1.

POJAM PREDUZEA KAO OSNOVNOG SUBJKETA

PRIVREDE
Preduzee je osnovni subjekat trine privrede, koji se uspostavlja kao
samostalna organizacija ljdi i sredstava za proizvodnju, a odredjenim
zadacima u okviru drutvene podjele rada.
Svoju djelatnost preduzee zapoinje preduzimanjem odredjenih aktivnosti
pribavljanjem elemenata proizvodnje radne snage i sredstava za proizvodnju,
razmjenom i raspodjelom novac-kapital. Djelovanjem radne snage pomou
sredstava za rad na materijal, stvara se proizvod koji se prodaj na tritu za novac.
Taj dobijeni novac preduzee ponovo ulaze upribavljanje el. I u razvoj preduzea.
Cilj preduzea je da uvea uloeni kapital, to se ispoljava u vidu profita.
Ljudi su nastojali da na to laki nain zadovolje sve svoje potrebe. U poetku se to
zadovoljavalo spontano a kasnije sve vie organizovano. Na taj nain je dolo do
uspostavljanja preduzea kao osnovnog subjekta robno-novane privrede, a to
zavisi od trine razmjene i izraavanja ekonomskih vrijednosti u novcu.
Pravno lice preduzea ispoljava se u njegovom odnosu kako prem lanovima
kolektiva tako i prema drugim p-ima i drutvenim zajednicama.
Privredno lice nastaje udruivanjem lanova kolektiva radi izvravanja zadataka u
procesu reprodukcije.

2. PODJELA PREDUZEA PREMA VELIINI

Na osnovu speijalizacije preduzea se mogu podjeliti na vie vrsta. Postoji vie
kriterijuma po kojima se dijele preduzea ,a najei je prema: djelatnosti,
karakteru procesa rada, strukturi elemenata proizvodnje, veliini i vlasnitvu.
Prema veliini preduzea se dijele na mala, srednja i velika. Kriterijumi za podjelu
preduzea prema veliini su: broj zaposenih, vrednost sredstava tj raspooivi
kapital, ukupni godinji prihod ili profit.
Velika preduzea zapoljavaju nekoliko hiljada i desetina hiljada radnika. Ovakva
preduzea osnivaju se u oblasti proizvonje automobila, naftnoj privredi,
prehrambenoj industriji...
Mala preduzea osnivaju se u djelatnosti koje snadbjevaju velike privredne subjekte
djelovima ili komponentama sloenih proizvoda, kao i za podmirivanje potreba
lokalnog stanovnitva. To su preteno porodina preduzea sa skromni kapitalom.
Preduzea stalno usavravaju i unapredjuju svoje poslovanje i prerastaju u vee
privredne subjekte. Na taj nain postaju srednja preduzea.
Srednja preduzea su privredni subjekti ije poslovanje prevazilazi lokalni znaaj
jer imaju vei obim poslovanja nego to su potrebe trzita u njegovom okruenju.
To podrazumjeva savremenije tehnologije, vei broj zaposlenih... Ova preduzea
mogu nastati udruivanjem veeg broja malih preduzea. Ovdje se vri koncetracija
sredstavai kadrova i to omoguava opstanak na tritu.