You are on page 1of 64

ASANSÖR

AVAN PROJESİ
HAZIRLAMA
TEKNİK ESASLARI

Yayın No: MMO/697

İzmir / Ocak 2020


tmmob
makina mühendisleri odası
Meşrutiyet Cad. No: 19 Kat: 6-7-8
Kızılay / ANKARA
Tel : (0312) 425 21 41 Pbx Faks: (0312) 417 86 21
e-posta: mmo@mmo.org.tr
http://www.mmo.org.tr

Yayın No: MMO/697

ISBN: .......

Bu yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası’na aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez.
MMO’nun izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb. yollarla kopya edilip
kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir.
Bu kitapta yer alan bilgilerin sorumluluğu yazara aittir.
Kitabın mizanpajında orjinal metin esas alınmıştır.

Ocak 2020 - İZMİR

Baskı: Berke Ofset - Levent DEMYEN – İzmir Tel: 0.232.449 77 14


Sertifika No: 16039
SUNUŞ
Odamız büyük önem verdiği yayın çalışmaları kapsamında uzmanlık alanlarına giren konularda
üyelerin ve ilgili teknik personelin gelişen teknolojiden yararlanması ve bilgi birikiminin artırılması
amacıyla yayın faaliyetlerini sürdürmektedir. Konusunda ilk ve tek olan kitaplarımız hem
üniversitelerde hem de sanayide çalışan teknik elemanlar tarafından başvuru kaynağı olarak
kullanılmaktadır.

Daha önce İlk baskısı 1998 yılında yapılan, 14 yıl içinde 7. baskısı gerçekleştirilen ve tek kitap olarak
basılan Asansör Avan ve Uygulama Projeleri Hazırlama Teknik Esasları kitabı, proje ve uygulama
aşaması farklı zamanlarda oluştuğu için ayrı iki kitap haline getirilmiştir. Gözden geçirilerek
güncellenen ve ilk baskısı hızla tükenen Asansör Avan Proje Hazırlama Teknik Esasları kitabımızın
2. baskısı da asansör sektöründe çalışan meslektaşlarımızın ve teknik elemanların ihtiyaçlarına yanıt
verecek kapsamlı bir kaynak olarak yayımlanmaktadır.

Bilindiği üzere AB Teknik Mevzuat Uyumlulaştırma çalışmalarında Asansör Teknik Mevzuatı da


değiştirilerek T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Asansör Yönetmeliği (95/16/AT)
25021 sayılı Resmi Gazete’de 15 Şubat 2003 tarihinde yayımlanmış ve 27319 sayılı Resmi Gazete’de
14 Ağustos 2009 tarihinde güncellenmiştir. Son olarak AB Mevzuatı paralelinde, ilgili Bakanlık
tarafından 2014/33/AB Asansör Yönetmeliği değiştirilerek 29 Haziran 2016 tarih ve 29757 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girmiştir. Odamızın uzmanlık alanına giren asansörler konusunda yeni
yasal düzenlemeler sonrasında Türkçe kaynak ihtiyacı üst boyutlara ulaşmıştır. Odamız, üyelerinin
bilgi ve deneyimlerini, kurumsal bilgi ve perspektifi ile birleştirerek kitabın oluşmasına ortam
hazırlamıştır.

Bu kitabın yayına hazırlanmasında sekretarya çalışmasını yürüten Makina Mühendisleri Odası İzmir
Şubesine, kitabı yayın hayatına kazandıran üyelerimiz Ahmet ÖZ, Bekir TİKEN, Sebahaddin
OSMANLAR, Amaç SARIGÜLÜ, Zafer GÜNEŞ, Mehmet AY ve Halim AKIŞIN’a, ayrıca kitabın
yayımlanmasında emeği geçen Odamız İzmir Şubesi personeline teşekkür ederiz.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası


Yönetim Kurulu
Ocak 2020
BÖLÜM 1
ASANSÖR AVAN ve UYGULAMA PROJELERİ
HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

1. ASANSÖR AVAN ve UYGULAMA PROJELERİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

1.1. GENEL AÇIKLAMALAR

Ülkemizde gün geçtikçe daha fazla önem kazanan asansörlerin avan ve uygulama
projelendirilmeleri konularında farklı uygulamalar mevcuttur. Bunlara belli bir sistem
kazandırmak için Makina Mühendisleri Odası bünyesinde yapılan çalışmalar sonucunda
aşağıdaki teknik esaslar belirlenmiştir.

Kontrol ve onay makamı olan Valiliklerin, Belediyelerin, Yapı Denetim Kuruluşlarının,


Onaylanmış Kuruluşların ve diğer resmi kuruluşların da, avan veya uygulama projelerini bu
teknik esaslara uygun olarak onaylamaları, ülkemizde asansörlerin projelendirilmesinde belli
bir koordinasyonun yerleşmesini sağlayacaktır.

Ancak bu kitapta yer alan bilgilerin, uygulamada ortaya çıkabilecek aksaklıkların ve yorum
farklılıklarının düzeltilmesine yönelik olduğu, gerektiğinde değişikliklerin ve güncellemelerin
de yapılmasına olanak verecek şekilde hazırlanmış olduğu göz önünde tutulmalıdır.

1.2. ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

1.2.1. Açıklamalar

a) Ülkemizde halen uygulanmakta olan 3194 sayılı İmar Kanunu ve Bağlı İmar
yönetmeliklerinde “Asansör Avan Projeleri mimari proje ile birlikte yapılacak ve mimari
projeye esas teşkil eder.” denilmektedir. Bu maddeden amaç, içine asansör sığamayacak
bir kuyunun ve makina dairesinin yapılmasını önlemektir.
b) Odaya kayıtlı SMM Büro Tescil Belge sahibi Firma tarafından Asansör Avan Projesi
(başlık, hesaplar ve çizimler) A4 boyutunda kağıtlara veya ozalite çekilerek 3 takım dosya
halinde hazırlanıp önce Makina Mühendisleri Odası’nca vizelenecektir.
c) Makina Mühendisleri Odası’nca 3 takım dosya halinde vizelenmiş Asansör Avan Projesi,
ilgili kuruluşa (Valilik, Belediye, Yapı Denetim, vs.) verilecek ve ilgili kuruluşun kontrolü
sonrası onaylanacaktır.
d) Mimari proje; asansör kuyusunun, onaylı Asansör Avan Projesindeki ölçülerle uygunluğu
belirlendikten sonra onaylanması tavsiye edilir.

1.2.2. Asansör Avan Projesi Başlığının Hazırlanması

Asansör Avan Projesi; Proje Antedi, Hesapları ve Çizimleri sırası ile hazırlanır. Proje Antedi
Asansör avan projesi kapağında; yapı sahibi veya vekiline ait bilgiler, projeyi yapan üyeye ait
bilgiler, yapının bulunduğu yere ait bilgiler, asansör sayısı, asansöre ait tahrik cinsi, sınıfı,
kapasitesi, durak adedi, seyir mesafesi, hızı, kabin ölçüleri, makina dairesinin yeri ve motor
gücü yer alır.bilgisayarda eksiksiz olarak doldurulmalıdır.

1.2.3. Asansör Avan Projesi Hesapları

1.2.3.1. Asansör Trafik Hesabı

a) Asansör Avan Projesinde, mimari uygulama projelerinin yapılmasından önce hazırlanan,


yapının özellik ve kullanım şartlarına uyacak şekilde Asansör Trafik Hesabı yer almalıdır.
Uluslararası Asansör Yayınları incelenerek hesap kriterlerinden yararlanılarak Asansör Trafik
Hesabı sizlerin kullanımı için hazırlanmıştır.
b) Asansör Trafik Hesabı, Tablo 1’den Tablo 10 arası tablolar kullanılarak hazırlanacaktır.

|6
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

1.2.3.2. Asansör Kuvvet Hesapları

a) Yapılacak olan kuvvet hesapları TS EN 81-20 (Ekim 2014) Madde 5.2.1.8 bölümünde yer
alan "Kuyu Duvarları, Kuyu Tabanı ve Kuyu Tavanı koşullarını sağlamalıdır. Yapılacak olan
kuvvet hesapları Ayrıca Kuyu Üstü Betonuna Etki Eden Kuvvet Hesapları da Asansör Avan
Projesinin içinde bulunmalı, binanın betonarme projesinin bu hesaplara göre yapılması
sağlanmalıdır.

1.2.3.3. Asansör Motor Gücü Hesabı

a) Asansörlerde gerekli motor gücü hesabının Asansör Avan Projesinde yapılması, elektrik
tesisatı uygulama projesinin bu hesaplara göre yapılmasını sağlayacaktır.

1.2.4. Asansör Avan Projesi Çizimleri

Aşağıdaki ölçekleri belirtilen çizimler A4 boyutunda kağıt veya ozalite çekilerek


hazırlanacaktır.

1.2.4.1. Asansör Kuyu Tabanına ve Raylara Gelen Kuvvetler (Ölçek: 1/10 veya 1/20)

Asansör kuyu tabanına gelen P1 ve P2 kuvvetleri ile raylara gelen PK ve PR kuvvetleri, Çizim-
1 ve Çizim-2'deki gibi gösterilecektir.

1.2.4.2. Asansör Kuyusu Yatay Kesitleri (Ölçek: 1/10 veya 1/20)

Asansör kuyusu, kabin, karşı ağırlık, kapı, raylar ve ölçüleri, Çizim-3 ve Çizim-4 'deki gibi
gösterilecektir.

1.2.4.3. Asansör Kuyusu ve Makina Dairesi Düşey Kesitleri (Ölçek: 1/20 veya 1/50)

Kabin, karşı ağırlık, ray ve tamponlar, kat kapıları, makina dairesi yerleşimi (motor, tahrik ve
saptırma kasnakları), havalandırma pencereleri ve makine dairesi kapısı ve ölçüleri önden ve
yandan görünüş olarak Çizim-5 Çizim-6 'daki gibi gösterilecektir.

1.2.4.4. Makina Dairesi Yatay Kesiti (Ölçek: 1/20 veya 1/25)

Kapı, pencere yerleri ve ölçüleri, kapı açılma yönü, makina dairesi ölçüleri, PS kuvvetleri,
Çizim-7'deki gibi gösterilecektir. Motorun yerleştirileceği platform üstündeki halat delik ölçüleri
ve yerleri, beton atılması sırasında asansör imalatçısı tarafından mutlaka gözden
geçirilmelidir.

7 |
BÖLÜM 2
ASANSÖR AVAN PROJESİ
HESAPLAR
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

2.1. ASANSÖR AVAN PROJESİ BAŞLIĞI

PROJEYİ HAZIRLAYAN

FİRMA AMBLEMİ/ İSMİ/ ADRESİ/ VERGİ NOSU/ SİCİL NO

ADI SOYADI MESLEĞİ ODA SİCİL NO SMM BÜRO TESCİL NO İMZA


Makine Mühendisi
Elektrik Mühendisi

ASANSÖR AVAN PROJESİ


İLGİLİ İDARE ONAY (BELEDİYE/İL ÖZEL
MMO-EMO ONAY YAPI DENETİM ONAY
İDARE)

PROJEYİ YAPTIRAN ASANSÖR YAPTIRICISI/BİNA SORUMLUSU


ADI SOYADI-ÜNVANI ADRES BİLGİLERİ

YAPININ BULUNDUĞU YER


İL İLÇE İLGİLİ İDARE ADI(Belediye/İl Öz. İdare) MAHALLE CD/SK. NO: PAFTA ADA/PARSEL

PROJENİN ADI PROJE NUMARASI

ASANSÖR/ASANSÖRLERİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ VE UYGULANAN MEVZUAT ŞARTLARI


Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği
ASANSÖRÜN UYDUĞU İLGİLİ Binaların Yangından Korunmasına Dair Yönetmelik
MEVZUATLAR 2014/33/AB Asansör Yönetmeliği
TS EN 81-20, TS EN 81-70, TS EN 81-71, TS EN 81-72, TS EN 81-73

Seyir
Tahrik Durak Kabin
SINIFI ASANSÖR ADETİ KAPASİTE(KG/KİŞİ) HIZ(m/s) Mesafesi Motor Gücü
Cinsi Sayısı Ölçüleri
(m)
I ELEKTRİKLİ 1 1125 KG /15 KİŞİ 1.6 10 27 1,2x2,1 m 22 kW
I ELEKTRİKLİ 1 450 KG /6 KİŞİ 1.6 10 27 1,0x1,25 m 7,5 kW

| 10
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

2.2. ASANSÖR TRAFİK HESABI VE AVAN PROJESİ ÇİZİMLERİ


Asansör Trafik hesabı, maksimum sayıda insanın, minimum zamanda hedeflenen katlara
ulaştırılması için yapılmaktadır.
Asansör trafik hesabının genel amacı, insanların katlarda bekleme sürelerini en aza
düşürmek ve konfor sağlamaktır. Katta bekleme süreleri, kullanıcının çağrı düğmesine
basmasıyla başlar, asansörün bu çağrıya cevap vermesiyle son bulur. Bu süre ne kadar kısa
olursa, trafik hesabı o derece iyi yapılmış olup, asansörün kapasite ve hızının uygunluğunu
gösterir. Binanın kullanım amacına göre yolculuk süresinin 60 ila 100 saniye arasında olması
ideal durum olarak kabul edilir.
Aşağıda anlatılan ve uygulama örnek çözümlemesindeki hesaplamalar konut için tavsiye
edilmektedir.
Binada bulunan toplam insan sayısının tespiti (B)

B = b + ( . b)
b = c
b = Binada bulunan sürekli insan sayısı
c = Bir bağımsız bölümde sürekli bulunan insan sayısı (Tablo -1)

 = Kişi artış oranı


b  200 kişi  =  30
b  200 kişi  =  25
İşhanı ve konut olarak kullanılan binalarda zemin üstü katlarda sürekli bulunan insan sayısı
hesaplanacaktır.
2.2.1. Asansörün Bir Seferi İçin Gerekli Seyir Zamanı (TR )
Asansörün bir seferi için gerekli seyir zamanı aşağıdaki formül ile hesaplanmalıdır.
TR = 2.H.tv + (S + 1).ts + 2.p.tp
Burada,
H : Ortalama en yüksek dönüş katı (Tablo -3)
tv : Katlar arası geçiş zamanı (s)
S : Ortalama durak adedi (Tablo -5)
ts : Kabinin her duruştaki zaman kaybı (s)
tp : Kişi transfer zamanı (Tablo -8)
p : İndirgenmiş kişi sayısı p = P x 0,8
P : Kabin kişi sayısı (Tablo 7)
Binada yapılacak olan Asansörün kabin hızı Tablo -2 ’den seçilir.
Katlar arası geçiş zamanı (tv);
tv = h / V (s)
V : Kabin Hızı (m/s)
h : Katlar arası mesafe; asansör seyir mesafesi durak adedine bölünürse ortalama katlar
arası mesafe bulunur.(m)

Katlar arası mesafe kabin beyan hızına bölündüğü zaman asansör kabininin bir katı geçiş
zamanı bulunacaktır.
Asansör kabininin bir durak katında durması esnasında kapı açılma ve kapı kapanma
zamanı kabinin her duruşundaki zaman kaybının toplamıdır. Kapı açılma ve kapı kapanma

11 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

zamanları, kapı tipine ve kapı genişliğine göre Tablo -4’den, tek katı geçme süresi de
asansör kabin hızına göre Tablo -6’da verilmiştir.
ts = ta + tk + tg - tv (s)
Burada;
ta : Kapı açılma zamanı (s)
tk : Kapı kapanma zamanı (s)
tg : Tek katı geçme zamanı (s)
Asansör kabinin de taşınacak insan sayısı (P) ve kabin yükleri Tablo -7’de ve kişi transfer
zamanı ise (tp) kapı tipine, bağlı olmaksızın kapı genişliğine göre Tablo -8’de verilmiştir.
Tablolardan yararlanarak bir asansörün yukarı çıkış ve iniş için gerekli seyir zamanı (TR)
hesaplanır.

Eğer farklı kapasitelerde asansörler tasarımlanacaksa

1 1 1 1
= + + ⋯+
𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅ş 𝑇𝑇𝑅𝑅1 𝑇𝑇𝑅𝑅2 𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅

2.2.2. Gerekli Asansör Sayısının Hesabı


Gerekli asansör sayısının tespiti için trafiğin en yoğun olduğu 5 dakikalık süre içinde oluşan
talepleri karşılaması halinde asansörün sorunsuz hizmet vereceği kanıtlanmıştır. Asansör
kabini her zaman tam kapasite ile çalışmayabilir, bunun için kabin kapasitesinin %80’ini
hesaplamalara katılır. 5 dakikada yapılan seferde, taşınan insan sayısı;
5.60.p
R=
TR
formülüyle hesaplanır.
Gerekli olan Asansör adedi; 5 dakikada taşınacak kişi %’si (k) ile binada bulunan toplam
insan sayısı ve 5 dakikada yapılan seferde, taşınan insan sayısına göre bulunur. k oranı
Tablo 9‘da bina tipine bağlı olarak verilmiştir.
B.k formülüyle hesaplanır.
L=
R
Müsaade edilen en fazla bekleme zamanı;
Izul : Bekleme zamanı (Tablo -10)
Ieer : Hesaplanan bekleme süresi (s)
n : Asansör adedi
TR
Ieer =
n

Ieer  Izul şartını sağlamalıdır.

Eğer farklı kapasitelerde asansörler tasarımlanacaksa

Reş = R1 + R2 + … + Rn ≥ B . k
𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅ş = 𝐼𝐼eer ≤ Izul

şartları sağlanmalıdır.

| 12
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

2.2.3. Asansör Avan Projesinde Kullanılacak Tablolar


Bina Tipi * b
her dairede ilk yatak odası için 2
KONUT **
diğer odaların her biri için 1
OTEL Her yatak için 1
İŞ MERKEZİ çalışma alanının her 12 m2si için 1
HASTANE her yatak için 3
RESMİ BİNALAR çalışma alanının 12 m2si için 1
OTOPARK ticari amaçlı araç adedi başına 1,5
özel amaçlı araç adedi başına 1
* Servis asansörleri bu değerlerin dışındadır.
** Diğer bölümler ve mutfak hesaba katılmayacaktır.
*** Engelliler için ayrıca hesap yapılmayacaktır.

Tablo –1 Binada sürekli bulunan insan sayısı

Bina Tipi Durak Adedi Hız m/s


2-9 Durak 1
10-14 Durak 1.6
Konut
15-19 Durak 2.0
20 Durak ve üzeri ≥ 2.5
2-5 Durak 1
6-10 Durak 1.6
Büro ve
11-15 Durak 2.0
İş Merkezi
16-19 Durak 2.5
20 Durak ve üzeri > 2.5
2-6 Durak 1
7-10 Durak 1.6
Otel 11-15 Durak 2.0
16-19 Durak 2.5
20 Durak ve üzeri > 2.5

Tablo –2 Kabin hızları

13 |
Ana durak ASANSÖRÜN KAPASİTESİ ( KİŞİ )
üzerindeki
kat sayısı 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34

| 14
1 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
2 1,98 1,99 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00
3 2,91 2,94 2,96 2,97 2,98 2,99 2,99 2,99 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
4 3,81 3,86 3,90 3,92 3,94 3,96 3,97 3,98 3,98 3,99 3,99 3,99 3,99 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00
5 4,69 4,76 4,81 4,86 4,89 4,91 4,93 4,94 4,96 4,96 4,97 4,98 4,98 4,99 4,99 4,99 4,99 4,99 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00
6 5,56 5,65 5,72 5,78 5,82 5,85 5,88 5,90 5,92 5,93 5,94 5,95 5,96 5,97 5,97 5,98 5,98 5,98 5,99 5,99 5,99 5,99 5,99 5,99 6,00 6,00 6,00 6,00 6,00
7 6,43 6,54 6,63 6,69 6,75 6,79 6,82 6,85 6,88 6,89 6,91 6,92 6,94 6,94 6,95 6,96 6,97 6,97 6,97 6,98 6,98 6,98 6,99 6,99 6,99 6,99 6,99 6,99 6,99
8 7,29 7,43 7,53 7,61 7,67 7,72 7,76 7,80 7,83 7,85 7,87 7,89 7,90 7,92 7,93 7,94 7,95 7,95 7,96 7,96 7,97 7,97 7,98 7,98 7,98 7,98 7,99 7,99 7,99
9 8,16 8,31 8,43 8,52 8,59 8,65 8,70 8,74 8,77 8,80 8,83 8,85 8,87 8,88 8,90 8,91 8,92 8,93 8,94 8,95 8,95 8,96 8,96 8,97 8,97 8,97 8,98 8,98 8,98
10 9,02 9,19 9,32 9,43 9,51 9,58 9,63 9,68 9,72 9,75 9,78 9,81 9,83 9,85 9,87 9,88 9,89 9,91 9,92 9,92 9,93 9,94 9,95 9,95 9,96 9,96 9,96 9,97 9,97
11 9,88 10,07 10,22 10,33 10,42 10,50 10,56 10,62 10,66 10,70 10,74 10,76 10,79 10,81 10,83 10,85 10,86 10,88 10,89 10,90 10,91 10,92 10,93 10,93 10,94 10,95 10,95 10,96 10,96
12 10,74 10,95 11,11 11,24 11,34 11,42 11,49 11,55 11,60 11,65 11,69 11,72 11,75 11,77 11,79 11,81 11,83 11,85 11,86 11,88 11,89 11,90 11,91 11,91 11,92 11,93 11,94 11,94 11,95
13 11,60 11,83 12,00 12,14 12,25 12,35 12,42 12,49 12,54 12,59 12,63 12,67 12,70 12,73 12,76 12,78 12,80 12,82 12,83 12,85 12,86 12,87 12,88 12,89 12,90 12,91 12,92 12,92 12,93
14 12,46 12,71 12,90 13,05 13,17 13,27 13,35 13,42 13,48 13,54 13,58 13,62 13,66 13,69 13,72 13,74 13,76 13,78 13,80 13,82 13,83 13,85 13,86 13,87 13,88 13,89 13,90 13,91 13,91
15 13,32 13,59 13,79 13,95 14,08 14,19 14,28 14,36 14,42 14,48 14,53 14,57 14,61 14,65 14,68 14,70 14,73 14,75 14,77 14,79 14,81 14,82 14,83 14,85 14,86 14,87 14,88 14,89 14,90
16 14,18 14,46 14,68 14,85 14,99 15,11 15,21 15,29 15,36 15,42 15,48 15,52 15,57 15,60 15,64 15,67 15,69 15,72 15,74 15,76 15,78 15,79 15,81 15,82 15,84 15,85 15,86 15,87 15,88
17 15,04 15,34 15,57 15,76 15,91 16,03 16,13 16,22 16,30 16,36 16,42 16,47 16,52 16,56 16,59 16,63 16,66 16,68 16,71 16,73 16,75 16,77 16,78 16,80 16,81 16,82 16,84 16,85 16,86
18 15,90 16,22 16,46 16,66 16,82 16,95 17,06 17,15 17,24 17,31 17,37 17,42 17,47 17,51 17,55 17,59 17,62 17,65 17,67 17,70 17,72 17,74 17,75 17,77 17,79 17,80 17,81 17,83 17,84
19 16,76 17,09 17,35 17,56 17,73 17,87 17,99 18,09 18,17 18,25 18,31 18,37 18,42 18,47 18,51 18,55 18,58 18,61 18,64 18,66 18,69 18,71 18,73 18,74 18,76 18,78 18,79 18,80 18,81
20 17,62 17,97 18,24 18,46 18,64 18,79 18,91 19,02 19,11 19,19 19,26 19,32 19,37 19,42 19,47 19,50 19,54 19,57 19,60 19,63 19,65 19,68 19,70 19,72 19,73 19,75 19,77 19,78 19,79
21 18,48 18,85 19,13 19,36 19,55 19,71 19,84 19,95 20,04 20,13 20,20 20,27 20,32 20,38 20,42 20,46 20,50 20,54 20,57 20,60 20,62 20,65 20,67 20,69 20,71 20,72 20,74 20,76 20,77
22 19,33 19,72 20,03 20,27 20,46 20,63 20,76 20,88 20,98 21,07 21,15 21,21 21,27 21,33 21,38 21,42 21,46 21,50 21,53 21,56 21,59 21,61 21,64 21,66 21,68 21,70 21,72 21,73 21,75
23 20,19 20,60 20,92 21,17 21,37 21,54 21,69 21,81 21,92 22,01 22,09 22,16 22,22 22,28 22,33 22,38 22,42 22,46 22,49 22,53 22,56 22,58 22,61 22,63 22,65 22,67 22,69 22,71 22,72
24 21,05 21,48 21,81 22,07 22,28 22,46 22,61 22,74 22,85 22,95 23,03 23,11 23,17 23,23 23,29 23,34 23,38 23,42 23,46 23,49 23,52 23,55 23,58 23,60 23,62 23,64 23,66 23,68 23,70
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

25 21,91 22,35 22,70 22,97 23,19 23,38 23,54 23,67 23,79 23,89 23,98 24,05 24,12 24,19 24,24 24,29 24,34 24,38 24,42 24,46 24,49 24,52 24,55 24,57 24,60 24,62 24,64 24,66 24,68
26 22,77 23,23 23,59 23,87 24,10 24,30 24,46 24,60 24,72 24,83 24,92 25,00 25,07 25,14 25,20 25,25 25,30 25,34 25,38 25,42 25,45 25,49 25,52 25,54 25,57 25,59 25,61 25,63 25,65
27 23,62 24,10 24,48 24,77 25,01 25,22 25,39 25,53 25,66 25,77 25,86 25,95 26,02 26,09 26,15 26,21 26,26 26,30 26,35 26,39 26,42 26,45 26,48 26,51 26,54 26,56 26,59 26,61 26,63
28 24,48 24,98 25,37 25,67 25,92 26,13 26,31 26,46 26,59 26,71 26,81 26,89 26,97 27,04 27,11 27,17 27,22 27,27 27,31 27,35 27,39 27,42 27,45 27,48 27,51 27,53 27,56 27,58 27,60
29 25,34 25,85 26,25 26,57 26,83 27,05 27,23 27,39 27,53 27,64 27,75 27,84 27,92 28,00 28,06 28,12 28,18 28,23 28,27 28,31 28,35 28,39 28,42 28,45 28,48 28,51 28,53 28,55 28,58
30 26,20 26,73 27,14 27,48 27,74 27,97 28,16 28,32 28,46 28,58 28,69 28,79 28,87 28,95 29,02 29,08 29,14 29,19 29,23 29,28 29,32 29,35 29,39 29,42 29,45 29,48 29,50 29,53 29,55

N −1 P
i Tablo - 3 Ortalama en yüksek dönüş katı
H=N− 
i =1  N 
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Kapı Tipi
Kapı Teleskopik Merkezden Kabin içi otomatik,
Genişliği [mm] Otomatik açılan otomatik kat kapısı çarpma
ta [s] tk [s] ta [s] tk [s] ta [s] tk [s]
700 2,5 3.0 2.0 2.5 5.0 5.0
800 2.5 3.0 2.0 2.5 5.0 5.0
900 2.5 3.8 2.3 2.9 5.0 5.0
1100 3.0 4.0 2.5 3.5 6.0 6.0
1300 3.7 5.0 2.7 3.7

Tablo –4 Kapı açılma ve kapanma zamanları

15 |
Ana durak ASANSÖRÜN KAPASİTESİ ( KİŞİ )

| 16
üzerindeki
kat sayısı 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
1 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
2 1,97 1,98 1,99 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00
3 2,74 2,82 2,88 2,92 2,95 2,97 2,98 2,98 2,99 2,99 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00
4 3,29 3,47 3,60 3,70 3,77 3,83 3,87 3,90 3,93 3,95 3,96 3,97 3,98 3,98 3,99 3,99 3,99 3,99 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00
5 3,69 3,95 4,16 4,33 4,46 4,57 4,66 4,73 4,78 4,82 4,86 4,89 4,91 4,93 4,94 4,95 4,96 4,97 4,98 4,98 4,98 4,99 4,99 4,99 4,99 5,00 5,00 5,00 5,00
6 3,99 4,33 4,60 4,84 5,03 5,19 5,33 5,44 5,53 5,61 5,68 5,73 5,77 5,81 5,84 5,87 5,89 5,91 5,92 5,94 5,95 5,96 5,96 5,97 5,97 5,98 5,98 5,99 5,99
7 4,22 4,62 4,96 5,25 5,50 5,72 5,90 6,06 6,19 6,31 6,41 6,49 6,56 6,63 6,68 6,73 6,76 6,80 6,83 6,85 6,87 6,89 6,91 6,92 6,93 6,94 6,95 6,96 6,96
8 4,41 4,86 5,25 5,59 5,90 6,16 6,39 6,59 6,77 6,92 7,06 7,17 7,28 7,37 7,45 7,52 7,58 7,63 7,68 7,72 7,75 7,78 7,81 7,83 7,85 7,87 7,89 7,90 7,91
9 4,56 5,05 5,49 5,88 6,23 6,54 6,81 7,05 7,27 7,46 7,63 7,78 7,92 8,04 8,15 8,24 8,33 8,40 8,47 8,53 8,58 8,63 8,67 8,70 8,74 8,77 8,79 8,82 8,84
10 4,69 5,22 5,70 6,13 6,51 6,86 7,18 7,46 7,71 7,94 8,15 8,33 8,50 8,65 8,78 8,91 9,02 9,11 9,20 9,28 9,35 9,42 9,48 9,53 9,58 9,62 9,66 9,69 9,72
11 4,79 5,36 5,87 6,33 6,76 7,14 7,50 7,81 8,10 8,37 8,61 8,82 9,02 9,20 9,36 9,51 9,65 9,77 9,88 9,98 10,08 10,16 10,24 10,31 10,37 10,43 10,48 10,53 10,57
12 4,88 5,47 6,02 6,52 6,97 7,39 7,78 8,13 8,45 8,75 9,02 9,27 9,49 9,70 9,89 10,07 10,23 10,38 10,51 10,64 10,75 10,85 10,95 11,04 11,12 11,19 11,26 11,32 11,38
13 4,96 5,58 6,15 6,67 7,16 7,61 8,02 8,41 8,76 9,09 9,39 9,67 9,92 10,16 10,38 10,58 10,77 10,94 11,10 11,24 11,38 11,50 11,62 11,72 11,82 11,91 12,00 12,07 12,14
14 5,03 5,67 6,26 6,81 7,33 7,80 8,25 8,66 9,04 9,39 9,72 10,03 10,31 10,58 10,82 11,05 11,26 11,45 11,64 11,80 11,96 12,11 12,24 12,37 12,48 12,59 12,69 12,79 12,87
15 5,08 5,75 6,36 6,94 7,48 7,98 8,45 8,88 9,29 9,67 10,03 10,36 10,67 10,96 11,23 11,48 11,71 11,93 12,14 12,33 12,51 12,67 12,83 12,97 13,11 13,23 13,35 13,46 13,56
16 5,14 5,82 6,45 7,05 7,61 8,13 8,62 9,09 9,52 9,92 10,30 10,66 10,99 11,31 11,60 11,87 12,13 12,37 12,60 12,81 13,01 13,20 13,37 13,54 13,69 13,84 13,97 14,10 14,22
17 5,18 5,88 6,53 7,15 7,73 8,27 8,79 9,27 9,72 10,15 10,56 10,93 11,29 11,63 11,94 12,24 12,52 12,78 13,03 13,27 13,49 13,69 13,89 14,07 14,24 14,40 14,56 14,70 14,84
18 5,23 5,94 6,61 7,24 7,84 8,40 8,93 9,44 9,91 10,36 10,79 11,19 11,57 11,92 12,26 12,58 12,88 13,17 13,43 13,69 13,93 14,15 14,37 14,57 14,76 14,94 15,11 15,27 15,42
19 5,26 5,99 6,67 7,32 7,94 8,52 9,07 9,59 10,09 10,56 11,00 11,42 11,82 12,20 12,56 12,90 13,22 13,52 13,81 14,08 14,34 14,59 14,82 15,04 15,25 15,44 15,63 15,81 15,98
20 5,30 6,03 6,73 7,40 8,03 8,62 9,19 9,73 10,25 10,73 11,20 11,64 12,06 12,45 12,83 13,19 13,53 13,85 14,16 14,45 14,73 14,99 15,24 15,48 15,71 15,92 16,13 16,32 16,50
21 5,33 6,08 6,79 7,46 8,11 8,72 9,31 9,86 10,39 10,90 11,38 11,84 12,27 12,69 13,09 13,46 13,82 14,16 14,49 14,80 15,09 15,38 15,64 15,90 16,14 16,37 16,59 16,80 17,00
22 5,36 6,11 6,84 7,53 8,18 8,81 9,41 9,98 10,53 11,05 11,55 12,02 12,48 12,91 13,32 13,72 14,09 14,45 14,80 15,12 15,44 15,73 16,02 16,29 16,55 16,80 17,04 17,26 17,48
23 5,38 6,15 6,88 7,58 8,25 8,90 9,51 10,09 10,66 11,19 11,71 12,20 12,67 13,12 13,55 13,96 14,35 14,73 15,09 15,43 15,76 16,07 16,38 16,66 16,94 17,20 17,45 17,70 17,93
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

24 5,41 6,18 6,93 7,64 8,32 8,97 9,60 10,20 10,77 11,32 11,85 12,36 12,84 13,31 13,75 14,18 14,59 14,98 15,36 15,72 16,06 16,39 16,71 17,01 17,31 17,58 17,85 18,11 18,35
25 5,43 6,21 6,97 7,69 8,38 9,04 9,68 10,29 10,88 11,45 11,99 12,51 13,01 13,49 13,95 14,39 14,82 15,22 15,61 15,99 16,35 16,70 17,03 17,35 17,65 17,95 18,23 18,50 18,76
26 5,45 6,24 7,00 7,73 8,44 9,11 9,76 10,39 10,99 11,56 12,12 12,65 13,17 13,66 14,13 14,59 15,03 15,45 15,86 16,25 16,62 16,98 17,33 17,66 17,98 18,29 18,59 18,87 19,15
27 5,47 6,27 7,04 7,78 8,49 9,17 9,83 10,47 11,08 11,67 12,24 12,79 13,31 13,82 14,31 14,78 15,23 15,67 16,09 16,49 16,88 17,25 17,62 17,96 18,30 18,62 18,93 19,23 19,52
28 5,49 6,29 7,07 7,82 8,54 9,23 9,90 10,55 11,17 11,77 12,35 12,91 13,45 13,97 14,47 14,95 15,42 15,87 16,30 16,72 17,12 17,51 17,89 18,25 18,60 18,93 19,26 19,57 19,87
29 5,51 6,32 7,10 7,85 8,58 9,29 9,97 10,62 11,26 11,87 12,46 13,03 13,58 14,11 14,63 15,12 15,60 16,06 16,51 16,94 17,35 17,76 18,14 18,52 18,88 19,23 19,57 19,89 20,20
30 5,52 6,34 7,13 7,89 8,63 9,34 10,03 10,69 11,34 11,96 12,56 13,14 13,70 14,25 14,77 15,28 15,77 16,24 16,70 17,15 17,57 17,99 18,39 18,78 19,15 19,51 19,86 20,20 20,53
P
  N −1  
S = N . 1−   
  N  
Tablo - 5 Ortalama durak adedi
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Hız [m/s] < 1.00 1.00 1.60 2.00 2.50 3.50 5.00 > 5.00
tg [s] 10.0 7.0 6.0 5.7 5.5 5.0 4.5 4.3

Tablo –6 Tek katı geçme zamanı

6 kişi 8 kişi 10 kişi 13 kişi 16 kişi 20 kişi 25 kişi 30 kişi


450 kg 630 kg 800 kg 1000 kg 1275 kg 1600 kg 2000 kg 2500 kg

Tablo –7 Kabin kapasitesi

Kapı Genişliği m <1 1


tp s 2.2 2.0

Tablo –8 Kişi transfer zamanı

Bina Tipi Standart Yükseltilmiş 1)


Konut % 7.5 % 10
Otel % 12 % 15
İş Merkezi % 15 % 17
Hastane % 10 % 20
Otopark % 10 % 20
1)
Yüksek yapılardaki asansörlerin hesabı için yükseltilmiş değerlerin seçilmelidir.

Tablo –9 Taşınacak insan yüzdesi (% k)

Kabul Şartlı
Sınıf Standart Yükseltilmiş3)
Edilemez Kabul2)
Konut 120 sn. üzeri 120 sn. 100 sn. 80 sn.
Karma Binalar
60 sn. üzeri 60 sn. 50 sn. 30 sn.
(İşyeri ve Konut)
İş Merkezi
60 sn. üzeri 60 sn. 50 sn. 40 sn.
(Tek Firmalı)
İş Merkezi
50 sn. üzeri 50 sn. 40 sn. 30 sn.
(Çok Firmalı)
Otel
60 sn. üzeri 60 sn. 50 sn. 40 sn.
(3* ve altı)
Otel
50 sn. üzeri 50 sn. 40 sn. 30 sn.
(4* ve üzeri)
Kamu Binaları 40 sn. üzeri -- 40 sn. 30 sn.
Hastane 40 sn. üzeri -- 40 sn. 30 sn.
Poliklinik Binaları ve Yaşlı
60 sn. üzeri 60 sn. 50 sn. 40 sn.
Bakım Ev.
Katlı Otopark 60 sn. üzeri 60 sn. 50 sn. 40 sn.
2) Sadece asansör yaptırıcısı/bina sorumlusu onayı ile (Taahhütname)
3)Yüksek yapılardaki asansörlerin hesabı için yükseltilmiş standart seçilmelidir.

Tablo-10 İzin verilen en fazla bekleme zamanı (Izul)

17 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

2.3. ASANSÖR KUVVET HESAPLARI


2.3.1. Kuyu Dayanımı

Kuyunun, makina alanlarının ve makara dairelerinin yapısı, millî bina mevzuatına uygun olmalı ve
tahrik makinasından, güvenlik tertibatının çalışması sırasında kılavuz, kabindeki dengesiz yük
durumunda, tamponların çalışmasından veya dengeleme halatı gergi tertibatından, kabinin
yükleme ve boşaltılmasından v.b. gelebilir yüklere en azından dayanabilecek şekilde olmalıdır.

2.3.2. Kuyu duvarları Dayanımı

2.3.2.1. Kuyunun duvarları, 0,30 m x 0,30 m daire veya kare alanı üstünde düzgün dağıtılmış 1000
N kuvvet, her iki yüzde herhangi bir nokta da duvara dik açıda uygulandığında aşağıda verilen
bozulmalar olmaksızın dayanabilecek şekilde mekaniksel bir dayanıma sahip olmalıdır:

a) 1 mm’den daha büyük kalıcı şekil bozulması,


b) 15 mm’den daha büyük elastik şekil bozulması olmamalıdır.

2.3.2.2. Düz veya şekil verilmiş cam paneller, lamine edilmiş (katmanlı) camdan imal edilmelidir.
Bunlar ve bağlantı parçaları, kuyunun iç ve dış her iki tarafında herhangi bir noktadaki 0,30 mx
0,30 m alan üzerinde yatay statik 1000 N kuvvete kalıcı şekil bozukluğu olmaksızın dayanmalıdır.

2.3.3. Kuyu Alt Boşluğu Tabanı Dayanımı

Kuyu Tabanına Gelen Kuvvetler

Kuyu boşluğu zemini; asılı kılavuz rayları hariç olmak üzere; kılavuz rayların kütlesi dolayısıyla ve
ayrıca kılavuz/kılavuzlara sabitlenmiş veya bağlanmış bileşenlere ve/veya acil durdurma (örneğin,
raylar üzerinde makina olduğunda dengeleme halatı gergi tertibatı nedeniyle tahrik makarasındaki
yük) sırasında meydana gelen herhangi ilave reaksiyona (N) bağlı olarak oluşan ve kılavuz ray
klipsleri (kelepçeleri) tarafından uygulanan kuvvet ile güvenlik tertibatının dereye girmesi
esnasındaki tepkiye ve herhangi bir itmeye bağlı olarak oluşan herhangi bir ek yük nedeniyle
meydana gelen kuvvete her bir kılavuz rayı altında dayanabilmelidir.

2.3.3.1.Kuyu boşluğu zemini, Kabin tamponlarının toplam sayıları arasında düzgün dağıtılmış tam
yüklü kabin kütlesi nedeniyle uygulanan statik yükün dört katına dayanacak kabin tamponu
destekleri altında dayanabilmelidir:

F = 4  gn  (P + Q)

2.3.3.2. Kuyu boşluğu zemini, eşitlikte ifade edilen karşı ağırlık tampon toplam sayıları arasında
düzgün dağıtılmış karşı ağırlık kütlesi nedeniyle uygulanan statik yükün dört katına karşı ağırlık
tampon destekleri altında dayanabilmelidir:

F = 4  gn  (P + q  Q)

F Toplam dikey kuvvet (N),

gn Serbest düşmenin standart ivmesi [9,81 (m/s2)],

P Boş kabinin ve kabin tarafından desteklenen bileşenlerin kütlesi, örneğin, hareketli gezici
kablo parçaları, dengeleme halatları/zincirleri (varsa), vb. (kg),

| 18
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Q Beyan yükü (kütle), kg,

q Beyan yükünün karşı ağırlık tarafından dengelenen miktarını gösteren denge faktörü =0,5

2.3.3.3. Hidrolik asansörlerde kuyu boşluğu zemini, her bir hidrolik kaldırma ünitesine uygulanan
yüklere ve kuvvetlere (N) karşı her bir ünite altında dayanabilmelidir.

Hidrolik asansörlerde, kenetlenme tertibatının çalışması sırasında sabitlenmiş durdurmalardan


kaynaklanan toplam dikey kuvvet, aşağıdaki formüle göre yaklaşık olarak bulunabilir:

a) Enerji biriktiren tip tamponlarla donatılmış kenetlenme tertibatı:

3.g n . (P + Q )
F=
n

b) Enerjiyi dağıtan tip tamponlarla donatılmış kenetlenme tertibatı:


2.g n . (P + Q )
F=
n

Burada;

F Kenetlenme tertibatının çalışması sırasında sabitlenmiş durdurmalardan kaynaklanan


toplam dikey kuvvet (N),

gn Serbest düşmenin standart ivmesi [9,81 (m/s2)],

n Kenetlenme tertibat sayısı,

P Boş kabinin ve kabin tarafından desteklenen bileşenlerin kütlesi, örneğin, hareketli gezici
kablo parçaları, dengeleme halatları/zincirleri (varsa) vb. (kg),

Q Beyan yükü (kütle), kg.

2.3.3.4. Kılavuz raylar üzerindeki kuvvetler

Kılavuz rayları üzerinde etkili olan aşağıdaki kuvvetler, müsaade edilebilir gerilmeler ve kılavuz
rayların sehimlerinin hesaplanmasında dikkate alınmalıdır:

a) Aşağıdakiler nedeniyle kılavuz patenlerinden oluşan yatay kuvvetler:

1) Kabin kütlesi ve bunun beyan yükü, dengeleme tertibatları, seyir kabloları, vb. veya
karşı/dengeleme ağırlığı, bunların askı noktaları ve dinamik darbe faktörlerinin dikkate alınması ve

2) Kısmi kapalı olan asansör kuyusuna sahip bina dışındaki asansör durumunda rüzgar
yükleri.

b) Aşağıdakilerden kaynaklanan dikey kuvvetler:

1) Güvenlik tertibatının frenleme ve kılavuz rayları üzerinde sabitlenmiş kenetlenme


tertibatının tutma (frenleme) kuvvetlerinden,

19 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

2) Kılavuz raylar üzerinde sabitlenmiş yardımcı parçalardan,

3) Kılavuz ray ağırlığından ve

4) Ray klipslerinin (kelepçelerinin) kuvvetleriyle itmeden.

c) Dinamik darbe faktörlerini içeren yardımcı donanım nedeniyle torklardan.

Güvenlik tertibatı frenleme kuvveti, kılavuz rayları üzerinde eşit olarak dağıtılmış olmalıdır.

Not— Güvenlik tertibatı, kılavuz raylar üzerinde eş zamanlı olarak çalıştığı kabul edilmiştir

Baskı veya germe kuvveti sonucu olarak kabinin, karşı ağırlığın veya dengeleme ağırlığının dikey
kuvveti Fv, aşağıdaki formül kullanılarak uygun bir şekilde hesaplanmalıdır (değerlendirilmelidir).

k1 .g n .(P + Q )
Fv = + (M g .g n ) + Fp Kabin için
n

k1 .g n .(P + q.Q )
Fv = + (M g .g n ) + Fp Karşı Ağırlık için
n

k1 .g n .(P + q.Q )
Fv = + (M g .g n ) + Fp Dengeleme ağırlığı için
n
Kuyu boşluğunda veya askıda desteklenmiş kılavuz raylarda (kuyu tepesinde sabitlenmiş):
Fp =nb.Fr

1
Serbestçe askıda kılavuz raylarda (sabitleme noktası olmayan: Fp = nb .Fr
3

Burada,

Fp Bir kılavuz rayda bulunan tüm konsolların kuvvetiyle itme (betonun çekilmesinin veya
binanın normal oturması nedeniyle) , (N),

Fr Konsol başına tüm klipslerin kuvvetiyle itme (N),

gn Standard serbest düşme ivmesi (9,81 m/s2),

k1 Çizelge 1 göre darbe faktörü (kılavuz rayı üzerinde güvenlik tertibatı etki etmemesinde
k1 = 0),

Mg Kılavuz raylarının bir hattının kütlesi, kilogram (kg),

n Kılavuz rayların sayısı,

nb Bir kılavuz ray için konsolların sayısı,

P Boş kabinin ve örneğin, kabin, seyir kablosu, dengeleme halatları/zincirleri (varsa), vb. nın
parçaları gibi kabin tarafından desteklenen bileşenlerinin kütlesi, kilogram (kg),

Q Beyan yükü, kilogram (kg).

| 20
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Not— Fp; desteklenmiş bir kılavuz ray yolu boyuna, sabitlemelerin, konsolların sayısına ve
klipslerin tasarımına bağlıdır. Küçük seyirler için binanın (ahşaptan yapılmamışsa) oturma etkisi
azdır ve konsolların elastisitesiyle absorbe edilebilir. Kaymayan klipslerin kullanılması, ortak
uygulamadır.

Seyir yüksekliği 40 m’yi geçmeyen durumlar için Fp kuvveti, formülde ihmal edilebilir. Tasarım,
binanın çekmesine müsaade edecek sabitleme elemanlarına bağlı olan kılavuz rayları üstü ve/veya
altı yeterli açıklıklara müsaade etmelidir.

2.3.4. Kuyu Tavanının Dayanımı

TS EN 20 Ek E de belirtildiği gibi ;Bina yapısı, asansör donanımı nedeniyle maruz kalınan yüklere
ve kuvvetlere dayanacak şekilde inşa edilmiş olmalıdır. Özellikli uygulamalar için bu standardda
farklı bir şekilde belirtilmemişse, bu yükler ve kuvvetler:
— Statik kütlelerden kaynaklanan değerlerdir ve
— Hareketli kütlelerden ve bunların acil durum müdahalelerinden oluşan değerlerdir. Bu dinamik
etki, 2 faktörüyle temsil edilmektedir.

2.3.4. Kuyu Üstü Betonuna Etki Eden Kuvvetler


Oturtma tip raylarda;
Fs = gn . ( FMakina + FSehpa + FMontör + Q + P + (P+Q/2) )

2.4. MOTOR GÜCÜ HESABI


Elektrikli Asansör Motor Gücü
 1   Q/2 . V 
N =   .   (kW)
η
   102 
Q : Beyan Yükü (kg)
V : Kabin Hızı (m/s)
 : Verim

Palangalı sistemlerde verim %10 az alınacaktır.

Hidrolik Asansör Motor Gücü


 1  (P + Q + Ph ) . V
N =   . (kW)
η 102

P : Kabin ve karkas ağırlığı (kg)


Q : Beyan Yükü (kg)
Ph : Hidrolik sistem ve yağ ağırlığı (kg)
V : Kabin Hızı (m/s)
 : Verim

21 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

NOTLAR

1. Bu hesap yönteminde seçilen ve kullanılan değerler binaya monte edilecek asansörlerin asgari
şartlarını tespit etmektedir. Asansör firması bu şartların altına inmeden daha iyi özelliklerde
asansör yapmakta serbesttir.
2. Tablolarda verilecek olan değerler asansörün yaklaşık özelliklerini tespit etmekte olup asansör
uygulama projesi sırasında bu değerlerin altında olmayan TS değerleri kullanılacaktır.

Aşağıdakilerden kaynaklanan darbe Darbe


Değer Hız (m/s)
Katsayısı
Bağımlı (sabit) makara tipi olmayan ani frenlemeli güvenlik
5 0,15<V≤0,63
tertibatı çalışmasından
Bağımlı (sabit) makara tipi olmayan ani frenlemeli güvenlik
tertibatı çalışmasından veya enerji biriktiren tip tamponlu
3 0,63<V≤1,00
kenetlenme tertibatından veya enerji biriktiren tip
tampondan k 1

Kademeli güvenlik tertibatı çalışmasından veya enerji


dağıtan tip tamponlu 2 1,00<V
kenetlenme tertibatından veya enerji dağıtan tip tampondan
Boru kırılma valfi 2 -
Normal kullanma hareket k2 1,2 -
Kılavuz raylarına sabitlenmiş yardımcı parçalar ve diğer
k3 (...)1) -
işletim senaryolarından
1) Değer, fiili montaj şartlarına göre imalatçı tarafından belirlenmiş olmalıdır.

Çizelge –1 Darbe faktörleri (TS EN 81-20 Çizelge 14 )

| 22
BÖLÜM 3
ASANSÖR AVAN PROJESİ
ASANSÖR SINIFLANDIRILMASI
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

3.0. Asansörlerin Sınıflandırılması


3.0.1. SINIF I Asansörleri (TS ISO 4190-1/Haziran 2014)
Özellikle İnsan taşımak amacıyla tasarımlanmış asansörler.

a) 450 kg beyan yüklü kabinler yalnız insan ve refakatçi personel hariç bir tekerlekli sandalye
taşımak için kullanılabilir.
b) 630 kg beyan yüklü kabinler tekerlekli sandalyeli insan taşımaya ek olarak refakatçi içinde
kullanılabilir, (fakat tam hareket serbestliği sağlamaz örneğin, tam bir dönüş gibi)
c)1000 kg beyan yüklü kabinler, a ve b şıklarında belirtilenlerin yanı sıra tutamakları sökülebilen
sedyelerin, tabutların ve mobilyaların taşınması için de kullanılabilir.

Sınıf I asansörleri için Kabinlerin Fonksiyonel Boyutlar, Asansör Kuyusu ve Makina Dairesi
Boyutları Çizelge -2 ve Çizelge 3’de, Asansör Kabin İç Boyutları Tablo –11 Tablo -12 ve Tablo -
13’de,Çeşitli Boyutlardaki Asansör Kuyularına Uygun Boyuttaki Kabinlerin Yerleştirilmeleri Şekil —
4’de verilmiştir.
3.0.2. SINIF II Asansörleri (TS ISO 4190-1/Haziran 2014)
Esas olarak insan taşımak için tasarımlanan, ancak gerektiğinde yük de taşınabilen asansörler.
Not - Bu asansörler, Sınıf I, Sınıf III ve Sınıf VI asansörlerinden esas olarak kabin iç donanımı
bakımından farklıdır.
Sınıf II asansörlerinin boyutları, Sınıf I veya Sınıf VI asansörlerine ait boyutlar arasından
seçilmelidir. Özellikle konutlarda kullanılan 1000 kg beyan yüklü asansörlerin boyutları ve/veya
Sınıf III asansörleri bu amaç için kullanılmalıdır.

Sınıf II asansörleri için Kabinlerin Fonksiyonel Boyutlar, Asansör Kuyusu ve Makina Dairesi
Boyutları Çizelge -2 ve Çizelge 3’de, Asansör Kabin İç Boyutları Tablo –11 Tablo -12 ve Tablo -
13’de,Çeşitli Boyutlardaki Asansör Kuyularına Uygun Boyuttaki Kabinlerin Yerleştirilmeleri Şekil —
5’de verilmiştir.

3.0.3. SINIF III Asansörleri (TS ISO 4190-1/Haziran 2014)


Hastaneler ve bakım evleri dâhil, sağlık, bakım amaçları için tasarımlanmış asansörler.
Aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
a) 2500 kg beyan yüklü asansörlerin kabinleri, özellikle 1000 mm x 2300 mm boyutlarındaki
hastane yataklarındaki hastaların tıbbî yardım cihazları ve ilgili görevlilerle birlikte taşınması için
uygundur,

b) 2000 kg beyan yüklü asansörlerin kabinleri, 1000 mm x 2300 mm boyutlarındaki hastane


yataklarının (tıbbî yardım cihazları hariç) ilgili görevlilerle birlikte taşınması için uygundur,

c) 1600 kg beyan yüklü asansörlerin kabinleri, esas olarak 900 mm x 2000 mm boyutlarındaki
hastane yataklarının (tıbbî yardım cihazları hariç) ilgili görevlilerle birlikte taşınması için uygundur,

d) 1275 kg beyan yüklü asansörlerin kabinleri, bakım evlerindeki 900 mm x 2000 mm


boyutlarındaki yataklarının (tıbbî yardım cihazları hariç) ilgili görevlilerle birlikte taşınması için
uygundur.

Sınıf III asansörleri için Kabinlerin Fonksiyonel Boyutlar, Asansör Kuyusu ve Makina Dairesi
Boyutları Çizelge -4’de,Çeşitli Boyutlardaki Asansör Kuyularına Uygun Boyuttaki Kabinlerin
Yerleştirilmeleri Şekil —7’de verilmiştir.
.

| 24
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

3.0.4. SINIF IV Asansörleri (TS 8238 ISO 4190-2/Nisan 2004)


Esas olarak yüklerin, genellikle şahıslar refakatinde taşınması için tasarımlanmış asansörler.
Bir yük asansörünün genişliği, derinliği ve yüksekliği çoğu kez taşınan yüklerin doğası ve yüklerin
taşınma şekli (meselâ; boyutları belli paletler üzerinde veya konteynerler içinde) ile ilişkilidir.
Standard boyutlarda üretilen asansörler, standard dışı tasarımlardan muhtemelen çok daha
ekonomik olduğundan, mümkün olan durumlarda tasarımcı gösterilen standardlaştırılmış
boyutlardan seçim yapmalıdır.
Asansörün tasarımlandığından başka parçaların da taşınması ihtiyacının mümkün olabileceği de
göz önüne alınmalıdır. Meselâ, yük asansörü yalnız büro mobilyası ve bölmeleri vb. parçaların
nakliyesi için kullanılabilir. Standard giriş kapıları her zaman bu parçalar için yeteri kadar geniş
değildir.
Yük asansörleri, güvenli yükleme için, kolay girişe izin verecek şekilde önünde yeterli serbest
hacim bulunacak bir konumda yerleştirilmelidir. Tekerlekli yük arabaları veya forkliftler
kullanılacaksa manevra için yükleme alanına serbest geçişi olan yeterli hacim sağlanmalıdır. Kabin
döşemesi yapısına ve eşiklere de önem verilmelidir.
Mümkünse taşınacak yüklerin kesin tipleri, dıştan dışa boyutları ve ağırlığı belirlenmelidir. Bu
tasarımcıya bir defada taşınması beklenen toplam yük ve hacmin hesaplanmasına imkân verir.
İlâve hacim, yüklere refakati gereken bir şahsın bulunmasına izin vermelidir.

Sınıf IV asansörleri için Kabinlerin Fonksiyonel Boyutlar, Asansör Kuyusu ve Makina Dairesi
Boyutları Çizelge -2 ve Çizelge 3’de, Asansör Kabin İç Boyutları Tablo –11 Tablo -12 ve Tablo -
13’de,Çeşitli Boyutlardaki Asansör Kuyularına Uygun Boyuttaki Kabinlerin Yerleştirilmeleri Şekil —
6’de verilmiştir.
.

3.0.5. SINIF V Asansörleri (TS 8239 /Mart 1990)


Servis asansörleri.
Sınıf V asansörler için Kabin ve Kuyu Boyutları Çizelge –9 da verilmiştir.

3.0.6. SINIF VI Asansörleri (TS ISO 4190-1/Haziran 2014)


Özellikle yoğun trafiği olan binalar için tasarımlanmış asansörler, örneğin hızları 2,5 m/s ve daha
fazla olan asansörler.
Yoğun olarak kullanılan asansörler esas olarak en az 2,5 m/s hızın gerekli olduğu 15 kattan fazla
kata sahip yüksek binalarda kullanılmalıdır. Bu asansörlerin boyutları Çizelge 2’de gösterilmiştir.
Kesin yük, hız ve asansör sayısı ayrıntılı bir trafik hesabı ile belirlenmelidir.

3.1. KABİN BOYUTLARI


3.1.1. Kabin İç Boyutları
3.1.1.1. Çok katlı binalarda tekerlekli sandalye kullanan kişileri taşımak için en az bir asansör
bulundurulması tavsiye edilir.

Bu asansör, bu iş için gerekli şartlara uygun olmalı ve aşağıdaki sembol ile işaretlenmelidir.

“Tekerlekli sandalye girebilir”

Yük asansörlerinde yükleme forklift veya diğer araçlarla yapılacaksa, asansörün tasarımı kabinin
içine girecek herhangi bir aracın ağırlığının getirdiği ilave yükü hesaba katmalıdır. Bu kabin
boyutlarının artırılmasını gerektirmez, fakat aracın tekerlekleri tarafından oluşan büyük yerel yükleri
karşılamak için taşıma eşiklerine gerek olup olmadığı göz önüne alınmalıdır. Kabini, kılavuz ray
yapısını, vb. Takviye etmek gerekli olabilir.

25 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

3.1.2. Kuyu İç Boyutları


3.1,2.1. Plân boyutları
Mimar veya böyle bir görevi üstlenen kişi ile görüşerek, inşaatın bitiminden sonra kuyuda gerekli
ölçülerin sağlanması bakımından bu toleransların yeterli olduğuna dair mutabakat sağlanmalıdır.
Aksi halde ilâve tolerans değerleri asansör kuyusu plân boyutlarına eklenmelidir.

Asansörlerin binaya montajı için kuyu, düşey kenarları ve tabanlarını kuyu tabanı ve kuyu tavanının
oluşturduğu paralel kenarlı bir dikdörtgen prizma ile çevrelenmiş serbest bir hacme sahip olmalıdır.
Karşı ağırlıkta güvenlik tertibatı gerektiğinde, burada tanımlanan derinlik veya genişlikler 200
mm’ye kadar artırılabilir.

Asansör kuyusunun plân boyutlarına şakul toleransı dâhildir

Kuyu yüksekliği (bina katı) Ölçüsel tolerans


K
< 20 +50 mm, - 0 mm
> 20 +1,0 mm - 0 mm ekstra bina katı başına en fazla
100mm

3.1.2.2. Yan yana yerleştirilmiş birden fazla asansör


Kuyunun ortak olması durumunda kuyu iç boyutları aşağıdaki gibi tespit edilmelidir:
a) Ortak asansör kuyusunun toplam genişliği, tekli asansörlere ait kuyu genişlikleri toplamına ek
olarak, her biri en az 200 mm olmak üzere asansör kuyuları arasındaki sınır mesafelerinin
toplamına eşit olmalıdır.
b) Ortak asansör kuyusunu meydana getiren kısımların derinlikleri, tekli asansörler için gerekli kuyu
derinlikleri ile aynı olmalıdır.

3.1.3. Asansör Sahanlığı Boyutları


Asansörler en fazla dörtlü asansör gurubu olarak yan yana yerleştirilmelidir.

Hidrolik Asansörler için genel olarak en fazla ikili asansör gurubu tavsiye edilir.
Sınıf I Asansörlerinde asansör sahanlığının duvardan duvara, kabin derinlikleri yönünde ölçülen en
küçük derinliği, gurup içindeki derinliği en fazla olan kabinin derinliğine eşit olmalıdır. Ancak, özürlü
kişilerin kullandığı asansörlere sahanlıkların derinlikleri en az 1500 mm olmalıdır.

Sınıf II, Sınıf III ve Sınıf VI asansörlerinde asansör sahanlığının karşılıklı duvarları arasındaki
mesafe, en az karşılıklı olan asansör kabinlerinin derinliklerinin toplamına eşit olmalıdır. Sınıf III
hariç asansör guruplarında, bu mesafe 4500 mm’den fazla olmamalıdır.

3.1.4. Makine Dairesi Boyutları


Makina dairesi boyutları, Çizelge 3 ve Çizelge 4'te belirtildiği gibi olmalıdır. Makina dairesi
yükseklikleri mevcut millî mevzuata uygun olmalıdır.

Elektrikli asansörler için makine dairesinin asansör kuyusunun üstünde düzenlenmektedir. Ancak
günümüz teknolojisinde binanın tasarımını göz önüne alarak makine dairesi kuyu dibinde ve kuyu
içinde de olabilmektedir. Hidrolik asansörler için ise makine dairesi tercihen binanın aşağı kısmında
kuyunun yanına veya arkasına yerleştirilmelidir. Makine dairesi yeterince havalandırılmalıdır.

| 26
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

3.1.5. Birden fazla asansörün tesis edilmesi durumunda;

3.1.5.1. Sınıf I (Özellikle konutlara tesis edilecekler) Asansörler için:


3.1.5.1.1. Taban Alanı
a) Aynı beyan yüküne sahip birden fazla asansör: Ortak makina dairesi taban alanı en az, her bir
asansör için gerekli en küçük alanların toplamına eşit olmalıdır.
b) Farklı beyan yüklerine sahip iki asansör: Ortak makina dairesi taban alanı en az, her bir asansör
için gerekli en küçük alanların toplamı ile iki asansörün kuyu alanlarının farkının toplamına eşit
olmalıdır.
c) Farklı beyan yüklerine sahip ikiden fazla asansörün meydana getirdiği asansör grubu: Ortak
makina dairesi taban alanı en az, her bir asansör için gerekli en küçük alanların toplamı ile en
büyük asansörün kuyu alanı ile diğer asansörlerin her birinin kuyu alanları farklarının toplamına eşit
olmalıdır.

3.1.5.1.2. Genişlik
Gerçek boyutlar, en az toplam alan için öngörülene eşit bir taban alanı sağlamalıdır.
Ortak makine dairesinin en küçük genişliği, ortak kuyunun toplam genişliği ile kendi ihtiyacı en
büyük olan asansöre uygun yan uzantının toplamına eşit olmalıdır.

3.1.5.1.3. Derinlik
Gerçek boyutlar, en az toplam alan için öngörülene eşit bir taban alanı sağlamalıdır.
Ortak makina dairesinin en küçük genişliği, ortak kuyunun toplam genişliği ile kendi ihtiyacı en
büyük olan asansöre uygun yan uzantının toplamına eşit olmalıdır.

3.1.5.1.3. Yükseklik
Ortak makina dairesinin en küçük yüksekliği, en büyük yüksekliğe sahip makina dairesinin
yüksekliğine eşit olmalıdır. Makina dairesi yükseklikleri mevcut millî mevzuata uygun olmalıdır.

3.1.5.2. Sınıf I (Özellikle konutlara tesis edilecekler hariç), Sınıf II, Sınıf III ve Sınıf VI
Asansörleri
3.1.5.2.1. Semboller
Boyutları belirtmek için aşağıdaki semboller kullanılmıştır:

b4 : Tek bir asansör için en küçük makine dairesi genişliği,


d4 : Tek bir asansör için en küçük makine dairesi derinliği,
A : Tek bir asansör için en küçük makine dairesi taban alanı,
b3 : Tek bir asansör için kuyu genişliği,
d2 : Tek bir asansör için kuyu derinliği,
n : Toplam asansör sayısı.

3.1.5.2.2. Yan yana yerleştirilmiş asansörler


Toplam alan A + 0,9 A.(n-1) olmalıdır.
Gerçek boyutlar, en az toplam alan için öngörülene eşit bir taban alanı sağlamalıdır.
En küçük genişlik : b4 + (n-1) . (b3 + 200)
En küçük derinlik : d4

3.1.5.2.3. Karşılıklı yerleştirilmiş asansörler


Toplam alan A + 0,9 A.(n-1) olmalıdır.
Gerçek boyutlar, en az toplam alan için öngörülene eşit bir taban alanı sağlamalıdır.

27 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

En küçük genişlik : b4 + (n − 1) . (b3 + 200)


2
En küçük derinlik : 2.d2 + kuyular arası mesafe

Asansör sayısının tek olması durumunda, n bir üst çift sayıya yuvarlanır.
3.1.5.2.4. Yükseklik
Ortak makine dairesinin en küçük yüksekliği, en büyük yüksekliğe sahip makine dairesinin
yüksekliğine eşit olmalıdır.

3.1.5.3. Hidrolik asansörler için;

3.1.5.3.1. Tekli asansörler

Makina dairesi boyutları, Çizelge 3 ve Çizelge 4'te belirtildiği gibi olmalıdır. Makina dairesi
yükseklikleri mevcut millî mevzuata uygun olmalıdır.

3.1.5.3.2. İkili asansör grupları

Her iki asansör için ortak bir makina dairesi yapılması tavsiye edilir.
Makina dairesi taban alanı aşağıdaki gibi olmalıdır:
a) Aynı beyan yüküne sahip iki asansör: Ortak makina dairesi taban alanı en az, tekli asansör
kuyusunun arkasına yerleştirilmiş makina daireleri için gerekli en küçük alanların toplamına eşit
olmalıdır.
b) Farklı beyan yüklerine sahip iki asansör: Ortak makina dairesi taban alanı en az, tekli asansör
kuyusunun arkasına yerleştirilmiş makina daireleri için gerekli en küçük alanların toplamı ile iki
asansörün kuyu alanlarının farkının toplamına eşit olmalıdır.

3.1.6. Kullanılabilir kabin alanı, beyan yükü, kabindeki insan sayısı


3.1.6.1. Genel
İnsanlar tarafından kabinin aşırı bir şekilde yüklenmesini önlemek için kullanılabilir kabin alanı
sınırlandırılmalıdır.
Bunu yerine getirmek için beyan yükü ile en büyük kullanılabilir kabin alanı arasındaki ilişki, Tablo
11 de verilmiştir.
Kişi sayısına göre en küçük kabin alanı Tablo 13 de verilmiştir.

TS EN serisi standartlarında 1 kişi 75 kg olarak kabul edilmiştir


TS ISO serisi standartlarında 1 kişi 80 kg olarak kabul edilmiştir.

Uygulanan standart serisine göre kabin kişi kapasitesi kabin beyan yükünün yukarıda verilen
değerlere bölünmesiyle çıkan sonucun tamsayısı alınarak bulunur.

Örnek Hesap 1: Kabin alanı 1,20 m2 olan bir elektrik tahrikli asansörde; TS EN 81-20 Çizelge 6’ya
göre,

Beyan Yükü Kabinin Azami


Kullanılabilir alanı

400 kg 1,17 m2
X kg 1,20 m2
450 kg 1,30 m2

X = 412 kg bulunur (enterpolasyon yapılır.)

| 28
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Buna göre TS EN 81-20’deki Çizelge 8’e bakıldığında;

İnsan sayısı Kullanılabilir en küçük kabin


alanı (m2)

6 1,17
7 1,31

412 kg
Ayrıca ~ 5,5 ~ 5 kişi olarak bulunur. ( Aşağı tam sayıya yuvarlanır.)
75 kg

Buradan 1,20 m2 ‘lik kabin alanında, insan sayısı 6 kişi olarak bulunur. Dolayısıyla tasarımcı

5 kişi 412 kg
6 kişi 450 kg olarak yapabilir.

ÖNEMLİ NOT: Beyan edilen yük ile beraber, asansörün tasarımı bu doğrultuda yapılması
gerekmektedir. (Güvenlik tertibatı, T1-T2, Karşı Ağırlık Dengesi, Mukavemet hesapları vb.)

Örnek Hesap 2: Kabin alanı 3,40 m2 olan bir elektrik tahrikli asansörde; TS EN 81-20 Çizelge 6’ya
göre,

Beyan Yükü Kabinin Azami


Kullanılabilir alanı

1500 kg 3,40 m2

Buna göre TS EN 81-20’deki Çizelge 8’e bakıldığında;

İnsan sayısı Kullanılabilir en küçük kabin


alanı (m2)

20 3,13

20 insandan sonra, her bir insan için 0,115 m2 ilave edilir.


1500 𝑘𝑘𝑘𝑘
Ayrıca = 20 kişi olarak bulunur. ( Aşağı tam sayıya yuvarlanır.)
75 𝑘𝑘𝑘𝑘

Buradan 3,40 m2 ‘lik kabin alanında, insan sayısı 22 kişi olarak bulunur. Dolayısıyla tasarımcı

20 kişi 1500 kg
21 kişi 1575 kg
22 kişi 1650 kg olarak yapabilir

29 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Örnek Hesap 3: Kabin alanı 1,80 m2 olan bir elektrik tahrikli asansörde; TS EN 81-20 Çizelge 6’ya
göre,

Beyan Yükü Kabinin Azami


Kullanılabilir alanı

675 kg 1,75 m2
X kg 1,80 m2
750 kg 1,90 m2

X = 700 kg bulunur (enterpolasyon yapılır.)

Buna göre TS EN 81-20’deki Çizelge 8’e bakıldığında;

İnsan sayısı Kullanılabilir en küçük kabin


alanı (m2)

10 1,73
11 1,87

700 kg
Ayrıca ~ 9,3 ~ 9 kişi olarak bulunur. ( Aşağı tam sayıya yuvarlanır.)
75 kg

Buradan 1,80 m2 ‘lik kabin alanında, insan sayısı 10 kişi olarak bulunur. Dolayısıyla tasarımcı

9 kişi 700 kg
10 kişi 800 kg olarak yapabilir

Kullanılabilir en
Beyan yükü Kullanılabilir en büyük Beyan yükü (kütle)
büyük kabin alanı
(kütle) kg kabin alanı (m2) kg
(m2)
100(1) 0,37 900 2,20
180(2) 0,58 975 2,35
225 0,70 1000 2,40
300 0,90 1050 2,50
375 1,10 1125 2,65
400 1,17 1200 2,80
450 1,30 1250 2,90
525 1,45 1275 2,95
600 1,60 1350 3,10
630 1,66 1425 3,25
675 1,75 1500 3,40
750 1,90 1600 3,56
800 2,00 2000 4,20
825 2,05 2500(3) 5,00

| 30
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

1) Bir kişilik asansör için en küçük


2) İki kişilik asansör için en küçük
3) 2500 kg üzerindeki yükler için her 100 kg ilave yük başına 0,16 m2 eklenmelidir.
ara yük değerleri için alan, lineer enterpolasyonla bulunur.

Tablo – 11 TS EN 81-20 ‘e göre kullanılabilir kabin alanı, beyan yükü, kabindeki insan sayısı

3.1.6.2. Hidrolik tahrikli yük taşımada kullanılan asansörlerde, kabinin kullanılabilir alanı, Tablo 11
de belirlenmiş değerden daha büyük olabilir, ancak, beyan yükü karşılaştırmasına ilişkin Tablo
12’den belirlenmiş değeri aşmamalıdır.

Beyan Kullanılabilir en Beyan Kullanılabilir en


yükü büyük kabin alanı yükü büyük kabin alanı
(kütle) kg (m2) (kütle) kg (m2)
400 1,68 975 3,52
450 1,84 1000 3,60
525 2,08 1050 3,72
600 2,32 1125 3,90
630 2,42 1200 4,08
675 2,56 1250 4,20
750 2,80 1275 4,26
800 2,96 1350 4,44
825 3,04 1425 4,62
900 3,28 1500 4,80
1600(1) 5,04

1.)1600 kg’dan sonra, her bir 100 kg ilaveye 0,40 m eklenmelidir.


2

Ara yükler için, alan doğrusal enterpolasyonla belirlenir.

Tablo – 12 TS EN 81-20 ‘e Beyan yükü ve kabin kullanılabilir azami alanı (hidrolik tahrikli yük
taşıma asansörleri için)

3.1.6.3. İnsan sayıları ve kabinin asgari kullanılabilir alanı.

Kullanılabilir en Kullanılabilir en
İnsan İnsan
küçük kabin alanı küçük kabin alanı
sayısı sayısı
(m2) (m2)
1 0,28 11 1,87
2 0,49 12 2,01
3 0,60 13 2,15
4 0,79 14 2,29
5 0,98 15 2,43
6 1,17 16 2,57
7 1,31 17 2,71
8 1,45 18 2,85
9 1,59 19 2,99
10 1,73 20 3,13

Tablo —13 İnsan sayıları ve kabinin asgari kullanılab

31 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Beyan Konutlardaki Asansörler Genel Amaçlı Asansörler Yoğun Kullanımlı Asansörler


Parametre
Hızı V Beyan Yükü (kütle)
450 630 1000 630 800 1000 kg/ 1275 1600 1800 2000
kg kg kg kg kg 1275 kg kg kg kg kg
Kabin
2200 2300 2400
Yüksekliği, h4
Kabin ve
durak kapısı 2000 2100
yüksekliği, h3
0,40 m/sb 1400 c
0,63 m/s
1400
1,00 m/s
c
1,60 m/s c 1600
2,00 m/s c 1750 c 1750
Kuyu dibi
2,50 m/s c 2200 c 2200
derinliği a, d3
3,00 m/s 3200
3,50 m/s 3400
4,00 m/s c 3800
5,00 m/s 3800
6,00 m/s 4000
0,40 m/sb 3600 c
0,63 m/s 3600
3800 4200
1,00 m/s 3700
c
1,60 m/s c 3800 4000 4200
2,00 m/s c 4300 c 4400
Kuyu üst
2,50 m/s c 5000 c 5000 5200 5500
boşluğu a, h1
3,00 m/s 5500
3,50 m/s 5700
4,00 m/s c 5700
5,00 m/s 5700
6,00 m/s 6200
a Bazı ülkeler ilave kuyu üst boşluğu, h1 ve kuyu derinliği, d3 gerektirir.
b
Sadece hidrolik asansörler için.
c
Standart dışı düzen.
d
Azaltılmış kurs boyu tamponlanma avantajlarını varsayar.
e Kuyu ve Kuyu üstü boşluk ölçüleri için Japon ölçüleri, bk. milli mevzuat

Çizelge –2 Sınıf I, Sıınıf II ve Sınıf VI asansörleri – Baş yüksekliği, kuyu derinliği, kabin ve kapı
yüksekliği boyutları

| 32
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Beyan Hızı V Beyan Yükü (kütle)


320 kg/630 kg 800 kg/1000 kg 1275 kg/1600 kg 1800 kg/2000 kg
b4 X d 4 b4 X d 4 b4 X d 4 b4 X d 4
Elektrikli Asansörler 0,63 ‘ten 1,6 m/s’ye
2500 x 3700 3200 x 4900 3200 x 4900 3000 x 5000
için makina Dairesi kadar
2,0 ‘dan 3 m/s’ye
2700 x 5100 3000 x 5300 3300 x 5700
kadar
3,5 ‘tan 6 m/s’ye
3000 x 5700 3000 x 5700 3300 x 5700
kadar
Hidrolik Asansörler 0,4 ‘ten 1,0 m/s’ye Konutlardaki asansörler için; Kuyunun genişliği veya derinliği x 2000 mm
için Makina Dairesi a kadar Genel amaçlı ve yoğun kullanımlı asansörler için standart dışı düzen
a Şantiye şartları ve milli mevzuat değişik makina dairesi boyutları gerektirebilir. (b , d , h )
4 4 2

Çizelge –3 Sınıf I, Sınıf II ve Sınıf VI asansörleri - Makina dairesi boyutları

Beyan Yükü
Paremetre Beyan Hızı V
1275 kg 1600 kg 2000 kg 2500 kg
Kabin Yükseklik h4 (mm) 2300
Kabin ve Durak Kapıları Yükseklik h3 (mm) 2100
0,63 m/s 1600 1800
1,00 m/s 1700 1900
Kuyu Dibi 1,60 m/s 1900 2100
derinliği, d3
2,00 m/s 2100 2300
2,50 m/s 2500
0,63 m/s 4400 4600
1,00 m/s 4400 4600
Kuyu Üst 1,60 m/s 4400 4600
Boşluğu, h1
2,00 m/s 4600 4800
2,50 m/s 5400 5600
0,63 m/s’den Yüzey A (m²) 25 27 29
2,50 m/s’ye
Makina Dairesi a
kadar Genişlik b4 (mm)
b 3200 3500
Derinlik d4 (mm)
b
5500 5800
a Şantiye şartları ve milli mevzuat değişiklik makina dairesi boyutları gerektirebilir (b 4 ,d4 , h2)
b b4 ve d4 en küçük değerlerdir. Gerçek boyutlar en az A ‘ya eşit bir taban alanı sağlamalıdır.
Genel kullanım ve yoğun kullanım asansörleri için standart olmayan konfigürasyon .

Çizelge –4 Sınıf III asansörleri (sağlık-bakım asansörleri) - Fonksiyonel boyutlar

33 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Ölçüler mm’dir.

Parametre Beyan Hızı Beyan Yükü (kütle)


V 630 kg 1000 kg 1600 kg 2000 kg 2500 kg 3500 kg 5000 kg
Kabin Yüksekliği, h4 2100 2500
Kabin ve durak kapısı yüksekliği, h3 2100 2500
Kuyu dibi derinliği a, d3 0,25 m/s
0,40 m/s
0,50 m/s 1400 1600
0,63 m/s
1 m/s
Kuyu üst boşluğu a, h1 0,25 m/s
0,40 m/s
0,50 m/s 3700 4200 4600
0,63 m/s
1 m/s
Elektrikli Asansörler için makine dairesi b, b4 x d4 2500 x 3700 3200 x 4900 3000 x 5000
Hidrolik Asansörler için makine dairesi b, b4 x d4 Kuyunun genişliği veya derinliği x 2000
a Bazı Ülkeler / tahrik sistemleri ilave kuyu üst boşluğu ve kuyu dibi derinliği talep ederler.
b Şantiye şartları ve Milli Mevzuat değişik makine dairesi boyutları ve cihaz açıklıkları gerektirebilir.

Not – Yerel Pazar şartlarını karşılamak için değişik giriş düzenlemeleri de tedarik edilebilir. Bu değişikliklerin kuyu
boyutları üstünde bazı etkileri olabilir.

Çizelge –5 Sınıf IV asansörleri - Fonksiyonel boyutlar – A Serisi: Yatay hareket eden sürmeli kapılar

Parametre Beyan Hızı Beyan Yükü (kütle)


V 1600 kg 2000 kg 2500 kg 3500 kg 5000 kg
Kabin Yüksekliği, h4 2100 2500
Kabin ve durak kapısı yüksekliği, h3 2100 2500
Kuyu dibi derinliği a, d3 0,25 m/s
0,40 m/s
0,50 m/s 1600
0,63 m/s
1 m/s
Kuyu üst boşluğu a, h1 0,25 m/s
0,40 m/s
0,50 m/s 4200 4600
0,63 m/s
1 m/s
Elektrikli Asansörler için makine dairesi b, b4 x d4 3200 x 4900 3000 x 5000
Hidrolik Asansörler için makine dairesi b, b4 x d4 Kuyunun genişliği veya derinliği x 2000 b
a BazıÜlkeler / tahrik sistemleri ilave kuyu üst boşluğu ve kuyu dibi derinliği talep ederler.
b Şantiye şartları ve Milli Mevzuat değişik makine dairesi boyutları ve cihaz açıklıkları gerektirebilir.
Not 1 – Şekil 1b’deki kapı tipleri kullanıldığında, döşemeler arasındaki en küçük mesafe için asansör firmalarına danışılır.
Not 2 – Yerel Pazar şartlarını karşılamak için değişik giriş düzenlemeleri de tedarik edilebilir. Bu değişikliklerin kuyu
boyutları üstünde bazı etkileri olabilir.

Çizelge –6 Sınıf IV asansörleri - Fonksiyonel boyutlar – A Serisi: Düşey hareket eden sürmeli kapılar

| 34
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Ölçüler mm’dir.

Parametre Beyan Hızı Beyan Yükü (kütle)


V 2000 kg 2500 kg 3500 kg 5000 kg
Kabin Yüksekliği, h4 2500 / 3000
Kabin ve durak kapısı yüksekliği, h3 2100 / 2700
0,25 m/s
0,40 m/s
1400
0,50 m/s
0,63 m/s
Kuyu dibi derinliği a, d3
1,00 m/s
1,60 m/s 1800
1,75 m/s
2,50 m/s 2400
0,25 m/s
0,40 m/s
4500c / 5000d
0,50 m/s
0,63 m/s
Kuyu üst boşluğu a, h1
1,00 m/s 5000c / 5500d
1,60 m/s 5100c / 5600d
1,75 m/s 5200c / 5700d
2,50 m/s 5650c / 6150d
a Sadece elektrikli asansörler için.
b Bazı Ülkeler / tahrik sistemleri ilave kuyu üst boşluğu ve kuyu dibi derinliği talep ederler.
c
Kabin yüksekliği 2500 mm.
d Kabin yüksekliği 3000 mm.

Not 1 – Şantiye şartları ve milli mevzuat makine dairesi boyutlarını ve cihaz açıklıklarını belirler.
Not 2 – Yerel Pazar şartlarını karşılamak için değişik giriş düzenlemeleri de tedarik edilebilir. Bu değişikliklerin
kuyu boyutları üstünde bazı etkileri olabilir.

Çizelge – 7 Sınıf IV asansörleri - Fonksiyonel boyutlar – B Serisi: Yatay hareket eden sürmeli
kapılar

35 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Ölçüler mm’dir.

Parametre Beyan Hızı Beyan Yükü (kütle)


V 2000 kg 2500 kg 3500 kg 5000 kg
Kabin Yüksekliği, h4 2500 / 3000
Kabin ve durak kapısı yüksekliği, h3 2100 / 2700
0,25 m/s
0,40 m/s
1400c / 1850d
0,50 m/s
0,63 m/s
Kuyu dibi derinliği a, d3
1,00 m/s
1,60 m/s 1800
1,75 m/s
2,50 m/s 2400
0,25 m/s
0,40 m/s
4500c / 5250d
0,50 m/s
0,63 m/s
Kuyu üst boşluğu a, h1
1,00 m/s
5100c / 5600d
1,60 m/s
1,75 m/s 5200c / 5700d
2,50 m/s 5650c / 6150d
a Sadece elektrikli asansörler için.
b Bazı Ülkeler ilave kuyu üst boşluğu ve kuyu dibi derinliği talep ederler.
c
Kabin yüksekliği 2500 mm.
d Kabin yüksekliği 3000 mm.

Not 1 – Şekil – b.2’deki kapı tipleri kullanıldığında, döşemeler arasındaki en küçük mesafe için asansör
firmalarına danışılır.
Not 2 – Şantiye şartları ve milli mevzuat makine dairesi boyutlarını ve cihaz açıklıklarını belirler.
Not 3 – Yerel Pazar şartlarını karşılamak için değişik giriş düzenlemeleri de tedarik edilebilir. Bu değişikliklerin
kuyu boyutları üstünde bazı etkileri olabilir.

Çizelge –8 Sınıf IV asansörleri - Fonksiyonel boyutlar – B Serisi: Düşey hareket eden sürmeli
kapılar

Anma Yükü (Kütle) (kg) 40 100 250


Kabin Genişliği A (mm) 600 800 1000
Derinliği B (mm) 600 800 1000
Yüksekliği (mm) 800 800 1200
Kuyu Genişliği C (mm) 900 1100 1500
Derinliği D (mm) 800 1000 1200
NOT : Özel uygulamalar için başka boyutlarda kullanılabilir.

Çizelge –9 Sınıf V Asansörleri İçin Fonksiyonel Boyutlar

| 36
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil –1 Kabin ve Giriş Boyutlandırılması

Şekil – 1 Kabin ve Giriş Boyutlandırılması

37 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil –2 Elektrikli Asansörleri İçin Kuyu Ve Makine Dairesi Boyutlandırılması

Şekil – 2 Elektrikli Asansörleri İçin Kuyu ve Makine Dairesi Boyutlandırılması

| 38
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil –3 Hidrolik Asansörleri İçin Kuyu Ve Makine Dairesi Boyutlandırması

Şekil – 3 Hidrolik Asansörleri İçin Kuyu ve Makine Dairesi Boyutlandırılması

39 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil – 4 Sınıf I Konut Asansörleri İçin Kuyu ve Kabin Ölçüleri

| 40
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil – 5 Sınıf II – Genel Amaçlı Asansörler İçin Kuyu Ve Kabin Ölçüleri

Ölçüler mm’dir.

41 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Kabin yüksekliği 2400 mm olmalıdır.

Giriş yüksekliği 2100 mm olmalıdır.

Not 1 - Daha büyük kuyu ölçülerine sahip olduklarından 2,5 m/s’den 6,0 m/s’ye kadar (6,0 m/s
dâhil) hızlara uygun asansörler.

2- sembolü ile işaretlenmiş asansörler tekerlekli sandalye için tam hareket serbestliği sağlarlar
(tam hareket serbestliğinin asgarî şart olduğu ülkeler için).

Şekil –6 Sınıf VI - Yoğun olarak kullanılan asansörler

Ölçüler mm’dir.

| 42
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Kabin yüksekliği 2300 mm olmalıdır.

Giriş yüksekliği 2100 mm olmalıdır.


Not 1 - 2,5 m/s’ye kadar (2,5 m/s dâhil) hızlara uygun asansörler.
Not 2 - Parantez içinde gösterilen kuyu boyutları hidrolik asansörler için geçerlidir.

Not 3 - * sembolü ile işaretlenmiş asansörler tekerlekli sandalye için tam hareket serbestliği
sağlarlar (tam hareket serbestliğinin asgarî şart olduğu ülkeler için).
Not 4 - Şekillerde karşı ağırlıkların gösterilmiş olmasına rağmen boyutlar tahrik sisteminden
bağımsız olarak bütün asansörlere uygulanır.
Not 5 - Merkezden açılan kapılı 1275 kg’lık asansör benzer kapı dizaynına sahip bir grup ile birlikte
kullanılır ve 600 mm x 2000 mm ölçülerinde sedyenin yerleşmesine müsaade eder.
a Yatak boyutları 900 mm x 2000 mm
b Yatak boyutları 1000 mm x 2300 mm
c Yatak boyutları 1000 mm x 2300 mm, ilâve cihazlar ile

Şekil – 7 Sınıf III - Sağlık-bakım asansörleri

43 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil –8 Belirli yerel pazarlar için asansörler

| 44
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil –9 Sınıf IV – Yük Asansörlerinin Boyutlandırılması

45 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Düşey sürmeli-barikap kapı

Şekil – 10 Sınıf IV – Yük Asansörlerinin Boyutlandırılması (Devam)

| 46
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil – 11 Sınıf IV – Yük asansörlerinin Kuyu Ve Kabin Ölçüleri A Serisi : Yatay hareket eden
sürmeli kapılar (bir veya iki giriş, Tip 1 ve Tip 2)

47 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil -12 Sınıf IV – Yük asansörleri İçin Kuyu Ve Kabin Boyutlandırması A Serisi: Yatay hareket
eden sürmeli kapılar (bir veya iki giriş, Tip 1 ve Tip 2) (devamı)

| 48
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil – 13 Sınıf IV – Yük asansörleri İçin Kuyu Ve Kabin Boyutlandırması A Serisi: Düşey hareket
eden sürmeli kapılar (bir veya iki giriş, Tip 4, Tip 5 ve Tip 6 )

49 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Şekil – 14 Sınıf IV – Yük asansörleri İçin Kuyu Ve Kabin Ölçüleri B Serisi: Yatay hareket eden
sürmeli kapılar (giriş Tip 3)

| 50
Şekil – 15 Sınıf IV – Yük asansörleri için Kuyu Ve Kabin Ölçüleri B Serisi: Düşey hareket eden
sürmeli kapılar (Giriş Tip 4, Tip 5 ve Tip 6)
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

BÖLÜM 4
ASANSÖR AVAN PROJESİ
ÖRNEK PROJE

| 52
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

4.0. ÖRNEK ASANSÖR AVAN PROJESİ

4.1 Örnek Asansör Avan Projesi Başlığı

PROJEYİ HAZIRLAYAN

FİRMA AMBLEMİ/ İSMİ/ ADRESİ/ VERGİ NOSU/ SİCİL NO

ADI SOYADI MESLEĞİ ODA SİCİL NO SMM BÜRO TESCİL NO İMZA


Makine Mühendisi
Elektrik Mühendisi

ASANSÖR AVAN PROJESİ


İLGİLİ İDARE ONAY (BELEDİYE/İL ÖZEL
MMO-EMO ONAY YAPI DENETİM ONAY
İDARE)

PROJEYİ YAPTIRAN ASANSÖR YAPTIRICISI/BİNA SORUMLUSU


ADI SOYADI-ÜNVANI ADRES BİLGİLERİ

YAPININ BULUNDUĞU YER


İL İLÇE İLGİLİ İDARE ADI(Belediye/İl Öz. İdare) MAHALLE CD/SK. NO: PAFTA ADA/PARSEL

PROJENİN ADI PROJE NUMARASI

ASANSÖR/ASANSÖRLERİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ VE UYGULANAN MEVZUAT ŞARTLARI

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği


ASANSÖRÜN UYDUĞU İLGİLİ Binaların Yangından Korunmasına Dair Yönetmelik
MEVZUATLAR 2014/33/AB Asansör Yönetmeliği
TS EN 81-20, TS EN 81-70, TS EN 81-71, TS EN 81-72, TS EN 81-73

Seyir
Tahrik Durak Kabin
SINIFI ASANSÖR ADETİ KAPASİTE(KG/KİŞİ) HIZ(m/s) Mesafesi Motor Gücü
Cinsi Sayısı Ölçüleri
(m)
I ELEKTRİKLİ 1 1125 KG /15 KİŞİ 1.6 10 27 1,2x2,1 m 22 kW
I ELEKTRİKLİ 1 450 KG /6 KİŞİ 1.6 10 27 1,0x1,25 m 7,5 kW

4.2. Örnek Asansör Trafik Hesabı

53 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

10 Katlı bir binanın her katında 4 daire, her dairede 1 yatak odası ve 2 adet oturma odası vardır.
Binanın katlar arası mesafesi 3 metre, kat kapısı ortadan açılan 900 mm genişlikte kapı seçilmiştir.
Bu binaya ait trafik hesabı yapılarak asansör sayısı hesaplanmıştır.
4.2.1. Binada bulunan insan sayısının tespiti
Her bir dairenin ilk yatak odası için 2 kişi, diğer her oda için 1 kişi, trafik hesabında dikkate alınır.
Buna göre her daire için 4 kişi,
Her katta (c) = 4x4 = 16 kişi
Binadaki bulunan sürekli kişi sayısı = b = 16x9 = 144 kişi
Bu sayıya kişi artış oranını eklediğimizde,
b  200 kişi  =  30
B = 144 + (0,30 . 144) =188 kişi

4.2.2. Asansörün Bir Seferi İçin Gerekli Seyir Zamanı


1125kg kapasiteli asansör için
H : 8,8 (Tablo 3)
S : 7,46 (Tablo 5)
p : 15 kişi için 15.0,8 = 12 (%80 doluluk oranı)
tp : 2,2 (s) (Tablo 8)
ta : 2,5 (s) (Tablo 4)
tk : 3,8 (s) (Tablo 4)
tg : 6 (s) (Tablo 6)
V : 1,6 m/s (Tablo 2)
h :3m
tv = h/V = 3/1,6 = 1,875 (s)
ts = ta + tk + tg - tv (s)
ts = 2,5 + 3,8 + 6 – 1,875= 10,425 (s)
TR = 2.H.tv+ (S + 1) ts + 2.p. tp
TR1 = 2 . 8,8. 1,875 + (7,46 + 1). 10,425 + 2 . 12. 2,2 = 149,9955 s

450 kg kapasiteli asansör için


H : 8,16 (Tablo 3)
S : 4,56 (Tablo 5)
p : 6 kişi için 6.0,8 = 4,8 (%80 doluluk oranı)
tp : 2,2 (s) (Tablo 8)
ta : 2,3 (s) (Tablo 4)
tk : 2,9 (s) (Tablo 4)
tg : 6 (s) (Tablo 6)
V : 1,6 m/s (Tablo 2)
h :3m
tv = h/V = 3/1,6 = 1,875 (s)
ts = ta + tk + tg - tv (s)
ts = 2,3 + 2,9 + 6 – 1,875= 9,325 (s)
TR = 2.H.tv+ (S + 1) ts + 2.p. tp
TR2 = 2 . 8,16. 1,875 + (4,56 + 1). 9,325 + 2 . 4,8 . 2,2 = 103,567s

4.2.3. Gerekli Asansör Sayısının Hesabı

| 54
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

5 dakika da yapılan seferde taşınan insan sayısı;


5.60.p 5.60.12
R1 = = = 24
TR 149,9955

5.60.p 5.60.4,8
R2 = = = 13,9
TR 103,567

Reş = R1 + R2 ≥ B . k

Reş = 24 + 13,9 ≥ 188 . 0,075

Reş = 337,9 ≥ 14,1

1 1 1 1 1
= + = + = 0,0163 𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅ş = 61,35 𝑠𝑠
𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅ş 𝑇𝑇𝑅𝑅1 𝑇𝑇𝑅𝑅2 149,9955 103,567

𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅ş = 𝐼𝐼eer ≤ Izul

𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅ş = 61,35 ≤ 120

Planlı alanlar tip imar yönetmeliği gereğince 1,6 m/s hızında 1 adet 1125 kg asansör ve 1
adet 450 kg asansör yapılması uygundur.

4.3. Asansör Kuvvet Hesapları


4.3.1. Kuyu Alt Boşluğu Tabanına Gelen Kuvvetler
1000kg kapasiteli asansöre ait yük hesapları;
P1 = 4.gn. ( P + Q ) = 4.9,81.( 800 + 1125 ) = 75537 N Kabin için
P2 = 4.gn. ( P + q.Q ) = 4.9,81.(800 + 0,5.1125) = 53465 N Karşı Ağırlık için

Kabin Kılavuz raylarına gelen düşey kuvvet ;

k1 .gn . (P + Q) 2.9,81
. (800 + 1125)
PR = = = 18884 N
n 2

Karşı ağırlık kılavuz raylarına gelen düşey kuvvet (Pk) ; karşı ağırlıkta güvenlik tertibatı
olmadığından hesaplanmamıştır.

450kg kapasiteli asansöre ait yük hesapları;


P1 = 4.gn. ( P + Q ) = 4.9,81.( 520 + 450 ) = 38062,8 N Kabin için
P2 = 4.gn. ( P + q.Q ) = 4.9,81.(520 + 0,5.450) = 29233,8 N Karşı Ağırlık için

Kabin Kılavuz raylarına gelen düşey kuvvet ;

55 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

k 1.gn . (P + Q) 2.9,81. (520 + 450)


PR = = = 9515,7 N
n 2
Karşı ağırlık kılavuz raylarına gelen düşey kuvvet (Pk) ; karşı ağırlıkta güvenlik tertibatı
olmadığından hesaplanmamıştır.

4.3.2.Kuyu Üstü Betonuna Etki Eden Kuvvetler  PS 


Fs1 = gn . ( FMakina + FSehpa + FMontör + P + Q + (P+Q/2) )
Fs1 = 9,81.(450+100+150+800+1125+1362,5) = 39117 N

Fs2 = gn . ( FMakina + FSehpa + FMontör + P + Q + (P+Q/2) )


Fs2 = 9,81.(350+100+150+520+450+745) = 22710,15 N

4.4. Elektrikli Asansör Motor Gücü Hesabı


N=(1/).[(Q.V)/(2.102)]
1125 kg kapasiteli asansör palangalı (2/1) sistem olduğundan verim %10 eksiltilir.
=0,5-0,1=0,4

N1=(1/0,4).[(1125.1,6)/(2.102)]=22 kW

N2=(1/0,5).[(450.1,6)/(2.102)]=7,05 kW

SONUÇ
Kapasitesi = 6 kişi – 450 kg Hızı = 1,6 m/s Durak Adedi = 10
Motor Gücü = 7,5 kW
Yukarıda özellikleri verilen 1 adet elektrikli insan asansörü tesis edilecektir.
Kapasitesi = 15 kişi – 11250 kg Hızı = 1,6 m/s Durak Adedi = 10
Motor Gücü = 22 kW
Yukarıda özellikleri verilen 1 adet elektrikli insan asansörü tesis edilecektir.

Not: Asansörlere ait motor gücünün imalatçı kataloglarında yer alan kapasite değerine göre
seçilmesi tavsiye edilir.

| 56
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

4.5. ASANSÖR AVAN PROJESİ ÖRNEK ÇİZİMLER

4.5.1. Asansör Kuyu Tabanına ve Raylara Gelen Kuvvetler

Ölçek : 1/10  1/20 olmalıdır.

Çizim –1 Karşı Ağırlığın Arkada Olması Halinde Kuyu Tabanına ve Raylara Gelen Kuvvetler

X : Kuyu Genişliği PR : Kılavuz Raylara Gelen Kuvvet


Y : Kuyu Derinliği PK : Karşı Ağırlık Raylarına Gelen Kuvvet
RA1 : Kılavuz Raylar Arası Mesafe P1 : Kabin Tamponuna Gelen Kuvvet
RA2 : Karşı Ağırlık Rayları Arası Mesafe P2 : Karşı Ağırlık Tamponuna Gelen Kuvvet

57 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Ölçek : 1/10  1/20 olmalıdır.

Çizim –2 Karşı Ağırlığın Yanda Olması Halinde Kuyu Tabanına ve Raylara Gelen Kuvvetler

X : Kuyu Genişliği
Y : Kuyu Derinliği
RA1 : Kılavuz Raylar Arası Mesafe
RA2 : Karşı Ağırlık Rayları Arası Mesafe
PR : Kılavuz Raylara Gelen Kuvvet
PK : Karşı Ağırlık Raylarına Gelen Kuvvet
P1 : Kabin Tamponuna Gelen Kuvvet
P2 : Karşı Ağırlık Tamponuna Gelen Kuvvet

| 58
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

4.5.2. Asansör Kuyusu Yatay Kesitleri

Ölçek : 1/10  1/20 olmalıdır.

Çizim –3 Karşı Ağırlığın Arkada Olması Halinde Asansör Kuyusu Yatay Kesiti

Z : Karşı Ağırlık Rayı ile Kuyu Duvarı Arasındaki Mesafe


Dx : Kabin Derinliği
Dy : Kabin Genişliği
KG : Kapı Genişliği
K : Dış Kapı Derinliği
EE : İki Ray Arası Eksenden Eksene Mesafe
RKA : Dış Kapı – Kılavuz Ray Ekseni Arası Mesafe
X : Kuyu Genişliği
Y : Kuyu Derinliği
RA1 : Kılavuz Raylar Arası Mesafe
RA2 : Karşı Ağırlık Rayları Arası Mesafe

59 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Ölçek : 1/10  1/20 olmalıdır.

Çizim –4 Karşı Ağırlığın Yanda Olması Halinde Asansör Kuyusu Yatay Kesiti

Z : Karşı Ağırlık Rayı ile Kuyu Duvarı Arasındaki Mesafe


Dx : Kabin Derinliği
Dy : Kabin Genişliği
KG : Kapı Genişliği
K : Dış Kapı Derinliği
X : Kuyu Genişliği
Y : Kuyu Derinliği
RA1 : Kılavuz Raylar Arası Mesafe
RA2 : Karşı Ağırlık Rayları Arası Mesafe
EE : İki Ray arası eksenden eksene mesafe

| 60
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

4.5.3. Asansör Kuyusu ve Makina Dairesi Düşey Kesitleri

Ölçek : 1/20  1/50 olmalıdır.

Çizim –5 Asansör Kuyusu Düşey Kesiti - Yandan Görünüş (Karşı Ağırlık Arkada)
KD : Kuyu Derinliği
K : Kapı Yüksekliği
SM : Seyir Mesafesi
H : Kuyu Üst Betonu ile Makine Dairesi Tavanı Arasındaki Mesafe
t : Kuyu Üst Betonu Yüksekliği

61 |
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

Ölçek : 1/20 ~ 1/50 olmalıdır.


Çizim –6 Asansör Kuyusu Düşey Kesiti - Önden Görünüş (Karşı Ağırlık Arkada)

KY : Kat Yüksekliği
Q : Son Kat Yüksekliği

| 62
ASANSÖR AVAN PROJESİ HAZIRLAMA TEKNİK ESASLARI

4.5.4. Makina Dairesi Yatay Kesiti

A - A KESİTİ
Ölçek : 1/101/20 olmalıdır.

Çizim –7 Makina Dairesi Yatay Kesiti

T: Makine Dairesi Genişliği


R: Makine Dairesi Derinliği

• Asansör makina dairesi kapısı en az 2000 mm yükseklikte, 600 mm genişlikte yanmaz


malzemeden olmalı ve makina dairesi dışına doğru açılmalıdır.
• Makina dairesi ortam sıcaklığı +5 C ve +40 C arasında korunmalıdır.
• Montaj sırasında veya değiştirmek gerektiğinde ağır asansör parçalarını kaldırmak için,
makina dairesi tavanına bir veya birden fazla uygun şekilde yerleştirilmiş taşıyıcı kanca monte
edilmelidir.

63 |

You might also like