MGA SALITANG DAPAT TANDAAN

KOLONYALISMO
- nagmulasasalitang Latin na "colunus naibigsabihin ay magsasaka
- isangpatakaran ng isangbansanamamamahala ng mgasinakopupangmakagamit ng
likasnayaman ng mgasinakop para sasarilinginteres
- sapamamagitan ng pakikipagkalakalan at pakikipagkaibigan, makukuhanilaangloob ng
kanilangsasakupinhanggangipapatawnanilaangkanilanghangarinMang-sakop

IMPERYALISMO
- nagmulasasalitang Latin "imperium naibigsabihin ay command
-Nagsimulagamitinsapanahon ng pananakopsa Roma
.-Dominasyon ng isangmakapangyarihangnasyon-estadosaaspektongpulitika,
pangkabuhayan at kultural napamumuhay.
-Pinapatupaditosamahina at
maliitnaestadoupang magingpandaigdigangmakapangyarihan
.

MGA DAHILAN NG IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO

1. Udyok ng Nasyonalismo
Dahilsanasyonalismo, nais ng mganasyonsa Europa namagkaroon ng
malawaknakapangyarihanupanglabananangkanilangmgakaribalnabansa.
Upangmagingmakapangyarihan, kailangannilangmapalawakangteritoryo para
narinmasakopangmaliliit pang mgabansa.
2. RebolusyongIndustriyal
Ito angpanahonna kung saan ay maramingmgaprodukto/ imbensyonangnaggawa.
Dahilditotumindiangpangangailangan ng mga raw materials upangmagkaroon ng
mgaprodukto.Dahil din ditosaRebolusyongIndustriyalnoong 1800's,
naghanapangmgabansangkanluranin ng bagsakan ng kanilangproduktongginawa.
Kinailangan din nila ng lupangpagtatayuan ng mgapabrika.
3. Kapitalismo
Ito ay isangsistemakungsaannamumuhunan ng
salapiangisangtaomulasakanluraningbansasaisangbansangsakopupangmagkaroon ng
malakingtubo o interes. Sapag-unlad ng kalakalansapagitan ng mgaEuropeo at Asyano,
dumamiangsalapingnaipon ng mgamangangalakalnaKanluranin kaya
nahikayatsilanagawinitongpuhunansamgapananin at minahansamgakolonya para
kumita
4. The White Man's Burden ni Rudyard Kipling
Ito ay isangtulangisinulatni Kipling, naisangmanunulang Ingles noong 1899 pagkatapos
ng Spanish-American war. Ipinapamukhanitonaangmganasasakupangbansa ay
pabigatlamangsamgakanluraningbansa. Sinasaad din nitonaangmgaputiang may
responsibilidadnaturuanangmgabansanghindi pa sibilisadotulad ng Pilipinas.

RebulusyongIndustriyal
-Nagingsaliksapaghahanap ng bansasa Europa at Hilagang Amerika ng
mgapamilihannamagigingbagsakan ng mgaproduktongginawa. Kinailangannilagumawa
ng pabrika para sagawaan ng kanilangmgaprodukto.
-PRODUKTO
I. AFRICA- rubber, copper at ginto
II.INDIA- bulak at jute
III. TIMOG SILANGANG ASYA- tin
IV. Mamamayansa London at Berlin:
-natutonguminom ng tsaa, tsokolate at kape.
-Gumagamit din sila ng sabon, nagawasa Palm Oil mulasaAfica at langis ng
niyogsaAsya.

Colony at Protectorate
Angmgaimperyalistangbansa ay may ibatibanganyosapamamaraan ng
pagkontrolsakanilangmgateritoryo:
Anguna ay tinatawagna colony kung saan ay direktangkinokontrol at ginawa ng Spain
saPilipinas, Great Britain sa India, at France sa dating Indo-China
Ang protectorate ay mayroongsarilingpamahalaanngunitangmgapatakaranpanlabastulad ng
ginawa ng America saPilipinas, Great Britain sa Hong Kong, at Portugal sa Macau.

Industriyalisasyon
Pangangailangan para samgahilawnasangkap o materyales (Raw Materials)tulad
ng langis, kape, asukal, gomaatbp.
Matindingkapitalismoangprinsipyong pang-
ekonomiyaangnagharisapandaigdigangpamilihan
Angtunggalian ng mgakanluraninsaisatisaangnaginghamonsaIndustriyalisasyon

Pamumuhunan

Itinuturing ng mgaKanluraninangmgabansangAsyanobilangmapagkukunan ng
kita o tubo

Naakitangmgakanluraninsaposibilidad ng paglago ng
kanilangperasapamamagitan ng paglalagay ng kapitalsamgapataniman at
minahannasaganasaAsya.
IMPERYALISMO SA INDIA
Sinimulangsubaybayanmismo ng England angpamamahalasa India ng English
East India Company.
-ditonakontrol ng britishangruta ng kalakalansa India

Ditonaganapangpagpili ng pamahalaan ng England samagiginggobernador-

heneral ng India.
Dahilsamalakingtagumpay o malakingkita ng mga British, angbansang France ay
nagtatag ng kompanyangnagngangalang French East India Company
nanagingkakumpetensya ng mga British.

Hinadlanganito ng mga British sapamamagitan ng Battle of Plassey noong 1757

Battle of Plassey
-Ang Battle of Plassey ay naganapsapagitan ng mga British at ang nag-
iisangNawabnahindikumampisamga British nasiSiraj-ud-daulah.

-Nanaloangmga British sa Battle of Plassey sapag bribe ni Robert Clive sa commander

in chief ng mgasundalo ng Nawabnasi Mir Jafar at inatakeang Calcutta kung
saanmahahanapangNawab.

-May 3 malalakingstasyonang East India Company, Fort St. George sa Madras, Fort
William sa Calcutta at Bombay Castle sa Western India

RebelyongSepoy
Tinatawag ring Rebelyon ng 1857

Hukbongkolonyal ng England sa India na nag-

alsadahilsabalitanaangkanilangbagong cartridge ng riplengkanilangginagamit ay
nilangisandiumano ng langis ng hayop.
- Tutolditoangmga Hindu at Muslim dahilbawalsila ng baka at baboy

Ginamit ng England angpagkabigo ng rebelyonbilanghudyat ng

pagpapabagsaksa English East India Company.
ImperyalismosaAsya

BURMA England
PILIPINAS Spain
INDONESIA Dutch
SINGAPORE England
PENANG England Straits Settlements
MALACCA England
CHINA England

IMPERYALISMO SA AFRICA
AngPaggalugadSaGitnang Africa

Hindi gaanongkilala ng mgaEuropeoang Africa dahilmahirapmaratingangkaloob-

loobannito.
Dahil:

- Hindi maaasahanangmgailogdahilmaramisamgaitoangmalalakasangagos at
lubhangmapanganib.

-Madilimanggubatdito at maraminghayopnanaglipana

Noong 1854, ginalugadni David Livingstone, isangmisyonerong Ingles, angIlog

Zambesi.

Si Livingstone angunangdayuhangnakamasidsamagandang talon ng Victoria.

Nakitaniyarinanglawa ng Nyasa at Tanganyika.

Ditosiyanamataysasakit.

AngPag-AagawanSa Africa Ng MgaBansa Sa Europa

Noongpanahon ng katanyagan ng pananakop, angpaglaganap ng relihiyon,

angpambansangambisyon, at mgapangangailanganangnagbunsodupangpag-
agawanangGitnang Africa.

Nakuha ng Belgium angpinakamalaking Congo basin noong 1885

- Namuno: Haring Leopoldo I

Berlin Conference: Pinaghatian ng France, Britain, Germany, Portugal, at Italy

angibangbahagi ng Africa

3 Rehiyon ng Kontinente:
 - UnangBahagi: NakaharapsaDagat Mediterranean

- PangalawangBahagi: Pinakagitnangbahaginatropiko o mainit

- PangatlongBahagi: Malamigsa may timog

Madalingnaratingangunangrehiyonsapamamagitan ng Dagat Mediterranean

ngunitnoongbumagsakangImperyong Romano nahiwalayitosa Europa.

Yumamanang Tunis at Algiers dahilsapangungulimbatsamgasasakyang-dagat ng

mgaEuropeo.

Sasimula, interesadolamangangmgaEuropeosakalakalan ng mgaalipin.

Ngunitnaginginteresadonarinsilasalikasnayaman ng mgapooknaitotulad ng mgataniman

ng ubas, citrus, butyl, pastulan ng hayop at mgapooknamagandangpanirahan.

Naniwalasilang may mina ng bakalangbundok ng Atlas sa Morocco.

ANG UNITED STATES SA PALIGSAHAN NG MGA BANSANG

MANANAKOP
Hindi nagpahuliang United States samgabansangindustriyalisado.

Napasaliang Africa nangnakipagdigmaanang U.S. labansa Spain noong 1898

Nang magtagumpayang U.S. labansa Spain, nasakop ng U.S. angmga dating nasakop
ng Spain tuald ng Guam (himpilang-dagatpatungosasilangan), Puerto Rico (himpilang-
dagatsaCarribean), at Pilipinas.

Ayon kay PangulongMckinley, pinag-isipan pa

niyakunganoangnararapatnagawinsaPilipinas.

MataposangUnangDigmaangPandaigdig, nakuharinnilaangdalawangteritoryo:

- Samoa mahalaganghimpilang-dagat

- Hawaii makikitaritoang Pearl Harbor

*Pearl Harbor: pinakatampoknabasengpandagat ng U.S. sa Pacific

EPEKTO NG IKALAWANG YUGTO NG IMPERYALISMO AT

KOLONISASYON

Epekto Ng KolonisasyonSaMgaBansangNasakop
Maramingaspekto ng buhayangnaapektuhan ng pananakop

Angmgagawaingpampolitika, pang-ekonomiya, panlipunan, espiritwal, at

pangkultura ay
ginamitupangganyakinangmgabansangnasakopnilanamagtrabahoangmagsilbisapagtata
nim at paggawa ng barkosahukbongsandatahan ng mgaEuropeo.

Epektong Imperyalismo

Nagingdaanupangmakaranas ng
pagsasamantalaangkatutubongpopulasyonmulasamgamapaniilnapatakaran ng
mgadayuhan

Pinagsamantalahan ng mgaKanluraninangkanilanglikasnayaman at lakas-paggawa

Sanhi ng pagkasira ngkulturangkatutubodahilsapananaig g impluwensiyangKanluranin

Angpamanang mgakanluranin ay hidwaansateritoryonanamamayani pa

rinhanggangngayonsailangbahagi ng Africa at Asya.