New Filipino Course Syllabus for Tertiary Level

See
discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/320987192
MGA BAGONG SILABUS SA FILIPINO SA

KOLEHIYO
Working Paper · November 2017

DOI: 10.13140/RG.2.2.31262.02884
CITATIONS READS
0 5,749
2 authors, including:
David Michael Marcelino San Juan

De La Salle University
6 PUBLICATIONS 2 CITATIONS
SEE PROFILE
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
Philippine Studies View project
Marxism in the Third World View project
All content following this page was uploaded by David Michael Marcelino San Juan on 10 November 2017.
The user has requested enhancement of the downloaded file.

CHED Memo. No. 57, Series of 2017 at MGA SILABUS SA FILIPINO SA KOLEHIYO (Nobyembre
2017). Para sa regular updates: www.facebook.com/TANGGOLWIKA Pahina 1 ng 62
CHED Memo. No. 57, Series of 2017 at MGA SILABUS SA FILIPINO SA KOLEHIYO (Nobyembre
2017). Para sa regular updates: www.facebook.com/TANGGOLWIKA Pahina 2 ng 62
SILABUS NG BAGONG ASIGNATURANG FILIPINO SA KOLEHIYO
Pamagat ng Kurso: KONTEKSTWALISADONG KOMUNIKASYON SA FILIPINO (KOMFIL)
Bilang ng Yunit: 3
Deskripsyon ng Kurso: Ang KOMFIL ay isang praktikal na kursong nagpapalawak at nagpapalalim sa kontekstwalisadong komunikasyon sa wikang
Filipino ng mga mamamayang Pilipino sa kani-kanilang mga komunidad sa partikular, at sa buong lipunang Pilipino sa pangkalahatan. Nakatuon ang
kursong ito sa makrokasanayang pakikinig at pagsasalita, gayundin sa kasanayan sa paggamit ng iba’t ibang tradisyonal at mode rnong midya na
makabuluhan sa kontekstong Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan.
Inaasahang Matututuhan:
Sa pagtatapos ng kurso, inaaasahang matututuhan ng mga mag-aaral ang mga sumusunod:
Kaalaman
1. Mailarawan ang mga gawing pangkomunikasyon ng mga Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan.
2. Maipaliwanag ang kabuluhan ng wikang Filipino bilang mabisang wika sa kontektwalisadong komunikasyon sa mga komunidad at sa buong
bansa.
3. Matukoy ang mga pangunahing suliraning panlipunan sa mga komunidad at sa buong bansa.
4. Matukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at kapaki-pakinabang na sanggunian sa pananaliksik
5. Makapagmungkahi ng mga solusyon sa mga pangunahing suliraning panlipunan sa mga komunidad at sa buong bansa, batay sa
pananaliksik.
CHED Memo. No. 57, Series of 2017 at MGA SILABUS SA FILIPINO SA KOLEHIYO (Nobyembre 2017). Para sa regular updates: www.facebook.com/TANGGOLWIKA
Pahina 3 ng 62
6. Maipaliwanag ang mahigpit na ugnayan ng pagpapalakas ng wikang pambansa, pagpapatibay ng kolektibong identidad, at pamba nsang
kaunlaran.
Kasanayan
1. Magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang tiyak na sitwasyong pangkomunikasyon sa lipunang Pilipino.
2. Makapagpahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa pamamagitan ng tradisyonal at modernong midyang akma sa kontekstong Pilip ino.
3. Makagawa ng mga malikhain at mapanghikayat na presentasyon ng impormasyon at analisis na akma sa iba’t ibang konteksto.
4. Makagawa ng makabuluhan at mabisang materyales sa komunikasyon na akma sa iba’t ibang konteksto.
5. Malinang ang Filipino bilang daluyan ng inter/multidisiplinaring diskurso na nakaugat sa mga realidad ng lipunang Pilipino.
Halagahan
1. Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling paraan ng pagpapahayag ng mga Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan.
2. Makapagbalangkas ng gabay etikal kaugnay ng paggamit ng iba’t ibang porma ng midya.
3. Maisaalang-alang ang kultura at iba pang aspektong panlipunan sa pakikipagpalitang-ideya.
4. Makapag-ambag sa pagtataguyod ng wikang Filipino bilang daluyan ng makabuluhan at mataas na antas ng diskurso na akma at nakaugat
sa lipunang Pilipino, bilang lunsaran sa mas mabisang pakikipag-ugnayan sa mga mamamayan ng ibang bansa.
Bilang ng oras: 3 oras bawat linggo sa loob ng 18 linggo o 54 oras sa isang semester
Linggo Mga Paksa

1-3 Introduksyon: Ang Pagtataguyod ng Wikang Pambansa sa Mas Mataas na Antas
ng Edukasyon at Lagpas Pa
(Kailangang ipaliwanag dito na tinangkang paslangin ng Commission on Higher
Education ang Filipino sa kolehiyo, at ipinaglaban ito ng iba’t ibang grupo sa
pangunguna ng Alyansa ng Mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino/TANGGOL WIKA
kaya’t hanggang ngayon ay may asignaturang Filipino pa rin sa kolehiyo. Kailangang
bigyang-diin sa bahaging ito ang kahalagahan ng wikang pambansa sa pagbubuo ng
makabuluhang diskurso sa iba’t ibang larangan ng komunikasyon at pananaliksik.)
Pagpoproseo ng Impormasyon Para sa Komunikasyon
Pahina 4 ng 62
• Pagpili ng Batis (Sources) ng Impormasyon
• Pagbabasa at Pananaliksik ng Impormasyon
• Pagbubuod at Pag-uugnay-ugnay ng Impormasyon
• Pagbubuo ng Sariling Pagsusuri Batay sa Impormasyon
Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

• Tsismisan
• Umpukan
• Talakayan
• Pagbabahay-bahay
• Pulong-bayan
• Komunikasyong Di Berbal (Kumpas atbp.)
• Mga Ekspresyong Lokal
4-6 Mga Napapanahong Isyung Lokal at Nasyonal
• Korapsyon
• Konsepto ng “Bayani”
• Kalagayan ng serbisyong pabahay, pangkalusugan, transportasyon,
edukasyon atbp.
• Bagyo, baha, polusyon, mabilis na urbanisasyon, malawakang pag(ka)wasak
ng/sa kalikasan, climate change atbp.
• Kultural/politikal/lingguwistikong/ekonomikong
dislokasyon/displacement/marhinalisasyon ng mga lumad at iba pang
katutubong pangkat/pambansang minorya, mga maralitang tagalungsod (urban
poor), manggagawang kontraktwal, magsasaka, tindero/a, tsuper ng dyip at
traysikel, kabataang manggagawa, out-of-school youth, migrante atbp. sa
panahon/bunsod ng globalisasyon
• Kahirapan, malnutrisyon, (kawalan ng) seguridad sa pagkain
(Malaya ang guro na palawakin ang bahaging ito batay sa pangangailangan. Maaaring
pahapyaw lamang din ang pagtakakay sa bahaging ito bilang paghahanda sa susunod
na bahagi. Kailangan ang pahapyaw na pagtalakay sa mga isyung ito upang
magkaroon ng makabuluhang nilalaman ang mga pagsasanay ng mga estudyante sa
mga tiyak na sitwasyong pangkomunikasyon. Lunsaran ang mga talakayang ito sa
Pahina 5 ng 62
paglinang ng kasanayang komunikatibo ng mga Pilipino sa mas matataas na antas ng
diskurso na nakaugat sa realidad ng kanilang lipunang ginagalawan, tungo sa
intelektwalisasyon ng wikang pambansa at paghuhubog ng mga mamamayang may
mapanuri at malikhaing pag-iisip.)
7-18 Mga Tiyak na Sitwasyong Pangkomunikasyon

• Forum, Lektyur, Seminar
• Worksyap
• Symposium at Kumperensya
• Roundtable at Small Group Discussion
• Kondukta ng Pulong/Miting/Asembliya
• Pasalitang Pag-uulat sa Maliit at Malaking Pangkat
• Programa sa Radyo at Telebisyon
• Video Conferencing
• Komunikasyon sa Social Media
Pahina 6 ng 62
KONTEKSTWALISADONG KOMUNIKASYON SA FILIPINO (KOMFIL)
Plano ng Mga Aralin
Inaasahang Matututuhan Mga Paksa Metodolohiya Materyales Pagtatasa

Kaalaman Introduksyon: Ang Pagbabalangkas/outlining “Sulong Wikang Filipino: Maikling
1. Maipaliwanag ang Pagtataguyod ng Wikang Edukasyong Pilipino, Para pagsusulit
kabuluhan ng wikang Pambansa sa Mas Mataas na Pagbubuod ng Kanino?” ni D. Neri
Filipino bilang mabisang Antas ng Edukasyon at impormasyon/datos Paglikha ng
wika sa Lagpas Pa “Sulong Wikang Filipino” video hinggil
kontektwalisadong Pangkatang talakayan sa adbokasing
komunikasyon sa mga Mga Posisyong Papel ng Iba’t pangwika
komunidad at sa buong Panonood ng Ibang Unibersidad Kaugnay
bansa. video/documentary ng Filipino sa Kolehiyo
2. Maipaliwanag ang
mahigpit na ugnayan ng Pakikinig sa awit Posisyong Papel ng
pagpapalakas ng wikang Pambansang Samahan sa
pambansa, Linggwistika at Literaturang
pagpapatibay ng Filipino (PSLLF) Kaugnay ng
kolektibong identidad, at Filipino sa Kolehiyo
pambansang kaunlaran.
Resolusyon ng National
Committee on Language and
Translation Kaugnay ng
Kasanayan Filipino sa Kolehiyo
1. Magamit ang
wikang Filipino sa Resolusyon ng National
iba’t ibang tiyak na Commission for Culture and
sitwasyong the Arts Kaugnay ng Filipino
pangkomunikasyon sa Kolehiyo
sa lipunang Pilipino.
2. Makapagpahayag
ng mga
Pahina 7 ng 62
makabuluhang Petisyon sa Korte Suprema
kaisipan sa ng Tanggol Wika
pamamagitan ng
tradisyonal at “Speak in English Zone” ni J.
modernong midyang C. Malabanan
akma sa kontekstong
Pilipino. Introduksyon ng “Mula tore
3. Makagawa ng mga patungong palengke:
malikhain at neoliberal education in the
mapanghikayat na Philippines” nina B. Lumbera,
presentasyon ng R. Guillermo, at A. Alamon,
impormasyon at
analisis na akma sa “Filipino, ang pambansang
iba’t ibang konteksto. wikang dapat pang
Halagahan ipaglaban”
1. Mapalalim ang ni A. Contreras
pagpapahalaga sa
sariling paraan ng
pagpapahayag ng “12 Reasons to Save The
mga Pilipino sa iba’t National Language” at
ibang antas at “Debunking PH Language
larangan. Myths” ni D.M. San Juan
2. Maisaalang-alang
ang kultura at iba “Madalas Itanong sa Wikang
pang aspektong Pambansa” ni V. Almario
panlipunan sa
pakikipagpalitang- “ISANG SARILING
ideya. WIKANG PAMBANSA:
MGA BABASAHIN SA
KASAYSAYAN NG
FILIPINO” antolohiya ng
KWF
Pahina 8 ng 62
Kaalaman Pagpoproseo ng Pagbubuod ng Mga artikulo sa Philippine E- Pagsulat ng
1. Maipaliwanag ang Impormasyon Para sa impormasyon/datos Journals Database, partikular reaksyong
kabuluhan ng wikang Komunikasyon ang mga journal na papel
Filipino bilang • Pagpili ng Batis (Sources) Think-pair-share sa mga naglalathala ng mga (o ilang)
mabisang wika sa ng Impormasyon ispesipikong teksto artikulo sa Filipino gaya ng Paglikha ng
kontektwalisadong • Pagbabasa at dayagram
komunikasyon sa Pananaliksik ng Pangkatang talakayan Daloy hinggil sa
mga komunidad at sa Impormasyon pagpoproseso
buong bansa. • Pagbubuod at Pag- Lektyur-worksyap sa computer Dalumat ng
2. Matukoy ang mga uugnay-ugnay ng laboratory o gamit ang impormasyon
mapagkakatiwalaan, Impormasyon computer sa klase (para sa Hasaan para sa
makabuluhan at • Pagbubuo ng Sariling pagsipat ng mga database ng komunikasyon
kapaki-pakinabang Pagsusuri Batay sa mga journal) Layag
na sanggunian sa Impormasyon
pananaliksik. Komparatibong analisis ng Malay
Kasanayan saklaw ng mga journal
1. Magamit ang Katipunan
wikang Filipino sa
iba’t ibang tiyak na Daluyan
sitwasyong
pangkomunikasyon Social Science Diliman
2. Makapagpahayag Humanities Diliman
ng mga
makabuluhang Mga Artikulo sa U.P. Diliman
kaisipan sa Journals Online
pamamagitan ng
tradisyonal at “Introduksyon sa Saliksik”
modernong midyang antolohiya ng KWF
akma sa kontekstong
Pilipino.
3. Makagawa ng mga
malikhain at
Pahina 9 ng 62
mapanghikayat na
presentasyon ng
impormasyon at
analisis na akma sa
iba’t ibang konteksto.
4. Makagawa ng
makabuluhan at
mabisang materyales
sa komunikasyon na
akma sa iba’t ibang
konteksto.
Halagahan
1. Mapalalim ang
pagpapahalaga sa
sariling paraan ng
pagpapahayag ng
mga Pilipino sa iba’t
ibang antas at
larangan.
2. Maisaalang-alang
ang kultura at iba
pang aspektong
panlipunan sa
pakikipagpalitang-
ideya.
Kaalaman Mga Gawing Pakikinig ng musika at Ang estado ng wikang Pagsasagawa
1. Mailarawan ang Pangkomunikasyon ng mga panonood ng video clips Filipino ng pulong-
mga gawing Pilipino bayan sa klase
pangkomunikasyon • Tsismisan Pagsusuri ng teksto at diskurso
ng mga Pilipino sa • Umpukan “Pahiwatig” ni M. Maggay Roleplaying o
iba’t ibang antas at • Talakayan Pagtatala ng talasalitaan batay skit ng iba’t
larangan. • Pagbabahay-bahay sa interbyu (kaugnay ng mga Awiting “Pitong Gatang” ni F. ibang gawing
• Pulong-bayan Panopio o ASIN
Pahina 10 ng 62
2. Maipaliwanag ang • Komunikasyong Di Berbal ekspresyong lokal sa iba’t pangkomunika
kabuluhan ng wikang (Kumpas atbp.) ibang wika ng Pilipinas) Mga pahayagang Filipino syon
Filipino bilang • Mga Ekspresyong Lokal gaya ng Balita, Hataw
mabisang wika sa Komparatibong analisis ng Tabloid at Pinoy Weekly
kontektwalisadong mga barayti ng wika sa mga
komunikasyon sa pahayagan “Sawsaw o babad: Anong
mga komunidad at sa klaseng usisero ka?” ni J.
buong bansa. Barrios
Kasanayan
1. Magamit ang
wikang Filipino sa “Ituro Mo Beybi: Ang
iba’t ibang tiyak na Improbisasyon sa Pagtuturo”
sitwasyong ni G. Atienza
pangkomunikasyon
sa lipunang Pilipino. “Kasal-Sakal: Alitang Mag-
2. Makapagpahayag Asawa” (saliksik na gumamit
ng mga ng umpukan) ni M. F. Balba
makabuluhang at E. Castronuevo
kaisipan sa
pamamagitan ng “Ang Pagtuturo ng Wika at
tradisyonal at Kulturang Filipino sa
modernong midyang Disiplinang
akma sa kontekstong Filipino (Konteksto ng K-12)”
Pilipino. ni G. Zafra
3. Makagawa ng mga
malikhain at “Bayan at Pagkabayan sa
mapanghikayat na Salamyaan: ang Pagpopook
presentasyon ng ng Marikina sa Kamalayang-
impormasyon at bayang Marikenyo” ni J.
analisis na akma sa Petras
4. Makagawa ng
makabuluhan at
Pahina 11 ng 62
mabisang materyales “ANG BARAYTI NG WIKANG
sa komunikasyon na FILIPINO SA SYUDAD NG
akma sa iba’t ibang DABAW:
konteksto. Isang Paglalarawang
Halagahan Panglinggwistika” ni J.G.
1. Mapalalim ang Rubrico
pagpapahalaga sa
sariling paraan ng “Ang Makrong-kasanayan sa
pagpapahayag ng Filipinolohiya” ni J. Mangahis
mga Pilipino sa iba’t
ibang antas at
larangan.
2. Maisaalang-alang
ang kultura at iba
pang aspektong
panlipunan sa
pakikipagpalitang-
ideya.
Kaalaman Mga Napapanahong Isyung Pangkatang pag-uulat Mga artikulo sa Pagsasagawa
1. Maipaliwanag ang Lokal at Nasyonal ng interbyu at
kabuluhan ng wikang • Korapsyon Panel discussion Pinoy Weekly rebyu ng
Filipino bilang • Konsepto ng “Bayani” kaugnay na
mabisang wika sa • Kalagayan ng serbisyong Paglikha ng KWL Chart Manila Today literatura at
kontektwalisadong pabahay, pangkalusugan, pag-aaral
komunikasyon sa transportasyon, Pagbabalangkas/outlining ng Bulatlat (review of
mga komunidad at sa edukasyon atbp. nilalaman ng artikulo related
buong bansa. • Bagyo, baha, polusyon, Ibon Databank literature and
2. Matukoy ang mga mabilis na urbanisasyon, Panonood ng dokumentaryo, study)
pangunahing malawakang pelikula atbp. Philippine Institute for kaugnay ng
suliraning panlipunan pag(ka)wasak ng/sa Development Studies mga isyung
sa mga komunidad at kalikasan, climate change panlipunan
sa buong bansa. atbp. “Praymer sa Pambansang
Kasanayan Kalagayan”
Pahina 12 ng 62
1. Magamit ang • Kultural/politikal/lingguwis
wikang Filipino sa tikong/ekonomikong “Praymer Hinggil sa APEC”
iba’t ibang tiyak na dislokasyon/displacement
sitwasyong /marhinalisasyon ng mga “Kalagayan at Karapatan
pangkomunikasyon lumad at iba pang ng Kababaihan:
sa lipunang Pilipino. katutubong CEDAW Primer”
2. Makapagpahayag pangkat/pambansang
ng mga minorya, mga maralitang Lathalain hinggil sa
makabuluhang tagalungsod (urban poor), pagmimina
kaisipan sa manggagawang
pamamagitan ng kontraktwal, magsasaka, “KALAGAYAN NG SINING
tradisyonal at tindero/a, tsuper ng dyip AT KULTURA
modernong midyang at traysikel, kabataang SA PANAHON NG
akma sa kontekstong manggagawa, out-of- GLOBALISASYON” ni J.
Pilipino. school youth, migrante Padilla
3. Makagawa ng mga atbp. sa panahon/bunsod
malikhain at ng globalisasyon “Globalisasyon, Kultura, at
mapanghikayat na • Kahirapan, malnutrisyon, Kamalayang Pilipino” ni
presentasyon ng (kawalan ng) seguridad sa N. Mabaquiao
impormasyon at pagkain
analisis na akma sa Sagisag-Kultura A-M
iba’t ibang konteksto. (publikasyon ng NCCA)
4. Makagawa ng
makabuluhan at Sagisag-Kultura N-Z
mabisang materyales (publikasyon ng NCCA)
sa komunikasyon na
akma sa iba’t ibang
konteksto. “Bigwas sa Neoliberalismo,
5. Malinang ang Dutertismo Para sa Obrero:
Filipino bilang Mga Mungkahing
daluyan ng Repormang Maka-
inter/multidisiplinarin Manggagawa sa Pilipinas” ni
g diskurso na D.M. San Juan
Pahina 13 ng 62
nakaugat sa mga
realidad ng lipunang “Sarbey hinggil sa Sosyo-
Pilipino. ekonomikong Kalagayan at
Pamumuhay ng mga
Halagahan Kababaihan
1. Mapalalim ang sa Ilang Piling Maralitang
pagpapahalaga sa Komunidad sa Bansa”
sariling paraan ng
pagpapahayag ng “Ang Implikasyon ng
mga Pilipino sa iba’t Kahirapan sa Identidad at
ibang antas at Saloobin ng mga Batang
larangan. Kargador sa Crossing,
2. Calamba” nina J. Bathan et
Makapagbalangkas al.
ng gabay etikal
kaugnay ng paggamit Mga dokumentaryo/video
ng iba’t ibang porma mula sa
ng midya.
3. Maisaalang-alang Altermidya
ang kultura at iba
pang aspektong Tudla Productions
panlipunan sa
pakikipagpalitang- Mga materyales mula sa mga
ideya. kilusang panlipunan
Mga artikulo sa Philippine E-

Journals Database, partikular
ang mga journal na
naglalathala ng mga (o ilang)
artikulo sa Filipino gaya ng
Daloy
Pahina 14 ng 62
Dalumat
Hasaan
Layag
Malay
Katipunan
Daluyan
Social Science Diliman
Humanities Diliman
Mga Artikulo sa U.P. Diliman

Journals Online
Kaalaman Mga Tiyak na Sitwasyong Panonood ng video Video ng mga aktwal na Pagsasagawa
1. Mailarawan ang Pangkomunikasyon forum atbp. ng forum,
mga gawing • Forum, Lektyur, Seminar Pakikinig sa radyo lektyur,
pangkomunikasyon • Worksyap Video ng mga sesyon sa seminar atbp.
ng mga Pilipino sa • Symposium at Pagsusuri sa teksto at diskurso Senado at Kongreso hinggil sa mga
iba’t ibang antas at Kumperensya makabuluhang
larangan. • Roundtable at Small Pagbubuod ng Video o audio ng mga paksang
2. Maipaliwanag ang Group Discussion impormasyon/datos programa sa radyo at panlipunan
kabuluhan ng wikang • Kondukta ng telebisyon gaya ng
Filipino bilang Pulong/Miting/Asembliya Piling episodes ng
mabisang wika sa • Pasalitang Pag-uulat sa
kontektwalisadong Maliit at Malaking Pangkat Bawal Ang Pasaway:
komunikasyon sa
Pahina 15 ng 62
mga komunidad at sa • Programa sa Radyo at Pilipinas/Filipinas
buong bansa. Telebisyon
3.Makapagmungkahi • Video Conferencing Usapang Pangkapayapaan
ng mga solusyon sa • Komunikasyon sa Social
mga pangunahing Media Failon Ngayon:
suliraning panlipunan
sa mga komunidad at MRT
sa buong bansa,
batay sa Pagmimina at Kalikasan
pananaliksik.
Kasanayan Mga makabuluhang social
1. Magamit ang media pages at/o webpages:
wikang Filipino sa
iba’t ibang tiyak na Tanggol Wika
sitwasyong
pangkomunikasyon Tanggol Kasaysayan
2. Makapagpahayag TangIna This
ng mga
makabuluhang Pixel Offensive
kaisipan sa
pamamagitan ng Sustainable Development
tradisyonal at Goals sa Wikang Filipino
modernong midyang
akma sa kontekstong “Isang Pagsusuri sa Korpus
Pilipino. Ukol sa Pagbabago ng
3. Makagawa ng mga Wikang Filipino, 1923-2013”
malikhain at ni M. K. Gallego
mapanghikayat na
presentasyon ng “Literasing Midya” ni
impormasyon at R. Tolentino
analisis na akma sa
Pahina 16 ng 62
4. Makagawa ng “SNS: Isang Estratehiya sa
makabuluhan at Pagtuturo” ni M.F. Hicana
mabisang materyales
sa komunikasyon na “Wika at Diwang Filipino sa
akma sa iba’t ibang Media at
konteksto. Komunikasyon sa UP” ni R.
Halagahan Tolentino
1. Mapalalim ang
pagpapahalaga sa “Kapit-galit: Pagpapahayag
sariling paraan ng ng "galit" ng mga Bikolano sa
pagpapahayag ng kapitbahay” ni W.
mga Pilipino sa iba’t Pasatiempo at E.
ibang antas at Castronuevo
larangan.
2. “KATUTUBONG
Makapagbalangkas PANGGAGAMOT NG
ng gabay etikal PANGKAT-ETNIKONG
kaugnay ng paggamit PALA’WAN SA BROOKE’S
ng iba’t ibang porma POINT AT BATARAZA,
ng midya. PALAWAN” ni
3. Maisaalang-alang J. Villapa
ang kultura at iba
pang aspektong “Ang Anti-Lenggwahe Samga
panlipunan sa Piling Nobelang Filipino Sa
pakikipagpalitang- Ating Panahon”
ideya. ni T. Fortunato
4. Makapag-ambag
sa pagtataguyod ng “Tanong-Sagot Ukol sa
wikang Filipino bilang Sawikaan” ng KWF
daluyan ng
makabuluhan at
mataas na antas ng “Ang Sawikaan at ang
diskurso na akma at Pagbabanyuhay ng Wikang
Pahina 17 ng 62
nakaugat sa lipunang Filipino: Ilang Tala uko sa
Pilipino, bilang Ugnayan ng Wika at
lunsaran sa mas Kulturang Popular sa
mabisang pakikipag- Kasalukuyan” nina
ugnayan sa mga W. at R. J. Rodriguez
mamamayan ng
ibang bansa “Wika ng mga Manlalarong
Pilipino: Pagsusuri sa
Pinagmulan at Saysay ng
mga Salitang Ginagamit sa
Mundo ng DotA 2 at LoL” nina
M. Abel et al.
“Mula sa Hispanismo tungo

sa Filipinismo:
Ang Interkultural na
Pagtuturo ng Filipino sa mga
mag-aaral na Hispaniko
Bilang Lunsaran ng
Pagpapalaganap ng
Kulturang Filipino” ni
W. Fajilan
KONTEKSTWALISADONG KOMUNIKASYON SA FILIPINO (KOMFIL) – MAPA NG KURSO
MGA INAASAHANG MATUTUTUHAN SA GENERAL EDUCATION (GE) KOMFIL

Kahusayang Intelektuwal (Kaalaman)
1. Masusing makapagsuri ng “mga teksto” (nakasulat, biswal, pasalita atbp.) NT
2. Makapagpamalas ng mahusay at mabisang komunikasyon (pagsulat, NT
pagsasalita, at paggamit ng bagong teknolohiya)
Pahina 18 ng 62
3. Makagamit ng batayang konseptong batay sa mga dominyo (domain) ng NT
kaalaman
4. Makapagpamalas ng mapanuri, analitiko, at malikhaing pag-iisip NT
5. Makagamit ng iba’t ibang mapanuring paraan ng paglutas ng suliranin NT
Pananagutan sa Sarili at sa Bayan (Halagahan)
1. Maunawaan ang kompleksidad ng kalagayan ng sangkatauhan PM
2. Maipaliwanag ang karanasan ng sangkatauhan sa iba’t ibang perspektiba PM
3. Masuri ang kasalukuyang sitwasyon ng mundo sa pamamagitan ng
perspektibang lokal at global
4. Tanganan ang responsibilidad na alamin kung ano ang Pilipino at pagiging PM
Pilipino
5. Mapanuring makapagnilay-nilay sa mga kolektibong suliranin PM
6. Makagawa ng mga makabagong paraan at solusyong ginagabayan ng mga PM
pamantayang etikal
7. Makapagdesisyon batay sa mga pamantayang moral PM
8. Mapahalagahan ang iba’t ibangb anyo ng sining PM
9. Makapag-ambag sa estetika PM
10. Makapag-ambag sa pagtataguyod ng pagrespeto sa karapatang pantao PM
11. Personal at mahalagang makapag-ambag sa pag-unlad ng bansa PM
Mga Kasanayang Praktika

1. Epektibong makagampan sa gawain bilang isang pangkat NP
2. Makagamit ng mga kasangkapan gaya ng kompyuter upang epektibong NP
makapagproseso ng impormasyon
3. Makagamit ng bagong teknolohiya na tutulong at magpapadali sa NP
pagkatuto at pananaliksik
4. Responsableng mahawan ang mga hadlang sa maayos na paglalakbay sa NP
mundo ng teknolohiya
5. Makalikha ng mga solusyon sa mga problema sa iba’t ibang larangan NP
6. Magamit ang sariling kaalaman, kasanayan, at halagahan tungo sa NP
responsable at produktibong pamumuhay
7. Maihanda ang sarili para sa proseso ng habambuhay na pagkatuto NP
Pahina 19 ng 62
Leyenda:
NT: Natutuhan
NP: Napraktis
PM: Pagkakataong Matuto
Pahina 20 ng 62
Pamagat ng Kurso: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FILDIS)
Bilang ng Yunit: 3 yunit
Deskripsyon ng Kurso: Ang FILDIS ay isang praktikal na kursong nagpapalawak at nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at mapanuring pagbasa,
pagsulat, at pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng kontemporaryong sitwasyon at mga pangangailangan ng bansa
at ng mga mamamayang Pilipino. Nakatuon ang kursong ito sa makrokasanayang pagbasa at pagsulat, gamit ang mga makabuluhang pa nanaliksik
sa wikang Filipino, bilang lunsaran ng pagsasagawa ng pananaliksik (mula sa pangangalap ng datos at pagsulat ng bor ador ng pananaliksik hanggang
sa publikasyon at/o presentasyon nito) na nakaugat sa mga suliranin at realidad ng mga komunidad ng mga mamamayan sa bansa at maging sa
komunidad ng mga Pilipino sa iba pang bansa. Saklaw rin ng kursong ito ang paglinang sa ka sanayang pagsasalita, partikular sa presentasyon ng
pananaliksik sa iba’t ibang porma at venue. Pre-requisite sa kursong ito ang pagkuha ng kursong Konstektwalisadong Komunikasyon sa Filipino
(KOMFIL).
Kaalaman
1. Maipaliwanag ang ugnayan ng mga function ng wikang Filipino bilang wikang pambansa, wika ng bayan, at wika ng pananaliksik na nakaugat sa
pangangailangan ng sambayanan.
2. Maisa-isa ang mga suliraning lokal at nasyonal ng komunidad na kinabibilangan.
3. Matukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at kapaki-pakinabang na sanggunian sa pananaliksik
Pahina 21 ng 62
4. Makapagmungkahi ng mga solusyon sa mga pangunahing suliraning panlipunan sa mga komunidad at sa buong bansa, batay sa pananaliksik.
5. Maipaliwanag ang mahigpit na ugnayan ng pagpapalakas ng wikang pambansa, pagpapatibay ng kolektibong identidad, at pambansang kaunlaran.
6. Malikhain at mapanuring mailapat sa pananaliksik ang piling makabuluhang konsepto at teoryang lokal at dayuhan na akma sa konteksto ng
komunidad at bansa.
Kasanayan
1. Maisapraktika at mapaunlad pa ang mga batayang kasanayan sa pananaliksik.

2. Makapagbasa at makapagbuod ng impormasyon, estadistika, datos atbp. mula sa mga babasahing nakasulat sa Filipino sa iba’t ibang larangan.
3. Makapagsalin ng mga artikulo, pananaliksik atbp. na makapag-aambag sa patuloy na intelektwalisasyon ng wikang Filipino.
4. Makapagsaliksik hinggil sa mga sanhi at bunga ng mga suliraning lokal at nasyonal gamit ang mga tradisyonal at modernong mga sanggunian.
5. Makapagbalangkas ng mga makabuluhang solusyon sa mga suliraning lokal at nasyonal.
6. Makapagpahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa pamamagitan ng tradisyonal at modernong midyang akma sa kontekstong Pilipino.
8. Makapagsagawa ng pananaliksik sa Filipino sa iba’t ibang larangan.
9. Malinang ang Filipino bilang daluyan ng inter/multidisiplinaring diskurso at pananaliksik na nakaugat sa mga realidad ng lipunang Pilipino.
10. Makabuo ng papel o artikulo na maaaring ibahagi sa isang forum o kumperensya at/o ilathala sa isang akademikong journal.
Halagahan
1. Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling teorya ng mga Pilipino sa iba’t ibang larangan.
2. Malinang ang adhikaing makibahagi sa pagbabagong panlipunan.
3. Maisaalang-alang ang kultura at iba pang aspektong panlipunan sa pagsasagawa ng pananaliksik.
4. Makapag-ambag sa pagtataguyod ng wikang Filipino bilang daluyan ng makabuluhan at mataas na antas ng diskurso na akma at nakaugat sa
lipunang Pilipino, bilang wika ng pananaliksik na nakaayon sa pangangailangan ng komunidad at bansa.
Linggo Mga Paksa

Pahina 22 ng 62
1-3 Introduksyon: Filipino Bilang Wikang Pambansa, Wika ng Bayan, at Wika ng
Pananaliksik na Nakaugat sa Pangangailangan ng Sambayanan
(Pokus nito ang pagtalakay sa ugnayan ng mga function ng wikang Filipino bilang
wikang pambansa, wika ng bayan, at wika ng pananaliksik na nakaugat sa
pangangailangan ng sambayanan.)
Rebyu sa Mga Batayang Kasanayan sa Pananaliksik

• Pagpili ng Batis (Sources) ng Impormasyon
• Pagbabasa at Pagbubuod ng Impormasyon
• Pagsasalin, Paraphrasing Atbp.
• Pagpili ng Paksa ng Pananaliksik
• Pagbabalangkas
4-6 Filipino Bilang Larangan at Filipino sa Iba’t Ibang Larangan

(Pokus nito ang pasaklaw na pagtalakay sa naabot na at sa possible pang direksyon
o ekspansyon ng unique na diskurso sa Filipino bilang larangan at sa Filipino sa iba’t
ibang larangan)
Filipino sa Humanidades, Agham Panlipunan at Iba Pang Kaugnay na Larangan

(Pokus nito ang pagbasa ng piling tekstong Filipino sa Humanidades, Agham
Panlipunan at iba pang kaugnay na larangan, bilang lunsaran ng paglinang sa
kasanayan sa pagsulat ng pananaliksik sa Filipino sa iba’t ibang larangan. Ang lahat
ng estudyante – kahit ang mga NON-HUSOCOM ang kurso – ay kailangang masanay
na makipagdiskurso sa Filipino sa Humanidades, Agham Panlipunan at iba pang
kaugnay na larangan, alinsunod na rin sa layunin ng kompleto o holistikong General
Education/GE.)
Filipino sa Siyensya, Teknolohiya, Inhenyeriya, Matematika At Iba Pang Kaugnay

na Larangan
(Pokus nito ang pagbasa ng piling tekstong Filipino sa Siyensya, Teknolohiya,
Inhenyeriya, Matematika at iba pang kaugnay na larangan, bilang lunsaran ng
Pahina 23 ng 62
paglinang sa kasanayan sa pagsulat ng pananaliksik sa Filipino sa iba’t ibang
larangan. Ang lahat ng estudyante – kahit ang mga HUSOCOM ang kurso – ay
kailangang masanay na makipagdiskurso sa Filipino sa Siyensya, Teknolohiya,
Inhenyeriya, Matematika at iba pang kaugnay na larangan, alinsunod na rin sa layunin
ng kompleto o holistikong General Education/GE.)
7-18 Batayang Kaalaman sa Mga Teorya sa Pananaliksik na Akma o Buhat sa

Lipunang Pilipino
• Mga Diskurso sa Nasyonalismo
• Marxismo at Kritikal na Diskurso sa Globalisasyon
• Teoryang Dependensiya
• Pagbaklas/Pagbagtas
• Pantayong Pananaw
• Sikolohiyang Pilipino
• Pantawang Pananaw
• Bakod, Bukod, Buklod
Batayang Kaalaman sa Metodolohiya (Pagtitipon, Pagpoproseso at Pagsusuri

ng Datos) sa Pananaliksik-Panlipunan
• Pagmamapang kultural, ekonomiko atbp.
• Etnograpiya
• Pananaliksik na leksikograpiko
• Video documentation
• SWOT Analysis
• Literature review
• Pagtatanung-tanong, obserbasyon, interbyu, FGD atbp.
• Participant observation
• Kwentong-Buhay
• Secondary data analysis
• Eksperimental na Pananaliksik
• Case study
• Aksyong Pananaliksik/Action research
Pahina 24 ng 62
• Pagsusuri ng dokumento
• Comparative analysis
• Discourse analysis
• Content analysis
• Saliksik-arkibo (archival research)
• Policy review
• Impact assessment
• Pagsasagawa ng survey
• Transkripsyon
Aktwal na Pagsulat ng Pananaliksik, Presentasyon at/o Publikasyon ng

Pananaliksik
FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FILDIS)
Plano ng Mga Aralin
Balangkas ng Kurso at Mga Paksa Metodolohiya Materyales Pagtatasa

Sakop na OrasInaasahang
Matututuhan
Kaalaman Introduksyon: Filipino Pagbabalangkas/outlining“Sa Madaling Salita: Kasaysayan at Maikling pagsusulit
1. Maipaliwanag ang Bilang Wikang Pag-unlad ng Wikang Pambansa”
ugnayan ng mga function Pambansa, Wika ng Pagbubuod ng ng Sentro ng Wikang Filipino-UP Pagsulat ng maikling
ng wikang Filipino bilang Bayan, at Wika ng impormasyon/datos Diliman sanaysay hinggil sa
wikang pambansa, wika Pananaliksik na wikang Filipino bilang
ng bayan, at wika ng Nakaugat sa Pangkatang talakayan “Intelektwalismo at Wika” ni R. wikang pambansa,
pananaliksik na Pangangailangan ng Constantino wika ng bayan, at
nakaugat sa Sambayanan Panonood ng wika ng pananaliksik
pangangailangan ng video/documentary “Ang Wikang Filipino at ang Banta na nakaugat sa
sambayanan. ng Globalisasyon” ni B. Lumbera
Pahina 25 ng 62
2. Matukoy ang mga Pakikinig sa awit pangangailangan ng
mapagkakatiwalaan, “The Filipino National Language: sambayanan
makabuluhan at kapaki- Discourse on Power” ni T.
pakinabang na Gimenez-Maceda
sanggunian sa
pananaliksik “Nahuhuli at Panimulang
3. Maipaliwanag ang Pagtatangka: Ang Pilosopiya ng
mahigpit na ugnayan ng Wikang Pambansa/Filipino” ni M.
pagpapalakas ng wikang Flores
pambansa,
pagpapatibay ng “Alyansa ng Mga Tagapagtanggol
kolektibong identidad, at ng Wikang Filipino/TANGGOL
pambansang kaunlaran. WIKA:
Internal na Kwento, Mga Susing
Kasanayan Argumento at Dokumento (2014-
1. Maisapraktika at 2017)” ni D. M. San Juan
mapaunlad pa ang mga
batayang kasanayan sa
pananaliksik.
2. Makapagbasa at
makapagbuod ng Filipino Bilang Pagbabalangkas/outlining “Sariling atin: Ang nagsasariling
impormasyon, Larangan at Filipino sa komunidad na pangkomunikasyon Patalatang
estadistika, datos atbp. Iba’t Ibang Larangan Pagbubuod ng sa disiplinang Araling Pilipino” ni pagbubuod sa 3
mula sa mga babasahing impormasyon/datos R.Guillermo bagong pananaliksik
nakasulat sa Filipino sa (artikulo, tesis,
iba’t ibang larangan. Pagsasalin “Philippine Studies/Araling Pilipino/ disertasyon na
3. Makapagsalin ng mga Pilipinolohiya sa Wikang Filipino: kalalathala pa lamang
artikulo, pananaliksik Pangkatang talakayan Pagpopook at Pagdadalumat o nalathala sa
atbp. na makapag- sa Loob ng Kapantasang Pilipino” nakaraang 5 taon)
aambag sa patuloy na Paggamit ng mga arkibo ni M.J. Rodriguez-Tatel mula sa aklatan ng
intelektwalisasyon ng at database kolehiyo/unibersidad
wikang Filipino. “Pagsipat sa mga Nagawang
Pananaliksik sa Larang ng
Pahina 26 ng 62
4. Makapagpahayag ng Wika noong 1996-2007
mga makabuluhang Tungo sa Pagbuo ng Isang Agenda
kaisipan sa sa Pananaliksik” ni
pamamagitan ng J. Peregrino
tradisyonal at
modernong midyang “Pagbuo ng Makabuluhang
akma sa kontekstong Adyenda sa Pananaliksik sa
Pilipino. Araling Pilipinas Para sa Siglo 21 at
5. Makagawa ng mga Lagpas Pa” ni D.M. San Juan
malikhain at
mapanghikayat na
presentasyon ng
impormasyon at analisis
na akma sa iba’t ibang
konteksto.
6. Makapagsagawa ng
pananaliksik sa Filipino “Introduksiyon sa Saliksik” ni V.
sa iba’t ibang larangan. Rebyu sa Mga Pagbubuod ng Almario et al. (eds.)
7. Malinang ang Filipino Batayang Kasanayan impormasyon/datos Borador ng
bilang daluyan ng sa Pananaliksik “Manwal sa Panlipunang konseptong papel
inter/multidisiplinaring • Pagpili ng Batis Pagsasalin Pananaliksik” ni R. Simbulan para sa planong
diskurso at pananaliksik (Sources) ng pananaliksik
na nakaugat sa mga Impormasyon Pangkatang talakayan “Saliksik: Gabay sa Pananaliksik sa
realidad ng lipunang • Pagbabasa at Agham Panlipunan, Panitikan, at
Pilipino. Pagbubuod ng Paggamit ng mga arkibo Sining” ni E. Evasco et al.
Impormasyon at database
Halagahan • Pagsasalin, “BATAYANG PAGSASALIN:
1. Makapag-ambag sa Paraphrasing Lektyur-worksyap sa Ilang Patnubay at Babasahín para
pagtataguyod ng wikang Atbp. computer laboratory o sa Baguhan” ni V. Almario (ed.)
Filipino bilang daluyan • Pagpili ng Paksa gamit ang computer sa
ng makabuluhan at ng Pananaliksik klase (para sa pagsipat ng “Introduksiyon sa Pagsasalin: Mga
mataas na antas ng • Pagbabalangkas mga database ng mga Panimulang Babasahin Hinggil sa
diskurso na akma at journal) Teorya
Pahina 27 ng 62
nakaugat sa lipunang at Praktika ng Pagsasalin” ni V.
Pilipino, bilang wika ng Almario (ed.)
pananaliksik na
nakaayon sa “PAGSASALIN: Teorya at Praktika”
pangangailangan ng nina L. Antonio at A. Batnag (eds.)
komunidad at bansa.
Journals Database, partikular ang
mga journal na naglalathala ng mga
(o ilang) artikulo sa Filipino gaya ng
Daloy
Dalumat
Hasaan
Layag
Malay
Katipunan
Daluyan
Humanities Diliman

Journals Online
Pahina 28 ng 62
Piling saliksik mula sa iba’t ibang
database:
http://iskwiki.upd.edu.ph/index.php/
Category:Theses#.WVdcJhWGMv
U
www.narcis.nl
www.diva-portal.org
http://nora.openaccess.no
Kaalaman Filipino sa Pagbubuod ng “Ang proseso ng transkripsiyon ng Nirebisang borador

1. Maisa-isa ang mga Humanidades at impormasyon/datos mga ng konseptong papel
suliraning lokal at Agham Panlipunan at inskripsiyon sa mga Bato ng Ticao”
nasyonal ng komunidad Iba Pang Kaugnay na Think-pair-share sa mga ni R. Guillermo Venn diagram ng
na kinabibilangan. Larangan ispesipikong teksto dalawang
2. Matukoy ang mga “Andres Bonifacio: Kapookan, magkaugnay na
mapagkakatiwalaan, Pangkatang talakayan Kaisipan, at Kabayanihan” ni N. artikulo sa journal
makabuluhan at kapaki- Kimuell-Gabriel
pakinabang na Lektyur-worksyap sa Paglikha ng
sanggunian sa computer laboratory o “Musika at Krisis: Kung Papaano dayagram na
pananaliksik gamit ang computer sa Umawit nang Matipid si Juan de la nagbubuod sa
3. Makapagmungkahi ng klase (para sa pagsipat ng Cruz” ni E. Carandang II nilalaman ng
mga solusyon sa mga mga database ng mga binasang artikulo
pangunahing suliraning journal) “Luntiang Pamayanan: Tungo sa
panlipunan sa mga Pag-unlad ng Kalikasan, Antas ng
komunidad at sa buong Komparatibong analisis Pamumuhay at Wika” ni R. Nuncio
bansa, batay sa ng saklaw ng mga journal
pananaliksik. “Ang Pilosopiya ni Pierre Bourdieu
4. Maipaliwanag ang bilang Batayang Teoretikal sa
mahigpit na ugnayan ng Araling Pilipino” ni F.P. Demeterio
pagpapalakas ng wikang III at L.A. Liwanag
Pahina 29 ng 62
pambansa,
pagpapatibay ng “Ciao! Ciao!: Pagsusuri sa mga
kolektibong identidad, at Pananda ng Negosasyon sa
pambansang kaunlaran. Pagbuo ng Transnasyonal na
5. Malikhain at mapanuring Identidad ng mga Pilipino sa
mailapat sa pananaliksik Venezia, Italya” ni R. Madula
ang piling makabuluhang
konsepto at teoryang “Ang Papel ng Pagsasalin sa
lokal at dayuhan na ASEAN Integration: Ilang
akma sa konteksto ng Pagninilay at Mungkahing Gawain”
komunidad at bansa. ni R. Sison-Buban
Kasanayan “Ang Hermeneutika ng

1. Maisapraktika at Pakikipagtunggali: Ang
mapaunlad pa ang mga pagpapakahulugan sa diskurso ng
batayang kasanayan sa pakikibakang panlipunan” ni F.
pananaliksik. Gealogo
2. Makapagbasa at
makapagbuod ng “Ang Mga Liriko ni Gary Granada
impormasyon, Bilang Repleksyon ng Pulitika,
estadistika, datos atbp. Nasyonalismo at Kalagayan ng
mula sa mga babasahing Bansa” ni J. Malabanan
nakasulat sa Filipino sa
iba’t ibang larangan. “Transpormatibong Edukasyon sa
3. Makapagsalin ng mga Pagtuturo ng
artikulo, pananaliksik Maka-Filipinong Pananaliksik:
atbp. na makapag- Tungo sa Pagpapalakas ng
aambag sa patuloy na Instruksyon at Programang
intelektwalisasyon ng Ekstensyon sa Pamantasang San
wikang Filipino. Luis” ni C. Sicat-De Laza
4. Makapagsaliksik hinggil
sa mga sanhi at bunga “Varayti ng Wika sa Pinoy Indie:
ng mga suliraning lokal Isang Mungkahing Balangkas sa
Pahina 30 ng 62
at nasyonal gamit ang Pedagohiyang Kritikal Tungo sa
mga tradisyonal at Pagsasabansa ng Akademya at
modernong mga Sining” ni J. Geronimo
sanggunian.
5. Makapagbalangkas ng “Pambansang Salbabida at Kadena
mga makabuluhang ng Dependensiya: Isang Kritikal na
solusyon sa mga Pagsusuri sa Labor Export Policy
suliraning lokal at (LEP) ng Pilipinas” ni D.M. San
nasyonal. Juan
6. Makapagpahayag ng
mga makabuluhang “Ingles at Pedagohikal na
kaisipan sa Pagganap
pamamagitan ng nito sa Reproduksiyon ng
tradisyonal at Paggawa” ni
modernong midyang G. Campoamor II
akma sa kontekstong
Pilipino. “Imperyalismong Pangkultura sa
7. Makagawa ng mga Pilipinas”
malikhain at ni J. M. Sison
mapanghikayat na
presentasyon ng “Wikang Lokal at Filipino sa
impormasyon at analisis Pananaliksik: Isang Naratibong
na akma sa iba’t ibang Sosyolohikal”
konteksto. ni C. Batan
8. Makapagsagawa ng
pananaliksik sa Filipino “Noon pa man, Nand’yan na, Ano’t
sa iba’t ibang larangan. Inietsapwera: Ang Maraming Wika
9. Malinang ang Filipino ng Pilipinas”
bilang daluyan ng ni R. Aguila
inter/multidisiplinaring
diskurso at pananaliksik “Paglahok ng mga Lider
na nakaugat sa mga Magsasaka sa Istruktura ng
Pamamahala sa Lokal at
Pahina 31 ng 62
realidad ng lipunang Pambansang Antas: Mga Bunga at
Pilipino. Hamon” ni
Halagahan A. Bawagan et al.
1. Mapalalim ang
pagpapahalaga sa “Ang Pagsasakatutubo mula sa
sariling teorya ng mga Loob/Kultural na Pagpapatibay ng
Pilipino sa iba’t ibang mga Salitang Pandamdaming
larangan. Tumutukoy sa “Sayá”: Isang
2. Malinang ang adhikaing Semantikal na Elaborasyon ng
makibahagi sa Wikang Filipino sa Larangan ng
pagbabagong Sikolohiya” ni
panlipunan. J. Petras
3. Makapag-ambag sa
pagtataguyod ng wikang “Mula Tsismis Hanggang Panata:
Filipino bilang daluyan Filipino Bilang Multidisiplinal at
ng makabuluhan at Interdisiplinaryong Larangan” ni C.
mataas na antas ng Sicat-De Laza
diskurso na akma at
nakaugat sa lipunang “E. San Juan, Jr. at ang Diskursong
Pilipino, bilang wika ng Kulturang Popular” ni R. Tolentino
pananaliksik na
nakaayon sa “Rebyu sa Progreso ng at Salin-suri
pangangailangan ng ng Piling Dokumento sa Usapang
komunidad at bansa. Pangkapayapaan ng Gobyerno ng
Republika ng Pilipinas (GRP) at
National
Democratic Front of the Philippines
(NDFP): Tungo sa Tagumpay ng
Usapang
Pangkapayapaang Nakabatay sa
Pagkakaisa Para sa Pambansang
Kaunlaran” ni J. K. Briones
Pahina 32 ng 62
“UP Diksiyunaryong Filipino:
Sinonismong Walang Hangganan”
ni R. Guillermo et al.
“Nasaan ang Lesbiana sa

Panitikan? Pagsipat sa Lesbianang
Persona sa Piling Maikling
Kuwento ng Pilipinas (1987 –
2008)” ni S. A. Pangilinan
“#ingrata at si Mary Jane Veloso:

Mga Bakas ng Trolling sa
Spreadable Media” ni V. Gonzales
“Maiksing Kalagayang Magbubukid

ng Pilipinas”
“Praymer hinggil sa Two-Tier Wage

System (2TWS)”

Journals Database, partikular ang
mga journal na naglalathala ng mga
(o ilang) artikulo sa Filipino gaya ng
Daloy
Dalumat
Hasaan
Layag
Pahina 33 ng 62
Malay
Katipunan
Daluyan
Humanities Diliman

Journals Online
Ispesyal na Isyu ng Malay: Vol.22,

No. 1 (2009)
Ispesyal na Isyu ng Daluyan: No. 1

(2015)
Piling blogs mula sa:
https://kapirasongkritika.wordpress
.com/
https://kritikasatabitabi.wordpress.c
om/
https://dakilapinoy.wordpress.com/
https://xiaochua.net/
http://risingsun.dannyarao.com/
Pahina 34 ng 62
https://rolandotolentino.wordpress.
com/
https://sirmykel.wordpress.com/
Piling videos mula sa:

http://tvup.ph/
Altermidya
Tudla Productions
Mga materyales mula sa mga

kilusang panlipunan
Mga Publikasyon ng Sento ng

Wikang Filipino ng UP-Diliman
“Ang Gamit at Kahalagahan ng

Wikang Filipino sa Pagtuturo ng
Agham: Panayam kay Prop. Nirebisang borador
Filipino sa Siyensya, Pagbubuod ng Fortunato Sevilla III” nina W. Fajilan ng konseptong papel
Teknolohiya, impormasyon/datos at R. B. Zafra
Inhenyeriya, Venn diagram ng
Matematika At Iba Pang Think-pair-share sa mga “Ang Filipino bilang Pundasyon ng dalawang
Kaugnay na Larangan ispesipikong teksto Teknikal na Pagkatuto: Panayam magkaugnay na
kay Prop. James Christopher D. artikulo sa journal
Pangkatang talakayan Domingo” ni W. Fajilan
Paglikha ng
Lektyur-worksyap sa “Ang Pagtuturo ng Matematika Sa dayagram na
computer laboratory o Wikang Filipino” ni M. Acelajado nagbubuod sa
Pahina 35 ng 62
gamit ang computer sa nilalaman ng
klase (para sa pagsipat ng “Epekto ng mga Wikang Filipino at binasang artikulo
mga database ng mga Ingles Bilang Midya sa Pagtuturo
journal) ng Aljebra sa Antas ng Pagkatuto at Pagsulat ng maikling
Atityud ng mga Mag-aaral sa sanaysay hinggil sa
Komparatibong analisis Kolehiyo” ni M. Acelajado mga posibleng
ng saklaw ng mga journal imbensyon,
“Ang Paglubog nina Hippokrates at debelopment atbp. sa
Galen sa Kanluran: Isang siyensya, teknolohiya
Intepretasyon sa Anyo ng at iba pang larangan,
Siyantipikong Rebolusyon sa susunod na 50
sa Larangan ng Medisina” ni F. P. taon
Demeterio III
“Ang mga Teorya ng Relatividad ni

Albert Einstein: Isang Pagsusuri sa
Kahandaan ng Wikang Filipino sa
Pagtalakay sa mga Paksa ng
Makabagong Agham” ni F. P.
Demeterio III
“Praymer hinggil sa Pambansang

Industriyalisasyon” ng AGHAM
“Kasaysayan ng Cyberspace,
Kasaysayan sa Cyberspace:
Panimulang Pagtanaw sa
Karanasang Pilipino” ni M. Chua
“Pagsisiyasat sa Elektripikasyon sa
Kanayunan” ni A. J. Mesina
Pahina 36 ng 62
“Ang Pagsasaling Teknikal:
Pagsipat sa Praktika at
Pagpapahalaga” ni R. Sison-Buban
“Ang ISI at ang Alamat ng

Internasyonal na Komunidad ng
mga Syentista” ni R. Guillermo
“Manwal sa nakakaing krustasyo

ng Pilipinas” ni H. Motoh
“Kapaligiran, Kalinisan, at
Kalusugan: Ang Impluwensya ng
Heograpiya sa Paghubog ng
Patakarang Pangkalusugan ng
mga Amerikano sa Kolonyal na
Maynila, 1898-1918” ni R. Mactal
“PAGBABAGO SA KLIMA. Usaping

Pangkalikasan, Suliraning
Panlipunan, Isyu ng Katutubong
Mamamayan”
“Ang Gabay sa Mekanismo ng

Malinis na Pag-unlad”
“Ang Filipino Sa Inhinyeriya”

ni C. Salazar
Mga Publikasyon ng Sento ng

Wikang Filipino ng UP-Diliman
Pahina 37 ng 62
Kaalaman Batayang Kaalaman sa Pagbubuod “Metodolohiya at Pagdalumat sa Panel discussion
1. Matukoy ang mga Mga Teorya sa Pananaliksik” ni R. Nuncio hinggil sa mga teorya
mapagkakatiwalaan, Pananaliksik na Akma Paglalahad ng sa pananaliksik
makabuluhan at kapaki- o Buhat sa Lipunang impormasyon sa “Ang Wikang Katutubo at ang
pakinabang na Pilipino pamamagitan ng Kamalayang Filipino” ni B. Lumbera
sanggunian sa • Mga Diskurso sa talahanayan
pananaliksik Nasyonalismo “Lisyang Edukasyon ng Pilipino” ni
2. Malikhain at mapanuring • Marxismo at Pagsasalin ng piling R. Constantino
mailapat sa pananaliksik Kritikal na bahagi ng pananaliksik (salin ni L. M. Martinez)
ang piling makabuluhang Diskurso sa
konsepto at teoryang Globalisasyon “Krisis at Rebolusyong Pilipino” ni
lokal at dayuhan na • Teoryang J. M. Sison
akma sa konteksto ng Dependensiya
komunidad at bansa. • Pagbaklas/Pagba “Pag-aklas, Pagbaklas, Pagbagtas:
gtas Politikal Na Kritisismong
Kasanayan • Pantayong Pampanitikan” ni R. Tolentino
1. Maisapraktika at Pananaw
mapaunlad pa ang mga • Sikolohiyang “Kaisipang Nasyonalista at
batayang kasanayan sa Pilipino Teoryang Dependensiya sa
pananaliksik. • Pantawang Edukasyon: Ideolohikal na Kritik ng
2. Makapagbasa at Pananaw Programang K to 12 ng Pilipinas” ni
makapagbuod ng • Bakod, Bukod, D. M. San Juan
impormasyon, Buklod
estadistika, datos atbp. “Ang “Tunay na Dekalogo” ni
mula sa mga babasahing Mabini Bilang Isang Akda sa
nakasulat sa Filipino sa Pilosopiyang Pilipino” ni N.
iba’t ibang larangan. Mabaquiao
3. Makapagsalin ng mga
artikulo, pananaliksik “Mga Batayan ng Sikolohiyang
atbp. na makapag- Pilipino sa Kultura at Kasaysayan”
aambag sa patuloy na ni V. Enriquez
intelektwalisasyon ng
wikang Filipino.
Pahina 38 ng 62
4. Makapagsaliksik hinggil “Ang Pantayong Pananaw Bilang
sa mga sanhi at bunga Diskursong Pangkabihasnan”
ng mga suliraning lokal ni Z. Salazar
at nasyonal gamit ang
mga tradisyonal at “Kaalamang Bayang Dalumat ng
modernong mga Pagkataong Pilipino”
sanggunian. ni P. Covar
mga makabuluhang “Pook at Paninindigan: Kritika ng
kaisipan sa Pantayong Pananaw” ni R.
pamamagitan ng Guillermo
tradisyonal at
modernong midyang “Pagkataong Pilipino: Isang Teorya
akma sa kontekstong sa Lalim ng Banga” ni R. Guillermo
Pilipino.
6. Makagawa ng mga “Ang Konsepto ng Pagsasaayos
malikhain at Bilang Panimulang Postkolonyal na
mapanghikayat na Pagdalumat Pulitikal sa Panahong
presentasyon ng Postmoderno” ni A. Contreras
na akma sa iba’t ibang “Ang Nagbabagong Anyo ng
konteksto. Sosyolohiya sa Nagbabagong
7. Makapagsagawa ng Lipunan at Mundo: Ang
pananaliksik sa Filipino Posmodernismo at Ang Hinaharap
sa iba’t ibang larangan. ng Sosyolohiya” ni G. Lanuza
8. Malinang ang Filipino
bilang daluyan ng “Pakiramdaman: Isang Tatak
inter/multidisiplinaring Filipinong Lapit sa Pagdadalumat
diskurso at pananaliksik sa Sosyolohiya” ni D. Erasga
na nakaugat sa mga
realidad ng lipunang “Ang Pakikipagkapwa: Pilipinong
Pilipino. Lapit sa Pananaliksik” ni R. Javier
Pahina 39 ng 62
Halagahan “Saysay at Salaysay ng Pantawang
1. Mapalalim ang Pananaw mula Pusong Hanggang
pagpapahalaga sa Impersonasyon” ni R. Nuncio
sariling teorya ng mga
Pilipino sa iba’t ibang “Ang Siyudad ng Mall: Ang Bakod,
larangan. Bukod at Buklod bilang Espasyo at
2. Malinang ang adhikaing Biswal mula Tabuan hanggang SM
makibahagi sa City North Edsa” ni E. Morales-
pagbabagong Nuncio
panlipunan.
3. Maisaalang-alang ang
kultura at iba pang
aspektong panlipunan sa
pagsasagawa ng
pananaliksik.
4. Makapag-ambag sa
pagtataguyod ng wikang
Filipino bilang daluyan
ng makabuluhan at
mataas na antas ng
diskurso na akma at
nakaugat sa lipunang
Pilipino, bilang wika ng
pananaliksik na
nakaayon sa
pangangailangan ng
komunidad at bansa.
Kaalaman Batayang Kaalaman sa Pangkatang pag-uulat “Metodolohiya at Pagdalumat sa Pinal na konseptong
1. Matukoy ang mga Metodolohiya Pananaliksik” ni R. Nuncio papel
mapagkakatiwalaan, (Pagtitipon, Paglikha ng KWL Chart
makabuluhan at kapaki- Pagpoproseso at “Pagmamapa ng Pagbabagong
pakinabang na Pagsusuri ng Datos) sa Pagbabalangkas/outlining Heograpikal, Historikal at Kultural
ng nilalaman ng artikulo ng Quiapo” ni J. Pamintuan
Pahina 40 ng 62
sanggunian sa Pananaliksik- Progress report
pananaliksik Panlipunan Pangkatang pagsusuri sa “Kasarian at Kabuhayan : Ilang hinggil sa isinusulat
2. Malikhain at mapanuring • Pagmamapang borador ng konseptong Tala sa Kasaysayang na papel o artikulo
mailapat sa pananaliksik kultural, papel Demograpikal ng Paggawa at
ang piling makabuluhang ekonomiko atbp. Pasahod sa Pilipinas, 1903-1948”
konsepto at teoryang • Etnograpiya Konsultasyon ni F. Gealogo Papel o artikulong
lokal at dayuhan na • Pananaliksik na maaaring iprisenta sa
akma sa konteksto ng leksikograpiko Independyenteng “Kasaysayang Pasalita: Ang isang forum o
komunidad at bansa. • Video Pananaliksik Kulturang Filipino at Karanasan ng kumperensya, at/o
documentation Mga Pilipinong Mananaliksik sa ilathala sa isang
Kasanayan • SWOT Analysis Larangang Pasalita” ni N. Kimuell- akademikong journal
1. Maisapraktika at • Literature review Gabriel
mapaunlad pa ang mga • Pagtatanung-
batayang kasanayan sa tanong, “‘Mga Tiwali sa Daang Matuwid’ at
pananaliksik. obserbasyon, Ang Mga Talinghaga’t Tema sa
2. Makapagbasa at interbyu, FGD Talumpati ni P-Noy”
makapagbuod ng atbp. ni R. Javier
impormasyon, • Participant
estadistika, datos atbp. observation “Tundo: Pagkatapos ng Paraiso
mula sa mga babasahing • Kwentong-Buhay (1902-2010)” ni N. Kimuell-Gabriel
nakasulat sa Filipino sa • Secondary data
iba’t ibang larangan. analysis “Pagdalumat sa Bagyong Ondoy:
3. Makapagsalin ng mga • Eksperimental na Isang Konstruktibismo at Lokal na
artikulo, pananaliksik Pananaliksik Pananaw ng mga Kasapi ng
atbp. na makapag- • Case study Sagrada Familia” ni D. Café
aambag sa patuloy na • Aksyong
intelektwalisasyon ng Pananaliksik/Actio “Glosaryo ng Mga Termino sa
wikang Filipino. n research Panitikan” ni D. M. San Juan
4. Makapagsaliksik hinggil • Pagsusuri ng
sa mga sanhi at bunga dokumento “Aspirations and Challenges
ng mga suliraning lokal • Comparative for Economic and Social
at nasyonal gamit ang analysis Development
mga tradisyonal at
Pahina 41 ng 62
modernong mga • Discourse in the Philippines Toward 2030”
sanggunian. analysis nina J. Yap at R. Majuca
5. Makapagpahayag ng • Content analysis
mga makabuluhang • Saliksik-arkibo “Pagpapabida sa Kontrabida: Isang
kaisipan sa (archival Paghahanap at Pagsusuri sa
pamamagitan ng research) Konstruksiyon at Diskurso ng
tradisyonal at • Policy review Kontrabida sa Teleseryeng Walang
modernong midyang • Impact Hanggan” ni L. Oblena
akma sa kontekstong assessment
Pilipino. • Pagsasagawa ng “Ang Espasyong Bakla sa
6. Makagawa ng mga survey Cyberspace.Com: Isang Pagsusuri
malikhain at • Transkripsyon ng Diskurso ng Usapang Bakla sa
mapanghikayat na mga Chatroom” ni R. Madula
presentasyon ng
impormasyon at analisis “Kasaysayang Buhay: Pananaw,
na akma sa iba’t ibang Pamamaraan, Pananaliksik” ni
konteksto. R. Javar
7. Makapagsagawa ng
pananaliksik sa Filipino “Komparatibong Analisis ng
sa iba’t ibang larangan. Aktuwal na Gamit ng Wika at mga
8. Malinang ang Filipino Piling Pamantayan sa Gramatika at
bilang daluyan ng Ortograpiya sa Filipino, Sebwano-
inter/multidisiplinaring Bisaya at Ilokano: Lapit Batay sa
diskurso at pananaliksik Korpus” ni J. Ilao
na nakaugat sa mga
realidad ng lipunang “Review of Philippine Migration
Pilipino. Laws and Regulations: Gains,
9. Makabuo ng papel o Gaps, Prospects” nina J. Ambito et
artikulo na maaaring al.
ibahagi sa isang forum o
kumperensya at/o “The Philippine Mining Act of 1995:
ilathala sa isang Is the law sufficient in achieving
akademikong journal.
Pahina 42 ng 62
the goals of output growth,
Halagahan attracting foreign investment,
1. Mapalalim ang environmental protection and
pagpapahalaga sa preserving sovereignty?” ni R.
sariling teorya ng mga Raymundo
Pilipino sa iba’t ibang
larangan. “Neoliberal Restructuring of
2. Malinang ang adhikaing Education in the Philippines:
makibahagi sa Dependency, Labor, Privatization,
pagbabagong Critical Pedagogy, and the K to 12
panlipunan. System” ni D. M. San Juan
kultura at iba pang “Journalismong Tagalog sa
aspektong panlipunan sa Renacimiento Filipino (1910-1913):
pagsasagawa ng Pagbibinhi ng Makabayang
pananaliksik. Sanaysay sa Panitikan ng Pilipinas”
4. Makapag-ambag sa ni E. Guieb III
Filipino bilang daluyan
ng makabuluhan at “Pangasinan: Kung Paano
mataas na antas ng Naimapa ang Lalawigan Mula Sa
diskurso na akma at Matandang Dikotomiya ng Baybay-
nakaugat sa lipunang Alog (Panag-‘Asinan’ - Caboloan)”
Pilipino, bilang wika ng ni M.Flores
pananaliksik na
nakaayon sa “Militant and Nationalist
pangangailangan ng Organizers: The Filipino Women in
komunidad at bansa. the 1906 Issues of Muling
Pagsilang” ni J. Taguiwalo
“Ang Kwentong Buhay Bilang

Teksto ng Pagsasakapangyarihan
Pahina 43 ng 62
ng mga Manggagawa sa Bahay” ni
R. Ofreneo
“Tanikala at Talinhaga: Ang

Manunulat na Bilanggong Politikal”
ni R. Rodriguez
“May Perang Dumadaan Lang sa

Palad, Merong Padala, at May
Padulas din”: Paniniwala’t
Pananaw sa Pera at Palagay sa
Pandaigdigang Krisis
Pampinansiya” ni R. Javier
“(Ini)lihim sa Dagat: Mga Salaysay

ng Pagsubok at Pakikibaka ng mga
Pilipinong Seaman” ni
J. Manzano
“Apple o Atis: Isang Pag-aaral sa K-

2” nina E. Hermosa et al.
“Pamahiin nila noon, Buhay pa ba

ngayon?
Pagsusuri sa mga Pamahiing
Nananatili
mula noon Hanggang Ngayon” nina
R. M. Lopez
“Isang kritikal na pag-aaral ukol sa

epekto ng malawakang pagpapalit-
gamit ng lupa
Pahina 44 ng 62
sa kita at pang-ekonomikong
kasiguruhan ng mga pesante
sa barangay Santiago ng General
Trias, Cavite” ni K. M. Reyes
Aktwal na Pagsulat ng
Pananaliksik,
Presentasyon at/o “Introduksiyon sa Saliksik” ni V.
Publikasyon ng Almario et al. (eds.)
Pananaliksik
“Manwal sa Panlipunang
Pananaliksik” ni R. Simbulan
“Saliksik: Gabay sa Pananaliksik sa

Agham Panlipunan, Panitikan, at
Sining” ni E. Evasco et al.
“Mga Isyung Pampaggawa at

Pang-ekonomya: Gabay sa
Paghahanda ng Mga Journal
Article sa Filipino” ni D. M. San
Juan
“Praktikal na Dulog sa
Akademikong Pagsulat” ni D. M.
San Juan
Pahina 45 ng 62
FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FILDIS) – MAPA NG KURSO
MGA INAASAHANG MATUTUTUHAN SA GENERAL EDUCATION (GE) FILDIS

kaalaman
Pilipino
pamantayang etikal

Pahina 46 ng 62
Leyenda:
NT: Natutuhan
NP: Napraktis
Pahina 47 ng 62
Pamagat ng Kurso: DALUMAT NG/SA FILIPINO (DALUMATFIL)
Bilang ng Yunit: 3 yunit
Deskripsyon ng Kurso: Ang DALUMATFIL ay isang maagwat na kursong nagpapalawak at nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at mapanuring
pagbasa, pagsulat, at pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng kontemporaryong sitwasyon at m ga pangangailangan
ng bansa at ng mga mamamayang Pilipino. Partikular na nakatuon ang kursong ito sa makrokasanayang pagbasa at pagsulat, gamit ang mga
makabuluhang pananaliksik sa wikang Filipino, bilang lunsaran ng pagpapalawak at pagpapalalim sa kasanayan, kakayahan at kamalayan ng mga
estudyante na malikhain at mapanuring makapagdalumat o “makapag-teorya” sa wikang Filipino, batay sa mga piling lokal at dayuhang konsepto at
teorya na akma sa konteksto ng komunidad at bansa. Pre-requisite sa kursong ito ang pagkuha ng kursong Filipino sa Iba’t Ibang Disiplina (FILDIS).
Samakatwid, ito ang karagdagang 3 yunit ng GE-Filipino para sa mga kumukuha ng mga kurso sa larangang Humanities, Social Sciences at
Communication/HUSOCOM (gaya ng Bachelor in Secondary Education/BSE Filipino, BSE English, BSE Chemistry, AB Political Science,
Communication Arts, Journalism, Legal Management at iba pa.), bukod pa sa 6 yunit ng batayang GE -Filipino (KOMFIL at FILDIS) na kinukuha rin ng
mga mag-aaral na ang kurso ay NON-HUSOCOM.
Kaalaman
7. Maipaliwanag ang kahalagahan ng wikang Filipino sa pagdadalumat o pagteteorya.

8. Matukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at kapaki-pakinabang na sanggunian sa pagdadalumat at pananaliksik.
Pahina 48 ng 62
9. Malikhain at mapanuring makapag-ambag sa pagpapaliwanag at pagpapalawak ng piling makabuluhang konsepto at teoryang lokal at dayuhan na
akma sa konteksto ng komunidad at bansa.
Kasanayan
11. Maisapraktika at mapaunlad pa ang mga batayang kasanayan sa pananaliksik.

12. Makapagbasa at makapagbuod ng impormasyon, estadistika, datos atbp. mula sa mga babasahing nakasulat sa Filipino sa iba’t iba ng larangan.
13. Makapagsalin ng mga artikulo, pananaliksik atbp. na makapag-aambag sa patuloy na intelektwalisasyon ng wikang Filipino.
14. Makapagpahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa pamamagitan ng tradisyonal at modernong midyang akma sa kontekstong Pilipino.
16. Malinang ang Filipino bilang daluyan ng inter/multidisiplinaring pagdadalumat at pananaliksik na nakaugat sa mga realidad ng lipunang Pilipino.
17. Makabuo ng isang sanaysay hinggil sa isang mungkahing rebisyon o ekspansyon ng isang umiiral na konsepto o teorya, o kaya’y isang mungkahing
bagong konsepto o teorya na akam sa mga realidad ng lipunang Pilipino.
Halagahan
1. Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling teorya ng mga Pilipino sa iba’t ibang larangan.
2. Maisaalang-alang ang kultura at iba pang aspektong panlipunan sa pagsasagawa ng pananaliksik.
3. Mapahalagahan ang dinamikong ugnayan ng teorya at praktika sa pananaliksik
4. Makapag-ambag sa pagtataguyod ng wikang Filipino bilang daluyan ng makabuluhan at mataas na antas ng diskurso na akma at nakaugat sa
lipunang Pilipino, bilang wika ng pananaliksik na nakaayon sa pangangailangan ng komunidad at bansa.
Pahina 49 ng 62
Linggo Mga Paksa
1-3 Dalumat-Salita: Mga Salita ng Taon/Sawikaan, Ambagan, Mga Susing Salita
Atbp.
(Pokus nito ang pagtalakay sa mga kumperensya/aktibidad na lumilinang sa

pagdadalumat gamit ang mga salita sa Filipino at iba pang wika ng bansa.)
4-14 Masinsin at Mapanuring Pagbasa sa Mga Pangunahing Sanggunian sa

Pagdadalumat/Pagteteorya sa Kontekstong P/Filipino
(Pokus nito ang pagtalakay sa mga pangunahing sanggunian sa

pagdadalumat/pagteteorya sa kontekstong P/Filipino.)
15-18 Pagsasalin ng Piling Tekstong Makabuluhan sa Dalumat ng/sa Filipino
Pagsulat ng Dalumat-Sanaysay
DALUMAT NG/SA FILIPINO (DALUMATFIL)
Plano ng Mga Aralin
Balangkas ng Kurso at Mga Paksa Metodolohiya Materyales Pagtatasa

Sakop na OrasInaasahang
Matututuhan
Kaalaman Dalumat-Salita: Mga Pagbabalangkas/outlining “Loob” ni J. Santiago Maikling pagsusulit
1. Maipaliwanag ang Salita ng
kahalagahan ng wikang Taon/Sawikaan, Pagbubuod ng “Sawikaan: Isang Dekada ng Music video ng
Filipino sa pagdadalumat Ambagan, Mga Susing impormasyon/datos Pagpili ng Salita ng Taon” ni E. A. awiting “Loob” ni J.
o pagteteorya. Salita Atbp. Narvaez Santiago o paglikha
2. Matukoy ang mga Pangkatang talakayan ng awiting kagaya
mapagkakatiwalaan, “Fotobam” (2016) nito
makabuluhan at kapaki- Panonood ng
pakinabang na video/documentary “Endo” (2014)
Pahina 50 ng 62
sanggunian sa Borador ng papel na
pagdadalumat at Pakikinig sa awit “Selfie” (2012) pang-Sawikaan,
pananaliksik. Ambagan, o Mga
3. Malikhain at mapanuring Pagsasalin “Wang-wang” (2012) Susing Salita
makapag-ambag sa
pagpapaliwanag at Pangkatang talakayan Ambagan:
pagpapalawak ng piling
makabuluhang konsepto “Ang Bigat ng Lamigas at Bigas” ni
at teoryang lokal at G. Asenjo
dayuhan na akma sa
konteksto ng komunidad “Ifugao Terms Proposed for
at bansa. Incorporation
Kasanayan Into the Vocabulary of the National
1. Maisapraktika at Language” ni M. Dulawan
batayang kasanayan sa “Bag-ong Yanggaw: Ang Filipinong
pananaliksik. may Timplang Bisaya sa Kamay ng
2. Makapagbasa at Makatang Tagalog na si Rebecca
makapagbuod ng T. Anonuevo” ni J. Antonio
impormasyon,
estadistika, datos atbp.
mula sa mga babasahing Hinggil sa Mga Susing Salita:
iba’t ibang larangan. Balita at Maikling Pagtalakay
3. Makapagsalin ng mga
artikulo, pananaliksik
atbp. na makapag-
aambag sa patuloy na
intelektwalisasyon ng
wikang Filipino.
mga makabuluhang
kaisipan sa
Pahina 51 ng 62
pamamagitan ng
tradisyonal at
modernong midyang
akma sa kontekstong
Pilipino.
5. Makagawa ng mga
malikhain at
mapanghikayat na
presentasyon ng
konteksto.
bilang daluyan ng
pagdadalumat at
pananaliksik na
nakaugat sa mga
realidad ng lipunang
Pilipino.
7. Makabuo ng isang
sanaysay hinggil sa
isang mungkahing
rebisyon o ekspansyon
ng isang umiiral na
konsepto o teorya, o
kaya’y isang
mungkahing bagong
konsepto o teorya na
akam sa mga realidad ng
lipunang Pilipino.
Halagahan
Pahina 52 ng 62
1. Mapalalim ang
pagpapahalaga sa sariling
teorya ng mga Pilipino sa
iba’t ibang larangan.
kultura at iba pang
aspektong panlipunan sa
pagsasagawa ng
pananaliksik.
3. Mapahalagahan ang
dinamikong ugnayan ng
teorya at praktika sa
pananaliksik
4. Makapag-ambag sa
Filipino bilang daluyan ng
makabuluhan at mataas na
antas ng diskurso na akma
at nakaugat sa lipunang
pananaliksik na nakaayon
sa pangangailangan ng
komunidad at bansa.
Kaalaman Masinsin at Pagbubuod ng “Kasaysayan ng Kapilipinuhan Patalatang

1. Maipaliwanag ang Mapanuring Pagbasa impormasyon/datos (Bagong Balangkas)” ni Z. Salazar pagbubuod sa piling
kahalagahan ng wikang sa Mga Pangunahing teoryang tinalakay
Filipino sa pagdadalumat Sanggunian sa Concept mapping “Makabagong Emilio Jacinto:
o pagteteorya. Pagdadalumat/Pagtete Ginhawa, Liwanag, Dilim at Iba Venn diagram ng
2. Matukoy ang mga orya sa Kontekstong Think-pair-share sa mga Pang Mga Dalumat ng Bayan at dalawang
mapagkakatiwalaan, P/Filipino ispesipikong teksto Katipunan sa Mga Awitin ni Francis magkaugnay na
makabuluhan at kapaki- Magalona” ni M. Chua at A. artikulo o aklat
pakinabang na Pangkatang talakayan Campomanes
Pahina 53 ng 62
sanggunian sa Paglikha ng
pagdadalumat at Panel discussion hinggil “Barangay: Bangka at Lipunan” ni talahanayan
pananaliksik. sa mga teorya sa E. Isorena
3. Malikhain at mapanuring pananaliksik Reaksyong papel
makapag-ambag sa “Lipunan at Rebolusyong Pilipino”
pagpapaliwanag at ni J.M. Sison
pagpapalawak ng piling
makabuluhang konsepto “Filipino ng Kilusang Pambansa-
at teoryang lokal at Demokratiko (KPD): Pilosopiya at
dayuhan na akma sa Pulitika sa Pambansang Wika” ni
konteksto ng komunidad M. Atienza
at bansa.
“Edukasyon bilang Tagpuan ng
Kasanayan Katwirang
1. Maisapraktika at Lungsod at Katwirang Lalawigan” ni
mapaunlad pa ang mga N. Clemente
pananaliksik. “Das Kapital” ni K. Marx (salin sa
2. Makapagbasa at Filipino ni R. Guillermo)
makapagbuod ng
impormasyon, “Mga Tinig Mula sa Ibaba” ni T.
estadistika, datos atbp. Gimenez-Maceda
mula sa mga babasahing
nakasulat sa Filipino sa “Bigwas sa Neoliberalismo,
iba’t ibang larangan. Alternatibo sa Kapitalismo:
3. Makapagsalin ng mga Adbokasing Pangwika at
artikulo, pananaliksik Sosyalistang Programa sa
atbp. na makapag- Nobelang Mga Ibong Mandaragit ni
aambag sa patuloy na Amado V. Hernandez” ni D. M. San
intelektwalisasyon ng Juan
wikang Filipino.
mga makabuluhang
Pahina 54 ng 62
kaisipan sa “Ang Pinagmulan ng Kaisipang
pamamagitan ng Feminista sa Pilipinas” ni L.
tradisyonal at Santiago
modernong midyang
akma sa kontekstong “ANG KRITIKA SA PANAHON NG
Pilipino. KRISIS” ni E. San Juan, Jr.
5. Makagawa ng mga
malikhain at “Espasyong Bakla sa Rebolusyong
mapanghikayat na Pilipino: Pagsipat sa Paglaladlad
presentasyon ng ng Lihim na Katauhan sa Lihim na
impormasyon at analisis Kilusan” ni R. Madula
konteksto. “The Symptom Called
6. Malinang ang Filipino Marketization” ni S. Raymundo
bilang daluyan ng
inter/multidisiplinaring “Pamimilosopiya sa Sariling Wika:
pagdadalumat at Mga Problema at Solusyon” ni F.
pananaliksik na Timbreza
nakaugat sa mga
realidad ng lipunang “Pananaliksik Tungo sa
Pilipino. Teolohiyang Makapilipino” ni M.
7. Makabuo ng isang Andrade
sanaysay hinggil sa
isang mungkahing “Sikolohiyang Pilipino: Perspektibo
rebisyon o ekspansyon at Direksyon” ni V. Enriquez
ng isang umiiral na
konsepto o teorya, o “Sikolohiyang Pilipino sa Ugnayan
kaya’y isang ng Pahinungod: Pakikipagkapwa at
mungkahing bagong Pagbabangong-Dangal ng Mga
konsepto o teorya na Pilipino” ni G. Aguiling-Dalisay
akam sa mga realidad ng
lipunang Pilipino. “Sikolohiyang Pilipino (Filipino
Psychology): A Legacy of Virgilio G.
Pahina 55 ng 62
Halagahan Enriquez” ni R. Pe-Pua at E.
1. Mapalalim ang Protacio-Marcelino
pagpapahalaga sa sariling
teorya ng mga Pilipino sa “The State of Philosophy in the
iba’t ibang larangan. Philippines” ni E. Quito
kultura at iba pang “Ang Kaugnayan ng Wikang
aspektong panlipunan sa Pambansa at Edukasyon” ni E.
pagsasagawa ng Quito
pananaliksik.
3. Mapahalagahan ang “Ang Pilosopiya ni Emerita S.
dinamikong ugnayan ng Quito” ni L. Liwanag
teorya at praktika sa
pananaliksik “Emerita S. Quito (1929 -- ): Ang
4. Makapag-ambag sa Ugat ng Isang Panibagong
pagtataguyod ng wikang Direksiyon ng Pamimilosopiya sa
Filipino bilang daluyan ng Pilipinas” ni E. De Leon
makabuluhan at mataas na
antas ng diskurso na akma “Sikolohiyang Pilipino: Papaloob o
at nakaugat sa lipunang Papalabas?” ni R. Javier
pananaliksik na nakaayon “Toward a Filipino-Language
sa pangangailangan ng Philippine Studies Project” ni R.
komunidad at bansa. Guillermo
“Bayan at lipunan: ang kritisismo ni

Bienvenido L. Lumbera” ni R.
Torres-Yu
“Sa Loob at Labas ng Mall Kong

Sawi, Kaliluha’y Siyang
Pahina 56 ng 62
Nangyayaring Hari” ni Rolando
Tolentino
“Kontra-Modernidad:
Pakikipagsapalaran sa Pagtuklas
ng Sarili Nating Mapagpalayang
Kabihasnan” ni E. San Juan, Jr.
“Pilosopiyang Pang-ekonomiya
nina Recto, Tañada, at Diokno:
Isang Paghahabi” ni B.N. Cepeda
“Writing the Nation/Pag-akda ng

Bansa” ni B. Lumbera
Mga artikulo sa antolohiyang “Salita

ng Sandata: Bonifacio's Legacies to
the People's Struggles” nina B.
Lumbera et al. (eds.).
Mga artikulo sa antolohiyang

“MULA TORE
PATUNGONG PALENGKE
Neoliberal Education In the
Philippines” nina B. Lumbera et al.
(eds.)
Kaalaman Pagsasalin ng Piling Lektyur-Worksyap sa “Pasyon and Revolution” ni R. Ileto Saling buod ng piling
1. Maipaliwanag ang Tekstong Makabuluhan Pagsasalin bahagi ng teksto o
kahalagahan ng wikang sa Dalumat ng/sa aklat
Filipino Ulat-aklat (book report)
Pahina 57 ng 62
Filipino sa pagdadalumat “Tikim: Essays on Philippine Food
o pagteteorya. Pagsulat ng Dalumat- Peer review ng salin and Culture” ni D. Fernandez
2. Matukoy ang mga Sanaysay Dalumat-Sanaysay
mapagkakatiwalaan, (detalyadong
makabuluhan at kapaki- “Welgang Bayan: Empowering paliwanag hinggil sa
pakinabang na Labor Unions Against Poverty and bagong konsepto o
sanggunian sa Repression” ni R. Torres-Yu teorya, o kaya’y
pagdadalumat at pagsusuri sa lumang
pananaliksik. “Dissent and counter- konsepto o teorya)
3. Malikhain at mapanuring consciousness” ni R. Constantino
makapag-ambag sa
pagpapaliwanag at
pagpapalawak ng piling “From Globalization to National
makabuluhang konsepto Liberation” by E. San Juan, Jr.
at teoryang lokal at
dayuhan na akma sa
konteksto ng komunidad “The Age Of Globalization:
at bansa. Anarchists and the Anti-Colonial
Kasanayan Imagination” by B. Anderson
1. Maisapraktika at
“The Light of Liberty: Documents
pananaliksik. and Studies on the Katipunan,
1892-1897” ni J. Richardson
2. Makapagbasa at
makapagbuod ng
impormasyon, “Pedagogy of the Oppressed” ni
estadistika, datos atbp. Paulo Freire
mula sa mga babasahing
iba’t ibang larangan. “Brains of the Nation: Pedro
3. Makapagsalin ng mga Paterno, T.H. Pardo de Tavera,
artikulo, pananaliksik Isabelo de los Reyes and the
atbp. na makapag-
Pahina 58 ng 62
aambag sa patuloy na Production of Modern Knowledge”
intelektwalisasyon ng ni R. Mojares
wikang Filipino.
mga makabuluhang “Forging a Nationalist Foreign
kaisipan sa Policy: Essays on U.S. Military
pamamagitan ng Presence and the Challenges to
tradisyonal at Philippine Foreign Policy” ni R.
modernong midyang Simbulan
akma sa kontekstong
Pilipino. “Nationalist Economics” ni A.
5. Makagawa ng mga Lichauco
malikhain at
mapanghikayat na
presentasyon ng “Imagined Communities: ni B.
impormasyon at analisis Anderson
konteksto.
“Imperialism in the Philippines” ni A.
Lichauco
bilang daluyan ng
pagdadalumat at “Prison Notebooks” ni A. Gramsci
pananaliksik na
nakaugat sa mga “Facing the Anthropocene: Fossil
realidad ng lipunang Capitalism and the Crisis of the
Pilipino. Earth System” ni I. Angus
7. Makabuo ng isang
sanaysay hinggil sa “Open Veins of Latin America: Five
isang mungkahing Centuries of the Pillage of a
rebisyon o ekspansyon Continent” ni E. Galeano
ng isang umiiral na
konsepto o teorya, o “The Wretched of the Earth” ni F.
kaya’y isang Fanon
Pahina 59 ng 62
mungkahing bagong
konsepto o teorya na “The World We Wish to See” ni S.
akam sa mga realidad ng Amin
lipunang Pilipino.
Halagahan “Time for Outrage!” ni S. Hessel
1. Mapalalim ang
pagpapahalaga sa sariling “Manufacturing Consent: The
teorya ng mga Pilipino sa Political Economy of the Mass
iba’t ibang larangan. Media” nina
2. Maisaalang-alang ang E. Herman at N. Chomsky
kultura at iba pang
aspektong panlipunan sa “The Development of
pagsasagawa ng Underdevelopment” ni A. G. Frank
pananaliksik.
3. Mapahalagahan ang “The Darker Nations: A People's
dinamikong ugnayan ng History of the Third World” by V.
teorya at praktika sa Prashad
pananaliksik
4. Makapag-ambag sa “The Language of Globalization” ni
pagtataguyod ng wikang P. Marcuse
Filipino bilang daluyan ng
makabuluhan at mataas na “Necessary Fictions: Philippine
antas ng diskurso na akma Literature and the Nation, 1946-
at nakaugat sa lipunang 1980” ni C. Hau
pananaliksik na nakaayon “A Nation For Our Children” ni J.
sa pangangailangan ng Diokno
komunidad at bansa.
DALUMAT NG/SA FILIPINO (DALUMATFIL) – MAPA NG KURSO
MGA INAASAHANG MATUTUTUHAN SA GENERAL EDUCATION (GE) DALUMATFIL
Pahina 60 ng 62
kaalaman
Pilipino
pamantayang etikal

Pahina 61 ng 62
Leyenda:
NT: Natutuhan
NP: Napraktis
Pahina 62 ng 62
View publication stats

New Filipino Course Syllabus for Tertiary Level

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

New Filipino Course Syllabus for Tertiary Level

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

See

MGA BAGONG SILABUS SA FILIPINO SA

Working Paper · November 2017

David Michael Marcelino San Juan

Philippine Studies View project

Marxism in the Third World View project

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Pamagat ng Kurso: KONTEKSTWALISADONG KOMUNIKASYON SA FILIPINO (KOMFIL)

Sa pagtatapos ng kurso, inaaasahang matututuhan ng mga mag-aaral ang mga sumusunod:

Linggo Mga Paksa

Pagpoproseo ng Impormasyon Para sa Komunikasyon

Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino

7-18 Mga Tiyak na Sitwasyong Pangkomunikasyon

Plano ng Mga Aralin

Inaasahang Matututuhan Mga Paksa Metodolohiya Materyales Pagtatasa

Mga artikulo sa Philippine E-

Social Science Diliman

Mga Artikulo sa U.P. Diliman

“Mula sa Hispanismo tungo

KONTEKSTWALISADONG KOMUNIKASYON SA FILIPINO (KOMFIL) – MAPA NG KURSO

MGA INAASAHANG MATUTUTUHAN SA GENERAL EDUCATION (GE) KOMFIL

Mga Kasanayang Praktika

Pamagat ng Kurso: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FILDIS)

Bilang ng Yunit: 3 yunit

Sa pagtatapos ng kurso, inaaasahang matututuhan ng mga mag-aaral ang mga sumusunod:

1. Maisapraktika at mapaunlad pa ang mga batayang kasanayan sa pananaliksik.

Linggo Mga Paksa

Rebyu sa Mga Batayang Kasanayan sa Pananaliksik

4-6 Filipino Bilang Larangan at Filipino sa Iba’t Ibang Larangan

Filipino sa Humanidades, Agham Panlipunan at Iba Pang Kaugnay na Larangan

Filipino sa Siyensya, Teknolohiya, Inhenyeriya, Matematika At Iba Pang Kaugnay

7-18 Batayang Kaalaman sa Mga Teorya sa Pananaliksik na Akma o Buhat sa

Batayang Kaalaman sa Metodolohiya (Pagtitipon, Pagpoproseso at Pagsusuri

Aktwal na Pagsulat ng Pananaliksik, Presentasyon at/o Publikasyon ng

FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA (FILDIS)

Plano ng Mga Aralin

Balangkas ng Kurso at Mga Paksa Metodolohiya Materyales Pagtatasa

Social Science Diliman

Mga Artikulo sa U.P. Diliman

Kaalaman Filipino sa Pagbubuod ng “Ang proseso ng transkripsiyon ng Nirebisang borador

Kasanayan “Ang Hermeneutika ng

“Nasaan ang Lesbiana sa

“#ingrata at si Mary Jane Veloso:

“Maiksing Kalagayang Magbubukid

“Praymer hinggil sa Two-Tier Wage

Mga artikulo sa Philippine E-

Social Science Diliman

Mga Artikulo sa U.P. Diliman

Ispesyal na Isyu ng Malay: Vol.22,

Ispesyal na Isyu ng Daluyan: No. 1

Piling blogs mula sa:

Piling videos mula sa:

Mga materyales mula sa mga

Mga Publikasyon ng Sento ng

“Ang Gamit at Kahalagahan ng

“Ang mga Teorya ng Relatividad ni

“Praymer hinggil sa Pambansang

“Ang ISI at ang Alamat ng

“Manwal sa nakakaing krustasyo

“PAGBABAGO SA KLIMA. Usaping

“Ang Gabay sa Mekanismo ng

“Ang Filipino Sa Inhinyeriya”

Mga Publikasyon ng Sento ng