Na osnovu lana 8. stav 1.

taka 1) Zakona o elektronskim komunikacijama (Slubeni

glasnik RS, broj 44/10), lana 12. stav 1. taka1) i lana 16. taka 4. Statuta Republike agencije za
elektronske komunikacije (Slubeni glasnik RS, broj 59/10),

Upravni odbor Republike agencije za elektronske komunikacije, na sednici od 20.02.2012.

godine, doneo je

UPUTSTVO

O OZNAAVANJU OPTIKIH KABLOVA

UVOD

lan 1.

1. Ovim uputstvom Republika agencija za elektronske komunikacije, u daljem tekstu Agencija,

blie ukazuje na potreban obim, sadraj i nain oznaavanja optikih kablova, ukljuujui
predmet i nain pouavanja jezgra, u proizvodnoj i komercijalno-tehnikoj dokumentaciji
proizvoaa tih kablova, kao i oznaavanje proizvedenog kabla. Osim toga, ovim uputstvom
Agencija blie ukazuje na potrebno oznaavanje optikih kablova u investiciono-tehnikoj i
slinoj dokumentaciji za mree optikih kablova operatora i prualaca usluga elektronskih
komunikacija.
2. S obzirom na stanje tehnike i tehnologije u proizvodnji, ugradnji i primeni sredstava optikih
komunikacija, oznaavanje u skladu sa ovim uputstvom primenjuje se takoe na optik/metalne
hibridne kablove koji, pored optikih vlakana, mogu sadrati simetrine parice za prenos
analognih i digitalnih signala, kao i posebne parice za potrebe daljinskog napajanja jednosmernom
strujom.
3. Osim toga, ovo uputstvo se primenjuju na posebne jedinice optikih kablova koje se mogu
polagati uduvavanjem u odgovarajue cevi, primenom standardizovanih postupaka, nezavisno
jedna od druge.
4. Plastine cevi namenjene za polaganje optikih kablova i njihovih jedinica takoe se oznaavaju u
skladu sa ovim uputstvom.
5. Agencija preporuuje uporednu primenu standardizovanog bar koda za oznaavanje gotovih
proizvoda, kako bi se omoguilo automatizovano i tano rukovanje komunikacionim sredstvima
na koje se primenjuje ovo uputstvo.
6. Oznake kablova u skladu sa ovim uputstvom nisu namenjene za kupoprodaju kablova. U te svrhe,
isporuioci i kupci se upuuju na korienje Spiska pojedinano razvrstanih tehnikih
karakteristika, kao tehnike osnove ugovora za svaki kabl koji je predmet kupoprodaje. Obrasci
tih spiskova, na engleskom jeziku Blank detail specification, su sadrani u svakom IEC standardu
kojim se ureuju namena, konstrukcija i tehnike karakteristike kablova. Navedene spiskove treba
koristiti i za kupoprodaju plastinih i zatienih plastinih cevi.

1
 OBJANJENJE POJMOVA

lan 2.

1. U ovom stavu su navedene oznake koje se odnose na optiko vlakno.

1.1 optiko vlakno (optical fibre): nit uobliena u svetlosni talasovod, napravljena od dielektrika
1.2 jezgro (core): podruje u sredini vlakna, uglavnom sa viim indeksom prelamanja, kroz koj
se prenosi najvei deo energije
1.3 omot (cladding): dielektrini materijal koji okruuje jezgro optikog vlakna
1.4 primarna zatita (primary coating): tanak sloj nanesen neposredno na omot, obino
istovremeno sa izvlaenjem vlakna, u jednom ili vie slojeva, a radi ouvanja celine omota
1.5 sekundarna zatita (secondary coating): omota nanesen neposredno na primarnu zatitu
radi ojaanja zatite optikog vlakna tokom rukovanja i pouavanja
1.6 obojena zatita (coloured coating): tanak omota na primarnoj ili sekundarnoj zatiti, da bi
se vlakna razlikovala po boji
1.7 odbojnik vlakna (fibre buffer): materijal ili sklop materijala koji titi vlakna od fizikog
oteenja
1.8 pokrivka vlakna (fibre jacket): svaka sledea zatita nanesena na sekundarnu ili obojenu
zatitu kao ojaanje vlakna pri pouavanju

2. U ovom stavu su navedene oznake koje se odnose na optiki kabl.

2.1 optiki kabl (optical cable): sklop koji sadri jedno ili vie optikih vlakana ili snopova
vlakana unutar zajednikog pokrivaa namenjenog da zatiti optika vlakna od uticaja
okoline, sve dok odrava kvalitet prenosa po optikim vlaknima
NAPOMENA: kabl moe sadrati i metalne provodnike.

2.2 jedinica vlakna (fibre unit): osnovni element sastavljen od vlakana zatienih odbojnicima,
korien za izradu optikih kablova
2.3 traka vlakana (fibre ribbon): skup paralelnih pojedinano zatienih optikih vlakana,
ureenih u linijski poredak pod istom pljosnatom zatitom
2.4 sveanj vlakana (fibre bunch): skup nepouenih optikih vlakana zajedno spakovanih malim
povezom
2.5 snop vlakana (fibre bundle): slog vlakana unutar jednog elementa, kao to su cev ili ljeb
optikog kabla
2.6 jezgro kabla (cable core): unutranji deo kabla koji sadri optika vlakna
2.7 rasteretni element (strength member): element kabla, metalni ili nemetalni, koji mehaniki
ojaava kabl, posebno protiv istezanja i sabijanja
2.8 omota (sheath): element kabla koji okruuje jezgro kabla radi obezbeenja zatite od uticaja
okoline i mehanikog delovanja
2.9 branik (screen): provodni sloj ili slojevi za kontrolu elektrinog polja unutar izolacije. On
moe da obezbedi ravnu povrinu na granicama izolacije i pomogne u otklanjanju
meuprostora na tim granicama
2.10 oklop kabla (cable shield): uzemljeni metalni sloj koji zadrava elektrino polje unutar
kabla ili titi kabl od spoljnog uticaja
2.11 armatura (armouring): pokrivanje koje se sastoji od metalnih traka ili ica, uglavnom
namenjenih za zatitu od spoljnih mehanikih delovanja

2
 2.12 labav kabl (loose cable): kabl u kojem su optika vlakna u izvesnoj meri pokretljiva unutar
grae kabla
2.13 stisnut kabl (tight cable): kabl u kojem optika vlakna nisu pokretljiva unutar grae kabla
2.14 kabl sa pokretljivim cevima (loose tube cable): labav kabl ije su jedinice vlakana cevi
koje sadre pokretljiva vlakna ili trake vlakana
2.15 kabl sa rebrastim nosaem (slotted core cable): kabl u kojem su jedinice vlakana, odnosno
jedno ili vie vlakana ili traka vlakana ili cevi koje ih sadre, razmeteni u zavojnim
ljebovima u krunom jezgru kabla ili u kablu sa vie jezgara
2.16 trakasti kabl (ribbon cable): kabl u kojem su optika vlakna razmetena u trake vlakana
2.17 nadzemni kabl (aerial cable): kabl namenjen za polaganje na uporitima, ili da bude visei
2.18 samonosivi kabl (self supporting cable): nadzemni kabl kojem nije potrebno posebno
sredstvo podrke
2.19 uvlani kabl (duct cable): kabl namenjen za polaganje u kablovsku kanalizaciju
2.20 kabl za polaganje u zemlju (cable for direct burial): kabl namenjen za polaganje
neposredno u zemlju
2.21 kabl za unutranju montau (indoor cable): kabl namenjen za polaganje u zgradama,
2.22 kabl za odgranjavanje (drop cable): kabl namenjen za pokrivanje spoljnog dela mree,
posebno od razvodne kutije do poseda korisnika
2.23 podvodni kabl (underwater cable): kabl namenjen za polaganje u plitkoj vodi
2.24 jedinica optikog kabla (microduct fibre unit cable): jedinica optikog kabla podesna za
polaganje uduvavanjem u cevi malog prenika
2.25 kabl sa optikim vlaknima za cevi malog prenika (microduct optical fibre cable): optiki
kabl podesan za polaganje uduvavanjem u cevi malog prenika

OZNAAVANJE U DOKUMENTACIJI PROIZVOAA

Osnovni zahtevi za oznaavanje

lan 3.

1. Neophodno je da proizvoa, u okviru svog sistema oznaavanja tipova proizvoda, odredi

jedinstvenu i jednoznanu oznaku za svako od komunikacionih sredstava iz lana 1, ako ih
proizvodi. Ovu oznaku on obavezno koristi u svojoj proizvodnoj dokumentaciji za predmetni tip
komunikacionog sredstva. Osim toga, on tu oznaku obavezno navodi u Spisku pojedinano
razvrstanih tehnikih karakteristika optikog kabla, saglasno odgovarajuem standardu za taj tip
kabla, odnosno drugih sredstava iz lana 1, koje po ugovoru isporuuje kupcu.
2. Pored navedenih oznaka, proizvoa u komercijalno-tehnikoj dokumentaciji moe da koristi i
druge oznake koje mogu pomoi kupcu da u svom poetnom opredeljenju lake odabere
odgovarajuu konstrukciju kabla. Najee, te oznake sadre akronime u vezi namene i pojedinih
tehnikih karakteristika kabla. Za kablove iz redovnog proizvodnog programa, poeljno je da
proizvoa u toj dokumentaciji navede i njihove jedinstvene i jednoznane oznake iz prvog stava
ovog lana.
3. Proizvoai komunikacionih sredstava navedenih u prvom stavu lana 1. ovog uputstva, u svojoj
proizvodnoj i komercijalno-tehnikoj dokumentaciji takoe mogu koristiti oznake prvenstveno
namenjene za primenu u investiciono-tehnikoj dokumentaciji, ako obezbede jedinstvenost i
jednoznanost tih oznaka u okviru svoje dokumentacije.

3
 Oznaavanje predmeta i naina pouavanja jezgra

lan 4.

1. Neophodno je da proizvoa, u dogovoru sa kupcem i u okviru svojih tehnikih mogunosti, a u

skladu sa ovim uputstvom, u svojoj dokumentaciji jednoznano odredi nain pouavanja jezgra i
odgovarajue oznake u te svrhe, koje e svaki predmet pouavanja initi lako prepoznatljivim.
Predmet pouavanja mogu biti optika vlakna sa odgovarajuom zatitom, kao i drugi elementi
kabla od znaaja za pouavanje.
Ako jezgro sadri ispunu radi pravilnog pouavanja, ona nije predmet ovog uputstva.
2. Za oznaavanje rednog broja optikog vlakna u okviru jednog elementa kabla, koristi se boja
njegove zatite. U te svrhe, saglasno standardu IEC 60304, koriste se sledee boje, navedene po
azbunom redosledu: bela, uta, zelena, ljubiasta, narandasta, plava, ruiasta, siva, smea,
tirkizna, crvena i crna.
3. Osim boja navedenih u stavu 2, dozvoljava se korienje vlakana prirodne boje zatite i pre nego
to se iskoriste ove navedene boje. Jedino nije dozvoljeno da vlakno prirodne boje zatite bude
oznaeno kao prvo u elementu kabla.
4. Ako element kabla sadri vie od 12 optikih vlakana, onda se redni brojevi narednih 12 vlakana
oznaavaju po istom redosledu boja kao prvih 12 vlakana, s tim to im je oznaka dopunjena na
jedan od sledeih naina: prstenovi, puna ili isprekidana pruga du vlakna, zavojnica i slino. Za
dopunsku oznaku se takoe koristi jedna od 12 navedenih boja, a vlakno kojem bi po redosledu
sledovala ta boja se tada oznaava prirodnom bojom zatite i odgovarajuom dopunskom
oznakom.
5. Elementi optikog kabla, od znaaja za pouavanje, mogu biti: cevi, rebrasti nosai vlakana,
snopovi vlakana, trake vlakana, a takoe i centralna cev, ili centralni rebrasti nosa. Za njihovo
oznaavanje se koriste boje, iste kao za oznaavanje optikih vlakana, nanesene na povrine cevi i
nosaa vlakana, zatim trake u tim bojama kojima se omotavaju snopovi vlakana, a takoe se mogu
koristiti brojevi na rebrima nosaa vlakana ili na trakama za omotavanje, kao i drugo.
6. Kada se primenjuje pouavanje elemenata kabla po slojevima, tada se u svakom sloju odreuju
prvi i drugi takav element, za poetak i smer razbrajanja u sloju. Preporuuje se da prvi element
bude crvene boje, a drugi zelene, dok ostali elementi mogu da budu prirodne boje, ili preostalih
ranije navedenih boja. Smer razbrajanja mora biti isti u svim slojevima.

lan 5.

1. Za oznaavanje pouavanja jezgra optiko/metalnih hibridnih kablova, u delu koji se odnosi na

optika vlakna i elemente koji ih sadre, u potpunosti treba primenjivati lan 4. ovog uputstva.
2. Za oznaavanje simetrinih parica namenjenih za prenos analognih i digitalnih signala, u
zavisnosti od odabranog naina njihovog pouavanja, primenjuju se odgovarajue odredbe
standarda IEC 60708.
3. Za oznaavanje parica namenjenih za potrebe daljinskog napajanja jednosmernom strujom koriste
se standardne boje izolacije provodnika zatitnog uzemljenja, neutralnog i faznih provodnika. U
dogovoru prodavca i kupca, primenom ovih pet boja jednoznano se obezbeuju redni brojevi
parica i polarizacija napona daljinskog napajanja jednosmernom strujom.

lan 6.

Oznaavanje pouavanja jezgra jedinica optikog kabla u potpunosti treba uskladiti sa stavom
2. lana 4.

4
 Oznaavanje zatienih cevi

lan 7.

U okviru zatitne cevi, za oznaavanje rednog broja zatiene cevi malog prenika,
namenjene za polaganje jedinica optikog kabla, primenjuje se stav 6. lana 4.

OZNAAVANJE PROIZVEDENOG KABLA

Oznaavanje na spoljnom omotau kabla

lan 8.

Proizvoa je obavezan, saglasno odgovarajuem standardu za predmetni tip kabla, da nanese

odreene oznake na spoljni omota optikog kabla, a poeljno je i na neki od podesnih unutranjih
slojeva omotaa.

Te oznake za kablove su sledee:

- znak ili naziv optiki kabl, odnosno optiko/metalni hibridni kabl, na srpskom ili
engleskom jeziku;
- oznaka kabla namenjena za oznaavanje u investiciono-tehnikoj dokumentaciji;
- naziv ili znak proizvoaa;
- godina proizvodnje;
- oznake duine kabla nanesene na svaki metar njegove duine.

NAPOMENA: Zbog malih spoljnih mera jedinice optikog kabla, proizvoa, u dogovoru sa kupcem,
a u okviru svojih tehnikih mogunosti, moe da nanese oznake na spoljni omota ili
da odredi boje omotaa po kojima bi se meusobno razlikovale ove jedinice iz njegove
proizvodnje, kao i drugo.

Oznaavanje na spoljnim povrinama plastinih cevi

lan 9.

Proizvoa plastinih cevi namenjenih za polaganje optikih kablova nanosi sledee oznake
na njihovim spoljnim povrinama:

- znak ili naziv proizvoaa;

- jedinstvenu oznaku tipa cevi;
- oznaku cevi namenjenu za oznaavanje u investiciono-tehnikoj dokumentaciji;
- oznake duine nanesene na svaki metar duine cevi koja se isporuuje na dobou.

lan 10.

Proizvoa zatienih plastinih cevi malog prenika, namenjenih za polaganje jedinica

optikih kablova ili optikih kablova malog prenika, nanosi sledee oznake na spoljnim povrinama
zatitne cevi:

- znak ili naziv proizvoaa;

- jedinstvenu oznaku tipa cevi;
- broj sadranih tienih cevi malog prenika;

5
 - nazivnu vrednost spoljnog prenika cevi, a ako je ona priblino oblika prizme, najvee
spoljn rastojanje naspramnih uglova i najvee spoljno rastojanje naspramnih stranica,
kao i nazivne vrednosti unutranjeg prenika u njoj sadranih tienih cevi malog
prenika, izraene u mm;
- oznake materijala po sadranim slojevima omotaa cevi i primenjenih ojaanja, kao i boja
spoljng omotaa, saglasno standardu IEC 60304;
- oznaku materijala za izradu tienih cevi malog prenika;
- oznaku zatiene cevi malog prenika namenjenu za oznaavanje u investiciono-tehnikoj
dokumentaciji;
- oznake duine cevi nanesene na svaki metar njene duine.

OZNAAVANJE NA AMBALAI KABLA

lan 11.

Optiki i optiko/metalni hibridni kablovi se isporuuju na odgovarajuim doboima.

Proizvoa treba da upie sledee podatke na stranicama doboa:

- znak ili naziv optiki kabl, ili optiko/metalni hibridni kabl, na srpskom ili engleskom
jeziku;
- jedinstvenu oznaku tipa kabla saglasno stavu 1. lana 3. ovog uputstva;
- oznaku kabla namenjenu za oznaavanje u investiciono-tehnikoj dokumentaciji;
- naziv ili znak proizvoaa;
- serijski broj fabrike duine predmetnog kabla;
- vrednost namotane duine kabla, izraenu u metrima;
- godinu proizvodnje, ako nije sadrana u serijskom broju;
- najveu vrednost ukupne, bruto, mase doboa;
- smer kotrljanja doboa pri polaganju kabla.

Neophodni komercijalni podaci, koji se takoe upisuju na stranicama doboa, nisu predmet
ovog uputstva.

lan 12.

Jedinice optikog kabla, namenjene za neposredno polaganje uduvavanjem u odgovarajue

cevi malog prenika, najee se isporuuju na odgovarajuim kalemovima, zbog svojih mera i
osetljivosti na mehanika naprezanja.

Podaci za jedinice optikog kabla koje proizvoa upisuje na stranicama kalema su:

- znak ili naziv jedinica optikog kabla, na srpskom ili engleskom jeziku;
- jedinstvena oznaka tipa jedinice, saglasno stavu 1. lan 3. ovog uputstva;
- nazivna vrednost spoljnog prenika jedinice;
- oznaka jedinice optikog kabla namenjena za oznaavanje u investiciono-tehnikoj
dokumentaciji;
- naziv ili znak proizvoaa;
- serijski broj fabrike duine predmetne jedinice optikog kabla;
- vrednost namotane duine jedinice optikog kabla, izraena u metrima;
- godina proizvodnje, ako nije sadrana u serijskom broju;

6
 - najvea vrednost ukupne, bruto, mase kalema;
- smer kotrljanja kalema pri polaganju jedinice optikog kabla.

lan 13.

Plastine cevi namenjene za polaganje optikih kablova najee se isporuuju na

odgovarajuim doboima.

Podaci za plastine cevi namenjene za polaganje optikih kablova, koje proizvoa upisuje na
stranice doboa, pored onih navedenih u lanu 9. ovog uputstva, su:

- naziv ili znak proizvoaa;

- serijski broj fabrike duine predmetne cevi;
- vrednost namotane duine cevi, izraena u metrima;
- godina proizvodnje, ako nije sadrana u serijskom broju;
- najvea vrednost ukupne, bruto, mase doboa;
- smer kotrljanja doboa pri polaganju cevi.

lan 14.

Podaci za zatiene plastine cevi namenjene za polaganje jedinica optikog kabla ili optikih
kablova malog prenika, koje proizvoa upisuje na stranicama doboa, pored onih navedenih u lanu
10. ovog uputstva, su:

- serijski broj fabrike duine predmetne cevi;

- vrednost namotane duine cevi, izraena u metrima;
- godina proizvodnje, ako nije sadrana u serijskom broju;
- najvea vrednost ukupne, bruto, mase doboa;
- boja spoljnog omotaa;
- smer kotrljanja doboa pri polaganju cevi.

OZNAKE U INVESTICIONO-TEHNIKOJ DOKUMENTACIJI

Osnovni zahtevi za oznaavanje

lan 15.

1. Posebne oznake optikih kablova su neophodne u izradi investiciono-tehnike dokumentacije

operatora i prualaca elektronskih komunikacionih usluga, poto proizvoai koriste razliite
sisteme za oznaavanje proizvoda, to predstavlja tekou i u okviru mree jednog operatora, a
posebno moe predstavljati tekou pri izradi investiciono-tehnike dokumentacije za meuveze
mrea razliitih operatora.
2. Prilikom izrade mapa mrea po pojedinim podrujima, javlja se takoe potreba za oznakama
optikih kablova koje omoguuju isticanje kljunih tehnikih karakteristika i odgovarajue
konstrukcije zbog kojih je neki tip kabla odabran kao prikladan u okviru tehnikog reenja
odreenog dela komunikacione mree. Istovremeno, one obezbeuju dovoljno razlikovanje
oznaka slinih tipova optikih kablova, a da korieni znaci, odnosno slova i brojevi, budu
pregledni i neoptereeni sadrajem malog znaaja.

7
3. Za oznake iz ovog lana koristi se latinino pismo. Jedinice fizikih veliina se oznaavaju
latinicom i grkim alfabetom.

4. Dodatni podaci o optikom kablu, pored onih koje nudi ova oznaka, nalaze se u Spisku
pojedinano razvrstanih tehnikih karakteristika navedenom u stavu 6. lana 1. ovog uputstva.

Oznaavanje kablova

lan 16.

Oznaka optikog kabla i jedinice optikog kabla poinje prvim poljem i osnovom oznake, a
moe sadrati jo najvie est sledeih polja, namenjenih za ostale oznake, a to su: konstrukcija i
namena, broj vlakana i standard, materijal omotaa, armatura, podaci o zatiti i podaci o jezgru. Znaci
unutar jednog polja se unose bez razmaka, a po jedno prazno mesto razdvaja susedna polja. Ako
namena i konstrukcija kabla ne zahtevaju neku od karakteristika za koje se oznake unose u odreeno
polje, onda se umesto praznog polja upisuje naredno polje koje sadri oznake. Ovo je prikazano na
Slici 1.

1. polje 2. polje 3. polje 4. polje 5. polje 6. polje 7. polje

T T O
Broj
Konstrukcija i Materijal Podaci o Podaci o
Osnova vlakana i Armatura
namena omotaa zatiti jezgru
standard

Slika 1.

Osnova oznake

lan 17.

U prvom polju je osnova oznake. U njoj su podaci o osnovnoj podeli kablova i ona sadri tri
slova kojim se oznaavaju optiki kablovi:

TTO

Konstrukcija i namena

lan 18.

Oznaka konstrukcije i namene kabla je u drugom polju.

U drugom polju oznake su i podaci o mestu primene, a ovo polje sadri jedno slovo i tri cifre.
U ovom polju, za to slovo je odreeno prvo mesto, znak #.
Znaenje tih slova je sledee:

- N - optiki kabl sa nemetalnim elementima, koji mogu biti od razliitih plastinih i

sintetikih materijala, kao i od stakla;
- M - optiki kabl sa metalnim elementima, koji mogu biti od aluminijuma, elika i
metalnih legura;
- P optiko/metalni hibridni kabl koji sadri optika vlakna, simetrine parice za prenos
analognih i digitalnih signala i parice za daljinsko napajanje jednosmernom strujom;
- J - jedinica optikog kabla.

8
 Znaenje tri cifre je sledee:
- #211 - optiki instalacioni kabl za unutranju montau na posedima, za jednosmerni i
dvosmerni prenos signala, u skladu sa standardima SRPS EN 60794-2-11
i ISO/IEC 11801;
- #221 - optiki instalacioni distributivni kabl, za unutranju montau na posedima, sadri
vie vlakana, u skladu sa standardima SRPS EN 60794-2-21 i ISO/IEC 11801;
- #231 - optiki instalacioni trakasti kabl za unutranju montau na posedima, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-2-31 i ISO/IEC 11801;
- #242 - optiki instalacioni kabl za unutranju montau, za jednosmerni i dvosmerni
prenos signala, koji sadri plastina viemodna vlakna IEC klase A4, u skladu sa
standardom SRPS EN 60794-2-42;
- #311 - optiki kabl za spoljnu montau polaganjem u cevi, zatim neposredno u zemlju,
vezivanjem za posebnu uad ili druge telekomunikacione kablove (kao visei), u skladu
sa standardom SRPS EN 60794-3-11;
- #312 - optiki kabl za spoljnu montau polaganjem u cevi, ili neposredno u zemlju,
namenjen za oienje na posedima, u skladu sa standardima SRPS EN 60794-3-12
i ISO/IEC 11801;
- #321 - optiki samonosivi kabl, namenjen za oienje na posedima, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-3-21 i ISO/IEC 11801;
- #322 - optiki samonosivi kabl, namenjen za kratka i srednja rastojanja, za polaganje po
telekomunikacionim uporitima, u skladu sa standardom IEC 60794-3-22;
- #331 - optiki kabl namenjen za premotavanje reka i jezera, kao i za polaganje u
priobalju, u skladu sa standardom SRPS EN 60794-3-31;
- #341 - optiki kabl za polaganje u kinu i sanitarnu kanalizaciju, u skladu sa
standardom SRPS EN 60794-3-41;
- #351 - optiki kabl za ugradnju u cevovode gasa pod visokim pritiskom, u skladu sa
standardom SRPS EN 60794-3-51;
- #361 - optiki kabl za ugradnju u cevovode pijae vode, u skladu sa
standardom SRPS EN 60794-3-61;
- #411 - optiki kabl u jednoslojnom zemljovodnom uetu sa icama od aluminijumske
legure, u skladu sa standardom SRPS EN 60794-4-10;
- #412 - optiki kabl u dvoslojnom zemljovodnom uetu sa icama od aluminijumske
legure, u skladu sa standardom SRPS EN 60794-4-10;
- #413 - optiki samonosivi kabl za polaganje naporedo sa elektroenergetskim vodovima, u
skladu sa standardom SRPS EN 60794-4-13;
- #414 - optiki visei kabl za polaganje vezivanjem za elektroenergetske vodove, u skladu
sa standardom SRPS EN 60794-4-14;
- #511 - optiki kabl malog prenika za polaganje uduvavanjem u cevi malog prenika i u
zatiene cevi malog prenika, u skladu sa standardom SRPS EN 60794-5-11;
- # 521 - jedinica optikog kabla za polaganje uduvavanjem u cevi malog prenika i u
zatiene cevi malog prenika, u skladu sa standardom SRPS EN 60794-5-21. Sa ovim
brojanim delom oznake jedino se koristi slovo J.

9
 Broj optikih vlakana i njihove tehnike karakteristike

lan 19.

1. U treem polju se nalazi oznaka broja optikih vlakana i oznaka standarda za njihove tehnike
karakteristike. Sadraj oznake broja vlakana zavisi od naina pouavanja i primenjenih elemenata,
kao to su cevi, trake i rebrasti nosai, a takoe od standarda na koje se pozivaju tehnike
karakteristike optikih vlakana.
2. Ako kabl sadri jedno jezgro i za pouavanje se koristi jedna ili vie cevi, onda se ukupan broj
vlakana oznaava kao proizvod umnoaka broja cevi i broja vlakana u cevi. Njima se pridodaje
odgovarajua oznaka standarda sa ijim zahtevima su usaglaene tehnike karakteristike svih
optikih vlakana sadranih u kablu.
3. Meutim, ako kabl sadri optika vlakna ije tehnike karakteristike zadovoljavaju zahteve
razliitih standarda, onda se postupak iz stava 2. posebno primenjuje na umnoke broja cevi i
broja vlakana, kao i na oznaku njima odgovarajueg standarda. Tako razvrstani delovi oznake se
meusobno povezuju znakom sabiranja.
4. Ako kabl sadri trake vlakana, ili je trakast, onda se broj vlakana u kablu oznaava kao umnoak
broja traka u kablu, broja cevi u traci i broja vlakana u cevi.
5. U sluaju da kabl sadri rebraste nosae, broj vlakana u kablu se oznaava kao umnoak broja
nosaa, broja ljebova, broja vlakana ili snopova vlakana, ili cevi u ljebu, a zatim broja vlakana u
snopu ili cevi.
6. Ako tehnike karakteristike svih vlakana nisu usaglaene sa zahtevima jednog standarda, onda se
postupak iz stava 3. primenjuje i na oznaavanje broja vlakana u sluajevima iz stavova 4. i .5.
7. Kod optiko/metalnih hibridnih kablova u ovo polje se, posle broja vlakana, unose brojevi
simetrinih parica i parica namenjenih za daljinsko napajanje, zajedno sa njima pripadajuim
oznakama tehnikih karakteristika. Ove tri oznake se meusobno povezuju znakom sabiranja.
8. Brojevi vlakana kabla sa dva i vie jezgara se oznaavaju tako to se postupak i oznake iz stavova
od 1. do 7. primenjuju za svako jezgro posebno. Oznaka broja vlakana u svakom jezgru se pie u
zagradama, a one se meusobno povezuju znakom sabiranja. Ukoliko su neka jezgra jednaka po
pitanju broja i standarda za vlakna, onda se umesto pisanja dve oznake moe napisati broj
jednakih jezgara pomnoen oznakom jezgra.

lan 20.

1. Oznaka za skup vrednosti karakteristika viemodnih optikih vlakana saglasno ITU-T preporuci
G.651.1 je 511.
2. Oznake za skupove vrednosti karakteristika, saglasno standardu IEC 60793 i njegovim
odgovarajuim delovima, su:

-2-10 A1; -2-20 A2; -2-30 A3; -2-40 A4.

3. Oznake za skupove vrednosti karakteristika jednomodnih optikih vlakana saglasno

odgovarajuim ITU-T preporukama su:
- 52A, B, C, D za ITU-T preporuku G.652;
- 53A, B za ITU-T preporuku G.653;
- 54A, B, C za ITU-T preporuku G.654;
- 55A, B, C, D, E za ITU-T preporuku G.655;
- 56 za ITU-T preporuku G.656;
- 57A, B za ITU-T preporuku G.657.

10
4. Oznake za skupove vrednosti karakteristika jednomodnih optikih vlakana saglasno standardu
SRPS EN 60794-2 su: B1.1, B1.2, B1.3, B2, B4, B5, B6a, B6b.

lan 21.

1. Oznaka tehnikih karakteristika simetrine parice namenjene za prenos analognih i digitalnih

signala sadri podatke o gornjoj graninoj uestanosti izraenoj u MHz i o nazivnoj vrednosti
karakteristine impedanse izraenoj u , kao i o nazivnoj vrednosti prenika provodnika D
izraenoj u mm, a glasi: HHH/OOO 2D.
2. Oznaka tehnikih karakteristika parice za daljinsko napajanje jednosmernom strujom sadri
podatak o povrini poprenog preseka provodnika K izraen u mm2, tako da puna oznaka ove
parice glasi: PK

Omota

lan 22.
1. U polje oznake omotaa unose se podaci o materijalu, termoplastinom ili metalnom, od kojeg je
on sainjen, tako to se prvo navodi oznaka materijala spoljnog omotaa, a potom unutranjih.
2. Ako omota od termoplastinog materijala sadri ojaanja, kao to su staklena ili aramidna
vlakna, onda se ispred oznake materijala tog omotaa dodaje slovo J.
3. Oznake materijala i naina za izradu omotaa su sledee:
- PV polivinil hlorid, PVC;
- PE polietilen, PE;
- PG polietilen visoke gustine, akronimska oznaka na engleskom jeziku je HDPE;
- PP polipropilen, PP;
- PA poliamid, PA;
- PK poliakril, PAK;
- H1 bez halogenih elemenata, zadrava irenje plamena, akronimska oznaka na
engleskom jeziku je HFFR;
- H2 bez halogenih elemenata, malo dimi pri sagorevanju, akronimska oznaka na
engleskom jeziku je LSZH;
- AG aluminijumska glatka cev;
- AT aluminijumska valovita cev;
- KG elina glatka cev;
- KT elina valovita cev.
4. Doprinos omotaa i armature u ostvarivanju zahtevanog stepena zatite optikog kabla od
biolokog i mehanikog delovanja dat je u stavu 2, a od prodora vode i vlage u stavu 4, lan 26.
ovog uputstva.

NAPOMENA: Za optike kablove u jednoslojnom ili dvoslojnom zemljovodnom uetu , zbog

posebnosti njihove konstrukcije, pre oznake omotaa unosi prvi deo oznake sa
podatkom o optikom kablu koje on ispunjava u svojstvu zemljovodnog ueta po
zahtevima standarda iz oblasti elektroenergetike. Zatim se unosi drugi deo oznake sa
podatkom koji je od znaaja i uticaja na transmisione karakteristike optikog kabla, a
na koje okruenje zemljovodnim uetom u preovlaujuoj meri utie. tako da ovaj
deo oznake glasi:
- Ua, aaAm/v,vvNn
5. Posle oznake U za zemljovodno ue, prvi deo oznake, a,aaAm, predstavlja najveu dozvoljenu
vrednost a,aa10m struje kratkog spoja optikog kabla sa faznim provodnikom, izraenu u

11
 amperima, A, dok drugi deo oznake, v,vv Nn, predstavlja najveu dozvoljenu vrednost
n
v,vv 10 vune sile kabla izraenu u njutnima, N.

Zatita od uticaja elektrinog polja

lan 23.

Zatita od uticaja elektrinog polja na jezgro kabla ostvaruje se podesnim branikom. Branik je
provodni sloj koji bar sa jedne strane sadri vrsto nalepljen odgovarajui izolacioni sloj. On se
nanosi oko jezgra, najee preko i ispod izolacionih slojeva, tako da istovremeno predstavlja i
podunu prepreku prodoru vlage.

Za izradu branika od uticaja elektrinog polja na jezgro kabla, koriste se sledei materijal, ija
oznaka je:

- B aluminijumska traka sa kopolimerom.

Ova oznaka se smeta u polje omotaa, po redosledu njegovih slojeva, a u skladu sa stavom 1.
lan 20.

NAPOMENA: Pored branika, smanjenju uticaja elektrinog polja znatno doprinose metalni omotai i
armature optikog kabla. Njihovim spajanjem sa uzemljenjem na krajevima kabla, a
kad je to neophodno i na drugim podesnim mestima, nastaje oklop kabla namenjen
zatiti od elektrinog uticaja.

Metalna armatura

lan 24.

1. U polje oznake armature unose se podaci o upotrebljenom materijalu za armaturu i o nainu

izvoenja armature, kao i podaci o postignutom vidu zatite od mehanikog, biolokog i drugog
uticaja okoline na optiki kabl.
2. Optiki kablovi koji sadre metalne elemente mogu sadrati nemetalnu armaturu, ali kablovi sa
nemetalnim elementima ne mogu sadrati ni jednu vrstu metalne armature.
3. Kako optiki kablovi namenjeni za polaganje i rad u vrlo nepovoljnim uslovima okoline mogu
sadrati vie slojeva armature, to se u ovaj deo oznake unose podaci o svakom njenom sloju,
metalnom ili nemetalnom, poevi od spoljnog sloja.
4. Oznake o upotrebljenom materijalu i nainu izvoenja metalne armature su sledee:
- A1 elina valovita traka sa kopolimerom;
- A2 aluminijumska traka;
- A3 elina traka;
- A4 aluminijumska ica;
- A5 elina ica.
5. U polje za oznake armature optikog kabla spadaju jo:
- U ue, ili puna ica kao nosei element samonosivog kabla;
- R centralni rasteretni element;
- PR periferni rasteretni element.
6. Oznaka najvee vrednosti vune sile kabla se takoe unosi u ovo polje, a nakon oznaka iz stavova
4. i 5. ovog lana, osim za kablove u zemljovodnom uetu. Oznaka najvee dozvoljene vrednosti
vune sile izraava se na nain dat u stavu 4. lan 22.

12
 Nemetalna armatura

lan 25.

1. U polje oznake armature unose se podaci o upotrebljenom materijalu za ojaanje i o nainu

izvoenja nemetalne armature. U zavisnosti od namene i oekivanog uticaja okoline na optiki
kabl, on moe sadrati vie slojeva nemetalne armature.
2. Oznake o upotrebljenom materijalu i nainu izvoenja nemetalne armature su sledee:
- NA1 armatura od pree staklenih vlakana;
- NA2 armatura od aramidne pree;
- NR centralni rasteretni element od plastike ojaane vlaknima;
- NPR periferni rasteretni element;
- NU ue od nemetalnih vlakana kao nosei element samonosivog kabla.
3. U oznaci armature optikog kabla sa nemetalnim elementima, slovo N se ne koristi, poto je taj
podatak ve sadran u drugom polju oznake kabla.
4. Za oznaavanje najvee dozvoljene vrednosti vune sile kabla, primenjuju se odredbe iz stava 6.
lan 24.
Podaci o zatiti

lan 26.

1. U ovo polje unosi se deo oznake o materijalima i postignutim stepenima zatite.

2. Oznake vrste i stepena zatite od biolokog i mehanikog delovanja na kabl, a koja se postie
primenom omotaa, armatura, branika i drugih materijala, su:
- ZG zatien od glodara, blai stepen te zatite, na engleskom jeziku: rodent protected;
- OG otporan na glodare, stroi stepen te zatite, na engleskom jeziku: rodent resistant;
- ZT zatien od termita, na engleskom jeziku: termite protected;
- ZS zatien od same, na engleskom jeziku: antiballistic.
3. Oznake materijala za zatitu od prodora vode i vlage, pored ve navedenih omotaa, branika i
armature, su:
- G gel;
- B trake ili konci koji bubre;
- M smesa za punjenje jezgra.
4. Za oznaavanje zahtevanog stepena zatite optikog kabla od prodora vode i vlage koriste sledee
se oznake:
- ZV poduna zatita od prodora vode i vlage, blai stepen zatite, na engleskom jeziku:
water protected;
- NV nepropustljiva poduna zatita od prodora vode i vlage, stroi stepen te zatite, na
engleskom jeziku: watertight.

Podaci o jezgru

lan 27.

1. Oznake podataka o jezgru se odnose na njegov sadraj, zatim na nain pouavanja optikih
vlakana, a kod jezgra optiko/metalnog hibridnog kabla oznake daju jo i podatke o bakarnim
paricama.
2. Oznake elemenata jezgra su sledee:
- C cev za smetaj i zatitu vlakana, na engleskom jeziku: tube;

13
 - C cev u kojoj su vlakna pokretljiva, na engleskom jeziku: loose tube;
- CC centralna cev, na engleskom jeziku: central tube;
- Rm rebrasti nosa sa m ljebova, na engleskom jeziku: slotted core;
- CRm centralni rebrasti nosa sa m ljebova, na engleskom jeziku: central slotted core;
- Tm traka sa m cevi, na engleskom jeziku: ribbon;
- JTm ojaana traka sa m cevi, na engleskom jeziku: encapsulated ribbon;
- Sn snop sa n optikih vlakana;
- O odbojnik vlakna, na engleskom jeziku: fibre buffer;
- pokretljivo optiko vlakno je bez posebne oznake;
- P polustisnuta sekundarna zatita vlakna;
- S stisnuta sekundarna zatita vlakna;
- simetrina parica namenjena za prenos analognih i digitalnih signala je bez posebne
oznake;
- P parica za daljinsko napajanje jednosmernom strujom.

lan 28.

1. Oznaka pouavanja u obliku zavojnice je Z, a naizmeninog obrtanja NO; na engleskom jeziku:

reverse oscillating. U kablovima sa veim brojem cevi sa pokretljivim vlaknima, traka ili
rebrastih nosaa, jezgro se pouava u slojevima, to se oznaava sa SL.
2. Pouavanje jezgra optiko/metalnih hibridnih kablova se oznaava na gore opisani nain.
3. Oznaka pouavanja kabla sa dva i vie jezgara jednaka je onom u stavu 1. ovog lana.

OZNAAVANJE PLASTINIH CEVI

Osnova oznake

lan 29.

1. Oznake plastinih i zatienih plastinih cevi takoe sadre osnovu i podatke o merama i
materijalu. Za zatiene plastine cevi, oznake sadre i podatak o vrednosti najvee dozvoljene
vune sile, a takoe mogu sadrati oznake o zatiti od uticaja elektrinog polja i od prodora
vlage. One mogu sadrati i oznaku boje, ako je neophodno. Oznake cevi takoe daju podatke po
poljima, to je prikazano na slici 2.
2.

1. polje 2. polje 3. polje 4. polje 5. polje

T T
Osnova Mere cevi Materijal za zid cevi Armatura Podaci o zatiti
5 7 8 8 6

Slika 2

3. U prvom polju je osnovna oznaka namene cevi TT, za telekomunikacione kablove, zajedno sa
brojem tienih cevi malog prenika, odnosno sa brojem otvora u poprenom preseku cevi
najveeg prenika.
- TT1jedinstvena, plastina cev za telekomunikacione kablove;

14
 - TTnzatiena plastina cev za telekomunikacione kablove koja sadri n tienih cevi
malog prenika.

Mere cevi

lan 30

1. U drugom polju su oznake mera cevi.

2. Mere jedinstvenih plastinih cevi se daju kao razlomak spoljnog i unutranjeg prenika izraenih
u mm;
3. Mere zatienih plastinih cevi se daju kao razlomak spoljnog prenika zatitne cevi i unutranjeg
prenika tiene cevi malog prenika, izraenih u mm.
4. Kada zatiena plastina cev nije oblika valjka, obino ako sadri manji broj tienih cevi malog
prenika, tada se umesto spoljnog prenika zatitne cevi navode nazivne vrednosti najveeg
spoljnog rastojanja naspramnih stranica i najveeg spoljnog rastojanje naspramnih uglova, takoe
izraene u mm, a povezane znakom mnoenja.

Materijali za izradu

lan 31.

1. U narednim poljima se navode oznake materijala za izradu cevi i odabranih tehnikih

karakteristika u vezi njih.
2. U treem polju se navode oznake materijala za zidove cevi. Materijali za izradu zidova cevi i
njihove oznake su jednaki onim za izradu omotaa optikih kablova, saglasno lanu 22. ovog
uputstva.
3. Ako se za oznaavanje cevi koriste boje, onda one treba da budu prepoznatljive u odnosu na
zahteve standarda IEC 60304, a prihvatljiva je i prirodna boja. Za oznaavanje boje cevi, ako je
neophodno, koriste se sledee oznake:

- belaBE; - utaU; - zelenaZE; - ljubiastaLJU;

- narandastaNR; - plavaPL; - ruiastaRU; - sivaSI; - smeaSM;

- tirkiznaTR; - crvenaCV; - crnaCN; - prirodna bojaPB.

4. U etvrtom polju su oznake materijala za armaturu. Materijali za izradu armature i njihove oznake
su jednaki onim za izradu armatura optikih kablova saglasno lanovima 24. i 25. ovog uputstva.
Najvea dozvoljena vrednost vune sile zatiene plastine cevi se oznaava jednako kao za
optiki kabl, saglasno stavu 4. lan 22, a postignuti vidovi zatite saglasno stavu 1, lan 26. ovog
uputstva.
5. U petom polju su oznake materijala za branik od uticaja elektrinog polja i od prodora vode i
vlage. Materijali za izradu branika od uticaja elektrinog polja i materijali za podunu zatitu od
prodora vode i vlage, kao i njihove oznake, jednaki su onim za zatitu optikih kablova, saglasno
lanovima 23. i 26., a takoe i oznake postignute zatite od prodora vode i vlage.

15
 Primeri oznaavanja

lan 32.

1. Primeri oznaavanja optikih kablova, jedinica optikog kabla i plastinih cevi namenjenih za
njihovo polaganje u tehnikoj dokumentaciji dati su u Dodatku A ovog uputstva, koji je njegov
sastavni deo.
2. Primeri oznaavanja navedeni u Dodatku A nisu obavezujui.

ZAVRNA ODREDBA

lan 33.

Ovo uputstvo stupa na snagu danom donoenja i objavljuje se na Internet stranici Agencije.

U Beogradu 20.02.2012. godine PREDSEDNIK

UPRAVNOG ODBORA

prof. dr Jovan Radunovi

16
 DODATAK A (Informativan)

PRIMERI OZNAAVANJA OPTIKIH KABLOVA

Oznaavanje optikih kablova

A1. TTO N211 1/52D H1 A1/2,0N2 ZG OS

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N211 N = sa nemetalnim elementima, 211 = za
unutranju montau na posedima, za jednosmerni prenos signala, u skladu sa standardima
SRPS EN 60794-2-11 i ISO/IEC 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 1/52D 1 = broj vlakana u kablu, 52D = karakteristike
vlakna saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.652, klase D;
- 4. polje, materijal omotaa: H1 bez halogenih elemenata, zadrava irenje plamena,
akronimska oznaka na engleskom jeziku: HFFR;
- 5. polje, armatura: A1/2,0N2 A1 = armatura od pree staklenih vlakana, 2,0N2 =
najvea dozvoljena vuna sila 200 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZG zatien od glodara, blai stepen te zatite, na engleskom
jeziku: rodent protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: OS O = odbojnik, S = stisnuta sekundarna zatita vlakna,
vlakno bez oznake.

a) omota
b) armatura
v) odbojnik
g) primarna zatita
d) optiko vlakno

17
A2. TTO N211 2/53A JH1/1,1N2 Z

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N211 N = sa nemetalnim elementima, 211 =
instalacioni za unutranju montau na posedima, za dvosmerni prenos signala, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-2-11 i ISO/IEC 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 2/53A 2 = broj vlakana u kablu, 53A = karakteristike
vlakna saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.653, klase A,
- 4. polje, materijal omotaa: JH1 ojaan preom od staklenih vlakana, bez halogenih
elemenata, zadrava irenje plamena, akronimska oznaka na engleskom jeziku: HFFR;
- 5. polje, armatura: 1,1N2 najvea dozvoljena vuna sila 110 N;
- 6. polje, podaci o jezgru: Z Z = pouavanje u obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo
vlakno.

a) omota
b) ojaanje omotaa
v) vlakno sa primarnom zatitom

18
A3. TTO N21 1 21/B1.1 H1 A1/2,4N2 ZG ZOS

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N211 N = sa nemetalnim elementima; 211 =
instalacioni za unutranju montau na posedima, za dvosmerni prenos signala, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-2-11 i ISO/IEC 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 21/B1.1 21 = broj vlakana u kablu, B1.1 =
karakteristike vlakna saglasne zahtevima standarda SRPS EN 60794-2, klase B1.1;
- 4. polje, materijal omotaa: H1 bez halogenih elemenata, zadrava irenje plamena,
akronimska oznaka na engleskom jeziku: HFFR;
- 5. polje, armatura: A1/2,4N2 A1 = armatura od pree staklenih vlakana, 2,4N2 =
najvea dozvoljena vuna sila 240 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZG zatien od glodara, blai stepen te zatite, na engleskom
jeziku: rodent protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: ZOS Z = pouavanje u obliku zavojnice, O = odbojnik, S =
stisnuta sekundarna zatita vlakna, vlakno bez oznake.

a) omota
b) armatura
v) odbojnik
g) primarna zatita
d) optiko vlakno

19
A4. TTO N211 2(1/ B1.1 ) PV A1/4,0N2 ZG OS

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N211 N = sa nemetalnim elementima, 211 =
instalacioni za unutranju montau na posedima, za dvosmerni prenos signala, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-2-11 i ISO/IEC 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 2(1/B1.1) 2 = kabl u zajednikom omotau sadri
dva jezgra, 1 = po jedno vlakno u svakom jezgru, B1.1 = karakteristike vlakna saglasne
zahtevima standarda SRPS EN 60794-2, klase: B1.1;
- 4. polje, materijal omotaa: PV polivinil hlorid, PVC;
- 5. polje, armatura: A1/4,0N2 A1 = armatura od staklene pree, 4,0N2 = najvea
dozvoljena vuna sila 400 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZG zatien od glodara, blai stepen te zatite, na engleskom
jeziku: rodent protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: OS O = odbojnik, S = stisnuta sekundarna zatita vlakna,
vlakno bez oznake.

a) omota
b) armatura
v) odbojnik
g) primarna zatita
d) optiko vlakno

20
A5. TTO N211 2(1/B1.1) JPVPV A1/3,0N2 ZG OS

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N211 N = sa nemetalnim elementima, 211 =
instalacioni za unutranju montau na posedima, za dvosmerni prenos signala, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-2-11 i ISO/IEC 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 2(1/B1.1) 2 = kabl u zajednikom omotau sadri
dva jezgra, 1 = po jedno vlakno u svakom jezgru, B1.1 = karakteristike vlakna saglasne
zahtevima standarda SRPS EN 60794-2, klase: B1.1;
- 4. polje, materijal omotaa: JPVPV JPV = polivinil hlorid, PVC, ojaan preom od
staklenih vlakana za spoljni omota, PV = polivinil hlorid za unutranje omotae;
- 5. polje, armatura: A1/3,0N2 A1 = armatura od staklene pree, 3,0N2 = najvea
dozvoljena vuna sila 300 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZG zatien od glodara, blai stepen te zatite, na engleskom
jeziku: rodent protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: OS O = odbojnik, S = stisnuta sekundarna zatita vlakna,
vlakno bez oznake.

a) ojaanje omotaa
b) armatura
v) optiko vlakno sa
primarnom zatitom
g) odbojnik
d) unutranji omota
e) spoljni omota

21
A6. TTO N231 41/B1.3 H1 A1/3,6N2 ZG T4OS

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N231 N = sa nemetalnim elementima,
231 =trakasti, instalacioni za unutranju montau na posedima, u skladu sa standardima
SRPS EN 60794-2-31 i ISO/IEC 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 41/B1.3 4 = broj cevi u traci, 1 = broj vlakana u
cevi, B1.3 = karakteristike vlakna saglasne zahtevima standarda SRPS EN 60794-2,
klase: B1.3;
- 4. polje, materijal omotaa: H1 bez halogenih elemenata, zadrava irenje plamena,
akronimska oznaka na engleskom jeziku: HFFR;
- 5. polje, armatura: A1/3,6N2 A1 = armatura od staklene pree, 3,6N2 = najvea
dozvoljena vuna sila 360 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZG zatien od glodara, blai stepen te zatite, na engleskom
jeziku: rodent protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: T4OS T4 = traka sa etiri cevi, O = odbojnik,
- S = stisnuta sekundarna zatita vlakna, vlakno bez oznake.

a) traka sa etiri cevi u

kojima je po jedno
stisnuto optiko vlakno sa
primarnom zatitom i
odbojnikom
b) armatura
v) omota

22
A7. TTO N221 1212/52D H1 A1R/5,5N3 BZV CGSL

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N221 sa nemetalnim elementima, instalacioni
distributivni kabl za unutranju montau na posedima, sa vie vlakana, u skladu sa
standardima SRPS EN 60794-2-21 i ISO 11801;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 1212/52D 12 = broj cevi, 12 = broj vlakana u cevi,
52D = karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.652, klase D;
- 4. polje, materijal omotaa: H1 bez halogenih elemenata, zadrava irenje plamena,
akronimska oznaka na engleskom jeziku: HFFR;
- 5. polje, armatura: A1R/5,5N3 A1 = armatura od pree staklenih vlakana, R =
centralni rasteretni element od staklenih vlakana, 5,5N3 = najvea dozvoljena vrednost
vune sile 5500 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: BZV B = trake ili konci koji bubre, ZV = poduna zatita
od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CGSL C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, G = punjena
gelom, SL = pouavanje u slojevima, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) centralni rasteretni element

b) ispuna, ne oznaava se
v) konac koji bubri
g) omota
d) traka koja bubri
) armatura
e) kanap za cepanje omotaa, ne oznaava se
) cev i optika vlakna

23
A8. TTO M311 12121/52A JPE A1/2,7N3 OGMBZV CCSLT12

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: M311 sa metalnim elementima, za spoljnu montau
polaganjem u cevi ili neposredno u zemlju, prvenstveno u pristupnoj mrei, saglasno
standardu SRPS EN 60794-3-11;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 12121/52A 12 = broj traka u kablu, 12 = broj cevi
u traci, 1 = broj vlakana u cevi, 52A = karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T
preporuke G.652, klase A;
- 4. polje, materijal omotaa: JPE ojaani polietilen, PE;
- 5. polje, armatura: A1/2,7N3 A1 = elina valovita traka sa kopolimerom, 2,7N3 =
najvea dozvoljena vrednost vune sile 2700 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: OGMBZV OG = otporan na glodare, stroi stepen te zatite,
na engleskom jeziku: rodent resistant; M = smesa za punjenje, B = trake ili konci koji
bubre, ZV = poduna zatita od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom
jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CCSLT12 CC = centralna cev, SL = pouavanje u
slojevima, T12 = traka sa 12 cevi, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) ojaanje omotaa
b) omota
v) traka koja bubri
g) smesa za punjenje
d) traka sa cevima za optika vlakna
) centralna cev
e) armatura
) kanap za cepanje omotaa, ne oznaava se

24
A9. TTO P311 26/52B + 4100/135 20,5 + P0,5 PAPE NA2NR/9,5N3 OGBVZ CZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: P311 optiko/metalni hibridni za spoljnu montau
polaganjem u cevi ili neposredno u zemlju, prvenstveno u pristupnoj mrei, saglasno
standardu SRPS EN 60794-3-11;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 26/52B + 4100/135 20,5 + P0,5 2 = broj cevi, 6
= broj vlakana u cevi, 52B = karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke
G.652, klase B, 4100/135 20,5 4 = broj simetrinih parica za prenos analognih i
digitalnh signala, 100 = gornja granina uestanost izraena u MHz, 135 = nazivna
vrednost karakteristine impedanse izraena u , 2 = broj provodnika u parici, 0,5 =
prenik provodnika izraen u mm, P0,5 P = jedna parica namenjena za daljinsko
napajanje jednosmernom strujom, 0,5 = povrina poprenog preseka provodnika izraena
u mm2;
- 4. polje, materijal omotaa: PAPE PA = za spoljni omota poliamid PA, a PE = za
unutranji omota polietilen, PE;
- 5. polje, armatura: NA2NR/9.5N3 NA2 = od aramida, NR = centralni rasteretni
element od staklenih vlakana, 9,5N3 = najvea dozvoljena vrednost vune sile 9500 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: OGBZV OG = otporan na glodare, stroi stepen te zatite, na
engleskom jeziku: rodent resistant, B = trake ili konci koji bubre, ZV = poduna zatita
od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, Z = pouavanje u
obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) parica za daljinsko napajanje

b) cev u kojoj su vlakna pokretljiva
v) optiko vlakno
g) centralni rasteretni element
d) simetrina parica
) unutranji omota od polietilena
e) spoljni omota od poliamida
) traka od poliestera, ne oznaava se

25
A10. TTO M322 66/55A PG UA1/1,1N4 ZSMVZ CGZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: M322 sa metalnim elementima, samonosivi, namenjen
za kratka i srednja rastojanja, za polaganje po telekomunikacionim uporitima, saglasno
standardu SRPS EN 60794-3-22;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 66/55A 6 = broj cevi, 6 = broj vlakana u cevi, 55A =
karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.655, klase A;
- 4. polje, materijal omotaa: PG polietilen velike gustine PG;
- 5. polje, armatura: UA1/1,1N4 U = metalno ue, A1 = elina valovita traka sa
kopolimerom, 1,1N4 = najvea dozvoljena vrednost vune sile 11000 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZSMZV ZS = zatien od same, M = smesa za punjenje
jezgra, B = trake ili konci koji bubre, ZV = poduna zatita od prodora vode i vlage
blaeg stepena, na engleskom jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CGZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, G = punjena
gelom, Z = pouavanje u obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) metalno ue
b) omota
v) cev sa optikim vlaknima
g) smesa za nalivanje
d) elina armatura
) ispuna, ne oznaava se

26
A11. TTO M411 46/52A U1,14A5/9,7N4 AG BNV CGZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, namena: M411 sa metalnim elementima, u jednoslojnom zemljovodnom
uetu sa icama od aluminijumske legure, saglasno standardu SRPS EN 60794-4-11;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 46/52A 4 = broj cevi, 6 = broj vlakana u cevi, 52A =
karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.652, klase A;
- 4. polje, zemljovodno ue: U1,14A5/9,7N4 U = zemljovodno ue, 1,14A5 = najvea
dozvoljena vrednost struje kratkog spoja 114 kA, 9,7N4 = najvea dozvoljena vuna sila
97 kN;
- 5. polje, materijal omotaa: AG glatka aluminijumska cev;
- 6. polje, podaci o zatiti: BVN B = trake ili konci koji bubre, NV = nepropustljiva
poduna zatita od prodora vode i vlage, stroi stepen te zatite, na engleskom jeziku:
watertight.
- 7. polje, podaci o jezgru: CGZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, G = punjena
gelom, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) aluminijumska cev
b) plastina traka, ne oznaava se
v) ispuna, ne oznaava se
g) cev sa optikim vlaknima
d) ica od aluminijumske legure

27
A12. TTO N413 68/52D PGPE A2 R/5,8N3 MZV CGZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: N413 sa nemetalnim elementima, samonosivi za
polaganje naporedo sa elektroenergetskim vodovima, saglasno standardu SRPS EN
60794-4-13;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 68/52D 6 = broj cevi, 8 = broj vlakana u cevi, 52D
= karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.652, klase D;
- 4. polje, materijal omotaa: PGPE PG = za spoljni omota polietilen velike gustine
PG, PE = za unutranji omota polietilen, PE;
- 5. polje, armatura: A2R/5,8N3 A2 = armatura od aramida, R = centralni rasteretni
element od staklenih vlakana, 5,8N3 = najvea dozvoljena vrednost vune sile 5800 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZSMZV ZS = zatien od same, M = smesa za punjenje
jezgra, ZV = poduna zatita od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom
jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CGZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, G = punjena
gelom, Z = pouavanje u obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) centralni rasteretni element

b) cev sa optikim vlaknima
v) smesa za punjenje
g) traka za omotavanje, ne oznaeva se
d) unutranji polietilenski omota
) armatura od aramida
e) spoljni omota

28
A13. TTO N414 68/55B PE A2R/2N3 ZSMZV CGZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, namena: N414 visei za polaganje vezivanjem za elektroenergetske vodove,
saglasno standardu SRPS EN 60794-4-14;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 68/52D 6 = broj cevi, 8 = broj vlakana u cevi, 55B
= karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.655, klase B;
- 4. polje, materijal omotaa: PE polietilen, PE;
- 5. polje, armatura: A2R/2N3 A2 = od aramida, R = centralni rasteretni element od
staklenih vlakana, 2N3 = najvea dozvoljena vrednost vune sile 2000 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: ZSMVZ ZS = zatien od same, M = smesa za punjenje
jezgra, ZV = poduna zatita od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom
jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CGZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, G = punjena
gelom, Z = pouavanje u obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) optika vlakna
b) cev u kojoj su vlakna pokretljiva
v) centralni rasteretni element
g) gel
d) armatura od aramida
) smesa za punjenje
e) omota

29
A14. TTO N511 412/55E PG R/1,0N3 BVZ CGSL

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, namena: N511 sa nemetalnim elementima, malog prenika za polaganje
uduvavanjem u cevi malog prenika i u zatiene cevi malog prenika, saglasno
standardu SRPS EN 60794-5-11;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 412/55E 4 = broj cevi, 12 = broj vlakana u cevi,
55E = karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.655, klase E;
- 4. polje, materijal omotaa: PG polietilen velike gustine;
- 5. polje, armatura: R/1,0N3 R = centralni rasteretni element od staklenih vlakana,
1,0N3 = najvea dozvoljena vrednost vune sile 1000 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: BVZ B = trake ili konci koji bubre, ZV = poduna
zatita od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CGSL C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, G = punjena
gelom, SL = pouavanje u slojevima, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) centralni rasteretni element

b) cev sa optikim vlaknima
v) konci koji bubre
g) ispuna, ne oznaeva se
d) traka za omotavanje, ne oznaeva se
) kanap za cepanje omotaa, ne oznaeva se
e) omota

30
A15. TTO N511 4/52D PP A2/1,5N2 MVZ CCGZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, namena: N511 sa nemetalnim elementima, malog prenika, za polaganje
uduvavanjem u cevi malog prenika i u zatiene cevi malog prenika, saglasno
standardu SRPS EN 60794-5-11;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 4/52D 4 = broj pokretljivih vlakana u kablu, 52D =
karakteristike vlakana saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.652, klase D;
- 4. polje, materijal omotaa: PP omota od polipropilena, PP;
- 5. polje, armatura: A2/1,5N2 A2 = od aramida, 1,5N2 = najvea dozvoljena vrednost
vune sile 150 N;
- 6. polje, podaci o zatiti: MVZ M = smesa za punjenje jezgra, ZV = poduna zatita
od prodora vode i vlage blaeg stepena, na engleskom jeziku: water protected;
- 7. polje, podaci o jezgru: CCGZ CC = centralna cev, G = punjena gelom, Z =
pouavanje u vidu zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) optiko vlakno
b) centralna cev
v) armatura
g) omota

31
A16. TTO J521 8/52D JAKAK 1,6N CZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: J521 jedinica optikog kabla, za polaganje
uduvavanjem u cevi malog prenika i u zatiene cevi malog prenika, saglasno
standardu SRPS EN 60794-5-21;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 8/52D 8 = broj vlakana u jedinici, 52D =
karakteristike vlakna saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.652, klase D;
- 4.polje, materijal za cev: JAKAK JAK = ojaani spoljni sloj cevi od akrila, AK =
unutranji sloj cevi od akrila;
- 5.polje, armatura: 1,6N1 najvea dozvoljena vuna sila 16 N ;
- 6. polje: podaci o jezgru: CZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, Z = pouavanje u
obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

a) optiko vlakno
b) unutranji sloj cevi od
akrilata
v) spoljni sloj cevi od akrilata
g) staklena zrna na povrini

A17. TTO J521 4/55D+4/57A JAKAK 1,6N1 CZ

- 1. polje, osnova: TTO optiki kabl;

- 2. polje, konstrukcija i namena: J521 jedinica optikog kabla, za polaganje
uduvavanjem u cevi malog prenika i u zatiene cevi malog prenika, saglasno
standardu SRPS EN 60794-5-21;
- 3. polje, broj vlakana i standard: 4/55D+4/57A 4 = broj vlakana, 55B = karakteristike
vlakna saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.655, klase D, 4 = broj vlakana, 57A =
karakteristike saglasne zahtevima ITU-T preporuke G.657, klase A;
- 4. polje, materijal za cev: JAKAK JAK = ojaani spoljni sloj cevi od akrila, AK =
unutranji sloj cevi od akrila;
- 5. polje, armatura: 1,6N1 = najvea dozvoljena vuna sila 16 N;
- 6. polje: podaci o jezgru: CZ C = cev u kojoj su vlakna pokretljiva, Z = pouavanje u
obliku zavojnice, bez oznake pokretljivo vlakno.

Izgled preseka i oznaavanje elemenata ove jedinice, izuzimajui optika vlakna, su

jednaki kao u primeru A16.

32
A18. TT1 120/115 PGSI

- 1. polje, osnova: TT1 za telekomunikacione kablove, jedinstvena, plastina cev;

- 2. polje, mere cevi: 120/115 120 = nazivna vrednost spoljnog prenika, izraena u
mm, 115 = nazivna vrednost unutranjeg prenika, izraena u mm;
- 3. polje, materijal za zidove cevi : PGSI PG= polietilen velike gustine, PG, SI = sive
boje;

A19. TT24 39/3,5 PEPEBCN NA2/5,0N3 ZV

- 1. polje, osnova: TT24 TT = za telekomunikacione kablove; zatiena, plastina cev

koja sadri tiene cevi malog prenika, 24 = broj tienih cevi;
- 2. polje, mere cevi: 39/3,5 39 = nazivna vrednost spoljnog prenika zatitne cevi,
izraena u mm, 3,5 = nazivna vrednost unutranjeg prenika tiene cevi malog prenika,
izraena u mm;
- 3. polje, materijal za zidove cevi: PEPEBCN PEPE =dvoslojni zid od polietilena, PE,
B = branik, CN = crne boje;
- 4. polje, armatura: NA2/5,0N3 NA2 = od aramida, 5,0N3 = najvea dozvoljena
vrednost vune sile 5000 N;
- 5. polje, podaci o zatiti: ZV = poduna zatita od prodora vode i vlage blaeg stepena, na
engleskom jeziku: water protected.

A20. TT24 3133/3,5 H1BE 2,5N3

- 1. polje, osnova: TT24 TT = za telekomunikacione kablove; zatiena, plastina cev

koja sadri tiene cevi malog prenika, 24 = broj tienih cevi;
- 2. polje, mere: 3133/3,5 3133 = nazivne vrednosti najveeg spoljnog rastojanja
naspramnih stranica i najveeg spoljnog rastojanje naspramnih uglova, zatitne cevi
izraene u mm, 3,5 = nazivna vrednost unutranjeg prenika tiene cevi malog prenika
izraena u mm;
- 3. polje, materijal za zidove cevi: H1BE H1 = bez halogenih elemenata, zadrava
irenje plamena, BE = bele boje;
- 4. polje, armatura: 2,5N3 najvea dozvoljena vrednost vune sile 2500 N.

33