Risaleler

Melm
Hc. Davud Ylmaz
RSALELER
Derleyen
mit Bulut
Melm
Hc.Davud Ylmaz
RSALELER
Derleyen
mit Bulut
ISBN:
Birinci Bask - 2017
zmir
Kapak Tasarm
Olcay Klnc - Asl Bulut
Bask
Printer Ofset Matbaaclk
Tel: 0232 48988 03 - 425 06 36
865 Sok. No:23/A Kemeralt-zmir
Bask Tarihi
2017
Kitap steme Adresi

Melm Dncesi Aratrma Dernei - MEDAD
Gazi Osman Paa Bulvar No:82
Dokuz Eyll Merkezi K:4 D:403 ankaya-zmir
Tel : 0 232 484 88 52
e-posta : webadmin@melamidusuncesi.com
www.melamidusuncesi.com
Melm
Hc. Davud Ylmaz
RSALELER
Derleyen
mit Bulut
indekiler
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri .................................................. 7

mit Bulut Efendi .................................................................. 10
Sunu .................................................................................... 13
Risaleler
Vel Asr nnel nsan (Asr Suresi) ............................................ 17
Nasl Yaarsanz yle lrsnz

Nasl lrseniz yle Dirilirsiniz ............................................. 20
nsan- Kmili Nitelemek steyenlere

Melm Pirlerinin Cevab
Seyyid Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinin

Noktatl Beyan Adl Risalesinden ...................................... 29
Niyzi Msr Hazretlerinin
Mevidul rfn (rfan Sofralar) Adl Eserinden ...................... 33
smail Hakk Bursev Hazretlerinin
Allah Dostlar Adl Kitabndan ............................................. 39
Byezd-i Bistm Hazretlerinin Sz ..................................... 39
Sultan Veled Hazretlerinin
Maarif Adl Kitabndan ........................................................ 40
Abdlkadir Geylni Hazretlerinin
lah Ltuflar Adl Eserinden ................................................ 40
Mevln Hazretlerinin
Mesnevisinden ...................................................................... 41
Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |5

Tarikat, Melmet Zannedenler
nsz ...................................................................................... 45
lim Fitnesi Tm Fitnelerden Eeddir ...................................... 46
Melmlkte Czi rade ........................................................... 67
Melmler Hakknda Evliyallahn Szleri............................... 75
nsan- Kmil zerine .............................................................. 77
Melm Sohbetleri .................................................................. 79
Sohbet Makam ...................................................................... 87
Halkn Sevgisini Kazanmak...................................................... 89
Halka Hizmet Hakka Hizmet .................................................. 92
Allah ile Kul Arasna Girmek ................................................... 94
Melmlkte Uzlet ................................................................... 96
Melmlerin badet Anlay.................................................. 100
Evlat Sevgisi zerine ............................................................. 103
Ana, Baba, Karde ve Yr Sevgisi zerine ............................. 110
Sev Yaratlan Yaratandan tr .......................................... 115
lah Ak zerine ................................................................... 118
Melmlkte rade, Sabr ve Azim .......................................... 120
Melmlkte Takva ................................................................ 125
Hakikate Varnca Yollar Biter ................................................ 128
Melmler Nefs le Uramaz ............................................... 129
Hl ve Makam zerine ......................................................... 134
Rzk zerine .......................................................................... 137
Melmlkte Dua ................................................................... 139
Muhabbet Kuu .................................................................... 142
Son Sz ................................................................................ 146
6| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri1
Seni grmeyen gz, gz deil!..

Seni duymayan kulak, kulak deil!..
Seni sylemeyen dil, dil deil!..
mit Bulut
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri, 1933 ylnda, Bayburt ilinin Kn

kynde (bugnk ad ile Aslandede Ky) Mededler nam ile
tannm bir ailenin ocuu olarak dnyaya geldi.
lk slm eitimini, babas Harun Efendiden ald. Daha sonra
ky medresesinde Kurn- Kerim ilmi alan Davud Ylmaz (k.s.)
Hazretlerinin ocukluk anda balayan ilim renme ak, onu
taassuba kar tefsir ve tasavvuf ilimlerini renmeye ve aratrmaya
yneltti.
ocukluk yllarnda iftilik ile uraan Davud Ylmaz (k.s.)
Hazretleri, askerlik grevini shhiye avuu olarak yapt ve bir sre
stanbul Darcadaki zel bir irkette salk memuru vekillii yapt.
Daha sonra ticaret hayatna atld. 1968 ylnda zmirin Bayrakl
semtine yerleti. Allah Telnn ilmini renme ve anlama tutkusu
ve ocukluundan beri gnlnde duyduu ilah ak, onu Hasan Gler
Efendi ile tantrd. Kendisinden uzun yllar seyr-i slk grd.
1 Davud Ylmaz, nsan- Kmil ve Srlar, zmir, 2007, s.8-9

Bylelikle Melm neesine vasl olan Davud Ylmaz (k.s.)
Hazretleri, mridi Hasan Gler Efendi tarafndan mezun klnd ve
halife tayin edildi.
Ancak, halife tayin edilmesine ramen, vasl olduu Melmlik
neesini, bir meslek olarak yrtebilmek iin, Niyzi Msr
Hazretlerinin dedii gibi; Dildeki davaya elde hccet-i brhan
gerektiini anlayan Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri, ehliyetli bir
insan- kmil aramaya balad.
Nihayet, zmirin Basmane semtinde bulunan Kerimaa Hannn
22 nolu odasnda, Mahmud Saadettin Bilginer Efendinin halifesi,
Ali Bozkurt Ylmaz Dalay Efendi ile karlat. Bu karlama,
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin hayatnn dnm noktas oldu.
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri, Ali Bozkurt Ylmaz Dalay
Efendiye mlki olup, yllarca kendisinden feyz ald. Srr- kesret ve
srr- vahdeti zevk eden Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerine mridi
Ali Bozkurt Ylmaz Dalay Efendi, Melmlerce -yani arif-i
billhlarca- srr bilinen, hilafet ve hccet verdi: Allah Tel
muinin olsun Davud evladm, amin, amin, amin diye buyurdu.
Hz. Pir Seyyid Muhammed Nur-l Arabden gelen silsilenin
hccet zincirinin beinci halkasna nail olan Hac Davud Ylmaz
(k.s.) Hazretleri, 12 Nisan 2011 tarihinde zmirde Hakka
yrmtr.
Kitaplar:
Allah Bir Kmil Melm Mridinden Bilinir, 2010
Davud Ylmaz Divan, 2007 (4.Bask)
nsan- Kmil ve Srlar, 2007 (2. Bask)
Hz. Pir Seyyid Muhammed Nurl Arabiyyl Melm, 2007
Gnl Sohbetleri, 2007
Allah ve nsan, 1999

Hakknda yazlanlar:
3. Devre Melmlii Ali Bozkurt Dalay Efendi ve Davud Ylmaz

Efendi ile (babasnn ad Harun) bugn zmirde srmektedir.
Soner Yaln
Beyaz Mslmanlarn Byk Srr - Efendi 2
Doan Kitap, stanbul, 2006, s.349
Aktif bir ekilde faaliyetlerini srdren III. Devre Melmleri ya da

dier adyla Nuriye Melmleri ise Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.)
Efendimizin 17. torunu, 20. asrn Melm Piri Seyyid Muhammed
Nur-l Arabi Hazretleri ile balar ve Hazreti Pirin silsilesi, onun
halifesi Hulusi Maksut Efendi, onun halifesi Hasan Ltf uut
Efendi, onun halifesi M. Saadettin Bilginer Efendi, onun halifesi
Bozkurt Dalay Efendi, onun da halifesi Davud Ylmaz Efendi
kanalyla gnmze intikal ederek varln halen srdrmektedir.
Mehmet Hakan Alan

Anadolu Erenleri Melmet Hrkas
Kurtuba Kitap, stanbul, 2012, s. 360

mit Bulut Efendi
mit Bulut Efendi, 1963 ylnda zmirde dnyaya geldi. lk ve

orta renimini tamamladktan sonra yurt dnda yabanc dil eitimi
ald. Gen yatan itibaren ticaretle urat.
Melm Dncesi Aratrma Dernei kurucusu, Melm insan-
kmili mit Bulut Efendi, nc dnem Melm Piri ve Kutb-l
Aktb Seyyid Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinden gelen
silsile zincirinin beinci halkas olan, Melm insan- kmili Hac
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin imzalad hccet ile srr-
Melmeti talep edenlere aktarmak zere ehliyetli rehber olarak
yetkilendirilmitir.
mit Bulut Efendinin, Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri ile
tanncaya kadar sren iindeki aray yolculuu, yurt dnda
bulunduu srada younlar. Trkiyeye dner dnmez Mevln
Hazretlerinin Gel arsna uyarak Konyaya gider. Mevln
Hazretlerini ziyareti srasnda Mesnevi ile tanr. Hz. Mevlny
mezar yerine, eserlerinde aramak zere Mesnevi dersi veren eitli
vakflarda Mesnevi zerinde aratrma almalar yapar. Bu
almalar sonunda Sultann lmediini, yaad dnemde de
Sultann var olduunu anlar ve bundan sonra kitaplar brakarak, o
Sultan aramaya balar. Bu aray, 2002 ylnn Austos aynda,
yirminci asrn Melm Piri ve Kutb-l Aktb Seyyid Muhammed
Nur-l Arab Hazretlerinin silsilesinden hccetli (belgeli-ehliyetli)
Melm insan- kmili Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerini zmir ili
Kemalpaa ilesinin nardibi Kynde bulup, ona intisap
etmesiyle farkl bir boyuta girer. Seyr-i slkunu, Davud Ylmaz
(k.s.) Hazretlerinden tamamladnda, Mevln Hazretlerinin

Mesnevisindeki, Aradn bulduunda, bulacan tek ey
aramaman gerektiidir. sznn hakikatine ular.
Hakka yrmesinden dokuz gn nce Davud Ylmaz (k.s.)
Hazretleri tarafndan arlan ve Olum mit, tertemiz bir soydan
gelmekteyim. Sen de bu tertemiz soyu devam ettir. emrini alan mit
Bulut Efendi, 3 Nisan 2011 tarihinden bu yana hccetli Melm
insan- kmili olarak, taliplilerine Hakikat-i Muhammediyeyi ve
srr- Melmeti talim ettirmekte ve 21. yzyl Melmliini
yaamlarna geirme konusunda rehberlik yapmaktadr.
mit Bulut Efendi, Pirin iaret ettii prensip dorultusunda,
23 Eyll 2011 tarihinde, zmirde, Melm Dncesi Aratrma
Derneini (MEDAD) kurdu. Dernek ats altnda, slm tasavvuf
kltr kapsamnda nemli bir yeri olan Melm dncesinin
aratrlmas, gelitirilmesi, tantlmas, retilmesi; gnmzde
Melmlk anlaynn hayata geirilmesi; tarihteki Melm dncesi
nderlerinin ve eserlerinin gnmz insanna tantlmas ve gelecek
nesillere aktarlmas ynnde hizmetlerini srdrmektedir.
mit Bulut Efendinin manevi eceresi:
Muhammed Mustafa (s.a.v.) Efendimizin manada on yedinci
torunu, yirminci asrn Melm Piri ve Kutb-l Aktb Seyyid
Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinin mezun klp, hilfet ve bir
de yazl olarak vermi olduu hccet; halifelerinden Hulusi Maksud
Efendi ve andan Hasan Ltfi uut Efendi, andan Mahmut Saadettin
Bilginer Efendi, andan Ali Ulv Bozkurt Ylmaz Dalay Efendi, andan
Davud Ylmaz Efendi, andan mit Bulut Efendiye verilmitir.
Kitaplar:
Kemlt- Davudtan Sohbetler, 2013
Davud Ylmaz Divan erhi, 2015
Melm Hc. Davud Ylmaz Tevhit Ayetleri, 2016

SUNU
Melm Hc. Davud Ylmaz Risaleler isimli bu kitap,

nc Dnem Melm Piri ve Kutb-l Aktb Seyyid
Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinden gelen silsilenin,
hilafet ve hccet zincirinin beinci halkasna nail olan Davud
Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin Melmilik ve hakikat zerine
kaleme ald ve bugne dek kitap olarak yaymlanmam
risalelerinin asl metinleri bir araya getirilerek hazrlanmtr.
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin, 2007 ylnda drdnc
basks yaplan ve 169 adet ilahisinden oluan Divannda yer
alan ilahileri de ilk kez, gnmz Trkesi ile ak ve yaln bir
anlatmla mit Bulut Efendi tarafndan erh edilmi ve Davud
Ylmaz Divan erhi ad ile 2015 ylnda kitap olarak
yaymlanarak talep edenlerin zevkine sunulmutur.
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin yaymlanm
kitaplarnda yer alan tevhit ayetleri ve bu ayetlerin getii
metinler de yine mit Bulut Efendi tarafndan Tevhit Ayetleri
isimli kitapta derlenmi ve 2016 ylnda yaymlanarak
okuyucunun istifadesine sunulmutur.

Melm Hc. Davud Ylmaz Risaleler kitab da bu dier iki
kitap gibi meslek-i resul olan Melm Pirlerinin eserlerinin,
dier bir deyile kemltnn gelecek nesillere aktarlmasnda
nemli bir yazl kaynak ve belge nitelii tamaktadr.
Peygamber Efendimizden (s.a.v.) nc Dnem Melm
Piri Seyyid Muhammed Nur-l Arab Hazretlerine ve ondan
gelen silsilenin, hilafet ve hccet zincirinin beinci halkas
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinden mit Bulut Efendiye
aktarlan kemlt, bu esiz ve pahas olmayan eserlerle talep
edenlere ve edecek olanlara aktarlmaktadr.
Seni seviyorum desem, sen seni seversin ancak,

Seni biliyorum desem, sen seni bilirsin ancak,
Seni gryorum desem, sen seni grrsn ancak,
DAVUD ancak bir isim, kamu lem sensin ancak

Risaleler
Vel Asr nnel nsan
(Asr Sresi2)
Asra and olsun ki

Resl- Ekrem (s.a.v.) Efendimiz buyurmutur ki: Sadece
bu Vel Asr ayeti mklleri halletmeye yeterdi.
imdi bu kssadan hisse kardn m veya karabildin mi?
Elfz, insan ol. O zaman insan tanrsn. Neden insan olmay
semiyorsun? nsan olmaya alanlara dahlediyorsun. Senin
nerene insan desinler, ate pskryorsun! Demek oluyorki
insan deilsin de ondan. Ya ben neyim dersen sen kendin
dn de ne olduuna karar ver.
Duymadn m brahim Ethemi ki Belh ehrinin padiah
iken Eyvah! dedi, padiahl terk edip gitti. Fakirullah
Hazretlerine dedi ki: Ey Sultan, beni adam eder misin?
2 Asr 1,2 (Vel Asr. nnel insne le f husrin.)

Fakirullah Hazretleri, brahim Etheme dedi ki: Seni adam
edeceim. Ama u da gryor musun? brahim Ethem:
Evet, gryorum. diye cevap verdi. Fakirullah Hazretleri:
te o dadan odun tayacaksn! diye buyurdu.
brahim Ethem, padiahl brakp insan olmak ii dadan
odun ekti senelerce brahim Ethemin olu byd. Babas
padiah iken hl odun ekiyordu srtnda dadan. Olu,
babasn geri getirmek iin brahim Ethemi aramaya balad.
Dediler ki: Senin aradn brahim Ethem, u dadan odun
eker. Onun ii odun ekmektir. Hangi yoldan gelir? u
yoldan
Olu, o yoldan babas brahim Ethemi bulmaya gitti. Bakt
ki bir adam emenin banda abdest alyor. Olu iinden dedi
ki: Demek benim babam bu brahim Etheme de grd
delikanlnn olu olduu malum oldu. Bunun zerine brahim
Ethem yle mnacat etti: Ya Rabbi, u gelen adamn benim
olum olduu malum oldu. Geliyor beni senden mahrum
edecek. Ya Rabbi, ya onun cann al ya benim canm al!
brahim Ethemin mnacat kabul oldu. Olu orackta
dp ld. brahim Ethem derin bir nefes aldktan sonra
dediki: Ya Rabbi, benim teekkr edecek gcm bile yok.
Hikmet senin.
brahim Ethemin gayesi de insan olmakt. nsan olmann
yolu, dadan odun tamakta idi. Hal bu ise olu onu alp
padiah tahtna oturtacakt. brahim Ethem ise insan olmak
istiyordu (Vel asr. nnel insan).

Binaenaleyh Allah Tel Kurnnda buyuruyor ki:
nsan olmayan hsrandadr. Fakat bu sz de yine
insanlktan nasibi olanlar duyuyor.
Deli olmadan veli olan tarihte grlmemitir. Hakk
Telnn det-i ilahyeti yle. Sen hem akldne olacaksn
hem de veli ya da evliya olacaksn. Kolay olsa idi brahim
Ethem tacn tahtn terk eder miydi? Odun ekmeye raz olur
muydu? Yunus Emre, hakeza Taptuk Emre Hazretlerine krk
be sene dadan odun eker miydi?
Hz. Muhammed (s.a.v.) Hira Danda durur muydu?
Mekkeyi brakp Medineye hicret eder miydi? Dn, her
Musann bir Firavunu vardr. Resllullah (s.a.v.) buyurdu:
Eeddl bel alel enbiya smmel evliya fel emsel fel emsel.
Belalarn bykleri peygamberlere, sonra evliyalara emsel
emsel.
Her ey olursun, insan olamazsn.
nsan olmann yolu bir kmilden nefes almaktan geiyor
vesselam.
Vel havle vel kuvvete ill billahil aliyyul azim.
(11.03.2009)

Nasl Yaarsanz yle lrsnz
Nasl lrseniz yle Dirilirsiniz
Yirminci asrn Melm Piri Seyyid Muhammed Nur-l

Arab Hazretleri, Noktatl Beyan isimli risalesinde
buyuruyor ki:
Ey Yr, ruh bedenden ayrldnda hangi sfatla
sfatlanr? Dar- dnyada ne ile sfatlanm ve ne huy ile
huylanm ise o sfatla muttasf olur. Kimi domuz sureti ile ve
kimi kpek, kimi maymun, kimi yrtc canavarlar sfat ile
sfatlanr. Bazlarnn balar ayaklar altnda olup, bazlar
sz syleyemez ve hareket edemezler neuzbillhi Tela.
Buna iaret eden hadis ve Kurn- zim ayetleri oktur.
Nitekim Reslullah (s.a.v.) Hazretleri buyurur: (Yuher
kavmn mi mmeti kad gayrullahu Tela surete hm baz hm
al suret-l hanzr ve baz hm ala suret/l kelb ve baz hm
al suret-iz zid ve baz hm rusehm tahte erclihim. Ve
baz hm al cz-in min nr ve baz hm smm ve
bkmn)

Furkan Suresi 44. ayette: (Kelen ami belhm adell
sebila) Hayvan gibi, ondan da beter. Arf Suresi 179.
ayette ise: (laike kel enam bel hm adall) unlar ki
hayvan gibidirler, bil ki hayvandan daha sapk gafillerdir.
buyurur.
Ey Yr, bu sfatlar kendinde bulmaya gayret et, lmeden
evvel o sfatlar kendinden defetmenin aresini bul. Ve kendini
bilmenin gayet gerekli art, serencamn neye eriti onu
bilmektir. Kendi halinin fazlas, eksii ve evki ve
duygusuzluu ve yerinde olmas ve ilerlemesi nedir bunlardan
haberli olmalsn. Nefsinin hayvanl ve yrtcl ve
eytanl ve meleklii sfatlar sende vardr, onlar bulasn.
Hangisinin galip olduunu bilesin, gidermeye alasn. Ve
yaramaz sfatlardan arnp, pak olasn.
Bu ayetleri ve bu hadisleri can kula ile iitenin gzne
nasl uyku girebilir ve nasl Benim aklm var, ilmim var.
diyebilir? eytandan daha bilgili bu leme kimse gelmedi. Ne
akl onu kurtarabildi ne de ilmi. Akl ile ilmi ile Allahn
lanetine arpld. Bu ibret tablosu sana yetmez mi?
Gryorsun ki akl ve ilim seni bu hayvan sfatlarndan
arndramyor. yle ise bu sfatlardan kurtulmak iin ne
yapman gerekir? nsan; Ya Rabbi, sen bana bir hayrl kap
a! demez mi? Allahtan yana vesile aramaz m? Oysa daha
ok aklna ve ilmine gvenenler derler ki: Allah ile kul
arasna kimse giremez! Bu sz Allahtan gafil olanlarn
szdr. Ey ahmak! Sen Allah kim, kul kim bir bilsen bu sze
cret edebilir miydin hi?

Reslullah (s.a.v.) buyurmulardr: Vcud-u ke zenb l
yukas- aleyhi zenb her: Vcudun yle bir gnahtr ki
ondan daha byk bir gnah yoktur! Sen imdi bu kendinin
sandn vcudun ile dnyann, ahiretin ilmini bilsen, yine
cahilsin. Onun iin de Cahil, cesur olur. demilerdir.
Sen son nefesini verirken aklnn, ilminin, yatlarnn,
katlarnn ya da ibadetlerinin, hayrlarnn, seni hayvani
sfatlardan kurtarmak iin hibir ie yaramadn grdnde,
Eyvah! mrm boa geti! desen, sana ne faydas var?
Ey Yr, bu fni gaddar dnya nedir ki onun sebebi ile ebedi
saadetten uzak dp, mahrum kalasn. Ve dnya hakknda
Resul- Ekrem (s.a.v.) bunca hadis-i erifler sylemitir. Ama
ol kimsenin ki Hakk Tel canibine tevecch ola, birisi dahi
yeter. Nitekim buyururlar: (Eddnya cifet n ve talib ha kilab
n) Dnya cifedir. Onun isteklileri de kpeklerdir.
Ve dahi: (Ed dnya melunetn ve m biha melunn)
Dnya ve dnya ehli melundur. Dnya, ahiret ehline
haramdr; ahiret, dnya ehline haramdr; bu ikisi de Allah
ehline haramdr.
Ey Yr, eer sual edersen ki: Btn enbiya ve evliya ve
kullar dnyay tasarruf ettiler. Dahi dnyasz hi kimse
dirilmez, dnya her kiiye gerektir. Ya niin haram ve murdar
derler?

Dnya hakknda sz oktur. Amma Hz. Mevln
Hdavendigar bu beyti ile icmal etmilerdir. Mtalaa oluna:
Dnya; Allahtan gafil olmaktr, baka bir ey deildir!
Dnya; kuma, evlat, kadn ve gm deildir!
Yani, her nesne ki seni Hakk muhabbetinden gafil eyleye,

dnya odur. ster iyi olsun, ister kt olsun, ister nesne
olmasn, ister nesne olsun. Allahn gayri ile megul olup, gafil
olmaklndr dnya.
Sen bu szleri bir nebze anlasan; nefesinin bir gn
tkeneceini grp de ban ellerinin arasna alr: Acaba
bunca ibadeti taatim beni gerekten bu hayvani sfatlardan
kurtarabilecek mi? diye dnr ve seni bu gaflet
uykusundan uyandrp, derdine ila olacak bir hzik doktor
aramaya koyulursun.
Bir hadis-i erifte: Ya Rabbi senden sana snrm!
buyurmutur. Hakk bu lemde grmeyen, ahirette de grmez.
Ey Yr, gerekse yz bin delil ve brhan ve kesin hccet
getirip, ayan ve beyan eylesek unlar ki gnl gz almam
ve anadan doma krdr, ona ila kabil deildir. Nitekim
Hakk Tel Hazretleri Kurn- Kerimde buyurur: (Ve men
kane fiyhazihil am ve hve fil ahireti am ve edall
sebiyla) Kim bu dnyada kr ise, ahirette de krdr. (sra
Suresi, 72. Ayet)

unu da bil ki Resllullah (s.a.v.) Efendimizin buyurduu
lim, kalp gzleri alan kimselerdir. Yoksa dnyay bilse
ahireti bilse ve onlarn iindekilerinin neye yaradn bilse
eer kalp gz ak deilse ona hakikatte lim demezler.
Yukarda saydmz hayvani sfatlardan hi kimsenin
kendi cehdi ile kurtulmas mmkn deildir. lla bir ehliyetli
insan- kmilin telkini ile messerdir.
Ey birader, peygamberler mmetlerine gre naslsa,
ehliyetli insan- kmiller de yledir.
Nitekim hadis-i erifte buyrulur: (Eeyh fi kavmihi ken
nebiyi fi mmetihi) Kmil mrit de yaad adaki kavmin
hakikatte peygamberidir.
Her kim kendi asrnda kmil buldu, phesiz Hakk buldu
ve Hakk grd. Nitekim hadis-i erifte buyurur: Beni gren
muhakkak ki Hakk grr. Zira Muhammed (s.a.v.), Hakkn
zahiridir. Grmek zahire taalluk eder, zt- bahta taalluk
etmez.
Ulema- rsm, irki ikiye ayrr; gizli irk, ak irk diye.
Aslnda irk birdir. Nefislerine arif olmadklarndan, kendi
irklerini gremezler. Ariflere gre ak irkten baka irk
olmaz. Nefsine arif olmayan irkten kurtulmaz.
Tarikat ehli, nefse arif olmay nefsi terbiye etmek olarak
anladklar iin, irkten kurtaramaz ve hakikatte irat olmazlar.
Ancak kendilerinin irat olduklarn sanrlar. Melmler ise
tarikat yolu ile gidip irat olduklarn sananlar bilirler.
Binaenaleyh tarikatn bitti dedii yerden Melmet balar.

Bu srr tarikat ehli bilmez. Bilmedikleri iin de klklarn
kyafetlerini ok aziz, ok stn tutarlar. Kendileri gibi elbise,
cppe veya sakall olmayanlar tam slm saymazlar.
Kendi kyafetlerinde olmayp da Hzr (a.s.) yanlarna gelse
onun bile Hzr olduuna inanmazlar.
Melmler ise medeni hallerini Kurn- Kerimin srrndan
alrlar. Allah Tel, insanlarn suretlerine, gzelliklerine
bakmyor, insanlarn kalplerine bakyor. Mademki Allah
insanlarn kalplerine bakyor, bu vsattr.
nsann kalp gzlerinin almas iin Melmete ermesi
lazmdr ki o zaman bu szlerimizin mahiyetini anlasn.
Nefsini bilen, Rabbini bilir. hadis-i erifinin manasna vkf
olanlar, ancak krk senede vkf olmulardr ve bu da yalnzca
bir Melm insan- kmili ile olur.
te bizim szlerimiz, bir ehliyetli Melm insan- kmile
ulam, Allah ak ile yanp yaklm fark ehline. Bunun
iindir ki Mevln Hazretleri: Asl sylemek istediklerim,
syleyemediklerimdir. diye buyurmulardr.
Ne mutlu yukardaki srlara vkf olup, Hac Bayram Veli
Hazretlerinin buyurduklar gibi yr ile bayram edebilen
canlara
Bayram imdi bayram imdi
Bayram edersin yr ile imdi
Hamd senalar, hamd senalar
Yr ile bayram kld bu gnlm

nsan- Kmili
Nitelemek steyenlere
Melm Pirlerinin Cevab
Seyyid Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinin
Noktatl Beyan Adl Risalesinden:
3. Blm
Akl- klli ve nefs-i klli, insan- kmildir;
Ar ve Krsinin ondan ayr olduunu dnme!
Ey birader! Vasf, ayn mevsuftur. Her ne ile vasfedersen ol

mevsuftur. Ol mevsufa varnca, gayriden diyesin. Ve dahi
bilesin ki kuvvet-i ezeli Hakk Telnn niteliksiz ztdr. Buna
nicelik isteyenler kfir olurlar. Yani Hakkn zatn
vasfetmeye kalkanlar, nedir ve nasldr deyip tarif ve tavsif
etmeye kalkanlar, dinden karlar.
Akl- kll ki lem-i kebirin halifesidir, onun varl Hakk
varldr. Onun sz ve fiili Hakk kavli ve fiilidir hi
phesiz.

17. Blm
Keml-i nsan
Allah Tel hadis-i kutside buyurur: (Evliya-i tahdi
kubabi l yarifihm gayri) Benim yle velilerim vardr ki
azamet ve kudret kubbelerimin altnda bulunurlar. Benden
gayri kimseler onlar bilmezler, bilemezler.
Ey Yr, Hakk Hazretinin varlna Nur dahi derler.
Allah zlcelal Kurn- Kerimin Nur Suresi 35. ayetinde:
(Allah nur-ssemavati vel arz-) Allah, gklerin ve yerin
nurudur. buyurmutur. Zira mnevver edicidir. Kimin nur
tecellisi eksik ise tecellisi fazla olan kimseden istemesi
lazmdr. Zira insann saadeti ondadr ki kendinde olmayan
kemali, insan- kmilden istesin ve insan- kmile kar saygl
ve itaatli olsun.
Cenab- Hakkn cemal nuru, cemiller ile tecelli eyler ki
enbiyaullah ve evliyaullahtr. Cemi-i halk onlara mutidirler.
Ve her kim onlara muti olmayp, serkelik ederse merdud-u
Hakk olur.
Pes imdi her kimsede ki Hakkn Hakk varl artk tecelli
ede, kendinden ednasnn kblesidir. Bu yzden enbiya ve
evliya lemin kblesidir. Her kim onlardan yz evirirse
mutlak kfirdir. Ne euzubillahi Tel.
Ey biare demolu! Hakk koyup ne tutarsn? Btla uyup
ne hsl klarsn? Yusufu satp ne alrsn?

19. Blm
Ey Yr, Hce Feridddin Attar Kuddse Srrahu,
Esrarnamesinde hikye ederler ki:
Bir eek satcs var idi. Btn mr merkep tellall ile
gemiti. Anszn ecel eriti, sekerat haline dt. Azrail ki
sfat- celal-i Hakktr, ona ayn zahir oldu, ona grnd.
Hazreti Azrail Aleyhisselamn heybetinden ban
yatandan karp bard. Dedi ki: ullu bir kara merkep
kim buldu ve kim grd? Sahibi geldi canm alyor. Haberi
yok, o kara merkep kendisi idi.
Ey Yr, ceht eyle ki bu sfatlarla muttasf olmayasn.
Ancak, bu pheden ve varta-i helktan kimsenin kendi
cehdi ile kurtulmas mmkn deildir. lla bir mrid-i
kmil himmeti ile messerdir. Can-u gnlden mrid-i
kmile talibi sadk olmak gerektir. Zira bu sfatlardan
kurtulmak, sdk ve ihls elde etmek ancak mritten hsl olur.
Ey birader, yaramaz huyundan ayrlamazsan gmrah ve
cahil o sfat- nakla daim kalrsn. Yani, eer kt huyundan
kurtulmazsan akn ve cahil olursun ve daima yle kalrsn.
Ey birader, peygamberler mmetlerine gre naslsa,
mrid-i kmiller de mritlerine gre yledir. Nitekim hadis-i
erifte buyrulur: (Eeyh fi kavmihi ken nebiyi fi mmetihi)
Mrit, kavmi iinde peygamber ve mmeti gibidir.

22. Blm
yle ibadetle ve riyazetle alm olsa bile, yine kendi
varln aradan kaldrmaynca ve ehli fen olup Bekbillah
bulmaynca, Hakka vasl olamaz. nk zulmet perdesiyle
mahcup olan; gerek kendini gerek cmle mevcudat Hakktan
gayr bilir. yle gayriyetle Hakka vusul mmkn deildir.
Eer k isen var mrid-i kmile ula. Vehmindeki
gayriyeti ve nefsindeki zulmet perdesini kaldrsn. Sana
senden yakn olan Hakk bulup: Ona onunla vasl olunur!
diye bildirsin. Byle yabanda gezmek ve Ben Hakka gece
gndz ibadet ederim. demek ile Hakk bulunmaz. Zira
Hakka ibadet Hakk ile olur.
Mrit yle olmal ki zevk-i Muhammedden almakla
lleri diriltmek marifeti ve kulu diriltmenin Hakka nisbeti
ancak zevk ile olur. ol kimse ki sa (a.s.) gibi lleri
diriltmez veyahut zeyir gibi lyken dirilmez, zevken
ihyann keyfiyetini bilemez. Zira keyfiyeti zevk ile bilinir.
Yani nasl olduu tatmakla bilinir. Tarifler, ancak tasavvur
getirir. Tasavvur hakikatin idrakinde kfi deildir. Zira
keyfiyet bilinmez, ancak zevk ve vicdan ile bilinir. Nitekim
bal lezzeti tarifle bilinmez, tad ancak yemekle bilinir.
nsan- kmil, Muhammeddir (s.a.v.) ve Muhammedin
(s.a.v.) tam varisidir. Mrit de odur. Lkin ekseri avam
bilemediklerinden tan ederler ve ktlerler.

Niyzi Msr Hazretlerinin
Mevidul rfn (rfan Sofralar) Adl Eserinden:
Yirmi Drdnc Sofra
Varidat sahibi yle diyor:

Her Peygamber veya velinin zamannda buuz ve
dmanlkla karlamas ve kendisine ancak pek az kimsenin
inanmas, fakat ldkten sonra bunlarn isimlerinin mehur
olup, ilelebet yaamas ve insanlarn ounun inanp onlar
sevmelerindeki sebep nedir?
Ben derim ki: Evvela, velinin karsnda kskananlar
oktur. Etrafta halk kendisinden karacak, onlarn hatrlarn
bulandracak, inanlarn sarsacak szler syleyip gezerler.
Ama veliler lnce haset de lr, srf menkbeleri kalr.
Bundan dolay insanlarn ou onlara inanr ve onlar sever.
kinci olarak; insanlarn arasnda kalmak, grmek, bir
arada oturmak laubalilik meydana getirir. Muhabbeti,
hususiyle itikad azaltr.

nc olarak ki en kuvvetlisi de budur; insanlar
peygamberlii ve velilii olduundan baka trl
zannederler. Nitekim yle diyorlard: O da bizim gibi yiyor,
iiyor, sokaklarda geziyor, o da bizim gibi bir insandr.
Kurn- Kerimin ifade ettii gibi peygamberler, onlarn
istedikleri her mucizeyi ve harikay yapamazlar. nsanlar
zannediyorlard ki peygamberler yememeli, imemeli,
sokaklarda gezmemeli ve kendileri gibi bir beer olmamal ve
her istedikleri mucizeyi getirebilmelidir. Onun kendi zanlar
gibi olmadn grnce; Peygamberler yle yle olur,
hlbuki o yle deildir. derler. Onu inkr ederler. Bilmezler
ki gemi peygamberler de yle idi. Bunu inkr edenler, o
gemi peygamberlerin zamannda olsalard, bu fasit
zanlaryla onlarn zamanlarndaki insanlar gibi onlar da
inkr ederlerdi. Sonra gelenler, her kmilin zaman geip
gidince, nakslar, onlarn kendi tasarladklar fakat aslnda
muhal olan kemalleri haiz bulunduklarn zannederler ve
onlara bu sfatlarla inanrlar ve bu sebepten imdikileri de
inkr ederler.
Peygamber veya velinin vasflanmasn gerekli bulduklar,
zihinlerinde yer eden kemallerin ou ne imdi ne de gelecekte
hakikate uygun deildir. te mevcut olan peygamber veya
velileri inkr etmelerine, eskilere inanmalarna sebep budur.
Allah, daha iyi bilir. Varidat sahibinin sz burada bitti.
Fakir der ki inkrn drdnc bir sebebi daha var. O da
udur: Arkadal gerektiren ey ayn cinsten olmak ve tabii
mnasebettir. Nitekim denilmitir ki Allahn yeryznde ehli

ehle sevk eden melekleri vardr. Tabnda peygamberlerin ve
velilerin tabiatnda bulunan kemallerden bir para mevcut
olan kimse, onlar grp iittii zaman hemen onlara
meyleder. Onlarn bilfiil mevcut kemalleri, kendisindeki
bilkuvve kemali eker. Bunun kemalinin onlara kaplmas
(incizab) k ve mauk misali gibidir.
Mayasna bu kemlden katlmam kimse, onlar grd
zaman, yarasa gneten nasl kaarsa o ekilde onlardan kaar.
Nitekim Allah Tel yle buyurmutur: Habis kadnlar,
habis erkekler iindir; habis erkekler de habis kadnlar
iindir. yi kadnlar, iyi erkekler iindir, iyi erkekler de iyi
kadnlar iindir. (Nur, 26).
Otuz Birinci Sofra

limler denizinin erbab drt ksmdr. Nasl ki zahir denizi
de bilenlerce drt ksmdr. Zira insanlardan kimi denizi
grmemi sadece iitmi, kimi uzaktan grm, kimi sahilden
grm, kimi de iine girebilmitir. Birinci insan, denizi
mrnde pek az hatrlar. kincisi gnlerinin pek aznda
hatrlar. ncs vakitlerinin yarsnda denizi grr ve
hatrlar. Drdncs ise denizi hi unutmaz ve unutamaz.
nk gz devaml olarak ona bakmakta, kalbi de ebediyen
onu anmaktadr.
Birincisi, iman sahiplerine benzer. kincisi, ihsan
sahiplerine; ncs, yakn sahiplerine; drdncs, keif ve
ayan sahiplerine benzer. Birincisi, ancak iittiini ve

rendiini yahut kitaplardan okuduunu syler. kinci ve
nclerin maarif-i ilahye kalplerinden dillerine akar. Onlar
ilah mevhibeleri sylemeden duramazlar. Onlar irfan
bahelerinin blblleri, Sleymann esrar hdhdleridir.
Drdncs yle insanlardr ki bildiklerinden dilleri
tutulmutur. Ruhlarnn zevklerinden tr bildiklerini
syleyemezler. Onlar daima muhatap olanlarn zevklerine gre
konuurlar. nk onlarn zevkleri, kendilerinden aa
olanlar yle dursun, ekseri ariflerin zevkine de uymaz. Salih
insanlarn iyi zanlarnda ehlllah kabul edilenler dahi
onlar duysa katline hcum ederler. Nasl ki Cneyd de
Mansurun katline hcum etmitir. Celleddin-i Rum
Hazretleri demitir ki: Eer Mansur benim kefettiim esrar
(srlar) duysayd, vallahi benim katlime cret ederdi. Bu
esrar, ihata edilemeyecek kadar genitir.
Otuz Drdnc Sofra

Cennet, mekrihle (mekri ilah) sslenmitir. Bunda u
hakikate iaret edilmektedir. Bir kmilin ad uzaktan iitilir.
Ve onunla bulumaya itiyak duyulur. Fakat geldikleri zaman
onu dmanla evrili grrler. yle ki her dmann elinde
tekininkine benzemeyen bir mzrak vardr. O mzraklar bu
kmile k olanlara atarlar. ftiralar ederler. Onu ondan
evirmeye alrlar. Bu demden (a.s.) gnmze kadar
byle gelmitir.

Hakikatte kmilin etrafnda bulunan bu dmanlar, istidatl
olmayan kimseleri kemal sahiplerinin yanna sokmamak iin
vazifeli bekilerdir. te kemal sahibi olan zt, bylece
mekrihle yani mekr ilah ile evrilmi bulunur. Onun yanna
ancak kuvvetliler girebilir.
Nitekim o kmil de maarif cennetine ve kendisine muvafk
ihvanla toplanma zevkine dmanlarn verdikleri straplara,
hasetilerin sebep olduklar zntlere sabretmek suretiyle
erebilmitir.
Byklerden biri Belgrattan bizi ziyarete gelmiti. nce
fakirin hasetilerinin okluunu grerek bana acd. Fakat
Cuma gecesi toplanan ihvan grp, onlarn vecd ile
zikretmelerini grnce ok alad ve yle dedi: Brak onlar
istedikleri kadar hainlesinler, dmanlk etsinler. Onlarn
ezalarna sabret. nk bu nur, onlarn flemeleri ile snmez,
artar.
Sonra Allah Telnn u ayetlerini okudu: Allahn
nurunu azlar ile sndrmek istiyorlar. Hlbuki Allah
kfirler istemese de nurunu muhakkak tamamlayacaktr.
(Saffat, 8) (Tevbe, 32). Ve ilave etti: Bu cennetin, hasetilerden
ve dmanlardan hali kalmayp onlarla sarlmas icap eder.
Bu insanlar bunun etrafndaki mekrihi yarp buraya girmeye
kudretleri olmadndan dolay, hasetleri ve dmanlklar
artmaktadr. Fakat onlarn hasetleri ne kadar artsa bu nur da
o kadar artar. Onlarn senin hakkndaki davranlarna
zlme.

Hsl kmil, kemal cennetine cehd- gayret ve sabr-
cemil ile vasl olabilir. Onun hasetilerinin ktlkleri ile
evrili bulunan sohbet-i cennetine de ancak kmilin ztnda
veya meclisinde bulunan mekrih ayplarna gzlerini
kapatan, o hasetilerin szlerine kulak asmayan
kimselerden bakalar giremez.
Fakir der ki: Msra gidip eyhuniyyede mridime biat
ettiim zaman, orann fukaras saylamayacak kadar oktu.
Bunlardan bazlar, mridime kendi mridi zamanndan
kalm idi. Mridin selefinden kendisine intikal eden
mritlerden biri, bana gizlice yaklat ve dedi ki: Ben seni
iradende sadk samimi arkada biliyorum, ama bu mrit
senin bildiin gibi yetimi bir mrit deildir. Ben sana
nasihat ediyorum. Senin aradn onda yoktur. Beni dinlersen
onu brak ve kendine baka bir mrit ara. Belki muradna
erersin. Ve mridin birok ayplarn sayd. Ona dedim ki:
imdi onun kmil olduuna yaknen inandm. Gerekten
yl hizmetine devam ettim ve ona hizmet sayesinde muradmn
zetine nail oldum.

smail Hakk Bursev Hazretlerinin
Allah Dostlar Adl Kitabndan:
Bizim hakikatimize iki ahit vardr: Bunlardan biri kitap,

dieri snnettir. Bu iki ey gerek denilen eye ahitlik etmezse
o gerek diye iddia olunan brakmak gerekir. Ama bazen
eriatn dnda gibi grnen eyler vardr ki gerekten
insan manevi bakmdan Hakka gtrr. (Sf: 93).
Byezd-i Bistm Hazretleri

yle Buyurmaktadr:
Beni slkumun ilk zamanlarnda grenler, sddk;

sonlarnda grenler, zndk olduumu zannettiler

Sultan Veled Hazretlerinin
Maarif Adl Kitabndan:
yle bir makama erimi veli vardr ki dorudan

doruya, arada Kurn, hadis, vasta olmakszn hareket
eder. Tanr dilediini yapar. srrna mazhar olmutur.
(Sf: 282).
Bir kul bu makama vasl olduu vakit, vasllar ve Allah

tanyanlardan baka pek az kimseler ona itaat ederler.
(Sf: 284).
Kbenin iinde kble resmi yoktur. (Sf: 44).
Abdlkadir Geylni Hazretlerinin

lah Ltuflar Adl Eserinden:
nsan- kmilin aynas Hakkn tecellisine gredir.

Dierlerinde olan tecelli, kulun zannna, kabulne ve
istidadna gredir.

Mevln Hazretlerinin
Mesnevisinden:
eriat muma benzer; yol gsterir. Ele mum almadan yol

alnmaz. Yolda gidiin, yryn tarikattr. Ulatn m yani
gidecein yere vardn m bu da hakikattir. Bunun iin demiler
ki: Gerekler meydana kt m yollar biter! Artk muma da
ihtiya yoktur yola da
Cihan grme ereven anlayncadr. Pak kiilerin
sence perde arkasnda olmas, onlar grmemen pis
duygundandr. Bir zaman duygunu gr suyu ile yka. Sen
temizlendin mi perde yrtlr. Pak kiilerin canlar sana
grnmeye balar. Btn lem nurla dolsa o gzelliklerden
ancak gz haberdar olur. Hocam, a gz bil ki tek gremez!
Zamann peygamberinden ayrlma. Kendi hnerine,
kendi dileine pek gvenme. Aslan bile olsan, deil mi ki
klavuzsuz yol almaktasn, kendini gryorsun, sapksn, hor
hkirsin! Ancak mridin kanatlar ile u da mridin
askerlerinin yardmn gr.

Mrit, nden giden klavuz olan mridi snamaya
kalkrsa eektir. Din yolunda onu snamaya kalktn m a
hakikatten haberi olmayan, sen snanm olursun. Senin
cretin, senin bilgisizliin rlplak olur, leme yaylr.
Yoksa o, bu aratrmayla nereden anlalr, nasl meydana
kar?
A yiidim, bir zerre kalkar da bir da tartmaya giriirse,
terazisi paralanr gider! Hlbuki o, akl terazisine smaz.
Akl terazisini bile krar paralar. Onu snamak, ona emrine
gre hkmetmek gibidir. yle bir padiaha buyruk buyurmaya
kalkma sakn!..
Sana bir snama vesvesesi geldi mi onu kt talih bil.
Gelip atm, boynunu vurmutur. Byle bir vesveseye uradn
m abucak Allaha dn, secdeye var. Secde yerini
gzyalarnla sla. Ey Allahm beni bu pheden kurtar, de.
Snamay diledin mi ite o zaman din mescidin keiboynuzu ile
dolu demektir.
Snamakszn unu bil ki eer basan, Allah seni ayakkab
konan yere gndermez. Akll kii hi deerli bir inciyi
abdesthanede sidik glcne atar m? Anlayl hkim bile
buday saman ambarna gndermez. (4. Cilt Sf: 31)
Bellarn ou peygamberlere ve velilere gelir. nk
ham kiileri yola getirmek zaten bal bana bir beldr.

Tarikat,
Melmet
Zannedenler
nsz
Bu yaa gelinceye kadar kendine Melm diyen, ne var ki

tarikat Melmet zanneden pek ok kiiyle karlatm.
Bunlardan bir ksmnn sohbetlerini dinledim, bir ksmnn
kitaplarn okudum, bazlarnn da internetteki sitelerini ziyaret
ettim.
Grdm ki tarikat szlerini hakikat sanp, farksz yazlar
Melmet diye sitelerine koymular. Kendileri gibi tarikat ehli
olanlar, Melm sanmlar. stelik de insanlar Melmete
diye, tarikata armaktalar
Azizim, adam tarikat mertebesinden teye geememi,
fark almam ise ancak tarikat mertebesinde konuabiliyor.
En acs da kendisini Melmete ermi sanyor. Melmlerin
arasnda altm sene geirse yine de nasibi kadar alacan
hesap edemiyor. Bu gibilerin namna da yine Melmlkte fark
alanlar rahatsz oluyor ve diyorlar ki: ii piiremezseniz
bari pimii, i etmeyin.
te, Tarikat Melmet Zannedenler isimli bu derleme,
okuyan herkesin kendini lmesi iin hazrlanm bir ibret
tablosu niteliindedir.

lim Fitnesi Tm Fitnelerden Eeddir
Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde yle buyuruyor:

Hayat- manevi olan nur, lim-i billh ariflere mahsustur.
Hayat- ilahye-i ztiye-i ilmiye-i nuriyedir ki Hakk Tel onu
evliya ve asfiynn kmmeline verir. Kefh Suresi 65. ayet:
ndimizden ilm-i ledn rettik. Bu esrar ile istidatl
nefislerin cehl lmyle l olann, onunla diriltirler. Onlarn
nfusu dahi o hayat- nuriye ile hay olup, surette ekli olan
arasnda yrrler. Onlarn nfusunda bil kuvve olan aml ve
efl ve btnlarnda olan istidat ve havatr idrak ederler.
Hakikat ilminin yannda eriat ilmi de dnya ilmi gibi
zahir mertebesindedir. Nitekim eriat ilminin nde gelen
limlerinden olan mm- Gazl Hazretleri bile hakikat ehli
iin yle buyuruyor:
Yakinen anladm ki sfiler, hakikaten Allah yolunu bulan
kimselerdir. Onlarn gidileri, gidilerin en gzelidir.
Gittikleri yol, yollarn en dorusu, ahlklar ahlklarn en
temizidir.

Dnyadaki btn akll insanlarn akllar, hikmet
sahiplerinin hikmetleri, eriatn btn teferruatn bilen zahir
ulemsnn ilimleri, onlarn gidiat ve ahlkndan bir ey
deitirmek ve yerine daha iyisini koymak zere bir araya
gelseler, buna muvaffak olamazlar. Onlarn zahir ve
btnlarndaki hareket ve duygularn hepsi, nbvvet
kandilinin nurundan alnmtr. Yeryznde ise nbvvet
nurundan baka hidyet rehberi, nur kayna yoktur.
(El-munkizu mined-dall)
Nitekim Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde, ledn ilmi
sahiplerinin dndakileri cahil olarak nitelendirerek yle
buyurur: Ledn ilmi sahipleri, cahil olanlarn yanna
gittikleri vakit, onlarn dertlerine ila olurlar; yani onlarn
derdi olan cehillerine irfan ile ila ederler.
smail Hakk Bursev Hazretleri, Ferahur Ruh isimli
eserinde bu konuyla ilgili olarak, rfan iin okumak, yazmak
cahil iidir. diyor.
Bu szlerden de anlalaca gibi ledn ilmi, dier tm
ilimlerin stndedir. Bu nedenle ledn ilmi sahipleri de dier
tm ilim sahiplerinden stndrler. Nitekim Kitabl Hitab
adl eserinde eriat limlerini, evinde gml hazine olan,
fakat onu bilmedii iin fakir olarak yaayan kimseye
benzeten smail Hakk Bursev Hazretleri, devamnda yle
buyuruyor: Ulem-i rsm denen eriat limleri, hakikat
limleri yannda fukaradr.

Byezd-i Bistm Hazretleri ise yle buyuruyor:
Unuttuunda cahil olaca iin, kitaplardan baz eyler
ezberleyen kimselere lim denmez. Hakiki lim, renmeden
ve ezberlemeden, diledii anda Hakktan ilim alabilen
kimsedir.
Hz. Pir, ledn ilmi sahiplerinin hakikatini ve stnlklerini
ise bakn nasl anlatyor: Ar ve krsden olan kll ve ulv
tabiat mevcut olunca, halife ve evliya mevcut oldu. Peygamber
ruhlarnn ve keml nurlarnn mazhar budur. Bas-i
Muhammed srr ikinci olarak onlarda zahir oldu. te
halifeler ve varis-i Muhammed bunlardr. Yoksa ulem-i
rsm deildir. Ona inanan ruh, ahd kemle ehil olan
ruhtur.
Ledn ilmi sahiplerinin isterlerse hi zahir ilimleri olmasn.
Onlarn yannda tm zahir ilim sahipleri cahildirler. nk
hakikatte Allah bilmeyene, cahil denir.
Nitekim Muhasib Hazretleri: Allahtan kork ve fetvalar
bilmekle ilim iddiasnda bulunma. nk ilim, ancak ilmi
billhtr (Allah bilmektir). diyor.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Ruhl Kuds adl
eserinde: Allah yolunda ilk karlatm kii olan Ebu Cafer
Ahmed el-Ureybidir (r.a.). diye buyuruyor ve bu zt-
muhteremi yle anlatyor: Okuma yazma bilmeyen bir
bedeviydi. Hesaptan anlamazd. Ama tevhit ilminden
bahsettii zaman sadece dinlerdin. Himmetiyle zihinleri
kontrol altna alr, szleriyle varl tuz buz ederdi. Onu her

zaman abdestli, kbleye ynelmi olarak zikreder halde
bulurdun. Allahn dini hususunda son derece glyd.
Hibir knayann knamasndan korkmazd.
Hadis-i eriflerinde: lim ikidir. Biri dilde olup (ki bu
zahiri ilimdir) Allah Telnn kullar zerine hccetidir. Bir
de kalpte olan (marifet ilmi) vardr. Asl gayeye ulamak iin
faydal olan da budur. diye buyuran Reslullah (s.a.v.)
Efendimiz, baka bir hadis-i erifinde ise: Fayda vermeyen
ilimden sana snrm. diye buyurarak, ilmi kendine fayda
yerine zarar salayanlar nasl da uyaryor!
Mevln Hazretleri de insan aslna ulatrmayan,
yaratcsna itaati retmeyen ilmi, zahmet ve yorgunluk
olarak niteliyor (Ariflerin Menkbeleri, II/83). lim; sahibine
yr olandr, br (yk) olan deil. Byle zahiri ilim sahipleri,
kendilerine Tevrat ykletilen eekler gibidir. diye buyuruyor
(Mesnevi, I/ 3552-54).
Kitabl Hitab adl eserinde bu konuya deinen smail
Hakk Bursev Hazretleri: mer Skkn, Yunus Emre ve
meayih-i acemden Habib benzerleri dahi vardr, dahi
mmilikle mrufturlar. Velkin lisan-l gayb, tercman-il
Kurandrlar. diye buyurur.
Ferahur Ruh adl eserinde ise ledn ilmi sahipleri
hakknda yle buyuruyor: Bir kimse btn yaratlmlar
bilse, ama Hakk bilmese ona hakm denilmez. Bunun iin
arif-i billh olanlar, her ne kadar eri ilimlerden mahrum

ve dili dnmez, ifadesi kusurlu bile olsa, yine hakikatte
hakm ismini almaya lyktrlar.
Fikir almas ile hsl olan mana znndir, Hakkn ilham
ile vcut bulmusa katidir. u halde ilah vahiy nasl
peygamberlere bir ba ise hikmet de velilere bir ihsandr.
Nitekim Kurn- Kerimde buyuruldu: te bu Allahn
ltfudur ki onu dilediine verir. (Hadid 21).
Yukardaki ayetin srrna vakf olan mam afi, eybn-
Rnin huzurunda mektep sralarnda oturan ocuklar gibi
oturur ve ona sorular yneltirdi. Yine Ahmed b. Hanbel ve
Yahya b. Main, Maruf-i Kerhinin sohbetlerine sk sk
katlrlard. Hlbuki Maruf, zahir ilminde bu iki ztn
mertebesine asla kamamt.
te bu Allahn ltfudur ki onu dilediine verir.
ayetinin srrna varamayanlar ise ledn ilmine, zahir ilim
sayesinde lyk olunabilecei zann ile gaflete dmlerdir.
Biz, Niyzi Msr Divan erhine devam edelim:
Ykld kala-i fikrim yapld dinim imanm.

bildim vech-i cnn kamda sezdim Allah,
Fenym Hakkta vallhi ne bilim kald ne dnm.
Yukardaki dizeleri Hz. Pir bakn nasl erh ediyor:

kinci beyitte geen Ykld kala-i fikrim, yani akl olan
ilimlerim (aklm ile bildiim bilgilerim) mahvoldu. Zir,
ulem-i rsm denilen kimselerin okuduklar veya okuttuklar
ilim efkrdr, yani dnce mahsul olan bilgilerdir.

Mesela, mantk ve buna benzer dier ilimleri de hep dnce
zerine oturtulmutur.
Din ve iman ise dnce ile bulunmaz. Akl ve dnce
dnyaya ait olan eylerden bile acizdir. Her eyin anas
Tevhit ilmidir. Muvahhid olmayann akl da dncesi de
ksa ve snrldr.
Benim ilmim katnda mctehdler ciz oldular,

Veli ilm-i ilahnin deli divnesiyim ben.
Tevhit ehlinin ilminden mctehdler (itihat sahibi

limler) cizdir, nk tevhit ehlinin ilmi tanrsal bir ilim ve
zevk bir ilimdir. Mctehdin ilmi ise nakl ve akl olan bir
ilimdir. Hatta kendileri bile bunlardan en byk mctehd
mm- Azam Hazretleri: Bizim mezhebimiz (Hanef)
dorudur, yanlla ihtimali vardr. Dier sir mezhepler
yanltr, doruya ihtimali vardr. der. te mm- fi,
mm- Mlik ve mm- Hanbelnin her biri bylece derler,
birbirlerini hata yapmakla itham ederler.
Bu konu ile ilgili bir de eyh-l Ekber Muhyiddin-i bnl
Arab Hazretlerinin szlerinden istifade edelim:
Hakk idrak etmeyi engelleyen perdeler byktr.
Bunlarn en by de ilimdir. nk ilim sahibi olunca,
onu elde ettim, dersin. Herakleios peygamberlik bilgisine
sahipti, ancak iman yoktu, bu bilgisi ona fayda salamad.
Yahudiler Hz. Muhammedin (s.a.v.) gerek neb olduunu
biliyorlard. Ama bilmeleri onlara fayda vermedi.

blis, Allahn emrine uymann gerekli olduunu biliyordu,
ama emre uymad ve muvaffakiyetten mahrum kald.
lme aldanma. lim cehaleti ortadan kaldrr, ama
mutluluu, saadeti salamaz. lmin niin en byk perde
olduunu biliyor musun? nk ilim sahibi kimse, mlumu,
ilmi orannda grmek ister.
Niyzi Msr Hazretleri ise Mevidul-rfn (rfan
Sofralar) adl eserinde, eyhinin kendisine: Zahir ilim
talebinden tamamen vazgemedike hakikat ilmi sana
almaz. dediinden bahsetmektedir. Nitekim Snullah Gayb
Hazretleri yle buyur:
limin ilmi hicb sofinin zikri hicb

Marifetten ikisi de olmadlar behreyb
lm-- zikri perde etme bula gr rh- savb
Gedi mrn gaflet ile sofi, Hakk bilmedin
lm-i Hakk ayn- amel idn zevk etmedin

Kendi bildiin koyup kmil izine gitmedin
Gaybnin yzne bakp szn iitmedin
Geti mrn gaflet ile sofi, Hakk bilmedin
Ayn konuya deinen Bursev Hazretleri, Kitabl Hitab

adl eserinde: Ulem, mm olmadka slk edemez ve
usulleri hesab ile elbette rsumun bir eseri kalr. diyor ve
ekliyor: Filan mmdir demek; onda nazar- fikir ile hkm-

akl ile tasarruf yok demektir. Ulema-i zahirin ekserisi, feyz-i
dil ve feyz-i ilahden mahrumdur.
riflerin, zahir limleri zemmetmesi, ilim sahibiyim
demelerine ramen Hakktan dellette olduklarndandr.
Kuran bikirdir, asl manalarn kimse anlamamtr.
sz, rsum limlerine gredir. Zira onlar, hakikatlerin
idrakinde acizdirler. O yzden zahir limleri arasnda
kskanlar oktur. Fkhlar ve hadisiler ona yabancdr.
Snullah Gayb Hazretleri de ilim marurlar olanlara
bakn nasl sesleniyor:
Eylesen Musa gibi ilm-i eriatta keml

Hzr- vakte ermeyince cmlesi olur hayl
Ko hayli zne gel kef ola ayn- ceml
Kendi zn bilmez isen limim deme sakn
imdi de Sultan Veled Hazretlerine kulak verelim: Sultan

Veled Hazretleri, babas Hz. Mevlnnn mridi ems
Hazretleri karsnda zahir ilmini nasl terk ettiini, nk
ancak zahir ilimden vazgemekle ledn ilmine varlacan
yle anlatyor:
stad eyh Mevln, yeni bilgiler beller bir hle geldi;
her gn emsin huzurunda ders okumaya balad. Sona
varmt, yeni batan ders balad. Kendisine uyulurken o, ona
uydu. Bilgide tek olgun erdi, ama onun gsterdii bilgi,
yepyeni bir bilgiydi.

Yunus Emre Hazretleri ise sahip olduklar zahir ilim ile
benliklerini konuturanlara bakn nasl sesleniyor:
lim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir

Sen kendini bilmezsin o nice okumaktr
lim okumaktan maksat, kii kendin bilmektir
n okuyup bilmezsin ha bir kuru emektir
Okudum bildim deme, ok taat kldm deme

Eer Hakk bilmezsen bu kuru lf demektir
Drt kitabn mns bellidir bir elifte
Sen Elifi bilmezsin o nice okumaktr.
imdi de yine Mevln Hazretlerine kulak verelim:
lim de nice binlerce ilim bilir, ama o zalim kendi

nefsini bilmez. Her cevherin hususiyetini bilir de kendi
cevherini bilmede eek kesilir. Sekin ilmiyle caiz olan, caiz
olmayan bilir, ama kendisi cehlinde bunan ta kendisidir,
bunu bilmez. Geri caizi, caiz olmayan bildin, ama nefsin
acaba hangi vech zere (nefsin caiz mi deil mi)?
Her metann kymetini bilirsin de kendi kymetinin
bilmezsen ahmaksn. Btn ilimlerin asl, can bu. Maherde
ne olacan dn. Geri dinin usullerini bildin, ama gzel
olan, kendi asln aratrp bilmendir. Onun aslna eritin,
ama asl usul; kendi asln bilmektir. (Mesnevi, III/2660-68)
Nitekim, Fikir var olduka kiinin mutmain olmas,
sknete kavumas imknszdr. diyen eyh-l Ekber

Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Kitabul Tecelliyt adl
eserinde ise konuyla ilgili yle buyuruyor:
Her kulun Allah ile bir hli vardr. Kimi Allah bilir, kimi
bilmez. Ama ekil ve merasim limleri onu kesinlikle
bilmezler. nk ilimleri aldklar harfler, onlar iin Allah
bilmenin nndeki perdeler konumundadr. Onlarn
huzurlar bu mertebedir.
Onlar kyda olan kimselerdir. Cmertlik nefhalarndan bir
esintiye hasrettirler. nk kinattaki kaynaklar harflerdir.
Bildikleri, varlktan varla ynelik sreci anlamaktan
ibarettir. Bata da sonda da tereddt iindedirler. aba sarf
etmenin ecrini alacak olsalar da Hakka vasl olmalar
mmkn deildir. cretle ders vermek de bir tr varlktr. Bu
yzden varln boyunduruu altnda ve harflerin balaryla
kaytl olmaktan kurtulamazlar.
Fakat Allah tarafndan bir belge zerinde olanlar,
istediini kefeder; bylece mutmain olur, kaderin ak
altnda huzura erer. badetini mahede eder, isyann
mahede eder. Ne zaman, nasl, kime ve nerede isyan ettiini,
nasl tvbe edip arnacan bilir. Kefettii her eyi, akbetini
grmenin verdii huzurla yerine getirir. Bu Hakk araclyla
da halktan ayrr.
Geylni Hazretleri, Srlarn Srr adl eserinde yle
buyuruyor:
Allah Tel: De ki: te bu benim yolumdur. Ben, bana
tbi olanlarla birlikte basiretle Allaha davet ediyorum. diye

buyurmaktadr. Buradaki basiret kelimesi ruh gz, kalp gz
manasnadr. Bu gz, Allah dostu iin Fuad makamnda, yani
gnl ile ilah tecellileri temaa ve seyretme makamnda alr
ve eyann hakikatini ancak o zaman grr. Bu makama,
bilinen zahiri ilimlerle ulalamaz. Sadece lednn, yani
btn ilminin tahsil ve terbiyesi bizlere bu nimeti
salayabilir.
Geylni Hazretlerinin de buyurduu gibi basiret sahibi
olmak iin, zahir ilim sahibi olmak gerekmez. Bu nedenle
de basiretten yoksun olan ve tarikat, Melmet zannedenler,
ledn ilminin gerek sahiplerinin, zahir ilim sahipleri
olduklarn zannederler.
Nitekim eyh Mahmd ebsteri Hazretleri Glen-i Raz
adl eserinde yle buyurur:
Tevhit zevkini tatmayan kelmc, taklit bulutuyla
rtlm, karanlklarda kalmtr. Zahir ehlinin iki gznde
de kuru ar var Onlar, lemde grnen eylerden baka bir
ey gremezler. Onun iin Tanr hakknda az ok sz
syleyenler, hep kendi grlerini anlatmlardr.
Niyzi Msr Hazretleri, rfan Sofralar adl eserinde, Musa
(a.s.) ile Hzrn (a.s.) kssasn anlatrken bu kssann iaret
ettii srlar yle buyuruyor:
Lednn ilim sahibine, Allaha ibadet edecek kadar
eriat renmesinin kfi olduuna iarettir. Bunun iindir ki
Hz. Peygamber Aleyhisselat Vesselam Efendimiz, amel
edeceini syleyen insana, dem tefakkuh etti: Anlad.

buyurmulardr. Zilzl Suresini grnce adam renimi terk
etmiti. Avarifte ve dier eserlerde de byle yazldr.
Hzrn (a.s.) Musaya (a.s.): Sen benimle sabredemezsin.
Haberin olmayan bir eye nasl sabredebilirsin? (Kehf 67-68)
demesi; ilk arpmada hakikat ilminin eriat ilmine
mukavemet edeceine iarettir. Velev bu eriat ilminin sahibi
zamannda insanlarn en bilgini olsa da. Hatta Musa (a.s.)
dahi olsa. Musann (a.s.) ilk itiraz, ilmi icab dini
gayretinden ileri gelmiti. Sonra zr dilemesi, lednn ilmi
kabule istidatl olduunu gsterir.
Ey kardeim, ilminle hakikat erbabna kar geliyorsan,
itiraf- kusur edip zr dilemede de Musa (a.s.) gibi ol. Mnkir
ve muannid olma ki onlarn ilimleri bereketinden mahrum
kalmayasn.
Hz. Pir ise Noktatl Beyan isimli risalesinde, bizi bu
gibilere kar bakn nasl uyaryor:
Baz ehl-i zahir, fehminin kusurundan tr
anlayamadklarndan ve suretten manaya yol
bulamadklarndan, insan- kmil anlnca kendilerini de
kutb sanrlar.
Bu konuya yine Hz. Pirin dizeleri ile nokta koyalm:
Kef olmazsa ehline esrar- ilah
Feyz-i ezeli olmayacak mahvola m hi
Esbab- nazar geri mheyya ve mretteb
Bir akl- basitle nice cehl-i mrekkep

Buraya kadar sahip olduklar eriat ve tarikat ilmi ile ki
kimi hacl kimi hocal kimi ilahiyatl kimi de hafzl
ile vnen, ancak tarikat Melmet zannetmekten teye
geemeyenlerden bahsettik. Bir de sahip olduu dnya ilmi ile
hakikat ehlinin yannda prim yapacan sananlar vardr. imdi
vereceimiz rnekler, byleleri iin ibret vericidir:
Fransz kimyacs ve biyoloji bilgini Pasteurden tam 400
yl nce, henz mikroskop icat edilmemiken mikrobu ilk
bulan bilgin olarak tp tarihine geen, kanser konusunda derin
aratrmalar yapan, tpla ilgili Mddet-l Hayat (Hayatn
Maddesi) ve Kitb-l Tp adl iki eseri bulunan, dnyaca nl
hekim Akemseddin Hazretlerinin, hakikat ieren eserlerinde
doktor ya da bilgin veya tp limi gibi dnyevi sfatlar
kulland asla grlmemitir.
Akemseddin Hazretleri aadaki ilahisinde yle
buyuruyor:
Cn cnn isteyenler terki cn olmak gerek
lemi devri zamnda bnin olmak gerek
Lmsellim kaydym gavvs olan gevher bulur

Gevheri gayb isteyenler bnin olmak gerek
Rkni azam sdk u himmet itikd pk imi

Briy ihls mahz bgmn olmak gerek
Nahv u sarf u mantk u heyet ncm u ilm tb

Meclisin terk eyleyp andan revn olmak gerek

Sen seni altn sanrsn altnn oda brak
Sf olup gll u gdan pkcn olmak gerek
Bildgn terk eylegil hestlign elden brak

Ikla pervne tek bcism cn olmak gerek
ems istersin ki sultn sohbetine iresin

Kapsnda ok zamnlar psubn olmak gerek
Akemseddin Hazretleri, yukardaki ilahisinde belirttii

tm ilimlere sahip olmasna ramen; hakikat denizine
dalabilmek iin, btn bu ilim meclislerini, hatta
bildiklerinin tmn terk eylemek gerektiini vurgularken
dnya ilminin marurluu iindeki baz tarikat Melmet
zannedenler ise: Melmlk, ilim cemiyetlerine yaknlamay,
faydal(!) sohbetlerin yapld topluluklarla kaynamay telkin
eder, emreder. diyebiliyorlar.
Dnya ilminin yapld sohbetler, dnya ehli iin elbette
faydaldr. nk onlar, dnyay tamir etmek iin
yaratlmlardr. Melmler ise Niyzi Msr Hazretlerinin
buyurduu gibi derler ki:
Dny v ukby tamir eylemekten gemiiz,

Her taraftan yklp vrn olan anlar bizi.
Nitekim smail Hakk Bursev Hazretleri, Kitabn Netice

adl eserinde yle buyuruyor:

Ehl-i zahir, aina-y dnya, ehli hakaik aina-y
Mevldr. Ve aina-y Mevl, aina-y dnya yannda
garibdir. Ve garibin ise ainas olmaz.
Ve muvahhid-i hakiki ki -L mevcude illllah ehlidir- garib
olmutur ki mclisi yoktur. Grib dem gibi ki kimse onunla
oturup sohbet etmez. Zira ona yr ve bigne gelir. irk
ehlinin hali ise byle deildir. Onlarn sohbetleri ve
mnisleri ok olur. Zira halkn ekseri, vatan- asli diye
gurbet-i kevniyyede kalmlardr. Yani gurbet-i vatan
addederler. Bilmezler ki Aksa-y leme gelmiler ve vatan-
al-y illiyinden bil klliye mfarakat etmilerdir.
Ve ol ki eyh Bedreddinin Vridat nam kitabnda gelir:
Dersle megul olduun mddete Hakk idrakten
uzaklarsn. lah kef, ancak Allah Sbhanehuya tam
tevecch ve iftikar ile ve kalbi btn kevni alkalardan, ekli
ilim ve kurallardan boaltmak ve artmakla meydana gelir.
mdi, levh-i dilden nak- gayr mutlakan silinmedike, nak-
ilah sabit olmaz.
Ferahur Ruh adl eserinde ise: Zahir ilmin sohbeti,
sahibine fitne verir. diye buyuruyor. te bu hakikatlere vasl
olan Melmler, sadece Hakk sohbeti yaparlar.
Nitekim Lokman Hekim, oluna yle nasihat ediyor:
Yavrum, meclisleri ihmal etme! Allah anan bir topluluk
grdnde onlarla otur. Eer limsen ilmin iine yarar;
cahilsen onlar sana retirler. Umulur ki Allah onlara
rahmetini ltfeder, onlarla beraber sana da ular. Allah

anmayan bir topluluk grdnde onlarla oturma. Eer
limsen ilminin sana bir yarar olmaz; cahilsen onlar seni
saptrrlar. Allah onlar azabna dar klar, sana da onlarla
beraber isabet eder. (Drim, Mukaddime, 34).
Nitekim Hz. Pir, Noktatl Beyan adl risalesinde yle
buyuruyor: mdi bizim szmz talib-i Hakk olanadr. Talib-i
Dnya olana deildir. Pes imdi kii dnyada her neye
muhabbet ederse, ahirette de onunla harolur.
Yine Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Kitabul Alam
Bi arat Ehlil lhm adl eserinde yle buyuruyor:
Fikir var olduka, kiinin mutmain olmas, akln ve fikrin
mertebesini bilen bir kimsenin sknet bulmas veya rahat
etmesi imknszdr. zellikle Allah bilme hususunda. Kiinin
Allahn mahiyetini gzlemle, ilmi nazarla bilmesi imknszdr.
Fikrin sonucu hsl olan marifetullaha itibar edilmez. Akl
delil ile idrak edilen tevhide itibar edilmez.
Baz tarikat Melmet zannedenler ise sahip olduklar
dnya ilmini ycelterek, kendilerine bir pye verebilmek
amacyla konu ile ilgili ayet ve hadislere kendi s
dncelerine gre zahir manalar veriyor ve iinde ilim
szc geen her ayet ve hadisin, dnya ilmine iaret ettiini
zannediyorlar. stelik bu kadarla da kalmayp, bu farksz
grlerini Melmle ml ediyorlar.
te szn ettiimiz ayet ve hadislerden birka rnek ve
bu ayet ve hadislerin evliyaullah tarafndan yaplan erhleri:

Bilenle bilmeyen bir olur mu? ayeti3 kerimesindeki
bilen, tarikat Melmet zannedenlerin zannettii gibi dnya
ilmini bilen deil; Allah Tely bilendir. Yani; Allah
bilenle bilmeyen bir olur mu? demektir.
Hz. mer ile Hz. Ali Yemen tarafnda veysl-Karaniyi
bulup kendisine Resl-u Ekremin (s.a.v.) vasiyet ettii
hrkasn teslim ettikleri zaman ona: Bize t ver! dediler.
Rabbinizi biliyor musunuz? dedi. Evet! dediler. O halde
onu bildikten sonra ondan bakasn bilmemek size zarar
vermez. Daha da syle dediler. Rabbiniz size retti
mi? Evet! O halde bakas retmese de size zarar
vermez. diye buyurdu.
ki gn ayn olan ziyandadr. sznn manasnn, zahir
ilimlerle hibir alakas olmayp, bu sz terakki etmekle
ilgilidir. Nitekim Hz. Pir, Noktatl Beyan adl risalesinde, sz
konusu hadis-i erifi yle erh ediyor: Hz. Reslullah,
Gnleri birbirine eit geen, aldanm; dn yarnndan
hayrl olan, lanete uramtr. buyurur. Pes insaniyet odur
ki gnden gne terakkide olasn, zira dnya ahiretin ekin
ekecek tarlasdr.
lim, inde dahi olsa alnz. hadisinin hakikat
boyutundaki erhini smail Hakk Bursev Hazretleri
yapmlardr: Yani zahiri manada ilim inde ise de gidiniz
alnz. Bissin szcnn btn manasnda sin, sine
3 Zumer 9

demektir ki bu da insan- kmilin sinesine iarettir. Sana
yararl olan ilim de insan- kmilin sinesinden aldn
ilimdir. imdi tarikat Melmet zannedenler, ine gide
dursun biz ise Bursev Hazretlerinin buyurduu gibi bir
insan- kmilin gnlne girmeye bakalm.
lim renmek, kadn erkek her Mslmana
farzdr. hadisinde iaret edilen ilmin, tarikat Melmet
zannedenlerin anlad dnyevi ilim olmadn, yine Hz.
Pirin Noktatl Beyan isimli risalesinden okuyalm:
Her kimin nefsini bilmek mukarrer oldu, o Rabbn bildi.
mdi, mmkn deildir ki cehl ile nefs biline, ilim gerektir. Ve
ilim bilmek her kiiye farz- ayndr. Kadnlara dahi farz oldu.
Nitekim Resl- Ekrem (s.a.v.) buyurur: Her Mslman olan
erkek ve kadna ilim farzdr.
te tam bu noktada Hz. Pir, tarikat Melmet zannedenleri
iaret ederek; bir yandan onlarn bu hadisi ilerine geldikleri
gibi yorumlamalarnn nn keserken bir yandan da bu ilim
marurlarnn iine dtkleri durumu ortaya koyuyor. imdi
Hz. Pirin ibret verici szlerine devam edelim:
Ve ilim odur ki seni varta-i helkten kurtara ve Hakk
kurbiyeti hsl ola. Amma ilm- zahirle nefse salh
baholmaz, zira stn olduunu gstermek ister. Okuduka
daima ucbu ve kibri artar, byklenip gsterii oalr. Nice
kelmlar sylemek ile gafil olur.
Nitekim Reslullah (s.a.v.) buyurur: Her kimde bir zerre
kibir olsa o kimse cennete giremez.

Ve dahi Hz. Risalet Efendimiz (s.a.v.) buyurur: Bir nice
kimseler Kurn okurlar, Kurn onlara lanet eder.
smail Hakk Bursev Hazretleri ise Kitabl Hitab adl
eserinde yle buyuruyor: Kendi zanlar ile ilmi nice zelil etti
iseler Allah Tel da onlar zelil eder. Bursev Hazretleri
Ferahur Ruh adl eserinde de dnya ilmi ile Melmlii
badatrmaya kalkacak kadar cahil cesaretine sahip olan
tarikat Melmet zannedenlerin ibretle okumalar gereken
rnekler veriyor:
bn Sina, vefat srasnda hakikatleri idrak etmekteki
aczini ve kusurunu yle dile getirmitir: lyor ve elinde bir
ey yok, bilmediini bilmenin dnda Yani bilmediini
bildiinden baka, nefse hsl ilmim kalmad. Cahil olduunu
henz bildi ve aczini itiraf etti.
Yukardaki szlerin sahibi olan bn-i Sina Hazretlerinin
Kann adl eseri XII. yzylda Latinceye evrilmi ve Bat tp
leminde bir patlama tesiri yapmtr. Romann Galeni de
Er-Razi de ilimde eritikleri tahtlarndan indirilmiler ve an
Fransasnn en mehur tp faklteleri olan Montpellier ve
Louvain niversitelerinin temel kitab, Kann olmutur.
Durum XVII. yzyln ortalarna kadar byle devam etmi ve
bn-i Sina, tam 700 yl Avrupann tp hocas olmutur. Alt
yzyl nce Paris Tp Fakltesinin ktphanesinde bulunan 9
ana kitabn en banda bn-i Sinann Kannu yer almtr.
Bugn hala Paris niversitesinin tp fakltesi rencileri,
St. Germain Bulvar yanndaki byk konferans salonunda

toplandklarnda iki kiinin duvara asl byk boy portresiyle
karlarlar. Bu iki portre, bn-i Sina ve er-Raziye aittir.
Btn zahir ilimlere vkf olsanz bile ilminizle geleceiniz en
son nokta, bn-i Sina Hazretlerinin buyurduu gibi,
bilmediinizi bilmekten ve aczinizi itiraf etmekten ibarettir.
ster Aristo, ister Neriman (Rstemin dedesi) olaym

Sylediim btn szlerden pimanm
lmim yle bir yere ulat ki
Sonun bildim; ndnm
Seyyids Sened Osman Fariz yle buyuruyor:
Gnlm ilimden asla mahrum olmad

Anlalmam srlardan bir ey kalmad
Yetmi iki sene ilim tahsil ettim
Sonunda malum oldu ki bir ey bilinmedi
Senin akn kime ki dt ey can. Ne mezhep kodu ne din

ne de iman. Ne ilmi ne amel ne akl tedbir. diyen Erefolu
Rumi Hazretleri, devamnda ise adeta bu gibi tarikat Melmet
zannedenlere sesleniyor:
Bu hikmete ne Eflatun eriti

Bunu ne Calinus bildi ne Lokman
Bu ak esrarn Erefolu Rum
Ko syleme ki bunu bilmez insan.

Nitekim Mevln Hazretleri Mesnevisinde yle buyurur:
Gnl ehlinin ilimleri, kendilerini tar. Ten ehlinin
ilimleriyse kendilerine yktr. Gnle uran, adam gnl ehli
yapan ilim insana fayda verir. Yalnz tene tesir eden, insana
mal olmayan ilim ykten ibarettir. Allah; Tevrat bilip
onunla amel etmeyen, kitap tayan eee benzer. dedi.
Allahtan olmayan bilgi yktr. Allahtan vastasz olarak
verilmeyen ilim, gelini ssleyen kadnn ona srd renk
gibi diri kalmaz, uup gider. Nice limler vardr ki hakik
ilimden hakiki irfandan nasipleri yoktur. Bu eit lim, ilim
hafzdr, ilim sevgilisi deil.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri ise Kitabul Tecellyt
adl eserinde yle buyuruyor: Bil ki bizim zikrettiimiz
bilgiye ulatrc sebep; zihnin ve kalbin her trl ilimden ve
ilim elde etmek iin istenen fikirden hali olmas, yazlanlarn
silinmesi, saflk zere Allah ile oturulmas, i lemin
Hakkn dndaki eylere mutlak ekilde taalluk etmekten
arndrlmasdr.
Geylni Hazretleri bu konuda: lim sahibi iin yol yoktur;
t ki indindeki ilmi inkr etmedike... Eer ilmini terk
etmezse eytann lisn olur!.. der.

Melmlkte Cz rade
Efl, sfat ve vcudunun Hakkn olduunu zevk ederek

fenafillh olan iin irade-i cziye yoktur. diyen Hz. Pire
kar olanlar, bir gn kendisini padiaha ikyet ederler.
stanbula arlan Hz. Pir, eyh-l slamn huzurunda
sorguya ekilmek ve din adamlar ile konuyu tartmak zere
gelir.
Seyyid Hazretlerinin stanbula arld vakit, bata
Sultan Abdlmecit vardr. stanbuldaki devrin btn bilginleri
bu toplantya arlr. Sultan Abdlmecit toplanty gizlice
ambar arkasndan izlemektedir. Nihayet toplant balar. Sz
Allahn sfatlarndan balam, kudret, hayat ve ilim gibi
sfatlardan sonra sra, irade faslna gelmitir. Bu esnada Seyyid
Hazretleri yle buyururlar: Allahn btn sfatlar insanda
cz de olsa vardr. Byle olunca cz iradenin de insanda
bulunmas lzm gelir. Fakat huzurda bulunanlarda irade
olmaz. der.

Dinleyenlerin, Acaba bir misal ile aklayabilir misiniz?
demeleri zerine Hz. Pir: imdi farz edelim ki padiah ambar
arkasnda. Bizler bu durumda ahsi irademize mlik deiliz,
irade onundur. Bize, gel der, kalkp geliriz; kn der,
gideriz. Bylece irademize mlik deiliz. Ne zaman huzur-u
ahaneden karz, o zaman irademize mlik oluruz.
Ehlllah ise her an Allahn huzurundadr. Bu sebeple
onlar asla iradelerine mlik ve sahip deillerdir. Daima
Allahn iradesi ile hareket ederler. Huzurdan asla
ayrlmazlar ki iradelerine sahip olsunlar. diye buyurmutur.
Abdulkadir Geylni Hazretleri, Futuhul Gayb adl eserinde
yle buyuruyor:
Allahn iradesi dnda bir ey isteme. Helk olursun!
Hakkn iradesine tab ol ve hibir eye karma!
smail Hakk Bursev Hazretleri, Kitabun Necat adl
eserinde yle buyuruyor:
Ey Arif! Tasarruf ve irade Hakkndr. Zira emri vcud
ann tecell nuru zerine devreder. Pes dilerse hane-i dnyay
mmin ve dilerse kfir doldurur. Ve dilerse nefsi ikrar
zerine ve dilerse inkr zere klar ve diler ise mutularn
varn alr, asilere verir. Niceleri iman ve ikrardan sonra
murtad oldular.
Allah Telya sual sorulmaz ve Allah Tel
vaadinden hulf etmez. Ezeli ilminde vaat ettii saadet ve
ekavet ne bir zahidin zhd ne bir faskn fsk yznden
deimez. Ey Mmin! Gel, iradet ehli ol. Yani iradetini Hakka

tab kl. Zira sende olan iradet, fil hakika Hakkndr. Hakkn
iradetini Hakka teslim eyle.
Niyzi Msr Hazretleri, rfan Sofralar adl eserinde,
Allah Telya sual sorulmaz. szn, bakn nasl erh
ediyor:
Bu fakirin zevkine gre Allah Telnn yaptndan
sorulmaz. nk o her eyi hikmetiyle yapar. Ama bu hikmeti
keif ehlinden bakalarnn akl anlayamaz. Ne zaman Hakk
Telnn Yaptndan sorulmaz hikmeti insanlara alrsa,
ancak o zaman anlayabilirler. nk soru kalmaz ki! Zira
Onun hikmeti, btn mahlkatna olan rahmetini, sehasn,
keremini ve ltfunu eksiltmez.
yle ki: Allah Tel mahlkat yaratm, her eyi tam
yerli yerince koymutur. Bir kul, Allahn fiillerinden kendi
ilmine, zevkine ve tabna aykr olan bir eyi sormak isterse
Allah Tel onun basiret gzn aar ve kul Allahn o
eydeki hikmetini grr. Bu suretle kul, zaruri olarak
kalbinden niin, nasl sorularn karr ve artk ondan hayret
etmez. Onu yerine lyk grr. Artk hi bir eyin sinek kanad
kadar fazla yahut eksik tarafn dahi Rabbine sormay kendine
yaktramaz.
Elbette bir hastaln, bir kusurun, bir eksikliin, bir
fakirliin, bir zararn, bir cehlin, bir kfrn kaldrlmasn
doru bulmaz. Allahn insanlara ezelde taksim ettii rzk,
eceli, kudreti, aczi, taat ve msiyeti deitirmeyi istemez.
Eyay olduu gibi grr. Bunlarn hepsini, iinde hi zulm

olmayan, srf adalet ve eksiksiz srf kemal, hi bozukluu,
erilii brl olmayan tam doru kabul eder.
Her er sandnn altnda bir hayr vardr ve her zarar
sand eyin sonunda bir fayda vardr. Bir zaman zulmetin
kaplad bir eyi, baka bir zaman nur kaplar. Allah cmert,
kerim ve merhametlidir. Yarattklarna asla cimrilik etmez.
Onlarn Yararna olan bir eyi kendine alkoymaz.
Niyzi Msr Hazretlerinin de buyurduu gibi Melmler,
Allahn insana ezelde taksim ettiklerini, deitirmeyi
istemezler. nk onlar eyay olduu gibi grrler ve
bylelikle de Niyzi Msr Hazretlerinin yukarda aklad
srlara vakf olurlar.
Bu srlarn bir baka ynne dikkat eken Muhyiddn-i
bnl Arab Hazretleri ise Fsus-l Hikem adl eserinde yle
buyurur: rade Hakkndr. Baka irade yoktur. Allah
dilediini aziz, dilediini de zelil eder.
Eer Rabbin dileseydi yeryznde olanlarn hepsi iman
ederdi. ayetlerinin srrna vkf olan Melmler iin, tarikat
Melmet zannedenlerin cz irade ve tasarruf gerektiren tm
szleri ve Allahn zelil ettiini aziz etme almalar,
Melmliin ruhuna aykrdr.
Bu szler ancak dnyay tamir edebilecekleri
zannndaki perdeliler iin geerlidir. nk onlar, eyay
olduu gibi grmekten acizdirler ve Allahn fiillerinden
kendi ilimlerine, zevklerine ve tabna aykr olan bir
eyleri kabul edemezler ve deitirmeye abalarlar. Byle

kimseler, nefislerinden geemedikleri iin Allah Tely
da nefsleri ile aramaktadrlar.
Nitekim Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Risaletul
ntisar adl eserinde yle buyurur:
Allah bulmann anlam, zt, sfat ve fiilleri itibariyle
onun birliini ispat etmektir. Allah nefsiyle arayan kimse
iin bu tevhit sahih olmaz. nk arayn kesbi ona izafe
edilse de bu mecazdr.
Zira kulun Allah aramas, Allahn fiillerinden bir fiildir.
nk Hakk Hakk ile arayann Hakk bulmas; Hakk
bulan, gasilin elindeki l gibi yapar; onu istedii gibi
evirir. radesi olan biri l olmaz ve iddia
boyunduruundan da kamaz. Onu kendi nefsiyle arayan
kimse bu kapsama girer. Allaha snrz. Ona hibir eyi
ortak komayz.
Slkun kendisi aramaktr. Slik, kendi nefsi iin slk
ispat ettii srece bunun anlam; onun slku esnasnda
nefsini, iradesi ve ihtiyaryla slik olarak mahede ettiidir.
Bu makamda olduu zaman da Allahn kendisinin
pereminden tutmu olduunu unutur. Nitekim nas da akl
da buna delalet etmektedir. Dolaysyla bu kimse merduttur,
geri evrilir. Bu kimsenin yolunun kapal olmas da szn
ettiimiz bulmay yitirmi olmasdr.
eyh-l Ekber Hazretlerinin szlerinden de anlalaca
gibi Allah nefsi ile arayan kimse, nefsini iradesi ve ihtiyar
ile mahede ettii iin, iddia boyunduruundan kamaz. Bu

nedenle tarikat Melmet zannedenler, her szlerinde ve her
davranlarnda kendilerine irade verirler. Oysa Hakk Hakk
ile arayan Melmlerin Hakk bulmas, onlar gasilin elindeki
l gibi yapar ki Hakk onlar istedii gibi evirir.
Nitekim smail Hakk Bursev Hazretleri, Kitbn Netice
adl eserinde ayn geree yle dikkat ekmektedir:
Mevtin neticesi Allah Telya vusldur. Zira hadiste
gelmitir: Sizden biriniz vefat etmedike Pervergrn
gremez. Nitekim, lmeden nce lnz. ona iarettir. Ve
bu fen-i kllinin ibtid mazhar Eb Bekir Sddktr (r.a).
Nitekim hadiste gelir: Diriler arasnda dolaan bir l
grmek isteyen Eb Bekire baksn!
imdi tm bu bilgilerin altnda tarikat Melmet
zannedenlerin szlerini gzden geirelim. rnein tarikat
Melmet zannedenler, Cihad edeceksiniz! derler.
Mslmann grevi vardr! derler. Adam atele oynuyor,
yahu, neme lzm diyebilir misin? Tren raynn zerine ban
koymu, uyuyor. Neme lzm yahu, ezsin, kafas dalsn
diyebilir misin? Mslman, eliyle mdahale edecek, ekecek
kurtaracak! derler.
Melmler ise derler ki: Allah Telnn iradesi
karsndaki Melm, adeta gasilin elindeki l gibidir ki
Allah Tel nasl irade ederse yle hareket eder. imdi siz bir
lye, Kalk cihad et, iradeni kullan, olaylara mdahale et!
derseniz, bu ancak sizin, Allahn insanlar pereminden
tutmu olduunu unuttuunuzun gstergesidir.

Nitekim smail Hakk Bursev Hazretleri, Kitbn Netice
adl eserinde yle devam ediyor:
Muktez-y tevhid-i hakiki; terk-i tasarruf ve tefviz-i emr
illllahtr. Zir, ilm-i ilahde olan nesne kimsenin tasarrufu ile
mtegayyir olmaz.
te bu hakikatin srrna ermi olan Melmler, tarikat
Melmet zannedenlerin; insanlar kurtarmak ve cihad adyla
kendilerine vazife edindikleri eyin, hakikatte Allahn
emrine mdahale etmeye kalkmak ve Allah ile dava gtmek
olduunun farkndadrlar.
Bursev Hazretleri bu gibileri bakn nasl uyaryor: Gel
imdi, kendi hline kanat ve iktif edip, Hakkn iine karma
ve ill neticen kar muru olur. Fefhem Ey rif, ite ath ve
davann neticesi bud ve infisl, skt ve terk-i tasarrufun
neticesi ise kurb ve ittisl oldu Mrd, iradesi olmayandr.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Ruhul Kuds adl
eserinde, Melm olarak tanmlad Ebul Abbas Ahmed
El-bili adndaki zt- muhteremin menkbesini yle
anlatyor:
Ktlk zaman idi. Bir gn yolda yrrken st
ocuklarnn alktan ldklerini grd. Ya Rabbi! Bu
nedir? dedi. Denildi ki: Grdn ve veledi zina olan u
ocuklarn haline itiraz etme. u bykler de benim
hudutlarm iptal ettiler. Ben de hudutlarm onlarn
aleyhine ikme ettim. Bundan dolay senin iinde bir sknt

olmasn. Bunun zerine znts giderildi ve halkn iinde
bulunduu duruma her zaman rza gsterdi.
Trl trl fitneler, zlfnden oldu aikr

Halk- lem sandlar ki an eytan eyledi
Grld gibi Melmlk, kys olmayan ok derin bir

denizdir. S zihniyetlerin harc deildir. Herkes yerinde
gzeldir. Yeter ki yerimizi bilelim.
Mevln Hazretleri Mesnevisinde yle buyurur:

ste, iste ama haddince iste. Bir saman p, bir da
kaldramaz ki!

Melmler Hakknda Evliyallahn Szleri
smail Hakk Bursev Hazretleri, Kitabn Netice adl

eserinde yle buyuruyor:
Abd-i hakiki ki mazhar- esmadr, ol dahi mani ve
mutidir ki onun fiilinden dahi sul olunmaz. Zira, yznden
fail, Allah Teldr. Allah Tel ise istediini yapandr.
(Hud-107)
Mevln Hazretleri, Mesnevisinde yle buyuruyor:
Peygamber (s.a.v.), mmetimden yleleri vardr ki
onlar, benimle ayn yaratltadrlar, benimle ayn himmete
sahiptirler. Ben onlar hangi nurla gryorsam onlarn
canlar da beni mutlaka ayn nurla grr. dedi. Bunlar
Peygamberi, Sahhayn kitaplar, hadsler, hadsi rivayet
edenler olmakszn, bunlara hacet kalmakszn, ab- hayat
kaynanda (gnllerinde) grrler.
Nitekim Sultan Veled Hazretleri, Maarif adl eserinde yle
buyuruyor:

yle bir makama erimi veli vardr ki dorudan
doruya, arada Kurn, hadis, vasta olmakszn hareket
eder. Tanr dilediini yapar. srrna mazhar olmutur.
Nitekim bu srra mazhar olan Byezd-i Bistm Hazretleri:
Beni slkumun ilk zamannda grenler, sddk;
sonlarnda grenler ise zndk olduumu zannettiler. diye
buyuruyor.
te bu makama erenler Melmlerdir ki onlar iin Hz.
Pirin de buyurduu gibi: Her olay bir ayet, her zerre bir
ayettir. Bu nedenle de Melmleri nitelemeye kalkmak;
onlar snrlandrmaya ve kendi s grlerinin iine
hapsetmeye almak demektir ki bu ok byk bir gaflettir.
Baka bir deyile; nasl ki Allahn zt nitelenemez,
Melmler de Meslek-i Resl olan Melmlk meslei de
nitelenemez. nk Melmler, mazhar- Zttr. te bu
nedenle onlar bilen demez; diyen bilmez.
Nitekim Sultan Veled Hazretleri: Bir kul bu makama
vasl olduu vakit, vasllar ve Allah tanyanlardan baka
pek az kimseler ona itaat ederler. diyor.
Klallh- Tel fil-hadis-il kudsde: Benim kubbelerim
altnda yle velilerim vardr ki onlar benden baka kimse
bilemez! diye buyuruyor. Onlar benden baka kimse
bilmez! yani Allahn velilerini, Allah olmayan bilemez.

nsan- Kmil zerine
Tarikat Melmet zannedenler, insan- kmili de nitelemeye

ve onu kendi anlaylarnn seviyesindeki dar kalplar iine
hapsetmeye urarlar. stelik zanlarnda, insan- kmilin
neyi yapp, neyi yapamayacana da karar verirler.
Oysa yukardaki bilgilerin nda aka grlmektedir ki
insan- kmil, tecelliye mazhardr. Tecelli neyi gerektiriyorsa
yle hareket eder. Hz. Pirin de buyurduu gibi: nsan-
kmil her an Allahn huzurundadr. Bu sebeple o asla
iradesine mlik ve sahip deildir. Daima Allahn iradesi ile
hareket eder. Huzurdan asla ayrlmazlar ki iradelerine sahip
olsun. Nitekim Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri: rifin
niyeti, maksad olmaz. diye buyuruyor.
Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde: nsan- kmil
olmak isteyen insana, irfan lzmdr. diye buyuruyor.
Ve yine ayn eserde: Allahn salt, insan- kmilin
saltdr. diyor. Noktatl Beyan isimli risalesinde ise bakn
insan- kmili nasl tanmlyor:

Akl- klli ve nef-i klli insan- kmildir; Ar ve
Krsinin ondan ayr olduunu dnme!
Akl- kll ki lem-i kebirin halifesidir, onun varl Hakk
varldr. Onun sz ve fiili Hakk kavli ve fiilidir hi
phesiz.
nsan- kmil olan, kutb olur ve kutb lemde bir olur ve
Hakkn sfatnn mazhar- tamm kutbtur. Ve kutbn
ukdesinde on sekiz bin lem hardal tanesi gibidir.
nsan, varlklarn vnc ve yaratlmlarn zdr. Ve
dnya ve ahiret dem iindir. Ve on sekiz bin lem, insan-
kmile secde eder. Zira insan- kmilin gnl o kadar genitir
ki on sekiz bin lem ann katnda bir hardal tanesi gibidir.
Her kim kendi asrnda kmil buldu, phesiz Hakk
buldu. Yoksa henz Muhammedin kim olduunu bilmeyen
kimse nerede kald ki gre!
Makamat- tevhit bunlardr. Bu yedi makama bek
badel fen ile mtehakkik olmadka kmil olamazlar.
Kmilin nefesi yani ruhu, tevhit yoluna delildir, nk
kmilin ruhu, ahadiyyetin ve ztn mazhardr. Kmil insan
lmez, bir yerden bir yere intikl eder. Hatta ldnde
cesedi bile krk gnden fazla kabrinde kalmaz.
nsan- kmil, Muhammeddir (s.a.v.) ve Muhammedin
(s.a.v.) tam varisidir. Mrit de odur.

Melm Sohbetleri
Tarikat Melmet zannedenler, Melmliin bir sohbet yolu

olduunu ve sohbetlerinin gizli olmadn sylerler. Hatta bu
tarikat Melmet zannedenlerin pek ou kahvehanelerde,
mescidlerde ve odalarda sohbet ederler ve bu sohbetlere
kendilerine mensup olmayanlar da dhil ederler.
Oysa Haza Risaleti Mridil Uakil Kbra adl risalesinde
Hz. Pir buyurur ki: Reslullah (s.a.v.), ilmel yakn avam
ashabiyeye ifade ederler idi. Ve havas ashabiyeye, knhi
tevhid-i efl ve knhi tevhid-i sfat ve knhi tevhid-i zt ve
knhi makam-l cem ve knhi hazret-l cem ve knhi cemm-l
cem ifade ve talim ederler idi.
Reslullah (s.a.v.) Efendimiz bile avama ancak ilmel yakn
ifade edip, tevhit makamlarn yalnz havasa talim ettirirlerken
tarikat Melmet zannedenler, sohbetlerine avam da dhil
ederek, byk bir farkszlk rnei sergilerler.

Nitekim Birinci Devre Melmlerinden Abu Ali
Muhammed Essafaki Hazretleri yle buyurmutur: Eer bir
insan btn ilimleri kendinde toplasa ve aa tabakadan
halk ile sohbet etse, erler topluluuna ulaamaz.
Bu yolun mihneti, yani zahmeti udur ki yran her zaman
bulunmaz. nk gerek tevhit ehli pek nadir bulunur.
Mesel, buradan kalkp Msra bir tevhit ehli bulup,
muhabbet ve sohbet etmek iin gidersiniz; sonra o gittiiniz
yerde ya bir ahbap bulursunuz yahut bulamazsnz. nk
bulunmaz eydir, bulunursa da gizlenirler. te bunun iin
merdanlk, yani yiitlik gerekir ki sen de buna dayanamazsn.
Peki, Melmler sohbetlerine avamlar da dhil etselerdi,
muhabbet ve sohbet etmek iin Msra kadar gitmeye ve
bunca zahmet ekmeye ne gerek vard? Grld gibi sohbet
ancak ehli ile olur.
Nitekim eyh-l Ekber Muhyiddn-i bnl Arab
Hazretleri yle buyurmaktadr: Zahir ilmi, zahir ehline
braktk. Btn ilim, onu da ancak ehli olanlara
aklayabiliriz. Bir dier ilim de vardr ki lim ile Allah
arasnda bir srdr. O limin imannn hakikatidir, onu zahir
ehline de btn ehline de aklamaz.
Byezd-i Bistm Hazretleri (k.s.) bir gn talebeleri ile
otururken kendisinden bir trl sohbet tecelli olmaz. Bunun
zerine talebelerine: Arayn buray. der. Ararlar ve bir

baston bulurlar. Bastonun bir mnkirin bastonu olduunu
anlarlar.
Byezd-i Bistm Hazretleri Bu bastonu gtrn uzak bir
yere atn! der. Onlar da gtrp uzak bir yere atarlar. Baston
atlnca Byezd-i Bistm Hazretlerinde sohbet tecelli eder.
Bunu gren talebeleri derler ki: Bu mnkirin bastonundan
bu kadar ise ya kendisi olsa nasl olurdu?
Grld gibi Melmler, ancak srra mahrem olanlarla ve
ayarn bulunmad hususi yerlerde sohbet edebilirler.
Tarikat Melmet zannedenler ise Meslek-i Resl olan bu
kutsal meslein, ne yazk ki kahvehane kelerinde icra
edilebileceini ve nne gelene peke ekilebileceini
sanrlar.
ems istersin ki sultn sohbetine iresin
Kapsnda ok zamnlar psubn olmak gerek
Akemseddin Hazretlerinin de buyurduu gibi Melm
sohbetine erebilmenin bir bedeli vardr ve sanld kadar
kolay ve ucuz deildir. Nitekim Seyfullah Hazretleri:
Kyamazsan baa cana, rak dur girme meydana. Bu
meydanda nice balar kesilir hi soran olmaz! diye bizleri
uyaryor.
Hz. Pir, Noktatl Beyan isimli risalesinde yle buyuruyor:
El esrar- hafez-u h an-il ayar Yani, hakikatin ehli
olmayanlara bu gibi gizli szleri sylemeyesin. Pes imdi,
berhudar olmaz ol kii ki srr ehli olmayana syler. Ve
berhudar ol kii kim srr ehline syler.

El-mer advvn bima cehln; mam- Ali (k.v.)
Aleyhisselamn buyruudur. Yani; kii bilmedii eye
dman kesilir ve her kiiye akl yettii kadar sylemek
gerekir. Nitekim hadis-i erifte buyurur: (Kellim-u en-nasu ala
kadr ukulihim) Meal-i erifi: nsanlarla konuurken
onlarn akllarnn llerine gre konuunuz.
Nitekim bir gn Hz. Pir, ihvanlarndan bazlarnn
kahvehanede sohbet ettiklerini grr; ok zlr. Evine
gittiinde onun zgn olduunu gren Hanm Anne, sebebini
sorar. Hazret ise yle buyurur: Ben onlara bir sr verdim.
Onlar bu srr kahve kelerine gtrdler.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Mahedede Fena
adl risalesinde; ledn ilminin ehli olmayandan gizlenmesi
gerektiini ve nedenlerini yle anlatyor:
Kefin ve ilmin bu daln insanlarn byk ksmndan
gizlemek gerekir. nk yksek seviyesi nedeniyle ona
btnyle dalmak uzak bir ihtimal ve dalp da mahvolmak
yakn bir ihtimaldir. Dolaysyla bu hakikatlere dair marifete
sahip olmayan, bu inceliklerin nerelere kadar uzandndan
habersiz, sadece ehl-i tahkik olan, arkadann dilinden
dklen sahneyi alglayp tesine geemeyen, bunun zevkine
varamayan bir kimse Ben yukardan aaya denim,
yukardan aaya den benim. diyebilir. Bu yzden bu
keif ve ilim daln gizliyoruz, saklyoruz.
Hasan el-Basr (r.a.), bu yolu bilmeyen kimselerin vkf
olmamalar gereken bu gibi srlarla ilgili konumak istedii

zaman Ferkad es-Subh, Mlik b. Dinar gibi bu zevke varm
kimseleri arr; kapsn dier insanlara kapatrd. Onlarn
ortasna oturur, bu gibi meseleler hakknda konuurdu. Eer
bu srlar gizlemesi zorunlu olmasayd byle bir ey yapmazd.
Buharnin sahihinde belirttiine gre Ebu Hureyre (r.a.)
yle demitir: Reslullahtan (s.a.v.) iki kap aldm. Birinin
iindekilerini size dattm. Dierini datmaya kalksam u
boynumu keserler.
Allah, yedi kat g ve yerden bir o kadarn yaratandr.
Ferman bunlar arasnda inip durmaktadr. (Talk, 12)
ayetiyle ilgili olarak bn Abbas (r.a.) yle demitir: Eer bu
ayetin tefsirini aklasaydm, mutlaka beni taa tutardnz ve
benim iin kfirdir derdiniz.
Rivayet edilir ki Ali b. Ebtalib (a.s.) elini gsne
vurarak: Ah!.. Burada ne ok ilim vardr. Keke bunlar
tayacak birilerini bulabilseydim. derdi. Reslullah (s.a.v.)
bir hadiste yle buyurmutur: Ebbekirin sizden stnl,
kld namazdan tuttuu orutan dolay deildir. Fakat
gsne den bir eyden dolay sizden stndr.
Hz. Reslullah (s.a.v) bu eyin ne olduunu aklamam, onu
gizlemitir.
Btn bu szlerden de anlalaca gibi Melm sohbeti,
yle uluorta avamn iinde yaplamaz. Bunun balca
nedenlerini yle zetleyebiliriz:
1- Melm sohbeti; ledn ilmini, baka bir deyile hakikat
srlarn ierir ve bu srlar ehli olmayana verilmez.

eyh-l Ekber Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri ise
yle buyurmaktadr: Rububiyet srrn ifa etmek, kfrdr.
Ariflerden biri; Tevhidi aka dile getiren ve vahdaniyet
srrn ifa eden kiinin ldrlmesi on kiiyi yaatmaktan
daha eftaldir!.. demitir. Biri de yle demitir:
Rububiyetin bir srr vardr ki eer bu sr aklansa nbvvet
iptal olur. Nbvvetin de bir srr vardr; ayet aklanrsa
ilim iptal olur. Allah bilenlerin de bir srr vardr; eer bu sr
aklanrsa hkmler iptal olur.
2- Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde: ki tevhit ehli
birbirleriyle tevhit zerine muhabbet ederlerken avamdan biri
gelse muhabbetlerine vkf olabilir mi ve onlarn
konutuklarn anlayabilir mi? Velev ki dinleyen lim olsun,
anlayamaz. diye buyurmutur.
Avam, havasn sylediklerini anlayamad iin Kii
bilmedii eye dman kesilir. hkmnce duyduklarna
dman kesilir. Byle olunca da Melm sohbeti eden, bu
meslee ta attrm olur ki bu durumda hadis-i erifte de
buyrulduu gibi: Ta atan deil, attran bizden deildir!
hyada Zeynl Abidinden rivayet edilen bir beyit vardr:
Nice ilim cevheri var ki onu sasam: Sen puta tapyorsun
derler. Mminlerden birtakm adamlar kanm helal sayarlar
ve yaptklar eylerin en ktsn gzel sanrlar.
3- Tevhit ehli olmayan birinin Melm sohbetini akl ile
deerlendirmeye alaca aktr. Oysa Melm sohbetleri

gnl ile zevk edilir ve slikler sohbetlerdeki feyzden
nasiplenirler.
Hazretleri buyururlar ki: Selef ulemsndan biri yle
demitir: Bir lim, bir kavme akllarnn ermedii bir ilmi
anlatyorsa onlar fitneye drm olur.
Risaletul ntisar adl eserinde ise yle buyuruyor: Bu
srlar yeni balayan avamdan bir kiiye amak haramdr.
nk bu, hikmeti ehil olmayan birine sunmak anlamna
gelir. Bu onun krln ve cehaletini artrr sadece. Hatta
bu ehil olmayan kii kendi cehaleti ve krl erevesinden
bundan yararlanmaya kalkar. Bu srr ve bilgiyi senden
rendii iin, sana kar gzellikle muamele etse minnet
duysa bile gn gelir bu tavrndan vazgeer; sana kar
ktlk ilemeye balar ve senin ona verdiin ta sana atar.
Yol mehuldr; inkr bu yolda, oktan daha abuk hedefine
varr.
Hakikatlerden nasipsiz olanlara yaplan tarifler ancak
tasavvur getirir. Bu konuda Hz. Pir yle buyurmutur:
Tarifler, ancak tasavvur getirir. Tasavvur, hakikatin
idrakinde kfi deildir. Zira keyfiyet bilinmez, ancak zevk ve
vicdan ile bilinir. Nitekim bal lezzeti tarifle bilinmez, tad
ancak yemekle bilinir.
Muhyiddin-i Arabi Hazretleri, Mirat-l rfan adl eserinde;
Melm sohbetlerine avam dhil edebileceini zannedenlere
bakn nasl ders veriyor: Sylediklerimiz, yazdklarmz,

varlk olarak, Allah Telnn gayrn grmeyen iindir. Biz
szmz, sohbetimizi bylesi ile yaparz. Ama o kimse ki
Allah Teldan gayr bir varlk grr; onunla hibir iimiz
yoktur. Hatta, bylesine verecek bir cevap bile yoktur. Hatta,
yle bir kimseye bir soru da sormayz. Sorusunu da nazara
almayz.
Farksz sohbetlerini ill da avama dinletmek isteyen baz
tarikat, Melmet zannedenler ise nsanlarla konuurken
onlarn akllarnn llerine gre konuunuz. hadis-i erifini
kendilerine mesnet edinerek, avam havas ayrm yapmakszn
konuur; Melm sohbetlerinin iine dinleyenlerin
mertebelerine uygun eriat ve tarikat szlerini katp, herkese
mavi boncuk datrlar. Sonra da utanmadan Biz, Melm
sohbeti yapyoruz. derler.
Hz. Pirin buyurduu gibi:
Allah Tebareke ve Tel Hazretleri, taliplerini masiva
muhabbetine drmesin. Ve insan kendi gibi bir acizin
muhabbetinden saklaya, min ya rabbel lemin.

Sohbet Makam
Tarikat Melmet zannedenler, fenafillh olanlarn sohbet

edebileceklerini sanrlar. Fenafillh; Hz. Pirin Haza Risaleti
Mridil Uakil Kbra Mevln Ve Mridena Ehl
Kmilil Mkemmel Arifi Billh isimli risalesinde de
buyurduu gibi ayn-el yakn makamlar olan efl, sfat ve zt
makamlardr. Bu makamlar zevk edip, Zt makamnda
lmezden nce lnz hadis-i erifinin srrna erene,
fenafillh olan denir. Zt makam slikine Cenb- Hakk yle
tecelli eder: Limenil mlkl yevm; Bu mlk
kimindir? Slik cevap veremez. nk bu makamda sz
yoktur.
Kelm- Hakk, slikten ancak Hazret-l Cem makamnda
tecelli eder. Hz. Pir, Risale-i Salihiyye adl risalesinde yle
buyuruyor:
Bu halde gren ve bilen ve iiten halktr; lkin Hakk ile.
Nitekim Cemde gren, iiten, syleyen Hakktr; abdin
kuvvsyla. Hazret-l Cem makamnda Hakk, kulun kuvvs
olur...

Kulun hayat, Hakk ile ve kudreti, Hakk ile ve bsr, Hakk
iledir. Nitekim hadis-i kutside: (Feyza ehbebth knt lehu
semai ve basaren ve yaden.) Yani ben kuluma muhabbet
eylediim vakitte, o kulumun semi ve bsr ve yedi ve ricli
ben olurum. Benimle grr, benimle iitir, benimle syler,
benimle tutar, benimle yrr Bu makamn kemline nail
olan kimseler, herkesin bildiini bilir ve iitir ve grr. Yani
keramet-i ilmiye ve kemalt- sfatiyye kendisinden sdr
olur. Zira bir kimse ki Hakk ile grr ve iitir, elbet o
kimsenin semi ve bsr ve ilmi kuvvetlidir.
Nitekim Hazret-l Cem makamna iaret eden kuds hadiste
Cenb- Hak yle buyurmutur: Kulum bana nafilelerle
yaklamak isteyince, beni sever, ben de onu severim;
kulandaki duymas, gzndeki grmesi, lisanndaki
sylemesi, elindeki tutmas, ayandaki yrmesi ve
iledikleri, yani btn kuvvet ve organlarndan kan her ey
benimle olur. Bylece o kulun btn aza ve cevhiri Hakk
olur; onun tm organlarndan Ben, Hakkm nras gelir.

Halkn Sevgisini Kazanmak
Tarikat Melmet zannedenler, Melmlkte halkn

sevgisini kazanmak ve halk ile bark olmak gerektiini
savunurlar. Oysa Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri,
Kitabut Teracim adl eserinde yle buyuruyor: Hakk ne
zaman senin zahirinde zuhur ederse, halk nezdindeki
saygnln ortadan kalkar. Bu senin iin mutluluktur. nk
seni Hakk ile ba baa brakm olurlar. Kul Hakkn
nezdinden ayrldnda, ona hizmet edilir ve sayg gsterilir.
Hakkn yanna girdiinde, ok zel kiilerden baka kimse
onu bilmez, sayg gstermez.
Hz. Pir ise Melmlerin her an Hakkn huzurunda
olduklarn ve bu nedenle de iradelerinin olmadn beyan
ediyor. Yani Melmler, Hakkn yanndan ayrlmadklar iin,
ok zel kiilerden baka kimse onlar bilmez ve sayg
gstermez. Halkn saygsn kazanmann bedeli ise Hakkn
nezdinden ayrlmaktr ki Melmler buna asla itibar
etmezler.

Nitekim eyh-l Ekber devamnda yle buyuruyor:
Halk ile beraber olmakta rahat yoktur; Hakka dn; o,
senin iin daha iyidir. Eer halk ile onlarn zerinde
bulunduklar hl erevesinde muaeret edersen, Hakktan
uzaklarsn.
Risaletl Envar adl eserinde ise: Halktan uzak olduun
oranda Hakka zahiri ve btni olarak yaklarsn. diye
buyuruyor.
Geylni Hazretleri, lahi Armaan adl eserinde yle
buyuruyor:
Geliniz, varlmz bir yana atarak ona koalm. Bu yolda
biraz da perianlk ekelim. Halk bizi rezil (!) grsn. Ne
kar! Biraz zahmet eksen, ona vardktan sonra hepsi geip
gider.
Muhyiddn-i bnl Arab, Kitabul Tecelliyt adl eserinde,
Melmleri yle tanmlyor:
Onlar dnyada da ahirette de mehuldrler. lemlerin
yannda yzleri karadr. Yaknln iddetinden ve
zerlerindeki teklifin kalkm olmasndan. Ne dnyada
hkmederler ne de ahirette efaat ederler.
Musullu Ebul Feth Hazretleri bir anda, bin yerde zahir
olurdu. Bir defasnda Musul kads onu mezbelelik bir yerde
rlplak soyunmu olarak otururken grd ve iinden
Byle bir znda da halk kalkp sddk diyor. diye

geirdi. Ebul Feth, Kadya seslenerek: Kad, biz her yzden
grnrz, senin bana zndk demen benim sddkyyetime
engel olmaz. dedi. Nitekim Bayezd- Bistm Hazretleri
yle buyuruyor: Beni slkumun banda grenler, sddk;
sonunda grenler ise zndk sandlar!
Hz. Pir, Noktatl Beyan adl risalesinde ayn geree
dikkat ekiyor: Sbhane ma azam ani, Ve leyse
cbbeti Sivallah ve Enel Hakk. Malum ola ki bu kelimt-
bi hasebz zahir eriatta kfrdr. Ve lakin bi haseb-l
hakikatte haktr.
Yine Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde Melmlie
vasl olmayanlar ehl-i noksan diye tanmlyor ve yle
devam ediyor:
Tahkk imn ve uhd iman sahibi olan nebler ve resl
ve vellerin hepsi Melm tifesindendir. Melmnin iman;
imn- uhddir, ann iin anlara melmet olunur. Zir
iman- taklid ve istidll shibi olanlar, anlarn imn-
uhdilerine vkf olamazlar, onlar ehl-i noksandrlar. Bu
sebepten Melmlere dahl- taarruz ederler.

Halka Hizmet Hakka Hizmet
Tarikat Melmet zannedenlerin, halkn arasna karmak

iin kullandklar bahanelerden biri de Halka hizmet, Hakka
hizmettir. szdr. Tarikat Melmet zannedenler, halk diye
avam anlarlar. Oysa hakikatte, Allah Telnn halk ettim
dedii makam, Cemm-l Cem makamdr. Cemm-l Cem
makamn zevk eden, Hakkn eflini giyer ve Her fiilde fail
benim srrna mazhar olur. Hz. Pirin de buyurduu gibi
Cemm-l Cem, mertebe-i nbvvettir ki ite bu makama
vasl olanlara hizmet, Hakka hizmettir. Yoksa Hakka
hizmet ediyorum diye avama hizmet etmenin Melmlkte
yeri yoktur.
Nitekim Mevln Hazretleri, bu gibilerin kastettii halk
iin Mesnevisinde bakn ne buyuruyor:
Akl olan kimse oturmak iin kuyu dibini semitir. nk
gnl sefalar halvetlerdir.

Kuyunun karanl, halkn verdii karanlklardan daha
iyidir. Halkn ayan tutan, halkla karp gren; ban
kurtaramam, selmete eriememitir.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri:Allahtan bakasyla
arkadala, Allah iin olsa bile itibar edilmez. Hakktan
bakasyla sohbete itibar edilmez. diye buyururken bu
konuda Hz. Reslullah (s.a.v.) Efendimizin, Hakk
sylemek, meri arkadasz brakmtr. hadis-i erifi de
olduka manidardr.

Allah ile Kul Arasna Girmek
Tarikat Melmet zannedenler zetle: Melmet

anlaynda, mritler asla kul ile Allah arasna girmezler.
Kulun Allaha yaknlamas, tevhit etmesi ve gizli irkten
kurtulmas iin alrlar. Mritler insanlar kendilerine
balamazlar. Kendilerine biat ettirmezler. Allaha balarlar.
Allaha biat ettirirler. Rabta Allahadr, mride deil.
derler.
Yukardaki szleri irdelersek u sonuca varrz: Mrit, asla
Allah ile kul arasna girmez, ama ayn zamanda da kulun
tevhit etmesi ve gizli irkten kurtulmas iin alr! Yahu,
ortada bir kul (ki kulluk makam Cemm-l Cemdir; ona slik
derler), bir Allah ve ikisinin arasna girmeyip kenarda duran
bir mrit varken sz konusu kul (!) Allah nasl birler?
Baka bir deyile mrit, Kul ile Allah arasna girilmez.
deyip, kendine ayr bir varlk verirken, yani bizzat mridin
kendisi irk unsuru durumuna derken, kulun (!) irkten
kurtulmasna nasl yardmc olabilir? Mritler insanlar
kendilerine balamazlar da ne demek? Ehliyetli bir Melm

mridin, zaten Hakktan ayr bir varl yoktur ki insanlar
kendine balasn! Hakktan ayr bir varl olduu zannyla
Allah ile kul arasna girmediini syleyen mridin de bizzat
kendisi irktedir!
Biz sz yine ehline brakalm, smail Hakk Bursev
Hazretleri, Ferahur Ruh adl eserinde yle buyuruyorlar:
Hakk ehli, btn kaytlardan, hatta Hakk ile
kaytlanmaktan bile hr olduunda; btn nispetler
muzmahil olup, Hakk onun mertebesinde bid ve mbud,
tlib ve matlub, hid ve mehud olur. Bu byk srra iaret
edip, Allah Tel buyurur: Muhakkak sana biat edenler
ancak Allaha biat etmi olurlar. (Fetih 10). Kim Resle
itaat ederse Allaha itaat etmi olur. (Nisa 80). Bu makam,
ayaklarn kayd makamlardandr. Lkin meratip zerine
yryp gidene tehlike yoktur.
Bursev Hazretlerinin de buyurduu gibi ancak meratip
zerine yryp gidene tehlike yoktur. Oysaki tarikat
Melmet zannedenlerin tm, makamlarn hakikatinden
bihaberdir. Bu nedenle de zevk edemedikleri makamlarn
dedikodusunu ederlerken yukardaki rneklerden de
anlalaca gibi ou kez farknda olmadan mekna
derler. Nitekim smail Hakk Bursev Hazretleri, yine ayn
eserinde yle buyuruyor: Bir vaiz, naklettii ayet-i
kerimenin hangi mertebeye dhil olduunu ve hak olan sz
uygun zaman ve zeminde sylemeyi bilmezse ull-emr
olanlarn, byle bir vaizi vaazdan men etmesi lzmdr.

Melmlkte Uzlet
Tarikat Melmet zannedenlerin uzlet anlaynda, halktan

uzak durmak, yoktur. Onlarda erden ve erliden uzak
durmak; dedikodudan, fitne ve fesattan uzak durmak; bo ve
fuzuli olan eylerden uzak durmak eklinde, kendilerince daha
arifane(!) olarak yorumladklar bir uzlet anlay vardr.
Grld zere, makam ehli geinip de gerekte mekn
ehli olan tarikat Melmet zannedenler, Peygamberimizin
(s.a.v.) Hira Danda uzlete ekilmesindeki hikmetleri,
meratip zere anlamaya ve zevk etmeye g yetiremedikleri
iin, Peygamberimizden (s.a.v.) daha arifane (!) bir uzlet
anlayna sahip olduklarn iddia edebiliyorlar! stelik bir de
bu edepsizliklerine, Melmleri bulatryorlar!
Makam ehli olan Melmler, Peygamberimizin (s.a.v.)
uzlete ekilmesindeki hikmetin srrna yine makamlar ile
ermilerdir. eyh-l Ekber, Risaletl Envar adl eserinde ite
bu srra dikkat ekiyor:

Hakkn huzuruna girmek ve vastalar terk ederek
dorudan ondan almak ve de onunla nsiyet kurmak
istiyorsan, insanlardan ayrlman ve topluluklardan uzaklap
yalnzl semen kanlmazdr.
Nitekim Geylni Hazretleri de Gavsiye adl eserinde yle
buyuruyor:
Ya Gavs! Ashabna syle, onlardan kim bana vsl olmak
isterse benden gayr her eyden syrlp ksn. Ya Gavs!
Dnya geidinden k ki ahirete vsl olasn; ahiret geidinden
de k ki bana vsl olasn. Ya Gavs! Cisimlerden ve nefsinden
k; sonra kalplerden ve ruhundan k; sonra hkm ve
emirden k ki bana vasl olasn.
Peygamberimiz (s.a.v.), Hira Danda uzlete ekildii
yllarda, Efl, Sfat ve Zt makamlarn zevk etmi; fenafillh
olunca da kendisine Kurn- Kerim inmitir. Zira Kurn, zta
iarettir ve ancak Zt makamnda iner.
Nitekim smail Hakk Bursev Hazretleri, Ferahur Ruh
adl eserinde: Fahri lem, krk yana varnca fenafillh
oldu. diye buyurur. te Peygamberimizin (s.a.v.) Hira
Danda uzlete ekilmesinin nedeni, Fen makamlarn zevk
etmek iindir. nk Fen makamlarnda, zamana ve
koullara gre deiiklik arz etse bile beden ile uzlet
vardr.

Nitekim, Niyzi Msr Hazretleri:
ster isen marifette olasn li-cenb,
Ehl-i irfan eiinde yzn eyle trb.
Bir zaman yz verme dny ehline uzlette ol,
Akl- fikrin bir yere cemet yzne ek nikb.
Gz kulak dil kaplarn bala muhkem bir zaman,
Ola kim Hakktan yana gnlnden ola feth- bb
derken, bu srra iaret etmektedir. Gz, kulak ve dilin tam
manas ile balanmas da ancak beden ile uzlet gerektirir.
nk Fen makamlarnda, hem insanlarn arasna karp
hem de grmemek, duymamak ve konumamak imknszdr.
te Msr Hazretlerinin muhkem bir zaman dedii,
fenafillh oluncaya kadardr. Sz konusu uzlet, zamana ve
koullara gre farkllk gsterse bile fenafillh olmak iin,
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretlerinin de buyurduu gibi
insanlardan ayrlmak ve topluluklardan uzaklap,
yalnzl semek kanlmazdr.
Ancak Zt makamn zevk edip fenafillh olan, gnl
uzletine vsl olur.
Nitekim, Niyzi Msr Hazretleri aadaki beyitte bu srra
dikkat eker:
Uzlet-i halk ihtiyr et, sen sana gel ey gnl,
T bulasn uzletiyle Hakk katnda ihtiss.
Hz. Pir, sz konusu dizeyi yle erh etmektedir: Birinci
beyitte geen Uzlet-i halk ihtiyr etden maksat, seyr-i slk

ile Tevhd-i Zt makamna vsl olann nazarnda halk var
m? Yoktur. te o kimsenin halk nazarnda olmaynca
elbette uzlettedir. te bu erh ile Hz. Pir, Melmlerin
uzletini ortaya koymaktadr.
zetle; Melmlerde uzlet, zamana ve koullara gre
deiiklikler gsterse de marifete erene kadar, zaman zaman
bedenen de gereklidir. Ancak marifete vasl olan Melm iin
Hakktan gayr yoktur.
Nitekim Sultan Veled Hazretleri Maarif adl eserinde
buyurur: Uzlet yabanclardan olur; yrdan deil. Dolays
ile onlarn gnlleri daim uzlettedir. Baka bir deyile uzletin
hakikati, fenafillh olmaktr.
Grld gibi Melmlerin uzlet anlay ile tarikat,
Melmet zannedenlerin uzlet anlay arasnda uzaktan
yakndan hibir alka yok. Tarikat Melmet zannedenlerin
bahsettii; erden ve erliden uzak durmak; dedikodudan,
fitne ve fesattan uzak durmak; bo ve fuzuli olan eylerden
uzak durmak eklinde bir uzlet anlay, biri iki gren iindir.
Bu srra iaret eden Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri:
nsanlarn zararndan kurtulmak iin istenen uzlete itibar
edilmez. diye buyuruyor.

Melmlerin badet Anlay
Tarikat Melmet zannedenler, zetle: Melm,

ibadetlerini, ihsan mertebesinde, Allah gryormu gibi
yapma gayretinde olan kiidir. badetlerini, kendine bir
varlk vermeden, kul olma gayreti ierisinde ifa eden
kiidir. derler.
imdi tarikat Melmet zannedenlerin bu farksz ibadet
anlaylarn irdelemeye alalm: Bir kere szn ba, sonu
ile eliiyor; ibadetlerini Allah gryormu gibi yapma
gayreti iinde olanlar, ayn zamanda nasl kendilerine varlk
vermezler? Kendilerine varlk vermiyorlarsa ibadetini Allah
grm gibi yapan kim, gayret eden kim? Tarikat Melmet
zannedenlere gre ortada bir Allah, bir Allah gryormu
gibi yapan szde Melm ve bir de onun cz irade ieren
gayreti sz konusu iken, Allah akna, bu ibadetin tevhit
neresinde!
Tarikat Melmet zannedenlerin ibadet anlayn zetleyen
yukardaki tanmn ba, eriat ve tarikat mertebesinden

sylendii halde; sonu, hakikat ehline mahsus olduu iin
sama sapan bir hle gelmi. Aklamaya alalm:
Allah gryormu gibi ibadet ediniz. hadisi, eriat ve
tarikat ehli iindir. nk eriat ve tarikat ehli, Allah
grmekten perdeli olduklar iin, ancak gryormu gibi
yapabilirler. Oysa sadece makam ehli Melmler, kendilerine
varlk vermezler ve bu nedenle onlardan Hakk kendi kendini
grr. Ve bylece ortada ne gryormu gibi yapan ne de
onun gayreti; Allahtan gayr hi bir ey kalmaz.
Gavs- zam Geylni Hazretleri, Gavsiye adl eserinde,
hakikat ehline mahsus olan bu ibadeti, ne de gzel anlatyor:
Dedim ki: Ya Rabbi, hangi namaz sana daha yakndr? O
namaz ki iinde benden bakasnn kalmad, klann iinde
kaybolduu! Sonra sordum, dedim ki: ndinde hangi oru
daha faziletlidir? O oru ki onda benden bakas kaybolup,
benden gayr kalmaz! Sonra sordum: Hangi fiiller indinde
faziletlidir? Benden gayrnn kalmayp, iinde cennet ve
cehennemin bulunmad, yapann kaybolduu!
te yine tarikat Melmet zannedenlerin farkszlk rnei
bir gr daha: Tarikat Melmet zannedenler, ibadetlerini
karlk beklemeden, ihlas ile Hakkn rzasna ermek iin
yaptklarn sylerler. Yani onlarn tanmna gre Melmler,
ibadetlerini, herhangi bir menfaat ve de karlk beklemeden
yaparlar. Burada ifade edilmeye allan, maddi menfaatler
dnda, cennet istei ve cehennem korkusudur. Peki,
Hakkn rzasna ermeyi istemek de cenneti istemek gibi bir
menfaat iermekte deil midir? Bu nasl karlksz ibadettir?

Karlksz ibadet, yukarda Geylni Hazretlerinin
buyurduu ekilde yaplr ki ortada Hakktan gayr kalmaz.
Ortada Hakktan gayrnn olmad bir ibadette de tarikat
Melmet zannedenlerin, Melm, yapt ibadetlerin farknda
olma gayretinde olan kiidir. sznn hkm olamaz.
Hakktan gayr yoktur ki yapt ibadetin farkna varsn!
Mevln Hazretlerinin Fhi M Fh adl eserinde
buyurduklar, Tarikat Melmet zannedenlerin u ana kadar
sergiledii farkszlklarn bir ksmn, gzel bir rnek ile gzler
nne sermektedir:
Halk, Ben Tanrym demeyi byk bir dv sanr;
hlbuki Ben kulum demek byk bir dvdr. Ben Tanrym
demek, byk bir gnl alakldr. nk, Tanr kuluyum
diyen, iki varlk ispat eder: Bir kendisini bir de Tanry ispata
kalkr. Fakat Ben Tanrym diyen, kendisini yok etmitir,
yele vermitir; Ben Tanrym der; yani ben yokum, hep
odur, ben salt yokluum, hiim der. Tanrdan baka varlk
yoktur. Gnl alakl, bunda daha artktr; bundan dolay
da halk anlamaz.
te burackta bir kii, Tanr rzas iin Tanrya kulluk
eder; kulluu meydandadr; bulunur, amma kendisini de
grr, yaptn da grr, Tanry da grr; Tanr iin
kullukta o suya batmamtr, suda boulmamtr. Suda
boulan o kiidir ki onda hibir hareket, hibir i kalmaz;
hareketi, suyun hareketinden ibarettir.

Evlat Sevgisi zerine
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Kitabut Teracim adl

eserinde yle buyurmaktadr:
Miras hususunda amurun ocuu (vele-dut-tin) ile dinin
ocuu (veleduddin) arasnda fark vardr. Din, ilme; amur
ise mala aittir. Dinin ocuu, senin dostun; amurun ocuu,
senin dmanndr.
Melmler, aadaki dizelerin srrna vkf olmulardr:
Evlad iyalden geerek
Ben ravzana geldim
Ahlkn meth etmede
Kuran diye sevdim
Geylni Hazretleri, Futuhul Gayb adl eserinde, evlat

sevgisinin, Allah sevgisine nasl perde olduunu yle
anlatmaktadr:
Ey Allahn sevgili kulu! Allah, Gayyurdur. Sevgisine
kimsenin ortak olmasn istemez. Sevgilisine baklmaya bile

raz olmaz. Kendi sevdii kulu bakasna vermez. Hal byle
iken sen bakasna balanyorsun. u ayet-i kerimeleri
iitmedin mi? Allah onlar, onlar da Allah sever4.
Reslullah (s.a.v.) Efendimiz bir hadis-i erifte yle
buyurdu: Bir kul, Allah tarafndan sevilince, iptilaya urar;
buna sabrederse iktin gelir bana. ktin nedir? diyen
bir sahabeye: oluunu ocuunu, maln, mlkn alr.
buyurdu. nk mal ve evlat, Allah sevgisine perdedir.
Hakkn sevgisi blnmez. ki sevginin arasna giren
yanar.
Mala ve evlada sevgi oalnca, Hakk sevgisi azalr.
nsan bu sevgisinden ceza grr. nk Allaha bir nevi
irk komutur. Halbki Allah, ztna ve sfatna irk
koanlar sevmez. Gayyur ve her eyden stndr. Kendine
kar duran her eyi yok eder. T ki sevdii kulun kalbi yalnz
ztna dnsn. te o zaman, Allah onlar, onlar da Allah
sever. ayetinin5 manas tecelli eder.
Bu tecelli bir sre devam ederse sonunda Hakka kar
koulan ortaklar yani irk yok olur. Mal, ocuk ve ehevi
arzular istei gider. Mal sevgisi kalmaz. Kt hisler lr.
Veli olmak, baa gemek, keramet sahibi olmak, kat, makam,
dereceler istenmez olur. Cennet ve onun dereceleri gzden
silinir. Kalpteki ahsi irade, temenni yok olur.
4
Mide 54
5 Mide 54

Geylni Hazretlerinin yukarda szn ettii, Allah
onlar, onlar da Allah sever. ayetinin hakikatine varan
Melmler iin, meczi ak ok gerilerde kalmtr. Onlar,
Efl makamnda mallarndan; Sfat makamnda
evlatlarndan, Zt makamnda ise canlarndan geer;
kalplerinde Allahtan baka hi bir eye yer vermezler.
Bylece Zt makamnda, Cenb- Hakkn imdi kahhar
olan biricik Allah anladn m? tecellisine mazhar olurlar ki
bu tecelli ile yerler, gkler, melekler, felekler, yce yce
dalar yerinden yok olur, p gibi atlrlar. Bylece
kyametleri kopar. te o zaman uara Suresindeki: O gn
ne mal fayda verir ne de evlat. Ancak Allaha temiz bir
kalple gelenler kurtulurlar ayet-i6 kerimesinin srrna
ererler.
Bu srra eren Melmler, brahim (a.s.) gibi oullarn
gzlerini krpmadan Allah Telya kurban edebilirler ya da
brahim Ethem Hazretleri gibi oullarn Allah ak iin bir
kalemde silebilirler.
Niyzi Msr Hazretleri, rfan Sofralar adl eserinde, Efl,
Sfat ve Zt makamlarn zevk edebilmenin artlarna yle
iaret ediyor:
Hzrn (a.s.) duvar ykp sonra yapmas; Musann (a.s.)
tabii vcudunu yok edip, Hakkn varl ile bki klmasdr.
Gemiyi delmekle fiiller tevhidine ulat; ocuu ldrmek ile
6 uara 89

sfatlar tevhidine vsl oldu; duvar yapmakla da zt tevhidine
kavutu. Bu suretle Musa Aleyhisselamn irad tamam oldu.
Bil ki Hzr (a.s.) iki denizin birletii yerde (Mecmaul
Bahreyn) olduundan, onu bulan da Mecmaul Bahreynde
buldu
ki denizi kendisinde toplayan her peygamber ve veli de
byledir. Elbette onun gemisi delinmi, ocuu ldrlm,
duvar yklp yaplm olmaldr. Artk anla!
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri Kitabul Mesail adl
eserinde, Hz. brahimin (a.s.) olunu kurban etmesi ile ilgili
kssasn bakn nasl anlatyor:
brahim (a.s.): Rabbim! Bana salihlerden olacak bir
evlat ver. (Saffat 100), diye dua edip de duasnn kabul
edildii mjdesini alnca, mjdelendii eyle bir snava tbi
tutuldu. nk o Allahtan, ondan bakasn (masivay)
istedi. Allah ise Gayyurdur. Ondan bakasn istemek,
gayretine dokunur. Bu yzden onu, istedii olunu
boazlamakla snad.
Eer Hz. brahim (a.s.) ryada grd olunu koa
yorsayd (olundan koa geseydi) sonucu bildii iin
kalbinde en kk bir huzursuzluk hissetmeden emri yerine
getirmi olacakt. Ama rabbinden rabbinin dndaki bir
eyi isteme, karanl gemesini (tabir etmesini) engelledi.
nk karanlkta bir tarafa gemek zordur, insan ayan
nereye koyacan bilemez.

Mevln Hazretlerinin kssas da konu ile ilgili gzel bir
rnektir. Nitekim smail Hakk Bursev, Ruh-ul Mesnevi adl
eserinde bunu yle anlatyor: Mevln Hazretlerinin ems-i
Tebriz Hazretleri vakasnda, evlad- Mevlndan biri
muhalifin tarafnda bulunmakla vefat ettikde, Mevln onun
cenazesine hazr olmayp, Bizden deildir dedi:
Grd ferzendini Mevln
Mazhar rtbesi rtbe-i celal olmu
Dedi bizden deildir bu veled
Bunu red eylemek helal olmu
te bir baka rnek: Hz. Ebu Bekirin kz olan Esma binti

Ebu Bekirin Mekkede halifeliini ilan eden olu Abdullah,
Haccac karsnda yenilgiye uramak zere olduu gnlerde
teslim olup olmama hususunda kendisinin fikrine mracaat
edince, Esma binti Ebu Bekir, oluna unlar syler:
Evladm, erefinle yaa, izzetinle l; fakat kesinlikle esir
dme!.. Nitekim annesinin szn dinleyerek teslim
olmayan Abdullah, bu savata vefat eder.
Reslu Ekrem (s.a.v.) Efendimiz bir hadis-i erifinde kz
Fatmaya yle buyuruyor: Ey Muhammedin kz Fatma!
Sen kendine bak. Allaha kar sana bir faydam dokunmaz.
Bu hadis hakknda Muhyiddn-i bnl Arab: Unutma ki
Fatma onun gzbebei idi. diye buyuruyor. Yukardaki
hadis-i erifte de grld gibi evlt kayrmann snnette de
yeri yoktur.

Melm insan- kmillerinin hayatlar ve eserleri
incelendiinde grlr ki eriatta ve tarikatta kulaa ho gibi
gelen evlat sevgisinin (ki tarikatta bile evlat sevgisi olmayp;
Sev yaratlan, yaratandan tr dsturu gerei evlat diye
bir ayrm yapmakszn tm yaratlan sevilir.) hakikatte hi
yeri yoktur.
nk hakikatte, tarikatta olduu gibi Ben ondaki Hakk
seviyorum. ya da Ben evladmda Hakk gryorum. veya
Ben olumu Hakk iin sevdim. gibi irk klflar bertaraf
edilmitir. Nitekim Reslullah (s.a.v.) Efendimiz, kendisine:
Ya Reslullah! Biz hanmlara baktmz zaman onlardaki
Hakk gryoruz ve houmuza gidiyor. diyen sahabelere
yle buyurmutur: Peki o zaman, develerinize baktnzda
da ayn zevki alyor musunuz?
Hakikat son derece yalndr. Hibir mazeret ve hibir
kurnazlk kabul etmez. Hakikatte, Allah vardr ve Ondan
baka bir ey yoktur. Bunun dna km olan her sz,
her dnce ve her fiil, Efl makamnn altnda yani
tevhit makamlarnn dndadr. Siz artk istediiniz kadar
Ben Melmyim deyin. Ehli olana malumdur.
Nitekim Geylni Hazretleri, lah Armaan adl eserinde
yle buyurur:
Bana geldiiniz zaman, ilminizi, dilinizi, nesebinizi bir
yana atnz. ocuklarnz ve btn tandklarnz bir yana
braknz. Yanmda sizleri, Hakktan gayr her eyden ri
grmeliyim. Ancak byle yaparsanz o, sizi fazl ve ihsan ile

rter. Bu hali kendinde benimsedikten sonra, iradesiz beslenen
bir ku gibi olursun. Kalbine Hakktan nur gelir.
brahim Ethem Hazretlerinin tac tahttan gemesinden ne
anladmz ok nemlidir. brahim Ethem Hazretleri,
Allahtan gayri neyi varsa neyi seviyorsa hepsinden
gemitir. Nitekim yle rivayet edilir:
brahim Ethem Hazretleri sarayn terk ederken geride
brakt kk olu byr ve babasn bulup, onu geri
dnmeye ikna etmek iin yollara der. Nihayet brahim
Ethemin yaad dergha gelir ve kendisinin nerede
olduunu sorar. Dadan odun ekmek zere gittiini sylerler.
Babasn bulmak zere yola koyulur.
Bu srada brahim Ethem Hazretleri, bir emenin
kenarnda dinlenirken, kardan gen bir adamn kendisine
doru geldiini grnce, gelenin olu olduunu ve onu saraya
geri gtrmek istediini anlar ve Allahm, olum beni
senden alkoymak zere geliyor. Ya onun ya benim canm
al! diye mnacatta bulunur. Bunun zerine olu, o anda yere
der ve lr.
Grld gibi Melm olmak, Ben, Melmyim demek
kadar kolay ve ucuz deildir. Melmlk, ne yrdan ne
serden geemeyen tarikat Melmet zannedenlerin harc hi
deildir.

Ana, Baba, Karde ve Yr Sevgisi zerine
Tarikat Melmet zannedenler, ana baba hakkndan dem

vurur; Mminler kardetir. szn baz alrlar.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Mevkiun Nucm
adl eserinde yle buyuruyor:
Bu risalenin nrunun lelerini ve ieklerin
gzelliklerini, ancak ana, baba, yr, yran ve vatan terk ve
Hakkn rzasn kullardan tecerrud edilmi olarak talep
edenler elde edebilirler. Bu risale byle olan kimseler iin bir
rehberdir.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretlerinin de buyurduu gibi
ledn ilmi, ana, baba, yr, yran ve vatan terk ve Hakkn
rzasn kullardan tecerrud edilmi olarak talep edenler
iindir. Bu artlara vasl olmayan tarikat, Melmet
zannedenler ise bu ilmin ancak dedikodusunu yapar ve ehli
olmayanlarn arasnda Melm diye anlrlar.
Melmler, efl, sfat ve ztn Hakkn olduunu zevk
etmilerdir. yle ise efl, sfat ve ztn Hakka bezleden bir

Melmnin annesi kalr m? demin (a.s.) annesi, babas
var myd ki Melmnin olsun? Anneye methiyeler dizmek
eriatta gzeldir. Ancak Melmlk ile badar bir yan
yoktur. Bunlar kulaa ho gelebilir, fakat bilinmelidir ki ana
baba sevgisine ynelik sylenen szlerin hibiri hakikat
kelm deildir. eriat ve tarikat kelmdrlar. rnein analk
hakk eriatta vardr. Hakikatte kimin hakkn kime
verebilirsin ki?
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Kitabul sra la
Makamil Esra adl eserinde, anlatmak istediimiz fark gzler
nne sermektedir: Anne baban tahtn zerine kar; onlar
ara karma, onlar iin bir yatak hazrla. Onlara rahmet
kanatlarn indir, onlar tersleme. Onlara f bile deme. Ancak
eer yapabiliyorsan, onlar yok et; onlar senin iki bekin, iki
kapndr.
eriatta din kardelii, tarikatta ise yol kardelii vardr.
Oysa hakikatte, yani Melmlkte Allah vardr ve ondan baka
bir ey yoktur. nk kardelikte ikilik vardr; oysa tevhitte
birlik sz konusudur.
Nitekim Mevln Hazretleri yle buyurur: Cenab-
Allaha ve Hazreti Ahmete iyi yap. Kardeten, Ebu
Cehilden kurtul.
Niyzi Msr Hazretleri, rfan Sofralar adl eserinde yle
buyuruyor:
Senin tasarrufun altnda bulunan her ey; altn, gm,
ev, bark, kap kacak, sergi, ocuklar, zevce, kitaplar,

hizmetiler ve dierleri sen geri bunlarn mliki ve sahibi
olduunu zannedersin, biri elinden ksa zlr, azap
ekersin. Lkin bu hareketin, senin bilmezliinden ileri gelir.
Eer bunu bilmezsen kalbini bunlardan birine yahut
ouna balarsn veyahut sen istemeden elinden km,
bakasnn eline gemi olan eyin, yine senin olmasn
temenni edersin veya arzu ettiin ey olmazsa tasalanrsn ve
buna sebep olana kin beslersin. te btn dmanlk, buuz,
haset, kibir, kendini beenme ve benzeri eyler, hep fiillerin
tevhidini bilmemekten ileri gelir. Ama bunu bilen ve elini ister
kendi tasarrufundan ister bakalarnn tasarrufunda bulunsun,
kendisinin olmayana uzatmayan ve onun sevgisini kalbinden
skp atan kimse, zikredilen straplardan kurtulur, rahat
bulur.
Yazczade Muhammed Hazretleri, Muhammediye isimli
eserinde yle buyurmaktadr:
Bir gn Reslullah (s.a.v.) torunlarndan Hasan
boazndan, Hseyini ise dudaklarndan pt. Bunun zerine
Cebrail (a.s.) gelerek Reslullaha (s.a.v.): Ya Muhammed,
Allah Tel, torunlarn perken beni unuttu. Hasan
azndan zehirlenerek, Hseyin boaz kesilerek ehid
olacaktr, diye buyurdu. der.
Bir gn Reslullah (s.a.v.) Efendimiz, ilerinde Selman-i
Farisinin (r.a.) de bulunduu Ashab- Suffann olduu yere
gelir ve onlarn Allah Tely zikrettiklerini grr. Bunun
zerine Reslullah (s.a.v.) Efendimiz yle buyurur:

Allah Tel sizler iin; onlarn kalbine nefis verdi; mal
sevgisi, makam sevgisi, evlat sevgisi, her trl sevgiyi
verdiim halde, kalplerindeki sevgileri tevhit nuruyla attlar.
Masiva kalmad kalplerinde. Nazarghm kalpleri oldu. Yere
ge smam, mmin kullarmn kalbine sarm. diye
buyurdu. O halde devam ediniz. Ben zerinize rahmetin
indiini grdm ve size ortak olmak istedim. (Taberani)
Yukardaki hadis-i erifte Reslullah (s.a.v.) Efendimiz;
kalpteki evlat sevgisinin ancak tevhit nuru ile
atlabileceini gzler nne seriyor. Bu da bize gsteriyor ki
evlat, torun, torba vs. sevgisinden kurtulamadklar halde
tevhitten dem vuranlar, kalplerinde tevhit nuru olacana,
ancak dillerinde tevhit dedikodusu bulunanlardr.
Gavsiye adl eserinde, Allah Tel Geylni Hazretlerine
yle buyurur: Ya Gavs! Kullarmn faziletlisi ve sevgilisi
onlardr ki evld ve ana-babas olup da kalbi onlardan
faridir! Eer, ana-babas lse hi hzn ekmez! Kulum bu
mertebeye ve menzile eritiinde, benim indmde ana-babasz
ve evltsz lem yelid ve lem yled (hls 3 ) ve ve lem yekn
leh kfven ehad (hls 4) olur.
Nitekim, Mallarnz ve evlatlarnz, sizin iin birer
fitnedir. ayet-i7 kerimesine iaretle, Peygamber Efendimiz
(s.a.v.) hadis-i eriflerinde yle buyururlar : Beni, ana baba,
evlat ve herkesten daha ok sevmeyen, mmin olamaz.
7 Enfal 28; Tegabun 15

De ki: Babalarnz, oullarnz, kardeleriniz, eleriniz,
akrabanz, elde ettiiniz mallar, durgun gitmesinden
korktuunuz ticaret, hounuza giden evler, sizce Allahtan,
Peygamberinden ve Allah yolunda savamaktan daha sevgili
ise Allahn buyruu gelene kadar bekleyin. Allah fsk milleti,
doru yola eritirmez. (Tevbe 24).

Sev Yaratlan Yaratandan tr
Tarikat Melmet zannedenlerin masiva sevgisine

uydurduklar bir baka klf da Sev yaratlan yaratandan
tr szdr.
Oysaki ilah akn, iinde Allah Teldan baka hibir
eyi barndrmadn, yine Muhyiddn-i bnl Arab
Hazretlerinin ilah ak anlatan u szlerinden aka
grmekteyiz:
Eer n sevgisinde, sevgilisinden bakasn
dnmeye frsat verebilen bir akl ya da bir akl yrtme
varsa o sevgi, saf ve gerek deildir. O ancak nefiste geici
bir durumdur. Zeynepin, Suadn, Hindin ve Leylnn
sevgisiyle ya da bu dnya sevgisiyle ya da para ve makam
hrsyla ya da bu lemde sevilen eylerin sevgisiyle Allah
gizlenmitir. Btn bunlarn sebebi, Tanrnn kendinden
bakasnn sevilmesini kabul etmedii, ilah kskanlktr.

Hem yalnz Allah seveceksin hem de Allahn sevgisinin
yannda yaratandan tr bahanesi ile yaratlanlar da
seveceksin. Melmlkte byle bir ey sz konusu olamaz.
Melmlkte ya Allah seversin ya da masivay. Bunun ortas
olmaz. Nitekim Hz. Mevln yle buyuruyor: Hakik mauk
olan Allahtan baka bir temaas bulunan ak, ak olmaz;
sama sapan bir sevda olur.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri ise Kitabul Menzilil
Kutbi ve Mekalihi ve Halihi adl eserinde yle buyuruyor:
Cinleri ve insanlar ancak bana ibadet etsinler diye
yarattm. (Zariyat 56). Yani beni tansnlar. Cinleri ve
insanlar, birbirleriyle nsiyet kurup kaynasnlar veya
birbirlerine k olsunlar, birbirlerinin srlarn bilsinler diye
yarattm. demiyor. Allah, mkellefi kendisi iin yaratmtr.
O, bakasna bakmamaldr.
Yaratandan tr yaratlan sevmek, tarikat ehline
ynelik bir szdr. Ksacas bu sz; ilah ak deil, ancak
meczi ak anlatr. te bu nedenle Muhyiddn-i bnl Arab
Hazretleri, meczi ak ile ilah ak arasndaki fark yle
anlatyor:
Eer insan Allaha balanr, ona k olursa sevgilisi
Allah olur. Sevgisinde yle ileri makama ular ki Allahn
yaratklarna kar duyulan akta fen olma halinden ok
daha ileri bir makamda, Allahn aknda yok olur.

te Muhyiddn-i bnl Arab Hazretlerinin szn ettii,
Allahn yarattklarna kar duyulan akta fen olma hli,
tarikat ehline; Allahn aknda yok olmak ise hakikat
ehline, yani Melmlere mahsustur.
Nitekim Hz. Pir, Haza Mridil Uak adl risalesinde, sz
konusu ilah aka, yani Allahn aknda yok olma
mertebesine, yine tevhit makamlar ile vsl olunabileceine
iaret ediyor:
Bu makam, yani Efl, Sfat ve Zt, aynel yakn
makamlardr. Bunlara marifet derler. Slk irfan ve ak
budur.
Tevhit makamlar ile Allahn aknda yok olanlar iin,
brakn yaratlana duyulan sevgiyi; ibadet ve taat sevgisi bile
sz konusu olamaz. Onlar, ancak Allahn aknda yok
olduklar tevhitten zevk alrlar. Nitekim Hz. Pir yle
buyuruyor:
Zevk ve taatla megul olan kimse akn hlini anlamaz,
yani bid ve zhid ibdet zevkini bilir; ak zevkini duymaz,
ktan kaar. Kez k olan tevhit ehli, ibadet ve taat
zevkini duymaz; yani ibdet ve tattan zevk alamaz. O, ancak
tevhitten zevk alr. bid de tevhitten zevk alamaz.

lah Ak zerine
Aadaki dizeleri, ancak Allahn aknda yok olan tevhit

ehli anlar. Tarikat Melmet zannedenler ise Hz. Mevlnnn
buyurduu gibi sama sapan aklarna trl mesnetler
uydurur; gerek klarn szlerini de zahir eriata
uymadn syleyerek, talamaya kalkarlar.
te Erefolu Rumi Hazretleri, ehli olanlara ilah
akn hakikatini, tm plakl ile gzler nne seriyor:
Senin akn kime ki dt ey can

Ne mezhep kodu ne din ne de iman
Ne dnya, ahiret ne zhd takva
Ne gayreti ar- namus ne ad san
Ne ilmi ne amel ne akl tedbir

Ne havf ne rica ne eri erkn
Fakir eyledi halk iinde an
Ana tan eder oldu dostu dman

Brakt halk iinde an yavuz
Tamamet eyledi leme destan
Bu akn oyununa hi kimse doymaz
Kaplarda kul oldu nice sultan
Bu ak zincirine n ekildi
Koyundan dahi yava oldu aslan
Eittin k oldu ah Edhem
Geyip bir ul, cihanda etti seyran
Can hie saymaktr ad ak

Dkp varl gitmektir ad ak
Bela yamur gibi gkten yaarsa
Ban ana tutmaktr ad ak
Bu lem sanki oddan bir denizdir

Ana kendini atmaktr ad ak
Var Erefolu bil hakikat
Vcudu fni etmektir ad ak
Tarikat Melmet zannedenler, Melmliin insanlara

Allah sevdirdiini iddia ederler. ncelikle Allah sevmek
kimsenin iradesinde olmayp nasip iidir. Bakalarnn
sevdirmeye almas ise yine insann kendine irade
vermesidir. Oysa irade, Hakkndr. Eer Allah sevdirmek
insann elinde olsayd Peygamber Efendimiz (s.a.v.), amcas
Ebu Lehebe sevdirirdi.

Melmlkte rade, Sabr ve Azim
rade, sabr ve azim kavramlar, eriat ve tarikat

ehline mahsustur. Melmlkte ise irade, Hakkndr; sabr,
irktir; azim ise cz iradeye mahsus bir kavram olup
Melmleri balamaz. imdi de bu szlerimize aklk
getirelim:
Hz. Pirin, Niyzi Msr Divan erhinde buyurduu gibi:
Allahn btn sfatlar insanda cz de olsa vardr. Byle
olunca cz iradenin de insanda bulunmas lzm gelir.
Fakat huzurda bulunanlarda irade olmaz. Ehlllah, her an
Allahn huzurundadr. Bu sebeple onlar asla iradelerine
mlik ve sahip deillerdir. Daima Allahn iradesi ile hareket
ederler. Huzurdan asla ayrlmazlar ki iradelerine sahip
olsunlar
Bu durumda iradeni kaybetme demek ile kendinin
sandn iradenle perdelenmeye devam et demek arasnda,
hakikatte hibir fark yoktur. Baka bir deyile, iradeni

kaybetme diye nasihat eden biri, Hz. Pirin; Huzurda
bulunanlarda irade olmaz! sznn hakikatinden gafildir.
Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde, Hakkat ehlinin
olmaz nin dizesini erh ederken; Hakk ehlini vuran
olursa onlar da vururlar; sabr ve skt etmezler. diye
buyuruyor. nk, ster cemalinden sefa ister cellinden
cefa; ikisi de gnle verir sefa ya da Ltfun da ho, kahrn
da ho veya Bin trl bel, benzetti bala diyen Melmler
iin sabr irktir.
Zira sabr, acya ve zorlua katlanmak demektir.
Katlanmak ise hoa gitmeyen eyler iindir. Yukarda da
belirtildii gibi Melmler iin Allah Teldan gelen her ey
hotur. Melmler, celal ve cemali birlemiler; katlanmak,
mukavemet etmek, tkat getirmek gibi kavramlarn ok
tesindeki zevklere vsl olmulardr.
Nitekim Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Kitabul
Alam Bi arat Ehlil lhm adl eserinde yle buyuruyor:
Sabr, mukavemettir ve bu kmil Hakk asndan
edepsizliktir.
Tm bunlarn da tesinde Hz. Pir, Niyzi Msr Divan
erhinde, Tevhit, irkten; zikir, gafletten gelir. Yoksa arifin
irki yok ki tevhit etsin, gaflet etmez ki zikir eylesin. diye
buyurarak, szn ettiimiz hakikate en st boyuttan aklk
getirmektedir. Nitekim arifin iradesi olmaz ki onu kaybetsin;
Allahtan gayr grd bir ey yoktur ki houna gitmeyene
sabretsin; kendine zglenmi bir tasarrufu yoktur ki azmetsin.

Grld gibi Tevhid-i Efl makamna vasl olan iin
sabr yoktur. nk Tevhid-i Efl makam; her fiilde fail
olann Hakk olduunu bilip, fiile yaplacak mdahalenin,
gerekte faile yapldnn zevkine varp; fiilleri, onlarda
fail olan grmeye alarak seyretmektir.
Nitekim Hz. Pir, Risale-i Slk-i Hakikat adl eserinde
yle buyuruyor: Tevhid-i Efl demek; cem halk ehlllah
olduunu bilip ve her fiilin ryeti indinde ol fiilin
aynasndan Hazreti Mauku mahede etmektir.
Niyzi Msr Hazretleri, rfan Sofralar adl
eserinde: Onlar varlk arnn glgesi altnda oturmu,
oradan korkusuz ve hznsz insanlarn hallerini
seyrederler. diye buyurur.
zetle; Efl makam sabr deil, sadece seyretmeyi
gerektirir ki asl zor olan da insann kendisine irade vermeden
seyredebilmesidir. nk ancak tarafsz bir seyir, fiillerin
failini grmemizi salar. Nitekim Niyzi Msr Hazretleri de
sz konusu seyrin korkusuz ve hznsz olduunu ifade
ederek, bu tarafszla dikkat ekmektedir.
Yoksa, Ben bu davrantan holanmyorum ya da
zlyorum veya korkuyorum, ama ne yapalm buradan da
ileyen Hakkm madem, sabredelim bari eklinde gelien
bir dnce, insan Tevhid-i Efl makamnn zevkine
erdiremez.

Hz. Mevln, eriat, tarikat, marifet ve hakikat arasndaki
fark soran bir rencisine: Kar medresede rahlelerine
eilmi ders alan drt kii var. Sen git bunlarn hepsinin
ensesine bir amar at, sonra gel, sana anlataym. diye
buyurur. renci gider, birincinin ensesine bir tokat akeder.
Tokad yiyen derhal ayaa kalkp arkasn dner ve daha
kuvvetli bir tokatla Hz. Mevlnnn rencisini yere ykar.
Bu kez ikincisine tokat atar. O da derhal ayaa kalkar ve elini
kaldrr. Ancak tam tokad atacakken vazgeip yerine oturur.
nc tokat yiyince, yle bir kafasn evirip baktktan
sonra almasna devam eder. Drdnc ise tokad yemesine
ramen hi oral bile olmaz.
Bunun zerine renci durumu Mevln Hazretlerine
anlatr. Mevln Hazretleri yle buyurur: Birinci, eriat
kapsn geememi biri idi. eriatta ksasa ksas olduu iin,
tokad yiyince kalkt, aynsn sana iade etti. kinci, tarikat
kapsndadr. Tokad yiyince tam iade edecekti ki tarikat
retisinde verdii sz aklna geldi: Sana ktlk yapana bile
iyilik yap. Onun iin dnd, oturdu.
ncs, marifet kapsna kadar gelmiti. yinin ve
ktnn tek yaratandan geldiini bildii iin, yaratan bu
ktle hangi iblisi alet etti diye, merakndan yle bir dnp
bakt. Drdnc, hakikat kapsn da gemitir. yinin ve
ktnn tek sahibi olduunu ve ayn olduunu bildii iin
dnp bakmad bile!

imdi, Mevln Hazretlerinin yukardaki ayrmnn
nda daha da net bir ekilde grmekteyiz ki yapma, gayret
etme aamas, tarikat mertebesindedir. Zevk etme aamasna
ise marifet ve hakikatte varlr. Bu nedenle bu
makamlarda, karlk vermek, sabretmek, affetmek, iyilik
etmek gibi irade gerektiren eylemler yoktur. Hakikat ehli
sadece cemlullah seyreder.
Nitekim ayn geree dikkat eken Cneyd-i Badadi
Hazretleri: kr, Allah Telnn verdii nimetlerle
Allaha irk komaktr. diye buyurur.
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri de Kitabul Alam Bi
arat Ehlil lhm adl eserinde, Ancak ondan bakasn
gren kimse ona tevekkl eder. diye buyururken, eyh
Akemseddin Hazretleri ise Risale-i Nuriyyesinde hakikat
ehlini yle tarif eder:
Onlar, varlk arnn glgesi altnda oturmu, oradan
korkusuz ve hznsz insanlarn hllerini seyrederler.

Melmlkte Takva
Tarikat Melmet zannedenler, makam zevkinden yoksun

olduklarndan, Kurn- Kerimde sz edilen kavramlarn
zahirinde kalr ve sadece zahirini deerlendirebilirler. Bu
nedenle de okuduklar ya da duyduklar her ayet-i kerimeyi,
makam gzetmeksizin Melmlie yamamaya kalkarlar. te
bunlardan biri: stnlk ve ereflilik takva iledir.
Bu konuda Niyzi Msr Hazretleri ise yle buyuruyor:
Geri Allaha ibadet de gzel,

Zhd- takv v kanaat de gzel,
Halvet ehline keramet de gzel,
dem isen semme vechullh bul.
Kande baksan ol gzel Allah bul.
Bu ilahinin erhi ise deta tarikat Melmet zannedenlere

cevap niteliinde:
Ehli tarikin ibadeti Hakkn rzas iindir, lkin
uhdlarnda bid baka, mabd bakadr. Hi phesiz ehli

tarka gre bu ibdet de gzeldir. Velkin tahkik ehline gre
bu ibdet seyyiedir. nk ehli indinde bid, mbd Hakktr.
Kaydiyle bid, tlkyle Mbuddur. Yani mukayyed yznden
bid, mutlak yznden Mbddur ve bid ve Mbd Hakktr.
imdi ehl-i tahkika gre de ehl-i tarkn hasene ittihaz ettii
ibdet seyyie deil midir? Evet seyyiedir.
Nitekim bu srra mazhar olan Niyzi Msr Hazretleri baka
bir ilahisinde yle buyuruyor:
n sana gnlm mbtel dt,

Derd- gam bana in dt.
Zhd- takvya yr idim evvel,
Akla benden hep cd dt.
Hz. Pir, bu ilahinin erhini yaparken bakn takva hakknda

ne buyuruyor:
Ol zhd- takv benimle yr idi, akla bunlar hep uzak
oldu. yle ya dim zikirde iken, yani Mabdu ile dima
huzurda iken zhd ve takv ne lzm. Zhd ve takv mahcup
iidir, vm halidir. Hakk bulan kendi yok olur, nk vcd
zaten Hakkn vcududur. te insan bu hususa vkf olunca
Hakka vsl olur.
Nitekim smail Hakk Bursev, Ruh-ul Mesnevi adl
eserinde yle buyuruyor: El-hsl, bed-hl olanlara ehvet
ve hevalar hicab ve ho-hl olanlara zhd ve takvalar mikb
olup, hakikat-i hali mahededen mahrum oldular ve fehm
ettikleri gibi kyas edip, perde-i pindarda kaldlar.

Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri ise, Kitabul Alam Bi
arat Ehlil lhm adl risalesinde; takva sahibi olmann
hakikat ehline deil, tarikat (yol) ehline mahsus olduunu
bakn nasl anlatyor:
Takva azktr. Azk ise yolcu (tarikat ehli) iin gereklidir,
evinde mukim olan kimse iin deil. Yolcu olmayann az
da olmaz. Bir muhakkik de, Takva sahiplerini heyet halinde
ok merhametli olan Allahn huzurunda topladmz gn...
(Meryem 85) ayetinin okunduunu duyunca Zaten onun
yannda oturan birini, nasl onun huzurunda toplar.
demitir.
Tarikat Melmet zannedenlerin, Hz. Pirin yukardaki
szne muhalif olmalarnn gerek nedenini ise yine Hz. Pirin
szlerinde bulmak mmkn: Zhd ve takv mahcup iidir,
vm halidir. Oysa ilah aka dar olan Melmler derler ki:
Senin akn kime ki dt ey can

Ne mezhep kodu, ne din ne de iman
Ne dnya, ahiret ne zhd takva
Ne gayreti ar- namus ne ad, san

Hakikate Varnca Yollar Biter
Tarikat Melmet zannedenler, sohbetlerinde ou kez yol

tanmn kullanr, Melmlii de yol diye nitelendirirler.
Oysa Mevln Hazretleri, Mesnevisinde yle buyuruyor:
eriat muma benzer; yol gsterir. Ele mum almadan, yol
alnmaz. Yoldaki bu gidiin, bu yryn tarikattir.
Gidecein yere vardn m amacna ulatn m bu da hakikattir.
Bunun iin demiler ki hakikatler meydana kt m yollar
biter! Nitekim Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri: Hakk
yollarda arama, nk ortada ona giden bir yol yoktur. diye
buyuruyor.
te Melmlk, yollarn bittii; baka bir deyile, yollarn,
uzaklklarn, mesafelerin hibir zaman var olmadnn,
Hakk arayn zannmzdan ibaret olduunun ve gafletten
kaynaklandnn zevk edildii noktadr.

Melmler Nefs ile Uramaz
Tarikat Melmet zannedenler, Melmlii, Nefs

mcadelede muzaffer olmak diye tanmlarlar. Oysa nefs
mcadele, eriat ve tarikat mertebesidir ki eriat ve tarikat ehli
iindir. Nitekim bu konuda Hz. Pir yle buyurmaktadr:
Hakikatte hayr ve errin yaratcs Allahtr. Lkin eran
(yani eraite gre) hayr, Hakka nisbet olunur. Zuhur ettii
mazhar da bylece ameline gre sevap ve mkfat grm
olur. er, kula yani nefsine nisbet olunur ve er hkm ile
ksas icra edilir; yoksa hayr ve errin yaratcs Allahtr;
fakat er hkm, buna gredir ve bu hususu byle bilmek
iktiz eder.
Melmler, yani hakikat ehli olanlar, efl, sfat ve ztn
Hakkn olduunu zevk etmilerdir. Efli, sfat ve zt
Hakkn olan ne ile mcadele eder? Mcadele, efl, sfat ve
zt kendinin sanan irk ehline mahsustur.

Nitekim Niyzi Msr Divannda, Hz. Pir yle buyurur:
eit insan bulunur. Biri kfir, biri mmin, dierleri de
inkiyd ehli ki enbiya ve velilerdir. Bunlardan hangisi
Hakkn emirlerine kar gelebilir? Hibiri kar gelmeye
kdir deildir, nk efl, sfat, zt Hakkndr. nat etmeye
kalkmak iin, bunlarn kendinin olmas icabeder. Mesel
kle, efendisiyle inat edebilir mi? Edemez. Byle olduu halde
mademki her tasarruf Hakkndr, yleyse bu abes szler
nedir? Nefs ve eytan dediin kimlerdir?
Kahr-u ltf eyi vhid bilmeyen ekti azab
Ehlllah iin kahr ve ltfun yaratcs birdir, baka
yaratc yoktur. Nice ltuf ann ihsn ise kahr da onun
hediyesidir. Hayr ve er, Allahndr. Bunu bilmeyen, una
buna isnad eyleyen azap eker, mazzeb olur.
Cmle fitne kan ile kirpiinden olduun,
Bilen eder mi cihandan nefs- eytn ile bahs.
ol ruhunla hattnn srrn zhid anlasa,
Krs zre eylemezdi kfr- mn ile bahs.
Hayr ve erri Allahtan bilen nefis ve eytandan
bahsetmez. nk ayet-i cellede8: Kul kll- min
indillh, Syle Y Muhammed, her ey Allahtandr.
vrid oldu.
Tarikat Melmet zannedenlerin bazlar da farkszlkta
snr tanmayarak, mcadelenin tesinde nefsi ldrmekten
bahsederler. Melmlkte, Nefsini bilen, Rabbini bilir.
8 Nisa 78

hkm gereince nefsi bilmek esastr. Reslullah (s.a.v.)
Efendimiz, Nefsini bilen, Rabbini bilir. buyurdu. Nefsini
ldren, Rabbini bilir. demedi.
Nitekim Hz. Pir, Muhyiddn-i bnl Arab Hazretlerinin
Ehadiyyet Risalesinin erhinde yle buyurur:
Binaenaleyh nefsinin, bil vcud vel fena olduun
bilirsen, Hakk Tel Hazretlerini bilmi olursun. Ve byle
bilmediin halde, nefsine arif olmam olursun. Marifet-i
ilhiyeyi, vcudun ifnasna ve fenann fenas izafesine isbat-
irk idine phe yoktur.
Zira vcudullah fena kabul etmediinden, mahv ve fena
olduu halde vcut Hakkn olmayp gayrinin olmu olur.
Gayriye, isbat- vcud etmek ise irktir. Hem de irk-i sarihtir.
Reslullah (s.a.v.) Efendimiz, Nefsini bilen rabbisini bilir
buyurdu. Nefsini ifna eden, rabbisini bilir. buyurmad.
Klennebiyy leyhisselam, Men refe nefsehu fekat
refe rabbehu derken nefsten murad- lileri, vcudun
hakikatte emmare, levvame, mutmaine tesmiye klnan nefs
deildir. Onlar hldir. Nefsi ile iaret-i seniyyeleri, cemi
masiva Allah olan nefstir.
Nefslerine ve Rablarna rif olduklarn, vcud
taallkatnda necat bulduklarn zannedenlerin ekserisi, tarik-i
irfana fena-i vcudundan gayri olmadn sylemeleri, beyan
olunan kavl-i Aleyhisselm fehmetmediklerinden, irk-i
mahvettiler zannyla, vcuduna nefsi hakknda fena ve mahv

istilahlarnca, sair gne makamatyla beyan etmilerse de bu
beyan olunan iaretler irk-i mahzdr.
Zira, Hakktan gayri ey var ve mevcud olduun,
vcudundan fen olduun caiz gren, Hakkn masivasna
ey isbat edenin ise mrik olduuna phe yoktur.
Nitekim Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Mirat-l
rfan adl eserinde nefsin hakikatini yle ifade etmektedir:
Bir rif kiinin nefsine kar olan irfan duygusu, phesiz
Allah Telnn nefsini bilmesi saylr. yle deil mi? Arada
bir yabanc dnlmediine gre baka nasl olabilir ki?
Olamaz. nk irfan sahibinin nefsi, z, varl, Allah
Telnn nefsidir; zdr, varldr. Ksacas, Allah
Teldr. NEFSten murat: Varlktr. Vcuddur. Nefs, diye
bir ey yok; anca Onun nefsi vardr. Yani, Onun nefsi.
Varln z. Ayn ekilde vcud diye bir ey de yok; ancak
Onun vcud varl vardr.
Yukardaki szlerden de anlalaca gibi nefsini bilen
Melmler, asla nefsi ldrmek tanmn kullanmazlar. Bu sz
eriat ve tarikat szdr. Nitekim tarikat ehli nefislerine rif
olmadklarndan tr, onu emmare, levvame, mlhime
mutmaine vs. diye isimlendirdikleri mertebeler ile
eitmeye alrken, Melmler ise makamlar sayesinde
ruhlar ile aslna urc ederler.
Nitekim Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde yle
buyurur: Eer insan ruh yoluyla aslna ykselemezse yani

eflini, sfatn ve ztn Hakkta yok edip de ykselmeyi
baaramazsa hayvan ve madenden bile aa kalr.
Baka bir deyile Hz. Pirin buyurduu gibi; Ruh sfl
olursa nefs; ulv olursa ite ona ruh denilir ki Melmler,
sfl olanla uramazlar. Sfl olann, yani nefsin terbiye
edilmesi tarikatn iidir. Melmlk, ulv olan yani ruhu,
makamlar yolu ile aslna urc ettirmektir. nk
Melmler, makamlar arasnda iner kar; ancak Efl
makamnn altna inmezler. Yani nefs ehli ile megul
olmazlar.
Nitekim Gavsiye isimli eserinde, Allah Tel Geylni
Hazretlerine yle buyurur: Ey Gavs- zm! Zhidleri
nefis yolunda; arifleri kalb yolunda; vkflar ruh yolunda
kldm. Ehli tarik, rmcein ana taklr; bundan daha
byk tuzak yok zannederler. Melmler ise Ruhlarmz
bedenlerimiz, bedenlerimiz ruhlarmzdr. derler.
Sonu olarak, Melmler, nefs ile uramazlar. Nitekim
Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Ruhul Kuds adl eserinde
yle buyurur: Bir gn Ebu mran Musa bin mran
El-Martelinin (r.a.) yanna girdim. Bana dedi ki: Ey oul!
Nefsine dikkat et! Ona dedim ki: eyhimiz Ahmedin yanna
gittim; bana, Rabbine dikkat et! dedi. Hanginizi dinleyeyim?
Dedi ki: Ey oul! Ben nefsimle beraberim. Ahmed ise
Rabbiyle beraberdir. Her birimiz, kendi hlinin gerei olan
davran sana gstermiiz. Allah, Ebul Abbasa bereket
versin ve beni ona kavutursun.

Hl ve Makam zerine
Makam zevkine vasl olamayan tarikat Melmet

zannedenler, insanlar Melmlk diye hl ehli olmaya
arrlar. Oysaki Mevln Hazretleri, Mesnevisinde yle
buyurur: Hl, gzel bir gelinin cilvesidir. Makam ise o
gelinle halvet olup vuslatna erimektir. Gelinin cilvesini
padiah da grr, bakalar da. Fakat onunla vuslat aziz
padiaha mahsustur. Gelin, havasa da cilve eder, avama da.
Ama onunla halvete giren ancak padiahtr. Sufiler iinde
hl ehli oktur, fakat aralarnda makam sahibi nadirdir.
Kuru laf ile maksd ele girmez,
Yr hl ehli ol, kli nidersin.
Fen ender fenya erdin ise
Fergat ehli ol, hli nidersin.
Niyzi Msr Hazretlerinin buyurduu gibi; ancak klde
olan, hle davet edilir. Hl ehli, ehli tariktir. Yani insanlar hl
ehli olmaya armak hakikate deil, tarikata davet etmektir.
Oysaki Melmler, hl deil, makam ehlidirler. Msr

Hazretlerinin buyurduu gibi fen ender fenya erenler, hli
neylerler?
Birer hle cihnn halk bir bir rz oldular,
Benim bir hle meylim yok
Hakkn bilmem nesiyim ben.
Nitekim Hz. Pir, Risale Fi Beyan- Slk-i eriat ve Tarikat
ve Hakikat adl risalesinde, hlin tarikata mahsus olduunu son
derece ak bir biimde beyan etmektedir: kinci slk,
tarikattr... Bu slk hldir, makam deildir. Zira vakaya
mutabk deildir. Kefolmadka makam olmaz. Bu slkta
olan yine ehli hicaptr. Ve bu slk gayet asrdir.
Hz. Pir, Niyzi Msr Divan erhinde de yine hli
yermekte ve hlin makam olmadn aka beyan etmektedir:
akirdler, ehl-i meratib-i bek, sahv- tam makamlarnda
olanlardr. Ta yonarlar, yani mahvlarn, bakyye-i sekirden
mutahhar klmaa daim sayederler. Zira sekir; hldir,
makam deildir. Hle itibar yoktur. Nitekim Muhyiddn-i
bnl Arab Hazretleri yle buyurur: Hikmetli kimse
hkimdir, hl sahibi ise hlinin mahkmudur.
imdi de Muhyiddn-i bnl Arab Hazretlerinin, Kitabul
Tecelliyt adl eserine bir gz gezdirelim: Hllerin
lezzetlerinden kan. nk ldrc zehirlerdir onlar.
Engelleyici perdelerdir. nk ilim, seni Ona kul yapar.
Bizden istenen de budur ve seni Onunla hazr klar. Hl ise
seni hemcinslerine Efendi yapar. Hlin galip gelmesi onlar
sana kul eder. Sen de onlara kar rububiyet niteliklerini
sergilersin.

Makam yerine, hl sahibi olan tarikat Melmet
zannedenler, Melmlii nefis mcadelesi ile hl ehli olmak
sanrlar. Muhyiddn-i bnl Arab Hazretlerinin, Ruhul Kuds
adl eserindeki szleri, bu anlamda ibret vericidir. Muhyiddn-i
bnl Arab yle buyuruyor: Arif, Hallac gibi hl sahibi
olunca, nefsiyle bakalarn ayrr; nefsine iddet ve baskyla
muamele eder, bakalarnn nefsine ise onu kendine tercih
etmez, merhamet ve efkat ile muamele eder. Arif, makam
sahibi olunca, makama yerlemi, gl olunca, nefsi ona
yabanc olur. Nefsiyle lemdeki dier nefisler arasnda fark
kalmaz. Dolaysyla bakalarnn nefislerine kar sergilemek
durumunda kald merhamet ve efkati, kendi nefsine kar da
gstermek durumundadr. nk nefsi artk onun
yabancsdr. Kendisi ykseklere km, nefsi ise
hemcinsleriyle aalarda kalmtr. Bu yzden bakalarna
acd gibi nefsine de acmaldr.
Tm bunlardan sonra, Melm sohbeti yapyorum, diye
ortaya kp, sonra da bu sohbeti yarm yamalak kitap bilgisine
dayanan eriat ve tarikat szleri ile harmanlamaya ve zlf-i
yre dokunmaya devam eden tarikat Melmet zannedenlere
yle seslenebiliriz: Ya grndnz gibi olun ya da
olduunuz gibi grnn. Melm olmak, nasip ii. Nasibiniz
yoksa bari iyi bir ahiret ehli olmaya aln. Yaptnz i,
tavuun kua bakarak, Benim de kanatlarm var. Allah bana
umay nasip etse de etmese de uacam. diye inat etmesi
kadar abes ve tehlikelidir.

Rzk zerine
Tarikat Melmet zannedenler, slikleri, veren el olmaya

davet ederler. lk bakta kulaa ho gelen bu sz, eriat ve
tarikat ehline yneliktir. Hakikatte ise Er rzk-u maksum-un
vel eceli malumn ve bahiyl-n mezmun-n ve hasid-l
mabun-n Hz. Ali (k.v.) Aleyhisselamn buyruudur:
Rzk, paylatrlm ve blnmtr. Ecel belirtilmi,
belirginletirilmitir.
Yine Hz. Ali (k.v.) lahnamesinde yle buyurmaktadr:
nsanlar, mal azln akl noksanlna balarlar. Akll
olduu halde mal az olan, ahmak zannederler. Kii zek ve
akl ile rzk bolluuna kavusayd, btn derece ve
mertebelerin en stn noktasna nail olurdum. Btn rzklar
Cenab- Hakkn fazl keremi ile ezelde taksim edilmitir.
Akl ve mantk oyunlar ile deitirilmesi mmkn deildir.
Rzkn bolca bulanlar, bunu akl ve zek sayesinde elde
edemediler. nk takdir ne ise gelir insan bulur. Rzklar
ezelde taksim edilmitir. Eer kuvvet ve gle rzk temin

edilseydi, gsz ve takatsiz olan serenin rzkn, gl ve
kuvvetli olan doan kuu alrd.
Seyyid Muhammed Nur-l Arab Hazretleri, Allaha
ksan eer, rzkn dnme ki sen, Allah zikreder de
rzkn unutursan Allah Tel sana daha hayrl bir rzk
ihsan edecektir. buyurmaktadr.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) hadisi eriflerinde yle
buyurmutur: Errzk eedd taleben lilabdi min ecelh:
Rzk, ecelinden ziyade sahibini arar ve nerede olursa
bulur. Errzk yetlibl abde maka yetlibh ecelh: Rzk,
ecel gibi Cenb- Allahn abdini arar, nerede olsa bulur.
Lev enne abdi deme herebe min rzkihi kema yehereb
minel mevti l edrakeh rzkh kema ydrikhl mevt:
Ben-i dem ecelden kat gibi rzkndan da kasa eceli
nerede olsa onu bulduu gibi rzk da onu arar bulur.
Lev ferre ehadkm min rzkihi l edrakeh maka
ydrikhl mevti: Sizden bir kimse rzkndan firar etse rzk
mevt gibi kendisini bulur.
Cenb- Hakk, rzklar taksim etmitir. Onun peinde
koarak fazla abalamak beyhudedir (Zhruf 32).
Sonu olarak, ehlllahn yukardaki szlerinden de
anlalaca gibi ehli tevhit olanlar, Allahn rzk dilediine
verdiinin zevkine varmlardr. Ehli tevhit olanlar, tarikat
Melmet zannedenler gibi veren el olma sevdasnda
deillerdir. Nitekim Hz. Pir, Niyzi Msr erhinde yle
buyurur: Ehlllah, dnya ve ukby tamir etmez.

Melmlkte Dua
Tarikat Melmet zannedenler, bol bol dua eder ve

Melmlkte duann neminden bahsederler. Oysaki Mevln
Hazretleri, Melmleri yle tanmlamaktadr:
Evliyallahtan bir kavim tanrm ki onlarn azlar
duadan dikilmi gibidir. Yani Allahn takdirinin tam rzas ve
tevekkl iindedirler. O byk ztlarn kendilerine ram olan
rza dolays ile kaza-i ilahnin defini aramak ve onun iin dua
etmek onlara deta haram olmutur. O zt- kiram kazay
ilahde husus bir zevk grrler de ondan kurtulmak talebinde
bulunmay kfran sayarlar.
Hkm ilahye tamam ile raz ve mnkad olan kimse,
rzay briyi grnce gler. nk kaza ona eker helvas
gibi gelir. Eksik ve lftan ibaret olan ve mucibiyle amel
edilmeyen bir ilim bu ak nasl dourabilir? Evet, naks bir
ak doar, amma cemdata, mahlklara kar. Kabul
etmem demek, itiraz etmek bizden gemitir, gitmitir.
smail Hakk Bursev Hazretleri, Ferahur Ruh adl
eserinde yle buyurmaktadr: Rabbim bize hidayet verdikten
sonra kalplerimizi saptrma (l-i mran 8), diyen kimseler

nerede? Haklarnda, Biliniz ki Allahn velileri iin hibir
korku yoktur (Yunus 62). denilen kimseler nerede?
Allah Tel eriat ve tarikat ehlinin kendisine dua
etmesini istemi ve bunu Kurn- Keriminde beyan etmitir.
Ayrca pek ok hadis-i erifte de duann faziletlerinden
bahsedilmektedir. Ancak btn bunlar mekn ehli iindir.
Makam ehli olan Melmler ise ancak Allah Tely
zikrederler.
Nitekim Muhyiddn-i bnl Arab Hazretleri, Kitabu
ahid adl eserinde dua ve zikri karlatrrken, mekn ve
makam ehli, baka bir deyile tarikat ve hakikat ehli
Melmler arasndaki fark da gzler nne sermektedir: Dua
ibadettir, zikir efendiliktir. Dua eden, Ona ular, yanna
girer. Zikredense zaten Onun yanndadr. Dua, seslenmektir.
Seslenmek ise uzakl ifade eder. Zikir, Allah iin; dua ise
Allah katndaki nimetler iindir.
Allahn bir kavmi de vardr ki onlar Onu her eyde
grrler. Bu yzden bir eyden, baka bir eye kamazlar.
Ayn konuya dikkat eken smail Hakk Bursev Hazretleri,
Ferahur Ruh adl eserinde yle buyurmaktadr: Talep, kayt
ehli olana gredir. Zira talep, tlip ve matlubun arasnda
nisbettir. Talep etmemek ise bi-kayd olana gredir.
Melmlere yani makam ehline gelince, L File llllah
diyerek tevhid-i Efl makamna vasl olanlar, her fiilde fail
olann Hakk olduunu; Allahtan baka fail olmadn idrak
edince duadan derler. nk Melmler, Allahtan bir ey

dilemenin ya da istemenin, Onun iine karmak olduunun
bilincine varrlar.
Biz nasl dua ederiz, aziman iini bilmez mi ki!
Biz Allah Teldan daha m iyisini biliyoruz ki Ona
iini retelim? ya da Biz Allah Teldan daha m
merhametliyiz ki Onun lyk grdn kabul etmeyelim?
derler. Onlar kendi isteklerini murad- ilahde yok etmilerdir.
Allah Telnn iledii hibir ii yersiz ve abes
grmedikleri iin, deitirilmesini dileme ihtiyac da
duymazlar. Tpk Hz. brahimin (a.s.) kssasnda olduu gibi:
brahim (a.s.) tam atee atlrken Allah Tel Cebraili
(a.s.) gnderir. Cebrail (a.s.), Hz. brahimin (a.s.) yanna
giderek, kendisine yardma geldiini syler. brahim (a.s.):
Sen de benim gibi bir mahlksun; sana ihtiyacm yoktur.
der. Bunun zerine Cebrail (a.s.): O zaman Allah
Teldan iste! deyince, brahim (a.s.) yle buyurur:
Hlimi grp bilen Allaha, hlimi arz etmekten edep
duyarm.
Hazretleri, Arif-i billh olan kimse Allha hacetini
sylemekten hay eder. diye buyurarak, arif-i billh olanlarn
farkn net bir ekilde ortaya koyarken, arif-i billh
olmayanlar da anlamamz salyor. Nitekim smail Hakk
Bursev Hazretleri yle buyurmaktadr: Mukarrebun
olanlar en son gayeye ulamlar, kendileri iin bunun
tesinde talep edilecek bir ey kalmamtr.

Muhabbet Kuu
-Ey muhabbet kuu! Gel bir gn de bizim ellere. Sana insan

olmann yolunu soralm: nsan nasl olunur?
-nsan nasl m olunur? ok gtr insan olmak. Bir kmil
mridin gzetimi gerek. O mrit, sana insan olmann yolunu
gsterir, seni irat eder.
-Mevln Hazretlerinin buyurduu gibi: Gel! Ne olursan
ol yine gel! Yz bin defa tvbeni krd isen yine gel! Buras
umutsuzluk kaps deildir.
Muhabbet kuu sessizliini bozdu ve yle dedi: Mevln
Hazretleri acaba ka sene mrit nnde ilah ak ile kaynaya
kaynaya kimya oldu? ve devam etti: Mevln Hazretleri,
gel, dedi, ama sen, o dergha lyk msn? man kabul ediyor
musun bakalm?
-manmz yok mu ki?
-Sizin imannz gerek olsa idi Mevln Hazretleri size, gel,
der miydi?

-Syler misin muhabbet kuu, hakiki iman nasl olur?
-Bak, Yunus Emre Hazretleri krk alt sene Taptuk
Emrenin tekkesine odun ekti. Yine brahim Ethem
Hazretleri, padiahl terk edip, Fakirullah Hazretlerinin
tekkesine yllarca dadan odun getirdi.
brahim Ethem Hazretleri, Fakirullah Hazretlerinin
tekkesine geldiinde, ana rahminde bir olu vard. Olu
doup, bydkten sonra babasn aramaya balad. Babasnn
bu beldenin padiah iken tac taht terk edip, dervi olduunu
rendi. Babasnn izini srerken, Fakirullah Hazretlerinin
tekkesini buldu ve babasn sordu. Ona babasnn daa odun
ekmeye gittiini sylediler ve gittii yolu tarif ettiler.
Bu srada brahim Ethem Hazretleri, dadan ykledii
odunlar getirirken yorulmu, bir eme banda
dinlenmekteydi. O srada emeye yaklaann olu olduu
halde akilii iine ikna oldu.
Allaha mnacat ederek: Bu olan beni dinimden edecek.
Ya onun cann al ya benimkini. der. Mnaacat mstecap
olur ve olu orackta derek, lr. brahim Ethem Hazretleri,
olunun ldne hamdeder.
Erenler buraya Sfat dersi derler. Zt dersinde ise can
verilir.
Var m brahim Ethem gibi pehlivan? Ona, Nefsini
Mslman etti. derler.

Bize Melm derler, akl ermez srrmza.
Utanmayz, usanmayz, bizi Allah ayna etmi. Aynaya
bakan kendini grr. Eer kt grrsen kendini grrsn, iyi
grrsen de kendini grdn gibi.
Melmler iin her olay bir ayet, her zerre bir ayettir. Ve
Melmler, mazhar- zttr.
lah ak ateiyle yllarca kaynamz. rademiz elden
gitmi, meclimiz kalmam. Bizden Allah konuur,
Eneallah demiiz. Ulu devlet aryorsan ulu devlet,
Melmlerdir.
Eyybm, yaralym, dertliyim, belalym. Bela benim
devletim, ben bir merdolu merdim.
Eyp (a.s.) zevcelerine buyurdu: Beni brakn, gidin.
Zevcelerinin biri yaral Eyp (a.s.) brakt gitti. Birisi ona
inanmt, brakp gitmedi. Yabanda Eyp Peygamber (a.s.) ile
kald; dilendi, devirdi; bakt, ilelere katland.
Nihayet Eypn (a.s.) iyi olma vakti gelmiti. Cebrail
(a.s.) geldi ve dedi ki: Ya Eyp! uraya ayan vur, oradan
kacak suyla zevcenle ykann. Derdinden kurtulup, zevcenle
birlikte gencecik olacaksnz. O da iman ile azizlerden
olacak.
Ey lem-i srr hafiyat! Senin iine kimin akl erer?
Ariflerine Sizi, yzme bakmak iin yarattm. demisin.

Hakk velilerine okunu atanlarn dman, Allah olur. O
Allahtr ki Benim bir velime dman olana, ben harp iln
ederim. buyurur.
Melmlk, bir nev eleme mesleidir. Kalbinde rklk
olanlar elenir, elein yzeyinde kalr. Elein yzeyinde
kalana, kepek derler; kepei de atarlar! Kalbinde ikilik olanlar
da elenir.
Bu Meslek-i Resldr. Veliyllahlara ktlk dnenler
kfrandadr. Kfran, Allah Telnn mdil esmasdr.
Ey Slik! Eer erenler arkanda ate yakarlarsa
brahim Aleyhisselam gibi ol! imdi de Nemrutlar hl
ate yakmaktalar. Eer mermer ta isen erenler seni
cevher eder!
Seni seviyorum desem, sen seni seversin ancak,

Seni biliyorum desem, sen seni bilirsin ancak,
Seni gryorum desem, sen seni grrsn ancak,
DAVUD ancak bir isim, kamu lem sensin ancak.

Son Sz
Hz. Pirin de buyurduu gibi: Gerekse yz bin delil ve

brhan ve kesin hccet getirip, ayan ve beyan eylesek unlar ki
gnl gz almam ve anadan doma krdr, ona ila kbil
deildir.
Nitekim Hakk Tel Hazretleri Kurn- Kerimde buyurur:
Kim bu dnyada kr ise, ahirette de krdr. (sr 72).

Kemlt- Davudtan Sohbetler
mit Bulut Efendinin, Melmlik retisini ve bu

retinin nasl yaama geirileceini, talep edenlere
aktarmak zere Melm Dncesi Aratrma
Dernei ats altnda yapt sohbetlerden
derlenerek hazrlanm ve 2013 ylnda okuyucu ile
bulumutur.
Kemlt- Davudtan Sohbetler, Hz. Pirden gelen

ve manas Hz. Muhammed (s.a.v.) ile e deer olan
evrensel kemlt, mit Bulut Efendinin dilinden,
tasavvuf terminolojiye giren baz kelime ve
kavramlarn dnda, gnmz Trkesi ile yaln ve
ak bir anlatmla sohbet slbuyla okuyucuya
aktaryor.
Davud Ylmaz Divan erhi
nc Dnem Melm Piri ve Kutb-l Aktb Seyyid

Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinden gelen
silsilenin hilafet ve hccet zincirinin beinci
halkasna nail olan Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri,
169 adet ilahisinin yer ald Davud Ylmaz
Divannda, hakikati 90 bin kelime ile anlatmtr.
Tamamen dou ile yazlm nemli bir eser olan

Davud Ylmaz Divann, ancak ve ancak Davud, yani
Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin kemltna
ulaan bir Melm insan- kmili erh edebilir ki bu
ilahiler ilk kez, Davud Ylmaz Divan erhi isimli
bu eser ile mit Bulut Efendi tarafndan erh
edilerek, 2015 ylnda okuyucunun zevkine
sunulmutur.
Melm
Hc.Davud Ylmaz
Tevhit Ayetleri
Tevhit Ayetleri, Davud Ylmaz (k.s.) Hazretlerinin

yaymlanm 4 kitabnda yer alan tevhit ayetleri ve
bu ayetlerin getii metinlerin mit Bulut Efendi
tarafndan derlenmesi ile oluturulmu bir kitaptr.
Kitapta yer alan ayet aklamalar, ilgili
kitaplardaki orijinal metinlerdir.
Kurnn srr, insan- kmildir ve Kurn, insan-

kmile ynlendirir. nsan- kmil de Kurnn srrn
size bildirir. Pirin kitaplarnda yer alan tevhit
ayetlerinin derlenmesiyle ortaya kan ve 2016
ylnda yaymlanan kitap, tevhit ayetlerinin srrna
ulamak isteyenlerin istifadesine sunulmutur.

Risaleler

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Risaleler

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Melm

Hc. Davud Ylmaz

Kitap steme Adresi

Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri .................................................. 7

Vel Asr nnel nsan (Asr Suresi) ............................................ 17

Nasl Yaarsanz yle lrsnz

nsan- Kmili Nitelemek steyenlere

Seyyid Muhammed Nur-l Arab Hazretlerinin

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |5

6| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Seni grmeyen gz, gz deil!..

Davud Ylmaz (k.s.) Hazretleri, 1933 ylnda, Bayburt ilinin Kn

1 Davud Ylmaz, nsan- Kmil ve Srlar, zmir, 2007, s.8-9

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |7

8| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

3. Devre Melmlii Ali Bozkurt Dalay Efendi ve Davud Ylmaz

Aktif bir ekilde faaliyetlerini srdren III. Devre Melmleri ya da

Mehmet Hakan Alan

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |9

mit Bulut Efendi, 1963 ylnda zmirde dnyaya geldi. lk ve

10| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |11

Melm Hc. Davud Ylmaz Risaleler isimli bu kitap,

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |13

Seni seviyorum desem, sen seni seversin ancak,

14| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Asra and olsun ki

2 Asr 1,2 (Vel Asr. nnel insne le f husrin.)

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |17

18| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |19

Yirminci asrn Melm Piri Seyyid Muhammed Nur-l

20| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |21

22| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Yani, her nesne ki seni Hakk muhabbetinden gafil eyleye,

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |23

24| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |25

Ey birader! Vasf, ayn mevsuftur. Her ne ile vasfedersen ol

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |29

30| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |31

32| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Yirmi Drdnc Sofra

Varidat sahibi yle diyor:

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |33

34| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Otuz Birinci Sofra

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |35

Otuz Drdnc Sofra

36| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |37

38| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

Bizim hakikatimize iki ahit vardr: Bunlardan biri kitap,

Byezd-i Bistm Hazretleri

Beni slkumun ilk zamanlarnda grenler, sddk;

Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler |39

yle bir makama erimi veli vardr ki dorudan

Bir kul bu makama vasl olduu vakit, vasllar ve Allah

Abdlkadir Geylni Hazretlerinin

nsan- kmilin aynas Hakkn tecellisine gredir.

40| Melm Hc. Davud Ylmaz - Risaleler

eriat muma benzer; yol gsterir. Ele mum almadan yol