>∑eTìø£

2017 y˚T HÓ\ qT+&ç

‘Ó\+>±D sêh+˝À
ªª¬s’õ+>¥ q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”μμ
1917 ` 2017 Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+˝À
Á|ü|ü+#· >∑‹H˚ e÷]Ãq
eTVü≤‘·Ôs¡ nø√ºãsY k˛wü*düTº ªªÁ|üC≤|ü+<∏ëμμ
s¡cÕ´ $|ü¢e X¯‘·yê]¸ø√‘·‡yêìøÏ
$|ü¢e CÒCÒ\T! |”&ç‘· Á|ü»\ |üø£å |üÁ‹ø£\T>± yÓ\Te&ÉT‘·THêïsTT. |”&ç‘· Á|ü»\ |üø£å |üÁ‹ø£
dü+|ü⁄{Ï : 4 dü+∫ø£ : 20 1`15 qe+ãsY : 2017 ù|J\T : 8 dæøÏ+Á<ëu≤<é yÓ\ : 10/`

Væ≤+<ä÷‘·« Á|üuÛ≤e+‘√ ô|ÁfÒ–b˛‘·Tqï ≈£î\, eT‘·, C…+&ÉsY

nìï s¡ø±\ Væ≤+dü\≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&É+&ç!
$»j·Te+‘·+>± eTT–dæq |”y√&Éã÷¢´ ‘Ó\+>±D sêh ¬s+&Ée eTVü‰düuÛÑ\T

uÛÑ÷$T ø√dü+, uÛÑTøÏÔ ø√dü+, <˚X¯ $eTTøÏÔ ø√dü+

neTs¡Ms¡T\ ÄX¯j·÷*ï eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛<ë+
Á|ü»\ ø√dü+ ÁbÕD≤\]Œ+∫q neTs¡Ms¡T\ ‘ê´>±\qT uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD #·]Á‘·˝À qe+ãsY HÓ\ n‘·´+‘·
ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ø£*–e⁄+~. á HÓ\˝À n‘·´~Ûø£ eT+~ nÁ>∑ÁX‚DÏ
ø°]Ô+#·T<ë+. $qÁeT+>± yê]øÏ $|ü¢e CÀVü‰s¡¢]Œ<ë›+. neTs¡T\
ÄX¯j·÷*ï dü+düà]+#·T≈£î+≥÷ es¡Z ø£*dæ ô|+#·T≈£î+<ë+.
ø°]Ôdü÷Ô ªªÁ|ü»\ ø√dü+ eTs¡DÏ+#·&É+ Væ≤e÷\j·T |üs¡«‘ê\ ø£qï Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T neTs¡T\j·÷´s¡T. qe+ãsY yÓTT<ä{Ï ø£s¡Ôe´ Bøå± ø£+ø£Dã<äT∆˝…’ es¡Z b˛sê{≤\T ì]à<ë›+. neTs¡T\,
ñqï‘·yÓTÆq~μμ n+{≤s¡T e÷]ÿ‡düTº eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\T ø±Áy˚T&é yês¡+˝À neTs¡Ms¡T\ es¡∆+‹ düuÛÑ\qT dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) ÄX¯j·÷\T eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛‘êeTì eTs√kÕ] Á|ü‹q
e÷y√ ùd≥T+>¥. ªªmø£ÿ&É b˛sê≥+ ñ+<√ nø£ÿ&É ‘ê´>∑+ e⁄+~. q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” »s¡T|ü⁄‘·Te⁄+~. e÷]ÿ‡»+`˝…ìì»+`e÷y√ ã÷qT<ë+.
eTs¡D+ nH˚~ kÕe÷q´yÓTÆq |òüT≥q ø±ì eTq eTT+<äT Á|ü»\ Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï nqTdü]dü÷Ô q÷‘·q Á|üC≤kÕà$ø£ $|ü¢e+
nedüsê\T, u≤<Ûä\T |üs¡TÃø=ì ñHêïsTT. eTq Vü≤è<äj·÷˝À¢ Ç$ qø£‡˝Ÿ\“Ø edü+‘· y˚T|òüT >∑s¡®q e÷]ÿ‡»+ ` ˝…ìì»+
ø√dü+ |üì#˚düTÔqï ø£eT÷´ìdüTº $|ü¢eø±s¡T\≈£î n+<äTπø qe+ãsY eTTdüT>∑T ‘·–*+#·T≈£îqï ]$»ì»+, qj·÷ ]$»ìC≤\ q&ç¶
ø£ì|ædüTÔHêïsTT. eTq+ Á|ü»\ ø√dü+ #·ìb˛sTTq|ü⁄&ÉT n˝≤+{Ï HÓ\ n+fÒ n+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘·. bÕغ ÁX‚DT\T, Á|ü»\T á yês¡+
eTs¡D+ Væ≤e÷\j·÷\ ø£qï ñqï‘·yÓTÆq~μμ n+{≤s¡T ø±Áy˚T&é $s¡>=Z{Ϻ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À kÕj·TT<Ûä b˛sê≥ |ü+<∏ëqT eTs√kÕ]
n+‘·{≤ neTs¡Ms¡T\qT dü+düà]+#·T≈£î+{≤s¡T. uÛÑ÷$T, uÛÑTøÏÔ, mC…+&Ü MT<ä≈£î ‘Ó∫Ã~. bÕ\ø£ esêZ\≈£î }&ç>∑+ #˚ùd M]
e÷y√. $eTTøÏÔ ø√dü+ b˛sê&˚ Áø£eT+˝À neT÷\´yÓTÆq ‘·eT J$‘êìï es¡Zdü+ø£s¡ sê»ø°j·÷\ ã+&Üsêìï ãVæ≤s¡Z‘·+ #˚dæ+~. es¡Z
uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT+˝À yÓT]ø£˝≤¢+{Ï nH˚ø£ eT+~ Á|ü»\ ø√dü+ n+øÏ‘·+ #˚dæq $|ü¢e Ms¡T\ neTs¡‘ê«ìï b˛sê{≤\ kÕúq+˝À bÕs¡¢yÓT+≥Ø |ü+<∏ëqT eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ãq
ø£eT÷´ìdüTº $|ü¢eø±s¡T\T ]$»ìdüTº |ü+<∏ëqT ‹s¡düÿ
neTs¡T\j·÷´s¡T. Á|ü»\ ]+∫+~. ªª<äTH˚ï yêìøÏ
ø√dü+ eTq Á|æj·T‘·qT uÛÑ÷$Tμμ ìHê<ä+ ø£*–q
ø±Áy˚T&é‡ nH˚ø£ ‘·eT eT+~ e´ekÕj·Tø£ $|ü¢e |ü+<∏ëqT
‘·eT neT÷\´ yÓTÆq eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+~. uÛ≤s¡‘·
ÁbÕD≤*ï, ‘·èD ÁbÕj·T+>± Á|ü»\ uÛÑ÷$T, uÛÑTøÏÔ,
n]Œ+#ês¡T. á neTs¡T\T $eTTøÏÔøÏ q÷‘·q Á|üC≤kÕ«
‘·eT neTs¡‘·«+‘√ eTq≈£î $Tø£ $|ü¢ey˚T X¯s¡D´eTì
ø£s¡Ôyê´ìï ìπs›•+#ês¡T. m\T¬>‹Ô #ê{Ï+~.
qe+ãsY
1`151`15, 2017,ôV’≤dæ<äøsÏ+êu≤<é
y˚T 2016, Á<ëu≤<é
, dü+, |üdü⁄+{|üÏ `⁄{Ï 33,
` 4,dü+dü∫ø£
+∫ø£` `1 20 2 ¬s’õ+>¥ q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”

¬s’‘·T düeTq«j·T dü$T‘·T\qT s¡<äT› #˚j·÷\ì

eTVü≤ã÷u≤u≤<é˝À <Ûäsêï
eTVü≤ã÷u≤u≤<é õ˝≤¢ : n~Ûø±s¡ ‘Ósêdü Á|üuÛÑT‘·«+ @sêŒ≥T
#˚dæq ¬s’‘·T düeTq«j·T dü$T‘·T\qT s¡<äT› #˚j·÷\ì, Ç+<äTø√dü+
rdüT≈£î e∫Ãq Jy√ 39, 42\qT ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø√yê\ì
&çe÷+&é #˚dü÷Ô dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” uÛ≤>∑kÕ«$T>±
e⁄qï nœ\ |üø£å+ Ä<Ûä«s¡´+˝À n+uÒ<äÿsY ôd+≥sY˝À <Ûäsêï
ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
sêC≤´+>∑+˝À Á|üC≤Á|ü‹ì<äT\≈£î dü+ã+~Û+∫q 73, 74
n~Ûø£s¡D\qT ‘·T+>∑˝À ‘=øÏÿ, yê] Vü≤≈£îÿ\qT, $<ÛäT\q÷
Vü≤]dü÷Ô eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ãq ¬s’‘·T düeTq«j·T dü$T‘·T\ e\q uÛÑ÷
düeTdü´\T |ü]wüÿ]+#·ø£b˛>± eT]+‘·>± »]ƒ\ eTj˚T´ dæú‹ì
Á|üuÛÑT‘·«y˚T ø£*ŒdüTÔqï<ä˙, uÛÑ÷kÕ«eT´ bÕ\q≈£î ‘Ós¡ rdüTÔ+<äì,
Ç~ πøe\+ sê»ø°j·T \_› ø√düy˚T #˚düTÔqï $Hê´düeTì eø£Ô\T
ù|s=ÿHêïs¡T. ‘·ø£åDy˚T ¬s’‘·T düeTq«j·T dü$T‘·T\qT s¡<äT›
#˚j·T&É+‘√ bÕ≥T, Ç+<äTø√dü+ yÓ\Te]+∫q Jy√\T 39,
42\qT s¡<äT› #˚j·÷\ì &çe÷+&é #˚XÊs¡T.
<Ûäsêï˝À ø±Áy˚T&é‡ ôV≤#Y. *+>±´, >∑TE® <˚y˚+<äsY, mdt¬ø.
‘êCŸbÕwü‘√bÕ≥T nœ\ |üø£å Hêj·T≈£î\T bÕ˝§ZHêïs¡T.

ø±y˚T|ü*¢ m◊¬øm+mdt eT+&É\ ìsêàD düuÛÑ

KeTà+ õ˝≤¢ : nœ\ uÛ≤s¡‘· ¬s’‘·T ≈£L© dü+|òüT+
(m◊¬øm+mdt) ø±y˚T|ü*¢ eT+&É\ ìsêàD eTVü‰düuÛÑqT ø=‘·Ô
*+>±\ Á>±eT+˝À »s¡TŒ\ sê+dæ+>¥ n<Ûä´ø£å‘·q ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
m◊¬øm+mdt õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é ø√˝Ò{Ï Hêπ>X¯«s¡sêe⁄
e´ekÕj·Ts¡+>∑ dü+øå√uÛ≤ìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\qT $e]dü÷Ô,
e´ekÕj·T+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çq ∫qï, düqïø±s¡T ¬s’‘ê+>∑+,
¬s’‘·T≈£L©\T m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü´\qT, e´ekÕj·÷ìøÏ
–≥Tºu≤≥T <Ûäs¡ø£*Œ+∫ ¬s’‘ê+>±ìï Ä<äTø√e\dæq &çe÷+&é
#˚XÊs¡T. n<Ûä´≈£åî\T>±, »s¡TŒ\ sê+dæ+>¥ ø±s¡´<ä]Ù>± ã+&ç
j·÷<ä–]\‘√bÕ≥T 11 eT+~‘√ q÷‘·q eT+&É\ ø±s¡´esêZìï
mqTï≈£îHêïs¡T. eT+&É\ ìsêàD düuÛÑ˝À ø±Áy˚T&é‡ ‘˚C≤ Hêj·Tø˘,
»s¡TŒ\ sê+dæ+>¥, ø£èwüí, qs¡Vü≤], s√X¯j·T´, #·˝≤¢ m\¢eTà,
¬ø.Hê>∑eTDÏ, _.uÛ≤>∑´\øÏåà, uÛÑe´ ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T. ¡
 ¬s’õ+>¥ q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
eT ôVAbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ˝…ìHé kÕú|æ+∫q yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï
k˛wü*düTº sê»´|ü⁄ Á|üuÛ≤e+ Á|ü|ü+#·+ q\TeT÷\˝À¢ e⁄qï
Á|ü»\ô|’Hê eTTK´+>± |”&ç‘·, ‘ê&ç‘· esêZ\ô|’ n+‘·T˝Òì
Á|üuÛ≤e+ ø£*–+∫+~. Á|ü|ü+#· yê´|æ‘·+>± e÷]ÿ‡»+ yê´|æÔ
eT]+‘· y˚>±ìï |ü⁄+E≈£îqï~. $$<Ûä <˚XÊ˝À¢ ø±]àø£`ø£s¡¸ø£
b˛sê{≤\T, |”&ç‘·, ‘ê&ç‘· Á|ü»\ b˛sê{≤\ $»è+uÛÑD\≈£L,
C≤‘·T\ $eTTøÏÔ b˛sê{≤\≈£î e÷s¡Z+ #·÷|æ+~, Áù|s¡D\T
düèwæº+∫+~. |ü\T<˚XÊ˝À¢ q÷‘·q+>± ø£eT÷´ìdüTº bÕغ\
kÕú|üq≈£î |ü⁄]ø=*Œ+~. Á|ü<Ûëq+>± Á|ü|ü+#·+˝À n‹ô|<ä›
»HêuÛ≤>∑\ #Ó’Hê, Ç+&çj·÷˝À¢ ø£eT÷´ìdüTº bÕغ\≈£î
»qàì∫Ã+~. Ç+&çj·÷˝À 1920˝À, #Ó’Hê˝À 1921˝À
ø£eT÷´ìdüTº bÕغ\T @s¡Œ&ܶsTT. e÷]ÿ‡düTº eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\T
e÷sYÿ‡, m+¬>\T‡\ uÀ<Ûäq*ï ˝…ìHé, kÕº*Hé\T ì]›wüº+>±
‘·eT<˚X¯ |ü]dæú‘·T\≈£î nq«sTT+#ês¡T. á Áø£eT+˝À ˝…ìHé
eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\ uÀ<Ûäq*ï eT]+‘· n_Ûeè~∆ #˚XÊs¡T. Bì‘√
1917˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫q eTVü≤‘·Ôs¡ nø√ºãs¡T $|ü¢e+
e÷]ÿ‡C≤ìï e÷]ÿ‡»+`˝…ìì»+ kÕúsTTøÏ n_Ûeè~∆ #˚dæ+~.
uÛ≤s¡‘· $|ü¢e eP´Vü≤+, m‘·TÔ>∑&É\ô|’ e÷ ne>±Vü≤q ...
1947˝À n~Ûø±s¡ e÷]Œ&ç »s¡>∑ø£ eTT+<äT qT+&ç ≈£L&Ü
uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº e⁄<ä´eT+˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯ e´edüú dü«uÛ≤yêìï
$X‚¢wæ+#·&É+ô|’ $uÛÒ<ë\T ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT. $T>∑‘ê 5e ù|J˝À
yÓTT<ä{Ï ù|J ‘·s¡TyêsTT
n~Ûø±s¡ e÷]Œ&ç Hê{Ïπø kÕÁe÷»´yê<äT\T, uÛ≤s¡‘·
<äfi≤Ø ã&Ü ã÷s¡T®yê`ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZ\ Hêj·T≈£î\T nH˚ø£
s¡ø±\ #·s¡Ã\T »s¡T|ü⁄ø=ì ˇø£ n+^ø±sêìøÏ e#êÃs¡T. ªªeTq+
C≤Á>∑‘·Ô>± Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü n~Ûø±sêìï ã<ä˝≤sTTùdÔ bÂs¡
|ü]bÕ\q≈£î ã<äT\T>± n+‘·s¡T´<ä∆+ e#˚à Á|üe÷<ä+ e⁄+≥T+~:
n+‘˚ø±<äT düs¡« düe÷q‘·«+ø√πs e⁄<ä´e÷\ #˚‘·T˝À¢øÏ n~Ûø±s¡+
yÓfi¯ó‘·T+~μμ nì ¬ø¢yÓT+{Ÿ n{°¢ uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ ø±uÀj˚T yÓTT<ä{Ï
>∑es¡ïsY »qs¡˝Ÿ eTÚ+{Ÿ u≤≥HéqT ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. Bì ‘·sê«‘·H˚
kÕÁe÷»´yê<äT\, <äfi≤Ø ã÷s¡T®yê\ Á|üjÓ÷»Hê\T ø±bÕ&ÉT
ø√&ÜìøÏ m.◊.{Ï.j·TT.dæ.ì N*Ã ◊.j·THé.{Ï.j·TT.dæ.ì
@s¡Œs¡TÃ≈£îHêïs¡T: n+‘˚ø±<äT1950Hê{Ï uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝À
1935Hê{Ï sêC≤´+>∑+˝Àì 250 ø±¢E\qT j·T<Ûë‘·<∏ä+>±>±˙,
dü«\Œ e÷s¡TŒ\‘√>±˙ #˚sêÃs¡T. á |ü]D≤e÷\qT e⁄eTà&ç
dæ.|æ.◊.Hêj·Tø£‘·«+ dü]>±Z n+#·Hêy˚düTø√&É+˝À yÓ’|òü\´+
#Ó+~+~. n+‘˚ø±<äT 1947 pHé˝À ÄyÓ÷~+∫q ‘·q
rsêàq+˝À eTÚ+{Ÿu≤≥Hé Á|üD≤[ø£ C≤rj·T |ü⁄s√>∑eTHêìøÏ
q÷‘·q neø±XÊ\≈£î e÷s¡Z+ @s¡Œs¡TdüTÔ+<äì n_Ûe]í+∫+~. á
n+#·HêqT 1947 ns¡∆uÛ≤>∑+˝À Ç+&çj·÷˝À |üs¡´{Ï+∫q
dæ.|æ.j·Tdt.j·TT.Hêj·T≈£î&ÉT s¡aTø√yé ªªuÛ≤s¡‘· C≤rj·T
ø±+Á¬>düT≈£î Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫q ã&Ü ã÷s¡T®yê es¡Z|ü⁄
˙#·yÓTÆq, n+‹eT ˝§+>∑Tu≤≥Tμμ >± 1947 p˝…’˝À
ù|s=ÿHêï&ÉT. 1947 ôdô|º+ãs¡T˝À ø=$THébòÕ+ Ç+&çj·÷≈£î
dü+ã+~Û+∫ ˇø£ rsêàq+ #˚dæ+~. yÓ+≥H˚ dæ.|æ.◊.Hêj·Tø£‘·«+
ˇø£ |ü©º>={Ϻ+~: ‘·q n+#·HêqT e÷s¡TÃ≈£îqï~. yÓ+≥H˚ ã&Ü
ã÷s¡T®yêes¡Z+ kÕÁe÷»´ yê<ä+‘√ $T˝≤K‘·TÔ<ës¡¢ì Á|üø£{Ï+∫+~:
Ç~ ªªkÕÁe÷»´yê<ä+ ` |òüP´&É˝Ÿ`ã÷s¡T®yê esêZ\T ø£\sTTø£‘√μμ
@s¡Œ&çq sê»´+ nì n_Ûe]í+∫+~. (Ç+|”]j·T*»+ ÇHé ~
ìjÓ÷ø£˝Àìj·T˝Ÿ ù|òCŸ : ù|J`351,352: s¡#·q— |æ.C….CÒyéT‡,
e÷dt ˝…’Hé |ü_¢πøwüHé‡)
ô|’q e⁄<äVü≤]+∫q ne>±Vü≤q yÓ\T>∑T˝ÀH˚ eTôVA
bÕ<Ûë´j·TT&ÉT ø±Áy˚T&é kÕº*Hé 1950˝À dæ.|æ.◊. Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ
ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q ø=ìï n+#·Hê\qT n+~+#ês¡T.
Äj·Tq n~Ûø±s¡ e÷]Œ&ç nq+‘·s¡+ n~Ûø±sêìøÏ e∫Ãq uÛ≤s¡‘·
bÕ\ø£ esêZ\T ªªÁ_{°wt kÕÁe÷»´yê<äT\ s¡<∏ä#·Áø±\≈£î
ø£{Ϻy˚j·Tã&ç e⁄HêïsTTμμnì düŒwüº|ü]#ê&ÉT. eTôVAbÕ<Ûë´j·TT&ÉT
kÕº*Hé eTs¡DÏ+∫q yÓ+≥H˚ |ü]dæú‘·T\T e÷sêj·TH˚ ù|]≥ ‘·eT
3 qe+ãsY 1`15, 2017, dæøÏ+Á<ëu≤<é, dü+|ü⁄{Ï ` 4, dü+∫ø£ ` 20
eTVü≤‘·Ôs¡ nø√ºãs¡T $|ü¢e|ü⁄ #ê]Á‘·ø£ ÁbÕ<Ûëq´‘·
n+#·Hê\qT e÷s¡TÃ≈£îHêïs¡T. 1951Hê{Ï bÕغ ø±s¡´Áø£e÷ìï
ãT≥º<ëK\T #˚XÊs¡T. n~Ûø±s¡ e÷]Œ&çô|’ 1964˝À e⁄eTà&ç bÕغ
N*q|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü ¬s+&ÉT bÕغ\ Hêj·Tø£‘·«+ eT<Ûä´ á
$uÛÒ<ë\THêïsTT.1967˝À dæ.|æ.j·T+. qT+&ç $|ü¢eø±s¡T\T
$&çb˛sTTq|ü⁄&ÉT yês¡T eTq~ ns¡∆ e\dü, ns¡∆`uÛÑ÷kÕ«eT´
e´edüú>± ù|s=ÿHêïs¡T. q÷{ÏøÏ 80 eT+~ Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À
¬s’‘ê+>∑+>± e⁄Hêïs¡˙, ªª<äTH˚ïyêìπø uÛÑ÷$Tμμ ÁbÕ‹|ü~ø£>± uÛÑ÷$T
düeTdü´qT |ü]wüÿ]+#ê\ì ù|s=ÿHêïs¡T.
ã&Ü`ã÷s¡T®yê, ã&Ü`uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZ\T uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£
esêZ\T>± e⁄Hêïj·T˙, n$ kÕÁe÷»´yê<äT\ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î
eP&ç>∑+ #˚düTÔHêïj·T˙, ã&Ü`ã÷s¡T®yê es¡Z+ <äfi≤Ø dü«uÛ≤e+
ø£*– e⁄+<ä˙ ù|s=ÿHêïs¡T. kÕÁe÷»´yê<ä+`<äfi≤Ø ìs¡+≈£îX¯
ã&Üã÷s¡T®yê`ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZ\T ˇø£ ≈£L≥$T>± e⁄+≥÷
uÛ≤s¡‘· Á|ü»\qT <√|æ&û, |”&Éq, nD∫y˚‘·\≈£î >∑T]#˚düTÔHêïj·Tì
ù|s=ÿHêïs¡T. H˚&ÉT uÛ≤s¡‘· düe÷»+ »q‘ê Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e
<äX¯ ˝Ò<ë q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e <äX¯˝À e⁄+<äì
ù|s=ÿHêïs¡T. Bs¡Èø±*ø£ Á|üC≤j·TT<ä∆ |ü+<∏ë #˚|ü{Ϻ á <äX¯ qT+&ç
k˛wü*düTº <äX¯≈£î |ü⁄s√>∑$T+#ê*‡ e⁄+≥T+<äì ù|s=ÿHêïs¡T. BìøÏ
e´ekÕj·Tø£ $|ü¢e+ sTTs¡TdüT>± e⁄+≥T+<äì ù|s=ÿHêïs¡T. ã&Ü
ã÷s¡T®yê es¡Z+, ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eT´ es¡Z+ bÕ\ø£ esêZ\T>±
e⁄qï|üŒ{Ïø° n$ kÕÁe÷»´yê<äT\ &Ó’¬sø£åHé˝À q&ÉTdüTÔHêïj·T˙,
yêfi¯fl Á|üjÓ÷»Hê\qT nìï s¡ø±\T>± ø±bÕ&ÉT‘·÷ yêfi¯fl≈£î ùde
#˚düTÔHêïj·Tì düŒwüº+>± Á|üø£{Ï+#ês¡T.
áHê&ÉT ô|’ n+#·Hê\≈£î _Ûqï+>± ø=ìï $|ü¢e
dü+düú\T e÷]q |ü]dæú‘·T\ ù|]≥ ªdü]ø=‘·Ôμ yê<äq\‘√
eTT+<äT≈£î edüTÔHêïs¡T. 1951 bÕغ ø±s¡´Áø£e÷ìï ≈£L&Ü e⁄eTà&ç
dæ.|æ.◊.Hêj·Tø£‘·«+ 1953˝À e÷]à y˚dæ+~. ãVæ≤s¡+>∑+>±
bÕs¡¢yÓT+≥Ø |ü+<∏ë #˚|ü{Ϻ+~. n<˚ ˇs¡e&ç˝À áHê&ÉT ø=ìï
$|ü¢edü+düú\÷, ø=+‘·eT+~ $|ü¢e Hêj·T≈£î\÷ eTT+<äT≈£î
e#êÃs¡T. Ms¡T sTT˝≤ e÷s¡&ÜìøÏ nH˚ø£ C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T
ø±s¡D≤\THêïsTT. eTTK´+>± >∑‘· 45 dü+e‘·‡sê\T>± q&ç∫q
uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT+˝À ‘·˝…‹Ôq $T‘·yê<ä, n‹yê<ä, ]$»ìdüTº
<Û√s¡DT\ ø±s¡D+>± qø£‡\“Ø, lø±≈£îfi¯+ ‘·~‘·s¡ $|ü¢y√<ä´e÷\T
uÛ≤Ø>± <Óã“‹HêïsTT: n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº e⁄<ä´eT+
eTTK´+>± #Ó’HêbÕغ ]$»ìdüTº>± e÷]+~— k˛$j·T{Ÿ
j·T÷ìj·THé˝À ‘·˝…‹Ôq ]$»ì»+ `ô|≥Tºã&ç<ëØ |ü⁄qs¡T<ä∆s¡D\T
dü+uÛÑ$+#êsTT: n+‹eT |òü*‘·+>± k˛$j·T{Ÿ j·T÷ìj·THé,
‘·÷s¡TŒ j·T÷s¡|ü⁄ <˚XÊ\ ndæÔ‘ê«˝Ò >∑+<äs¡>√fi≤ìøÏ >∑Ts¡j·÷´sTT.
á |ü]D≤e÷\T <˚X¯+˝Àì ø£eT÷´ìdüTº n_Ûe÷qT\ô|’Hê
eTTK´+>± $|ü¢yê_Ûe÷qT\ô|’Hê, Hêj·T≈£î\ô|’Hê rÁe Á|üuÛ≤yêìï
ø£*–+#êsTT. ø=+<äs¡T $|ü¢e Hêj·T≈£î\÷, ø=ìï $|ü¢e dü+düú\÷
uÛ≤s¡‘· <˚X¯ $|ü¢e |ü+<∏ëô|’ ‘·eT bÕ‘· yÓ’Ks¡T\≈£î #Ó\T¢ N{°
sTTdüTÔHêïs¡T. <˚X¯ |ü]dæú‘·T˝À¢ e÷s¡TŒ\T, Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢
e÷s¡TŒ\T, e´ekÕj·T+˝À ô|≥Tºã&ç<ëØ |ü<ä∆‘·T\÷, eTTK´+>±
ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ ô|s¡T>∑T<ä\ »]–+<ä+≥THêïs¡T: á ù|]≥
Bs¡Èø±*ø£ $|ü¢e |ü+<∏ë≈£î >∑T&éu…’ #ÓãT‘·THêïs¡T. uÛ≤s¡‘· Á>±MTD
ÁbÕ+‘ê˝À¢ dü+uÛÑ$+∫q, dü+uÛÑ$düTÔqï e÷s¡TŒ\qT eTqq+
#˚düT≈£î+<ë+.
ádtº Ç+&çj·÷ ø£+ô|˙, Á_{°wt e\düyê<äT\T
sêø£eTT+<äT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Bs¡Èø±\+ uÛÑ÷kÕ«eT´ (|òüP´&É˝Ÿ)
e´edüú neT\T˝À e⁄+&˚~. Á_{°wt e\düyê<ä+ <˚XÊìï ÄÁø£$T+∫
ô|s¡T>∑T‘·Tqï ô|≥Tºã&ç<ëØ X¯≈£îÔ\ m<äT>∑T<ä\≈£î Á|ü‹ã+<Ûäø±\T
düèwæº+∫+~: á X¯≈£îÔ\qT ‘·q <äfi≤Ø\T>± e÷s¡TÃ≈£îqï~.
n<˚$<Ûä+>± uÛÑ÷kÕ«eT´ e´edüúqT s¡<äT› #˚j·T≈£î+&ÜH˚ ‘·q
|ü]bÕ\q≈£î |òüP´&É˝Ÿ`ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eTT\qT Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À
Á|ü<Ûëq Ä<Ûës¡+>± e⁄+#·T≈£îqï~. ‘·q Ä]∆ø£ Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+
e´ekÕj·T s¡+>∑+˝À ø=~›bÕ{Ï e÷s¡TŒ\T, |ü+≥\T
Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+~. |üqTï\T edü÷fi¯fl¬ø’ »$T+<ëØ |ü<ä∆‹ì
Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+~. ÄHê{Ï qT+&ç 1947 es¡≈£î Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À
ns¡∆ ` uÛÑ÷kÕ«eT´ e´edüú @s¡Œ&ç e⁄qï~. 1947 ‘·sê«‘· ≈£L&Ü
kÕÁe÷»´yê<ä+ <˚X¯ JeHê&ÉT\ìï+{Ïô|’ q÷‘·q s¡÷|ü+˝À
|üs√ø£å n~Ûø±s¡+ #·˝≤sTTk˛Ô+~. n+<äTe\¢H˚ bÕ\≈£î\T
u≤ø±\÷<˚ <˚X¯ kÕ«‘·+Á‘·´+ HêeTe÷Á‘·+>±, ˝≤+#Û·qÁbÕj·T+>±
$T–*b˛sTT+~. <˚X¯ Á|ü»\T H˚{Ïø° 70% eT+~ Á>±MTD
ÁbÕ+‘·+˝À ìedædüTÔHêïs¡T.
¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+ ‘·sê«‘· #Ó’Hê $eTTøÏÔ, ñ‘·Ôs¡
$j·T‘êï+ $eTTøÏÔ, ‘·÷s¡TŒ j·T÷s¡|ü⁄ <˚XÊ˝À¢ ø£eT÷´ìdüTº
Á|üuÛÑT‘ê«\ @sêŒ≥T, uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À q&ÉTdüTÔ+&çq C≤rjÓ÷<ä´eT+,
ø£eT÷´ìdüTº\ Hêj·Tø£‘ê«q ‘Ó\+>±D≤ ‘·~‘·s¡ ÁbÕ+‘ê˝À¢
kÕ>∑T‘·T+&çq $|ü¢y√<ä´e÷\T #·÷dæ ‘·eT e\dü |ü]bÕ\q≈£î
n+‹eT |òüT&çj·T\T düMT|æ+#êj·Tì kÕÁe÷»´yê<äT\T eTTK´+>±
nyÓT]ø± >∑»>∑»˝≤&ç+~: n+<äTe\¢H˚ ‘·eT <√|æ&û, |”&Éq,
nD∫y˚‘·\qT ø±bÕ&ÉTø√&ÜìøÏ ‘·eT e\dü ô|‘·ÔHêìï eTs√
s¡÷|ü+˝À ø=qkÕ–+#·&ÜìøÏ qj·÷ ≈£î‘·+Á‘ê\T kÕ–+∫+~.
Bìø=s¡≈£î Á_≥Hée⁄&é‡ dü+düú˝…’q ◊.j·T+.j·T|òt, Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î
˝≤+{Ï Ä]∆ø£ dü+düú\qT s¡+>∑+˝ÀøÏ ‘Ó∫à qj·÷e\dü <√|æ&û
|ü<ä∆‘·T\qT Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T: ‘·eT≈£î ‘√&ÉT>± sêø˘ô|ò\¢sY, bò˛s¡ T¶
˝≤+{Ï dü+düú\qT dü«#·Ã+<ä ùdyê dü+düú\ ù|]≥ s¡+>∑+˝ÀøÏ
~+#ês¡T. e´ekÕj·÷˙ï, e´ekÕj·T s¡+>±˙ï HêX¯q+ #˚dæ
$kÕÔs¡yÓTÆq e´ekÕj·T s¡+>∑+˝À e#˚à Ä<ëj·÷ìï ≈£L&Ü ‘·eT
U≤‘ê˝À y˚düT≈£îH˚ \ø£å´+‘√q÷, $|ü¢y√<ä´e÷\qT HêX¯q+ #˚ùd
\ø£å´+‘√q÷ e´ekÕj·T+˝À Á^Hé ]e\÷´wüHé ù|]≥ q÷‘·q
|ü<ä∆‘·T\T Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+#ês¡T. á ø±s¡D≤\e\¢ n~Ûø±s¡ e÷]Œ&ç
Hê{Ïπø e\dü <√|æ&û\ ø±s¡D+>± ≈£îHê]\T¢‘·Tqï e´ekÕj·T
s¡+>∑+ Á^Hé ]e\÷´wüHé Á|üy˚X¯+, Á|ü|ü+Nø£s¡D $<ÛëHê\ e\¢,
bÕ\≈£î\ kÕÁe÷»´yê<ä nqT≈£L\ $<ÛëHê\ e˝≤¢, eT]+‘·
ø°åDÏ+∫+~: <˚X¯ Á|ü»\ JeHê<Ûës¡+ nsTTq e´ekÕj·T s¡+>∑+
ø°åDÏdüTÔqï~. e´ekÕj·T s¡+>∑+ qT+&ç sêe\dæq ‘·q Ä<ëj·T
eqs¡T\qT ô|+#·Tø√&Üìø°, C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô |üqTï\T edü÷fi¯fl¬ø’
Á_{°wtyêfi¯ófl »$T+<ëØ |ü<ä∆‹ì Á|üy˚X¯ô|{≤ºs¡T. kÕÁe÷»´
yê<äT\÷, dü«<˚o <äfi≤Ø bÕ\ø£ esêZ\T mìï ≈£î‘·+Á‘ê\T
kÕ–+∫Hê, mìï ø=‘·Ô |ü<ä∆‘·T\T Á|üy˚X¯ ô|{ϺHê <˚X¯ Á|ü»\T H˚{Ïø °
70% eT+~ Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝ÀH˚ ìedædüTÔHêïs¡T. bÕ\≈£î\
kÕÁe÷»´yê<ä nqT≈£L\ $<ÛëHê\ e˝≤¢, nÁX¯<ä∆ e\¢ <˚X¯ Á|ü»\
JeHê<Ûës¡+ nsTTq e´ekÕj·T s¡+>∑+ ø°åDÏdü÷ÔH˚ e⁄qï~. <ëì
qT+&ç sêe\dæq C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô (22%ìøÏ) ‘·–Zb˛sTT+~.
nsTTq|üŒ{ÏøÏ eT÷&ç+≥ ¬s+&ÉT e+‘·T\ eT+~øÏ e´ekÕj·Ty˚T
H˚{Ïø° ñbÕ~Û ø£*ŒdüTÔqï~. ìø£s¡yÓTÆq e⁄bÕ~Û ø£*Œ+#˚ <˚X¯
e÷´qT´bòÕ´ø£Ã]+>¥ |ü]ÁX¯eT s¡+>∑+ m<äT>∑T<ä\ ˝Òø£b˛>±
ø°åDÏdüTÔqï~. ndü+|òüT{Ï‘· s¡+>∑+ ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. Á|ü»\ Áã‘·T≈£ î\T
>±*˝À B|ü+˝≤ e⁄HêïsTT.
uÛ≤s¡‘·<˚X¯ Ä]∆ø£ e´edüú dü«uÛ≤e+ô|’ »s¡T>∑T‘·Tqï #·s¡Ã :
eTq <˚X¯+˝Àì ø=+<äs¡T y˚T<Ûëe⁄\T, kÕe÷õø£
|ü]XÀ<Ûä≈£î\T, sê»ø°j·Ty˚‘·Ô\T, ∫es¡≈£î ø=+‘·eT+~
$|ü¢eø±s¡T\T ≈£L&Ü <˚X¯ Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À uÛ≤Ø e÷s¡TŒ\T
»]>±j·Tì uÛ≤$düTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘· <˚X¯ e´ekÕj·T s¡+>∑+˝À
ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ ô|s¡T>∑T‘√+<äì yê~düTÔHêïs¡T. <˚X¯ Ä]∆ø£
e´edüú yÓqTø£ã&çq ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edüú>± e÷]+<ä+≥THêïs¡T—
eT] ø=+<äs¡T á <˚X¯+ sTT+¬ø+‘·e÷Á‘·+ yÓqTø£ã&çq eT÷&√
Á|ü|ü+#· <˚X¯+ ø±<ä+≥THêïs¡T. Ç+ø=+<äs¡T eTq <˚X¯+
n|üÁuÛÑ+X¯|ü⁄ ô|≥Tºã&ç<ëØ<˚X¯+>± e÷]+<äì n+≥THêïs¡T.
kÕÁe÷»´yê<ä <˚XÊ\ düs¡düq n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚X¯+>±
e÷]+<äì n+≥THêïs¡T. Çy˚M dü]ø=‘·Ô yê<äq\T ø±e⁄. 1980
ø£+fÒ eTT+<äT qT+&ç ≈£L&Ü Ç˝≤+{Ï yê<äq\T e⁄HêïsTT. M]˝À
ø=+<äs¡T n|üŒ{Ï qT+&˚ 1947˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À »]–q n~Ûø±s¡
e÷]Œ&çì HêeTe÷Á‘·|ü⁄ ˝Ò<ë ˝≤+#Û·qÁbÕj·TyÓTÆq sê»ø°j·T
kÕ«‘·+Á‘·+ nì>±ø£ ªø=~›bÕ{Ï kÕ«‘·+Á‘·´+>±μ ªπsU≤ e÷Á‘·|ü⁄
kÕ«‘·+Á‘·´+μ>±, ªkÕù|øÏåø£ kÕ«‘·+Á‘·´+μ>± yê~düTÔHêïs¡T. ªns¡∆
e\dü˝À ˝…ìHé ns¡∆ kÕ«‘·+Á‘·´+ e⁄+≥T+<äμì #ÓbÕŒ&Éì
yê~düTÔHêïs¡T. eTq<˚X¯|ü⁄ ns¡∆`e\dü e´edüú≈£L, ø±Áy˚T&é ˝…ìHé
n_Ûe]í+∫q ns¡∆`e\dü≈£L eT<Ûä´>∑\ ‘˚&ÜqT ns¡∆+#˚düTø√&É+
˝Ò<äT: eTq <˚X¯+ ¬s+&ÉT e+<ä\ dü+e‘·‡sê\T |üP]Ô>± Á_{°wt
kÕÁe÷»´yê<äT\ e\dü>± e⁄+~. ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆q+‘·s¡+
C≤rj·T+>±, n+‘·sê®rj·T+>± @s¡Œ&çq $|ü¢y√<ä´e÷\
H˚|ü<∏ä´+˝À kÕÁe÷»´yê<äT\T ‘·eT Á|ü‘·´ø£å e\dü |ü]bÕ\q
kÕúq+˝À n~Ûø±sêìï uÛ≤s¡‘· <äfi≤Ø ã&Ü ã÷s¡T®yê`ã&Ü
uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZ\≈£î ã<ä˝≤sTT+#ês¡T: kÕÁe÷»´yê<äT\
nedüsê\qT HÓs¡y˚s¡TÃø√&ÜìøÏ <˚XÊìï e\dü dæú‹ qT+&ç
ªªns¡∆`e\düμμ>± e÷]à q÷‘·q s¡÷bÕ˝À¢ ‘·eT e\dü <√|æ&û
|ü<ä∆‘·T\T neT\T »s¡|ü&ÜìøÏ ªªns¡∆`e\düμμ>± @s¡Œ&çq <˚X¯+
eTq~. á |ü]D≤e÷ìï ø=+<äs¡T y˚T<Ûëe⁄\T eTTK´+>± ø=+<äs¡T
$|ü¢eø±s¡T\T H˚&ÉT ≈£L&Ü ns¡∆+ #˚düTø√˝Òø£ b˛‘·THêïs¡T.
 qe+ãsY
1`151`15, 2017,ôV’≤dæ<äøsÏ+êu≤<é
y˚T 2016, Á<ëu≤<é
, dü+, |üdü⁄+{|üÏ `⁄{Ï 33,
` 4,dü+dü∫ø£
+∫ø£` `1 20
eTq ªªns¡∆`e\düμμ n+fÒ dü>∑+ e\dü, dü>∑+ dü«‘·+Á‘·+ nì
ns¡∆+ ø±<äT— ns¡∆e\dü <˚XÊìï ˝…ìHé eTVü‰X¯j·TT&ÉT ns¡∆`|üsêBÛq
<˚X¯+>± #ÓbÕŒ&ÉT ‘·|üŒ ns¡∆kÕ«‘·+Á‘·´ <˚X¯+>± #Ó|üŒ˝Ò<äT. ¬s+&É T
e+<ä\ dü+e‘·‡sê\T e\dü>± e⁄+&ç ¬s+&Ée Á|ü|ü+#·
j·TT<ë∆q+‘·s¡ |ü]dæú‘·T˝À¢ n~Ûø±s¡ e÷]Œ&çøÏ >∑T¬s’ ù|s¡T≈£î
dü«‘·+Á‘·+ bı+~q <˚X¯+. n+<äTe\¢ eTq~ Á|ü‘·´ø£å e\dü <√|æ&û
qT+&ç e÷] e\dü <√|æ&û q÷‘·q s¡÷bÕ˝À¢, q÷‘·q |ü<ä∆‘·T˝À¢
ø=qkÕ>∑T‘·Tqï <˚X¯+. >∑‘· 70 dü+e‘·‡sê\ uÛ≤s¡‘· bÕ\≈£î\
|ü]bÕ\q eTTK´+>± >√¢ã˝…’CÒwüHé nq+‘·s¡+ kÕÁe÷»´yê<äT\
Ä<˚XÊ\≈£î nqT>∑TD+>± kÕ>∑T‘·Tqï bÕ\q. á yêdüÔyêìï ø£fi¯fl≈£î
ø£{Ϻq≥T¢ #·÷|ædüTÔqï~. ø=+<äs¡T eTq <˚X¯+ qj·÷e\dü>±
e÷]+<ä+≥THêïs¡T: ns¡∆`e\dü≈£L, qj·÷e\dü≈£L eT<Ûä´ ≈£L&Ü
ø=ìï ‘˚&Ü\T e⁄HêïsTT. eTq~ kÕ<Ûës¡D+>± #Ó|ü≈£îH˚ ns¡∆e\dü
ø±<äT. ˇø£ q÷‘·q ‘·s¡Vü‰ ns¡∆`e\dü <˚X¯+. ns¡∆`e\dü˝À
<äfi≤Ø bÕ\ø£ esêZ\≈£î j·T»e÷qT\qT e÷s¡TÃ≈£îH˚ ùd«#êä,
uÒs¡e÷&˚ <äfi≤Ø ùd«#·Ã e⁄+≥T+~: ˇø£ yÓ’|ü⁄ kÕÁe÷»´yê<ä+‘√
‘·eT ˝≤uÛ≤\ ø=s¡≈£î ùde#˚dü÷Ô, uÒs¡e÷&ÉT‘·÷H˚ kÕÁe÷»´yê<ëìøÏ
e´‹πsø£+>± e⁄qï≥T¢ q{ÏdüTÔ+{≤s¡T. uÒs¡e÷&˚X¯øÏÔì dü«‘·+Á‘·+>±
bıs¡|ü&É≈£L&É<ä˙, bÕ\ø£esêZ\T kÕÁe÷»´yê<äT\≈£î ˝§+–e⁄+&˚
dü«uÛ≤yêìï >∑eTq+˝À e⁄+#·Tø√yê*. á yêdüÔe+ ≈£L&Ü >∑‘· 70
dü+e‘·‡sê\ uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£esêZ\ bÕ\q ìdü‡+<˚Vü≤+>± s¡TEe⁄
#˚dæ+~. ø=+<äs¡T eTq~ qj·÷e\dü <˚X¯eTì n+{≤s¡T: qj·÷
e\dü˝À bÕ\≈£î\≈£î uÒs¡e÷&˚ ùd«#·Ã e⁄+&É<äT. n$
kÕÁe÷»´yê<äT\≈£î @»+≥T¢>±, ø°\Tu§eTà\T>± e´eVü≤]+#·
e\dæ+<˚. uÛ≤s¡‘· <äfi≤Ø\ |ü]dæú‹ n~ø±<äT. Ç~ >∑eTì+#·
e\dæq n+X¯+. eT]ø=+<äs¡T á yêdüÔyê\T >∑eTì+#·≈£î+&Ü
kÕÁe÷»´yê<äT\ n<äTbÕ»„\‘√ q&ÉTdüTÔqï uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£esêZ\qT
dü«‘·+Á‘·+>± bÕ\q kÕ–düTÔqï bÕ\ø£ esêZ\T>± uÛ≤$düTÔHêïs¡T.
n<˚$<Ûä+>± ø=+<äs¡T y˚T<Ûëe⁄\T e´ekÕj·T s¡+>∑+˝À e⁄‘·Œ‹Ô
$<Ûëq+˝À düŒwüºeTyÓTÆq e÷s¡TŒ\T »]>±j·T+≥THêïs¡T. ns¡ú `
uÛÑ÷kÕ«eT´ e⁄‘·Œ‹Ô dü+ã+<Ûë\T ô|≥Tºã&ç<ëØ dü+ã+ <Ûë\T>±
e÷s¡TŒ #Ó+<ëj·Tì #ÓãT‘·THêïs¡T. kÕÁe÷»´yê<äT\T ‘·eT e÷¬sÿ{Ÿ
$düÔs¡D ø=s¡≈£î Á|üy˚X¯ ô|{Ϻq Vü≤]‘· $|ü¢e |ü+<∏ëH˚ e´ekÕj·T+˝À
ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+>± n_Ûe]ídüTÔHêïs¡T. $|ü¢e |üPs¡«|ü⁄
s¡cÕ´e˝Ò yÓqTø£ã&çq ô|≥Tºã&ç<ëØ <˚X¯+>± e÷]+<äì
n+≥THêïs¡T. $|ü¢e+ <ë«sê ø±≈£î+&Ü ªª»+ø£sY |ü+<∏ëμμ <ë«sê
ô|≥Tºã&ç<ëØ <˚X¯+>± e÷s¡TŒ#Ó+<äT‘·T+<äì yê~düTÔHêïs¡T. BìøÏ
kÕøå±´\T>± bÕ\ø£esêZ\T Á|üy˚X¯ô|{Ϻq $$<Ûä uÛÑ÷ dü+düÿs¡D\T,
|ü<∏äø±\T, 20 n+XÊ\ ø±s¡´Áø£eT+, ñbÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+,
bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+˝À ø=ìï uÛ≤s¡‘· ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\T $<˚XÊ˝À¢
ô|{Ϻq ô|≥Tºã&ÉT\qT, |ü]ÁX¯eT\ ø=qT>√\TqT #·÷|ü⁄‘·THêïs¡T:
kÕÁe÷»´yê<äT\‘√ »‘·ø£{Ϻ $<˚XÊ˝À¢ uÛ≤s¡‘· ô|≥Tºã&ç<ës¡T\
ªô|≥Tºã&çμ kÕÁe÷»´yê<äT\≈£î ùde\+~+#·&Üìï e⁄<äVü≤]
düTÔHêïs¡T. bÕ\ø£esêZ\T $|ü¢e+ <ë«sê ø±≈£î+&Ü ‘·eT
dü+düÿs¡D\‘√ Áø£eT+>± <˚X¯ kÕe÷õø£ ns¡úe\dü ` ns¡ú
uÛÑ÷kÕ«eT´ e´edüúqT ô|≥Tºã&ç<ëØ düe÷»+>± e÷s¡TŒ #˚düTÔHêïs¡ì
e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡T: $|ü¢e+ <ë«sê ø±≈£î+&Ü ªª»+ø£sYμμ|ü+<∏ë <ë«sê
XÊ+‹j·TT‘·+>± ô|≥Tºã&ç<ëØ düe÷C≤ìï kÕ~Û+#·e#·Ãì
yê~düTÔHêïs¡T.
sêC≤´ìøÏ <äfi≤Ø ìs¡+≈£îX¯ ã&Ü ã÷s¡T®yê es¡Z+ Hêj·T≈£î&ç>±
e⁄+<ä˙, ã&Ü uÛÑ÷kÕ«eT´ esêZìï n<˚ ø£+Á{À\T #˚k˛Ô+<ä˙,
kÕÁe÷»´yê<ä+‘√ |òüTs¡¸D\T |ü&ÉT‘·÷ uÒs¡kÕsê\T kÕ–dü÷Ô
sê»ø°j·T, Ä]∆ø£ $»j·÷\T kÕ~Ûk˛Ô+<äì e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡T.
dü«‘·+Á‘· b˛sê≥ ø±\+˝À ã&Ü ã÷s¡T®yê es¡Z+ kÕÁe÷»´yê<ä+‘√
|òüTs¡¸D |ü&ç 1947˝À kÕ«‘·+Á‘·+ kÕ~Û+∫+<äì yê<äq\T
#˚düTÔHêïs¡T. eTq~ eTôVAbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ˝…ìHé #Ó|æŒq≥Te+{Ï
ns¡∆e\dü <˚X¯+ ø±<äT— e\dü qT+&ç ns¡∆e\dü>± e÷] qj·÷e\dü
<√|æ&ûøÏ Ä≥düú\+>± e÷]q ns¡∆e\dü <˚X¯+. Á|üdüTÔ‘·+
eTq<˚X¯+˝À kÕÁe÷»´yê<ä+ ` <äfi≤Ø ` ìs¡+≈£îX¯ ` ã&Ü
ã÷s¡T®yê esêZ\T ˇø£ ≈£L≥$T>± @s¡Œ&ç <√|æ&û #˚düTÔHêïsTT: á
≈£L≥$TøÏ <äfi≤Ø ã&Üã÷s¡T®yê es¡Z+ Hêj·T≈£î&ç>± e⁄qï≥T¢
ø£ìŒ+∫Hê yêdüÔe Hêj·T≈£î&ÉT kÕÁe÷»´yê<äy˚TqH˚~ ì‘·´+ eTq+
Ä#·s¡D˝À #·÷düTÔHêï+. Á|ü|ü+Nø£s¡D nq+‘·s¡+ Ç~
s√Es√E≈£L eT]+‘· ø={§º∫Ãq≥T¢ ø£ìŒdüTÔqï~: ôdCŸ\÷,
bÕ]ÁXÊ$Tø£, ø√düº˝Ÿ ø±]&ÜsY\÷, |ü_¢ø˘ s¡+>∑ |ü]ÁX¯eT\T
neTàø±ìøÏ ô|{Ϻ $<˚o |ü]ÁX¯eT\≈£î \ø£å\ mø£sê\T <ësê<ä‘·Ô+
#˚j·T&É+, ∫\¢s¡ ø=≥¢ <ä>∑Zs¡ qT+&ç ô|<ä› e÷˝Ÿ‡ <ëø± kÕÁe÷»´
yê<äT\ Á|ü‘·´ø£å ô|≥Tºã&ÉT\T Á|üy˚XÊìøÏ π>≥T¢ u≤sê¢ ‘Ós¡e≥+,
kÕÁe÷»´yê<ä dü+düú\≈£î e+<ä\, y˚\ mø£sê\T ø±s¡T#Íø£>±
<ësê<ä‘·Ô+ #˚j·T≥+, nìï Vü≤≈£îÿ\‘√ 99 dü+e‘·‡sê\≈£î ª©Eμ≈£î
sTTe«&É+ yÓqTø£ <äfi≤Ø dü«uÛ≤e+ ø±ø£ @ s¡ø£yÓTÆq dü«‘·+Á‘êqïHêï
‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïj·÷?
4 ¬s’õ+>¥ q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
$<ë´`yÓ’<ä´ s¡+>±\‘√ düVü‰ kÕÁe÷»´yê<äT\ Á|ü‘·´ø£å
ô|≥Tºã&ÉT\≈£î Á|üy˚XÊìøÏ π>≥T¢ ‘Ós¡e&É+: kÕÁe÷»´yê<äT\T
ø√]q≥T¢ ìs¡ø£å´sêX¯ó´˝…’q uÛ≤s¡‘· Á|ü»\≈£î Ä<ÛësY ø±s¡T¶\T, yêfi¯ófl
ø√]q$<Ûä+>± b˛s¡Tº\T ì]à+#·≥+, 8 ˝…’q¢ s√&É¢ ìsêàD≤\T, kÕàsYº
dæ{°\T, $X¯«q>∑s¡ ìsêàD≤\T, ãT˝…¢{Ÿ Áf…Æq¢ uÒsê\T, ÄHé ˝…’Hé\
<ë«sê q>∑<äT ã~©\T e¬>’sê\T @$T ‘Ó*j·T #˚düTÔHêïsTT. Çe˙ï
uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£esêZ\T eTTHÓïqï{Ï ø£+fÒ ≈£L&Ü m≈£îÿe>±
kÕÁe÷»´yê<äT\≈£î #˚düTÔqï ùde\qT ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïj·÷? ˝Òø£
yê{Ï kÕ«‘·+Á‘ê´˙ï, kÕs¡«uÛÖeT‘ê«˙ï ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïj·÷? Çe˙ï
q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e nedüsêìï ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïj·÷? ˝Òø£
<ëìøÏ ã<äT\T>± s¡ø£s¡ø±\ q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ e´‹πsø£ yê<äq\
nedüsêìï ‘Ó*j·TCÒdüTÔHêïj·÷? nsTTHê ø=+<äs¡T $|ü¢e
Hêj·T≈£î\T, y˚T<Ûëe⁄\÷ M{Ïì d”]j·Tdt>± Ä˝À∫+#·&É+ ˝Ò<äT.
$|ü¢y√<ä´eT+˝À Á|ü»\÷, $|ü¢e Hêj·T≈£î\÷, bÕغ ÁX‚DT\÷ #˚dæq
neT÷\´yÓTÆq ‘ê´>±\T eT]∫b˛sTT $|ü¢e e´‹πsø£ yê<äq\T
#˚düTÔHêïs¡T.
ã÷s¡T®yê y˚T<Ûëe⁄\T, dü+düÿs¡Dyê<äT\T, ]$»ìdüTº\T @$T
uÛ≤$+∫q|üŒ{Ïø° á <˚X¯+˝À q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e \ø£å´+‘√
>∑‘· Hê\T>∑Tqïs¡ <äXÊu≤›\T>± ø£èwæ #˚düTÔqï $|ü¢e dü+düú\T,
ÁX‚DT\T, y˚T<∏ëe⁄\T M{Ïì <äèwæº˝ÀøÏ rdüTø√yê*. ˝À‘Ó’Hê
|ü]o\q, n<Ûä´j·Tq+ <ë«sê ne>±Vü≤q≈£î sêe\dæq nedüs¡+
e⁄+~. m+<äTø£+fÒ q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e+ nH˚~
yÓqTø£ã&çq ns¡úe\dü, ns¡ú ` uÛÑ÷kÕ«eT´ e´edüú>∑\ <˚XÊ˝À¢
ìs¡«Væ≤+#·e\dæq~. <˚X¯ »HêuÛ≤˝À Á|ü<ÛëquÛ≤>∑+ Á>±MTD
ÁbÕ+‘·+˝À e´ekÕj·T+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç J$+#˚ <˚XÊ\≈£î
dü+ã+~Û+∫q~. Ç~ Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\qT πø+Á<ä+>± #˚düT≈£îì
Áø£eT+>± |ü≥ºD≤\qT, <˚XÊìï yÓTT‘·Ô+>± $eTTøÏÔ #˚j·÷\H˚
ø±s¡´Áø£eT+: <ëìøÏ Á|üdüTÔ‘· <äX¯˝À e´ekÕj·Tø£ $|ü¢e+ <ë«sê
q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e+ |ü]|üP]Ô #˚j·÷\H˚ \ø£å´+
ìs¡ísTT+#·T≈£îqï~. e´ekÕj·T s¡+>∑+˝À @e÷s¡TŒ\T »s¡T>∑T‘·THêï
n$ |ü]D≤e÷‘·àø£yÓTÆqy˚ >±˙ >∑TD≤‘·àø£yÓTÆq$ ø±e⁄. á
e÷s¡TŒ\T Á>±e÷˝À¢ e⁄+&˚ uÛÑ÷kÕ«eTT\qT, <Ûäìø£ ¬s’‘·T\qT eTVü‰
nsTT‘˚ ô|≥Tºã&ç<ëØ uÛÑ÷kÕ«eTT\T>± e÷]à kÕÁe÷»´yê<ëìøÏ
ùde #˚sTT+#·T≈£îH˚y˚>±ì yê]q dü«‘·+Á‘· ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T>±
e÷]à bÕ]ÁXÊ$Tø£ y˚‘·Ô\T>± #˚ùd$ ø±e⁄. n˝≤+{Ï e÷s¡TŒ\T
#˚düT≈£îH˚ neø±XÊìï kÕÁe÷»´yê<äT\T eTq <˚XÊìøÏ #Ó+~q
bÕ\ø£ esêZ\≈£î sTTe«s¡T. eTq <˚X¯+ dü«‘·+Á‘· ô|≥Tºã&ç<ëØ
<˚X¯+>± n_Ûeè~∆#Ó+<ä&ÜìøÏ kÕÁe÷»´yê<äT\T n+^ø£]+#·s¡T.
|ü≥ºD≤˝À¢>±˙, Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢>±˙ ‘·eT <√|æ&ûøÏ eT]+‘·>±
e⁄|üjÓ÷>∑|ü&˚ q÷‘·q <√|ü&û e÷sêZ\H˚ kÕÁe÷»´yê<äT\T Á|üy˚X¯
ô|&É‘ês¡T. yêfi¯flô|’ sTT+ø± sTT+ø± Ä<Ûës¡|ü&˚ $<ÛëHê\H˚ eTq
<˚X¯+ô|’ s¡T<äT›‘ês¡T. >∑‘· 70 dü+e‘·‡sê\ uÛ≤s¡‘· <˚X¯ sê»ø°j·T ,
Ä]∆ø£, $T*≥Ø ‘·~‘·s¡ s¡+>±\ #·]Á‘· <ëH˚ï ‹s¡T>∑T ˝Ò≈£î+&Ü
s¡TEe⁄ #˚düTÔqï~.
dæ.|æ.j·T+.Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± sê»ø°j·T, dæ<ë∆+‘·
b˛sê≥+ #˚dü÷Ô ø±Áy˚T&é &ç.$, {Ï.j·THé, dæ.|æ, ¬ø.$, ø±Áy˚T&é #ês¡÷
eTE+<ësY\T uÛ≤s¡‘· bÕ\ø£ esêZ\ >∑T]+∫, kÕÁe÷»´yê<äT\
bÕÁ‘·\ >∑T]+∫ #˚dæq $X‚¢wüD\T, ø±Áy˚T&é e÷y√ Hêj·Tø£‘ê«q
#Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTº bÕغ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ >∑T]+∫ sTT∫Ãq $X‚¢wüD\T
m+‘√ dü¬s’qeì >∑‘· 49 dü+e‘·‡sê\ #·]Á‘· s¡TEe⁄
#˚dæ+~.1969 @Á|æ˝Ÿ ¬s+&Ée yês¡+˝À m.|æ.ÄsY.dæ.|æ. ‘·q ‘·ø£åD
ø±s¡´Áø£eT+˝À sTT∫Ãq eP´Vü‰‘·àø£ $X‚¢wüD, ø±Áy˚T&é #ês¡÷
eTE+<ësY Hêj·Tø£‘ê«q 1970˝À dæ.|æ.◊. (j·T+.j·T˝Ÿ) yÓTT<ä{Ï
eTVü‰düuÛÑ, ôV’≤Á<ëu≤<é ≈£îÁ≥πødüT dü+<äs¡“¤+>± ø±Áy˚T&é &ç.$.sêe⁄
ø√s¡Tº˝À #˚dæq Á|üdü+>∑+(ø±s¡´Áø£eT $es¡D), ø±Áy˚T&é
{Ï.j·THé.ø√s¡Tº˝À ªªÇ+&çj·÷ e÷sYºπ>CŸμμ #˚j·Tã&ç+<äì sTT∫Ãq
ùdº{ŸyÓT+≥T, ø±Áy˚T&é dæ.|æ.Hêj·Tø£‘ê«q 1980 eTVü‰düuÛÑ˝À¢
ÄyÓ÷~+∫q ªªø±s¡´Áø£eT+μμ uÛ≤s¡‘· $|ü¢yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q dü¬s’q
eP´Vü‰‘·àø£ ne>±Vü≤qTï n+~+#êsTT. <˚X¯+˝À edüTÔqï
|ü]D≤e÷‘·àø£ e÷s¡TŒ\qT <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì M{Ï˝Àì ne>±Vü≤qTï
eT]+‘· |ü]|ü⁄wüº+ #˚düTø√e&ÜìøÏ ø£èwæ #˚j·T&É+˝À ‘·|ü ˝Ò<äT.
ø±ì M{Ï˝Àì eTÚ*ø£ ne>±Vü≤H˚ï |ü]dæú‘·T˝À¢ e∫Ãq e÷s¡TŒ\
ù|]≥ düe]+#·&ÜìøÏ |üPqTø√&É+ $|ü¢e e´‹πs≈£î\≈£î
‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<˚>±ì $|ü¢yêìøÏ ‘√&ÉŒ&É<äT
$|ü¢e dü+düú\T, Hêj·T≈£î\÷ á ø±\+˝À n‹yê<ä
<äT+<äT&ÉT≈£î, $T‘·yê<ä, ]$»ìdüTº ‘·|ü\T #˚XÊs¡T. ìsêàDØ‘ê´
≈£L&Ü eTTsƒê <Û√s¡DT\≈£L, |ü<ä∆‘·T\≈£L bÕ\Œ&ܶs¡T. Ç$ ã]MT~øÏ
e∫Ãq $|ü¢y√<ä´e÷\≈£î qcÕº\T ø£*–+#êsTT: $|ü¢y√<ä´e÷\T
dü¬s’q $|ü¢e Á|üC≤ |ü+<∏ë˝À ìsêàD+ ø±≈£î+&Ü nes√<Ûë\T
ø£*–+#êsTT: ø£*ZdüTÔHêïsTT. e÷]ÿ‡»+ ` ˝…ìì»+ ` e÷y√
Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ˇπø $|ü¢e bÕغì ì]à+#·&É+˝À
nH˚ø£ nes√<Ûë\T ø£*–düTÔHêïsTT. M{Ï qT+&ç $|ü¢eø±s¡T\T dü¬s’q
>∑TDbÕsƒê\T rdüTø=ì q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e e÷s¡Z+˝À
eTT+<äT≈£î kÕ>±*. BìøÏ ã<äT\T |ü]dæú‘·T\ e÷sêj·TH˚ ù|]≥
|ü]e÷D≤‘·àø£ e÷s¡TŒ*ï >∑TD≤‘·àø£ e÷s¡TŒ\T>± n+#·Hê
y˚düT≈£î+≥÷ $|ü¢e u≤≥˝À q&ÉTdüTÔHêïeTì uÛ≤$+#·Tø√&É+ #ê˝≤
qwüºø£s¡yÓTÆq |ü<ä∆‹. |ü]dæú‘·T\T e÷sêj·TH˚ ù|]≥ yÓTT‘·Ô+
$|ü¢yêìπø ‹˝À<äø±\T sTT∫Ãq nqTuÛÑyê\T eTq≈£î ø=‘·Ôø±<äT.
1951˝À dæ.|æ.◊. Hêj·Tø£‘·«+ Ç˝≤+{Ï yê<äq\‘√H˚ ªªeTVü≤‘·Ôs¡
‘Ó\+>±D≤ ¬s’‘ê+>∑ kÕj·TT<Ûä b˛sê{ $s¡eTDμμ #˚sTT+∫q #·]Á‘·
eTqeTT+<äTqï~: eTôVAbÕ<Ûë´j·T&ÉT kÕº*Hé dü\Vü‰\ô|’
Ä<Ûës¡|ü&ç s¡÷bı+~+#·T≈£îqï 1951 bÕغ ø±s¡´Áø£e÷ìï Á|üø£ÿq
|ü&˚XÊs. b˛sê≥ e÷s¡Z+ M&ç bÕs¡¢yÓT+≥Ø |ü+<∏ë #˚|ü{≤º+. Çe˙ï
m+‘√ $\TyÓ’q >∑TDbÕsƒê\T. s¡ø£Ô‘·s¡ŒD #˚dæ bı+~q
>∑TDbÕsƒê\T. |ü]dæú‘·T\T e÷sêj·TH˚ ù|]≥ eTT+<äT eP´Vü‰˙ï
n≥T ‘·sê«‘· |ü+<∏ëqT e÷s¡TÃø√yê\ì ø√s¡T≈£îH˚ $|ü¢e
Hêj·T≈£î\÷, y˚T<∏ëe⁄\÷ >∑‘·+˝À $|ü¢y√<ä´eT+ qT+&ç bı+~q
>∑TDbÕsƒê*ï m\¢|ü⁄&ÉT >∑eTq+˝À e⁄+#·Tø√yê*.
ø£qTø£ Á>±MTD Ä]∆ø£ e´edüú˝À dü+uÛÑ$+#êj·Tì ø=+<äs¡T
uÛ≤$düTÔqï e÷s¡TŒ\ dü«uÛ≤yêìï n<Ûä´j·Tq+ #˚dæ, dü¬s’q
ne>±Vü≤q≈£î sêe\dæq nedüs¡+ e⁄qï~. ô|’q ù|s=ÿqï
$wüj·÷\T ø=+<äs¡T uÛ≤$düTÔqï≥T¢ ì»yÓTÆ‘˚ $|ü¢eø±s¡T\T ‘·eT
ø±s¡´Áø£e÷ìï, |ü+<∏ëq÷ e÷s¡TÃø√e\dæ e⁄+≥T+~. nsTT‘˚ á
|ü]o\q, n<Ûä´j·Tq+ nH˚$ ø£wüº+‘√ ≈£L&ÉT≈£îqïyÓ’Hê,
nedüs¡yÓTÆq$ ≈£L&Ü. á ôd$THêsY |üÁ‘·+˝À kÕ<Ûä´yÓTÆq y˚Ts¡≈£î
e÷ n<Ûä´j·Tq+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ≈£î¢|üÔ+>± e÷ n_ÛÁbÕj·÷\T e´ø£Ô+
#˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. e÷ Ä#·s¡D≈£î ‘√&ÉT $$<Ûä ø±Áy˚T&é‡,
y˚T<Ûëe⁄\T, kÕe÷õø£ |ü]XÀ<Ûä≈£î\T ‘·eT ø£èwæ <ë«sê
yÓ\Te]+∫q $wüj·÷\qT ≈£L&Ü <äèwæº˝ÀìøÏ rdüT≈£îì e÷
|ü]o\Hê+XÊ\qT MT eTT+<äT+#·T‘·THêï+.
1917 Hê{Ï s¡cÕ´‘√ b˛*Ñ˚ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ bÕ]ÁXÊ$Tø£+>±
mH√ï¬s≥T¢ yÓqTø£ã&ç e⁄+~. 1905 s¡cÕ´ $|ü¢e+ qT+&ç
1917<ëø± dü«‘·+Á‘·<˚X¯yÓTÆq s¡cÕ´ bÕ]ÁXÊ$Tø£+>± m+‘√
yÓqTø£ã&ç e⁄+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ |ü]dæú‹ n~ø±<äT. Çø£ÿ&É sTT‘·s¡
eT÷&Ée Á|ü|ü+#· <˚XÊ\ø£+fÒ |ü]ÁX¯eT\T m≈£îÿe>± e⁄Hêï ne˙ï
kÕÁe÷»´yê<äT\‘√ ø£*dæ <äfi≤Ø\T ì]à+#·T≈£îqï |ü]ÁX¯eT\T.
yê{Ï˝À e#˚à ˝≤uÛ≤\T <˚X¯+ bÕ]ÁXÊ$Tø£+>± n_Ûeè~∆øÏ ø±ø£
kÕÁe÷»´yê<äT\T ‘·s¡*+#·Tø£ b˛e&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·THêïsTT. mìï
#Ó|ü≈£îHêï yê{Ï n_Ûeè~∆ uÛ≤s¡‘· Á|ü»\≈£î e⁄<√´>∑ neø±XÊ\T
ø£*Œ+#·˝Òø£ b˛‘·THêïsTT. n+<äTe\¢H˚ 70 XÊ‘·+ Á>±MTD
ÁbÕ+‘ê˝À¢ e´ekÕj·T+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç H˚{Ïø° J$‘·+
>∑&ÉT|ü⁄‘·THêïs¡T. n+<äTe\¢ 1917 s¡cÕ´ $|ü¢e+ e÷~]>±
uÛ≤s¡‘·<˚X¯ $|ü¢e+ Äø£dæàø£ kÕj·TT<Ûä ‹s¡T>∑Tu≤≥T s¡÷|ü+˝À
e⁄+&É<äT. #Ó’Hê≈£L eTq≈£L ø=ìï ‘˚&Ü\Tqï|üŒ{Ïø°, ø£cÕº\T
m≈£îÿe>± e⁄qï|üŒ{Ïø° eTq~ Á|ü<Ûëq+>± #Ó’Hê $|ü¢e+ e÷~]>±
ªªBs¡Èø±\ø£ Á|üC≤j·TT<ä∆ |ü+<∏ëμμ˝À kÕπ> $|ü¢e+>±H˚ e⁄+≥T+<äì
y˚TeTT n_ÛÁbÕj·T |ü&ÉT‘·THêï+. #Ó’Hê≈£L, uÛ≤s¡‘· <˚XÊìø° eT<Ûä´ >∑\
b˛*ø£\÷, ‘˚&Ü\ô|’ e÷bÕغ 1981 πø+Á<ä |”¢q+ ÄyÓ÷~+∫q
ªªeTÚ*ø£ bÕsƒê˝À¢H˚μμ $es¡+>± ù|s=ÿHêï+. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À
bÕ]ÁXÊ$Tø£ |ü⁄Hê~ #Ó’Hê ø£+fÒ m≈£îÿe e⁄qï+<äTq ø±]à≈£î\
b˛sê{≤\≈£î #Ó’Hê˝À ø£+fÒ eTq+ n~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´+ sTTe« e\dæ
e⁄+≥T+~: |ü]dæú‘·T\qT ã{Ϻ |ü≥ºD≤˝À¢ dü+uÛÑ$+#˚ ‹s¡T>∑Tu≤≥¢≈£î
≈£L&Ü #Ó’Hê ø£+fÒ m≈£îÿe ÁbÕ<Ûëq´‘· sTTe« e\dæ e⁄+≥T+~.
e´ekÕj·T+˝À ô|≥Tºã&ç<ëØ e´ekÕj·T |ü<ä∆‘·T\T m≈£îÿe>±
n_Ûeè~∆ #Ó+~q ÁbÕ+‘ê˝À¢ uÛÑ÷$T düeTdü´‘√bÕ≥T e´ekÕj·T
≈£L© b˛sê{≤\≈£î ≈£L&Ü n~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´‘· sTTe« e\dæ
e⁄+≥T+~. Ç˝≤ |ü]dæú‘·T\≈£î ‘·–q $<Ûä+>± b˛sê≥ |ü<ä∆‘·T\÷,
s¡÷bÕ\T #˚|ü&ÉT‘·÷ Bs¡Èø±\ b˛sê≥ |ü+<∏ë˝À |ü⁄s√>∑$T+#·e\dæ
e⁄+≥T+~. n+<äTe\¢ eTôVAbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ˝…ìHé, kÕº*Hé\T
e´ekÕj·Ts¡+>∑+ô|’ #˚dæq uÀ<Ûäq\q÷ n<Ûä´j·Tq+ #˚dü÷Ô
ì]›wüº+>± $|ü¢e e÷s¡Z+˝À Á|üj·÷D+ kÕ–+#ê*. s¡cÕ´ $|ü¢yêìø°
uÛ≤s¡‘· $|ü¢yêìø° kÕj·TT<Ûä+>± sêC≤´~Ûø±s¡+ #˚düT≈£îH˚ ˇø£ÿ
n+X¯+˝ÀH˚ Á|ü<ÛëqyÓTÆq kÕMT|ü´‘· e⁄+<äH˚ $wüj·T+ >∑eTì+#ê*:
s¡cÕ´ |ü+<∏ëqT neT\T #˚dæ s¡D~y˚ Hêj·Tø£‘ê«q dæ.|æ.◊. $|òü\+
#Ó+~+<äH˚ yêdüÔyê*ï ≈£L&Ü eTq+ >∑eTq+˝À e⁄+#·Tø√yê\ì
e÷ n_ÛÁbÕj·T+.
$|ü¢yê_Ûe+<äHê\‘√...
πø+Á<ä ø£$T{°
dæ.|æ.◊. (j·T+.j·T˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
 ¬s’õ+>¥ q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ kÕÁe÷»´yê<ä j·TT<ä∆ y˚T|òü÷\T !
>∑‘· ø=~› HÓ\\T>± n+‘·sê®rj·T yês¡Ô˝À¢ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ˇø£
Á|ü<Ûëq n+X¯+>± yês¡Ô˝À¢ HêqT‘√+~. á yês¡Ô\qT Á|ü<Ûëq+>±
düwæºdüTÔqï~ nyÓT]ø±, ◊s√bÕ\≈£î #Ó+~q ãVüQfi¯C≤‹ ø±s=Œπs{Ÿ
MT&çj·÷ ø£+ô|˙\T. ø±>± Ç+&çj·÷‘√ düVü‰ Ç‘·s¡ eT÷&√ Á|ü|ü+#·
<˚XÊ\˝Àì ∫Hêï, ô|<ë› yêsêÔ dü+düú\˙ï á yêsêÔ ø£<∏äHê\qT Áø£eT+
‘·|üŒ≈£î+&Ü yÓ÷dæ ô|&ÉT‘·THêïsTT. yêdüÔyê\ CÀ*øÏ b˛≈£î+&Ü
nyêdüÔyê\H˚ yêdüÔyê\T>± HÓ‹Ô MT<ä y˚düT≈£îì Á|ü#ês¡+ #˚düTÔHêïsTT.
uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À nsTT‘˚ ÁbÕ+rj·T uÛ≤wü |üÁ‹ø£\T ôd’‘·+ |ü•ÃeT
ø±s=Œπs{Ÿ |üÁ‹ø£\T #Óù|Œ nã<ë∆\qT, ns¡∆ dü‘ê´\qT >=|üŒ yêsêÔ
ø£<ÛäHê\T>± Á|ü»\ eTT+<äT ñ+#·T‘·THêïsTT. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷˝À øÏ+-
CÀ+>¥-ñHé ù|s¡T‘√ j·TTe ìj·T+‘· ˇø£&ÉTHêï&É˙, n‘·qT |æ∫Ã
yê&É˙, nyÓT]ø±‘√ j·TT<ä∆+ ø√dü+ ñÁs¡÷‘·\÷>∑T‘·THêï&É˙, es¡dü
ô|{Ϻ nDTu≤+ãT\T ì]àdüTÔHêï&É˙, nDTu≤+ãT ã≥Hé ô|’q y˚\T ô|{Ϻ
≈£Ls=Ãqï á j·TTe sêø£ådüT&ÉT @ ø£åD+˝ÀHÓ’Hê |æ∫à eTT~] ã≥Hé
H√πøÿkÕÔ&É˙, ‘êqT e÷Á‘·+ $˝≤düe+‘·yÓTÆq uÛÑeHê\˝À ≈£î\T≈£î‘·÷
Á|ü»\qT <ä]Á<ä+˝ÀøÏ HÓ{Ϻy˚düTÔHêï&É˙, Á|üC≤kÕ«eT´ Á|æj·TT˝…’q ‘·q
e´‹πs≈£î\qT #·+ù|düTÔHêï&É˙... á yêsêÔ ø£<∏äHê\ kÕsê+X¯+.
|æ∫à eTT~]q j·TTe ìj·T+‘·qT ø£≥º&ç #˚ùd+<äT≈£î, ‘·<ë«sê ‘·eT
(nyÓT]ø±) <˚XÊìï s¡øÏå+#·Tø√e&Üìø°, nyÓT]ø±‘√ bÕ≥T Á|ü|ü+#êìøÏ
≈£L&Ü øÏ+`CÀ+>¥`ñHé |”&É e~*+#˚+<äT≈£î nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT
&=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t ø£+ø£D+ ø£≥Tº≈£îHêï&É˙, n+<äTø√dü+ $$<Ûä |ü<∏äø±\qT
nyÓT]ø± s¡∫düTÔqï<ä˙, ˇø£ y˚fi¯ j·TT<ä∆+ n+≥÷ eùdÔ Á|ü|ü+#·+ n+‘ê
nyÓT]ø±≈£î, &=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t≈£L n+&É>± ñ+&Ü\˙, eT<䛑·T Çyê«\˙
á yêsêÔ ø£<ÛäHê\T ø=ìï kÕs¡T¢ Á|ü‘·´ø£å+>± eT] ø=ìï kÕs¡T¢ |üs√ø£å+>±
dü+<˚XÊ\T ÇdüTÔHêïsTT.
nD≤«j·TT<Ûä ø√D+
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ nDT u≤+ãT\qT kÕ≈£î>± #·÷|ü⁄‘·÷ nyÓT]ø±,
◊s√bÕ\‘√ bÕ≥T ◊ø£´sê»´ dü$T‹ uÛÑÁ<ä‘ê dü$T‹ ø=~› yêsê\ ÁøÏ‘·+
n‘·´+‘· ø£]ƒqyÓTÆq Ä+ø£å\qT Á|üø£{Ï+∫+~. z yÓ’|ü⁄ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷
Á|ü»\T <ä]Á<ä+˝À eT>∑TZ‘·THêïs¡ì ø£˙ïfi¯ó¢ ô|≥Tº≈£î+≥÷ eTs√yÓ’|ü⁄ n<˚
Á|ü»\qT rÁe Çã“+<äT\ bÕ\T #˚ùd yêDÏ»´, Ä]∆ø£ Ä+ø£å\qT ◊sêdü,
|ü•ÃeT <˚XÊ\T Á|üø£{Ï+#êsTT. >∑‘· ø=~› HÓ\\ ø±\+˝ÀH˚ ¬s+&ÉT
$&É‘·\T>± Ä+ø£å\qT Á|üø£{Ï+∫ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ Á|ü»\T ‘·j·÷s¡T #˚ùd
düs¡T≈£î\≈£î m>∑TeT‹ e÷¬sÿ≥T¢ ˝Ò≈£î+&Ü Ä≥+ø±\T $~Û+#ês¡T. ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷≈£î á Ä+ø£å\ e\¢ _*j·THé &Ü\s¡¢ $\Te #˚ùd m>∑TeT‘·T\≈£î
e÷¬sÿ{Ÿ s¡<ä›sTT+~. n‹ ∫qï <˚X¯yÓTÆq ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ yÓTT‘·Ô+ yê]¸ø£
m>∑TeT‘·T\T 4 _*j·THé &Ü\s¡T¢. nq>± ‘êC≤ Ä+ø£å\ e\¢ 25%
m>∑TeT‹ Ä<ëj·÷ìï Ä <˚X¯+ ø√˝ÀŒsTT+~. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷
m>∑TeT‘·T˝À¢ n‹ ô|<ä› yê{≤<ës¡T nsTTq #Ó’Hê ôd’‘·+, ‘êC≤ Ä+ø£å\
<ä]$T˝≤, ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ qT+&ç u§>∑TZ ~>∑TeT‘·T˝À¢ ø√‘· ô|≥º&É+‘√ Ä
∫qï <˚X¯+ Ä]∆ø£+>± Á|ü‹≈£L\ |ü]dæ∆‹ì m<äTs=ÿ+{À+~. ìC≤ìøÏ
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ |ü•ÃeT <˚XÊ\T, ◊sêdü\T Ä+ø£å\T $~Û+#·&É+ Ç~
ø=‘·Ô ø±<äT. 1950-53 ø=]j·÷ j·TT<ä∆+ eTT–dæq|üŒ{Ï qT+&ç ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷qT yÓ+{≤&ç y˚~ÛdüTÔqï nyÓT]ø±qT e~*, u≤~Û‘· <˚X¯yÓTÆq ñ‘· Ôs¡
ø=]j·÷H˚ <√wæ kÕ∆q+˝À ì\u…{Ϻ ◊ø£´sê»´ dü$T‹ $&É‘·\T $&É‘·\T>±
nH˚ø£e÷s¡T¢ yêDÏ»´, Ä]∆ø£, <Í‘·´, e´øÏÔ>∑‘· Ä+ø£å\T $~Û+∫+~. á
Ä+ø£å˝Ò Ä <˚XÊìï ˇ+≥]ì #˚XÊsTT. ø±>± ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷j˚T ÇqT|ü
‘Ós¡ ì]à+#·T≈£îì ˇ+≥]>± ã‘·T≈£î‘√+<äì m<äTs¡T ì+<ä y˚dæ
<äTÁwüŒ#ês¡+ #˚XÊs¡T.
yÓ’XÊ\´+˝À ‘Ó\+>±D sêÁcÕºìøÏ ø±düÔ m≈£îÿe>± ñ+&˚ ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷ »HêuÛ≤ πøe\+ 2.50 ø√≥T¢. Ç+‘· ∫qï <˚X¯+ô|’ nyÓT]ø±,
◊s√bÕ\T ø£≥º>∑≥Tº≈£îì m+<äT≈£î ø£ø£å kÕ~ÛdüTÔqï≥T¢? dü+<äT ∫es¡ ø±ø±
ôVA≥˝Ÿ˝À ñ∫‘·+>± ù||üsY #·~$ bò˛E\T ø=fÒº ã&ÉT<ë∆sTT\T ≈£L&Ü
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ bÕ\≈£î\qT ‹{Ϻb˛ùd˝≤ ˇø£ |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+
ndü‘ê´\qT, ns¡∆ dü‘ê´\qT m+<äT≈£î Á|ü#ês¡+˝À ô|&ÉT‘·Tqï≥T¢?
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ nDT u≤+ãT\T ì]à+∫ Á|ü|ü+#êìøÏ XÊ+‹
˝Ò≈£î+&Ü #˚düTÔqï<äì nyÓT]ø±, ◊s√bÕ\T Äs√|ædüTÔHêïsTT. nyÓT]ø±,
»bÕHé\ô|’ nDT u≤+ãT\T Á|üjÓ÷–kÕÔeTì ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷
u…~]düTÔqï<äì #Ó|üŒuÀ‘êsTT. Çsêø˘ ô|’q ny˚ Äs√|üD\T #˚dæq |ü•ÃeT
<˚XÊ\T Ä <˚X¯+ ô|’q <ë&ç #˚dæ \ø£å\ eT+~ì #·+bÕsTT. |üdæ _&ɶ\≈£î
bÕ\T, eT+<äT\T ˝Ò≈£î+&Ü e÷&ÜÃsTT. Ä <˚X¯ C≤rj·T ôd’Hê´ìï s¡<äT›
#˚dæ ÇkÕ¢$Tø˘ ùdº{Ÿ ˝≤+{Ï f…Ás¡]düTº dü+düú\T |ü⁄≥º >=&ÉT>∑T˝≤¢ |ü⁄≥Tº≈£î
sêe&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT. wæj·÷, düT˙ï\ eT<Ûä´ ‘·>∑e⁄\T ô|{Ϻ
m&É‘Ó>∑ì s¡ø£ÔbÕ‘êìøÏ ø±s¡D+ nj·÷´sTT. nyÓT]ø± <äTsêÁø£eTD≈£î
m<äTs=&ç¶ b˛sê&çq Á|ü‹|òüT≥Hê ÁX‚DT\ ô|’q s¡kÕj·Tq Äj·TT<Ûë\‘√
5 qe+ãsY 1`15, 2017, dæøÏ+Á<ëu≤<é, dü+|ü⁄{Ï ` 4, dü+∫ø£ ` 20
bÕ≥T, &ç|æ¢f…&é j·TTπsìj·T+ u≤+ãT\T Á|üjÓ÷–+#êsTT. ø±˙ dü<ë›+
VüQùd‡Hé <ë#ê&Éì #Ó|æŒq s¡kÕj·Tq, nDT u≤+ãT\T e÷Á‘·+
ˇø£ÿ≥+fÒ ˇø£ÿ{Ï ≈£L&Ü ø£ìô|≥º˝Òø£b˛j·÷sTT. n<˚eTì n&ç–‘˚ C≤]®
ãTwt (nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT), {À˙ u…¢sTTsY (Á_≥Hé Á|ü<Ûëì)\T n‘· ´+‘·
‘˚*ø£>± ªkÕØμ #Ó|æŒ ‘·|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T. e÷qyê_Ûe~∆ dü÷∫ø£˝À n‘·´+‘·
ñqï‘· kÕ∆sTT˝À ñqï ˇø£ <˚XÊìï düs¡« HêX¯q+ #˚dæ r]>±Z ªkÕØμ #Óù |Œ
nyÓT]ø±, ◊s√bÕ bÕ\≈£î\ ø£+fÒ $T+∫q sêø£åkÕ<ÛäeTT\T ñ+&É>∑\sê?
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷>±˙, Ä <˚X¯ bÕ\≈£î&ÉT >±˙ ˇø£ <˚X¯+ CÀ*øÏ yÓ[¢+~
˝Ò<äT. bıs¡T>∑TH˚ ñqï <äøÏåD ø=]j·÷˝À 40øÏ ô|’>± nDT u≤+ãT\T
yÓ÷Vü≤]+∫q nyÓT]ø± qT+&ç Ä‘·à s¡ø£åD ø√dü+ ˇø£{Ï ¬s+&ÉT nDT
u≤+ãT\T ‘·j·÷s¡T #˚düT≈£îqï+<äT≈£î ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ bÕ\≈£î&ÉT |æ#√Ã&ÉT,
eT÷s¡Tâ&ÉT, j·TT<ä∆ |æbÕdæ nì Äs√|æ+#·&É+ m˝≤ ns¡ú+ #˚düTø√yê*?
Ä Äs√|üD\qT qeTà&É+, Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+ m+‘· ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe‘·q+
ø±yê*?
nyÓT]ø±, ◊s√bÕ\ u…~]+|ü⁄\≈£î ˝§+– *_j·÷ e÷J n<Ûä´≈£åî&ÉT
eTVü≤eTà<é >∑&Ü|ò” ‘·q <˚X¯ nDT ø±s¡´Áø£e÷ìï 2003˝ÀH˚ u§+<ä˝À
ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. s¡kÕj·Tq Äj·TT<Ûë\qT ìs¡÷à*+#ê&ÉT. j·TTπsìj·T+
ì\«\qT ≈£L&Ü U≤∞ #˚düT≈£îHêï&ÉT. ‘·<ë«sê nyÓT]ø±, |ü•ÃeT
sêC≤´\‘√ XÊ+‹ kÕ~Û+#·e#·Ãì >∑&Ü|ò” Ä•+#ê&ÉT. Ä s√E˝À¢
nyÓT]ø±, ◊s√bÕ <˚XÊ\T >∑&Ü|ò” ô|’q Á|üX¯+dü\T ≈£î]|æ+#êsTT.
Á|ü|ü+#· <˚XÊ\T, eTTK´+>± nD≤«j·TT<Ûë\T dü+bÕ~+#ê\ì ø√s¡T≈£îH˚
<˚XÊ\T *_j·÷/>∑&Ü|ò”ì #·÷dæ bÕsƒê\T H˚s¡TÃø√yê\ì Væ≤‘·uÀ<Ûä ôd’ ‘·+
$»jYTX‚KsY
#˚XÊsTT. (>∑&Ü|ò” qT+&ç bÕsƒê\T H˚sê«*‡q nedüs¡+ ‘·eT≈£î e÷Á‘·+
˝Ò<äqï~ nyÓT]ø±, ◊s√bÕ <˚XÊ\ n*œ‘·, nÁ|üø£{Ï‘·, Ä~Û|ü‘·´|üPs¡«ø£
dü÷Á‘·+!) Ä $<Ûä+>± |ü•ÃeT sêC≤´\ Ä~Û|ü‘·´ <ëVü‰ìï ì\Te]+#·>∑\
Äj·TT<Ûë\qT e<äT\T≈£îqï >∑&Ü|ò” 2011 Hê{Ï ªns¡uŸ edü+‘·+μ˝À
n‘·´+‘· düT\uÛÑyÓTÆq {≤¬sZ{Ÿ>± nyÓT]ø±, ◊s√bÕ\≈£î <=]øÏb˛j·÷&ÉT .
Ä<äs¡Ù >∑&Ü|ò” ø±kÕÔ ìj·T+‘· >∑&Ü|ò” nj·÷´&ÉT. *_j·÷ Á|ü»\qT
kÕeT÷Væ≤ø£+>± e~Û+#·uÀ‘·Tqï s¡ø£Ô |æbÕdæ nj·÷´&ÉT. ◊sêdü uÛÑÁ<ä‘ê
dü$T‹ ø£~*+~. ns¡uŸ ©>¥ yÓTTK+ #êfÒdæ+~. ‘·sê«‘· uÛÑÁ<ä‘ê
dü$T‹‘√ (nyÓT]ø±, Á_≥Hé, ÁbòÕHé‡\‘√) #˚‘·T\T ø£*|æ+~. |òü*‘·+>±
>∑&Ü|ò”, nyÓT]ø± ô|+∫ b˛wæ+∫q Ä˝Ÿ-U…’<ë >∑T+|ü⁄\ #˚‘·T˝À¢ Vü≤‘· ´≈£î
>∑Ts¡j·÷´&ÉT. >∑&Ü|ò” ˝Òì *_j·÷ ≈£îø£ÿ\T ∫+|æq $düÔ] nsTT+~.
f…Ás¡]düTº\qT ‘·j·÷s¡T #˚dæ $<˚XÊ\≈£î m>∑TeT‹ #˚ùd ø£sêà>±s¡+>±
ne‘·]+∫+~. Ç|üŒ{Ïø° *_j·÷≈£î dæús¡yÓTÆq Á|üuÛÑT‘·«+ ˝Ò<äT. nH˚ø£
>∑T+|ü⁄\T, Á>∑÷|ü⁄\T Ä <˚XÊìï |ü+#·T≈£îì @\T‘·THêïsTT. Á|ü»\≈£î
XÊ+‹, dæús¡yÓTÆq Jeq+ ø£s¡TesTT+~. n‘·´<äT“¤‘·yÓTÆq ˙{Ï ÁbÕC…≈£îº\qT
ì]à+∫, m&Ü] <˚XÊìï düdü´XÊ´eT\ <˚X¯+>± e÷]Ãy˚dæ e÷qyê_Ûe~∆
dü÷∫ø£˝À |ü•ÃeT <˚XÊ\ düs¡düq ì\u…{Ϻq >∑&Ü|ò” #˚dæq ‘·|ü⁄Œ ˇø£ fÒ.
|ü•ÃeT <˚XÊ\ Ä~Û|ü‘·´ j·TT<ä∆ |æbÕdüT\qT <ä÷s¡+>± ô|≥º>∑\
s¡kÕj·Tq, nD≤«j·TT<Ûä ø±s¡´Áø£e÷ìï, n<˚ j·TT<ä∆ |æbÕdüT\‘√ XÊ+‹
\_Û+#·>∑\<äqï ÄX¯‘√, dü«j·T+>± s¡<äT› #˚düTø√e&É+. ‘·q nD≤«j·TT<Ûä
ø±s¡´Áø£e÷ìï ø=qkÕ–+∫ ñqï≥¢sTT‘˚ ãVüQXÊ *_j·÷ Á|ü»\T H˚&ÉT
m<äTs=ÿ+≥Tqï |ü]dæ∆‹ e∫à ñ+&˚~ ø±<äT. Ä <˚X¯+ |ü•ÃeT
kÕÁe÷»´yê<ä |æ∫à ≈£îø£ÿ\ $wü|ü⁄ >±≥¢≈£î ã˝…’ ñ+&˚~ ø±<äT.
á H˚|ü<Ûä´+˝À #·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT |ü≥Tºã{Ϻ nD≤«j·TT<Ûë\T
ì]à+#·T≈£îqï ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ bÕ\≈£î\T |æ#√Ãfi¯¢ì #Ó|üŒ>∑\e÷?ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷ bÕ\≈£î&ÉT |æ∫Ãyê&Ü ø±<ë nqï~ eTs=ø£¬ses√ #Ó|üŒe\dæq
nedüs¡+ ˝Ò<äT. nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT &=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t Vü≤j·÷+
yÓTT<ä\j·÷´ø£ ª&Ó’¬sø£ºsY Ä|òt H˚wüq˝Ÿ Ç+≥*C…Hé‡μ >± ìj·T$T‘·T˝…’q
&˚ìj·T˝Ÿ πs ø={Ÿ‡ Ç{°e\ ˇø£ Ç+≥s¡÷«´˝À @+ #ÓbÕŒ&√ #·÷&É+&ç:
ªªÄj·Tq (øÏ+`CÀ+>¥-ñHé) ãVæ≤s¡+>∑ Á|ües¡Ôqã{Ϻ Äj·Tq mes¡T,
Äj·Tq Ä˝À#·q\T @$T{Ï, @+ #˚j·TuÀ‘·THêï&ÉT nqï n+XÊ\ô|’ ø=ìï
nqTe÷Hê\T ø£\>=#·TÃ. ø±˙ e÷ (>∑÷&ÛÉ#ês¡ esêZ\) ˝À‘Ó’q $X‚¢wüD˝À
e∫Ãq |òü*‘ê\qT ã{Ϻ #·÷ùdÔ Äj·Tq nkÕ<Ûës¡D ‘·s¡Vü‰ e´øÏÔ ø±e#·TÃ
>±˙, K∫Ñ·+>± |æ∫Ãyê&ÉT e÷Á‘·+ ø±<äT. Äj·Tq #·s¡´\ yÓqTø£
düùV≤‘·Tø£‘· ñqï~ ≈£L&Ü. m˝≤¬>’Hê ‘·eT eTqT>∑&É ø=qkÕ–+#·&Éy˚T Ä
düùV≤‘·Tø£‘·. ‘êeTT eTqT>∑&É m˝≤ ø=qkÕ–+#ê*, ‘·q sê»´ bÕ\q≈£î
eTqT>∑&É m˝≤, ˇø£ <˚X¯+>± ‘·eT eTqT>∑&É m˝≤ ø=qkÕ–+#·&É+
nqï<˚ Äj·Tq #·s¡´\ yÓqTø£ ñqï ø±s¡D+. Á|ü|ü+#·+˝À Ç‘·s¡ #√≥¢
@+ »]–+<√ Äj·Tq #·÷XÊ&ÉT. Ç‘·s¡ <˚XÊ\‘√ b˛*Ñ˚ nD≤«j·TT<Ûä
|ü{ÏeT >∑\ <˚XÊ\T dü+bÕ~+∫q ª<ë&ç ìyês¡ø£μ X¯øÏÔ, (n+‘·sê®r
sê»ø°j·÷˝À¢) yê] |üs¡|ü‹... Äj·Tq #·÷XÊ&ÉT. nDT ø±s¡T¶ CÒãT˝À
ñ+#·T≈£î+fÒ <ë&ç ìyês¡ø£ kÕeTs¡∆´+ (ˇø£ <˚XÊìøÏ nD≤«j·TT<Ûä+
ñqï|ü⁄&ÉT Ä <˚X¯+ô|’ X¯Á‘·T <˚X¯+ ˝Ò<ë Ä~Û|ü‘·´ <˚X¯+ yÓTT<ä{Ï
<ë&ç/<Óã“ y˚j·T&ÜìøÏ kÕVü≤dæ+#·<äT. <ë&ç #˚ùdÔ m<äTs¡T <ë&ç˝À
nD≤«j·TT<Ûä+ Á|üjÓ÷–+#·e#·Ãqï uÛÑj·T+ ñ+≥T+~. BìH˚ Ä+>∑¢+˝À
&ç≥¬sHÓ‡ÿbÕdæ{° n+{≤s¡T. ‘Ó\T>∑T˝À düe÷Hêsê∆ìï Ç#˚à |ü<ä+ ñqï≥T¢
˝Ò<äT. Á|üdüTÔ‘êìøÏ ìyês¡D≤ kÕeTs¡∆´+ ˝Ò<ë n&ɶ–+|ü⁄ kÕeTs¡∆´+ nì
#Ó|ü⁄Œ≈£î+<ë+ - s¡#·sTT‘·) #ê˝≤ n~Ûø£+>± düeT≈£Ls¡T‘·T+~. ‘·eT
nD≤«j·TT<Ûä ø±s¡´Áø£eT+ e<äT\T≈£îqï+<äT≈£î *_j·÷, ñÁ¬øsTTHé ‘·~‘·s¡
<˚XÊ\T m<äTs=ÿqï |ü]D≤e÷\ qT+&ç eTq+ H˚s¡TÃ≈£îqï bÕsƒê\T
<äTs¡<äwüºeXÊ‘·÷Ô... @$T≥+fÒ, MT <ä>∑Zs¡ nD≤«j·TT<Ûë\T ñqï≥¢sTT‘˚,
yê{Ïì m|üŒ{Ïø° e<äT\Tø√e<äT›... MT e<ä› n$ ˝Òø£b˛‘˚ dü+bÕ~+#·+&ç
nì. Ç|ü⁄Œ&ÉT #ê˝≤ <˚XÊ\T nD≤«j·TT<Ûë\T dü+bÕ~+#·&É+ m˝≤ nì
Ä˝À∫düTÔHêïsTT. Ä $wüj·T+˝À ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ø£+fÒ >∑{Ϻ>± mes¡÷
˝Òs¡T....μμ
Ç<˚ ô|<ä› eTìwæ ÇsêHé nD≤«j·TT<Ûä ø±s¡´Áø£eT+ $wüj·T+˝À
2008˝À z Ä]ºø£˝Ÿ sêdü÷Ô @eTHêï&É+fÒ...
ªªÇkÕ¢$Tø˘ ]|ü_¢ø˘ Ä|òt ÇsêHé≈£î nD≤«j·TT<Ûä kÕeTs¡∆´+
dü+bÕ~+#·&É+ eTq≈£î eP´Vü‰‘·àø£+>± uÛÑÁ<ä+ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ
nyÓT]ø± <ë&ç »s¡>∑≈£î+&Ü n~ n&ÉT¶≈£î+≥T+~. eTq <ë&çì
n&ÉT¶≈£îH˚+<äT≈£î ÇsêHé nD≤«j·TT<Ûä kÕeTs¡∆´+ dü+bÕ~+#·≈£î+&Ü
ñ+&Ü\+fÒ eTq+ Ä <˚X¯+ô|’ <ë&ç #˚j·÷*.μμ
ø±ã{Ϻ ∫qï <˚XÊ\T nD≤«j·TT<Ûë\T dü+bÕ~+#·T≈£î+&Ü nyÓT]ø±,
◊s√bÕ <˚XÊ\T m+<äT≈£î n&ÉT¶≈£î+≥THêïsTT? Ä ∫qï <˚XÊ\T yÓTT<ä{Ï
<ë&ç>± nyÓT]ø±ô|’ nD≤«j·TT<Ûä <ë&ç #˚kÕÔj·THê? ø±H˚ ø±<äT. n˝≤ @
<˚X¯yÓTÆHê yÓTT<ä{ÏkÕ] nyÓT]ø±ô|’ nDT <ë&ç #˚ùdÔ Ä <˚XÊìï
HêeTs¡÷bÕ\T ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·T>∑\ kÕeTs¡∆´+ nyÓT]ø±≈£î ñqï<äì nìï
<˚XÊ\≈£L ‘Ó\TdüT. yêdüÔe ø±s¡D+ @$T≥+fÒ nyÓT]ø±j˚T m|ü⁄Œ&ÉHêï
Ä ∫qï <˚XÊ\ô|’, ‘·q Ä]∆ø£, sê»ø°j·T Á|ü|ü+#ê~Û|ü‘·´+
ø=qkÕ–+#·&É+ ø√dü+, <ë&ç #˚j·÷\ì uÛ≤$ùdÔ n|ü⁄Œ&ÉT yê{Ï e<ä› ñqï
nD≤«j·TT<Ûë\T nyÓT]ø±ì uÛÑj·Tô|&É‘êsTT ø£qTø£. Á|ü‹ ∫qï <˚X¯eT÷
nD≤«j·TT<Ûä+ dü+bÕ~+#·T≈£î+fÒ nyÓT]ø± Ä <˚XÊ\ô|’ <ë&ç #˚ùd
Ä˝À#·qH˚ $s¡$T+#·Tø√yê*‡ ñ+≥T+~. Çø£ nyÓT]ø± Ä~Û|ü‘·´+, Ä
e÷≥≈£î eùdÔ Ä~Û|ü‘·´+˝À ñqï @ kÕÁe÷»´yê<ä <˚X¯ Ä~Û|ü‘·´+
nsTTHê Á|üe÷<ä+˝À |ü&çb˛‘·T+~. e÷¬sÿ{Ÿ $düÔs¡D≈£î <ës¡T\T
eT÷düT≈£îb˛‘êsTT. Ä]∆ø£ dü+øå√uÛÑ+ #·T≥TºeTT&ÉT‘·T+~. n~ ø±kÕÔ
dü«$HêX¯Hêìπø <ë] rdüTÔ+~.
n+<äTπø nD≤«j·TT<Ûë\T ˝Òì <˚XÊ\T ø=‘·Ô>± nD≤«j·TT<Ûë\T
dü+bÕ~+#·Tø√≈£î+&Ü ô|<ä› <˚XÊ\T $$<Ûä ˇ|üŒ+<ë\T #˚düT≈£îHêïsTT. Ä
ˇ|üŒ+<ë*ï nD«ÁdüÔ, nD«ÁdüÔ s¡Væ≤‘· <˚XÊ\ô|’ düe÷q+>± s¡T<ë›sTT.
nD«ÁdüÔ yê´|æÔ ìs√<Ûäø£ ˇ|üŒ+<ä+ (mHé|æ{Ï) düeTÁ>∑ nDT|üØø£å\ ìùw<Ûä
ˇ|üŒ+<ä+ (dæ{Ï_{Ï) yÓTT.$ Ä ø√e˝Àìy˚. Ç|üŒ{Ïπø nD≤«j·TT<Ûë\T
dü+bÕ~+∫q eT÷&√ Á|ü|ü+#· <˚XÊ\T eT]ìï nDT |üØø£å\T
»s¡|ü≈£î+&Ü, eT]+‘· nDT kÕ+πø‹ø£ kÕeTs¡∆´+ dü+bÕ~+#·Tø√≈£î+&Ü
á ˇ|üŒ+<ë\ <ë«sê ìs√~ÛdüTÔHêïsTT.
nD≤«j·TT<Ûä uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ eT]+‘· kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ n_Ûe~∆
#˚düTø√≈£î+&Ü 1970\ qT+&ç nyÓT]ø±, ◊s√bÕ\T Ç+&çj·÷ ô|’q nDT
ìùw<Ûä+ neT\T #˚XÊsTT. 2008˝À nyÓT]ø± ≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï ªªbÂs¡ nDT
ˇ|üŒ+<ä+μμ ‘√ uÛ≤s¡‘· <˚XÊìøÏ ªªnDT ˇ+≥]‘·q+μμ s¡<ä›sTTb˛sTT+<äì
eTq bÕ\≈£î\T #·+ø£\T >∑T<äT›≈£î+{≤s¡T. ø±˙ yêdüÔe+˝À »]–+~
@$T≥+fÒ uÛ≤s¡‘· <˚X¯+ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À »]ù| nDT |üØø£å\T (ˇø£ y˚fi¯
»]|æ‘˚) >±˙, dü+bÕ~+#˚ nDT |ü]C≤„q+ >±˙ n˙ï nyÓT]ø±
ø£qTdüqï˝À¢ »]π>˝≤ á ˇ|üŒ+<ä+ ã+<ÛäHê\T $~Û+∫+~. Ç+&çj·÷
Á|ü‹ nDT #·s¡´˙ &˚>∑ ø£fi¯fl‘√ ø±|ü˝≤ ø±j·T&ÜìøÏ nDT ø£sêà>±sê˝À¢
ì|òü÷ ¬øyÓTsê\T ô|fÒº+<äT≈£î
á ˇ|üŒ+<ä+˝À Ç+&çj·÷ n+^ø£]+∫+~. Ç+&çj·÷ì Ç˝≤π>
ˇ+≥]>± e~˝ÒùdÔ kı+‘·>± nDT |ü]C≤„q+ n_Ûe~∆ #˚düTø√e#·Ãqï
ô|<ä› nqTe÷q+ nyÓT]ø±≈£î ø£\>∑&É+ e\¢H˚ á ˇ|üŒ+<ëì¬ø’Hê
nyÓT]ø± sêø£ ‘·|üŒ˝Ò<äT. Áø£jÓ÷»ìø˘ Ç+»qT¢ ‘·j·÷s¡T #˚ùd kÕeTs¡∆´+
qT+&ç dü÷|üsY ø£+|üP´≥sY ‘·j·÷Ø es¡≈£L Ç+&çj·÷ 2000 dü+\
Äs¡+uÛÑ+ es¡≈£î |ü•ÃeT <˚XÊ\‘√ b˛{° |ü&ç+~. Ç+&çj·÷ kÕ+πø‹ø£,
nDT n_Ûe~∆ì ø£≥º&ç #˚ùd+<äT≈£î ªbÂs¡ nDT ˇ|üŒ+<ä+μ nyÓT]ø±
$dæ]q ˇø£ eP´Vü‰‘·àø£ bÕ∫ø£ e÷Á‘·y˚T.
 qe+ãsY
1`151`15, 2017,ôV’≤dæ<äøsÏ+êu≤<é
y˚T 2016, Á<ëu≤<é
, dü+, |üdü⁄+{|üÏ `⁄{Ï 33,
` 4,dü+dü∫ø£
+∫ø£` `1 20
j·TT<ä∆ ø√D+
Ç|üŒ{Ï es¡≈£L ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ düeTdü´>± #ÓãT‘·Tqï n+X¯+˝À
nD≤«j·TT<Ûä ø√D+ >∑T]+∫ e÷Á‘·y˚T eTq+ e÷{≤¢&ÉT≈£îHêï+. nyÓT]ø±
düwæº+∫q á düeTdü´≈£î >∑\ eTTK´ ø√D+ j·TT<ä∆ ø√D+. >∑{Ϻ>±
#ÓbÕŒ\+fÒ kÕÁe÷»´yê<ä Ä~Û|ü‘·´ j·TT<ä∆ ø√D+. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’
‘êC≤>± nyÓT]ø± ø±sê\T $T]j·÷\T q÷s¡&ÜìøÏ n~ #ÓãT‘·Tqï
ø±s¡D+ Ä>∑dtº HÓ\˝À ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ |üØøÏå+∫q K+&Ü+‘·s¡ øÏå|üDÏ
(◊dæs¡_m+``Ç+≥sY ø±+{ÏHÓ+≥˝≤“*dæºø˘ $Tôd’˝Ÿ). »bÕH˚›X¯+
ñ‘·Ôs¡+˝À ∫es¡ ñqï ôVA¬ø’ÿ&√ B«|ü+ MT<äT>± ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷
¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ◊dæã_m+\qT Á|üjÓ÷–+∫ |üØøÏå+∫+~. á ◊dæ_m+ \T
ôVA¬ø’ÿ&√ MT<äT>± yÓfi≤flj·Tqï e÷fÒ >±˙ n$ »bÕHé >∑>∑q‘·\+˝À
Á|üy˚•+#·˝Ò<äT. ˝Ò<ë »bÕHé C≤rj·T >∑>∑q‘·\ dü]Vü≤<äT›ì
n‹Áø£$T+#·˝Ò<äT. á ◊dæ»_m+ \T @ $<Ûä+>±q÷ »bÕHé ≈£î
Á|üe÷<äø£s¡+ ø±<äT. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ $Tôd’fi¯¢qT ≈£L*Ãy˚j·T&ÜìøÏ MTs¡T
m+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+#·˝Ò<äì »bÕHé n~Ûø±s¡T\qT Á|ü•ï+∫q|ü⁄Œ&ÉT
yê]∫Ãq düe÷<Ûëq+, ªªm+<äTø£+fÒ n$ »bÕHé≈£î Á|üe÷<äø£s¡+ ø±<äT
ø£qTø£μμ nì. »bÕHé ô|’q 370 yÓTÆfi¯fl m‘·TÔ˝À Á|üj·÷DÏ+∫ |üdæ|òæø˘ eTVü‰
düeTTÁ<ä+˝À (ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ qT+&ç) 1700 yÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+˝À ˙{Ïì
‘êøÏq ◊dæeT_m+ Á|üjÓ÷>∑+ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷≈£î Á|ü#ês¡ Á|üjÓ÷»q+
e÷Á‘·y˚T ø£*Œ+∫+~. á <ä÷s¡+ es¡≈£î y˚TeTT \øå±´\T #Û˚~+#·>∑\+
nqï &ç≥¬sHé‡qT e÷Á‘·y˚T ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ kÕ~Û+#·<ä*∫+~. Ä
düeTj·T+˝À nyÓT]ø±, <äøÏåD ø=]j·÷\T kÕ–düTÔqï $T\≥Ø Á&ç˝Ÿ≈£î
Á|ü‹düŒ+<äq>± ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ◊dæç_m+\T |üØøÏå+∫+~ ‘·|üŒ
j·TT<√∆Hêà<ä+‘√ ø±<äT. (ìC≤ìøÏ Ç˝≤+{Ï m‘·TÔ˝À nyÓT]ø± ¬sø°ÿ
$e÷Hê\T, ìs¡+‘·s¡+ nìï <˚XÊ\ô|’Hê ì‘·´+ ‹s¡T>∑T‘·T+{≤sTT.
ÇsêHé ˝≤+{Ï <˚XÊ\T |ü\Te÷s¡T¢ nyÓT]ø± ì|òü÷ $e÷Hê*ï
≈£L*Ãy˚dæq ñ<ëVü≤s¡D\T ñHêïsTT ≈£L&Ü.)
Bìπø nyÓT]ø±, »bÕHé, ◊s√bÕ <˚XÊ\T Vü‰Vü‰ø±sê\T #˚XÊsTT.
◊sêdü uÛÑÁ<ä‘ê dü$T‹ düe÷y˚X¯+ ø±yê\ì &çe÷+&é #˚XÊsTT. »bÕHé˝À
mqï&É÷ ˝Òì $<Ûä+>± ôd’s¡Hé\T yÓ÷–+∫ Á|ü»\qT düTs¡øÏå‘· Á|ü<˚XÊ\˝À
‘·\<ë#·Tø√yê\ì #Ó|üŒe\dæ e∫Ã+<äì |ü•ÃeT |üÁ‹ø£\T
}<äs¡>={≤ºsTT. nsTT‘˚ q÷´j·÷sYÿ f…ÆyéT‡ |üÁ‹ø£ (Ä>∑düTº 28, 2017)
Á|üø±s¡+ »bÕHé˝À ôd’s¡Hé\T yÓ÷–+~ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ $Tôd’˝Ÿ <ë&ç
#˚dæ+<äì #Ó|üŒ&ÜìøÏ ø±<äT. $Tôd’˝Ÿ qT+&ç eTTø£ÿ\T C≤]|ü&É‘êj˚TyÓ÷
C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·eTì »Hêìï ôV≤#·Ã]+#·&ÜìøÏ e÷Á‘·y˚T. á >√s¡+‘·
yês¡ÔqT ø=+&É+‘· #˚dæ |ü•ÃeT |üÁ‹ø£\T Á|ü#·T]ùdÔ <ëìøÏ ‘Ó\T>∑T
|üÁ‹ø£\T, #êHÓfi¯ó¢ ‘·eT≈£î ‘√∫q eTkÕ˝≤ CÀ&ç+∫ ôVA¬s‹Ô+#êsTT.
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ◊dædü_m+ $Tôd’˝Ÿ |üØø£å\qT kÕ≈£î>± #·÷|ü⁄‘·÷
nyÓT]ø± nsê#·ø±ìøÏ ‘Ós¡ rdæ+~. n<Ûä´≈£åî&ÉT &=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t ◊sêdü
y˚~ø£>± #˚düT≈£îì ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷≈£î ªªô|ò’sY n+&é |òü⁄´Øμμ (ì|ü⁄ Œ\T
eT]j·TT Áø√<Ûä+)‘√ ã<äT\T ÇkÕÔeTì VüQ+ø£]+#ê&ÉT. ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷ô|’ nDT <ë&ç ‘·|üŒ eTs√ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ˝Ò<äì |ü<˚ |ü<˚
e÷{≤¢&Ü&ÉT. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ <˚XÊìï HêeTs¡÷bÕ\T ˝Ò≈£î+&Ü #˚kÕÔeTì
Á|üø£{Ï+#ê&ÉT. >∑‘·+˝À mqï&É÷ @ n<Ûä´≈£åî&ÉT á ‘·s¡Vü‰˝À Á|ü‘·´ ø£å+>±
nDT ôV≤#·Ã]ø£\T C≤Ø #˚j·T˝Ò<äT. ªªnìï neø±XÊ\T fÒãT˝Ÿ MT<ä
ô|≥Tº≈£îHêï+μμ (|üs√ø£å+>± nDT u≤+ãT Á|üjÓ÷>∑+ ≈£L&Ü ˇø£ neø±X¯+
nì #Ó|üŒ&É+) n+≥÷ |üs√ø£å ôV≤#·Ã]ø£ #˚kÕπs ‘·|üŒ H˚s¡T>± ªªnDT <ë&ç
#˚kÕÔ+μμ nì nq˝Ò<äT. Á≥+|t u…~]+|ü⁄\T ‘·eT <˚X¯+ô|’ ªj·TT<ä∆
Á|üø£≥qμ ‘√ düe÷q+ nì ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ôV≤#·Ã]+∫+~. nyÓT]ø±
u≤+ãs¡T¢ ‘·eT <˚X¯+ô|’ m–]‘˚ ≈£L*Ãy˚kÕÔeTì ôV≤#·Ã]+∫+~.
Á≥+|t ôV≤#·Ã]ø£\≈£î ‘·>∑Z≥Tº>±H˚, ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ã<äT\T
ôV≤#·Ã]ø£qT ‘·D°ø£]dü÷Ô, nø√ºãsY ¬s+&√ yês¡+˝À nyÓT]ø±≈£î #Ó+~q
dü÷|üsY k˛ìø˘ u≤+ãs¡T¢ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ sêÁ‹ |üP≥ m–sêsTT.
‘·<ë«sê ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷qT ¬s#·Ã>={Ϻ düŒ+<äq sêãfÒº+<äT≈£î
Á|üj·T‹ï+∫+~ nyÓT]ø±. @ $Tôd’˝Ÿ ‘√H√ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ düŒ+~ùdÔ n<˚
n<äqT>± ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ j·TT<ä∆+ Á|üø£{Ï+#·e#·Ãì nyÓT]ø±
Ä•+∫+<äì |ü\Te⁄s¡T ì|ü⁄DT\T $X‚¢wæ+#·&É+ >∑eTHês¡Ω+. nyÓT]ø±
u≤+ãs¡¢≈£î »bÕHé, <äøÏåD ø=]j·÷\≈£î #Ó+~q ô|ò’≥sY C…{Ÿ\T ≈£L&Ü »‘·
ø£*XÊsTT. sêÁ‹ y˚fi¯˝À¢ á eT÷&ÉT <˚XÊ\T C≤sTT+{Ÿ Á&ç˝Ÿ #˚j·T&É+
Ç<˚ yÓTT<ä{ÏkÕ]. <äøÏåD ø=]j·÷≈£î ‘·÷s¡TŒq ñqï düeTTÁ<ä »˝≤˝À¢
Äø±X¯+ qT+&ç uÛÑ÷$TøÏ $Tôd’˝Ÿ Á|üjÓ÷–+#˚ $Hê´kÕ\T #˚XÊsTT. á
‘·s¡Vü‰ $Hê´kÕ\≈£î eTs√ <˚X¯yÓTÆ‘˚ K∫Ñ·+>± düŒ+~düTÔ+~. ø±˙ ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷ $Tqï≈£î+~. nyÓT]ø± u≤+ãs¡T¢ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷≈£î n‘·´+‘·
düMT|ü+>± m>∑s¡&É+ ≈£L&Ü ø=‘·Ô $T©ìj·T+˝À Ç<˚ yÓTT<ä{ÏkÕs¡ì
‘Ó\Tk˛Ô+~. Ç~ ø±ø£ ø=]j·÷ B«|üø£˝≤ŒìøÏ düMT|ü+˝À nyÓT]ø± HÍø±
j·TT<ä∆ ã\>±*ï düMTø£]düTÔqï~. nDT <ë&ç ìs¡«Væ≤+#·>∑\ düuŸ yÓT¬ s’Hé
j·T÷mdtmdüºø£‡Hé nø√ºãsY 7q <äøÏåD ø=]j·÷ rsêìï #˚s¡T≈£î+~. j·TT<ä∆
$e÷q yêVü≤ø£ HÍø£ ªj·T÷mdtmdt s√Hê˝Ÿ¶ Ø>∑Héμ, <ëìøÏ #Ó+~q <ë&ç
HÍø£\T, &çÁkÕºj·Ts¡T¢ eT] ø=~› s√E˝À¢ sêqTHêïsTT. ÄÁùdº*j·÷≈£î
6
#Ó+~q ¬s+&ÉT Á|òæπ>{Ÿ j·TT<ä∆ HÍø£\T sêqTHêïsTT. yêwæ+>∑ºHé˝À ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷ô|’ j·TT<ä∆+ ø√dü+ ÄØàì dæ<ä∆+ #˚düTÔqï≥T¢ yês¡Ô\T edüTÔHêïsTT.
nø√ºãsY 9 ‘˚Bq ÄØà n~Ûø±s¡T\ düe÷y˚X¯+˝À ø° H√{Ÿ Á|üdü+>∑+ #˚dü÷Ô
s¡ø£åD eT+Á‹ CÒyéT‡ e÷{Ïdt ªªeTq n<Ûä´≈£åî&ÉT nedüs¡+ nì uÛ≤$ùdÔ
$T\Á{° <ë&ç #˚ùd neø±X¯+ ñ+<äì #·÷ù|+<äT≈£î ÄØà dæ<ä∆+>±
ñ+#·+&çμμ nì Ä<˚•+#ê&ÉT. n<˚ düe÷y˚X¯+˝À nyÓT]ø± ÄØà ã\>±\
ø£e÷+&ÉsY »qs¡˝Ÿ sêãsYº nÁu≤yéT‡ e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ªªes¡˝Ÿ¶ yêsY ‘·s¡ Vü‰˝À
|üP]Ô kÕ∆sTT j·TT<ä∆+ #˚j·T&ÜìøÏ nyÓT]ø± ã\>±*ï |ü+|ü&É+ n+fÒ
ˇø£ ø£]ƒq yêdüÔyêìï m<äTs√ÿe&Éy˚T: ã\>±\T #·∫Ãb˛‘êsTT, n~
≈£L&Ü ô|<ä› dü+K´˝Àμμ nì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. CÒyéT‡ e÷{Ïdt, C≤sTT+{Ÿ
N|òt‡ Ä|òt kÕº|òt #ÛÓ’s¡àHé »qs¡˝Ÿ CÀôd|òt &ÉHé |òüsY¶ \T nø√ºãsY 10 ‘˚Bq
n<Ûä´≈£åî&ÉT Á≥+|t ‘√ düe÷y˚X¯+ nj·÷´s¡T. $T\Á{° Á|üjÓ÷–+#˚
neø±XÊìï á düe÷y˚X¯+˝À düMTøÏå+∫q≥T¢ |ü•ÃeT |üÁ‹ø£\T
#ÓbÕŒsTT. ªªnyÓT]ø±, <ëì $TÁ‘· <˚XÊ\qT ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ‘·q
nD≤«j·TT<Ûë\‘√ u…~]+#·&Üìï n&ÉT¶ø√e&É+ m˝≤μμ nqï n+XÊìï
#·]Ã+#ês¡ì #ÓbÕŒsTT. Bì ns¡∆+ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ n+‘·sê®rj·T
#·{≤º\≈£î e´‹πsø£+>± <äTsêÁø£eTD j·TT<ä∆+ #˚ùd+<äT≈£î nyÓT]ø±
<ë<ë|ü⁄ dæ<ä∆|ü&çqfÒ¢ nì ¬øq&Ü≈£î #Ó+~q uÛÖ>√[ø£ sê»ø°j·T ì|ü⁄DT\T
Ábıô|òdüsY yÓTÆUÒ˝Ÿ #Û√düT&√yé d”ÿ $X‚¢wæ+#ê&ÉT.
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ <ë&ç #˚j·T&É+ n+≥÷ »]–‘˚ #Ó’Hê, s¡cÕ´\T
#·÷dü÷Ô ñ+&Ée⁄. m+<äTø£+fÒ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ j·TT<ë∆ìøÏ yêdüÔe \ø£å´+
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ø±<äT, #Ó’Hê eT]j·TT s¡cÕ´\T. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷˝À
nyÓT]ø± ‘·q nqT≈£L\ Á|üuÛÑT‘ê«ìï Á|ü‹wæºùdÔ #Ó’Hê ø£\\T n˙ï ø£\ ¢\T
ne⁄‘êsTT. u…˝Ÿº n+&é s√&é <ë«sê, Áo\+ø£, bÕøÏkÕÔHé, ÇsêHé,
–®uÖ{Ï\‘√ bÕ≥T ÄÁ|òæø±˝Àì nH˚ø£ #√≥¢ e+<ä\ _*j·Tq¢ &Ü\s¡¢
ô|≥Tºã&ÉT\T ô|{Ϻ HÍø± πse⁄\T, yêDÏ»´ eT+&É\T\T, mø˘‡ Áô|dt ôV’≤
y˚\T, ôd’ìø£ kÕ∆esê\T ì]àdüTÔqï~ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷qT nyÓT]ø±, |ü•ÃeT
sêC≤´\ ÁbÕ|üø±ìøÏ e~˝Òj·T&É+ ø±<äT. Hê\T>∑T <äXÊu≤›\ bÕ≥T
C≤Á>∑‘·Ô>±, #Ó’Hê ø±]àø£es¡Z ÁX¯eTX¯øÏÔì #Íø£>± |ü•ÃeT ãVüQfi¯C≤‹
ø£+ô|˙\≈£î n|üŒC…|æŒ ≈£L&Éu…{Ϻq n<äq|ü⁄ $\Te dü+|ü<äqT ã÷&ç<ä˝À
b˛dæq |ü˙ïs¡T #˚düTø√e{≤ìøÏ #Ó’Hê Ç#·Ã–düTÔ+<ë? <äøÏåD #Ó’Hê
düeTTÁ<ä+˝À |ü\T ø£Á‹eT B«bÕ\T ì]à+∫ HÍø±<äfi¯kÕ∆esê\T n_Ûe~∆
#˚dü÷Ô kÕj·TT<Ûä X¯øÏÔ kÕeTsê∆´\T ô|+#·T≈£î+≥Tqï #Ó’Hê n<˚ düeTTÁ<ä+
ˇ&ÉT¶q ‘·q |üø£ÿH˚ nyÓT]ø± ‘√\T u§eTà Á|üuÛÑT‘ê«ìï düùd$Tsê
n+^ø£]+#·˝Ò<äT. n+^ø£]ùdÔ n~ #Ó’Hê yêDÏ»´, s¡yêD≤, Ä]∆ø£
Á|üjÓ÷»Hê\≈£î rÁe Á|ü‹ã+<Ûäø£+ ne⁄‘·T+~. ø£qTø£ Äs¡T q÷¬s’Hê
ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷qT #Ó’Hê ø±bÕ&ÉT≈£îH˚+<äT≈£î ã]˝À ~>∑T‘·T+~. #Ó’Hê‘√
|ü\T yêDÏ»´, $T\Á{° ˇ|üŒ+<ë\T #˚düT≈£îqï s¡cÕ´≈£î ôd’‘·+ ñ‘·Ôs¡
ø=]j·÷˝À nyÓT]ø± nqT≈£L\ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üe÷<äø±] ne⁄‘·T+~.
#Ó’Hê, s¡cÕ´\≈£î ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ ˇø£ eTTK´yÓTÆq Á|òü+{Ÿ. ÁbÕø°‡ &çô|òHé‡.
$T\Á{° |üs¡+>±, eP´Vü‰‘·àø£+>±, yêDÏ»´ Á|üjÓ÷»Hê\ Ø‘ê´, #·eTTs¡T
‘·~‘·s¡ düs¡T≈£î\ s¡yêD≤ Ø‘ê´ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷qT, <äøÏåD #Ó’Hê
düeTTÁ<ëìï n$ ø±bÕ&ÉT≈£îì rsê*.
eTs√yÓ’|ü⁄ &=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t n~Ûø±s¡+ ˝ÀøÏ eNà sê>±H˚ #Ó’Hêô|’
Äs√|üD\‘√ $s¡T#·T≈£î|ü&ÉT‘·÷ e#êÃ&ÉT. #Ó’HêqT ªø£¬s˙‡ e÷ì|ü⁄˝Ò≥sYμ
>± Á|üø£{Ï+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&ܶ&ÉT. nq>± ‘·q ø£¬s˙‡ $\TeqT
ø£Á‹eT+>± ‘·≈£îÿe kÕ∆sTT˝À ñ+#·&É+ <ë«sê m>∑TeT‘·T\T
ô|+bı+~+#·T≈£îì nyÓT]ø±‘√ yêDÏ»´ $T>∑T\T dü+bÕ~k˛Ô+<äì
n~Ûø±]ø£+>± Á|üø£{Ï+#˚+<äT≈£î ñ<äT´ø£Ô+ nj·÷´&ÉT. ø±˙ n˝≤ Á|üø£{ÏùdÔ
#Ó’Hêô|’ Á|ürø±s¡ yêDÏ»´ #·s¡´\T rdüTø√yê*‡ ñ+≥T+~. n~ eT∞fl
#Ó’Hê˝À |ü]ÁX¯eT\T, ø£+ô|˙\T, XÊK\T ìs¡«Væ≤+∫ \_› bı+<äT‘·Tqï
nyÓT]ø± ø£+ô|˙\T qwüºb˛jÓT+<äT≈£î <ë] rdüTÔ+~. #Ó’Hê˝Àì nyÓT]ø±
ø£+ô|˙\ ˇ‹Ô&ç‘√ Á≥+|t Á|üdüTÔ‘êìøÏ yÓqøÏÿ ‘·>±Z&ÉT. <äøÏåD #Ó’H ê
düeTTÁ<ä+˝À #Ó’Hê Ä~Ûø£´‘·qT ‘·–Z+#˚+<äT≈£î ªÁ|ò”&É+ Ä|òt Hê$π>wüHéμ
ù|s¡T‘√ j·TT<ä∆ HÍø£\T ‹|ü⁄Œ‘·÷ ñÁ~ø£Ô‘·\T ô|]π>+<äT≈£î nyÓT]ø±
ø±s¡D+ nsTT+~. <äøÏåD #Ó’Hê düeTTÁ<ä dü+bÕ<ä˝À¢ (#·eTTs¡T, eT‘·‡´,
Kì» dü+|ü<ä\T) |òæ*ô|’ŒHé‡, $j·T‘êï+,Áã÷H√ ‘·~‘·s¡ <˚XÊ\qT
¬s#·Ã>={Ϻ #Ó’Hê≈£î e´‹πsø£+>± ì\u…fÒº+<äT≈£î ø£ wæ #˚düTÔHêïs¡T. <Í‘·´,
Ä]∆ø£, $T\Á{° s¡+>±\T nìï+{Ï˝À #Ó’Hê≈£î düeTdü´\T düwæº+#·&É+
nyÓT]ø± ˇø£ $<Ûëq+>± neT\T #˚k˛Ô+~. Á≥+|t @\Tã&ç˝À Ç~
rÁe+ nsTT+~.
Çe˙ï <˚ìì dü÷∫düTÔHêïsTT? nyÓT]ø± ˇø£ yÓ’|ü⁄, #Ó’Hê, s¡cÕ´\T
ˇø£ yÓ’|ü⁄ yÓ÷Vü≤]+∫ ñqï ¬s+&ÉT •_sê\ eT<Ûä´ Ädæj·÷˝À Ä~Û|ü‘·´+
ø√dü+ rÁe+>± |òüTs¡¸D |ü&ÉT‘·Tqï |ü]dæ∆‹ì dü÷∫k˛Ô+~. eT÷&ÉT
<äXÊu≤›\T>± yêDÏ»´ $T>∑T\T <ë«sê #Ó’Hê e<ä› uÛ≤Ø yÓTT‘·Ô+˝À ô|≥Tºã&ç
bı>∑Tã&ç+~. á ô|≥Tºã&ç, ˝≤uÛ≤\T dü+bÕ~+#˚ ô|≥Tºã&ç>± ]j·T˝…’CŸ
ø±yê\+fÒ #Ó’Hê≈£î e÷¬sÿ≥T¢ ø±yê*. Kì» eqs¡T\T ø±yê*. #·eTTs¡T,
>±´dt ˝≤+{Ï X¯øÏÔ eqs¡T\T ø±yê*. á eqs¡T\‘√ ‘·j·÷s¡T #˚ùd
düs¡T≈£î\ neTàø±ìøÏ e÷¬sÿ{Ÿ eT]+‘·>± $düÔ]+#ê*. ô|’øÏ m>∑u≤πø
<äX¯˝À ñqï #Ó’Hê ã\yÓTÆq Á|ü‘·´s¡T∆\‘√ düs¡T›u≤≥¢ <ë«sê, ã\V”≤q
Á|ü‘·´s¡T∆\≈£î ô|≥Tºã&ç ÄX¯\T ø£*Œ+#·&É+ <ë«sê e÷¬sÿ{Ÿ $düÔs¡D≈£î
Á|üj·T‹ïk˛Ô+~. n<˚ düeTj·T+˝À eTT+<ädüTÔ eP´Vü≤+>± $T\Á{° X¯øÏÔì
ô|+#·T≈£î+≥÷ ˝≤õdæºø˘ Á|üjÓ÷»Hê\T, s¡yêD≤ HÍø£\ s¡ø£åD ø√dü+
n+≥÷ $T\Á{° kÕ∆esê\T ì]àk˛Ô+~. Çe˙ï Ç|üŒ{Ïπø e÷¬sÿ≥¢qT
eX¯+˝À ñ+#·T≈£îqï |ü•ÃeT <˚XÊ\≈£î, eTTK´+>± nyÓT]ø±≈£î düyê\T
$düTs¡T‘·THêïsTT. ø±˙ Ä]∆ø£+>± #Ó’Hê‘√ b˛{° |ü&É˝Òì dæ∆‹˝À nyÓT]ø±
ñqï~. <ëì‘√ $T\Á{° uÛ≤Ø $T\Á{° X¯øÏÔì yÓ÷Vü≤]+∫ #Ó’HêqT <ë]øÏ
‘Ó#·TÃø√e{≤ìø°, ◊s√bÕ <˚XÊ\ e˝… pìj·TsY yê{≤<ës¡T>±
e÷s¡TÃø√e{≤ìøÏ ˇ‹Ô&ç #˚düTÔqï~. Ç<˚ eP´Vü≤+‘√ ÇsêHé #·eTTs¡T
s¡yêD≤≈£î Ä≥+ø±\T ø£*Œ+∫ ◊s√bÕ≈£î eT<Ûä´ Ädæj·÷ <˚XÊ\ #·eTTs¡T
>±´dt\T dæ]j·÷ MT<äT>± bı+<˚+<äT≈£î dæ]j·÷˝À ø°\Tu§eTà
Á|üuÛÑT‘ê«ìï ì*ù|+<äT≈£î ˇu≤e÷ Á|üuÛÑT‘·«+ rÁe+>± Á|üj·T‹ï+∫
$|òü\+ nsTT+~. á yÓ’|òü˝≤´ìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+ dæ]j·÷ Á|ü»\
n\Tô|s¡T>∑ì kÕVü≤dü b˛sê≥+ ø±>± s¡cÕ´ n+<äCÒdæq Äj·TT<Ûä,
yÓ’e÷ìø£, eP´Vü≤ #·‘·Ts¡‘ê kÕj·T+ eTs√ eTTK´ ø±s¡D+.
nyÓT]ø±˝À sê»ø°j·T, kÕe÷õø£ |ü]dæ∆‘·T\T ì\ø£&É>± ˝Òe⁄. Ä]∆ø£
ndæ∆s¡‘·, dü+øå√uÛ≤\T nìyês¡´+>± sê»ø°j·T, kÕe÷õø£ dü+øå√uÛ≤\≈£î
<ë] rdüTÔqï~. nyÓT]ø± Ä~Û|ü‘·´+ ø=qkÕ–+|ü⁄≈£î Á≥+|t ˇø£
e÷sêZìï Á|ü‹bÕ~düTÔ+fÒ Væ≤\¢Ø-ˇu≤e÷ yÓqø£ ì\ã&ɶ nyÓT]ø±
bÕ\ø£es¡Z+˝Àì ˇø£ ã\yÓTÆq ôdø£åHé eTs√ <ë]˝À yÓfi≤¢\ì
|ü≥Tºã&ÉT‘√+~. á e÷sêZ\T ¬s+&ÉT Á|ü‘·´]∆ ôdø£åHé˝Àì bÕ\ø£ esêZ\
Á|üjÓ÷»Hê\qT <Óã“ rùd˝≤ ñ+&É&É+‘√ Çs¡T ôdø£åq÷¢ nMT‘·TMT
‘˚\TÃ≈£îH˚ <äX¯˝À ñHêïsTT. Á|üdüTÔ‘êìøÏ Á≥+|t e´‹πsø£ ôdø£åHé~ ô|’
#˚sTT>± ñqï~. Äj·Tq ìj·T$T+#·T≈£îqï Á|ü<Ûëq n~Ûø±s¡T\qT
ˇø=ÿø£ÿ]˙ $$<Ûä Äs√|üD\‘√ ~+|ü&É+˝À Á≥+|t Á|ü‘·´]∆ ôdø£åHé
$»j·Te+‘·+ nsTT+~. $T–*q yêπsyÓ÷ Áø£eT+>± Á≥+|t≈£L <ä÷s¡+
ne⁄‘·THêïs¡T. nyÓT]ø± bÕ\ø£ ôdø£åHé \˝À ˇø√ÿ ôdø£åHé ˇø√ÿ $<˚o
$<ÛëHêìï neT\T #˚düTÔ+&É&É+ ã{Ϻ yê]˝À n+‘·s¡Z‘· yÓ’s¡T<Ûë´\T m+‘·
rÁe kÕ∆sTT˝À ñHêïjÓ÷ ns¡∆+ #˚düTø√e#·TÃ. dæ]j·÷˝À nyÓT]ø±
Á|ü‘˚´ø£ (dæ◊@) ã\>±\qT yÓqøÏÿ s¡|æŒ+#ê\ì Á≥+|t ìs¡ísTTùdÔ Ä
eTs¡Tdü{Ï s√CÒ nyÓT]ø± s¡ø£åD XÊK dæ]j·÷ô|’ ≈£î+{ÏkÕ≈£î‘√ yÓ’e÷ìøÏ
<ë&ç ìs¡«Væ≤düTÔ+~. HÓ’s¡T‹ dæ]j·÷˝À dæ]j·÷ ôd’q´+‘√ Á≥+|t XÊ+‹
(ø±\TŒ\ $s¡eTD) ˇ|üŒ+<ä+ #˚düTø√>± <ëìì #Ó<äs¡>=fÒº+<äT≈£î dæ◊@
Ä˝Ÿ-U…’<ë, Çdædü¢qT Á|üjÓ÷–+∫ ø±\TŒ\T »]|ædüTÔ+~. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷
düs¡«HêX¯qy˚T ‘·s¡TyêsTT nì Á≥+|t Á|üø£{ÏùdÔ $<˚o eT+Á‹ {Ï\¢s¡‡Hé
ªªñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷‘√ #·s¡Ã\πø yÓTT<ä{Ï ÁbÕ<Ûëq´+μμ nì Á|üø£{ÏkÕÔ&É T.
{Ï\¢s¡‡Hé Á|üø£≥qqT K+&çdü÷Ô Á≥+|t ªª{Ï\¢s¡‡Hé nqedüs¡+>±
düeTj·÷ìï e<Ûë #˚düTÔHêï&ÉTμμ nì eTs√ Á|üø£≥q Á≥+|t C≤Ø #˚kÕº&ÉT.
nyÓT]ø± nD≤«j·TT<Ûä bÕ≥yêìï |ü~ ¬s≥T¢ ô|+#ê\ì s¡ø£åD XÊK
düe÷y˚X¯+˝À n<Ûä´≈£åî&ÉT Á≥+|t #Ó|æŒq+<äT≈£î {Ï\¢s¡‡Hé Äj·TqTï yÓ÷s¡Hé
(|üX¯óÁbÕj·TT&ÉT) nì ‹{Ϻb˛kÕÔ&ÉT. Á≥+|t‘√ $uÛÒ<ë\ e\¢ ˇø£ <äX¯˝À
sêJHêe÷≈£î ôd’‘·+ {Ï\¢s¡‡Hé dæ<ä∆|ü&ܶ&ÉT. á H˚|ü<Ûä´+˝À Ç+≥
¬>\e&ÜìøÏ eTT+<äT s¡#·Ã ¬>\yê\ì Á≥+|t uÛ≤$düTÔHêï&ÉT.
n+‘·sê®rj·T+>± ‘·q<Ó’q eTTÁ<ä y˚ùd >∑{Ϻ #·s¡´≈£î bÕ\Œ&ç nyÓT]ø±˝À
‘·q bÕ\q≈£î m<äTs¡T ˝Ò≈£î+&Ü #˚düTø√yê\ì ‘·\b˛düTÔHêï&ÉT. nyÓT]ø±
bÕ\ø£esêZ˝À¢ ‘·˝…‹Ôq á rÁe yÓ’s¡T<Ûë´\≈£î ø±s¡D+ nyÓT]ø±
kÕÁe÷»´yê<ä Ä]∆ø£ e´edü∆˝À HÓ\ø=qï ˝À‘Ó’q dü+øå√uÛÑ+. z yÓ’|ü⁄
j·TT<ä∆ Ä]∆ø£ e´edü∆qT ø=qkÕ–+#·e\dæq n>∑‘·´+, eTs√yÓ’|ü⁄ sêø±dæ
j·TT<ä∆ ã&Ó®{ŸqT ø=qkÕ–+#·˝Òì dü+øå√uÛÑ+. z yÓ’|ü⁄ ≈£îHê]\T¢‘·Tqï
ø±]àø£es¡Z ø=qT>√\T X¯øÏÔ. eTs√yÓ’|ü⁄ sêX¯ó\ ø=B› b˛>∑Tã&ÉT‘·Tqï
ñ‘·Œ‘·TÔ\≈£î ø=qT>√\T<ës¡T\T ˝Òì |ü]dæ∆‹. &Ü\sYqT ≈£L\<√j·T&ÜìøÏ
#Ó’˙düT´yêHé n+‘·ø£+‘·≈£L Á|üuÛ≤e+ ô|+#·T≈£î+≥Tqï |ü]dæ∆‹. ãVüQXÊ
ô|Á{À &Ü\sY ˇø£ÿfÒ nyÓT]ø± Ä]∆ø£ e´edü∆≈£î ∫e] s¡ø£åD <äTs¡Z+>± |üì
#˚düTÔqï≥T¢ ø£ì|æk˛Ô+~. ô|Á{À &Ü\sY ˝Òø£b˛‘˚ (#·eTTs¡T yê´bÕs¡+
Á|ü<Ûëq+>± &Ü\s¡¢˝À ã<äT\T Ç‘·s¡ ø£¬s˙‡\˝À »]–‘˚) nyÓT]ø± Ä]∆ø£
e´edü∆ |ü‘·Hêìï mes¡÷ Ä|ü˝Òs¡T.
ø£qTø£ ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ nyÓT]ø± Á|üø£{ÏdüTÔqï bòÕdædüTº
j·TT<√∆Hêà<ä+ πøe\+ &=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t ãTÁs¡˝À |ü⁄{Ϻq yÓÁ] Ä˝À#·q
ø±<äT. nyÓT]ø± kÕÁe÷»´yê<ä+ HêHê{Ïø° ˝À‘Ó’q Ä]∆ø£, kÕe÷õø£,
sê»ø°j·T dü+øå√uÛÑ+˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛‘·Tqï <ëìøÏ Á|ü‹düŒ+<äq>±,
ìdü‡Vü‰j·T‘·˝À qT+&ç, ìdüŒVü≤ qT+&ç &=Hê˝Ÿ¶ Á≥+|t j·TT<ä∆
düHêïVü‰\≈£î |ü⁄]>=\TŒ‘·THêï&ÉT. ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷ô|’ j·TT<ä∆ düHêïVü‰\≈£î
Væ≤\¢Ø-ˇu≤e÷ bÕ\ø£ ôdø£åHé qT+&ç ô|’øÏ eT<䛑·T ˝Òq≥T¢ ø£ì|æk˛Ô+~.
ø±˙ j·TT<ä∆+ ‘·|üŒ<äì ìs¡íj·T+ nsTT‘˚, <ëì e\¢ ‘·eT≈£L ˝≤uÛÑy˚T nì
Ä ôdø£åHé uÛ≤$ùdÔ nyÓT]ø± bÕ\ø£es¡Z+ ˝Àì n˙ï ôdø£åq÷¢ ˇø£{Ï nj˚T´
neø±XÊìï ø={ϺbÕs¡y˚j·T˝ÒeTT. nsTT‘˚ á ôdø£åqT¢ ˇø£f…Æ j·TT<ä∆
ôd’s¡H=à–kÕÔj·÷ ˝Òø£ yÓ’s¡T<Ûë´\ rÁe‘· e\¢ j·TT<ë∆ìï yêsTT<ë y˚kÕÔj·÷
nqï~ Ç+ø± düŒwüº+>± ‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äT. j·TT<ä∆y˚T ìs¡íj·TyÓTÆ‘˚ Çø£
»]π>~ eT÷&√ Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆y˚T.
(ª#ê]Á‘·ø£ ø√D+μ e#˚à dü+∫ø£˝À)
 ¬s’õ+>¥ q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
ø±ˆˆ düTu≤“sêe⁄ bÕDÏÁ>±Væ≤ ø±ˆˆ |ü+#ê~ ìs¡à\
ø±ˆˆ j·÷Hê\ eT˝≤¢¬s&ç¶ ø±ˆˆ ø£≥º q]‡+Vü‰¬s&ç¶
ø±ˆˆ <Ûäs¡àqï
7 qe+ãsY 1`15, 2017, dæøÏ+Á<ëu≤<é, dü+|ü⁄{Ï ` 4, dü+∫ø£ ` 20
yÓTT<ä{Ï ù|J ‘·s¡TyêsTT
n+<äT≈£î e÷]ÿ‡»+ ` ˝…ìì»+ ` e÷y√ Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>±
d”«ø£]+ ∫+~. á yÓ\T>∑T˝ÀH˚ Á|üC≤ b˛sê{≤\qT ì]à+∫+~.
qj·÷ ]$»ìdüTº dæ|æ◊(m+) qT+&ç sê»ø°j·T+>±, ôd’<ë∆+‹ø£+>±,
ìsêàD|üs¡+>± ø£eT÷´ìdüTº $|ü¢eø±s¡T\T ‘Ó>∑<Ó+|ü⁄\T #˚düT≈£îqï ‘·sê«‘· <˚X¯+˝À
eTTK´+>± Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ˝À e´ekÕj·Tø£ $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD≤ìøÏ |üPqT≈£îHêïs¡T.
á ø±\+˝ÀH˚ 1968 qe+ãsY˝À eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\T ø±Áy˚T&é e÷y√ Ä˝À#·Hê
$<Ûëq+ yÓ\T>∑˝À lø±≈£îfi¯+ –]»q ¬s’‘ê+>∑ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+
ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT´+~. á b˛sê+‘√bÕ≥T >√<ëe]˝Àj·T˝À $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD≤ìøÏ
ø£èwæ ÁbÕs¡+uÛÑ eTsTT+~. $|ü¢y√‘˚Ô»+‘√ Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T á b˛sê≥+˝À
Á|ü»\qT Ç‘√~Ûø£+>± ø£~*+#ês¡T. X¯‘·èe⁄ ìs¡“¤+<Ûä+‘√bÕ≥T nH˚ø£ s¡ø±\T>±
ø£cÕº\qT m<äTs=ÿ+≥÷H˚ Á|ü»\qT n+{Ï ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. ñ<ä´eT ìsêàD Áø£eT+˝À
m+‘√ eT+~ Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T X¯‘·èe⁄\ ‘·TbÕø° >∑T+&É¢≈£î H˚\ø=]>±s¡T.
$|ü¢eø±s¡T*ï |ü≥Tºø=ì ø±*Ã#·+|æ m<äTs¡T\TŒ\˝À #·ìb˛j·÷s¡ì Á|üø£{Ï+#ês¡T.
qs¡Vü≤+‘·ø£ yÓ+>∑fi¯sêe⁄ ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«+ meT¬s®˙‡ (1976 qe+ãsY)˝À
ÄHê{Ï dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) sêh ø±s¡´<ä]Ù nsTTq ø±Áy˚T&é bı≥¢ sêeTqs¡‡ j·T´qT
ìsêj·TT<ÛäT&ÉT>± ôV’≤<äsêu≤<é˝À |ü≥Tºø=ì n‘·´+‘· <ës¡TD+>± ∫Á‘· Væ≤+dü\≈£î
>∑T] #˚dæ ø±*Ã#·+bÕs¡T.
bÕغ sêh Hêj·T≈£î\T nsTTq $|ü¢ey˚T<Ûë$ ø±Áy˚T&é ˙\+ sêeT#·+Á<äj·T´,
|æ&çmdtj·TT ìsêà‘· »+bÕ\ #·+Á<äX‚Ks¡ Á|ükÕ<éqT $»j·Tyê&É˝À n¬sdtº #˚dæ
es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢ bÕU≤\ >∑T≥º˝À¢ b˛©düT\T ø±*à #·+bÕs¡T. 1969 qe+ãsY HÓ\˝ÀH˚
lø±≈£îfi¯ ñ<ä´eT Hêj·T≈£î˝…’q ø±Áy˚T&é‡ ‘êeT&É >∑D|ü‹, yÓ+|ü{≤|ü⁄ dü‘·´+, Ä~ã≥¢
¬ø’˝≤dü+, #ê>∑+{Ï uÛ≤düÿs¡sêe⁄ ‘·~‘·s¡ yÓT]ø£˝≤¢+{Ï ø±Áy˚T&é‡qT ÄHê{Ï bÕ\ø£
esêZ\T ø£è≤s¡+>± Vü≤‘·´ #˚XÊsTT.
uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT nÁ>∑ Hêj·T≈£î˝…’q neTs¡T\T ø±Áy˚T&é‡ #·+Á&É |ü⁄˝≤¢¬s&ç¶ (dæ|æ),
<˚e⁄\|ü*¢ yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ (&ç$), ‘·]yÓT\ Hê–¬s&ç¶ ({ÏmHé), dü‘ ·´Hêsêj·TDdæ+>¥,
#ês¡TeTE+<ësY düs¡«dü«+ ‘ê´>∑+ #˚dü÷Ô ‘·eT ‘·T~XÊ«dü $&ç#˚+‘· es¡≈£î ≈£L&Ü
$|ü¢y√<ä´eT ìsêàD+ ø√dü+ ø£èwæ dü˝≤Œs¡T. ø±ˆˆ ã‘·TÔ\ yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ Vü≤‘·´
>√<ëe]˝Àj·T $|ü¢y√<ä´e÷ìøÏ m+‘√ qcÕºìï ø£*–+∫+~. Hê{Ï lø±≈£îfi¯+, H˚{Ï
>√<ëe]˝Àj·T $|ü¢y√<ä´e÷˝À¢ &܈ˆ eT*¢ø±s¡T®Hé, ø±Áy˚T&é‡ ìs¡à\, n+ø£eTà,
düs¡dü«‹, |ü<äàø£ÿ, \*‘·ø£ÿ, XÊ+‘·ø£ÿ, lbÕ<ä lVü≤], C≤qøÏsê+¬s&ç¶, ‘êeT&É
∫qu≤ãT, n]¬ø k˛eTT\T, düTπswt, ôd’<äT\T, m\¢qï, <Ûäs¡àqï, eTTd” à˝À eTT>∑TZs¡T
ø±Áy˚T&é‡ yÓ+ø£qï, düTC≤‘·, ≈£îe÷sY, s√fi¯¢>∑&ɶ˝À ø±Áy˚T&é eTTs¡[, >∑+>±s¡+˝À
ø±Áy˚T&é >∑DÒwt\qT mHéøö+≥sY #˚dæ #·+bÕs¡T. bÕغ d”ìj·TsY Hêj·T ≈£î\T ø±Áy˚T&é‡
e÷<ë\ Hêsêj·TD kÕ«$T, ô|’˝≤ yêdüT<˚esêe⁄, >∑&ɶ+ yÓ+ø£Á{≤eTj·T´ ‘·~‘·s¡
ø±Áy˚T&é‡ $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD+˝À Ms√∫‘· bÕÁ‘· eVæ≤+∫ neTs¡T\j·÷´s¡T.
ø±#·q|ü*¢˝À ø±Áy˚T&é‡ ø√≥qï, d”‘êsêeTT\T, |üs¡X¯ósêeTT\T, ∫+‘ê \øÏåà, düTX‚q,
>∑T˝…¢{Ÿyê&É˝À ø±Áy˚T&é‡ sê<Ûä, düT<Ûëø£sY\T, qø£ÿ\ sê|òüTyé, |üPdü+ MÁsêE, >∑+>∑qï,
j·TT. sêeTT\T, ÇøÏÿ] <Ûäsêà\T, >∑T<Ó X¯s¡D|üŒ ‘·~‘·s¡T\qT >∑T+&É÷\T,
uÛÑ÷kÕ«eTT\T n‹ øÏsê‘·ø£+>± Vü≤‘·´ #˚XÊs¡T. ø±Áy˚T&é‡ $Áø£yéT, ø√˝≤X¯+ø£sY, ø£{≤º
q]‡+Vü‰¬s&ç¶, $sƒ¡˝Ÿ ¬s&ç¶, –] <˚y˚+<äsY, #˚sê\T ‘·~‘·s¡T\qT ÄHê{Ï |”|ü⁄˝Ÿ‡yêsY
Vü≤‘·´>±$+#·>±, ø±Áy˚T&é‡ ¬ø.|æ. XÊ+‹sêE, kÕ<ÛäHé düsêÿsY, >∑Ts¡THê<Ûé ¬s&ç¶,
j·÷Hê\ eT˝≤¢¬s&ç¶, |ü\dü _ø£å+, ã÷s¡T>∑T n+»j·T´, u≤e+&É|ü*¢ ø£qø£j·T´,
ø±o|ü‹ ‘·~‘·s¡T\T Äs√>∑´+‘√ eTs¡DÏ+#ês¡T.
Mπsø±≈£î+&Ü $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD Áø£eT+˝À πø+Á<ä, sêh, õ˝≤¢ kÕúsTT
Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T X¯‘·èe⁄ ìs¡“¤+<Ûä+˝À, <äTwüº X¯≈£îÔ\T, eT‘√Hêà<äT\, >∑T+&Ü\
ø±ˆˆ b˛‘·q|ü*¢ ≈£îe÷sY ø±ˆˆ »+bÕ\ #·+Á<äX‚Ks¡ Á|ükÕ<é <ë&ÉT˝À¢ neTs¡T\j·÷´s¡T. n+‘˚>±<äT Á>±eT kÕúsTT. Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T ≈£L&Ü
neTs¡T\j·÷´s¡T. <˚X¯+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\˝Àì, nø£ås¡ C≤„q+˝Òì Ä~yêd” Á|ü»\T
$|ü¢e bÕغ Ç∫Ãq #ÛÓ’‘·q´+‘√ bÕغH˚ qeTTàø=ì nH˚ø£ b˛sê{≤\T #˚dü ÷Ô Ä
b˛sê{≤\ Áø£eT+˝À eTs¡DÏ+#ês¡T. M] n+<ä] ‘ê´>±\T yÓ\ø£≥º˝Òì$. M]
Ä<äs¡Ù+ nqTdüs¡D°j·TyÓTÆq~. neTs¡ Ms¡T\T #·÷|æq u≤≥ uÛ≤s¡‘· Á|ü »\+<ä]øÏ
$eTTøÏÔ u≤≥. Ä Ms¡T\ ÄX¯j·T+ eTôVAqï‘· yÓTÆq~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À $|ü¢e+
$»j·Te+‘·+ #˚j·÷\qTø=H˚ $|ü¢eø±s¡T\T neTs¡T\ ÄX¯j·÷\T dæ~∆+#˚ es¡≈£î
n+fÒ q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e+ $»j·Te+‘·+ nj˚T´es¡≈£î ‘Ó–+∫
b˛sê&Ü*‡q nedüs¡+ m+‘Ó’Hê e⁄+~.
uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT+ eTT+<äT¬øfi¯¢≈£î+&Ü ]$»ì»+, e´øÏÔ>∑‘· Væ≤+kÕyê<ä
ø±ˆˆ düTπswüqï ø±ˆˆ ø±q÷] ‘ê‘·
$<ÛëHê\T Ä≥+ø£+>± ‘·j·÷s¡e⁄‘·THêïsTT. eTTK´+>± ]$»ìdüTº, neø±X¯yê<ä
$<ÛëHê\T Hê{Ï ‘Ó\+>±D ¬s’‘ê+>∑ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+ ø±\+ qT+&ç H˚{Ï
>√<ëe]˝Àj·T Á|ü‹|òüT≥Hê b˛sê≥+ es¡≈£î n+≥Ts√>∑+˝≤>± yê´|æ+#êsTT.
]$»ì»+ nH˚~ uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´e÷ìøÏ y˚s¡T|ü⁄s¡T˝≤>∑ ‘·j·÷s¡sTT+~. uÛ≤s¡‘·
ø£eT÷´ìdüTº bÕغ, Ä$s¡“¤$+∫ 96 dü+e‘·‡sê\T nsTT´+~. uÛ≤s¡‘· $|ü¢yêìï
»j·TÁ|ü<ä+ #˚j·÷\H˚ ø±+ø£å‘√ $|ü¢eø±s¡î\T qj·÷ ]$»ìdüTº\ qT+&ç ‘Ó>∑‘Ó+|ü⁄\T
#˚düTø=ì (dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) @s¡Œ&ç) H˚{ÏøÏ 48 dü+e‘·‡sê\T nsTT´+~. Ç+‘·
Bs¡Èø±\+ ‘·sê«‘· ≈£L&Ü uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT+ »qs¡˝Ÿ Ä+<√fi¯q kÕúsTT˝ÀH˚ e⁄+~.
ø±ˆˆ u≤≥qï ø±ˆˆ XÊ+‹sêE ø±ˆˆ C≤]®¬s&ç¶ yÓTT>∑‘ê ∫e] ù|J˝À

Rising New Democracy (Telugu Fortnightly) November 1-15, 2017, Samputi : 4 Sanchika : 20 Secundrabad
–≥Tºu≤≥T <Ûäs¡\¬ø’ ‘Ó\+>±D˝À Ä+<√fi¯q
eTVü≤ã÷u≤<é õ˝≤¢ : |ü‹ÔøÏ s¡÷. 8 y˚\T, yÓTTø£ÿ C§qï≈£î s¡÷. Hêj·Tø£‘·«+˝À õ˝≤¢˝Àì $$<Ûä eT+&É˝≤\ qT+&ç n~Ûø£ dü+K´˝À (dædæ◊), e÷sYÿô|ò&é, Hêô|ò&é e+{Ï dü+düú\ <ë«sê ø=qT>√\T
2,500 øÏ«+{≤\TøÏ eT<䛑·T <Ûäs¡ Çyê«\ì— qøÏ© $‘·ÔHê\T,
Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\ e\q |ü+≥\T qwüºb˛sTTq ¬s’‘ê>±ìøÏ e÷¬sÿ{Ÿ
<Ûäs¡\ Á|üø±s¡y˚T qwüº|ü]Vü‰s¡+ #Ó*¢+#ê\ì &çe÷+&é #˚dü÷Ô õ˝≤¢
πø+Á<äyÓTÆq eTVü≤ã÷u≤u≤<é˝Àì dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
õ˝≤¢ ø±sê´\j·T+˝À dü<ädüT‡ ìs¡«Væ≤+#ês¡T. á dü<ädüT‡≈£î nœ\
uÛ≤s¡‘· ¬s’‘·T`≈£L© dü+|òüT+ (m◊¬øm+mdt) ñeTà&ç es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢
ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é <˚XË{Ϻ sêeT#·+Á<äj·T´ n<Ûä´ø£å‘· eVæ≤+#ês¡T .
nq+‘·s¡+ dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ ø±sê´\j·T+
qT+&ç ãkÕº+&é, ¬s’˝Ò« ùdºwüHé, n+&ÉsY Á_&ç® qT+&ç ‘·Vü≤o˝≤›sY
ø±sê´\j·T+ es¡≈£î Á|ü<äs¡«q ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ‘·Vü≤o˝≤›sY
ø±sê´\j·T+ m<äT≥ <Ûäsêï ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
dü<ädüT‡ eT]j·TT <Ûäsêï\qT<˚›•+∫ dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ)
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” ø±s¡´<ä]Ù es¡Z düuÛÑT´\T ø±Áy˚T&é mdt.¬ø. eTTU≤Ôs Y
bÕwü e÷{≤¢&ÉT‘·÷ øÏ«+{≤\T |ü‹ÔøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£{Ï+∫q eT<䛑· T
<Ûäs¡ s¡÷. 4,425 ø±>± s¡÷. yÓsTT´ qT+&ç s¡÷. 4,250 es¡≈£î,
yÓTTø£ÿ C§qï≈£î s¡÷. 1,425 ø±>± s¡÷. yÓsTT´ qT+&ç s¡÷. 1,350
es¡πø e÷¬sÿ{Ÿ πs≥T \_ÛdüTÔqï+<äTe\q ¬s’‘ê+>∑+ ì\T|ü⁄ <√|æ&ûøÏ
>∑Ts¡e‘·THêïs¡ì Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. $‘·Ôq ø£+ô|˙\T ¬s’‘·T\≈£ î
qøÏ© $‘·ÔHê\T düs¡|òüsê #˚j·T&É+ e\q |ü‹Ô, yÓTTø£ÿ C§qï
|ü+≥\T 25 qT+&ç 50 XÊ‘·+ es¡≈£î ~>∑Tã&ÉT\T ‘·–Zb˛sTT
¬s’‘ê+>∑+ |ü]dæú‹ Bq+>± e÷]+<äì $e]+#ês¡T. ¬s’‘·T\≈£î
qøÏ© $‘·ÔHê\T düs¡|òüsê #˚dæq ø£+ô|˙\ô|’ #·s¡´\T rdüT≈£îì,
qøÏ© $‘·ÔHê\ e\q |ü+≥\T, |ü+≥ ~>∑Tã&ÉT\T qwüºb˛sTTq
¬s’‘ê+>±ìøÏ qwüº|ü]Vü‰s¡+ Ç|æŒ+#·e\dæq u≤<Ûä´‘·
Á|üuÛÑT‘ê«ì<˚qì H=øÏÿ #ÓbÕŒs¡T.
nø±\ esê¸\T, n~Ûø£ esê¸\ e\q |ü+≥\T qwüºb˛sTTq
¬s’‘ê+>±ìøÏ qwüº|ü]e÷s¡+ Ç∫Ã, ‘·s¡T|ü] |ü+≥≈£î nedüs¡yÓTÆq
nìï s¡ø±\ edü‘·T\T, ø£*Œ+#ê\ì — Á>±eT+ j·T÷ì{Ÿ>±
Á|üuÛÑT‘·«y˚T ;e÷ Á|”$Tj·T+ #Ó*¢+#ê\ì Á|üuÛÑT‘ê«ìï &çe÷+&é
#˚XÊs¡T. y˚\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ Á|üC≤ <ÛäHêìï m>∑>=&ÉT‘·Tqï
ã&Üu≤ãT\≈£î s¡TD≤\T ñ<ës¡+>± sTTdüTÔqï Á|üuÛÑT‘·«+ ù|<ä
¬s’‘·T\≈£î s¡TD≤\T Çe«ø£b˛>± ø=ÁØ\T ô|&ÉT‘·T+<äì
$eT]Ù+#ês¡T. ¬s’‘·T düeTq«j·T dü$T‘·T\ ù|]≥ z≥¢ sê»ø°j·T+
#˚j·T≈£î+&Ü XÊÁd”Ôj·T |ü<ä∆‘·T\˝À ¬s’‘·T\qT Ä<äTø√yê\ì &çe÷+&é
#˚XÊs¡T.
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ Hêj·T≈£î&ÉT ø±Áy˚T&é
mdt.¬ø. eT<ësY e÷{≤¢&É>±, ø±Áy˚T&é‡ ∫qï+ ø√{Ï, mdt¬ø.
‘êCŸbÕwü, yÓ+ø£qï, uÛÑÁ<äø£ÿ, k˛$T¬s&ç¶, k˛eT qs¡‡j·T´, øÏwüíj· T´,
Ms¡qï, \∫Ãsê+, s¡÷bÕ¢, j·÷ø£j·T´, yÓ+ø£qï, kıeTàj·T´,
Ms¡uÛÑÁ<ä+, Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, düeTàj·T´, düs¡Œ+#Y\T eTTs¡∞ø£èwüí,
ø√≥eTà, m+|æ{Ïdæ\T Hêπ>XŸ, nqTsê<Ûä, ≈£îe÷] ‘·~‘·s¡T\
7e ù|J ‘·s¡TyêsTT $|ü¢eø±s¡T\T Á|üC≤ b˛sê{≤\qT ãVüQfi¯ C≤‹ dü+düú\T ø=\¢>=≥Tºø£ b˛‘·THêïsTT. bÕ\≈£î\T
ñqï‘·yÓTÆq kÕúsTTøÏ n_Ûeè~∆ #˚j·T˝Òø£ b˛‘·THêïs¡T. q÷‘·q
Á|üC≤‘·+Á‘· $|ü¢e Á|ü<Ûëq \øå±´\ kÕ<Ûäq˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯
$|ü¢eø±s¡T\T $|òü\eTe⁄‘·THêïs¡T. eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\T ø±Áy˚T&é
e÷y√ uÀ~Û+∫q≥T¢ Á|üC≤ $eTTøÏÔ ôd’q´+, kÕúes¡ ÁbÕ+‘ê\T
ì]à+∫ n_Ûeè~∆ #˚j·T≥+˝À uÛ≤s¡‘· $|ü¢eø±s¡T\T
$|òü\eTj·÷´s¡T.
$|ü¢e bÕغ Hêj·Tø£‘ê«q Á|üC≤ ôd’Hê´ìï, $|ü¢e esêZ\ ◊ø£´
dü+|òüT≥qqT ì]à+#·˝Òø£ b˛j·÷s¡T. á yÓ’|òü˝≤´ìøÏ ø±s¡D+ uÛ≤s¡‘·
$|ü¢y√<ä´eT #·]Á‘·˝À ‘·˝…‹Ôq n‹yê<ä, $T‘·yê<ä, ]$»ìdüTº
|ü+<∏ë˝Ò Á|ü<Ûëq ø±s¡D+.
$|ü¢y√<ä´eT ìsêàD≤ìøÏ @Hê&É÷ ˝Òq+‘·{Ï nqT≈£L\yÓTÆq
uÛÖ‹ø£ |ü]dæú‘·T\T H˚&ÉTHêïsTT. á |ü]dæú‹ì $|ü¢eø±s¡T\T
dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚düTø√yê*. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ bÕ\≈£î\T q÷‘·q Ä]úø£
$<ÛëHê\T, Á|ü|ü+Nø£s¡D, Áô|’y˚{°ø£s¡D $<ÛëHê\T, düs¡∞ø£s¡D
$<ÛëHê\T y˚>∑+>± neT\T #˚düTÔHêïs¡T. ãVüQfi¯C≤‹ dü+düú\
<√|æ&ûøÏ π>≥T¢ u≤sê¢ ‘Ó]#ês¡T. <˚X¯ Á|ü»\≈£î #Ó+~q düø£\ dü+|ü< ä
EDITED, PRINTED, PUBLISHED AND OWNED BY : SADINENI VENKATESHWARA RAO, PRINTED AT NAVYA PRINTERS, URDU GALLI, HIMAYATHNAGAR, HYDERABAD. PUBLISHED AT H.No. 12/5/103/6, FLAT No. 401,
BALAJI SHANTHIKUNJ APARTMENTS, VIJAYAPURI COLONY, SOUTH LALAGUDA, DIST - SECUNDRABAD, ANDHRA PRADESH. EDITOR : SADINENI VENKATESHWARA RAO, WORKING EDITOR : K. GOVERDHAN
Date of publication 30.10.2017
Registered No. H/SD/509/17-19 & RNI. APTEL/2013/53941
Date of Posting 3, 4 & 16, 17
¬s’‘·T\T dü<ädüT‡, Á|ü<äs¡Ùq, <Ûäsêï\˝À bÕ˝§ZHêïs¡T.
>∑÷&É÷s¡T eT+&É\+ : ¬s’‘ê+>∑+ |ü+&ç+∫q |ü‹Ô øÏ«+{≤\T≈£î
s¡÷. 8 y˚\T, yÓTTø£ÿC§qï øÏe +{≤\TøÏ s¡÷. 2,500
#Ó*¢+#·&É+‘√bÕ≥T sTT‘·s¡ |ü+≥\≈£î –≥Tºu≤≥T <Ûäs¡ ø£*Œ+∫
ø=qT>√\T #˚j·÷\ì, Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\T, nø±\ esê¸\ e\q
qwüºb˛sTTq ¬s’‘ê+>±ìøÏ e÷¬sÿ{Ÿ <Ûäs¡\ Á|üø±s¡y˚T qwüº|ü]Vü‰s¡+
#Ó*¢+#ê\ì, qøÏ© $‘·ÔHê\ eq\ |üP‘·, ø±|ü⁄ ˝Ò≈£î+&Ü
qwüºb˛sTTq ¬s’‘ê+>±ìøÏ ø£+ô|˙\ qT+&ç dü¬s’q qwüº|ü]Vü‰s¡+
#Ó*¢+|ü CÒj·÷\ì &çe÷+&é #˚dü÷Ô m◊¬øm+mdt >∑÷&É÷s¡T eT+&É\
ø±s¡´es¡Z+ Ä<Ûä«s¡´+˝À Á|ü<äs¡Ùq ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ‘·Vü≤o˝≤›sY
ø±sê´\j·T+ #˚s¡T≈£îì, <Ûäsêï ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ‘·Vü≤o˝≤›sYøÏ
$q‹|üÁ‘·+ Ç#êÃs¡T.
m◊¬øm+mdt ñeTà&ç es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é <˚XË{Ϻ
sêeT#·+Á<äj·T´ e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ... Á|üuÛÑT‘·«+ nìï |ü+≥\≈£î ø£˙dü
eT<䛑·T <Ûäs¡ Á|üø£{Ï+∫Hê, Ä <Ûäs¡\≈£î ≈£L&Ü yê´bÕs¡T\T ¬s’‘ê+>∑+
qT+&ç ø=qT>√\T #˚j·T&É+ ˝Ò<äT. Ç˝≤+{Ï yê´bÕs¡T\ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+
@ #·sê´ rdüTø√e&É+ ˝Ò<äT. eTs√yÓ’|ü⁄ qøÏ© $‘·ÔHê\‘√
Á|üø£{≤rÇ+∫q |òü*‘ê˝Ò ø±<äT, ø£˙dü+ |üP‘·, ø±|üP ˝Òì $<Ûä+>±
‘·j·÷¬s’ ¬s’‘ê+>∑+ ì≥ºì\Te⁄Hê <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e⁄‘√+~. Á|üuÛÑT‘·«y˚T
ìj·T$T+∫q ø£$T{°\T, ø£MTwüq¢ dæbòÕs¡düT\T neT\T #˚j·T&É+
˝Ò<äT. |òü*‘·+>± ¬s’‘ê+>∑+ s√Es√Eø° n|ü\ }_˝À
≈£Ls¡T≈£îb˛‘·Tqï~. Á|üuÛÑT‘·«+ –≥Tºu≤≥T <Ûäs¡\T ø£*Œ+∫
ø=qT>√\T #˚j·÷*. qøÏ© $‘·ÔHê\T düs¡|òüsê #˚dæq ø£+ô|˙\
qT+&ç qwüº|ü]Vü‰s¡+ Ç|æŒ+#ê*. yê{Ïì u≤¢ø˘ *düTº˝À ô|{≤º\ì
&çe÷+&é #˚kÕs¡T. Á|ü<äs¡Ùq, <Ûäsêï\˝À ø±Áy˚T&é‡ ∫qï+ ø√{Ï, CÀ>∑
s¡DBÛsY, ¬ø. n#·Ãqï, uÛÑÁ<äø£ÿ, ¬ø. e»®j·T´, #·+Á<äT, õ. bÕ|üj· T´,
;¬s*¢ eT˝Ò¢XŸ, qs¡‡qï, Äe⁄\ sêeTT\T ‘·~‘·s¡T\T 400 eT+~
bÕ˝§ZHêïs¡T.
KeTà+ õ˝≤¢ : ‹s¡TeT˝≤j·TbÕ˝…+ eT+&É\+ ã#√Ã&ÉT
Á>±eT+˝À ø±Áy˚T&é‡ mqïuÀsTTq lìyêdüsêe⁄ n<Ûä´ø£å‘·q »qs¡˝Ÿ
u≤&û düe÷y˚X¯+ ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ Hêj·T≈£î\T ø±Áy˚T&é
‹$Tà&ç Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ e÷{≤¢&ÉT‘·÷... qøÏ© $‘·ÔHê\T e\q
~>∑Tã&ç ‘·–Z, nø±\ esê‡\ e\q |ü+≥ qwüºb˛sTT, ∫es¡≈£î
e÷¬sÿ{Ÿ˝À –≥Tºu≤≥T <Ûäs¡ ø±<äTø£<ë ø£˙dü+ Á|üuÛÑT‘·«y˚T
ìs¡ísTT+∫q eT<䛑·T <Ûäs¡ ≈£L&Ü \_Û+#·ø£ ¬s’‘ê+>∑+ eT]+‘·>±
n|ü\ |üP∫˝ÀøÏ ≈£Ls¡T≈£îb˛‘·Tqï<äì Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T.
&Üø£ºsY m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé, »j·Tr |òüTÀwt ø£MTwüq¢ dæbòÕs¡düT \
Á|üø±s¡+ ñ‘·Œ‹Ô Ks¡TÃ≈£î 50 XÊ‘·+ n<äq+>±, ¬s’‘·T≈£î ˝≤_Û+#˚
$<Ûä+>± <Ûäs¡\T ø£*Œ+∫ ø±≥Hé ø±s=ŒπswüHé Ä|òt Ç+&çj·÷
nqTdü]düTÔqï kÕÁe÷»´yê<ä nqT≈£L\ $<ÛëHê\ |òü*‘·+>±
<˚X¯+˝À ù|<ä]ø£+, ÄHês√>∑´+, ìs¡T<√´>∑+, Äø£* #êe⁄\T
ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. ø±]à≈£î\ Vü≤≈£îÿ\T Vü≤]+∫ y˚düTÔHêïs¡T. n_Ûe è~∆
ù|s¡T‘√ Ä~yêd” ÁbÕ+‘ê˝À¢ uÛ≤Ø ˙{Ï ÁbÕC…≈£îº\T ì]à+∫
Ä~yêd” Á|ü»\qT ‘·eT uÛÑ÷eTT\T, Á>±e÷\ qT+&ç ãj·T≥≈£î
¬>+{Ïy˚ùd #·s¡´\T y˚>∑+>± neT\T #˚düTÔHêïs¡T. uÛ≤s¡‘·<˚X¯
bÕ\≈£î\T kÕÁe÷»´yê<ä nqT≈£L\ $<ÛëHê\ nqTdü]dü÷Ô nìï
esêZ\ Á|ü»\ J$‘ê\T HêX¯q+ #˚düTÔHêïs¡T.
Bì‘√ bÕ\≈£î\ô|’ ndü+‘·è|æÔ‘√ ñqï ù|<ä Á|ü»\T, Ä~yêd”\T
dü+|òüT{Ï‘· b˛sê{≤\≈£î dæ<ä∆|ü&É‘·THêïs¡T. Á|ü»\ eTÚ*ø£
düeTdü´\qT Á|üø£ÿ<ë] |ü{Ϻ+#·T≥≈£î bÕ\ø£esêZ\T Á|ü»*ï ≈£î\,
eT‘· ÁbÕ‹|ü~ø£\ô|’ $uÛÑõ+#·T≥≈£î |üPqT≈£î+≥THêïsTT. ‘·eTô|’
»s¡T>∑T‘·Tqï <√|æ&û, nDÏ∫y˚‘·\≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&ÉT‘·Tqï
Á|ü»\ô|’ bÕ\≈£î\T bÕX¯$ø£ ìs¡“¤+<Ûä+ neT\T #˚düTÔHêïsTT.
Hê´j·T+ ø√dü+ b˛sê&ÉT‘·Tqï Á|ü»*ï, qø£‡˝…’≥T¢>± eTTÁ<äy˚dæ
b˛©düT\T |æ≥º*ï ø±*Ãq≥T¢ ø±*à #·+|ü⁄‘·THêïs¡T.
#˚j·÷\ì Á|üuÛÑT‘ê«ìï &çe÷+&é #˚XÊs¡T. |ü‹ÔøÏ øÏ«+{≤\T≈£î s¡÷.
8 y˚\ yÓTTø£ÿ C§qïøÏ s¡÷. 2,500 eT<䛑·T <Ûäs¡ ø£*Œ+#ê\ì
&çe÷+&é #˚XÊs¡T.
»qs¡˝Ÿ u≤&û˝À ø±Áy˚T&é‡ >=Á¬sbÕ{Ï \#·Ãj·T´, ñù|+<äsY,
lqT, n+–πs≈£î\ *+>∑j·T´, Ms¡u≤ãT, m˝Ÿ. ˙\ø£+sƒ¡+, ‹$Tà&ç
eTTs¡∞ ø£èwüí, eTùV≤wt ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T. ¡
dü÷sê´ù|≥ õ˝≤¢ : >∑‘· ¬s+&ÉT eT÷&ÉT <äXÊu≤›\T>± |ü‹Ô ¬s’‘·T
|ü⁄s¡T>∑TeT+<äT\T ‘ê– Ä‘·àVü≤‘·´\T #˚düT≈£î+≥Tqï |ü]dæú‹ì
s¡÷|ü⁄e÷bÕ\˙, n+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·ø£åDy˚T |ü‹ÔøÏ øÏ«+{≤\T≈£î
8 y˚\ s¡÷bÕj·T\T, yÓTTø£ÿ C§qï≈£î øÏ«+{≤\TøÏ 2,500
s¡÷bÕj·T\ #=|üq eT<䛑·T <Ûäs¡ ø£*Œ+#ê\ì m◊¬øm+mdt sêh
n<Ûä´≈£åî\T ø±Áy˚T&é ø=+&É|ü*¢ n#·T´‘·sêe÷s¡e⁄ Á|üuÛÑT‘ê«ìï
&çe÷+&é #˚XÊs¡T.
dü÷sê´ù|≥ ≈£L&É*˝À »]–q m◊¬øm+¬>dü|òüTtT $düÔè‘·
kÕúsTT »qs¡˝Ÿu≤&û düe÷y˚X¯+ nø√ºãsY 15.10.2017q 220
eT+~‘√ »]–+~. á dü+<äs¡“¤+>± Äj·Tq e÷{≤¢&ÉT‘·÷ ...
qøÏ© $‘·ÔHê\T, Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\ e\q |ü+≥\T qwüºb˛sTTq
¬s’‘ê>±ìøÏ e÷¬sÿ{Ÿ <Ûäs¡\ Á|üø±s¡y˚T qwüº|ü]Vü‰s¡+ #Ó*¢+#ê\ì
ø√sês¡T.
nœ\ uÛ≤s¡‘· ¬s’‘·T`≈£L© dü+|òüT+ (m◊¬øm+mdt) õ˝≤¢
Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é ¬ø. nq+‘Y e÷{≤¢&ÉT‘·÷ |ü‹Ô
øÏ«+{≤\TøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£{Ï+∫q|üŒ{Ïø° e÷¬sÿ{Ÿ˝Àì <äfi≤s¡T\T
¬s’‘·T H√{À¢ eT{Ϻ ø=&ÉT‘·THêïs¡ì Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T.
¬s’‘ê+>∑+ ì\T|ü⁄ <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e‘·THêïs¡ì Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T.
$‘·Ôq ø£+ô|˙\T ¬s’‘·T\≈£î qøÏ© $‘·ÔHê\T düs¡|òüsê #˚j·T&É+ e\q
|ü‹Ô, yÓTTø£ÿ C§qï |ü+≥\ ~>∑Tã&ÉT\T ô|<ä› m‘·TÔq
|ü&çb˛j·÷j·T˙, ¬s’‘ê+>∑+ ~≈£îÿ ‘√#·ì dæú‹øÏ HÓ≥ºã&ç+<äHêïs¡T.
¬s’‘·T\≈£î qøÏ© $‘·ÔHê\T düs¡|òüsê #˚dæq ø£+ô|˙\ô|’ ‘·ø£åDy˚T
ø£]ƒq #·s¡´\T rdüT≈£îyê\ì &çe÷+&é #˚XÊs¡T. qøÏ© $‘·ÔHê\
e\q |ü+≥\T, |ü+≥ ~>∑Tã&ÉT\T qwüºb˛sTTq ¬s’‘ê+>±ìøÏ
qwüº|ü]Vü‰s¡+ ø£*Œ+#ê\ì Äj·Tq Á|üuÛÑT‘ê«ìï ø√sês¡T. Á>±eT+
j·T÷ì{Ÿ>± Á|üuÛÑT‘·«y˚T ;e÷ Á|”$Tj·T+ #Ó*¢+∫ ¬s’‘ê+>±ìï
ø±bÕ&ÉTø√yê\ì ø√sês¡T. ¬s’‘·T düeTq«j·T dü$T‘·T\ ù|]≥ z≥¢
sê»ø°j·T+ #˚j·T≈£î+&Ü XÊÁd”Ôj·T |ü<ä∆‘·T\˝À ¬s’‘·T\qT
Ä<äTø√yê\ì &çe÷+&é #˚XÊs¡T.
m◊¬øm+mdt õ˝≤¢ n<Ûä´≈£åî\T ø±ˆˆ $T≥º|ü*¢ n+»j·T´, Á|ü<Ûëq
ø±s¡´<ä]Ù sêeTT\T ‘·~‘·s¡T\T e÷{≤¢&Üs¡T. á »qs¡˝Ÿu≤&ûøÏ
ø±Áy˚T&é •e≈£îe÷sY n<Ûä´ø£å‘· eVæ≤+#·>±, sê+u≤ãT, ‘ê‘·
dü‘·´Hêsêj·TD, $Áø£+, sêeTT\T, yÓ+ø£qï, $wüßí, X¯+ø£sY
‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T.
Ç˝≤+{Ï rÁe |ü]dæú‘·T\˝À uÛ≤s¡‘· $|ü¢eø±s¡T\T #·]Á‘· ‘·eTô|’
e⁄+∫ì #ê]Á‘·ø£ ø£s¡Ôyê´ìï ìs¡«Væ≤+#ê\+fÒ eTVü≤‘·Ôs¡ s¡cÕ´, #Ó’H ê
$|ü¢yê\ nqTquÛÑyê\T n<Ûä´j·Tq+ #˚j·÷*. >∑TDbÕsƒê\T
rdüTø√yê* e÷]ÿ‡»+`˝…ìì»+`e÷y√ Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï
uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ì]∆wüº |ü]dæú‘·T\≈£î nq«sTT+∫ $|ü¢y√<ä´e÷\T
ã˝Àù|‘·+ #˚j·TT≥≈£î $|ü¢eø±s¡T\T |üPqT ø√yê*. $|ü¢e Á|üC≤
|ü+<∏ëqT neT\T #˚ùd ì»yÓTÆq $|ü¢e X¯≈£îÔ\ eT<Ûä´ ◊ø£´‘· ø√dü+
uÛ≤s¡‘· $|ü¢eø±s¡T\T ø£èwæ #˚j·÷*. uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD+
ø√dü+ ‘·eT J$‘êìï ‘ê´>∑+ #˚dæq neTs¡T\ ÄX¯j·÷\T,
Äø±+ø£å*ï eTT+<äT≈£î rdüT¬øfi¯fle\dæq u≤<Ûä´‘· H˚{Ï $|ü¢eø±s¡T\ô|’
e⁄+~. e÷]ÿ‡»+`˝…ìì»+`e÷y√ Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìøÏ
e´‹πsø£yÓTÆq m˝≤+{Ï Á|üj·T‘êï\HÓ’Hê Á‹|æŒø={Ϻ neTs¡T\
ÄX¯j·TyÓTÆq q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢y√<ä´eT+˝À düT<äè&ÛÉ+>±
|ü⁄s√>∑$T+#·&Éy˚T eTq+ neTs¡Ms¡T\≈£î n]Œ+#˚ ì»yÓTÆq ìyê[.
neTs¡Ms¡T\≈£î CÀVü‰s¡T¢ ...
e´ekÕj·Tø£ $|ü¢e+ e]ú˝≤¢* ...
q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e+ e]ú˝≤¢* ...