Nitel Aratrma zetlerim

Nitel Aratrmaya Giri

Bakalarnn yklerini iyi dnlemeyi renmek ve aklamalar yorumlayp yeniden
anlatmak nitel aratrmann birok trnn ayrlmaz bir parasdr.

Glesne kendi nitel aratrma yapma tarz hakknda bakalarnn almalarnn okumaktansa
daha ok aratrmaclar ve katlmclar arasndaki etkileim ve ilikiye ait bir merak
olduundan bahediyor. Hizmet amac gtmeyen aratrmalar kabul ettiini ve genel olarak
katlmclarn yaamlarn tanmlamalarna katkda bulunan aratrmalara eilimli olduu
sylyor.

Bir aratrmac olarak amacmz, yapmay hedeflediimiz almaya hangi felsefi ve

kuramsal bak asnn temel oluturacan bilmektir.

Pozitivizm terimini ortaya atan Auguste Comte doa bilimine benzeyen ve sosyal dnyay
iyiletirecek deiimi salamak iin gerekli olan, salam ve inanlr temellere dayal bilgiye
ulama

Yorumlamac paradigma:
Realistler ve idealistler
Realistler: Dnyann kendisini tanmlayanlardan bamsz olarak var olduunu inanrlar
dealistler: Dnyann akl ya da dncelerden bamsz olarak var olamayacana
inanmaktadrlar.

Yorumlamac gelecee yakn olan ontolojik inan, gerein sosyal ortamda olutuu,
karmak olduu ve srekli deitii bir dnya grn savunur.Bir eyi bilmenin nemi,
insanlarn baz nesneleri, olaylar, davranlar, alglar vb. Nasl yorumladklar ve nasl
anlamlandklardr.
Ayn sosyal grubun birden fazla yesinin baz olgular hakkndaki alglarna ulaarak, o grup
iindeki dncenin ve davrann kltrel rnts hakknda bir eyler syleyebiliriz.
Aratrmamzn alana zel varsaymlarla sonulanabilme olasl olsa da aratrmaya bu
varsaymlarla balamak yerine, daha ok kefedici, ak gr ieren eitli yaklam ve
konular ortaya atarak balayabiliriz. Gzlem yapar, sorular sorar ve aratrmann katlmclar
ile etkileimde bulunursunuz. Analizlerinizde rntler arayabiliriz.

Eletirel kuramclar:
Sklkla dile yada neyin sylenip sylenmeyeceine kimin otoritenin rzas dorultusunda
konuup kimin ise konumayacana ya da dinlemek zorunda olduuna, kimlerin sosyal
yaplarnn geerli kimlerin ise yanl ve nemsiz sayldna karar veren ve sylenmeden
herkesin uyduu kurallara odaklanrlar.

Postmodern/ PostKolonyal/ Postyapsa Paradigmalar

Biz beyaz Batl erkeler gerein ne olduunu artk tanmlayamazken ortada bir gerek
olduunu iddia ediyoruz. Bruner, 1993,23)

Karma yntemler:
ncelikle metodoloji ve metod terimlerini aklayalm.
Nitel aratrma terimleri szlne gre yntembilim aratrmann nasl ilerlemesi
gerektiine ilikin bir kuramdr. Aratrmada izlenecek varsaymlarn, kurallarn ve yollarn
analizini ieren bir bak as olarak tanmlanr.
Yntem ise, Aratrmacnn veri oluturmak ve analiz etmek iin izleyebilecei bir yol, ara

1
 Nitel Aratrma zetlerim
ya da tekniktir. Schwandt, 2007)
Aratrmada nitel ve nicel yntemleri bir biimde birletirilmi olsanz bile, yine de kendinizi
dnya grne uyan bir aratrma paradigmasnn iine oturtursunuz. Kendinizi en rahat
hissedebileceiniz, sizi tatmin edece ve anlaml bulduunuz aratrma yaklam kiiliinize
gemiinize deerlerinize ve sizin dnyanzda neyin nemli olduuna bal olacaktr.

Konumuz sadece ne alacamz deil, aratrmamz nasl desenleyeceimiz ve hangi

teknikleri ya da yntemleri kullancamz da belirlememiz gerekir. Yorumlayc paradigmaya
gre nitel aratrma nasl yaplr.

Nitel aratrmada yorumlayc gelenek

Durum almas:
Nitel aratrmada durum almas bir olayn youn bir ekilde allmasyla ilgilidir. Ama
durum anlam bir bireyden bir ky halkna ya da bir olaydan, belirir bir programn
uygulanmas gibi, bir dizi ileme gre deiebilir. Bu her bir kiinin ky halknn olayn
programn ortak paydas olan durum snr bir sistemin birbirine bal ileyen paralardr.
(Stake, 1995).

Stake (2000, 437) durum almasnn tre ayrr. Gerek, arasal ve ibirlikli.
Gerek durum almas:
Gerek durum almas dikkat eksiklii hiperaktivite bozukluu tans konulmu zel eitime
ihtiyac olan bir ocuk rneinde olduu gibi belirli bir durumun daha iyi anlalmasna
katkdan bulunur.
Arasal durum almas:
DEHB tans konulmu ocuun eitimi ve tansnn nasl etkiletiinin i yzn anlamay
amalayan alma rneinde olduu gibi belirli bir durumun bir konunun i yzn anlamay
salama ya da bir genellemeyi yeniden dzenlemek iin yaplan bir almadr

Arasal durum almas DEHB tans konulmu bir ka ocuun bir ka durumuna
baklmasn ierdiinde ibirlikli durum almas olur ve olgu, nfus ya da genel durum
aratrmasna olanak tanr.
Stake 2000, 435 durum almasnn bir yntemsel seim olmadn, durumun ierisinde
neyin alacann bir seimi olduunu gzlemlemitir.
Schram (2006, 107) durum almas insanlarn sosyal davranlarnn kavramsallatrmann
ya da ancak bunu zetlemenin bir yolu olduunu dnseniz de, durum almasnn
stratejik nemi tek bir durumdan ne renebilineceine dikkat ekme yeteneindeki yatar.

Yorumlayc aratrmann sunduu olanaklar:

Her paradigma, dier paradigmalardaki kurmalar ve yaklamlar etkilemitir ve

etkilemeyecekmi devam edecektir. Her birinin deiik stnlkleri, zorluklar ve olanaklar
vardr.
Size ait olmayan bir balam yorumaya almanz bilmediiniz ynlerinizi ortaya karabilir.
Kendi varsaymlarnz kalp yarglarnz ve znelliklerinizi daha kolay grebilirsiniz.

Elenceli olmak, yetenekler konusunda endie duymama, yartan ve kendini nemli

grmekten uzak durma zgrlne sahip olmak demektir.
Hi bir beklenti olmadan kendiniz ve evrenizdekiler hakknda bir eyler renmenin keyfini
karrken kendiniz aratrmaya verebilirsiniz. Sre iinde anlaml ilikiler gelitirebilirsiniz.

Blm 2

2
 Nitel Aratrma zetlerim

n hazrlklar: Szin iin iyi olan yapmak

Deiim, aratrma projemi etkileyen bir unusun oldu. Aratrmann odan, sorular ve
rneklem yntemimi deitirdim. Sorularn erevesini, yapsn ve srasn; kunu hakknda
nasl dndm ve beni gdleyen gc de deitirdim. Ve aratrmama bakm
belirleyen kuramsal ereveyi nihayetinde tekrar deitirmek zere deitirdim.

UVM rencisi

Aratrma iin gnlk tutun. Genel olarak aratrma notlar ya da kendinize notlar olarak
tanmlaynz.

Alanyazn taramas:

Aratrmada brain storming ile retilen sorular:

Fen bilgisi retmenlerinin hangi eylem ve davranlar teknoloji

kullanmlarn yanstmaktadr.
retmenler teknoloji kullanma konusundaki alkanlk durumlar
nasldr.
retmenlerin ders esnasnda kullandklar yntemler retmenlerin
dnya grn nasl yanstmaktadr. Neye arlk vermektedirler. nclleri
nelerdir.
Dersin anlatm esnasnda retmenin yaad zorluklar ve skntlar
nelerdir. Bunlarn zlmesi adna teknoloji destei retmenin yaad bu
sorunlarn zlmesinde yardmc olabilir mi?

3
 Nitel Aratrma zetlerim

Aratrmann snrllklar:

Aratrmada rneklem seiminde snrllklar nelerdir. Fen bilgisi

retmenleri zelliklerine gre hangi gruplara ayrlmaldr. Hangi gruplardan
ne ekilde seim yaplmaldr?

Konu kimsenin ilgisini ekmeyen kadar kiisel mi? Sorgula