Çeli̇k Yapilarin Sap2000 Programi İle Anali̇z Ve Tasarimi PDF

UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
YKSEK LSANS TEZ
Sinem KOCABA
ELK YAPILARIN SAP2000 PROGRAMI LE ANALZ VE TASARIMI
NAAT MHENDSL ANABLM DALI
ADANA, 2005
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
ELK YAPILARIN SAP2000 PROGRAMI LE ANALZ VE

TASARIMI
Sinem KOCABA
YKSEK LSANS TEZ
Bu Tez 23/12/2005 Tarihinde Aadaki Jri yeleri Tarafndan Oybirlii le

Kabul Edilmitir.
mza:......................... mza:.......................... mza:................................

Yrd. Do. Dr. Beytullah TEMEL Prof. Dr. A.Kamil TANRIKULU Yrd. Do. Dr.S.Seren GVEN
DANIMAN YE YE
Bu tez Enstitmz naat Mhendislii Anabilim Dalnda hazrlanmtr.

Kod No:
Prof. Dr. Aziz ERTUN

Enstit Mdr
Not: Bu tezde kullanlan zgn ve baka kaynaktan yaplan bildirilerin, izelge, ekil ve
fotoraflarn kaynak gsterilmeden kullanm, 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki
hkmlere tabidir.
Z
YKSEK LSANS TEZ
ELK YAPILARIN SAP2000 PROGRAMI LE ANALZ VE TASARIMI
Sinem KOCABA
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
Danman: Yrd. Do. Dr. Beytullah TEMEL

Yl: 2005, Sayfa: 107
Jri: Yrd. Do. Dr. Beytullah TEMEL
Prof. Dr. A.Kamil TANRIKULU
Yrd. Do. Dr. S.Seren GVEN
Dnyada arlkl olarak kullanlmakta olan eliin lkemizde de zellikle

endstri ve sanayi yaplarnda ve ok katl yaplarda kullanm artmaktadr.
lkemizde eliin srekli kullanlr hale gelmesi analiz, tasarm ve uygulamada
teknolojiden faydalanma gerekliliini dourmaktadr.
Bu tez almasnda, tek aklkl kafes ve dolu gvdeli endstri yaplar ile
iki katl bir binann analiz, tasarm ve projelendirilmesi yaplmtr. Endstri
yaplarnn analiz ve tasarm statik ykler (z ve kar) ve rzgar ykleri altnda, iki
katl binann analiz ve tasarm ise statik ykler (sabit ve hareketli) ve deprem ykleri
altnda yaplmtr. Tm analiz ve boyutlandrmalar sonlu elemanlar yntemine
dayal yap analizi yapan SAP2000 program ile gerekletirilmitir.
Anahtar Kelimeler: elik yaplar, SAP2000, tayc sistem tasarm, ereve, kafes
kiri
I
ABSTRACT
MsC THESIS
ANALYSIS AND DESIGN OF STEEL CONSTRUCTIONS WITH THE

AID OF SAP2000
Sinem KOCABA
DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING
INSTITUTE OF NATUREL AND APPLIED SCIENCE
UNIVERSITY OF CUKUROVA
Supervisor: Asist. Prof. Dr. Beytullah Temel

Year: 2005, Pages:107
Jury: Asist. Prof. Dr. Beytullah Temel
Prof. Dr. A.Kamil Tanrkulu
Asist. Prof. Dr. S.Seren Gven
The widespread using area of the steel especially for industrial and multi-
storey buildings in our country is increasing. The continuous usage of the steel
generates the necessity of using technological developments for analysis, design and
practice.
In this thesis study, a truss beam-column frame system and single story
gabled frame system and two storey building have been analyzed, designed and
projected. Industrial buildings have been analyzed and designed under static loads
(dead and snow) and wind loads. Two storey building has been analyzed and
designed under static loads (dead and live) and seismic loads. Analysis and design of
constructions are executed with the aid of general purpose SAP2000 computer
program, which use finite elements method for analysis.
Key Words: Steel constructions, SAP2000, Design of carrier system, frame, truss
II
TEEKKR
Mhendisler, mimarlar ve yatrmclar olarak zamanla kendimizi ama ve

teknolojiyi yakalama yolunda, elik yap tasarm ve Sap2000 program ile analiz ve
tasarma ynelik, faydal olacan dndm bu kayna hazrlamamda bana
yardmc olan, bilgisini ve fikirlerini esirgemeyen, tecrbesini paylaan btn
hocalarma, arkadalarma ve daima manevi desteini hissettiim aileme teekkr
ederim.
III
NDEKLER SAYFA
Z ............................................................................................................................... I
ABSTRACT ............................................................................................................... II
TEEKKR .III
NDEKLER ........................................................................................................IV
TABLOLAR DZN ........................................................................................... . VII
EKLLER DZN ............................................................................................. VIII
1.GR ........................................................................................................................ 1
1.1 Program ve kullanm....................................................................................... 1
1.2 Tasarm admlar .............................................................................................. 2
2. NCEK ALIMALAR...................................................................................... ..4
3. MATERYAL VE METOD .................................................................................... ..5
3.1 Materyal ........................................................................................................... 5
3.2 Metod ............................................................................................................... 5
4. KAFES KR KOLON EREVE SSTEM ...................................................... ..7
4.1 Sisteme Ait Bilgileri......................................................................................... 7
4.2 Makasa Ait Bilgiler .......................................................................................... 7
4.3 Yk Analizi ...................................................................................................... 8
4.3.1 Dm Noktas Yklerinin Hesab......................................................... 9
4.3.2 Malzeme.................................................................................................. 9
4.4 Sistemin SAP2000 de Oluturulmas ve zm......................................... 10
4.5 Makas Elemanlar Kesit Tahkiki................................................................... .26
4.6 Kolon Kesiti Tahkiki..................................................................................... .27
4.7 Ak Hesab ................................................................................................... .30
4.7.1 Ara Ak Hesab ................................................................................... .30
4.7.1.a Gergisiz Hesap ............................................................................ .30
4.7.1.b ift Gergili Hesap ....................................................................... .31
4.7.2 Mahya A ......................................................................................... .32
4.7.3 Gergi Hesab......................................................................................... .33
4.7.4 Ak zerindeki Ek Yerinde Hesap ..................................................... .34
4.8 Alt balk ubuu zerinde ek yerinde hesap................................................ .35
IV
4.9 Dm Noktalar Birleim Hesab................................................................ .36
4.10 Kren Kirii Hesab....................................................................................... .38
4.11 Kren Konsolu Hesab .................................................................................. .40
4.12 Temel Hesab .............................................................................................. .41
5. DOLU GVDEL EREVE SSTEM .............................................................. 47
5.1 Sisteme Ait Bilgiler....................................................................................... .47
5.2 Makasa Ait Bilgiler ....................................................................................... .47
5.3 Yk Analizi ................................................................................................... .48
5.3.1 Dm Nokta Yklerinin Hesab......................................................... .49
5.3.2 Malzeme............................................................................................... 49
5.4 Sistemin SAP2000de Oluturulmas ve zm ........................................ .50
5.5 Ak Hesab ................................................................................................... .59
5.5.1 Ara Ak ............................................................................................... .59
5.5.1.a Gergisiz Hesap ............................................................................ .60
5.5.1.b ift Gergili Hesap ....................................................................... .61
5.5.2 Mahya A ......................................................................................... .62
5.5.3 Gergi Hesab......................................................................................... .63
5.5.4 Ak zerindeki Ek Yerinde Hesap ..................................................... .64
5.6 Dm Noktas Birleim Detaylar............................................................... .65
5.6.1 Ke Birleim Detay ........................................................................... .65
5.6.2 Mahya Detay ....................................................................................... .70
5.7 Temel Hesab ................................................................................................ .73
6. OK KATLI KR KOLON EREVE SSTEM ............................................. 76
6.1 Sisteme Ait Bilgiler........................................................................................ 76
6.2 Yk Analizi .................................................................................................... 77
6.2.1 Zemin Kat Deme Yk...................................................................... 77
6.2.2 1. Kat Deme Yk ............................................................................. 79
6.2.3 Kolon yk............................................................................................ 80
6.2.4 Deprem Hesab...................................................................................... 80
6.3 Sistemin SAP2000de Oluturulmas ve zm ......................................... 82
6.4 Detaylar .......................................................................................................... 94
V
6.4.1 B Detay ................................................................................................ 94
6.4.2 A Detay ................................................................................................ 97
6.5 Temel Hesab ................................................................................................. 99
7. SONULAR VE NERLER ........................................................................... ..102
KAYNAKLAR ........................................................................................................ 106
ZGEM ............................................................................................................. 107
EKLER
VI
TABLOLAR DZN SAYFA
Tablo 4.1. Sistemin serbestlik derecesi ...................................................................... 44

Tablo 4.2. Malzeme zellikleri 1 .............................................................................. 44
Tablo 4.3. Malzeme zellikleri ................................................................................. 44
Tablo 4.4. Kesit zellikleri........................................................................................ 44
Tablo 4.5. ubuk Ular art .................................................................................... 45
Tablo 5.1. Sistemin serbestlik derecesi ...................................................................... 75
Tablo 5.2. Malzeme zellikleri 1 .............................................................................. 75
Tablo 5.3. Malzeme zellikleri ................................................................................. 75
Tablo 5.4. ubuk Ular art .................................................................................... 75
Tablo 6.1. Sistemin serbestlik derecesi .................................................................. ..101
Tablo 6.2. Malzeme zellikleri 1 .......................................................................... ..101
Tablo 6.3. Malzeme zellikleri ............................................................................. ..101
VII
EKLLER DZN SAYFA
ekil 4.1. Makas Kesiti ve Plan ................................................................................ 7

ekil 4.2. Rzgar Yknn Etkisi.............................................................................. 8
ekil 4.3. Makas Eleman simleri .............................................................................. 10
ekil 4.4. Makas Eleman Kesitleri............................................................................. 12
ekil 4.5. z arlk Yklemesi ................................................................................. 14
ekil 4.6. Tam Kar Yklemesi................................................................................... 14
ekil 4.7. Yarm Kar Yklemesi ................................................................................ 15
ekil 4.8. Rzgar Soldan Yklemesi.......................................................................... 15
ekil 4.9. Rzgar Sadan Yklemesi......................................................................... 17
ekil 4.10. Kren Solda Yklemesi ............................................................................. 18
ekil 4.11 Kren Sada Yklemesi ............................................................................. 19
ekil 4.12 Dikme ve diyagonaller mafsallyken kesit yeterlilii22
ekil 4.13 Tm makas elemanlarnn balants mafsallyken kesit yeterlilii ......... 23
ekil 4.14 Tm makas elemanlarnn rijit balyken kesit yeterlilii ........................ 23
ekil 4.15 Belli Bir Listeye Gre Program Tarafndan Atanan Kesitler
ve Yeterlilikleri ........................................................................................ 25
ekil 4.16 Kolon Kesit Tesirleri ................................................................................ 28
ekil 4.17 Kolon Kesitinde burkulma blgesi ........................................................... 28
ekil 4.18 Gergisiz ak yklemesi ............................................................................ 30
ekil 4.19 M3 Diyagram........................................................................................... 30
ekil 4.20 M2 Diyagram........................................................................................... 31
ekil 4.21 ift gergili ak yklemesi ........................................................................ 31
ekil 4.22 M2 Diyagram........................................................................................... 31
ekil 4.23 Mahya A Yklemesi ........................................................................... 32
ekil 4.24 M3 Diyagram........................................................................................... 32
ekil 4.25 M2 Diyagram........................................................................................... 33
ekil 4.26 Aktaki Ekin Tekili ................................................................................ 34
ekil 4.27 Alt Balkta Ek Detay .............................................................................. 35
ekil 4.28 1 Nolu Dm Noktas Detay ................................................................. 36
VIII
ekil 4.29 2 Nolu Dm Noktas Detay ................................................................. 36
ekil 4.30 12 Nolu Dm Noktas Detay ............................................................... 37
ekil 4.31 14 Nolu Dm Noktas Detay ............................................................... 37
ekil 4.32 Kren Kirii ve Konsolu ............................................................................. 38
ekil 4.33 Kolon Ayann Tekili ............................................................................ 41
ekil 4.34 M30 Bulonu Detay .................................................................................. 41
ekil 5.1 Makas Kesiti ve Plan ................................................................................. 47
ekil 5.2 Rzgar Yknn Etkisi............................................................................... 48
ekil 5.3 Makas Eleman simleri ............................................................................... 50
ekil 5.4 Makas Eleman Kesitleri.............................................................................. 52
ekil 5.5 z arlk Yklemesi .................................................................................. 53
ekil 5.6 Tam Kar Yklemesi.................................................................................... 53
ekil 5.7 Yarm Kar Yklemesi ................................................................................. 54
ekil 5.8 Rzgar Soldan Yklemesi........................................................................... 54
ekil 5.9 Rzgar Sadan Yklemesi.......................................................................... 55
ekil 5.10 Kolon temel balants mafsallyken kesit yeterlilii ............................... 58
ekil 5.11 Kolon temel balants ankastreyken kesit yeterlilii............................... 58
ekil 5.12 M3 Diyagram........................................................................................... 59
ekil 5.13 Gergisiz ak yklemesi ............................................................................ 60
ekil 5.14 M3 Diyagram........................................................................................... 60
ekil 5.15 M2 Diyagram........................................................................................... 60
ekil 5.16 ift gergili ak yklemesi ........................................................................ 61
ekil 5.17 M2 Diyagram........................................................................................... 61
ekil 5.18 Mahya A Yklemesi ........................................................................... 62
ekil 5.19 M3 Diyagram........................................................................................... 62
ekil 5.20 M2 Diyagram........................................................................................... 63
ekil 5.21 Aktaki Ekin Tekili ................................................................................ 64
ekil 5.22 Ke dm noktas kesiti ........................................................................ 66
ekil 5.23 Ke dm noktas detay....................................................................... 67
ekil 5.24 Ke dm noktas kesitinde kaynak isimleri ...................................... 68
ekil 5.25 Tepe dm noktas detay ....................................................................... 70
IX
ekil 5.26 Tepe dm noktas kesitinde kaynak isimleri......................................... 71
ekil 6.1 Sistem Plan ................................................................................................ 76
ekil 6.2 Zemin Kat Plan(XY).................................................................................. 82
ekil 6.3 1. Kat Plan(XY) ......................................................................................... 82
ekil 6.4 Zemin Kat ve 1. Kat Eleman Kesitleri(XY) ............................................... 85
ekil 6.5 Zemin Kat ve 1. Kat Eleman Kesitleri(XZ)................................................ 85
ekil 6.6 G (Sabit yk) yklemesi ............................................................................. 87
ekil 6.7 Q (Hareketli yk) yklemesi....................................................................... 87
ekil 6.8 EX ve EY yklemesi................................................................................... 88
ekil 6.9 Zemin ve 1.Kat kiri kesit yeterlilii .......................................................... 90
ekil 6.10 Zemin ve 1.Kat kolon kesit yeterlilii ...................................................... 91
ekil 6.11 Zemin ve 1.Kat kiri kesit yeterlilii(deme kirileri rijit bal) ............ 91
ekil 6.12 Zemin ve 1.Kat kolon kesit yeterlilii(deme kirileri rijit bal) .......... 91
ekil 6.13 D cephede dzenlenmi aprazlar ve kesitleri ....................................... 92
ekil 6.14 aprazl durumda Zemin ve 1.Kat kiri kesit yeterlilii........................... 92
ekil 6.15 aprazl durumda Zemin ve 1.Kat kolon kesit yeterlilii......................... 93
ekil 6.16 B-B Aks M3 Diyagram........................................................................... 93
ekil 6.17 B Detay .................................................................................................... 96
ekil 6.18 A Detay.................................................................................................... 98
ekil 6.19. Kolon Ayann Tekili ........................................................................... 99
X
1.GR Sinem KOCABA
1.GR
1.1.Program ve kullanm
Mhendislik yaplarnda elik malzeme yaklak iki yz yldan beri

kullanlmaktadr. 20.yzyl balarnda kaynakl birleimlerle uygulama alanna
girmesiyle kullanm yaygnlamtr.
Gnmzde gerek ierisinde kolon bulunmayan byk aklkl binalara,
gerekse byk yerleim yerlerinde belirli merkezlerde toplanan youn insan kitlesini
barndracak ok katl binalara olan ihtiya; bu binalarn tayc iskelelerinde yksek
dayanml malzeme kullanma zorunluluu getirmektedir. Byk aklkl ve ok katl
betonarme tayc sistem kullanlmas halinde esas tayc elemanlara etkiyen kesit
tesirlerinin bykl, ok byk betonarme kesitlerin kullanlmasn
gerektirmektedir. Binalarda byk kesitli kolon ve kiriler fazla yer kaplamakta,
dolays ile bina z arlnn artmasna ve ayrca maliyetlerin ykselmesine neden
olmaktadr. Bu nedenle eliin kullanlmas ihtiyac ortaya kmaktadr. Bylece,
byk aklklarn daha kk kesitli tayc elemanlarla almas sayesinde rahat
hacimler salanm olacak ve nfus younluu fazla olan yerleim merkezlerinde
ok katl bina yaplarak ihtiyalar karlanm olacaktr. Bugn lkemizde elik
yaplar genellikle byk aklkl, tek katl endstri yaplar veya ok katl teknolojik
binalar eklinde uygulanmaktadr.
Temel esaslardan biri olan doru analizin yan sra malzeme seiminde etken
olarak, mimari, ilevsel katklar, yapm sresi ve rekabet gc gibi tasarma dair
zellikler sz konusudur. Bu noktada elik malzeme, yap tasarm aamasnda
zellikle detaylandrma ve uygulama konusunda proje yapan mhendislere deiik
seenekler sunmaktadr.
lerleyen teknoloji ve beyin gc ile en zorlu uygulamalar bile hayata
geirilebilmektedir. Bu srecin projelendirme aamasnda faydalanlan boyutlu
yap modelleme programlarndan biri de SAP2000 programdr. Kaba hatlaryla
SAP2000, sonlu elemanlar yntemine dayal, hzl ve kolay modelleyebilme, hazr
model ktphanesinden ve baka bir programdan model aktarabilme veya ekleme,
1
1.GR Sinem KOCABA
model zerinde her an deiik yapabilme, analiz sonularn eklen ve saysal olarak
izleyebilme, boyutlandrma da optimizasyon gibi pek ok ileve izin veren kapsaml
bir programdr. Hesap ve detaylarda titizlikle almaya izin vermesinin yannda
tasarm aamasnda oluturulan eleman verilerinin CNC (Computer numerically
controlled) tezgahlarna elektronik ortamda aktarm ile ayn uygulamann farkl
safhalarnda ayn verilerin ilenmesini mmkn klmaktadr. Bylece klasik
sistemlerdeki her i istasyonunda dzenlenmesi gereken belge kalabal ve
getirebilecei sorunlar da ortadan kalkm olmaktadr.
Beklentileri karlayabilmek ve teknolojiyi yakalayabilmek iin, kalifiye
iilerin ve bu konuda alan projecilerin az olmas gibi caydrc sebeplere ramen
elik kullanmn artrmaya, ufku ak bireyler yetimenin de nn amaya ynelik
almalar arasnda yer almasn hedeflediimiz bu tez kapsamnda; elik ile ilgili
mevcut bilgi dzeyini artrmann yannda, elik yaplarn SAP2000 program ile
analizi ve tasarm hakknda da k tutmas amalanmtr.
Bu tezde Trkiyede kullanm yaygnlaan yap tiplerinden gerek hal gerekse
karkas yaplara rnek farkl proje SAP2000 programndan yararlanlarak
zlm ve irdelenmitir. Bu irdelemeler sonucunda analiz ve tasarma ait baz
tespitlerde bulunulmutur.
1.2.Tasarm admlar
Genel olarak tasarm, ilevsel tasarm ve tayc sistemin tasarm olmak

zere iki blmde dnlebilir. levsel tasarmda i ve d mimari gz nnde
tutulur; tayc sistemin tasarmnda ise iletme yklerini gvenle tayacak
elemanlarn seimi gerekir. Tasarmn admlar, planlama, n tasarm, yklerin
saptanmas, n boyutlama, analiz(yklerin ve sistemin modellenmesi, i kuvvetlerin
ve yer deitirmelerin saptanmas), deerlendirme (dayanm ve iletme koullarnn
kontrol; sonucun optimum tasarm kriterleriyle uyumunun belirlenmesi),
gerekiyorsa yeniden tasarm ve sonu eklinde zetlenebilir.
Tasarm admlar, bu tezde incelenen elik yaplarn, SAP2000 program
yardmyla hesap ve projelendirmesinde izlenen yol ve yntemler ile rneklenmitir.
2
1.GR Sinem KOCABA
Farkl tasarm ekilleri uygulanarak verilerin karlatrlmas ile eitli sonulara

varlm ve neriler dzenlenmitir. almada ayrca temel projelendirmesinde
deCAD ve izimlerin hazrlanmasnda AutoCAD programlarndan yararlanlmtr.
3
2.NCEK ALIMALAR Sinem KOCABA
2.NCEK ALIMALAR
Bu blmde Dnyada yaklak 200 yllk bir gemii olan, Trkiyede ise
ancak 30 yllk bir gemii olan elik yaplar zerine yaplan almalardan bir ka
hakknda ksaca bilgi verilmeye allmtr.
Yalman Odaba (1990), yap sistemlerinin karlatrlmas, elik yap
sistemlerinin gnmzde kullanm, elik malzemenin zellikleri, dier malzemelerle
ekonomik anlamda karlatrlmas gibi konular zerinde durmutur.
okun Bahar (1995), mevcut bir alana uygulanabilecek farkl tayc
sistemleri ekonomi bakmndan karlatrmtr. Bu yaplar komple elik, komple
betonarme(prefabrike), karma sistem (elik at makas ve betonarme kolon) olmak
zere farkl malzeme tiplerinden olumutur. Elde edilen sonulara gre, komple
elik ve prefabrike sistemler arasnda maliyet fark bulunmad, karma sistemlerinse
en ekonomik sistemler olduu grlmtr.
Aya TARTAR (2002)n almasnda konstrksiyon teknolojileri arasnda
yeni bir teknoloji olarak kabul edilen hafif elik konstrksiyon sistemi anlatlmtr.
Tez bu teknolojide kullanlan malzemenin retim teknolojisi, malzemenin statik,
yapsal zellikleri hakknda zet bilgi iermektedir.
Murat Doan ELK (2003)in almasnda, dnyadaki yksek yaplarn
geliimi ile inasnda kullanlan elik malzeme ve yksek yaplarn iskeletini
oluturan eitli ekillerdeki elik tayc sistemler ve bu sistemlerin rijitlik
asndan irdelenmesi amacyla aratrma yaplmtr.
Muhammed Ayhan (2005)n almasnda bir ara kat bulunan deprem
ykleri dikkate alnmadan boyutlandrlm, elik ve betonarme tayc sistemden
oluan mevcut bir uak hangar yapsnn glendirilmesi zerinedir. Mevcut sisteme
dokunmadan tayc sistemde deiiklik yaplarak sneklik dzeyi yksek, sadece
elik tac sistemden oluacak ekilde yatay ve dey ykler altnda statik ve elik
hesaplar yaplm, ilgili imalat izimleri ile birlikte maliyet analizleri de yaplmtr.
4
3.MATERYAL VE METOD Sinem KOCABA
3.MATERYAL VE METOD
3.1.Materyal
Bu tezde, tek ve ok aklkl tayc sistemler ile ok katl sistemlerin ilgili

ynetmelik koullarna gre analiz ve tasarmlar yaplmtr. Endstri yaplarnn
statik ykler ve rzgar ykleri altnda projelendirilmesinde TS498 (Yap
Elemanlarnn Boyutlandrlmasnda Alnacak Ykler), TS648 (elik Yaplarn
Hesap ve Yapm Kurallar), ve TS3357 (elik Yaplarda Kaynakl Birleimlerin
Hesap ve Yapm Kurallar) kullanlmtr; iki katl binann statik ykler ve deprem
ykleri altnda projelendirilmesinde ise standartlara ek olarak TDY98 (Afet
Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik) kullanlmtr.
Yap analiz ve tasarmlar iin gelitirilmi sonlu elemanlar yntemine dayal,
genel amal SAP2000 yapsal analiz program kullanlmtr.Ayrca yardmc
program olarak deCAD ve AutoCAD programlarndan da yararlanlmtr.
3.2.Metod
SAP2000 bir (ubuk), iki (alan) ve (kat cisim) boyutlu elemanlar ile
mhendisin problemlerine cevap verebilmektedir. Genel olarak kullanlan elemanlar
bir boyutlu ubuk (frame) elemanlardr. ubuk elemanlar aslnda sonlu elemanlar
ynteminin zel bir halini temsil eder. En gereki davrana ulaabilmek iin
rnein bir kiri elemannn kat modellemesi yaplabilir veya iki boyutlu alan
elemanlar ile zme ulalabilir. Ancak, bu konuda yaplan teorik almalar
neticesinde belirli bir geometride boyutlu ya da iki boyutlu yapsal elemanlarn bir
boyutlu ubuk elemanlar ile temsil edilebilecei belirlenmitir.
Bu almada da dzlemsel ve boyutlu bina erevelerini modellerken
tayc sistem elemanlar iin ubuk elemanlar kullanlmtr. ubuk eleman
kesitleri seimi iin SAP2000 programndaki profil ktphanesinden yararlanlmtr.
almada ilk olarak tek aklkl kafes kiri- kolon erevesinin zm iin tasarm
admlar izlenerek SAP2000 program ile kesit tesirleri elde edilmi ve kesit tahkikleri
5
3.MATERYAL VE METOD Sinem KOCABA
yaplmtr. eitli kontroller ve hesaplar ile ekonomik ve gvenli olacak ekilde kesitler ve
elemanlar seilmitir. Yap temeline ait hesaplar deCADle, analiz ve boyutlandrma
sonrasnda uygulama projeleri ise AutoCAD program ile hazrlanmtr. Dolu gvdeli
ereve sisteminde ve iki katl kiri- kolon ereve sisteminde de ayn sra izlenmitir.
6
4.KAFES KR-KOLON EREVE SSTEM Sinem KOCABA
4.KAFES KR-KOLON EREVE SSTEM
Bu blmde 24m aklkl, 30m uzunluunda kafes kiri makas, 8m

yksekliinde kolon ve zerinde krenden oluan bir sistem zlmtr. Blme ait
plan ve detaylar Ek-1de verilmitir.
4.1.Sisteme Ait Bilgiler
- Sistem ekli : Kafes kiri

- elik malzemesi : ST37, ST44(kolonda)
- Birleim arac : Kaynak(makas, kolon ve temelde), Bulon(temelde)
- Kaplama malzemesi : alminyum sac levha (t=0.7mm)
ekil 4.1 Makas Kesiti ve Plan
7
4.2.Makasa Ait Bilgiler
- Makas aral(L) : 6.00m

- Makas akl(Lm) : 24.00m
- Ak says : 14
- Ak aral (Y.D.) (a) : 2.00m
- Ak aral (.D.) (a1) : 2.02m
- Makas orta ykseklii : 240cm
- at eimi : 8.530
4.3.Yk Analizi
at rts z arl.=5.00kg/m2 (Y.D.)

Ak z arl.. =10.00kg/m2 (Y.D.)
at makas z arl.. =15.00kg/m2 (Y.D.)
Kar yk (TS498 e gre Adana 1.Kar blgesi ; H<200m....k=75.00kg/m2 (Y.D.)
Rzgar yk hesab, P=Cq, h=10.4 => qr=80 kg/m2
E F
=8.53
CA=+0.8
Rzgar
yn CB=-0.4
h
A B
CE=(1.2sin-0.4)
CF=-0.4
ekil 4.2 Rzgar yknn Etkisi
E dzleminde Pre=Ce.q=(1,2sin-0,4).q=(1,2.0,148-0,4).80=-17.80kg/m2 (.D.)

F dzleminde Prf=Cf.q=(-0,4).q=(-0,4).80.......=-32.00kg/m2 (.D.)
A dzleminde Pra=Ca.q=(0,8).q=(0,8).80........ =64.00kg/m2 (D.D.)
B dzleminde Prb=Cb.q=(-0,4).q=(-0,4).80......=-32.00kg/m2 (D.D.)
8
4.3.1.Dm noktas yklerinin hesab
z arlk:
at rts+Ak+at makas =30 kg/m2
g=30.6,00.2,00=360 kg=0,360 t. g/2=0,180 t.
Tam kar yklemesi:
k=75 kg/m2 ; k=75.6,00.2,00=900 kg=0,900 t. ; k/2=0,450 t.
Yarm kar yklemesi:
yk=75 kg/m2 ; yk=75.6,00.2,00=900 kg=0,900 t. ; yk/2=0,450 t.
Rzgar yklemesi:
rsol-E=Pwe=Pre.a1.L=-17,80.2,02.6,00=-215,74 kg=-0,216 t. Pwe/2=0,108 t
rsol-F= Pwf=Prf.a1.L=-32,00.2,02.6,00=-387,84 kg=-0,388 t. Pwf/2=0,194 t.
rsol-A=Pwa=Pra.L=-64,00.6,00=-384 kg/m
rsol-B=Pwb=Prb.L=32,00.6,00=192 kg/m
rsag-E=Pwe=Pre.a1.L=-32,00.2,02.6,00=-387,84 kg=-0,388 t. Pwe/2=0,194 t.
rsag-F= Pwf=Prf.a1.L=-17,80.2,02.6,00=-215,74 kg=-0,216 t. Pwf/2=0,108 t.
rsag-A=Pwa=Pra.L=32,00.6,00=192 kg/m
rsag-B=Pwb=Prb.L=-64,00.6,00=384 kg/m
Kolon zati yklemesi:
g=0.0124.8.00.7.850=0.78t.
Kren yklemesi: (kren kirii hesabndan)
vsol=vsag=-12.33(+z ynnde) ; -1.233(+x ynnde)
4.3.2.Malzeme
elik : ST37 em
H
= 1.44t / cm 2 em
HZ
= 1.15 1.44 = 1.66t / cm 2
em
H
= 0.83t / cm 2 em
HZ
= 0.95t / cm 2
Kaynak kem
H
= 1.10t / cm 2
Betonarme : Temel : Beton : B160 elik : S420 (ST III)
Zemin : zem = 1.0t / cm 2
9
4.4.Sistemin SAP2000de Oluturulmas ve zm
ekil 4.3 Makas Eleman simleri
1. Sap2000 ekran aldnda nce sa alt kede birim Ton,m olarak ayarlanr.
2. Yeni bir sistem oluturmak iin;
i) File New Model seilir. Alan pencerede Select Template2D Trusses
seilir.
ii) Alan pencerede 2D Truss Type Praft Truss seilir.
iii) Boluklar doldurulur. L1=L2=12 ; H1=H3=0.6 ; H2=2.4 ; N1=N2=6 ve
onaylanr.
3. Ekrana gelen makastaki diyagonallerin tam tersi dzenlenmesi iin;
i) Diyagonaller seilir, EditDelete ile silinir.
ii) DrawDraw Frame seilir. stenilen ekilde noktadan noktaya diyagonaller
izilir.
4. Dosyay saklamak iin; FileSave ile dosyay proje 1 adyla kaydederiz.
5. Malzeme tanmlamak iin;
i) DefineMaterials STEELModify/Show Material seilir.
ii) Material Name: ST37 ; Modulus of Elasticity=21e6 ; Fy=24000 ;
Fu=37000 olarak deitirilir ve onaylanr.
10
iii) Add New Material seilir. Alan pencerede Material Name: ST44 ; Modulus
of Elasticity=21e6 ; Fy=29600 ; Fu=44000 yazlr ve onaylanr.
6. Kesit tanmlamak iin;
i) DefineFrame Sections seilir.
ii) Alan pencerede Choose property type to Add Import Double
AngleAdd New Property seilir.
iii) Alan pencerede Konum ksmndaki listeden C/Program Files/Computer and
Structures/SAP2000 9/EURO.PRO seilir. Section Labels bal altndaki
listeden CTRL tuu kullanlarak 2L50X5/10/ ; 2L60X6/10/ ; 2L70X7/10/ ;
2L80X8/10/ ; 2L90X9/10/ ; 2L100X10/10/ kesitleri seilir ve onaylanr.
iv) Material alr listesinden ST37 iaretlenir.
v) Choose property type to Add Import I/Wide FlangeAdd New Property
seilir.
v) Alan pencerede Konum ksmndaki listeden C/Program Files/Computer and
Structures/SAP2000 9/EURO.PRO seilir. Section Labels bal altndaki
listeden HE240-A ; HE300-A ; HE320-A kesitleri seilir ve onaylanr.
vi) Material alr listesinden ST44 iaretlenir.
7. ubuklara O1-O12 ; V1-V13 ; U1-U12 ; D1-D12 eklinde isim vermek iin;
i) ViewSet Display Options seilir.
ii) Alan pencerede Frame bal altnda Labels kutusu iaretlenir.
iii) Grnen ubuk eleman numaralarna gre, nce 26-37 aras seilir.
iv) EditChange Labels seilir.
v) Alan pencerede Item Type Element Labels-Frame seilir. Prefix : 0
yazlr; First Relabel Order X seilir ve EditAuto Relabel seilirse
ubuklar O1 den O12 ye sralanm olur.
vi) Ayn ilemler srasyla; 1-13 aras ; 14-25 aras ; 50-61 aras seilerek
yaplrsa istenilen sralamalar ve isimlendirmeler yaplm olur.
11
ekil 4.4 Makas Eleman Kesitleri
8. Kesitleri ubuklara atamak iin;

i) O1 den O12 ye st balk ubuklar seilir. AssignFrame Sections
2L90x9/10/ seilir ve onaylanr.
ii) V1 den V13 e dikme ubuklar seilir. AssignFrame Sections
iii) U1 den U12 ye alt balk ubuklar seilir. AssignFrame Sections
iv) D1 den D12 ye diyagonal ubuklar seilir. AssignFrame Sections
9. Dosyay saklamak iin; FileSave seilir.
10. ubuklar gruplandrmak iin;
i) O1 den O12 ye elemanlar seilir. AssignAssign to GroupAdd New
Group seilir.
ii) Alan pencerede Group Name : UST yazlr ; Group Uses bal altnda
Selection kutusu iaretlenir ve onaylanr
12
iii) Ayn ekilde V1 den V13 e elemanlar iin DIK ; U1 den U12 ye elemanlar
iin ALT ; D1 den D12 ye elemanlar iin DIA gruplar oluturulur.
11. Yklemeleri tanmlamak iin;
i) DefineLoad Cases seilir.
ii) Alan pencerede,
Load Name Type Self Weight Multiplier
g DEAD 0 Modify Load
k SNOW 0 Add New Load
yk SNOW 0 Add New Load
rsol WIND 0 Add New Load
rsag WIND 0 Add New Load
vsol DEAD 1 Add New Load
vsag DEAD 1 Add New Load ve onaylanr.
**Yk analizine ubuk elemanlarn zati arlklarn da eklediimiz iin self weight
multiplier sfr yaplmaldr ki zati arlklar 2kez hesaba katlmasn.
12. g yklemesine ait Analysis Case Name : g olmas iin;
i) DefineAnalysis Cases seilir.
ii) Alan pencere Case Name DEADModify/Show Case seilir ve alan
pencerede Analysis Case Name : g yazlr ve onaylanr.
iii) Ayn pencerede, Modal analiz yaplmad iin,
Case Name MODALDelete Case seilir.
13. Kolon ve kren konsolunu eklemek iin;
i) Yeni akslar eklemek iin DefineCoordinate/Grid SystemModify/Show
System seilir.
ii) Alan pencerede, X Grid Data bal altndaki tabloda
a) Ordinate : 11.42 ve -11.42 olmak zere 2 satr eklenir.
b) Z Grid Data bal altndaki tabloda Ordinate : -8.00 ve -2.80 olmak
zere 2 satr eklenir.
c) Reorder Ordinates dmesine baslr ve onaylanr.
13
15. Ana ekrana dndmzde DrawDraw Frame seilir.

Properties of Object penceresinde SectionsHE320-A seilir.
(-12.00;0.00;-8.00) den (-12.00;0.00;-2.80) e S11
(-12.00;0.00;-2.80) den (-12.00;0.00;0.00) a S12
(12.00;0.00;-8.00) den (12.00;0.00;-2.80) e S21
(12.00;0.00;-2.80) den (12.00;0.00;0.00) a S22 kolonlar oluturulur.
(-12.00;0.00;-2.80) den (-11.42;0.00;-2.80) e K1
(12.00;0.00;-2.80) den (11.42;0.00;-2.80) e K2 kren konsollar oluturulur.
16. g yklemesi iin;
ekil 4.5 g (z arlk) yklemesi
i) 4-24 aras st balk dm noktalar seilir. AssignJoint LoadsForces

seilir.
ii) Alan pencerede Load Case Nameg seilir. Loads bal altnda Force
Global Z : -0.36 yazlr.
iii) 2 ve 26 nolu dm noktalar seilir. Ayn yolla Force Global Z : -0.18
yazlr.
iv) 1 ve 25 nolu dm noktalar seilir. Ayn yolla Force Global Z : -0.78
yazlr.
17. k yklemesi iin;
ekil 4.6 k (Tam kar) yklemesi
14

seilir.
ii) Alan pencerede Load Case Namek seilir. Loads bal altnda Force
iii) 2 ve 26 nolu dm noktalar seilir.Ayn yolla Force Global Z : -0.45 yazlr.
18. yk yklemesi iin;
ekil 4.7 yk (Yarm kar) yklemesi

seilir.
ii) Alan pencerede Load Case Nameyk seilir. Loads bal altnda Force
iii) 2 ve 14 nolu dm noktalar seilir.Ayn yolla Force Global Z : -0.45 yazlr.
19) rsol yklemesi iin;
ekil 4.8 rsol(rzgar soldan) yklemesi
15
i) O1 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

a) Alan pencerede Load Case Namersol seilir
b) Load Type and Direction bal altnda Coord SysLocal ;
Direction2 seilir. Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
Load 0.108 0 0 0.216 olarak dzenlenir.
ii) O3 ve O5 ubuklar seilir, 19ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
iii) O6 ubuu seilir, 19ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
Load 0 0 0 0.108 olarak dzenlenir.
iv) O7 ubuu seilir, 19ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
v) O9 ve O10 ubuklar seilir, 19ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm
Distance 0 0.25 0.75 1
vi) O11 ubuu seilir, 19ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
vii)S11 ve S12 ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed seilir.
a) Alan pencerede Load Case Namersol seilir
b) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;
DirectionX seilir.
c) Uniform Load bal altnda, Load : 0.384 yazlr.
viii) S21 ve S22 ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed seilir.
a) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;
DirectionX seilir.
16
b) Uniform Load bal altnda, Load : 0.192 yazlr.

20) rsag yklemesi iin;
ekil 4.9 rsag (rzgar sadan) yklemesi
i) O1 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

ii) Alan pencerede Load Case Namersag seilir
iii) Load Type and Direction bal altnda Coord SysLocal ; Direction2
seilir. Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
iv) O3 ve O5 ubuklar seilir, 20ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm
Distance 0 0.25 0.75 1
v) O6 ubuu seilir, 20ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
vi) O7 ubuu seilir, 20ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
17
vii) O9 ve O10 ubuklar seilir, 20ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm
Distance 0 0.25 0.75 1
viii) O11 ubuu seilir, 20ideki yolla, Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
ix) S11 ve S12 ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed seilir.
a) Alan pencerede Load Case Namersag seilir
b) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;
DirectionX seilir.
c) Uniform Load bal altnda, Load : -0.192 yazlr.
x) S21 ve S22 ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed seilir.
a) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;
DirectionX seilir.
b) Uniform Load bal altnda, Load : -0.384 yazlr.
21) vsol yklemesi iin;
ekil 4.10 vsol (kren solda) yklemesi
i) K1 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

ii) Alan pencerede Load Case Namevsol seilir
18
iii) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;

DirectionGravity seilir. Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
iv) K1 ubuu tekrar seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.
v) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;
DirectionX seilir.Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
Load 0 0 0 -1.233 olarak dzenlenir,
vi) Options bal altnda Add to Existing Loads iaretlenir ve onaylanr.
22) vsag yklemesi iin;
ekil 4.11 vsag (kren sada) yklemesi
i) K2 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

ii) Alan pencerede Load Case Namevsag seilir.
DirectionGravity seilir. Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
iv) K2 ubuu tekrar seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.
19
v) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;

DirectionX seilir.Point Loads bal altndaki ksm,
Distance 0 0.25 0.75 1
Load 0 0 0 -1.233 olarak dzenlenir.
vi) Options bal altnda Add to Existing Loads iaretlenir ve onaylanr.
23) Yk kombinasyonlarn tanmlamak iin;
H yklemesi iin,
1) z arlk+Tam kar yklemesi(g+k)
2) z arlk+Yarm kar yklemesi(g+yk)
HZ yklemesi iin,
1) z arlk+Tam kar+Rzgar soldan yklemesi(g+k+rsol)
2) z arlk+Tam kar+Rzgar sadan yklemesi(g+k+rsag)
3) z arlk+Yarm kar+Rzgar soldan yklemesi(g+yk+rsol)
4) z arlk+Yarm kar+ Rzgar sadan yklemesi(g+yk+rsag)
5) z arlk+Rzgar soldan yklemesi(g+rsol)
6) z arlk+Rzgar sadan yklemesi(g+rsag)
7) z arlk+Tam kar+Rzgar soldan+Kren solda yklemesi(g+k+rsol+vsol)
8) z arlk+Tam kar+Rzgar sadan+Kren solda yklemesi(g+k+rsag+vsol)
9) z arlk+Tam kar+Rzgar soldan+Kren sada yklemesi(g+k+rsol+vsag)
10) z arlk+Tam kar+Rzgar sadan+Kren sada yklemesi(g+k+rsag+vsag)
11) z arlk+Yarm kar+Rzgar soldan+Kren solda yklemesi(g+yk+rsol+vsol)
12) z arlk+Yarm kar+Rzgar sadan+Kren solda yklemesi(g+yk+rsag+vsol)
13) z arlk+Yarm kar+Rzgar soldan+Kren sada yklemesi(g+yk+rsol+vsag)
14) z arlk+Yarm kar+Rzgar sadan+Kren sada yklemesi(g+yk+rsag+vsag)
**Bu yklemelerden sonucunda en elverisiz ubuk kuvvetlerini elde etmek iin bu 16
yklemenin zarfn aldmz max yklemesi tanmlanr.
i) g+k kombinasyonunu oluturmak iin,
a) DefineCombinationsAdd New Combo seilir.
b) Alan pencerede Response Combination Name : g+k yazlr.
c) Case Name gAdd ve Case Name kAdd seilir ve onaylanr.
ii) g+yk kombinasyonunu oluturmak iin,
20
a) Add New Combo seilir.

b) Alan pencerede Response Combination Name : g+yk yazlr.
c) Mevcut listede Case Name : k iaretlenir.
d) Case Name alr listesinden ykModify seilir veya Mevcut listede Case
Name : k iaretlenir Delete dmesi ile silinir.
e) Case Name alr listesinden ykAdd seilir ve onaylanr.
iii) 23i ve 23ii maddelerinde anlatlanlar dorultusunda dier kombinasyonlar
da tanmlanr.
iv) En byk ubuk kuvvetlerini grebilmek iin,
b) Alan pencerede Response Combination Name : max yazlr.
c) Combination TypeEnvelope seilir.
d) Mevcut listedeki ykleme tipleri Delete dmesine baslarak silinir.
e) Case Name alr listesinden daha nce tanmlanan tm
kombinasyonlar tek tek seilir ve Add dmesi ile listeye alnr ve
onaylanr.
24) Dosyay saklamak iin; FileSave seilir.
25) Dikme ve diyagonal ubuklarn balk ubuklarna balantlarn mafsall
kabulne gre tekil iin;
i) Dikme ve diyagonaller seilir. AssignFrameReleases seilir.
ii) Alan pencerede Moment 33 (Major) karsndaki ReleaseStart End
iaretlenir ve onaylanr.
iii) U1 seilir ve ayn pencerede Moment 33 (Major) karsndaki
ReleaseStart iaretlenir ve onaylanr.
iv) U12 seilir ve ayn pencerede Moment 33 (Major) karsndaki
ReleaseEnd iaretlenir ve onaylanr.
26) Analiz yaptrmak iin nce AnalysisSet Analysis Options seilir.
i) Alan pencerede FAST DOFsPlane Frame seilir.
ii) AnalysisRun Analysis seilir ve zm yaplm olur.
27) OptionsPreferencesSteel Frame Design seilir.
21
Alan pencerede, Design Code AISC-ASD89 seilir.Stress Ratio Limit :1

yazlr ve onaylanr.
28) Kesit kontrolu iin,
i) DesignSelect Design Combos seilir.
ii) List of Combos maxAdd ile Design Combos listesine eklenir ve onaylanr.
iii) DesignStart Design/Check of Structure seilir.
iv) Ekranda renk deiimleri ve 1den kk oranlar ile kesit yeterlilini
gsterir sonulara bakarsak yetersiz kesitin olmadn grebiliriz.
ekil 4.12 Dikme ve diyagonaller mafsallyken kesit yeterlilii
22
**Tm makas elemanlarnn birbirleriyle balantlarnn mafsall

olduunu dnrsek elde edeceimiz kesit kapasitesi diyagram bu
ekildedir. Gzlendii zere kesitler azalmaktadr. Ancak, geree
uygunluu asndan ekil 4.12 esas alnmaldr.
ekil 4.13 Tm makas elemanlarnn balants mafsallyken kesit

yeterlilii
v) Eer 25.maddedeki mafsall kabulln yapmayp tm balantlar rijit kabul

etseydik elde edeceimiz kesit yeterlilik ekli ise yle olacakt;
ekil 4.14 Tm ubuklar rijit balyken kesit yeterlilii
23
**ekilden de grld zere dikme ve diyagonal elemanlarn dnmesi

engellendiinde ubuklar moment alyor ve baz ubuklarda kesit yetersiz geliyor.
Gerekteki balant ekli mafsallya yakn olduu iin mafsall zm esas
alnmtr.
29) Uygun kesitin belirlenmesinde bir yntem de eitli kesitlerden oluan bir
liste hazrlayp, bu listeden eleman kesitlerinin program tarafndan
atanmasdr.
i) 6.maddedeki mevcut ktphaneden kesit alma ileminden sonra Choose
property type to Add Add Auto SelectAdd New Property seilir.
ii) Choose Sections bal altndaki List of Sections blmndeki kesitlerden
istenenler Add dmesi ile Auto Selections blmne eklenir.
iii) Hemen altndaki Overwrite dmesine bastmzda Auto selentions
listesindeki kesitler grnr. Programn uygun kesiti bulmak iin iterasyona
hangi kesitten balayaca buradan seilebilir veya programn belirledii
gibi kalabilir.
iv) Pencereler kapatldktan sonra btn ubuklar seilir ve AssignFrame
Sections AUTO1 seilir ve onaylanr.
v) Analiz yaptrlr ve DesignStart Design/Check of Structure seilir.
24
vi) Ekranda renk deiimleri ve 1den kk oranlar ile kesit yeterlilini

gsterir sonulara bakarsak yetersiz kesitin olmadn grebiliriz.
ekil 4.15 Belli bir listeye gre program tarafndan atanan kesitler ve yeterlilikleri
**Kesitlerin ve yeterliliklerinin iki zmde de birbirine yakn kt gzlenmitir.

vi) Yetersiz kesit olduu zaman, DesignStart Design/Verify all Members
Passed seilerek ka adet elemann yetersiz olduu ve Do you want to
select them? sorusuna cevap evet verilirse hangi elemanlarn kesitinin
yetersiz olduu grlr. Bu durumda analiz kilidi zlerek Auto selections
listesine yeni kesitler eklenir.
vii) DesignStart Design/Verify all Members Passed seilir ve All steel
frames passed the stres/capasity check yazs grlr.
viii) DesignStart Design/Verify Analysis vs Design Sections seilir ve
Analysis and design sections match for all steel frames yazs veya
25
Analysis and design sections differ for 43 steel frames. Do you want to
select them? yazs grlr. Eer 2.ileti grldyse, 1.ileti grlene kadar
Run Analysis, ardndan Start Design/Check of Structure ve Start
Design/Verify Analysis vs Design Sections seimleri tekrarlanr.
ix) stenirse kesitler deitirilebilir. rnein alt balk ubuklarnn ayn kesitli
olmas isteniyorsa U1, U2, U11 ve U12 elemanlar seilerek 2L70X7/10/
atanmaldr.
x) Design ettikten sonra herhangi bir eleman seip saa tkladmzda alan
pencerede Analysis Section ksmnda yazan, analize balarkenki kesit olup;
Design Section ksmnda yazansa programn uygun grp atad kesittir.
Bu iki ksmda geen kesit ayn olana kadar iterasyon yaplr.
xi) Nihayi kesit seimi iin kullanlabilecei gibi n seim amal da
kullanlabilecek bu yntem programn kullanl zelliklerinden biri.
4.5.Makas Elemanlar Kesit Tahkik
En elverisiz ubuk kuvvetlerine gre elde tahkik;

st balk
Smax=SO4=-22,93 t.
2L90X9/10/ F=15,50.2=31,00 cm2 ix=iy=2,74 =Sk/i=202/2,74=74 w=1,53
=w.Smax/F=1,53.22,93/31,00=1,13<1,44 t/cm2
Alt balk
Smax=SU4=22,54 t.
2L70X7/10/ F=9,40.2=18,80 cm2
=Smax/F=22,54/18,80=1,20<1,44 t/cm2
Diogonal
Smax=16,08 t.
2L60X6/10/ F=6,91.2=13,82 cm2
=Smax/F=16,08/13,82=1,16<1,44 t/cm2
Smax=-3,51 t.
2L60X6/10/ F=6,91.2=13,82 cm2 ix=iy=1,82 =Sk/i=290/1,82=159 w=4,39
26
=w.Smax/F=4,39.3,51/13,82=1,11<1,44 t/cm2
Dikme
Smax=SV1=-7,56 t.
2L50X5/10/ F=4,80.2=9,60 cm2 ix=iy=1,51 =Sk/i=60/1,51=39,7 w=1,14
=w.Smax/F=1,14.7,56/9,60=0,90<1,44 t/cm2
Smax=4,41 t.
2L50X5/10/ F=4,80.2=9,60 cm2
=Smax/F=4,41/9,60=0,46<1,44 t/cm2
Basn ubuklarnda burkulmaya kar hesap,
P(t.) l =Sk/i l/3 (/2)imin 50imin
U3 -22.93 202 202/2.74=74 67 - 137
2 ad. 100.100.10 plaka 202/3=67~65cm ara ile eklenmelidir.
D4 -1.18 250 250/1.82=137 83 125 -
D5 -2.46 269 269/1.82=148 90 135 -
D6 -3.51 290 290/1.82=159 97 145 -
2 ad. 70.70.10 plaka l/3 ara ile eklenmelidir.
V1 -7.56 60 60/1.51=40 20 - 75.5
V2 -4.62 90 90/1.51=60 30 - 75.5
V3 -2.52 120 120/1.51=79 40 - 75.5
V4 -1.01 150 150/1.51=99 50 - 75.5
2 ad. 60.60.10 plaka l/3 ara ile eklenmelidir.
4.6.Kolon Kesiti Tahkiki
HE320-A ; Ix=22930cm4 ; Wx=1479cm3 ; ix=13.6cm ; Iy=6985cm4 ;

Wy=466cm3 iy=7,50cm ; F=124cm2 ; Skx=520cm ; Sky=300 cm
tf=1.55cm ; tw=0.9cm ; b=30cm ; h=31cm ;
d1=15.5-1.55=13.95cm
eb = Yalnz eksenel basn kuvveti altnda hesaplanan gerilme
bem = Yalnz eksenel basn kuvveti altnda uygulanacak emniyet gerilmesi
27
bx , by = Yalnz (Mx, My) eilme momentleri etkisi altnda hesaplanan (eilme-

basn) bal gerilmeleri
B = Yalnz eilme momentleri etkisi altnda uygulanacak (eilme-basn) bal
iin emniyet gerilmeleri
ex' , ey' = (x-x) ve (y-y) asal eksenleri etrafndaki burkulmalar iin hesaplanan ve
Euler gerilmesinden tretilen gerilmeler
C mx , C my = Mx, My moment diyagramlarn ve hesap yaplan dzleme dik dorultuda
ubuun tutulma dzenini gz nnde tutan katsaylar

Fb = Basn bal ve gvdenin basn blgesinin 1/3nden oluan kesit alan(cm2)
i yb = Basn bal ve gvdenin basn blgesinin 1/3nden oluan kesitin, gvde
eksenine gre atalet yarap(cm)

b1
t1 d1/3
d1
ekil 4.16 Kolon Kesit tesirleri ekil 4.17 Kolon kesitinde burkulma blgesi
Cephede rzgar yk 1.25 katsays ile bytlr. Buna gre

rsol-A=Pwa=Pra.L=-64,00.6,00.1,25=-480 kg/m
rsol-B=Pwb=Prb.L=32,00.6,00.1,25=240 kg/m alnarak yaplan analiz sonucu HZ
yklemesi olan g+k+rsol+vsol yklemesinden max normal kuvvet; g+k+rsag+vsag
yklemesinden max M3 elde edilmitir.
Fb=1.55*30+(13.95*0.9)/3=50.69cm2
Iyb=1.55*303/12=3488cm4
28
iyb=(3488/50.69)=8.30cm
N=20.66 t. eb=N/F=20.66/124=0.166=166 kg/cm2
x=Skx/ix=520/13.6=38 w=1,13
bem=1660/1.13=1469 kg/m2 eb/bem=166/1469=0.11<0.15
bx=Max Mx/Wx=1921000/1479=1239 kg/cm2
yb=Sky/iyb=300/8.30=36 w=1.11
2
M M
Cb=1.75-1.05 1 +0.3 1
M2 M2
2
7.11 7.11
Cb=1.75-1.05 +0.3 =1.37<2.3
17.10 17.10
S ky 3 10 7 C b 2 a * b2
yb = ise B= *a
i yb a 3 9 * 10 C b
7
S ky 3 10 7 C b 10 5 C b
yb = ise B=
i yb a b2
S ky 3 10 7 1.37
yb = = 131 36
i yb 2400
2 a * b2
B = *a
3 9 * 10 C b
7
2 2400 * 36 2
B = * 2400 = 1540kg / cm
2
3 9 * 10 1.37
7
Fb 84 10 4 C b
B =
S ky h
50.69 84 10 4 1.37
B= = 6272kg / cm 2
300 31
6272kg/cm2 > 1540kg/cm2
6272kg/cm2 > 0.6*2400=1440kg/cm2
B=1440kg/cm2
(eb/bem)+(bx/B)=(166/1469)+(1239/1440)=0.97<1 kesit yeterlidir
29
4.7.Ak Hesab
4.7.1.Ara Ak Hesab
Projede aklar srekli ve ift gergili tekil edilecektir. SAP2000 de iki

o
dzlemde ykleme yaplarak boyutlu hesaplanacaktr. at eimi <19.5
olduundan (qr) rzgar etkileri (-) iaretli yani emmedir. Bu nedenle hesaplarda etken
olmaz.
q = ( g a + g o + Pk ) a
q = (10 + 5 + 75) 2 = 180kg / m
q x = q cos = 180 cos 8.53 = 178kg / m
q y = q sin = 180 sin 8.53 = 27 kg / m
4.7.1.a.Gergisiz Hesap
I140 kesit zellikleri

Wx=81.9 cm3
Ix=573 cm4
Wy=10,7 cm3
Iy=36,2
ekil 4.18 Gergisiz ak yklemesi (kg/m)
ekil 4.19 M3 Diyagram (kgm)
30
ekil 4.20 M2 Diyagram (kgm.)

Mx=674 kgm My=102 kgm
M x M y 67400 10200
= + = + = 1776kg / cm 2 1440kg / cm 2
Wx W y 81.9 10.7
0.027 6 4
f y = 2.48 = 2.40cm > 2.00cm
36.2
4.7.1.b.ift Gergili Hesap
ekil 4.21 ift gergili ak yklemesi (kg/m)
31
M3 diyagram gergisisizle ayndr.

Mx=674 kgm My=11.40 kgm
67400 1140
= + = 929kg / cm 2 1440kg / cm 2
81.9 10.7
Sehim kontrolu:
q x L4
f x = 2.48
Ix
0.178 6 4
f x = 2.48 = 1.00cm
573
f y 0 (gergiden dolay)
L 600
f = ( f x2 + f y2 ) = 1.00cm < = = 2.00cm
300 300
4.7.2.Mahya a
q x 178
qx ' = = = 89kg / m
2 2
qy 27
qy '= = = 13.5kg / m
2 2
ekil 4.23 Mahya a yklemesi (kg/m)
32

33700 5115
= + = 890kg / cm 2 1440kg / cm 2
81.9 10.7
Sehim kontrolu:
0.089 6 4
f x = 2.48 = 0.50cm
573
0.0135 6 4
f y = 2.48 = 1.20cm
36.2
L 600
f = ( f x2 + f y2 ) = 1.30cm < = = 2.00cm
300 300
4.7.3.Gergi Hesab
ift gergi iin,

1 L n3
Z max = qy n=toplam ak says
cos b 2 2
1 6 14 3
Z max = 0.027 = 0.665t
cos 48 2 2
(0.86d 2 )
Fz =
4
(0.86 1.4 2 )
Fz = = 0.84cm 2
4
Z max 0.665
= = = 0.79t / cm 2 1.44t / cm 2 112 yeterlidir.
Fz 0.84
33
4.7.4.Ak zerindeki ek yerinde hesap
Akta maksimum moment iin ek hesab yaplacaktr.

Mx
=
Wx
67400
= = 883kg / cm 2 1440kg / cm 2 (kaynak ekme emniyet gerilmesi)
81.9 I'k g=105
a g=5.7
I140
h
I'k b
4.150
b L=90 L(b L )=90
90.10.150
ekil 4.26 Aktaki ekin tekili
Fba = b t (profilin bal)
Fba = 6.6 0.86 = 5.7cm 2
ekme balndaki ekme kuvveti

Z = Fba kay = 5.7 0.883 = 5.03t
Ek lamas kesiti iin

bL = 90mm 2 2.5 a = 86mm
t L = 10mm
Z
=
Flama
5.03
= = 0.56t / cm 2 1.44t / cm 2
(1 9)
Ek lamasn profile balyan kaynak dikilerinin hesab
3mm a=4mm 0.7tmin=0.7x8.6=6mm
34
Z
l1 =
2 a1 kem
5.03
l1 = = 5.7cm
2 0.4 1.10
15a1 = 15 4 = 60mm l1 100a1 = 100 4 = 400mm l1 = 71olsun
l ' kay = l1 + a1 = 71 + 4 = 75mm
llev = 2 l1 ' = 150mm
Balk ek levhas 90.150.10 ; a1=4mm
Gvde kaynak dikilerinde gerilme hesab
I140 h-2c=105 mm
l 2 ' = 105mm a 2 = s = 5.7 mm
l 2 ' = 105 2 5.7 = 93.6mm
Fkay = a 2 l 2 = 0.57 9.36 = 5.34cm 2
c 9.36
kay = M = 58.3 = 0.48t / cm 2
2I x 2 573
Q
kay =
Fkay
0.178 6.00
kay = = 0.20t / cm 2 0.90t / cm 2
5.34
4.8.Alt balk ubuu zerinde ek yerinde hesap
2L70.70.7/10 100.270.10
4-270
ekil 4.27 Alt balkta ek detay
2L70X7/10/ F=9.40cm2 Smax=22.54 t.

Ek elemanlarn toplam en kesiti mevcut en kesit alanndan byk olmaldr.
Toplam enkesit alan simetriyi bozmayacak dzende olmak zere, 100.270.10 olsun.
10*1=10cm2>9.40cm2
Kaynak kalnl 3mm a=4mm 0.7*tmin=0.7*7=4.9mm
35
15a=45mm 100mm 100a=300mm

Balk levhasnda ; k=22.54/(2*0.4*27)=1.04 < 1.1 t/cm2
Balk ek levhas 100.270.10 ; a=4mm
4.9.Dm Noktalar Birleim Hesab
Aklama: En byk kuvvete gre kaynak hesab

yaplmtr.
U1=-1.37 t. U2-U1=15.26+1.37=16.63 t.
U3-U2=20.86-15.26=5.6 t.
U4-U3=22.54-20.86=1.68 t.
U5-U4=22.26-22.54=-0.28 t.
ve U6-U5=20.86-22.26=-1.4 t. iin,
3mm<a=4mm <0.7tmin=0.7*7=4.9mm ; ekil 4.28 1 Nolu D.N.detay
lmin=15a=60mm< l1= 60mm <100a=400mm ise,
6*5.03=1.97*l2 l2=15.3cm
k = N/Fk=16.63/(2*0.4*(15.3+6))=0.98 < 1.10 t/cm2

l1=6+2*0.4=6.8cm >> l1=70mm ; l2=15.3+2*0.4=16.1cm >> l2=160mm
O1=-15.57 t. O2-O1=21.23-15.57=5.66 t.
O3-O2=22.93-21.23=1.70 t.
O4-O3=22.65-22.93=-0.28 t.
O5-O4=21.23-22.65=-1.42 t.
O6-O5=19.11-21.23=-2.12 t.
ve O6=19.11t iin,
ekil 4.29 2 Nolu D.N.detay
3mma=4mm0.7tmin=0.7*9=6.3mm
lmin=15a=60mm l1= 60mm 100a=400mm olsun.
6*6.46=2.54*l2 l2=15.3cm
k = N/Fk=19.11/(2*0.4*(15.3+6))=1.10< 1.10 t/cm2
36
l1=6+2*0.4=6.8cm >> l1=70mm ; l2=15.3+2*0.4=16.1cm >> l2=160mm
D1=16.08 t. iin,
3mm a=3mm 0.7tmin=0.7*6=4.2mm ;
lmin=15a=45mm l1= 70mm 100a=300mm olsa
7*4.31=1.69*l2 l2=17.9cm
k= N/Fk=16.08/(2*0.3*(17.9+7))=1.08< 1.10 t/cm2 ekil 4.30 12 Nolu D.N.detay

l1=7+2*0.3=7.6cm >> l1=75mm ;
l2=17.9+2*0.3=18.5cm >> l2=185mm
D2=6.14 t. ; D3=1.96 t. ; D4=-1.18 t. ; D5=-2.46 t. ; D6=-3.51 t. iin,

3mm a=3mm 0.7tmin=0.7*6=4.2mm ;
lmin=15a=45mm l1= 45mm 100a=300mm olsun
4.5*4.31=1.69*l2 l2=11.5cm
k = N/Fk=16.08/(2*0.3*(11.5+4.5))=0.64< 1.10 t/cm2

l1=4.5+2*0.3=5.1cm >> l1=55mm ; l2=11.5+2*0.3=12.1cm >> l2=120mm
V1=-7.56 t. ; V2=-4.62 t. ;
V3=-2.52 t. ; V4=-1.01 t. ;
V5=0.76 t. ; V6=1.65 t. V7=4.41 t. iin,
3mm a=3mm 0.7tmin=0.7*5=3.5mm ;
lmin=15a=45mm l1= 45mm 100a=300mm olsa
4.5*3.60=1.40*l2 l2=11.6cm
k= N/Fk=7.56/(2*0.3*(11.6+4.5))=0.78<1.10 t/cm2
l1=4.5+2*0.3=5.1cm >> l1=55mm ; 4.31 14 Nolu D.N.detay
l2=11.6+2*0.3=12.2cm >> l2=120mm
37
4.10.Kren Kirii Hesab
Grup II : Arlk kaldran atlye ve ambar krenleri

Kumanda yeri: Yerden
Kren yk kapasitesi : 5 t.
Kren kprs mesnet akl L1=21250 mm
Kren kprs klavuz tekerlek f=400 mm
Kren kprs klavuz tekerlek aras a=3540 mm
x=440 mm
b=175 mm
Edeer katsays =1,4 ; arpma katsays =1,1
En byk kme fmax=l/800
ekil 4.32 Kren kirii ve konsolu
Vin kirii kesiti IPBL320 (HE320-A)

H=310 mm ; s=9,0 mm ; B=300 mm ; t=15,5 mm ; F=150 cm2 ; e1=18,5 cm
e2=17,5 cm ; Ix=29550 cm4 ; Wxu=1590 cm3 ; Iy=3660 cm4 ; Wxo=1690 cm3
Dey ve yatay hesap ykleri :
Dey ykler, kren kprs tekerlek basnlar R1max=7,1 t. R2max=5,3 t. Rmin=3,8 t.
R2min=2,1 t.
38
Yan kuvvet, Hmax=(R1max+R2max)/2=1,24 t.

Fren Kuvveti, Vmax=R1max/7=1,01 t.
Gezer Vin moment ve tepki kuvveti katsaylar 3.54/6.00=0.59
MI(kenar mesnet) :0.17 MIo(kenar aklk):0.21
MII(ara mesnet) :0.16 MIIo(ara aklk) :0.17
T(mesnet tepki);To:1.307 ; TI=1.737
Gezer Vin kirii moment katsaylar (eit aklkl srekli)
Kenar mesnet ve kenar aklk iin : 11
Ara mesnet ve ara aklk iin : 16
Kiriin kendi arlndan ileri gelen momentler
max MI=max MIo=(1,1*0.015*7,85)*62/11=0,424 tm
max MII=max MIIo=(1,1*0.015*7.85)*62/16=0,291 tm
En byk mesnet momentleri:
MI=0,17*1,4*7,1*6+0,424=10,56 tm ; MIy=0,17*1,4*7,1*6=10,14/10=-1,01 tm
MII=0,16*1,4*7,1*6+0,291=9,83 tm ; MIIy=0,16*1,4*7,1*6=9,54/10=-0,95 tm
En byk aklk momentleri:
MIo=0,21*1,4*7,1*6+0,424=12,95 tm ; MIoy=0,21*1,4*7,1*6=12,53/10=1,25 tm
MIIo=0,17*1,4*7,1*6+0,291=10,43 tm ; MIIoy=0,17*1,4*7,1*6=10,14/10=1,01tm
Mesnet tepkileri
TImax=1,307*7,1=9,28 t. ; TIy=9,28/10=0,93 t
TIImax=1,737*7,1=12,33 t. ; TIIy=12,33/10=1,23 t
TImin=1,307*3,8=2,74 t.
TIImin=1,737*3,8=3,65 t.
Gerilme tahkiki
=1043000/1590=656 kg/cm2< 1440 kg/cm2
Kenar aklkta takviyeli kesit gerekmektedir.
e1=(150*18,5+2*8,0*1,0*28,95+2*8,0*1,0*2,05)/(150+4*8,0*1,0)=17,9718 cm
e2=31+(5,5-0,5)-18=18 cm
Ix=29550+2*8,0*1,0*15,952+2*8,0*1,0*10,952+150*0,52=35576 cm4
Iy=3660+2*8,0*1,0*92+2*1*83/12=5041 cm4
Wxu=Ix/e1=35576/18=1976 cm3
39
Aklkta; 1295000/1976=655 kg/cm2 < 1440 kg/cm2

Kren kiriine etkiyen fren kuvvetinden doan kiri ekseni dogrultusunda
burkulma tahkiki;
Ara aklkta; =(1043*12,5/29550)+(101*15/3660)=0,86 t/cm2 < 1,6 t/cm2
Kenar aklkta; =(1295*12,5/35576)+(125*15/5041)=0,83 t/cm2 < 1,6 t/cm2
Aklkta sehim kontrol;fmax=L/800=600/800=0,75 cm
Kenar aklkta;fmax=(2,433*7100*6003)/(2100000*35576*100)=0,50 cm
Ara aklkta;fmax=(1,835*7100*6003)/(2100000*35576*100)=0,38 cm
Kren rayn kren kiriine tesbit eden kaynak dikilerinin tahkiki
maxMI=10,56 tm ; TI=12,33 t.
maxMIy=1,01 tm ; TIy=1,23 t.
kaynak=1056*13/35576)+(101*6,25/5041)=0,51 t/cm2
kaynak=TI*Sx/(Ix*Sa)=12,33*376/(29550*2*0.3)=0,260 < 0,900 t/cm2
h=(1/2)(kaynak+(kaynak2+4kaynak2)=(1/2)(0.51+(0.512+4*0.262)
=0.62 t/cm2 < 1.60 t/cm2
4.11.Kren Konsolu Hesab
e=0,425-(0,31/2)=0,27 m
Mmax=Pmax*e=12,33*27=333 tcm
IPBL320 kren konsolunu seelim.
Balk ve gvde kaynak kalnlklar:
a1=6mm< 0,7tmin=0,7*15,5=11 mm
a2=6mm< 0,7tmin=0,7*9=6,3 mm
l1'=300 mm l1=300-2*6=288 mm
l2'=118 mm l2=118-2*6=106 mm
l3'=235 mm l2=235-2*6=223 mm
Ikaynak=2*28,8*0,6*16,32+4*10,6*0,6*14,22+2*0,6*22,33/12=15421 cm4
Wkaynak=15421/16,6=929 cm3
maxkaynak=Mmax/Wkaynak=333/929=0,36 < 1,44 t/cm2
40
Gvde kaynaklarnda;
maxkaynak=Pmax/S(a*l)=12,33/26,76=0,46 < 0,90 t/cm3
Maximum kaynak gvde gerilmesi
maxkaynak=Mmax*k/Ikaynak=333*11,1/15411=0,24 < 1,44 t/cm2
Gvde kaynak asal gerilmesi;
h=(1/2)(kaynak+(kaynak2+4kaynak2)=(1/2)(0.24+(0.242+4*0.462)=0.60t/cm2<1.10 t/cm2
4.12.Temel Hesab
t1
h1
h1
t
13.44
a4
hk
t'
a2 a2
t
I
B
a2
c1
M30 a1
a3
lk
B
b
M
A/4
Z S H P
c1
a2
I
e1 e1 e1 ez ed A/8
A A
ekil 4.33 Kolon ayann tekili
A ve B taban levhasnn boyutlar olmak zere;

A=1000mm B=220+2*90=400mm seilmitir.
e1=100mm ez=(A/2)-e1=500-100=400mm ed=(3/8)A=375mm
D=(17,10+20,66*0,400)/(0,400+0,375)=33 t.
Z=(17,10-20,66*0,375)/(0,400+0,375)=12.1 t.
P=33*1000/(25*40)=33 kg/cm2 < 55 kg/cm2
n=3(bir tarafta kullanlacak olan bulon says)
n*(*(0,86d)2/4)*zem Z
zem=em=1,12 t/cm2 ekil 4.34 M30 bulonu detay
41
d=(1/0.86)*{(4/3)*Z/(*em)}=2.5cm 30
taban levhasnn kalnlnn saptanmas;
p=N/(A*B)=20.66/(40*100)=5.2*10-3 t/cm3
t1=10mm olsun c1=(400-300-20)/2=40 mm
M1=p*c12/2=5.2*4.52/2 =52.7 kgcm/cm
M2=p*B*((B/2)-c1)/2=5.2*30((30/4)-4.5)/2=234kgcm/cm
t 2,45*(234/1440)=0.99cm t=20mm
Guse levhas yksekliinin (h1) saptanmas;
P=(S/4)+M/2h
P=(20,66/4)+(17,10*100/(2*31))=33 t. (4dikiten birindeki max zorlanma)
h1 (P/(a1*em))+2a1 (33/(0.7*1,1))+2*0.5=43.9 h1=45cm
Guse levhasn profil balna balayan dikilerde tahkik a1=7mm
kem=P/(a1*(h1-2*a1)=33/(0.7*(45-2*0.7)=1.08 < 1.1 t/cm2
I-I kesitinde kontrol
MD=33*((100-31)/2-100/8)=726 tcm
MZ=12,1*((100-31)/2-10)=297 tcm
Xg=(2*45*1,0*24+40*2,0*1,0)/(2*1,0*45+40*2,0)=13,44 cm
Ix=2*1.0*453/12+40*2.03/12+2*1,0*45*11.062+1,0*40*12.442=38604 cm4
Wx=Ix/33,56=1150 cm3
bmax=726/1150=0,63 t/cm2 < 1,44 t/cm2
Guse levhasn taban levhasna balyan dikilerde tahkik a2=4mm
Q=max(D;Z)=33 t.
Sx=B*t*(y-(t/2))=40*2.0*(13,44-1,0)=995 cm3
kayma=Q*Sx/(Ix*2*a2)=33*995/(38604*2*0.4)=1,06<1,1 t/cm2
Kolon gvdesini taban levhasna balayan dikilerde a3=4mm
k=H/(2*a3*(l '-2*a3) kem
k=3,53/(2*0.4*(20-2*0.4)=0,23 1,1 t/cm2
Ayak korniyerinde tahkik;
Beton gerilmesi kontrol
Ayak korniyeri L100.100.10 lk=200mm Fb=(bk-t')*lk
b=H/Fb=3530/((10-4)*20)=29.4<40 kg/cm2
42
Kesit kontrol
M=3.53*(10-4)/2=10.6 tcm W=lk*(bk-t)2/6=20*(10-4)2/6=120 cm3
=M/W=10.6/120=0.09 t/cm2<1,44 t/cm2
Kamay taban levhasna balayan kaynaklar a4=4mm
Ikaynak=2*(20-2*0.4)*0,4*(0.2+5)+2*0.4*(10-2*0.4)3/12)=132 cm4
M=H*e=3,53*7=24,71 tcm
Wk=132/(10/2)=26.4 cm3
k=24.71/26,4=0,94 > 0,75 t/cm2
Fkgvde=2*(bk-2*a4)*a4=2*(10-2*0.4)*0,4=7.36 cm2 M30 bulonu
k=H/Fkg=3,53/7.36=0,48 < 0,75 t/cm2 d=30mm
v=(0.942+0.482)=1.06 < 1.1 t/cm2 C=570mm
Ankraj bulonu pem=40 kg/cm2 aem=4 kg/cm2 N=250mm
Z1'=(2*G2-*(D2+d2)/4)*pem=9423 kg D=76mm
E=60mm
Z2'=p*taem*(D.N+d*(C-N-F)=3537kg
F=15mm
Z'=Z1'+Z2'=12960 kg
G=120mm
Z1=Z/nZ' 12100/312960
a=6mm
Kolon kiri birleim yerinde hesap;
Birleim tek etkili, m=1 ; n=6 (kullanlan bulon says) d=d1=21 (M20 uygun bulon)
P1em,=m*(*d2/4)*a,em =1*(*2.12/4)*1.4=4.85 t.
P1em,l=d*tmin*l,em =2.1*1.0*2.8=5.88 t. P1em=4.85 t.
Gerekli bulon says: n=1.37/4.85~1 n=6 (ift sra) yeterlidir.
zem=em=1,12 t/cm2
n*(*(0,86d)2/4)*zem Z
6*(*(0.86*2.1)2/4)*1.12 =17.21 7.56 t.
e=140 4d1=4*21=84mm e1=60 2d1=2*21=42mm

8d1=8*21=168mm 3d1=3*21=63mm
15tmin=15*10=150mm 6tmin=6*10=60mm
43
TABLE : Active Degrees of Freedom

UX UY UZ RX RY RZ
Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No
Yes No Yes No Yes No
Tablo 4.1 Sistem serbestlik derecesi
TABLE : Material Properties 01 - General
Material Type DesignType UnitMass Unit Wt E U
Text Text Text Ton-s2/m4 Ton/m3 Ton/m2 Unitless
ST37 Isotropic Steel 0.80038 7.849 2.1E+07 0.3
Tablo 4.2 Malzeme zellikleri 1
TABLE: Material Properties 03 - Design Steel
Material Fy Fu
Text Ton/m2 Ton/m2
ST37 24000 37000
ST44 29600 44000
TABLE: Frame Section Properties 01 - General
Sect Name Material Shape t3 t2 tf tw t2b tfb dis Area
Text Text Text m m m m m m cm m2
2L50X5/10/ ST37 0.05 0.11 0.005 0.005 1 0.0010
2L60X6/10/ ST37 0.06 0.13 0.006 0.006 1 0.0014
2L70X7/10/ ST37 0.07 0.15 0.007 0.007 1 0.0019
2L90X9/10/ ST37 0.09 0.19 0.009 0.009 1 0.0031
AUTO1 Auto Select
HE240-A ST44 I 0.23 0.24 0.012 0.0075 0.24 0.012 0.0077
HE300-A ST44 I 0.29 0.3 0.014 0.0085 0.3 0.014 0.0113
HE320-A ST44 I 0.31 0.3 0.0155 0.009 0.3 0.0155 0.0124
Sect Name FileName

Text Text
2L50X5/10/ c:\program files\computers and structures\sap2000 9\euro.pro
HE240-A c:\program files\computers and structures\sap2000 9\euro.pro
44

Sect Name TorsConst I33 I22 AS2 AS3 S33 S22
Text m4 m4 m4 m2 m2 m3 m3
2L50X5/10/ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00050 0.00042 0.00001 0.00001
2L60X6/10/ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00072 0.00060 0.00001 0.00002
2L70X7/10/ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00098 0.00081 0.00002 0.00003
2L90X9/10/ 0.00000 0.00000 0.00001 0.00162 0.00135 0.00004 0.00006
AUTO1
HE240-A 0.00000 0.00008 0.00003 0.00173 0.00480 0.00068 0.00023
HE300-A 0.00000 0.00018 0.00006 0.00247 0.00700 0.00126 0.00042
HE320-A 0.00000 0.00023 0.00007 0.00279 0.00775 0.00148 0.00047
Sect Name Z33 Z22 R33 R22 FromFile SectInFile
Text m3 m3 m m Yes/No Text
2L50X5/10/ 0.00001 0.00002 0.01511 0.02430 Yes 2L50X5/10/
2L60X6/10/ 0.00002 0.00003 0.01816 0.02843 Yes 2L60X6/10/
2L70X7/10/ 0.00003 0.00005 0.02122 0.03258 Yes 2L70X7/10/
2L90X9/10/ 0.00007 0.00009 0.02732 0.04086 Yes 2L90X9/10/
AUTO1
HE240-A 0.00075 0.00035 0.10054 0.06005 Yes HE240-A
HE300-A 0.00138 0.00064 0.12712 0.07473 Yes HE300-A
HE320-A 0.00163 0.00071 0.13599 0.07505 Yes HE320-A
ListName SectionName
Text Text
AUTO1 2L50X5/10/
AUTO1 2L60X6/10/
AUTO1 2L70X7/10/
AUTO1 2L90X9/10/
AUTO1 HE240-A
AUTO1 HE300-A
AUTO1 HE320-A
Tablo 4.4 Kesit zellikleri
TABLE: Frame Release Assignments 1 - General
Frame PI V2I V3I TI M2I M3I PJ V2J V3J TJ M2J M3J
Yes/No Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N Y/N
D1 No No No No No Yes No No No No No Yes
45
U1 No No No No No Yes No No No No No No
V1 No No No No No Yes No No No No No Yes
U12 No No No No No No No No No No No Yes
Tablo 4.5 ubuk Ular art
Yapya ait zellikler dikkate alnarak ve TS 498 kullanlarak, statik ykler

ve rzgar etkisinde, yk analizi iin gerekli olan deerler ilgili tablolardan
okunmutur. SAP2000de modelleme yaplm ve kesit tesirleri elde edilmitir.
Modellemede uygulama aamasnda st ve alt baln sreklilii dnlerek
ubuklar rijit bal kabul edilmitir. Dikme ve diyagonal ubuklarn alt ve st bala
balantlar ise mafsall kabul edilerek Tablo 4.5teki dzenlemeler yaplmtr. Tm
makas elemanlar rijit bal dnldnde baz ubuklar iin kesitlerin yetersiz
olduu gzlenmitir. Tm makas elemanlar mafsall bal dnldnde ise
kesitler azalmaktadr. Ancak bu durum uygulamadaki birleim ekline uygun
deildir, balk ubuklarnn sreklilii esas alnmtr. Ak hesabnda gergisiz
durumda gerilme tahkiki salanamamtr, ak ift gergili tekil edilmitir. Kolon
hesab iin yapnn A ve B yzlerine gelen rzgar ykleri 1.25 kat bytlm ve
boyutlandrma yaplmtr. TS648 ve TS3357den de yararlanlmtr. Plan ve
detaylar iin Ek-1e baknz.
46
5.DOLU GVDEL EREVE SSTEM Sinem KOCABA
5.DOLU GVDEL EREVE SSTEM
Bu blmde 40m aklkl, 30m uzunluunda, kolonu ve makas ayn kesite

sahip, 7.40m yksekliinde kolon ve 3.00m orta ykseklikten oluan bir sistem
zlecektir. Yklerin seiminde, boyutlandrma ve detaylandrmada TS498, TS648
ve TS3357den yararlanlacaktr. Projeye ait plan ve detaylar Ek-2de verilmitir.
5.1Sisteme Ait Bilgiler
- Sistem ekli : ereve (makas ve kolon)

- Malzeme : ST37, ST44(kolon ve makasta)
- Birleim arac : Kaynak(makas, kolon ve temelde), Bulon(temelde)
- Kaplama malzemesi : alminyum sac levha t=0.7mm
ekil 5.1 Makas Kesiti ve Plan
47
5.2.Makasa Ait Bilgiler
- Makas aral : 6.00m

- Makas akl : 40.00m
- Ak says : 22
- Ak aral (Y.D.) : 2.00m
- Ak aral (.D.) : 2.02m
- ereve orta ykseklii : 3.00m
- at eimi : 8.530
5.3.Yk Analizi
at rts z arl.=5.00kg/m2 (Y.D.)

Ak z arl.. =10.00kg/m2 (Y.D.)
at makas z arl.. =15.00kg/m2 (Y.D.)
Kar yk (TS498 e gre Adana 1.Kar blgesi ; H<200m....k=75.00kg/m2 (Y.D.)
Rzgar yk hesab, P=C*q, h=10.4 => qr=80 kg/m2
E F
=8.53
CA=+0.8
Rzgar
yn CB=-0.4
h
A B
CE=(1.2sin-0.4)
CF=-0.4
ekil 5.2 Rzgar yknn Etkisi
E dzleminde Pre=Ce.q=(1,2sin-0,4).q=(1,2.0,148-0,4).80=-17.80kg/m2 (.D.)

F dzleminde Prf=Cf.q=(-0,4).q=(-0,4).80.......= -32.00kg/m2 (.D.)
A dzleminde Pra=Ca.q=(0,8).q=(0,8).80........ =64.00kg/m2 (D.D.)
B dzleminde Prb=Cb.q=(-0,4).q=(-0,4).80......=-32.00kg/m2 (D.D.)
48
5.3.1.Dm noktas yklerinin hesab
z arlk:
at rts+Ak+at makas =30 kg/m2
g=30.6,00.2,00=360 kg=0,360 t. g/2=0,180 t.
Tam kar yklemesi:
k=75 kg/m2 ; k=75.6,00.2,00=900 kg=0,900 t. ; k/2=0,450 t.
Yarm kar yklemesi:
yk=75 kg/m2 ; yk=75.6,00.2,00=900 kg=0,900 t. ; yk/2=0,450 t.
Rzgar yklemesi:
rsol-E=Pwe=Pre.a1.L=-17,80.2,02.6,00=-215,74 kg=-0,216 t. Pwe/2=0,108 t
rsol-F= Pwf=Prf.a1.L=-32,00.2,02.6,00=-387,84 kg=-0,388 t. Pwf/2=0,194 t.
rsol-A=Pwa=Pra.L=-64,00.6,00=-384 kg/m
rsol-B=Pwb=Prb.L=32,00.6,00=192 kg/m
rsag-E=Pwe=Pre.a1.L=-32,00.2,02.6,00=-387,84 kg=-0,388 t. Pwe/2=0,194 t.
rsag-F= Pwf=Prf.a1.L=-17,80.2,02.6,00=-215,74 kg=-0,216 t. Pwf/2=0,108 t.
rsag-A=Pwa=Pra.L=32,00.6,00=192 kg/m
rsag-B=Pwb=Prb.L=-64,00.6,00=384 kg/m
Kolon zati yklemesi:
g=0.0239*7.850=188 kg/m=0.188 t/m
5.3.2.Malzeme
elik : ST37 em
H
= 1.44t / cm 2 em
HZ
= 1.15 1.44 = 1.66t / cm 2
em
H
= 0.83t / cm 2 em
HZ
= 0.95t / cm 2
Kaynak kem
H
= 1.10t / cm 2
Betonarme : Temel : Beton : B160 elik : S420 (ST III)
Zemin : zem = 1.0t / cm 2
49
ekil 5.3 Makas Eleman simleri
1. Sap2000 ekran aldnda nce sa alt keden birim Ton, m olarak

ayarlanr.
i) File New Model seilir. Alan pencerede Grid Only seilir.
ii) Alan pencerede Number of Grid Lines X;Y;Z3 ; 0 ; 3 ve Grid Spacing
X;Y;Z20 ; 1 ; 7.4 olarak duzenlenir.Edit Grid dugmesine baslr.
iii) Alan pencerede Z Grid Data ksmnda 14.8 olan deer 10.4 yaplarak
Reorder Ordinates dumesine baslr ve ekran kapatlr.
iv) DrawDraw Frame seilir. stenilen ekilde noktadan noktaya elemanlar
izilir.
3. Dosyay saklamak iin; FileSave ile dosyay proje 2 adyla kaydederiz.
ii) Material Name: ST37 ; Modulus of Elasticity=21e6 ; Fy=24000 ;
Fu=37000 olarak deitirilir ve onaylanr.
iii) Add New Material seilir. Alan pencerede Material Name: ST44 ;
Modulus of Elasticity=21e6 ; Fy=29600 ; Fu=44000 yazlr ve onaylanr.
50

ii) Alan pencerede Choose property type to Add Import I/Wide
FlangeAdd New Property seilir.
iii) Alan pencerede Konum ksmndaki listeden C/Program Files/Computer
and Structures/SAP2000 9/EURO.PRO seilir. Section Labels bal
altndaki listeden CTRL tuu kullanlarak HE400-B ; HE500-B ; HE600-B
kesitleri seilir ve onaylanr.
iv) Material alr listesinden ST44 iaretlenir.
6. ubuklara ve dm noktalarna isim vermek iin;
i) ViewSet Display Options seilir.
ii) Alan pencerede Frame bal altnda Labels kutusu iaretlenir.
iii) All dmesi ile btn elemanlar seilir. EditChange Labels seilir.
iv) Alan pencerede Item Type Element Labels-Frame seilir. Prefix : bo
braklr , Next Number : 1 , Increment : 1 yazlr ; First Relabel Order X
seilir ve Second Relabel Order X seilir. EditAuto Relabel seilirse
ubuklar 1 den 22 ye sralanm olur.
v) Yine btn elemanlar seilip Change Labels penceresinden Item Type Element
Labels-Joints, First Relabel Order X, Second Relabel Order X ve EditAuto
Relabel seilerek dm noktalar iin yaplrsa dm noktalar 1 den 23 e
sralanm olur.
51
7. Kesitleri ubuklara atamak iin; All dmesi ile btn ubuklar seilir.
AssignFrame Sections HE500-B seilir ve onaylanr.
ekil 5.4 Makas Eleman Kesitleri

DefineLoad Cases seilir. Alan pencerede,
g DEAD 0 Modify Load
k SNOW 0 Add New Load
yk SNOW 0 Add New Load
rsol WIND 0 Add New Load
rsag WIND 0 Add New Load ve onaylanr.
**Yk analizine ubuk elemanlarn zati arlklarn da eklediimiz iin self weight
multiplier sfr yaplmaldr ki zati arlklar 2kez hesaba katlmasn.
10. g yklemesine ait Analysis Case Name : g olmas iin;
pencerede Analysis Case Name : g yazlr ve onaylanr.
52
iii) Ayn pencerede, Modal analiz yaplmad iin, Case Name

MODALDelete Case seilir.
12. g yklemesi iin;
ekil 5.5 g (z arlk) yklemesi
i) 2-21 aras balk ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed seilir.

ii) Alan pencerede Load Case Nameg seilir.
DirectionZ veya Gravity seilir. Uniform Loads ksmna -0.18 veya 0.18 yazlr.
iv) 1 ve 22 nolu cubuklar seilir. Ayn yolla ayn ksma -0.188 veya 0.188 yazlr.
13. k yklemesi iin;
ekil 5.6 k (Tam kar) yklemesi

53
ii) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;

DirectionZ veya Gravity seilir.
iii) Uniform Loads ksmna -0.45 veya 0.45 yazlr.
14. yk yklemesi iin;
ekil 5.7 yk (Yarm kar) yklemesi

ii) Alan pencerede Load Case Nameyk seilir. Load Type and Direction
bal altnda Coord SysGLOBAL ; DirectionZ veya Gravity seilir.
iii) Uniform Loads ksmna -0.45 veya 0.45 yazlr.
15. rsol yklemesi iin;
ekil 5.8 rsol (Rzgar soldan) yklemesi

54
ii) Alan pencerede Load Case Namersol seilir. Load Type and Direction
bal altnda Coord SysLocal ; Direction2 seilir.
iii) Uniform Loads ksmna 0.107 yazlr.
iv) 12-21 aras balk ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed seilir.
v) Alan pencerede Load Case Namersol seilir. Load Type and Direction
vi) Uniform Loads ksmna 0.192 yazlr.
vii) 1 nolu ubuk seilir. Load Case Namersol seilir. Load Type and
Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ; DirectionX seilir.
viii) Uniform Loads ksmna 0.384*1.25=0.48 yazlr.
ix) 22 nolu ubuk seilir. Load Case Namersol seilir. Load Type and
x) Uniform Loads ksmna 0.192*1.25=0.24 yazlr.
16. rsag yklemesi iin;
ekil 5.9 rsag (Rzgar sadan) yklemesi

ii) Alan pencerede Load Case Namersag seilir. Load Type and Direction
iii) Uniform Loads ksmna 0.192 yazlr.
55
iv) 12-21 aras balk ubuklar seilir. AssignFrame LoadsDistributed

seilir.
v) Alan pencerede Load Case Namersag seilir. Load Type and Direction
vi) Uniform Loads ksmna 0.107 yazlr.
vii) 1 nolu ubuk seilir. Load Case Namersag seilir. Load Type and
viii) Uniform Loads ksmna -0.384*1.25=-0.48 yazlr.
ix) 22 nolu ubuk seilir. Load Case Namersag seilir. Load Type and
x) Uniform Loads ksmna -0.192*1.25=-0.24 yazlr.
17. Yk kombinasyonlarn tanmlamak iin;
-H yklemesi iin,
1) z arlk+Tam kar yklemesi(g+k)
2) z arlk+Yarm kar yklemesi(g+yk)
-HZ yklemesi iin,
1) z arlk+Tam kar+Rzgar soldan yklemesi(g+k+rsol)
2) z arlk+Tam kar+Rzgar sadan yklemesi(g+k+rsag)
3) z arlk+Yarm kar+Rzgar soldan yklemesi(g+yk+rsol)
4) z arlk+Yarm kar+ Rzgar sadan yklemesi(g+yk+rsag)
5) z arlk+Rzgar soldan yklemesi(g+rsol)
6) z arlk+Rzgar sadan yklemesi(g+rsag)
**Bu yklemelerden sonucunda en elverisiz ubuk kuvvetlerini elde etmek iin bu
yklemelerin zarfn aldmz max yklemesi tanmlanr.
i) g+k kombinasyonunu oluturmak iin,
b) Alan pencerede Response Combination Name : g+k yazlr.
c) Case Name gAdd ve Case Name kAdd seilir ve onaylanr.
ii) g+yk kombinasyonunu oluturmak iin,
56
b) Alan pencerede Response Combination Name : g+yk yazlr.

c) Mevcut listede Case Name : k iaretlenir.
d) Case Name alr listesinden ykModify seilir veya Mevcut listede
Case Name : k iaretlenir Delete dmesi ile silinir,
e) Case Name alr listesinden ykAdd seilir ve onaylanr.
iii) 17i ve 17ii maddelerinde anlatlanlar dorultusunda dier kombinasyonlar
da tanmlanr.
iv) En byk ubuk kuvvetlerini grebilmek iin,
b) Alan pencerede Response Combination Name : max yazlr.
c) Combination Type Envelope seilir.
d) Mevcut listedeki ykleme tipleri Delete dmesine baslarak silinir.
e) Case Name alr listesinden daha nce tanmlanan tm
kombinasyonlar tek tek seilir ve Add dmesi ile listeye alnr ve
onaylanr.
19. Kolonun temele balants mafsall tekil edilecektir.
i) Kolonlar seilir. AssignFrameReleases seilir.
ii) Alan pencerede Moment 33 (Major) karsndaki ReleaseStart
iaretlenir ve onaylanr.
20. Analiz yaptrmak iin nce AnalysisSet Analysis Options seilir.
i) Alan pencerede FAST DOFsPlane Frame seilir.
21. OptionsPreferencesSteel Frame Design seilir. Alan pencerede,
Design Code AISC-ASD89 seilir. Stres Ratio Limit : 1 yazlr ve
onaylanr.
22. Kesit kontrolu iin,
57
ekil 5.10 Kolon temel balants mafsallyken kesit yeterlilii
**Ekranda renk deiimleri ve 1den kk oranlar ile kesit yeterliliini gsterir

sonulara bakarsak yetersiz kesitin olmadn grebiliriz.
**Kolonun temele balants ankastre tekil edilseydi, yani madde19 dzenlenmeseydi kesit
yeterlilik ekli yle olurdu.
ekil 5.11 Kolon temel balants ankastreyken kesit yeterlilii
**ki diyagram incelendiinde ankastre balyken kesitlerin alma kapasitelerinin

dt grlmektedir.
58
23) Kesit tesiri diyagramlarn grmek iin,

i) DisplayShow Forces/StressesFrames/Cables seilir.
ii) Case/Combo Name max seilir.
iii) Component ksmnda istenilen kesit tesiri seilir.
iv) Scaling ksmnda Auto veya istee bal olarak deer yazlabilir.
v) Options ksmndaki seime gre ise diyagram yalnzca eklen grlebilecei
gibi, beraberinde deerler de okunabilir.
ekil 5.12 M3 Diyagram
**ereve kelerindeki ve temel balant dm noktalarn tekil iin, ilgili

ubuun ilgili noktasndaki deerler alnp hesaplarda kullanlmtr.
5.5.Ak Hesab
5.5.1.Ara Ak Hesab
Projede aklar srekli ve ift gergili tekil edilecektir. SAP2000 de iki

o
dzlemde ykleme yaplarak boyutlu hesaplanacaktr. at eimi <19.5
olduundan (qr) rzgar etkileri (-) iaretli yani emmedir. Bu nedenle hesaplarda etken
olmaz.
q = ( g a + g o + Pk ) a
q = (10 + 5 + 75) 2 = 180kg / m
q x = q cos = 180 cos 8.53 = 178kg / m
q y = q sin = 180 sin 8.53 = 27 kg / m
59
5.5.1.a.Gergisiz Hesap
I140 kesit zellikleri
Wx=81.9 cm3
Ix=573 cm4
Wy=10,7 cm3
Iy=36,2
ekil 5.13 Gergisiz ak yklemesi (kg/m)
ekil 5.15 M2 Diyagram (kgm.)
Mx=674 kgm My=102 kgm

M x M y 67400 10200
= + = + = 1776kg / cm 2 1440kg / cm 2
Wx W y 81.9 10.7
0.027 6 4
f x = 2.48 = 2.40cm > 2,00cm
36,2
60
5.5.1.b.ift Gergili Hesap
ekil 5.16 ift gergili ak yklemesi (kg/m)
M3 diyagram gergisisizle ayndr.

67400 1140
= + = 929kg / cm 2 1440kg / cm 2
81.9 10.7
Sehim kontrolu:
q x L4
f x = 2.48
Ix
0.178 6 4
f x = 2.48 = 1.00cm
573
f y 0 (gergiden dolay)
61
L 600
f = ( f x2 + f y2 ) = 1.00cm < = = 2.00cm
300 300
5.5.2.Mahya a
q x 178
qx ' = = = 89kg / m
2 2
qy 27
qy '= = = 13.5kg / m
2 2
ekil 5.18 Mahya a yklemesi (kg/m)
62

33700 5115
= + = 890kg / cm 2 1440kg / cm 2
81.9 10.7
Sehim kontrolu:
0.089 6 4
f x = 2.48 = 0.50cm
573
0.0135 6 4
f y = 2.48 = 1.20cm
36.2
L 600
f = ( f x2 + f y2 ) = 1.30cm < = = 2.00cm
300 300
5.5.3.Gergi Hesab
ift gergi iin,

1 L n3
Z max = qy n=toplam ak says
cos b 2 2
1 6 14 3
Z max = 0.027 = 0.665t
cos 48 2 2
(0.86d 2 )
Fz =
4
(0.86 1.4 2 )
Fz = = 0.84cm 2
4
Z max 0.665
= = = 0.79t / cm 2 1.44t / cm 2 112 yeterlidir.
Fz 0.84
63
5.5.4.Ak zerindeki ek yerinde hesap
Akta maksimum moment iin ek hesab yaplacaktr.

M x 67400
= = = 883kg / cm 2 1440kg / cm 2 (kaynak ekme emniyet gerilmesi)
Wx 81.9
I'k g=105
a g=5.7
I140
h
I'k b
4.150
b L=90 L(b L )=90
90.10.150
ekil 5.21 Aktaki ekin tekili
Fba = b t (profilin bal)
Fba = 6.6 0.86 = 5.7cm 2
ekme balndaki ekme kuvveti

Z = Fba kay = 5.7 0.883 = 5.03t
Ek lamas kesiti iin

bL = 90mm 2 2.5 a = 86mm
t L = 10mm
Z
=
Flama
5.03
= = 0.56t / cm 2 1.44t / cm 2
(1 9)
Ek lamasn profile balyan kaynak dikilerinin hesab
3mm a=4mm 0.7tmin=0.7x8.6=6mm
Z
l1 =
2 a1 kem
64
5.03
l1 = = 5.7cm
2 0.4 1.10
15a1 = 15 4 = 60mm l1 100a1 = 100 4 = 400mm l1 = 71olsun
l ' kay = l1 + a1 = 71 + 4 = 75mm
llev = 2 l1 ' = 150mm
Balk ek levhas 90.150.10 ; a1=4mm
Gvde kaynak dikilerinde gerilme hesab
I140 h-2c=105 mm
l 2 ' = 105mm
a 2 = s = 5.7 mm
l 2 ' = 105 2 5.7 = 93.6mm
Fkay = a 2 l 2 = 0.57 9.36 = 5.34cm 2
c 9.36
kay = M = 58.3 = 0.48t / cm 2
2I x 2 573
Q
kay =
Fkay
0.178 6.00
kay = = 0.20t / cm 2 0.90t / cm 2
5.34
5.6.Dm Noktas Birleim Detaylar
5.6.1.Ke Birleim Detay
Kesit tesirleri
N1
M1
Q1
V2 = 9,08 t V1 = 11,25 t
Q2
M2
M 2 = 67,17 tm M 1 = 67,17 tm
N 2 = 12,74 t N 1 = 10,87 t
N2
65

= 8,53o 45 = 40,74
2
N 2 = N 1 sin + Q1 cos 12,74 = 10,87 sin 8,53 + 11,25 cos 8,53
Q2 = N 1 cos Q1 sin 9,08 = 10,87 cos 8,53 11,25 sin 8,53
M 2 = M1 67,17 = 67,17
HEB-500
h = 500 mm
b = 300 mm
s = 14,5 mm
t = 28 mm
h-2c = 390 mm
ekil 5.22 Ke dm noktas kesiti
500
h' = = 660 mm
cos 40,74
390
(h 2c )' = = 515 mm
cos 40,74

N ' = N 2 sin 45 + + Q2 cos 45 +
2 2
N ' = 12,74 sin 49,27 + 9,08 cos 49,27 = 15,58 t

Q' = N 2 cos 45 + + Q2 sin 45 +
2 2
Q' = 12,74 cos 49,27 + 9,08 sin 49,27 = 1,43 t
M ' = 67,17 tm
Tarafsz Eksenin Yeri:
a h' a t 2
b1 a1 h1' + t 1 + 2h' a3 1 + t + b1 a1 1 + t + b
2 2 2 2
e=
2b1 a1 + 2h' a3 + h t
2
2,8 2,8 2,0
30 2,866+ 2,0 + 2511,0(33+ 2) + 30 2,8 + 2,0 + 26
2 2 2 9502
e= = = 29,51.cm
230 2,8 + 2511,0 + 26 2,0 322
66
h1'
e = + t e
2
e = 3,49 cm
Kesit Karakteristikleri:
2 3 2 2
a h' a t
I x = b1 a1 h1' + t e 1 + 2a3 + 2a3 h' (e) 2 + b1 a1 e t 1 + b t e
2 12 2 2
2 3
2,8 51
I x = 30 2,8 66 + 2,0 29,51 + 2 1,0 + 2 1,0 51 3,49 2
2 12
2 2
2,8 2,0
+ 30 2,8 29,51 2,0 + 26 2,0 29,51
2 2
I x = 238439 cm4
M ' = M + N 'e
M ' = 67,17 + 15,58 3,49 0,01 = 67,71 tm
10
.30
0 10.260
10.200
260.500.20 400.680.30
10.200
10.260 10.515
10.515
10
.30
0
ekil 5.23 Ke dm noktas detay
2 nolu kaynak kordonunda;
k =
M' '
Ix
(
h1 + t e +
N'
F
) kem
6771 15,58
k = (66 + 2,0 29,51) + = 0,95t / cm 2 1,1t / cm 2
238439 322
67
2
A -A K E S T
ekil 5.24 Ke dm noktas kesitinde kaynak isimleri
A kesitinden hareketle;
1 M ' 1 N '
Z1 = e t b1 a1
I 2 F
cos 45 x
2
1 6771 2,8 15,58

Z1 = 29,51 2,0 30 2,8 = 76,84 t
cos 40,74 238439 2 322
1 M ' t N '
Z2 = e b t
I 2 F
cos 45 x
2
1 6771 2,0 15,58

Z2 = 29,51 26 2 = 52,24t
cos 40,74 238439 2 322
Z = Z 1 + Z 2 = 129,08t
1 M ' ' 1 N '

D= h1 + t e + b1 a1
I 2 F
cos 45 x
2
1 6771 2,8 15,58

D= 66 + 2,0 29,51 + 30 2,8 = 122,13t
cos 40,74 238439 2 322
Ara Levhada ( ( ba .t a )( 400.30) );

P = 2 D sin 45 o
2
P = 2 129,08 sin 40,74 = 168,48t
68
P
= em
ba t a
168,48
= = 1,40 1,44t / cm 2
40 3
ekme Levhasnda ( 260.20 );
M' N'
= e
Ix F
6771 15,58
= 29,51 = 0,79 < 1,44t / cm 2
238439 322
ekme lamasn profil balna balayan 4 nolu kaynaklarda;
Z2
k = kem
2a 4 (l '2a 4 )
52,24
k = = 0,93 < 1,1t / cm 2
2 1,0 (30 2 1,0)
M' t N'
= (e + )
Ix 2 F
6771 2.0 15,58
= (29,51 + ) = 0,82 < 1,44t / cm 2
238439 2 322
ekme kuvveti:
Z 4 = A4
Z 4 = 0.82 26 2.0 = 42.64t
ekme lamasn kolon veya kirie birletiren kaynak dikilerinde:
Ak = 2 1.0 20 = 40cm 2
Z 4 42.64
k = = = 1.07t / cm 2 1.1t / cm 2
Ak 40
3 nolu kaynak kordonlarnda,
M ' h' N '
k = + e +
Ix 2 F
v = k + k vem (gerekiyorsa)
2 2
Q
k =
2a3 (h'2a3 )
69
1,43 (129,08 122,13)sin 40,74 = 3,11t

Q max
1,43 + (129,08 122,13)sin 40,74 = 5,97t
6771 66 15,58
k = + 3,49 + = 1,08
238439 2 322
v = 1,08 + 0,06 = 1,08 1,1t / cm
2 2 2
5,97
k = = 0,06
2 1,0 (51 2 1,0)
5.6.2.Mahya Detay
Kesit tesirleri
Q = 3,65t
M = 33,01tm
N = 8,98t
N ' = N sin + Q cos
N ' = 8,98 sin 81,5 + 3,65 cos 81,5 = 12,68t
Q' = N cos + Q sin
Q' = 8,98 cos 81,5 + 3,65 sin 81,5 = 4,94t
= 73o
N '= 12,68t
M = 33,01tm ekil 5.25 Tepe dm noktas detay
Q'= 4,94t
Tarafsz Eksenin Yeri:
2
2,8 2,8 2,0
30 2,8 50 + 2,0 + 2 37 1,0 (25 + 2,0 ) + 30 2,8 + 2,0 + 26
2 2 2
e=
2 30 2,8 + 2 37 1,0 + 26 2
6586
e= = 22,4cm
294
e = 25,0 22,4 = 2,60cm
70
Kesit Karakteristikleri:
2 3
2,8 37
I x = 30 2,8 50 + 2,0 22,4 + 2 1,0 + 2 1,0 37 2,6 2
2 12
2 2
2,8 2,0
+ 30 2,8 22,4 2,0 + 26 2,0 22,4
2 2
I x = 129880cm 4
F = 294cm 2
M = 33,01 + 12,68 2,6 0,01 = 33,34tm
2
B -B K E S T
ekil 5.26 Ke dm noktas kesitinde kaynak isimleri
2 nolu kaynak kordonunda;

3334
k = (50 + 2,0 22,4) + 12,68 = 0,8t / cm 2 1.1t / cm 2
129880 294
B kesitinden hareketle;
1 3334 2,8 12,68
Z1 = 22,4 2,0 30 2,8
73 129880 2 294
cos 45
2
Z 1 = 37,76t
1 3334 2,0 12,68

Z2 = 22,4 26 2,0
73 129880 2 294
cos 45
2
Z 2 = 26,62t
71
1 3334 2,8 12,68

D= 50 + 2,0 22,4 + 30 2,8
73 129880 2 294
cos 45
2
D = 65,15t
Ara Levhada ( ( ba .t a )( 400.30) );
P = 2 65,15 sin 8,5 = 19,26t
19,26
= = 0,16 < 1,44t / cm 2
3,0 40
ekme Levhasnda ( 260.20 );
3334 12,68
= 22,4 = 0,53 < 1,44t / cm 2
129880 294
ekme lamasn profil balna balayan 4 nolu kaynaklarda;
26,62
k = = 0,48 < 1,1t / cm 2
2 1,0 (30 2 1,0)
3334 2.0 12,68
= (22,4 + ) = 0,56 < 1,44t / cm 2
129880 2 294
ekme kuvveti;
Z 4 = 0.56 26 2.0 = 29.12t
ekme lamasn kolon veya kirie birletiren kaynak dikilerinde;
Ak = 2 1.0 20 = 40cm 2
Z 4 29.12
k = = = 0.73t / cm 2 1.1t / cm 2
Ak 40
3 nolu kaynak kordonlarnda;
3334 50 12,68
k = + 2,6 + = 0,75t / cm 2
129880 2 294

Qmax = Q'(Z D )sin 45
2
Qmax = 4,94 (64,38 65,15)sin 8,5 = 5,05t
5,05
k = = 0,07t / cm 2
2 1,0 (39 2 1,0)
tahkiklere gerek yok.
72
5.7.Temel Hesab
Taban Levhas Parametrelerinin Belirlenmesi

S S
Ft = ( A B ) = =
Pem Pem / 2
A B = 60 40cm 2
Pem = 55kg / cm 2
14130
P= = 6kg / cm 2 < 55kg / cm 2
60 40
Taban levhas kalnl
1 1
2 ( A 0 . 95 h ) = (60 0.95 50) = 6.25
u 2
1 1 umax=8
( B 0.80h) = (40 0.80 30) = 8
2 2
3P 3 6
t = u max = 8 = 0.9cm t min = 30mm seildi.
em 1440
Yatay kuvveti aktarmak iin L100.100.20 kamasn seelim.

H 9080
P' = = = 51.8kg / cm 2 55kg / cm 2
l k (bk t ' ) 35 (10 5)
L100.100.20 kamasnn dey kolunda eilme gerilmesi
(bk t ) d
M = P'
2
(d: yatay kuvvetin etkidii noktadan profilin arlk merkezine uzaklk)
M = 0,0518
(10 5) (10 3,2 2,5) = 0.57tcm
2
t k2
W=
6
22
W = = 0.667cm 3
6
M
= em
W
73
0.57
= = 0,85 1,44t / cm 2
0,667
Korniyeri kolona balayan kaynaklarda kontrol a1=4mm
V=M/hprofil=(9.08*7,5)/10=6.81t
H 9.08
k = = = 0.91t / cm 2 1.1t / cm 2
al 2 0.5 10
V 6.81
k = = = 0,65t / cm 2 1,1t / cm 2
a l (0,3 35)
Nervr 100.10.200 a2=3mm
Kolon ucunda toplam nervr alan A1=2*10*1,0=20cm2
P 14.13
= = = 0.71t / cm 2 em = 1.44t / cm 2
A 20
Bir nervre gelen kuvvet:
A1
P1= =0.71*1,0*10=7,1t
2
Bu kuvveti aktaran dikilerdeki gerilme:
P1 7,1
k = = = 0,59t / cm 2 1,1t / cm 2
al 2 0.3 20
Kolon ucu kaynaklar a3=3mm
Yatay kuvveti sadece gvde dikileri alacaktr. a=3mm
a=3mm l1 =390mm kem = 0.9t / cm 2
H 9.08
k = = = 0,39t / cm 2 0,9t / cm 2
al 2 0.3 (39 2 0,3)
Balk boyunca min kaynak a4=3mm
Bulon hesab
M24 uygun seelim.
P1, = d1t min l ,em = 2,5 3,0 2,7 = 20,25t
* d12 (2,5) 2
P1 = m em = 1,26 = 6,18t
4 4
P1,em = min( P1, ; P1, ) = 6,18t 2 * 6,18 = 12,36t 9,08t
74

UX UY UZ RX RY RZ
Yes No Yes No Yes No

STEEL Isotropic Steel 0.80038 7.849 2.1E+07 0.3
TABLE : Material Properties- Design Steel

Material Fy Fu
Text Ton/m2 Ton/m2
ST44 29600 44000
TABLE : Frame Release Assignments-General

Frame PI V2I V3I TI M2I M3I
Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No Yes/No
1 No No No No No Yes
22 No No No No No Yes
Tablo 5.4 ubuk Ular art
Bu blmde dolu gvdeli bir makas kolon sisteminin zellikleri

dorultusunda TS498 kullanlarak boyutlandrmaya esas statik ykler ve rzgar
etkisinde ve belirli yk birleimleri altnda analizi ve boyutlandrlmas yaplmtr.
SAP2000de modelleme yaplm ve kesit tesirleri elde edilmitir. Kesit tesirleri
kullanlarak dm noktas birleim detaylar tekil edilmitir.Ak hesabnda
gergisiz durumda gerilme tahkiki salanamamtr, ak ift gergili tekil edilmitir.
Kolon hesab iin yapnn A ve B yzlerine gelen rzgar ykleri 1.25 kat bytlm
ve boyutlandrma yaplmtr. Kolon temel balants mafsall tekil edilmitir.
Ayrca ankastre de tekil edilip kesitlerin alma kapasitelerinin mafsallya gre
dt gzlenmitir. TS648 ve TS3357den de yararlanlmtr. Plan ve detaylar
iin Ek-2e baknz.
75
6.OK KATLI KR-KOLON EREVE Sinem KOCABA
6.OK KATLI KR KOLON EREVE SSTEM
Bu blmde 10mye 5m aklkl iki katl ereve sistem zlmtr.Statik

ve (edeer deprem yntemine gre)dinamik ykler altnda TS498, TS648, TS3357
ve TDY98,afet blgelerinde yaplacak yaplar hakknda ynetmelikten yararlanlarak
analiz ve boyutlandrma yaplmtr.Blme ait plan ve detaylar Ek-3de verilmitir.
6.1.Sisteme Ait Bilgiler
- Sistem ekli : 2 Katl ereve (Kiri ve Kolon)

- X dorultusunda uzunluk : 2*5.00m=10.00m
- Y dorultusunda uzunluk : 2*2.50m=5.00m
- Z dorultusunda ykseklik : 2*3.00m=6.00m
- Malzeme : ST52(kolonda), ST37(kirilerde)
- Birleim arac : Kaynak ve Bulon
- Kaplama malzemesi : OSB(demede), alpan (duvar ve demede)
ekil 6.1 Sistem Plan
76
6.2.Yk Analizi
6.2.1.Zemin Kat Deme Yk
Sabit YkG
Zati yk G yklemesinin iindedir.
Kaplama =170.0 kg/m2
OSB:(10mm) 1000kg/m3x0.010m =10.0 kg/m2
Alpan:(10mm) =10.0 kg/m2
=190.0 kg/m2
Duvar 2 yz alpan: 2x10x(h=3.00m ) =60.0 kg/m
Hareketli YkQ
Odalarda: =200.0 kg/m2
X Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarl)
Sabit YkG
Deme yk demeden aktarlmaktadr.
Duvar yk: =60.0 kg/m
=60.0 kg/m
Hareketli YkQ
X Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarsz)
Sabit YkG
=0.001 kg/m
=0.001 kg/m
Y Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarsz, 2Yan Demeli)
Sabit YkG
Deme yan: 190 kg/m2x0.50m =95 kg/m
=95 kg/m
77
Hareketli YkQ
200 kg/m2x0.50m =100 kg/m
=100 kg/m
Y Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarl, 2Yan Demeli)
Sabit YkG
Duvar yk: duvar kiriin zerinde ise =60 kg/m
=155 kg/m
Hareketli YkQ
200 kg/m2x0.50m =100 kg/m
=100 kg/m
Sabit Yk--G
Duvar yk: =60 kg/m
=108 kg/m
Hareketli YkQ
200 kg/m2x0.25m =50 kg/m
=50 kg/m
Y Dorultusunda Tali Kiri Yk (Duvarsz, 2Yan Demeli)
Sabit YkG
=95 kg/m
Hareketli YkQ
200 kg/m2x0.50m =100 kg/m
=100 kg/m
78
6.2.2.1.Kat Deme Yk
Sabit YkG
Kaplama =170.0 kg/m2
OSB:(10mm) 1000kg/m3x0.010m =10.0 kg/m2
Alpan:(10mm) =10.0 kg/m2
=190.0 kg/m2
Duvar 2 yz alpan: 2x10x(h=1.00m ) =20.0 kg/m
Hareketli YkQ
Odalarda: =150.0 kg/m2
X Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarl)
Sabit YkG
Duvar yk: =20.0 kg/m
=20.0 kg/m
Hareketli YkQ
X Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarsz)
Sabit YkG
=0.001 kg/m
=0.001 kg/m
Y Dorultusunda Ana Kiri Yk (Duvarsz, 2Yan Demeli)
Sabit YkG
=95 kg/m
79
Hareketli YkQ
150 kg/m2x0.50m =75 kg/m
=75 kg/m
Sabit Yk--G
Duvar yk: =20 kg/m
=68 kg/m
Hareketli YkQ
150 kg/m2x0.25m =38 kg/m
=38 kg/m
Y Dorultusunda Tali Kiri Yk (Duvarsz, 2Yan Demeli)
Sabit YkG
=95 kg/m
Hareketli YkQ
150 kg/m2x0.50m =75 kg/m
=75 kg/m
6.2.3.Kolon yk
Sabit YkG
=0.001 kg/m
=0.001 kg/m
6.2.4.Deprem Hesab
Deprem hesabnda Afet ynetmeliinden yararlanlmtr. Edeer deprem yntemi

ile yksek sneklikte zlmtr. Zemin Z3 snf, blge 1.derece deprem blgesi
kabul edilmitir.
80
st kat---G=12390 kg ---Q=7508 kg
Alt kat---G=15049 kg ---Q=10003 kg
Wi = G + nQ n=0.3
Wi1 = 12390 + 0.3 7508 = 14642kg
Wiz = 15049 + 0.3 10003 = 18050kg .
W = Wi = 32692kg
T= 0.08 * H0.75 =0.08*60.75 =0.31

I=1
Ta=0.15 Tb=0.60
Ao=0.40
R=8
A(T 1)
V (t ) = W
R
A(T 1) = A0 S (T ) I
A(T 1) = 0.4 2.5 1 = 1
1
V (t ) = 32692 = 4087kg
8
Wi1 H i = 14642 6 = 87852kg
Wiz H i = 18050 3 = 54150kg
Wi H i = 142002kg
Wi H i
Fi = V (t )
Wi H i
87852
F1 = 4087 = 2528kg
142002
2528 2528
= 843kg = 632kg
3 4
54150
Fz = 4087 = 1559kg
142002
1559 1559
= 520kg = 390kg
3 4
81
ekil 6.2 Zemin Kat Plan(XY)
ekil 6.3 1.Kat Plan(XY)
1. Sap2000 ekran aldnda nce sa alt keden birim Kgf, m olarak

ayarlanr.
i) File New Model seilir. Alan pencerede Grid Only seilir.
ii) Alan pencerede Number of Grid Lines X;Y;Z3 ; 3 ; 3 ve Grid Spacing
X;Y;Z5 ; 2.5 ; 3 olarak duzenlenir.
82
iii) DrawDraw Frame seilir. stenilen ekilde noktadan noktaya elemanlar

izilir.
3. Dosyay saklamak iin; FileSave ile dosyay Proje 3 adyla kaydederiz.
ii) Modulus of Elasticity=21e6 ; Fy=24000 ; Fu=37000 olarak deitirilir.
ii) Alan pencerede Choose property type to Add Import I/Wide
FlangeAdd New Property seilir.
iii) Alan pencerede Konum ksmndaki listeden C/Program Files/Computer
and Structures/SAP2000 9/EURO.PRO seilir. Section Labels bal
altndaki listeden CTRL tuu kullanlarak HE180-B kesiti seilir ve
onaylanr.
iv) Kesit ktphanesinde olmayan kesitlerden I160 iin Frame Sections
penceresinde, Choose property type to Add Add I/Wide FlangeAdd
New Property seilir.
v) I/Wide Flange Section penceresinde Section Name : I160 yazlr ve kesitle
ilgili ller tablo dan alnarak pencere dzenlenir.
vi) Kutu 40.80.3 iin Frame Sections penceresinde, Choose property type to
Add Add Box/TubeAdd New Property seilir.
vii) Box/Tube Section penceresinde Section Name : K40.80.3 yazlr ve kesitle
ilgili ller dzenlenir.
6. ubuklara ve dm noktalarna isim vermek iin;
i) XY plan Z=3 kotunda ViewSet Display Options seilir.
ii) Alan pencerede Frame bal altnda Labels kutusu iaretlenir. Pencere
kapatlr.
iii) X dorultusundaki ana kiriler seilir.
iv) EditChange Labels seilir.
83
v) Alan pencerede Item Type Element Labels-Frame seilir. Prefix : K10 ,

Next Number : 1 , Increment : 1 yazlr ; First Relabel Order ve Second
Relabel Order Y seilir. EditAuto Relabel seilirse ubuklar K101 den
K109 a sralanm olur.
vi) Y dorultusundaki ana kiriler seilir ve Change Labels penceresinde Item
Type Element Labels-Frame seilir. Prefix : K1 , Next Number : 10 ,
Increment : 1 yazlr ; First Relabel Order ve Second Relabel Order X
seilir. EditAuto Relabel seilirse ubuklar K110 dan K117 ye sralanm
olur.
vii) Bu kez deme kirileri seilir ve Change Labels penceresinde Item Type
Element Labels-Frame seilir. Prefix : N , Next Number : 1 , Increment : 1
yazlr ; First Relabel Order X, Second Relabel Order Y seilir.
EditAuto Relabel seilirse ubuklar N1 dan N34 e sralanm olur.
viii) Son olarak zemin kat kolonlar seilir ve Change Labels penceresinde Item
Type Element Labels-Frame seilir. Prefix : SZ , Next Number : 1 ,
Increment : 1 yazlr ; First Relabel Order Y, Second Relabel Order Y
seilir. EditAuto Relabel seilirse ubuklar SZ1 den SZ12 ye sralanm
olur.
ix) Dm noktalarna isim vermek iin; pencere iine alma yolu ile plandaki
elemanlar seilip Item Type Element Labels-Joints seilir. Prefix : z ,
Next Number : 1 , Increment : 1 yazlr First Relabel Order ve Second
Relabel Order Y seilir. EditAuto Relabel seilerek dm noktalar
iin yaplrsa dm noktalar z1 den z63 e sralanm olur.
x) Ksa yol dmelerinden Move up in list ile XY plan Z=6 kotu seilir.Ayn
yntemlerle ubuk elemanlar K201 den K217 ye, N35 den N68 e ve SC1
den SC12 ye ; dm noktalar ise c1 den c63 e sralanr.
xi) Yine Move up in list ile XY plan Z=0 kotu seilir.Ayn yntemlerle
dm noktalar t1 den t12 e sralanr.
84
7. Kesitleri ubuklara atamak iin;
ekil 6.4 Zemin Kat ve 1.Kat Eleman kesitleri(XY)
ekil 6.5 Zemin Kat ve 1.Kat Eleman kesitleri(XZ)
i. YZ veya XZ plan seilir, ksa yol dmelerinden Perspective Toggle e

basldnda gelen ekranda tm kolonlar rahatlkla seilir. AssignFrame
Sections HE180-B iaretlenir ve onaylanr.
ii. XY plan Z=3 ve Z=6 kotunda ana kiriler seilir ve I160 kesiti atanr,
deme kirileri seilir ve K40.80.3 kesiri atanr.
85

DefineLoad Cases seilir. Alan pencerede,
G DEAD 1 Modify Load
Q LIVE 0 Add New Load
EY QUAKE 0 Add New Load
EX QUAKE 0 Add New Load ve onaylanr.
10. G yklemesine ait Analysis Case Name : G olmas iin;
pencerede Analysis Case Name : G yazlr ve onaylanr.
iii) Ayn pencerede, Modal analiz yaplmad iin, Case Name
MODALDelete Case seilir.
12. G yklemesi iin; ilgili kiri veya kiriler seilir.
i) AssignFrame LoadsDistributed admlar sonras alan
pencerede(Frame Distributed Loads) Load Case NameG seilir.
ii) Load Type and Direction bal altnda Forces iaretli iken Coord
SysGLOBAL ; DirectionZ veya Gravity seilir.
iii) Bu seime gre Uniform Loads ksmna da (-deer) veya (deer) yazlr.
iv) Options bal altnda Replace Existing Loads iaretli olacaktr.
v) Aada kiri isimleri ile Gravity seili ve yukardaki ayarlar mevcut iken Uniform
Loads ksmna yazlacak deerler yledir:
K110, K111, K116, K117 ...108 kgf/m
K113, K114 ..155 kgf/m
K112, K115 95 kgf/m
N1 den N34 e ..95 kgf/m
K101, K102, K103, K107, K108, K109 .60 kgf/m
K104, K105, K106.0.001 kgf/m
K210, K211, K216, K217 .. .108 kgf/m
K212, K213, K214, K215 95 kgf/m
N35 den N68 e ..95 kgf/m
86
ekil 6.6 G (Sabit yk) yklemesi
13. Q yklemesi iin de yukardaki aklamalar nda ayn mevcut artlar

altnda Load Case NameQ seilerek Uniform Loads ksmna yazlacak
deerler yledir:
K110, K111, K116, K117 ... 50 kgf/m
K112, K113, K114, K115 ..100 kgf/m
N1 den N34 e 100 kgf/m
K210, K211, K216, K217 .. .38 kgf/m
K212, K213, K214, K215 .. 75 kgf/m
N35 den N68 e .75 kgf/m
ekil 6.7 Q (Hareketli yk) yklemesi
87
14. EX yklemesi iin; Z=3 kotunda z1, z22, z43 dm noktalar seilir.
i) AssignJoint LoadsForces admlar sonras alan pencerede(Joint
Forces) Load Case NameEX seilir.
ii) Coord SysGLOBAL ve Options bal altnda Replace Existing Loads
iaretli iken, Loads bal altnda Force Global X ksmna 520 kgf yazlr.
iii) Ayn ilem srasnda Z=6 kotunda c1, c22, c43 dm noktalar seilerek
ayn mevcut koullarda Force Global X ksmna 843 kgf yazlr.
15. EY yklemesi iin; Z=3 kotunda z43, z49, z57, Z63 dm noktalar seilir.
i) AssignJoint LoadsForces admlar sonras alan pencerede(Joint
Forces) Load Case NameEY seilir.
ii) Coord SysGLOBAL ve Options bal altnda Add Existing Loads
iaretli iken, Loads bal altnda Force Global X ksmndaki deer silinir,
Force Global Y ksmna -390 kgf yazlr.
iii) Ayn ilem srasnda Z=6 kotunda c43, c49, c57, c63 dm noktalar
seilerek ayn mevcut koullarda Force Global Y ksmna -632 kgf yazlr.
ekil 6.8 EX ve EY yklemesi
16. Yk kombinasyonlarn tanmlamak iin;

Statik ykler iin,
1) Sabit ykler+Hareketli ykler(Pd=1.4G+1.6Q)
Statik + Dinamik ykler iin,
1-2) Sabit ykler+Hareketli ykler+Deprem X ynnde(G+QEX)
88
3-4) Sabit ykler+Hareketli ykler+Deprem Y ynnde(G+QEY)

5-6) Sabit ykler+Deprem X ynnde(G0.9EX)
7-8) Sabit ykler+Deprem Y ynnde(G0.9EY)
**Bu yklemelerden sonucunda en elverisiz ubuk kuvvetlerini elde etmek iin bu
yklemelerin zarfn aldmz max yklemesi tanmlanr.
i) G+Q+EX kombinasyonunu oluturmak iin,
b) Alan pencerede Response Combination Name : G+Q+EX yazlr.
c) Case Name GAdd, Case Name QAdd ve Case Name EXAdd
seilir ve onaylanr.
ii) G+Q-EX kombinasyonunu oluturmak iin,
b) Alan pencerede Response Combination Name : G+Q-EX yazlr.
c) Mevcut listede Case Name : EX iaretlenir
d) Scale Factor : -1 yazlarakModify seilir ve onaylanr.
iii) G+Q+EY kombinasyonunu oluturmak iin,
b) Alan pencerede Response Combination Name : G+Q+EY yazlr.
c) Mevcut listede Case Name : EX iaretlenir
d) Case Name alr listesinden EYModify seilir veya Mevcut listede
Case Name : EX iaretlenir Delete dmesi ile silinir,
e) Case Name alr listesinden EYAdd seilir ve onaylanr.
iv) 16i, 16ii ve 16iii maddelerinde anlatlanlar dorultusunda G+Q-EY;
0.9G+EY; 0.9G-EY; 0.9G+EX; 0.9G-EX ve Pd=1.4G+1.6Q
kombinasyonlar tanmlanr.
v) En byk ubuk kuvvetlerini grebilmek iin, Add New Combo seilir.
vi) Alan pencerede Response Combination Name : max yazlr.
vii) Combination Type Envelope seilir.
viii) Mevcut listedeki ykleme tipleri Delete dmesine baslarak silinir.
ix) Case Name alr listesinden daha nce tanmlanan tm kombinasyonlar
tek tek seilir ve Add dmesi ile listeye alnr ve onaylanr.
89
17. Deme zgaralarnn kirilere balantsn mafsall tekili iin,

i) Z=3 kotunda K110 dan K117 ye ve N1 den N34 e kiriler ile Z=6 kotunda
K210 dan K217 ye ve N35 den N68 e kiriler seilir.
ii) ssignFrame/Cable/TendonReleases/Partial Fixity ile alan pencerede
Moment 33 (Major) e ait Releases, Start /End kutucuklar iaretlenir ve
onaylanr.
19. Analiz yaptrmak iin nce AnalysisSet Analysis Options seilir.
i) Alan pencerede FAST DOFsSpace Frame seilir.
20. OptionsPreferencesSteel Frame Design seilir.
Alan pencerede, Design Code AISC-ASD89 seilir. Stres Ratio Limit : 1
yazlr ve onaylanr.
21) Kesit kontrolu iin,
**Ekranda renk deiimleri ve 1den kk oranlar ile kesit yeterlilini gsterir
sonulara bakarsak yetersiz kesitin olmadn grebiliriz.
ekil 6.9 Zemin ve 1.Kat kiri kesit yeterlilii
90
ekil 6.10 Zemin ve 1.Kat kolon kesit yeterlilii
**erevede deme kirileri ana ereve kirilerine rijit balyken,
ekil 6.11 Zemin ve 1.Kat kiri kesit yeterlilii(deme kirileri rijit bal)
ekil 6.12 Zemin ve 1.Kat kolon kesit yeterlilii(deme kirileri rijit bal)
91
**Deme kirileri ile ana kirilerin balantlarnn mafsall ve rijit olduunda elde
edilen sonular karlatrldnda ortadaki kiri ve kolonlarda alma
kapasitelerinde artma olduu gzlenmitir.
**Mevcut yapya ek olarak A-B ile B-C akslar arasnda ve 2-3 akslar arasnda
d cephede 2L50*5/10 profilinden apraz dzenlendiinde elde edilen kesit
yeterlilik diyagramlar yledir.
ekil 6.13 D cephede dzenlenmi aprazlar ve kesitleri
ekil 6.14 aprazl durumda Zemin ve 1.Kat kiri kesit yeterlilii
92
ekil 6.15 aprazl durumda Zemin ve 1.Kat kolon kesit yeterlilii
**Sonular karlatrldnda aprazl ereve de kesit kapasiteleri kiri ve kolonda,

dmtr. zellikle kolonlarda mevcut kesitin alma kapasitesi ok dmtr.
22. Kesit tesiri diyagramlarn grmek iin,
i) DisplayShow Forces/StressesFrames/Cables seilir.
ii) Case/Combo Name max seilir.
iii) Component ksmnda istenilen kesit tesiri seilir.
iv) Scaling ksmnda Auto veya istee bal olarak deer yazlabilir.
v) Options ksmndaki seime gre ise diyagram yalnzca eklen grlebilecei
gibi, beraberinde deerler de okunabilir.
ekil 6.16 B-B Aks M3 Diyagram
93
**ereve kelerindeki ve temel balant dm noktalarn tekil iin, ilgili

ubuun ilgili noktasndaki deerler alnp hesaplarda kullanlmtr.
6.4.Detaylar
6.4.1.B Detay
M3
Q3 N3
M1
N1 M1= 1.666 kgm M2= 521 kgm M3= 689 kgm

Q1
Q1= 2.044 kg Q2= 474 kg Q3=515 kg
N1= 0 N2=7.241 kg N3= 3.394 kg
Q2
M2
N2
B-B Kesitinde
Fk= [ 2 *b1 + 4 * ( b1 a1 ) + 2 * ( h1 2 * a 1 ) ]*a1
FkG = 2*( h1 2 * a 1 )]*a1
Fk= [ 2 * 7,40 + 4 * ( 2,30 0,60 )] * 0,60 + 2 * ( 12,50 2 * 0,40 )*0,40 =22,32cm2
FkG
h1 2 h h' 1
Ik= 2 * b1* a1* ( ) + 4 *(b1 - a1 )* a1 * ( 1 t1 ) 2 + 2 * a1 *( ( 1 a1 ) 3
2 2 2 12
16 2 16
Ik= 2 * 7,40 * 0,60 * ( ) + 4 * (2,30 0,60 ) * 0,60 * ( 0.95) 2 +
2 2
12.5 1
+ 2 * 0,40 * ( 0.40) 3 =878cm3
2 12
h1
M1= M1 Q1 *
2
50
M1= 1666,00 2044 * = 115,50 kgm
2
Q1= Q1 Q1= 2044 kg
94
M '1 h1 N '1
kmax = * + kem
Ik 2 Fk
115.50 16
kmax= * = 1,05 1,25 t/cm2
878 2
M '1 h'1 N '1
k1 = * +
Ik 2 F 'k
115.50 12.50
k1 = * = 0,82 t/cm2
878 2
Q'1
kI =
FkG
2.044
kI = = 0,22 t/cm2
9.36
( k1 + k1 )
2 2
v =
v = (0.82 2 + 0.22 2 ) =0,85 t/cm2
A-A Kesitinde
h2
M2= M2 Q2 *
2
16
M2= 0,521 0,474 * = 48,30 tcm
2
Q2= Q2 Q2= 0,474 t
N2= N2 N2= 7,241 t
Kiri Alt Balndan Kolona Gelen Basn Kuvveti
115.50 (8 0.45)
P= * * 7,40 * 0,95 = 6,96 t
878 2
Bu Kuvveti Karlayan Temas Alannda Gerilme Kontrol
HEB 180 iin boyutlar
h = b = 180;
s = 8,5; t = 14; c = 29 ; h 2c = 122
h = 0,95 + 2 * 2,14 = 3,75
(18 0.85)
bn = 8,58 = 8.5 cm
2
95
6.96
= = 0,34 < 1,44 t/cm2
(3.75 * 0.85 + 2 * 8.5 *10)
Berkitmeleri Kolona Balayan Kaynaklarda
6.96
Pn = * 8,50 * 1,0 = 2,93 t
(3.75 * 0.85 + 2 * 8.5 *10)
2.93
k = = 0,42 < 1,25 t/cm2
(2 * 0.30 * (12.2 2 * 0.2))
Kolon Gvdesinde Asal Gerilme Kontrol
(6.96 0.474)
T= = 0,63 < 0,831 t/cm2
(12.20 * 0.85)
48.30 18
= * ( 1,40 ) = 0,10
3830 2
v = ( ' 2 +3 2 )
v = (0.10 2 + 3 * 0.63 2 ) =1,10 < 0,75 * 2.4 = 1.80 t/cm2
ekil 6.17 B Detay (Bkz.Ek3)
I160n gvdesinde kullanlabilecek bulon :

d (5 * 0.63 ) 0,20 = 1,57 cm M12
Birleim Levhas Kalnl 10 mm
Kontroller
Bulonda:
a1= 3 cm M= 0,341 * 3 = 1,023 tcm
V = 0,341 / 2=0,171 t H = 1,023 / 6 * 3 = 0,51 t
96
R = ( 0,1712 + 0,512 ) =0,54 t < Ns1 = x 1,22 / 4 * 1,26 = 1,42

NL = 1,2 * 0,63 * 2,70 = 2,04
Kaynakta ;
l = 120 mm l =120- 2 * 3,00 = 114 mm
Fk = 2 * 0,35 * 11 = 6,6 m2 Wk= 2 * 0,3 * 112 / 6 = 12,10 cm3
6.4.2.A Detay
M2 M1= 1344 kgm M2= 855 kgm

N2 Q1 = 1669 kg Q2 =515 kg
Q2
N1 = 0 N2 = 3241 kg
Q1
M1
N1
e1= ( 5 * 1,00 * 10 / 2 + 2 * 0,30 * 12 * ( 16 / 2 +1.0 ) + 7.4 * 0,95 * ( 16 + 1,00

0,95 / 2 ) + 7.4 * 0,95 * ( 1,00 + 0,95 / 2 ) ) / ( 5 * 1,0 + 2 * 0,3 * 12 + 7,4 * 0,95 )
e2 = 16 + 10 9,54 = 7,46 cm
e1 = 9,54 10 / 2 = 9,04 cm
e = 16 / 2 + 1,00 9,54 = 0,54 cm
Birleim Kesiti Elemanlarnn Atalet Momenti
Ix1 = 5 * 1,00 * ( 9,54 1,0 / 2 )2 7,40 * 0,95 * ( 7,46 0,95 / 2 )2 + 2 * 0,30 x 123 /
12 + 2 * 0,30 * 12 * 0,542 = 840 cm2
M1 = 134,40 1,669 * 0,25 0,515 * 0,54 = 92,40 tcm
M1 = 0
Q1 = 1,669 t
Sreklilik Levhas Kenar Lifinde
F = 5 * 1,00 + 2 * 0,30 * 12 + 7,40 * 0,95 = 19,23 cm2
= 92,40 / 8,40 * 9,54 = 1,05 < 1,44
97
1 Nolu Kaynak Kordonunda

Z = [ 92,40 / 840 + 7,83 ] * 5 * 1,00 = 4,31 t
l1 4,31 / ( 2 * 0,30 * 1,25 ) + 2 * 0,320 = 6,30 Seilen 100 mm
4,13 / ( 2 * 0,30 * ( 12 2 * 0,30 ) ) = 0,63 < 1,25
k = 1,669 / ( 2 * 0,30 * ( 12 2 * 0,30 ) ) = 0,24 < 1,25
= 92,40 / 840 7,40 = 0,82 < 1,25
B-B Kesitinde
M2 = 85,50 0,515 x 16 / 2 = 81,38 tcm Q2 = 0,515 t N2 = 3,214 t
Kiri Alt Balndan Geen Basn Kuvveti
P = 92,40 / 840 ( 7,46 0,95 / 2 ) * 7,40 * 0,95 = 5,40 t
h = 0,95 + 2 x 2,90 = 6,75 cm
bn ( 18 0,85 ) / 2 = 8,58 85 mm
Temas Alanndaki Gerilme Kuvveti
= 5,40 / ( 6,75 + 2 * 0,85 * 1,00 ) 0,24 < 1,44
Berkitmeleri kolon Gvdesine Balayan Kaynaklarda
Pn= 5,40 / ( 6,75 + 2 * 0,85 * 1,00 ) * 8,50 * 1,00 = 2,02 t
k = 2,02 / ( 2 * 0,30 * (12 - 2 * 0,30 ) = 0,30 < 1,1
Kolon Gvdesinin I Kesitinde Asal Gerilme Kontrol
T = 5,40 0,515 = 4,885 t
= 4,885 / ( 18 2 ,29 ) * 0,85 = 0,47 < 0,83
ekil 6.18 A Detay (Bkz.Ek3)
98
6.5 Temel Hesab
t1
h1
h1
t
70
a4
hk
t'
a2 a2
t
I B=400
100
a2 I-I K ESITI
a1
a3
180
400
lk
M
a2 A /4
Z S
100
H P
I
110 180 110 e1 ez ed A /8

400 A =400
ekil 6.19 Kolon ayann tekili
A ve B taban levhasnn boyutlar olmak zere; A=400mm B=400mm seilmitir.

e1=100mm ez=(A/2)-e1=200-100=100mm ed=(3/8)A=150mm
D=(1,65+7,6*0,100)/(0,100+0,150)=9.64 t.
Z=(1,65-7,6*0,150)/(0,100+0,150)=2.04 t.
p=9640/((40/4)*40))=24 kg/cm2 < 55 kg/cm2
n=2(bir tarafta kullanlacak olan M16 ankraj bulonu says)
n*(*(0,86d)2/4)*zem Z
zem=em=1,12 t/cm2
d=(1/0.86)*{(4/2)*Z/(*em)}=1.25cm 16
taban levhasnn kalnlnn saptanmas;
t1=10mm olsun c1=(400-180-20)/2=100 mm
M=p*c12/2=24*11.52/2 =1587 kgcm/cm
t 2,45*(1587/1440)=2.6cm t=30mm
Guse levhas yksekliinin (h1) saptanmas;
P=(S/4)+M/2h
P=(7,6/4)+(165/(2*18))=6.5 t. (4dikiten birindeki max zorlanma)
99
h1 (P/(a1*em))+2a1 (6.5/(0.3*1,1))+2*0.3=20 h1=30cm

Guse levhasn profil balna balayan dikilerde tahkik a1=3mm
kem=P/(a1*(h1-2*a1)=6.5/(0.3*(30-2*0.3)=0.74 < 1.1 t/cm2
I-I kesitinde kontrol
MD=9.64*((40-18)/2-(40/8))=58 tcm
MZ=2,04*((40-18)/2-10)=2.04 tcm
Xg=(2*30*18+40*3,0*1,5)/(2*1,0*30+40*3,0)=7 cm
Ix=2*1.0*303/12+40*3.03/12+2*1,0*30*(18-7)2+1,0*40*(7-1.5)2=13060 cm4
Wx=Ix/26=502 cm3
bmax=58/502=0,12 t/cm2 < 1,44 t/cm2
Guse levhasn taban levhasna balyan dikilerde tahkik a2=3mm
Q=max(D;Z)=9.64 t.
Sx=B*t*(y-(t/2))=40*3.0*(7-1,5)=660 cm3
kayma=Q*Sx/(Ix*2*a2)=9.64*660/(13060*2*0.3)=0,81<1,1 t/cm2
Kolon gvdesini taban levhasna balayan dikilerde a3=3mm
k=H/(2*a3*(l '-2*a3) kem
k=0.47/(2*0.3*(12-2*0.3)=0,07 1,1 t/cm2
Ayak korniyerinde tahkik;(Beton gerilmesi kontrol)
Ayak korniyeri L100.100.10 lk=100mm Fb=(bk-t')*lk
b=H/Fb=474/((10-5)*10)=9.48<40 kg/cm2
Kesit kontrol
M=0.474*(10-5)/2=1.19 tcm W=lk*(bk-t)2/6=10*(10-5)2/6=41.7 cm3
=M/W=1.19/41.7=0.03 t/cm2<1,44 t/cm2
Kamay taban levhasna balayan kaynaklar a4=3mm
Ikaynak=2*(10-2*0.3)*0,3*(0.15+5)+2*0.3*(10-2*0.3)3/12)=71 cm4
M=H*e=0.474*7.5=3,56 tcm
Wk=71/(10/2)=14.2 cm3
k=3.56/14.2=0,25 > 0,75 t/cm2
Fkgvde=2*(bk-2*a4)*a4=2*(10-2*0.3)*0,3=5.64 cm2
k=H/Fkg=0.474/5.64=0,08 < 0,75 t/cm2
100

UX UY UZ RX RY RZ
Yes Yes Yes Yes Yes Yes

STEEL Isotropic Steel 0.80038 7.849 2.1E+07 0.3
TABLE: Material Properties 03 - Design Steel

Material Fy Fu
Text Ton/m2 Ton/m2
ST37 24000 37000
ST44 29600 44000
Yapya ait zellikler dikkate alnarak ve TS 498, TS648, TS3357ye ek

olarak TDY98, Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik
kullanlarak, statik ve dinamik ykler etkisinde, yk analizi iin gerekli olan deerler
ilgili tablolardan okunmutur. Yapnn d duvarla evrilidir. Duvar, iki yz
alpan; deme, alpan+OSB+kaplama olarak dnlmtr. SAP2000de
modelleme yaplm ve kesit tesirleri elde edilmitir. Modellemede her kat deme
dzlemi iinde diyafram gibi davranmaktadr. Deme zgaralar kirilere mafsall
baldr. Kolon temel balants ankastredir. Her katn ktlesi hesaplandktan ve
yapnn yaplaca blgeye, kullanm amacna ve zeminin snfna gre baz
parametreler belirlendikten sonra katlara gelen kesme kuvvetleri belirlenmi ve
etkitilmitir. Daha sonra elde edilen kesit tesirleri kullanlarak detaylandrma
yaplmtr. Ayrca ayn sistemin A-B akslar ile B-C akslar arasnda ve 2-3 akslar
arasnda 2L50*5/10 profili ile d cephede aprazlar tekil edildiinde kiri ve
zellikle kolon kesitlerinde ciddi anlamda klme olduu gzlenmitir. Plan ve
detaylar iin Ek-3e baknz.
101
7.SONULAR VE NERLER Sinem KOCABA
7. SONULAR VE NERLER
eliin vazgeilmez bir malzeme haline geldii Dnyada, lkemizde de

eliin kullanm yaygnlamaktadr. Bunun nedeni ise, gnden gne deien, artan
ihtiyalar ve bilinlenen toplum erevesinde, yaplarda zellikle aranan depreme
kar performans, imalatta yksek kalite ve uygulamada kontrol edilebilirlik, yap
arlnn az olmas, dk temel maliyeti, inaat sresinin ksalmas, mekanda
tasarruf vb. gibi vasflara uygunluudur.
Estetik, ilevsellik, kullanm mr gibi yapnn rekabet gcn artran ynler
asndan dnldnde elik malzeme, yap tasarmna ve programlamaya
zellikle detaylandrma ve uygulama konusunda projelendirmeyi yaparken
mhendise deiik seenekler sunmaktadr.
Beklentileri karlayabilmek ve teknolojiyi yakalayabilmek iin, kalifiye
iilerin ve bu konuda alan projecilerin az olmas gibi caydrc sebeplere ramen
elik kullanmn artrmaya, ufku ak bireyler yetimenin de nn amaya ynelik
almalar arasnda yer almas hedeflenmitir. Bu tez kapsamnda; elik ve elik yap
tasarm ile ilgili mevcut bilgi dzeyini artrmann yannda, elik yaplarn SAP2000
program ile analizi ve tasarm hakknda k tutmas amalanmtr.
Bu almada farkl proje ile elik yap zmne rnekleme yaplmtr.
st yap statik hesabn yaplmasnda SAP2000, yap temel statik hesaplarnda
deCAD, izimlerin hazrlanmasnda AutoCAD programlarndan yararlanlarak
bilgisayar kullanm en st dzeyde tutulmaya allmtr. Bylece harcanan zaman
kayb azaltlm, verimli ve etkin bir ekilde projenin sonulandrlmas salanmtr.
Her yap tipi iin eitli tasarm ekilleri uygulanarak baz sonulara varlm
ve neriler zetlenmitir.
4.Blmde,
24m aklkl kafes kiri-makas, 8m yksekliinde kolon, 5.20mde gezer
vinten oluan, 30m uzunluunda kafes kiri-kolon sistem zlmtr.
102
Yapya ait zellikler dikkate alnarak ve TS 498, TS648 ve TS3357

kullanlarak, statik ykler ve rzgar etkisinde, yk analizi iin gerekli olan deerler
ilgili tablolardan okunmutur.
Makas ve kolon birlikte ereve olarak analiz edilmitir. Tek bana makas
zlp, mesnetlerden elde edilen reaksiyonlarn kolona yk olarak atand zm
yntemi ile yakn sonular gzlenmitir.
SAP2000de modellemede uygulama aamasnda st ve alt baln
sreklilii, dikme ve diyagonallerinse paral olduu dnlerek rg ubuklarnn
balklara balantlarna mafsall art atanmtr. (Tablo 4.5)
Tm makas elemanlar birbirine rijit bal dnldnde, bir baka
deyile rg ubuklarnn dnmesi engellenip moment ubuu gibi
altrldnda, normal kuvvete alt esasna gre boyutlandrlan
ubuklarn moment ald ve baz ubuklar iin kesitlerin yetersiz olduu
gzlenmitir.
Tm makas elemanlar mafsall bal dnldnde kesitler daha
ekonomik kmaktadr. Ancak bu durum uygulamadaki birleim ekline
uygun deildir.
Ak hesabnda gergisiz durumda gerilme tahkiki ve sehim kontrolu
salanamamtr, ak ift gergili tekil edilmitir. Gergiler ak kesitini
kltmektedir. Bu da yapnn arl ve ekonomiklik konusunda olumlu bir
etkendir. Ayn zamanda sehimi azaltt iin de gvenlidir.
Uygun kesitin belirlenmesinde SAP2000in sunduu bir yntem de eitli
kesitlerden oluan bir liste hazrlayp, bu listeden eleman kesitlerinin program
tarafndan atanmasdr. Auto select, nihai kesit seimi iin kullanlabilecei gibi n
seim amal da kullanlabilecek bir zelliktir. Bu zellik ile zmde elde edilen
kesitlerin ve yeterliliklerinin mevcut sonular ile uyumluluu gzlenmitir.
5.Blmde,
7.40m yksekliinde kolon, 3.00m orta ykseklikli, 40m aklkl krk
ereveden oluan, 30m uzunluunda dolu gvdeli ereve sistem zlmtr.
103
Yapya ait zellikler dikkate alnarak ve TS 498, TS648 ve TS3357

kullanlarak, statik ykler ve rzgar etkisinde, yk analizi iin gerekli olan deerler
ilgili tablolardan okunmutur.
Kolonun temele balants mafsall tekil edilmitir. Bu artn SAP2000de
kolon ucuna atanmas iin Tablo 5.3teki dzenleme yaplmtr. ekil 5.12deki
moment diyagram elde edilmi ve kesit tesirleri ile ke dm noktalar ve kolon
temel balant noktas birleim detaylar tekil edilmitir.
Kolonun temele balants ankastre tekil edildiinde ise kesitlerin
alma kapasitelerinin dt grlmektedir. Temel balantsnn ankastre
olmasyla st erevede daha kk kesit seilebilmektedir. Bu da yapnn
arl ve ekonomiklik konusunda olumlu bir etkendir.
6.Blmde,
Bir dorultuda 10m, dier dorultuda 5m akl, 3.00m kat ykseklii olan,
d cephesi iki yz alpan duvarla evrili, demesi alpan+OSB+kaplama
malzemesinden oluan, iki katl kiri kolon ereve sistem zlmtr.
Yapya ait zellikler dikkate alnarak ve TS 498, TS648, TS3357ye ek olarak
TDY98, Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik kullanlarak,
statik ve (edeer deprem yntemine gre)dinamik ykler etkisinde, yk analizi iin
gerekli olan deerler ilgili tablolardan okunmutur.
SAP2000de modelleme yaplm ve kesit tesirleri elde edilmitir. Her kat
deme dzlemi iinde diyafram gibi davranmaktadr, bu yzden bir kat temsil eden
dm noktalarna diyafram art atanmtr.
Deme kirileri sadece dey kuvvet aktaracak ekilde tekil edilmitir, bir
baka deyile deme zgaralar kirilere mafsall baldr. Deme kirileri ile ana
kirilerin balantlarnn mafsall ve rijit olduunda elde edilen sonular
karlatrldnda rijit balyken ortadaki kiri ve kolonlarda alma
kapasitelerinde artma olduu gzlenmitir. Saysal bakmdan ok farkl olmasa da
mafsall detaylandrma ile orta ana kiri ve kolon kesitleri daha kk seilebilir.
Kolon temel balants ankastredir.
104
Dinamik analizler edeer deprem yk yntemi ile hesaplanmtr. Her katn

ktlesi (G ve Q olarak) hesaplandktan ve yapnn yaplaca blgeye, kullanm
amacna ve zeminin snfna gre baz parametreler belirlendikten sonra (1.deprem
blgesi, konut, Z3 snf zemin), katlara gelen kesme kuvvetleri belirlenmi ve
etkitilmitir (6.2.4 Deprem Hesab ve ekil 6.8 EX ve EY yklemesi). Daha sonra
elde edilen kesit tesirleri kullanlarak detaylandrma yaplmtr.
Sistemin A-B akslar ile B-C akslar arasnda ve 2-3 akslar arasnda
2L50*5/10 profili ile d cephede aprazlar tekil edildiinde kiri ve zellikle kolon
kesitlerinde ciddi anlamda klme olduu gzlenmitir. Sistem aprazl
dzenlendiinde kesitler azalmakta, yap hafiflemekte ve gerek rzgar gerekse
dinamik etkilere kar daha rijit olmaktadr.
Yaplarn projelendirilmesinde kullanlan programlarn doruluu nemlidir.
Ancak, ayn zamanda kullanc, programn temel varsaymlarn aka anlamal ve
programn oluturduu sonular kendisi bamsz olarak kontrol edebilmelidir.
105
KAYNAKLAR
ELEB, T., Sanayi Yap Projeleri, er Matbaaclk, stanbul, 1978.

DEREN, H., UZGDER, E., PROLU, F., elik Yaplar, alayan Kitabevi,
stanbul, 2002.
DEYAPI Bilgisayar Destekli Tasarm Mh. Dan. Taah. Ltd.ti., Bursa
ODABAI, Y., Ahap ve elik Yap Elemanlar, Beta Basm Yaym Datm
A..,2000.
ZMEN, G., ORAKDEN, E., DARILMAZ, K., SAP2000 Uygulamalar,
stanbul, 2003.
ZTRK, Z., elik Yaplar, Birsen Yaynevi, stanbul, 2002.
TDY98, Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik, 1998.
The Apache Software Foundation AutoCAD Autodesk, Inc.
TS3357, elik Yaplarda Kaynakl Birleimlerin Hesap ve Yapm Kurallar, 1979.
TS498, Yap Elemanlarnn Boyutlandrlmasnda Alnacak Ykler, 1987
TS648, elik Yaplarn Hesap ve Yapm Kurallar, 1982.
Trkiye Mhendislik Haberleri Dergisi
ULU, T. N., elik Yaplar, Teknik Kitaplar Yaynevi, stanbul, 1984.
WILSON,E.L., SAP2000 Integrated Finite Element Analysis and Design of
Structures, Computers and Structures, Inc., 1-2 1997.
YARDIMCI, N., elik Yaplar 1 Ders Notlar, stanbul, 2001.
YORGUN, C., elik Yaplar 2 Ders Notlar, stanbul, 2002.
www.serki.com
www.itu.edu.tr
106
ZGEM
1980 ylnda Kahramanmarata dodu. lkrenimini Kahramanmarata

tamamlad. Daha sonra orta renimine Kahramanmara ukurova Elektrik Anadolu
Lisesinde devam etti. Lise reniminin ilk iki yln Adana Fen Lisesinde, son yln
da Kahramanmara Lisesinde tamamlad. 1998 ylnda stanbul Teknik niversitesi
naat Mhendislii Blmnde lisans programna balad. 2002 ylnda bu
blmden mezun oldu. 2002 gz dneminde ukurova niversitesi Fen Bilimleri
Enstits naat Mhendislii Ana Bilim Dalnda yksek lisans renimine balad.
Ayn dnemde Adanada bir inaat firmasnda almaya balad. Temmuz 2005te
buradan ayrlp Kahramanmarata bir inaat firmasnda ie balad. Halen
Kahramanmarata almaktadr.
107

Çeli̇k Yapilarin Sap2000 Programi İle Anali̇z Ve Tasarimi PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Çeli̇k Yapilarin Sap2000 Programi İle Anali̇z Ve Tasarimi PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UKUROVA NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

YKSEK LSANS TEZ

ELK YAPILARIN SAP2000 PROGRAMI LE ANALZ VE TASARIMI

NAAT MHENDSL ANABLM DALI

ELK YAPILARIN SAP2000 PROGRAMI LE ANALZ VE

YKSEK LSANS TEZ

NAAT MHENDSL ANABLM DALI

Bu Tez 23/12/2005 Tarihinde Aadaki Jri yeleri Tarafndan Oybirlii le

mza:......................... mza:.......................... mza:................................

Bu tez Enstitmz naat Mhendislii Anabilim Dalnda hazrlanmtr.

Prof. Dr. Aziz ERTUN

YKSEK LSANS TEZ

ELK YAPILARIN SAP2000 PROGRAMI LE ANALZ VE TASARIMI

FEN BLMLER ENSTTS

NAAT MHENDSL ANABLM DALI

Danman: Yrd. Do. Dr. Beytullah TEMEL

Dnyada arlkl olarak kullanlmakta olan eliin lkemizde de zellikle

ANALYSIS AND DESIGN OF STEEL CONSTRUCTIONS WITH THE

DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING

INSTITUTE OF NATUREL AND APPLIED SCIENCE

Supervisor: Asist. Prof. Dr. Beytullah Temel

Mhendisler, mimarlar ve yatrmclar olarak zamanla kendimizi ama ve

Tablo 4.1. Sistemin serbestlik derecesi ...................................................................... 44

ekil 4.1. Makas Kesiti ve Plan ................................................................................ 7

Mhendislik yaplarnda elik malzeme yaklak iki yz yldan beri

Genel olarak tasarm, ilevsel tasarm ve tayc sistemin tasarm olmak

Farkl tasarm ekilleri uygulanarak verilerin karlatrlmas ile eitli sonulara

Bu tezde, tek ve ok aklkl tayc sistemler ile ok katl sistemlerin ilgili

4.KAFES KR-KOLON EREVE SSTEM

Bu blmde 24m aklkl, 30m uzunluunda kafes kiri makas, 8m

4.1.Sisteme Ait Bilgiler

- Sistem ekli : Kafes kiri

ekil 4.1 Makas Kesiti ve Plan

4.2.Makasa Ait Bilgiler

- Makas aral(L) : 6.00m

at rts z arl.=5.00kg/m2 (Y.D.)

ekil 4.2 Rzgar yknn Etkisi

E dzleminde Pre=Ce.q=(1,2sin-0,4).q=(1,2.0,148-0,4).80=-17.80kg/m2 (.D.)

4.3.1.Dm noktas yklerinin hesab

4.4.Sistemin SAP2000de Oluturulmas ve zm

ekil 4.3 Makas Eleman simleri

ekil 4.4 Makas Eleman Kesitleri

8. Kesitleri ubuklara atamak iin;

15. Ana ekrana dndmzde DrawDraw Frame seilir.

ekil 4.5 g (z arlk) yklemesi

i) 4-24 aras st balk dm noktalar seilir. AssignJoint LoadsForces

ekil 4.6 k (Tam kar) yklemesi

i) 4-24 aras st balk dm noktalar seilir. AssignJoint LoadsForces

ekil 4.7 yk (Yarm kar) yklemesi

i) 4-12 aras st balk dm noktalar seilir. AssignJoint LoadsForces

ekil 4.8 rsol(rzgar soldan) yklemesi

i) O1 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

b) Uniform Load bal altnda, Load : 0.192 yazlr.

ekil 4.9 rsag (rzgar sadan) yklemesi

i) O1 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

ekil 4.10 vsol (kren solda) yklemesi

i) K1 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

iii) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;

ekil 4.11 vsag (kren sada) yklemesi

i) K2 ubuu seilir. AssignFrame LoadsPoint seilir.

v) Load Type and Direction bal altnda Coord SysGLOBAL ;

a) Add New Combo seilir.

k = N/Fk=16.63/(20.4(15.3+6))=0.98 < 1.10 t/cm2

k = N/Fk=19.11/(20.4(15.3+6))=1.10< 1.10 t/cm2

l1=6+20.4=6.8cm >> l1=70mm ; l2=15.3+20.4=16.1cm >> l2=160mm

k= N/Fk=16.08/(20.3(17.9+7))=1.08< 1.10 t/cm2 ekil 4.30 12 Nolu D.N.detay

k = N/Fk=16.08/(20.3(11.5+4.5))=0.64< 1.10 t/cm2

e=140 4d1=421=84mm e1=60 2d1=221=42mm