadirinaslk ve ne de izan maalesef yok. Bunu
iyi bil... ama unu da iyi biliyorum ki bu sylediklerim bir kulandan
girip br kulandan kacak... Btn abam seni hakikaten
sevdiimdendir... Ailene ise evcek sonsuz ballmz vardr: Belki,
rahatszlandnda en yukardan aaya kadar millet, (yaa, varol) dedi,
istersen bunlar erevelet de duvara as. Ama, dediim gibi bir tarafna
bir ey olursa, bil ki bu yaa, var ollar ok ksa sre devam eder Bunu
kafacna sok. Ben ha bugn, ha yarn gel ars bekliyorum. temenni
etmem, inallah yanlyorum ama yllardr hayvanlar gibi nasl ve ne
yaptm sen iyi bilirsin. Herkes yatarken ben Beyolu'nda, aada, ha
babam didinip durdum...
Ama gelince, kim bilir ne gibi akbetler bekliyor, ne srprizler
hazrlanyordur: Kymet bilinecek mi? Hi de zannetmiyorum. Dedik ya
rahatszlk geirdik. Modamz belki de geti. Ama kendimi bu srprizlere
gre hazrladm iin inallah karlaacaklarm koymayacak. insanlar
eskileri kolay unutuyorlar. te byle Hasan, Hseyin, Ali, Veli... Akln
bana al Allah akl fikir versin ne diyelim. Yazk olur billahi. Yavrularn,
anneciini, baban dn. Tabii Glsen'cii de.
Haydi gemi olsun. Hasret, sevgi ile hepinizi evcek periz. Anneciinin,
babann ellerinden per. ben de hasseten sevgi ve sayglarm sunarm.
Ben buradan gelmeden her trl emirlerine hazr olduumu, bir arzular
varsa zevkle beklediimi de ltfen ilet. Sevgiler:
Kahraman asker uayk..."

Hiram Bey, Profesr Muammer Aksoy'un ve zellikle ahsen tand

etin Eme'in ldrlmeleri ile bir hayli ilgilenmiti. Her ikisi de kendi
branlarnda Trkiye'nin yetitirdii deerlerdi. Hiram Bey'in evraklar
arasnda bulunan, ancak kime ve ne zaman verildii belli olmayan
Ykc, blc ve terr faaliyetleri ile ilgili bir raporun msveddesinde
onun bu faaliyetlerinin amalarn ve yneldikleri hedefleri iyi bir ekilde
Sayfa: 128/141
 ANALZ Mehmet Eymr

tahlil ettiini ve zellikle etin Eme ile Muammer Aksoy'un

ldrlmeleri zerinde durduunu gryoruz. Hiram Bey terrn amacn
Devletin i ve d politikasnda gszletirilmesi, zayf1atlmas,
ekonomik ynden ypratlmas, d yardmlarn durmas, lke iinden
darya sermaye kalarnn balamas, halkta istikbale ve devlete
gvensizliin, aknln yaratlmas, demokrasinin ypratlmas,
hrriyetlerin ksntya uramas, ordu, polisin ve istihbaratn ana
grevlerinden uzaklatrlarak terr ve ykc faaliyetler ile bouur
duruma drlmeleri eklinde zetliyor. Eme ve Aksoy cinayetlerinin
arkasnda kimlerin olduunu tespite alyor, Bu suikastlar ayr
rgtlerin ve faaliyetlerin olsa, arkasnda yabanc devlet ve planlama
destei olup, olmad hususlarnn renilmesi lzumludur. nk sonu
ve gdlen; gayenin Trkiye'nin stabilitesini bozmak olduunu
dndrmektedirdiyordu. Kara listede Hiram Bey de vard. Manasz ve
donuk gzler, bir deere daha evrilmiti. Trkiye iin lzumlu, kymetli
bir insan, bir istihbarat devi, Eme ve Aksoy gibi terr kurbanlar
arasnda yerini ald. FABRAKTR, Hiram Bey'in lmnden sonra da
yaynlarna devam etti. Onu, erefsiz, basit bir insan gibi gstermeye
abalyor, okuyanlar oh olsun, iyi ki ldrlm desin istiyordu. Olu,
Ekim 1990'da, Basn Kanununun 5. Blm 19.maddesine gre kanuni bir
hak olan cevap ve dzeltme hakkn kullanmak istedi. Dergiye noter
kanalyla mracaatta bulundu. Dergi bu yazy yaynlamad. Mahkemeye
bavurdu. Drt mahkeme olunun bu yasal hakkn anlalmaz
gerekelerle reddettiler. Beincisi, drt-be sayfalk cevap ve dzeltme
yazsnn bir-iki paragrafn yaynlayan dergide deil de baka bir
gazetede yaynlanmasna karar verdi. nanlacak gibi deildi. Hiram
Bey'in olu sonunda avukat kanalyla Adalet Bakanlna bavurdu.
lmnden sonra, Hiram Bey'in ok yakn bir tarihte devletin en st
makam ile temas ettiini rendim. zel evraklar da bunu teyit
ediyordu. Ankara'da olmadm iin son gnlerdeki gelimelerden
haberim yoktu. Onun nemli bir greve getirilmesinin an meselesi
olduunu sylyorlard. Acaba cinayetin sebebi byle bir ihtimal miydi?
Mevcut organizasyonlar ve halihazr zihniyetle, Hiram Bey' in ve
dierlerinin cinayetlerinin zmlenebileceine pek inanmyorum. Hatta,
faillerin bile yakalanmasnn, neticeyi deitireceini sanmyorum. Her
eyden nce nedenlerin, amalarn iyi saptanmas gereklidir. Belli
olmayan hedeflere ynelik almalar havada kalacaktr. Alnacak
neticelerin beni utandrmasn temenni ediyorum. yllardan beri,
messeseler ypranmasn diye, birok olumsuzluklar rt bas edildi. Ben,
organizasyonlarn, insanlarn daha dzenli ve daha mutlu yaamas iin
birer vasta olduunu, birok tabularn ykld gnmzde, onlar,
toplumdan soyutlamamak gerektii dncesindeyim. Kitabm, Hiram
Bey'in bir sz ile bitiriyorum: Byk Trkiye'nin stihbarat tekilat da
byk olmak, byk oynamak mecburiyetindedir:
Fihrist Konu ba

Sayfa: 129/141
 ANALZ Mehmet Eymr

STHBAR TEEKKLLER VE TERMLER

Normal yaam iindeki bir nsan iin,
istihbari faaliyetler son derece karmak ve
anlalmazdr. istihbarat tekilatlarnn
kendine zg kurulular, alma yntemleri
vardr. Amerikallar her ey iin bir kelime,
ksaltma ve bir terim retmekle nldrler.
Keysofiser (Case Officer) gibi baz terimler
Trkiye dahi birok lkede kullanlr. Bu
terimler istihbaratn ortak lisandr. Aada,
eitli lkeler din istihbarat ve gvenlik
tekilatlarnn isimleri, alt kurulular,
bazlar hakknda ksa bilgiler ve
Amerikallarn kulland istihbari terimlerin Trke aklamalar
okuyucuya bu kark sistemin nasl alt hakknda fikir verebilecek
bu kitapta geen baz olaylarn daha iyi deerlendirilmesini
salayacaktr.

stihbarat tekilatlar:
ACSS- Assistant Chief of M16 - ngiliz Gizli Entelijans Servisinin Ba
Yardmcs AFOSI- Air Force Office Of Special Investigations- ABD Hava
Kuvvetleri zel Aratrmalar Ofisi (OSI) olarak da tannr.
AMAN- srail Askeri stihbarat
ASIO (ASIS)- Australian Security and Intelligence Organization (Service)
- Avustralya stihbarat Tekilat (Servisi)
AVB - Allami Vedelmi Batosag - Macar stihbarat Servisi
BCA - Bo Cong An-Vietnam stihbarat Servisi.
BCRA- Bureau Central de Renseignements et d' Action Fransz Merkezi
ve Harekat Brosu.
BFV- Bundesamt fr Verfassungsschutz- Bat Alman Gvenlik Servisi.
BND- Bundesnachrichtendienst - Bat Alman Entelijans Servisi
BSC - British Security Coordination - ngiliz Gvenlik Koordinasyonu.
Bundes Polizei - svire Gvenlik Servisi.
CIA- Central Intelligence Agency - ABD Merkezi Haberalma Tekilat, The
Company (irket) adyla da tannr.\ 1'inci Dnya Harbi srasnda
istihbarat ilerini yrten OSS Office of Strategic Services (Stratejik
Servisler Ofisi)'nin devam niteliindedir. CIA, dnyann en kuvvetli
istihbarat tekilatlarndan biridir. 1947'de Milli Gvenlik Kanunu ile
kurulmutur. Langley Virginia'da. 219 hektarlk bir alanda bulunan
karargah 1961'de ald. 1947'de kuruluundan sonra baz

Sayfa: 130/141
 ANALZ Mehmet Eymr

dzenlemelerle rtl denekten sarf yetkisi kazand. 1975'den beri

eitli Kongre Komitelerinin denetiminde. 1982'de Kimlik Koruma
Kanunu ile CIA mensuplarnn kimliklerinin aklanmamas gvence
altna alnd. CIA'nn en hassas blm Operasyon Direktrl. CIA,
kongre ve basna zaman zaman almalar hakknda brifingler verir.
Personelini seerken seri mlakatlar yapar, gvenirlik aratrmas, yalan
makinesi testinden geirir. Alexandria, McLean, Virginia Williamsburg
yaknndaki Camp Peary'de eitim yerleri vardr. D lkelerdeki servis
personelinin gvenliinin salanmasna zel bir nem verir. Dnyann
her tarafna iyi yetimi, kabiliyetli memurlar yerletirmede ve teknik
destek ve aratrmada en kuvvetli servistir. Dnyann btn lkelerinde
aratrmada en kuvvetli servistir.
Dnyann btn lkelerinde bir gizli ltica ve Taraf deitirme komitesi
bulunur. Bunlar btn planlar ile beklenmeyen olaylar iin hazrlkldr.
CID- Connittee of Imperial Defeance - ngiliz Kraliyet Savunma
Komitesi.
CIFE-Combined Intelligence Far East - ngiliz Uzak Dou Birleik
Entelijans CIS- Combined Intelligence Service - ngiliz Birleik
Entelijans Servisi.
COI- Coordinator of Information - ngiliz Enformasyon Koordinatr.
CRO- Cabinet Research - Japonya stihbarat Tekilat
CSIS- Kanada stihbarat Servisi
CSS- Chief Of M16 - ngiliz Gizli Entelijans Servisinin Bakan.
D Branch- (Counterespionage Branch ofM15) - ngiliz Gvenlik
Servisinin Kontrespiyonaj Blm.
DCI- Director Of Central Intelligence - ABD Merkezi Haberalma Tekilat
(CIA) Direktr.
DCSS-Deputy Chief Of M16- ngiliz Gizli Entelijans Servisinin Bakan
Yardmcs DDCI-Deputy Director Of Central Intelligence - ABD Merkezi
Haberalma Tekilat (CIA) Direktr Operasyonlar Yardmcs Tekilat'n
2'nci adam.
DDO - Deputy Director for Operations - ABD Merkezi Haberalma Tekilat
(CIA) direktr Operasyonlar Yardmcs Operasyonlar Direktrlnn
(DO-Directorate for Operations) Ba.
DGI-Direccion General de Inteligencia- Kba stihbarat Tekilat.
DGSE - Direction Generale de Securite Exterieur - Fransz D Gvenlik
(Entelijans) Servisi.
DIA-Defense Intelligence Agency - ABD Savunma stihbarat Tekilat.
DIE-Departmentul de Informatii Externe - Romen D stihbarat
Bakanl.

Sayfa: 131/141
 ANALZ Mehmet Eymr

DMI- Director Of Military Intelligence- ngiliz Askeri Entelijans

Direktr.
DNI- Director Of Naval Intelligence - ngiliz Deniz Kuvvetleri Entelijans
Direktr.
DST- Direction de la Surveillance du Territoire - Fransz Gvenlik ve
Kontrespiyonaj Servisi. ngiliz M15 ve Amerikan FBI Tekilatlarna
muadildir.
DS- Drzaven Sigurnost - Bulgar stihbarat Tekilat
FBI- Federal Bureau Of Investigation -ABD Federal Soruturma Brosu
FOE -Forsvarvarsftaben Operativ Enhat - sve Gvenlik Tekilat.
GCHO - Goverment Communications Headquartes - ngiliz Hkmet
Haberleme Merkezi.
GCR- Groupement de Controles Radio-Electrique- Fransz stihbarat
Servisinin Kripto Blm.
GRI- in stihbarat Tekilat
GRU- Glavnoye razvedyvatelnoye Upravleniye - Sovyet Askeri
stihbarat. Sovyet Genel Kurmayna bal bir direktrlk
HVA- Hauptvewaltung fr Auklarung - Dou Alman stihbarat Servisi
IIC- Industrila Intelligence Center - ngiliz Endstri Entelijans Merkezi.
ISIC- Inter Services Intelligence Committee - ngiliz Servisler Aras
Entelijans Komitesi. MI5 ve MI6'y kontrol eden komite
ISLD -Inter Services Liasion Department - ngiliz Servisler Aras Liyezon
Blm
JIC- Joint Intelligence Committee - ngiliz Birleik Entelijans Komitesi.
KGB- Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnostri - Sovyet Devlet Gvenlik
Komitesi. Dnyann en yksek btesi olan stihbarat servislerinden.
ubat 1978'de yaynlanan Time mecmuasna gre en iyi drt istihbarat
servisinden biri.
KYP - Yunan stihbarat Servisi.
MEIC- Middle East Intelligence Center- ngiliz Orta Dou Entelijans
Merkezi.
MI5- British Security Service - ngiliz Gvenlik Servisi Eskiden ngiliz
Askeri Haber Alma tekilatnn 5. Ksm (Military Intelligence)
olduundan bu isim halen kullanlmaktadr. Amerikan, FBI Tekilat ile
ana hatlar ile ayn tip bir kurulu olmakla birlikte yurtdnda
kontrentelijans faaliyetleri yrtmez. Esas grevi ngiltere'de ngiliz
srlarnn yabanc uluslara kar korunmas, ite dzenlenebilecek
sabotajlara kar koymak, devlet srlarnn alnmasn ve ykc
faaliyetleri nlemektir.
Sayfa: 132/141
 ANALZ Mehmet Eymr

MI6- British Secret Intelligence Service- ngiliz Gizli Entelijans Servisi.

Daha nce ngiliz Askeri Haber Alma Tekilatnn 6'nc Ksm. SIS
(Secret Intelligence Service) Gizli Entelijans Servisi olarak da tannyor.
Bu sivil kurulu, Amerikan CIA Tekilatna benzer. Grevi lke dndan
haber toplamak ve stratejik grevleri yerine getirmektir. ubat 1978
tarihine gre analiz ve politik deerlendirme yapmakta stndr.
MI9- Escape and Evasion Service - ngiliz Kama ve Kurtulma Servisi.
MOSSAD- Ha Mossad, Le Modiyn Ve Le Tafkidim Mayuhadim - srail
Entelijans ve zel Operasyonlar Enstits. Dnyada 20.000 tanesi faal,
15.000 tanesi uyuyan olmak zere toplam 35.000 ajan bulunmaktadr.
ubat 1978 tarihli Time dergisine gre dnyann en iyi drt stihbarat
Servisinden biridir. Dier tekilatlara gre stnl, iyi organize olmu
bulunmas ve Mossada szmann mmkn olmamasdr. ili Gvenlik
Servisini, rann Savak Tekilatn, Kolombiya emniyet kuvvetlerini,
Arjantin, Bat Almanya, Gney Afrika'y ve Uganda Diktatr di Amin'in
ve Panama eski Diktatr Manuel Noriega'nn Gizli Polis rgtn
eitmitir.
MUHABERAT- Msr, Suriye ve birok Arap devletinin istihbarat
servislerine verilen isim.
NIC- National Intelligence Council - ABD Milli Haberalma Konseyi
NIS- Naval Investigetive Service - ABD Deniz Kuvvetleri Soruturma
(stihbarat) Servisi.
NSA- National Security Agency - ABD Milli Gvenlik Tekilat
OS- Overvaaksningst jeneste - Norve stihbarat Servisi
RCMP- Royal Canadian Mountain Police - Kanada Kraliyet Da Polisi.
SABO- Underrattelse Och Sakerhetsenhet - sve stihbarat Servisi
SAVAMA- ran stihbarat Servisi.
SB- Sluzba Bezpieczenstwa - Polonya stihbarat Servisi.
SDECE- Service de Documentation Esterieur et Contre Espiyonage-
Fransz D Dokmantasyon ve Kontrespiyonaj Servisi.
SHABACK- srail Gvenlik Tekilat. FBI muadili
SIS - Secret Intelligence Service - ngiliz Gizli Entelijans Servisi
(Ml6)'nn dier ad. STB- Stani Tajna Bezpecnost- ekoslovakya
stihbarat Servisi
UB- Polonya stihbarat Servisi.

STHBAR TERMLER:
Accommodation Address - Arac Adres - Normalde, o yerde oturmayan
bir gizli faaliyet mensubu iin yollanlan posta malzemesinin gnderildii

Sayfa: 133/141
 ANALZ Mehmet Eymr

adres.
Active Opposition - Aktif Mukavemet - Belirli bir operasyon blgesindeki
gizli faaliyeti nlemeye veya istismar etmeye alan unsurlardr.
Bunlarn banda ilgili operasyon blgesindeki gvenlik sistemi gelmekte
olup, bu sistem profesyonel gvenlik gleri ile polis ve dier bu
uygulayc kurulular gibi yardmc gvenlik unsurlarndan ve gnll
veya tesadfi muhbirlerden olumaktadr. Mukavemet sistemi dier
siyasi gruplar veya nc bir lkenin gvenlik servislerini de kapsam
iine alabilir.
Agent Net - Ajan ebekesi - Bir ba ajann ynetiminde gizli maksatlar
iin alan bir grup, ebeke.
Alias - Takma Ad- Bir ahsn temasta bulunduu ahslar veya
teekkllerden hakiki kimliini saklamak iin kulland sahte isim. Bu
isim genellikle zel ve geici bir operasyonel maksatla kullanlr.
Audio Surveillance - Teknik Dinleme - stihbari adan ilgi eken ahs
veya ahslarn konumalarn, her trl ses alma, kayt ve yaynlama
cihazlarn gizli bir ekilde kullanarak, tespit etmek.
Authentication Documentation - Dokmantasyon- (1) Ajann, hayat
hikayesine uygun den, onu destekleyen mahiyette ahsi belgeler,
hesaplar, tehizat temin iin giriilen teknik destek grevi (2)
Okuyucuya, gvenlik erevesi iinde kalmak kaydyla, bir haber
raporunun bilinen veya muhtemel olan doruluunu kaynan tarifi gibi
alametlere dayal olarak kantlamak, doruluuna kara vermek olgusu.
Backstop - Geri Destek - Maskenin tahkikata tabi tutulduu takdirde,
bamsz bir kaynak veya kaynaklar tarafndan teyit edilebilecek ekilde
tertiplenmesi.
Blow Compromise (Burn) - Deifre - Gizli bir tekilat veya faaliyetle ilgili
personel, tesirler veya sair unsurlarn genellikle kastsz olarak aa
vurulmas.
Aa vurmak keyfiyeti dost unsurlar tarafndan kastsz, hasm
tarafndan ise kastl olarak yaplr.
Border Crossing - Saldr - Bir hududu veya bir siyasi sorumluluk
sahasn legal veya illegal gei ekilde gemek olay gizli veya illegal
gei eklinde de ifade olunur.
Brush Contact - Fra Temas - Gizli bir tekilatn iki mensubu arasnda
maddi veya ifahi bir haberin dikkat ekmeden aktarlmas iin kazara
yapld izlenimini verecek ekilde dzenlenen bir anlk temas.
Bug - Bcek- (1) Mikrofon gibi bir dinleme cihaz. (2) Byle bir cihaz
yerletirmek.
Build up Material - Yemleme Malzemesi - Bir istihbarat servisi
tarafndan, kar servise aktarlmak zere bir dubl-ajana verilen hakiki

Sayfa: 134/141
 ANALZ Mehmet Eymr

bilgiler. Bu bilgilerin verili maksad ajann hasm servis nezdindeki

itibarn artrmaktr.
Bury-Gm-(1) Bir sorgulama veya sair mlakat srasnda asl ilgiyi
eken mesele, isim veya konunun etrafn, ona olan ilgiyi perdelemek
amacyla ona benzeyen fakat direkt ilgisi olmayan unsurlarla sarmak (2)
yere gmmek.
Cache - Zula - (1) Operasyonlar ileride desteklemek maksadyla ihtiya
duyulan malzemenin gizlenmesi. (2) Bu ekilde gizlenmi malzeme
genellikle bozulmaktan da korunmutur.
Case Officer - Keysofiser - ngilizceden Trkeye adapte edilmi olup,
herhangi bir istihbari vakay yrten, bu meyanda eitli kategorideki
elemanlar sevk ve idare eden istihbarat grevlisi. Bu grevi masa
banda yapp deerlendirmeye tabi tutan kiiye ise Deskofiser (desk
officer) denilir.
Chicken Feed - Yem - Hasm bir servisi, mteakip, yanltma
malzemesine heveslendirmek iin zellikle hazrlanm yemleme
malzemesi.
Conducting Officer - Refakat Memuru - (1) Bir operasyon blgesinde bir
ajan veya ajan grubuna sevk noktasna kadar refakat eden memur (2)
istihbari maksatlarla bir ajana veya dost servis temsilcisine bir yerden
bir yere veya bir lkeden dierine kadar refakat eden bir memur.
Consumer - Mteri - Bir istihbarat tekilatnn rettii istihbari bilgileri
kullanan ahs veya kurulular, kullanc.
Countersurveillance - Kontr takip - Bir ahsn baka bir ahs veya grup
tarafndan takip edilip edilmediini anlamak iin sistematik bir ekilde
uygulanan takip ve gzetleme faaliyeti.
Cover Story - Maske Hikayesi - Bir gizli faaliyet elemannn faaliyetini
gizlemek iin mevcut kimliine, pozisyonuna ve yaantsna uygun
olarak hazrlanm hayat hikayesi.
Cover Disruptive Action - rtl (Gizli) nleme Faaliyeti - ykc
faaliyetleri nleme gayretlerine destek olmak amacyla ahslara bask
yapmak, provokasyonlara giriip, isyanlara sebep olmak veya nlemek,
sokak olaylarn dzenlemek veya onlar datmak gibi faaliyetlerde
bulunmak.
Covert Action Operations - rtl (Gizli) Faaliyet Operasyonlar - Hakiki
organizatr gizlemek ve gerektiinde onun ilikisini ve sorumluluunu
reddetmek imkan yaratmak amacyla planlanan ve uygulanan
operasyonlardr. Bu operasyonlar, organizatrn istihbarat tekilatnn
hedef lkedeki resmi temsilcilikleri tarafndan yaplanlara ilaveten ve
onlar tamamlamak zere siyasi, ekonomik ve para-militer sahalarda ve
organizatrn milli politikasn o lkede daha kkl uygulayabilmek
amacyla tatbik edilirler. Bu operasyonlarda organizatrn kimliini

Sayfa: 135/141
 ANALZ Mehmet Eymr

gizlemek iin gizli faaliyet teknikleri uygulanmakla birlikte, genelde

gzle grlr bir sonu elde etmek maksadyla uygulandklarndan, dier
gizli faaliyet operasyonlarndan ayr mtalaa edilirler.
Dead-End- kmaz Yol - Ha)Tat hikayesine dahil unsurlarn munzam bir
tahkikata imkan vermeyecek ekilde bir tkanma noktasna getirilmek
suretiyle dzenlenmeleri.
Deception - Yanltma - Bir millet, grup veya ahs, yanl yola sevk
etmek amacyla dzenlenmi faaliyet.
Defection - ltica, Taraf Deitirme - Kiinin bir lkeye, hkmete,
davaya, partiye, inanlara olan balln bilinli olarak terk etmesi
Genelde o lkeden kopan ve istihbari, operasyonel ve psikolojik deeri
olduu iin hasm lkenin bamllna giren ahslar (Defector) iin
kullanlr.
Defection In Place - Yerinde Taraf Deitirme- Bir ahsn balln
gizlice terk ederek, kendi hkmetinin hizmetinde kalmakla beraber,
hasm devlete almas. Yerinde Angaje (Recruitment in Place) terimi de
ayn manada kullanlmaktadr.
Denied Area - Kau Blge - Giri - k ve seyahatler zerine sk
kontroller uygulamak suretiyle normal giri-klarn zorlatrld bir
lke veya blge.
Dispatch - Resmi Yaz - Karargahla kurulular veya niteleri arasnda
veyahut ta blge tesislerinin kendi aralarnda kurye antas iinde teati
olunan resmi yazl belgeler.
Disposal - z Silme - Bir ajann ilikisinin kesilmesine mteakip onu
kullanan gizli tekilatn gvenliini salamak amacyla yaplan iler ve
alnan tertipler.
Double Cover - Second Cover - Dubl Maske (kinci Maske) Belirli bir gizli
faaliyet iin kullanlan yedek bahane. Genellikle ilk kullanlan bahane
veya aklamann geerli olmamas zerine ufak apl bir su veya yanl
bir uygulamaya karm olma keyfiyetinin itiraf edilmesi halidir. Maksat
esas gizli faaliyetin ve niyetin saklanmasdr.
Double - Agent - Dubl- Ajan - 1ki istihbarat veya gvenlik serisi ile ajan
ilikilerini srdren, bir servise dieri hakknda veya her iki servise de
birbirleri hakknda bilgi veren kii.
EEFIS - Evasion And Escape Fingerprint Identification System- KKPTS-
Kama, Kurtulma ve Parmak zi Tehisi Sistemi - Bir ahsa ait parmak
izlerinin bulunduu blgede tasnif edildikten sonra ifreli olarak bir veri
formuna geirilip daha kesin bir tehis salamak amacyla ilgili merciye
telgraf vb. yollarla gnderilmesi metodu. EEI - Essential Elements Of
Information - EBU - Esas Bilgi Unsurlar - Esas itibariyle askeri bir tabir
olup, elde edilmesi istenilen ve lzumlu olan istihbari bilgilerin tespiti
anlamnda kullanlr.

Sayfa: 136/141
 ANALZ Mehmet Eymr

Elicit - Szdrma - Bir ahsla yaplan konuma esnasnda ona kendisinin

istihbari maksatlarla kullanldn hissettirmeden azndan laf almak.
Evasive Action - Adatma - Yakalanmay, saldry veya zellikle bir takibi
atlatmak iin uygulanan hareket.
Exfiltration - Gizli k - Kar tarafn veya dmann kontrol altndaki
blgelerde bulunan personelin gizlice oradan tahliye edilmesi.
Fabricator - Fabrikatr - Siyasi ve ahsi maksatlar iin, genellikle hakiki
ajan kaynaklarna sahip olmakszn uydurma veya iirme haber reten
ahs veya grup anlamndadr. (Paper Mill) Kat Fabrikas tabiri de a)m
maksatla kullanlmaktadr.
Handolder - Rehber - Bir ajana, bir dost servisin temas unsuru veya
operasyonla ilgili bir baka ahsa; onlarn aina olmadklar bir blge
veya art iin rehberlik ve refakat eden, genellikle servis mensubu bir
ahs.
Infiltration - Szma - (1) Dman arazisindeki bir hedefe bir ajan veya
bir baka ahsn, gizlice yerletirilmesi. Bu faaliyet, mutat olarak bir
hudut veya muhafaza altndaki bir hattn geilmesini gerektirir, (2) Bir
veya daha fazla ahsn, bir grup veya tekilat iinde onlar dinlemek
veya faaliyetlerini kontrol etmek amacyla gizlice sokulmas.
Informant Sub - Source - Tali Kaynak - (1) stihbarat bilgisi veren
angaje edilmemi, kontrol d bir kaynak (2) Rapor yazmada: Belirli bir
bilgi veren ve kendisine ana kaynan kayna eklinde atfta bulunan
ahs.
Informer - Muhbir - pheli telakki ettii ahslar veya faaliyetler
hakknda polise veya gvenlik servisine bilinli olarak ve mutaden ve
maddi mkafat karlnda bilgi veren ahs.
Insulate - zolasyon - Genel anlamda bir veya dierinin deifre olduu
veya szmaya maruz kaldnn bilinmesi veya bundan phe edilmesi
hafinde; bir ahs, tekilat veya blgenin dier gizli unsurlardan tecrit
edilmesi.
Intelligence Audit - stihbarat Muhasebesi - Bir istihbarat servisi
tarafndan retilen pozitif istihbarat haber raporlar muhtevasnn
mnferiden ve kolektif bir ekilde yaplan deerlendirmesinin tetkiki;
doruluklar zamannda ulatrlm olmalar, yeterlilikleri ve mteri
kategorisindeki kurulular iin ifade ettikleri deer gibi faktrler gz
nnde tutulmak suretiyle bu raporlarn onlar temin iin sarf edilen
abaya deer olup olmadklarnn kymetlendirilmesi.
Katsa - Keysofiser - srail istihbaratnda kullanlan terim.
Keysofiser'e baknz.
Liaison - Liyezon - ki veya daha fazla lkenin servisleri arasnda resmi
ve kurumsal ibirliinden, gayri resmi, son derece kural d veya ahsi

Sayfa: 137/141
 ANALZ Mehmet Eymr

liki ekline kadar deikenlik gsterebilen ilikiler.

Liasion Operations - Liyezon Operasyonlar - Bir yabanc servisin
mensuplar ile ilikilere dayal olarak en basit anlamdaki ibirliinden
balayp , ortak operasyonlara kadar ynelebilen her trl faaliyet.
Motivation - Motivasyon - Motive etmek, yreklendirmek anlamnda
kullanlmaktadr.
Name Check - Fi Kontrol - Bir ahs hakknda bilgi edinmek amacyla
kayda gemi mevcut bilgileri aratrmak. Bu ilem normalde ilgili ahs
hakknda menfi bir kast mevcut olup olmadn tespit etmek amacyla
yaplr ve onun gvenirliine veya istihbarat sahasnda kullanlabilir olup
olmadna karar verme ameliyesindeki ilk adm tekil eder (Traces)
ibaresi de ayn anlamda kullanlr.
One - Time Pad - Bir Defalk ifre Bloku - Belirli bir usulle kartrlm
harflerden meydana gelene bir ifre sistemi olup, bir kere kullanldktan
sonra terk edilir. Penetration - Hulul - Bir hedef kuruluun srlarn
renmek veya faaliyetlerini etkilemek amacyla o kurulua ajan
yerletirmek, teknik yerleme yapmak veya o kuruluun iinden ajan
angaje etmek.
Project - Proje - Bir istihbarat rgtne verilmi belirli bir grevin
baarlabilmesi iin hazrlanan operasyon plannn onaylanm ekli.
Recruitment - Angaje - Bir ahs, bir gizli tekilat iin almaya kna ve
tevik fili veya ameliyesi.
Recruitment In Place - Yerinde Angaje - Bir hedef kurulu mensubunun o
kurulutaki grevini muhafaza etmekle beraber bir istihbarat servisi
ajan veya tali kaynak olarak hizmet etmee ikna olunmasn amalayan
bir faaliyettir.
Refugee - Mlteci - Deiik bir yntem tarzyla idare edilen her lkenin
fiili veya sabk vatanda olup, o lkeden kam bulunan ve/veya oraya
geri dnmek isteyen ve ayn zamanda ikamet etmekte olduu lkenin
ekonomisiyle btnlemi bulunan kimse.
Roll Up (Roll Back) - Temizlik - Mevcudiyeti ve faaliyetleri szma yoluyla
veya belirli bir ekilde deifre edilerek ortaya karlan bir gizli rgtn
bir gvenlik servisi tarafndan imhas.
Stake - Out - Sabit Takip ve Gzetleme - Bir ahs, yer veya tesisin
sabit takip ve gzetlemeye alnmas.
Termination - liki Kesme - Bir proje veya bir ajann kullanmn sona
erdirirken uygulanan idari ve gvenlik usulleridir.
Third Country Operation - nc lke Operasyonu Bir istihbarat
tekilatnn bir yabanc lkeden dier bir lkeye kar ynettii bir
operasyon.
Third Country Agent - nc lke Ajan - Milliyeti kendisini kullanan ve

Sayfa: 138/141
 ANALZ Mehmet Eymr

aleyhinde kulland lkeden ayr olan bir ajan.

Walk - In - Kendi Gelen - Baka bir lkenin temsilcisine, taraf
deitirmek, istihbari alanda hizmet etmek veya sair ekillerde yardmc
olmak amacyla gnll olarak bavuran kii.
Fihrist Konu ba

Sayfa: 139/141
 ANALZ Mehmet Eymr

KAYNAKA

Kitabn Ad Yazar Tari

h
KGB John Barron
197
4
MI6 Nigel West
198
3
VEIL (Pee) Bob Woodward
198
7
SPY CATCHER (Casus Avcs) Peter Wright
198
7
GAMES OF INTELLIGENCE Nigel West
(stihbarat Akl Oyunlar) 198
9
BY WAY OF DECEPTION (Hile Victor
Yolu) Ostrovsky / 199
Claire Hoy 0

Fihrist Konu ba

nternette Analiz

Sayfa: 140/141
 ANALZ Mehmet Eymr

ANALZ
Bu kitabn yazar Mehmet Eymr, 1943 ylnda
stanbul'da dodu. lk, orta ve liseyi Ankara'da
okudu. Ankara Koleji'nden mezun oldu. stanbul
ktisadi ve Ticari limler Yksek Okulu'nu bitirdi.
Ardndan 1 Ocak 1966'da Milli istihbarat Tekilatfna
girdi. Askerlik grevini yedek subay olarak yaptktan
sonra yeniden Mit'teki grevine dnd, rencilik
yllarnda sigortaclk ve turizm sektrnde alan
Eymr, bir sre sertifikal profesyonel Tercman
Rehberlik de yapt. Mit'teki grevi srasnda stanbul,
Ankara bata olmak zere Anadolu'nun eitli
yerlerinde ve yurtdnda alt. Getiimiz yllarda
kamuoyunda byk bir yank yapan nl Mit Raporu
olay zerine, Mit dnda bir greve atanacann
bildirilmesi zerine kendi isteiyle emekli oldu. Halen
bir irketin ynetim kurulu yesi olan Eymr, evli ve
iki ocuk babas.
Bu kitabn bir blm Milliyet'te yaymlanrken geni
bir ilgi ve tepki grd. Bu nedenle Analiz, ierdii
konular nedeniyle alanndaki ilk kitaplardan biri.
Kitaplnzn bu alandaki bir boluunu
dolduracana inanyoruz.

ISBN 975-506-097-9

Sayfa: 141/141