ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ

AYDINLATMA PROJELERİ
 Elektrik Tesisat Projeleri (Aydınlatma Projeleri)
Bilgisayar ortamında çizilecek olan Elektrik Tesisat
Projesi, Mimarı Plan esas alınarak çizilir. Gerekli olan kısımlar
(Vaziyet Planı, Bodrum, Zemin ve Normal Kat Mimari Planları)
dışındaki çizimler silinmelidir.
Bir elektrik tesisat projesi şu kısımlardan meydana gelir.

• Proje Kapağı
• Vaziyet Planı
• Temel Topraklama Uygulama Projesi
• Elektrik Tesisat Kat Planları
• Yükleme Cetvelleri
• Kolon Şemaları
• Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesapları
• Aydınlatma Cetveli ve Örnek Aydınlatma Hesabı
• Teknik ve Özel Şartnameler 2
• Semboller Tablosu
 Mimari Planlar
İnşaat mühendisleri ve mimarlar tarafından yürürlükteki
kanun ve mevzuatlara uygun olarak çizilen yapım planlarına
Mimari Plan denir. Normal büyüklükteki mimari planlar 1/50
ölçekte çizilirler. Mimari planlarda yapıya ait yapım
özelliklerinin tamamı gösterilmelidir.
Elektrik tesisat projesi hazırlanmasında özellikle mimari
plan üzerinde bulunan tefriş (yerleşim) planına dikkat
edilmelidir. Tefriş planına göre elektrik tesisat projesi çizilirken,
• Mutfak düzenine göre anahtar, priz ve armatürlerin
yerlerine,
• Elektrikle çalışan aletlerin (kombi, hidrofor, motor vb.)
yerleri,
• Baca ve hava boşluklarının yerlerine,
• Kapılarına açılış yönlerine,
• Odaların mobilya yerleşim düzenlerine,
3
• WC, banyo, lavabo gibi ıslak hacimlerde küvet, dolap ve
aynanın yerlerine dikkat edilmelidir.
 Vaziyet Planı
Projelerde, binanın bulunduğu konumu belirten
çizimlere Vaziyet Planı denir. Bu planlar 1/200 - 1/500 –
1/1000 ölçeğinde çizilir. Mimari vaziyet planında binanın üstten
görünümü, katların kesitleri, bulunduğu cadde yada sokağın
isimleri, coğrafi yönler (kuzey) belirtilir. Elektrik tesisat
projesindeki vaziyet planında ise ek olarak, elektrik enerjisinin
alındığı direk yada kutu numarası, hattın uzunluğu, elektrik
enerji girişi, kullanılan kablonun adı, Telekom girişi
belirtilmelidir.

4
 HARMANLIK S.
KUZEY

YERALTI BESLEME 15mt

TREDAŞ
DAĞITIM KUTUSU

KARAHIDIR CAD.

VAZİYET PLANI ÖLÇEK: 1/200

5

Ders İçi Örnek Uygulama 1’e Ait Vaziyet Planı

 Proje Kapağı
Her elektrik tesisat projesinde, proje sorumlusu, arsa
bilgileri ile ilgili özet bilgilerin bulunduğu bir “Proje Kapağı”
mevcuttur. Proje kapağı çiziminde dikkat edilmesi gereken
hususlar aşağı verilmiştir.
• Proje başlığı yazı yüksekliği Height:35br
• Diğer yazıların yüksekliği Height:12,5br
• Proje kapağı, standart A4 kağıdı 297x210mm
ölçülerinde olacaktır.

6
 AD MÜHENDİSLİK
TEL: 0 000 000 00 00 FAX: 0 000 000 00 00 GSM: 0 000 000 00 00
ADRES: TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU KARAHIDIR MAH.
OKUL YOLU SOKAK ELEKTRİK PROGRAMI
KIRKLARELİ

PROJE Adı Soyadı Oda No Belge No Vergi Dairesi Vergi No Sorumluluk İmzası
SORUMLUSU Volkan ERDEMİR

YAPI DENETİM FİRMASI

YAPI DENETİM VERGİ DAİRESİ DENETÇİ ELEKTRİK MÜH. ODA SİCİL DENETÇİ Sorumluluk İmzası
NUMARASI NUMARASI ADI SOYADI NO BELGE NO

EMO ONAYI TREDAŞ ONAYI

PROJE SORUMLUSU

TEKNİK UYGULAMA SORUMLUSU YAPI DENETİM ONAYI

..........NOLU MUHENDIS ICIN

TESCIL EDILMISTIR.

Adı Soyadı Volkan ERDEMİR

PROJEYİ
YAPTIRANIN Adresi Teknik Bilimler MYO. Karahıdır Mah. Harmalık Mevkii Okul yolu Sk.
Vergi Dairesi ve Vergi No
ARSANIN ÖZELLİKLERİ
Adı Soyadı Volkan ERDEMİR
YAPI
SAHİBİNİN Adresi Teknik Bilimler MYO. Karahıdır Mah. Harmalık Mevkii Okul yolu Sk.
Vergi Dairesi ve Vergi No

İL İLÇE/BELEDİYE ADRES PAFTA ADA PARSEL

KIRKLARELİ KIRKLARLİ/MERKEZ Tek. Bil. MYO. Karahıdır M. Okul yolu Sk.
YAPININ ÖZELLİKLERİ
YAPININ YAPIM TOPLAM KAT BAĞIMSIZ TOPLAM YAPININ ESKİ YENİ TOPLAM
KURULU
7
KULLANMA TOPLAM EKLENEN
SINIFI SÜRESİ (AY) SAYISI BÖLÜM SAYISI ALAN (m2)
AMACI GÜÇ (W) GÜÇ (W) GÜÇ (W)

ÇİZEN ÇİZİM TARİHİ ÖLÇEK PROJE NO DİREK NO TALEP GÜÇ KONTROL

VOLKAN ERDEMİR 29.11.2012 1/50

 Basit Mimari ve Tefriş Planı Çizimi
Elektrik tesisat projesi çizimi, mimari planda belirtilen
yerleşim planına uygun olarak yapılır. Priz ve anahtarların
yerlerinin belirlenmesinde kapı açılış yönleri ve kullanılacak
elektrikli ev aletlerinin bulunduğu yerlere dikkat edilmelidir.

8
 BANYO

FIRIN
2000W

ÇAM.MAK.
2500W

Y.ODASI MUTFAK
BUL.MAK.
2500W

HOL
Ders İçi Uygulama1’ e
ait Zemin Kat Tefriş
E.Y.ODASI
SALON
Planı

Sigorta
Kutusu

TREDAŞ Enerji Girişinin

Yapılacağı Yer

TERAS

ZEMİN KAT TEFRİŞLİ PLAN ÖLÇEK:1/50

 Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı
Temel topraklama hesabı yapılırken temel yerine ait toprak
özgül direnç değeri bilinmelidir. Alternatif akım frekanslarında
sık ölçülen toprak özgül direnç değerleri aşağıdaki gibidir.

Toprak Direnci (ρ.E)

Toprak Cinsi
(ohm.m)
Bataklık 5-40
Çamur 20-200
Kum 200-2500
Çakıl 2000-30000
Havanın etkisiyle dağılmış toprak Çoğunlukla < 1000
Kumtaşı 2000-3000
Granit >50000
Morenin (Buzul Taşı) >30000
10
 Temel Topraklaması Uygulama Projesi Çizimi

• Temel topraklaması kapalı bir ring (halka) şeklinde

yapınız. Yani temeli tamamen kapsayacak şekilde
gösteriniz.
• Büyük alanlara sahip binalar için temel topraklayıcı
tarafından çevrelenen alan 20x20m ölçülerinde
olmalıdır. Daha büyük alanlarda iki yada daha fazla
bölüme ayırınız.
• Kullanılan topraklayıcı ile ilgili bilgiler projede
belirtilmelidir.
• Temel topraklamasında, en küçük kesiti 30x3,5mm olan
çelik şerit kullanılmalıdır. Projede her bir kısım için şerit
uzunluklarını gösteriniz.
• Potansiyel dengeleme barasına bağlanacak bağlantı
filizi bina bağlantı kutusunun yakınına yerleştiriniz.
11
• Topraklama çubukları arasındaki mesafe çubuk boyunun
en az iki katı olmalıdır.
 Temel Topraklama Hesabı
İlk önce inşaat temel alanı hesaplanır. Temel alanı
geometrik olarak kare, dikdörtgen yada farklı şekilde olabilir.
İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃
a: Temelin kısa kenarı
b: Temelin uzun kenarı
&: Toprak özgül direnci (Ölçüm sonucuna göre yada
tablodan yaklaşık değer olarak alınır.)
lç: Çubuk boyu
L: Şerit uzunluğu
Ry: Yatay topraklama eşdeğer direnci
Rç: Dikey topraklama eşdeğer direnci
D: Şerit çapı (Eşdeğer alan)
h Gömülme derinliği
Re: Toplam topraklama eşdeğer direnci
12
 𝑨
Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐.
𝟑,𝟏𝟒
& &
Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 = +
𝟐.𝑫 𝑳
&
Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç =
𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍ç
𝟏 𝟏 𝟏
Toplam topraklama eşdeğer direnci = +
𝑹𝒆 𝑹𝒚 𝑹ç

13
 Ders İçi
Uygulama1’ e ait
Temel Planı

14
 1,5mt  1,5mt 
anizli Topraklama Elektrodu Galvanizli Topraklama Elektrodu

8,75mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

4,6mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

4,6mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

Ders İçi
1,5mt 
Galvanizli Topraklama Elektrodu
1,5mt 
Galvanizli Topraklama Elektrodu
Uygulama1’ e ait
Temel
Topraklama

5,2mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

5,2mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

Uygulama Projesi

Potansiyel Dengeleme Barasýna

15
3,50mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi 5,25mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi
1,5mt  1,5mt 
Galvanizli Topraklama Elektrodu Galvanizli Topraklama Elektrodu

TEMEL TOPRAKLAMA UYGULAMA PROJESİ

 Ders İçi Örnek Uygulama (Temel Topraklama
Direnci Hesaplamaları)
Temel topraklaması yapılacak olan binanın bulunduğu
arazinin toprak yapısına uygun olarak toprak özgül direncini
&=150ohm.m olarak alındı.
Temelin kısa ve uzun kenar uzunlukları
a: 8,75m b: 9,75m
Topraklama elektrotu boyu lç: 1,5m
Topraklama uygulama projesinden galvanizli
topraklama şeridi uzunluğu verilenlerden yararlanarak
l: 37,1m
İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟖, 𝟕𝟓. 𝟗, 𝟕𝟓
𝑨 = 𝟖𝟓, 𝟑𝟏𝟑𝒎𝟐

16
Şerit çapı (Eşdeğer alan)
𝑨 𝟖𝟓,𝟑𝟏𝟑
𝑫 = 𝟐. = 𝟐. ⟹ 𝑫 = 𝟏𝟎, 𝟒𝟐𝟒𝒎
𝟑,𝟏𝟒 𝟑,𝟏𝟒

Yatay topraklama eşdeğer direnci

& & 𝟏𝟓𝟎 𝟏𝟓𝟎
𝑹𝒚 = + = + ⟹ 𝑹𝒚 = 𝟏𝟏, 𝟐𝟑𝟖𝜴
𝟐.𝑫 𝑳 𝟐.𝟏𝟎,𝟒𝟐𝟒 𝟑𝟕,𝟏

Dikey topraklama eşdeğer direnci

& 𝟏𝟓𝟎
𝑹ç = = ⟹ 𝑹ç = 𝟏𝟔, 𝟔𝟔𝟕𝜴
𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍ç 𝟔.𝟏,𝟓

Toplam topraklama eşdeğer direnci

𝟏 𝟏 𝟏 𝟏 𝟏 𝟏
= + ⟹ = +
𝑹𝒆 𝑹𝒚 𝑹ç 𝑹𝒆 𝟏𝟏,𝟐𝟑𝟖 𝟏𝟔,𝟔𝟔𝟕
𝟏
= 𝟎, 𝟏𝟒𝟖𝟗𝟖𝟐𝟔𝟎𝟓 (Bu sonucun tersi alınmalıdır.)
𝑹𝒆

𝑹𝒆 = 𝟔, 𝟕𝟏𝟐𝜴 (Toplam topraklama eşdeğer direnci)

Önemli Not: Yukarı yapılan işlemde elde edilen
17
sonucun tersini almayı unutmayınız.
 Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde
Madde 8-a1/i’ye göre;
Ut=Temas gerilimi : 50V
In= Aşırı akım koruma anahtarı açma akımı : 30mA
𝑼𝒕 𝟓𝟎𝑽
𝑹𝒆 < = = 𝟏𝟔𝟔𝟔, 𝟔𝟕𝜴 olduğundan yapılan temel
𝑰𝒏 𝟑𝟎𝒎𝑨
topraklaması uygundur.
AŞIRI AKIM KORUMA ANAHTARI KULLANILMASI
ZORUNLUDUR.

18
 Potansiyel Dengeleme
Bir bina tesisatındaki kontrol dışı aşırı darbeleri
önleyebilmek için, tüm metalik bileşenlerin, tüm elektrikli
sistemlerin ve yıldırımdan korunma sisteminin birbirine
bağlanması gereklidir. DIN VDE 0100-410 ve -540
standartlarında öngörülen bu potansiyel dengelemesi, genelde
binanın bodrum katına yerleştirilmekte ve koruma iletkenleri ile
metalik sistemler arasında tehlikeli potansiyel farklarının ve
temas gerilimlerinin oluşmasını engellemektedir

19
21
22
23
24
Elektrik Tesisatlarında Topraklamalar Yönetmeliği

25
KAYNAKLAR

• Volkan ERDEMİR, Üniversite Ders Notları

• MEGEP; Aydınlatma Projeleri; Ankara 2011
• MEGEP; Bilgisayar Destekli Proje Çizimi; Ankara 2011
• MEGEP; Temel Teknik Resim; Ankara 2011
• MEGEP; Topraklama Projeleri; Ankara 2011
• Mehmet Çevik, Teknik Resim Ders Notları; İzmir 2010
• www.wikipedia.org
• www.emo.org
• İlgili Şartname ve Yönetmelikler
26