ἐπιμέλεια π. Γεώργιος Ἰ.

Θεοδωρίδης

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ

ΚΑΛΥΜΝΟΣ 2018

1
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ
ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (Λουκ. ιη΄, 10-14)
«Άνθρωποι δύο ανέβησαν εις
το ιερόν προσεύξασθαι»
Στη σημερινή περιλάλητη
παραβολή του Τελώνου και του
Φαρισαίου, ο Κύριος στα
πρόσωπα των δύο αυτων
αντιθέτων τύπων της διηγήσεως
έβαλε δίπλα – δίπλα την
υπερηφάνεια και την ταπέινωσι,
την ακρόπολη των
αμαρτημάτων και την μητέρα
των αρετων. Απ΄τη μια μεριά ο
Φαρισαιος υπερηφανευόταν για
τις αρετές του, όπως π.χ. την
ελεημοσύνη και τη νηστεία και
από την άλλη ο Τελώνης
συντριβόταν για τα αμαρτήματα
που διέπραξε.
Η ταπείνωση έχει πολλές
μορφές. Ας δουμε μία από
αυτές.
Μιά μορφή ταπεινώσεως
ειναι και η αυτομεμψία. Να
μέμφεται κάποιος τον εαυτό του
για τις αμαρτίες του. Ο
σημερινός τελώνης ειχε
αυτομεμψία, «έτυπτεν εις το
στηθος αυτου λέγων, ο Θεός,
ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλω». Ο
ιερός Χρυσόστομος λέγει πως
δεν υπάρχει καλλίτερο φάρμακο
για τη συγχώρηση των
αμαρτημάτων μας, «ως η
συνεχής αυτων ανάμνησις και η
διηνεκής αυτων κατηγορία». Η
συνεχής ανάμνηση των
αμαρτημάτων μας και η
αδιάκοπη κατηγορία του εαυτου
μας, ότι δηλ. φταίξαμε, μας
ωφελει πάρα πολύ και μας κάνει
να πλησιάσουμε περισσότερο
τον Θεό και να λάβουμε τη
συγχώρεση. Έτσι ο τελώνης
ξεφορτώθηκε τα ανομήματά
του.
Ο άνθρωπος που γνωρίζει
την αμαρτωλή του κατάσταση,
δεν έχει παρρησία απέναντι στο
Θεό. Ο τελώνης φοβόταν να
σηκώση το κεφάλι του και να
αντικρύση τον Κύριο του
ουρανου «ως ολίγον φροντίσας
των αυτου νόμων», γιατί λίγη
επιμέλεια έδειξε για τους νόμους
του Θεου. Αφου παρέβη τις
εντολές του Θεου, ένοιωθε
ενοχές και δεν ειχε θάρρος να
μιλήση στο Θεό κατά πρόσωπο,
λέγει ένας από τους Πατέρες.
Επίσης ο άνθρωπος, που
αναγνωρίζει τα αμαρτήματά του,
δεν στενοχωριέται όταν οι άλλοι
του φανερώνουν την κατάστασί
του. Ο τελώνης αναγνώρισε το
λόγου του Φαρισαίου, όταν του
ειπε πως ειναι άρπαγας, άδικος
και μοιχός. Δεν διαμαρτυρήθηκε
εναντίον του Φαρισαίου.
Αντίθετα, δεν ειπε λέξη στον
υβριστή του, κτυπουσε το
στηθος και έλεγε «ο Θεός,
ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλω».
Παρακαλουσε να γίνη ίλεως ο
2
Θεός στην κατάστασή του.
Κτυπουσε το στηθος του για να
δείξη πως, εάν ειναι για κάτι
άξιος, αυτό ειναι η τιμωρία.
«Εμαυτόν απελπίζω, εννοων τα
έργα μου, Κύριε», δηλ. όταν
εννοήσω τα έργα μου
απελπίζομαι, Κύριε, λέγει ένα
τροπάριο της Εκκλησίας μας.
Εδω θα μπορούσαμε να
πουμε και τα ακόλουθα. Πόσο
μεγάλος παράγων για τη
σωτηρία μας ειναι η διάθεσι της
καρδιας μας και τα λόγια της
μετανοίας μας. Η διάθεσι της
καρδιας, το σχημα του
σώματος, τα λόγια της
μετανοίας, η κατάγνωσι του
εαυτου μας, τα δάκρυα της
μετανοίας και της μεταμέλειας, η
έλλειψη υπερηφάνειας και η
αυτομεμψία μπορουν να
οδηγήσουν τον αμαρτωλό στη
σωτηρία. Λίγα λόγια ειπε ο
τελώνης, αλλά υπολογίστηκαν
τα λόγια αυτά ως πολλων ετων
δικαιοσύνη. Αυτός, που
μέμφεται τον εαυτό του, δεν
κατηγορει κανέναν άλλο παρά
τον ίδιο. «Όχημα γαρ εστίν η
ταπείνωσις της προς τον Θεόν
αναβάσεως», γράφει ο άγιος
Γρηγόριος ο Παλαμας.
Πράγματι η ταπείνωσι ειναι
όχημα, που μας ανεβάζει στον
ουρανό.
Η Αγία Γραφή μας λέγει
πως κάθε άνθρωπος έχει
αρετές και χαρίσματα. Όσες
αρετές κι αν έχουμε, εάν
συγκρίνουμε τον εαυτό μας με
τον Θεό, δεν είμαστε τίποτε. Για
τίποτε δεν πρέπει να
υπερηφανευόμαστε και να
κομπορημονουμε. Μπορει να
εισαι δίκαιος και να κατακριθης
για τις αρετές σου, εάν
υπερηφανευθης, «έστι δίκαιος
απολλύμενος εν δικαίω αυτου»,
μας λέγει η Αγία Γραφή.
Να έχουμε την
αυτομεμψία. Ο ίδιος ο Κύριος
μας διδάσκει πως έστω κι αν
κάνουμε όλα τα διατεταγμένα,
να λέμε πως είμαστε αχρειοι
δουλοι, «ό ωφείλομεν ποιησαι
πεποιήκαμεν». Έτσι δεν θα
υπερηφανευθουμε ποτέ.
Να δώση ο Θεός να
αποκτήσουμε τέτοια ταπέινωσι.
Αμήν. (Ο.Ε.Ι.)
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ. Ἡ
μεγάλη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν
ἄνθρωπο. ‹‹Ὠργίσθη δὲ καὶ οὐκ
ἤθελεν εἰσελθεῖν››
Ἡ παραβολὴ τοῦ ἀσώτου,
ποὺ διαβάζεται σήμερα στὶς
Ἐκκλησίες, χαρακτηρίζεται ἀπὸ
τοὺς ἑρμηνευτὲς ὡς ἕνα
μαργαριτάρι ἀνάμεσα στὶς
παραβολὲς ἢ ὡς Εὐαγγέλιο
ἀνάμεσα στὸ Εὐαγγέλιο.
Μερικοὶ τὴν ὀνομάζουν
παραβολὴ τοῦ πρεσβύτερου
(μεγαλύτερου) υἱοῦ. Πράγματι,
3
χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ στάση
τοῦ πρεσβύτερου υἱοῦ, ὅταν
ἦλθε στὸ σπίτι καὶ
πληροφορήθηκε τὴν ἐπιστροφὴ
τοῦ νεότερου ἀδελφοῦ του.Δὲν
ἤθελε νὰ μπεῖ καὶ κατηγοροῦσε
τὸν πατέρα του ὅτι τάχα τὸν
ἀδικεῖ. Ἡ κατηγορία ἑστιαζόταν
στὸ ὅτι αὐτὸς δούλευε νύχτα
καὶ ἡμέρα καὶ δὲν ἀμειβόταν
ἐπαρκῶς, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν
ἄσωτο υἱὸ ποὺ ἔφαγε τὸ βίο του
μετὰ πορνῶν, καὶ στὸ τέλος,
ὅταν γύρισε, ἔτυχε καὶ καλῆς
ὑποδοχῆς. Ἂς δοῦμε τὸν
πρεσβύτερο υἱὸ τῆς
παραβολῆς.
Ποιὸς εἶναι ὁ πρεσβύτερος
υἱός;
Οἱ περισσότεροι
ἑρμηνευτὲς λέγουν πὼς ὁ
μεγαλύτερος υἱὸς ἦσαν οἱ
Φαρισαῖοι.Ἐπειδὴ οἱ τελῶνες κι
οἱ ἁμαρτωλοὶ πλησίαζαν τὸν
Χριστὸ καὶ Τὸν ἄκουγαν, καὶ
προφανῶς μερικοὶ
μετανοοῦσαν, αὐτὸ δὲν ἄρεσε
στοὺς Φαρισαίους.
‹‹Διεγόγγυζον οἳ τε Φαρισαῖοι
καὶ οἱ γραμματεῖς λέγοντας ὅτι
οὗτος ἁμαρτωλοὺς
προσδέχεται καὶ συνεσθίει
αὐτοῖς›› (Λουκ.15,2). Ἡ ἴδια δῶρα ποὺ χαρίζει καὶ στοὺς
κατηγορία αὐτὴ ἐναντίον τοῦ
Χριστοῦ ἦταν μόνιμη καὶ
διαρκῆς, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς
μὲ τέτοιου εἴδους παραβολές,
ὅπως τοῦ χαμένου προβάτου
καὶ τῆς χαμένης δραχμῆς,
προσπάθησε νὰ τοὺς ἀλλάξει
τὴν ἀντίληψη. Ὁ ἱερὸς
Χρυσόστομος γράφει πὼς
‹‹πάντα ἐστὶν φορητὰ διὰ τὴν
σωτηρία τοῦ ἀδελφού››, δηλ.
ὅλα εἶναι ἐπιτρεπτὰ γιὰ τὴ
σωτηρία τοῦ ἀδελφοῦ μας.
Τόσο περισπούδαστη εἶναι ἡ
ψυχὴ κάθε ἀνθρώπου ἀπέναντι
στὸ Θεό, ὥστε νὰ θυσιάσει καὶ
τὸν Υἱό Του, τὸ μόσχο τὸ
σιτευτό, γιὰ τὴ σωτηρία μας.
Μία ἄλλη ἑρμηνεία τοῦ
πρεσβύτερου εἶναι καὶ ἡ
ἀκόλουθη. Ὁ υἱὸς αὐτὸς
συμβολίζει τοὺς Ἁγίους τῆς
Ἐκκλησίας μας. Οἱ Ἅγιοι αὐτοί,
ποὺ βάσταξαν τὸ βάρος καὶ τὸν
καύσωνα τῆς ἡμέρας καὶ ποὺ
δούλεψαν στὸν ἀμπελώνα τοῦ
Κυρίου ἀπ’ τὴν πρώτη ὥρα,
αὐτοὶ ποὺ ὑπάκουσαν στὶς
ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ἀπαιτοῦν νὰ
ἐφαρμοσθεῖ δικαιοσύνη. Νὰ
ἀμείψει ὁ Θεὸς τοὺς εὐσεβεῖς ἢ
νὰ καταδικάσει τοὺς ἀσεβεῖς.
Οἱ Ἅγιοι μένουν κατάπληκτοι
μπρὸς στὴ μεγάλη εὐσπλαχνία
τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος συγχωρεῖ
ἀμέσως αὐτοὺς ποὺ
ἐπιστρέφουν μετανοώντας
σ’Αὐτόν. Μάλιστα τοὺς δίνει τὰ
Ἁγίους. Σὰν νὰ διαμαρτύρονται
οἱ Ἅγιοι (παραβολικὰ βέβαια ὅλα
αὐτὰ κι ὄχι πραγματικά), ποὺ ὁ
Θεὸς δείχνει μία
‹‹σκανδαλιστική›› συμπεριφορὰ
ἐλέους καὶ εὐσπλαχνίας στοὺς
4
ἁμαρτωλούς. Ἀποδεικνύεται σωθοῦν. Ὁ Θεὸς ὅμως μὲ τὴν
ἔτσι πὼς ἡ δικαιοσύνη τῶν ἀπέραντη ἀγάπη Του καὶ μὲ τὸ
ἀνθρώπων εἶναι διαφορετικὴ μέτρο τῆς δικαιοσύνης Του
ἀπὸ τὴ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. τοὺς σώζει. Ὁ ἀββᾶς Ἰσαὰκ
Μία παρανόηση τῶν ἔλεγε: ‹‹Μπορεῖ ὁ θεὸς νὰ
εὐσεβῶν ἀνθρώπων ὀνομάζεται δίκαιος, ἀλλὰ
Πολλὲς φορὲς οἱ ἄνθρωποι περισσότερο εἶναι χρηστὸς καὶ
ποὺ ἐργάζονται πνευματικὰ ἀγαθός››. Ἀπὸ μᾶς ζητάει νὰ
μέσα στὴν Ἐκκλησία, Τοῦ δώσουμε τὸν ἑαυτό μας.
αἰσθάνονται μία ὑπεροχὴ Νὰ Τοῦ δώσουμε ὅλην τὴν
ἀπέναντι στοὺς ἁμαρτωλοὺς πνευματικὴ ἰκμάδα καὶ ζωντάνια
καὶ δὲν μποροῦν νὰ μας. Ἕνας ἀναστεναγμὸς ἔχει
παραδεχθοῦν πὼς μπορεῖ κι οἱ μεγαλύτερη βαρύτητα, ὅταν
ἁμαρτωλοὶ νὰ μετανοήσουν καὶ προέρχεται ἀπὸ τὸ βάθος τῆς
νὰ ἀλλάξουν ζωὴ καὶ στὸ τέλος καρδιᾶς μας, παρὰ ἕνα δοχεῖο
νὰ σωθοῦν. Νομίζουν πὼς συναισθηματικὰ δάκρυα, ἔλεγε
ἔχουν περισσότερα δικαιώματα ὁ Γέροντας Παΐσιος. Ἂς
ἀπὸ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπέναντι πλησιάσουμε τὸν Θεὸ μὲ
στὸ Θεό. Ἔχουν, λένε, κάνει ταπείνωση καὶ μὲ διάθεση
καλὰ ἔργα καὶ δὲν πρόδωσαν συντριβῆς τοῦ ἐγωισμοῦ μας,
ποτὲ τὴν ἐμπιστοσύνη τους στὸ γιὰ νὰ σωθοῦμε.
http://nefthalim.blogspot.gr/
Θεό. Ὅμως ἔρχεται ὁ Κύριος
καὶ τονίζει πὼς ἡ μετάνοια εἶναι
πιὸ σπουδαία ἐργασία ἀπὸ τὰ
νομιζόμενα καλά μας ἔργα. Ἡ +Ψυχοσάββατο
σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, λέγει ὁ Μνημόσυνο
ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Γενικά, μνημόσυνο
εἶναι χάρισμα τοῦ Θεοῦ στὸν ονομάζεται η τελετή εκείνη
ἄνθρωπο καὶ δὲν εἶναι που γίνεται σε μνήμη
ἀποτέλεσμα πολλῶν ἢ λίγων νεκρών. Συνήθως είναι
καλῶν πράξεων. θρησκευτική και
Ἄλλα τὰ μέτρα τοῦ συνοδεύεται με σχετικές
ἀνθρώπου, ποὺ κρίνει καὶ δεήσεις προς ανάπαυση της
καταδικάζει σύμφωνα μὲ αὐτὰ ψυχής των.
ποὺ βλέπει, καὶ ἄλλα τὰ μέτρα Θρησκευτικά
τοῦ Θεοῦ. Σύμφωνα μὲ τὰ
μνημόσυνα
ἀνθρώπινα κριτήρια ὁ ληστὴς ἢ
Το θρησκευτικό
ἡ πόρνη ἢ ὁ τελώνης ἢ καὶ
πολλοὶ ἄνθρωποι δὲν πρέπει νὰ μνημόσυνο έχει δύο

5
μορφές. Είτε ψάλλεται φράση "Θεός
τρισάγιο στον τάφο του συγχωρές΄τον".
νεκρού είτε ψάλλεται Ψυχοσάββατο
επιμνημόσυνη δέηση στην Στον εβδομαδιαίο
Εκκλησία μετά τη Λειτουργία λειτουργικό κύκλο, η
(συνήθως πριν την προσευχή της Εκκλησίας
απόλυση). Τρισάγιο γίνεται κάθε Σάββατο είναι
στο τριήμερο ("τριήμερα") αφιερωμένη στους
και στις εννιά ημέρες κεκοιμημένους, σε
("εννιάμερα") από τον ανάμνηση της εις Άδη
θάνατο του νεκρού, ενώ καθόδου του Χριστού κατά
επιμνημόσυνη δέηση το Μ. Σάββατο.
ψάλλεται στο Ψυχοσάββατο όμως
"σαρανταήμερο" ή "στα θεωρείται κυρίως το
σαράντα" (δηλαδή στις Σάββατο πριν την Κυριακή
σαράντα ημέρες), στους των Απόκρεω και το
τρεις μήνες ("τρίμηνα"), Σάββατο πριν την Κυριακή
στους έξι μήνες ("εξάμηνα") της Πεντηκοστής, οπότε και
και στο χρόνο (ετήσιο) από τελούνται επίσημα
τον θάνατο καθώς και στα μνημόσυνα της Εκκλησίας
τρία χρόνια από την κηδεία, υπέρ των κεκοιμημένων
όπου γίνεται και η εκταφή. "των επ' ελπίδι αναστάσεως
Μετά το πέρας της ζωής αιωνίου, [...] ευσεβών
τελετής του μνημοσύνου ορθοδόξων, βασιλέων,
ακολουθεί το μοίρασμα πατριαρχών, αρχιερέων,
κολλύβων στους ιερέων, ιερομόναχων,
συμμετέχοντες (όπως και ιεροδιακόνων, μοναχών,
στην κηδεία). Τα κόλλυβα μοναζουσών, πατέρων,
είναι ένα γλύκισμα με κύρια προπατόρων, πάππων,
συστατικά βρασμένο σιτάρι, προπάππων, γονέων,
σταφίδες και ζάχαρη. Αυτά συζύγων, τέκνων, αδελφών
λέγονται και "συγχώρια" και συγγενών ημών εκ των
επειδή καθένας που απ' αρχής και μέχρι των
λαμβάνει για να φάει, εσχάτων".
εύχεται τη συγχώρεση του Η καθιέρωση του
νεκρού από τον Θεό με τη Ψυχοσάββατου είναι μια
6
υπόμνηση ότι το σώμα θα τέλεση μνημοσύνου
αναστηθεί κατά την Δευτέρα "θυσίας" για τα αμαρτήματα
Παρουσία του Κυρίου, για να των νεκρών Εβραίων, που
ενωθεί με την αθάνατη σκοτώθηκαν σε μάχη,
ψυχή σύμφωνα με τη επειδή προς στιγμή είχαν
διδασκαλία της Ορθόδοξης παραπλανηθεί στην
Εκκλησίας. ειδωλολατρεία, και που γι΄
Προέλευση αυτόν τον λόγο και
Τα μνημόσυνα είναι σκοτώθηκαν!.
πανάρχαιο έθιμο. Οι αρχαίοι Περί των μνημοσύνων
Έλληνες πίστευαν πως με των πρώτων Χριστιανών
δεήσεις, θυσίες και έχουν αναφέρει οι
προσφορές ήταν δυνατόν να Τερτυλλιανός, Κυπριανός,
πετύχουν την συγνώμη των Αυγουστίνος, Διονύσιος
Θεών για τα αμαρτήματα Αρεοπαγίτης, Γρηγόριος
των νεκρών (Ιλιάδα Ι 497). Ναζιανζηνός, Ιωάννης ο
Υπήρχαν μάλιστα και ιερείς Χρυσόστομος, Γρηγόριος
που επισκέπτονταν τις οικίες Νύσσης κ.ά.
ΓΙΑ να συγχωρούν τις Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΑΝΑΠΑΥΣΗ
αμαρτίες "ζώντων και ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ
νεκρών" με κατάλληλες γι΄ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ
αυτές ιεροτελεστίες και ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΑΣ.
Υπό Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αντινόηςκ.κ.
θυσίες (Πλάτων "Πολιτείαι" ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ
https://www.youtube.com/watch?v=mfNq9Qjo
Β' 364). QF8&index=11&list=PLVSe3KRn8OaejT__rFIuPMtaQ_0
m6tQUo
…Σε αντίθεση με τους
αρχαίους Έλληνες οι Εβραίοι
φαίνεται πως δεν τηρούσαν Κυριακή της Απόκρεω, Τὸ
παρόμοιο έθιμο. Στη Παλαιά ἔλεος τοῦ Θεοῦ (Ματθ 25, 31-
Διαθήκη αναφέρεται μόνο 46)
μια φορά παρόμοιο γεγονός «Ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ
στο Β' Μακκαβαίων (12, 43), τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν
όταν ο Ιούδας φέρεται πως ἐλαχίστων ἐμοὶ ἐποιήσατε»
έστειλε από λάφυρα Στὶς παραβολὲς ποὺ
πολέμου το χρηματικό ποσό χρησιμοποιοῦσε ὁ Κύριος,
των περίπου 2.000 δραχμών ἔλεγε τὴ φράση ‹‹ὡμοιώθη ἡ
στο ναό της Ιερουσαλήμ για βασιλεία τῶν οὐρανῶν›› (Ματθ.
22,2), δηλ. Παρομοιάζεται ἡ
7
βασιλεία τῶν οὐρανῶν μὲ δέκα
παρθένες, μὲ πολύτιμο
μαργαρίτη, μὲ ἀγρὸ ἢ μὲ χαμένη
δραχμὴ κ. ἄ. Στὸ σημερινὸ ὅμως
Εὐαγγέλιο δὲν ὁμιλεῖ
παραβολικά, ἀλλὰ ἀποκαλύπτει
μιὰ κατάσταση πραγματικὴ καὶ
δείχνει ἀποκαλυμμένο τὸν
ἑαυτό Του, γι’ αὐτὸ καὶ λέγει
‹‹ὅταν ἔλθη ὁ υἱὸς τοῦ
ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ›
(25,31), ποὺ σημαίνει πὼς ἡ
περικοπὴ ἐκφράζει πλήρως τὴν
ἀλήθεια γιὰ τὴν τελικὴ Κρίση
τῶν ἀνθρώπων.
Τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ
ἐλεημοσύνη τῶν ἀνθρώπων
Μία ἰδιότητα τοῦ Θεοῦ
εἶναι τὸ ἔλεός Του. Μᾶς
καταδιώκει συνεχῶς τὸ ἔλεος
τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης ὁ ἄνθρωπος,
ὁ πλασμένος κατ’ εἰκόνα τοῦ
Θεοῦ, ἔχει πολλὰ κοινὰ σημεῖα
μὲ τὸ Δημιουργό του, ἀλλὰ κατ’
ἐξοχὴν ἡ ἰδιότητα τῆς
ἐλεημοσύνης καὶ τῆς
εὐεργεσίας τοῦ πλησίον εἶναι
ἐκείνη ποὺ τὸν κάνει νὰ
πλησιάζει τὸν Κύριο. Ὁ Χριστὸς
διῆγε τὴ ζωὴ Του κάνοντας
διαρκῶς εὐεργεσίες στοὺς
ἄλλους καὶ ‹‹ἰᾶτο πάντας››
(Λουκ. 6,19). Ἀκόμη καὶ τὸν
ἑαυτὸ Του ἔδωσε ‹‹λύτρον ἀντὶ
πολλῶν›› (Μάρκ. 10,45), ὡς
δεῖγμα καὶ καρπὸ τῆς μεγάλης
Του ἀγάπης πρὸς τὸν ἄνθρωπο.
Οἱ φτωχοὶ ἀδελφοί μας, εἴτε
εἶναι πεινασμένοι εἴτε ἄρρωστοι
καὶ ἐνδεεῖς, εἶναι ἀδέλφια τοῦ
Χριστοῦ, ἀφοῦ τὸν ἔχουν
‹‹ἐνδυθεῖ››, ‹‹κατὰ τὸν ἔσω
ἀνθρωπον››, σύμφωνα μὲ τὸν
Ἅγιο Γρηγόριο τὸ Θεολόγο.
Ἔχουν τὸ ἴδιο βάπτισμα μέ μᾶς,
μετέχουν στὴν ἴδια χάρη,
ὑπακούουν στοὺς ἴδιους
νόμους τοῦ Θεοῦ, μετέχουν
στὴν ἴδια θεία Εὐχαριστία κι
ἔχουν τὶς ἴδιες μὲ μᾶς ἐλπίδες.
Πολὺ ὡραῖα τὸ τονίζει αὐτὸ ὁ
ἱερὸς Χρυσόστομος ‹‹ἀδελφὸν
γὰρ τὸ βάπτισμα ἐργάζεται καὶ
ἡ τῶν θείων μηστηρίων
κοινωνία››. Ἡ ἐλεήμων καρδία
κάνει τὸν ἄνθρωπο κληρονόμο
τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ κι ὄχι
τόσο τὰ μεγάλα χαρίσματα,
ὅπως π.χ. τὰ θαύματα, τὸ
προορατικὸ χάρισμα, ἡ μεγάλη
σοφία τοῦ νοῦ κ.λ.π.
Ἕνας μεγάλος ἀσκητὴς
τῆς ἐρήμου, ὁ Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ
Σύρος, περιγράφει πῶς πρέπει
νὰ εἶναι μία ἐλεήμων καρδιά,
δηλ. πῶς γίνεται ὁ ἄνθρωπος
φιλάνθρωπος. Ὀφείλει νὰ
καίγεται ἡ καρδιά του ἀπὸ
ἀγάπη γιὰ ὅλη τὴν κτίση. Νὰ
ἀγωνιᾶ ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων,
ὑπὲρ τῶν ὀρνέων, ὑπὲρ τῶν
ζώων, ἀκόμη καὶ ὑπὲρ τῶν
δαιμόνων, ἂν εἶναι δυνατόν.
Στὸν ἄνθρωπο ποὺ έχει τέτοια
καρδιά, τὰ δάκρυα εἶναι
ἀσταμάτητα. Δὲν μπορεῖ ν’
ἀκούσει δυστυχία ἢ νὰ δεῖ
κάποια βλάβη καὶ νὰ μὴ
8
συγκλονισθεῖ, νὰ μὴ δακρύσει.
Προσεύχεται μὲ δάκρυα καὶ
ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν του ἀκόμη καὶ
ὑπὲρ τῆς φύσεως. Ὅλοι κι ὅλα
νὰ ἐλεηθοῦν ἀπ’τὸ Θεό.
Βλέπουμε, λοιπόν, πὼς ἕνα
δάκρυ μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει τὴν
εὐκαιρία νὰ κάνουμε δική μας
τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Πῶς ἐκδηλώνεται ἡ ἀγάπη
μας πρὸς τοὺς ἄλλους;
ἁπλὰ περιστατικὰ τῆς
καθημερινῆς ζωῆς μας θὰ μᾶς
κρίνουν. Ὄχι σοφία, ὄχι πολιτικὴ
ἐξουσία καὶ δύναμη, ὄχι ὑλικὸς
πλοῦτος καὶ χρήματα, ὄχι
σωματικὴ ρώμη καὶ ὡραιότητα.
Δὲν εἶναι αὐτὰ ποὺ ἔχουν ἀξία
ἐκείνη τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως
ἀλλὰ γεγονότα ἁπλά, ὅπως τὰ
βλέπουμε στὴν καθημερινὴ
ζωή. Ἕνα πιάτο φαγητοῦ, μιὰ
οἰκονομικὴ ἐνίσχυση στὸν ἄλλο,
μία συμπαράσταση σὲ κεῖνον
ποὺ περνάει δύσκολες ὧρες,
μία ἁπλὴ ἐπίσκεψη στὸν
πονεμένο. Ὅλα αὐτὰ γίνονται
μὲ ἀθόρυβο τρόπο, χωρὶς
τυμπανοκρουσίες καὶ
δημοσιεύσεις. Ὁ χριστιανὸς ποὺ
πιστεύει καὶ ἐνεργεῖ τὴν πίστη
του, ἀποφεύγει τὶς θεαματικὲς
ἐκδηλώσεις κι ἐκείνους τοὺς
πομπώδεις τρόπους μὲ τοὺς
ὁποίους μᾶς ἔχει συνηθίσει ἡ
ἐποχή μας. Τὸ μοναδικὸ πράγμα
ποὺ θὰ πάρουμε στὴν ἄλλη ζωὴ
εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ ὁποία
γίνεται συνήγορος γιὰ μᾶς στὸ
Θεό.
Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο
ἀπευθύνεται σ’ ὅλους ἐμᾶς ποὺ
τιμᾶμε τὴν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ
Χριστοῦ, ἀλλὰ λησμονοῦμε νὰ
τιμήσουμε τὴν ἔμψυχη εἰκόνα
Του ποὺ εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἂς
ἀκούσουμε τὸν Ἅγιο Γρηγόριο
τὸ Θεολόγο ποὺ μᾶς προτρέπει:
‹‹Πλούτισον μὴ περιουσίαν
μόνον, ἀλλὰ καὶ εὐσέβειαν...››,
δηλ. ἄς πλουτίσουμε ὄχι μόνον
σὲ ὑλικὰ ἀγαθά, ἀλλὰ καὶ σὲ
εὐσέβεια. Ἄς γίνουμε ἐμεῖς
στὸν κάθε πτωχὸ ποὺ θὰ
συναντήσουμε ὅ,τι εἶναι ὁ Θεὸς
γιὰ ὅλους μας, γιὰ νὰ βροῦμε κι
ἐμεῖς ἔλεος.
http://nefthalim.blogspot.gr/search/label/%CE%9C%CE%B7%C
F%84%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%
AF%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%95%CE%B4%CE%
AD%CF%83%CF%83%CE%B7%CF%82%20%CE%99%CF%
89%CE%AE%CE%BB?updated-max=2013-04-
08T09:00:00%2B03:00&max-results=20&start=29&by-
date=false
ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΤΩΝ ΕΝ
ΑΣΚΗΣΕΙ ΛΑΜΨΑΝΤΩΝ.
ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ
Τι είναι ο μοναχισμός ;
Ο καθένας μας καλείται
να υπηρετήσει τον Θεό με
πολλούς και ποικίλλους
τρόπους.
Ο μοναχισμός είναι μία
ιδιαίτερη κλήση, ένας
ιδιαίτερος τρόπος για να
υπηρετήσει ο άνθρωπος τον
Θεό και την ανθρωπότητα.
Ο κάθε άνθρωπος έχει
¨ίδιον χάρισμα¨, όπως λέει ο
9
Απ. Παύλος. Η κλήση για να περιστάσεις και ανάγκες. Η
γίνει κανείς μοναχός είναι κι ¨Προσευχή του Ιησού¨, ή
αυτή ένα ¨χάρισμα¨. ¨Ευχή¨ που λένε οι μοναχοί
Ο ίδιος ο Θεός μιλά απ΄ στο Άγιο Όρος (με τη
ευθείας στον μέλλοντα βοήθεια του κομποσκοινιού)
μοναχό ή μοναχή (με συνίσταται στις λέξεις:
σημεία, ενδείξεις ή ¨Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του
εσωτερικές διαμηνύσεις), Θεού ελέησόν με τον
είτε μέσω του Πνευματικού αμαρτωλόν¨. Πολλά έχουν
του/της. γραφτεί για την προσευχή
Ο μοναχισμός είναι ένας αυτή, και ακόμα
από τους τρόπους για να περισσότερα εχουν βιωθεί
φτάσει ο ανθρωπος στον μέσω αυτής. Λέγεται ακόμα
Θεό. Αυτό γίνεται με την και ¨Καρδιακή Προσευχή¨.
απομόνωση, την προσευχή, Υπακοή. Η υπακοή
την άσκηση, την υπακοή είναι μία από τις πιο
στον Γέροντα, την υπηρεσία κεφαλαιώδεις αρετές του
- διακονία και τη νηστεία. μοναχού. Είναι προυπόθεση
Απομόνωση.Για να για την ταπεινοφροσύνη,
έρθει ένας άνθρωπος που είναι κατά γενική
ενώπιος ενωπίω με τον Θεό, ομολογία η κορωνίδα όλων
κατά τον ιδιαίτερο τρόπο των χριστιανικών αρετών.
που καλείται να έρθει ένας Οι Πατέρες τοποθετούν την
μοναχός, χρειάζεται υπακοή πάνω από την
απομόνωση και ησυχία, νηστεία και την προσευχή.
χωρίς εξωτερικούς Το σκεπτικό είναι ότι άσκηση
περισπασμούς. χωρίς υπακοή γεννά την
Προσευχή. Η κενοδοξία και την
προσευχή είναι το δικαίωμα, υπερηφάνεια, ενώ όταν
η υποχρέωση και το κανείς ενεργεί κάτω από
βοήθημα κάθε πιστού. Για εντολή δεν έχει πρόφαση να
τον μοναχό, η προσευχή υπερηφανεύεται. Υπακοή
αποτελεί τον λόγο ύπαρξής σημαίνει ανεπιφύλακτο
του στη ζωή, στον κόσμο. δόσιμο στο θέλημα του
Υπάρχουν διάφορες μορφές Θεού. Ο Γέροντας ή
προσευχής, για διάφορες Πνευματικός, βοηθά τον
10
μοναχό ακριβώς επάνω στο
θέμα αυτό, και γι΄ αυτό η
συμβολή του είναι τεράστιας
σημασίας στην εξέλιξη του
μοναχού. Σαν ένδειξη
υπακοής στο Θεό, ο μοναχός
καλείται να ¨κάνει υπακοή¨
στον Γέροντα του.
Υπηρεσία-Διακονία.
Η υπηρεσία είναι
αλληλένδετη με την
προσευχή και την υπακοή.
Είναι δύο ειδών η εσωτερική
και η εξωτερική. Η ακολουθήσει το παράδειγμά
εξωτερική έγκειται στην
εκτέλεση των καθηκόντων
με τα οποία επιφορτίζεται
ένας μοναχός που ζει
κοινοβιακά, και στην
φιλοξενία. Έγκειται επίσης
στην προσφορά γνώσης,
σοφίας και παρηγοριάς όταν
του ζητηθεί. Η εσωτερική
έγκειται στην προσευχή του
μοναχού για την
ανθρωπότητα.
Νηστεία. Νηστεία είναι
η αποχή από συγκεκριμένες
τροφές ή από την τροφή
γενικά. Αποτελεί την άσκηση
του μοναχού στο σωματικό
επίπεδο. Η νηστεία έχει
σκοπό να αποκαθαίρει, το
σώμα και την ψυχή και να
δυναμώνει τη θέληση.
ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ Ο
ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ
Η ζωή του μοναχού
είναι πρότυπο φυσικής ζωής
και ζωής με σωστά
ιεραρχημένες αξίες. Ο
μοναχός μπορεί να γίνει
έμπνευση για τον άνθρωπο
που ζει στον κόσμο: όχι τόσο
για να ακολουθήσει την
κλήση του (η οποία είναι
¨ίδιον χάρισμα¨, και όχι για
τον καθένα) όσο για να
του ως προς τον σεβασμό
στο θέλημα του Θεού, για να
επαυξηθεί η πίστη του, για
να επανεξετάσσει τις
συνήθειες του και να
επαναϊεραρχήσει τις αξίες
του.
…Όταν ένας άνθρωπος
(μοναχός ασκητής) φτάσει
να μετανοήσει και να
καθαρθεί ψυχικά ώστε να
μπορεί να προσβλέπει στη
σωτηρία της ψυχής του, και
η θέα του Παραδείσου είναι
κοντά, και μόνο η ιδέα ότι θα
μείνουν άνθρωποι απέξω,
τον γεμίζει πόνο. Όταν ο
άνθρωπος ζει εν Θεώ και ο
Θεός εν αυτώ, η θέλησή του
ταυτίζεται πια με την θέληση
του Θεού. Και ο Θεός θέλει
¨πάντας σωθήναι και εις
11
επίγνωσιν αληθείας ελθείν¨. ἀποτελεῖ ναὸν Κυρίου. Πολὺ δὲ
Αυτή είναι η προσευχή του περισσότερον ὅσοι εἰς Χριστὸν
μοναχού, αυτή είναι και η ἐβαπτίσθημεν καὶ ἐχρίσθημεν
ουσιαστική προσφορά του διὰ τοῦ Ἁγίου Μύρου καὶ
στην ανθρωπότητα. ἐνεκεντρίσθημεν εἰς τὴν
http://www.inathos.gr/athos/el/Monk.html καλλιέλαιον τῆς Ὀρθοδόξου
Ἐκκλησίας, εἴμεθα ναοὶ τοῦ ἐν
ἡμῖν οἰκοῦντος Ἁγίου
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ Πνεύματος, ἀκόμη καὶ ἐὰν διὰ
ΤΥΡΟΦΑΓΟΥ.ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΗΡΙΟΣ ΕΠΙ Τῌ ποικίλων ἁμαρτιῶν, ἑκουσίων ἢ
ΕΝΑΡΞΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
ἀκουσίων, ἀπομακρυνώμεθα
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ἀπὸ τοῦ Κυρίου: «εἰ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ἀπιστοῦμεν, ἐκεῖνος πιστὸς
ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ
ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ
μένει» (Β΄ Τιμ. β΄, 13).
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ Διὰ τοῦ ρύπου ὅμως τῆς
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ἁμαρτίας κωλύεται ἡ Χάρις τοῦ
ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΠΑΡ᾿ HΜΩΝ ΔΕ
ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ
Ἁγίου Πνεύματος νὰ ἐνεργῇ ἐν
Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν ἡμῖν, ἐφ᾿ ᾧ καὶ ἡ Ἁγία ἡμῶν
Κυρίῳ προσφιλῆ καὶ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ὥρισε τὴν
εὐλογημένα, ἀρχομένην περίοδον τῶν
Διὰ τῆς θεοπνεύστου νηστειῶν τῆς Ἁγίας καὶ
ρήσεως τῆς ἐλεημοσύνης τοῦ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἵνα
Κυρίου καὶ τῶν κριμάτων αὐτῆς, κατ᾿ αὐτὴν καθάρωμεν ἑαυτοὺς
εἰσάγει καὶ ἐφέτος πάντας τοὺς διὰ τῆς μετανοίας καὶ γενώμεθα
Ὀρθοδόξους πιστοὺς εἰς τὸ ἄξιοι νὰ ὑποδεχθῶμεν τὰ
«μυστήριον» τῆς Ἁγίας καὶ ζωοποιὰ Πάθη καὶ τὴν ἐκ
Μεγάλης Τεσσαρκοστῆς ὁ νεκρῶν λαμπροφόρον Ἔγερσιν
ἱερὸς Ψαλμῳδὸς ἀναφωνῶν: τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
«Ποιῶν ἐλεημοσύνας ὁ Κύριος Χριστοῦ. «Δεῦρο τάλαινα ψυχή,
καὶ κρῖμα πᾶσι τοῖς σὺν τῇ σαρκί σου τῷ πάντων
ἀδικουμένοις» (Ψαλμ. 102, 6). Διότι ὁ Κτίστῃ, ἐξομολογοῦ∙ καὶ
Κύριος «ἐμπιπλᾷ ἐν ἀγαθοῖς τὴν ἀπόσχου λοιπόν, τῆς πρὶν
ἐπιθυμίαν μας καὶ ἀνακαινίζει ἀλογίας, καὶ προσάγαγε Θεῷ,
ὡς ἀετοῦ τὴν νεότητά μας» (πρβλ. ἐν μετανοίᾳ δάκρυα», καλεῖ
ὅ. π. 5). πάντας τοὺς πιστοὺς ὁ ποιητὴς
Ὡς γνωστόν, ἀδελφοὶ καὶ τοῦ Μεγάλου Κανόνος Ἅγιος
τέκνα ἐν Κυρίῳ, ἕκαστος Ἀνδρέας Κρήτης (τροπάριον α΄ᾠδῆς).
ἄνθρωπος, πλασθεὶς κατ᾿ Ἡ Ἐκκλησία, μεριμνῶσα
εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ, διὰ τὴν σωτηρίαν καὶ
12
πνευματικὴν τελείωσίν μας, ἀδικουμένοις», ἀλλὰ ἔλεος καὶ
ἀνοίγει εἰς πάντα τὰ μέλη αὐτῆς χάρις καὶ ἀνακούφισις εἰς
τὸν παρόντα καιρὸν τῆς αὐτοὺς καὶ διὰ τὴν πορείαν μας
μετανοίας, προτρέπουσα πρὸς τό «καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ»
(Μέγας Βασίλειος).
συγχρόνως αὐτὰ νὰ
Τοιουτοτρόπως, διὰ τῆς
πολεμήσουν τὸν φιλόϋλον καὶ
ἐγκρατοῦς χρήσεως, ἁγιάζεται
φιλοκτήμονα βίον, ὁ ὁποῖος ὡς
καὶ ἡ ὕλη καὶ ἡ ζωὴ μας, καθότι
«βαρὺς κλοιός» κρατεῖ τὴν
ἡ φθαρτὴ ὕλη ἀποτελεῖ οὐχὶ τὸν
ψυχὴν χοϊκὴν καὶ συρομένην ἐπὶ
αὐτοσκοπόν, ἀλλὰ τὸ μέσον τοῦ
γῆς, μὴ δυναμένην νὰ ἀνοίξῃ
ἁγιασμοῦ. Συνεπῶς, καὶ διὰ
τὰς πτέρυγας αὐτῆς πρὸς τὸν
τοὺς ἔχοντας καὶ κατέχοντας
οὐρανὸν καὶ τὴν βασιλείαν τοῦ
πλουσίους τῆς εὐαγγελικῆς
Θεοῦ.
περικοπῆς, ἡ νηστεία πρέπει νὰ
Τοιουτοτρόπως, διὰ τῆς
ἀποτελῇ ἀφορμὴν ἐγκρατείας,
μετανοίας καὶ τῶν καθαρτικῶν
μὲ τελικὸν σκοπόν «περισσεύειν
δακρύων, ἐνδυόμεθα καὶ πάλιν
αὐτοὺς ἐν τῇ ἐλπίδι ἐν δυνάμει
τὸ πρωτόκτιστον κάλλος καὶ
Πνεύματος Ἁγίου», κατὰ τὴν
τὴν θεοΰφαντον στολήν, τὴν
ρῆσιν τοῦ μεγαλορρήμονος
ὁποίαν ἀπωλέσαμεν μετὰ τὴν
Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου
πτῶσιν, περιβληθέντες «τὸν
(πρβλ. Ρωμ. ιε΄, 13) καὶ ἀποβλέπειν καὶ εἰς
στολισμὸν τῆς αἰσχύνης,
τοὺς σημερινοὺς πτωχούς
καθάπερ φύλλα συκῆς».
«Λαζάρους» τῆς
Ἀποτελεῖ, ταυτοχρόνως, ἡ
ἀνθρωπότητος καὶ τῆς
νηστεία καὶ ἡ ἀποχὴ ἀπὸ
προσφυγιᾶς.
βρωμάτων καὶ ἀπὸ
Πέραν ὅμως τούτων, δὲν
«διαλογισμῶν ματαίων καὶ
πρέπει νὰ λησμονῆται, ἀδελφοὶ
ἐνθυμήσεων πονηρῶν»
καὶ τέκνα, τὸ ἀληθὲς πνεῦμα
ἀφετηρίαν διὰ τὴν ὀρθήν,
τῆς νηστείας καὶ τῆς
μεμετρημένην καὶ σώφρονα
ἐγκρατείας, τὸ ὁποῖον καθιστᾷ
διαχείρισιν τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν,
ταύτας εὐαρέστους τῷ Κυρίῳ,
μὲ προοπτικὴν τὴν κοινὴν
καθὼς διδάσκει ὁ ἀδελφόθεος
ὠφέλειαν, οὕτως ὥστε νὰ
Ἀπόστολος Ἰάκωβος, λέγων:
ἐκμηδενίζωνται αἱ ἀρνητικαὶ καὶ
«θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀμίαντος
διὰ τὸ κοινωνικὸν καὶ φυσικὸν
παρὰ τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ αὕτη
περιβάλλον ἐπιπτώσεις ἐκ τῆς
ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανοὺς
ἀλόγου χρήσεώς των καὶ νὰ
καὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν,
παραμένῃ μόνον ἡ «νηστεία τῆς
ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ
ἐλεημοσύνης», ἡ ὁποία νὰ μὴ
κόσμου» (Ἰακ. α΄, 27). Διότι δὲν θὰ
«γίνηται κρῖμα πᾶσι τοῖς
ἐπιτύχωμεν τὴν χάριν, τὴν
13
ὁποίαν ἀφθόνως παρέχει ἡ
νηστεία καὶ ἡ ἐγκράτεια, ἁπλῶς
καὶ μόνον διὰ τῆς ἀσιτίας καὶ
τῆς ἀποχῆς ἀπὸ τῶν ὑλικῶν
τροφῶν: «Εἰ εἰς κρίσεις καὶ
μάχας νηστεύετε καὶ τύπτετε
πυγμαῖς ταπεινόν, ἱνατί μοι
νηστεύετε;», ἀναρωτᾶται ὁ
Προφήτης Ἡσαΐας (58, 4). «Οὐ
ταύτην τὴν νηστείαν
ἐξελεξάμην [...], ἀλλὰ [...]
διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον
σου καὶ πτωχοὺς ἀστέγους
εἴσαγε εἰς τὸν οἶκόν σου· ἐὰν
ἴδῃς γυμνόν, περίβαλε...», λέγει
καὶ παραγγέλλει ὁ Κύριός μας
διὰ τῆς φωνῆς τοῦ Προφήτου
Αὐτοῦ (Ἡσ. 58, 5-7).
Ὅταν ἡ νηστεία μας
συνοδεύηται ἀπὸ τοιαύτην
αὔξησιν τῆς φιλανθρωπίας καὶ
ἀγάπης μας πρὸς τὸν ἐλάχιστον
ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου, τότε αὕτη
θὰ ἀναβαίνῃ ἀπ᾿ εὐθείας εἰς τὸν
θρόνον τοῦ Θεοῦ ὡς θυμίαμα
εὔοσμον καὶ ἄγγελοι θὰ
συμπαρίστανται εἰς ἡμᾶς
νηστεύοντας, ὅπως διηκόνουν
τὸν Κύριον εἰς τὴν ἔρημον.
Αὐτοῦ ἡ Θεία Χάρις καὶ τὸ
ἄπειρον Ἔλεος εἴησαν μετὰ
πάντων ὑμῶν, ἀδελφοὶ καὶ
τέκνα, ὥστε ἐν τοιούτῳ
εὐαγγελικῷ φρονήματι χαρισθῇ
ἡμῖν ἡ ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν καὶ ἡ
πανήγυρις τῶν πανηγύρεων, ἡ
Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου ἡμῶν
Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾯ ἡ δόξα καὶ τὸ
κράτος καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ
εὐχαριστία νῦν καὶ εἰς τοὺς
ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.
Ἁγία καὶ Μεγάλη
Τεσσαρακοστὴ ,βις´
† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης
πάντων ὑμῶν
+O Άγιος Θεόδωρος ο
Τήρων(17-2 & Α΄ΣΑΒΒΑΤΟ
ΝΗΣΤΕΙΩΝ Μ.
ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ),
καταγόταν από χωριό της
Αμάσειας στη Μαύρη Θάλασσα
και έζησε στο χρόνια των
αυτοκρατόρων Μαξιμιανού και
Μαξιμίνου. Ονομάζεται Τήρων,
διότι κατετάγη στο στράτευμα
των Τηρώνων, δηλ. των
νεοσύλλεκτων. Στη διάρκεια
των διωγμών του Διοκλητιανού
αναγκάζεται να εγκαταλείψει το
στράτευμα επειδή ήταν
Χριστιανός και πηγαίνει στην
πόλη Ευχάιτα. Εκεί
πληροφορείται ότι στο δάσος
κοντά στη πόλη, είχε τη φωλιά
του ένας φοβερός δράκος, ο
οποίος ήταν πραγματική μάστιγα
για την περιοχή. Αμέσως ο
Θεόδωρος προσευχήθηκε,
ζήτησε δύναμη από τον
παντοδύναμο Θεό και πηγαίνει
στο δάσος όπου συναντά το
δράκο και τον σκοτώνει. Λίγο
αργότερα μαθαίνει, ότι οι
χριστιανοί συστρατιώτες του,
14
άρχισαν να λιποψυχούν και να
θυσιάζουν στο είδωλα. για το
λόγο αυτό επιστρέφει στο τάγμα
του, όπου κάποιο βράδυ
αγανακτισμένος από τα
βασανιστήρια των Χριστιανών,
καίει ένα ξύλινο είδωλο της θεάς
Ρέας. Oμολογεί με θάρρος και
ψυχική ευφροσύνη. Τελικά
ρίχνεται σε πυρακτωμένη
κάμινο, απ' όπου και κερδίζει το
στέφανο του μαρτυρίου.
Το Σάββατο της Α΄
εβδομάδας των Νηστειών
εορτάζομε το δια κολλύβων
θαύμα του αγίου Θεοδώρου του
Τήρωνος. Ο Ιουλιανός ο
παραβάτης, γνωρίζοντας ότι οι
χριστιανοί καθαρίζονται με τη
νηστεία στη πρώτη εβδομάδα
της αγίας Σαρακοστής - γι' αυτό
την λέμε καθαρά εβδομάδα -
θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε
λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές
στην αγορά να ραντισθούν με
αίματα ειδωλολατρικών θυσιών.
Όμως με Θεία ενέργεια φάνηκε
στον ύπνο του τότε
Αρχιεπισκόπου
Κωνσταντινουπόλεως Ευδοξίου
ο μάρτυρας Θεόδωρος, και
φανέρωσε το πράγμα.
Παρήγγειλε να ενημερωθούν
όλοι οι χριστιανοί, να μην
αγοράσουν καθόλου τρόφιμα
από την αγορά και για να
αναπληρώσουν την τροφή να
βράσουν σιτάρι και να φάνε τα
λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα
έλεγαν στα Ευχάϊτα. Ετσι και
έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός
του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα.
Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής
λαός που διαφυλάχθηκε
αμόλυντος στην καθαρά
εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες
στον μάρτυρα. Από τότε, γύρω
στα μέσα του Δ΄ αιώνα, η
Εκκλησία τελεί κάθε έτος την
ανάμνηση αυτού του γεγονότος
πρὸς δόξαν Θεού και τιμή του
μάρτυρα αγίου Θεοδώρου του
Τήρωνος.
ΤΙΝΑ ΠΕΡΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ.
ΕΝΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ
ΛΕΕΙ:«Οι διατροφικές επιταγές
τής Ορθόδοξης Εκκλησίας
φαίνεται ότι λειτουργούν ...
θαυματουργικά γιά τήν υγεία
τών παιδιών. Νέα μελέτη
καταδεικνύει ότι οι 180 μέ 200
μέρες νηστείας τόν χρόνο όχι
μόνον δέν "φρενάρουν" τήν
ομαλή ανάπτυξη όσων παιδιών
απέχουν από τήν κατανάλωση
ζωϊκών τροφίμων, αλλά
βοηθούν καί στήν διατήρηση
ενός φυσιολογικού βάρους,
κόντρα στήν διαρκώς
αυξανόμενη παιδική
παχυσαρκία».
Η Εκκλησία όμως έδωσε
θεολογικό νόημα στήν νηστεία.
Δέν πρόκειται μόνον γιά τήν
15
υγεία τού σώματος, αλλά κυρίως
γιά τήν υγεία τής ψυχής. Αυτός
πού νηστεύει δείχνει ότι έχει
αναφορά στόν Θεό καί τήν
Εκκλησία, ότι θέλει νά ανήκη
στό πνευματικό στράτευμα τής
Εκκλησίας καί κάνει υπακοή
στούς κανονισμούς πού τό
συγκροτούν.
Έπειτα μέ τήν νηστεία
αναγνωρίζουμε στήν πράξη τό
λάθος πού διέπραξαν οι
Πρωτόπλαστοι μέ τό νά φάγουν
τόν απαγορευμένο καρπό καί
έχασαν τήν επικοινωνία τους μέ
τόν Θεό, αλλά καί
προσανατολιζόμαστε στήν
εσχατολογική κατάσταση τών
δικαίων, τότε πού θά τρέφονται
μόνον μέ τήν άκτιστη δόξα τού
Θεού.
Ακόμη μέ τήν νηστεία
απομακρύνουμε τόν νού μας
από τήν υποδούλωση στήν ύλη
καί τόν στρέφουμε στά
πνευματικά καί έτσι
ετοιμαζόμαστε προσωπικά γιά
νά συμμετάσχουμε στίς εορτές,
στίς οποίες παραπέμπει η όλη
προετοιμασία πού γίνεται μέ τήν
νηστεία.
Έτσι, η νηστεία πού
κάνουν όσοι δέν τούς
απαγορεύεται από λόγους
υγείας, «κάνει θαύματα», γιατί
προσφέρει υγεία στό σώμα καί
τήν ψυχή καί κάνει τόν άνθρωπο
νά είναι κύριος τού εαυτού του,
ελεύθερος από τά πάθη καί
υπάκουο παιδί τού Θεού καί τής
Εκκλησίας.
http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=article&s
id=1396
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ. Tί είναι η
Oρθοδοξία; H αληθινή
πίστη δέν είναι μία ανθρώπινη
φιλοσοφία, πού δέν χάνουμε
τίποτε αν δέν τήν γνωρίζουμε. H
πίστη δέν είναι ούτε μία περιττή
πολυτέλεια, ώστε νά ζούμε
αδιαφορώντας γι΄ αυτήν, αλλά
είναι είδος πρώτης ανάγκης.
Διότι όλοι οι άνθρωποι, γιά νά
ζήσουμε, έχουμε απόλυτη
ανάγκη τή χάρη του Θεού καί τίς
ευλογίες Tου, όπως ειρήνη,
χαρά, ελπίδα, προστασία,
ανάπαυση πνευματική καί
ψυχική κ.λπ.
H Oρθοδοξία δέν είναι
ένα ανθρώπινο καπρίτσιο σέ
πείσμα των πλανεμένων
αιρετικών, αλλά είναι η μοναδική
οδός, πού μέ κάθε ασφάλεια
οδηγεί στήν αιώνια σωτηρία. Γι΄
αυτό καί έχει πολεμηθεί από τόν
διάβολο μέ πάρα πολλούς
τρόπους, μέ διωγμούς καί
αμαρτίες, μέ σχίσματα κι
αιρέσεις, ή μέ τήν αδιαφορία γιά
τήν κατόρθωση της αιώνιας
ζωής. Aλλά καί μόνο η
Oρθοδοξία έχει αναδείξει
16
Aγίους: Mάρτυρες, Oσίους καί
Oμολογητές. Γι΄ αυτό καί δέν
είναι γνήσιος Oρθόδοξος, όποιος
-σύμφωνα μέ τό πρότυπο των
Aγίων- δέν υπομένει, δέν
ασκητεύει, δέν πολεμά τίς
αδυναμίες του, δέν μετανοεί
διαρκώς, δέν ταπεινοφρονεί
ισοβίως, δέ νηστεύει καί δέν
προσεύχεται. Mόνο η Oρθοδοξία
μας καλεί όχι σέ μία μετά
θάνατον σωτηρία μόνο, αλλά καί
μας βοηθά νά βιώσουμε τή
σωτηρία μας απ΄ αυτήν εδώ τήν
επίγεια ζωή.
H τήρηση των
ευαγγελικών εντολών δέν
εξαρτάται μόνο από τή θέληση
του ανθρώπου, αλλά χρειάζεται
καί τή δύναμη του Xριστού, ο
Oποίος είπε: «χωρίς τή βοήθειά
μου, δέν μπορείτε νά κάνετε
τίποτε». Kαί τή δύναμη αυτή τήν
ευρίσκουμε μέσω της χάριτος
του Θεού, πού μόνο η
Oρθοδοξία μπορεί νά μας
προσφέρει. Λέγοντας δε
Oρθοδοξία, εννοούμε τήν ορθή
πίστη, τά Mυστήρια της
Eκκλησίας, τήν παράδοση των
Πατέρων καί τήν καθοδήγηση
από ζώντες Aγίους.
Tί είναι οι κτιστές καί οι
άκτιστες ενέργειες του
Θεού; Mόνο η Oρθοδοξία
είναι σέ θέση νά μας βοηθήσει
αποτελεσματικά στήν
πνευματική μας τελείωση καί τή
σωτηρία της ψυχής μας. Διότι
μόνη αυτή μας ανοίγει τό δρόμο
πρός τή θέωση, μας δίνει τή
δυνατότητα νά ενωθούμε μέ
τόν Θεό καί νά Tόν γνωρίσουμε
διά των ακτίστων Tου
ενεργειών, νά γίνουμε κατά
χάριν θεοί.
Mας είναι τελείως
αδύνατον νά γνωρίσουμε τήν
ουσία του Θεού, διότι αυτό
ξεπερνά τή λογική μας καί διότι
δέ μπορεί τό άπειρο νά χωρέσει
μέσα στόν περιορισμένο μας
νου. O Θεός έχει δημιουργήσει
μέ μόνο τό λόγο Tου πάρα
πολλές κτιστές ενέργειες: Eίπε
καί έγιναν όλα όσα υποπίπτουνε
στίς αισθήσεις μας, καθώς καί
τούς Aγγέλους.
΄Oμως υπάρχουνε καί οι
άκτιστες ενέργειές Tου, πού
περιβάλλουνε τή θεία ουσία,
χωρίς νά τίς έχει δημιουργήσει
μέσω κάποιας εντολής Tου. Δέν
είπε π.χ. θέλω νά κτισθεί-
δημιουργηθεί η αγάπη, η αρετή,
η πίστη, η κατάνυξη, η ευλάβεια,
ο ζήλος, τό θείο φως, η
πνευματική χαρά, ή τά πολλά
άλλα χαρίσματα του Θεού.
Aυτές οι άκτιστες ενέργειες
υπάρχουν από μόνες τους ως
ιδιότητες της θείας Oυσίας, οι
οποίες βιώνονται μέσω του
πνευματικού αγώνα καί της
17
θείας Xάριτος. ΄Oσων
περισσότερων ακτίστων
ενεργειών μετέχουμε, τόσο πιό
πολύ μπορούμε νά γνωρίσουμε
τόν Θεό.
Γιά νά καταλάβουμε τά
περί ακτίστων θείων ενεργειών,
μπορούμε νά χρησιμοποιήσουμε
ως παράδειγμα τόν ήλιο· αυτήν
τή φλεγόμενη μάζα πού είναι
αδύνατον νά τήν πλησιάσουμε
όχι μόνο λόγω αποστάσεως,
αλλά κυρίως λόγω του
υπερβολικού της θερμότητας
καί της λαμπρότητάς του. Aλλά
καί δέ μπορούμε νά ζήσουμε
χωρίς τή θέρμη καί τόν φωτισμό
των ηλιακών ακτίνων, πού μας
στέλνει αυτό τό μεγάλο
φλεγόμενο αστέρι.
Tό ανάλογο συμβαίνει καί
στά του Θεού. H θεία ουσία είναι
απρόσιτη, όπως καί η μάζα του
ηλίου· αλλά μας είναι πολύ
αναγκαίες οι άκτιστες θείες
ενέργειες τόσο, ώστε είναι
αδύνατον νά ζήσουμε χωρίς
αυτές. Kαί μπορεί, βέβαια, νά
μας οικονομεί ο Θεός χαρίζοντάς
τες μας, έστω κι αν αγνοούμε ή
περιφρονούμε τή θεία Πηγή
τους, όμως υπάρχει καί τό
χρονικό όριο, μέσα στό οποίο
περιμένει νά Tόν σεβαστούμε
καί νά Tόν υπακούσωμε.
΄Oποιος λοιπόν θέλει νά
γνωρίσει τόν Θεό, γιά νά χαρεί
καί νά βοηθηθεί στόν αγώνα του
υπέρ της ψυχικής του
τελειοποιήσεως καί σωτηρίας,
οφείλει όχι μόνο νά λέγεται
ορθόδοξος, αλλά καί ν΄
αξιοποιεί αυτό τό ουράνιο
κάλεσμά του καθημερινά, γιά νά
λαβαίνει συνέχεια τά άκτιστα
χαρίσματα του Θεού καί έτσι νά
μπορέσει νά μοιάσει του Θεού,
όπως τά βασιλόπουλα μοιάζουνε
στόν πατέρα τους Bασιλιά· διότι
είμαστε πλασμένοι «καθ΄
ομοίωσιν» του Θεού, καί, αν δέν
προηγηθεί η ως πρός τήν αρετή
ομοίωσή μας μέ Aυτόν επάνω
στή γη, δέν μπορεί ν΄
ακολουθήσει η αιώνια διαβίωσή
μας κοντά Tου στό ουράνιο
Φως.
….Kάποιος έγραψε ένα βιβλίο
γιά νά μας πεί τί λένε οι σοφοί
γιά τόν Xριστό. Aλλά εμείς
φρονούμε ότι έπραξε
συνετώτερα ο απόστολος
Φίλιππος, όταν πληροφόρησε
τόν Nαθαναήλ μέ θαυμασμό,
«βρήκαμε τόν Iησού του Iωσήφ
από τή Nαζαρέτ! Aυτόν, γιά τόν
οποίο προφήτεψε ο Mωϋσής καί
η Γραφή»! Kαί όταν αμφέβαλε ο
Nαθαναήλ, δέν του είπε ο
Φίλιππος, τί λέει ο ένας καί ο
άλλος γιά τόν Xριστό, αλλά του
είπε: «έρχου καί ίδε». AΠO TO
BIBΛIO «ΠIΣTH KAI ZΩH» TOY
18
AΓIOPEITOY IEPOMONAXOY
MAΞIMOY
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ. O
Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και
ο Παραλυτικός
«και έρχονται προς αυτόν
παραλυτικόν φέροντες,
αιρόμενον υπό τεσσάρων…»
(«Έρχονται τότε μερικοί προς
αυτόν, φέροντας ένα παράλυτο,
που το βάσταζαν τέσσερεις
άνθρωποι…» (Μαρκ. β’ 3)
Την Β’ Κυριακή των
Νηστειών η Εκκλησία καθώρισε
να εορτάζεται η μνήμη του αγίου
Γρηγορίου του Παλαμά, σαν
συνέχεια της Κυριακής της
Ορθοδοξίας. Πράγματι σήμερα
ακούσαμε τον απόηχο της
προηγούμενης Κυριακής, αφού
ο άγιος Γρηγόριος ήταν άξιο
τέκνο της Εκκλησίας, που
συνετέλεσε στον θρίαμβο της
Ορθοδοξίας σε μια δύσκολη
εποχή.
Ο άγιος Γρηγόριος ο
Παλαμάς, μεγάλος ησυχαστής,
και έπειτα Αρχιεπίσκοπος
Θεσσαλονίκης, εκφράζοντας την
εμπειρία όλων των αγίων
Πατέρων, πολέμησε τον
ου
Ορθολογισμό του 14 αιώνος
και διεφύλαξε την Ορθόδοξο
Πίστη από τον κίνδυνο του
αγνωστικισμού και του
πανθεϊσμού, αναπτύσσοντας
την θεμελιώδη αλήθεια της
Εκκλησίας, γύρω από το
μυστήριο της αδιαιρέτου
διαιρέσεως της ουσίας και της
ενεργείας του Θεού. Η
διδασκαλία αυτή είναι
απαραίτητη για την εποχή μας,
γιατί πολλοί έχουν προσωπική
άγνοια της ενεργείας του Θεού,
με αποτέλεσμα να την συγχέουν
με τα κτίσματα, ενώ άλλοι
ομιλούν στοχαστικά για τα
μεγάλα αυτά θέματα της
πίστεως.
Τιμώντας λοιπόν την μνήμη
του μεγάλου αυτού Πατρός της
Εκκλησίας, θα παρουσιάσουμε
την ερμηνεία που κάνει της
σημερινής ευαγγελικής
περικοπής, που περιγράφει την
θεραπεία του παραλυτικού της
Καπερναούμ. Είναι παρμένα
από την ομιλία που έκανε ο
άγιος την ημέρα αυτή στο
Ποίμνιό του.
Οι άγιοι Πατέρες αλάνθαστοι
ερμηνευτές των Γραφών
Κατ’ αρχάς πρέπει να
υπογραμμίσουμε την μεγάλη
σημασία της πατερικής
ερμηνείας της Αγίας Γραφής.
Κατά την Ορθόδοξη διδασκαλία
η Αποκάλυψη δεν ταυτίζεται με
την Αγία Γραφή. Αυτό γίνεται
από τους Προτεστάντας με
αποτέλεσμα να πέφτουν σε
πολλές αιρέσεις. Οι Ορθόδοξοι
πιστεύουμε ότι η Αγία Γραφή δεν
είναι η Πεντηκοστή. Πεντηκοστή
19
είναι οι άγιοι, ενώ ο λόγος των
αγίων είναι λόγος περί της
Πεντηκοστής. Έτσι όσοι έχουν
μέσα τους την αγιαστική
ενέργεια της θείας Χάριτος
μπορούν να αντιληφθούν τους
αποκαλυπτικούς λόγους των
Προφητών, Αποστόλων και
προγενεστέρων τους αγίων.
Αυτοί είναι οι αλάνθαστοι
ερμηνευταί των Αγίων Γραφών,
γιατί έφθασαν στον φωτισμό του
νου.
Έτσι η καλύτερη
«επιστημονική» προσέγγιση της
Αγίας Γραφής είναι δια των
αγίων. Κάθε ρήμα της Γραφής
έχει «εγκεκρυμμένην εν εαυτώ
δύναμιν πνευματικήν», την
οποίαν αντιλαμβάνεται αυτός
που έχει το Άγιον Πνεύμα. Η
ερμηνεία της Αγίας Γραφής δεν
είναι υπόθεση γραμματικών,
φιλολογικών γνώσεων ή ψυχής.
ιστορικών μόνον, αλλά κυρίως
θεωρίας Θεού. Ο νους του αγίου
καθαρίζεται, φωτίζεται και βλέπει
καθαρά όλο το βάθος κάθε
ρητού. Κατά τον άγιον Ισαάκ
όσοι, φωτιζόμενοι από την θεία
Χάρη, οδηγούνται στην
τελειότητα της ζωής, πάντοτε
αισθάνονται σαν να προέρχεται
μια νοητή ακτίνα μέσα από τους
στίχους των γεγραμμένων και η
οποία διαχωρίζει με πνευματική
γνώση το νόημα των ψιλών
λόγων από τα πράγματα των
λεγομένων. Γι’ αυτό έχει ειπωθεί
ότι και αν ακόμη χαθούν όλα τα
βιβλία της Αγίας Γραφής και τα
πατερικά συγγράμματα,
υπάρχουν Πατέρες που
μπορούν να τα ξαναγράψουν,
αφού η ζωή δεν χάνεται.
Θεραπεία παραλύτου
ψυχής
Ο παραλυτικός «αιρόμενος
υπό τεσσάρων» έφθασε στην
οικία, όπου δίδασκε ο Χριστός.
Επειδή ο κόσμος ήταν πολύς
τον ανέβασαν στην οροφή,
«απεστέγασαν την στέγην» και
κατέβασαν τον παραλυτικό μαζί
με το κρεββάτι μπροστά στον
Χριστό, που του χάρισε την ίαση
και θεραπεία της ψυχής και του
σώματος.
Ο άγιος Γρηγόριος
προσαρμόζει αυτήν την πράξη
στην θεραπεία της παραλύτου
Κάθε ένας που
πρόσκειται στις ηδονές είναι
παράλυτος στην ψυχή κείμενος
επάνω στο κρεββάτι της
ηδυπαθείας και της σαρκικής
ανέσεως. Η ψυχή είναι
παράλυτη, καθηλωμένη σε ένα
σώμα που υπηρετεί τις ηδονές.
Χρειάζεται η παράλυτη ψυχή να
επιστρέψει στον Χριστό για να
θεραπευθεί. Την βοηθούν
τέσσερεις παράγοντες ήτοι «η
οικεία κατάγνωσις»
(αυτομεμψία), η «εξαγόρευσις
των προημαρτημένων»
20
(εξομολόγηση), «η υπόσχεση
αποχής των κακών» (υπόσχεση
για διόρθωση) και «η δέησις
προς Θεόν» (προσευχή).
Απαιτείται όμως να
αποστεγάσουν την στέγη, την
οροφή. Οροφή είναι το λογιστικό
μέρος της ψυχής, που είναι
φορτωμένο από υλικά, που
προέρχονται από την σχέση
προς τα γήϊνα και τα πάθη και
χωρίζουν την ψυχή από τον
Χριστό. Όταν καθαρισθεί ο
λογισμός τότε μπορούμε να
ταπεινωθούμε, να
προσπέσουμε και να
προσεγγίσουμε τον Χριστό.
Αμέσως τότε ο παράλυτος νους
ακούει την γλυκυτάτη λέξη
«τέκνον» και λαμβάνει άφεση
των αμαρτιών. Επίσης λαμβάνει
και δύναμη για να σηκώσει το
κρεββάτι. Δηλαδή ο υγιής νους
άγει και διευθύνει το σώμα στα
έργα της μετανοίας και δεν
διευθύνεται από αυτό, όπως
γινόταν προηγουμένως. Έτσι ο
άνθρωπος ανασταίνεται και ζει
την εν Χριστώ ζωή.
Αυτά τα λίγα μας
φανερώνουν ότι για να
μελετούμε την Αγία Γραφή
πρέπει απαραίτητα να έχουμε
την καθοδήγηση των παλαιών
και συγχρόνων αγίων Πατέρων.
Να την διαβάζουμε μέσα στην
ατμόσφαιρα της Εκκλησίας.
Τότε η ανάγνωση θα ανάπτει
τον πόθο για την κοινωνία με
τον Χριστό και θα ανασταίνεται
η ψυχή από την νέκρωσή της.
«Όσοι Πιστοί», Εκδόσεις Ι.Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου
(Λιβαδειά) http://img.pathfinder.gr//clubs/files/74432/11.doc
Γ΄ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ,
ΤΗΣ
ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μοναδικὸ
πλάσμα τοῦ Θεοῦ, ‹‹Τὶ δώσει
ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς
ψυχῆς αὐτοῦ;››
‹‹Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ
ὑποκείμενον, τὰ γύρω του εἶναι
τὰ ‹‹ἀντικείμενα››. Ὁ ἄνθρωπος
εἶναι πρόσωπον, ὅλα τὰ γύρω
του εἶναι πράγματα καὶ
χρήματα, δηλ. ἤ ἀποτελέσματα
τῶν πράξεων τοῦ ἀνθρώπου ἢ
μέσα πρὸς χρῆσιν τοῦ
ἀνθρώπου››. Ἂν γελασθοῦμε καὶ
μεταθέσουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ
τὴν ἐλπίδα μας στὰ πράγματα
ποὺ μᾶς περιβάλλουν, χάσαμε
τὴ δύναμή μας καὶ τὴ θέση μας.
Οὐδέποτε πρέπει νὰ ξεχάσουμε
πὼς ἔχουμε ψυχή, ποὺ ἀξίζει
περισσότερο ἀπ’ ὅλα ὅσα ἔχει ὁ
κόσμος γύρω μας. Αὐτὲς τὶς
ἀλήθειες ἐκφράζει τὸ σημερινὸ
Εὐαγγέλιο καὶ μάλιστα τὰ λόγια
τοῦ Κυρίου, ποὺ πιστοποιοῦν
τὴν ἀξία τῆς ψυχῆς μας.
Ὁ κόσμος καὶ ἡ ψυχή μας
Εἶναι ἀδύνατο ἕνας
ἄνθρωπος νὰ κερδίσει ὅλο τὸν
21
κόσμο. Ἀκόμη κι ἂν αὐτὸ ἦταν
κατορθωτό, δὲν εἶχε νὰ
ὠφεληθεῖ τίποτε. Ὁ κόσμος
εἶναι πεπερασμένος ἐνῶ ἡ ψυχὴ
τοῦ ἀνθρώπου, συνδεδεμένη μὲ
τὴ ζωὴ τοῦ Θεοῦ, παραμένει
ἀθάνατη. Μὲ τὰ πράγματα τοῦ
κόσμου ἔχουμε μιὰ τέρψη
πρόσκαιρη, ἐνῶ μὲ τὴν ἀπώλεια
τῆς ψυχῆς μας μιὰ κόλαση
αἰώνια. Ὅλη τὴν Οἰκουμένη νὰ
ἔχουμε, δὲν ἀξίζει οὔτε ζυγίζει
ὅσο ἡ ψυχή μας, δηλ. ἡ ὕπαρξή
μας. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ
Παλαμᾶς κάνει μία ἀνάλυση
σπουδαία πάνω στὸ σημεῖο
αὐτό. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός.
Ὁ ἐκτός, δηλ. τὸ σῶμα, καὶ ὁ
ἐσωτερικὸς ἄνθρωπος, ‹‹ἡ
ψυχὴ δηλονότι››. Ὅταν, λοιπόν,
ὁ ἐκτὸς ἄνθρωπος παραδώσει
τὸν ἑαυτό του στὸ θάνατο,
‹‹ἀπόλλυσι τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν
χωριζομένην αὐτοῦ››, δηλ.
χάνει καὶ τὴν ψυχή του, ποὺ
χωρίζεται ἀπ’αὐτόν. Ὁ δαιμονικῆς αὐτάρκειας τοῦ
φιλόζωος, ἐπειδὴ ἀγαπᾶ τὸν
παρόντα αἰώνα καὶ ὅσα
πράγματα ἔχει ὁ αἰώνας αὐτός,
ζημιώνει τὴν ψυχή του καὶ τὴν
ἀποστερεῖ, ‹‹τῆς ὄντως ζωῆς››.
Ἡ ἄρνηση τῆς θυσίας νὰ
σηκώσουμε τὸ Σταυρὸ τοῦ
Κυρίου, νὰ ἀπαρνηθοῦμε τὸν
ἑαυτό μας καὶ νὰ τὸν
ἀκολουθήσουμε, δὲν
ἰσοσταθμίζεται οὔτε μὲ τὴν
κατάκτηση ὅλου τοῦ κόσμου.
Τὴν ὄντως ζωή, γιατί αὐτὸ
σημαίνει ψυχὴ στὸ σημεῖο αὐτό,
ποὺ μᾶς παρέχει ὁ Χριστός, δὲν
μποροῦμε νὰ τὴν
ἀντικαταστήσουμε μὲ τίποτε.
Προυποθέσεις γιὰ τὴν
αἰώνια ζωὴ
Ἡ ἄρση τοῦ Σταυροῦ εἶναι
μία πορεία πρὸς ἐκτέλεση. Ἐὰν
ὁ Σταυρὸς ἀναμένει τὸ Σωτήρα,
δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ εἶναι
διαφορετικὴ ἡ τύχη τῶν
μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ κι ὅλων
ὅσοι θὰ πιστεύσουν στὸ
πρόσωπό Του στὸ μέλλον. Ὁ
πιστὸς μαθητής ἀκολουθεῖ καὶ
μιμεῖται τὸ διδάσκαλό του ὄχι
μόνο στὴ ζωὴ ἀλλὰ καὶ στὸ
θάνατο. Ἡ ἀπάρνηση τοῦ
ἑαυτοῦ μας εἶναι βασικὴ
προυπόθεση γιὰ νὰ
ἀποκτήσουμε τὴ ζωὴ τοῦ
Χριστοῦ. Σημαίνει τὴν
ἀπονέκρωση τοῦ ἐγώ μας, τῶν
ἐπιθυμιῶν μας καὶ τῆς
ἑαυτοῦ μας. Ἐπίσης ἡ ὑποταγή
μας στὸ Χριστὸ ἀπαιτεῖ, ἐφ’
ὅσον τὸν ἀκολουθήσουμε, τὴ
θετικὴ ἐργασία τῶν ἐντολῶν
Του.
Ὅλα αὐτὰ τὰ λόγια του
Κυρίου ἴσως φαίνονται
δυσέφικτα καὶ ἀκατανόητα γιὰ
τὴν ἐποχή μας. Πολλοὶ ἴσως τὰ
θεωροῦν καὶ οὐτοπικά. Εἶναι
λάθος αὐτό. Ὅσοι ἀγωνίζονται
πνευματικὰ γνωρίζουν πὼς
εἶναι ἐφαρμόσιμα καὶ ἀληθινά.
22
Εἴμαστε στηριγμένοι στὰ πάθη κύκλο μορφώσεως. Στην ζωή
μας, ποὺ ἐμποδίζουν νὰ της ερήμου Σινά αξιοποίησε την
πάρουμε μέσα μας τὴ ζωὴ τοῦ σοφία του και ανέβηκε σε
Χριστοῦ, γι’ αὐτὸ μᾶς φαίνονται υψηλές κορυφές αγιότητας.
δύσκολα τὰ λόγια τοῦ Είχε και το χάρισμα της
Εὐαγγελίου. θαυματουργίας.
Σε μεγάλη ηλικία έγινε
Ἂς ἀρχίσουμε νὰ κάνουμε
ηγούμενος της μονής του Σινά.
μικρὲς προσπάθειες μὲ τὴν
Συνέγραψε τριάντα λόγους
προσευχή, τὴν ἐκκοπὴ τοῦ
περί αρετής, όπου ο καθένας
θελήματός μας, τὴν ἐφαρμογὴ
λόγος περιλαμβάνει και μια
τῶν ἐντολῶν, καὶ τότε θὰ δοῦμε
αρετή, ξεκινώντας από τις πιο
τὰ εὐεργετικὰ ἀποτελέσματα.
πρακτικές και ανεβαίνοντας
Ἡ δειλία εἶναι κατάσταση ποὺ
σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις
τὴν καλλιεργεῖ ὁ διάβολος. Ὁ
θεωρητικά υψηλές. Στη
ἀββὰς Ἰσαὰκ ἔλεγε πὼς μία
πνευματική ζωή έχουμε
μικρὴ προσπάθεια ποὺ γίνεται
βαθμίδες χαμηλές και υψηλές,
κάθε μέρα, φέρνει πολὺ καρπό.
καταστάσεις κατώτερες και
Ἀντίθετα ἡ ραθυμία γιὰ μιὰ
ανώτερες. Γι' αυτό και το
σωστὴ πνευματικὴ ζωὴ φέρνει
σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα
τὸ θάνατο.
των αρετών.
Ὁ ἀπόστολος Πέτρος μᾶς Στο έργο του αυτό ο
ὑπενθυμίζει πὼς ὁ Χριστὸς εἶναι συγγραφέας παρουσιάζει
τὸ πρότυπο τῆς ζωή μας κι συστηματικά τις ιδέες του για
Αὐτὸν ὀφείλουμε νὰ την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και
ἀκολουθήσουμε: ‹‹Χριστὸς για την ερημική ζωή,
ἔπαθεν ὑπὲρ ἡμῶν, ὑμῖν ταξινομώντας αυτές κατά
ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν, ἵνα τρόπο που δείχνει πορεία προς
ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν την ηθική τελείωση. Είναι
αὐτοῦ›› (Α’ Πέτρ. 2,21). γραμμένο σε κομψή ελληνική
http://nefthalim.blogspot.gr/
γλώσσα, καλοδουλεμένη μέ
χάρη και μελωδικότητα. Εχει
Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ - διαύγεια, γλαφυρότητα,
ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ. παραστατικότητα και
Ο άγιος Ιωάννης παρουσιάζει πλούτο
γεννήθηκε στην Παλαιστίνη εκφράσεως, καλαισθησία και
γύρω στα 523. Μόνασε από ευγένεια. Στη διακόσμηση του
νεαρή ηλικία (16 ετών). λόγου με εικόνες και
Παρακολούθησε ανώτερο παρομοιώσεις ο ιερός
23
συγγραφέας είναι απαράμιλλος. ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΟΓΔΟΟΣ,
εὐχαριστῶν αὐτῷ…»
Περὶ προσευχῆς(Διὰ τὴν ἱερὰν προσευχήν, τὴν
Πάσης φύσεως σχήματα λόγου μητέρα τῶν ἀρετῶν, καὶ διὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ
αναδύονται καθώς και ωραίες παρίσταταί τις εἰς αὐτὴν νοερῶς καὶ
σωματικῶς)
και επιτυχημένες Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ, ὡς πρὸς
προσωποποιήσεις. Οι τὴν ποιότητά της, εἶναι
διδασκαλίες του είναι συνουσία καὶ ἕνωσις τοῦ
ολοκάθαρα νάματα που ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεόν καὶ ὡς
προέρχονται από αγιασμένη πρὸς τὴν ἐνέργειά της,
πηγή. Είναι ένα θεόπνευστο σύστασις καὶ διατήρησις τοῦ
κείμενο. κόσμου, συμφιλίωσις μὲ τὸν
Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι Θεόν, μητέρα τῶν δακρύων,
θαυμάζουν τον συγγραφέα της καθὼς ἐπίσης καὶ θυγατέρα,
Κλίμακας για την βαθύτητα των συγχώρησις τῶν ἁμαρτημάτων,
ψυχολογικών του γνώσεων και γέφυρα ποὺ σῴζει ἀπὸ τοὺς
παρατηρήσεων, και πειρασμούς, τοῖχος ποὺ μᾶς
διαπιστώνουν ότι τα τελευταία προστατεύει ἀπὸ τὶς θλίψεις,
αξιόλογα πορίσματα της συντριβὴ τῶν πολέμων, ἔργο
ψυχολογίας του Βάθους ήταν τῶν Ἀγγέλων, τροφὴ ὅλων τῶν
γνωστά στους Πατέρες της ἀσωμάτων, ἡ μελλοντικὴ
ερήμου. εὐφροσύνη, ἐργασία ποὺ δὲν
Ο Άγιος Ιωάννης τελειώνει, πηγὴ τῶν ἀρετῶν,
κοιμήθηκε στις 30 Μαρτίου το πρόξενος τῶν χαρισμάτων,
603, σε ηλικία ογδόντα ετών. ἀφανὴς πρόοδος, τροφὴ τῆς
Από την αρχή της Σαρακοστής ψυχῆς, φωτισμὸς τοῦ νοῦ,
το σύγγραμμά του διαβάζεται πέλεκυς ποὺ κτυπᾶ τὴν
σε όλα τα ορθόδοξα
ἀπόγνωσι, ἀπόδειξις τῆς
μοναστήρια. Επειδή είναι ἐλπίδος, διάλυσις τῆς λύπης,
παγκόσμιο κειμήλιο αναλύσεως πλοῦτος τῶν μοναχῶν,
όλων των παθών και των θησαυρὸς τῶν ἡσυχαστῶν,
αρετών, η Εκκλησία τιμά μείωσις τοῦ θυμοῦ, καθρέπτης
ιδιαίτερα σε αυτή τη τῆς πνευματικῆς προόδου,
πνευματική περίοδο τον φανέρωσις τῶν μέτρων,
συγγραφέα άγιο Ιωάννη της δήλωσις τῆς πνευματικῆς
Κλίμακας και το προτείνει για καταστάσεως, ἀποκάλυψις τῶν
ανάγνωσμα. www.ecclesia.grΤῌ μελλοντικῶν πραγμάτων,
ΤΕΤΑΡΤῌ ΚΥΡΙΑΚῌ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ἐκ τοῦ κατὰ Μάρκον σημάδι τῆς πνευματικῆς δόξης
θ΄ 17 - 31 Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται
ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.
ποὺ ἔχει κανείς. Ἡ προσευχὴ
ΙΒ΄Λουκᾶ, ιζ΄ 12 – 19, «… Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον
ἡμᾶς…εἷς…ὑπέστρεψε μετὰ φωνῆς μεγάλης δοξάζων τὸν
εἶναι γι᾿ αὐτὸν ποὺ προσεύχεται
Θεόν, 16καὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ πραγματικὰ δικαστήριο καὶ
24
κριτήριο καὶ βῆμα τοῦ Κυρίου, κάποιου ἄλλου κτίσματος.
πρὶν ἀπὸ τὸ μελλοντικὸ βῆμα. «Ἐμοὶ δὲ τὸ προσκολλάσθαι τῷ
4. Ὅταν ξεκινᾶς νὰ σταθῆς Θεῷ ἐπιθυμητόν ἐστι, τίθεσθαι
ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἂς εἶναι ὁ ἐν αὐτῷ τὴν ἐλπίδα τῆς
χιτὼν τῆς ψυχῆς σου ἀπαθείας μου» (πρβλ. Ψαλμ. οβ´
ὑφασμένος ἐξ ὁλοκλήρου μὲ τὸ 28).
νῆμα ἢ μᾶλλον μὲ τὸ λῆμμα τῆς 63. Δὲν μποροῦμε νὰ
ἀμνησικακίας. Εἰδεμὴ τίποτε διδαχθοῦμε τὸ πῶς νὰ βλέπωμε,
δὲν πρόκειται νὰ ὠφεληθῆς ἀπὸ διότι ἐκ φύσεως τὸ γνωρίζομε
τὴν προσευχή. Ὅλο τὸ ὕφος καὶ μόνοι μας. Παρόμοια δὲν
τὸ λεκτικὸ τῆς προσευχῆς σου μποροῦμε νὰ γνωρίσωμε μὲ τὴν
ἂς εἶναι ἀνεπιτήδευτο, διότι ὁ διδασκαλία τοῦ ἄλλου τὸ
τελώνης καὶ ὁ ἄσωτος μὲ ἕναν κάλλος τῆς προσευχῆς. Διότι ἡ
μόνο λόγο συμφιλιώθηκαν μὲ προσευχὴ ἔχει ὡς διδάσκαλό
τὸν Θεόν. της τὸν Θεόν, «τὸν διδάσκοντα
6. Πρὶν ἀπ᾿ ὅλα ἂς βάλωμε ἄνθρωπον γνῶσιν, καὶ διδόντα
στὸν κατάλογο τῆς δεήσεώς εὐχὴν τῷ εὐχομένῳ καὶ
μας τὴν εἰλικρινῆ εὐχαριστία. εὐλογοῦντα ἔτη δικαίων»
Στὴν δεύτερη σειρά, τὴν (Ψαλμ. Ϟγ´ 10 - Α´ Βασ. β´ 9).
ἐξομολόγησι τῶν ἁμαρτιῶν μας Ἀμήν.
καὶ τὴν συντριβὴ τῆς ψυχῆς μας
μὲ συναίσθησι. Καὶ ἐν συνεχείᾳ
ἂς ἀναφέρωμε τὰ αἰτήματά μας ΠΕΜΠΤΗ
πρὸς τὸν Παμβασιλέα. Ὁ Ε΄ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ. Ὁ Μέγας
τρόπος αὐτὸς τῆς προσευχῆς Κανών, ποὺ συνέθεσε ὁ ἅγιος
εἶναι ἄριστος, ὅπως Ἀνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης,
ἀπεκαλύφθη σὲ κάποιον ἀπὸ ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης, κι ἕνας
τοὺς ἀδελφοὺς ἀπὸ Ἄγγελον ἀπ᾿ τοὺς πιὸ ἐξέχοντες
τοῦ Κυρίου. ἐκπροσώπους τῆς
28….Θεέ μου, «τί γὰρ μοὶ ἐκκλησιαστικῆς ποιήσεώς μας,
ὑπάρχει ἐν τῷ οὐρανῷ»; Τίποτε! εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ
«Καὶ παρὰ σοῦ τί ἠθέλησα ἐπὶ ὑπέροχους καὶ περισσότερο
τῆς γῆς»; (πρβλ. Ψαλμ. οβ´ 25). γνωστοὺς ὕμνους στὸ
Τίποτε! Παρὰ μόνο τὸ νὰ ἐκκλησιαστικὸ πλήρωμα.
προσκολλῶμαι πάντοτε σ᾿ Ψάλλεται τμηματικὰ τὶς
Ἐσένα ἀπερίσπαστα μέσῳ τῆς τέσσερις πρῶτες ἡμέρες τῆς
προσευχῆς. Μερικοὶ ζοῦν μὲ Καθαρῆς Ἑβδομάδας καὶ
τὴν ἐπιθυμία τοῦ πλούτου, ὁλόκληρος τὴν Πέμπτη τῆς ε´
ἄλλοι μὲ τῆς δόξης καὶ ἄλλοι μὲ ἑβδομάδας τῆς Μεγάλης
25
Τεσσαρακοστῆς. Ἀποτελεῖ ἕνα
ἐγερτήριο σάλπισμα ποὺ
ἀποβλέπει στὸ νὰ φέρει τὸν
ἄνθρωπο σὲ συναίσθηση τῆς
ἁμαρτωλότητάς του καὶ νὰ τὸν
ὁδηγήσει μέσα ἀπὸ τὴ συντριβὴ
καὶ τὴ μετάνοια κοντὰ στὸν
Θεό.
Ὁ Μέγας Κανὼν εἶναι
ὕμνος βαθιᾶς συντριβῆς καὶ
συγκλονιστικῆς μετανοίας. Ὁ
ἄνθρωπος, ποὺ αἰσθάνεται τὸ
βάρος τῆς ἁμαρτίας· ποὺ
γεύεται τὴν πικρία τῆς μακριὰ
ἀπὸ τὸν Θεὸ ζωῆς· ποὺ
κατανοεῖ τὶς τραγικὲς
διαστάσεις τῆς ἀλλοτριώσεως
τῆς ἀνθρώπινης φύσεως στὴν
πτώση καὶ τὴν ἀποστασία της
ἀπὸ τὸν Θεό, συντρίβεται.
Κατανύσσεται. Ἀναστενάζει
βαθιὰ καὶ ξεσπᾶ σὲ θρῆνο
γοερό. Ἕναν θρῆνο ὅμως ποὺ
σώζει, διότι ἀνοίγει τὸν δρόμο
τῆς μετανοίας. Τὸν δρόμο ποὺ
ἐπαναφέρει τὴν ἀνθρώπινη
ὕπαρξη κοντὰ στὸν Θεό, τὴν
πηγὴ τῆς ἀληθινῆς ζωῆς καὶ τὸ
πλήρωμα τῆς ἄρρητης χαρᾶς
καὶ εὐφροσύνης.
Τὸ πιὸ ἀξιόλογο καὶ
περισσότερο γνωστὸ ἀπ᾿ ὅλα τὰ
ἔργα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα εἶναι
ἀσφαλῶς ὁ Μέγας Κανών.
Ξεχωρίζει ἀνάμεσα στοὺς
πολλοὺς Κανόνες του γιὰ τὴν
πρωτοτυπία του καὶ τὴν ἔκτασή
του. Ἡ ἔκτασή του αὐτὴ εἶναι
᾿κείνη ποὺ τοῦ ἔδωσε καὶ τὴν
ὀνομασία Μέγας. Ὁ Μέγας
Κανὼν εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ
εὐγενέστερα προϊόντα βαθιᾶς
θρησκευτικῆς πείρας. Ἡ ἀξία
του ἀπὸ πλευρᾶς θρησκευτικῆς
καὶ αἰσθητικῆς εἶναι μεγάλη καὶ
κατέχει ἐκλεκτὴ θέση στὴν ὅλη
ἐκκλησιαστικὴ ποίηση καὶ τὴ
λατρεία τῆς Ἐκκλησίας...
Τὸ Συναξάριο τῆς
Πέμπτης τῆς ε´ ἑβδομάδας τῶν
Νηστειῶν (τῆς ἡμέρας δηλαδὴ
ποὺ ψάλλεται ὁ Μέγας Κανὼν)
ὡς ἑξῆς ἀναφέρεται στὸ θέμα,
τὸ περιεχόμενο καὶ τοὺς
σκοποὺς τοῦ ποιήματος·
«πᾶσαν γὰρ Παλαιᾶς καὶ Νέας
Διαθήκης ἱστορίαν
ἐρανισάμενος καὶ ἀθροίσας, τὸ
παρὸν ἡρμόσατο μέλος, ἀπὸ
Ἀδὰμ δηλαδὴ μέχρι καὶ αὐτῆς
τῆς Χριστοῦ Ἀναλήψεως καὶ
τοῦ τῶν Ἀποστόλων
κηρύγματος. Προτρέπεται γοῦν
διὰ τούτου πᾶσαν ψυχήν, ὅσα
μὲν ἀγαθὰ τῆς ἱστορίας ζηλοῦν
καὶ μιμεῖσθαι πρὸς δύναμιν, ὅσα
δὲ τῶν φαύλων ἀποφεύγειν, καὶ
ἀεὶ πρὸς Θεὸν ἀνατρέχειν διὰ
μετανοίας, διὰ δακρύων καὶ
ἐξομολογήσεως, καὶ τῆς ἄλλης
δηλονότι εὐαρεστήσεως».
Θέμα δηλαδὴ τοῦ Μεγάλου
Κανόνος εἶναι ἡ παρουσίαση
τῆς τραγικῆς καταστάσεως τοῦ
ἀνθρώπου τῆς πτώσεως καὶ τῆς
ἁμαρτίας καὶ ἡ θερμὴ
παρακίνησή του νὰ μετανοήσει
26
καὶ νὰ ἐπιστρέψει κοντὰ στὸν
ζώντα καὶ ἀληθινὸ Θεό.
Ἡ διαπραγμάτευση τοῦ
θέματος εἶναι πρωτότυπη,
ἔντονα δραματικὴ καὶ
πλαισιώνεται ἀπὸ τὴ χρήση ἑνὸς
πλήθους παραδειγμάτων
ἀποβλέπει στὴν παρακίνηση τῆς
ψυχῆς νὰ μιμηθεῖ τὶς καλὲς
πράξεις τῶν εὐσεβῶν καὶ ν᾿
ἀποφύγει τὶς κακὲς τῶν
ἀσεβῶν. ..
Τὰ βιβλικὰ πρόσωπα, ποὺ
χρησιμοποιοῦνται ἀπὸ τὸν
ποιητή, κρίνονται ἀνάλογα μὲ
τὴ συμπεριφορά τους πρὸς τὸν
Θεὸ καὶ τὸν νόμο Του καὶ τὴ
διαγωγή τους μὲς στὴν
Ἰσραηλιτικὴ κοινωνία. Ἔτσι
προβάλλεται ἰδιαίτερα ἡ ἄριστα συνδυάζεται μὲ τὸ
παιδαγωγική τους ἀξία. Τόσο
τῶν θετικῶν παραδειγμάτων,
ποὺ θὰ πρέπει νὰ μιμηθεῖ ὁ
πιστός, ὅσο καὶ τῶν ἀρνητικῶν,
ποὺ ὀφείλει ν᾿ ἀποφύγει...
Σήμερα, στὴ λειτουργικὴ
πράξη ποὺ ἐπικράτησε, ὁ Μέγας
Κανών, ὅπως εἶναι γνωστό,
ψάλλεται στὸν Ὄρθρο τῆς
Πέμπτης τῆς ε´ ἑβδομάδας τῶν
Νηστειῶν, γι᾿ αὐτὸ καὶ ἡ ἡμέρα
ἐπικράτησε νὰ λέγεται «Πέμπτη
τοῦ Μεγάλου Κανόνος». Στὰ
μοναστήρια συνεχίζεται ἡ τὴν κατάσταση γενικὰ τοῦ
παλαιὰ τάξη νὰ ψάλλεται στὸν
Ὄρθρο, ἐνῶ στοὺς ἐνοριακοὺς
ναοὺς τῶν πόλεων τὸ ἀπόγευμα
τῆς Τετάρτης μαζὶ μὲ τὸ Μικρὸ
Ἀπόδειπνο.
Μαζὶ μὲ τὴν Ἀκολουθία τοῦ
Μεγάλου Κανόνος διαβάζεται ὁ
βίος τῆς ἁγίας Μαρίας τῆς
Αἰγυπτίας καὶ ψάλλεται καὶ
Κανόνας ἀφιερωμένος στὴν
Ὁσία μὲ ἀκροστιχίδα· «Σὺ ἡ
ὁσία Μαρία βοήθει». Ἡ μνήμη
τῆς ὁσίας Μαρίας ἑορτάζεται
τὴν 1η Ἀπριλίου καὶ τὴν Ε´
Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν. Ὁ
συσχετισμὸς τοῦ βίου της μὲ
τὸν Μεγάλο Κανόνα καὶ ἡ
προσθήκη ἀργότερα καὶ
ἰδιαίτερου Κανόνα, ποὺ
συντάχθηκε κάτω ἀπ᾿ τὴν
ἐπίδραση τοῦ πρώτου, ἔγινε
προφανῶς διότι ἡ μεγάλη Ὁσία
ἀποτελεῖ ἕνα ζωηρὸ ὑπόδειγμα
εἰλικρινοῦς μετανοίας, τὸ ὁποῖο
πνεῦμα καὶ τοὺς σκοποὺς τοῦ
Μεγάλου Κανόνος...
Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁμιλεῖ σὲ
πρῶτο πρόσωπο. Περιγράφει μὲ
τὰ μελανότερα χρώματα τὴν
ψυχική του κατάσταση.
Ἀποδίδει στὸν ἑαυτό του
εἰδεχθῆ ἐγκλήματα καὶ
βαρύτατα ἁμαρτήματα.
Διερμηνεύει ἄραγε τὴν
προσωπική του κατάσταση καὶ
τὸν τρόπο ποὺ ἔζησε ἢ γιὰ
λόγους διδακτικοὺς περιγράφει
ἀνθρώπου τῆς ἁμαρτίας;
Ἀσφαλῶς θὰ πρέπει νὰ
δεχτοῦμε τὸ δεύτερο. Ὁ ἅγιος
Ἀνδρέας ἀφιερώθηκε στὸν Θεὸ
ἀπ᾿ τὰ νεανικά του χρόνια.
27
Ὁλόκληρη ἡ ζωή
ἀναλώθηκε στὴ διακονία τῆς
Ἐκκλησίας.
ἀποκλείεται νὰ ἔζησε μιὰ κάποια
περίοδο τῆς ζωῆς του σὲ
ἀποστασία ἀπὸ τὸ θέλημα τοῦ
Θεοῦ καὶ ὑποταγμένος στὴν
ἁμαρτία. Ἁπλῶς
ἐλευθερία ποὺ ἔχει ὡς ποιητὴς
καὶ τὴν ταπείνωση ποὺ τὸν
διακρίνει μᾶς παρουσιάζει τὸν
ἄνθρωπο τὸν ὑποδουλωμένο
στὴν ἁμαρτία σ᾿ ὅλο τὸ βάθος
καὶ τὴν ἔκταση τῆς διαφθορᾶς
του καὶ ἀκόμη τὴν ἐναγώνια
προσπάθειά του νὰ ἐπιστρέψει
μέσα ἀπ᾿ τὸ ἐπίπονο μονοπάτι
τῆς μετανοίας κοντὰ στὸν Θεό.
Καὶ τὸ κάνει χρησιμοποιώντας
στὸν λόγο του πρῶτο πρόσωπο
καὶ μιλώντας σὰν νὰ πρόκειται
γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό
του.http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/prayers/service_
great_canon_translation.htmΜητροπολίτης
Συμεών
ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΤΟΥ
ΑΚΑΘΙΣΤΟΥ. ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ
ΧΑΡΑΣ, «Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ
ἐκλάμψει» (Α1α΄)
Υπάρχουν, ἀγαπητοί μου,
ἐχθροὶ τῆς πίστεώς μας,
ἄνθρωποι ποὺ τὴν κατηγοροῦν,
νομίζοντας οἱ ἄφρονες ὅτι ἔτσι
θὰ μπορέσουν νὰ σκιάσουν τὸν
ἥλιο – Χριστό. Μία δὲ ἀπὸ τὶς
κατηγορίες ποὺ ἐκτοξεύουν
εἶνε, ὅτι ἡ θρησκεία μας εἶνε
του κατὰ τῆς χαρᾶς, ὅτι μὲ τὶς
ἀπαγορεύσεις τῶν ἐντολῶν της
Ἑπομένως κάνει τὸν ἄνθρωπο λυπημένο,
σκυθρωπό. Αὐτὸ ὅμως δὲν
ἀληθεύει. Ἂν ὑπάρχῃ στὸν
κόσμο μιὰ θρησκεία ποὺ εἶνε
ἥλιος χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως
μὲ τὴν πνευματικῆς, αὐτὴ εἶνε ἡ
Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Ἀπόδειξις; Ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος·
καὶ μόνο αὐτὸς φτάνει.
Ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος εἶνε
μία ἀνθοδέσμη, φτειαγμένη ἀπὸ
τὰ ὡραιότερα ἄνθη τῆς
ἐκκλησιαστικῆς ποιήσεως. Εἶνε
μία ἐπανάληψις τοῦ πρώτου
ἐκείνου χαιρετισμοῦ ποὺ
ἀκούστηκε στὴ Ναζαρέτ, ὅταν
«Ἄγγελος πρωτοστάτης
οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ
Θεοτόκῳ τὸ χαῖρε». Τὸ «Χαῖρε»
ἐκεῖνο (Λουκ. 1,28) ἀκούγεται ἐδῶ ὄχι
1 ἀλλὰ 144 φορές. Τὸ δὲ ἄξιο
Νέας Σμύρνης
παρατηρήσεως εἶνε ὅτι ἡ ἀρχὴ
τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου (Α1α΄) εἶνε
ἀκριβῶς ἔκφρασι χαρᾶς,
ἐμβατήριο χαρᾶς. «Χαῖρε, δι᾿ ἧς
ἡ χαρὰ ἐκλάμψει», λέει. Χαῖρε,
Παναγία, διότι διὰ σοῦ, τῆς
μητέρας τοῦ Χριστοῦ, ἔλαμψε
στὸν κόσμο ὁ ἥλιος τῆς χαρᾶς.
Περὶ χαρᾶς λοιπὸν θὰ
ποῦμε λίγα λόγια,
ἀνασκευάζοντας τὴν κατηγορία
ὅτι ἡ θρησκεία μας δημιουργεῖ
σκυθρωπότητα, μελαγχολία.
Ἡ χαρά, ἀγαπητοί μου,
εἶνε στοιχεῖο ἀπαραίτητο στὸν
ἄνθρωπο γιὰ τὴν εὐτυχία του.
28
Ὅ,τι εἶνε τὸ ὀξυγόνο στὸν
ἀτμοσφαιρικὸ ἀέρα, εἶνε καὶ ἡ
χαρὰ γιὰ τὴ ζωή. Ὅπως ὅταν
ἐλαττωθῇ τὸ ὀξυγόνο ὁ κόσμος
ἀσφυκτιᾷ, ἔτσι καὶ ὅταν λείψῃ ἡ
χαρὰ οἱ ψυχὲς πνίγονται. Ὅλοι
ζητοῦν τὴ χαρά· κι αὐτὸς ποὺ
δὲν ἔχει ψωμὶ νὰ φάῃ, ἀλλὰ κι
αὐτὸς ποὺ εἶνε στὰ ἀνάκτορα
καὶ στὰ μεγαλεῖα τοῦ κόσμου. Ὁ
καθένας, σὲ ὁποιοδήποτε
σημεῖο τοῦ πλανήτου κι ἂν
βρίσκεται καὶ ὑπὸ ὁποιεσδήποτε
συνθῆκες κι ἂν ζῇ, ἀπ᾽ τὸ μικρὸ
παιδὶ ὣς τὸν ἀσπρομάλλη
γέροντα, ὅλοι τὴ χαρὰ ζητοῦν.
Ἀλλὰ ποῦ εἶνε ἡ χαρά;
Ἐδῶ εἶνε τὸ πρόβλημα, τὸ
φιλοσοφικό, τὸ ψυχολογικό, τὸ
κοινωνικό. Καὶ ἐδῶ ὑπάρχει ἡ
μεγάλη διαφορά· ποιό εἶνε
ἐκεῖνο ποὺ θὰ μᾶς δώσῃ τὴ
χαρά; Ἰδού λοιπὸν ἕνα μικρὸ
δειγματολόγιο χαρᾶς, κ᾽ ἐσεῖς
διαλέξτε. Ὑπάρχει χαρὰ ποὺ
προέρχεται ἀπὸ τὴν ἱκανοποίησι
κατωτέρων ὁρμῶν τῆς
ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως· αὐτὴ
εἶνε χαρὰ κτηνώδης. Ὑπάρχει
χαρὰ ἀπὸ τὴ θεμιτὴ ἱκανοποίησι
τῶν πέντε αἰσθήσεων. Ὑπάρχει
χαρὰ ἀπὸ τὴν ἱκανοποίησι τῶν
διανοητικῶν ἐφέσεων τοῦ
ἀνθρώπου, χαρὰ τῆς
διανοήσεως – ἀνωτέρα χαρά.
Ὑπάρχει χαρὰ ἀπὸ τὴν
ἱκανοποίησι τοῦ
συναισθηματικοῦ κόσμου. Καὶ
ὑπάρχει χαρὰ ἀνωτέρα πλέον,
ζενὶθ χαρᾶς, μακαρία χαρά, τὴν
ὁποία λίγοι ἀπολαμβάνουν στὸν
κόσμο αὐτόν, κι αὐτὴ εἶνε ἡ
ἀγγελικὴ χαρά. Τὸ ναδὶρ εἶνε ἡ
χαρὰ τῶν δαιμόνων, τὸ ζενὶθ ἡ
χαρὰ τῶν ἀγγέλων – ἡ θεϊκὴ
χαρά. …
Στὸν πρὸ Χριστοῦ κόσμο,
ἀγαπητοί μου, μολονότι οἱ
ἄνθρωποι ἔχτιζαν Παρθενῶνες
καὶ κατασκεύαζαν ὑπέροχα
ἀγάλματα ἢ πραγματοποιοῦσαν
ἐπιστημονικὰ ἅλματα, δὲν
ὑπῆρχε χαρά. Αὐτὸ δὲν εἶνε
δική μου εἰκασία· τὸ εἶπε
διάσημος ἀρχαιολόγος, ποὺ
ἐξέτασε ἐπισταμένως τὰ
ἀγάλματα τῆς ἀρχαιότητος, καὶ
παρατήρησε ὅτι στὴν ἔκφρασί
τους ἀποτυπώνεται λύπη,
σκυθρωπότης. Τὰ ἀγάλματα
θεῶν, θεαινῶν καὶ ἡρώων εἶνε
μελάγχολα. Διότι ἔλειπε τότε ἡ
χαρά, ἡ πηγαία καὶ βαθειά. …
Ποιός μπορεῖ νὰ ἀπαλλάξῃ ἀπὸ
τὸ ἄγχος, νὰ πληρώσῃ τὸ κενό,
νὰ ἱκανοποιήσῃ τὸν βαθὺ πόθο
γιὰ εὐτυχία, νὰ δώσῃ ἐλπίδα καὶ
χαρά; Πηγὴ χαρᾶς, ὄχι μὲ τὸ
σταγονόμετρο ἀλλ᾽
ἀνεξαντλήτου καὶ ἀκενώτου
χαρᾶς, εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν
Ἰησοῦς Χριστός· καὶ ἡ Παναγία,
ποὺ τὸν γέννησε, εἶνε «χαρᾶς
αἰτία» (καν. Ἀκαθ., ᾠδ. στ΄). Ὁ Χριστὸς μὲ
τὴ γέννησί του ἔφερε στὴ γῆ τὴ
χαρὰ ποὺ ἔλειπε ἀπὸ τὸν ἀρχαῖο
κόσμο. Τὴ νύχτα ἐκείνη ὁ
ἄγγελος ἀνήγγειλε στοὺς
29
βοσκούς· «Ἰδοὺ εὐαγγελίζομαι
ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, …ὅτι
ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ»
(Λουκ. 2,10-11).
Ποιός ἔχει τὴ χαρὰ αὐτή;
Ὅποιος πιστεύει… Χαίρεται
ὅποιος ἀγαπᾷ καὶ πιστεύει στὸ
Χριστό. «Ἐχάρησαν οὖν οἱ
μαθηταί», λέει τὸ Εὐαγγέλιο,
«ἰδόντες τὸν Κύριον» μετὰ τὴν
ἀνάστασί του (Ἰω. 20,20). Χαρὰ
λοιπόν.
Χαίρεται ὁ Χριστιανὸς ποὺ
βοηθάει τὸ φτωχό. «Μακάριόν
ἐστι μᾶλλον διδόναι
λαμβάνειν» (Πράξ. 20,35). Ἡ χαρὰ τῆς
ἐλεημοσύνης εἶνε ἀσυγκρίτως
μεγαλύτερη ἀπὸ τὴ χαρὰ τοῦ
πλεονέκτου.
Χαίρεται ὁ πιστὸς ὅταν
κάθεται τὴ νύχτα καὶ μελετᾷ
τὴν ἁγία Γραφή· βρίσκει
θησαυρό.
Χαίρεται ἐκεῖνος
ἐξομολογεῖται καὶ ἀνακουφίζει
τὴν ψυχή του· χαίρεται ὅταν
ἐκκλησιάζεται μὲ κατάνυξι,
ἀγάλλεται στὴ θεία λειτουργία·
χαίρεται πρὸ παντὸς ὅταν
κοινωνῇ τὰ θεῖα μυστήρια. Τὴ
χαρὰ ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ δώσῃ
κανείς ἄλλος τὴ χαρίζει ὁ
Χριστός.
Φαίνονται
θεωρητικά; Ὅποιος ἀμφιβάλλει
ἂς δοκιμάσῃ. Ἂς δοκιμάσουμε
ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ἄντρες
καὶ γυναῖκες, κληρικοὶ καὶ
λαϊκοί· ἂς πλησιάσουμε στὴν
πηγὴ τῆς χαρᾶς. Καὶ τότε θὰ
πεισθοῦμε, καὶ θὰ ἑνώσουμε κ᾽
ἐμεῖς τὴ φωνή μας μὲ τὸν
ποιητὴ τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου
καὶ θὰ ποῦμε· «Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ
χαρὰ ἐκλάμψει· χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ
ἀρὰ ἐκλείψει».
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος,(ἱ. ναὸς Ἁγ.
Παντελεήμονος Φλωρίνης Παρασκευὴ 25-2-1977 βράδυ)
http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=52070#more-52070
Ε΄ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ. "Τους
δοξάσαντάς με αντιδοξάσω"
Αγαπητοί μου αδελφοί,
ἢ Κυριακή Ε΄ των Νηστειών
σήμερα και ο Ευαγγελιστής Μάρκος με
την σημερινή ευαγγελική περικοπή,
που ακούσαμε, μας προετοιμάζει δια
την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των
Αγίων Παθών του Εσφαγμένου Αρνίου
της Αποκαλύψεως.
Ο Μονογενής Υιός και Λόγος του
Θεού, ο οποίος έγινε άνθρωπος δια να
ποὺ σώσει τον άνθρωπο από την αμαρτία
και να τον οδηγήσει στην ζωή την
αληθινή, ακολουθούμενος από τους
μαθητές Του ανηφορίζει τον δρόμο
προς την Ιερουσαλήμ.
Και ενώ βαδίζει μετά των
μαθητών Του τον δρόμο προς την
Ιερουσαλήμ, ο απαθείς την θεότητα, ο
Νυμφίος, ο κάλλει ωραίος παρά
πάντας ανθρώπους τους λέγει «τα
αὐτὰ μέλλοντα αυτώ συμβαίνειν».
Ο Πράος και Γλυκύς, Μέγας
Διδάσκαλος λέγει στους μαθητές του
εκείνα τα παράδοξα που θα συμβούν
μετά από λίγες μέρες στο πρόσωπό
Του, ότι «ανεβαίνουμε στα Ιεροσόλυμα
και ο Υιός του ανθρώπου θα
30
παραδοθεί στους Αρχιερείς και στους
Γραμματείς και θα τον καταδικάσουν
σε θάνατο και θα τον παραδώσουν
στους εθνικούς, θα τον εμπαίξουν, θα
τον φτύσουν και θα τον θανατώσουν
και την τρίτη ημέρα θα αναστηθεί».
Ο των όλων Κύριος ομιλεί για τρίτη
φορά περί του θανάτου Του στους
μαθητές Του και αυτοί δεν κατανοούν
τα θεία λόγια Του.
Δεν αντιλαμβάνονται το υψηλό και
σωτήριο έργο Του. Δεν κατανοούν
πλήρως την παρουσία Του στο κόσμο
και ιδιαιτέρως την θεία αποστολή Του.
Οι αυτάδελφοι Ιάκωβος και
Ιωάννης, τα παιδιά του Ζεβεδαίου,
σκέπτονται ανθρώπινα και επιθυμούν
τιμές και δόξες, ζητούν
πρωτοκαθεδρίες, ζητούν θέσεις και
οφίκια: «διδάσκαλε, θέλουμε εκείνο
που θα σου ζητήσουμε να μας το
κάνεις` να καθίσουμε ο ένας στα δεξιά
σου και ο άλλος στα αριστερά σου εν
τη δόξη σου».
Και ο τα βάθη της καρδιάς των
ανθρώπων γνωρίζων Κύριος τους
λέγει: «ουκ οίδατε τί αιτείσθε», δεν
ξέρετε τί ζητάτε. Αυτό που ζητάτε δεν
είναι δικαίωμά μου να το δώσω, «ουκ
έστιν εμόν δούναι, αλλ΄οις
ητοίμασται».
Λόγια τα οποία μένουν ανεξίτηλα
χαραγμένα διαχρονικά στις ψυχές των
ταπεινών ανθρώπων, εκείνων των
ανθρώπων που επιζητούν το έλεος και
την ευσπλαχνία του πανοικτίρμονα
Θεού.
Η χάρη και η ευλογία του
Πανάγαθου Θεού έρχονται στους
ταπεινούς στην καρδιά ανθρώπους,
έρχονται σε εκείνους τους ανθρώπους
που απαρνούνται τον εαυτό τους και
δεν υψηλοφρονούν, διότι «ο Θεός
υπερηφάνοις αντιτάσσεται ταπεινοίς
δε δίδωσι χάριν».
Ο ταπεινός και πράος στην
καρδιά άνθρωπος, όταν παραδοθεί
ανεπιφύλακτα στον Θεό και αφήσει τις
επιθυμίες του και αφοσιωθεί
ολοκληρωτικά, ψυχή τε και σώματι,
στο θέλημα του Θεού, τότε θα
πλημμυρίσει την καρδία του ειρήνη,
χαρά και ευλογία και η ένωσή του με
τον Πανάγαθο Θεό θα είναι
πραγματικότητα.
Αυτή την ταπείνωση, αυτή την
πραότητα, αυτήν την αυταπάρνηση
στα του κόσμου τούτου πράγματα,
αυτή την αφοσίωση επέδειξε στην επι
γής ζωή του και ο Όσιος και Θεοφόρος
Πατήρ ημών Σάββας, ο της Νήσου
Καλύμνου θείος φρουρός και
Δωδεκανήσου απροσμάχητος βοηθός.
Οι λόγοι του Σωτήρα Χριστού
προς τους μαθητές Του, Ιάκωβο και
Ιωάννη, «ουκ οίδατε τι αιτείσθε», ήταν
πάντοτε φλογεροί και πάντοτε
νωποί στην ταπεινή καρδιά του
μοναχού Σάββα.
Πράος και ταπεινός, σώφρων
και αγάπης έμπλεος δεν ζήτησε θέσεις
και πρωτοκαθεδρίες, αξιώματα και
υστεροφημίες αλλά, αφού εγκατέλειψε
άπαντα τα του βίου τερπνά και
πρόσκαιρα, στους ισχνούς ώμους του
σήκωσε τον δικό του σταυρό και
ζήτησε να βρεί, «ως η διψώσα έλαφος
παρά τας διεξόδους των υδάτων», τον
31
φραγγελωμένο, σταυρωμένο και
αναστημένο Χριστό.
Το Άγιον Όρος, οι Άγιοι Τόποι, η
Παλαιστίνη, η Αθήνα, η Αίγινα, η
Πάτμος, τόποι περισυλλογής και
προσευχής, και τέλος η μυροβόλος
Κάλυμνος, με την χάρη του Τριαδικού
Θεού, έγινε τόπος εγκαταβίωσης και
ανάπαυσης της ψυχής του πράου και
ταπεινού στη καρδία αγίου ανδρός.
Ο Όσιος Σάββας, της Θράκης ο
θεόδοτος βλαστός και της Καλύμνου ο
πολύτιμος θησαυρός όλη του την
καρδία την έδωσε σε Εκείνον, ο
Οποίος σήμερα ανεβαίνει προς τα
Ιεροσόλυμα και προλέγει τα μέλλοντα
σ’ Αυτόν συμβαίνειν.
Ο Όσιος και Θεοφόρος Πατήρ
ημών Σάββας της Καλύμνου, ο Μέγας
Ασκητής, όλα τα συναισθήματά του τα
κατάθεσε κάτω από τον Σταυρό
Εκείνου, ο οποίος εμπαιγμούς και
εμπτυσμούς και μάστιγας και
κολαφισμούς και θάνατο υπέμεινε δια
την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.
Ο Όσιος και Θεοφόρος Πατήρ
ημών Σάββας, των Ιερέων το καύχημα,
των Μοναζόντων το κλέος, της
μετανοίας ο διδάσκαλος, έμπλεος
αγάπης προς πάντα άνθρωπο,
αγάπησε τον Νυμφίο της Εκκλησίας
Χριστό και έτυχε παρ’ Αυτού δόξης
αφθάρτου και έγινε κρουνός θείων
θαυμάτων ανεξάντλητος.
Αυτήν την Αγία Μορφή, τον
ταπεινό και πράο εργάτη του
αμπελώνα του Κυρίου, φιλέορτοι
Πατέρες και αδελφοί, εορτάζει σήμερα
των Καλυμνίων η Νήσος και μετ’ αυτής
σύμπασα η Ορθοδοξία.
Αυτόν τον επί γης ισάγγελο και
θαυματουργό Άγιο με ύμνους και ωδές
πνευματικές τον παρακαλούμε και τον
ικετεύουμε από την χαριτόβρυτο
λάρνακά του να περιφρουρεί και να
σώζει από πάσης επιβουλής εναντίας
την νεολαία μας και μετά του
ψαλμωδού ας ψελλίσουμε και εμείς:
«Ευχαρίστοις άσμασι, των
Καλυμνίων η νήσος, προσκαλείται
σήμερον των Ορθοδόξων τα πλήθη,
μέγιστον νεοφανέντα εγκωμιάσαι,
καύχημα ορθοδοξίας αναφανέντα,
Σάββα τον θείον, τον ρύστην ταύτης
ομού και πρόμαχον». ΑΜΗΝ.
Ο Λ.Κ.Α. Παΐσιος
ΟΣΙΑ ΜΑΡΙΑ Η
ΑΙΓΥΠΤΙΑ. Ε' Κυριακή
Νηστειών και 1 Απριλίου.
Σταυροαναστάσιμη βιοτή ή της
μετανοίας το θαύμα
Το μυστήριο του θανάτου
είναι ένα γεγονός που πάντοτε
απασχολούσε τον άνθρωπο.
Πολλά κείμενα έχουν γραφεί και
αρκετές ερμηνείες έχουν δοθεί
από διάφορες θρησκείες, αλλά
και από στοχαστές και
φιλοσόφους γύρω από το θέμα
αυτό.
Ένα είναι σίγουρο, όπως
πολύ εύστοχα έχει λεχθεί, ότι ο
θάνατος είναι ο μεγαλύτερος
δημοκράτης. Και αυτό γιατί δεν
κάνει διακρίσεις και μπροστά του
είμαστε όλοι ίσοι. Σε ένα
32
τροπάριο της Ακολουθίας της
κηδείας τονίζεται αυτή η βγαλμένα μέσα από την ψυχή
αλήθεια. “Άρα τις εστι, βασιλεύς
ή στρατιώτης ή πλούσιος ή
πένης ή δίκαιος ή αμαρτωλός;”.
Ο θάνατος πάντοτε
προκαλούσε δέος και τρόμο. Οι
αρχαίοι φιλόσοφοι θεωρούσαν
τον θάνατο σαν κάτι το φοβερό.
Ο Αριστοτέλης έλεγε: “ο
θάνατος φοβερώτατον”.
Στον Χριστιανισμό βλέπουμε
μια άλλη αντιμετώπιση. Οι άγιοι
δεν τον φοβούνται, αλλά τον
θεωρούν κέρδος· “εμοί γαρ το
ζην Χριστός και το αποθανειν
κέρδος”. (Απόστολος Παύλος).
Και τον βλέπουν έτσι, διότι με
τον θάνατον δεν διακόπτεται η
ζωή και τα αγαθά της βασιλείας
του Θεού, που από αυτή την ζωή
προγεύονται, αλλά θα τα
απολαύσουν κατά τρόπο
τελειότερο. Ο θάνατος, που δεν
είναι δημιούργημα του Θεού,
αλλά αποτέλεσμα της αμαρτίας,
καταργήθηκε με τον Σταυρό και
την Ανάσταση του Χριστού. “Ο
τον Άδην σκυλεύσας και τον
θάνατον καταργήσας τη
Αναστάσει σου Χριστέ” (στιχηρόν των
αίνων, ήχου δ’). Και όσοι βιώνουν την
κατά Χριστόν ζωή τον νικούν και
τον υπερβαίνουν στα όρια της
προσωπικής τους ζωής.
Για μας τους Ορθοδόξους
Χριστιανούς η Ανάσταση είναι η
πιο λαμπρή γιορτή. Την
πανηγυρίζουμε, την ψάλλουμε,
αλλά και την τραγουδούμε σε
όλους τους τόνους. Όλα τα
ρωμαίϊκα τραγούδια είναι
του λαού μας που βιώνει αυτή
την παράδοση, γι’ αυτό μιλούν
για αγάπη και για θάνατο. Και
αυτό, γιατί η αυθεντική αγάπη
είναι θυσία και σταυρός, δηλαδή
θάνατος, αλλά ταυτόχρονα και
υπέρβαση του θανάτου, αληθινή
ζωή. Η γεύση όμως αυτής της
ζωής, περνάει μέσα από την
βίωση της αληθινής μετάνοιας.
Μέσα από το πένθος και το
κλάμα για τις πτώσεις και τις
αμαρτίες μας.
Η οσία Μαρία η Αιγυπτία με
την μετάνοια κατόρθωσε να
ξεφύγη από την παρά φύσιν ζωή
της αμαρτίας και στην συνέχεια
να υπερβή και αυτή την φύση
και να φθάση στο υπέρ φύσιν.
Είναι γνωστή η ζωή της. Ήταν
επίσημη πόρνη της Αλεξάνδρειας
και παρέσυρε πολλούς στην
αμαρτία. Κάποτε βρέθηκε στα
Ιεροσόλυμα στην εορτή της
υψώσεως του τιμίου Σταυρού
και θέλησε από περιέργεια να
μπή και αυτή στον Ναό. Όταν
όμως πλησίασε στην είσοδο, δεν
μπορούσε να εισέλθη σαν να
υπήρχε κάποιο αόρατο τείχος
που την εμπόδιζε. Δοκίμασε
επανειλημμένως, αλλά στάθηκε
αδύνατο. Έβλεπε τους άλλους
να περνούν δίπλα της και να
εισέρχονται και τότε σαν να
φωτίστηκε ο νούς της και
κατάλαβε. Παρακάλεσε την
Παναγία να της επιτρέψη να
33
εισέλθη, ενώ ταυτόχρονα
υποσχέθηκε ότι θα αλλάξη ζωή.
Πράγματι, τήρησε την
υπόσχεσή της και πήγε στην
έρημο του Ιορδάνου όπου έζησε
με πολλές στερήσεις και με
εγκράτεια. Δεκαεπτά χρόνια
έζησε στην αμαρτία, δεκαεπτά
χρόνια ταλαιπωρήθηκε από τον
διάβολο και τις επαναστάσεις της
σάρκας. Μετά σταμάτησε ο
πόλεμος και άρχισε να ανεβαίνη
πνευματικά. Έφθασε στην
απάθεια και το πρόσωπό της
έλαμπε. Ο άγιος Ζωσιμάς, που
πήγε για να την κοινωνήση προς
το τέλος της ζωής της, έμεινε
έκθαμβος από το θέαμα. Έβλεπε
ένα πρόσωπο φωτεινό,
αγγελικό. Έβλεπε έναν
άνθρωπο, που βίωνε την νίκη
εναντίον του θανάτου και την
προσωπική του ανάσταση.
Η αυθεντική μετάνοια, που
συνδέεται με την προσπάθεια για
την απελευθέρωση από τα πάθη
είναι σταυρός. Σύμφωνα με την
Ορθόδοξη διδασκαλία υπάρχουν
τρεις σταυροί. Ο πρώτος είναι τα
διάφορα δυσάρεστα περιστατικά
της ζωής, οι πειρασμοί και οι
θλίψεις. Ο δεύτερος είναι ο
αγώνας για την μεταμόρφωση
των παθών και ο τρίτος η θεωρία
του Θεού, που είναι γεύση της
όντως ζωής.
Ο εορτασμός του αληθινού
Πάσχα, επομένως, δεν γίνεται με
εξωτερικά σχήματα και
γεγονότα, που και αυτά
χρειάζονται, αλλά κυρίως με την
ένταση της εσωτερικής ζωής και
την αληθινή μετάνοια. Η μεγάλη
Τεσσαρακοστή, που προηγείται,
μας βοηθά πολύ σε αυτό.
Άλλωστε αυτό τον σκοπό έχει.
Με τις κατανυκτικές ακολουθίες,
την νηστεία και την όλη
ατμόσφαιρά της ενισχύει την
προσπάθεια για εντονότερη
πνευματική ζωή, για
περισσότερη προσευχή, για
σταύρωση της σάρκας, δηλαδή
του σαρκικού φρονήματος και
κάθαρση από τα πάθη.
“Καθαρθώμεν τας αισθήσεις
και οψόμεθα τω απροσίτω φωτί
της αναστάσεως Χριστόν
εξαστράπτοντα και χαίρετε
φάσκοντα”. Η λέξη Πάσχα είναι
εβραϊκή και σημαίνει διάβαση. Οι
Ισραηλίτες γιόρταζαν την κατά
τρόπο θαυμαστό διάβαση της
ερυθράς θαλάσσης. Ο νέος
Ισραήλ της Χάριτος, οι
Ορθόδοξοι Χριστιανοί,
γιορτάζουμε την διάβαση “εκ
του θανάτου εις την ζωήν”.
Μακάρι να γίνη προσωπικό μας
βίωμα ο νικητήριος παιάνας, το
“Χριστός Ανέστη”.
www.parembasis.gr
+ Για την ανάσταση του
Λαζάρου, Γέροντος Ιωσήφ Βατοπεδινού,Πηγή:
Γέροντος Ιωσήφ, Αθωνικά μηνύματα, Ψυχωφελή Βατοπεδινά,
Έκδοσις Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπεδίου, Άγιον Όρος 1999.
… Κάθε ένας από μας
είναι ένας νεκρός Λάζαρος και
φίλος του Ιησού μας. χάριν του
ότι για μας εθυσιάσθη, για όλους
ενδιαφέρεται. Ο Κύριος μας
34
Ιησούς Χριστός, ο Ούπω γαρ εφανερώθη – λέγει
παντογνώστης Θεός, ο ο άγιος Ιωάννης – τί εσόμεθα,
πανάγαθος Δεσπότης και ο
αληθινός μας πατέρας,
βλέποντας την νέκρωσή μας,
συνεχώς φωνάζει προς τις
ουράνιες δυνάμεις Του:
«Λάζαρος ο φίλος ημών
κεκοίμηται».
…Πότε θα στραφούμε προς
Αυτόν να εκφράσωμε τον πόνο
της νεκρώσεώς μας, για να
φωνάξη και σε μάς: «Λάζαρε,
δεύρο έξω»;
Για να γίνη αυτό
χρειαζόμαστε συμπαραστάτες,
όπως είχε και ο Λάζαρος τις δύο
αδελφές, την Μάρθα και την
Μαρία.
Η μεν Μάρθα συμβολίζει, κατά
τους Πατέρες, την πρακτική
εργασία, την πρακτική μετάνοια
και τα σωματικά έργα. Η δε
Μαρία συμβολίζει την θεωρία,
την πνευματική εσωστρέφεια
μέσω της οποίας επικοινωνεί
κάθε λογική ψυχή με τον Θεό.
Η πρακτική μετάνοια
συνίσταται στον πόνο, στο
πένθος και στο κλάμα «υπέρ
των προτέρων αμαρτημάτων»
και στο πένθος υπέρ της
ανακτήσεως των αρετών και
των χαρισμάτων, τα οποία
κληρονομικά μας παρέδωσε ο
Ιησούς μας και ανήκουν στον
καθένα από μάς.
οίδαμεν δε, όταν φανερωθή,
όμοιοι αυτώ εσόμεθα». Δηλαδή
θα δούμε τον Κύριό μας στην
ημέρα εκείνη της παλιγγενεσίας
και θα είμεθα όμοιοι με αυτόν.
«Ο Θεός εν μέσω Θεών»
εκμαγεία του αρχετύπου.
Για να φθάσωμε σ' αυτήν την
αξία, πρέπει, όπως είπα, να
αποκτήσωμε πρωτίστως την
συνεχή ειλικρινή πρακτική
μετάνοια, που αυτή θα μας
οδηγήση στην θεωρία. Επειδή
πρακτικά αμαρτήσαμε,
πρακτικά αρνηθήκαμε τον Ιησού
μας, πρακτικά τον προσβάλαμε
και τον προδώσαμε, πρακτικά
τώρα να επιστρέψωμε πίσω και
ν’ αποδείξωμεν ότι πλέον δεν θα
ξανακάμψωμε τα γόνατα μας
μπροστά σε κάθε είδωλο της
αμαρτίας.
Είμεθα υπόχρεοι τώρα, ο καθ’
ένας από ‘μας, ν’ αποκτήσωμε
τις δύο αδελφές, την
πραγματική πράξη της
μετανοίας που μας οδηγεί
μακριά από κάθε παράβαση της
εντολής. Άρνηση στον Θεό δεν
υπάρχει από κανένα λογικό ον,
και από αυτούς ακόμα τους
άθεους, τους υλιστές, τους
αναρχικούς.
Ας κομπάζουν με τα χείλη.
Δεν μπορούν ν’ αρνηθούν τον
Θεό, διότι, για να μπορέσωμε να
35
αρνηθούμε ένα πράγμα, πρέπει
να είμαστε δυνατοί να το
καταργήσωμε. Τότε θα
καυχηθούμε πάνω στην απιστία
μας ότι όντως αυτό δεν υπάρχει,
το καταστρέψαμε.
Αν εμείς αρνηθούμε Αυτόν,
λέει ο Παύλος, αυτός πιστός
μένει. Ποία λοιπόν είναι η
άρνηση αφού τα πράγματα είναι
έτσι; Η άρνηση είναι στην
παράβαση της εντολής.
Αυτό μας διδάσκει η
παγκόσμια ιστορία. Και τα δύο
στοιχεία, το ανθρώπινο και το
αγγελικό, τα οποία κατέβησαν
και συνετρίβησαν, δεν
αρνήθησαν τον Θεό, αλλά την
εντολή. Και ακριβώς η ευαγγέλιο,
παράβαση της εντολής, που
θεωρείται άρνηση, προκάλεσε
την πτώση, την συντριβή και τον
θάνατο. Τώρα και σε μας ο
τρόπος της επιστροφής είναι η
πρακτική ομολογία.
Από εκεί που πλανηθήκαμε
και παρασυρθήκαμε και
αρχίσαμε να παραβαίνουμε τις
εντολές του Χριστού μας και
καταρρακώσαμε την
προσωπικότητα μας, από την
ίδια θύρα θα επιστρέψωμε. Να
παύσωμε να αμαρτάνωμε, να
τον αρνούμεθα και να τον
προδίδουμε. Αφού φθάσωμε σ'
αυτήν την κατάσταση δια της
Χάριτος Του, τότε βαθύτερα
μέσα στο είναι μας θα ριζώση η
αίσθηση αυτή της μετανοίας
που θα μας προκαλέση το
πένθος και τον πόνο και το
δάκρυ.
Τότε ο νους ελεύθερος από
την επίδραση και την
αιχμαλωσία των εξωτερικών
σφαλμάτων, της εξωτερικής
χρεωκοπίας, γυρίζει προς τον
Θεό και συνεχώς πενθών ζητεί
το έλεός Του. και αυτή είναι η
θέση της Μαρίας. Όταν οι δύο
αδελφές αποκτηθούν, να είστε
βέβαιοι ότι τότε ο Λάζαρος νους,
το ψυχικό μας είναι, θα
αναστηθή, όπως τότε στον
ιστορικό Λάζαρο.
Και τότε, όπως αναφέρει το
επισκέφθηκε ο
Ιησούς μας την οικία του
Λαζάρου και του παρέθεσαν
εκεί τράπεζα και ο Λάζαρος «ην
εις των συνανακειμένων». Έτσι
και ο Λάζαρος νους θα
ευρίσκεται μαζί με τον Ιησού μας
στην πνευματική ευφροσύνη,
εκεί όπου μας διαβεβαιώνει ότι
«ετοιμάσω ημίν τόπον».
Εκεί στην ουράνια
πανευφροσύνη, ως κληρονόμοι
του Θεού και συγκληρονόμοι
του Ιησού μας, θα ευρισκόμαστε
και ‘μείς, όπως τότε ο Λάζαρος,
στην ιδία τράπεζα
«συνευοχούμενοι» και όχι
πενθούντες για τον θάνατο,
αλλά χαίροντες για την δική μας
ανάσταση.
36
 Ο καθένας από μας, λοιπόν, που ήταν πεθαμένος τέσσερις μέρες
ας επισπεύση να αποκτηση και ζήτησε να δει το τάφο του.
χωρίς χρονοτροβή τις αρετές Όταν έφθασε στο μνημείο,
που αντιπροσωπεύουν οι δύο δάκρυσε και διέταξε να βγάλουν την
αδελφές, Μάρθα και Μαρία, που ταφόπλακα. Τότε ύψωσε τα μάτια του
είναι ικανές να πείσουν τον στον ουρανό, ευχαρίστησε τον Θεό και
Ιησού μας να παρουσιάση το Πατέρα και με μεγάλη φωνή είπε:
πτώμα του νεκρού νου και να Λάζαρε, βγές έξω.
διαταξη ως Πανσθενουργός Αμέσως βγήκε έξω τυλιγμένος με
Λόγος το «Λάζαρε, δεύρο έξω» τα σάβανα ο τετραήμερος νεκρός
από τον τάφο της αναισθησίας μπροστά στο πλήθος που
και «είσελθε εις την χαράν του παρακολουθούσε και ο Ιησούς ζήτησε
Κυρίου σου». Αμήν. να του λύσουν τα σάβανα και να πάει
http://oodegr.co/oode/pateres1/iwsif_vatopedinos/lazaros_1.htm
σπίτι του. (Ιωαν. ια΄,44)
Αρχαία παράδοση λέγει ότι τότε
ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε
+ΣΑΒΒΑΤΟ ΠΡΟ ΤΗΣ άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε το επίγειο
ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ (ΤΟΥ βίο του στην Κύπρο το έτος 63 και ό
ΛΑΖΑΡΟΥ) τάφος του στην πόλη των Κιτιέων
Αυτό το Σάββατο τιμάμε την υπό έγραφε: <<Λάζαρος ο τετραήμερος και
του Χριστού Ανάσταση του φίλου Του φίλος του Χριστού>>.
Λαζάρου. Αναγράφει το Το έτος 890 μετακομίσθηκε το
<<Ωρολόγιο>>: <<Ο Λάζαρος ήταν ιερό λείψανό του στην
φίλος του Χριστού· και οι αδελφές του, Κωνσταντινούπολη από τον
Μάρθα και Μαρία, που τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο
φιλοξένησαν πολλές φορές (Λουκ.ι΄, οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον
38-40, Ιωαν.ιβ΄, 1-3) στη Βηθανία, εσπερινό του Λαζάρου: Κύριε,
κοντά στα Ιεροσόλυμα περίπου δύο Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν, κλπ>>.
μίλια. Χαρακτηριστικό της μετέπειτα
Λίγες μέρες πρό του πάθους του ζωής του Λαζάρου λέγει η παράδοση,
Κυρίου ασθένησε ο Λάζαρος και οι ήταν ότι δεν γέλασε ποτέ παρά μια
αδελφές του ενημέρωσαν σχετικά τον φορά μόνο, όταν είδε κάποιο να κλέβει
Ιησού που τότε ήταν στη Γαλιλαία να μια γλάστρα και είπε την εξής φράση:
τον επισκεφθεί. Ο Κύριος όμως Το ένα χώμα κλέβει το άλλο.
επίτηδες καθυστέρησε μέχρι που Η Ανάσταση του Λαζάρου
πέθανε ο Λάζαρος, οπότε είπε στους επέτεινε το μίσος των Εβραίων που
μαθητές του πάμε τώρα να τον μόλις την έμαθαν ζήτησαν να
ξυπνήσω. Όταν έφθασε στη Βηθανία σκοτώσουν τον Λάζαρο και το Χριστό.
παρηγόρησε τις αδελφές του Λάζαρου
37
 Το απολυτίκιο της ημέρας λέει: για όλους, όπως ακριβώς το φως και ο
<<Θέλοντας Χριστέ και Θεέ μας να ίδιος ο αέρας που αναπνέουμε... Τα
δείξεις, προ της σταυρικής Σου πάντα είναι σε όλους κοινά ως προς
Θυσίας, ότι είναι βέβαιο πράγμα η την χρήση της απολαύσεως, αλλ’ ως
ανάσταση όλων των νεκρών, προς την κυριότητα δεν ανήκουν σε
ανέστησες εκ νεκρών τον Λάζαρον. Για κανέναν. Όμως η πλεονεξία, αφού
τούτο και εμείς, μιμούμενοι τα παιδιά εισήλθε σαν τύραννος στην ζωή,
που σε υποδέχθηκαν κατά την είσοδό μοίρασε με διάφορους τρόπους στους
Σου στην Ιερουσαλήμ, κρατούμε στα υπηρέτες της αυτά που δόθηκαν από
χέρια μας τα σύμβολα της νίκης, τα τον Δεσπότη κοινά σε όλους... και
βάϊα και βοώμε προς Εσένα, τον νικητή αποστέρησε τους άλλους ανθρώπους
του θανάτου: Βοήθησέ μας και σώσε από την απόλαυση των αγαθών του
μας, Συ που ως Θεός κατοικείς στα Θεού. Βέβαια οι υπηρέτες και δούλοι
ύψιστα μέρη του ουρανού, ας είσαι αυτής της τυράννου (της πλεονεξίας),
ευλογημένος Συ, που έρχεσαι διαδοχικά με την σειρά του ο καθένας,
απεσταλμένος από τον Κύριο!>>. δεν γίνονται κύριοι των υπαρχόντων
Αυτή τη μέρα δεν γίνονται και των χρημάτων, αλλά πονηροί
μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη δούλοι και φύλακες», διότι με τον
μόνο απλό Τρισάγιο. θάνατο τους αφήνουν αναγκαστικά
(Αρχιμ. Επιφ. Θεοδωρόπουλος - Περίοδος Τριωδίου). τους θησαυρούς τους σε άλλους.
http://www.piles.gr/modules.php?file=viewtopic&name=Forums&t=286
Όποιος λοιπόν απωθεί την ιδέα του
+Η μνήμη θανάτου: δώρον Θεού
θανάτου και προσκολλάται με όλη του
Α. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος
την ψυχή στα φθαρτά, υπάρχει ο
δάσκαλος της ακτημοσύνης. Ο
φόβος να ακούσει κάποια μέρα τον
Χριστιανός που διδασκόμενος από τον
φοβερό λόγο: Άφρον, ταύτη τη νυκτί
θάνατο θα καταλάβει το νόημα της
την ψυχήν σου απαιτούσιν από σού, α
ζωής, ούτε για χρήματα θα
δε ητοίμασας τίνι εσται;
στεναχωρεθεί, ούτε για κληρονομικά
Β. Η μνήμη του θανάτου προξενεί στον
θα μαλώσει, ούτε όταν με
πιστό Χριστιανό την υπομονή στην
οποιονδήποτε τρόπο αδικηθεί θα
κάθε θλίψη που συναντά. Γνωρίζει ότι
λυπηθεί για τον εαυτό του. Γνωρίζει ότι
ουκ έχει ώδε μένουσαν πόλιν αλλά την
τα υπάρχοντα του δεν είναι δικά του,
μέλλουσαν επιζητεί, και γι' αυτό όχι
αφού σύντομα θα τα αποχωριστεί. Του
μόνο δεν γογγύζει στις δοκιμασίες και
δόθηκαν για να τα διαχειριστεί με τον
αδικίες του προσωρινού αυτού
καλύτερο τρόπο, ώστε να αγοράσει με
κόσμου, αλλά και ευχαριστεί τον Θεό
τα φθαρτά χρήματα τα άφθαρτα
που με τα μέσα αυτά του εξασφαλίζει
αγαθά. Κατά τον άγιο Συμεών, όλα «τα
την αιωνία ζωή . Όποιος φιλοσοφεί
πράγματα και τα χρήσιμα αντικείμενα
σωστά το μυστήριο του θανάτου,
που υπάρχουν στον κόσμο είναι κοινά
38
αντιμετωπίζει σωστά και όλα τα επευφημεί τώρα τον Χριστό,
περιστατικά της ζωής του. αυτός ο ίδιος θα ζητήσει
Γ. Τέλος, η μελέτη του θανάτου είναι η μετά λίγες μέρες την
καλύτερη προετοιμασία για την καταδίκη Του. Ο
αναχώρηση από την ζωή αυτή. Το Άγιο ενθουσιασμός υπέρ του
Πνεύμα μας διδάσκει: Πάντων το τέλος Χριστού σύντομα θα
ήγγικε, σωφρονήσατε ουν και νήψατε μεταβληθεί σε οργή
εις τας προσευχάς. Η γνωστή φράση
εναντίον Του. Μάλλον δεν
"Πρέπει να πεθάνεις πριν πεθάνεις, για
θα μεταβληθεί, αλλά θα του
να μην πεθάνεις όταν πεθάνεις" δεν
είναι απλό λογοπαίγνιο. Εκφράζει μια το μεταβάλλουν οι άρχοντές
βαθειά αλήθεια. Πριν από τον του. Είναι μια, από τις τόσες
σωματικό μας θάνατο πρέπει να πολλές που υπάρχουν στην
προηγηθεί η νέκρωση των παθών και ιστορία, χαρακτηριστική
η αποκόλληση από την ματαιότητα του περίπτωση αλλοιώσεως της
κόσμου, αν θέλουμε να αποφύγουμε γνώμης, της θελήσεως και
τον αιώνιο θάνατο. του πραγματικού
συμφέροντος του λαού από
Ιερομονάχου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
«Γίνεσθε έτοιμοι» τεταγμένους να τον
http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=562
κυβερνήσουν. Ας δούμε λίγο
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ. πλατύτερα το θέμα γιατί
Οι άρχοντες και ο λαός, είναι αρκετά ενδιαφέρον και
«όχλος πολύς..έλαβον τα επίκαιρο.
βαΐα των φοινίκων και Ο Χριστός και ο
εξήλθον εις υπάντησιν λαός. (ο λαός του
αυτού» (Ιω. ιβ’ 12-13) Θεού)
«πήραν κλαδιά φοινικιάς και Αντίθετα με τους
βγήκαν από την πόλη να τον άρχοντες του Ισραήλ ο
προϋπαντήσουν». Χριστός αγάπησε πολύ
Εισερχόμενος ο Κύριος αυτόν τον λαό. Τον είδε ως
στα Ιεροσόλυμα για να πάθει μη έχοντα ποιμένα. «Ιδών
υπέρ όλου του κόσμου δε τους όχλους
επευφημείται από τον λαό ευσπλαχνίσθη περί αυτών,
ως νικητής του θανάτου, ότι ήσαν εκλελυμένοι και
λόγω της αναστάσεως του ερριμένοι ως πρόβατα μη
Λαζάρου. Το εκπληκτικό έχοντα ποιμένα» (Ματθ. θ’
είναι ότι ο λαός που 39). Έτσι το πρόβλημα του
39
λαού για τον Χριστό είναι παρουσιάσθηκε άλλος στην
πρόβλημα ποιμένων- ανθρωπότητα. Ο Κύριος με
αρχόντων. Και ο Κύριος όλο Του το έργο, τον
υπήρξε ο πραγματικός άβουλο όχλο, που ήταν το
Ποιμήν του, γι’ αυτό θύμα των επιγείων
διεκήρυξε: «Εγώ ειμί ο αρχόντων, τον έκανε λαό
Ποιμήν ο καλός, ο ποιμήν ο του Θεού, άγιο Σώμα Του.
καλός την ψυχήν αυτού Έτσι μέσα στην
τίθησιν υπέρ των Εκκλησία ζούμε αυτήν την
προβάτων» (Ιωαν. ι’ 11). οικειότητα με τον αιώνιο και
Πράγματι ο Κύριος, πραγματικό άρχοντά μας.
όπως επανειλημμένα Έχουμε προσωπική
τονίζεται στα άγια επικοινωνία με τον Θεό,
ευαγγέλια, ευσπλαχνίσθη αποκαθίσταται η ελευθερία
τον λαό, τον δίδαξε, τον μας. Μέσα στην Εκκλησία
θεράπευσε, του ικανοποίησε δεν καταργείται το
τις υλικές του ανάγκες, πρόσωπο, ούτε μαζοποιείται
απέθανεν γι’ αυτόν. Επίσης ο άνθρωπος. Το καθολικό
στους μαθητάς Του είπε να βίωμα της Εκκλησίας
μην τον κατεξουσιάζουν, βιώνεται από το
όπως το κάνουν οι συγκεκριμένο πρόσωπο και
«άρχοντες των Εθνών», το προσωπικό στοιχείο έχει
αλλά να τον διευθύνουν με αναφορά στην καθολική
ταπείνωση, ως δούλοι του. αλήθεια της Εκκλησίας. Έτσι
Θα ακούσουμε αυτήν την διατηρείται άριστα η
Μεγάλη Εβδομάδα την καθολικότης και
Εκκλησία να ψάλλει: «ου διαφυλάσσεται συγχρόνως η
κλήρος γαρ εμόν τυραννίς ελευθερία του προσώπου.
δε γνώμη αυθαίρετος» που Όταν λέμε λαό του
ερμηνεύεται «δεν είναι Θεού δεν εννοούμε απλώς
θεσμός και νόμος ιδικός μου του λαϊκούς ή την λαοκρατία
η αυθαιρεσία, αλλά των (λαϊκοκρατία), ούτε τους
τυράννων». Και ο Χριστός Κληρικούς ή την
δεν είναι τύραννος, αλλά ο Κληρικοκρατία, αλλά την εν
πραγματικός άρχοντας. Χριστώ ενότητα Κληρικών
Τέτοιος Ποιμένας δεν και λαϊκών. Οι Λαϊκοί δεν
40
είναι ούτε το ανεξάρτητο
ούτε το παθητικό στοιχείο
μέσα στην Εκκλησία, αλλά
το χαρισματούχο, που μαζί
με τους Κληρικούς
αποτελούν το ένδοξο και
τετιμημένο λαό του Θεού.
Έτσι το πολίτευμα της
Ορθοδοξίας δεν είναι
δημοκρατικό με την
συνηθισμένη έννοια του
όρου, αλλά ιεραρχικό.
Υπάρχει ιεραρχία και
σεβασμός.
…Ο Χριστός πολέμησε
με την αγάπη Του και τον
Σταυρό το πολιτικό και
θρησκευτικό κατεστημένο
της εποχής Του. Είναι ο
«Ποιμήν ο καλός» που
ελευθέρωσε τον άνθρωπο
και από άβουλο όχλο τον
έκανε λαό Του. Ο ρόλος της
Εκκλησίας σήμερα, όπως
πάντα, είναι να βοηθά τον
άνθρωπο να αποφεύγει την
εξαφάνιση, την αλλοτρίωση
και τον μηδενισμό του.
«Όσοι Πιστοί», Εκδόσεις Ι.Μ.
Γενεθλίου της Θεοτόκου
(Λιβαδειά)
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ. Ο
ΝΥΜΦΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο
ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΜΕΣΣΙΑΣ
Οι Ισραηλίτες περίμεναν
(και ακόμη περιμένουν) έναν
επίγειο Βασιλιά, έναν Στρατηγό
να τους ελευθερώση από τους
δυνάστες τους. Εάν διαβάσουμε
την Παλαιά Διαθήκη μόνο με
βάσι την λογική, θα δώσουμε
κάποιο δίκιο στους Εβραίους ή
τουλάχιστον θα καταλάβουμε
γιατί έκαναν λάθος και δεν
αναγνώρισαν στο πρόσωπο του
Χριστου τον αληθινό Θεό.
Όμως, από την στιγμή που
έβλεπαν τον Χριστό να κάνη
θαύματα, να είναι η ζωή του
αγία, να είναι αναμάρτητος, να
λέη τα λόγια του Θεου, να
συμπληρώνη και να εκπληρώνη
τον Νόμο και τους Προφητες, να
ανασταίνεται στο τέλος από
τους νεκρούς, έπρεπε να δουν
πιο πνευματικά τα πράγματα, να
μετανοήσουν, να αλλάξουν τον
τρόπο που περίμεναν τον
Μεσσία που τους υποσχέθηκε ο
Θεός και να γίνουν όλοι τους
μέλη της Εκκλησίας. Άλλωστε ο
Ησαΐας (από τον 8ο π.Χ. αι.)
παρουσιάζει τον Μεσσία, σαν να
ηταν μπροστά του ο Χριστός, ο
Ιησους, ο Υιός της Θεοτόκου
Μαρίας.
Μήπως, όμως, κι εμεις
κάνουμε το ίδιο λάθος με τους
Εβραίους; Μήπως περιμένουμε
από τον Χριστό να μας δώση
μόνο υλικά αγαθά; Και καλά - οι
πρό Χριστου Εβραιοι, μέχρι και
την πρώτη παρουσία του
Χριστου, ναι μεν ηταν ο λαός του
41
Θεου αλλά ζουσαν σε σχετική
άγνοια, αφου η Παλαιά Διαθήκη
δεν είναι ολόκληρο το Φως και
επιπλέον το περιβάλλον τους
τόσα χρόνια ηταν
ειδωλολατρικό και υπέφεραν και
από την καταπίεσι των
Ασσυρίων, των Βαβυλωνίων,
των Περσων, των Ελλήνων, των
Ρωμαίων – εμεις, όμως, που
εδώ και 2000 χρόνια είμαστε
Χριστιανοί Ορθόδοξοι
δικαιολογούμαστε να μην
ξέρουμε την Αλήθεια γύρω από
τον Θεό, τον Κόσμο, τον
άνθρωπο, την ζωή, τον θάνατο;
Δικαιολογούμαστε να μην
πράττουμε το καλό στη ζωή μας
αλλά να συμπεριφερόμαστε
όπως οι εθνικοί και οι τελωνες;
Δικαιολογούμαστε να ζηταμε
από το Θεό ό,τι ζητα στην
προσευχή του και ένας
μουσουλμάνος;
«Ζητεῖτε πρῶτον τὴν
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν
δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα
πάντα προστεθήσεται ὑμῖν»
(Ματθ. 6,33), μας λέει ο
Χριστός. Από το τί ζηταμε από
τον Θεό θα φανη και το πόσων
καρατίων Χριστιανοί είμαστε.
Από τον τρόπο που
αντιμετωπίζουμε τα καθημερινά
μας προβλήματα φαίνεται και το
πραγματικό μας επίπεδο, όχι
από το πόσες ακαδημαϊκές
γνώσεις έχουμε γύρω από τα
θρησκευτικά πράγματα. Από το
πώς αντιμετωπίζουμε την
ασθένεια, τον πόνο, τον θάνατο
φαίνεται και ποια είναι η σχέσι
μας με τον αληθινό Θεό, τον
Χριστό.
Κατά έναν παράδοξο
τρόπο ο Θεός θα κάνη το χατήρι
στους Εβραίους και θα
επιτρέψη, απ΄ό,τι δείχνουν τα
πράγματα, να έλθη και άλλος
«Μεσσίας», όπως τον
περίμεναν και τον θέλουν οι
Εβραιοι. Αν διαβάσουμε τις
ειδήσεις, αν προσέξουμε τα νέα
που μας βομβαρδίζουν
καθημερινά, θα διαπιστώσουμε
πως η Παγκοσμιοποίηση οδηγει
στον παγκόσμιο Δικτάτορα,
στον παγκόσμιο Κυβερνήτη,
στον Μεσσία των Εβραίων.
Όταν, όμως, πουν «τι
καλά, ηρθε η ειρήνη επί της γης,
όλα δουλεύουνε ρολόϊ, οι λαοί
και τα έθνη ζουν αγαπημένοι
κάτω από την διακυβέρνησι του
Μεσσία», τότε θα έλθη και το
τέλος. Τότε θα γίνη η
Β΄Παρουσία του Χριστου και θα
φανερώση πως η ειρήνη του
ψεύτικου Μεσσία ηταν ψεύτικη
(όπως η ησυχία ενός
ψυχιατρείου οφείλεται στο ότι οι
ασθενεις είναι ναρκωμένοι από
τα φάρμακα), ότι δεν υπάρχει
πραγματική ευτυχία στους
ανθρώπους, εκτός κι αν οι
άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι
42
όταν ζουν σαν τα ζωα, όταν το
μόνο που θέλουν να έχουν είναι
το φαγητό και η ικανοποίησι των
σαρκικων επιθυμιων.
Ο αληθινός Μεσσίας μας
δίνει εσωτερική ειρήνη, νίκη
κατά των παθων, πρόγευσι των
εσχάτων. Ο ψεύτικος Μεσσίας,
τον οποιο θα δεχθουν οι
περισσότεροι των ανθρώπων,
θα φέρει εξωτερική ειρήνη,
ναρκωμένους ανθρώπους που
δεν θα μπορουν να
αντιδράσουν. Ο ίδιος ο Χριστός
προλέγει για την έλευσι του
Αντιχρίστου; «Ἐγὼ ἔχω ἔλθει ἐξ
ὀνόματος τοῦ Πατέρα μου καὶ
δὲν μὲ δέχεσθε· ἐὰν ἔλθῃ ἄλλος
ἐξ ὀνόματος τοῦ ἑαυτοῦ του
ἐκεῖνον θὰ τὸν δεχθῆτε» (Ιω.
5,43).
Ας είναι η ζωή μας τέτοια
ώστε να βλέπουμε και να
καταλαβαίνουμε τα μηνύματα
των καιρων. Να είμαστε
συνδεδεμένοι με τον Χριστό, τον
αληθινό Μεσσία, για να
χαιρόμαστε με την αληθινή ζωή
και όχι με την ψεύτικη των
ηδονων. Να ζουμε όπως λέει ο
ποιητής «με αρετήν και τόλμην»
και, συμπληρώνουμε, και «με
προσευχήν», για να είμαστε
ελεύθεροι. Ελεύθεροι όχι
εξωτερικά αλλά περισσότερο
ελεύθεροι από την τυραννία των
παθων. Τότε, θα είμαστε με
εκείνους που θα είναι με τον
αληθινό Νυμφίο και θα
καθίσουμε όλοι μαζί στο τραπέζι
της Βασιλείας των Ουρανων.
Αμήν.
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ. «ΜΗ
ΜΕΙΝΩΜΕΝ ΕΞΩ ΤΟΥ
ΝΥΜΦΩΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ» «Τη
αγία και μεγάλη Τρίτη της των
δέκα παρθένων παραβολής, της
εκ του ιερού Ευαγγελίου, μνείαν
ποιούμεθα». Αυτό είναι το
συναξάρι της δεύτερης ημέρας
της Μεγάλης Εβδομάδος. Ο
Νυμφίος της Εκκλησίας και της
ψυχής μας, «ο ωραίος κάλλει
παρά πάντας βροτούς», οδεύει
προς το εκούσιο Πάθος Του,
καλώντας κοντά Του όλους εμάς
τους πιστούς Του, για να μας
κάνει κοινωνούς των
σωτηριωδών παθημάτων Του
και του θριάμβου της
Αναστάσεώς Του.
Οι θείοι Πατέρες όρισαν
την αγία αυτή ημέρα να
θυμηθούμε μια από τις πιο
παραστατικές και διδακτικές
παραβολές του Κυρίου μας: την
παραβολή των Δέκα
Παρθένων(ΤΗΝ ΑΚΟΥΜΕ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΗΓΙΑΣΜΕΝΗ ΤΟ ΠΡΩΙ ΤΗΣ
ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΡΙΤΗΣ). ...
…Η παραβολή αυτή έχει
ως σκοπό να θυμίσει στους
πιστούς πως η Δευτέρα και
ένδοξη Παρουσία του Κυρίου θα
γίνει ξαφνικά, θα έρθει «ως
κλέπτης εν νυκτί» (Α΄Θεσ.5:2). Γι' αυτό
43
θα πρέπει οι πιστοί να είναι φρόντισαν να είναι έτοιμες για
πάντοτε, ανά πάσα στιγμή την υποδοχή του Νυμφίου, σε
έτοιμοι, για την υποδοχή Του, αντίθεση με τις μωρές και
διαφορετικά θα μείνουν έξω από νωθρές παρθένες, οι οποίες
τη βασιλεία του Θεού και θα είχαν διασπάσει την προσοχή
χαθούν. Έτσι οι θείοι Πατέρες τους σε άλλες δευτερευούσης
έκριναν σκόπιμο να σημασίας έννοιες και δεν
αφιερώσουν μια ημέρα της φρόντισαν να έχουν τα
Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος απαραίτητα εφόδια για την
στην ανάμνηση της υποδοχή του Νυμφίου και να
εσχατολογικής αυτής εξασφαλίσουν την είσοδό τους
παραβολής των δέκα στη λαμπρή γαμήλια
παρθένων. Το κατανυκτικό ευφροσύνη.
κλίμα αυτών των αγίων ημερών Οι παρθένες είναι οι ψυχές
είναι η καλλίτερη στιγμή για να μας και η προμήθεια λαδιού για
υπενθυμίσει η αγία μας το λυχνάρι είναι ο επίγειος
Εκκλησία στους πιστούς το συνεχής αγώνας για να κάνουμε
φοβερό και απρόοπτο της το θέλημα του Θεού, να κάνουμε
Δευτέρας Παρουσίας του έργα ευποιίας, να
Κυρίου. Επίσης η εγρήγορση παραμερίζουμε από την ύπαρξή
είναι συνυφασμένη με το Πάθος μας συνεχώς όλα εκείνα τα
του Θεανθρώπου. Ο Ίδιος ο στοιχεία που είναι παρείσακτα
Κύριος κατά τη δραματική νύκτα στη φύση μας και
της συλλήψεως Του στον κήπο αντιστρατεύονται την
της Γεθσημανή τόνιζε στους πνευματική μας πρόοδο και
μαθητές του «Γρηγορείτε και τελείωση. Το λυχνάρι είναι η
προσεύχεσθε» (Μάρκ.14:38)! παρρησία μας μπροστά στο
Μέσα στην κατανυκτική Θεό. Οι φρόνιμες παρθένες
ατμόσφαιρα της Μεγάλης συμβολίζουν τις αγαθής
Εβδομάδος η μνεία της προαίρεσης ψυχές, οι οποίες
Δευτέρας Παρουσίας και η ζουν αδιάκοπα την λαχτάρα της
ανάγκη της συνεχούς ένωσής τους με το Νυμφίο της
ετοιμασίας για την τρομερή Εκκλησίας, τον σωτήρα Χριστό.
εκείνη ημέρα, είναι επιτακτική. Ο Γι' αυτό αγωνίζονται αέναα να
επίγειος βίος μας είναι αποκτούν αρετές και
καθοριστικός για τον επέκεινα πνευματική προκοπή και να
της ζωής αυτής προορισμού περιθωριοποιούν όλα εκείνα τα
μας. Οι φρόνιμες παρθένες στοιχεία, τα οποία

44
αντιστρατεύονται την ένωσή Χριστό. Τα φτηνά και εφήμερα
τους με το Θεό. Οι μωρές πράγματα πρέπει να τα θέτουμε
παρθένες συμβολίζουν τις σε δεύτερη μοίρα, αν θέλουμε κι'
ράθυμες, αδιάφορες και εν εμείς να βρεθούμε στην ομάδα
πολλοίς εχθρικά προς το Χριστό των φρονίμων παρθένων κατά
διατελούσες ψυχές. Είναι τη Δευτέρα Παρουσία του
εκείνες οι ψυχές οι οποίες Κυρίου. Ο δρόμος του Θείου
απορροφημένες από την Πάθους δείχνει και σε μας το
υλιστική ευδαιμονία, δικό μας δρόμο, ο οποίος είναι
αδιαφορούν για την πνευματική ατραπός μαρτυρίου, ο οποίος
πρόοδο και την εν Χριστώ όμως οδηγεί στη εν Χριστώ
σωτηρία. λύτρωση και στην αιώνια ζωή.
Το φοβερό γεγονός της http://www.apostoliki-
diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?conte

Δευτέρας Παρουσίας του nts=selides_katixisis/contents_Easter.asp&main=kat014&file=k

ef5.htm

Κυρίου θα γίνει, όπως

αναφέραμε ξαφνικά και σε
χρόνο ανύποπτο και θα ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ. Το
πληρώσει με χαρά ανείπωτη τις Τροπάριο της Κασσιανής
φρόνιμες και αγαθές ψυχές και Το βράδυ της Μεγάλης
θα φέρει φόβο και αγωνία στις Τρίτης, ψάλλεται στις
μωρές ψυχές. Οι μεν πρώτες θα Εκκλησίες ο όρθρος της
επιβραβευτούν για την Μεγάλης Τετάρτης. Το
σώφρονα στάση τους και θα τελευταίο τροπάριο στην
εισέλθουν στην ατέρμονη ακολουθία είναι αυτό της
βασιλεία του Θεού, ενώ οι ευσεβούς και λογίας ποιητρίας
δεύτερες εξ' αιτίας της αμέλειάς του Βυζαντίου, Κασσιανής.
τους θα αποκλειστούν από τη Από τον βυζαντινό
βασιλεία του Θεού και θα χρονογράφο Συμεών Μάγιστρο
βυθισθούν στην κατάσταση της (990 μ.Χ) μαθαίνουμε ότι η
παντοτινής λύπης και της Ευφροσύνη, μητέρα του
τιμωρίας, «εις το πυρ το αιώνιον αυτοκράτορα Θεόφιλου και
το ητοιμασμένον τω διαβόλω και κόρη του Κωνσταντίνου του
τοις αγγέλοις αυτού»(Ματθ.25:41) ΣΤ’, στην προσπάθειά της να
Ως συνοδοιπόροι του παντρέψη το γιο της, το έτος
Θείου Πάθους θα πρέπει να 830μ.Χ, διοργάνωσε στην
έχουμε συνεχώς στραμμένη τη μεγαλόπρεπη αίθουσα
σκέψη μας πως θα ενώσουμε Τρικλίνιο των ανακτόρων της
την ψυχή μας με το Νυμφίο Κωνσταντινούπολης, μεγάλη
σύναξη από τις πιο όμορφες
45
κοπέλες της Αυτοκρατορίας. Η
προσέλευση υπήρξε μεγάλη
από «καλλίστας παρθένους».
Κι όταν παρατάχθηκαν στη
σειρά, καθισμένες πάνω σε
πολυτελή ανάκλιντρα, ο απογοητεύθηκε
αυτοκράτορας Θεόφιλος
περιήλθε μπροστά τους να
διαλέξη την μέλλουσα σύζυγό
του και αυτοκράτειρα, δίνοντας
σε όποια διάλεγε ένα χρυσό
μήλο.
Η ομορφότερη ήταν η
Κασσιανή, που η ομορφιά της
θάμπωσε το νεαρό Θεόφιλο και
σ’ αυτήν επρόκειτο να δώση το
μήλο, σύμβολο της προτίμησής
του. Θέλοντας όμως να
διαπιστώση αν και η εξυπνάδα
της ήταν ανάλογη με την
ομορφιά της, της είπε: «Ως άρα
δια γυναικός ερρύη τα φαύλα»
(«Από τη γυναίκα ξεκινούν τα
κακά πράγματα»), υπονοώντας
την Εύα. Η Κασσιανή όμως δεν
ξαφνιάστηκε και θέλοντας να
δείξη και την εξυπνάδα της
απάντησε: «Αλλά και δια
γυναικός πηγάζει τα κρείττονα»
(«Και από τη γυναίκα πηγάζουν
τα καλύτερα, τα ευγενέστερα»),
υπονοώντας την Παναγία, που
έφερε στον κόσμο το
μεγαλύτερο αγαθό.
Αυτή όμως η πράγματι
έξυπνη απάντηση
χαρακτηρίσθηκε από τον
Θεόφιλο ότι περιείχε και κάποια
προπέτεια και επιπολαιότητα,
οπότε έδωσε το μήλο στην
επίσης ωραία, αλλά και σεμνή
Θεοδώρα.
Η Κασσιανή
από την
αποτυχία της και πήρε την
απόφαση να αποτραβηχτή από
τον κόσμο και να μονάση.
Έκτισε με δικά της χρήματα ένα
μοναστήρι, που πήρε αργότερα
το όνομά της, ντύθηκε το
μοναχικό σχήμα και
αφιερώθηκε στη λατρεία του
Χριστού και στην ποίηση,
συνδυάζοντας έτσι τη βαθειά
ευσέβεια και την κλίση της στα
γράμματα. Λέγεται μάλιστα ότι
μετά την αποτυχία της είπε:
«Επειδή δεν έγινα βασίλισσα
του προσκαίρου τούτου
κόσμου, θα γίνω υπήκοος της
αιωνίας Βασιλείας του
Χριστού».
Εκεί στο μοναστήρι
εκδηλώθηκε και το έμφυτο
καλλλιτεχνικό της ταλέντο και
το βαθύ θρησκευτικό της
συναίσθημα συνθέτοντας
εκκλησιαστικούς ύμνους,
τροπάρια, Ιδιόμελα. Εκεί στην
ήσυχη και υποβλητική
ατμόσφαιρα του μοναστηριού
συνέθεσε και το περίφημο
Ιδιόμελο «Τροπάριο της
Κασσιανής» από το όνομά της,
που αργότερα η Ορθόδοξη
Εκκλησία το καθιέρωσε ως
46
Δοξαστικό των Αποστίχων του Και την πληγωμένη και
Όρθρου της Μεγάλης πονεμένη καρδιά της
Τετάρτης. Κασσιανής δεν ήταν δυνατόν
Φαίνεται καθαρά ότι η να μην αγγίξη ο κραδασμός
Κασσιανή εμπνεύστηκε το εκείνης της αμαρτωλής
Ιδιόμελο αυτό τροπάριο από τα γυναίκας. Και διατυπώνει στο
λόγια των Ευαγγελιστών, που αριστουργηματικό εκείνο
δεν αναφέρονται στη Μαρία τη τροπάριο, που φέρει το όνομά
Μαγδαληνή, όπως πολλοί της, με λυρική έξαρση και
πιστεύουν, αλλά στην ανώνυμη υποβλητικότητα τον δικό της
αμαρτωλή γυναίκα, τη ψυχικό κραδασμό.
μοιχαλίδα, που ο Χριστός Η Ορθόδοξος Εκκλησία
έσωσε από βέβαιο λιθοβολισμό εορτάζει τη μνήμη της Οσίας
του έξαλλου πλήθους των Κασιανής στις 7 Σεπτεμβρίου.
Φαρισαίων για το ηθικό της
παράπτωμα, με εκείνα τα λόγια http://www.saint.gr/5/texts.asp
Του: «Ο αναμάρτητος πρώτος x
τον λίθον βαλέτω επ’ αυτήν».
Και όταν αργότερα ο Ιησούς ΜΕΓΑΛ
βρέθηκε στο σπίτι του Σίμωνα
του Φαρισαίου του λεπρού, η Η
αμαρτωλή εκείνη γυναίκα ΠΕΜΠΤ
αισθάνεται την ανάγκη να πάη
να εκφράση την ευγνωμοσύνη Η ΠΡΩΙ
και αφοσίωσή της στον Σωτήρα +ΜΕΤΑ ΦΟΒΟΥ ΘΕΟΥ
Χριστό. Αγοράζει αρώματα,
ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣ
ντύνεται ταπεινά και σεμνά και
ΠΡΟΣΕΛΘΕΤΕ
ταπεινωμένη και
Σε κάθε θεία Λειτουργία ο
συντετριμμένη, με δάκρυα στα
μάτια, έρχεται και πλένει τα ιερεύς καλεί τους πιστούς να
πόδια του Ιησού και τα συμμετάσχουν στην Τράπεζα
σκουπίζει με τα ξέπλεκα μαλλιά της Ζωής μετά φόβου Θεού,
της. Τα δάκρυά της εκείνα ήταν πίστεως και αγάπης. Με την
δάκρυα ελέους και συντριβής πρόσκλησή του αυτή ο ιερεύς
και κλαίει με πάθος να την μᾶς υποδεικνύει την ψυχική και
ευσπλαχνιστή ο Θεός της σωματική προετοιμασία που
αγάπης και της συγχώρεσης. πρέπει να κάνουμε για να

47
παρακαθήσουμε στο Δείπνο του
Χριστού.
Λέει ο ιερός Χρυσόστομος:
«Όταν πρόκειται να προσέλθετε
στη θεία αυτή και φρικτή
Τράπεζα, να προσέρχεστε με
φόβο και τρόμο, με συνείδηση
καθαρή, με νηστεία και
προσευχή, χωρίς να θορυβείτε
και να ποδοπατάτε και να
σπρώχνετε τους διπλανούς σας.
Γιατί αυτή η αταξία είναι δείγμα
της πιο μεγάλης παραφροσύνης
και περιφρονήσεως των αγίων
Μυστηρίων. Γι’ αυτό επιφέρει
κόλαση και τιμωρία σε όσους τα
κάνουν αυτά». Η θεία Κοινωνία,
συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης, «είναι
φάρμακο σωτήριο των
τραυμάτων μας, είναι πλούτος
αιώνιος, πρόξενος της Βασιλείας
των ουρανών. Ας αισθανθούμε,
λοιπόν, φρίκη όταν πλησιάζουμε
να κοινωνήσουμε... Ας
δακρύσουμε και ας πενθήσουμε
για τις αμαρτίες που κάναμε...
Και αφού καθαρίσουμε τον
εαυτό μας, ας πλησιάσουμε να
κοινωνήσουμε με την ησυχία και
ευταξία που αρμόζει, γιατί
πλησιάζουμε τον Βασιλέα των
ουρανών.
Και αφού δεχθούμε την
άμωμη και αγία θυσία — δηλαδή
το άγιο Σώμα και Αίμα του
Χριστού — ας την
καταφιλήσουμε, ας την
αγκαλιάσουμε με τα μάτια μας,
ας γεμίσουμε με θέρμη
πνευματική την διάνοια μας
ώστε η σύναξη μας στον Ναό να
μην γίνεται αιτία κατακρίσεως
και καταδίκης, αλλά να μας
οδηγεί στην σωφροσύνη της
ψυχής μας, στην αγάπη, στην
αρετή, στην συμφιλίωση προς
τον Θεό, στην σταθερή ειρήνη.
Να γίνεται η σύναξή μας θεμέλιο
μυρίων αγαθών, ώστε και τους
εαυτούς μας να αγιάσουμε και
τους πλησίον μας να
στερεώσουμε στην πίστη»...
Πρέπει όμως στο σημείο
αυτό να αναφέρουμε και ένα
άλλο άτοπο που συμβαίνει στην
θεία Κοινωνία από τις γυναίκες:
Πλησιάζουν το Ποτήριον της
Ζωής με τα χείλια βαμμένα και
δείχνουν έτσι ότι δεν έχουν
συναίσθηση τι σημαίνει θεία
Κοινωνία. Δεν θα έπρεπε ποτέ
βέβαια να βάφονται οι γυναίκες
και να αλλοιώνουν το φυσικό
τους κάλλος. Κατεξοχήν όμως
κατά την θεία Κοινωνία με το
βάψιμο των χειλιών υβρίζουν
τον Κύριο... Ο Χριστός δεν
ευχαριστείται με αυτά τα
χρώματα, αλλά επιθυμεί άλλη
ομορφιά... την ομορφιά της
ψυχής». Με αυτή την ψυχική
ομορφιά πρέπει η γυναίκα να
προσέρχεται στην θεία
Κοινωνία.
48
 Στην Τράπεζα του Κυρίου
πρέπει να παρακαθήσουμε
ενδεδυμένοι το ένδυμα του
γάμου. Και το κύριο στολίδι του
ενδύματος του γάμου είναι η
αγάπη...
Εάν χρειάζεται
προετοιμασία για να
προσέλθουμε στην θεία
Κοινωνία κατά το δυνατόν
αξίως, χρειάζεται ανάλογα
αγώνας και μετά την θεία
Λειτουργία, για να μην φανούμε
ανάξιοι της δωρεάς του Χριστού.
Ο ιερός Χρυσόστομος λέει: Δεν
σας αναγκάζω να νηστεύετε και
μετά την Θεία Μετάληψη, αν και
θα ήταν καλό αυτό για σας.
Όμως και να μην παραδίδεσθε
σε φαγοπότια και απολαύσεις.
«Ενώ έλαβες τον άρτον της
Ζωής, λέει ο Άγιος, πράττεις
έργον θανάτου και δεν φρίττεις;
Δεν γνωρίζεις πόσα άτοπα
εισέρχονται στην ζωή μας από
τις απολαύσεις; Γέλια
παράκαιρα, λόγοι άτακτοι,
αστειότητες ολέθριες, ανόητες
φλυαρίες και άλλα που δεν είναι
καλό ούτε να τα αναφέρουμε.»
Και αυτά τα πράττεις ενώ έχεις
απολαύσει την Τράπεζα του
Χριστού, κατά την ήμερα εκείνη
που αξιώθηκες να εγγίσεις με
την γλώσσα σου την αγία σάρκα
Του... Όταν παραθέτεις τράπεζα
υλική, ύψωσε τον νουν σου
προς την Τράπεζα εκείνη, προς
το Δείπνο του Κυρίου, προς την
αγρυπνία των μαθητών Του την
ιερή εκείνη νύχτα... Και η
παρούσα ζωή είναι νύχτα. Ας
αγρυπνούμε, λοιπόν, μαζί με τον
Δεσπότη Χριστό, ας
κατανυγούμε μαζί με τους
Μαθητές Του...
Άκουσες στον Ναό ύμνους
ιερούς, απόλαυσες την βασιλική
Τράπεζα, γέμισες από το Άγιον
Πνεύμα, συνέψαλες με τα
Σεραφείμ, έγινες κοινωνός των
ουρανίων Δυνάμεων.
Λοιπόν, μην πετάξεις τόση
χαρά, μην διασκορπίσεις τον
θησαυρό». Ας είναι τα έργα μας
μετά την θεία Κοινωνία αντάξια
της αγάπης του Χριστού. Με τον
τρόπο αυτό θα έχουμε πάντα
μέσα μας τον Χριστό.
«Ο ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ» Ιερομ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
http://www.pigizois.net/tefxi_filadia/101_150/
104.htm
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ ΒΡΑΔΥ (Μ.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ). H MEΓΑΛΗ
ΕΒΔΟΜΑΔΑ – ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΟΥ
ΧΡΙΣΤΟΥ
Τό ἱερώτερο μέρος τῆς
Μεγάλης Ἑβδομάδος εἶναι ἡ
Μεγάλη Πέμπτη (το βράδυ),
τότε πού βλέπουμε στό κέντρο
τῆς Ἐκκλησίας μας τόν
Ἐσταυρωμένο Κύριό μας Ἰησοῦ
Χριστό. Φρικτό θέαμα αὐτό,
ἀδελφοί, γιά τό ὁποῖο ὁ
49
προφήτης Ἠσαΐας ἀπό παλαιά
εἶπε ὅτι κανείς δέν τό βλέπει
εὐχάριστα καί στρέφει τό
πρόσωπό του ἀπ᾽ αὐτό
(«ἀπέστραπται τό πρόσωπον
αὐτοῦ», Ἠσ. 53,3).
Ἀπό τό κεφάλι, ὅπου τό
μυτερό ἀκάνθινο στεφάνι, ἀπό
τήν ἀνοιγμένη πλευρά, ἀπό τά
καρφωμένα πόδια καί χέρια, ἀπό
παντοῦ στάζει τό αἷμα. Ἀκόμη
ἀπό τόν δαρμό τοῦ Χριστοῦ καί
τίς κακώσεις Του ἔχει ἀφαιρεθεῖ
καί τό δέρμα Του καί φαίνονται
τά κόκκαλά Του, ὥστε καί ἕνα
μικρό παιδί μπορεῖ νά τά
μετρήσει. Ἔτσι ἐκπληρώθηκε ἡ
προφητεία τοῦ Ψαλμωδοῦ,
«ἐξηρίθμησαν πάντα τά ὀστᾶ
μου» (Ψαλμ. 21,18). Ὁ Ἰησοῦς
Χριστός, ὁ «κάλλει ὡραῖος»
(Ψαλμ. 44,3), μέ τό πάθος Του
στό Σταυρό δέν ἔχει ὀμορφιά
καί ὡραιότητα. Ὅπως λέγει
προφητικά ὁ Ἠσαΐας, στό
Σταυρό ὁ Χριστός «οὐκ εἶχεν
εἶδος (= μορφή), οὐδέ κάλλος·
ἀλλά τό εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον καί
ἐκλεῖπον παρά πάντας τούς
υἱούς τῶν ἀνθρώπων». Εἶναι
καταπληγιασμένος. «Ἄνθρωπος
ἐν πληγῇ ὤν» (Ἠσ. 53,2.3).
3. Κυρίως ὅμως, εἴπαμε, ὅτι
Μεγάλη Ἑβδομάδα εἶναι ὁ
Ἐσταυρωμένος Ἰησοῦς
Χριστός. Τό νά σταυρωθεῖ ὁ
Ἰησοῦς Χριστός, ἕνας Μεσσίας
Ἐσταυρωμένος, αὐτό, ὅπως
λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Α´
Κορ. 1,23), γιά μέν τούς
Ἰουδαίους εἶναι «σκάνδαλον»,
γιά δέ τούς σοφούς τῶν Ἐθνῶν
εἶναι «μωρία» (= ἀνοησία), γιά
μᾶς ὅμως, πού εἴμαστε
βαπτισμένοι στό Ὄνομα τοῦ
Χριστοῦ, εἶναι «σοφία Θεοῦ»,
εἶναι βαθειά θεολογία. Εἶναι
«κεφάλαιον ἀγαθῶν», ὅπως
λέγει κάπου ὁ ἅγιος
Χρυσόστομος.1 Ὁ Ἰησοῦς
Χριστός καρφωμένος στό
σταυρό ἔγινε γιά μᾶς κατάρα.
Γιατί; Ἔτσι ἔπρεπε νά γίνει γιά
νά σωθοῦμε ἀπό τήν κατάρα.
Ἀκοῦστε χριστιανοί! Ὁ Θεός
στήν Παλαιά Διαθήκη εἶχε δώσει
νόμους καί ἐντολές γιά τήν
καλή πολιτεία τῶν ἀνθρώπων
καί μάλιστα εἶχε πεῖ ὅτι ὅποιος
ἐφαρμόσει τίς ἐντολές Του θά
σωθεῖ («ὁ ποιήσας αὐτά
ἄνθρωπος ζήσεται ἐν αὐτοῖς»,
Λευιτ. 18,5.). Ἀλλά ἦταν τόσο
πολλές οἱ ἐντολές αὐτές τοῦ
Θεοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη,
ὥστε ὁ ἄνθρωπος δέν
μποροῦσε νά τίς ἐφαρμόσει.
Ἦταν «πολύ στενό τό
πέρασμα» στήν Παλαιά
Διαθήκη, γιά νά τό πῶ ἔτσι. Γι᾽
αὐτό ὅλοι γίνονταν παραβάτες
τῶν θείων ἐντολῶν. Ὅπως τό
λέει καί ἡ ἴδια ἡ Παλαιά Διαθήκη,
«πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα
ἠχρειώθησαν· οὐκ ἔστι ποιῶν
χρηστότητα, οὐκ ἔστιν ἕως
ἑνός» (Ψαλμ. 52,4). Γιά ὅσους
δέ παρέβαιναν τίς θεῖες
50
ἐντολές ὑπῆρχε ἡ ποινή τῆς
κατάρας, γιατί ὁ Νόμος ἔλεγε
«ἐπικατάρατος ὅς οὐκ ἐμμένει
ἐν πᾶσι τοῖς γεγραμμένοις ἐν
τῷ βιβλίῳ τοῦ Νόμου» (Δευτ.
27,26. Γαλ. 3,10). Ἔτσι, λοιπόν,
χριστιανοί μου, ὅλος ὁ κόσμος
τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦταν ὑπό
κατάρα. Φανταστεῖτε, δηλαδή,
πρό Χριστοῦ ἕνα μεγάλο λάκκο,
καί νά εἶναι σ᾽ αὐτόν μέσα ὅλοι
οἱ ἄνθρωποι. Καί ὁ λάκκος
γράφει «κατάρα»! Πέστε μου,
τώρα: Ποιός θά μᾶς βγάλει ἀπ᾽
αὐτόν τόν λάκκο; Δέν μποροῦν
νά μᾶς σώσουν οὔτε οἱ
φιλόσοφοι, οὔτε οἱ ἄρχοντες καί
πλούσιοι, γιατί καί αὐτοί ἦταν
μέσα στόν λάκκο, σάν
ἁμαρτωλοί καί αὐτοί. Ἀπό τόν
λάκκο τῆς κατάρας μᾶς ἔβγαλε
μόνο ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτός
μόνο μᾶς ἔσωσε καί Αὐτόν μόνο
λέγουμε «Σωτήρα». Ἀλλά
προσέξτε: Πῶς μᾶς ἔσωσε ὁ
Χριστός ἀπό τόν λάκκο τῆς
κατάρας; Γιατί αὐτός πού θά
μᾶς ἔβγαζε ἀπό τόν λάκκο,
ἔπρεπε νά μπεῖ μέσα στόν λάκκο
γιά νά μᾶς βγάλει ἀπ᾽ αὐτόν.
Ἀλλά μέσα στόν λάκκο ἔπεφταν
αὐτοί πού ἁμάρταναν καί
γίνονταν κατάρα. Ἀλλά ὁ
Χριστός δέν μποροῦσε νά
ἁμαρτήσει. Εἶναι δόγμα τῆς
πίστης μας αὐτό
(«Nonpotuitpeccare» = δέν
μποροῦσε νά ἁμαρτήσει). Τώρα,
τί θά γίνει; Πῶς ὁ Χριστός θά
γίνει κατάρα – χωρίς νά
ἁμαρτήσει – γιά νά μᾶς βγάλει
ἀπό τήν κατάρα; Ἀκοῦστε,
χριστιανοί: Στήν Παλαιά
Διαθήκη εἶχε γραφεῖ καί μιά
ἄλλου εἴδους κατάρα. Ἡ μιά
κατάρα ἦταν γιά ὅποιους δέν
τηροῦσαν τίς ἐντολές τοῦ
Θεοῦ, γιά τήν ὁποία εἴπαμε
παραπάνω, καί ἡ ἄλλη κατάρα
ἔλεγε: «Ἐπικατάρατος ὁ
κρεμάμενος ἐπί ξύλου» (Δευτ.
21,23. Γαλ. 3,13). Δηλαδή,
ὅποιος πεθαίνει μέ σταυρικό
θάνατο εἶναι ὑπό κατάρα. Καί ὁ
Χριστός προτίμησε αὐτοῦ τοῦ
εἴδους τήν κατάρα, τήν
δεύτερη· προτίμησε νά πεθάνει
μέ σταυρικό θάνατο, καί ἔτσι
μᾶς ἔσωσε ἀπό τήν κατάρα πού
εἴχαμε λόγῳ τῶν παραβάσεών
μας. Ἔτσι καί ἐμεῖς ψάλλουμε
μέ εὐγνωμοσύνη στόν Σωτήρα
μας Ἰησοῦ Χριστό:
«Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς
κατάρας τοῦ Νόμου». Πῶς μᾶς
λύτρωσε ἀπό τήν κατάρα τοῦ
Νόμου; Ὄχι μέ τό νά μπεῖ καί
Αὐτός στόν λάκκο τῆς κατάρας
παραβαίνοντας τόν Νόμο καί νά
ἁμαρτήσει, γιατί αὐτό ἦταν
ἀδύνατον, εἴπαμε, ἀλλά «τῷ
Σταυρῷ προσηλωθείς καί τῇ
λόγχῃ κεντηθείς», μέ τόν
σταυρικό Του θάνατο, δηλαδή.
Ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, ξαναλέγω,
βρῆκε καί ἄλλο εἶδος κατάρας,
τόν θάνατο διά τοῦ σταυροῦ, τό
«ἐπικατάρατος ὁ κρεμάμενος
51
ἐπί ξύλου», εἰδικά γιά τόν Ἰησοῦ Παρασκευής. Τούτη η ημέρα είναι
Χριστό γραμμένη ἡ πραγματικά η «ημέρα του κόσμου
παράγραφος αὐτή, γιά νά μᾶς τούτου», κρίνεται ο κόσμος μας,
σώσει ἀπό τήν κατάρα, αληθινά και όχι συμβολικά, και
γενόμενος Αὐτός κατάρα, ἀλλά καταδικάζεται. Είναι μια
χωρίς νά ἁμαρτήσει. πραγματική και όχι τελετουργικά
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
καταδίκη της ζωής μας... Είναι η
αποκάλυψη της αληθινής φύσης
Μεγάλη Παρασκευή: Ο «του κόσμου τούτου» που
Σταυρός. προτίμησε τότε, αλλά και τώρα
η Μεγάλη Παρασκευή δεν συνεχίζει να προτιμάει, το σκοτάδι
ασχολείται αποκλειστικά και μόνο αντί το φως, το κακό αντί το καλό,
με το παρελθόν. Δεν είναι μια το θάνατο αντί τη ζωή. Έχοντας
απλή ανάμνηση γεγονότων, αλλά καταδικάσει τον Χριστό σε θάνατο
είναι ημέρα που αποκαλύπτεται η ο «κόσμος τούτος» καταδίκασε
Αμαρτία και το Κακό, ημέρα ταυτόχρονα και τον εαυτό του σε
κατά την οποία η Εκκλησία μάς θάνατο. Στο μέτρο που και μεις
καλεί ν’ αναγνωρίσουμε την αποδεχόμαστε το πνεύμα του
τραγική πραγματικότητά τους «κόσμου τούτου», την αμαρτία
και τη δύναμή τους στον «κόσμο του, την προδοσία του κατά του
τούτο». Γιατί η Αμαρτία και το Θεού, είμαστε και μεις επίσης
Κακό δεν εξαφανίστηκαν, αλλά, καταδικασμένοι. Αυτό είναι το
αντίθετα, αποτελούν ακόμα το πρώτο και φοβερά ρεαλιστικό
βασικό νόμο του κόσμου και της νόημα της Μεγάλης Παρασκευής:
ζωής μας. Αλλά μήπως και μεις, οι μια καταδίκη σε θάνατο...
αυτοκαλούμενοι Χριστιανοί, συχνά Αλλά αυτή η ημέρα, οπότε
δεν έχουμε τη λογική του κακού φανερώθηκε και θριάμβευσε το
που είχαν οι Αρχιερείς των Κακό, είναι επίσης και ημέρα
Εβραίων, ο Πόντιος Πιλάτος, οι Λύτρωσης. Ο Θάνατος του
Ρωμαίοι στρατιώτες και όλο εκείνο Χριστού αποκαλύπτεται σωτήριος
το πλήθος που μισούσε, βασάνιζε για μάς, γίνεται πηγή λύτρωσης.
και φόνευε τον Χριστό; Και είναι αυτός ο Θάνατος
Ποια στάση θα κρατούσαμε σωτήριος γιατί είναι η πλήρης, η
άραγε αν ζούσαμε στα τέλεια και η υπέρτατη Θυσία. Ο
Ιεροσόλυμα την εποχή του Ιησούς Χριστός προσφέρει το
Πιλάτου; Αυτή είναι μια Θάνατό Του στον Πατέρα Του,
ερώτηση που απευθύνεται στον τον προσφέρει επίσης και σε μάς.
καθένα μας μέσα από τις λέξεις Στον Πατέρα Του γιατί, όπως θα
των ύμνων της Μεγάλης
52
δούμε παρακάτω, δεν υπάρχει
άλλος τρόπος να «πατήσει» (να
καταστρέψει) το θάνατο, να σώσει
τους ανθρώπους από το θάνατο.
Αυτό είναι και το θέλημα του
Πατέρα: οι άνθρωποι να σωθούν
από το θάνατο δια του θανάτου. Σε
μάς προσφέρει ο Χριστός το
Θάνατό Του γιατί στην
πραγματικότητα ο Χριστός
πεθαίνει αντί για μας. Ο θάνατος
είναι ο φυσικός καρπός της
αμαρτίας, είναι η τιμωρία σαν
φυσική συνέπεια της αποστασίας.
Ο άνθρωπος διάλεξε να
αποξενωθεί από τον Θεό, αλλά μη
έχοντας ζωή αφ’ εαυτού του,
πεθαίνει. Στον Χριστό δεν υπάρχει
αμαρτία, επομένως δεν υπάρχει
θάνατος. Δέχεται όμως να πεθάνει
για μάς, μόνο και μόνο γιατί μάς
αγαπάει. Προσλαμβάνει και
μοιράζεται μαζί μας την
ανθρώπινη φύση μέχρι τέλους.
Παίρνει επάνω Του την τιμωρία
(θάνατος) που η ανθρώπινη φύση
έχει να πληρώσει, γιατί ο Χριστός
προσλαμβάνει ολόκληρη τη φύση
μας μαζί με το φορτίο του
ανθρώπινου ξεπεσμού. Πεθαίνει ο
Χριστός γιατί έχει ουσιαστικά
ταυτίσει τον Εαυτό Του με μάς,
έχει κυριολεκτικά επωμιστεί την
τραγωδία της ανθρώπινης ζωής. Ο
Θάνατός Του, λοιπόν, είναι η
μεγαλειώδης αποκάλυψη της
φιλανθρωπίας και της αγάπης Του.
Και επειδή ο Θάνατός Του είναι
αγάπη, ευσπλαχνία, φιλανθρωπία,
αλλάζει αυτόματα η φύση του
θανάτου. Από τιμωρία γίνεται
πράξη που αντανακλά αγάπη και
συγχώρεση, δηλαδή ο θάνατος
γίνεται το τέλος της αποξένωσης
από τον Θεό και της μοναξιάς. Η
καταδίκη μετατρέπεται σε
συγγνώμη, σε ζωή...
Τελικά, ο Θάνατος του Ιησού
Χριστού είναι σωτήριος θάνατος
επειδή εκμηδενίζει την πηγή του
θανάτου: το Κακό. Ο Χριστός
δέχεται το θάνατο από αγάπη για
τον άνθρωπο, και προσφέρει τον
Εαυτό Του στους φονευτές Του, οι
οποίοι κερδίζουν φαινομενικά τη
νίκη. Όμως στην ουσία αυτή η νίκη
είναι η ολοκληρωτική και
αποφασιστική ήττα του Κακού.
Για να θριαμβεύσει το Κακό θα
πρέπει να εκμηδενίζεται το Καλό
και να αποδεικνύει το Κακό σαν
τέλεια αλήθεια για τη ζωή, να
δυσφημίζεται το Καλό και, με μια
λέξη, να φανερώνει το Κακό την
υπεροχή του. Αλλά ύστερα από
όσα έπαθε ο Χριστός, είναι ο μόνος
που θριαμβεύει. Το Κακό δεν έχει
την παραμικρή δύναμη επάνω Του,
γιατί δεν είναι δυνατόν ο Χριστός
να δεχτεί το Κακό σαν αλήθεια.
Έτσι με τον Χριστό η υποκρισία
αποκαλύπτει το αληθινό πρόσωπό
της σαν υποκρισία, ο φόνος σαν
φόνος, ο φόβος σαν φόβος, και
καθώς ο Ιησούς Χριστός σιωπηλά
πορεύεται προς το Σταυρό και το
53
Τέλος, η ανθρώπινη τραγωδία ΜΕΓΑ ΣΑΒΒΑΤΟΝ. Γιατί
φτάνει στην αποκορύφωσή της. Ο κατέβηκε ο Χριστός στον
θρίαμβος του Χριστού, η νίκη Του Άδη.
κατά του Κακού, η δόξα Του
γίνονται όλο και περισσότερο Πρώτον, το έκανε για να
εμφανή. Βλέπουμε δε σταδιακά συντρίψη τις πύλες του
αυτή τη νίκη να την αναγνωρίζουν, Άδου, στην πραγματικότητα
να την ομολογούν και να την για να καταργήση τον
διακηρύσσουν πρώτα η γυναίκα θάνατο και το κράτος του
του Πιλάτου, ύστερα ο διαβόλου. Ήδη το γεγονός
συσταυρωμένος ληστής και ο αυτό είχε προφητευθή στην
κεντηρίωνας. Και καθώς ο Παλαιά Διαθήκη. Ο
Χριστός πεθαίνει στο Σταυρό,
Προφητάναξ Δαυίδ είπε:
αφού αποδέχτηκε ολόκληρη τη
"συνέτριψε πύλας χαλκάς
φρίκη του θανάτου: την απόλυτη
και μοχλούς σιδηρούς
μοναξιά («Θεέ μου, Θεέ μου ίνα τι
με εγκατέλειπες;»), δεν έμεινε συνέθλασεν" (Ψαλμ. ρστ',
παρά να ακουστεί η τελευταία 16). Και ο Προφήτης Ησαΐας
ομολογία: «αληθώς Θεού Υιός ην παρουσιάζει τον λόγο του
ούτος»... Θεού: "εγώ έμπροσθέν σου
Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί πορεύσομαι και όρη ομαλιώ,
διαβάζονται οι Ώρες στη θέση της θύρας χαλκάς συντρίψω και
Θείας Λειτουργίας. Η Μεγάλη μοχλούς σιδηρούς
Παρασκευή είναι η μοναδική συγκλάσω" (Ησ. με', 2). Ο
ημέρα του έτους κατά την οποία ιερός Χρυσόστομος,
δεν τελείται Θεία Λειτουργία. Και ερμηνεύοντας αυτό το
αυτό ακόμα δείχνει πως το Ιερό γεγονός, επισημαίνει ότι δεν
Μυστήριο της Παρουσίας του είπε ότι άνοιξε χάλκινες
Χριστού (η Θεία Ευχαριστία) δεν πύλες, αλλά ότι τις
ανήκει στον «κόσμο τούτο», στον συνέτριψε για να γίνη
κόσμο της αμαρτίας, του σκότους άχρηστο το δεσμωτήριο.
και του θανάτου, αλλά είναι το
Ούτε είπε ότι αφήρεσε τους
Μυστήριο του «κόσμου που
μοχλούς, αλλά ότι τους
έρχεται».
Από το Βιβλίο συνέθλασε, ώστε να φανή
«Μικρό Οδοιπορικό της Μεγάλης Εβδομάδος»
Αλέξανδρος Σμέμαν,Εκδ. αδύνατη η φυλακή, γιατί
Ακρίτας.http://www.enoriaka.gr/index.php?option=content&task=vie
w&id=476&Itemid=2 εκεί που δεν υπάρχει θύρα,
ούτε μοχλός, εκεί κι αν
εισέλθη κανείς δεν μπορεί
54
να κρατηθή. Όταν ο Χριστός πληρώση τα πάντα" (Εφ. δ',
καταστρέφη και κομματιάζη 9). Έτσι, η κατάβαση του
κάτι, τότε κανείς δεν μπορεί Χριστού και στα κατώτερα
να το επιδιορθώση. μέρη της γης έγινε για να
Δεύτερον, κατέβηκε στον πληρωθούν τα πάντα από το
Άδη για να κυριεύση και να φως Του, και ουσιαστικά να
υποδουλώση τον διάβολο, ο καταργηθή και το κράτος
οποίος τότε ήταν άρχοντας του θανάτου. Βέβαια, πρέπει
του θανάτου και του Άδου. να γίνη διάκριση ότι άλλο
Ο Ίδιος, άλλωστε, κατά την είναι η ενέργεια του Θεού
διάρκεια της ζωής Του, που πληροί τα πάντα, και
δίδασκε ότι δεν μπορεί άλλο η θεοποιός ενέργεια
κανείς να μπή μέσα στην του Θεού που μετέχεται
οικία του δυνατού, να μόνον από τους
αρπάξη τα σκεύη του και να θεουμένους. Ο άγιος
λεηλατήση το σπίτι του, εάν Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει
προηγουμένως δεν δέση τον ότι έπρεπε να ευρεθούν
ισχυρό (Ματθ. ιβ', 29). Έτσι, προσκυνητές του Θεού όχι
λοιπόν, με την κάθοδό Του μόνο στα άνω, αλλά και στα
στον Άδη ο Χριστός έδεσε κάτω, ώστε όλα να
τον διάβολο, που σημαίνει πληρωθούν και να γεμίσουν
ότι αυτός δεν έχει πια καμμιά από την δόξα του Θεού.
εξουσία επάνω στους Μέσα σε αυτήν την
ανθρώπους. προοπτική είναι γραμμένα
Τρίτον, κατέβηκε ο Χριστός και τα τροπάρια της
στον Άδη για να γεμίση τα Εκκλησίας μας: "Ίνα σου της
πάντα με το φως της δόξης τα πάντα πληρώσης
θεότητός Του. Ο Απόστολος καταπεφοίτηκας εν
Παύλος παρουσιάζει μια κατωτάτοις της γής". Και ο
τέτοια διδασκαλία, όταν άγιος Ιωάννης ο
λέγη: "τό δε ανέβη τί εστιν Δαμασκηνός θα ψάλη
ει μη ότι και κατέβη πρώτον πανηγυρικά: "Νύν πάντα
εις τα κατώτερα μέρη της πεπλήρωται φωτός,
γής; ο καταβάς αυτός εστι ουρανός τε και γη και τα
και ο αναβάς υπεράνω καταχθόνια. Εορταζέτω
πάντων των ουρανών, ίνα γούν πάσα Κτίσις την
55
έγερσιν Χριστού εν ή
εστερέωται".
Τέταρτον, κατέβηκε ο
Χριστός στον Άδη, ώστε να
επαναληφθούν και να
γίνουν και εκεί όσα έγιναν
στην γή. Όπως στην γη
κήρυξε την ειρήνη, έδωσε
άφεση αμαρτιών στους
αμαρτωλούς, έδωσε το φως
των οφθαλμών στους
τυφλούς και έγινε αιτία
σωτηρίας για όσους
πίστευσαν, αλλά και έλεγχος
απιστίας για όσους
απείθησαν, το ίδιο έπρεπε να
γίνη και στον Άδη, όπου
υπήρχαν οι ψυχές αυτών
που είχαν πεθάνει, ώστε
ολόκληρη η ανθρώπινη
φύση, όλη η ανθρωπότητα
να ακούση το λυτρωτικό
μήνυμα του Χριστού. Όπως
στους κατοικούντας στην γη
ανέτειλε ο ήλιος της
δικαιοσύνης, έτσι και σε
αυτούς που κατοικούσαν
στο σκοτάδι και στην σκιά
του θανάτου έπρεπε να
λάμψη το φως του Θεού
(άγ. Ιωάννης Δαμασκηνός).
«ΟΙ ΔΕΣΠΟΤΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ» Σεβ. Μητροπολίτου
Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου.

56