BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II

(AYDINLATMA VE KUVVET PROJESİ ÇİZİMİ)

1
ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ
TEMEL TOPRAKLAMA UYGULAMA PROJESİ VE HESABI
BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Temel topraklama hesabı yapılırken temel yerine ait toprak özgül direnç değeri bilinmelidir. Toprak
özgül direnci, kalibrasyon sertifikası bulunduran Earth Tester (Meger) ölçü aletleri ile ölçülür. Bu ölçü
aletlerinin yılda bir kez kalibrasyondan geçmeleri gerekmektedir.
Alternatif akım frekanslarında sık ölçülen toprak özgül direnç değerleri aşağıdaki gibidir.

Toprak Direnci (ρ.E)

Toprak Cinsi
(ohm.m)
Bataklık 5-40
Çamur 20-200
Kum 200-2500
Çakıl 2000-30000
Havanın etkisiyle
Çoğunlukla < 1000
dağılmış toprak
Kumtaşı 2000-3000
Granit >50000
Morenin (Buzul Taşı) >30000 Earth Tester (Meger) Ölçü Aletleri
3

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Temel Topraklaması Uygulama Projesi Çizimi

• Temel topraklaması kapalı bir ring (halka) şeklinde yapınız. Yani temeli tamamen kapsayacak
şekilde gösteriniz.
• Büyük alanlara sahip binalar için temel topraklayıcı tarafından çevrelenen alan 20x20m
ölçülerinde olmalıdır. Daha büyük alanlarda iki yada daha fazla bölüme ayırınız.
• Kullanılan topraklayıcı ile ilgili bilgiler projede belirtilmelidir (Φ20 Bakır Topraklama Çubuğu
yada 50x50x5 Galvaniz Kaplamalı Topraklama kazığı gibi.).
• Temel topraklamasında, en küçük kesiti 30x3,5mm olan çelik şerit kullanılmalıdır. Projede her
bir kısım için şerit uzunluklarını gösterilmelidir.
• Potansiyel dengeleme barasına bağlanacak bağlantı filizi bina bağlantı kutusunun yakınına
yerleştiriniz.
• Topraklama çubukları arasındaki mesafe çubuk boyunun en az iki katı olmalıdır.

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Temel Topraklama Hesabı

İlk önce inşaat temel alanı hesaplanır. Temel alanı geometrik olarak kare, dikdörtgen yada
farklı şekilde olabilir.
İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃
a: Temelin kısa kenarı
b: Temelin uzun kenarı
&: Toprak özgül direnci (Ölçüm sonucuna göre yada tablodan yaklaşık değer olarak alınır.)
lç: Çubuk boyu
L: Şerit uzunluğu
Ry: Yatay topraklama eşdeğer direnci
Rç: Dikey topraklama eşdeğer direnci
D: Şerit çapı (Eşdeğer alan)
H: Gömülme derinliği
Re: Toplam topraklama eşdeğer direnci

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

𝑨
Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐. 𝟑,𝟏𝟒
& &
Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 = 𝟐.𝑫 + 𝑳
&
Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç = 𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍
ç
𝟏 𝟏 𝟏
Toplam topraklama eşdeğer direnci =𝑹 +𝑹
𝑹𝒆 𝒚 ç

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

zemin kolon baðlantýfilizi

min
0,6m. toprak
Ø 95 mm
çýplak örgülü bakýr
1,5m. Ø 20 mm 1,5 m.
BAKIR KAPLI ÇELÝK ÇUBUK

toprak çelik donatý

Topraklama Detayý
Çelik donatýlý temel topraklayýcý

Bağlantı filizi
Dış Duvar

Temel betonu
1 ESNEK BAÐLANTI (GENLEÞME KÖPRÜSÜ)
Temel 2 DÝLATASYON DERZÝ(HAREKET ARALIÐI)

8
ÝNÞAATLARIN ÝÇÝNDE, ESNEK BAÐLANTI ÝLE
HAREKET ARALIKLARININ KÖPRÜLENMESÝ
DEMİR DONATISI OLAN DEMİR

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı
50x50x5 Galvaniz 50x50x5 Galvaniz
Topraklama Kazığı Topraklama Kazığı

1,5m Ø20 Bakır 1,5m Ø20 Bakır

Topraklama Çubuğu Topraklama Çubuğu
8,8m 30x3,5 Galvaniz Topraklma
Şeridi

8,3m 30x3,5 Galvaniz Topraklma

8,3m 30x3,5 Galvaniz Topraklma

Şeridi

Şeridi
2,4m 30x3,5 Galvaniz Topraklma 6,4m 30x3,5 Galvaniz Topraklma

1,5m Ø20 Bakır

Şeridi
Potansiyel
Şeridi
1,5m Ø20 Bakır 9
Topraklama Topraklama
Topraklama Çubuğu
Barasına Çubuğu
50x50x5 Galvaniz 50x50x5 Galvaniz
Topraklama Kazığı Topraklama Kazığı

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Örnek Uygulama (Temel Topraklama Direnci Hesaplamaları)

• Temel topraklaması yapılacak olan binanın bulunduğu arazinin toprak yapısına uygun olarak
toprak özgül direncini & = 𝟏𝟓𝟎𝒐𝒉𝒎. 𝒎 olarak alındı.
• Temelin kısa ve uzun kenar uzunlukları
𝒂 = 𝟖, 𝟑𝟎 𝒎 𝒃 = 𝟖, 𝟖𝟎 𝒎
• Topraklama elektrotu boyu
𝒍ç = 𝟏, 𝟓 𝒎
• Topraklama uygulama projesinden galvanizli topraklama şeridi uzunluğu verilenlerden
yararlanarak;
𝒍 = 𝟑𝟒, 𝟐 𝒎
İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟖, 𝟑𝟎. 𝟖, 𝟖𝟎
𝑨 = 𝟕𝟑, 𝟎𝟒 𝒎𝟐
10

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

𝑨 𝟕𝟑,𝟎𝟒
• Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐. = 𝟐. ⟹ 𝑫 = 𝟗, 𝟔𝟒𝟔𝒎
𝟑,𝟏𝟒 𝟑,𝟏𝟒
& & 𝟏𝟓𝟎 𝟏𝟓𝟎
• Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 = 𝟐.𝑫 + 𝑳 = 𝟐.𝟗,𝟔𝟒𝟔 + 𝟑𝟒,𝟐 ⟹ 𝑹𝒚 = 𝟏𝟐, 𝟏𝟔𝟏𝜴
& 𝟏𝟓𝟎
• Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç = 𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍 = 𝟒.𝟏,𝟓 ⟹ 𝑹ç = 𝟐𝟓𝜴
ç
𝟏 𝟏 𝟏 𝟏 𝟏 𝟏
• Toplam topraklama eşdeğer direnci =𝑹 +𝑹 ⟹ = 𝟏𝟐,𝟏𝟔𝟏 + 𝟐𝟓
𝑹𝒆 𝒚 ç 𝑹𝒆
𝟏
= 𝟎, 𝟏𝟐𝟐𝟐𝟑 (Bu sonucun tersi alınmalıdır.)
𝑹𝒆
𝑹𝒆 = 𝟖, 𝟏𝟐𝟏𝜴 (Toplam topraklama eşdeğer direnci)
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde Madde 8-a1/i’ye göre;
Ut=Temas gerilimi : 50V
In= Aşırı akım koruma anahtarı açma akımı : 30mA
𝑼𝒕 𝟓𝟎𝑽
𝑹𝒆 < = 𝟑𝟎𝒎𝑨 = 𝟏𝟔𝟔𝟔, 𝟔𝟕𝜴 olduğundan yapılan temel topraklaması uygundur.
𝑰𝒏
AŞIRI AKIM KORUMA ANAHTARI KULLANILMASI ZORUNLUDUR.
11

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı
1,5mt  1,5mt 
Galvanizli Topraklama Elektrodu Galvanizli Topraklama Elektrodu

8,75mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

4,6mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

4,6mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi
1,5mt  1,5mt 
Galvanizli Topraklama Elektrodu Galvanizli Topraklama Elektrodu

5,2mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi

5,2mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi
Potansiyel Dengeleme Barasýna

Ders İçi Uygulama1’ e ait Temel Planı ve 1,5mt 

3,50mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi 5,25mt 30x3,5mm Galvanizli Topraklama Şeridi
1,5mt 
12
Galvanizli Topraklama Elektrodu Galvanizli Topraklama Elektrodu

Temel Topraklama Uygulama Projesi TEMEL TOPRAKLAMA UYGULAMA PROJESİ

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Ders İçi Örnek Uygulama (Temel Topraklama Direnci Hesaplamaları)

Temel topraklaması yapılacak olan binanın bulunduğu arazinin toprak yapısına uygun olarak
toprak özgül direncini &=150ohm.m olarak alındı.
Temelin kısa ve uzun kenar uzunlukları a: 8,75m b: 9,75m
Topraklama elektrotu boyu lç: 1,5m
Topraklama uygulama projesinden galvanizli topraklama şeridi uzunluğu verilenlerden
yararlanarak l: 37,1m
İ𝒏ş𝒂𝒂𝒕 𝑻𝒆𝒎𝒆𝒍 𝑨𝒍𝒂𝒏ı = 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟖, 𝟕𝟓. 𝟗, 𝟕𝟓
𝑨 = 𝟖𝟓, 𝟑𝟏𝟑𝒎𝟐
𝑨 𝟖𝟓,𝟑𝟏𝟑
Şerit çapı (Eşdeğer alan) 𝑫 = 𝟐. = 𝟐. ⟹ 𝑫 = 𝟏𝟎, 𝟒𝟐𝟒𝒎
𝟑,𝟏𝟒 𝟑,𝟏𝟒
& & 𝟏𝟓𝟎 𝟏𝟓𝟎
Yatay topraklama eşdeğer direnci 𝑹𝒚 = 𝟐.𝑫 + 𝑳 = 𝟐.𝟏𝟎,𝟒𝟐𝟒 + 𝟑𝟕,𝟏 ⟹ 𝑹𝒚 = 𝟏𝟏, 𝟐𝟑𝟖𝜴
& 𝟏𝟓𝟎
Dikey topraklama eşdeğer direnci 𝑹ç = 𝑲𝒂𝒛ı𝒌 𝒂𝒅𝒆𝒕𝒊.𝒍 = 𝟔.𝟏,𝟓 ⟹ 𝑹ç = 𝟏𝟔, 𝟔𝟔𝟕𝜴
ç
13

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

𝟏 𝟏 𝟏 𝟏 𝟏 𝟏
Toplam topraklama eşdeğer direnci =𝑹 +𝑹 ⟹ = 𝟏𝟏,𝟐𝟑𝟖 + 𝟏𝟔,𝟔𝟔𝟕
𝑹𝒆 𝒚 ç 𝑹𝒆
𝟏
= 𝟎, 𝟏𝟒𝟖𝟗𝟖𝟐𝟔𝟎𝟓 (Bu sonucun tersi alınmalıdır.)
𝑹𝒆
𝑹𝒆 = 𝟔, 𝟕𝟏𝟐𝜴 (Toplam topraklama eşdeğer direnci)
Önemli Not: Yukarı yapılan işlemde elde edilen sonucun tersini almayı unutmayınız.

Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde Madde 8-a1/i’ye göre;

Ut=Temas gerilimi : 50V
In= Aşırı akım koruma anahtarı açma akımı : 30mA
𝑼𝒕 𝟓𝟎𝑽
𝑹𝒆 < = 𝟑𝟎𝒎𝑨 = 𝟏𝟔𝟔𝟔, 𝟔𝟕𝜴 olduğundan yapılan temel topraklaması uygundur.
𝑰𝒏

AŞIRI AKIM KORUMA ANAHTARI KULLANILMASI ZORUNLUDUR.

14

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Potansiyel Dengeleme
• Bir bina tesisatındaki kontrol dışı aşırı darbeleri önleyebilmek için, tüm metalik bileşenlerin, tüm
elektrikli sistemlerin ve yıldırımdan korunma sisteminin birbirine bağlanması gereklidir.
• DIN VDE 0100-410 ve - 540 standartlarında öngörülen bu potansiyel dengelemesi, genelde
binanın bodrum katına yerleştirilmekte ve koruma iletkenleri ile metalik sistemler arasında
tehlikeli potansiyel farklarının ve temas gerilimlerinin oluşmasını engellemektedir.

15

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE I
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

https://electrical-engineering-portal.com/earthing-protection-
system?fbclid=IwAR1KNp8Ow8qB93aDVIPRx-ewPZ-yHyZ43nzer-
exh8e1rT5Ogz4mplTZZ0s
16

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

Wenner Metodu ile toprak

özgül direncinin elde edilmesi 17

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II
Temel Topraklama Uygulama Projesi Çizimi ve Hesabı

18

ELP-13206 Bilgisayar Destekli Proje II Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

KAYNAKLAR

• BAYKAL, Gökalp; AutoCAD2006 Pusula Yayıncılık

• BAYKAL, Gökalp, ÖĞÜTLÜ, Murat; Temel AutoCAD2014, Pusula Yayıncılık
• Volkan ERDEMİR, Üniversite Ders Notları
• MEGEP; Aydınlatma Projeleri; Ankara 2011
• MEGEP; Bilgisayar Destekli Proje Çizimi; Ankara 2011
• MEGEP; Topraklama Projeleri; Ankara 2011
• MEGEP; Yangın Algılama ve İhbar Sistemlerinin Bağlantıları ve Montajı; Ankara 2011
• Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri Tasarım ve Uygulama esasları
• www.wikipedia.org
• www.emo.org
• İlgili Şartname ve Yönetmelikler

19