ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ι

Β.ΒΛΑΧΟΥ

Τμήμα Μαθηματικών, Πανεπιστήμιο Πατρών

Φθινόπωρο 2017

1
2
Ορισμός 0.0.1. ΄Εστω A ⊆ R. Λέμε ότι το A έχει μέγιστο στοιχείο αν υπάρχει x0 ∈ A
τέτοιο ώστε: a ≤ x0 , ∀a ∈ A. Το x0 ονομάζεται μέγιστο στοιχείο του A.

Παραδείγματα:
1. ΄Εστω A = [0, 3] = {x ∈ R : 0 ≤ x ≤ 3}.
Το x0 = 3 είναι μέγιστο του συνόλου A διότι:
(i) x0 ∈ A
(ii) a ≤ x0 , ∀a ∈ A,
οπότε ικανοποιείται ο Ορισμός 0.0.1.
2. ΄Εστω A = (0, 3) = {x ∈ R : 0 < x < 3}.
Θα αποδείξουμε ότι το σύνολο A δεν έχει μέγιστο στοιχείο.
΄Εστω ότι το σύνολο A έχει μέγιστο στοιχείο κάποιο x0 ∈ A. Τότε x0 < 3 και άρα το διάστημα
(x0 , 3) 6= ∅. ΄Εστω y0 ∈ (x0 , 3). Τότε y0 ∈ A και x0 > y0 . ΄Ατοπο. ΄Αρα το σύνολο A δεν έχει
μέγιστο.
Συμπέρασμα: Υπάρχουν σύνολα που έχουν μέγιστο και σύνολα που δεν έχουν μέγιστο.

Πρόταση 0.0.1. Αν ένα σύνολο A ⊆ R έχει μέγιστο στοιχείο, τότε αυτό είναι μοναδικό.

Απόδειξη. ΄Εστω ότι υπάρχουν δύο στοιχεία x0 , x˜0 ∈ A που ικανοποιούν τον Ορισμό 0.0.1.
Τότε:
a ≤ x0 , ∀a ∈ A ⇒ x˜0 ≤ x0
a ≤ x˜0 , ∀a ∈ A ⇒ x0 ≤ x˜0 .
΄Αρα x0 = x˜0 . 

Ορισμός 0.0.2. ΄Εστω A ⊆ R, A 6= ∅. Λέμε ότι το A είναι άνω φραγμένο αν υπάρχει x0 ∈ R

τέτοιο ώστε: a ≤ x0 , ∀a ∈ A. Το x0 ονομάζεται άνω φράγμα του A.

Παρατηρείστε πόσο λίγο διαφέρουν οι Ορισμοί 0.0.1 και 0.0.2. Στα μαθηματικά μπορεί μια πολύ
μικρή λεπτομέρεια να κάνει την διαφορά.
Παράδειγματα:
1. ΄Εστω A = (0, 3) = {x ∈ R : 0 < x < 3}.
Το 4 είναι άνω φράγμα του A.
Το 5 είναι άνω φράγμα του A.
2. ΄Εστω A = (0, +∞) = {x ∈ R : x > 0}. Το A δεν έχει άνω φράγμα, δεν είναι άνω
φραγμένο.
Συμπεράσματα: α) Υπάρχουν σύνολα που έχουν άνω φράγμα και σύνολα που δεν έχουν.
β) Το άνω φράγμα δεν είναι ποτέ μοναδικό. Αν υπάρχει ένα τότε υπάρχουν άπειρα.

Ορισμός 0.0.3. ΄Εστω A ⊆ R, A 6= ∅. Λέμε ότι το A έχει ελάχιστο στοιχείο αν υπάρχει

x0 ∈ A τέτοιο ώστε: a ≥ x0 , ∀a ∈ A. Το x0 ονομάζεται ελάχιστο στοιχείο του A.

Ορισμός 0.0.4. ΄Εστω A ⊆ R, A 6= ∅. Λέμε ότι το A είναι κάτω φραγμένο αν υπάρχει

x0 ∈ R τέτοιο ώστε: a ≥ x0 , ∀a ∈ A. Το x0 ονομάζεται κάτω φράγμα του A.

3
Πρόταση 0.0.2. Αν το M είναι άνω φράγμα ενός μη κενού συνόλου A, τότε το −M είναι
κάτω φράγμα του συνόλου −A = {x ∈ R : x = −a a ∈ A}. 

Απόδειξη.Πριν ξεκινήσουμε την απόδειξη, για να γίνει κατανοητός ο συμβολισμός δίνουμε

ένα παράδειγμα. Αν A = {1, 2, 3, }, τότε το −A = {−1, −2, −3}.
΄Εστω M ∈ R άνω φράγμα ενός μη κενού συνόλου A. Τότε

a ≤ M, ∀a ∈ A ⇒ −a ≥ −M, ∀a ∈ A ⇒ a ≥ −M, ∀a ∈ (−A).

Οπότε έχουμε το ζητούμενο. 

Ορισμός 0.0.5. ΄Εστω A ⊆ R, A 6= ∅. Λέμε ότι το A είναι φραγμένο αν είναι και άνω και
κάτω φραγμένο

Πρόταση 0.0.3. ΄Ενα μη κενό σύνολο A ⊆ R είναι φραγμένο, αν και μόνον αν, υπάρχει
M > 0 τέτοιο ώστε |a| ≤ M, ∀a ∈ A.

Απόδειξη.Ευθύ ⇒: Υποθέτουμε ότι το σύνολο A είναι φραγμένο. Τότε υπάρχει M̃ ∈ R άνω

φράγμα και m̃ ∈ R κάτω φράγμα του A. Δηλαδή

m̃ ≤ a ≤ M̃ , ∀a ∈ A.

Θέτουμε M = max{|M̃ |, |m̃|}. Τότε M ≥ 0

a ≤ M̃ ≤ |M̃ | ≤ M, ∀a ∈ A

και
a ≥ m̃ ≥ −|m̃| ≥ −M, ∀a ∈ A.
΄Αρα −M ≤ a ≤ M, ∀a ∈ A. Τελικά |a| ≤ M, ∀a ∈ A.
Αντίστροφο ⇐: ΄Εστω M > 0 τέτοιο ώστε |a| ≤ M, ∀a ∈ A. Τότε:

−M ≤ a ≤ M, ∀a ∈ A.

Οπότε το M είναι άνω φράγμα του A και το −M κάτω φράγμα του A. 

4
 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ι
Διδάσκουσα: Β.Βλάχου 2017-2018

1ο Φυλλάδιο Ασκήσεων

΄Ασκηση 1: Δώστε παράδειγμα συνόλου που έχει ελάχιστο και παράδειγμα συνόλου που δεν
έχει.

΄Ασκηση 2: Αποδείξτε ότι αν ένα σύνολο έχει ελάχιστο τότε αυτό είναι μοναδικό.

΄Ασκηση 3: Αποδείξτε ότι αν το x0 είναι το μέγιστο ενός συνόλου A, τότε το −x0 είναι
το ελάχιστο του συνόλου −A.

΄Ασκηση 4: Δώστε παράδειγμα συνόλου που είναι κάτω φραγμένο και παράδειγμα συνό-
λου που δεν είναι.

΄Ασκηση 5: ΄Εστω M άνω φράγμα ενός μη κενού συνόλου A ⊆ (0, +∞). Να αποδείξε-
τε ότι το M 2 είναι άνω φράγμα του συνόλου A2 = {x ∈ R : x = a2 , a ∈ A}.

΄Ασκηση 6: Αν το M είναι άνω φράγμα ενός μη κενού συνόλου A, τότε το 3M είναι ά-

νω φράγμα του συνόλου 3A = {x ∈ R : x = 3a, a ∈ A}.