T.C.

DOKUZ EYLÜL UNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

8 KİŞİLİK İNSAN ASANSÖRÜ TASARIM HESABI

BİTİRME PROJESİ

Arslan KARRYYEV

Projeyi Yöneten:
Prof. Dr. Mustafa SABUNCU

Mayıs, 2007
İZMİR

1
 TEZ SINAV SONUÇ FORMU

Bu çalışma … / … / …. günü toplanan jürimiz tarafından BİTİRME PROJESİ olarak

kabul edilmiştir.
Yarıyıl içi başarı notu 100 (yüz) tam not üzerinden ……… ( …………….…. ) dir.

Başkan Üye Üye

Makine Mühendisliği Bölüm Başkanlığına,

………………….. numaralı ………………… jürimiz tarafından … / … / …. günü saat
…… da yapılan sınavda 100 (yüz) tam not üzerinden ……. almıştır.

Başkan Üye Üye

ONAY

2
 TEŞEKKÜR

8 kişilik insan asansörü dizaynı konusunda hazırlamış olduğum bu bitirme tezinde bana
rehberlik eden Prof. Dr. Mustafa SABUNCU’ ya teşekkür ederim.

Asansör projesinin uygulama hesaplarının anlaşılması konusunda mühendislik

deneyimiyle yardımlarını esirgemeyen Makina Müh. Halim AKIŞIN, Makine Müh. Bekir
TİKEN’ e teşekkürü borç bilirim.

Arslan KARRYYEV

3
 ÖZET

Günümüzde binaların çok katlı olması sebebi ile asansör kullanılması gereklilik olmuştur.
Bu çalışmada piyasada çok kullanılan ve modern çağın gereksinimi olan asansörler arasından
8 kişilik bir insan asansörünün projelendirilmesi yanında, Excel proğramı ile değişik insan
sayıları için bir proğram geliştirmesi yapılmıştır.

Çalışmanın ilk bölümünde asansörler hakkında genel bilgiler verilmiştir.

İkinci bölümde ise 8 kişilik insan asansörünün projelendirilmesi yapılmıştır.

4
 İÇİNDEKİLER

İçindekiler……………………………………………………………………………… …IV

Bölüm Bir
GİRİŞ

1. GİRİŞ…...…...………………………………………………………………………….....1
1.1. Asansörlerin Genel Tanımı………………………………………………………….…1
1.2. Asansörün Kısa Tarihi……………………………………………………………….....1

Bölüm İki
8 KİŞİLİK İNSAN ASANSÖRÜNÜN TASARIM HESABI

2. 8 KİŞİLİK İNSAN ASANSÖRÜNÜN TASARIM HESABI..............................................4

2.1. Kuyu Alt Boşluğu Tabanının Dayanımı.........................................................................4
2.2. Kuyu Üst Betonuna Etki Eden Kuvvetler.......................................................................5
2.3. Asansör Motor Gücü Hesabı...........................................................................................5
2.4. Asansör Mukavemet Hesapları.......................................................................................6
2.4.1. Kabin İskeleti ve Döşemesindeki Gerilmeler............................................................6
2.4.2. Karşı Ağırlık Karkas Hesabı...................................................................................11
2.5. Kılavuz Rayların Hesaplanması....................................................................................12
2.5.1. Güvenlik Tertibatı Çalışması...................................................................................13
2.5.2. Normal Kullanma Hareket......................................................................................17
2.5.3. Normal Kullanma Yükleme....................................................................................20
2.6. Karşı Ağırlık Kılavuz Ray Hesabı.................................................................................22
2.7. Halat Hesabı..................................................................................................................24
2.7.1. Tahrik Yeteneğinin Hesaplanması..........................................................................25

5
 TABLO LİSTESİ

Tablo 2.1. Moment Değerine Göre Alınacak Verim.................................................................5

Tablo 2.2. Kabin İskeleti ve Döşemesindeki En Büyük Gerilmeler.........................................6
Tablo 2.3. U Profile Ait Özellikler............................................................................................7
Tablo 2.4. Darbe Katsayıları.....................................................................................................9
Tablo 2.5. Eşkenar L Profile Ait Özellikler..............................................................................9
Tablo 2.6. Soğuk Çekilmiş Kılavuz Rayların Teknik Karakteristikleri..................................12
Tablo 2.7. Nequiv(t)’nin Değerleri..............................................................................................24

ŞEKİL LİSTESİ

Şekil 2.1. F1 ve F2 Kuvvetlerinin Gösterimi..............................................................................5

Şekil 2.2. 8 Kişilik Kabin Ölçüleri............................................................................................6
Şekil 2.3. Kabin Ağırlık Merkezinin Bulunması.....................................................................13
Şekil 2.4. Durum-1’de Kabinin Yüklenmesi...........................................................................14
Şekil 2.5. Durum-2’de Kabinin Yüklenmesi...........................................................................15
Şekil 2.6. Durum-1’de Kabinin Yüklenmesi...........................................................................17
Şekil 2.7. Durum-2’de Kabinin Yüklenmesi...........................................................................18
Şekil 2.8. Fs Eşik Kuvvetinin Gösterimi.................................................................................20
Şekil 2.9. Karşı Ağırlık Ölçüleri.............................................................................................22

6
http://makinaegitimi.com
1. GİRİŞ

1.1. ASANSÖRLERİN GENEL TANIMI

Yüzyılımızda yüksek bina yapımına doğan ihtiyaç, düşey taşımacılığında gelişimini
beraberinde getirmiştir. Düşey taşımacılıktaki gelişmeler ve kazanılan teknik başarı, daha
yüksek bina yapımında etkili olmuştur. Birbirini etkileyerek büyüyen iki sektör kendi içinde
daha ileri teknoloji, güvenlik ve konfor standartlarını geliştirmiş, bugünkü seviyelere
gelinmiştir. Düşey taşımacılık ilk olarak 18. Yüzyılın başlarında gelişmeye başlamış, 18.
yüzyılın ortalarında bugün hala prensip olarak kullanılan mekanik sistemini oluşturmuş,
elektronik alanındaki gelişmelerle daha konforlu ve güvenilir hale gelmiştir. Bugün çok
çeşitli kullanım alanına sahip olan düşey taşıma araçları günlük hayatın bir parçası
durumunda olup, onlarsız bir şehirleşme düşünülemez. Düşey taşıma araçları bu ihtiyaçtan
dolayı son derece hızlı bir gelişme göstermiş, şehirleşme ötesinde sanayi ve ticaretin önemli
bir unsuru haline gelmişlerdir. Duyulan bu ihtiyaç düşey taşıma araçları arasında son derece
geniş bir çeşitliliğin oluşmasına yol açmıştır. Genel olarak bu sistemleri yürüyen merdiven
ve bant sistemleri ile yatay ve düşey asansör sistemleri olarak ikiye ayırabiliriz. Asansör
sistemleri de konstrüksüyon ve tahrik sistemlerine göre çok çeşitli sınıflara ayrılabilirler.
Asansörlerin gelişimi çok kısa sürede büyük bir hızla gerçekleşmiştir. Aşağıda kısa bir
tarihçe verilmiştir.

1.2. ASANSÖRÜN KISA TARİHİ

Günümüzde sadece yüksek binalarda kullanma zorunluluğundan ziyade artık günlük
ihtiyaçlar arasında yer alan asansörlerin icadı milattan öncesine dayanmaktadır. Milattan
önce 200’lü yıllarda yaşayan Archimedes (Arşimet) tarafından ilk olarak insan gücüyle
çalışan basit bir kaldıraç yapıldığı ve bunun Roma Saraylarında kullanıldığı tarih
kitaplarında yer almaktadır. Bu dönemde kullanılan bu tarz ilkel asansörler; insan, hayvan
veya su gücü yardımıyla çalışmaktaydı.

19. yüzyıl ortalarından itibaren, madenlere, depolara veya fabrikalara malzeme taşımak için
kullanılan asansörlerde buhar gücü kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Ancak buna
rağmen halatla bağlı olan bir platform şeklinde olup herhangi bir emniyeti yoktur. 1853
yılında, Amerikalı mucit Elisha Otis sadece iki kat arasında çalışan basit bir yük asansörü
yapmış ve düşmeyi önleyecek güvenlik elemanlarını sergilemek amacıyla halatları devre dışı
bırakarak bir gösteri yapmıştır. Bu olay güvenlik elemanlarına olan güveni artırmıştır.
1846’da Sir William Armstrong hidrolik bir vinç yapmış ve 1870’ten önce artık hidrolik

7
makinalar, buharla çalışan asansörlerin yerini almaya başlamıştır. Büyük şehirlerde basınçlı
su şebekesinin de kurulması da, hidrolik asansör yapımını etkileyen etkenlerdendir. Hidrolik
asansörler ağır bir pistonla desteklenmekte, bir silindir bunun içinde hareket etmekte ve su
veya yağ yardımıyla basınç meydana getiren pompalarla çalıştırılmaktaydılar. 1867 yılında
Paris’te Leon Edoux tarafından yapılan bir hidrolik asansör ilk olarak “Ascenceur” adıyla
tanıtılmıştır.

Aynı zamanlarda, asansörlerde tahrik kasnakları kullanılmaya başlanmıştır. Uzun

zamandır madencilikte kullanılan tahrik kasnaklarının icatları, bu tarihten 50 yıl öncesine
kadar dayanmaktadır. Asansörün hareket mesafesi ve pratikliği açısından tahrik
kasnaklarının önemli bir yeri vardır. Tahrik kasnağı çok sayıda halat kullanabilme olanağı ile
işletme güvenliğinin artmasını sağlar. 1880 yılında Alman mucit Werner von Siemens
tarafından, asansörlerde elektrik motoru kullanılmaya başlanmıştır. 1887 yılında Alexander
Miles tarafından yapılan elektrikli asansörde önemli tasarımlar geliştirildi. Yaptığı asansörde
kendiliğinden açılıp kapanan ve katta değilken açılmayan asansör kapıları kullanıldı.
Alexander Miles bunun için otomatik bir mekanizma geliştirdi. O zamanlarda, kullanıcılar
veya operatörler kuyu için manuel bir kilit sistemine ihtiyaç duyuyorlardı. Çünkü kuyuya
açılan kapıyı kapatmayı unuttuklarında insanların kuyuya düşmesine neden olan kazalar
oluyordu. 19. yüzyıl sonlarında elektriğin yaygınlaşmasıyla elektrik motorları teknolojisi ve
kontrol sistemleri oldukça gelişti. 1889 yılında da elektrik motoru ile direkt bağlı asansörleri,
değerli ve yüksek binalarda kullanılmaya başlandı. 1903 yılında da bu tasarım dişlisiz
elektrik motorları olarak geliştirildi.

20. yüzyılda, asansör teknolojisi gelişimini büyük bir hızla devam ettirdi. Klasik tek hızlı
motorlar yerini çok hızlı motorlara bıraktı. Kat seviyeleme ve sarsıntısız seyir için gelişmeler
oldu, elektromanyetik teknoloji manuel halat kontaklarının ve frenin yerini aldı. Butonlu
kontrol ve kompleks sinyal sistemleri de tüm bu gelişmeler arasındadır. Özellikle 2. dünya
savaşından sonra ivme kazanan gelişme ile kumanda sistemleriyle, 19. yüzyılda bir asansör
görevlisiyle seyir zorunluluğunu da ortadan kaldırdı. Elektronik kumanda sistemi sayesinde
kattan veya kabinden gelen çağrılar alınıyor ve buna göre asansör yönlendiriliyordu.
Kapıların tam kapalı olmasından emin olunması, kumanda sisteminin geliştirilmesinin
yanında, 1949 yılında kapı detektörünün kullanılmaya başlanmasıyla sağlanmış oldu. Çeşitli
amaçlara ve tahriklere göre asansör çeşitlerini şöyle sınıflandırabiliriz.

8
a. Özel Amaçlı Asansörler: Maden kuyuları, petrol rampaları, savaş ve uçak gemileri, füze
rampaları, tiyatro asansörleri gibi çok özel amaçlar için tasarlanmış olan ve kendi amaçlarına
uygun mekanik sistemleri bulunan asansörlerdir. Bu yüzden genel asansör tanımı ve
standartları dışında tutulurlar.

b. Eğimli Asansörler: Diklik açısı 15 dereceden fazla olan asansörlerdir. Yolcuların

etkilenmesinden dolayı düşük hızlarda çalıştırılırlar. Otomatik İnsan Taşıma (APM) olarak
tanınırlar. Normalde kullanılan düşey asansörlerden daha fazla alan ve teknik donanıma
ihtiyaç gösterirler. Teknolojideki gelişmeyle ivmelenmenin ayarlanması daha yüksek
hızlarda ve mesafelerde kullanılabilmelerine olanak sağlamıştır.

c. Hidrolik Asansörler: Tahrik gücü olarak hidrolik sistemlerin kullanıldığı asansörlerdir.

Direkt olarak hidrolik tahrikli olabileceği gibi, endirekt olarak hidrolik gücün kullanıldığı
palangalı sistemlerle de tahrik edilen çeşitleri kullanılmaktadır. Bu konudaki gelişmeler
hidrolik asansörlerdeki maliyetleri düşürmüş ve gerek yolcu, gerekse yük taşımacılığında
daha geniş bir alanda kullanılmaya başlanmıştır. Yatırım maliyeti yüksek olmasına karşın
bakım maliyetlerinin düşük olması ve daha az arıza yapması, makina dairesi
gereksinimlerinin daha esnek olarak ayarlanabilmesi bir çok tesiste tercih edilmesine sebep
olmaktadır. Endirekt sistem kullanılarak hızının artırılması ve daha yüksek mesafelerde
kullanılabilmesi son dönemlerde kullanım alanını arttırmıştır.

d. Mekanik Tahrikli Halatlı Asansörler: Genel olarak tamburlu ve tahrik kasnaklı

asansörler olarak iki grup halinde incelenir. Kısa mesafeli ve düşük güçlü tesislerde tamburlu
asansörler kullanılabilir. Ancak insan asansörlerinde tambur üzerine bir adet halat sargısı
kullanılabilmesi ve asansörlerde en az iki adet halat kullanma zorunluluğu kullanım
alanlarını daraltmıştır. Bu yüzden servis asansörü gibi alanlarda tamburlu vinç
mekanizmasından daha çok yararlanılır. Tahrik kasnaklı asansörler ise yukarıda sözü edilen
asansör çeşitleri içinde en çok rastlanan ve kullanımı en yaygın asansör çeşitidir.
• Kullanım mesafesi sınırsız olup motor tahrik sisteminden bağımsızdır.
• Dengeleme sistemi ile daha az güç kullanır daha az momentler oluşur.
• Kurulum maliyeti düşüktür.
• Tahrik kasnağı kullanıldığı için çok sayıda halat kullanma imkanı tanıyıp güvenlik
sistemleri kolayca uygulanabilir.
• Asansör üst ve alt seviyeleri aştığı takdirde sistem kendi kendine güvenlik sağlar.

9
Bu özelliklerinden dolayı diğer asansör çeşitlerinden öne çıkan tahrik kasnaklı, halat
sürtünme prensibiyle çalışan mekanik asansörler en yaygın asansör çeşidi olarak
görülmektedir. Ancak günümüzde, hidrolik asansörlerde uygulanan yöntemlerin gelişmesi ve
seyir mesafelerinin uzaması, hidrolik asansörlerin de daha geniş bir alanda kullanılmaya
başlamasına yol açmaktadır. Sessiz ve konforlu oluşları, kurtarma operasyonları için harici
güç istememeleri, makine dairesi yerleşiminde daha fazla imkan tanımaları, bu tip
asansörlerin yaygınlaşmasında önemli bir özellik olmaktadır. Hidrolik asansörler ve
tamburlu asansörlerde çalışma prensibi olarak benzer yapılar kullanmalarına rağmen daha
farklı özelliklere ve güvenlik sistemlerine sahiptirler. Bu kısımda tahrik kasnaklı asansörler
esas alınarak güvenlik sistemleri ve çalışma prensipleri anlatılacak, kriterlerin oluşturulması
buna göre düzenlenecektir. Hidrolik asansörlerle ilgili hesap ve kriterler diğer bölümlerde
verilecektir.

2. 8 KİŞİLİK İNSAN ASANSÖRÜNÜN TASARIM HESABI

Bu çalışmada 8 kişilik insan asansörü projelendirilmesi yapılmıştır. Çalışma motor gücü,

kabin malzemesi, ray ve halat hesaplarından oluşmaktadır. Hesaplarda kullanılan kabin
yükü, beyan yükü, vs. ölçüler aşağıda verilmiştir.

Gk : Kabin Yükü 1020 kg

Gy : Beyan Yükü 600 kg
Gh : Halat Yükü 54 kg
Ga : Karşı Ağırlık Kütlesi 1320 kg

2.1. Kuyu Alt Boşluğu Tabanının Dayanımı

Kuyu alt boşluğu tabanı her bir karşı ağırlık tamponunun veya dengeleme ağırlığının
hareket sahası altında, karşı ağırlık veya dengeleme ağırlığının kütlesinden kaynaklanan
statik kuvvetin 4 katını taşıyabilmelidir.
q = 0,5 denge katsayısı olmak üzere

P1 = 4.gn. (Gk + Gy + Gh) = 4.9,81. (1020 + 600 + 54) = 65687,76 N Kabin için
P2 = 4.gn. (Gk + q.Gy) = 4.9,81. (1020 + 0,5.600) = 51796,8 N Karşı Ağırlık için

10
2.2. Kuyu Üst Betonuna Etki Eden Kuvvetler

Ps = gn. (GMakina + GSehpa + GMontör + Gh + Gk + Gy + Ga)

Ps = 9,81.(320 + 100 + 150 + 54 + 1020 + 600 + 1320) = 33981,84 N

2.3. Asansör Motor Gücü Hesabı

F1 = Gk + Gy + Gh = 1020 + 600 + 54 = 1674 kg

F2 = Ga = Gk + ½.Gy = 1020 + ½.600 = 1320 kg

Makine miline gelen en büyük döndürme kuvveti, P

P = F1 – F2 = 1674 – 1320 = 354 kg

Şekil 2.1. F1 ve F2 kuvvetlerinin gösterimi

V : Kabin Hızı 1 m/s
Gmaks. : Maksimum Artan Yük
Gs : Sürtünme Yükü ~50kg alınır.

Gmaks. = Gk + Gh + Gs + Gy – Ga = 1020 + 54 + 50 + 600 – 1320 = 404 kg

M = Gmaks. . (Dtahrik/2) = 404 . (520/2) = 105,04 kg.m
η: Makine Motor Verimi
Tablo 2.1’ den η = 0,30 seçilir.
Tablo 2.1. Moment değerine göre alınacak verim
M (kg.m) η (Verim)
< 120 0,30
120-200 0,45
200-300 0,60
300-550 0,70

11
N = (1/η) . (P.V/102) = (1/0,30) . (354.1/102) = 11,57 kW

2.4. Asansör Mukavemet Hesapları

2.4.1. Kabin İskeleti ve Döşemesindeki Gerilmeler

Kabin iskeleti ve döşemesinde yapılan mukavemet hesap kuralları ve emniyet katsayıları
TS 1812’den alınmıştır.

Şekil 2.2. 8 kişilik kabin ölçüleri

- Kabin Üst Askı Kirişinin Eğilme Gerilmesi [σe΄] :
Tablo 2.2. Kabin İskeleti ve Döşemesindeki En Büyük Gerilmeler

Yeri Gerilme Tipi En Büyük Hesap Alanı

Gerilme (N/mm2)
Üst Kirişler Eğilme 90 Brüt Kesit
Tampon Çarpma Kirişi Eğilme 180 Brüt Kesit
Dikey Kirişler Eğilme + Çekme 130 Net Kesit
Eğilme 100 Brüt Kesit
Kiriş Bağlantıları
Çekme 125 Net Kesit
Askı Halatı Bağlantı Elemanları
(Kolye, tij) Eğilme ve Çekme 60 Net Kesit
Alt Kirişler Eğilme 90 Brüt Kesit
Çekme 50 Net Kesit
Civatalar Makaslama 50 Net Kesit
Taşıyıcı 115 Net Kesit
Eğilme 130 Brüt Kesit
Perçin Makaslama 70 Net Kesit
Taşıyıcı 130
Normal Yüklemedeki Kirişler Basınç 1000 - 4,2.L/R Brüt Kesit

12
Üst Askı Kiriş Malzemesi NPU 100
L : Kirişlerin Boyu (Ray Arası Uzaklık) 1160 mm
n : Kiriş Adedi 2 Adet
W : Mukavemet Momenti 41200 mm3
σe : Eğilme Gerilmesi (Tablo 2.2.) 90 N/mm2

Tablo 2.3. U Profile ait özellikler

U A
2
Ix
4
Wx
3
Iy Wy
cm cm cm cm4 cm3
Yuvarlatılmış kenarlı U-profili
60 6,5 31,6 10,5 4,5 2,2
65 9,0 57,5 17,7 14,1 5,1
80 11,0 106 26,5 19,4 6,4
100 13,5 206 41,2 29,3 8,5
120 17,0 364 60,7 43,2 11,1
140 20,4 605 86,4 62,7 14,8
160 24,0 925 116 85,3 18,3
180 28,0 1350 150 114 22,4
200 32,3 1910 191 148 27,0
220 37,4 2690 245 197 33,6
240 42,3 3600 300 248 39,4
260 48,3 4820 371 317 47,7
280 53,3 6280 448 399 57,2
300 58,8 8060 535 495 67,8
320 59,5 10870 679 597 80,6

Gtü = gn.(Gy + Gk) = 9,81.(600 + 1020) = 15892,2 N

Me = Gtü.L/4 = 15892,2.1160/4 = 4608738 N.mm

σe ≥ σe΄ şartını sağlamalıdır.

σe΄= Me / (n.W) = 4608738 / (2.41200) = 56 N/mm2

90 N/mm2 ≥ 56 N/mm2 olduğundan kabin üst askı kirişleri NPU 100’den yapılacaktır.

- Kabin Üst Askı Kirişinin Sehimi [ e ]

13
E : Malzemenin Esneklik Modülü 2,1x 105 N/mm2
Ix : Atalet Momenti 206 x 104 mm4
n : Kiriş Adedi 2 Adet
L : Konsollar Arası Mesafe 1160 mm

e = Gtü .L3 / (48.E.Ix.n) = 15892,2.11603 / (48.2,1.105.206.104.2) = 0,597 mm

e/L ≤ 1/1000 şartını sağlamalıdır.

e/L = 0,597 / 1160 = 0,000515 ≤ 0,001 olduğundan NPU 100 sehim bakımından uygundur.

- Kabin Alt Kirişinin Çarpmadan Doğan Gerilmesi [σe΄]

Kabin Alt Kiriş Malzemesi NPU 100

L : Kirişlerin Boyu (Ray Arası Uzaklık) 1160 mm
n : Kiriş Adedi 2 Adet
W : Mukavemet Momenti 41200 mm3
σe : Eğilme Gerilmesi (Tablo 2.2.) 180 N/mm2

σe ≥ σe΄ olmalıdır.

σe΄ = L.(Gy + Gk + Gh).gn /(n.2.W) = 1160.(600+1020+54).9,81 / (2.2.41200)= 115,6 N/mm2

180 N/mm2 ≥ 115,6 N/mm2 olduğundan kabin alt kiriş malzemesi olarak NPU 100
uygundur.

- Kabin İskeleti Yan Kirişlerinin Boyut Kontrolü

Kabin iskeleti yan kirişlerinin eğilme ve çekmeden oluşan gerilmeleri [σTop]

G = gn.(Gy + Gk) = 9,81. (600 + 1020) = 15892,2 N

Her iki raya gelen toplam frenleme kuvveti,

Fk = k1.gn.(Gy + Gk) = 2.9,81.(600 + 1020) = 31784,4 N
k1 =2 (Tablo 2.3’e göre darbe katsayısı)

14
Tablo 2.4. Darbe katsayıları
Darbe
Darbe Katsayısı Değer
Ani frenlemeli güvenlik tertibatı veya ani frenlemeli kenetleme tertibatının 5
(makaralı tip hariç) çalışmasıyla meydana gelen

Ani frenlemeli makaralı güvenlik tertibatı veya ani frenlemeli makaralı 3

kenetleme tertibatının çalışmasıyla veya enerji depolayan tipteki oturma k1
tertibatında veya enerjiyi harcayan tipteki tamponda meydana gelen
Kaymalı güvenlik tertibatı veya kaymalı kenetleme tertibatının çalışmasıyla
veya enerjiyi harcayam tipteki oturma tertibatında veya enerji harcayan tipteki
2
tamponda meydana gelen
Boru kırılma vanasının çalışmasıyla meydana gelen
Hareket ederken meydana gelen k2 1,2
Yardımcı donanımda meydana gelen k3 (...)1
1) Tesisin şartlarına göre imalatçı tarafından belirlenmelidir.

En büyük kuvvet frenleme anında oluştuğu için;

G = 31784,4 N alınmıştır.

B : Kabin Genişliği 1100 mm

h : Yan Kirişlerin Uzunluğu 2800 mm
H : Patenler Arası Düşey Uzaklık 2960 mm
W: Dikey Kirişin Mukavemet Momenti 7180 mm3
A : Kiriş Kesit Alanı 870 mm2
σe: Eğilme Gerilmesi (Tablo 2.2.) 130 N/mm2
σe ≥ σTop olmalıdır.

Tablo 2.5. Eşkenar L profile ait özellikler

A Ix = Iy W x = Wy
L
cm2 cm4 cm4
20 x 3 1,12 0,39 0,28
25 x 3 1,42 0,79 0,45
30 x 3 1,74 1,41 0,65
35 x 4 2,67 2,96 1,18
40 x 4 3,08 4,48 1,56
45 x 5 4,30 7,83 2,43
50 x 5 4,80 11,00 3,05
60 x 6 6,91 22,80 5,29
65 x 7 8,70 33,40 7,18

15
M = gn.Gy.b / 8 = 9,81.600.1100 / 8 = 809325 Nmm
σTop = σEğilme + σÇekme = (M.h / (4.H.W)) + (G / (2.A))

σTop = 809325.2800 / (4.2960.7180) + 31784,4 / (2.870) = 26,66 + 18,27 = 45 N/mm2

σEğilme< σe σÇekme < σe

26,66 N/mm2 < 130 N/mm2 18,27 N/mm2 < 130 N/mm2

130 N/mm2 ≥ 45 N/mm2 olduğundan yan kirişlerde NPL 65 kullanılması uygundur.

Narinlik Derecesi
Ix : Atalet Momenti 334000 mm4
A : Yan Kirişleri Kesit Alanı 870 mm2
h : Yan Kirişlerin Uzunluğu 2800 mm
hL = h.0,5 = 2800.0,5 = 1400 mm

R = (Ix / A)0,5 = (334000 / 870)0,5 = 19,6 mm Narinlik Derecesi

hL / R ≤ 120 şartını sağlamalıdır.

HL / R = 1400 / 19,6 = 71,43 < 120 olduğundan yan kirişler narinlik bakımından uygundur.

- Kabin Döşemesinin Gerilme Hesabı [σe΄]

n : Döşemedeki Kiriş Adedi 4 Adet
W: Mukavemet Momenti 7180 mm3
σmaks : Eğilme Gerilmesi (st 37 için) 370 N/mm2
k : Emniyet Katsayısı (TS 1812) 5

Me = gn.Gy.b / 4 = 9,81.600.1100 / 4 = 1618650 N.mm

σe΄ = Me / (n.W) = 1618650 / (4.7180) = 56,36 N/mm2

σem = σmaks / k = 370 / 5 = 74 N/mm2
σem ≥ σe΄ şartını sağlamalıdır.

16
74 N/mm2 ≥ 56,36 N/mm2 kabin döşemesinde taşıyıcı olarak 4 adet 65 x 65 x 7 Profil
kullanılacaktır.

2.4.2. Karşı Ağırlık Karkas Hesabı

- Karşı Ağırlık Üst Askı Kirişinin Eğilme Gerilmesi [σe΄]
Ga : Karşı Ağırlık Kütlesi 1320 kg
Üst Askı Kiriş Malzemesi NPU 240
L : Kirişlerin Boyu 1060 mm
n : Kiriş Adedi 1 Adet
W : Mukavemet Momenti (y-y ekseni) 39400 mm3
σe : Eğilme Gerilmesi (TS 1812 Tablo 2.2.) 90 N/mm2
σe ≥ σe’ şartını sağlamalıdır.

Me = gn.Ga.L / 4 = 9,81.1320.1060 / 4 = 3431538 N.mm

σe’ = Me / (n.Wy) = 3431538 / (1.39400) = 87,1 N/mm2 ≤ 90 N/mm2 uygundur.

- Karşı Ağırlık Üst Askı Kirişinin Sehimi [ e ]

E : Malzemenin Esneklik Modülü 2,1.105 N/mm2
Iy : Atalet Momenti 248.104 mm4
n : Kiriş Adedi 1 Adet
e / L ≤ 1 / 1000 şartını sağlamalıdır.

e = gn.Ga.L3 / (48.E.Ix.n) = 9,81.1320.10603 / (48. 2,1.105. 248.104.1) = 0,617 mm

e / L = 0,617 / 1060 = 0,00058 < 0,001 olduğundan NPU 240 uygundur.

- Karşı Ağırlık Alt Kirişinin Çarpmadan Doğan Gerilmesi [σe’ ]

Karşı Ağırlık Alt Kiriş Malzemesi NPU 260
L : Kirişlerin Boyu 1060 mm
n : Kiriş Adedi 1 Adet
W : Mukavemet Momenti 47700 mm3 (y-y eksenine göre)
σe : Eğilme Gerilmesi (Tablo 2.2.) 180 N/mm2

σe’ = L . (Ga + Gh).gn / (2.n.Wy) = 1060.(1320 + 54).9,81 / (2.47700) = 150 N/mm2

σe ≥ σe’ şartını sağlamalıdır.

17
180 N/mm2 ≥ 150 N/mm2 olduğundan kabin alt kirişi NPU 260’den yapılacaktır.

- Karşı Ağırlık İskeleti Yan Kirişlerinin Boyut Kontrolü

Karşı Ağırlık İskeleti Yan Kirişlerinin Eğilme ve Çekmeden Oluşan Gerilmeleri [σTop]
Karşı Ağırlıkta Fren Tertibatı kullanılmamıştır.
b : Karşı Ağırlık Karkas Genişliği 1060 mm
h : Yan Kirişlerin Uzunluğu 2800 mm
H : Patenler Arası Düşey Uzaklık 2000 mm
W : Dikey Kirişin Mukavemet Momenti 300000 mm3
A : Yan Kirişin Kesit Alanı 4230 mm2
σe: Eğilme Gerilmesi (Tablo 2.2.) 130 N/mm2
σe ≥ σTop şartını sağlamalıdır.

M = gn.Ga.b / 8 = 9,81.1320.1060 / 8 = 1715769 Nmm

G = Ga .gn = 1320.9,81 =12949,2 N

σTop = σEğilme + σÇekme = (M.h / (4.H.W)) + (G / (2.A))

σTop = 1715769.2800 / (4.2000.300000) + 12949,2 / (2.4230) = 2 + 1,53 = 3,53 N/mm2

σEğilme< σe σÇekme < σe

2 N/mm2 < 130 N/mm2 1,53 N/mm2 < 130 N/mm2
130 N/mm2 ≥ 3,53 N/mm2 olduğundan uygundur.

2.5. Kılavuz Rayların Hesaplanması

Kılavuz rayların hesabı TS-EN 81-1’e göre yapılmıştır. Kabin beyan yükü Gy, kabin alanına
eşit olmayan bir şekilde dağılmış kabul edilir.

Tablo 2.6. Soğuk çekilmiş kılavuz rayların teknik karakteristikleri

Profil Wxx (mm3) Wyy (mm3) ixx(mm) S (mm2) c Ix (mm4) Iy (mm4)

T 45/A 2530 1710 13,8 425 5 80800 38400
T 50/A 3150 2100 15,4 475 5 112100 52500
T 70/A 9240 5350 20,9 951 6 413000 186500
T 75/A 9290 7060 19,2 1099 8 403500 264900
T 82/A 10300 7400 21,3 1090 7,5 496000 307000
T 89/A 14250 11800 19,5 1570 10 595200 524000
T 90/A 20870 11800 24,3 1730 10 1020000 530000

18
- Kabin Ağırlık Merkezinin Hesaplanması

Şekil 2.3. Kabin ağırlık merkezinin bulunması

Ray Tipi T 70/A, Wy = 5350 mm3, Wx = 9240 mm3

F1 = 1,4.1,1 = 1,54 m2
F2 = 0,1.0,8 = 0,08 m2
x1 = 750 mm, x2 = 0 mm

xp = (F2.x1 + F1.x2) / (F1 + F2)

= (0,08.0,75 + 0) / 1,62 = 0,037 m = 37 mm

2.5.1. Güvenlik Tertibatı Çalışması

a) Eğilme Gerilmesi
Yük Dağılımı

Durum 1

19
 Şekil 2.4. Durum-1’de kabinin yüklenmesi

Beyan yükü Gy, kılavuz raylar açısından en elverişsiz şekilde kabin alanının dörtte üçüne eşit
olarak dağılmış kabul edilir.
Gk ve Gy aynı tarafta olması en uygun olmayan yük durumudur.

x-ekseni

Fx = k1.gn.(Gy.xQ + Gk.xp) / (n.H) = 2.9,81.(600.175 + 1020.37) / (2.2960) = 473 N

My = 3.Fx.L / 16 = 3.473.2800 / 16 = 248325 Nmm
σy = My / Wy = 248325 / 5350 = 46,4 N/mm2

y-ekseni

Fy = k1.gn.(Gy.yQ + Gk.yp) / (n.H / 2) = 2.9,81.(600.0 + 1020.0) / (2.2960 / 2) = 0 N

Mx = 3.Fy.L / 16 = 0 Nmm
σx = Mx / Wx = 0 N/mm2

20
Eğilme Gerilmeleri

σm = σx + σy ≤ σem σm = 0 + 46,4 = 46,4 N/mm2

Durum 2

Şekil 2.5. Durum-2’de kabinin yüklenmesi

x-ekseni

Fx = k1.gn.(Gy.xQ + Gk.xp) / (n.H) = 2.9,81.(600.0 + 1020.37) / (2.2960) = 125 N

My = 3.Fx.L / 16 = 3.125.2800 / 16 = 65625 Nmm
σy = My / Wy = 65625 / 5350 = 12,26 N/mm2

y-ekseni

Fy = k1.gn.(Gy.yQ + Gk.yp) / (n.H / 2) = 2.9,81.(600.137,5 + 1020.0) / (2.2960 / 2) = 546,8 N

Mx = 3.Fy.L / 16 = 3.546,8.2800 / 16 = 287070 Nmm
σx = Mx / Wx = 287070 / 9240 = 31 N/mm2

Eğilme Gerilmeleri

21
σm = σx + σy ≤ σem σm = 31+ 12,26 = 43,26 N/mm2

b) Bükülme

Fk = k1.gn.(Gk + Gy) / n = 2.9,81.(1020 + 600) / 2 = 15892,2 N

k3 : 0 (Çizelge-4) [yardımcı donanımda meydana gelen darbe]
M : 0 Kılavuz raylara tespit edilmiş yardımcı cihazlar yoktur.

ω : Bükülme katsayısı
lk = L = Bükülme uzunluğu (mm)
i = Jirasyon yarıçapı (mm)

λ = lk / i = 2800 / 20,9 = 134 ω = 3,128

σk = (Fk + k3.M). ω / A = (15892,2 + 0).3,128 / 951 = 52,3 N/mm2

c) Birleşik Gerilmeleri

- eğilme gerilmesi

σm = 46,4 N/mm2 ≤ 205 N/mm2

- eğilme ve basınç gerilmesi

σ = σm + (Fk + k3.M) / A ≤ σem

σ = 46,4 + 15892,2 / 951 = 63,1 N/mm2 ≤ 205 N/mm2

- eğilme ve bükülme gerilmesi

σc = σk + 0,9. σm ≤ σem
σc = 52,3 + 0,9.46,4 = 94,06 N/mm2 ≤ 205 N/mm2 uygundur.

d) Ray Boynu Eğilme Gerilmesi

Durum 1 ve Durum 2 için en büyük Fx kuvveti hesaba katılır.

22
c = 6 (kılavuz ray profilinin ayağı ile başı arasındaki boyun genişliği)

σF = 1,85.Fx / c2 ≤ σem
σF = 1,85.473 / 36 = 24,3 N/mm2 ≤ 250 N/mm2

e) Raydaki Sehim Miktarları

Durum 1 ve Durum 2 için en büyük Fx ve Fy kuvvetleri alınır.

δx = 0,7.Fx.L3 / (48.E.Iy) = 0,7.473.28003 / (48.2,1.105.186000) = 3,87 mm ≤ 5 mm

uygundur.

δy = 0,7.Fy.L3 / (48.E.Ix) = 0,7.546,8.28003 / (48.2,1.105.413000) = 2,02 mm ≤ 5 mm

uygundur.

2.5.2. Normal Kullanma Hareket

a) Eğilme Gerilmesi
Durum 1

Şekil 2.6. Durum-1’de kabinin yüklenmesi

k2 : Darbe katsayısı = 1,2 (Çizelge-4)

x-ekseni

23
Fx = k2.gn.(Gy.xQ + Gk.xp) / (n.H) = 1,2.9,81.(600.175 + 1020 .37) / (2.2960) = 283,8 N
My = 3.Fx.L / 16 = 3.283,8.2800 / 16 = 148995 Nmm
σy = My / Wy = 148995 / 5350 = 27,85 N/mm2

y-ekseni
Fy = k2.gn.(Gy.yQ + Gk.yp) / (n.H / 2) = 1,2.9,81.(600.0 + 1020.0) / (2.2960 / 2) = 0 N
Mx = 3.Fy.L / 16 = 0 Nmm
σx = Mx / Wx = 0 N/mm2

Eğilme Gerilmeleri
σm = σx + σy ≤ σem σm = 0 + 27,85 = 27,85 N/mm2
Durum 2

Şekil 2.7. Durum-2’de kabinin yüklenmesi

x-ekseni

Fx = k2.gn.(Gy.xQ + Gk.xp) / (n.H) = 1,2.9,81.(600.0 + 1020.37) / (2.2960) = 75 N

My = 3.Fx.L / 16 = 3.75.2800 / 16 = 39375 Nmm
σy = My / Wy = 39375 / 5350 = 7,36 N/mm2

y-ekseni

24
Fy = k2.gn.(Gy.yQ + Gk.yp) / (n.H / 2) = 1,2.9,81.(600.137,5 + 1020.0) / (2.2960 / 2) = 328,1 N
Mx = 3.Fy.L / 16 = 3.328,1.2800 / 16 = 172252,5 Nmm
σx = Mx / Wx = 172252,5 / 9240 = 18,64 N/mm2

Eğilme Gerilmeleri

σm = σx + σy ≤ σem σm = 18,64 + 7,36 = 26 N/mm2

b) Bükülme

“Normal Kullanma Hareket” yük durumunda bükülme meydana gelmez.

c) Birleşik Gerilmeleri

- eğilme gerilmesi

σm = 27,85 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

- eğilme ve basınç gerilmesi

σ = σm + (k3.M) / A ≤ σem
σ = 27,85 + 0.0 / 951 = 27,85 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

d) Ray Boynu Eğilme Gerilmesi

Durum 1 ve Durum 2 için en büyük Fx kuvveti hesaba katılır.

c = 6 (kılavuz ray profilinin ayağı ile başı arasındaki boyun genişliği)

σF = 1,85.Fx / c2 ≤ σem
σF = 1,85.283,8 / 36 = 14,58 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

e) Raydaki Sehim Miktarları

δem = 5 mm

25
Durum 1 ve Durum 2 için en büyük Fx ve Fy kuvvetleri alınır.

δx = 0,7.Fx.L3 / (48.E.Iy) = 0,7.283,8. 28003 / (48.2,1.105.186000) = 2,33 mm ≤ 5 mm

uygundur.

δy = 0,7.Fy.L3 / (48.E.Ix) = 0,7.328,1.28003 / (48.2,1.105.413000) = 1,21 mm ≤ 5 mm

uygundur.

2.5.3. Normal Kullanma Yükleme

a) Eğilme Gerilmesi

Şekil 2.8. Fs eşik kuvvetinin gösterimi

Fs : Eşik kuvveti

xp = 37 mm xQ = 1400 / 8 = 175 mm
xk = 700 + 100 = 800 mm
Fs = 0,4.gn.Gy = 0,4.9,81.600 = 2354,4 N

x-ekseni

Fx = (gn.Gy.xp + Fs.xk) / (n.H) = (9,81.600.37 + 2354,4.800) / (2.2960) = 355 N

26
My = 3.Fx.L / 16 = 3.355.2800 / 16 = 186375 Nmm
σy = My / Wy = 186375 / 5350 = 34,84 N/mm2

y-ekseni

Fy = (gn.Gy.yp+ Fs.yk) / (n.H / 2) = (9,81.600.0 + 0) / (2.2960 / 2) = 0 N

Mx = 3.Fy.L / 16 = 0 Nmm
σx = Mx / Wx = 0 N/mm2

Eğilme Gerilmeleri

σm = σx + σy ≤ σem σm = 0 + 34,84 = 34,84 N/mm2

Normal Kullanma – Hareket ve Normal Kullanma – Yükleme hesaplarında bulunan en

büyük Fx ve Fy kuvvetleri,
Fx = 355 N, Fy = 328,1 N

b) Bükülme

“Normal Kullanma - Yükleme” durumunda bükülme meydana gelmez.

c) Birleşik Gerilmeleri

- eğilme gerilmesi

σm = 34,84 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

- eğilme ve basınç gerilmesi

σ = σm + (k3.M) / A ≤ σem
σ = 34,84 + 0.0 / 951 = 34,84 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

d) Ray Boynu Eğilme Gerilmesi

c = 6 (kılavuz ray profilinin ayağı ile başı arasındaki boyun genişliği)

27
σF = 1,85.Fx / c2 ≤ σem
σF = 1,85.355 / 36 = 18,24 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

e) Raydaki Sehim Miktarları

δem = 5 mm

δx = 0,7.Fx.L3 / (48.E.Iy) = 0,7.355.28003 / (48.2,1.105.186000) = 2,91 mm ≤ 5 mm

uygundur.

δy = 0,7.Fy.L3 / (48.E.Ix) = 0,7.328,1.28003 / (48.2,1.105.413000) = 1,21 mm ≤ 5 mm

uygundur.

2.6. Karşı Ağırlık Kılavuz Ray Hesabı

L = 2800 mm H = 2000 mm

Çekme düz başlı T 50/A ray kullanılmıştır.

Normal Kullanma – Hareket

a) Eğilme Gerilmesi

Şekil 2.9. Karşı ağırlık ölçüleri

x-ekseni

Fx = k2.gn.(q.Gy + Gk).0,1.Dx / (n.H) = 1,2.9,81.(0,5.600 + 1020).0,1.120 / (2.2000) = 46,6 N

My = 3.Fx.L / 16 = 3.46,6.2800 / 16 = 24473,98 Nmm

28
σy = My / Wy = 24473,98 / 2100 = 11,65 N/mm2

y-ekseni

Fy = k2.gn.(q.Gy + Gk).0,05.Dy / (n.H / 2) = 1,2.9,81.(0,5.600 + 1020).0,05.1060 / (2.2000 / 2)

= 411,8 N
Mx = 3.Fy.L / 16 = 3.411,8.2000 / 16 = 154419,21 Nmm
σx = Mx / Wx = 154419,21 / 3150 = 49,02 N/mm2

b) Birleşik Gerilmeleri

Normal Kullanma – Hareket için güvenlik katsayısı (Çizelge-8)

St = 2,25 Karşı ağırlık dayanımı Rm = 370 N/mm2

σem = Rm / St = 370 / 2,25 = 165 N/mm2

σm = 49,02 + 11,65 = 60,67 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

c) Ray Boynu Eğilme Gerilmesi

c = 5 (kılavuz ray profilinin ayağı ile başı arasındaki boyun genişliği)

σF = 1,85.Fx / c2 ≤ σem
σF = 1,85.46,6 / 25 = 3,45 N/mm2 ≤ 165 N/mm2

d) Raydaki Sehim Miktarları

δem = 10 mm

δx = 0,7.Fx.L3 / (48.E.Iy) = 0,7.46,6.28003 / (48.2,1.105.52500) = 1,35 mm ≤ 10 mm

uygundur.

δy = 0,7.Fy.L3 / (48.E.Ix) = 0,7.411,8.28003 / (48.2,1.105.112400) = 5,59 mm ≤ 10 mm

uygundur.

29
2.7. Halat Hesabı

Tasarımda 5 adet 10 mm çaplı taşıyıcı halat kullanılmıştır.

- Kasnakların Eşdeğer Sayısı (Nequiv)

Nequiv(t) : Tahrik kasnakların eşdeğer sayısı
Nequiv(p) : Saptırma kasnakların eşdeğer sayısı
Nequiv = Nequiv(t) + Nequiv(p)

Tablo 2.7. Nequiv(t)’nin değerleri

Kanal açısı γ - 35° 36° 38° 40° 42° 45°

V Kanallar
Nequiv (t) - 18,5 15,2 10,5 7,1 5,6 4,0
Alt kesilme
Altı kesik yarım daire ve açısı β 75° 80° 85° 90° 95° 100° 105°
Altı kesik V kanallar Nequiv (t) 2,5 3,0 3,8 5,0 6,7 10,0 15,2

Tablo 2.7.’den
Nequiv(t) = 5 (Alt kesilme açısı β = 90°)
Nequiv(p) = Kp.(Nps + 4.Npr) = 0

Nps : düz kıvrımlı kasnak sayısı (0)

Npr : ters kıvrımlı kasnak sayısı (0)
Nequiv = 5 + 0 = 5

- Güvenlik Katsayısı Tespiti

Dt = 520 mm
dr = 10 mm Dt / dr = 520 / 10 = 52 > 40 uygundur.

Sfmin = 10^[2,6834 – log (695,85.106.Nequiv / (Dt / dr)8,567) / log (77,09.(Dt / dr)-2,894)]

= 10,18

Halat Kontrolü

30
Gy = 600 kg Gk = 1020 kg Gh = 54 kg n = 5 adet halat v = 1 m/s i = 1

b = 0,67.v2 + 0,13.v = 0,8 m/s2

Gtmaks. = gn.((1,25.Gy + Gk) / (n.i) + Gh).(1 + b / gn) =

= 9,81.((1,25.600 + 1020) / (5.1) + 54).(1 + 0,8 / 9,81) = 4328,9 N

Tmin = 53000 N

S = Tmin / Gtmaks. = 53000 / 4328,9 = 12,24 > 10,18 olduğundan makina kasnağı yiv açıları ve
kullanılan halat uygundur.

2.7.1. Tahrik Yeteneğinin Hesaplanması

a) Kabinin Yüklenmesi (Sertleştirilmiş V-kanal kullanılmıştır)

T1 / T2 ≤ ef.α şartı sağlanmalıdır.

α = 2,6704, i = 1, µ = 0,1 , γ = 42° (kanal açısı)

f = µ.1 / Sin(γ/2) = 0,1.1 / Sin(0,37) = 0,279

T1 = (1,25.Gy + Gk + Gh) / i = (1,25.600 + 1020 + 54) / 1 = 1824 kg

T2 = Ga / i = 1320 kg

1824 / 1320 ≤ e0,279.2,6704

1,382 ≤ 2,107 şartı sağlanmıştır.

b) Durdurma Tertibatının Çalışması

v = 1 m/s

µ = 0,1 / (1 + v / 10) = 0,1 / (1 + 1 / 10) = 0,091

31
f = µ.1 / Sin(γ/2) = 0,091.1 / Sin(0,37) = 0,254

T1 / T2 ≤ ef.α şartı sağlanmalıdır.

- Beyan yükü ile yüklü kabinin aşağı inmesi (Kabin en alt seviyede)

T1 = ((Gy + Gk + Gh) / i).(1 + b / g) = ((600 + 1020 + 54) / 1).(1 + 0,8 / 9,81) = 1810,5 kg
T2 = (Ga / i).(1 – b / g) = (1320 / 1).(1 – 0,8 / 9,81) = 1212,35 kg

1810,5 / 1212,35 ≤ e0,254.2,6704

1,49 ≤ 1,97 şartı sağlanmıştır.

- Boş kabinin yukarı çıkması (Kabin en üst seviyede)

T1 = ( Gk / i).(1 – b / g) = (1020 / 1).(1 – 0,8 / 9,81) = 936,82 kg

T2 = ((Ga + Gh) / i).(1 + b / g) = ((1320 + 54) / 1).(1 + 0,8 / 9,81) = 1486,05 kg

936,82 / 1486,05 ≤ e0,254.2,6704

0,63 ≤ 1,97 şartı sağlanmıştır.

c) Kabinin Bloke Edilmesi

T1 / T2 ≥ ef.α şartı sağlanmalıdır.

µ = 0,2
f = µ.1 / Sin(γ/2) = 0,2.1 / Sin(0,37) = 0,558

- Kabin beyan yükü ile yüklü iken, karşı ağırlık tampon üzerine oturduğunda

T1 = (Gy + Gk) / i = (600 + 1020) / 1 = 1620 kg T2 = Gh = 54 kg

1620 / 54 ≥ e0,558.2,6704
30 ≥ 4,437 şartı sağlanmıştır.

- Kabin boş iken, karşı ağırlık tampon üzerine oturduğunda

32
T1 = Gk / i = 1020 / 1 = 1020 kg T2 = Gh = 54 kg

1020 / 54 ≥ e0,558.2,6704
18,89 ≥ 4,437 şartı sağlanmıştır.

- Kabin tampona oturduğunda

T1 = Ga / i = 1320 / 1 = 1320 kg T2 = Gh = 54 kg

1320 / 54 ≥ e0,558.2,6704
24,4 ≥ 4,437 şartı sağlanmıştır.

Halatların Tahrik Kasnağı Kanal Yüzeylerine Yaptığı Basınç Kontrolü

n : 5 adet
vc : 1 m/s
P΄≥ P şartı sağlanmalıdır.

T = gn.(Gy + Gk + Gh) = 9,81.(600 + 1020 + 54) = 16421,94 N

P = T.4,5 / (n.Dt.dh.Sin(γ/2)) = 16421,94.4,5 / (5.520.10.Sin(42/2)) = 7,93 N/mm2

P΄= (12,5 + 4.vc) / (1 + vc) = (12,5 + 4.1) / (1 + 1) = 8,25 N/mm2

8,25 ≥ 7,93 olduğundan halat kasnak çifti ezilmeye karşı emniyetlidir.

KAYNAKLAR

[1] Asansör Avan Ve Uygulama Projeleri Hazırlama Teknik Esasları,

MMO Yayın No: 2005/208-4

makinaegitimi.com 33