İKİTELLİ-ATAKÖY M E T R O H A T T I İNŞAAT V E E L E K T R O M E K A N İ K İŞLERİ

TEKNİK ŞARTNAME

1- K A B A V E İ N C E İ N Ş A A T İ Ş L E R İ

İÇİNDEKİLER

t K A B A V E İNCE İNŞAAT İŞLERİ

1.1. GİRİŞ 1
1.2. T O P R A K İŞLERİ 1
1.3. B E T O N İŞLERİ 9
1.4. K A L I P İŞLERİ 20
1.5. B E T O N A R M E ÇELİĞİ 22
1.6. BETON YAPI 26
1.7. ÖNGERME 30
1.8. JEOLOJİ V E ZEMİN KARAKTERİ STLİKLERİ 46
1.9. JEODEZİK ÇALIŞMALAR 49
1.10. ZEMİN A N K R A J L A R I 50
1.11. ÇELİK Y A P I 52
1.12. SU YALITIMI 57
1.13. DRENAJ 63
1.14. D E L M E TÜNELLER 67
1.15. T B M İLE T Ü N E L A Ç M A Ç A L I Ş M A L A R I 95
1.16. İNCE İŞLER 139
1.17. TOPRAKLAMA 157
1.18. KÖPRÜ MESNETLERİ 161
1.19. DONATILI ZEMİN D U V A R ( T O P R A K A R M E ) 164
 O 2 Şubat 2016

í •

•O- c, ^äSfa D9

0 Ü
^ 9
l . K A B A V E İNCE İ N Ş A A T İŞLERİ

1.1. GİRİŞ

Proje kapsamında yapılacak imalatlar öncelikle Türk Standartlarına uygun olacaktır. Bukonuda bir
Türk standartlarımın mevcut olmaması durumunda DİN veya Uluslararası bu işle ilgili standartlar
kullanılacaktır.

Ortak koşullarda belirtilen standartlardan başka kullanılacak başlıca Türk Standartları bir referans
olarak aşağıda sıralanmışlardır:

T S E N 197-1 - Çimento- Bölüm 1: Genel Çimentolar- Bileşim. Özellikler ve Uygunluk

. - '
c
Kriterleri
T S 498 -Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yükler
T S 500 -Betonarme Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları
T S 648 - Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları
T S 706 E N 12620 -Beton Agregaları
T S 708 -Beton Çelik Çubukları
T S 1247 -Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları (Normal Hava Koşullarında).
T S 1248 -Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları (Anormal Hava Koşullarında)
T S 1500 -İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
T S 1900 -İnşaat Mühendisliğinde Zemin Deneyleri
T S 1901 -İnşaat Mühendisliğinde Sondaj Yolları ile Örselenmiş ve Örselenmemiş
Numune Alma Yöntemleri
TS 3167 -Kazık Temellerin Hesap ve Düzenlenmesinde Genel Kurallar
TS 3168 E N 1536 - Özel Jeoteknik Uygulamalar Delme (Fore)- Kazıklar
TS 3169 Çakma Kazıklar
TS 3233 -Öngerİlmeli Beton Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları
TS 5930 -Taze Beton - Kıvam Sınıflandırması
TS 4559 -Beton Çelik Hasırlan

XX T O P R A K İŞLERİ

Yüklenici, yapacağı her toprak işi İçin :

Konumunu,
Metod, program, ölçümleme, kayıt ve testleri.
Saha drenajını,
Varsa yıkımı.
Güvenlik önlemleri, destekleme sistemlerini.
Taşıma ve depolama ile malzeme ocakları ve döküm Afenlarİrlrfdç^ren detaylı bir plan
hazırlayacaktır. B u plan, işe başlanmasının düşünüldüğü fatihten/en/az 14 gün önce Yapı
Denetim Görevlisi'nin onayına sunulacaktır. Yapı Denetim Udörevlisi/İdare'ninonayı
alınmadan toprak işine başlanmayacaktır.

Yüklenici yapılan projede gösterildiği gibi ve ölçüm noktaları, raporlar ve koordinatları kullanarak
işareti ey ecektir. Yapıların doğru işaretlenmesinden Yüklenici sorumludur. Yüklenici ihmalinden dolayı
yapılacak olan fazla işler Yapı Denetim Görevlisi/İdare'ninisteği üzerine derhal ve bedelsiz olarak
Yüklenici tarafından yapılacaktır.

Gerekli bütün güvenlik tedbirlerinden Yüklenici sorumludur. Toprak işlerinin başlamasından kesin
kabule kadar, kazaların önlenmesi için Yüklenici iş güvenliği hükümlerini yakından takip edecektir.

Yüklenici malzemenin gevşemesinden kaçınmak veya kayaların projede gösterilen sınırların dışında
kazılmasını önlemek için gerekli bütün önlemleri almalıdır.
Yüklenici, Önerdiği detaylı kazı metodunu Yapı Denetim Görevlisi/İdare'yeyazılı onayını almak üzere
sunacaktır.

Yüklenici kazı ve dolguları, projelerinde gösterilen ölçülerde yapmakla y ü k ü m l ü d ü r A ^

1.2.1. KAZI

1.2.1.1. Kazı Yapılması

İşin gerektirdiği açık kazıların ; 0 2 Şubat 2016

Projelerinde gösterildiği şekilde yapılması,
Bunun için gerekli araç, gereç ve ekipmanın sağlanması,
Kazıdan çıkan tekrar kullanıma uygun malzemenin onaylanmış yt
Kazıdan çıkan uygun olmayan malzeme için döküm sahası temiı as*igérekli
önlemlerin alınması,
Uygun olmayan malzemenin döküm sahasına taşınması, döküm sonrası gereken düzeltme
işlemlerinin yapılması,
Projelerde gösterilen veya Yapı Denetim Görevlisi'nin belirlediği seviyelere inen kazıyı
takiben, açık yüzeylerin tahripten korunması,
Kazı sahasının kuru tutulması,
Gerektiğinde kazı destekleme işlerinin yapılması,
Kazı ile ilgili güvenlik önlemlerinin alınması,
Fazla yapılmış kazı olması durumunda, Yapı Denetim Görevi i si/İdare'ninonaylayacağı
tarzda ve malzeme ile doldurularak proje ölçülerine getirilmesi,
Kazıya engel ağaç, kök, çit vs. nin kaldırılması, bina ve tesisin yıkımlarının yapılması,
kalıntılarının saha dışına çıkarılması,
Kazı ile ilgili olabilecek diğer işlemlerin yapılması "Kazı Yapılması" başlığı altında
Yüklenicinin yükümlülüğündedir.

1.2.1.2. Kazının K u r u Tutulması

Yüklenici gerek kazının ve gerekse inşaatın yapımı sırasında çalışma alanını kuru tutmak için gereken
her türlü önlemi alacaktır. Bunun için ;

Yeraltı su düzeyi, kurulacak piyezometre düzeni ile devamlı olarak kontrol altında
tutulacaktır.
Kazı içine giren su, uygun yerlerdeki drenaj kuyularında toplanacak ve kazı yerinden
pompalanacaktır. Gerekiyorsa zeminin cinsine göre kuyularda uygun kum filtreleri
kullanılacaktır.
Önemli miktarda su gelebilecek bölgelerde, sahanın özelliğine göre, palplanşh y a da
batardolu koruma yapılacaktır.
Yüzeysel sulara karşı çevre hendekleri açılacak, koruyucu saha drenajı yapılacaktır.

Alınması gereken tüm önlemler sahadaki koşullar göz Önünde tutularak projelendirilecek, Yapı Denetim
Görevlisi/İdare'nin onayından sonra yürürlüğe sokulacaktır. Önlemler kontrol altında olacak ve devamlı
hizmet vermesi sağlanacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi gerekli gördüğünde, Yüklenici yeraltı suyundan örnekler alarak Yapı Denetim
Görevlisi'nin belirleyeceği deneyleri yaptıracaktır.

1.2.1.3. Kazıların Desteklenmesi

Şevli açık kazı olanakları bulunmayan sahalarda ;

Kazı derinliğine,
Zeminin cinsine. AGA BHBVl
W T/C. A.Ş.

m
Tel: B Z T Î ^ s e ö f T •anırköy-İSTANBUL
 Düşey ve yatay yükleregöre planlanacak kazı destekleme sistemleri kullanılacaktır.

Kazı bölgelerinin özelliklerine göre önerilecek kazı destekleme sistemleri ;

;
**» • ;Her türlü hesap ve çizimi,
Kurma ve sökme biçimlerini,
Desteklemenin gözlem altında tutulmasını, olağan olmayan hareketleri durumunda
- alınacak acil önlemleri içerir şekilde detaylı olarak projelendirileceklerdir.

Kazı desteklemelerinin, kalıcı olarak planlanmış ve projelendirilmiş olanlarının dışında kalanları, "Kazı
Yapılması" kalemi içinde kabul edilecektir.

1.2.1.4. Kazıdan Çıkan Malzemenin Uzaklaştırılması ve Depo Edilmesi

Kazıdan çıkan malzeme Yapı Denetim Görevlisi tarafından dolgu malzemesi olarak uygun bulunmuş ve
hemen kullanma imkanı bulunamamışsa Yapı Denetim Görevlisi/İdare'ninisteği üzerine depo
edilecektir. Yüklenici, uygun malzemenin depolanması için gerekli araziyi kendisi belirleyecektir.

Kazıdan çıkan ve dolgu veya başka bir amaçla kullanılmayacak olan malzemeyi Yüklenici her türlü
masraf ve sorumluluk kendisine ait olmak üzere uygun döküm sahalarına atacaktır.

Kırılmış beton parçaları veya yol kaplaması kalıntıları, kaldırım parçalan veya kazıdan çıkan her türlü
enkaz ve benzeri malzemeler aynı şekilde atılacaktır.

Kazı artığı ve kullanılmayacak malzemenin taşınması, aktarması, serilmesi ve tesviyesi Yükleniciye

aittir ve bu işler için herhangi bir bedel ödenmez.

1.2.2. DOLGU

Zeminin proje kotu altında kaldığı inşaat alanlarında ve yapı çevresinde dolgu yapılması gerektiğinde,
malzeme özenle seçilecek ve sıkıştırılacaktır. Malzeme seçimi ve sıkıştırma, zeminin ve dolgu yerinin
özellikleri dikkate alınarak, şartnamelerde belirtilen hususlara uygun şekilde yapılacaktır.

Zemin üstü dolgularda bitkisel toprak mutlaka sıyırılacak, saha her türlü kalıntıdan, köklerden ve
benzeri malzemeden temizlenecektir.

1.2.2.1. Ariyet Alanları

Dolgu malzemesi kazılardan sağlanacak, kazı malzemesinin uygun ya da yeterli olmaması durumunda
Yüklenici tarafından, Yapı Denetim Görevlisi'nce onaylanan ariyet sahalarından getirilecektir. Ariyet
sahalannm saptanması, malzemenin alınması, taşınması ve yerleştirilmeskher türlü işlem ve masrafı ile
birlikte Yükleniciye aittir. Malzeme, dolguya uygunluğunu doğrulavanSestler yapılıp Yapı Denetim
Görevlisi ve İdarece onaylandıktan sonra kullanılacaktır.

B u testler aşağıdakileri kapsar;

Granülometri testleri,
Gevşek ve sıkışık "Kaba yoğunluk" saptanması.
K i l , silt ve ince toz muhtevası testleri tortu testleri ile organik mal; ştleri/yapılması.
Gerekli su emme testleri,
Özgül ağırlık deneyleri,
Yüklenici ve uzmanların önerdikleri malzemelerin numuneleri üstünt testler,
Yapı Denetim Görevlisi tarafından gerekli görüldüğü takdirde A S T M C. 5 veya benzeri bir
standarda uygun olarak yürütülmelidir.

Kimyasal testler klasik metotlar kullanılarak şunlan belirlemek üzere yapılacaktır;

r i . ^ .-.,ı m ; « m İ N S . R A H . V 6 T İ C . A.Ş- * .
. ı •ıv.uv - iîjTANBUL
•«''•¿'12 5 0 8 6 9 8 6
T e l - D**.2*W
Batırt
J J ¿78
~\ ICfÜ 00534)38400019
Mersi 5
 Değişik sitrik asit içinde çözülebilen toplam klorür iyonları y ü z d e s i - O
Çözülebilir sülfat iyonları yüzdesi,

Kuru yoğunluk/nem muhtevası ilişkisi en az on veya Yapı Denetim Görevlisi'nin bejtf

numune İçin belirlenmelidir.

Malzeme alım işinin tamamlanmasından sonra Yüklenici, ariyet sahasının tesviye

Yapı Denetim Görevlisi'nin kabul edeceği bir biçimde düzenli olarak bırakacakt

1.2.2.2. Yerleştirme ve Sıkıştırma

Dolgu malzemesi, 20 cm'yi aşmayan homojen kalınlıkta tabakalar şeklinde serileceklijx^f^lzemenin

nem içeriği, devamlı kontrol edilerek, şartnamelerin belirttiği düzeyde tutulacaktır. Malzeme tabakaları,
yeterli drenaj sağlayacak ve su birikmesini önleyecek şekilde yerleştirilecektir. Özellikle beton yapıların
etrafına malzeme yerleştirilmesine, ancak bunlar tamamlandıktan ve t ü m mukavemetini kazandıktan
sonra başlanacaktır. Malzeme, yapılara homojen bir itki verecek şekilde, dengeli olarak
yerleştirilecektir. Yüklenici, dolgu işleri sırasında mevcut yapılara zarar gelmemesi için gereken her
türlü önlemi almakla yükümlüdür.

İmlalarda veya başka yerlerde dolgu olarak kullanılan tüm malzemeler serildikten sonra mümkün olan
en kısa süre içinde sıkıştırılmalıdır. Sıkıştırma, bu maddenin gereklerine ve Tablo 1 ve 2'ye uygun olan
makinelerle gerçekleştirilmelidir. Tablo 2'de belirtilen sıkıştırma niteliklerinin gerekliliklerine Tablo
l'de tanımlanan sıkıştırma yöntemlerine göre önceliktanınacaktır. Tablo l'de tanımlanan yöntemler
erişilmek istenen sıkıştırma niteliklerinin minimumu olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Tablo l'de
sayılan yöntemler, Tablo 2'de verilen sıkıştırma yüzdelerine erişebilmesi için yetersiz kalıyorsa,
Yüklenici ek sıkıştırma uygulamalarına başvurmalıdır.

Yüklenici Tablo l'de sıralanmış olan makinelerden yalnızca toprak ve inşaat alanına uygunluk
gösterenleri kullanmalıdır.

Tablo l'de verilen yöntemlerden farklı yöntemlerin uygulanması yada belirtilmemiş olan makinelerin
kullanılması, ancak Yüklenicinin inşaat alanı içinde yapacağı bir uygulama ile farklı bir yöntemle elde
edilen sıkıştırma değerlerinin, önerilmiş olan yöntemlerle elde edilmesi düşünülen değerlere eşit
olduğunu gösterdiği durumda mümkün olabilir. B u tür saha alanı içerisindeki deneylerin ve
uygulamaların tip ve yöntemleri için Yapı Denetim Görevlisi'nin görüşü ve onayı alınmalıdır.

Toprak tesviye makinesi bu madde altında sıkıştırma gereci olarak kabul edilmeyecektir.

Yapı Denetim Görevlisi, istediği an yetersiz olarak sıkıştırılmış olduğunu düşündüğü malzemeler
üzerinde B S 1377 Test No. 15'e göre belirlenmiş olan karşılaştırmalı arazi yoğunluk testleri yapabilir.
Eğer test sonuçları benzer malzemelerle iyi sonuç alınmış işlerden Tablo l ' e göre yapılmış benzer
testlerin sonuçları ile karşılaştırıldığında, sıkıştırılma değerleri elverişsiz olarak değerlendirilir ve
elverişsizlik Yüklenicinin sözleşme gereklerine bağlı kalmamasının bir sonucu olarak ortaya konulursa,
Yüklenici sözleşme koşullarına uygunluk sağlayacağı Yapı Denetim Görevlisi tarafından karar
verilenüeri işleri yapmak zorundadır. Eğer Yüklenici herhangi bir biçimde sözleşmenin tüm gereklerini
gözetmişse sıkıştırma işlemini İyileştirecek işleri kapsayacak Değişiklik Yönetmeliği Yapı Denetim
Görevlisi tarafından oluşturulacaktır.
Sözleşme şartlarının getirdiği hükümlerle kısıtlı kalmadan ve Yapı Denetim Görevlisi'nin işlerde
uygulanan sıkıştırma işleminin uygun biçimde gözetlenmesini sağlaması koşuluyla Yüklenici, eğer
çalışma saatleri dışında sıkıştırma İşlemini yapmayı düşünüyorsa buna başlamadan en az 24 saat önce
Yapı Denetim Görevlisi'den yazılı olarak izin talep etmesi gerekmektedir. Eğer çalışma saatleri dışında
böyle bir sıkıştırma izinsiz olarak yapılırsa Yapı Denetim Görevlisi elde edilen sıkıştırma değerlerini
belirlemek amacıyla arazi yoğunluğu deneyle'i yapacaktır. B u deneylerin sonuçlan denetlemenin
yapıldığı ve Tablo l ' e uygun olarak yam>rar sıkıştırmalardan, benzer koşullarda gerçekleştirilen
deneylerin sonuçlan karşılaştırılır. Bunlar sonucunda sıkıştırılma değerleri yeterli görülmezse Yüklenici
sözleşme koşullanna uygunluk sağlayacak, Yapı Denetim Görevlisi tarafından gerekli görülen ileri işleri
yapacaktır.

K a y a dolgulu İmlalarda kullanılan malzemeler, eğimler ve yeni formasyon kotları için düşünülen
kaplamalar dışında, 450 mm derinlik kaybını aşmayan ve imlaların tüm genişliğine yayılabilecek yatay
katmanlar olarak serilebilecek nitelikte olmalıdır. Malzemeler 15 tondan daha az ağırlıkta olmayan
paletli vasıtalar tarafından yayılıp tesviye edilmelidir.

K a y a dolgulu imla ve hendeklerdeki her bir katman yukardakİ paragrafa göre yayılıp tesviye edilecektir
ve statik ağırlığı en az 1800 kg/m olan bir yedekte çekilen titreşimli silindirin en az 12 geçişiyle veya
buna benzer bir araç yardımıyla sıkıştırılacaktır. Kayanın genel bir dolgu malzemesi olarak kullanıldığı
ve kaya dolgusu özelliklerine sahip olduğu durumlarda, serme ve sıkıştırma imlalarda kaya dolgusu için
uygulanan yöntemlerle yapılacaktır. Kayanın genel bir dolgu malzemesi olarak kullanıldığı ve yeterli
miktarda yumuşak malzeme ihtiva ettiği veya karışık olarak bulunduğu durumlarda tablo l ' e göre iyi
derecelenmiş daneli toprak için yeterli sıkıştırma işlemlerinde, ilerdeki gereklilikler gözetilecektir.

İmla, hendekler ve başka dolgu alanları için birbirinden çok farklı nitelikli malzemelerin kullanıldığı
yerlerde Tablo 1 ' i n gereklerine uygun olarak belirlenmiş olan başka bir alanda serme ve sıkıştırma
işlemleri yapılacaktır.

Farklı malzemeler kullanıldığında, her cinsin ortaya çıktığı alanı ayrı ayrı belirlemeye olanak
bulunmuyorsa sıkıştırma makinesi sadece en büyük sıkıştınna gücü gerektiren malzeme göz önünde
tutularak işletilmelidir.

Tablo 1 ile ilgili tanımlamalar ve gereklilikler ;

1. Sıkıştırılan tabakanın kalınlığı, ard arda yeterli sıkıştırılmış tabaka ile oluşan dolgu yüksekliği
kadardır.

2. Geçiş sayısı, sıkıştırılan tabakanın her noktasının sıkıştırma tesisinin parçaları tarafından karşılıklı
olarak geçildiği sayı kadardır.

3. Her bir sıkıştırıcınınn sıkıştırma gücü makinanın ağırlığının bir fonksiyonudur. Tablo l'deki
sıkıştırma makineleri ağırlıklarına göre sınıflandırılmışlardır. Silindir genişliğinin 1 metresindeki
ağırlık, silindirin toplam ağırlığının silindir toplam genişliğine oranı ile hesaplanır. B i r düz bandajlı
silindirin birden fazla dingili varsa, makina genişliğinin 1 metresine düşen maksimum ağırlık
değerini sağlayan dingil esas alınarak hesap yapılır.

4. Şartnameye göre bir darbeli silindir, silindir veya silindirleri olan ve bunlardan ayakların uzandığı
makinalardır. Her "ayağın" alanı 0.01m2'yi geçmeli ve ayakların toplam alanları, ayaklar tarafından
temizlenen silindir alanının %15'inden fazla olmalıdır. Darbeli silindirler için gereklilikler. 2
tekerlekli tandem makinalara uymaktadır. Eğer makinanın her bir geçişinde yalnızca tek bir darbeli
silindir, tabaka yüzeyinin her noktasından geçiyorsa minimum enine geçme sayısı Tablo 1 'de verilen
sayının 2 katı olmalıdır.

I. Lastik tekerlekli silindirler için tekerlek başına ağırlık değeri, silindirin toplam ağırlığının
toplam tekerlek sayısına bölünmesiyle elde edilir.

II. Lastik tekerlekli silindirlerin geçiş sayısının belirlenmesinde etkili genişlnVayrı ayrı tekerlek
izlerinin genişliği ve tekerlekler arasındaki 230 mm'yi geçmeye*!) mesafeler ,.toplanarak
bulunacaktır. Mesafelerin 230 mm'yi geçmesi durumunda etkili^ğenişlik olarali ay/ri ayrı
tekerleklerin İz genişliğinin toplamı a l m a c a k t ı r r - ^ ^^^T/H^a,
5. Titreşimli silindirler kendi kendine hareket edebilen veya çekilir tip düz bandajlı silindirler oluo, bir
veya iki tekerleğe mekanik titreşim uygulayabilen araçlara sahiptirler.

L Titreşimli silindirler için gereklilikler, mekanik vitesli kendi

makinaiarda en düşük dişlinin kullanımına, çekilir tip makinalarda
göre yada hidrostatik vitesli kendi kendine hareket edebilen
belirlenecektir.

II. Daha yüksek dişliler veya hızlar kullanıldığında, hareket hızının

sayısının artışı sağlanacaktır.

III. Mekanik titreşimler ard arda gelen tekerleğe uygulandığı zaman, en az geçiş sayısına karşılık
gelen bir titreşimli tekerlek genişliğinde metre başına düşen ağırlığa göre Tablo l'de belirtilen
geçiş sayılarının yanlan alınacaktır. B i r tekerlek genişliğinde metre başına düşen ağırlık değeri
diğerinden farklıysa, minimum değerli tekerlek, geçiş hesaplarında esas alınacaktır. Makina
titreşimli bir silindir olarak düşünülüp hesaplar tekerlek genişliğinin 1 metresi başına düşen
maksimum değeri esas alınarak da yürütülebilir.

IV. Titreşimli tipdeki silindirler titreşimsiz olarak işletiliyorsa, düz bandajlı silindirler olarak
smıflandınlacaklardır.

V. Titreşimli silindirler titreşim mekanizmaları yalnızca yapımcılarının önerdikleri frekansta

titreşim verecek şekilde ayarlanmış olarak işletilmelidir. B u tür silindirler, mekanizmanın
çalıştığı frekansı otomatik olarak gösteren bir aygıt ile donatılmalıdır.

6. Titreşimli plaka sıkıştırıcıları eksantrik yataklanmış şaftlardan oluşan bir titreşim kaynağının
tutturulmuş olduğu, bir temel levhaya sahip makinalardır.

[. Titreşimli plaka sıkıştırıcının temel levhasının birim alan başına düşen ağırlığı, çalışma
durumundaki makinanın toplam ağırlığının sıkıştırılan toprak ile temasta bulunan kısmının
toplam alanına bölünmesiyle hesaplanır.

II. Titreşimli plaka sıkıştırıcıları yapımcısının önerdiği titreşim frekanslarında işletilmelidir.

Normal çalışma koşullarında, 1 km/saat'den düşük hareket hızlarında işletilmelidir. Fakat, daha
yüksek hızlar gerekli olduğunda geçiş sayılan, hareket hızındaki artışlar oranında arttırılacaktır.

7. Titreşim tokmakları, yay sistemi üzerinden, bir ilerigeri pistonlu mekanizmanın motorla tahrik
edildiği ve bir temel levhaya salınımlar verebilen bir makinadır.

8. Güç şahmerdanı içten yanmalı bir ileri geri pistonun içindeki patlamalarla harekete geçirilen ve her
patlama işletici tarafından elle kontrol edilebilen makinalardır.

9. Güç şahmerdanının ve serbest düşüşlü sıkıştırıcıların kullanılması durumlarında, sıkıştırıcı pabucun

sözkonusu alan üzerine bir kere vurmasıyla bir geçiş yapılmış sayılacaktır.

10. *(yıldız) ile belirtilen yerlerde, silindirler, paletli traktörler vasıtasıyla çekilmelidir. Kendi kendine
hareket eden silindirlerin kullanılması buralarda uygun değildir.

11. Değişik tipte makinelerin birlikte kullanıldığı durumlarda sıkıştırma gereklilikleri aşağıdaki gibi
olmalıdır;

t. Tabaka kalınlığı makina tipine bağlı olarak gerekli en az tabaka kalınlığı kadar olacaktır.

II. Geçiş sayıları en fazla geçiş sasısı g e r ^ h s u ^ a k i n e tipine göre belirlenecektir.

Yüklenici, ağır silindirlerle yapılacak silindiraja yardımcı olmak üzere ön sıkıştırma işleminde daha
hafif silindirlerin kullanılması durumunda ağır silindirler için belirtilen şartları sağlamış olmaz.

Tablo 1

Sıkıştırma Şartları D-Maksimum Sıkışmış Tabaka Kalınlığı (mm)

N - Minimum Geçiş Sayısı

Sıkıştırma Kategori Kohezyonlu İyi derece 1 elenmiş Uniform

Makinasının toprak granüler ve kuru derecelenmiş
Tipi i kohezyonlu toprak malzeme
Silindirin metre olarak
birim genişliğine düşen
ağırlık
D N D N D N

D ü z Bandajlı 2100 k g - 2 7 0 0 kg 125 8 125 10 125 10*

Silindir 2700 kg - 5400 kg 125 6 125 8 125 8*
5400 kg dan büyük
1
150 4 150 8 uygun değil
Izgara 2700 kg - 5400 kg 150 10 uygun değil 150 10
Silindir 5400 kg - 8000 kg 150 8 125 12 uygun değil
8000 kg'dan büyük 150 4 150 12 uygun değil
Darbeli 4000 kg'dan büyük 225 4 150 12 250 4
Silindir
Tekerlek başına ağırlık
1000 kg - 1500 kg
Lastik 125 6 uygun değil 150 10*
1500 kg - 2000 kg
Tekerlekli 150 5 uygun değil uygun değil
2000 kg - 2500 kg
Silindir 175 4 125 12 uygun değil
2500 kg - 4000 kg
225 4 125 10 uygun değil
4000 kg - 6000 kg
300 4 125 10 uygun değil
6000 kg - 8000 kg
350 4 150 8 uygun değil
8000 kg-12000 kg
400 4 150 8 uygun değil
12000 kg'dan büyük
450 4 150 6 uygun değil
B i r titreşimli silindirin
metre birim genişliğine
Titreşimli D N D N D N
düşen ağırlığı
Silindir
270 k g - 450 kg uygun değil 75 16 150 16
450 k g - 700 kg uygun değil 75 12 150 12
700 kg - 1300 kg 100 12 125 12 150 6
1300 k g - 1800 kg 125 8 150 8 200 10*
1800 k g - 2 3 0 0 kg 150 4 150 4 225 12*
2300 k g - 2 9 0 0 kg 175 4 175 4 250 10*
2900 kg - 3600 kg 200 4 200 4 275 8*
3600 kg - 4300 kg 225 4 225 4 300 6*
4300 k g - 5 0 0 0 kg 250 4 250 4 300 6*
5000 kg dan büyük 275 4 275 4 300 4*
Tablo l'in devamı

Sıkıştırma
Kategori Kohezyonlu İyi derecelenmiş Üniform
Makinasının
toprak granüler ve kuru derecelenmiş
Tipi
kohezyonlu toprak malzeme

Taban plakasının birim

alanına düşen ağırlığı
880 kg - 1100 kg
Titreşimli 1100 kg - 1200 kg uygun değil uygun değil 75 6
Plakalı 1200 kg - 1400 kg uygun değil 75 10 100 6
Sıkıştırıcılar 1400 k g - 1800 kg uygun değil 75 6 150 6
1 8 0 0 k g - 2 1 0 0 kg 100 6 125 6 150 4
2100 kg'dan büyük 150 6 150 5 200 4
200 6 200 5 250 4

1
Titreşimli Ağırlık
Tokmak 50 kg - 65 k g
100 3 100 3 150 3
65 kg - 75 kg
125 3 125 3 200 3
75 kg'dan büyük
200 3 150 3 225 3

Güç Ağırlık
Şahmerdanı 100 k g - 5 0 0 k g
150 4 150 6 uygun değil
500 kg'dan büyük
275 8 275 12 uygun değil

Serbest Şahmerdan ağırlığı

Düşüşlü 500 kg'dan fazla düşme
Sıkıştırıcılar yüksekliği
1 m -2m
2 m'den büyük
600 4 600 8 450 8
600 2 600 4 uygun değil

— — X

Şubat 20tö
 Tablo - 2

1
Her tabakanın
min. sıkışma
Alan Deney
yüzdesi

;A- Kohezyonlu
i Malzeme
Mod. Proktor A A S H T O T - l 80 (TS-1900)
1.Tesviye Yüzeyinin
500 mmaş ağı sına 92
kadar bir derinlik için Std. Proktor A A S H T O T-99 (TS-1900)
97

2.Tesviye yüzeyinin Mod. Proktor A A S H T O T - l 80

0
500mm altında kalan
dolgu tabakaları için
95 Std. Proktor A A S H T O T-99

B- Taneli Malzeme
1 .Tesviye yüzeyinin 95
500mm aşağısına Mod. Proktor A A S H T O T - l 80
kadar bir derinlik için 100

Std. Proktor A A S H T O T-90

90
2.Tesviye yüzeyinin
500mm altında kalan
95 Mod. Proktor A A S H T O T - l 80
dolgu tabakaları için

Std. Proktor A A S H T O T-99

1.3. B E T O N İŞLERİ

B u bölümde tarif edilen işler; t ü m taşıyıcı sistem ve kazık betonları ile diğer her tür beton imalatta
kullanılacak betonun oranlanma, karıştırılma, taşınma, yerleştirilme, kalıp, kür, yüzey düzeltme işlerinin
sözleşme şartlarına ve teknik şartnamenin bu bölümüne, çizimlere ve Yapı Denetim
Görevlisi'nindirektiflerİne kesin olarak uygun bir biçimde gerçekleştirilmesini; bu amaçla beton karışımı
oluşturan malzemelerin depolanma, ölçüm ve nakliyelerinin sağlanmasını ve de bütün bu işlemlerin
yapılabilmesi için gerekli tüm tesis, teçhizat, malzeme ve iş gücünün teminini içerir.

B u şartname tarafından değiştirilen hususlar dışında; DİN Standartları veya uluslararası eşdeğer
standartları, teknik şartnameleri uygulama prensipleri ve deney metotları ve ilgili Türk Standartları,
teknik şartnameleri uygulama prensipleri ve deney metotları kullanılacaktır.

Yüklenici, işin yapımında kullanılacak betonu, şartname kayıtlarına ve proje değerlerine uygun olarak
imal etmek, yerine yerleştirmek ve son dayanımına erişinceye kadar korumaktan sorumludur.

1.3.1. B E T O N MALZEMELERİ
<0
1.3.1.1. Çimento

n<Wd
Gerek yapının ve gerekse yapı çevresindeki »durumun gereği olarak standardına
kullanılacaktır. Yüklenici, her çimento sevkiyatinda. bu grup malzeme^lŞ^ilgili

k . . ..

AGA mV\ NAOAD>" * TİC. A.Ş.

r \ 1- 9
V
" .: • • V . %ük, . . . > . • . • • ' . . . . - İSTANBUL

Bakırköy
Tıcare
„ ,• »•lor.; ^78
Mcrsıs
it5.%£iJ»â840001fl
raporlarını sunmak zorundadır. Malzeme testleri 40 gün için geçerli olacaktır. B u süre içinde
kullanılmayan çimento, yeniden test edilmemesi y a da yeni testler sonucu uygun bulunmaması
durumunda işyerinden uzaklaştırılacaktır.

Torba çimento, yükseltilmiş tahta zeminli, atmosfer etkilerine karşı korunmuş kuru ortamlarda,Dökme
çimento, bu iş için yapılmış, korunmalı çimento silolarında depolanacaktır. ~ fl 2, ^ ^

Hasarlı ya da kullanımdan önce açılmış torbalar işyerinden uzaklaştırılacaktır.

1.3.1.2. Agregalar U£ ^UÖ3t 2Q|

Karışık agrega mümkün olduğu kadar İri taneli ve iyi bir kompositeyi sağlayacak^granü
olmalıdır. Maksimum dane, boyutları karıştırma, taşıma, yerleştirme ve işleme için uygülf
Maksimum dane boyutu, betonlanacak en küçük boyutun üçte birinden fazla olmajH^ı
çubuklarının sıkışık veya donatı ile kalıp arasında kalan boşluk dar olduğunda agrega
donatı demirleri arasındaki ve donatı ile kalıp arasında kalan uzaklıktan küçük olmabu

Agrega iyi bir granülometriye sahip olmalı ve Yapı Denetim Görevlisi tarafından başka lî
belirlenmediği takdirde, aşağıda belirtilen boyutlarda ve limitler arasında olmalıdı.

Agrega tuzdan ve bitkisel maddelerden arınmış olmalıdır. Organik malzeme muhtevası belirlenmek
üzere yapılan kaloxrimetrik testlerin sonucunda standart renkten daha koyu renk elde edilmemelidir.

Magnezyum sülfat (soundness) deneyinden beş kere geçirildiği zaman ağırlık kaybı % 15'i
geçmemelidir.

Karıştırma suyu ve agreganın içindeki klor ve sülfat muhtevası da tesbit edilmelidir.

İnce Agrega doğal kumdan temin edilecektir. (Eğer Yapı Denetim Görevlisi onaylarsa %50 oranında
gerekli sertlik ve sağlamlıkta olan kırmataş ile doğal kum karışımı da kullanılabilir). İnce agrega
aşağıdaki deney gereklerine uygun olmalıdır.

Yapı Denetim Görevlisi'nin yazılı izni olmadan değişik kaynaklardan sağlanan ince agrega türleri
karıştırılmamalı ve aynı sınıf işte kullanılmamalıdır,

Önce agrega kabadan inceye olmak üzere aşağıdaki ölçülere uygun laboratuvar elekleriyle
sınıflandırılmalıdır.

Tablo - 3 İNCE A G R E G A S I N I F L A N D I R I L M A S I
Elek Boyutu Ağırlıkça elekten geçen yüzde
Mm A . S . T . M (in)
9,5 3/8 in 100
4,75 No. 4 95-100
1.18 No. 16 45-80
0,30 No. 56 10-30
0,15 No. 100 2-10
0.075 mm'den geçen (No.200) malzeme miktarı %3'den fazla olmamalıdır.

Yukarıdaki sınıflandırma gerekleri uygunluk için belirlenen uç limitleri belirler. B i r kaynaklardan

alınan malzemenin sınıflanışı büyük değişiklikler göstermemeli ve yukarıdaki limitler içinde
olmalıdır. Uniformluk derecesinin belirlenebilmesi için Yüklenicinin malzeme temin edeceği
değişik kaynaklardan alman numunelerinin incelik modülleri belirlenmelidir. Numuneleri arasında
İncelik modülü ±0.20'den fazla değişimi gösteren kaynaklar reddedilecektir.
N O T : İncelik modülü için Tablo-4 ağırlıklarının kümü latif yüzdeleri eklenip 100'e bölünerek bulunur.
Tablo - 4 İNCELİK M O D Ü L Ü İÇİN E L E K L E R
E l e k Boyu
Mm A . S . T . M (in)
9,5 3/8 in
4,75 No. 4
2,36 No. 8
1,18 No. 16
0,60 No. 30
0,30 No. 50
0,15 No. 100

İri agregakırılmış çakıl taşından veya onaylanmış başka atıl malzemelerden veya bunların
karışımlarından oluşacak, kille kaplı olmayacaktır.

Los Angeles Amerikan deneyi sonucunda, A A S H T O T 96-74 L o s Angeles kaba agreganın

aşınmasına göre, aşınma yüzdesi yüzde 35'ten fazla olmamalıdır.

İyi granülometriye sahip olmalıdır ve Tablo-5'de belirlenen şartlara uygun olacaktır.

Tablo - 5 K A B A A G R E G A S I N I F L A N D I R I L M A S I
Elek Boyutu Ağırlıkça geçen agrega % ' s i
A.S.T.B. A . S . T . M elek boyutu
Mm in 19 mm 37,5 mm 63 mm
75,0 3 in - - 100
63,0 2V2 in - - 90-100
37,5 1 % in 100 95-100 60-90
19,0 V* in 95-100 35-70 25-55
9,5 3/8 in 20-55 10-30 10-25
4,75 No. 4 0-10 0-5 0-5

İri agrega 37.5 mm veya 63 mm'lik maksimum boyutlardaysa nakliyesi ve anması ayrı iki veya daha çok
boyutta olmalıdır.

Agrega olarak kullanılacak tüm malzeme, şartname kayıtlarına uygun olacak ve daha önce istenilen
kalitede beton üretiminde kullanıldığı kanıtlanmış ve onaylanmış bir kaynaktan sağlanacaktır.

Agrega, donatının paslanmasına y a da betonun dayanımının bozulmasına neden olacak k i l , yapışkan

tabakalar, organik maddelerden arındırılmış olacaktır.

Agrega kümeleri, başka malzemelere ve diğer boyutlardaki yığınlara karışmayacak şekilde

düzenlenecek ve granülometresinde ayrışma olmaması için önlem alınacaktır. Agreganın temizlik ve
granülometri denetimi, harmanlama noktasından alınacak örneklerle yapılacaktır.

K u m kümeleri bekletilerek drene edilecek ve kümenin tümünün homojen bir nemlilikte olması
sağlanacaktır.

Yüklenici, Yapı Denetim Görevlisi'nce kullanılacak her tip agregadan 50'şer kg.lık örnekler teslim
edecektir. Örnekler, işin yürütülmesi sırasında karşılaştırmalar için kullanılacaktır. K
 \
Û 2 Şubat 20J6^fi»*
\A0
Su, beton ve harem dayanıklılığını etkilemeyecek sertleşmiş beton ve harçta renk kayb
olmayacaktır.

Karakteristikleri ve içerikleri şartnamelerde belirtilen limitleri sağlayamayan suyun b/to

kullanılmasına izin verilmeyecektir.

1.3.1.4. Katkı Maddeleri

Betonda uygun işlenebilirlik, karmaşık veya ağır donatılı elemanlarda, katkı malzemesi kullan
elde edilemezse, o zaman Yapı Denetim Görevlisi betondaki işlenebilirliği düzeltmek
malzemesi kullanılmasını isteyebilir.

Gerektiğinde ve onay verildiğinde, betonda kullanılacak katkı maddeleri ilgili şartnamelere uygun
olacaktır. Bunlar betonda kullanılmak üzere üretilmiş ürünler olacaktır. Kullanılacak katkı
maddelerinin, taze ve sertleşmiş betona olan etkileri detaylı olarak belgelenecek ve bunların benzer
kullanımları raporlarla kanıtlanacaktır.

İstenilen nitelikleri elde etmek için eklenecek oranlar, şantiye koşullarında deney harmanlarının tüm
ölçümleri ile belirlenecektir.

Katkı malzemeleri, kesin bir miktar ve hatta tüm karışıma yayılmasını sağlayacak metotlarla ve su İle
birlikte karışıma katılacaktır.

Klor ve nitrat içeren katkı maddeleri kullanılmayacaktır. Birden fazla katkı malzemesinin kullanılması
durumunda, bunların birbirine uyumu testlerle kanıtlanmış olacaktır.

Hangi biçimde olursa olsun kalsiyum klorür kullanılması yasaktır.

Katkı maddeleri, Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı olmadan kullanılmayacak ve uygulamada imalatçı
firma talimat ve önerilerine kesinlikle uyulacaktır.

Katkı maddeleri, kirlenmeyi, buharlaşmayı ve hasara uğramayı önleyecek biçimde depolanacaktır.

Malzemeler, özelliklerini değiştirecek donma ve büyük ısı değişikliklerine karşı Özenle korunacaktır.

1.3.2. Beton Karışımları

Yapının her bölümünde kullanılacak betonun projelerinde belirtilen cinsi ve buna bağlı dayanımı,
şartnamelerde gösterilen limit değerlerden az olmayacaktır. Bunu sağlamak üzere kaliteli malzemenin,
hesaplanmış ve denenmiş oranlarda kullanılarak beton üretilmesinden Yüklenici sorumludur.

T S E N 206 standardında tanımlanan beton sınıflarına ait karışımlar Yüklenici tarafından hazırlanacaktır.
Bİr diğer seçenek olarak, Tablo 7'de beton sınıfı 22,5 n/mm için verilen karışımlar, sözleşmede aksi
2

istenmedikçe kullanılabilir. Betonun sınıfı, minimum 28 günlük küp mukavemetine göre gösterilir.

Herhangi bir karışımda çimento muhtevası 540 k g / m ü geçmeyecektir. Kullanılacak su oranı betonun
3,

istenilen yere gerektiği şekilde yerleştirilmesine yetecek kadar işlenebilirliği sağlayacak şekilde
belirlenecektir.

Kullanılan su miktarı, betonun istenen mahallerde dökülmesi ve sıkıştırılması sırasında gereken

işlenebilirliği sağlamak için yeterli olan miktarı aşmayacaktır. Herhangi bir kaynaktan alınan karıştırma
suyunun kullanımdan önce detaylı bir kimyasal analizi yapılmalıdır. Karıştırma suyu, zararlı olabilecek
miktarlarda, yağ, asit, baz, tuz, organik malzeme ve diğer zararlı malzemeler ihtiva etmemelidir.
Damıtılmış su ile yapılacak karşılaştırmalı tçstierde^Javamm düşüklüğü, priz süresinde belirli bir
değişiklik (30 dakikadan fazla) veya norm 'dan fazla düşme görülmesi suyun reddi
için yeterli sebep teşkil edecektir. AGA FNElJİ NAOAD.IjlŞ.SAN. ve TIC. A.Ş.
Yeşilköy Müh. - V a ı u r k / o . B 6 S B u s i n e s s
P a r k N o 1212 B - 3 K a t 3 D : / > 5 B a k . r t o y - İ S T A N B U L

Tel: 0212 4 6 5 M f * ^ 2
g?
1 2
6 9 8 6

BakırkoyVjS/ '/ 1 5
9384 5 3

TıcareiJfıcil N < / 9 7 4 2 7 8
MorslffTI&l3150pÎ393S400019
 Yüklenici, çamur, silt, k i l veya diğer yabancı maddeleri, süzen bir sistem kullanılmadığı sürece,
çamurlu, sığ, bataklık gibi olan su kaynaklarını kullanmayacaktır. Emme borusunun altında en az 60 cm
derinliğinde su olacaktır.

A z geçirgen, dayanıklı beton yoğun agrega ve yeteri kadar düşük su-çimento oranı kullanılması tam
sıkıştırma ve yeterli hidratasyonu sağlayacak kür metotları ile elde edilecektir.Yüklenici, Yapı Denetim
Görevlisi'nİnisteği üzerine, kendi laboratuvarında veya başka bir laboratuvarda en i y i karışım ve
dayanım sonuçlarını elde etmek üzere gerekli deneyleri yapacaktır.

Minimum çimento muhtevası, Yüklenici tarafından, herbir beton sınıfı için yukarıda belirtilen testler
yapıldıktan sonra belirlenecektir.

Beton, ön deneylerde belirlenenden daha yüksek su-çimento oranlarıyla yapılmayacaktır. Eğer betonun
işlenebilirliği zor durumlarda yerleştirme de yetersiz kalıyorsa, Yapı Denetim Görevlisi onayıyla su
muhtevası artınlacaksa, çimento muhtevası da aynı su-çimento oranını koruyacak şekilde arttırılmalıdır.
Her iki ekleme de betonyerde yapılmalıdır.

Tablo 6 Karışım Dizaynları

Karışımın 28 gün sonraki minimum

Beton sınıfı: N / m m 2
Betondaki min. çimento basınç mukavemeti i 15 cm'lik küp)

Agregata boyutu : mm miktarı kg/m 2

Laboratuvar değeri Şantiye değeri

N/mm 2
N/mm 2

52.5 /37.5 375 62.5 52.5

52.5 / 20 405 62.5 52.5
52.5/10 450 62.5 52.5
45 /37.5 345 55.0 45.0
45/20 360 55.0 45.0
45/10 390 55.0 45.0
37.5 /37.5 320 47.5 37.5
37.5/20 335 47.5 37.5
37.5/10 365 47.5 37.5
30/37.5 300 40.0 30.0
30/20 315 40.0 30.0
30/10 345 40.0 30.0
22.5 /37.5 280 32.5 25.5
22.5 / 20 305 32.5 25.5

Tablo 7 - Standart Karışımlar

E n az 28 50 kg'lık
günlük beto ı çimentodaki, ,50 cjçg'lık
v d k ^ u r u çakıl ve^j^ k ^ a i m n kırılmış, kibi agreganın
AG
sınıfı küpün kkuru kum .ağırlığı (kg) *>
Par

V.4

MfelSÇNO. Ü1&UU3.3U.1Ü400019

*> mm***
 0
2 kbai 2016
mukavemeti ağırlığı

Max.

N / mm 2
Kg (boyut) Max. (boyut) 20 mm Max. (bov
10 mm

Çok
'LiséC. / J a
İşlenebilirlik Düşük Orta Yüksek m / n
düşük
çökme (mm) 12.5-25 25-50 5 0 - 125 / \S-\75
0-6
sıkıştırma - 0.82 ^50 -10<f i.
0.88 0.94 U 0.82 -( 0.94
0.80
faktörü 0.88 0.94 0.97 0.88 0.97
0.86
0.94
30 65 145 115 90 170 135 115
100
22.5 100 190 160 135 125 190 170

Notlar:

1. Çimento T S E N 197-1'e uygun olacaktır.

2. Eğer kaba ya da ince agreganın özgül ağırlığı 2.6 değerinden çok farklıysa, her tip agreganın
ağırlığı malzemelerin ögül ağırlığı oranında ayarlanacaktır.
3. Ağırlıklar, T S 706 E N 12620 ve T S 3530 E N 933-1'de verilen gradasyon limitlerine uyan kura
göre verilmiştir.
4. C P 114 Madde 209 ( a ) : Binalarda betonarme betonun kullanımına bakınız.
5. Kumun yerine kırma taş kumu veya kırma çakıl kumu kullanılırsa kaba agrega kütlesi, kumun
ağırlığı değiştirilmeksizin en az 10 kg azaltılmalıdır.

1.3.3. Karışım Denemeleri

Yüklenici, kullanılacak her beton sınıfı için, şartname kayıtları çerçevesinde, agrega, çimento, su
karışım oranlarını alternatifli şekilde hesaplayacaktır. Beton üretiminden en az 35 gün önce, Yapı
Denetim Görevlisi'nin onaylayacağı bir laboratuvarda, hesaplanan deneme karışımları
hazırlattırılacaktır. Her karışımdan alınacak beton örnekleri test edilecektir. B u testlerde :

Hava boşluğu,
Kıvam,
Taze ve sertleşmiş beton yoğunlukları,
Basınç dayanımı,
Üretim şekli ve ekipmanları, karıştırma süresigibi beton karakteristikleri saptanacaktır.
Test sonuçlarına dayanılarak, beton cinslerine göre karışım oranları kararlaştırılacak ve
Yapı Denetim Görevlisi'nin onayından geçirilecektir. Beton üretiminde kesinlikle bu onaylı
karışımlar kullanılacaktır. Hiçbir yapı betonunun, karışımı Yapı Denetim Görevlisi'nce
onaylanmadan üretimi yapılmayacaktır.

Karışım hesabında ya da malzemelerde yapılacak herhangi bir değişiklik, yeni karışım denemelerini ve
Yapı Denetim Görevlisi'nin onayını gerektirecektir.

Karışım tasdik edildiği zaman, hiç bir surette, karışım oranlarında, malzemenin kaynağında veya
agreganın tipinde, ölçüsünde ve granülometrisinde yeni testler yapılmasına ihtiyaç gösterebilecek hiç bir
değişiklikYapı Denetim Görevlisi'nin izni olmaksızın yapılmayacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi ayrıca, asıl işler için karışımın uygun olup olmadığını tespit etmek amacı ile
denemekalıplarını doldurarak sahada pratik testierky^mılımasını İsteyebilir. B u testlerde karıştırma için
 kullanılan makine tipi, kullanılan sıkıştırma metodu, kalıp yüzeyi, her bakımdan asıl işlerde kullanılacak
olanlarına benzer olmalıdır.

Yüklenici fabrikada imal edilmiş ön döküm beton elamanları almak isterse ve şayet fabrikanın
spesifıkasyona uygun olarak düzenli üretim yaptığı delillerle Yapı Denetim Görevlisi'nce kanıtlanırsa
Yapı Denetim Görevlisi deney karışımları ile birlikte laboratuvar testlerinden vazgeçebilir. Deliller,
karışım oranlarının detaylarını, su/çimento oranını, betonun İşlenebilirlik derecesini ve 7 İle 28 günde
aldığı mukavemeti ihtiva etmelidir.

1.3.4. Malzemelerin Getirilmesi Ve Depolanması

Beton agregası nakliye ve şantiyede depolanma esnasında yabancı maddelerle kirletilmeyecek ve
karıştırılmayacaktır. Agregalar düz ve sert bir yüzeyin üstünde, yabancı malzemeler ile karışmayı
önleyecek şekilde depolanacaktır. Eğer agrega yer üstüne konacaksa, alt tabaklar yeniden
temizlenmeden kullanılmayacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi tarafından tersi onaylanmadıkça iri agrega şantiyeye ayrı boylar halinde
getirilecektir. ( E n büyük boy 20 mm ise 2 boy, en büyük boy 37,5 mm'den fazla ise 3 boy
halinde)Şantiyeye getirilen agrega zararlı malzemelerden ayrı tutulacaktır. 5 mm'lik elekten geçen
agrega ise kullanmadan en az 8 saat önce kanlacağı yere depolanacaktır. Farklı boylardaki agregalar
farklı depolarda veya ayrı bölmeli yığım yerlerinde depolanarak birbirinden ayrı tutulacaktır.

Değişik kaynaklardan temin edilen ince agrega aynı yerde saklanmayacak ve Yapı Denetim
Görevlisi'nin izni olmadan aynı karışım veya beton sınıfı için değişimli olarak kullanılmayacaktır.

Nakliye ve depolama sırasında çimento nemden korunacaktır. Taşıyıcı kamyonlarda, bidonlarda veya
silolarda değişik tipten veya daha düşük dayanım sınıfından çimento kalıntıları veya yabancı malzeme
kalıntıları olmayacaktır. Şüpheli durumlarda dikkatli kontroller yapılmalıdır.

Çimento şantiyeye gelir gelmez kapalı ve tahta zeminli bir depoya veya siloya aktarılacaktır. Çimento
temini beton işlerini aksatmayacak şekilde planlanacaktır: beton dökme işinde hiç bir zaman ara verme
veya kesinti olmamasını sağlayacak şekilde uygun miktarlarda getirilecektir. Torbasız temin edilen
çimento hava geçirmeyen silolar içine konacaktır. Kullanım anında çimento topraksız ve akıcı olmalıdır.
Uzun süre depolanan çimento norm mukavemet testi ile denenecek veonaysız kullanılmayacaktır.

1.3.5. Betonun Karılması

Bütün malzeme ve su tartım ve kontrol aletlerin düzgün bir şekilde işlemesi sağlanacaktır.
Hassasiyetleri DİN ve Türk Stardartlanna uygun olacak ve Yapı Denetim Görevlisi tarafından gerekli
görüldüğünde kesin ağırlık ve hacimlerle konrol edilecektir.

Bütün çimento ve çalışmakta olan aletlerle ölçülen agrega miktarları, Yapı Denetim Görevlisi tarafından
harman başına kabul edilen kütlenin %5 hata payı sınırları içinde bulunacaktır. Kaba ve İnce agrega
kütlesindeki serbest su muhtevası göz önüne alınarak ayarlamalar yapılacaktır. Karışıma eklenecek su.
ince ve kaba agregada bulunan su oranına göre azaltılacaktır. B u da, karıştırma işleminin başlamasından
hemen önce Yapı Denetim Görevlisi tarafından onaylanan bir metotla ve Yapı Denetim Görevlisi
gerekli gördüğü sürece, Yüklenici tarafından belirlenecektir.

Aksi Yapı Denetim Görevlisi'nce kararlaştınlmadıkça beton, B S 1305'e göre imal edilmiş harman tipi
karıştırıcılarda veya B S 3963'e göre test edilmiş ve B S 1305'in 5. Tablosunda verilen sınırlar içinde bir
karıştırma kapasitesine sahip bir harman tipi karıştırıcıda karıştırılacaktır. Uygun şartlarda harmanlama
kapasitesi, yükleme metodu, karıştırma süresi ve tamburun hızı, kullanılan karışım oranlarına en yakın
olan karışım için, B S 3963'teki gerekliliklere uygun detaylara uyacaktır. Hazneli karıştırıcıların
karıştırma bıçakları, imalatçı tarafından belirtilen-ha^a payı sınırları içinde muh&fiaza edilecektir ve bu
sağlanamadığında bıçaklar değiştirilecek^fr.

AGA ENîTî.'! M * ' > " j p v « A N .

!
V f c TİC. A.Ş.
P a r k No:l£ R / ll/\'
r
J t i ' r h i y - İSTANBUL

V \J5li**. mm \ V - >• ' «• t • nUJÂ" " I

Mcrsıs N o ; Ü1500i3İ)3ö4Ü0019 ^ o ! f /

* A i i A
30 dakikadan daha fazla bir süre kullanılmayan karıştırıcılar, yeni bir karışımdan önce tamamen
temizlenecektir. Yapı Denetim Görevlisi aksine karar vermedikçe karıştırıcıdan geçen ilk beton harmanı
normal kaba agrega miktarının 2/3'ünü kapsayacaktır. Karışma tesisi, bir çimento tipinden bir diğerine
geçilmeden önce tümüyle temizlenecektir. İlk prizini yapmış veya kısmen sertleşmiş beton
kullanılmayacak ve yeniden karıştırılmayacaktır.

Suyun ve çimentonun karışıma eklendiği andaki sıcaklıkları, zikredildiği sıra ile 65°C ve 80°C'leri
aşmayacaktır. Suyun sıcaklığı 6 0 ° C ' y i aştığı takdirde, çimento eklenmeden önce su agregalarla
karıştın lacaktır.
Yapı Denetim Görevlisi tarafından onaylanmış özel önlemler alınmadıkça, hava sıcaklığı gölgede
3°C'nİn altındayken beton dökülmeyecektir. Donmuş y a da buz ihtiva eden malzeme
kullanılmayacaktır.

1.3.6. Betonun Nakli V e D ö k ü l m e s i

Nakliye ve yerleştirme metotları Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı ile belirlenecektir. Beton kirlenme,
ayrışma ve kayıplar önlenecek şekilde nakledilecektir.

Tüm kalıp ve donatılar, su, kar, buz, talaş, inşaat artıkları ve diğer zararlı malzemelerden temizlenmiş
olacaktır. Donmuş zeminlere ve buzlanmış kalıplara döküm yapılmayacaktır.
Betonun sıcaklığı, döküldükten sonra, en az 5°C en fazla 32°C olacaktır. Beton mikserden çıktıktan 30
dakika sonra sıkıştırılmış ve son haline gelmiş olacaktır. Eğer beton özel karıştırıcılar İçinde
naklediliyorsa karışıma çimento katılmasından sonra 2 saat içinde y a da özel karıştırıcıdan çıktıktan 30
dakika sonra son haline gelmiş olacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi ile başka türlü anlaşılmadıysa, vibratörler kullanılırken beton 50 cm'lik
sıkıştırılmış tabakalar halinde, diğer hallerde 30 cm'lik sıkıştırılmış tabakalar halinde dökülecektir. Yapı
Denetim Görevlisi ile başka türlü anlaşılmadıysa, beton 2 m'den daha fazla yükseklikten
dökülmeyecektir.

Taşıyıcı kovalar ya da oluklar kullanıldığında, bunlar gereğince yıkanacak ve ayrışmayı önleyecek

şekilde kullanılacaklardır. Beton, alüminyum veya alüminyum alaşımı borulardan boşaltılmayacak y a da
pompalanmayacaktır. Kullanım eğimleri 1 düşey 2 yataydan dik, 1 düşey 3 yataydan yatıkolmayacaktır.
Döküm yolunun 6 metreden uzun olması ile eğimin sağlanamaması durumlarındadöküm, dipten kapaklı
beton kovaları İle yapılacaktır.

Akan suyun içine beton dökülmeyecektir. Su altı betonu tremi borusu y a da mikserden pompa ile
dökülecektir. Yerleştirme metodu İle ilgili t ü m detaylar önceden Yapı Denetim Görevlisi'ne verilecek ve
gerekli onaylar alınacaktır. Tremi borusu kullanılacaksa boyutları ve kullanış tarzı Yapı Denetim
Görevlisi ile anlaşılarak belirlenecektir. S u altında beton dökülürken çevredeki pompalama ve su
boşaltmaoperasyonları Yapı Denetim Görevlisi'nin izni alınana kadar durdurulacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı alınmadıkça, yapının hiç bir kısmına beton dökülmeyecektir.

Onayın alınmasından sonraki 24 saat içerisinde betonlama başlamazsa, Yapı Denetim Görevlisi'nden
yeniden onay istenecektir. Bunun ardından, inşaat derzleri arasında kalan alan üstünde sürekli beton
dökülecektir. İnşaat derzi teknik şartnameye uygun olarak yapılmadıkça, 30 dakikayı aşkın bir süredir
şekillenmiş yerinde dökülmüş betonu, yeni beton konulmayacaktır. Yerinde dökülmüş betonda,
dökümün bitişinden itibaren 4 saat veya karışımın durumuna, çimentonun cinsine ve hava şartlarına
göre Yapı Dene^n^GöVevlisi'nce saptanan daha az bir süre beklenmişse, 20 saat içinde başka beton
eklen^^âcaktir. ^- ^
durumlarda, çevre ısısını arttırmak başta olmak üzere gereken her türlü önlem ve Yapı Denetim
Görevlisi onayı alınarak beton dökülebilecektir.

1.3.7. Betonun Taşınması

Beton, aksi Yapı Denetim Görevlisi'nce belirtilmedikçe, bu amaçla yapılmış sürekli çalıştırılan
karıştırıcılarla yapılacaktır.

Karışıma su katılması, merkezi tesiste ya da betonun döküleceği yerde yapılacaktır. Taşıma sırasında bu
işlem kesinlikle yapılmayacaktır.

Beton üretildiğinde sıcaklığı en az 10°C ve en fazla 30°C olacaktır.

Beton üretildikten (çimentonun suya teması) sonra en geç 1,5 - 2,0 saat içinde kalıba yerleştirilmiş
olacaktır.

1.3.8. Pompa Betonu

Pompa İle beton dökümü Yapı Denetim Görevlisi'nİn emriyle, gereğince düzeltilmiş karışım dizaynının
ve Ön karışım deneylerinin onayı sonrasında yapılacaktır.

Betonun nakliyesi ve yerleştirilmesi mekanik basınç ile yapıldığında kullanılan teçhizatın türüne ve
kapasitesine uygun olduğundan emin olunacak ve yeni dökülen betonu zedeleyecek titreşimlerin
oluşması engellenecektir. Pompanın operasyonu işin sonunda püskürtme borusunun içinde kalan,
devamlı betonun kirlenmeden ve ayrışmadan çıkarılmasını sağlayacak şekilde olacaktır.

B u operasyondan sonra, tüm teçhizat iyice temizlenecektir.

1.3.9. Betonun Sıkıştırılması

Tüm betonlar dökme sırasında ve hemen sonrasında tek bir homojen yığın haline getirilmek üzere
sıkıştırılacak. Yapı Denetim Görevlisi ile başka türlü anlaşılmadığı sürece, aşağıdaki şartlara uygun
mekanik vibratör kullanılacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi tarafından özel yazılı emir
hallerde Yapı Denetim Görevlisi dıştan sıkıştırma
tarafından onaylanan şekilde olacaktır. Vibratörlerin
olmayacaktır. Titreşim şiddeti, 5 cm'lik slumpı olan
etkileyecek kadar olacaktır. Arıza halinde işlerin
çalışabilir halde bulundurulmalıdır.
verilmedikçe, sıkıştırma içten yapılacaktır. Özel
isteyebilir. Vibratörler Yapı Denetim Görevlisi
titreşim frekansları dakikada 4500 titreşimden az
beton için üzerindeki 45 cm yarıçaplı bir kütleyi
aksamaması için yeterli sayıda yedek vibratör

Vibrasyon döküm noktasında ve taze beton alanında uygulanacaktır. Vibratörler betona yavaş yavaş
daldırılıp çıkarılacaktır. Vibrasyon tam sıkışma sağlayacak kadar uzun ve şiddetli olacaktır, fakat
ayrışmaya sebep olacak kadar uzun süreli ve şiddetli olmayacaktır. Lokalize harç noktaları oluşturacak
kadar uzun süreli vibrasyon yapılmayacaktır. Beton içi vibratörler kullanılırken donatı ve beton içine
konulan parçalara vibratör değdirilmeyecektir. Vibrasyon donatı yoluyla artık plastikliğini kaybederek,
şertleşmeye başlayan beton tabakalarına ulaştırılmayacaktır. Vibratörler kalıp içinde beton nakli için
kullanılmayacaklar, beton akışını kolaylaştırmak amacıyla kullanılmayacaktır (ayrışma sağlamamak
için). D ü z yüzeylerin sağlanması, yüzeyler ve köşelerde (vibratörün ulaşamayacağı yerlerde) kürek ve
mala ile düzeltme ve sıkıştırma yapılacaktır. Sıkıştırmadan sonraki 4 hj£\24 saat arasında beton
vibrasyona tabi tutulmayacaktır. ç^.

Vibratörler, işinin ehli işçiler tarafından kullanılacak, taze betgotîn^ vibratörle t a j ı n m ' a ^ v<b yer
değiştirmesine izin verilmeyecektir. Vibratör tutma süresi bçjgpJc iyice _iidâj^^Sr%kğamalf için
yeterli ancak ayrışmaya neden olacak, kadar uzun olmayacaktSHjeton ş ı ^ ^ r ^ ^ p ^ / ^ r n a ^ ı n d a n
sonra vibrasvon durdurulacaktır. / ,
 5aöaf 2 0 « 0 6 , ^

B u maddede belirtilen önlem ve prensipler hazır beton elemanları için de geçerli olacak
vibrasyon veya üreticinin kendi metotları kullanılabilir.

1.3.10. Betonun Kürü

Sıkıştırmadan sonra ve 7 gün süresince beton zararlı hava etkilerinden, yağmur

değişikliklerinden ve kurumadan korunacaktır. Kullanılacak koruma metodu
Görevlisi'nin onayına tabidir. & î

K ü r metot ve süreleri betonun gerekli sağlamlık ve dayanıma ulaşması ve mümkün olan en az şekil
değiştirmenin sağlanması ve çekme sonucu oluşacak çatlakların engellenmesi amacıyla belirlenecektir.
B u amaçlara ulaşılabilmesi için betonların izolasyonu gerekebilir.(sabit bir sıcaklıkta tutmak ve/veya
buharlaşan nem miktarını sabit tutmak amacıyla) Değişik elemanlar için değişik kür ve sulama işlemleri
gerekecektir.

Alternatif olarak, sıcaklığı yükselterek kür yapıldığında, beton dökümünün üzerinden 4 saat geçtikten
sonra sıcaklık yükseltilmesine başlanmalıdır. Yarım saatlik zaman dilimleri içerisindeki sıcaklık artışı
10°C'yi, elde edilen en yüksek sıcaklık ise 70°C'yi aşmamalıdır. Bunu takiben soğuma hızı ısınma
hızını geçmemelidir.

Gereğinde aynı elemanların mümkün olduğu kadar aynı şartlarda küre tabi tutulması sağlanmalıdır.

Kür genellikle kalıbı yerinde tutmak, sulamak, betonun nemini muhafaza ederek kum, polyethylene örtü
ya da herhangi bir emici malzeme ile örtmek şeklinde olacaktır. Yapı Denetim Görevlisi şartlara en
uygun örtü tipini seçecektir.

1.3.11. Erken Yükleme

B u kısmın provizyonları haricinde beton hiçbir zaman yükleme zamanındaki veya 28 günlük
dayanımının 0,33'ünden fazla basınç yüklemelerine maruz kalmayacaktır, (kendi ağırlığı dahil).

B u maddenin amacı açısından, beton mukavemetinin ve yüklerin sebebiyet verdiği gerilimlerin

değerlendirilmesi Yapı Denetim Görevlisi'nin kabulüne bağlı olacaktır.

1.3.12. Hazır Donatılı Elemanların Taşınması, Yerleştirilmesi Ve Depolanması

Elemanlar Sözleşmede belirtilen noktalardan desteklenecek ve çarpmadan taşınacak,yerleştirilecektir.

Elemanlar depolanırken destek noktalan, gerilmelerin izin verilen dizayn dayanımından fazla
olmamasını sağlayacak biçimde seçilecektir.

1.3.13. Şantiye Dışında Hazır Donatılı Beton Elemanlarının Üretimi

İşler başlamadan Önce üretim metodu için Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı alınacaktır. Metot
onaylandığı zaman Yapı Denetim Görevlisi ile anlaşılmadan değiştirilmeyecektir.

Yüklenici, Yapı Denetim Görevlisi'ni üretimin başlamasından önce üretim tarihleri ve eleman tipleri
hakkında haberdar edecektir.

İşlerle alakalı 28 günlük küp deney sonuçlarının birer kopyası mümkün olduğu kadar erken tarihlerde
Yapı Denetim Görevlisi'ne teslim edilecektir.

Yapı Denetim Görevlisi'nin deney yapılmasını gerekli gördüğü hallerde, hiçbir eleman deney sonuçları
istenilen hale gelinceye kadar şantiyeye getirilmeyecektir.-..^
T ü m elemanlar silinmez bir şekilde sözleşmedfe tarif.e^ftnSjeman işaretleri ile döküm tarihi ve üst
yüzü belirtilecek, eğer eleman simetrik ise^Haşgi yüzün üste geleceğini grateren işaretler elemanların

MBUL
 üzerine işlenecektir. Bu İşaretler, elemanlar yerlerini aldıklarında görünmeyecek şekilde
yerleştirileceklerdir.

1.3.14. Beton Kontrol Testleri

İşin ilerlemesine'paralel olarak, beton malzeme ve işlemleri ile ilgili test ve kontroller yapılacaktır.
Olumsuz test sonuçları, işin bununla ilgili kısımlarının reddedilmesine neden olacaktır.

İşin devamı süresince, hergün yapılan betondan ve farklı kalitedeki her betondan alınacak örneklerle test
setleri hazırlanacaktır. Her test seti, Standard 150 mm çapında, 300 mm boyunda silindirlere alınmış 4
örnekten oluşacaktır. B i r günde dökülen beton miktarına göre alınması gerekli test seti sayısı;

B i r Günde Dökülen Beton Miktarı Gerekli Test Sayısı

0 4 0 mVgün 1 set
10-50 m /gün 3
2 set
50-125 nrVgün 3 set
E k her 75 mVgün E k 1 set

olacaktır. Her setten 1 örnek 7 gün, diğer 3 örnek 28 gün sonra test edilecektir.Belirtilen dayanım
düzeyinin altında sonuç veren test sayısı %10'un altında olacaktır.

Herhangi bir nedenle beton dayanımından kuşkuya düşülmesi durumunda Yapı Denetim Görevlisi,
karot alınarak test yapılmasını isteyebilir. B u durumda karot alınacak yerlerin saptanması ve beton
dayanımının yerinde değerlendirilmesi için darbeli çekiç, sonoskop y a da zarar vermeyen bir başka alet
kullanılacaktır.

1.3.15. Potansiyel Çimento-Agrega Reaksiyonu

Eğer çimentonun, sodyum oksit olarak adlandırılan ve N a 0 + 0.658 K 0 olarak hesaplanan, asitte
2 2

çözülebilir alkali muhtevası, ağırlıkça % 0,6'dan büyükse, çimento-agrega bileşiminin potansiyel

alkalilerle reaksiyona girme kabiliyetini saptamak için incelemeler, çalışmalarda kullanılacak
agregalarla ve A S T M C227'ye uygun olarak yapılacaktır. İncelemeler Yapı Denetim Gorevlisi'ncetercih
edilmeyen sonuçlar gösteriyorsa, Yüklenici, Yapı Denetim Görevlisi'nin onayına makul çimento-
agregabirleşimi sağlayacak öneriler sunacaktır.

Yüklenici ayrıca, agrega içindeki potansiyel alkali reaksiyonuna girmeye duyarlı maddelerin
saptanabilmesi için, işlerde kullanılmasını önerdiği her bir agreganın petrografik denemesini
yürütecektir. Yapı Denetim Görevlisi aksine karar vermedikçe deneyler A S T M C295 e uygun olarak 1

yürütülecektir. İnceleme sonuçlan hazır olur olmaz Yapı Denetim Görevlisi'ne verilecektir.

Petrografik inceleme sonuçları, potansiyel al kal i-karbonatla reaksiyona girebilecek elemanların

bulunduğunu işaret ediyorsa, Yüklenici, A S T M C586'ya uygun testler yapacak ve sonuçlarını Yapı
Denetim Görevlisi'ne bildirecektir. Tüm bu inceleme ve testlere dayanarak Yapı Denetim Görevlisi,
önerilen agreganın iş için uygun olup olmadığına karar verecektir. Sözü geçen testlerin bazılarının çok
vakit alacağı, dolayısıyla Sözleşme süresinin hemen başında testlere başlanması gerektiği de
belirtilmelidir.

1.3.16. Beton Yüzeylerin Korunması

Yapı Denetim Görevlisi'nin uygun göreceği beton yüzeylerin korunması aşağıda uygulama şekli ve
özellikleri belirtilen malzeme ile sağlanacaktır. ı-

Bitmiş beton yüzeylerinin atmosferik etkilere, sülfat, klor ve su a t ı k l a r ı n a ^ ;

koruyacak, beton yüzeylere 10-15 cm işleyerek betonda korozyonu engelleyecek
korunması sağlayacak, betonun içindeki donatımın etrafım sararak k o p o ^ m a '

îvv* TİC.A.Ş.
j n - j i y - İSTANBUL 1- 19
P a r k N'x\2 2 ?•?
5 ö'J B 6
Tel: 0 2 1 ' : '
J

M e i ' b i s N u ÜÎJiOüSJ
 O 2 Şubat 2016 0 * * \
kendisini su geçirimsiz yaparak 10 atm su basıncına kadar su izolasyonunu sağla
özellikleri ile ilgili test raporları ile teyid edilecek yüzey koruma malzemesi üretici
ettiği şekilde uygulanacaktır.

Malzemenin tatbik edildiği betonda aranan özellikler CRDÇ-48-7 test metodu il

psi pozitif veya negatif, A S T M C - 1 9 0 ' a göre yapılacak basınç mukavemeti tt
mukavemetini değiştirmeyecek A S T M C - 9 4 4 - 8 5 ile yapılan aşınma testinde^f&ei^f^ı^sA ^ĞtHjii
ortalama %25 artıracak, klor iyonu geçirgenliği 1,29x10" cmVsn olacak s u i ^ ^ a t i ^ â g î a ^ J ^ f j e t ö h u
10

koruyacak, betonun içindeki donatıyı korozyana karşı koruyacaktır.

1.4. Kalıp İşleri

Betonun, projelerinde gösterilen şekil, boyut ve kotlarda dökümünün sağlanması, aynı zamanda,
dekoratif görünüm sağlamak amacı ile çelik kalıp ya da standart kalıbın içinin özel kauçuk y a da plastik
malzeme ile kaplanması için gerekli kalıpların, kalıp iskelelerinin, her türlü kalıp destek sistemlerinin
yapımı, montajı ve sökümü Yüklenicininsorumluluğundadır.Kalıp, çelik, ahşap veya istenen diğer
malzemeden yapılacak ve betonu yerleştirme ve vibrasyonu sırasında ortaya çıkacak basıncı,
deformasyon veya yer değiştirme olmaksızın karşılamaya yeterli mukavemette olacaktır.

Beton dökülmeden önce kalıp üzerine yeterli malzeme yerleştirecek, kalıp kaldırılırken betonu
koparmaması sağlanacaktır.

Kalıplar, betonun yerleştinnesi ve vibrasyonunun sebep olacağı basınca dayanacak mukavemette olacak
ve toleransları sağlamaya yetecek rijitlikte olacaktır.

Toprak kazı yüzeyleri gerekli görülmedikçe veya izin verilmedikçe dikey yüzey kalıpları yerine
kullanılmayacaktır. Yapı Denetim Görevlisi her zaman kalıp çizimlerini isteyebilir.

1.4.1. Malzemeler

1) Kalıpların Yapılması:
Kalıp iskelesi, iş iskelesi ve dikmeler ile desteklenen kalıp ve kalıp yüzeyleri y a da iskeleleri kaliteli
keresteden ya da onaylanmış başka bir malzemeden yapılacak ve mümkün olan en az malzeme ile
yerleştirme, sıkıştırma esnasında minimum şekil değiştirme sağlamak üzere yeterli dayanım ve
sertliğin elde edilmesi sağlanacaktır.

2) Metal Kalıplar:
Ahşap kalıplar için geçerli şartnameler metal kalıplar için de gereklidir. Kalıp için kullanılan metal,
kalıbın formunu koruyabilmesini sağlayacak kalınlıkta olacaktır. T ü m vida ve kaynak başları gömülü
olacaktır. Kalıp aksamı betonu gerektiği kadar destekleyecek ve zarar vermeden çıkarılacak biçimde
planlanacaktır. Düz yüzeyli olmayan veya bağlantı hataları olan kalıp yüzeyleri kullanılmayacaktır.

3) İç Bağlantılar veya Ayraçlar:

Çelik veya plastik iç bağlantı ve ayraçların kullanımı için Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı
alınacaktır. Metal bağlantılar çıkarıldıklarında mümkün olan en küçük boşluğu bırakacak şekilde
planlanacaktır.

4) Genel A m a ç l a r İçin Ahşap İskeleler:

Kullanılacak kereste özellikleri Yapı Denetim Görevlisi'nin her bir kullanım alanı için özel olarak
belirleyeceği şekilde olacaktır.Genelde keresteler, sağlam, düz ve iyi mevsimde alınmış, böceksiz ve
kurtsuz, çürüksüz olacaktır.
 1.4.2. İnşa Gerekleri

1.4.2.1. Genel

Kalıplar, gerekli tüm destekler ile geçici kalıcı tüm yüzeyleri içerecektir.

T ü m kalıplar beton kaybını önleyecek şekilde planlanacaktır. Sertleşmeden sonra beton sözleşmede
belirtilen şekilde olacaktır.

15°'den fazla eğime sahip her durumda, yeterli sıkışmayı sağlamak üzere, kalıp bağlanacaktır.

Taşıyıcı betonlar kalıp yerine toprak veya mıcırın üstüne dökülmeyecektir.

İç bağlantı veya ayraçlar kullanıldığında betona zarar verilmeden çıkarılacaktır. Kalıp açıldıktan sonra
boş kalan yerler uygun karışımla doldurulacaktır. Kaba metal parçaların üstünde en az 5 c n r l i k beton
tabakası bulunacaktır.

1.4.2.2. İskeleler

İskele ayaklarının toprağa eşit yükler ulaştırması ve sağlam toprak üzerine basması (gerekirse stabilize)
sağlanacaktır.

İskele ve kalıplar projelerde gösterilen limitler içinde taşıyıcı sistem sehimlerini verecek biçimde
ayarlanacaktır.

İskele ve kalıpların dayanımı hesaplanırken taze beton ağırlığı 2600 kg/m olarak kabul edilecektir. 3

İskele ayakları için yapılacak sıkıştırma ve kazık giderleri keşif ve metraj cetvelinde gözetilecek ve
başka hiçbir karşılık beklenmeyecektir.

1.4.3. Kalıp Hesabı Ve Montajı

Kalıplar, yatay ve düşey dış yükler, beton ağırlığı, betonun yerleştirilmesi ve vibrasyonu sırasında
oluşacak ek etkiler dikkate alınarak hesaplanacak ve projelendirilecektir. Kalıplar, bu etkiler altında
istenmeyen hareketleri yapmayacak şekilde desteklenecektir.

Destek sistemi, betonun yerleştirilmesi sırasında kalıbın tümünde ya da herhangi bir kısmında yatay ve
düşey hareketleri önleyecek şekilde hesaplanacaktır.

Sehim beklenen yerlerde kalıba, bunu dengeleyecek ters sehim verilecektir.

Kalıplar çelik, ahşap ya da başka bir uygun malzemeden ancak betondan malzeme kaybına neden
olmayacak şekilde yapılacaktır. Kalıplar, betondan şerbet kaybını önleyecek sıkılıkta olacak, sızma ve
akmaların olabileceği ek yerlerinde gereken önlemler alınacaktır.

Kalıp bağı kullanıldığında, kalıcı bağlar, beton yüzeyinden en az 2 cm içeride kalacak şekilde
yerleştirilecek, çıkarılacak bağlar ise leke bırakmayan aderans önleyici ile kaplanacaktır. Boşluklar
harçla doldurulacaktır.

Kalıp yüzeylerine, betonun yapışmasını önleyecek onaylı, beton yüzeyini lekelemeyecek bir kaplama
maddesi sürülecek ya da örtülecektir.

Beton dökümünden önce yapılacak temizlik ve kontrol için kolon ve perde kalıplarının alt kısımlarında
ve Yapı Denetim Görevlisi'nin isteyeceği yerlerde geçici açıklıklar yapılacaktır. \ JL
r ' * * * b / f i
Gerek olmadıkça ve izin alınmadan toprakjdızfjtizeyleri, düşey kalıp yerine kullanılmayacaktır.>/ / /
AGA E M r y î v • K S A D j H Ş j S A f c v e îic. A.ş. 4 * ,, \ ^ l- ZJ. Ll t
y^,... , . - % f . r-s:, - İJK . f/f .
Park No:îL' . t 3 Kâ: l'j '-V,- Öofcırtaiv - İSTANBUL \ fl/ \ * ( | ,

B^rl:j£dU0 1 5 0 Û53 3 3 9 4
İK'OrTAıl No: 974 278 i ) \ a t, '
•
Mimari özellikli beton yüzeyleri gerekli görünüşte olacak şekilde projelendirilecektir. Mimari özellikli
beton kalıpları beton yerleştirilirken sürekli gözlenerek, istenen yükseklik yerleşim şekli ve geometride
olması sağlanacaktır. Eğer inşaat sırasında herhangi bir zayıflık ortaya çıkar ve kalıp gereksiz çökme
veya şekil değiştirmeye uğrarsa çalışma durdurulacak, sürekli olarak zarar gören inşaat sökülecek ve
kalıp takviye edilecektir.

1.4.4. Kalıbın S ö k ü l m e s i

Yüklenici sökmeye niyetlendiği kalıbı önceden Yapı Denetim Görevlisi'ne bildirecektir.

Kalıbın söküleceği zaman Yüklenicinin sorumluluğunda olacaktır.

Sökme işlemi, betonun yerleştirilmesinden sonra 48 saatten veya gerilmeleri kürlenmiş betona
aktarmasına yetecek süreden büyük olanından önce yapılmayacaktır.

Bİr erken yaşta yüzey bozuklukları ve şekil düzeltilmesi gerekiyorsa kalıplar beton, sökme
işlemlerinden dolayı zarar görmeyecek katılığa ulaşır ulaşmaz sökülecektir.

Betonun belirlenmiş bir mukavemete erişmesi esas alınarak kalıp sökme veya yeniden desteklemenin
söz konusu olduğu durumlarda, beton aşağıdaki şartlardan herhangi birinin gerçekleşmesi halinde bu
mukavemete eriştiği varsayılacaktır.

Temsil ettikleri betonla aynı kür koşullarında saklanan test silindirleri kalıbın sökülmesi için belirlenen
mukavemete erişmişlerse, eğer beton, laboratuvarda kürlenen ve yeterli mukavemete erişen silindirlere
aynı süreyle kürlenmiş ve yapıdaki betonun kürlendİği süre betonla temasta olan hava sıcaklığının
10°C'nin üzerinde olduğu ve betonun ıslak, buharlaşmadan ve nem kaybından tamamen korunmuş
olduğu günlerin veya kısımlarının, sayılarının ardışık olması gerekmeden, toplam sayısı ile
belİrlenmişse.

1.5. B E T O N A R M E ÇELİĞİ

1.5.1. Kapsam

Sözleşmede gösterilen donatıların bu bölümdeki teknik şartnameler, çizimler ve Yapı Denetim

Görevlisi'nin direktifleri ile kesinlikle uygun olarak yapılması için gerekli operasyonlar ve bu
operasyonlar için gerekli malzeme, tesis, teçhizat ve işgücünün sağlanması işleri bu ara bölümde
öngörülmüştür.

Yüklenici, betonarme inşaatta kullanılacak çelik donatının her türlü yardımcı malzemesiyle
bİrlikte;temini ve taşınmasından, projelerine uygun şekilde kesimi, bükümü ve yerleştirilmesinden,
beton dökümüne kadar korunmasmdansorumludur.
I

1.5.2. Malzeme

Yüklenici, İşyerine getirdiği her parti çubuk ya da hazır donatı için üreticinin test sertifikalarını Yapı
Denetim Görevlisi'ne sunacaktır. B u sertifikalarda çeliğin döküm analizi, eşdeğer karbon miktarı, çekme
ve bükme test sonuçlan bulunacaktır. Yapı Denetim Görevlisi ayrıca, işyerindeki malzemeden örnekler
alınarak test yapılmasını isteyebilir.

T ü m çelik çubuklar Türk Standartlarına uygun özelliklerde olacaktır. Nervürlü çubuklar yivli veya
bükülmüş olabilirler.

1.5.2.1. Çubuk Donatılar /

S t a n d a r t r a r d a g k & b ^ n ^ n ı e d İ R c e betonda k u ü a m j ^ ^ e i t a i ı ^ ç u b u k l a r ı ve minimum akma gerilmeleri:

^ y 7 W . . / I X ^**Q#fiV AGA BiF"?i! M i l / U«rı Ki*.

 Ana donatı için 420 N / c m - 220 N / c m
2 2

Etriyeler için 220 N/cm olacaktır.

2

1.5.2.2. Hazır Donatılar

Çizimlerde veya donatı listesinde aksi belirtilmedikçe fabrika yapımı kaynaklı çelik donatı, onaylanmış
hazır donatı standardına uygun olacak ve soğuk çekilmiş çelikten standardına göre üretilmiş olacaktır.
Sözleşmede aksi istenmedikçe, hazır donatı, şantiyeye düz çubuklar halinde İhzar edilecektir. Minimum
akma sınırı 500 N / c m olacaktır.
2

1.5.2.3. Testler ve Üreticinin Test Sertifikası

Şantiyeye ihzar edilen her parti çubuk veya hazır donatı için Yüklenici üreticinin test sertifikasını temin
ederek Yapı Denetim Görevlisi'ne sunacaktır. B u sertifikada: kullanılan çeliğin döküm analizi, eşdeğer
karbon miktarı, çekme, bükme ve tekrar bükme test sonuçları ve imalathane markası bulunacaktır.

İlaveten, Yapı Denetim Görevlisi bağımsız bir test kuruluşunda deney yapmak üzere şantiyeye İhzar
edilen donatıdan numuneler alınmasını isteyebilir.

1.5.2.4. Çubuk Aralıkları

Çubukların aralıkları belirtildiği veya çizimlerdeki gibi olacaktır. Belirlenen aralıktan sapmalar
1,5 cm'den fazla olmayacaktır

1.5.2.5. Beton Yüzeyinden Mesafeler

Paspayı, minimum T S standartlarını karşılayacak şekilde olacaktır.

Ancak, etriyelerin aralık demirlerinin ve benzeri ikinci derece donatıların pas payı çaplarına göre
azaltılabilirler.

1.5.3. Depolama

Bütün donatı malzemeleri, yerine yerleştirilene kadar, mekanik zedelenmelerden veya yüzey
bozulmalarından, paslanmadan veya benzeri zararlardan korunacaktır.

Şantiyede depo edilen donatı malzemesi, tahta döşeme üzerine veya uygun şekilde aralıklandırılmış ve
üzerine uzatılan demirin hiç bir kısmı zeminle temas etmeyecek şekilde yerleştirilmiş destekler üzerine
uzatılacaktır.

Havanın kuru ve depolanma müddeti az ise depolanmış donatının üzeri örtülmeyebilir: ancak yağmur
yağdığı takdirde çubuklar üzeri örtülü şekilde depolanacaktır.

Farklı tip ve çaptaki çelikler ayrı ayrı depolanacaktır.

1.5.4. Yüzey Şartları Ve İlave Önlemler

Beton döküleceği andaki metal donatı yüzeyinde aderans oluşturma kapasitesini aksi yönde etkileyecek
olan çamur, yağ ve benzeri maddeler bulunmayacaktır.

Betonlamadan önce donatı Yapı Denetim Görevlisi tarafından son bir kontrolden geçirilecek ve
herhangi bir şekilde tatminkar bulunmazsa onaylanmış bir metotla düzeltilecektir.

Atmosferik tuz konsantrasyonlarının donatıy^kabjul edilemez derecede kirlettiği ve paslan^ırıcı rüzgar

esme ve çığ düşmesi durumlarının olduğırçevrelerde aşağıdaki ilave önlemler alınacaktı^
 2 kbat 2016
• Kullanımdan önce donatıdaki paslar kumlama yöntemiyle temizliğe tabi tutulacaktır. B u
temizlikten bir gün sonra donatı gözlenecektir. Eğer yeni paslanma görülmüşse temizleme
işlemi tekrar edilecektir.

• Kumlamadan sonra ve montajdan Önce donatı hemen kullanılmayacaksa geçirimsiz bir

tabakayla sıkıca sarılarak korunacaktır.

• Montajı yapılmış donatı eğer üzerinde uzun süre çahşılmayacaksa geçirimsiz bir tabakayla
kaplanacak ve Yapı Denetim Görevlisi'nce aksi onaylanmadıkça montajdan sonra üç gün
içerisinde betonlanacaktır.Daha önce dökülmüş betondan dışarı çıkan donatılar, örneğin
filizler, geçirimsiz bir malzemeyle sıkıca sarılacaktır.

• Donatının bozulmasını (Örneğin çalışanların üzerinde yürürken yapacakları tahribat)

önlemek

• için çok sıkı bir kontrol yapacaklardır.Betonlamadan hemen önce donatıdaki paslar tel
fırçayla veya kumlamayla temizlenecektir.

1.5.5. Donatının Hazırlanması Ve Yerine Yerleştirilmesi

Yüklenici, çizimlerde gösterilen veya başka şekillerde istenilen çelik donatıların çubuk ve hazır
elemanlar da dahil temini, kesimi, bükülmesi ve yerleştirilmesini yapacaktır. Bütün donatı çelikleri,
aderansı önleyecek veya azaltacak yağ, gres ve benzer maddeler veya gevşek parçalar, pas veya
parçacıklardan arındırılmış olacaktır. Kaynak yapılırken akım geçirici olarak donatı kullanılmasına
müsaade edilmeyecektir. Donatı zeminde temiz olarak depolanacak ve diğer maddelerin kirletiminden
korunacaktır. Filizlerde dahil olmak üzere bütün donatılar betona gömülene kadar uygun bir biçimde
korunacaktır.

1.5.6. Donatı Çizimleri

Yüklenici gerekli olan donatı çizimlerini yapacak ve hesap notlarıyla birlikte onay için sunacaktır.
Betonarme yapılar uyarlanabilir onaylı şartnamelere göre hesaplanacaktır.Beton yapıların şekil ve
boyutları, mekanik ve/veya elektrik elemanlarının yerleşimi de göz önüne alınarak detaylandırılacaktır.
Bu şekildeki yapıların inşaatına başlamadan önce, Yüklenici gerekli detay çizimlerini de onay için Yapı
Denetim Görevlisi'ne sunacaktır.

1.5.7. Kesme Ve B ü k m e

1.5.7.1. Kesme ve B ü k m e Listeleri

Yüklenici, her yapı için ayrı ayrı olmak üzere, çizimlerden ve şartnameden gelen bilgiler ışığında, kendi
kullanımı için bükme cetveli ve çubuk listesi, çelik hasırlar için kesim cetvelleri ve tip listeleri
hazırlayacak donatı çeliği temin ederken doğru bilgi verilmesinden sorumlu olacaktır. Listelerin ve talep
listelerinin birer kopyası, bükme işlemine başlamadan önce, onay içinYapı Denetim
Görevlisİ'nesunulacaktır.

Söz konusu kesim ve bükme listelerinin onaylanması,Yükleniciyi projeye göre ve/veya standartlarda
belirtilen şekilde donatı hazırlanması sorumluluğundan kurtarmaz.

1.5.7.2. Düz Çubukların Kesme ve Bükmesi

Çelik donatı, üzerinde kıvrım, büküklük veya başka hasar olmayan düz çubuklardan kesilecek ve uzman
İşçiler tarafından soğri^ olarak bükülecektir. Çapı 19 mm den büyük olan çubuklar, bu amaç için dizayn
edilmiş ve MapÛPenetİm GöreyJ^i'nce onaylanmış bükme makİnalarıyla yapılacaktır.

Çubuk donatı iği gibi olac as bir şekilde kesilip bükülecektir. Yapı
Denetim Göt adıkça ç u b ülmesi tercih edilmeyecektir.
Donatının geçici olarak bükülmesi ve daha sonra düzeltilerek kullanımından kaçınılacaktır. Eğer Yapı
Denetim Görevlisi'nden izin alınmışsa işlem çevre ısısında yapılacak ve bu tip bükümlerin İçi yapı
yumuşak çelik için çapının en az 4 katı ve yüksek gerilmeli donatıda çapının en az 6 katı olacak ve
büküm yerindeki muhtemel çatlaklar gözlenecektir.

1.5.7.3. Çelik Hasırların Kesimi

Gerektiğinde çelik hasırlar plakadan düz olarak kesilecektir. Kesim işleminde malzemezaiyatının az
olmasına dikkat edilecektir.

1.5.8. Yerleştirme
Bütün çelik donatı, plan ve çizimlerinde gösterilen yerlere hassasiyetle yerleştirilecek ve beton
dökümünde ve betonun priz alma müddetince yerinden oynamaması sağlanacaktır. Yapı Denetim
Görevlisi tarafından başka bir yönteme izin verilmezse donatı çubukları kesişme noktalarından
bağlanacak ve bağlantı tellerinin bükülen uçları betonun içine döndürülecektir. Açık tabanlı şantiye
elemanları için 1,2 mm çapında paslanmaz çelik teller kullanılacaktır. Diğer durumlarda 1,6 mm
çapında tavlanmış, yumuşak demir teller kullanılacaktır. Bütün kesişim noktalarında, aralığı 30 cm den
az olanlar hariç, çubuklar iki yönlü, 30 cm den az aralığı olan kısımlarda şaşırtmalı olarak bağlanacaktır.

Bütün donatılar aşağıdaki limitler haricindeki yer değiştirmelere karşı korunacaktır.

Pas payı, eksi 5 mm den daha az olmayacaktır. Donatının herhangi bir elemanın sadece bir yüzüne
yerleştirildiği durumlarda (mesela döşemedeki düz donatı) gerçek payı, istenen paspayı artı :

16 mm ye kadar ( 0 16 dahil) olan çubuklarda 5 mm

16 mmile 25 mm ( 0 25 dahil) arasındaki çubuklarda 10 mm
25 mm'nin üzerindeki çubuklarda 15 mmden fazla olmayacaktır.

Kalıpta donatı ve çelik elemanlar arasındaki mesafe, destek, blok, bağ, askı ve diğer tasdikli elemanlar
yardımıyla sağlanacaktır. Donatının kalıp yüzeyle temasına Önleyen bloklar, tasdikli boyutlarda ve
harçtan yapılmış ve tasdikli metal parçalardan oluşacaktır.

1.5.9. Destekler

Donatı metal veya beton destekler, mesafe koruyucular veya bağlar kullanılmak suretiyle yerinde
tutulacaktır. Söz konusu destekler betonlama esnasında donatıyı yerinde tutabilecek sağlamlıkta
olacaktır. Destekler, kalıp alındıktan sonra görülmeyecek veya betonda renk bozukluğu veya bozulmaya
neden olmayacak şekilde kullanılacaktır. Beton paspayı elemanları, kullanılacağı yapının beton karışım
formülüyle hazırlanmış betondan yapılacaktır.

1.5.10. Çubukların Ve Hasır Çeliğin Bindirme Boyları

Çubukların ve hasır çeliğin üstüste bindirilmesine, gerektiği zamanda ve Yapı Denetim Görevlisi'nin
onayıyla izin verilir. Yapı Denetim Görevlisi tarafından izin verilmedikçe donatı hiçbir şekilde
kaynaklanmayacaktır. Eğer Yapı Denetim Görevlisi onaylamışsa, kaynaklama ve test işlemleri kabul
edilen standartlardaki gibi yapılacaktır.

A k s i belirtilmedikçe çubukların bindirme boyları, en az çapının 50 misli uzunlukta olacak ve çubuklar

şaşırtmalı olarak döşenecektir.
açıklığının üçte birinde kesilmeyip, açıklık boyunca uzatılacaktır. ' / / "
Eğer üstteki ilave hasır donatı açıklıkta gösterilmişse, bu hasır kirişteki üst donatılar arasında geçecek
şekilde konulacaktır. Döşeme deliklerinin bütün iç köşelerinde, merdiven sahanlıklarında vs. 22 cm,
45 cm'Iik parçalar, döşemenin üst tarafındaki köşelere diyagonal olarak yerleştirilecektir.

1.5.13. Betonlamadan Önce Onay

Beton dökülmeden önce, yerine yerleştirilen bütün donatı Yapı Denetim Görevlisi tarafından kontrol
edilip onaylanmış olacaktır. Yukarıdaki koşullar haricinde dökülen herhangi bir beton, Yapı Denetim
Görevlisi'nin talimatı gereğince, masrafları Yükleniciye ait olmak üzere, donatıyla beraber sökülerek
yerine yenisi hazırlanacaktır.

1.6. B E T O N Y A P I

Yüklenici, beton/betonarme yapının, derzlendirme, su tutucu yerleştirme, diğer gömülü parçaları

yerleştirme, geçişler, kalıplı, kalıpsız yüzeylerin hazırlanması ve benzeri işlemlerin, projelerine ve
şartnamelerine uygun olarak yapılmasından sorumludur.

1.6.1. Derzler Ve Derz Dolguları

1.6.1.1. İnşaat Derzleri

İnşaat derzleri inşaatta kolaylık sağlamak ve bazı durumlarda büzülme çatlaklarını kontrol etme
amacıyla yapılır. İnşaat derzlerinin projelerde gösterilmediği yerlerde çalışma metodunu kolaylaştırmak
amacıyla Yüklenici tarafından önerilecektir.

İnşaat derzleri tek parça inşaat yapılamadığı durumlarda yapılır. İnşaat derzlerinin detaylı dizayn
metodları aşağıdaki bahsedilenlerle genel olarak uyum içerisinde olacaktır.

İnşaat derzinde, bitirilmemiş beton yüzeyine pratik olarak trapez kesitli tahta çıta batırılacak ve daha
sonra geri çekilecektir. İnşaat derzlerinde daha önceki dökülen beton yüzeyi temiz ve kuru olmalı ve
yandaki beton dökülmeden önce bütün çimento köpüğü ve süprüntüler kaba agreganın uçlarını ortaya
çıkarma işlemi beton henüz tazeyken, tel fırçayla veya su jetiyle yapılabilir. Komşu beton dökülmeden
önce herhangi bir bozuk beton kırılarak atılmalıdır. Yatay inşaat derzlerinde yeni dökülecek betonun ilk
tabakasının kalınlığı 150 mm'yi geçmeyecek ve yeni tabakanın tabanında ince malzemenin akmasını
önlemek için özel bir dikkat sarf edilecektir.

Yüklenici metod beyanında, projelerde gösterilmeyen yatay ve düşey inşaat derzlerinin yerleri ve her
yapı için beton döküm sırası konusundaki detaylı önerilerini bildirecektir.

İnşaat derzlerinin sırası, ilk ısısal büzülme hareketlerinden doğan gerilmeleri en aza indirgeyecek
şekilde düzenlenecektir.

1.6.1.2. Genleşme Derzleri

Malzemenin ya da-yapı kütlesinin neden

:

düşey enleşme derzleri oluşturulacaktır, l

Genleşme derzi boşlukları, önce dökülen beton yüzeyine yerleştirilecek dolgu malzemesi ya da
şekillendirilmiş ve pahlı kalıplarla sağlanacaktır.

Beton içindeki donatı ya da diğer gömülü metal elemanların genleşme derzi boyunca sürekli olmasına
izin verilmeyecektir.

1.6.1.3. Derz D o l g u l a r ı :

Kapatılması ya da sızdırmazlığı istenen derzlerde, derz dolgu malzemesi kullanılacaktır.

Dolgu maddesi yerleştirilmeden önce derz aralığı iyice temizlenecek, bütün pislikler ve yağ,
zımparalama yoluyla atılacaktır. Ayrıca, bütün gevşek yüzey döküntüleri, kum ve basınçlı hava ile
temizlenecek, derz aralıkları maksimum yapışmayı sağlamak amacıyla birikmiş yağmur suyu vs.'den
arındırılmış ve kuru durumda bulundurulacaktır.

Dolgu maddesi, iklim ve çevre koşullarına uygun, biyolojik bozulmaya karşı dayanıklı olacaktır.
Yüklenici her yapı grubu için kullanılacak dolgu maddesinin ;

Üreticisini, üretimle ilgili test raporlarını, garanti süresini, kullanım esaslarını içerir sertifikalarını Yapı
Denetim Görevlisi'nin onayına sunacaktır.

Dolgu malzemesi ya elastoplastik benzeri polimer bitüm ya da eşdeğeri onaylı bir malzeme olacaktır.

Dolgu işlerinin tamamlanmasından sonra malzemeden, 50 mm'lik bir parça kesilip çıkarılacak, boyutlar
ve beton yüzeye olan aderans kontrol edilecektir. Her 20 m lik derz dolgusunda, bir adet "kesip
çıkarma" testi yapılacaktır.

Projelerde aksi gösterilmedikçe derz dolguları aşağıda belirtilen minimum özelliklere sahip reçine
bağlayıcı mantar olacaktır.

Yoğunluk: 200 kg/m 3

Orijinal kalınlığın % 50'sinibastırmak için gerekli maksimum yük: 0.55 N/mm 2

Basınçtan sonra geri gelme: % 95

1.6.1.4. Derz Sızdırmazlığı

Genleşme, büzülme ve mevcut olduğunda, inşaat derzlerinde derzler, detay çizimlerinde gösterildiği
gibi, Yapı Denetim Görevlisi ve İdarenin onayına bağlıdır veya üreticinin tavsiyeleri ışığında dikkatlice
inşa edilecektir.

Yüklenici derz aralıkları kenarlarının kabarıp dökülmesinden kaçınmak amacıyla gereken dikkati
gösterecektir. Genleşme derzlerindeki derz boşluğu, beton yüzeye dolgu malzemesinin yerleştirilmesi ve
daha sonra özel bir kesici aletle istenilen derinlikte kesilmesi şeklinde oluşturulabilir. Alternatif olarak
genleşme derzleri, derz boşluğu önceden şekillendirilmiş P V C veya ahşaptan yapılmış ve çıkarma
kolaylığı için kenarları pahlı kalıplarla teşkil edilebilir.

Sızdırmazlık maddesi yerleştirilmeden önce derz aralığı iyice temizlenecek ve bütün pislikler ve yağ
zımparalama metoduyla atılacaktır. Derz aralığını doldurmadan hemen önce, bütün gevşek yüzey
döküntüleri, kum ve toz sıkıştırılmış havayla temizlenecek ve derz aralıkları maksimum yapışmayı
sağlamak amacıyla birikmiş yağmur suyu v.s.'den arındırılmış ve kuru durumda bulundjutulacaktır.

Derz sızdırmazlık maddeleri her durumda maruz kalacağı iklim ve çevre koşullarına uygun ve biyolojik
tavsiyeleri, garanti süresini belirten ve uygunluğuyla yerleştirme metodunu içeren sertifi
kopyalarınıYapı Denetim Görevlisi'ne sunulacaktır.
Yapı Denetim Görevlisi tarafından istendiğinde, astarlama ve ilk kat işlemleri esnasmd
yüzeyi ve derz kenarlarını korumak amacıyla gizleme bandı tatbik edilecektir. B u
dikkatli bir şekilde yapıştırılacak ve derz sızdırmazlık işi yapıldıktan sonra sızdırmj
düzgün kenarlar halinde olmasını sağlayacaktır.

1.6.1.5. Büzülme ve Kayıcı Derzler İçin Derz Bağ Çözücüsü

Büzülme derzlerinde sızdırmazlık için polisulfıt esaslı maddelerle yapıldığında dış beton yüzeyleri,
reaksiyon oluşturması nedeniyle, bitümlü maddelerle boyanmayacaktır. Bu gibi durumlarda derz bağ
çözümü polietilen bant veya plastik bant malzemesiyle yapılacaktır.

Kayıcı derzler, onaylanmış ve iki kat olarak 1 mm kalınlığında plastik bant malzemesiyle
oluşturulacaktır.

1.6.2. Su Tutucular

Yapılarda, sızdırmazlık istenen tüm derzlerde su tutucular kullanılacaktır. Su tutucular klor, sülfat
bileşiklerine ve çevredeki aşındırıcı maddelere dayanıklı malzemeden olacaktır.

Su tutucuların, kullanım yeri bakımından uygunluğunu gösterir kayıtları bulunacaktır. Yüklenici bu

malzemelerle ilgili hertürü ayrıntılı bilgi ve test raporlarını Yapı Denetim Görevlisi'nin onayına
sunacaktır.

Su tutucu bantlar haddelenmiş P V C veya nitril lastikten imal edilmiş olacaktır; ve çizimlerde gösterilen
genel şekil ve boyutlarda olacaktır. Deneyimli üreticilerden temin edilecek ve endüstride kullanılan en
son şekil ve kalıpta olacaktır. S u tutucu bantlar tabloya uygun olacaktır.

SU T U T U C U B A N T Ö Z E L L İ K L E R İ

ÖZELLİK LASTİK PVC

Yoğunluk 1100 kg/m ( + % 5 ) 1300 kg/m ( + % 5)
Sertlik 60 - 65 I R D H 70 - 75 I R D H
Yumuşaklık katsayısı 42-52
Çekme mukavemeti 20 N/mm 'den az değil
2
15 N / m m 'den az değil
2

Kırılma noktasında uzama % 450'den az değil %285'den az değil

Su emme
(48 saatlik suya batmada)
% 5' i aşmayacak % 0,7'yi aşmayacak
Kuşak kalınlığı
6 mm 6 mm
Merkez yumru boyutları
18 mm 18 mm

Lastik veya P V C su tutucu bantlar 0°C'den 50°C'ye kadarki sıcaklık aralığında depolanma,
muhafaza,montaj yapılmaya uygun olmalıdır.

Su tutucu bantlara zarar vermeyi önlemek amacıyla gereken dikkat sarfedilecektİr. Su tutucu bantlarda
montaj yapılabilmesi için halkalı delikler bulunacaktır. Eğer halkalı delikler bulunmuyorsa ve çivileme
İçin ayrıca yapılmış kuşaklar bulunmuyorsa, çivilenmeyecektir.

Beton döküm esnasında ve etrafına beton dökülüp iyice sıkıştırılmışsa su tutucu bantlar yerinden
oy n atılmayacaktır.

Su tutucu bantlarında eklenmesi normal olar tleme ve kaynaklama veya yapıştırma usulüyle
üreticinin tavsiyesine uygun olarak yapıla

9A
y
s...
Su tutucu. bahtların yerleştirilmesi, su tutucu bantla donatı arasında minimum 25 mm kalacak şekilde
yapılacaktır.
1.6.3- . Betona Gömülü Parçalar

Gömülü elemanlar beton içine döküm esnasında konulacak ve kalıcı bağlantılar ile yerleştirilen her tür
metal parçayı İçerirler.

Yüklenici şantiyeye getirilen parçaların incelenmesi ve tanınması için gerekli listeleri düzenleyecektir.

Bütün inşaat ve tesisat kalemleri için gerekli mesnetleme ankrajları ve ankraj kutuları.
Gömülü tesisat boruları ve benzeri parçalar,
Geçici ve kalıcı delikler için kılıflar.
Geçişler ve proje gereği boşluklar için kayıt kutuları beton dökümünden önce yerleştirilecektir.
Yüklenici, ilgili parçaları çizimlerde gösterilen doğru yerlerine, gerekli hassasiyette
yerleştirecektir. Parçaların yerleştirilmesi hassas olacak ve beton dökümü sırasında yerlerinden
oynamayacak şekilde bağlantıları yapılacaktır.

Yüklenici, parçaların tuzdan, nemden ve diğer sebeplerden dolayı zarar görmesini engelleyecek
tedbirler alacaktır.

Gömülü parça, kılıf ve kayıt kutularının yerleştirilmesi sırasında donatılar kesilmeyecek, bükülmeyecek
ya da yerleri değiştirilmeyecektir. Gerek duyulması durumunda buna, projelerinde gerekli
düzenlemelerin yapılması ve Yapı Denetim Görevlisi'nin onayından sonra izin verilecektir.

Yerleşim ve bağlantıların Yapı Denetim Görevlisi'nce onaylanmasından sonra beton dökümüne

başlanacaktır.

Manşonlar, geçme kısımlar, ankraj yarık ve delikleri kolaylıkla sökülebilecek bir malzeme ile geçici
olarak doldurularak, bu gibi boşluklara beton girmesi önlenecektir.

Gömülecek parçalar, tersi belirtilmedikçe boyasız temin edilecektir. Gömülecek parçaların koruyucu
boyalan çizimlerde veya keşif ve metraj cetvelinde belirtilen usulde yapılacaktır.

1.6.4. Kalıptan Sonra Yüzeylerin Hazırlanması

Kalıplar söküldükten sonra görünen yüzeyler gereken işlemlerden geçirilerek istenen son durumuna
getirilecektir.

Kaba şekilli yüzeyler : 7 mm'den fazla çapak ve akıntılar yontulacak y a da silinecek, bunun dışında
kalıplarla verilen dokuda bırakılacaktır.

Düzgün şekilli yüzeyler : Kalıp yüzey malzemesi kontraplak, ahşap y a da saç gibi düzgün, sert ve
homojen doku yaratacak cinste olacaktır. Tüm bağlantı delikleri kapatılacak ve çapakların tümü
temizlenecektir.

Silinmiş yüzeyler : Bitirme işlemlerine engeç kalıp sökümünün ertesi günü başlanacaktır. Yüzeyler
ıslatılmış karborundum tuğlası ya da başka bir aşındırıcı ile homojen renk ve doku elde edilinceye kadar
silinecektir.

1.6.5. Kalıpsız Yüzeylerin Hazırlanması

Kalıpsız yüzeylerin bitirilmesi, mastarlanıp tesviyesi yapıldıktan sonra yapılacaktır. > y#

/ . /
Kaba dokulu yüzeyler: Tesviye işlemi bittikteı^'hemen sonra sert fırça, tırmık ya; da'süpürge .çefeiie'r»
kertikli kaba bir doku sağlanacaktır.
sağlanacaktır •' ' v
m ~ / A i
 2 46 A

Perdahlı yüzeyler: S u parlaklığı geçtikten ve yüzey işleme elverecek sertliğ

perdahlama işlemine başlanacak ve iki kademede yapılacaktır. İlk perdahdan
traşlanacak, bütün girintiler ise doldurulacaktır. B u işlemden sonra ikinci per
homojen bir renk ve doku elde edilecektir.

1.6.6. Yüzey Kusurlarının Onarımı

Bağlantı delikleri, kalıptan ya da kalıp sökümünden meydana gelen kusurlar, l/alıp sökümünden hemen
sonra, her türlü masrafı Yükleniciye ait olmak üzere onarılacaktır. Onarımın, beton yüzünde yama
görünümü yaratmaması ve ana bloktan kolayca kopmaması için gerekli her türlü önlem alınarak
yapılmasına özen gösterilecektir. Kullanılacak tamir harcı dökülen betonun mukavemetinden düşük
olmayacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi'nin, kusurların on arılamayacak düzeyde olduğuna karar vermesi durumunda,
kusurlu kısım kaldırılacak ve yeniden dökülecektir. B u durumda Yüklenici, kusurlu kısmı, taşıma ve
mesnetleme etki sınırlarına kadar, her türlü masrafı kendine ait olmak üzere kırarak kaldıracak ve
yeniden dökecektir.

1.7. Ö N G E R M E

1.7.1. Genel Şartlar

Ongenime işlemleri ancak deneyimli bir uzmanın gözetiminde yürütülecek ve işlemde görevli personel
konu üzerinde eğitilmiş olacaktır. Tüm işlerde alınan normal güvenlik önlemlerine ek olarak gerilmiş ve
gerilmekte olan tendonlar çevresinde ek önlemler alınacaktır.

Öngerilmeli betonda kullanılan tüm elemanlar pürüzsüz bir yüzeye sahip olacak, metal kaplanmış
kalıplara beton yerleştirilmesini takiben üç hafta içinde germe işlemi yapılacaktır.

Yüklenici, öngerilmeli elemanların üretilip yerleştirilmesinin ardından, şantiyedeki işlerin, öngerilmeli

beton konusunda en az on yıl deneyimli bir uzman tarafından kontrolünü sağlayacaktır.

Kullanılan tüm ekipman ve aletler işin başlamasından önce kalibre edilecek ve her ekipmanın
kalibrasyon eğrisi sertifikası Yapı Denetim Görevlisi'nin elinde olacaktır.

Hazırlanmış öngerilmeli elemanlar, istendiği zaman hasara uğratılmadan depolama ve inşaat alanlarına
nakledileceklerdir.

Öngerme elemanları temiz ve kuru ortamlarda muhafaza edileceklerdir. Betonlama ve montaj sırasında,
pas, üretim pisliği, y a ğ ve diğer zararlı maddelerden arındırılmış olacaklardır. Yüzeyde olmamak
koşuluyla çok ince bir pas tabakasına izin verilebilecektir.

Tüm öngerme ekipmanları kullanılan sisteme uygun olacak ve üretici veya patent sahibinin talimatları
doğrultusunda kullanılacaklardır. Ekipman ve kullanım önerileri Yapı Denetim Görevlİsi'nce
onaylanacaktır.

1.7.1.1. Standart ve Şartnameler

1) Öngerme için çelik teller;

Öngerme için kullanılacak yüksek gerilmeye dayanıklı soğuk işlenmiş çelik teller ve
öngerme halatları, ilgili DÎN, A S T M veya T Ü R K Standartlarına uygun olacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi'nin. gerekli göreceği hallerde, kullanılacak çelik tellerden numune
alınarak onaylanmış bir laboratuarda denenecektir.
 . • - Teller ve kablolar (tendoniar) düz durmalarını sağlayacak kalınlıkta makaralara sarılı
"' -i • •• olarak temin edilecektir.

Yapı Denetim Görevlisİ'nin onayladığı malzeme ve yöntemler kullanılacaktır.

Şantiyeye nakledilecek teller üretici tarafından gereğince ambalajlanarak etiketienecektir.

-„ - Yeterli tanıtıcı bilgileri ve deney sertifikalan bulunmayan teller şantiyeden 24 saat içinde
uzaklaştı rı 1 acaktır.

2) Öngermeli beton için plakalar: T ü m plakalar sözleşmede belirlenen veya kullanılacak yönteme göre
seçilecek şekil ve boyutlarda olacaktır. Plakaların Şekil ve boyları Yapı Denetim Görevlisİ'nin onayına
sunulacaktır.

3) Öngerme Ekipmanı:

Tüm ekipmanlar kullanılan sisteme uygun olacaktır.

Yük ölçen ekipmanın hassasiyeti her iş gününün başında veya alet başka bir krikoya
nakledildiğinde kontrol edilecektir.

4) Ankrajlar: Yüklenici üreticiden ankrajların özelliklerini belirten ve ilgili en düşük T S E ,

A . A . S . H . T . O . , DİN normlarına uygunluğunu gösteren bir belge temin edecektir.

5) Boşluklar İçin Harç:

Harçlama deneylerinin sonucunda başka bir şekilde karşılaştırılmadı ise harç aşağıda belirtilen
özelliklere sahip olacaktır.

H a r ç sadece 1 aydan daha eski olmayan çimento ve sudan üretilecektir.

Uygun işlenebilirliği sağlayacak şekilde mümkün olan en düşük su-çimento oranı kullanılacak
bu oran hiçbir zaman 0.45'i geçmeyecektir.

10 cm. çapında bir ölçü kabına 18°C de konulan 10 cm. yüksekliğinde harç 3 saat sonra yüzde
2'den fazla sulanmayacak (veya en fazla yüzde 4) ve 24 saat sonra söz konusu sular geri
emilecektir.

7 gün 18°C'de bekleyen sertleşmiş harcın basınç dayanımı 170 kg/cm2'den az olmayacaktır.

K l o r veya nitratlı katkılar kullanılmayacak; diğer katkılar Yapı Denetim Görevlisİ'nin izniyle,
üreticinin tavsiyelerine göre kullanılacaktır.

H a r ç en az 2 dakika ya da üniform bir görünüm kazanana kadar karılacaktır.

6) Boşlukların harçlanması için tesisler:

Harç mikseri harcı jelatinsi bir hale getirecektir. Harç püskürtücü sistemO kgf/cm2'ye
yakın sabit basınca sahip olacak ve harçlama işlemi d u r d u ğ u n d ^ içindeki harcı
karıştıracaktır. Pompaya giriş eleğinin nominal çapı 1,0 mm. olacaktır,
 Basıncı ölçen aletler, işlere başlamadan^' once ve Yapı Denetim Görevlisi'nin^u^gun
göreceği zamanlarda kalibre edileceklerdir. Harçlama teçhizatı her 3 s a a t t e ^
bitiminde temiz su ile yıkanacaktır.

1.7.2. ÖNGERİLME T E N D O N L A R I

Her bir tendon kendi numarası ve kangal veya kullanılan çeliğin numarası ile etiketler

Tendonlara gerilme mesafesi içinde kesinlikle kaynak yapılmayacaktır. Kirişten#eya a n k r a j ^ Î ^ 5 îth%

mesafeden az olmamak kaydı ile Yapı Denetim Görevlisİ'nin onayıyla, tendonlar o k s i f » r ^ y n a ğ i ' i l e
w

kısaltılabilİr.

Tendonlar, kullanılan sisteme uygun olarak, titizlikle yerlerine yerleştirileceklerdir.

Tendonlar bükülmüş veya kıvrılmış olmayacak, her bir kablo veya tel elemanın uçlarında ayar
edilebilecektir. Hiçbir dolanmış tel veya kablo işlemlerde kullanılmayacaktır.

1.7.3. K I L I F L A R V E ALINABİLEN ÇEKİRDEKLER

Beton dökülmesi sırasında tüm kılıf ve çekirdekler doğru yerlerinde kalacaklardır. Beraber gerilmiş
birimlerin oluşturduğu elemanlarda, birimler arası biri eş imi erdeki kılavuzlar bir hizada olacaklardır.

Kılıf kullanıldığında birleşim yerleri adedi, olabilecek en az sayıda olacak ve herhangi bir maddenin
içeri girmesini önlemek için izole edilecektir. Bitişik kılıflardaki birleşimler en az 300 mm şaşırtmalı
olacaktır.

Kılıflar, kalıp ve beton arasındaki kılıf birleşimlerinin izolasyon malzemesi haricinde, enjeksiyon
betonu ile kılıfların aderansma zarar verecek her türlü maddeden arındırılacaktır, i

Alınabilen çekirdekler, ancak Yapı Denetim Görevlisİ'nin onayıyla, geri almayı kolaylaştırıcı malzeme
ile kaplanabilir.

Çekirdekler, beton hasar görmeyecek kadar sertleşmeden alınmayacaklardır.

Tüm kılavuzların ve çeliklerin uçları, çelik işlem görürken ve germe İşlemi başlayana kadar sıra ile izole
edilecek ve korunacaktır.

1.7.4. Ankrajlar

Ankraj konileri, blokları ve levhaları, betonlama sırasında kılavuzun merkez çizgisi ankraj ekseninden
geçecek şekilde, gerekli konumda tutulacaklardır.

Ankrajlaı ın tüm taşıyıcı yüzeyleri, betonlama ve germe işleminden önce temizlenecektir.

1.7.5. Ongenime Teli Gericileri

Öngerİlme işleminde kullanılan tüm tel gericiler uygulanan sisteme uyum sağlayacaklardır.

Her iş gününün başlangıcında veya başka bir tel gericiye aktarıldıklarında, yük ölçüm aletlerinin
hassasiyeti Yapı Denetim Görevlisi'nce kontrol edilecektir.

1.7.6. A r t Germe (Post Tensıon) İşlemi

Aksine izin alınmadığı takdirde gerdirme işlemi Yapı Denetim Görevlisi katılımında yapılacaktır.

Yüklenici, birimlerin inşaasmda kullanacağı yöntemi tam ve detaylı tarifini, tüm açıklayıcı çizimlerle
beraber sorumlu Yapı Denetim Görevlisİ'nin ûnayuıa--Mn^a'^tır. Tarif, tüm ankraj aletlerini, öngerme

• y •
 kablolarının sağlam şekilde desteklenmesi yöntemlerini, işin doğru konum ve düzende yürütülmesi
yöntemlerini, kabloların germe miktarını ve uzamaları ölçecek ekipman ve personeli içerecektir.

Art germe ekipman ve personeli aşağıdaki kriterlere uygun olacaktır :

Çalıştırılan personel, art germe metodları ve tasarlanan ekipmanın kullanımında eğitilmiş

olacaktır.Art germe uygulanan çeliğin muhtemel kopmasından veya işlem sırasında kıskaçların
kaymasından dolayı meydana gelebilecek kazaları önlemek amacıyla Yüklenici güvenlik
önlemleri alınacaktır.

Art germe aletleri onaylanmış tipte olacaktır. Hidrolik gericiler kullanıldığı takdirde, hassas
kalibre edilmiş yük göstergesiyle donatılacaklardır. Vidalı veya daha değişik gericiler
kullanıldığında, gericilerle beraber kontrol halkaları veya diğer eşdeğer ölçü aletleri
kullanılacaktır. T ü m Ölçüm aletleri ister hidrolik gerici ister diğer tipler olsun kalibre edilecek
ve art germe işlemi sırasında çelikteki gerilmenin her zaman hesaplanabilmesi İçin, Yapı
Denetim Görevlisi tekrar kalibrasyon isteyebilecektir. Her aletin bir tasdikli kalibrasyon eğrisi
olacaktır.

Yüklenici, gerilme işleminden hemen önce, gerilme noktalan arasında tendonlarm hareketli
olduğunu ve öngerilme uygulanmasından dolayı oluşan yatay ve dikey hareketleri
sağlayabileceklerini gösterecektir.

Şartnamede başka şekilde tanımlanmadığı takdirde, beton, kendisinden alınan silindir

numunelerden en az ikisi yeterli basınç dayanımına ulaşmadan yüklenmeyecektir.

Silindir numunelere ilişkin Türk Standartlarına ( T S ) uygun olarak alınacak, ancak kürleri
alındıkları betona özdeş şekilde yapılacaktır. Yüklenici, betonun gerekli mukavemete ulaştığını
göstermek amacıyla yeterli sayıda numunenin alınmasından sorumlu olacaktır.

Elemanlann birleştirilmiş birimlerden oluştuğu yerlerde, ek yerinin transfer mukavemeti, en az,

belirtilen elemanın transfer mukavemeti kadar olacaktır.

Yüklenici, uzama ölçümü ve gerici yükü için kullanılacak nirengi noktasını Yapı Denetim
Görevlisi'nin onayına sunacaktır.

Yüklenici, ankraj sürtünmesi, germe kamasının içe kaçması, gerici kayıpları ve hizalama ile
kavisten dolayı meydana gelen sürtünmelerden dolayı, ihtiyat payı olarak ek gergi kuvvetlerini
göz önüne alacaktır. Toplam kuvvetler ve karşılık gelen uzama yüklemeden evvel Yapı
Denetim Görevlisi ile birlikte kararlaştırılacaktır. Ankraj işleminin hemen ardından, öngerilme
tendonlanndaki yük, çekme mukavemetinin %70 inden fazla olmayacaktır.
?

Ayrıca yükleme sırasında bu değer % 8 0 ' i geçmeyecektir.

Tendon yavaşça, sabit oranda yük artırılarak gerilecektir. Tendonlardaki yükler, iki yük ölçme
ünitesi ve elemanın kendi basınç göstergesinden okumalar alınarak belirlenecektir.
Tendonlardaki uzama, öngörülen toplam yükler altındaki uzamadan % 5'ten fazla sapma
göstermeyecektir.

Şartnamede başka şekilde belirtilmediği veya Yapı Denetim Görevlisi onaylamadığı sürece,
yükleme tendonun iki ucundan uygulanacaktır.

Tek uçtan yükleme durumunda, d ^ e ^ u ^ t a k i içe doğru kaçma hassas olarak Ççjçul ve>
gerilme yapılan uçta uygun ayarjarııa yapılacaktır.

AGA E . V 5 - ! mUM^m, * j\c. A.Ş

fel.02lf4W ••K^Bitor M125*8 8 « «

MersısNİ 0150053938100019
 Yapı Denetim Görevlisi öngerilmeyi onayladıktan sonra tendonlar ankre edileceklerdir. Daha
sonra gerici basıncı ankraja ve tendonlara şok etkisi yapmayacak şekilde düşürülecektir.

Tendonların içeri doğru kaçma miktarı, Yapı Denetim Görevlisi tarafından onaylanan miktarı
geçerse, yükleme yavaş ve sabit oranda azaltılacak, daha sonra germe tekrar edilecektir.

Kılavuzların içinin enjeksiyon betonu ile doldurulması için tendonların kesilmesi gerekiyorsa,
bu işlem betonlamaya kadar mümkün olduğu sürece yapılmayacaktır. Bunun dışındaki
durumlarda, Yapı Denetim Görevlisi onayı olmaksızın enjeksiyondan sonraki üç gün hiçbir
kesme yapılmayacaktır.

Yüklenici, ölçülen uzamaları, basınç ölçer veya yük ölçme ünitesi okumalarını ve her
ankrajdaki içeriye doğru kaçma miktarlarını içeren tüm gerilme işlemleri kayıtlarını saklayacak
ve bu kayıtların kopyalarını işlemden sonraki 24 saat içinde Yapı Denetim Görevlisi'ne
ulaştıracaktır.

1.7.7. Kılavuzların İçinin Enjeksiyon Betonu İle Doldurulması

1.7.7.1. Genel

Yapı Denetim Görevlisi tarafından gerek görüldüğü takdirde enjeksiyon betonu denemeleri yapılacaktır.
Kılavuzlara hava sıcaklığı 3° C'den düşükken enjeksiyon yapılmayacaktır.

T ü m kılavuzların içi basınçlı hava ile temizlenecektir.

Kılıfsız yapılan kılavuzlar, enjeksiyondan en az 1 saat önce su ile doldurulacaktır. Yapı Denetim
Görevlisi'nce gerekli görülmedikçe kılıflı kılavuzlar su ile doldurulmayacaktır. Kılavuzlar su ile
doldurulmuşsa, enjeksiyondan önce İzolasyon yapılacaktır.

Kılavuzlar, içlerindeki tendonlar gerildikten sonra en kısa sürede Yapı Denetim Görevlisi'nin de
onaylamasıyla enjeksiyon betonu ile doldurulacaktır. Enjeksiyon işlemi bir defada yapılacak ve gerekli
kıvama ulaşıhncaya kadar sızmaya izin verilecektir.

Kılavuzlar enjeksiyon betonuyla tamamen doldurulacaktır.

Boru, akış yönünde izole edilecek ve enjeksiyon betonu prizini alana kadar enjeksiyon tüpü basınç
altında izole edilmiş olacaktır. Doldurulmuş kılavuzların, şok veya vibrasyona maruz kalmadıkları ve iç
sıcaklıklarının 3° C'nin altına inmediği Yapı Denetim Görevlisi'nce onaylanacaktır. Enjeksiyondan iki
gün sonra, tüp ve enjeksiyondaki seviye incelenecek ve gerekli düzeltme yapılacaktır.

Yüklenici, her kılavuzun enjeksiyonunun yapıldığı tarihi, enjeksiyon karışımı ile kullanılan katkı
malzemesini, basıncı ve aksaklıkları içeren kayıtları mutlaka saklayacaktır. B u kayıtlar enjeksiyondan
sonra üç gün içinde Yapı Denetim Görevlisi'ne ulaştırılacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi tarafından istenildiği takdirde, Yüklenici, kılavuzların radyografık testi için
gerekli imkan ve katılımı sağlamakla yükümlüdür.

Tüm enjeksiyon ve havalandırma noktaları ait oldukları tendonun tanımlanabilmesi için uygun şekilde
işaretlenecektir.

Yüklenici, enjeksiyon işlemi sırasında olabilecek herhangi bir arızaya karşı, kılavuzun geri
çıkartılmasına ilişkin her türlü ekipmanı hazır bulundurup, Yapı Denetim Görevlisi'nin onayına
1.7.7.2. Kılavuzları Enjeksiyon Betonu Doldurma Ekipmanı

Enjeksiyon betonu mikseri kaloidal kıvamda bir karışım hazırlayacaktır. Enjeksiyon betonu pompası,
kılavuzu dolduracak ve deliklerden sızmayı sağlayacak basınçta sürekli çalışmaya elverişli olacaktır.
Enjeksiyon pompası ayrıca enjeksiyon işlemi dışında, şerbeti karıştırıp sirküle edecek sisteme de sahip
olacaktır.

Ekipman tamamiyle doldurulmuş kılavuzların üzerinde basıncı tutabilecek ve bir meme yardımıyla
kılavuzun üzerinde basınç kaybına neden olmayacaktır.

Basınç göstergeleri ilk kullanımdan evvel ve Yapı Denetim Görevlisi her gerekli gördüğünde
kalibreedileceklerdir. T ü m ekipman, enjeksiyon İşleminden sonra temiz suyla iyice yıkanacaktır.

1.7.7.3. Kılavuzlarda Kullanılacak Enjeksiyon Betonu

Başka şekilde belirtilmediği veya denemeler sonucu kararlaştırılmadığı takdirde, enjeksiyon betonu
aşağıdaki kriterlere uygun olacaktır.

Sadece portland çimentosu ve sudan oluşacaktır.

İşlenebilirliği sağlayacak kadar en az su-çimento oranı kullanılarak hazırlanacak, fakat

hiçbir şart altında bu oran 0,45'i geçemeyecektir.

100 mm çapındaki cam silindirin içine konulmuş 100 mm yüksekliğindeki numunede ilk 3
saat içinde %2 ve maksimum %3'den fazla su toplanması olmayacak ve bu su 24 saat
içinde yeniden emilmiş olacaktır.

K l o r veya nitrat içeren katkı maddeleri kullanılmayacaktır. Diğer katkı maddeleri ise ancak Yapı
Denetim Görevlisi'nin yazılı izniyle ve üreticinin öngördüğü koşullara uygun olarak kullanılabilecektir.

Enejeksiyon betonu gerekli kıvama ulaşana dek en az iki dakika karıştırılmak kaydıyla hazırlanacaktır.

1.7.8. Ongenim eli Elemanların Depolama, Taşıma Ve Yerleştirme İşlemi

Elemanlar depolandığında, hesaplanmış dizayn yüklerinin aşılmasını önleyecek noktalardan

mesnetlenecekl erdir.

Elemanların kaldırılıp nakledilmesi ancak Yapı Denetim Görevlisi'nin kabul ettiği noktalarda tutularak
yapılacak ve yerleştirme sırasında darbeye maruz bırakılmayacaktır.

Kiriş ve kolonlar, nakil sırasında, en az iki yere mesnetlenerek taşınacakları hesaba katılarak, oluşacak
yükler müsaade edilenin %30'unu geçmeyecek şekilde dizayn edileceklerdir. Yüklenici, detaylı dizayn
çizimi erindeki belirtilen noktaları mesnet olarak kullanabilecektir. Nakil aracının mesnet noktalarına
çarpmasına izin verilmeyecektir.

1.7.9. Öngerilmeli Elemanların Öngerme Metodu İle Üretilmesi

Betondan ayrılacak tendonlar, önceden P V C veya Yapı Denetim Görevlisi'nce onaylanmış malzeme ile
kaplanacak!ardır. Kaplamaların uçları enjeksiyon betonunun girmesini önleyecek şekilde kapatılacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi'nce başka yöntem önerilmedikçe, tendonlar daha önce ^ J a t ı l d ı ğ ı gibi
gerilecektir. . Ç\

Elemanlar öngermeden dolayı meydana gelebilecek yatay ve dikey h a r e l i l e r i karçılayabilmelidirUr. I

Beton, madde 1.7.6'da belirlenen yaşa gelince, yük tendonları zorlamaksızm yavaş yavaş aktarılacaktır.
Tendonlar daha sonra betonun yüzüne kadar ayarlanacak ve uçlarına şartnamede öngörülen koruma
işlemi uygulanacaktır.

T ü m elemanlar çıkmayacak şekilde, betonun döküldüğü üretim serisini, uygulanan yükü ve simetrik
kesitlilerde iş sırasında üste gelecek yüzü gösterir şekilde markalanacaklardır. B u işaretler eleman sabit
konumuna yerleştirildikten sonra görülmeyecek yerlerine konacaktır.

1.7.10. Öngerilmeli Elemanların Şantiye Dışında Üretimi

Üretim metodunun detayları işe başlamadan önce Yapı Denetim Görevlisi tarafından onaylanacaktır. B u
aşamadan sonra Yapı Denetim Görevlisi'nin kabul etmediği hiçbir değişikliğe gidilmeyecektir.

Yüklenici, işe başlama tarihinden önce ve her tip kirişin ilk tendon gerilmesi, beton dökümü ve yük
aktarımı tarihlerini Yapı Denetim Görevlisİ'ne haber verecektir.

Yüklenici, ankrajlamadan hemen sonra tendonlardaki y ü k ve uzama miktarım, yukarıdaki şartlara göre
alınan numunelerin yaşı ve mukavemetini ve yükün elemana uygulandığı andaki betonun minimum
yaşını saat olarak gösterir kayıtları, işlemden sonraki 7 gün içinde Yapı Denetim Görevlisİ'ne
ulaştıracaktır. T ü m 28 günlük silindir dayanımlarının bir kopyası Yapı Denetim Görevlisİ'ne
verilecektir. B u raporlar, elemanın veya seri elemanların, tendon germe işlemlerinin, beton
dökümlerinin ve yük aktarımlarının kimler tarafından yapıldığını takip etmek üzere saklanacaktır.

1.7.11. Öngerilmeli Prefabrik Kirişler

B u bölüm İdare ve Yapı Denetim Görevlisi'nin uygun gördüğü projelere göre kullanılacak olan
öngerilmeli prefabrikkirişlerin üretimini ve yerleştirilmesini kapsar.

Öngerilme; çekme gerilmelerine karşı dayanımı çok düşük olan betonun, kullanım yüklerinin
etkimesinden önce ileride oluşacak gerilmeleri dengelemek amacı ile yapay ve sürekli bir gerilme
durumuna sokma işlemidir. B u yöntemle üretilen kirişlere de öngerilmeli prefabrik kiriş denilmektedir.

* Malzeme:
Beton Öngerilmeli kiriş üretiminde kullanılan betonlar yüksek dayanımlı olacak ve bu yüksek dayanımı
erken sağlayacaktır. Kirişlerin üretiminde, karakteristik silindir basınç dayanımı C 40 MPaolan beton
sınıfı kullanılacaktır.

Öngerilmeli kirişlerde öngerme yükü; projesinde belirtilen beton mukavemetine ulaştıktan sonra transfer
edilecektir. Genel olarak basınç dayanım değeri karakteristik silindir basınç dayanımının % 75'ine
ulaştığında kirişler öngerme yükünün transfer edileceği yere taşınacaktır.

* Çimento:
I

Öngerilmeli kiriş üretiminde, T S E N 197-1 standardına ve Teknik Şartnamenin bölüm 1.3'te belirtilen
esaslarına uygun, normal portland çimentosu ve gereken durumlarda erken mukavemet kazanan
portland çimentosu kullanılacaktır.

* Agrega:

Öngerilmeli kjriş^ü^tirmnde, T S 706 E N 12620 standardına ve Teknik Şartnamenin bölüm 1.3'te

belirt i te&i^iksel özelliklere ve granülometri esaslarına uygun agrega kullanılacaktır.
fiziksel ve kimyasal özelliklere uygun beton karışım suyu ve temas suyu kullanılacaktır.

Beton Katkıları:

öngerilmeli kiriş üretiminde T S E N 934-2 standardına ve Teknik Şartnamenin bölüm 1,3'te belirtilen
fiziksel ve kimyasal özelliklere uygun beton kimyasal katkıları kullanılacaktır.

Ancak yüksek mukavemetli betonlarda mukavemete ters etki yapması olası olduğundan, mümkün
olduğunca hava sürükleyici katkı malzemesi kullanılmasından kaçınılacaktır.

• Beton Karışım Dizaynı ve Kalite Kontrol Deneyleri:

Öngerilmeli prefabrik kirişlerin üretimi için hazırlanacak karışım dizaynı, bu şartnamede tanımlanan
özelliklere sahip olan kaba ve ince agrega, çimento, su, beton kimyasal ve mineral katkı maddelerinin
en uygun oranlarda karıştırılarak en güvenli yayılma, sıkışma ve işlenebilme kabiliyeti içinde dizayn
raporunda belirtilen dayanım değerlerini sağlayan ve proje ömrü süresince dışarıdan gelecek çevresel
etkilere dayanıklı olmasını sağlayacak şekilde olacaktır.

Kiriş üretiminde kullanılacak olan agrega, çimento, su, kimyasal katkı maddeleri ve mineral katkı
maddelerinden İdare veya Yapı Denetim Görevlisi tarafından yeterli miktarlarda ve temsili numuneler
alınarak deneyler yapılacaktır. Gerekli testler yapılıp hazırlanan karışım dizayn raporuna göre prefabrik
kiriş beton üretimi yapılacaktır.

Beton karışım dizayn raporu alınmadan prefabrik kiriş beton üretimine başlanılmayacaktır. İş
programında beton üretimine girecek malzemelerin testleri ve beton dizaynının hazırlanarak rapor
edilmesinin alacağı süre dikkate alınmalıdır.

Numuneler T S E N 12350-1 standardında belirtilen esaslara göre alınacak, taze betonun kıvam testi, T S
E N 12350-2 standardına göre kontrol edilecektir. Deney numunelerinin yapımı ve kürü T S E N 12390-2
standardına göre tamamlandıktan sonra, T S E N 12390-3 standardında belirtilen esaslara uygun olarak
basınç dayanımları belirlenecektir.

Üretilen betondan, kalite kontrol amacı ile Teknik Şartnamenin Bölüm 1.3'te belirtilen esaslarına göre
numuneler alınacak ve kalite kontrol işlemleri gerçekleştirilecektir. Yapılan tüm testlere ilişkin test
sonuçlan rapor şeklinde düzenlenerek muhafaza edilecektir.

• Betonarme Çeliği:

Betonarme çeliği olarak; projesinde belirtilen çap ve uzunluklarda, T S 708 standardına uygun, BÇ III —
a 'da belirtilen fiziksel ve mekanik özelliklere sahip nervürlü donatı çubukları kullanılacaktır.

• Öngerme Çeliği:

Öngerme çelikleri; A S T M A 416 ve A A S T H O M 203 standartlarına uygun olacaktır.Öngerme halatı

A S T M standartlarında T i p 2 7 0 K düşük gevşemeli ve normal gevşemeli olarak tanımlanmıştır.

Öngerilmeli köprü kirişi üretiminde düşük gevşemeli halatlar tercih edilmelidir. Düşük gevşemeli sınıfı:
kopma dayanımının'% 70'ine yüklendiğinde, gevşeme kaybı % 2,5tan fazla olmayan veya kopma
dayanımının % 80'ine yüklendiğinde, gevşeme kaybı % 3,5' tan fazla olmayan halatları kapsar.

B u standartlarda belirtilen mekanik özellikler ve öngerilmeli kiriş üretiminde kullanılacak öngerme

halatlarının özellikleri aşağıda "Öngerme Çeliği Mekanik Özellikleri" Tablosunda bel%ilmiştir. —\
 Tablo-Öngerme Çeliği Mekanik Özellikleri
(Tip 270K D ü ş ü k Gevşemeli A S T M A 416)

Nominal Halat Çapı Birim ağırlık Akma dayanımı Halat kopma

Kesit alanı (mm2)
(kg/m) (kgf) dayanımı (kgf)
Mm Inch
12.70 0.5 98.71 0.775 16530 18370

15.24 0.6 140.00 1.102 23460 26070

• Halatın Geometrik Ölçülerindeki Kısıtlama ve Toleranslar

İç telin çapı dıştaki her telden "Halatlara uygulanan öngerme yükleri ve uzamalar" tablosunda
gösterilen değerler kadar büyük olmalıdır.

Tip 270 K halatların çap ölçüleri "Öngerme Çeliği Mekanik Özellikleri" tablosunda belirtilen
ölçüden en fazla 0,66 mm büyük ve 0,15 mm küçük olabilir.

Tamamlanmış bir halatın hiçbir bölgesinde ek yapılmayacaktır.

Üretilmiş bir halat, her bölgesinde aynı kesit özelliklerini taşımalıdır.

Halat sıkıştırılmadan kesildiğinde, hiçbir tel yerinden çıkmamalıdır. Eğer herhangi bir tel yerinden
çıktıktan sonra tekrar çıplak elle yerine oturtulabiliyorsa, halat kabul edilebilir.

Halatlar yağla temastan korunmalıdır. Paslanmış halatlar kullanılmayacaktır.

• Numune ve Test Sonuçları

Öngerme halatının testi için numuneler, üretilmiş tam boy halatın her iki ucundan alınacaktır.

Her 20 tonluk üretimden İdare ve Yapı Denetim Görevlisi elemanlarınca 3 adet numune alınıp, uygun
görülen laboratuarda teste tabi tutulacaktır.

Alman numunelere yapılan ve halatın tüm fiziksel ve mekanik özelliklerini gösteren test sonuçlan,
standartta belirtilen tolerans değerleri içerisinde olacaktır. Halatlara yapılan testlerde sonuç olumsuz
çıkarsa, numunenin alındığı üretime ait halatlar kullanılmayacaktır.

• Ambalaj ve Nakliye

Üretilen halatlar iç çapı 610 mm 'den az olmayacak kangallar halinde ambalajlanmış olacaktır. Halatlar
nakliye ve teslimat esnasında her türlü mekanik hasardan korunacak şekilde ambalajlanacaktır.

Her kangal üzerinde sağlam bir şekilde tutturulmuş, okunaklı, iki adet etiket bulunacaktır. B u etiketlerde
kangalın numarası, uzunluğu, ağırlığı, tipi, sınıfı, çapı ve üreticinin amblemi, silinmeyecek bir şekilde
yazılı olmalıdır. Etiketlerden biri kangalın içerisinde taşıma sırasında kaybolmayacak sağlam bir yerde,
diğeri ise kangalın dış yüzünde kolayca görünüp okunabilecek bir yerde olacaktır.
Kalıplar; elemanın tüm ölçülerini belirtilen toleranslar içerisinde, " T - Kesitli kirişler için ölçü
farklılıkları sınır değerleri" ve " I - Kesitli kirişler için ölçü farklılıkları sınır değerleri" tablolarındaki
proje değerlerine uygun olmak üzere yeterli kalınlıkta olacaktır.

Kiriş kalıpları, herhangi bir ölçü için yatay ve düşey deformasyonları önlemeli, betonun sıkıştırılması
sırasında deforme olmayacak şekilde güçlendirilmiş olmalıdır.

Hazırlanan kalıplar daha önceden kurulmuş, beton yataklar veya çelik raylar üzerine, her bölümü aynı
istikamette ve sabit bir yükseklikte olacak şekilde yerleştirilmelidir.

Kalıplar öngerme yükünün transferi esnasında, elemanda herhangi bir ekstra gerilmeye yol açmaması
için gerekli ötelenmeleri yapacak şekilde, dizayn edilmeli ve yerleştirilmelidir. Kalıbın hareketli
konumlandırılmasının mümkün olmadığı durumlarda kirişin kalıp içerisinde hareket etmesi
sağlanmalıdır.

Kalıplar kiriş kesitinin uç noktalarında sivri köşe oluşumunu engellemek üzere pahlı yapılmalı veya
köşeler yuvarlatılmahdır. Kalıbın tüm ek yerleri, birleşim detayları, beton dökümü ve sıkıştırılması
esnasında şerbet sızıntısını Önleyecek şekilde sıkı yapılmalı, gereken yerlerde lastik contalarla takviye
edilmelidir.

Kalıp kapaklarında Öngerme halatlarının sürülmesi için bırakılmış delikler ile halat arasında kalan
boşluklar, macun veya lastik conta kullanmak suretiyle kapatılmalı, şerbet sızıntısı önlenmelidir. Kalıbın
iç yüzeyleri ve birleşim yerleri, rahatlıkla temizlenebilecek şekilde, açılabilir ve ulaşılabilir olmalıdır.

Her döküm öncesi kalıplar ve yataklar temizlenmeli, daha önceki dökümden kalan beton artıkları ve
yabancı maddelerden arındırılmalıdır. Kalıplar, halat ve donatı montajından Önce yağlanmalı, halat ve
donatı montajı yapılırken, halatlara ve donatıya kalıp yağı bulaşmamalıdır.

• Donatı Montajı

Kiriş donatısı projede gösterilen çap, uzunluk ve aralıklara göre kalıp içerisinde veya dışarıda
hazırlanacaktır. Dışarıda hazırlanan donatı kalıp içerisine taşınırken, demir çubukların aralıklarının ve
pozisyonlarının bozulmamasına dikkat edilmelidir.

Demir donatı kalıp içerisine monte edildikten sonra gerekli paspayı boşluklarına dikkat edilmeli, germe
işleminden sonra donatı kontrol edilmeli, oluşabilecek bozulmalar giderilmeli ve donatıya son şekli
verilmelidir.

Donatı montajı yapılırken paspayı, çubuk aralıkları, bindirme boylan karakteristik silindir basınç
dayanımı ve ankraj boylarının projede verilen değerlere uygun olması, toleranslar içerisinde kalması
sağlanmalıdır.

• Halat Montajı

Öngerilmeli kiriş üretiminde kullanılacak halatların montajına başlanmadan önce üzerlerindeki toz ve
benzeri yabancı maddeler temizlenmelidir.

Halatlar yerleştirilirken, hat boyunca doğru istikamette, her sıra için kalıp tabanından sabit yükseklikte
ve yatayda proje tarafından belirlenmiş aralıklarda olmasına dikkat edilmelidir.

Uzun hatlarda halatın sarkmasını önlemek amacıyla, hat boyunca belirli aralıklarda'delikli sac plakalar
yerleştirilmelidir. B u plakalar yerleştirilirken yük transferi esnasında hareket edebilecek şekilde
konumlandırılmalıdır.
 Öngernıe İşlemi

Projede, genellikle halat kopma dayanımının %75 ine eşit, bazı hallerde ise daha düşük olan her bir
halat için belirlenmiş öngerme yükü, kullanılacak Öngerme cihazının kataloglarında belirtilmiş piston
kesit alanı ile bölünerek bir halata uygulanacak öngerme gerilmesi tesbit edilecektir. B u değer öngerme
makinesinin göstergesinde kullanılan birime gerekli katsayılar kullanılarak dönüştürülecektir. Eğer
öngerme cihazıyla beraber çeşitli proje yüklemeleri için verilmiş tablolar bulunuyorsa bu tablolar
kullanılarak da makinenin ayarlanacağı gerilme miktarı, makinenin göstergesindeki birim cinsinden
tespit edilebilir.

T ü m halatlar İçin germe ve ölçme işlemi başlamadan Önce halatların üretici tarafından sağlanmış
etiketlerinde yeralan elastik modül değerleri kullanılarak halata uygulanan yük için teorik uzama miktarı
aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanacaktır:

AL=(o7E).L

A L = AF(t)xL(cm)/[A(cm2)xE(t/cm2)]

A L : uzama miktarı
A F : Referans yüküyle uygulanan son germe yükü arasındaki fark (F2-F1)
A : Halat kesit alanı
E : Halat elastik modülü
L : Toplam halat boyu (Halatın sabitlendiği kütük arkasına kadar olan öngerme yatak boyudur.)

Daha sonra hareketli kafada bulunan krikoların gerilmesiyle halatların boşluğu alınacaktır. B u işlemden
sonra halatlar bir miktar yüklenerek, İlk germe işlemi yapılacaktır.

B u işlemi takiben halatlar teker teker, germe kolu kullanılarak uzama miktarının ölçülmesine referans
oluşturulacak belirli bir değere kadar gerİlecektir. Uygulamada bu değer 50 bar olmakla birlikte farklı
koşullar için farklı değerlerde kullanılabilir.

B i r kiriş için kullanılan öngerme halatlarının tamamının ankraj tırnaklarından dışarı uzanan bölümü,
öngerme kolunun tamamen kavrayabileceği uzunlukta olmalıdır. Aksi taktirde kol halatı
kavrayamayacağı için yük uygulanamaz.

Referans gerilimi her halata ayrı ayrı uygulandıktan sonra halatların ankraj tırnaklarından dışarıda kalan
bölümünün uzunluğu ilk boy olarak ölçülerek kaydedilecektir.

Her halat için ilk boy ölçme ve kaydetme işlemi tamamlandıktan sonra, öngerme makinesi projede
verilen yük üzerinden hesaplanan gerilmeye ayarlanılacak ve germe işlemine başlanılacaktır.

B u işlem esnasında halatların gerilme sırası çok önemlidir. Halatlar öngerme yatağının karşı tarafında
bulunan ankraj temellerinde minimum eksantrik gerilme yaratacak şekilde, kirişin 'y' yönündeki tarafsız
eksenine simetrik bir sırayla gerilmelİdir. Her halat gerildikten sonra tekrar ankraj tırnaklarından dışarı
uzayan boyu ölçülür. Daha önce hesaplanmış teorik uzama miktarıyla halatların gerçekte uzadığı miktar
karşılaştırılır. Her bir halatın gerçek uzaması, teorik uzama değerinden +/- 15, t ü m halatların
uzamalarının ortalama değeri teorik uzama değerinden +/- 5 farklı olabilir. Eğer belirtilen bu
toleranslardan fazla bir fark varsa sebebi araştırılmalıdır.

Ankraj tırnaklı ınnj sağlamlığı, hesaplamaların doğruluğu ve öngerme makinesinin kalibrasyonu

kontrol ed.ilınJglΣsorun çözülünceye kadar beton döküm İşlemi yapılmamalıdır.
L
U Ä , ianm
; fazk arda hata makinedeki yük ayarından kaynaklanıyor ise halat öngerme
kolu kullanılarak giderildikten sonra .istenilen değere gerilebilir.
W
« S 2 > AGA
- - ENERJİ• NÂK..vwu* "
S.SA,N.veTİC.A.Ş.
Atat
P a r k N o : 12 .'2 E h 3 ^ İ / f l s j g k . r k c i y - İSTANBUL
Tel; 0 2 1 2 4 6 5 £ W r a c V 2 i 2 5 9 8 5 0 8 6
0

B a h r h - ^ . r J 1î;o ıi5:î 9 3 S 4
Ticaret Sicil No: 9 7 4 2 7 8
Mefsıs N o : Ü15O053938100019
 Beton, projede Öngörülen transfer mukavemetini kazanıncaya kadar halatların boylan, pozisyonları,
ankraj tırnaklarının yerleri ve sağlamlıkları korunmalıdır.

Öngerme işlemi yapılırken ve halatlar gerili durumdayken, kalıpların yan tarafları, öngerme yataklarının
her iki ucu, betonarme, çelik veya kuvvetli ahşaptan imal edilmiş siperlerle herhangi bir halat
kurtulmasına karşı korunmalıdır.

Öngerme işlemi sırasında kullanılan, ankraj tırnaklan, bağlantı elemanları gibi donanımın her
kullanımdan sonra gerekli bakımı yapılmalıdır. B u elemanlar, dikkatlice kontrol edilmeli ve
gövdelerinde çatlak oluşanlar mutlaka yenileriyle değiştirilmelidir. Tırnaklar ve bağlantı elemanları,
üretici firma tarafından Önerilen özel fırçalarla temizlenmeli ve yağlanmalıdır.

Prefabrik kiriş üretim tesisinde yapılan öngerme işlemleri sırasında halatlara uygulanan öngerme yükleri
ve halatların uzamalarına ait ölçümler yapılarak aşağıda örnek olarak verilen tabloda belirtildiği şekilde
kayıt tutularak muhafaza edilmelidir.

• Beton D ö k ü m ü

Her tür hava koşulları ve çalışma ortamında prefabrik kiriş elemanının her bölgesinde tamamen aynı
kalitede ve aynı oranda sıkışmış, homojen ve yüksek dayanımh beton olması sağlanacaktır. Betonun
karıştırılması, taşınması ve sıkıştırılması işlemleri T S 500 standartları ve Teknik Şartnamenin bölüm
1,3'te belirtilen esaslarına uygun olacaktır.

Betonun karıştırılması, taşınması, yerleştirilmesi ve düzeltilmesi işlerinin hiç birinde alüminyum

malzeme kullanılmayacaktır.

Yüksekliği 135 cm 'den az olan kirişler iki tabakada, 135 cm 'den yüksek olan kirişler üç tabakada
sıkıştırılacaktır. Ü ç tabakada sıkıştırılan kirişlerde ilk tabaka alt flanjın üstüne, ikinci tabaka gövdenin
en üst noktasına kadar olacaktır. Her tabaka yerleştirildikten sonra bir üst tabakanın dökümü ve
sıkıştınlması işlemlerinin, betonun priz başlangıç süresinden önce tamamlanması, katmanlar arasında
soğuk derz oluşumu ve kalite farkının önlenmesi açısından zorunludur.

Kalıp içerisindeki betonu sıkıştırmak amacıyla kullanılacak elektrikli veya havalı dış vibratörler, betonu
kalıbın her noktasına eşit ve hiç boşluk bırakmadan yerleştirecektir. Vibratörler segregasyona yol
açmayacak şekilde dizayn edilmeli ve yerleştirilmelidir.

Donatının çok sık olduğu bölgelerde veya herhangi bir nedenle dış vibratörlerin yetersiz kaldığı
durumlarda, iç vibrasyona başvurulabilir.

Kirişlerin üst yüzeyinin pürüzsüz olması engellenecektir. Yerinde döküm döşemeyle kompozit kesit
oluşturacak kirişlerin üst yüzeyi en az 6 mm derinliğinde pürüzlendirilecektir.

Prefabrik kirişlerde kullanılan betonun sıcaklığı maksimum 35 °C olacaktır. Minimum beton sıcaklığı,
kullanılan katkı malzemesinin performans gösterdiği minimum sıcaklıktan az olmayacaktır.

Buhar Kürü

Prefabrik kirişlerin üretiminde kullanılan çimento ve katkı malzemelerinin özellikleri göz önünde
tutularak deneylerle tespit edilmiş priz başlangıç süresi boyunca, buhar kürüne başlanılmamalıdır.
Ancak hava sıcaklığının +5 °C derece ve altında olduğu durumlarda betonun çevresindeki sıcaklığı +
10 °C / +20 °C derece düzeyinde tutmak amacıyla bu sürede de buhar kürü uygulanabilir. \ -

Dinlendirme periyodundan sonra buhar- kürü ortam sıcaklıkları saatte , 20

AGA ENrJlJİu^giılâjte^fiıi.rJ, TİC. A.Ş,
v e

P a r k No:i£ • r;-; • *a*!fft(İy- İSTANBUL

Tel: t¿ i - • :

*****
Kür boyunca sıcaklık +85 °C 'yi geçmemelidir. Daha yüksek sıcaklıklar erken dayanım açısından fayda
sağlamamakla beraber, kirişlerin ileri yaşlardaki dayanımlarının düşmesine neden olabilir ayrıca
betonun farklı bölümlerinin maruz kaldığı sıcaklıklar arasındaki fark 10 °C ile sınırlı kalmalıdır.

Kür sıcaklıkları, aralarındaki mesafe 45 metreden fazla olmamak koşuluyla yerleştirilmiş en az iki adet
(-20 °C, +95 °C) kapasiteli termometre ile 15 dakikalık aralıklarla okunup kaydedilmelidir.

Buhar direk olarak beton yüzeyine, kalıba veya test numunelerine püskürtülmemelidİr.

Buharın, kür için betonu çevreleyen sistemin içerisinde her yana eşit sirkülasyon yapması sağlanmalıdır.

Beton yüzeyinin kür işlemi boyunca devamlı nemli kalması sağlanmalıdır. Betonu nemli tutmak için
üzeri nem tutucu bir örtüyle kaplanabilir veya buhar kürünü korumak amacıyla yapılmış sistemin
içerisinde yoğunlaşan buharın beton yüzeyine tekrar inmesi sağlanabilir.

Buhar kürünün amacı betonu mümkün olan en kısa sürede transfer mukavemetine ulaştırmaktır.

Çimento ve kullanılan katkı özelliklerine bağlı olarak optimum bir işlem süresi ve sıcaklığı vardır. İşlem
süresi olgunluk derecesi kavramı kullanılarak tespit edilebilir. Olgunluk derecesi, her ( T i ) sıcaklığında
geçen süre (ti) ise bütün sıcaklıklar için (Tixti) çarpımlarının toplamıdır. Araştırmalar özellikle 48
saatten küçük süreler için elde edilen basınç dayanımı ile olgunluk derecesi arasında bir bağıntı
olduğunu göstermektedir. Basınç dayanımı bağıl olarak (erken dayanım/28 gün dayanımı) olarak ifade
edilir ve olgunluk derecisinin logaritması alınırsa ilişki doğrusal olmaktadır.

Buhar kürü uygulama İşlemi bittikten sonra, betonun küre maruz kaldığı sistemin içerisindeki sıcaklık,
saatte 20 °C 'yi geçmeyecek bir hızla, elemanın daha sonra maruz kalacağı ortam sıcaklığının en fazla
10 °C üzerinde kalacak şekilde düşürülmelidir. B u işlem esnasında, kiriş elemanın su kaybetmesini
engelleyecek önlemler alınmalıdır.

• Ö n g e r m e Yükünün Transferi

Öngerme yükünün betona transferi, beton basınç dayanımının projede belirtilen değere ulaştığı test
sonucunda belirlendikten sonra yapılacaktır. Aynı hatta birden fazla kalıp içerisinde üretim yapılıyorsa,
her kalıp için, ayrı ayrı alınmış numunelerin tamamının, basınç deneyi sonuçlarının projede belirtilmiş
transfer mukavemetine ulaştığının görülmesi gerekir.

Farklı kalıplar için alınmış numunelerin arasında en fazla 1,5 MPa (15 kgf/cm2) fark olabilir. Eğer
üretilen beton bu şartlan sağlamıyorsa yük transferi, alınan yedek numunelerin şartları sağladığı
belirlenene kadar ertelenecektir.
•

Yük transfer işlemi prefabrik kiriş elemanında herhangi bir çatlak oluşmayacak şekilde yapılacaktır.
Çatlamayı önlemek için transfer işlemi yavaş ve sabit bir hızda, hidrolik krikolar kullanılarak
yapılmalıdır.

Kullanılan krikoların kapasiteleri yeterli olmalıdır.

Krikoları boşaltma işlemi esnasında yükün her iki silindir tarafından eşit olarak paylaşıldığına dikkat
edilmelidir. Krikolar temas ettikleri yüzeye dik oturmalı ve halatların ağırlık merkeziyle aynı
yükseklikte yerleştirilmelidir.

Halatlar^kn^te^en az eksantirisite oluşacak şekilde bir sıra ile kesilmelidir. Kesme sıralaması germe
sıralSafcsma benzer bir şekrWe~^aoılabiIir. Halatların kesme İşleminde oksijen veya elektrik kaynağı
kullanıl mas ındaıj;.I*aj3i&ıİBplı, çelik kjesme taşlan kullanılmalıdır. Oksijen kaynağı çok yüksek ısılara yol
açtığından JfâF^tffi^^jBKüra^. yapısında bozulmalar .oLuşibjlir. Kesilmiş halatların bulunduğu beton
yüzeyi k o ^ y o İ ^ ^ b i t ^ % b o / a ile iki kat boyanacaktır.' \ AGA ENERJİ-NAK.MAÛ İNS SAN ve TİC A S
t \ Park JX 2ü?«1?T
Ö C
/ E G S
'™
B u
'
' ' T*S ??MÎ^¥ * '* y
2
B k 6
- İSTANBUL
> m. 0212 4 6 5 « * J Ö \ f x : Û212 5 9 8 6 8 8 6

Tica '4 2 7 8
Mersıs N o ; Q150Ö53i/364û0Û19
Yük transferi sırasında kirişin hat üzerinde yatay hareketine izin verilmeli, kalıbın veya kirişin kalıp
içerisinde yatay hareketini Önleyebilecek her türlü engel ortadan kaldırılmalıdır.

• Stoklama ve Nakliye

Prefabrik öngerilmeli kirişler stok sahasında önceden hazırlanmış sağlam betonarme veya çelik
blokların üzerinde, elemanı zedelenmeye karşı koruyacak plastik veya ahşap takozlar kullanılarak,
yapıda kullanılacağı haline benzer şekilde mesnetlenmelidir.

Stok sahası zemini, elemanda dönme ve burkulma gerilmelerine yol açmayacak şekilde sağlam
olacaktır. Zeminde oluşabilecek oturma ve göçmeler önlenmelidir. Stok sahası önceden beton ile
kaplanmalı ve gereken yerlerde, takviye betonarme temellerle güçlendirilmelidir.

Prefabrik kiriş elemanı projede öngörülen 28 günlük beton mukavemetini kazanmadan stok sahasından
nakledilmemelidİr. Ayrıca kirişler üretildikten sonra yerinde dökülecek tabiiye betonunun dökümüne
kadar geçen süre 6' ayı geçmemelidir.

(I) Kesitli kirişlerin, nakliye aracına yüklendikten sonra araçta mesnetlendiğİ noktadan geriye kalan
serbest konsol uzunluğu, her iki baş için en fazla kiriş derinliği kadar olmalıdır. B u uzunluk ( T ) kesitler
ve diğer tip kesitler için kiriş derinliğinin yarısı kadar olmalıdır.

Kirişlerin üst üste konulması ancak stok sahası zemin özelliklerinin uygun olması ve İdare ve Yapı
Denetim Gorevlisi'nin izin vermesi ile gerçekleştirilecektir. B u durumda iki kiriş arasına yerleştirilecek
mesnetlerin, alttaki mesnetlerle aynı yere denk gelmesi, aynı düzlem ve yükseklikte olması
gerekmektedir. Ayrıca mesnetler, kaldırma kancası ve tabiiye filizlerini zedelemeyecek şekilde söz
konusu teçhizattan yüksek yapılmalı ve bu sınırlamalar göz önünde tutularak yerleştirilmelidir.

Güvenlik

Öngerilmeli kirişler üretilirken herhangi bir inşaat sahasında alınması gereken tüm güvenlik
önlemlerinin yanı sıra öngerme işlemi sırasında ve sonraki işlemlerde de güvenlik önlemlerinin alınması
şarttır.

Öngerme işlemi sırasında yüksek dayanımlı çelik halatlar kullanılır. Kullanılan öngerme kolu ve
makineleri boyutsal olarak küçük olsa da oldukça yüksek çekme gerilmeleri yaratmaktadırlar. B u
cihazlar tarafından yaratılan gerilmeler doğrudan öngerme halatlarına ve öngerme yataklarının sonunda
bulunan ankraj temellerine aktan 1 maktadır. B u nedenlerle her öngerme işlemine başlamadan önce
gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.

Öngerme işinde çalışan tüm personelin yeterli seviyede eğitilmiş, deneyimli ve dikkatli olması
gerekmektedir.

Öngerme İşleminden önce yapılması gereken hazırlıklar;

1. Ankraj temellerinin kontrol edilmesi, proje yüküne dayanıklı olup olmadığının gözden geçirilmesi.

2. Ankraj levhalarının taşıma kapasitesinin kontrolü.

3. Yükün ankraj levhalanna eşit ve düzgün yayıldığının kontrolü,

4. Öngerme krikolannm, halat ağırlık merkeziyle^aynı yükseklikte olup olmadığının Şntrolü,.--

5. Öngerme krikolarında ve öngerme kojun'daJıeAangi bn\yağ sızmtısSşfeya başk -4u/umUnun

olup olmadığının kontrolü,
6. Ankraj tırnaklarında ve bağlantı elemanlarında herhangi bir çatlak veya deformasyon olup
olmadığının kontrolü,

7. Öngerme makinesinin, öngerme işlemi yapıldığına dair sesli ve ışıklı bir uyarı sistemine sahip olup
olmadığının, varsa bu sistemin uygun bir biçimde çalışıp çalışmadığının kontrol edilmesi.

Öngerme İşlemi sırasında güvenlik açısından dikkat edilmesi gereken bazı hususlar aşağıda
belirtilmiştir;

1. Öngerme işlemi yapılırken kalıpların yanında, hareketli ve sabit yatak başlarının arkasında öngerme
işlemini gerçekleştiren operatörden başka hiç kimse bulunmamalıdır.

2. Operatör germe işlemini yaparken germesini tamamladığı veya germekte olduğu halatların arkasında
durmamalı germe işlemini halatın yanından yapmalıdır.

3. Öngerme kolunu mutlak suretle ankraj plakasına tam dik konumda tutmalıdır.

4. Gerilen halatların arkasına mutlaka betonarme, çelik veya ağır ahşaptan bir siper Örtülmelidir.

Öngerme işlemi sonrasında prefabrik kirişlerin kalıptan çıkarılması, taşınması, stok yapılması ve
nakliyesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır;

1. Kirişleri kalıptan almak ve stok sahasına taşımak için kullanılan vinçlerin taşıma kapasitelerinin kiriş
ağırlığından dolayı üzerlerine gelecek yükten, belirli bir güvenlik çerçevesinde yüksek olduğunun
kontrolü,

2. Vinçlerin elektrik ve mekanik teçhizatlarının her kaldırma işleminden önce arızasız olduğu ve düzgün
çalıştığının kontrolü,

3. Stok sahasının zemin kontrollerinin yapılıp, zeminin herhangi bir devrilmeye veya çökmeye yol
açmayacak şekilde sağlam olduğunun tespiti,

4. Nakliye amacıyla kirişin yüklendiği aracın, her türlü mekanik ve elektrik arızalarından arındırılmış
olduğu,

5. Kiriş yüklendikten sonra aracın üzerinden devrilmesini önleyecek tüm bağlantılarının doğru
yapılması ve öngörülen taşıma sınırlamalarının aşılmaması.

* Montaj

Üretilen kirişler, projede Öngörülen 28 günlük beton mukavemetine ulaştıktan sonra montaja
gönderilebilir.

Öngerilmeli kirişlerin yerlerine montajı; projede belirtilen pozisyon ve yüksekliklerde, "Prefabrik

öngermeli kirişlerin yerinde imal edilmiş köprü ayaklarına montajı sırasında oluşabilecek maksimum
ölçü farkları" tablosunda belirlenmiş toleranslar içerisinde, yeterli kapasitede ekipman kullanılarak,
eğitimli ve deneyimli işgücü tarafından yapılmalıdır.

lirasında herhangi bir kazanın oluşmaması için gerekli tüm önlemler alınmalı, kullanılacak vinç,
kaıaırma halatı vb donanım önceden test edilmelidir. Vinçlerin üretici firma tarafından sağlanmış
kataloglarjpd^^OT'ak^aldırma. yükseklik ve mesafe ilişkileri mutlaka gözden geçirilmeli ve İdare ve
Yapı D ^ e t f n ı ^ f â m ^ ^ ö d e n mutlaka onay alınmalıdır. ,.,
4»
 * Toleranslar

öngerîlmeli kirişlerin üretimi ve montajı sırasında, üretilen ve daha sonra monte edilen elemanın kabul
edilebilmesi için belirli Ölçü toleransları içerisinde kalması gerekmektedir.

Öngerilmeli kirişler için toleranslar İki aşama için ayrı ayrı verilmiştir.

1- Üretim toleransları
2- Montaj toleransları

1- Üretim Toleransları

T-Kesitli Kirişler İçin Ölçü Tolerans Değerleri

Tablo- T Kesitli Kirişler İçin Ölçü Farklılıkları Sınır Değerleri.

a Uzunluk +/-25 mm.

b E n büyük genişlik +1-6 mm.
c Derinlik +1-6 mm.
d Gövde genişliği +1-6 mm.
e Flanj genişliği +6 mm. / -3 mm.
f Kiriş merkezinden üst flanj uç noktasına olan +/-6 mm.
mesafe
g Banj gönyesindeki dönme Her 300 mm. İçin +/- 3 mm. Max. 13 mm.
h Kiriş başlarındaki dönme c>600 mm. için (her 300 mm'de +/- 3 mm.
Max. 13 mm)c<600 mm. İçin (+1-6 mm)
İ Kiriş kenarlarının merkez aksa olan paralelliğinde a<12rn. (+/-6 mm.)
kayma 12<a<18(+/-9.5mm.)
18<a (+/-13 mm.)
J Dizayn edilmiş ters sehimden sapma Her 3 m. Kiriş boyu için
+1-6 mm. (Max. +/-19 mm.)
k Aynı açıklık için üretilmiş kirişler arasında ters Her 3 m. Kiriş boyu için
sehim farkı +1-6 mm. (Max. +/-19 mm.)
1 Halat pozisyonu +/- 6 mm.
m Çelik plaka pozisyonu +/- 25 mm.
n Döküm esnasında bırakılan deliklerin pozisyonu +/- 25 mm
0 Montaj bağlantıları için bırakılmış elemanların +/-I3 mm.
pozisyonu
P Kaldırma kancalarının pozisyonu a) Uzunluk Yönünde +/- 150mm
b) Derinlik Yönünde +/- 25 mm
r Kirişin yan yüzeylerinde her hangi bir bölge için Her 3 m. İçin 6 mm.
olabilecek maximum yüzey bozukluğu
s Etriye pozisyonı Sİ (yatay aralık)= +/-25 mm.
s2 (filiz yüksekliği) = +/-19mm.

AGA ENERJİ NAK.MAD.llfŞ.SAN. ve TİC. A Ş

Y;-.,İKÖy f , V ı . ftSKU* Ofı. E G S öu&.noss
P a r k N«:12 2 B - 3 K a l 3 D * * 9 « k . r l w v . İSTANBUL
T e l : 0 2 12 İ f i 5 6 9 ^ M 6 İ 0 İ 1 2 5 9 8 &9 8 6
BakırHty v ^ / ı î ü f c a î 3384
TıcsrtjlSyv \ s ; İ 7 ^ 2 ? 8
M e r s i s No:Ç.l5Ûû5jy38400019
I-Kesitli Kirişler İçin Ölçü Tolerans Değerleri

Tablo-I Kesitli Kirişler için Ölçü Farklılıkları Sınır Değerleri.

a Uzunluk rler 10.5 m. Kiriş Boyu İçin +/-
2.5 mm.
b Toplam genişlik +9.5 mm./ -6 mm.
c Toplam derinlik +13 mm/ -6 mm.
d Ranj derinlikleri +/-6 mm.
e Gövde genişliği +6 mm. / -3 mm.
f Kiriş kenarlarının merkez aksa olan paralleliğindeki kayma Her 3m. İçin 3 mm.

& Kiriş başlarındaki dönme Her 300 mm. İçin +/- 5mm. Max.
+/-25 mm
h Dizayn edilmiş ters senimden sapma Her 3m. için +/-3rnm.
a<24 m. İçin Max. +/-13 mm.
a>24 m. İçin Max. +/-25 mm.
i Halat pozisyonu +/-6 mm.
i Çelik plakaların pozisyonu +/-25mm.
k Montaj bağlantıları için monte edilmiş elemanların +/-13 mm.
pozisyonu
1 Kaldırma kancalarının pozisyonu a) Uzunluk Yönünde +/-150 mm
b) Derinlik Yönünde +/- 25 mm
m Kirişin yan yüzeylerinde her hangi bir bölge için olabilecek Her 3 m. İçin Max. 6 mm.
maximum yüzey bozukluğu
n Etritye pozisyonu nl (yatay aralık) = +/-25 mm.
n2 (filiz yüksekliği) = +/-19 mm.

2-Montaj Toleransları

Tablo-Prefabrik Öngermeli Kirişlerin Yerinde İmal Edilmiş Köprü Ayaklarına

Montajı Sırasında Oluşabilecek Maksimum Ölçü Farkları
a Yerinde dökülmüş mesnet aksıyla kiriş aksı arsındaki fark +/- 25 mm.

b Dizayn edilmiş mesnetlerime yüksekliğinde oluşabilecek Yüksek olma durumunda 6 mm

farklılık Alçak olma durumunda 13 mm
c Düşey mesnet aksıyla kiriş aksı arasında oluşabilecek Her 300 mm. Yükseklik için 3 mm
dönme Max. 13 mm
d Birbiri ardına gelen açıklıklar işin kiriş başlarının Mimari açıdan Önemli bölgelerde 6
İstikametleri arasındaki sapma mm Görünmeyen bölgelerde 13 mm
e Kiriş üst kotunda dönme +/-13 mm.
f Açıklık yönünde öngörülen mesnetlenme uzunluğundan +/-19 mm
sapma
g Mesnetlenme genişliğinden sapma +/-13 mm

1.8. J E O L O J İ V E Z E M İ N K A R A K T E R İ S T İ K L E R İ

1.8.1. Genel-

Güzergâh i b o ^ n € k ^apjj temin araştırmaları ''Zerrm^aia^tırma sondajları ve laboratuar deneyleri-

geo^%nJk Raporu" t olup, jeolojik yapı, y e r a l t ı l i u j l r T ^ m i n karakteristikleri tanımlanmıştır,
Sondajların î dajlarda karşılaşı|^h^zemiııWrlifi¥ ira^bazı deney sonuçlan paftalara da

AGA ENERJİ NAK.MAD.İNŞ.SAN. ve TİC. A.Ş.

YeşıİKoy M a h . A t a i u r u C i f E G S B u & i n e s s
P a r k N a : 1 2 2 B - 3 K a f 3 D : 1 ^ 5 Bakırköy - İSTANBUL
Tel: 0 2 1 2 4 S 5 8 0 9 0 / f x 0 2 1 2 5 9 8 &9 8 6
Bakirkoy-iWtqfi û 5 :
'* i 9 3 8

Ticarel S/ıl nU974 2 7 i

M e f sıUald^m 5 0 0 3 3 9 3 8 * 0 0 0 1 9
işlenmiştir. Bununla birlikte yapılan çalışmalara ilave, ihtiyaç duyulacak zemin ve sondaj çalışmaları
Yüklenicinin gerekçeli istek raporu hazırlaması ve bu isteğin Yapı Denetim Görevlisi ve İdarenin
onayından sonra yapılabilecektir.

1.8.2. İlave Jeoteknik (Sondaj Ve Deneyler) Çalışmaları

Yapı Denetim Görevlisi - İdarenin ek sondaj ve/veya zemin çalışmasını uygun bulması halinde aşağıda
belirtİlenhususlara göre işlem yapılabilecektir.

Yüklenici yapılacak olan ilave sondajlarda önceden belirlenecek tabakaların karakter ve dağılımı
dikkate alındığında; güzergâh boyunca tabakaların derinlikleri, tanımlan ve su seviyelerinde önemli
farklılaşmalar bekleneceğinden mevzuya önceden hazırlıklı olmalıdır.

Yüklenici, ilave geoteknik araştırmalara başlamadan önce yapacağı işlerin kapsam ve miktarı İle ilgili
detayları içeren bir programı İdareye onaylatmalıdır. Ayrıca yapılacak çalışmalarda Karayolları Teknik
Şartnamesi, bu Teknik Şartname ile birlikte Yapı Denetim Görevlisi'nin ve/veya İdareninBelirledİğİ
şartlara bağlı kalarak çalışmalarını yapacaktır. Sondajlar T S ve B S 5930 standardına uygun olarak
yapılacaktır.

İlave sondajlarda ihtiyaç duyulacak olan enstitü ve laboratuar deneyleri kuyu başında çıkan karotlara
bağlı olarak yapılmalıdır.

Zemin ve sondaj işleri ile deneyler Yapı Denetim Görevlisi'ninde oluruyla bölüm 1.8.4'de belirtilen
hususlara göre yapılmalıdır.

1.8.3. İlave Jeofizik Çalışmaları

İlave sondajlarla birlikte sondajı tamamlayıcı jeofizik ölçümlerine de ihtiyaç duyulabilir. B u durumda
yapılacak sismik ölçümler mevcut ve ilave sondaj verilerine göre yapılmalı ve çalışmalar birbiri ile
koordine edilmelidir. İlave jeofizik çalışmalarında da Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı ile bölüm
1.8.4'de belirtilen hususlara uygun çalışma yapılmalıdır.

1.8.4. Zemin Etüd Ve Sondaj İşleri

İnşa edilmesi planlanan metro sistemi için ilave zemin çalışmalarının temel amacı tünel ve istasyon
yapılarının sonlu elemanlar metodu ( F E M ) ile yapılacak dinamik ve statik yapısal analizlerin gerçeğe en
yakın zemin verilerine dayalı olmasını sağlamaktır.

1.8.4.1. Sondajlar

Sondajlar T S ve B S - 5 9 3 0 standartlarına uygun olarak, rötarı sondaj makineleri ve donanım kullanılarak

yapılacaktır. Hattın uzunluğu ve işin önemi nedeni ile gerekli test donanımlarına da haiz olan sondaj
makinesi çalıştırılacaktır. Sondajlar deneyimli sondaj fonnenleri veya sondörler tarafından deneyimli
jeoloji mühendisi gözetiminde yapılacak, her kuyunun başında jeoloji mühendisi bulunacak, sondaj
arazi karnesini dolduracak ve deneylerle ilgili programları titizlikle uygulayacaktır.

Zemin tabakalarında her 1,5 m'de bir standart penetrasyon deneyi yapılacak, temsili ve ince cidarlı
(şelby) tüpler kullanılarak zemin numuneleri alınacak, perméabilité deneyleri yapılacaktır.

K a y a tabakaları içerisinde ilerleme boylan 1,5 m.yi geçmeyecek, çift tüplü ve ince cidarlı ( T 2 tipi)
86/76 mm. çaplı karotiyerler kullanılarak sürekli karot alınacaktır. Karot yüzdesinin düşük olduğu
kınklı zonlarda ilerleme boyları 1,0 m. veya daha kısa tutulacak, gerekirse bentonitli sondaj çamuru
veya köpük kullanılacaktır. Karotlar özel olarak hazırlanan ve üzerinde manevra boylan ve karot
yüzdeleri yazılmış olan sandıklarda saklanacak, uzman jeoloji mühendisi tarafından. BS-5930
standartlanna uygun olarak "karot tanımı" yapılacak ve tüm karot sandıklarının renkli dijital fotoğrafı
çekilerek rapora eklenecektir.
 K a y a için hazırlanacak sondaj loğları kırık ve süreksizlikleri de içerecek şekilde hazırlanacaktır.
Sondaj kuyusu içinde S P T , perméabilité, pressiometre, pakerle basınçlı su (Lugeon) testleri yapılacaktır.
Test programları kuyu başında alınan karotlardan alınan bilgilere göre belirlenecektir.

Piyezometre boruları kuyu delme işleri tamamlandıktan sonra yerleştirilecektir. K u y u içine özel
hazırlanmış 50mm çapında delikli sert plastik borular indirilip çakıllanacak, basınçlı hava ile kuyu
temizlendikten sonra yeraltı su seviyesi ölçümlerine başlanacaktır. Piyezometre borularına kapak
konulacak ve muhafaza altına alınacaktır.

1.8.4.2. Jeofizik Çalışmalar

Araştırma sahasında sismik ve elektrik metotları ile jeofizik ölçümler yapılacaktır. Jeofizik
çalışmalarının programı, elde edilen sonuçlar, sondaj verileri ile korale edildikten sonra kesinleşecektir.

1.8.4.3. Laboratuar Deneyleri

Deneylerin I S O standartlarını sağlayan kaya mekaniği test donanımlarına haiz, kaya mekaniği
uzmanlarının bulunduğu laboratuarlarda yapılacaktır.

a) K a y a Mekaniği Deneyleri:
Laboratuara getirilen karotlar üzerinde, rastlanan her kayaç cinsi için ayrı ayrı seçilen yeter sayıdaki
örnekler üzerinde ;

Tek eksenli basınç deneyi,

Üç eksenli basınç deneyi, (kırılma sonrası-post failure- davranışlarını da değerlendiren)
İndeks özellikleri (birim hacim ağırlığı, porozite-boşiuk oranı, sertlik, tayinleri)
Brazillian en direkt çekme deneyi,
Nokta yük deneyi,
Suda dağılma ve şişme deneyleri yapılacak ve elde edilen verilerin, kaya mekaniği uzmanı
tarafından. Türk ve uluslararası zemin mekaniği ve kaya mekaniği mühendislik standartlarına uygun
şekilde değerlendirildiği bir deney raporu sunulacaktır.
Raporda uzmanın yorumları veelastİsite modülü (Young modülü)
Poisson oranı değerleri ile sonlu elemanlar metodu ile yapılacak dinamik ve statik yapısal
analizlerde kullanılabilecek diğer parametreler ve kaya içinde yapılacak tünel ve yeraltı yapıları için
uzman tavsiyeleri yer alacaktır.

b) Zemin numuneleri:
Seçilen zemin numuneleri üzerinde ödometre (konsolidasyon), üç eksenli ve tek eksenli basınç
deneyleri, elek analizleri, kıvam limitleri ve İndeks Özellikleri tayini yapılacaktır.

1.8.5. Rapor

Bu çalışma sırasına elde edilen verilerin Türk ve uluslararası zemin mekaniği ve kaya mekaniği
mühendislik standartlarına uygun şekilde değerlendirilip sunulduğu bir geoteknik rapor ve ekleri (sondaj
loğları ve laboratuar testleri dahil) kitap haline getirilecektir. B u kitap yazılı ve dijital olarak 3 kopya
halinde teslim edilecektir.

1.8.6. Karşılaşılacak Sorunlar Ve ö n l e m l e r i

Projede istasyon binaları ve diğer inşaa çalışmalarında karşılaşılacak problemlerin önüne geçmek için
detaylı zemin etüt çalışması Yapı Denetim Görevlisi'nin oluruyla yapılmalıdır. Çalışmalarda yeraltı su
rejiminin durttmu da sürekli takip altına alınmalıdır.

ilave Geoteknik Araştırmaların Ödenmesi

" ^ i ^ e m e l e r . . Ç e ^ r e ^ ^ ^ Ş e h k c i l i k Bakanlığı birim fiyatları referans alınarak, her iş kaleminin sahada

; ;
 1.9. J E O D E Z İ K Ç A L I Ş M A L A R

1.9.1. Genel

Kesin proje aşamasında tesis edilen yatay ve düşey kontrol noktalarını da içeren; aşağıda belirtilen
şartlarda ve uluslar arası standartlara uygun yüksek doğruluklu bir "jeodezik kontrol" ağı
oluşturulacaktır. G P S ve presizyonlu nivelman ölçüm noktaları tünel akslarının her iki yanında, tünel
açma esnasında oluşabilecek deformasyon alanının dışında ve zincir ağ şeklinde tesis edilecektir. Tüm
ölçmelerde yeni kalibrasyon raporu olan ölçme donanımları kullanılacaktır.

1.9.2. Yatay Kontrol Noktalarının Oluşturulması

Büyük ölçekli harita ve harita bilgileri üretim yönetmeliği esas alınarak tesis edilecek noktalar, raylı
sistem elemanlarını istenen doğrulukta "konum İçin + 1 cm kot için ± 0,5mm/km a l t ı n d a " aplike
edebilecek sıklıkta olmalıdır.

Nokta yerlerinin tespiti için Yapı Denetim Görevlisi ile araziye çıkılarak istikşaf yapılacak uygun
nirengi ve R S noktalarının yerleri tespit edilecektir. Nokta yerlerinin seçiminde, uzun süre tahrip
olmayacak, Ölçme ve aplikasyon işlerinin en kolay yapılabileceği yerlerin seçimine özen gösterilecektir.
Nirengi noktaları presizyonlu nivelman ölçümlerini yapmaya uygun tesislerden oluşacaktır/'Yuvarlak
başlı özel p i r i n ç " I G N A " İ s t a n b u l G P S nirengi a ğ ı " noktalarından homojen dağılımlı 10 tanesi
oluşturulan nirengi ağına dâhil edilecek ve tüm ölçme, aplikasyon işlemleri I T R F 9 6 datumunda
yapılacaktır.

Ölçmelerde yeteri kadar çift frekanslı G P S alıcısı kullanılacak, ölçmelerden elde edilecek nokta konum
doğrulukları ± 1 cm.'nin altında olacaktır.

Oluşturulacak nirengi ağı üçgen zincir şeklinde olacak ve her bir baz bağımsız olarak ölçülecektir.
Ölçme oturumlarının süresi minimum 30 dakika olacaktır.

Ağm dengelemeli olarak hesaplanacağı esası çerçevesinde ağda şekil defekti olmalıdır.

Tüm G P S ölçümleri ham (Renex) ve değerlendirilmiş olarak sayısal ortamda ve basılı olarakİdareye
teslim edilecektir.

1.9.3. Presizyonlu Yükseklik Noktalarının Oluşturulması:

Güzergâh boyunca, her kilometrede en az iki R S noktası içeren bir presizyonlu nivelman hattı
oluşturulacaktır. B u noktaların istasyonlar civarında kolay ulaşılabilir, deformasyona maruz kalmayacak
yerlerde seçilmesine özen gösterilecektir. Nokta tesisi olarak döküm yâda paslanmaz pirinç malzemeden
yapılmış özel duvar tesisleri kullanılacaktır.

İstasyon çevresi uygun konumdaki nirengi noktaları oluşturulan presizyonlu nivelman ağına dâhil
edilecek, presizyonlu nivelman ölçmesine uygun olmayan nirengi noktalarının kotu G P S yöntemi ile
belirlenecektir.

Nirengi, poligon ve R S noktalarının tamamı en az 4 sağlam noktadan röperlenecektir. B u noktaların

konumları fotogrametrik haritalar üzerine işlenecek ayrıca adres bilgileri verilecektir.

Presizyonlu nivelman ölçmeleri gidiş dönüş olarak ölçülecektir. Ölçme donanımı olarak kilometrede
± 0.5 mm'nin altında yükseklik doğruluğu sağlayabilen donanımlar kullanılacaktır.

T ü m tesis noktalarının (Nirengi, poligon, R S ) numaraları kalıcı bir boya ile nokta ydcımha yazılacaktır.

Diğer konularda büyük ölçekli haritaların yapım yönetmeliğindekr şartlara

%
Scaktir.

AGA ENERJİ NAK.MAD.İNS.SAN, ve TİC. A.Ş. I

**&süiiöy Malv, / ' . - v . , , ' . . C a . E G 5 B u s i n e s s
AV
P a r k NöM2 2 B - 3 Wfl{-3 D : 6 5 Bakırköy - İSTANBUL
1

T e l ; 0 2 1 2 * 6 9 5 f c V.) F i m : 0 2 1 2 5 ^ 8 5 9 8 6 »V ' :
9

Bakfâ&V.D 15§ 0 5 3 - - 4 3 M
T
2 8
îîsıs No.\MQ0û53a38400019

\
1.9.4. Detay Ölçümleri

Tünel akslarında ve etki alanlarında (Deformasyona maruz kalabilecek bölge, bant genişliği jeolojik
yapıya göre belirlenecektir.) bulunan tüm yapılar bodrum kat derinlikleri ve yapı üst kotları ile birlikte
ölçülerek güzergah plan profillerine işlenecektir.İstasyon ve yerüstü yapılarının olduğu bölgelerde kesin
proje sonrası hâlihazır durumda değişim olmuşsa bu bölgeler büyük ölçekli haritalar ve harita bilgileri
üretim yönetmeliği esasına göre güncellenecek veİdareye onayIatılacaktır. Proje bitiminde bu bölgelerin
inşaat yapılan ile birlikte röleve alımları yapılacak ve ilgili hâlihazır paftalarda güncellemeler
yapılacaktır. Ölçüm İşlerinde kullanılan elektronik total stationalar 2mm ± 2ppm doğruluk değeri
altında ölçüm yapabilecek nitelikte olmalıdır.

1.9.5. Deformasyon Ölçmeleri

İnşaat esnasında kritik konumdaki yapılarda deformasyon ve deplasman gözlemleri belirli aralıklarda
kontrollü olarak yapılacaktır. Bunun için yatay kontroller G P S sistemi ve diğer ölçme teknikleri, düşey
kontroller uygun konumlar için presizyonlu nivelman tekniği diğer yerler için GPS ya da trigonometrik
yükseklik belirleme sistemi ile yapılacaktır. Deformasyon izlemelerinde kurulan jeodezik kontroll ağı
referans olarak alınacaktır.

1.9.6. Tünel Ve İstasyon Yapılarının Aplikasyonu

Tünel ekseni ve istasyon yapılarının aplikasyonu kurulan jeodezik kontrol ağına bağlı olarak her
sektörde tam dayalı poligon esasına göre dengelemelİ olarak yapılacaktır. Aplikasyon işlerinde yüksek
presizyon sağlayan " K o n u m : ± 1 cm, kot: ± 0,5 m m / k m ' ' a l t ı n d a doğruluk sağlayan ölçme donanımları
kullanılacaktır.

Raylı sistem elemanlarının aplikasyonu ve İlerde oluşacak bakım çalışmaları için; tünel inşaatı
esnasında tünel duvarına ölçme aletlerini kolayca monte etmeye yarayacak özel bir sistem (Ölçme
donanımlarının monte edilebileceği standartta) kurulacak bu noktaların koordinatları sektör bazlı tam
dayalı poligon esasına göre dengelemelİ olarak hesaplanacaktır. B u noktalann kotlan presizyonlu
nivelman tekniği ile hesaplanacaktır.

1.9.7. Röleve Ölçümleri

İnşaat sonrası tünel, ray sistemi ve istasyon yapılarına ait yüksek presizyonda (Konum: ± 1 cm, kot: 0,5
mm/km) ve yeteri sıklıkta röleve ölçümleri yapılacaktır. Ayrıca laser scanner Ölçüm yöntemi ile 3
boyutlu röleve alımları gerçekleştirilecektir.

Her aşama ve uygulamada Yapı Denetim Görevlisi'nin uygun görüşü ve onayı alınacaktır.

1.10. ZEMİN A N K R A J L A R I

1.10.1. Genel

Ankraj, tanım olarak sağlam zemine tesbitİ sağlanan ve enjeksiyonla oluşturulmuş bir kök aracılığıyla
dışarda kalan uç kısmını gerili halde tutan bir gergi çubuğudur. İksa sistemlerinin desteklenmesinde
kullanılan kaya ve zemin ankrajlan için değişik teknolojiler kullanılmaktadır. B u şartnamede
uygulanması düşünülen ankrajların tipi, teknik özellikleri ve ankrajların kabulü için yapılması gereken
deneyler verilecektir.
 l I
1%

kilitleme sistemi çelik halatları proje yükünde gerili tutabilecek nitelikte olmalıdır. Germe kafası, ilk
öngerme sırasında kilitleme işleminden önce yükün arttırılmasına veya azaltılmasına izin vermelidir.

1.10.2.4. Öngerme Sistemi

Öngerilmenin uygulanmasında kullanılacak kriko, halatların tümünü bir seferde gerebilmelidİr. Halatlar
hiçbir şekilde tek tek gerilmeyecektir. Öngerme krikosunun kalibrasyonu proje başlangıcında resmi bir
kuruluşa yaptırılacak ve Yapı Denetim Görevlisi'ne sunulacaktır.

1.10.3. Ankraj İmalat Teknolojisi

Ankraj imalatında değişik teknolojiler kullanılmakta olup bu konuda Yüklenici kullanacağı imalat
teknolojisi ve detaylarını Yapı Denetim Görevlisi'ne sunacak ve Yapı Denetim Görevlisi'nin onayını
aldıktan sonra imalata başlayabilecektir. Ankrajların proje kriterlerini ve özellikle yüklerini sağlaması
konusunda tüm sorumluluk Yükleniciye ait olacaktır. İmal edilmiş t ü m ankrajlar aşağıda detayları
verilen kabul deneyleri ile kontrol edilecek ve gerekli şartları sağlayan ankrajlar kabul edilecektir.

1.10.4. Kabul Deneyleri

Proje kapsamında yer alan her ankraj üzerinde kabul deneyi yapılmalıdır. B u kabul deneyleri SIA-191
standartlarına uygun olmalıdır. Kabul deneyinde ankraj proje yükünün ( T ) 1.25 katına kadar iki kez
yüklenip boşaltılır ve gerekli performansı sağlayan ankraj projesinde verilen kilitleme yüküne kilitlenir.
Yükleme kademeleri 1.10 T , 0.50 T , 1.0 T , 1.25 T , 1.0 T , 0.5 T , 0.10 T olarak seçilmelidir. İlk
yüklemede her yük kademesinde ankraj çubuğunun uzaması okunana kadar beklenecektir. İkinci
yüklemede ise her yük kademesinde 1 dakika beklenecektir. İkinci yüklemede sadece 1.25 T
kademesinde 15 dakika beklenecektir. Her yük kademesinde bekleme süresi başındaki ve sonundaki
uzamalar kaydedilecektir.

B u işlem sırasında elde edilen yük-uzama grafiği ankraj çubuğu serbest kısmının hesapla öngörülen
uzamasını vermelidir. Bunu sağlayan ankrajlar projesinde verilen kilitleme yüküne kadar yüklenir ve bu
yükte kilitlenir.

Sonuçlar, yük-deplasman grafiği şeklinde sunulacak ve ankraj çubuklarının serbest kısmının teorik
elastik doğrusu ile beraber gösterilecektir. Yük deplasman eğrisi boşaltma kısmı ile bu elastik
deplasman teorik deplasmana yakın olmalıdır. Büyük farklılıklar gerçek serbest ankraj boyu ile proje
arasında fark olduğunu veya ankraj demirlerinin sıyrıldığını gösterir. B u durumda ankraj kabul edilmez
ve ücret ödemesi yapılmaz. Ankrajların germe sırasında proje yüküne ulaşamaması durumunda da
ankraj kabul edilmez ve ödeme yapılmaz. B u durumdaki ankrajların yenilenmesi gerekecektir.

1.10.5. Arazi K a y ı t l a n

Ankrajlarla ilgili iki adet tutanak hazırlanacaktır

Tutanaklardan birincisi delme, ankraj yerleştirilmesi ve enjeksiyonlarla ilgili;

Delme metodu, geçilen zemiiilet^makine cinsi ve modeli, delme yöntemi, delik çapı, eğimi
ve uzunluğuenjeksiyon cipsi, ^miktarı, su/çimento oranı, çimento cins ve diğer gerekli
 İkinci tutanak ise öngerme işlemi ile ilgili olup;
Ankraj boyu, serbest boyu, kök boyu,
Öngerme demeti, çapı, tipi, adeti, elastik modülü,
Germe krikosu, tipi, modeli, kapasitesi,
Her yük kadamesindeki deplasman okumaları,
Yük-deplasman grafiği,
Elastik ve plastik uzama miktarları,
Kilitleme yüküve gerekli diğer bilgileri kapsayacaktır.

Tutanakların tümü arazide hazırlanacak ve yerinde Yapı Denetim Görevlisi'neimzalatıTâc^ff?" Yapı

Denetim Görevlisi'nin şartnameye uygun bulmadığı ankrajlar için ödeme yapılmayacak ve bu ankrajlar
yenilenecektir.

1.10.6. Diğer Konular

Burada bahsedilmeyen konularda B S 8081 (1981) Standartları geçerli olacaktır.

1.11. ÇELİK Y A P I

Yüklenici, çelik inşaatı, her türlü masrafı kendine ait olmak üzere;

Malzemesinin temini,
İmalatı,
Korozyona karşı koruma önlemlerinin alınması,
Yerine montajıile bir bütün olarak, proje ve şartnamelerine uygun olarak yapmakla
sorumludur.

Çelik yapı ana malzemesi, bağlantı malzeme ve elemanları, dizayn sonucu belirlenen cins, şekil
ve kalitede olacaktır.

Yüklenici, kullanılacak bütün çelik yapı malzemesinin kalitelerini gösterir sertifikaları vermekle
yükümlüdür. Kullanılacak malzemenin Türkiye'de üretilenleri tercih edilecektir. Yerli malzemenin
bulunmaması durumunda, eşitliği Yapı Denetim Görevlisi tarafından onaylanan yabancı orijinli
malzeme kullanılabilecektir.

Kullanılacak kaynak elektrodlarının minimum çekme dayanımı, kullanıldığı çeliğin dayanımından az

olmayacaktır.

Çelik yapı ana ve bağlantı malzemeleri, olumsuz hava şartlarına karşı korunmalı, rutubetsiz ortamda
depolanacaktır. Kaynak elektrodları, açılmamış kutularda saklanacak, rutubet kaybına ya da kazancına
engel olunacaktır.

Yüklenici işe başlamadan Önce :

Malzemeler,
İmalat ve montaj teknolojisi ve ekipmanları,
Teknik eleman ve vasıflı işçiler konularında Yapı Denetim Görevlisi'nin onayını almak
zorundadır.

1.11.1. İmalat

1.11.1.1. Malzemenin H a z ı r l a n m a s ı

İmalata başlamadan önce ;

'• -..."i,--v;ı
:
Bütün levhalar, en az iki defa tesviye silindirleri arasından geçirilerek, haddelenmiş profiller, malzeme
özelliklerine zarar vermeyen metotlar kullanılarak düzeltileceklerdir.

Yüksek nitelikli ya da ısıl işlem görmüş çelikler prensip olarak soğuk işlemle düzeltilecektir. Diğer tür
çeliklerin düzeltilmesi 650 ° C ' t a sıcak işlemle yapılacak ve hava ile soğutulacaktır.

B u düzeltmeler, imalat sonrası s a p m a l a r ı ;

Kolon ve özel hassasiyet isteyen elemanlarda L/2000 ve 3 mm,

Kiriş ve diğer elemanlarda L/1000 ve 5 mm imİtlerİnin altında tutmayı sağlayacak düzeyde
olacaktır.

1.11.1.2. Kesme, Bükme, Delme

Alevle kesmelerde, kesme firesi dikkate alınacak ve parçaların, kesmeden sonra projelerinde gösterilen
boyutlarda olmasına özen gösterilecektir. Kesilen kenarlar tesviye edilecek ve İstenilen boyutları
sağlayacak şekilde düzeltilecektir. Fazla yenen köşe ve kenarlar doldurulacaktır.

Parçaların soğuk bükülmesi presli merdanede yapılacaktır. Sıcak bükme uygulamalarında parçanın tümü
ısıtılacaktır. Bükülecek parçalarda delme ve kaynaklama işleri mutlaka bükmeden sonra yapılacaktır.

Delme işlemleri, daha sonra düzeltme gerektirmeyecek metot ve ekipmanla gerçekleştirilecektir.

10 mm'den kalın malzemeler önce matkapla delinecek, daha sonra rayba ile genişletilerek proje
boyutlarına getirilecektir. Delik civarındaki çapak ve engeflenememiş deformasyonlar düzeltilmeden
birleştirmeye geçilmeyecektir.

1.11.1.3. Birleşimler

Çelik yapıda, projelerinde özel olarak belirtilmiş noktalar ve şantiye birleşimlerinin dışında birleşimler
kaynaklı olacaktır. B i r birleşim noktasında, yük aktarma amacıyla, kaynak ve bulon bir arada
kullanılmayacaktır.

1.11.1.3.1. Bulonlu Birleşimler

Bulonlu birleşimlerde, ana taşıyıcılarda en az 2 M16, ikincil elemanlarda en az 2 M12 bulon

kullanılacaktır.

Bulon delikleri, bulon çapından 1 mm büyük açılacak ve bulon boyu, somun sıkıldıktan sonra en az üç
diş açıkta kalacak şekilde seçilecektir.

Bulonlu birleşimlerde hata ve kaymaların ;

Delikler arası mesafe ±2 mm

Ayrı parça deliklerinin denkliği ± 1 mm
Yüksek dayanımlı bulonlarda yüzeyler arası açıklık 1 mm

sınırlarının altında tutulmasına özen gösterilecektir.

1.11.1.3.2. Kaynaklı Birleşimler

Bütün kaynaklar elektrik arkı ile gömlekli elektrodlarla yapılacaktır. Kaynak nedeniyle oluşabilecek
germe ve çarpılmaları olabildiğince azaltmak için kaynak, kalifiye elemanlarca doğru ve dikkatli olarak
gerçekleştirilecektir. Kaynak boyutları tam olarak projelerinde gösterildiği gibi olacaktır.
 Kaynak Malzeme ve Ekipmanı

Kaynakta kullanılacak elektrodlar, çeliğin özelliklerine uygun olarak seçilecektir. Gerilme aktaran
kaynaklarda kullanılacak elektrodların çapı genellikle 4 mm ile 6 mm olacaktır. Gömleği soyulmuş,
işlenebilirliği ve dayanımı azalacak kadar nemlenmiş elektrodlar kullanılmayacaktır.

Kaynak makinaları yeterli kapasitede ve uygun elektrik akımıyla sürekli bir ark meydana getirebilir
güçte olacaktır. Makinalar, kullanılacak elektrik akımını kontrol edecek sayaçlarla donatılacak, her tip
ve boyutta elektrod için önerilen voltaj ve amperaj sınırları içinde çalıştırılacaktır.

Birleştirme mengeneleri, parçaları esas pozisyonlarında tutacak, ancak aşırı derecede sıkmayacak
şekilde seçilecektir.

İşçİ Kalitesi

Kullanılacak kaynakçılar, kaynakçı ehliyetine sahip ve en az bir yıl tecrübeli olacaktır. Kaynakçılar aynı
zamanda, işin yapılacağı atölyede sürekli olarak en az üç ay kaynakçılık yapmış olmalıdırlar.

Kaynakçıların çalışması Yapı Denetim Görevlisi'nin onayına bağlıdır. Yapı Denetim Görevlisi onay için
gerekli görürse :

Çekme,
Eğme ve katlama,

Çentik eğmedeneyleri yoluyla kaynakçılara ehliyet testi uygulayabilir.

Kaynak Oltamı

Atölye kaynağı genellikle ısı ve nem koşullarının kontrollü olduğu yerlerde yapılacaktır.
Kaynak kalitesine etki yapabilecek rutubetli, sert rüzgarlı, bozuk hava koşulları altında kaynak işlemine
girişilmeyecektir. Çalışma alanı ısısının -15°C'nin altında olması durumunda kaynak yapılmayacaktır.
İsının 0°C ile -15°C arasında olması durumunda ise ön ısıtma uygulanacaktır. Bunun İçin,
kaynaklanacak yüzeyin en az 10 cm genişliğindeki şeridi, 50°C'nin üzerinde ısıtılmalıdır.

Kaynak Yapılması

Kaynak işinden önce çelik yüzeyler, su, pas, kir, yağ, boya gibi maddelerden temizlenecektir.

Kaynak, uygun mengeneler kullanılarak, genellikle yatay pozisyonda yapılacaktır.

Kaynak makinaları, enerji dalgalanmasından etkilenmeyecek şekilde yeterli ve kararlı bir voltaj altında
tutulacak ve makinalar tam randımanlı çalışacak şekilde ayarlanacaktır.

Levha kalınlığının 25 mm'nin üstünde olması durumunda, kaynak dikişi yakınındaki en az 10 cm lik
kısma, 50°C'nin üzerinde ön ısıtma uygulanacaktır.

Bir sonraki dikişe başlamadan Önce her dikiş cürufu özenle temizlenecektir.

Şantiyede kaynaklanacak kısım ve etrafındaki 20 cm genişliğindeki alana boyama yapılmayacaktır. Pas

olasılığının var olması durumunda bu kısımlar, suyu alınmış, uygun bir yağla korunmaya alınacaktır.

Küt kaynaklarda ağız ya da oluklar, şartnamelerde gösterilen şekil ve büyüklükte açılacaktır. Önemli küt
kaynak birleşimlerinde baş ve sona, aynı biçimde kaynak ağzı olan uzatma çubuk ya da levhaları
k a y n a k l a n a ç t ı r . Kaynaktam^oııra&zatmalar kesilecej^feü^ardüzeltilecektir.
 Açı kaynaklarında parçalar birbirlerine sıkıca temas edecek, aralarındaki en büyük aralık 1 mm'den az
olacaktır. B i r elemanın köşesinde biten açı kaynağı, sürekli olarak köşenin etrafında da devam
ettirilecektir.

Kaynak Kontrolü

Yapılan tüm kaynaklar önce, çatlak, eksiklik, takviye gereği gibi noktalardan gözle kontrol edilecektir.
B u kontrol, çok dikişli kaynaklarda en az birinci dikiş için de uygulanacaktır.

Önemli kaynak birleşimlerinde ayrıca radyografık, ultrosonik ve boya penetrasyonu yöntemleri İle
kontrol yapılacaktır. Yüklenici, hem atölye hem de şantiye de radyografık kontrol ekipmanı ve uzman
elemanlar bulunduracaktır. Yapı Denetim Görevlisi'nİn belirteceği bölgelerde ve önemli küt kaynak
birleşimlerinde, kaynak uzunluğunun %20' sinde radyografık kontrol uygulanacaktır.

Su geçirimsizliği sağlayacak kaynaklar "vakum kutusu (vacuum box)" metoduyla kontrol edilecektir.
Yüklenici bu kontrolla ilgili uygulama şeklini Yapı Denetim Görevlisi'ne sunacaktır. Yapı Denetim
Görevlisi'nİn onayının alınması koşulu ile alternatif kontrol metotları da kullanılabilecektir.

Hatalı Kaynak

G ö z kontrolü y a da diğer kontrollar sonucu hata saptanan kaynaklar, Yapı Denetim Görevlisi'nİn
direktifi doğrultusunda düzeltilecek ya da sökülerek yeniden yapılacaktır.

Kaynakta, 0.75 mm den derin kaynak yanığı, çentik y a da boşluk mutlaka kaynakla doldurulacaktır.
Boşluk doldurma, hatalı kaynak düzeltme işlemlerinde, çapı 4 mm'den küçük elektrodlar
kullanılacaktır.

Kaynakta çatlak olması durumunda sökülerek yeniden yapılacaktır. Çatlağın sınırlı olduğu saptanırsa
düzeltme, kaynak dikişini çatlak uçlarından 50'şer mm öteye kadar söktükten sonra yapılacaktır.
Kaynak takviyesine gerek görülen bölgelerde takviye kalınlığı, kaynak kalınlığının % 15'ini
geçmeyecektir. Bunun yeterli olmaması durumunda kaynak sökülecek ve yeniden yapılacaktır.

Bütün onarımlar, Yapı Denetim Görevlisi tarafından yeniden kontrol edilerek onaylanmadıkça bitirilmiş
sayılmayacaktır.

1.11.2. Korozyona Karşı Koruma

Çelik yapıların korozyona karşı korunması, boyama ya da galvanize etme yoluyla kaplama yapılarak
sağlanacaktır.

Kaplama öncesi yüzeyler, kaplamanın yapışmasını zorlaştırıcı her türlü yağ, pislik, pas. kimyasal madde
ve yabancı maddelerden iyice temizlenecektir. Temizleme, kumlama yapılarak, madeni fırça ya da raspa
kullanılarak yapılacaktır. Yağ ve gresin temizliği için emülsifer deterjan kullanılmalıdır. Temizleme
Yapı Denetim Görevlisi'nİn onayından geçmeden hiçbir şekilde kaplama yapılmayacaktır.

1.11.2.1. Boya İşleri

Kullanılacak boyalar ve boya malzemelerinin işe ve şartnamelere uygunluğunu gösteren her türlü bilgi,
rapor, laboratuvar test sonuçları malzeme örnekleri ile birlikte Yapı Denetim Görevlisi'nİn onayına
sunulacaktır. Uygun bulunandan başka cins boya kullanılmayacaktır. \

B o y a ile ilgili olarak ;

• Depolanması, korunması, y".. ' • '..

• İnceltici, kal ini aştı rıcı, k u r u t u c u t ö z boya gibi^katkılar,
r

AGA ENERJİ NAK.MAQ.wfSSiW'rte. A.Ş-

P a r k K--A 2 2 B-3 K « i f c « S g g t a j - £ ? N B U L

T ee ll :; 00 2
T 2 11 2 F ^ 0 2 1 2 5J» » «
1
Bakırköy

Mersıs N a 0l3üü5Ja>ı»*00Ol9
 Boyanın uygulama araç ve şekilleri konularında, üretici öneri ve uyanlarına tam anlamı ile
uyulacaktır.

1.11.2.1.1. Boya Uygulaması

Tüm boya işleri dikkatli bir işçilikle akma, sarkma, birikmeler önlenmiş şekilde yapılacaktır.

Projelerinde ve üretici raporlarında aksi belirtilmedikçe boya, 2 kat astar boya ve 2 kat boya olmak
üzere 4 kat şeklinde uygulanacaktır. Son kat boya montajdan sonra şantiyede yapılacaktır.

Boya katlarının herbirİnin minimum kalınlığı 40 mikron olacaktır. Ancak boyanacak yüzeyin konumu,
etkileneceği hava ve temas koşulları, boya özellikleri dikkate alınarak şartnameler ve üretici önerileri
doğrultusunda boya kat kalınlıkları Yapı Denetim Görevlisi tarafından saptanacaktır.

Her kat, Yapı Denetim Görevlisi'nin kabulüne göre, kuruyuncaya kadar sonraki kat sürülmeyecektir ve
birbirini takip eden katlar arasında en az 24 saatlik bir ara verilecektir. Bütün ton ve renkler Yapı
Denetim Görevlisi'nin onayına göre belirlenecektir. Kuruma süresinin sonunda kat ve katların
kalınlıkları "mikrotest" aygıtı ile Yapı Denetim Görevlisi tarafından ölçülecektir. Eksik kalınlıkta ya da
istenen koşulları yerine getiremeyen boya işleri Yapı Denetim Görevlisi'nin direktifleri doğrultusunda
tamamen kazınıp temizlenecek ve yeniden yapılacaktır.

1.11.2.1.2. Boya Ortamı

Boya işleri yağmur, kar ya da şiddetli rüzgar altında yapılmayacaktır. Ayrıca ;

• Hava sıcaklığının 5°C'nin altında olması,

• Havanın sisli, puslu olması,
• Boya katı kurumadan önce yağmur beklenmesi,
• Yüzeyin nemli ya da donmuş olması,
• Yüzeyin boyayı kabartacak kadar sıcak olması,
• Yüzey sıcaklığı ile havanın çiğlerime noktası sıcaklığı arasında 35°C'den fazla fark olması
gibi durumlarda da uygulama yapılmayacaktır.

1.11.2.1.3. Şantiyede Boyama

Aksi belirtilmedikçe, montaj işi bittikten sonra bütün çelik kısımlar Şantiyede tek kat boyanacaktır.

B u son kat boyanın yapılmasından önce ;

* Bulon başları ve etrafı iyice temizlenip boyanması,

* Taşıma ya da montaj sırasında hasar görmüş boyaların, boyama şartlarına uygun olarak
onarılması işlemleri gerçekleştirilecektir.

Son kat boya, onarım işlerinin Yapı Denetim Görevlisi tarafından onaylanmasından sonra yapılacaktır.

1.11.2.2. Galvaniz İşleri

Metal işlerinin galvanize edilmesi çizimlerde gösterilen veya Yapı Denetim Görevlisi'nin belirleyeceği
standartlara uygun olarak yürütülecektir.

Projelerinde galvaniz kaplama olarak tariflenmiş her cins demir ve çelik imalat yüzeyine 600 gr/m lik 2,

ya da ew%z 80 u.'luk bir kaplama gelecek şekilde, sıcak daldırma yoluyla çinko kap 1 anacaktır. Galvaniz
işi %Übçinko içeren çinko kütüğü ile yapılacaktır.

galvanizle k i delme, îtf^e^Jörpüleme gibi işlemler bittikten ve yüzeyler

tamame/ft nra uygulana

T
e<: 0 2 1 2 ^
4 6«
5 ' K. İ E * 5
Şakırkay - I S T A N * .
Bakırköy
50 053 13i*
974 27%
 Kaplama kalınlıkları, Yüklenici tarafından sağlanacak "elco-metre" ya da "mikrotest" kuru zar kalınlık
ölçerleri ile Yapı Denetim Görevlisi tarafından kontrol edilecektir.

Galvaniz kaplamanın bozulması durumunda, bozulan kısımlar raspalanarak temizlenecek ve bu kısımlar

çinko püskürtülmesi yoluyla. Yapı Denetim Görevlisi'nin kabul edeceği biçimde onarılacaktır.

1.11.3. Temizleme
İşlerin tamamlanmasından sonra, Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı alınacak şekilde, tüm boya ile
kirlenen duvarlar, döşemeler, parlak kısımlar, paneller vs. Yüklenici tarafından temizlenecektir.

1.11.4. Montaj

Yüklenici, imali bitmiş çelik elemanların projelerine uygunluğu kontrol edilmeden Şantiyeye
göndermeyecektir. Kontrol, olabildiğince ön montaj yapılarak sağlanacaktır.

Yüklenici, şantiyedeki montaj işleri için ;

• Uzman montaj personelini,

• Vinç ve diğer kaldırma ekipmanını,
• Gerdirme, destekleme, askı ve iskele sistemlerini,
• Montaj yöntemi ve gerekli güvenlik Önlemi eri nigösteren bir montaj planı hazırlayarak Yapı
Denetim Görevlisi'nin onayına sunacaktır.

Bulonlann sıkıştırılmasında ayarlı tork anahtarları kullanılacaktır. Sıkıştırma işlemi, bulon grubunun
ortasından başlanıp kenarlara doğru gidilerek yapılacaktır. Bütün bulonlar önce gerekenin %80'ine
kadar sıkılacak, daha sonra istenen sıkıştırmaya getirilecektir. Her gruptaki bulonlann %10'u burma
anahtarları ile kontrol edilecektir.

Montaj sırasında elemanların birbirlerine uymaması durumunda, aşırı çektirme y a da eğme yaparak
yerlerine oturtmaya ve bağlamaya izin verilmeyecektir. Son ayarlamalardan sonra bulonlu elemanlar,
bir zorlama olmadan kolayca sökülüp takılabilmelidir.
Çelik yapıların montajından sonra hassas aletlerle ölçümler yapılacak ve bulunacak sapmalar aşağıdaki
değerlerden fazla olmayacaktır.

Yapı eğimi (e/H) 1/500 ve e < 25 mm

Yapı çarpılması ( e / L ) 1/2000 ve e < 3 mm
Kolon yerleştirme düzeyi e < 3 mm
Ankraj bulonlan merkezinin sapması e < 2 mm
Kolon merkezleri eksantrikliği e < 5 mm
Kat yüksekliği e < 3 mm
Kolon eğimi (e/H) 1/2000
Kiriş yatay eğimi ( e / L ) 1/1000 v e e < 3 mm
Kiriş eğilmesi ( e / L ) 1/1000
E eksantrİklik
H yükseklik
L uzunluk

1.12. SU Y A L I T I M I

1.12.1. Genel

Su geçirimsizliği malzemenin kalitesine ve k u l l a n a n ^ ç ü i k kalitesine ^gğrrdır. Y a p i

maddesi arasında i y i bir bağlama sağlamak \ç]i&w\ b!ir yüzey hazırlaması gereklidir.«'BetiD
r

AGA ENERJİ NAK.MAD.İNŞ.SAN. ve TİC.A.Ş. / i

Yeşilköy M a h - C 1.
: z.OS riusmcss _
E G S riusıncss jf | / \
P a r k N o : 1 2 <7 B - 3 fSÛ&D '§£• B a l ••-•>•/ - İSTANBUL
4SCM*fvVi-x. l\'r.'2 E ' J I
Tel: 0 2 1 2
Bakirk/y'XDYWoäii'JSiM
65 86
Qf
İm Ok
K +\%
ju-^J-f v ^ '

Tic/(;lSct'V'V97"4 2 7 l & *, "f , - . -i

M e r s i s N o : 0150Ü5393840001S
v > > « **
olmalı ve yüzeyinde boşluklar ve izler olmamalı ve tamamen kurumuş olmalıdır. Ancak bu şekilde iyi
bir su sızdırmazlığı seviyesine ulaşılabilir.

Yalıtım öncesi uygulama yüzeyi temizlenecek, tozdan, kirden arındırılacak, yalıtım malzemesine zarar
verecek, çıkıntılar, kesinkin uçlar ortadan kaldırılacaktır.

Sonraki inşaat işlerine karşı korunabilmesi için yalıtım işi tamamlandıktan hemen sonra koruyucu bir
tabaka inşa edilecektir.

Su yalıtımının, sistemde hiçbir şekilde aksaklığa neden olmayacak şekilde eksiksiz olarak çalışması
Yüklenicinin sorumluluğunda olacaktır.

1.12.2. Tecrit Örtüsü

1.12.2.1. Polyester Keçe Taşıyıcılı Polimer Bitümlü Malzeme İle Tecrit

Malzeme :

APP katkı ile değiştirilmiş polimer bitümlü malzeme;

Ağırlık 3 mm kalınlık için : 3000 gr2/m2

Polyester keçe taşıyıcı ağırlığı : 180-200 gr/m2
Kopma dayanımı, enine ve boyuna : 800/600 (N/50) mm
Kopma uzaması, enine ve boyuna :%35/%35
Polimer bitüm yumuşak noktası : +140°C
Kırılma noktası (Fraas metodu ile) -75°C
Penetrasyon :28 (25°C, 100 g/5 sn)

Uygulama :

Yalıtıma hazırlanmış yüzeyler üzerine T S 113'e uygun bitüm emülsiyonuna m 'ye 0,400 kg gelecek
2

şekilde, fırça veya rulo ile sürülmesi ve astarın kurumasını takiben (24 saat sonra), ek yerleri lOcm
bindirilerek likit petrol gazı ile çalışan şolümo alevi ile ısıtılarak yapıştırılır.
Düşey yalıtım yapılan noktalarda yalıtımın, dolgu ve diğer nedenlerden dolayı hasar gönnesini önlemek
üzere tek sıra biriket veya normal tuğla veya kabarcıklı sertleştirilmiş P V C levhalar İle korumaya
alınacaktır. Eğer tecrit üzerine betonarme inşaat yapılması söz konusu ise tecrit İ c m kalınlığında keçe
ile korumaya alınacaktır.

Su basıncına maruz yerlerde Yapı Denetim Görevlisi'nce uygun görülmesi halinde bu malzeme çift kat
olarak tatbik edilecektir.

1.12.2.2. P V C Su Yalıtım Malzemesi ( P V C Membran)

Malzeme :

Aşağıdaki tablodaki özelliklere uygun sinyal tabakalı P V C su yalıtım membranı kullanılacaktır.

P V C S U Y A L I T I M M E M B R A N I (POLİ-VİNİL-KLORİT)

Özellik Belirtilen Değer Standart

2,0 mm, min. D I N 53370

kme mukavemeti 15 N/mm , min.

2
D I N 53455

nda uzama D I N 53455

AGA ENERJİ NAK.MAD.İNŞ.SAN ve TIC A S

Yeşilköy M a h . A l a
Cä. E G S B u s i n e s s
P a r k N b : 1 2 / 2 B - 3 Ka.I
165,Bakırköy- I S T A N B U L
. Tel; 0212 465 6 9
Fax: 0212 598 64 SS
Bak
' 0 9 5 3 9384
.->•• 9 7 4 2 7 8
'053938400619
 4 Basınç mukavemeti, %20 birim
2,5 N/mm , min.* 2
DİN 53454
zamanda

5 Yırtılma yayılması mukavemeti 100 N/mm, min. DOM 53363

6 Su basıncı altında mukavemeti 10 barda 10 saat DİN 16726

1
süreyle geçirimsiz

7 Kaynaklı E k ' i n mukavemeti 13,5 N/mm , min. 2

DİN 16726

8 Hızlı yaşlanmadan sonra boyutsal ± %2, max. DİN 16726

9 80°C'de depolama sırasında ve DİN 16726

sonrasındamalzeme Özellikleri

9.1 Genel görünüm Kabarcık olmayacak DİN 16726

9.2 Boyutsal stabilité, boyuna ve enine < %-3 DİN 16726

9.3 Çekme mukavemetinde değişim

<±%20 DİN 16726
boyuna ve enine

9.4 B i r i m uzama değişimi boyuna ve enine < ± %20 DİN 16726

9.5 Katlanma, -20°C sıcaklıkta Çatlak olmayacak DÎN 16726

9.6 Su absorpsİyonu %1 max. DİN 53495

10 Asit ve/veya alkalin eriyiklerde DİN 16726

depolandıktan sonraki davranışı

10.1 Çekme mukavemetinde değişim, < ± %20 DİN 16726

boyunave enine

10.2 B i r i m uzama değişimi boyuna ve enine < ± %20 DİN 16726

10.3 Katlanma, -20°C sıcaklıkta Çatlak olmayacak DİN 16726

10.4 Bitümlü ekin kesme mukavemeti 100 N/50 mm DİN 16726

10.5 Zımbalama testi sırasındaki davranışı 750 mm yükseklikten DİN 50014

düşüşte zımbalama

olmayacak

Uygulama :

P V C su yalıtımı membranı hafif bir sinyal tabakası ile kaplı olacak olup gerek mebranm döşenmesi
sırasında, gerekse donatı montajında buradaki sıyırmalar gözlenerek membranda yırtılma delinme vs.
olup olmadığı kontrol edilecektir. Böyle bir durum söz konusu ise membran tamir edilecek veya o kısmı
yenilenecektir.

Yalıtıma hazır yüzeyin temininden sonra yaklaşık 0,500 kg ağırlığı olan polyfelt 006 veya
muadil i malzeme yerleştirilecektir.

P V C su yalıtımı için kullanılan tüm malzemeler yapılacak testleri neticesinde istenilq

uymalıdır. *t*"~ ~"- -v , i

/
Membran yerleri en az 10 cm üstüste getiriliöfciŞ kaynaklı olarak teşkil edilecektir!^
''" ' %
AGA ENERJİ NAK.MADİNŞ.SAN. ve TİC. A.Ş. ty ,.?. ^>
Yeşilköy M a h . A t a U r t s c«. E G S B u s i n e s s \ ^
Tel: 0 2 1 2 * 6 i J J * - « \ F a ' / : 0 2 1 2 598 S 8 8 0
Park No:12 2 B - 3 0 1 5 5 B a K ı r k * / - İSTANBUL .(/A [ . §g**~%

\
S a k . r k f t İ V D İ 15'1 f ) S 3 B 3 M
' -J-- S • \ * 278
Mersıs N c 015yÜ5383B400BlÎ
P V C membran döşenmiş bölgelerde kaynak işlerine sadece özel koruyucu önlemlerle müsaade
edilecektir.

P V C su yalıtımı membranları muhtemel hasarları ortaya çıkarmak amacıyla sinyal tabakası ile birlikte
temin edilecektir. Sinyal tabakası kaynak edilebilir olacaktır.

Tüm şantiye dikişleri gerginlik açısından tamamen kontrol edilecektir. (Basınçlı hava ve vakumla)tüm
şantiye dikişleri için bir test raporu düzenlenecektir.

Delme tünelleri invert kesimlerinde P V C membramn kalıp, donatı, kaynak çalışmaları gibi etkilerden
korumak üzere, mebran üzerine projelerde belirtilen genişlikte 5cm kalınlığında 400 dozlu koruma
betonu uygulanacaktır.

1.12.2.3. Bentonitli Jeotekstil İle Su Yalıtımı:

Malzeme :

Toprağa gelen yüzeyde (sulu toprak) dokumasız jeotekstil, betona bakan yüzeyde örgü elyaf ve üzerine
dökülecek olan betonla mekanik bağlantı kuracak jeotekstil fiberlerden oluşan ve bu İki katın ortasına
m 'ye 4,6 kg'dan az olmamak kaydıyla volkanik esaslı granül sodyum bentonit bulunan ve aşağıdaki
2

tabloda belirtilen test metodlarma göre minimum değerleri taşıyan malzeme olacaktır.

Özellik Standart istenen (min) değer

Betona yapışma ASTMD 903 65 n/m
Hidrolik Basınç ASTMD 5385 70 m
Geçirgenlik ASTMD 5084 1 x 10'^ cm/sn
Çekme mukavemeti ASTMD 4595 300 N
Zımbalama mukavemeti ASTMD 4833 600 N
Düşük sıcaklık esnekliği ASTMD 1970 -30 °C etkilenmeyecek
Jeotekstil tabaka arası soyulma ASTMD 4632 60 N
Bentonit içeriği - 4.6 kg/m 2

Kuru tabaka kalınlığı - 6.0 mm

Uygulama :

Bentonitli jeotekstil ile su yalıtımı yapılmadan önce uygulanacak yüzeylerde (beton, toprak, kum, çakıl
taşı) aşağıdaki tedbirler alınmalıdır;

• K u m ve toprak alt tabakalar en az %85 modifiye proktor yoğunluğunda sıkıştın İmalı dır.
• Beton yüzeylerde geniş boşluklar ve çıkıntılar olmamalıdır.
• Çapı 18 mm'den büyük boşluk ve girintiler, çatlak ve eklemler, çimento harcı veya
bentonit ile doldurulmalıdır.18 mm'den fazla olan çıkıntılarda (10 cm'de) kesilerek
yüzeyle aynı seviyeye getirilmelidir.

Su yalıtım sisteminin örgülü tarafı koruması yapılacak, beton yüzeye doğru yatay ve düşey olarak
yerleştirilir. Tabakalar en az 10 cm bindirme olacak şekilde yerleştirilir. Kenardaki uç kısımları en az 60
cm olarak ^bjikulüp kapatılır. Beton dökülmesi sırasında yerinden oynamaması için malzeme mekanik
yönt^mlÛsle zemine ba^latur. (Gerektiğinde çivi veya 6 mm kalınlığında kontrplak şeritlerle.) Bütün
^üsey"bindirmele m kademelendirme yapılır.

AGA ENERJİ NAK.MADJNŞ.SAN. ve TİC A S

Yeşilköy M a n . A t a l u / C * E G S B u s i n e s s
Park Ne:l2.''2 S - 3 Kat 3
6 5 Bakırköy. İSTANBUL
"Tel. 0 2 1 2 ASS
0212 538 6 0 86
Bakı
'Ü 6 5 3 §384
T
9 7 4 2?«
Mersıs N o : 0 1 2 0 0 5 3 9 3 8 4 0 0 0 1 9
 1.12.2.4. Kendinden Yapışan H D P E Esaslı Su Yalıtım Malzemesi ( H D P E Membran)

Malzeme :

Aşağıdaki tablodaki özelliklere uygun Kendinden Yapışan H D P E esaslı su yalıtım malzemesi ( H D P E

membran) kullanılacaktır. Kendinden yapışan H D P E esaslı su yalıtım malzemesi, koruyucu jelatin
tabaka, yapışkan tabaka ve H D P E membran tabakasından oluşmaktadır. Koruyucu jelatin tabaka
depolama ve uygulama sırasında yapışkan yüzeyin korunmasını sağlamaktadır. Yapışkan tabaka beton
priz süresi içinde çimento ile reaksiyona girerek betonarme yapının dış yüzeyi ile aderans sağlar. H D P E
membran tabakası İse geçirimsizliği sağlar.

KENDİNDEN YAPIŞAN H D P E E S A S L I SU Y A L I T I M MALZEMESİ

(YÜKSEKYOĞUNLUKLUPOLİETİLEN)

Sıra No Özellik Belirtilen Değer

1 Kalınlık 1,2 mm, min
2 Betona yapışma 2,0 N/mm, min
3 Hidrostatik basınç direnci >70m
4 Delinme direnci 900 N
5 Su direnci 60 kPa'da geçer
6 Derzlerin kesme dayanımı 9,0 N/mm
7 Su buharı iletim oranı 0 gr/m /24 saat
2

8 Uzama miktarı yüzdesi > % 300

9 Radon iletimi <21 x I0- m/sy

10 Metan geçirgenliği 9,5 mls/nr/24 saat

11 Sıcaklık dayanımı 70 °C de 2 saat boyunca herhangi bir sehim ve akma
olmayacak
12 Ek parçanın kesme mukavemeti >550 N/50mm

Uygulama :

Yalıtıma hazır yüzeyin temininden sonra H D P E membramn yapışkan yüzeyi beton dökülecek tarafta
kalacak şekilde minimum 70 mm bindirme yapılarak yerleştirilecektir. Derzlerde ve dönüşlerde ilave
önlemler alınarak gerekli kontroller yapılacaktır. Daha sonra koruyucu jelatin tabaka kaldırılacaktır.
Donatı yerleştirildikten sonra beton dökümü yapılacaktır.

1.12.2.5. Kendinden Yapışan Kauçuk/Bitüm Esaslı Su Yalıtım Malzemesi

Malzeme :

Aşağıdaki tablodaki özelliklere uygun kendinden yapışan kauçuk / bitüm esaslı su yalıtım malzemesi
kullanılacaktır.

KENDİNDEN YAPIŞAN KAUÇUK /BİTÜM E S A S L I SU Y A L I T I M MALZEMESİ

Sıra No Özellik Belirtilen değer

1 Kalınlık 15 mm _ \ S
V\ /
2 Maksimum yük altında boyuna uzama", %210min K " / /

Yeşilköy M a h , A i i ' â • P « * F i - e o w i " "

Bakırköy \M\ • y , ggîj :yxmjL

;

J
™^>\\\1. 974'271
Mersıs no. o"
305J938400018
 3 Maksimum yük altında enine uzama %150min
% 150 nün
4 Darbe dayanımı 190Nmin
5 Bindirmelerin çekme/gerilme mukavemeti 90 N min
6 Su buharı geçirgenliği 0,40 (gr/mVgün) max
7 Radon geçirgenliği 6 x 1 c (m/sn)
9

8 Metan geçirgenliği 4,8 (ml/mVgün)

9 Boyuna kopma direnci 60 N min
10 Enine kopma direnci 70 N min
11 Önerilen uygulama ortam sıcaklığı -10/+35 (°C)

Uygulama :

Yalıtıma hazır yüzeyin temininden sonra membran yapıştırılmadan önce betonarme yüzeyi
üreticitavsiyelerine uygun astar ile kaplanacaktır. Ardından kauçuk/bitüm esaslı membranın yapışkan
yüzeyi betona tatbik edilecek tarafta kalacak şekilde minimum 70 mm bindirme yapılarak
yapıştırılacaktır. Derzlerde ve dönüşlerde ilave önlemler alınarak gerekli kontroller yapılacaktır.

1.12.2.6. Sürme Su Yalıtımı

Malzeme :

Tip 1. Çimento esaslı 1 bileşenli, polimer modifıyeli, koruyucu ve su geçirimsizlik malzemesi

(ıslak hacimler)
T i p 2. Çimento esaslı 2 bileşenli, polimer modifıyeli, koruyucu ve su geçirimsizlik malzemesi
(su deposunda)

i ogunıuK 2,0 kg/l

İşlenebilİrlik süresi 20 derecede 35 dakika
Dayanımlar 23°C/%50 bağıl 28 gün
Basınç 35-40 N/mm2
Çekme 10-12 N/mm2
Yanı s ma
2-3 N/mm2 ; kumlanmış betona

Uygulama :
Uygulama yapılacak beton yüzeyleri kir, gevşek parçalar, harç ve her türlü malzeme kalıntılarından
arındırılmalı, tüm aderans engelleyici katmanlar, kabarıklıklar, mekanik yöntemle temizlenmelidir.
Uygulama zamanı ve izleyen 6 saat içinde ortam sıcaklığı 7-30°C arasında olmalıdır. Suya doyurulan
yüzey halen nemli iken birinci kat uygulanmalıdır. İkinci kat uygulama yapılacaksa eğer birinci katın
donması için 2-6 saat arasında beklenmelidir. İkinci katın uygulanmasından sonra yumuşak bir kuru
sünger ile yüzey düzeltilmelidir. Depo havalandırılarak kürleme yapılmalıdır.

1.12.2.7. Su Geçirmez Beton

Su geçirmez beton, istenilen kalite ve yoğunlukta, su ve rutubet geçirmeyen demirli beton olarak inşa
dilecektir. Agreğ^, çimento ve su şartnameye ve standartların uygulanabilir şartlarına uygun olacaktır.

Su ^ e ç j r m e z ve doğal oluşan veya geniş olarak kullanılan kimyevi maddelere mukavim olarak
ınacak bet katkılı olacaktır. Kullanılacak bütün malzeme, yüksek yoğunluklu, iyi
gradasyonhjt İşlenebilİrlik sağlayacak ve belirlenmiş 28 günlük basınç dayanımını
sağlayaç^ ktır.

AGA ENERJİ NAK.MAD.İNŞ.SAN. ve TİC A Ş

Yeşilköy M a n . A t a l U r k £ d . E G S Business
P a r k N o : 1 2 12 B - 3 Kat:3 D / & 5 Bakırköy - İSTANBUL
T e l ; 0 2 1 2 4 6 5 6 9 9 0 # a x ; Û212 5 9 $ 6 0 8 S
BakırkojrtJÛf 15ü 0 5 3 S 3 8 4
Tıcarp^djNo. 9 7 4 2 7 i
Merstffiio; 0170053938400013
Beton, aşağıdaki özel şartlara ve norm ve standartlara uygun olarak oranlanacaktır.

Maksimum su-çimento oranı : 0,45

Minimum çimento miktarı : 300 - 325 kg/m3
Slump : minimum 2,5 cm
Temeller, sandıklar, yapı altı duvarları için : maksimum 7,5 cm
Döşemeler, kirişler, betonarme duvarlar, kolon için : maksimum 10 cm.

Su geçirmezlik deneyleri Avusturya Ö N O R M B 3303 ve Ö N O R M B 3304'a uygun yapılacaktır

1.12.3. Tünel Kaplamalarının Su Sızma Limitleri

Metro tünellerinde tünel kaplamaları su geçirmez olarak projelendirilmiştir. Teorik olarak, tünele sızıntı
ile hiç su gelmeyecektir. Bununla beraber, sızıntı ile gelebilecek bir su her zaman söz konusu olabilir,
bunun kabul edilebilir değerleri membran ile korumaya alınmış tünellerde 0,100 lt/m /gün'den fazla,
2

membransız tünellerde ise 0,300 lt/m /gün'den fazla olmayacaktır.Bu değerler işletme öncesi
2

değerlerdir.

1.13. DRENAJ
1

1.13.1. Genel

1.13.1.1. İşin Kapsamı

B u bölüm, hatta gelen ve giden yağmur suyu ve yeraltı suyunun toplanması, drenajı, boşaltılması ve
uygun mevcut bir drenaj sistemine yönlendirilmesi için gereken işlerin tasarlanmasını ve yapılmasını
belirtir.
I

Aşağıdaki işleri kapsamaktadır;

İstasyon alanlarındaki kaplanmış alan ve çatıdan akan suyun kontrolü.

Atık suların, mevcut bir kanalizasyon sistemine yönlendirilmesi,
Cazibeyle boşaltılamayan tünel veya istasyon bölümlerindeki suyun toplanması ve
boşaltılması için pompa istasyonları yapılması.

1.13.1.2. Proje Kriterleri

Hattın yağışa açık olduğu yerlerdeki drenaj elemanlarının ve kafa hendeklerinin boyutlandırılmasmda
100 yıl tekerrürlü yağış şiddeti dikkate alınacak ve bu yağışta suyun rayların üzerinden aşmaması
sağlanacak, konu ile İlgili gerekli tahkikler yapılacaktır.
Hatta doğru gelen veya paralel giden dere veya su yataklarının hattı tehdit edici bir pozisyonları varsa
buralarda teşkil edilecek drenaj elemanları 500 yıl tekerrürlü yağış şiddetine göre boyutlandırılacaktır.

Beton kaplamalı açık kanallarda Manning pürüzlülük katsayısı n=0,016 alınacak ve kanal içindeki su
akış hızı max. 6 m/sn olacaktır.

Kapalı sistem atık su ve yağmursuyu şebekelerinde bacalar, boru çapı <£>< 120 cm. ise 50-70 m, boru
çapı 0 > 120 cm. ise 70-100 m ' y i aşmayacak mesafede ve akım yönünün değiştiği her noktadadır.

Atık su şebeke borularında Manning pürüzlülük n=0,020

Yağmursuyu şebeke borularında Manning pürüzlülük n=0,016 alınmış ve
Her iki sistemde debi doluluk oram max. % 80 kabul edilmiştir.
\
Atıksu şebeke borularında max. su hızı 3 m/sn, yağmursuyu şebeke borularında ?çax. su h ı z / 6 m/sır
olarak alınmıştır. ^
Hiçbir durumda atıksu hattı yağmursuyu hattına bağlanmayacaktır. Atıksular, İdarenin ana atıksuhattına
cazibe ile veya bu mümkün değilse pompaj ile bağlanacaktır.

1.13.1.3. İnşaat Sırasında Alınacak Önlemler

Yüklenici, inşaat sırasında yağmur ya da diğer sebeplerden oluşan atık suyu toplamak ve boşaltmakla
ilgili gerekli drenaj işlerini programlayacak ve yerine getirecektir.

Kısmen tamamlandığında, işlerin sudan zarar görmemesi için Yüklenicinin zaman zaman o aşamadaki
işlerin korunması için gereken önlemlerin alınmasını sağlaması gerekecektir. B u da, yapılan işleri
sızıntılardan korumak için geçici kenar hendekleri, su kanalları, drenaj kanalları yapılmasını
gerektirebilir. B u koruyucu drenaj işleri ana inşaat işlerinden önce tamamlanmalıdır.

Mevcut kanalizasyon ve kanallar uygun bir şekilde yeni kanalizasyon hatlarına uzatılacak ve
bağlanacaktır. Yeni ana kanalizasyona yapılan bu tür bütün bağlantılar, kanal ya da diğer işler ve
bunların konumlan Yüklenici tarafından kaydedilecek ve Yüklenici, yapılan bağlantıların kayıtlarının
bir kopyasını takibeden gün Yapı Denetim Görevlisi'ne teslim edecektir.

Mevcut bir kanalizasyon ya da drenaj hattı kırılmadan ya da içine girilmeden önce Yüklenici, bağlantı
yapılacak boru hattından sorumlu yetkililere bunu yapacağını bildirecek ve projelerini verecektir.

1.13.2. Malzemeler Ve Yerleştirilmeleri

Malzemeler yukarıda açıklanan türden ve boyutları ayrıntılı paftalarında belirtilenlere uygun olacaktır.
Malzemeler onaylı tasarım paftalarında gösterildiği gibi eksenine, eğimine ve kotuna uygun olarak
yerleştirilecektir.

1.13.2.1. Y a ğ m u r Suyu Hatları

Yağmur suyu hatları ve su toplama girişlerinde 3>20-(P60 cm. çaplı borular beton veya pvc, daha büyük
çaplı borular betonarme olacaktır.

Betonarme yatak veya kemerler ve çevre betonu Yapı Denetim Görevlisi'nin onayladığı beton türünden
yapılacaktır.

Yapı Denelim Görevlisi'nin tavsiyeleri ve talimatları doğrultusunda ve ilgili şartnamelere uygun olarak
boru bağlantıları yapılacak ve birleştirileceklerdir. Kolektör borularında muflu beton boru ve ek
yerlerinde sızdırmazlığı sağlayacak uygun conta kullanılmalıdır.

1.13.2.2. Bacalar

Pik döküm kapak ve çerçeveli, sülfata dayanıklı çimento ile imal edilmiş prekast veya yerinde dökme
beton olan farklı boyutlu bacalar, onaylı uygulama projelerine uygun olarak inşa edilecektir.

Bacalar, yüzeyden su alacak şekilde ızgara rögar gibi çalışacaksa baca tabanında birikme havuzu
yapılacak, aksi takdirde bacaya bağlanan boru kesitlerinin içi ile uyumlu ve boru çapının 2/3
derinliğinde oluk betonu teşkil edilecektir. Akışın yön değiştirmesi, baca büyüklüğünün elverdiği
ölçüde, yumuşak bir kavisle gerçekleştirilecektir. B u yumuşak kavisler, değişen akış yönüne teğet
olacaklardır. Kanalların büyüklüğü ve eğimlerindeki değişiklikler düzgün olacaktır.

Bütün borular, bacaların iç yüzeyleriyle aynı hizada tam oturacak şekilde kesilecekler, bacalar ile
bacaya bağl^uıa^ borular birbirlerine çimento harcı ile sıkıca birleştirileceklerdir.

BacaÎlr, ^ a c a kapağı ve.çeroevesi, bitmiş üst yapı kotu ile en çok 10 mm fark edecek şekilde inşa
çeklerdir. B ^ c a k u ^ o i ^ s t ü n e ve park alanına yerleştirildiği hallerde, Yüklenici kapağın 0,50 m
ç e v r e s i n d e ^ ' t ^ a ] r S ^ # çevresinde asfalt betatt^e^kijnik bir geçiş sağlayacaktır.

A ^ / l A H M. ^P^'&â.*> X AGA ENERJİ M A K M I K ^

a) Prefabrik Bacalar

Prefabrik elemanlar, özel olarak prefabrik işleri gerçekleştirmeye uygun olarak teçhizatlandırılmış
yerlerde döküleceklerdir. Prefabrik elemanlar nakil edilmelerinden en az üç hafta, kullanılmaya
başlanmalarından ise en az dört hafta önce döküleceklerdir.

b) Baca Çevreleri ve Kapakları

Bütün baca çerçeveleri ve kapaklan esmer dökme demirden ve ağır iş tasarımına uygun olarak imal
edileceklerdir. Kapaklar şekil, boyut ve tasarım olarak geçerli Türk Standartlarında belirtildiği gibi
olacaklardır. D ö k m e demir çerçeveler ve kapaklar arasındaki otıınna yüzeyleri, düzensiz hareketi
önlemek için tornada düzeltilmiş ve birbirlerine alıştırılmış olacaklardır.
1
1.13.2.3. Izgara R ö g a r l a n

Izgara rögarlan yerinde dökme y a da onaylanmış prefabrik birimlerden oluşacaktır. Yerinde dökme
ızgara rögarlan kullanılmaya başlanmadan en az üç hafta önce döküleceklerdir.

Bütün rögar ızgaralan esmer dökme demir ve ağır iş tasarımına sahip olacak ve üzerinde İstanbul
Büyükşehir Belediyesi yazısı kabartma olarak bulunacaktır.

Dökme demir çerçeveler ve kapaklar arasındaki oturma yüzeyleri, sallanmaları önlemek için tornada
düzeltilmiş ve birbirlerine alıştırılmış olacaklar. Çalınmaya karşı önlemler alınacaktır.

1.13.2.4. Izgara Rögarlarının Yağmursuyu Şebekesine Bağlanması

Izgara rögarlan min. <E>20 cm'lik borularla direkt olarak kontrol bacalarına bağlanacak. C parçasıyla
şebeke borularına bağlantı yapılmayacaktır.

1.13.2.5. Filtre Malzemesi

Drenaj borularının yataklarının teşkilinde, boru yan üstlerinin doldurmasında kullanılacak agreganın
temiz, sağlam olması ve boru malzemesine zarar verecek alkali ve organik maddeler içermemesi
gereklidir. Drenaj borusu tabanının teşkilinde kullanılacak agrega aşağıdaki gradasyon şartlarını
sağlayacaktır.

K A B A FİLTRE M A L Z E M E S İ

Elek Boyutu %Gecen

1" 100
3/4" 80-90
3/8" 30-70
No.4 15-45
No.8 0-10
No. 10 0

Yukarıda gradasyonu verilen boru yatak malzemesi ile yatağın teşkilinden sonra yerleştirilen at nalı
kesitli drenaj borusunun üzerine ve açılan drenaj hendeğinin yan yüzlerine temas etmeyecek şekilde
aynı malzeme konulacaktır. B u malzeme üzerine yerleştirilecek olan ince filtre malzemesi ise aşağıdaki
gradasyon şartlarını sağlayacaktır. Ayrıca drenaj borusunun parçacıklarla dolmasını önlemek için
geotekstil malzeme ile bohçalama yapılmalıdır.

Jeotekstilin bu malzemeleri bohçalayacak şekilde kapatılması gereklidir. E k yerleri minimum 10 cm

bindirilerek bağ teli ile dikilmeli ve ondan sonra,yine İçırmataş veya çakılla doldurulmalıdır.
İNCE FİLTRE M A L Z E M E S İ
Elek Boyutu %Geçen
3/8" 100
No.4 95-100
No.16 45-80
No.50 10-30
No.100 2-10

Drenaj hendeği içine konulan ince filtre malzemesinin minimum kalınlığı 30 cm. olacaktır.

Yapı Denetim Görevlisi'nin onayı ile drenaj borusu tabanına C14 beton ile yatak teşkil edilebilir.

1.13.3. Ç ı k ı ş Yapıları

Adı geçen yapılar.uygulama projelerinde gösterilen paftalarında gösterilen proje hatları eğimler ve
boyutlara uygun yapılacaktır.

1.13.4. K u t u Menfezler

Betonarme kutu menfezler,uygulama projeleri detaylarınave şartnamenin başka yerlerindeaçıklanan

kazı, dolgu, geri dolgu ve betonarme demiri şartlarına uygun olarak inşa edileceklerdir. Kutu
menfezlerin boyutlarının belirlenmesi için girişteki kabarmalar 10 yıllık debi için menfez yüksekliğinin
max. 0,90 katı ve 100 yıllık debi için menfez yüksekliğinin max. 1,20 katı olacaktır.

1.13.5. Test E t m e

Bütün taşıyıcı (kolektör) boru hatları su sızıntısına karşı test edileceklerdir. 24 saatlik bir periyot için
kabul edilebilir sızıntı miktarı 12 lt/gün-mm, boru iç çapı/km'nin üzerine çıkmamalıdır. Bacalarda ise,
24 saatlik bir periyot için kabul edilebilir sızıntı oranı, bacanın toplam hacminin % 1 ' i n i aşmayacaktır.

1.13.6. Beton B ü z Döşenmesi

Çatlak yüzlü ve köşeleri kırılmış büzler kullanılmayacaktır.

Hendeklerin açılması ve tabanın teşkili projesine uygun olacaktır. Projelerde kazı tafsilatı gösterilmişse
hendek buna göre, aksi takdirde (Büz dış çapı +40 cm) genişlikte açılacaktır. Büzlerin taşınmasında
vasıtalara yüklenip boşaltılmasında, hendeklere indirilmesinde gerekli itina gösterilecektir. Büz bir hat
boyunda döşenmemiş, döşendikten sonra çökerek muntazam olmayan bir hal almış veya arızaya
uğramış ise, büzler düzeltilecek veya yenileri İle değiştirilecektir.
Büz eklerinde bilezik 10-30 cm. iç çapma kadar olanlarda 3x15 c m ve 35-80 cm. iç çapına kadar
2

olanlarda 4x15 c m kesitinde yapılacaktır. Büzler, sağlam ve mütecanis bir temele her tarafı oturacak
2

şekilde yerleştirilecektir. O80 den büyük büzler behemehal demir teçhizatlı ve tiplerine uygun olarak
yapılacaktır.

Beton büzle drenaj yapılması: yapılacak drenaj sistemi, ait olduğu inşaat ve ameliyenin bünyesine ve
zemin şartlarına en uygun ve kendisinden beklenilen faydayı en iyi ve kusursuz şekilde sağlayacak
durum ve kabiliyette olmalıdır. Drenajda kullanılacak büzlerde her türlü çatlak noksan ve kusur
olmayacaktır. Büzler yerlerine konulurken, drenaj profil plân ve projesine uygun şekilde ve itina ile
döşenecektir. Büzler yerlerine dikkatle yerleştirilecek ve İçlerine taş toprak parçalarının girmemesi
sağlanacaktır.

Drenaj büzlerinin kenar ve üstlerinin agrega ile doldurulmalarında alttan başlayarak iri malzeme
doldurulacak vft^vukarıya doğru çıkarıldıkça ufak daneli malzeme kullanılacaktır. Drenaj büzlerinin; yan
dolgu mklzeinesinin genişliği her iki t a r a f t a j ö S ^ â r ^ J ^ d e n üst kısımlarda ise 30 cm. den az
oliBay|paktır. Büzlepe zarar vermemek için dolgu^ıjıd |İ©^^«>baka tabaka yapılacaktır. Drenaj hendeği
0'