MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 76

7. KONSOLIDACIJA, SLEGANJE TLA

7.1 Geostatiki naponi u tlu

Kako gravitacija deluje upravno na povrinu terena to e vertikalni naponi po dubini u sluaju ravnog
horizontalnog i homogenog terena biti, (slika 7.1):

z = z
Horizontalni naponi su tada:
h = ko z
k o = (1 sin ) OCR
gde je:
ko koeficijent bonog pritiska tla ,,u miru,,

Slika 7.1 Geostatiki naponi u homogenom tlu

Ovaj jednostavan odnos slui i za proraun napona u uslojenom tlu, slika 7.2.

Slika 7.2 Geostatiki naponi u uslojenom tlu

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 77

Zadatak 7.1: Geomehanikim istranim radovima utvren je sastav tla dat u tabeli 1. Potrebno je
nacrtati dijagram vertikalnih totalnih napona (z), pornih pritisaka (u) i efektivnih napona ('z) usled
sopstvene teine tla.

Tabela 1
Kota AC Zapreminska Visina kapilarnog
Sloj Opis sloja
poetak kraj simbol teina penjanja vode
1 0.00 -1.50 GP ljunak =17.0 kN/m3 -
2 -1.50 -7.00 CH Glina z =19.8 kN/m3 hc=5 m

Nivo podzemne vode NPV= -4.50 m

Reenje zadatka 7.1

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 78

7.2 Konsolidacija

Promenom napona u tlu izazvanih promenom optereenja, npr. gradnjom objekta, poinje proces
promene zapremine tla koji se manifestuje kao sleganje tla. Ova promena zapremine odnosno sleganje
obavlja se u duem vremenskom periodu i zavisi od vrste tla, koeficijenta vodopropusnosti odnosno od
vremena potrebnog za evakuaciju vode iz pora. Kod vodopropusnog krupnozrnog tla vreme potrebno za
istiskivanje vode iz pora je praktino zanemarljivo dok kod sitnozrnog tla ovaj proces moze trajati
godinama. Ovaj proces opadanja pornih pritisaka i poveanja efektivnoh napona uz promenu zapremine
naziva se konsolidacija, (slika 7.3).

Slika 7.3 Mehaniki model konsolidacije

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 79

Zadatak 7.2: Na sloj potopljene gline ujednaene debljine H=3.0 m, koja lei na vodopropusnoj podlozi
linearno je tokom t=8 meseci nasipanjem naneto optereenje q=70 kPa. Koeficijent vodopopusnosti je
k=2.6x10-8 m/s, a koeficijent konsolidacije cv=8.9 x10-4 cm2/s.
Izraunati konsolidaciono sleganje (sc) i nacrtati vremenski tok sleganja.

cv w z Tv H d2
Mv = sc = H t=
k Mv cv

sc ( t ) = U ( t ) sc

Odnos izmeu prosenog stepena konsolidacije (U) i vremenskog faktora (Tv):

U(%) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 95
Tv 0.008 0.031 0.071 0.126 0.197 0.287 0.403 0.567 0.848 1.127
t
Sc(t)

U2
za U<0.6 Tv = za U>0.6 Tv = 0.933 log(1 U) 0.085
4

Reenje zadatka 7.2

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 80

7.3 Sleganje sitnozrnog tla

Zadatak 7.3: Pravougaoni temelj dimenzija prema skici, fundiran je u nivou podzemne vode, u sloju
normalno konsolidovang prainastog tla (MI). Ispod tog sloja nalazi se prekonsolidovana glina (CI) na
praktino nedeformabilnoj podlozi. Temelj je optereen vertikalnom i centrinom silom (V). Koristei
priloene podatke, na vertikali kroz sredinu taku temelja (A), u takama 0, 1, 2 i 3, treba izraunati i
nacrtati:
- sopstvene vertikalne napone ('vo)
- dodatne vertikalne napone (z) po Steinbrenner-u i
- vertikalne deformacije (z)
Smatrajui temelj idealno savitljivim, izraunati sleganje sredine take temelja priblinom integracijom
dijagrama deformacija (z-z).

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 81

I= z /q
0 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25
0

2 1
b=
a/ 5
1.
2
3
3
a
z/b

4
5
b q
5

z
z q
v ie

6
10 i

7
b je kraa strana

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 82

7.4 Sleganje krupnozrnog tla

Kod krupnozrnih materijala kao to su peskovi i ljunkovi nije mogue uzimanje neporemeenih
uzoraka iz terena pa ni njihovo ispitivanje u laboratoriji. Stoga se parametri deformabilnosti odreuju
empirijskim putem korienjem standardnih ili statikih penetracionih ispitivanja. Za proraun sleganja
na peskovima Schmertmann je predloio jedan postupak sa primenom rezultata ispitivanja statikom
penetracijom.
Vertikalna deformacija z u taki na vertikali kroz centar temeljne stope optereene neto
kontaktnim naponom qn moe se napisati u obliku:
qn
z = Iz
Es
gde je:
qn=qb - Df - neto kontaktni napon
Iz - funkcija raspodele vertikalnih deformacija (slika 7.4)

Slika 7.4 Funkcija raspodele vertiklanih deformacija

Korelaciju izmeu otpora vrha statikog penetrometra ljc i modula deformacije Es, Schmertmann je dao u
obliku:
Es=qc; =2

Sleganje temeljne stope predstavlja integral vertikalnih deformacija z po dubini 2B:

2B
s=
0
z dz

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 83

Za praktinu primenu prorauna sleganja moe se primeniti priblian izraz:

Iz
s = C1 C2 q n E s
z

gde je:
z - debljina posmatranog sloja
Df
C1 = 1 0.5 - faktor dubine
qn
t
C2 = 1 + 0.2 log - faktor puzanja ( t vreme izraeno u godinama)
0.1

Zadatak 7.3: Na lokaciji budueg objekta, opitom statike penetracije (CPT) su utvreni slojevi peska
razliite zbijenosti. Koristei dijagram CPT i metodu Schmertmann-a, izraunati inicijalno sleganje
sredinje take temelja (si) i dodatno sekundarno sleganje (ss) nakon t=10 godina.

Beleke:
MEHANIKA TLA: Konsolidacija, sleganje tla 84

z qc (Ckd) Es=2qc Iz
z
(m) (MN/m2) (MN/m2) Iz Es

= (m3/kN)

q=

qn=

C1=

C2=
Iz
si = q n E s
z =

Iz
ss = C1 C2 q n E s
z =

Beleke: