ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΡΤΑΝΙΔΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ MSc 2/2018

ΧΑΡΤΑΕΤΟΙ
Μέρος πρώτο

Εισαγωγή

Ένα πρόβλημα που δημιουργήθηκε επάνω στο τραπέζι της Τσικνοπέμπτης.

”Ποιες είναι οι διαστάσεις που θα πρέπει να έχει ένας χαρταετός;”

Η περίπτωση του παραδοσιακού εξάγωνου χαρταετού δε δίνει και πολλές επιλογές. Το

ερώτημα είναι τι γίνεται στην περίπτωση ενός τετράπλευρου χαρταετού. H δύναμη της
άνωσης είναι ανάλογη του εμβαδού του χαρταετού, οπότε όσο μεγαλύτερο είναι το
εμβαδόν τόσο ευκολότερη η πτήση του 1 .

Διατύπωση του προβλήματος

Έστω ένας τετράπλευρος χαρταετός με πλευρές

A
ΑΒ = ΑΔ και ΒΓ = ΓΔ και x και y τα μήκη των διαγω-
νίων του, όπως φαίνεται στο σχήμα. Αν είναι γνωστή α α
O
η περίμετρος του χαρταετού, ποια είναι τα μήκη των B Δ
διαγωνίων ώστε το εμβαδόν του να είναι μέγιστο; y
β β

Γ
x

Λύση

Το εμβαδον του χαρταετού δίνεται από το γνωστό τύπο

1
Ε= ⋅x⋅y
2
1
https://www.grc.nasa.gov/www/k-12/airplane/kitelift.html

1
 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΡΤΑΝΙΔΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ MSc 2/2018

H AΓ είναι μεσοκάθετος της ΒΔ οπότε το τρίγωνο ΑΟΒ είναι ορθογώνιο. Aπό το Πυθα-
γόρειο θεώρημα

√ x 2
ΑΟ2 + ΒΟ2 = ΑΒ2 ⟹ AO2 = AB2 − BO2 ⟹ AO = AB2 − BO2 = √α2 − ( )
2

Όμοια στο τρίγωνο ΒΟΓ

x 2
OΓ = √β2 − ( )
2

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η δεύτερη διαγώνιος είναι

x 2 x 2
y = AΟ + ΟΓ = √α2 − ( ) + √β2 − ( )
2 2

Το εμβαδόν του χαρταετού μπορεί να εκφραστεί πλέον ως συνάρτηση του μήκους x

της διαγωνίου ΒΔ:

1 x 2 x 2
Ε(x) = x (√α2 − ( ) + √β2 − ( ) )
2 2 2

με x < min(2α, 2β), λόγω τριγωνικής ανισότητας.

H E(x) είναι παραγωγίσιμη με

1 √ 2 x 2 x 2 1 ⎛⎜ −x −x ⎞
⎟
Ε′ (x) = ( α − ( ) + √β 2 − ( ) ) + x ⎜
⎜ + ⎟
⎟
2 2 2 2 ⎜ x 2 x 2 ⎟
√ 2
2 α −( ) √ 2
2 β −( )
⎝ 2 2 ⎠
x 2 x 2
√β 2 − ( ) + √α2 − ( )
1 x 2 x 1 2
2 2
= (√α2 − ( ) + √β2 − ( ) ) − x2
2 2 2 2 x 2 x 2
2√ α 2 − ( ) ⋅ √ β 2 − ( )
2 2

1 √ 2 x 2 x 2 ⎛
⎜ x2 ⎞
⎟
= ( α − ( ) + √β 2 − ( ) ) ⋅ ⎜
⎜1 − ⎟
⎟
2 2 2 ⎜ x 2 x 2⎟
4√α2 − ( ) ⋅ √β2 − ( )
⎝ 2 2 ⎠
x 2 x 2
2 − ( ) ⋅ √β2 − ( ) − x2
⎛ 4√ α ⎞
1 x 2 x 2 ⎜ 2 2 ⎟
= (√α2 − ( ) + √β2 − ( ) ) ⋅ ⎜ ⎜ ⎟
⎟
2 2 2 ⎜ x 2 x 2 ⎟
4√α2 − ( ) ⋅ √β2 − ( )
⎝ 2 2 ⎠
x 2 x 2
√ 2 √ 2
1 α − (2) + β − (2) x 2 x 2 x 2
= ⋅ (√ α 2 − ( ) ⋅ √ β 2 − ( ) − ( ) )
2 x 2 x 2 2 2 2
√α2 − ( ) ⋅ √β 2 − ( )
2 2

2
 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΡΤΑΝΙΔΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ MSc 2/2018

Από την παραπάνω

x 2 x 2
√α2 − ( ) + √β 2 − ( )
1 2 2 >0
2 x 2 x 2
√α2 − ( ) ⋅ √β 2 − ( )
2 2
και για 0 < x < min(2α, 2β)

x 2 x 2 x 2
Ε′ (x) = 0 ⟺ √α2 − ( ) ⋅ √β2 − ( ) − ( ) = 0 ⟺
2 2 2
√α2 − ( x ) ⋅ √β 2 − ( x ) = ( x ) ⟺
2 2 2

2 2 2
x 2 x 2 x 4
(α2 − ( ) ) ⋅ (β2 − ( ) ) = ( ) ⟺
2 2 2
x 4 x 2 x 4
( ) − (α2 + β2 ) ( ) + α2 β2 = ( ) ⟺
2 2 2
x 2
(α2 + β2 ) ( ) = α2 β2 ⟺
2
x 2 α2 β2 x>0
( ) = 2 ⟺
2 α + β2
α2 β 2 2αβ
x = 2√ 2 2
=
α +β √α2 + β 2

Η λύση είναι δεκτή2 .

2αβ
Όμοια Ε′ (x) > 0 ⟺ 0 < x < .
√α2 + β 2

2αβ
√α2 +β2
x 0 min(2α, 2β)

E′ (x) + 0 –

E(x) ↗ ↘

max

β 2αβ
2
Αν α < β ισχύει: β2 < α2 + β2 ⟺ β < √α2 + β2 ⟺ <1 ⟺ < 2α,
√α2 +β2 √α2 + β2
ομοίως αν β < α

3
 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΡΤΑΝΙΔΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ MSc 2/2018

2αβ
Το εμβαδόν είναι μέγιστο για x =
√α2 + β 2

√ 2 √ 2
x 2 x 2 √
√ 2αβ √
√ 2αβ
√ 2 √ 2 2
y= α −( ) + β −( ) = α −( 2
) + β −( )
2 2 2√ α 2 + β 2 2√ α 2 + β 2
⎷ ⎷
α2 β 2 α2 β 2 α4 + α2 β 2 − α2 β 2 β 4 + α2 β 2 − α2 β 2
= √α2 − + √β2 − = √ + √
α2 + β 2 α2 + β 2 α2 + β2 α2 + β 2
α2 β2 α2 + β 2
= + = = √α2 + β 2
√α2 + β 2 √α2 + β 2 √α2 + β 2

Οπότε οι διαγώνιοι πρέπει να έχουν μήκη:

2αβ
• x=
√α 2 + β 2

• y = √α 2 + β 2

Βρήκαμε τις βέλτιστες διαστάσεις για τις διαγωνίους. Υπάρχει όμως βέλτιστη επιλογή
για το μήκος των πλευρών; Θα το δούμε στο δεύτερο μέρος.

Συνεχίζεται...