UNIVERZITET U NOVOM SADU

Medicinski fakultet Novi Sad

SEMINARSKI RAD IZ HISTOLOGIJE

Digestivna cev-zajednike histoloke

karakteristike

Mentor: Student:
prof. doc. dr Matilda olai Branka Filipovi
Opta medicina
12422/2010
II grupa

2011. godina
 DIGESTIVNA CEV - zajednike histoloke
karakteristike

Digestivni sistem sastoji se od jedne cevi i lezda prikljuenih uz njih, i nekih specifinih
ureaja kao to su zubi i jezik u usnoj upljini.
Njegova uloga je vrlo raznolika: primanje hrane i njena mehanika i hemijska obrada (zubi,
sekreti lezda), zatim vakanje primljene hrane, resorpcija tekuih i otopljenih delova hrane, kao
i odstranjivanje nesvarenih delova hrane (defekacija).
Sastoji se od: usne duplje, drela, jednjaka, eluca, tankog creva, debelog creva i rektuma.
Organi pridodati digestivnoj cevi su pljuvane lezde, jetra, pankreas i una kesa.
Digestivni trakt ima zajedniki plan grae. Svi segmenti digestivne cevi, izuzev usne
duplje, imaju centralnu upljinu i zid sastavljen od etiri sloja ili tunike:

1. Sluznica (tunica mucosa) je unutranji sloj koga ine tri lista (lamine):
Epitel ili lamina epithelialis mucosae;
Rastresito vezivno tkivo ili lamina propria mucosae;
Miini list sluznice ili lamina muscularis mucosae.

2. Podsluznica (tunica submucosa).

3. Miini sloj (tunica muscularis), najee izgraen iz dve naslage:

Stratum circulare;
Stratum longitudinal.

4. Spoljanji sloj (tunica serosa ili tunica adventitia).

TUNICA MUCOSA digestivnog trakta ima tri osnovne uloge:

zatitnu (barijernu)
sekretornu
apsorptivnu ulogu.

EPITEL uestvuje u svim pomenutim funkcijama. On predstavlja barijeru na

granici izmeu lumena digestivne cevi, koji je u kontinuitetu sa spoljanjom sredinom,i
preostalog dela zida digestivne cevi kao dela unutranje sredine.
Epitel spreava prodor antigena iz lumena digestivne cevi u vezivno i krvne
sudove lamine proprije. Pojedine epitelne elije imaju sekretornu ulogu. One sekretuju
digestivne enzime, sluz, hlorovodoninu kiselinu, lizozom ili hormone. I na kraju, preko
epitela se apsorbuju i transportuju produkti digestije iz lumena eluca i creva u vaskularni
sistem.
U razliitim delovima digestivne cevi nalaze se razliiti tipovi epitela, zavisno od
funkcije datog segmenta. Od usnog otvora do kraja jednjaka zastupljen je ploasti
slojeviti epitel bez oroavanja. U elucu, tankom crevu i debelom crevu prisutan je

2
jednosloji cilindrini epitel koji u analnoj regiji ponovo prelazi u ploasti slojeviti epitel,
najpre bez oroavanja i na kraju, sa oroavanjem.

LAMINU PROPRIJU MUKOZE gradi rastresito vezivno tkivo, proeto

lezdama, krvnim i limfnim sudovima, nervima i elijama imunog sistema. Kapilarna
mrea lamine proprije naroito je bogata u tankom i debelom crevu, gde se vri
intenzivna apsorpcija vode i metabolite. veina nutricijenata dospeva u fenestrovane
krvne kapilare, dok se manji deo (pojedini lipidi i protein) transportuje preko limfnih
kapilara.
elije imunog sistema grde imunoloku barijeru koja titi organizam od delovanja
mikroorganizama i drugih antigena. Meu njima su najbrojniji limfociti, plazmociti,
makrofagi i granulociti. Ove elije rasejane su po itavoj mukozi, ali su naroito brojne u
ileumu i apendiksu, gde formiraju ostrvca limfnog tkiva. Limfno tkivo digestivne cevi
oznaava se kao GALT i prisutno je ne samo u mukozi, ve jednim delom i u submukozi
alimentarnog kanala.

LAMINA MUSKULARIS MUKOZE je tanak omota u vidu cilindra koji

razdvaja mukozu od submukoze. Graena je od dva podsloja glatkih miinih elija.
elije unutranjeg podsloja imaju krunu orijentaciju, dok elije spoljanjeg podsloja
imaju uzdunu orijentaciju. Kontrakcijom ovih elija omoguavaju se pokreti sluznice,
nezavisni od crevne peristaltike, a bitni za procese apsorpcije i sekrecije.

TUNICA SUBMUCOSA sadri umereno gusto vezivno tkivo, krvne i limfne

sudove, nervna vlakna, a u pojedinim segnentima digestivne cevi i lezde. Krvni sudovi
submukoze su veeg kalibra, a njihove grane ishranjuju ostale slojeve zida digestivne
cevi. U podsluznici se nalazi i kompleksna mrea neurona koji grade Majsnerov (
Meissner) submukozni nervni splet.
U submukozi jednjaka i dvanaestopalanog creva prisutne su lezde, dok se u
posluznici ileuma i apendiksa zapaaju limfni folikuli.

TUNICA MUSCULARIS je relativno debeo miini sloj alimentarnog kanala. U

najveem delu digestivne cevi miini sloj izgraen je od dva podsloja ili stratum glatkih
miinih elija unutranjeg i spoljanjeg. U unutranjem podsloj miine elije imaju
kruan ili blago spiralan raspored, a u spoljanjem posloju elije imaju preteno uzdunu
orijentaciju. Kontrakcijom cirkularnog podloja suava se lumen alimentarnog kanala, a
njegov sadraj se mea i komprimuje. Kontrakcijom longitudinalnog podsloja digestivna
cev se skrauje. Unutranji i spoljanji posloj kontrahuje se lagano, sinhronizovano i
ritmiki izazivajui periodina suenja i skraenja pojedinih segmenata digestivne cevi.
Ovi pokreti zovu se peristatiki pokreti i vani su za transport lumenskog sadraja u
pravcu analnog kanala.
U nekim delovima digestivnog trakta miini sloj je kompleksnije grae. U jednjaku se
pored glatke musculature nalazi i skeletna. U elucu se, pored krunog i uzdunog
podsloja, javlja i trei miini posloj, izgraen od ukoso orijentisanih snopova glatke
musculature. U debelom crevu longitudinalni podsloj organizovan je u tri uzdune
zadebljale trake teniae coli. U pojednim zonama digestivne cevi cirkularni podsloj je
zadebljao i gradi sfinktere ili valvule, kao to su faringoezofagusni sfinkter,

3
ezofagokardijani sfinkter, pilorusni sfinkter, ileocekalna valvula i unutranji analni
sfinkter.
Izmeu cirkularnog i longitudinalnog posloja smete je Auerbahov mienterini nervni
splet koji regulise crevnu motoriku. Auerbahov splet je komponenta enterinog nervnog
sistema. Pored enternih neurona, crevnu motoriku reguliu i intersticijumske Kahalove
elije. To su vretenaste ili zvezdaste elije, umetnute izmeu enternih neurona i glatkih
miinih elija. Kahalove elije uestvuju u koordinisanju gastrointestinalne peristaltike i
u neurotransmisije poto generiu i prenose elektrine talase do glatkih miinih elija.

TUNICA SEROSA ili TINICA ADVENTITIA ini spoljanji omota

digestivne cevi. Seroznom se naziva visceralni list peritoneuma koji oblae podpreani
deo jednjaka, eludac, deo tankog i debelog masnog creva. Sastoji se od tanke naslage
rastresitog veziva i jednoslojnog ploastog epitela (mezotela) na povrini koji joj daje
glatkou i sjaj. Submezotelno vezivno moe sadrati znaajne naslage tkiva. Natpreani
deo jednjaka i deo zida trbunih organa (duodenum, ushodni i nishodni kolon) kojim su
fiksirani za abdominalni zid umesto serozne sadri adventiciju, Tunica adventitia graena
je od dobro vaskularizovanog rastresitog veziva koje se bez jasne granice utapa u okolno
vezivo.

Slika 1.AMP Auerbachov ivani splet; SKM skeletni mii;

SM glatki mii;

4
 Slika 2. AE - appendices epiploicae; TS - tunica serosa;
M - tunica muscularis

Slika 3. EP - epitel; EG - lezde jednjaka; LP - lamina proprija;

MM muskularis mukoze; L lumen; CMl kruni miini sloj;
SM podsluznica.

5
 LITERATURA:

1) Anelkovi Z, Somer Lj, Avramovi M, Milosavljevi Z, Tanaskovi I, Matavulj M,

Perovi M, Nikoli I, Rani G, Laloevi D, Milenkova Lj, Danilovi V, Petrovi A
Histologija, Impressum, Ni, 2009.
2) Duani V, Osnove histologije oveka, Medicinska knjiga, Beograd Zagreb, 1983.
3) www.vms.hr