ULANGAN TENGAH SEMESTER II SEKOLAH DASAR

TAHUN PELAJARAN 2013/ 2014

Mata pelajaran : Bahasa Jawa Hari/ Tanggal : ..
Kelas/ Semester : 4/ II Waktu : .

I. Berilah tanda silang pada huruf a, b, c, atau d di depan jawaban yang kamu anggap
benar!

Wacanen crita rakyat ing ngisor kanthi permati!

Cindelaras
Raden Putra raja ing Jenggala duwe garwa loro yaiku Dewi Limaran lan Dewi Cindaka
padha ayune, nganti ora bisa dibedaake. Sing mbedakake mung sipate. Menawa Dewi
Limaran watake becik. Nanging Dewi Cindaka culika.
Ringkasing crita amarga pitraeh Dewi Cindaka, Dewi Limaran di tundhing lunga Raden
Putra. Sabanjure Dewi Limaran lunga saparan-paran nganti tumeka alas. Kamangka dheweke
lagi ngandhut. Dina ginanti dina, wulan ginanti wulan, Dewi Limaran banjur babaran. Anake
miyos lanang, diparapi Cindhelaras.
1. Irah-irahan wacan ing duwur yaiku ....
a. Raden Putra
b. Dewi Limaran
c. Dewi Cindaka
d. Cindelaras
2. Kepriye Sipate Dewi Limaran .
a. Becik
b. Culika
c. Pelit
d. Eman
3. Kepriye sipate Dewi Cindaka .
a. Becik
b. Culika
c. Pelit
d. Eman
4. Nyambut gawe bebarengan diarani ..
a. Rembugan
b. Dolanan
c. Sambatan
d. Gotongan
5. Sinom iku kelebu tembang . . . .
a. pilihan
b. dolanan
c. macapat
d. Wajib
6. Jumlah gatra ing tembang gambuh ana ....
a. papat c. Enem
b. lima d. Pitu
7. Muslih mengeti dina kelairane.
Ukara pitakon sing bener . . . .
a. Sapa sing mengeti dina kelairane ?
b. ing ngendi Muslih mengeti dina kelairane ?
c. Kapan Muslih mengeti dina kelairane ?
 d. Kenang apa Muslih mengeti dina kelairane ?
8. Bapak lunga menyang surabaya, basa kramane .
a. Bapak kesah menyang Surabaya
b. Bapak tindak dhateng Surabaya
c. Bapak tindak menyang Surabaya
d. Bapak kesah dhateng Surabaya
9. Ibu maca surat. Krama aluse maca yaiku .
a. Maos b. Nyerat c. Serat d. Caos
Pacelathon kanggo No. 10, 11
Ibu : Wong lagi bae mangan kok wis macak pramuka,
arep menyang ngendi maneh, Pram!
Pramono : Badhe dhateng Sekolahan, latihan
Pramuka, Bu!
Ibu : Lho biasane latihane rak dina Minggu?
Pramono : Leres bu, nanging dinten punika latihan
Malih amargi badhe ngawontenaken Pesta Siaga.

10. Sapa bae sing guneman ?

a. Ibu lan Pramuka c. Pramono lan Pramini
b. Ibu lan Pramono d. Pramono lan Pramuka

11. Ngomongake bab apa Ibu lan Pramono?

a. mangan awan c. dina Minggu
b. teng sekolah d. latihan Pramuka
12. Saiki mangsa rendheng. Mangsa tegese .
a. wayah b.wulan c.mangan d.udan

13. segadirubung tinggi, batanganne apa ? salak

a. sawakul b. sakepel c. sapiring d.sapuluk

Raden Werkudara kuwi Panenggake Pandahawa. Dedege werkudara gagah gedhe

dhuwur. Kalebu swarane uga gedhe jumleger. Apa maneh yen pinuju nesu, swarane kaya-
kaya njugrukake gunung.
Nanging, watake satriya pinunjul banget. Raden werkudoro ora seneng umuk, ora
goroh, tur ora nate pamer kekuwatane. Kamangka raden werkudara kuwi sekti mandraguna.
Wesi gligen wae bisa ditoklek nganggo tangane.
Raden werkudara duwe kuku sing ampuh jenenge kuku pancanaka.

14. Sapa panenggake pandhawa kuwi ....

a. Arjuna
b. Werkudara
c. Puntadewa
d. Janaka
15. Kepriye dedege Raden Werkudara ....
a. ala
b. cendep
c. gering
d. gagah lan gedhe dhuwur
16. Raden werkudara uga duwe kuku kang ampuh banget, jenenge ....
a. Kuku sukma
 b. Kuku Pancanaka
c. Kuku Dewanaka
d. Kuku Sejati
17. Gawe ukara pacelathon, sawise jeneng wong dikanteni tandha .
a. Titik
b. Koma
c. Titik koma
d. Titik loro
18. Tandha pada lingsa ( ) gunane kanggo . . . .
a. titik utawa pungkasaning ukara
b. koma utawa mandeg sedhela
c. aksara mati pungkasaning tembung
d. miwiti ukara tunggal alinea
19.
Aksara jawa ing ndhuwur iku unine .
a. Bagong iku adhine gareng
b. Gareng duwe adhi bagong
c. Bagong adhine gareng
d. Bagong kuwi adhine gareng
20. Ibu dereng wungu
Yen ditulis nganggo aksara jawa yaiku .

II. Isilah titik-titik di bawah ini dengan benar!

21. Simbah tindak solo nitih sepur.
nitih basa ngokone .....
22. Bapak ngadeg ing ngarep lawang. Ngadeg krama inggile .
23. Layang kanggo ngabari pahargyan diarani ..
24. Ukara pitakon dipungkasi nganggo tandha .
25. Semar, Gareng, Petruk lan Bagong ing pewayangan diarani ....
26. Hani : Menyang ngendi, Nis?
Nisa : Menyang sawah, Han.
Sing lagi takon yaiku .
27. Tandha kanggo miwiti ukara tunggal utawa alinea diarani ..
28. Parine wis kuning sedhela meneh .
29. Yuswanipun Bapak sampun sewidak taun.
Yuswa tegese .
30. Diwaca .

III. Jawablah pertanyaan di bawah ini dengan benar!

31. Gawea ukara nganggo tembung :
a. Pira
b. Ngundang
Wangsulan :
a......................................................................................
b. ..........................................
32. Sebutna araning Pandhawa Lima!
 Wangsulan:


33. Gawea pacelathon, cekak wae !
Wangsulan

34. Sing nekani pahargyan Yona.
Gawea ukara pitakon kanggo wangsulan ing nduwur !
Wangsulan

35. Tembang macapat ana pira? Sebutna 3 wae!

Wangsulan
..

Kunci Jawaban
UTS Kelas IV Semester 2 Sekolah Dasar
Tahun 2014

1. D 6. B 11. D 16. B
2. A 7. A 12. A 17. D
3. B 8. B 13. B 18. B
4. C 9. A 14. B 19. C
5. C 10. B 15. D 20. A

21. Numpak 26. Hani

22. Jumeneng 27. Adeg-adeg
23. Ulem 28. Panen
24. ? 29. Umur
25. Punakawan 30. Sopan

31. Kawicaksanaan guru

32. Araning Pandhawa : a.Puntadewa
b. Werkudara
c. Arjuna
d. Nakula
e. Sadewa
33. Kawicaksanaan guru
34. Kawicaksanaan guru
35. Tembang macapat ana 11 yaiku :
a. Gambuh
b. Mijil
c. Megatruh
d. Maskumambang
e. Pucung
f. Durma
g. Kinanthi
h. Sinom
i. Pangkur
j. Dandhang gula
k. Asmarandhana

LATIHAN UJIAN SEKOLAH SD KELAS VI

Mata Pelajaran : Bahasa jawa Hari / Tanggal :
Tahun Pelajaran : 2012 / 2013 Waktu : 120
menit

1. Guruku
Guruku niyatmu pancen mulya ora ngarep ngarep balesan saka muridmu. Senajan
udan lan panas panjenengan tansah semangat ora nate sambat lan ngresula. Kabeh mau
mung kangge pintere murid-murid.
Isi guritan ing ndhuwur ... .
a. guru darbe niyat kang mulya
b. guru kang ora ngarep arep balesan.
c. Guru kang semangat
d. Guru minterake murid
2. Layune kancil merga diburu macan, kepangkalan kali kang kebak baya. Dasar
kancil sing sing cerdhik, rewa-rewa arep menei panganan baya-baya kang ana kali. Bareng
baya-baya padha nungul ing ndhuwure banyu, kancil ethok-ethok ngitung baya, pranyata
baya-baya iku mung dienggo ancik-ancik kancil supaya bisa mlumpat kali ngendhani
pangepunge macan kang galak.
Saka cuplikan dongeng ing ndhuwur, kewan sing cerdhik ... .
a. baya b. kancil c. macan d. gajah
3. Iya, padha-padha, dhik.
Ukara ing ndhuwur yen ditulis nganggo aksara jawa dadi .

a.

b.

c.

d.

4. 1. Ana macan galak ngamuk

2. Pak lurah nggerakake wong supaya mikut macan kang lagi ngamuk.
3. Macan bisa kapikut njur dilebokake krangkeng.
4. Pengamuke macan gawe gegere wong sadesa.
Supaya dadi karangan sing apik urutane ... .
a. 1-4-2-3 b. 2-3-4-1 c .1-4-2-3 d. 2-4-3-1
5. Kinanthi
Padha gulangen ing kalbu
ingsasmita amrihlantif
aja pijer mangan nendra
kaprawiran den kaeksi
pesunen sarira nira
cegah dhahar lawan guling
Cacahing gatra tembang ing dhuwur ana .
 a. 4 b. 5 c. 6 d. 7
6. 1. Tembang Nyidam sari
2. Tembang Pangkur
3. Juru demung
4. Tembang Pocung
Tembang-tembang ing dhuwur sing kalebu Mocopat yaiku .
a. 1 - 2 b. 3 - 4 c. 2 - 4 d. 1 - 4
7. Ibu lagi nyapu latar.
Nyapu yen ditulis nganggo aksara jawa dadi .

a. b. c. d.

8. Pangkur
Mingkar-mingkur ing angkara
Akarana karanan margi siwi
Sinawung resminung kidung
Sinuba sinukarta
Mrih kertarta pakartining ngilmu luhung
Kang tumrap ing tanah Jawa
Agama ageming aji
Guru wilangan lan guru lagune gatra sepisan yaiku .
a. 8 a b. 11 i c. 8 u d.7 a
9. Raden Ajeng Kartini iku pemimpin wanita kang tansah mbudidaya ngentasakae
para wanita amrih padha bisa sekolah. Nalika sugenge Raden Ajeng Kartini ngarang buku
kanthi irah-irahan Habis Gelap Terbitlah Terang.
Manut cuplikan wacan ing dhuwur sing diperjuangake Raden Ajeng Kartini kaum .
a. priya b. wanita c. bangsawan d. rakyat jelata

10.

Yen ditulis latin dadi .

a. sega goreng b. sego gering b. sega garing d. sego goreng
11. Dasar wanita kang sulistya ing warna yen cinandra lakune .
a. macan galak b. macan ompong c. macan tutul d. macan luwe
12. Abang kumpul padha abang kaya .
a. dubang b. getih c. alas kobong d. candhiala
13. Udan tangis
Yen ditulis nganggo aksara jawa dadi .
a. c.

. d.

14. Guritan
Padha gulangen ing kalbu
 Ing sasmita amrih lantip
Aja pijer mangan nindra
Kaprawiran den kaesthi
Pesunen sariranira
Cegah dhahar lawan guling
Lantip tegese .
a. Landhep b. Lancer c. Pinter d. kethul

15. Kancil kang Pinter

Ing pinggir kali gedhe pinggir alas, ono baya ketindihan kayu. Baya bengok-bengok
njaluk tulung. Pas kebeneran ana kebo liwat. Kebo welas marang baya. Nanging kebo ora
wani nulungi, awit wedhi marang baya kewatir yen dimangsa. Kebo gelem nulungi
angger baya janji ora bakal nyokot kebo. Baya nyaguhi panjaluke kebo. Nuli kayu kang
nindhihi baya disundang kanti uwal saka awake baya. Baya bisa mlaku banjur nyokot
punuke kebo. Kebo bengok-bengok. Krungu swara bengok-bengok kancil nyedaki banjur
takon karo kebo. Kebo crita saka wiwitan kanthi pungkasan. Kancil takon baya, baya
kepeksa nguculake cokotan lan kandha menawa omongane kebo goroh. Kancil prentah
kebo supaya mbalekake kayu kang tumumpang awake baya. Kancil arep weruh sanyatane
supaya bisa netepake endi kang bener lan luput. Maune baya wegah , tapi suwe-suwe
manut kandhane kancil. Kebo age-age numpangake kayu ing gegere baya nganggo
sungune. Wekasane kancil ngajak kebo lunga saka kono. Baya njaluk tulung nanging ora
direwes.
Tokoh utama dongeng ing dhuwur .
a. kancil b. kebo c. baya d. macan

16. Kepiye watake kebo ana crita nduwur mau?

a. Seneng tulung c. Sugih kanca
b. Welas asih d. Sugih akal

17. Amanate dongeng ing dhuwur .

a. jahil c. srakah
b. dhendhem d. seneng tetulung
18. Pak Wandi tindak kantor sepedhah.
Tembung kang bener kangge titik-titik ing dhuwur yaiku .
a. numpak b. nitih c. nunggang d. nggawa
19. Pak Jakum :Kok cayamu ketok pucet apa lara Nar?
Nardi : pak, sampun kalih dinten kula mboten enak mangan.
Tembung kang mathuk kanggo ngisi titik-titik ing ndhuwur yaiku .
a. duka b. mboten c. inggih d. menawi
20. Ukara pitakon sing bener marang wong kang pinter nggambar yaiuk?
a. Mau bengi sinau apa?
b. Sampean nggambar apa?
c. Gambaranmu wingi biji pira?
d. Kepiye amrih pinter nggambar kaya sampeyan?
21. Sega sak kepel dirubung tinggi.
Batangan sing bener kanggo cangkriman ing ndhuwur .
a. manggis b. salak c. jambu e. nanas
22. Dhayohe ora disuguhi apa-apa.
 Ora disuguhi apa-apa yen diwujudake cangkriman .
a. disuguhi opak puli c. disuguhi opak gambir
b. disuguhi opak tela d. disuguhi opak angin
23. Uler wulu kang cacahe maewu-ewu mrabasa dhaerah Pasuruan iku merga saka
ulahe wong-wong sing ora mretungake marang lestarine alam. Merga akehe wong-wong kang
golek kroto tundhane cacahe angkrang bisa suda. Mesthine endhog-endhog kupu bisa
dimangsa angkrang, nanging merga wis ora ana angkrang tundhane endhog-endhog kupu
bisa slamet netes kabeh dadi uler kang mrabasa gegodhongan lan bisa
ngambrak teka pomahan.
Irah-irahan wacan ing nduwur sing mathuk .
a. Angkrang Cures c. Endhog Kupu
b. Golek Kroto d. Wabah Uler Wulu
24. Yen para gladhak kroto ora dilarang nasibe angkrang bisa .
a. babar b. ngreda c. cures d. ngrembaka
25. Yen wis tinitah wong agung
Aja sira nggunggung dhiri
Aja leket lan wong ala
Kang ala lakuni reki
Nora wurung ajak-ajak
Satemah anenulari
Isi guritan ing ndhuwur .
a. wangsalan b. pitutur c. cangkriman d. pepindhan
26. Aja sira nggungung dhiri.
Nggunggung dhiri tegese .
a. sombong b. jirih c. kendel d. murka
27. Bocah kuwi uripe lola wis ora duwe bapa .
a. kuasa b. embah c. anak d. biyung
28. Bapak nandur pari ing sawah
Lesane ukara ing dhuwur yaiku .
a. Bapak b. nandur c. pari d. sawah
29. Indonesia merdhika tahun 1945.
1945 yen ditulis jawa dadi .

a. c.

b. d.

30. Anis kandha : Aku mentas bali saka Surabaya.

Yen didadekke ukara carita dadi .
a. Anis kandha : Menawa dheweke mentas bali saka Surabaya.
b. Anis kandha, menawa dheweke mentas bali saka Surabaya.
c. Anis kandha, menawa aku mentas bali saka Surabaya.
d. Anis kandha, kowe mentas bali saka Surabaya.
31. Jagung-jagung ing tegalan dipangan tikus nganti ludhes.
Yen didadekake ukara tanduk dadi .
a. Jagung-jagung ing tegalan dadi panganane tikus.
b. Jagung-jagung ing tegalan ludhes dipangan tikus.
c. Tikus mangan jagung-jagung ing tegalan nganti ludhes.
d. Tikus nganti ludhes mangan jagung-jagung ing tegalan.
32. Bocah-bocah kelas I nganti kelas 6 sing banget dak trisnani.
Amrih sekolahan katon ijo royo-royo, krasa iyup lan hawane seger, ayo bareng-bareng
nandur seribu pohon ing cepuren sekolahan.

Isi cuplikan pidhato ing dhuwur .

a. nenandur c. gugur gunung
b. nandur seribu pohon d. penghijauan
33. Mangga kita muji dhateng ngarsa dalem gusti ingkang maha kuwaos.
Tembung kang bener kanggo ngisi titik-titik ing dhuwur .
a. donga b. slamet c. sukur d. rahayu
34. Kinanthi
Anoman malumpat sampun
Prapteng witing nagasari
Mulat mangandhap ketingal
Wanudya yu kuru aking
Gelung lukar wor lan kisma
Kang iga kaeksi
Tembang ing dhuwur kedadean saka .
a. 5 gatra b. 6 gatra c. 7 gatra d. 8 gatra
35. Tembang Kinanthi soal nomer 34 ing ndhuwur sing kalebu tembung garba .
a. malumpat sampun c. mulat mangandhap
b. prapteng witing d. gelung lukar

36. Esuk nyuling sore nyuling

Sing nyuling arek Surabaya
Esuk nyandhing sore nyandhing
Sing disandhing ra rumangsa
Karangan ing dhuwur kalebu .
a. tembang dolanan c. parikan
b. macapat d. guritan

37.

Yen ditulis nganggo huruf latin dadi .

a. nyawiji b. nyaosi c. ngawisi d. nyawisi
38. Kedadean saka 5 gatra
7 u, 10 u, 12 i, 8 u, 8 a.
Kanthi paugeran kasebut, ateges ing dhuwur iku tembang .
a. Pocung b. Gambuh c. Kinanthi d. Pangkur
39. Bawang putih nduweni bebuden kang becik banget, senajan disia-sia nanging ora
tau ngresula marang ibu kuwalone. Dheweke tansah sabar lan tetep nyambut gawe kanthi lila.
Nganti ing sawijine dina Bawang putih dipundhut garwa pangeran lan diboyong menyang
kraton.
 Kanthi cuplikan crita ing dhuwur Bawang Putih nduweni watak kang .
a. becik b. ala c. wengis d. jahil
40. Mburu uceng kelangan .
a. lele b. wader b. bethik d. dheleg

41. Panengahe pandhawa kang bagus rupane yaiku Raden Janaka. Dene pambarepe
pandhawa kang kondhang getihe putih yaiku .
a. Puntadewa b. Bratasena c. Nakula d. Sadewa
42. Gamane Werkudara arane .
a. Cakra b. Kuku Pancanaka c. Keris Pulanggeni d. Jayakusuma

43.

Gambar wayang ing dhuwur iku jenenge .

a. Semar b. Gareng c. Petruk d. Bagong
44. Cukup samene dhisik layangku mas, manawa ana luputku, aku nyuwun ngapura.
Saka adimu

Santo
Bageyan layang ing dhuwur diarani .
a. Salam pambuka c. Salam penutup
b. Isi layang d. Alamat
45. Para warga desa Sukarame cancut ndandani dalan kang rusak.
Tembung entar kang bener kangge nggenepi ukara ing dhuwur yaiku .
a. tali wanda b. tali rante c. tali pati d. tali asih
46. 1. Pasang tali goci
2. nyisiki pring
3. ngelem kertas/plastic
4. masang bolah
Carane gawe layangan urutane sing bener yaiku .
a. 1-2-3-4 b. 2-4-3-1 c. 2-3-4-1 d. 3-4-1-2
47. Nandur Seribu Pohon

Urutan gambar ing ndhuwur sing bener .

a. 1-3-2-4 b. 2-4-1-3 c. 1-4-3-2 d. 2-1-3-4
48. 1. Merga Pak Darmo wong pinter
2. Aku kepingin weruh omahe Pak Darma
3. Yen wis weruh aku pengin dulan mrono
4. Aku kepingin golek ngilmu saka Pak Darma
Supaya dadi karangan kang apik urutabe .
a. 1-4-3-2 b. 2-3-1-4 c. 1-3-2-4 d. 4-2-3-1
49. Njebeber, njebabah, sesambat, njedhindhil.
Tembung-tembung ing dhuwur sing duduk tembung dwi wasana .
a. njebeber b. njebabah c. sesambat d. njedhindhil
50. Tembung-tembung ing dhuwur sing kalebu dwilingga salin suara yaiku .
a. Alai-ali b. onde-onde c. bola-bali d. anting-anting
I. Wenehana tandha ping ( X ) ing aksara a , b , c utawa d minangka
wangsulan pitakon sing bener !

1. Geguritan !
Delengen ing bang wetan lan bang kulon
Sunare kemajuan katon makantar-kantar
Apa kowe isih panggah nggondheli kemul ?
Isih enak-enak turu ?
Senggar-senggur oran mikir ?
Kamangka ing kana wis bisa ngancik rembulan
Ing kana ngancik planet Mars
Apa kowe mung trima dhelog-dhelog
Ngenteni lugure endhog ?
....
Apa piweling kang ana ing geguritan iku?
A. Supaya dolanan wae
B. Supaya eling marang Gusti Kang Maha Kuwasa
C. Supaya sregep nyambut gawe lan ora keri ing jaman
D. Supaya sregep tetulung marang wong liya

2. Ing sawijining dina Kancil mlaku-mlaku ing tengah alas. Ing kana
ketemu Bantheng karo Baya kang lagi tukar-padudon. Awit Baya njaluk punuke
Bantheng kang lemu lan gimbyur-gimbyur sawise Baya ditulungi Bantheng amarga
ketiban wit sing gedhe banget. Mula banjur Bantheng jaluk keputusan marang
Kancil. Ora kesuwen Kancil jaluk dibaleni mula bukane kedadiyan iku supaya ngerti
kawitane. Bareng wis ngerti Baya ditibani wit maneh karo Bantheng , Kancil banjur
ngajak Bantheng supaya ninggalake Baya kang lagi nggereng-nggereng sambat
amarga ketiban wit mau.
....
Saka wacan iku , Kancil duweni sifat sing . . . .
A. Sabar C. Pilih kasih
B. Nrima D. adil
3. Miturut kabar ing TV saiki ing ngendi-endi tansah ana prahara banjir.
Tembung banjir yen ditulis nganggo aksara Jawa dadi . . . .

A. C.

B. D.

4. 1. Wong-wong sing ngungsi padha bali mulih menyang omahe maneh.

2. Bareng udane wis terang banyune surut
3. Senajan mangkono katone warga kampong ya ora kapok
4. Omah , tanduran lan liyan-liyane padha rusak
Supaya dadi pada kang runtut , urutan sing bener yaiku . . . .
A. 4 3 2 1 C. 2 1 4 3
B. 2 3 4 1 D. 2 1 3 4

5. Cacahing gatra tembang Pocung iku ana . . . gatra.

A. 6 C. 4
B. 5 D. 3

6. 1. Mijil
2. Ilir-ilir
3. Pocung
4. Jamuran
Tembang-tembang ing dhuwur kang kalebu tembang Macapat , yaiku . . . .
A. 1 , 2 C. 1 , 4
B. 3 , 4 D. 1 , 3
7. Jerukku dipangan adik.
Tembung dipangan yen ditulis aksara Jawa sing bener . . . .
A. C.

B. D.

8. Pangkur

Sekar Pangkur kang winarna

Lelabuhan kang kanggo wong ngaurip
Ala lan becik punika
Prayoga kaweruhana
Adat waton punika dipun kadulu
Miwah ingkang tata karma
Den kaesthi siyang ratri.

Guru wilangan lan guru lagune gatra kang kapisan ing saka tembang Pangkur ing
dhuwur yaiku . . . .

A. 8a C. 8u
B. 8i D. 8o
9. Ki Hajar Dewantara miyos ing Ngayogyakarta 2 Mei 1889. Nalika isih
timur asmane Raden Mas Suwardi Suryaningrat.Ki Hajar Dewantara ngadegake
pawiyatan kang aran Perguruan Taman Siswa ing Ngayogyakarta. Bebarengan karo
Edward Douwes Dekker lan dr. Cipto Mangunkusumo ngedegake pakumpulan
Indische Partij ing tanggal 25 Desember 1912.Amarga gedhe banget lelabuhane
marang nagari Indonesia Ki Hajar Dewantara sinebut Bapak Pendidikan
Nasional . . . .

Sapa asmane Ki Hajar Dewantara nalika isih timur ?

A. Edward Douwes Dekker C. Raden Mas Suwardi Suryaningrat
B. Dr. Cipto Mangunkusumo D. Mohammag Yamin

10. Aksara Jawa iki tulisan latine . . . .

A. Urip pralaya C. Ana Prahara
B. Gagah Prakosa D. Urip Prasaja

11. Alise nanggal sepisan. Dene idepe , sing becik cinandra . . . .

A. Nggendhewa pinenthang C. Tumengeng tawang
B. Manjang Ilang D. Nyikil Walang
12. . . . kaya bisa mutung wesi gligen. Tembung pepindhan kang mathuk kanggo
ceceg-ceceg ing dhuwur, yaiku . . . .

A. Swarane C. Tandange
B. Sumbare D. Polahe
13. Dodol rujak cingur , yen ditulis nganggo aksara Jawa sing bener . . . .
A. C.

B. D.

14. Indonesiaku
Telung atus seket warsa
Dijajah bangsa Walanda
Wargane urip lara lapa
Anak putu tansah kalunta-lunta
....
Tembung warsa kang ana sajroning geguritan ing dhuwur, tegese . . . .
A. Dina C. Taun
B. Wulan D. Windu
15. (Wacan kanggo pitakon nomer 15 nganti 17 )
ANDHE ANDHE LUMUT
Mbok Randha ing desa Dhadhapan duwe anak pupon nggantheng banget ,
jenenge Andhe-Andhe Lumut. Akeh wong sing kepingin ngepek mantu. Ananging
Andhe-Andhe Lumut ora gelem.
Ora adoh saka desa kono uga ana randha kang aran Mbok Randha
Karangwulusan.Duwe anak papat wadon kabeh. Sing telu anake dhewe lan sing siji
anak pupon. Pambarepe jenenge Kleting Abang , sing nomer loro Kleting Wungu , lan
anak sing nomer telu jenenge Kelting Biru. Dene sing nomer papat (anak pupon)
jenenge Kleting Kuning.
Anake Mbok Randha Karangwulusan sing telu mau kabeh ora doyan gawe.
Senenge mung macak lan brai , nganggo sandhangan kang apik tur regane larang.
Kosok baline sing anak pupon aran Kleting Kuning mau disiya-siya dening Mbok
Randha Karangwulusan sak anake.Uripe tansah rekasa katula-tula. Sandhangane
rupane wis blawus.
Krungu kabare Andhe-Andhe Lumut, Mbok Randha Karangwulusan ngongkon
anake papat mau nemoni Andhe-Andhe Lumut supaya ngepek bojo. Sanalika anak
wadon papat mau budhal menyang omahe Mbok Randha Dhadhapan. Nalika arep
nyabrang kali kang lagi banjir , bocah wadon telu mau disabrangake dening Yuyu
Kangkang amarga gelem mbayar.
Bareng wis tekan omahe Mbok Randha Dhadhapan lamarane ditampik kabeh
dening Andhe-Andhe Lumut. Bocah wadon telu mau bali mulih banjur tekan kali maneh.
Dene Kleting Kuning ora disabrangake dening Yuyu Kangkang amarga diwagu ora bisa
mbayar. Rumangsa wis kesel ngenteni , kali mau bnajur disabet nganggo cis dening
Kleting Kuning. Sanalika banyu kali mau banjur asat. Kleting Kuning mlaku nyabrang
kali sing wis asat mau. Tekan omahe Mbok Randha Dhadhapan lamarane ditampa
dening Andhe-Andhe Lumut. Kleting Kuning banjur digrujug banyu dening Andhe-Andhe
Lumut. Sanalika Kleting Kuning malih dadi Putri Dewi Candra Kirana lan Andhe-Andhe
Lumut malih dadi Raden Putra. Dewi Candra Kirana lan Mbok Randha Dhadhapan
diboyong menyang Kraton Jenggala. Dene Mbok Randha Karangwulusan lan anake
telu kabeh dilebokake menyang pakunjaran Kraton Jenggala.

Lakon (tokoh utama) kang ana dongeng ing dhuwur yaiku. . . ..

A. Mbok Randha Dhadhapan C. Kleting Wungu
B. Mbok Randha Karangwulusan D. Andhe-Andhe Lumut
16. Watake Kleting Kuning ana ing dongeng ing dhuwur yaiku . . . .
A. becik C. gampang nesu
B. ala D. drengki lan srei
17. Piweling kang bisa kapethik saka dongeng (crita) Andhe-Andhe Lumut yaiku
A. Wong kang atine ala mesti uripe bakal mulya
B. Wong kang sabar narimo uripe mesti bakal mulya
C. Urip ing donya iku aja nganti becik marang sapadha-padha
D. Wong urip iku aja duwe rasa drengki srei
18. Pak Usman tansah nggatekake pakan lan kandhang pitike. Kandhange
katon tansah resik, telek pitik dikumpulake kanggo rabuk tetanduran. Putrane Pak
Usman loro, lanang wadon lan sregep-sregep. Saben dina ana bae pitike babon sing
ngendhog. . . . .

Ukara kang mathuk kanggo njangkepi ceceg-ceceg ing dhuwur , yaiku . . . .

A. Endhog-endhog mau saben dina didadar kanggo lawuh mangan
B. Endhog-endhog mau diklumpukake banjur didol
C. Putrane Pak Usman sregep adol pitik
D. Pitike Pak Usman arep dibeleh kanggo kajat mantu putrane
19. Pakdhe : Kok kadingaren, arep ana perlu apa?
Surti : Boten wonten perlu punapa-punapa , namung badhe sowan
kemawon.
Budhe : Lha kok kowe nakokake layang barang .
Surti : . . . . .
Pakdhe: Mbok tilikana kothak pos ing ngarep omah kae !
Ukara kang mathuk kanggo njangkepi pacelathone Surti ing dhuwur yaiku . . . .
A. Terose Ibu , sabakdanipun kesah mriki badhe kintun layang riyin.
B. Ngendikanipun Ibu , saderengipun tindak mriki badhe kintunserat rumiyin.
C. Aturipun Ibu , sabakdanipun kesah mriki badhe kintnun serat rumiyin.
D. Kulo boten mangertos punapa-punapa, Budhe.
20. Fitri : Saderengipun tepangaken , kula Fitri murid kelas 6 SD ngajeng
punika.
Kula badhe pitaken kaliyan Ibu. Saged ta , Bu?
PKL : Oh , bisa !
Fitri : Milai kapan Ibu sadeyan dhateng mriki ?
PKL : Kurang luwih wis limang taun.
Fitri : . . . . .
PKL : Sadurunge aku ora nyambut gawe apa-apa .
Fitri : Punapa tetdhan ingkang Ibu sade punika damelan piyambak ?
Ukara kang mathuk kanggo njangkepi ceceg-ceceg ing dhuwur yaiku . . . .
A. Pinten reginipun jajan punika ?
B. Sinten ingkang damel tetdhan ingkang panjenengan sade ?
C. Saderengipun , Ibu nyambut damel punapa ?
D. Cekap semanten rimuyin nggih , Bu. Matur sembah nuwun sanget.
21. Bosok malah enak. Cangkriman iku batangane . . . .
A. tempe C. tape
B. tahu D. sate
22. Salak iku batangane saka cangkriman . . . .
A. Sega sakepel dirubung tinggi C. Pitik walik saba kebon
B. Bosok malah enak D. Dikekthok malah dhuwur
23. ( Wacan kanggo pitakon nomer 23 lan 24 )
....
Akeh omah sing ambruk , sawah sing rusak , rajakaya sarta sato-iwen
kerut banyu, lan liya- liyane. Malah ana sekolahan sing kapeksa diliburake
amarga gedhonge keleban. Pendhudhuk gedhe-cilik, nom-tuwa, polahe kaya
gabah den interi, golek slamet dhewe-dhewe. Akeh-akehe padha ngungsi
menyang panggonan-panggonan sing luwih dhuwur.
Wong-wong sing ora kena musibah padha cancut taliwanda, tumandang
mbiyantu sedulur-sedulure sing lagi nandhang musibah. Gedhening kapitunan
jalaran musibah mau ora sethithik, yen dikertaaji bisa nganti atusan yuta rupiah.
Bantuan saka ngendi-endi padha teka prasasat mbanyu mili, utamane saka
pamarentah. Iku kabeh kanggo ngenthengake kasangsarane rakyat kang lagi
nandhang musibah.

Apa wosing wacana (tema) kang ana ing wacan dhuwur iku ?
A. Akeh omah sing ambruk, sawah sing rusak, rajakaya lan sato-iwen padha
kerut banyu.
B. Gedhening kapitunan jalaran musibah banjir.
C. Pendhudhuk padha ngungsi menyang panggonan kang luwih dhuwur.
D. Sekolahan diliburake amarga gedhonge ketiban awu saka gunung sing
njeblug
24. Kepriye kahanane pendhudhuk kang lagi nandhang musibah ing wacan
dhuwur iku ?
A. Bantuan saka ngendi-endi prasasat mbanyu mili.
B. Iku kabeh kanggo ngenthengake kasangsarane rakyat kang lagi nandhang
musibah.
C. Yen dikertaaji bisa nganti atusan yuta rupiah.
D. Polahe kaya gabah den interi, padha golek slamet dhewe-dhewe.
25. (Kanggo pitakon nomer 25 lan 26)
....
Kawulamu . . . .
Guyub rukun anambut kardi
Jroning swasana tentrem lan mardhika
Giliging tekad manunggal
Cumithak jroning ati
Bebarengan ambangun
Aku lila . . . .
Korban jiwa raga kanggo bumiku
Nadyan awak ajur dadi sawur
Lan getihku mblabar nuli ,
Netesi bumi pertiwi
Labet raharjaning nagara
. . . . (Karipta dening Mahardono Wuryantoro)
Apa wosing geguritan ing dhuwur iku ?
A. Korban jiwa ragane Pahlawan kanggo raharjaning nagari
B. Netesi bumi pertiwi amrih ajur dadi sawur
C. Bebarengan ambangun nagara
D. Getih kang netesi bumi pertiwi
26. Apa tegese Guyub rukun anambut kardi kang ana ing geguritan dhuwur
iku ?
A. Swasana kang guyub lan rukun
B. Bebarengan nyambut gawe kanthi guyub rukun
C. Guyub rukun karo kaluwargane dhewe
D. Urip kanthi rukun karo sanak-kadange
27. Anggenipun mbeksa gandhes . . . runtut kaliyan wiramaning gendhing
A. angles C. luwes
B. mules D. lemes
28. Mau esuk Mas Toni nguras jedhing.
Sing kasebut lesan ana ing ukara dhuwur , yaiku . . . .
A. Mau esuk C. nguras
B. jedhing D. Mas Toni
29. Warga desa Margo Asri cacahe ana 4.759 jiwa
4.759 yen ditulis nganggo aksara Jawa, dadine . . . .

A. C.

B. D.

30. Mariana mangsuli , Aku sing nggawa bukumu !

Ukara kandha ing dhuwur yen diowahi dadi ukara crita , sing bener . . . .
A. Mariana kandha yen dheweke sing nggawa bukuku.
B. Mariana mangsuli yen aku sing nggawa bukumu.
C. Mariana kandha yen aku sing nggawa bukune.
D. Mariana mangsuli yen dheweke sing nggawa bukumu.
31. Pelem gadhung ditandur ana ing kebon dening Mas Anggit.
Ukara kasebut yen diowahi dadi ukara tanduk , dadine . . . .
A. Ana ing kebon pelem gadhung ditandur dening Mas Anggit.
B. Mas Anggit nandur pelem gadhung ana ing kebon.
C. Pelem gadhung nandur ana ing kebon dening Mas Anggit,
D. Mas Anggit ditandur pelem gadhung dening ana ing kebon.
32. ( Kanggo pitakon nomer 32 lan 33 )
....
Puja lan puji syukur sumangga sami kita aturaken dumateng Gusti
Ingkang Maha Agung , ingkang sampun paring kawilujengan , saengga ing
wekdal punika kita dipun panggihaken ing pasamuan punika. Minangka
sesulihipun kanca-kanca kelas 6 , kula ngaturaken gunging panuwun dene
Bapak saha Ibu sampun kersa rawuh dhateng pasamuan ingkang kula
wontenaken punika. Pasamuan punika minangka wujudipun raos syukur
dumateng Gusti Ingkang Maha Kuwasa awit saking kanugrahanipun kula
sakanca kelas 6 saged lulus sedaya.
Salajengipun kula inggih ngaturaken gunging panuwun dumateng Bapak
saha Ibu Guru ingkang sampun nggulawenthah kula sakanca wiwit kelas 1
ngantos kelas 6 . . . .

Apa isine pidhato ana ing dhuwur iku ?

A. Sambutan saka wakil kelas 6 sing lulus sekolah nalika adicara syukuran.
B. Sambutan saka wakil kelas 6 nalika pamitan marang Bapak Ibu Guru.
C. Wakil kelas 6 ngaturaken puji syukur dumateng Gusti Ingkang Maha Agung.
D. Wakil kelas 6 ngaturaken gunging panuwun dumateng Bapak saha Ibu Guru.
 33. Ukara kang mathuk kanggo njangkepi pambukaning pidhato ing dhuwur,
yaiku . . . .
A. Wasana cekap semanten atur kula, bilih wonten kaladuking atur kula nyuwun
agungipun pangapunten.
B. Kula sakanca kelas 6 inggih nyuwun donga pangestu mugi-mugi saged
nglajengaken dhateng sekolah ingkang langkung inggil.
C. Dumateng Bapak Kepala Sekolah, Bapak Pengurus Komite Sekolah, Bapak
Ibu Guru ingkang kula kurmati , saha kanca-kanca kelas 6 inkang kula tresnani.
D. Wusananing atur, mugi kita sedaya tansah pikantuk kanugrahan saking Gusti
Ingkang Maha Agung. Wassalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh.

34. ( Kanggo pitakon nomer 34 lan 35 )

Kinanthi
Anoman malumpat sampun
Prapteng witing nagasari
Mulat mangandhap katingal
Wanodyayu kuru aking
Gelung rusak wor lan kisma
Kang iga iga kaeksi
Tembang Kinanthi ana ing dhuwur iku kadadeyan saka . . . .
A. 6 gatra C. 6 wanda
B. 6 bait D. 6 pada
35. Sing kalebu Tembung Garba ana Tembang Kinanthi ing dhuwur, yaiku . . . .
A. malumpat C. kaeksi
B. mangandhap D. Prapteng

II. Ceceg-ceceg ing ngisor iki isenana nganggo wangsulan sing bener!

36. Paugeran karangan !

1. Saben sapada cacahe ana 4 gatra.
2. Saben gatra cacahe ana 8 wanda.
2. Gatra 1 2 minangka nunutan (sampiran).
3. Gatra 3 4 minangka isine.
Karangan miturut paugeran ing dhuwur iku jenenge . . . .

37.

Tulisan Jawa ing dhuwur aksara latine . . . .

38. Dhong-dhinging swara (tumibaning swara) saben pungkasane gatra ing
sajroning tembang diarani . . .

39. Kacarita pinuju ing satunggaling dinten Kancil lumampah wonten ing
saurut pinggiring lepen. Dumadakan kajerag Kancil ngidak keyong Keyong lajeng
ndhelik angslup ing omahipun.

Latar (papan panggonan) kadadeyan crita ing dhuwur yaiku ana ing

40. Terusake paribasan ing ngisor iki !

Anak polah Bapa . . . . .
 41. Satriya pambarepe Pandhawa iku jenenge . . . .

41. Gada Rujak Polo iku sanjatane . . . .

41. Gambar Wayang ing dhuwur iku jenenge . . . .

44. Wasana cukup semene, bisa lan orane aku sakanca ngantu-antu wangsulan.
Pedhotan layang (surat) ing dhuwur kalebu perangane layang, yaiku
bagiyan . . . .

45. Dak rewangi adus . . . abote nyukupi kabutuhan kaluwargaku.

Tembung entar kang mathuk kanggo ceceg-ceceg ing dhuwur yaiku . . . .

III. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi wangsulan sing bener !

46. Coba critakna carane gawe dolanan kaya gambar ing ngisor iki !
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
47. Critakake gambar ing ngisor iki miturut nomere supaya dadi crita kang runtut !
 .................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................

48. Urutna ukara ing ngisor iki supaya dadi pada kang runtut !

1. Mula dadi panggonane nyamuk aidhes aeghipty

2. Banyu ing got padha mambeg kasumpet larahan
3. Pungkasane dadi jalaran pageblug demam berdarah
4. Kampung Bumiaji kahanane reged banget
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................

49. Tembung Mecu dadi Mecucu, Cenges dadi Cengenges.

Gaweya 4 (papat) tuladha tembung dwiwasana saliyane tembung ing dhuwur
iku !
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
..................................

50. Gaweya ukara nganggo tembung dwilingga salin swara !

.................................................................................................................................
...................
 KUNCI JAWABAN
TRY OUT SOAL UJIAN SEKOLAH
TAHUN PELAJARAN 2012/2013
MATA PELAJARAN : BAHASA JAWA

I. 1. C 11. C 21. C 31. B

2. D 12. B 22.A 32. A
3. B 13. A 23.B 33. C
4. C 14. C 24.D 34. A
5. D 15. D 25.A 35. D
6. D 16. A 26. B
7. C 17. B 27. C
8. A 18. B 28. B
9. C 19. B 29. B
10.D 20. C 30. A
II. 36. Parikan / pantun 41. Yudistira / Puntadewa
37. Bukune Santi digambari wayang 42. Werkudara
38. guru lagu 43. Gatutkaca
39. penggir lepen / pinggir kali 44. Panutup / Wasana Basa
40. kepradah 45. Kringet

III. 46. Miturut kawicaksananipun guru.

47. 1. Wayah udan Budi bal-balan ing lapangan karo kancane.
2. Nalika tekan omah awake Budi meriang/adhem-panas , watuk , lan
pilek. Budi dielingake Ibune supaya ora udan-udan maneh.
3. Budi diutus ngombe obat karo Ibune.
4. Bubar ngombe obat Budi waras maneh
( utawi miturut kawicaksananipun guru )

48. 4. Kampung Bumiaji kahanane reged banget

2. Banyu ing got padha mambeg kasumpet larahan
1. Mula dadi panggonane nyamuk aidhes aeghipty
3. Pungkasane dadi jalaran pageblug demam berdarah

49. 1. Cuwo = Cuwowo 2. Cengek = cengengek

3. Cunguk = cengunguk 4. Cekik = cekikik ,
( lsp. Utawi miturut kawicaksanan guru ).

50. Wis dikandhani bola-bali kok isih lali wae. (utawi miturut kawicaksanan guru).

PAUGERAN PENSKORAN :
 I. Wangsulan bener X 1,8 = 35 X 1,8 = 60
II. Wangsulan bener X 2 = 10 X 2 = 20
III. Wangsulan bener X 4 = 5 X 4 = 20
Cacahing skor paling akeh = 100

IV. Biji pungkasan = Cacahing skor saka wangsulan sing benerX 100
Cacahing skor paling akeh
 Wacan soal nomer 1 4.

Melu Sanggar Beksan

Wis rong tahun Arum melu gladhi beksan ing Sanggar Lindhu Panon.
Tujuwane kanggo nglestarekake kabudayan beksan Jawa. Amarga jaman saiki akeh
para generasi muda ora bisa beksan Jawa, prasasat kenal wae ora. Nanging ora
mangkono kanggone Arum.
Dheweke wis prigel beksa maneka warna, beksan klasik apa dene gagrak
anyar. Wis makaping-kaping oleh piala. Kuwi mau amarga dheweke tekun gladhen.
Bakat senine Arum ora luput saka bapak lan ibune. Wong tuwane tansah
nyengkuyung. Ora maido yen ta, Arum nganti bisa mbeksa tekan TMII.
Pengalamane anggone melu gladhen olah beksa ing Sanggar Lindhu
Panon,pranyata duweni paedah kang gedhe tumrape Arum. Saliyane bisa olah
keprigelan uga nambah sesrawungan.

1. Pokok pikirane paragraf siji serita ing dhuwur ?

A. kahanan
B. jaman
C. beksan
D. kabudhayan

2. Arum duweni watak... .

A. seneng
B. tekun
C. manut
D. sregeb

3. Tembung beksan ana cerita ing dhuwur yaiku... .

A. tarian
B. jogedan
C. tembang
D. dolanan

4. Pesen cerita ing dhuwur yaiku... .

A. seneng giadhen
B. prigel gladhen
C. tekun gladhen
D. trampil gladhen

Wacan soal nomer 5 8.

Bagus Karebet sarehning wis ora nduwe bapak lan ibu banjur kapundhut
putra Nyai Ageng Tingkir. Merga melu Nyai Ageng Tingkir, Karebet nduweni jeneng
Jaka Tingkir .
Jaka Tingkir senengane dolan menyang guwa-guwa ing alas .Yen wis dolan
nganti telung dina ora bali amarga pengin dadi prajurit . Nanging Jaka Tingkir bocah
kang manut marang dhawuhe ibune , banjur mangkat menyang sawah ngewangi
ibune.
5. Apa kesenengane Jaka Tingkir ?
A. dolan menyangmenyang guwa-guwa ing alas
B. menyang alas gung liwang liwung
C. dolan menyang sawah
D. Ngewangi ibune

6. Geneya Jaka Tingkir telung dina ora bali ?

A. amarga pengin dadi abdi
B. amarga pengin dadi prajurit
C. amarga pengin dadi pekathik
D. Amarga pengin dadi punggawa

7. Kepriye watake Jaka Tingkir marang ibune ?

A. Sakarepe dhewe
B. Seneng nyambut gawe
C. Seneng dolan menyang guwa
D. Manut marang wong tuwane

8. Cerita ing dhuwur ngemu surasa... .

A. kena dolan sakarepe dhewe
B. dolan golek senenge dhewe
C. kena dolan nanging ora lali kewajibane
D. dadi prajurit kudu seneng dolan menyang alas

9. . ?tuminhmev=ps/ . yen ditulis latin unine... .

A. tuminah menyang pasar
B. tulimah menyang pasar
C. tukinah menyang pasar
D. tusinah menyang pasar

Wacan nomer 10 13.

Raden Pandhanarang utawa Pangeran Pandhanarang nganakake paseban

karo para santri lan para abdi dalem. Pangeran Pandhanarang ndangu marang para
santri mbokmanawa ana sing arep matur apa dene usul babagan kang migunani
panguripaning para kawula. Para santri matur manawa isih ana saperangan papan
ing sisih kidul kang durung nate dipirsani lan durung nate pinarak ing papan kono.
Pangeran Pandhanarang mirsani ing sisih kidul ana kampung lan masyarakate
katon rukun, desane katon ijo royo-royo tetuwuhan kang tinandur thukul ngasilake
tetedhan tumrap para kawulane. Kocap kacarita Pangeran Pandhanarang pirsa
kahanan kaya mangkono mau banjur ndangu marang para kawula kang nembe
gugur gunung nguruk tuk sanga sing metu banyune mau.
Pangeran Pandhanarang ngendika, sepisan : menawa tuk sanga sing cacah
wolu ora bakal ngetokake banyu maneh . Kapindho: desa iki dak wenehi jeneng
desa TAMBALANG . Tambalang saka tembung : tambal lan ilang. saka owah-
owahane Jagat tembung Tambalang dadi TEMBALANG tekan saiki .

10. Nyritakake apa wacan ing dhuwur ?

A. asal usule desa Tembalang
B. asal usule kampung sisih kidul
C. asal usule tuk sanga kang ditutup
D. asal usule desa kang ijo royo-royo

11. Ana ing tlatah ngendi kahanan mau dicritakake ?

A. Rowosari
B. Randhusari
B. Tegal Wareng
D. Tembalang

12. Pangeran Pandhanarang nduweni watak.. .

A. sregep nyambut gawe
B. andhap asor seneng tetulung marang liyan
C. ora seneng tetulung marang liyan
D. sregep nyambut gawe marang liyan

13. Pesene Raden Pandhanarang marang kawulane yaiku... .

A. manawa tuk cacah sanga ora bakal ngetokake banyu
B. menawa tuk cacah sanga kabeh bakal ngetokake banyu
C. manawa tuk sanga kang cacah wolu ora bakal ngetokakebanyu
D. manawa tuk sanga kang cacah wolu bakal ngetokake banyu

14. ?pri[nNk[tonHi[jo[ro[yo[ro[yo.
ukara ing dhuwur yen ditulis latin unine... .
A. parine katon iju ruyo-ruyo
B. sabine katon ijo royo-royo
C. sabine katon ijo raya-raya
D. parine katon ijo royo-royo

15. Keparenga kula ing ngriki badhe matur wonten ngarsanipun bapak saha ibu
bilih Pentas Seni punika , awit saking eguh pratikel para kadang. Pramila kula
ngaturaken panuwun.
Ukara ing kasebut minangka perangane pidhato kang diarani ... .
A. surasa basa
B. atur panuwun
C. salam pambuka
D. atur panuwun

16. Bapak saha ibu guru ingkang satuhu, kinormatan miwah para kadang siswa
ingkang minulya, sakderengipun sumangga kula dherekaken munjukaken raos
syukur dhumateng Gusti, awit saking paringipun nugraha dhumateng kula lan
panjenengan.
 Salajengipun kula ing ngriki ingkang kajibah dados ketuapanitia Pentas Seni
mengeti dinten Pendhidhikan Nasional warsa 2012 .
Keparenga kula badhe matur wonten ngarsa panjenengan sami, bilih Pentas Seni
ingkang ginelar punika awit saking iguh pertikel saking para kadang sedaya .
Tema kang jumbuh karo isi naskah pidato ing dhuwur yaiku... .
A. gebyar hardiknas
B. pahargyan mantu
C. gebyar kamardikan
D. mengeti tanggal 2 mei 2012

Wacanen nomer 17, 18, lan 19.

Bapak : Fandhi, arep mangkat jam pira ?

Fandhi : Jam 06.00, Pak supados mboten telat .
Bapak : Bapak titip layang ya ?
Fandhi : Kagem sinten , Bapak ?
Bapak : Kanggo Bapak Ibu Kepala Sekolah .
Fandhi : Inggih, Bapak , sendika dhawuh .

17. Isine pacelathon ing dhuwur yaiku ... .

A. layang kabar
B. layang pamit
C. layang ulem
D. layang kitir

18. Pacelathon ing dhuwur ngemu pesen... .

A. yen ora kerja kudu pamit
B. arep kerja ora perlu pamit
C. yen kerja aja menehi kabar
D. yen ora perlu aja menehi kabar

19. Kapan Fandhi mangkat sekolah ?

A. jam 06.00 sore
B. jam 06.00 wengi
C. jam 06.00 awan
D. jam 06.00 esuk

Wacan nomer 20, 21, lan 22.

Ngudi Ilmu

Dadi murid kudu mituhu marang Guru

Tansah manut marang Bapa lan Ibu
Longgar wektu nyinau buku
Lelungan tan perlu

Ngudi ilmu ora sembarangan

 Sregep sinau ora kakehan dolan
Njlimeti pasinaon ing pawiyatan
Rukun mring kanca golek paseduluran

20. Tembung pawiyatan tegese... .

A. kabudayan
B. pendhidhikan
C. sekolah dasar
D. perpustakaan

21. Sregep sinau ora kakehan dolan .

Tembung sregep , kosok balene ... .
A. keset
B. nurut
C. manut
D. prigel

22. Geguritan ing dhuwur ngemu pesen... .

A. pitakon
B. pitutur
C. piwulang
D. paseduluran

23. s}[gepSinaumcjw . yen ditulis latin unine... .

A. sregep sinau maca
B. sregep maca jawa
C. sregep sinau maca jawa
D. sregeb sinau maca jawa

Tembang kanggo soal nomer 24 lan 25.

MIJIL
Kadang tani ayo padha eling
Kerja gotong-royong
Macul kebon sawah lan tegale
Ditanduri jagung tela pari
Panen tembe mburi
Pangan dadi makmur
Kadang tani ayo padha eling

24. Maknane tembung kadang tani yaiku... .

A. para tani
B. mitra tani
C. sedulur tani
D. kanca tani
25. Amanate tembang Mijil ing dhuwur yaiku... .
A. becik ketitik ala ketara
B. sing nandur bakal panen
C. sing temen bakal tinemu
D. bekti marang wongb tuwa

26. Gatekna gambar! Urutane kang bener yaiku .

A. B. C. D.

A.A - D - C - B
B.C - B - D - A
C.B - A - C - D
D.A - C - B - D

27. Gambar wayang iki jenenge .

A. Puntadewa
B. Werkudara
C. Sadewa
D. Arjuna

28. Gambar wayang iki miturut urutan Pendhawa nomer... .

A. 1
B. 2
C. 3
 D. 4

29. Bu Wiwik kepengin dadi ... ing rumah sakit

Tembung sing mathuk kanggo nglengkapi ukara ing dhuwur yaiku... .
A. juru rawat
B. juru masak
C. juru kunci
D. juru rias

30. Pak Sukri ... kopi tugu luwak

Tembung sing mathuk kanggo nglengkapi ukara ing dhuwur yaiku ... .
A. nedha
B. dhahar
C. ngunjuk
D. ngombe

31. Raden Gathutkaca kagawa angin arep mungkasi ingkang kadange. Suwarane
gumbleger. Adipati Karna kumesar atine, banjur ... Akhire senjata kunta tumancep
ing pusere Gathutkaca.
A. njupuk senjata lan dibalangake Gathutkaca
B. njupuk senjata lan dibalangake marang Gathutkaca
C. njupuk senjata lan ditancepake marang Gathutkaca
D. njupuk senjata lan digawa perang

32. Dewi : Bu , kula badhe kesah sekolah .

Ibu : Ya , nanging sing ngati - ati, apa wis sarapan ?
Dewi : ... .
Wangsulane Dewi sing trep yaiku ....
A. bibar
B. mboten
C. dereng
D. sampun

33. Ukara kang trep kanggo njangkepi pacelathon ing dhuwur yaiku ... .
A. kula bibar sarapan
B. kula dereng sarapan
C. kula mboten sarapan
D. kula sampun sarapan

34. 1) Bapak Ibu guru tuwin adhik adhik ingkang satuhu kula urmati sakedhap
malih kula sarencang badhe nilaraken Bapak-Ibu guru tuwin adhik adhik kelas
sedaya, kangge nglajengaken pasinaon wonten SMP
2. Bapak kepala sekolahingkang kinurmatan, Bapak-Ibu guru ingkang kula
kurmati, sedaya rencang menapa dene adhik adhik ingkang kula tresnani.
2. Kula kinten boten prayogi menawi atur kula pamitan punika kedangon,
pramila cekap semanten, bilih wonten klenta-klentunipun atur kula nyuwun
agunging pangaksami.
2. Puji syukur dhumateng Gusti ingkang Maha Agung, ingkang sampun
ngluberaken rahmat sarta hidayah. Dene kula lan panjenengan sami saget
makempal wonten ing papan punika kangge ngawontenaken perpisahan.

Kepriye urutane kang bener?

A. 2 1 4 - 3
B. 4 2 1 - 3
C. 2 3 4 - 1
D. 2 4 3 1

35.

Ukara kang jumbuh karo gambar ing dhuwur yaiku ... .

A. Suranto lagi nggawe layang kanggo eyange
B. Suranto sregep sinau supaya pinter
C. Suranto lagi ngresiki kamare
D. Suranto sregep nata bukune

36.

Surakarta, 21 Februari 2013

Kanggo kancaku
Dianita Putri
Ing Semarang

Dianita, layangmu wis tak tampa, bungah atiku sakwise dak waca, rasane
kaya-kaya pingin ketemu. Kahananku lan kulawargaku sehat-sehat wae. Semono
uga pamujiku kahananmu ing kene, muga-muga tansah seger lan bagas waras.
Oh, ya... .
 Semene dhisik, liya wektu dak sambung maneh.
Saka kancamu

Arumni

Ukara kang trep kanggo ngisi perangan layang ing dhuwur yaiku ... .
A. aku ing omah uga tansah wilujeng
B. muga muga Gusti ngijabahi aku lan sliramu
C. sawise ujian sekolah , dak suwun bisa ketemu karo aku
D. wis ya Din , mengko yen ana longgare wektu , dak kirimi kabar maneh

Kagem simbah
Ing Ngayogyakarta

Nuwun kanthi serat punika ngaturi priksa, bilih kula benjing minggu badhe
sowan Eyang, saperlu badhe nyuwun pangestu amargi badhe ujian.
Kula kinten
Nuwun

Semarang, 24 Maret 2013

Saking keng wayah,

Dina Larasati

37. Ukara kang trep kanggu mbacutake panutupe laying yaiku ... .
A. Akhire cekap semanten riyin mbenjang malih
B. Sampun inggih Mbah. Matur nuwun
C. cukup semene dhisik ya Simbah mbejang malih
D. cekap semanten rumiyin benjang sanes wekdal dipun sambet malih.

38. 1. dirakit nganggo benang pinggire

2. kertas ditempelke pring banjur dilem
3. banjur diukur dawa lan cendhake
4. pring disisiki dadi loro

Ukara ing dhuwur yen ditata supaya dadi karangan sing nyritakake carane gawe
layangan yaiku ... .
A. 4-3-1-2
B. 3-2-4-1
C. 4-2-3-1
D. 3-4-21

39. Gatekna !
Nalika mulih sekolah, Winda katon mbesengut. Tangane kiwa tansah nyekeli
pipine sing abuh.Dhewekebola-bali sambat ngrasakake larane ....
Ukara kang bener kanggo nerusake karangan ing dhuwur yaiku ... .
A. Winda ora kuwat nandhang larane. Dheweke digawa menyang dhokter
B. wis telung dina iki Winda ora mlebu sekolah. Akeh kancane sing padha tilik
C. wis seminggu iki bocah kuwi nandhang lara untu. Untune krowok, larane ora
jamak
D. pirang-pirang dina larane ora bisa diempet. Sangsaya suwe wetenge krasa
larane

40. Ukara sepatune Soni anyar menawa ditulis nganggo aksara jawa
benere... .
A. ? sptu [n[soniav/ .
B. ? septu[n[soniav/ .
C. ?peptu[n[soniav/ .
D. ? sepku[n[sniav/ .

41. Ukara Negaraku gemah ripah loh jinawi menawa ditulis nganggo aksara
jawa wujude... .
A. ? negrkugemhriph[lojinwi .
B. ?negrkugemhriph[loninw .
C. ? ngrkugemhriph[ljnwi .
D. ? negrkugemhriphlhtnwi .

42. Ukara pring gadhing kebak walang menawa ditulis nganggo aksara jawa
wujude... .
A. ?pi= g di= ke bkpr= .
B. ?pi]= gdi= kebkW l=.
C. ?pi=] gdi= kebklr=.
D. ? p]i= gdi=kebkpr=.

43. Gatekna!
Dhiyeng, kalebu petilasan tetinggalane jaman Mataran Kuna. Biyene kanggo
papan muja semedi marang Dewa, mulane uga winastan Dhiyeng awit saka
tembung Dhah Hyang kang ateges Papane Para Dewa. Dhiyeng uga winastan adi lan
aeng. Adi tegese becik, linuwih, apik, endah, lan elok. Dene aeng-aeng tegese
nganeh-nganehi.

Ringkesane cerita ing dhuwur yaiku dhiyeng asale saka tetembungan ... .
A. dhahyang lan aeng
B. dewa lan semedi
C. dhah Hyang
D. adi lan aeng

44. Murid iku kudu manut marang Guru

Rukun marang kanca
Aja drengki aja srei
Aja climut, aja jail, aja nakal

Para frasene geguritan ing dhuwur yaiku... .

A. murid kuwi kudu duweni watak kang becik, sregep sinu uga aja drengki, srei
lan nakal
B. bocah sekolah kudu manut marang sapa wae supaya dadi bocah kang pinter
C. murid kuwi kudu pinter marang wong tuwa lan sapadha-padha
D. yen dadi murit kudu sregep lan pinter marang Guru

45.

Ukara kang trep kanggo nyritakake gambar ing dhuwur yaiku... .

A. Jono karo Udin rebutan mobil-mobilan
B. Jono nangis amarga dolanane direbut Udin
C. Jono karo Udin sinau bebarengan
D. Jono karo Udin padha dolanan

46. .... kabaripun lare-lare ing ngriki, Bu ?

A. wonten pundi
B. kadospundi
C. kepripun
D. sinten

47. Ben katon resik latare saben esuk ( sapu ) Ani

Tembung ing jero kurung ukara ing dhuwur kurang trep. Sing bener yaiku ... .
A. disaponi
B. nyaponi
C. saponi
D. disapu

48. Simbah lagi wae turu.

Tembung turu ora trep, benere yaiku .
A. tilem
B. nilem
C. sare
D. nyare

49. Eyang ngombe susu jahe

Ukara ing dhuwur kurang trep, benere... .
A. Eyang nginum wedang jahe
B. Eyang ngombe wedang jahe
C. eyang ngunjuk susu jahe
D. Eyang ngunjuk susu jahe

50. Dinten niki Pak Guru badhe teka ing omahku

Manut unggah- ungguh ukara iki ora trep, benere... .
A. dinten menika Pak Guru badhe teka ing dalem kula
B. dinten menika Pak Guru badhe rawuh ing griya kula
C. dinten menika Pak Guru arep teka ing omahku
D. dinten niki Pak Guru arep teka ing omahku

-o0o-

KUNCI JAWAB

1. D
2. B
3. A
4. C
5. A
6. B
7. D
8. C
9. C
10. A
11. D
12. B
13. C
14. B
15. D
16. A
17. B
18. A
19. D
20. C
21. A
22. B
23. C
24. D
25. C
26. B
27. A
28. D
29. A
30. C
31. B
32. D
33. D
34. A
35. B
36. C
37. D
38. A
39. C
40. B
41. C
42. C
43. C
44. A
45. B
46. B
47. A
48. C
49. D
50. B

PENSKORAN NILAI
NILAI : PEROLEHAN NILAI x 2
CONTOH : 30 x 2 = 60
RENTANG NILAI
 LEMBAR JAWAB
Nama : .

Nomer : .

UJIAN AKHIR SEKOLAH (UAS)

TAHUN PELAJARAN 2012/2013

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa

Hari/Tanggal :
Dimulai Pukul :
Diakhiri Pukul :

1. A B C D 26. A B C D
2. A B C D 27. A B C D
3. A B C D 28. A B C D
4. A B C D 29. A B C D
5. A B C D 30. A B C D
6. A B C D 31. A B C D
7. A B C D 32. A B C D
8. A B C D 33. A B C D
9. A B C D 34. A B C D
10. A B C D 35. A B C D
11. A B C D 36. A B C D
12. A B C D 37. A B C D
13. A B C D 38. A B C D
14. A B C D 39. A B C D
15. A B C D 40. A B C D
16. A B C D 41. A B C D
17. A B C D 42. A B C D
18. A B C D 43. A B C D
19. A B C D 44. A B C D
20. A B C D 45. A B C D
21. A B C D 46. A B C D
22. A B C D 47. A B C D
23. A B C D 48. A B C D
24. A B C D 49. A B C D
25. A B C D 50. A B C D