Professional Documents
Culture Documents
Bin tp bi:
PGS.TS. L Kim Hng
Ngt mch trong h thng in
Bin tp bi:
PGS.TS. L Kim Hng
Cc tc gi:
PGS.TS. L Kim Hng
unknown
1. Chng 1
1.1. Khi nim v qu trnh qu in t
2. Chng 2
2.1. Cc ch dn khi tnh ton ngn mch
3. Chng 3
3.1. Qu trnh qu trong mch in n gin
4. Chng 4
4.1. Tnh trng ngn mch duy tr
5. Chng 5
5.1. Qu trnh qu trong my in
6. Chng 6
6.1. Cc phng php tnh ton ngn mch
7. Chng 7
7.1. Ngn mch khng i xng
Tham gia ng gp
1/83
Chng 1
Khi nim v qu trnh qu in t
Khi nim chung
- ngn mch.
Cc nh ngha c bn
- Trong h thng c trung tnh ni t (hay 4 dy) chm chp mt pha hay nhiu pha vi
t (hay vi dy trung tnh) cng c gi l ngn mch.
- Trong h thng c trung tnh cch in hay ni t qua thit b b, hin tng chm
chp mt pha vi t c gi l chm t. Dng chm t ch yu l do in dung cc
pha vi t.
2/83
Ngn mch gin tip: l ngn mch qua mt in tr trung gian, gm in tr
do h quang in v in tr ca cc phn t khc trn ng i ca dng in
t pha ny n pha khc hoc t pha n t.
S c phc tp: l hin tng xut hin nhiu dng ngn mch khng i xng
ngang, dc trong h thng in.
3 pha N(3) 5
2 pha N(2) 10
3/83
2 pha-t N(1,1) 20
1 pha N(1) 65
1. Nguyn nhn:
- Qu in p.
2. Hu qu:
Khi thit k v vn hnh cc h thng in, nhm gii quyt nhiu vn k thut yu
cu tin hnh hng lot cc tnh ton s b, trong c tnh ton ngn mch.
Tnh ton ngn mch thng l nhng tnh ton dng, p lc xy ra ngn mch ti mt
s im hay mt s nhnh ca s ang xt. Ty thuc mc ch tnh ton m cc i
4/83
lng trn c th c tnh mt thi im no hay din bin ca chng trong sut
c qu trnh qu . Nhng tnh ton nh vy cn thit gii quyt cc vn sau:
Trong h thng in phc tp, vic tnh ton ngn mch mt cch chnh xc rt kh
khn. Do vy ty thuc yu cu tnh ton m trong thc t thng dng cc phng
php thc nghim, gn ng vi cc iu kin u khc nhau tnh ton ngn mch.
Chng hn tnh chn my ct in, theo iu kin lm vic ca n khi ngn mch
cn phi xc nh dng ngn mch ln nht c th c. Mun vy, ngi ta gi thit rng
ngn mch xy ra lc h thng in c s lng my pht lm vic nhiu nht, dng
ngn mch gy nn dng ln nht, ngn mch l trc tip, ngn mch xy ra ngay ti
u cc my ct ...
5/83
Chng 2
Cc ch dn khi tnh ton ngn mch
Nhng gi thit c bn:
Khi xy ra ngn mch s cn bng cng sut t in, c in b ph hoi, trong h thng
in ng thi xy ra nhiu yu t lm cc thng s bin thin mnh v nh hng tng
h nhau. Nu k n tt c nhng yu t nh hng, th vic tnh ton ngn mch s rt
kh khn. Do , trong thc t ngi ta a ra nhng gi thit nhm n gin ha vn
c th tnh ton.
1. Mch t khng bo ha: gi thit ny s lm cho phng php phn tch v tnh
ton ngn mch n gin rt nhiu, v mch in tr thnh tuyn tnh v c th
dng nguyn l xp chng phn tch qu trnh.
2. B qua dng in t ha ca my bin p: ngoi tr trng hp my bin p 3
pha 3 tr ni Yo/Yo.
3. H thng in 3 pha l i xng: s mt i xng ch xy ra i vi tng phn
t ring bit khi n b h hng hoc do c c d tnh.
4. B qua dung dn ca ng dy: gi thit ny khng gy sai s ln, ngoi tr
trng hp tnh ton ng dy cao p ti in i cc xa th mi xt n dung
dn ca ng dy.
5. B qua in tr tc dng: ngha l s tnh ton c tnh cht thun khng. Gi
thit ny dng c khi ngn mch xy ra cc b phn in p cao, ngoi tr
khi bt buc phi xt n in tr ca h quang in ti ch ngn mch hoc
khi tnh ton ngn mch trn ng dy cp di hay ng dy trn khng tit
din b. Ngoi ra lc tnh hng s thi gian tt dn ca dng in khng chu k
cng cn phi tnh n in tr tc dng.
6. Xt n ph ti mt cch gn ng: ty thuc giai on cn xt trong qu trnh
qu c th xem gn ng tt c ph ti nh l mt tng tr khng i tp
trung ti mt nt chung.
7. Cc my pht in ng b khng c dao ng cng sut: ngha l gc lch
pha gia sc in ng ca cc my pht in gi nguyn khng i trong qu
trnh ngn mch. Nu gc lch pha gia sc in ng ca cc my pht in
tng ln th dng trong nhnh s c gim xung, s dng gi thit ny s lm
cho vic tnh ton n gin hn v tr s dng in ti ch ngn mch l ln
nht. Gi thit ny khng gy sai s ln, nht l khi tnh ton trong giai on
u ca qu trnh qu (0,1 ? 0,2 sec).
6/83
H n v tng i:
Ucb : in p dy c bn.
cb : tc gc c bn.
7/83
E*(cb) c l E tng i c bn (tc l sc in ng E trong h n v tng i vi
lng c bn l Ucb). Sau ny khi ngha r rng v s dng quen thuc th c th
b du (*) v (cb).
8/83
V d, cho E*(cb1) , Z*(cb1) ng vi cc lng c bn (Scb1, Ucb1, Icb1) cn tnh i
sang h n v tng i ng vi cc lng c bn (Scb2, Ucb2, Icb2):
500; 330; 230; 154; 115; 37; 20; 15,75; 13,8; 10,5; 6,3; 3,15; 0,525
9/83
Ni chung cc i lng c bn nn chn sao cho vic tnh ton tr nn n gin, tin
li. i vi Scb nn chn nhng s trn (chng hn nh 100, 200, 1000MVA,...) hoc
i khi chn bng tng cng sut nh mc ca s .
10/83
Cc t s bin p k trong nhng biu thc trn ly bng t s bin p lc khng ti. Cc
thnh phn trong tch cc t s bin p k ch ly ca nhng my bin p nm gia on
xt v on c s, chiu ca t s bin p k ly t on c s n on cn xt.
Trong nhng biu thc qui i trn, nu cc i lng cho trc trong n v tng i
th phi tnh i v n v c tn. V d, cho Z*(m) th:
(2.4)
Nh vy:
11/83
Tng t:
12/83
4. Qui i gn ng trong h n v tng i:
5. Mt s im cn lu :
13/83
Ch :
uN II% = uN I-II% - uN I%
uN III% = uN I-III% - uN I%
Bin i s thay th
Cc php bin i s thay th c s dng trong tnh ton ngn mch nhm mc
ch bin i nhng s thay th phc tp ca h thng in thnh mt s n gin
nht tin li cho vic tnh ton, cn gi l s ti gin. S ti gin c th bao gm
mt hoc mt s nhnh ni trc tip t ngun sc in ng ng tr E? n im ngn
mch thng qua mt in khng ng tr X?.
1. Nhnh ng tr:
Php bin i ny c dng ghp song song cc nhnh c ngun hoc khng ngun
thnh mt nhnh tng ng. Xt s thay th (hnh 2.2a) gm c n nhnh ni chung
vo mt im M, mi nhnh gm c 1 ngun sc in ng Ek ni vi 1 in khng Xk,
ta c th bin i n thnh s ti gin (hnh 2.2b) bng cc biu thc sau:
14/83
trong : Yk = 1/ Xk l in dn ca nhnh th k.
Khi E1 = E2 = .............. = En = E th Et = E.
2. Bin i Y - :
Bin i s thay th c dng hnh sao gm 3 nhnh (hnh 2.3a) thnh tam gic (hnh
2.3b) theo cc biu thc sau:
Ngc li, bin i s c dng hnh tam gic sao thnh hnh sao dng cc biu thc
sau:
15/83
Hnh 2.3 : Bin i Y -
S thay th hnh sao (hnh 2.5a) c th bin i thnh li (hnh 2.5b). in khng
gia 2 nh m v n ca li c tnh nh sau:
Xmn = Xm . Xn .Y
16/83
Hnh 2.5 : Bin i sao - li
Phng php ny thng dng khi cn tnh dng trong mt nhnh ngn mch no .
17/83
Hnh 2.7 : Tch ring cc nhnh ti im ngn mch
18/83
6. S dng h s phn b dng:
H s phn b dng l h s c trng cho phn tham gia ca mi ngun vo dng ngn
mch vi gi thit l cc ngun c sc in ng bng nhau v khng c ph ti.
Dng h s phn b dng tnh tng tr tng h gia cc ngun v im ngn mch,
a s v dng rt n gin gm cc ngun ni vi im ngn mch qua tng tr
tng h:
H s phn b dng c th tm c bng m hnh, thc nghim hoc gii tch. Phng
php gii tch c thc hin bng cch cho dng qua im ngn mch bng n v v
coi rng cc sc in ng bng nhau. Dng tm c trong cc nhnh s l tr s ca
cc h s phn b dng C1, C2, ..... , Ck tng ng vi cc nhnh .
19/83
Cng sut ngn mch
Cng sut ngn mch SNt vo thi im t l i lng qui c c tnh theo dng ngn
mch INt vo thi im t trong qu trnh qu v in p trung bnh Utb ca on tnh
dng ngn mch:
Cng sut ngn mch dng chn hay kim tra my ct, lc t l thi im m cc
tip im chnh ca my ct m ra. Cng sut ny phi b hn cng sut c trng cho
kh nng ct ca my ct hay cn gi l cng sut ct nh mc ca my ct:
Ngoi ra, khi bit cng sut ngn mch SNH (hoc dng ngn mch INH) do h thng
cung cp cho im ngn mch c th tnh c in khng ca h thng i vi im
ngn mch:
khi tnh ton trong h n v tng i vi cc lng c bn Scb v Ucb = Utb th:
20/83
Chng 3
Qu trnh qu trong mch in n gin
Ngn mch 3 pha trong mch in n gin:
Lc xy ra ngn mch 3 pha, mch in tch thnh 2 phn c lp: mch pha khng
ngun v mch pha c ngun.
V mch i xng, ta c th tch ra mt pha kho st. Phng trnh vi phn vit cho
mt pha l:
Gii ra ta c:
21/83
Nh vy:
Dng in trong mch pha khng ngun s tt dn cho n lc nng lng tch ly
trong in cm L tiu tn ht trn r.
u = uA = Umsin(t+)
Dng ngn mch gm 2 thnh phn: thnh phn th 1 l dng chu k cng bc c bin
khng i:
22/83
T iu kin u: i0 = i0+ = ick0+ + itd0+ , ta c:
Trn hnh 3.2 l th vct dng v p vo thi im u ngn mch trong UA, UB,
UC, IA, IB, IC l p v dng trc khi xy ra ngn mch, cn IckA, IckB, IckC l dng chu
k cng bc sau khi xy ra ngn mch. T th, ta c nhng nhn xt sau:
Thc t him khi mch in trc ngn mch c tnh in dung v ng thi thng c
N 90o , do vy trong tnh ton iu kin c tnh trng ngn mch nguy him nht
l:
23/83
1. Thnh phn chu k ca dng ngn mch:
- Nu ngun c cng sut v cng ln hoc ngn mch xa my pht (Um = const.), th:
Trong trng hp ny, bin dng chu k khng thay i theo thi gian v bng dng
ngn mch duy tr (xc lp).
24/83
Hnh 3.3 : th bin thin dng in trong qu trnh qu
Tr hiu dng ca dng chu k trong chu k u tin sau khi xy ra ngn mch gi l
dng siu qu ban u:
Thnh phn t do ca dng ngn mch cn gi l thnh phn phi chu k, tt dn theo
hng s thi gian Ta ca mch:
Vi:
25/83
Khi tnh ton vi iu kin nguy him nht, ta c:
th:
Dng ngn mch xung kch ixk l tr s tc thi ca dng ngn mch trong qu trnh qu
. ng vi iu kin nguy him nht, dng ngn mch xung kch xut hin vo khong
1/2 chu k sau khi ngn mch, tc l vo thi im t = T/2 = 0,01sec (i vi mng in
c tn s f = 50Hz).
Vy:
Tr hiu dng ca dng ngn mch ton phn thi im t c tnh nh sau:
26/83
Tng ng, tr hiu dng ca dng ngn mch xung kch l:
27/83
trong : RB = R1 + R2 : l in tr ca my bin p.
28/83
Chng 4
Tnh trng ngn mch duy tr
Tnh trng ngn mch duy tr l mt giai on ca qu trnh ngn mch khi tt c cc
thnh phn dng t do pht sinh ra ti thi im ban u ca ngn mch tt ht v
khi hon ton kt thc vic tng dng kch t do tc dng ca cc thit b TK.
xq 0.6xd
29/83
i vi my in c TK, thng s c trng l dng kch t gii hn Ifgh, khi dng
kch t kiu my in th tr s tng i ca Ifgh = (3?5).
nh hng ca ph ti v TK:
1. nh hng ca ph ti:
Ph ti mt mt lm cho my pht mang ti trc ngn mch, nn trong tnh trng ngn
mch duy tr my pht c dng kch t ln hn so vi my pht lm vic ch khng
ti. Mt khc, khi c ph ti ni vo mng, n c th lm thay i ng k tr s v s
phn b dng trong s mng.
Hnh 4.1
Trong mt h thng in phc tp, thc t l khng th tnh ton ph ti mt cch chnh
xc. n gin ta thay ph ti bng mt tng tr khng i:
xPT = 1,2
2. nh hng ca TK:
30/83
Thc vy, khi ngn mch xa, khi phc in p n tr s nh mc ch cn tng dng
kch t ln mt t, nhng khi ngn mch cng gn th cn phi tng dng kch t ln
cng hn.
Khi xN Xth th my pht lm vic trng thi kch t gii hn v dng ngn mch
l:
31/83
32/83
Chng 5
Qu trnh qu trong my in
Khi nim chung:
Hnh 5.1
? Thnh phn ngang trc ca dng stato dng khi sc t ng do n to nn chm 90o
so vi sc t ng ca cun kch t.
33/83
trong : Xf - in khng ca cun kch t.
- T thng hu ch:
- T thng tn:
Nh vy:
H s tn ca cun kch t:
Hnh 5.2
34/83
? T thng tng hp mc vng vi cun kch t: (ch c theo trc dc)
- dc trc:
- ngang trc:
Sc in ng v in khng qu :
Khi ngn mch, t thng ?ad tng t ngt mt lng ?ado+ (hnh 5.3). Theo nh lut
Lenx, tng ?ado+ s lm cho ?f tng ln mt lng ?fo+ sao cho tng t thng mc
vng l khng i.
35/83
Do ?f tng nn ?f cng tng mt lng t l v:
Hnh 5.3
c trng cho my pht trong tnh ton ta s dng t thng khng t bin lc ngn
mch l ?f, trong phn xem nh mc vng vi cun dy stato l:
?d c gi l t thng qu dc trc.
36/83
T thng mc vng ny ng vi sc in ng Eq c gi l sc in ng qu :
xd c gi l in khng qu dc trc.
Hnh 5.4
Sc in ng v in khng siu qu :
37/83
Xt mt my in c cc cun cn dc trc v ngang trc, gi thit cun kch t v cun
cn dc trc l nh nhau nn c 2 u lin h vi cun dy stato bi t thng h cm
chung ?ad c xc nh bi Xad.
Khi c mt lng tng t ngt t thng ?ad, rto s c thay i tng ng t thng
ca cun kch t ?f v ca cun cn dc trc ?1d sao cho tng t thng mc vng
khng i, do vy:
38/83
tm in khng c trng cho my in theo trc dc thi im u ca ngn mch,
ta thc hin tnh ton tng t nh mc III (i vi my in khng c cun cn) trong
thay cun kch t c Xf bng cun dy tng ng c Xrd v ta cng tm c:
Hnh 5.5
39/83
V dng siu qu ton phn l:
ngha vt l ca cc in khng:
Hnh 5.6
Rto cng c nhiu mch vng kn, t thng stato cng kh xm nhp vo rto. Trng
hp gii hn, khi t thng hon ton khng th i vo rto, ngha l ch i theo ng
40/83
tn t ca cun dy stato c t dn , in khng ca stato lc chnh l in khng
tn X, tng ng vi trng hp xd nh nht c th c.
Khi xy ra ngn mch, thnh phn chu k ca dng ngn mch s thay i t bin.
tng l:
41/83
Id = IN : dng ngn mch xc lp ng vi sc in ng ng b ngang trc Eq do
dng kch t cng bc Ifo = If to ra.
ick = ick + ick gi l dng ngn mch qu v c tr hiu dng ban u l Ido+.
Do dng chu k tng so vi trc khi ngn mch nn trong cun dy stato xut hin
thnh phn t do khng chu k itd sao cho dng ngn mch ton phn thi im u
ngn mch l khng t bin. Dng ny tt dn theo hng s thi gian Ta ca mch
stato:
Dng ifck tt dn theo hng s thi gian Ta v dng itd stato sinh ra n tt dn theo
hng s thi gian Ta.
Dng ifck sinh ra t trng p mch rto nn c th phn ra thnh 2 t trng quay
ngc chiu nhau:
Tm li:
42/83
iN = ick + ick - itd - ick(2) = ick - itd - ick(2)
Ngoi cc thnh phn dng in ging nh my in khng cun cn, trong cun dy
stato ca my in c cun cn cn bao gm:
Thnh phn siu qu t do ngang trc iq do dng t do trong cun cn ngang trc
sinh ra, do n tt dn theo hng s thi gian Tq ca cun cn ngang trc v c tr
hiu dng ban u l:
43/83
Tr hiu dng ca dng siu qu ban u l:
iftd = iftd(KCC) - if
iftd(KCC): thnh phn t do khng chu k xut hin trong my in khng cun cn.
if : thnh phn t do khng chu k do nh hng ca cun cn, tt theo hng s thi
gian Td.
Trong ch lm vic bnh thng hoc khi ngn mch duy tr, qua cun cn khng c
dng in. Trong qu trnh qu , cun cn dc trc xut hin dng t do khng chu
k tt dn theo 2 hng s thi gian Td v Td. ng thi di tc dng ca dng t do
trong cun dy stato, cun cn s c thnh phn chu k i1dck tt dn theo hng s thi
gian Ta sao cho dng trong cun cn khng t bin.
Trong cun cn ngang trc cng xut hin cc thnh phn dng tng t.
44/83
1. Hng s thi gian ca cun dy stato:
45/83
3. Hng s thi gian ca cun cn:
1. nh hng ca TK:
Trong khong thi gian tip theo ca qu trnh qu , TK lm tng dng kch t v
do lm tng cc thnh phn dng trong cun dy stato v cun cn dc. Qu trnh
ny din ra chm, do vy thc t n ch lm thay i sc in ng quay ca stato v
thnh phn chu k ca dng stato. Thnh phn khng chu k v sng iu ha bc 2
stato vn ging nh khi khng c TK.
2. nh hng ca ph ti:
Khi xN < 0,4: ph ti xem nh ngun cung cp lm tng dng ngn mch.
46/83
Ch k n mt cch ring r cc ng c c ln v c thay th nh sau:
47/83
Chng 6
Cc phng php tnh ton ngn mch
Khi nim chung:
Phng php tnh dng ngn mch bng cch gii h phng trnh vi phn i hi nhiu
cng sc, mc d chnh xc nhng ngay c tnh mt s n gin khi lng tnh
ton cng kh cng knh, bc phng trnh tng nhanh theo s my in c trong s
. Ngoi ra cn c nhng vn lm phc tp thm qu trnh tnh ton nh: dao ng
cng sut, dng t do trong cc my in nh hng nhau, tc dng ca thit b t ng
iu chnh kch t (TK), tham s d trc v ngang trc khc nhau.... Do , trong thc
t thng dng cc phng php thc dng cho php tnh ton n gin hn.
Qui lut bin thin thnh phn chu k ca dng ngn mch trong s c mt
my pht tng t nh trong s c nhiu my pht.
Vic xt n thnh phn khng chu k ca dng ngn mch trong tt c cc
trng hp c th tin hnh mt cch gn ng.
Rto ca cc my in ng b l i xng do khng cn phn bit sc in
ng, in p, dng in theo cc trc v c th b qua thnh phn chu k 2.
48/83
Sc in ng Eo c tnh theo cng thc gn ng vi gi thit my pht lm vic
ch nh mc trc khi ngn mch:
- ng c v my b ng b c tnh nh my pht.
v: Eo Uo - IoXsino
I*mm - dng m my ca ng c.
THIT B X E o
My pht turbine hi 0,125 1,08
My pht turbine nc c cun cn 0,2 1,13
My pht turbine nc khng cun cn 0,27 1,18
ng c ng b 0,2 1,1
My b ng b 0,2 1,2
ng c khng ng b 0,2 0,9
Ph ti tng hp 0,35 0,8
b) Tnh ton: Bin i s thnh dng n gin gm mt hay nhiu nhnh ni trc
tip t ngun n im ngn mch (hnh 6.1), t tnh c dng siu qu ban u
theo biu thc sau:
49/83
c) Ch : Trong thc t, vic tnh ton dng siu
qu ban u thng ch xt n nhng ph ti ni trc
tip vo im ngn mch.
Hnh 6.1
Trong tnh ton n gin s b hay trong mng c ngun cng sut v cng ln th thnh
phn chu k ca dng ngn mch l khng i v c tnh nh sau:
Vi :
hay
50/83
(6.1)
Hnh 6.2
Hnh 6.3
51/83
Hnh 6.4
Io = Ick = I
lc :
trong cc biu thc trn, kxk l h s xung kch, ph thuc vo hng s thi gian Ta=L/
r. Khi xt ring nh hng ca cc ng c v ph ti tng hp th:
52/83
- ng c c b v ph ti tng hp: kxk = 1
Nu XN < Xth th my pht lm vic trng thi kch t gii hn v c thay bng
Um v XF = 0.
53/83
Trng hp mch phc tp c nhiu ngun lin kt nh hng nhau thng khng th
s dng ch tiu nu trn xc nh tnh trng lm vic ca cc my pht. Do phi
dng phng php gn ng nh sau:
- Kim tra li gi thit bng cch tnh ngc li tm dng IF do mi my pht cung
cp cho im ngn mch v so snh vi Ith ca tng my pht.
- Nhng im cn lu :
54/83
trong , Ickt tnh ton bng gii tch rt phc tp, thng tra theo ng cong tnh ton,
cn Itdt c tnh bng biu thc sau:
INt = t.Io
ng cong tnh ton l ng cong biu din tr s tng i ca thnh phn chu k
trong dng ngn mch ti nhng thi im ty ca qu trnh qu ph thuc vo mt
in khng - in khng tnh ton x*tt = xd + xN.
I*ckt = f(x*tt , t)
Hnh 6.5
ng cong c xy dng theo s n gin nh hnh 6.5, trong coi rng trc
ngn mch my pht lm vic vi ph ti nh mc v ph ti khng i trong sut
qu trnh ngn mch, nhnh b ngn mch 3 pha ti im N c in khng xN khng
mang ti trc khi xy ra ngn mch.
55/83
Cho xN cc gi tr khc nhau, theo cc biu thc bit hoc bng m hnh tnh Ick ti
im ngn mch cc thi im khc nhau. T kt qu tnh c, xy dng h ng
cong I*ckt = f(x*tt , t). Cc tham s u tnh trong n v tng i vi lng c bn l
nh mc ca my pht: Ucb = Utb v Scb = SmF.
Thc t c 2 loi ng cong tnh ton khc nhau cho 2 loi my pht: turbine hi v
turbine nc
Khi xtt cng ln (ngn mch cng xa) th s bin thin ca bin dng in chu k
theo thi gian cng t. Khi xtt > 3 c th xem Ickt = Io.
Khi xtt cng tng ln th s khc bit v dng gia 2 loi my pht cng nh v khi xtt
> 1 th ng cong tnh ton ca 2 loi my pht hu nh trng nhau.
Nu hng s thi gian Tfo ca my pht khc vi Tfotc ca my pht tiu chun th cn
hiu chnh thi gian t ng cong tnh ton thnh:
i vi my pht turbine hi: Tfotc= 7sec, my pht turbine nc: Tfotc= 5sec.
Tnh ton theo mt bin i cn gi l tnh ton theo bin i chung. Phng php ny
s dng khi khong cch gia cc my pht n im ngn mch gn nh nhau, lc
56/83
s tt dn ca thnh phn chu k trong dng ngn mch ca cc my pht l gn nh
nhau, cho nn c th nhp chung tt c cc my pht thnh mt my pht ng tr c
cng sut tng tnh ton. Trnh t tnh ton nh sau:
- khng cn t bt k sc in ng no trong s .
T in khng tnh ton x*tt v thi im t cn xt, tra ng cong tnh ton (hnh 6.6)
s tm c I*ckt. Tnh i v n v c tn (nu cn) vi lng c bn lc ny l Sm
v Utb:
Mt s im cn lu :
- Khi x*tt > 3 th dng chu k khng thay i v bng: I*ck = 1/x*tt.
- Nu cc my pht khc loi th dng ng cong tnh ton ca my pht c cng sut
ln, gn im ngn mch.
- Nu r < x/3 th khng th b qua in tr tc dng v phi tnh ton Z, sau dng
Ztt thay v xtt.
57/83
Tnh ton theo nhiu bin i cn gi l tnh ton theo nhng bin i ring bit. Phng
php ny s dng khi trong s khong cch t cc my pht n im ngn mch
khc nhau nhiu, nht l khi c ngun cng sut v cng ln, lc phi k n s thay
i dng in ring r ca tng my pht hay tng nhm my pht. Trnh t tnh ton
nh sau:
Tnh ton vi tng nhnh ring r theo phng php bin i chung. Cng sut c bn
tnh x*tt l tng cng sut cc my pht trn mi nhnh.
Tra theo ng cong tnh ton ti thi im ang xt tm ra dng I*ckti trn mi nhnh
ring bit.
Ickt = I*ckti.Imi
Nhnh c h thng cng sut v cng tch ring ra v tnh trc tip dng ngn mch do
n cung cp:
trong : x*NH(cb) - in khng tng h gia h thng v im ngn mch tnh trong
h n v tng i vi cc lng c bn Scb, Ucb = Utb.
58/83
Chng 7
Ngn mch khng i xng
Khai nim chung:
i vi my pht, khi trong cun dy stato c dng khng i xng s xut hin t
trng p mch, t sinh ra mt lot sng hi bc cao cm ng gia rto v stato:
sng bc l stato s cm ng sang rto sng bc chn v ngc li. Bin cc sng
ny ph thuc vo s i xng ca rto, rto cng i xng th bin cc sng cng
b. Do thc t i vi my pht turbine hi v turbine nc c cc cun cn dc trc
v ngang trc, cc sng hi bc cao c bin rt nh, c th b qua v trong tnh ton
ngn mch ta ch xt n sng tn s c bn.
Tnh ton ngn mch khng i xng mt cch trc tip bng cc h phng trnh vi
phn da trn nhng nh lut Kirchoff v Ohm rt phc tp, do ngi ta thng
dng phng php thnh phn i xng. Ni dung ca phng php ny l chuyn mt
ngn mch khng i xng thnh ngn mch 3 pha i xng gi tng ri dng cc
phng php bit gii n.
khng i xng bt k (hnh 7.1) c th phn tch thnh 3 h thng vct i xng:
59/83
Fa = Fa1+Fa2+Fa0
Fb = Fb1+Fb2+Fb0
Fc = Fc1+Fc2+Fc0
Hnh 7.1
ta c:
v ngc li:
60/83
H thng vct th t thun v th th nghch l i xng v cn bng, h thng vct
th t khng l i xng v khng cn bng.
Dng i trong t (hay trong dy trung tnh) bng tng hnh hc dng cc pha, do
bng 3 ln dng th t khng.
C th lc c cc thnh phn th t.
Quan h gia cc i lng dng, p, tng tr ca cc thnh phn i xng cng tun
theo nh lut Ohm:
Khi ngn mch khng i xng ta xem tnh trng mch nh l xp chng ca cc mch
tng ng vi cc thnh phn i xng tun theo nhng phng trnh c bn sau:
trong : UN1, UN2, UN0, IN1, IN2, IN0 - cc thnh phn th t ca dng v p ti im
ngn mch.
61/83
Nhim v tnh ton ngn mch khng i xng l tnh c cc thnh phn i xng t
cc phng trnh c bn v iu kin ngn mch, t tm ra cc i lng ton phn.
1. My in ng b:
Bng 7.1:
Loi my in X2 Xo
My pht turbine hi < 200MW 0,15 0,05
My pht turbine hi 200MW 0,22 0,05
My pht turbine nc c cun cn 0,25 0,07
62/83
My pht turbine nc khng cun cn 0,45 0,07
My b v ng c ng b c ln 0,24 0,08
2. Ph ti tng hp:
X2 = X2(s=1) = XN
3. Khng in:
Xo X 1 = X 2
4. My bin p:
Ni Yo / :(hnh 7.2)
xo >> xII
Xo = xI + xII =X1
63/83
Hnh 7.2
Ni Yo / Yo :(hnh 7.3)
Hnh 7.3
Ni Yo / Y :(hnh 7.4)
Xo = xI + xo
Hnh 7.4
Ni Yo / /Y :(hnh 7.5)
Xo = xI + xII
64/83
Hnh 7.5
Hnh 7.6
Ni Yo / / :(hnh 7.7)
Xo = xI + (xII // xIII)
Hnh 7.7
5. ng dy:
1. ng dy trn khng :
X2 = X1
65/83
Xo ph thuc ng i ca dng th th khng, ngha l ph thuc vo s phn b ca
chng trong t, trong dy trung tnh, trong nhng mch ni t song song (dy chng
st). H cm gia cc pha lm gim X1, X2 nhng lm tng Xo.
Xo = Xo + XI-IIo
Bng 7.2:
Tnh cht ng dy t s X o /X 1
ng dy n khng c dy chng st 3,5
ng dy n c dy chng st bng thp 3
ng dy n c dy chng st dn in tt 2
ng dy kp khng c dy chng st 5,5
ng dy kp c dy chng st bng thp 4,7
ng dy kp c dy chng st dn in tt 3
2. ng dy cp :
66/83
V cp thng c ni t 2 u v nhiu im trung gian (hp ni cp), do to
thnh ng i i vi dng th t khng, v cp c nh hng tng t nh dy chng
st ca ng dy trn khng. Gi tr ro, Xo ca dy cp thay i trong phm vi rng.
Trong tnh ton gn ng, vi cp 3 li c th xem:
ro 10r1
Xo (3,5 ? 4,6)X1
S Cc thnh phn th t:
1. S th t thun v th t nghch:
Ta gi:
2. S th t khng:
67/83
Mun thnh lp s th t khng cn bt u t im ngn mch, coi rng c 3 pha
ti im nhp chung v c in p l UNo. S th t khng ch bao gm cc phn
t m dng th t khng c th i qua. Tng tr ni t cc im trung tnh cn nhn 3,
v s th t khng c lp cho 1 pha trong khi qua tng tr ni t c dng th t
khng ca c 3 pha.
Qui c:
(7.1)(7.2)(7.3)
68/83
1. Ngn mch 2 pha:
Nh vy:
69/83
Hnh 7.9
T phng trnh th t p ta c:
70/83
V t cc phng trnh c bn (7.1) ? (7.3) ta c:
Nh vy:
Ap ti ch ngn mch:
Hnh 7.11
71/83
3. Ngn mch 2 pha chm t:
T (7.14) ta c:
Nh vy:
Do :
72/83
Dng ti ch ngn mch:
Dng i qua t I l:
p ti im ngn mch:
Hnh 7.13
73/83
Qui tc ng tr th t thun:
Qua bng 7.3 thy rng cc thnh phn i xng ca dng v p t l vi dng th t
thun ch ngn mch, do vy nhim v tnh ton mt dng ngn mch khng i xng
bt k trc ht l tm dng th t thun ch ngn mch. tnh ton ngi ta a ra
qui tc ng tr th t thun nh sau:
trong , m(n), X(n) ty thuc vo dng ngn mch c tnh theo bng 7.4.
74/83
Nh vy cc phng php tnh ton, cng thc s dng cho ngn mch 3 pha i xng
u c th dng tnh ton thnh phn th t thun ca mt dng ngn mch khng
i xng bt k.
Hnh 7.14
75/83
Hnh 7.16 Ngn
Hnh 7.15 mch 2 pha - t:
Ngn mch 1 pha:
1. Dng mt bin i:
76/83
trong : Sm - tng cng sut nh mc ca tt c cc my pht c trong s .
Dng cc php bin i, tch ring tng nhnh i vi im ngn mch gi tng
tnh in khng Xi ca tng nhnh.
trong : Smi - tng cng sut nh mc ca cc my pht ghp chung trong nhnh
th i.
77/83
trong : k - s nhnh tch ring ca s thay th.
MT S IM LU :
- Nu c h thng cng sut v cng ln th phi tch n thnh mt nhnh ring, sau khi
thm X(n) dng cc php bin i tnh in khng tng h gia h thng v im
ngn mch X*HN v tnh ring dng do h thng cung cp:
trong : N - ch s ca kim ng h.
78/83
vi
Hnh 7.18
79/83
Dng v p th t khng bin i qua my bin p (nu c th c) hoc cng pha
hoc lch pha nhau 180o.
Xt mt s trng hp sau:
- Trng hp thng dng nht my bin p ni Y/-11, khi bin i t pha Y qua pha
th h thng vct th t thun s quay mt gc 30o ngc chiu kim ng h.
Mt s lu :
80/83
Tham gia ng gp
Ti liu: Ngt mch trong h thng in
Bin tp bi: PGS.TS. L Kim Hng
URL: http://voer.edu.vn/c/1487bf21
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
81/83
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
82/83
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.
Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.
83/83