BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

BÖLÜM II

A. YENİ BETONARME BİNALARIN TASARIM ÖRNEKLERİ

ÖRNEK 1

SÜNEKLİK DÜZEYİ YÜKSEK 6 KATLI BETONARME

ÇERÇEVELİ BİNA SİSTEMİNİN
EDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
İLE ANALİZİ VE TASARIMI
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

BİNA PLANI ve KAT YÜKSEKLİKLERİ

Bina Yüksekliği, [H] 18.50m

Oturma Alanı 266m2
Kullanım Amacı Konut
2/36
BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

MALZEME BİLGİLERİ

Beton
C25 fck=25 MPa
fcd=16.67 MPa
Ec = 30250 MPa

Donatı Çeliği
S420 fyk=420 MPa
fyd=365.2 Mpa
Ec = 200000 Mpa

Malzeme Güvenlik Kats.
γc = 1.50
γs = 1.15

3/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

DEPREM PARAMETRELERİ

Tasarım İvme Spektrumu

Deprem Bölgesi 1
3 Ao 0.4
2.5 I 1
2 Zemin Sınıfı Z3
1.5 n 0.3
1 R 8
0.5

0
TA T
0 0.5 B 1 1.5 2
Periyod [sn.]

TA=0.15 s , TB=0.6s
4/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

TASARIM AAMALARI

ÖN BOYUTLANDIRMA AAMASI

ANALİZ AAMASI

BETONARME TASARIM VE DETAYLANDIRMA AAMASI

5/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

ÖN BOYUTLANDIRMA AAMASI

Döşeme kalınlığının belirlenmesi.

Kiriş boyutlarına karar verilmesi (Yönetmelik 3.4.1).

Kolon boyutlarına karar verilmesi (Yönetmelik 3.3.1.2)

Sabit ve hareketli yükler dikkate alınarak, kolon başına gelen
yaklaşık eksensel kuvvete göre ön boyutlandırma yapılır.

Not: Dış akslara yakın kolonlarda depremden kaynaklanan normal

kuvvet seviyesi artacağından, bu kolonlarda deprem etkisi için
gerekli boyut payı bırakılmalıdır.

6/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

ANALİZ AAMASI

Binanın 3 boyutlu modelinin hazırlanması

Binanın 1. doğal titreşim periyodunun belirlenmesi

Eşdeğer deprem yüklerinin hesabı

Düzensizliklerin kontrolü

Göreli kat ötelemelerinin kontrolü

İkinci mertebe etkilerinin kontrolü

7/36
BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

ÜÇ BOYUTLU BİNA MODELİ

i. Binanın 3 boyutlu
matematiksel modeli
kurulmuştur.

ii. Kolon ve kirişler çubuk

elemanlar kullanılarak
modellenmiştir

iii. Her katta döşemelerin kendi

düzlemleri içinde rijit
diyafram davranışı
gösterdiği kabul edilmiştir.

iv. Modellemede Sap2000

programı kullanılmıştır.

8/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

YÜKLER

Beton Birim Hacim Ağırlığı 25.0 kN/m3

Sıva + Kaplama 1.5 kN/m2

Hareketli Yük (odalarda) 2.0 kN/m2
Hareketli Yük (koridor + merdiven) 3.5 kN/m2

20cm duvar yükü 3.8 kN/m2

10cm duvar yükü 2.5 kN/m2

9/36
BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

KAT AĞIRLIKLARI ve KÜTLELERİ

N
W = ∑ wi wi = gi + nqi mi = Wi / g
i=1

Kat Sabit Kat Hareketli

Yük Yük Kat Ağırlığı Kat Kütlesi
Kat gi (kN) qi (kN) wi (kN) mi (t)
6 3636.990 472.980 3778.884 385.207
5 3636.990 472.980 3778.884 385.207
4 3636.990 472.980 3778.884 385.207
3 3636.990 472.980 3778.884 385.207
2 3636.990 472.980 3778.884 385.207
1 3708.057 472.980 3849.951 392.452

Σwi= 22744.371

10/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

1. DOĞAL TİTREİM PERİYODUNUN

BELİRLENMESİ
w

1.Doğal titreşim
Ffi wi periyodu
Fiktif kat kuvvetleri

1/ 2
dfi wi H i  N
2 
Ffi = ∑ m d
 i=1 i fi 
N
∑ wj H j T1 = 2π  N 
Hi j=1  ∑ Ffi dfi 
 i=1 
(Yönetmelik 2.7.4.1)

11/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

X DOĞRULTUSUNDA PERİYOT HESABI

9.89e-06
0.280 kN
9.15e-06
0.235 kN 1 kN fiktif kuvvet
7.91e-06 katlara dağıtılmıştır.
0.189 kN
0.144 kN 6.25e-06 wi H i
Ffi = N
0.098 kN 4.28e-06
∑ wj H j
2.13e-06 Hi j=1
0.054 kN

Vt = 1 kN 1/ 2
 

 ∑ i fi
2
m d  1/ 2
 1.18e − 7 
T1x = 2π  i=1  = 2π   = 0.770 s
 Fd   7.846e − 6 
 ∑ fi fi 
 i =1  12/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

Y DOĞRULTUSUNDA PERİYOT HESABI

0.280 kN 1.02e-05

0.235 kN 9.42e-06 1 kN fiktif kuvvet

8.16e-06 katlara dağıtılmıştır.
0.189 kN
0.144 kN 6.48e-06 wi H i
Ffi = N
0.098 kN
4.49e-06
∑ wj H j
2.29e-06 Hi j=1
0.054 kN

Vt = 1 kN
1/ 2
 

 ∑ m d 2
i fi   1.26e − 7 
1/ 2

T1y = 2π  
i=1
 = 2π   = 0.783s
 Fd   8.097 e − 6 
 ∑ fi fi 
 i=1  13/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

Tasarım İvme Spektrumu

3

2.5 0.8 0.8

T   0.6 
S (T1X ) = 2.5  B  = 2.5   = 2.0477 (Yönetmelik Denk.(2.2))
2 T
 1X   0.77 

1.5
A (T1X ) = Ao IS (T1X ) = 0.4*(1) * 2.0477 = 0.8191 (Yönetmelik Denk.(2.1))
R=8
1

0.5 T1x=0.77

0
0 0.5 1 1.5 2
Periyot [sn.]

X Doğrultusu Taban Kesme Kuvveti

WA (T1X ) ( 22744.371) * ( 0.8191) = 2328.74k
Vtx = = (Yönetmelik 2.7.1.1)
Ra (T1X ) 8
min Vtx ≥ 0.10 Ao IW = ( 0.1) * ( 0.4 ) * (1) * ( 22744.371) = 909.76k
Vtx ≥ min Vtx = 909.76kN
14/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

EDEĞER DEPREM YÜKLERİNİN HESABI

N
Vt = ∆FN + ∑ Fi (Yönetmelik 2.7.2)
i=1
727.549 kN
∆FN = 0.0075  Vt
521.771 kN ∆FN = 0.0075 Vt = ( 0.0075) * ( 6 ) * ( 2328.74 ) = 104.79k
420.783 kN wi H i Ek Dışmerkezlik
Fi = (Vt − ∆FN ) N ex =14*0.05=0.70m
319.7954 kN ∑ wj H j ey =19*0.05=0.95m
j=1

218.807 kN Kat hi (m) Hi (m) Fx (kN) Mz (kNm) Fy (kN) Mz (kNm)

120.035 kN 6 3.00 18.50 727.549 509.284 720.094 684.089

5 3.00 15.50 521.771 365.240 516.422 490.601
4 3.00 12.50 420.783 294.548 416.469 395.646

Vtx=2328.74 kN 3 3.00 9.50 319.795 223.857 316.517 300.691

2 3.00 6.50 218.807 153.165 216.564 205.736
1 3.50 3.50 120.035 84.024 118.804 112.864
15/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

PLANDA DÜZENSİZLİKLERİN KONTROLÜ

(Yönetmelik Tablo2.1)

A1 Düzensizliği A2 Düzensizliği A3 Düzensizliği

X doğ. Y doğ.
Kat ηbi ηbi Kat Boşluk Binada planda
Alanı Alanı Oran çıkıntılar
6 1.0754 1.1362
Kat (m2) (m2)
5 1.0785 1.1421 bulunmamaktadır.
6 266 4.5 0.02
4 1.0802 1.1448
5 266 4.5 0.02
3 1.0810 1.1465
4 266 4.5 0.02
2 1.0822 1.1474
3 266 4.5 0.02
1 1.0854 1.1456
2 266 4.5 0.02

Burulma düzensizliği 1 266 4.5 0.02

ηbi < 1.2 Döşeme süreksizliği

Boşluk oranı < 1/3

Binada planda düzensizlik durumu bulunmamaktadır.

16/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

EDEĞER DEPREM YÜKLERİ ALTINDA OLUAN

YERDEĞİTİRMELER
X doğrultusu
20
hi di-max ( ∆i )max
Kat ( ∆ i)max / hi 18
m m m 16
14
6 3.00 0.02505 0.00188 0.00063

Yükseklik(m)
12
5 3.00 0.02317 0.00313 0.00104 10
8
4 3.00 0.02004 0.00419 0.00140 6
3 3.00 0.01584 0.00497 0.00166 4
2
2 3.00 0.01087 0.00545 0.00182 0
1 3.50 0.00542 0.00542 0.00155 0 0.01 0.02 0.03
kat yerdeğiştirmeleri (m)

Y doğrultusu
20
hi di-max ( ∆i )max
(∆ i)max / hi 18
Kat m m m 16
14
6 3.00 0.02694 0.00198

Yükseklik(m)
0.00066 12
5 3.00 0.02496 0.00333 0.00111 10
8
4 3.00 0.02163 0.00445 0.00148 6

3 3.00 0.01718 0.00528 4

0.00176
2
2 3.00 0.01190 0.00583 0.00194 0
0 0.01 0.02 0.03
1 3.50 0.00607 0.00607 0.00173 kat yerdeğiştirmeleri (m)
17/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

DÜZENSİZLİKLERİN KONTROLÜ (Yönetmelik Tablo2.1)

B1 Düzensizliği B2 Düzensizliği B3 Düzensizliği

ηci ηki (X doğrultusu) Taşıyıcı sistemin
Kat ∑Ae)i / (∑
(∑ ∑Ae)i+1 Kat düşey elemanlarının
(∆ ∆i+1 /hi+1)ort
∆i /hi)ort / (∆ (∆i /hi)ort ( /∆i−1
−1/hi−1
−1)ort süreksizliği
6 -
6 - 0.60 bulunmamaktadır
5 1.00
5 1.66 0.74
4 1.00
4 1.33 0.84
3 1.00
3 1.18 0.91
2 1.00
2 1.09 1.17
1 1.00
1 0.84 - Katlar arası rijitlik
düzensizliği
ηki (Y doğrultusu)
Kat (Yumuşak Kat)
Katlar arası dayanım (∆ ∆i+1 /hi+1)ort
∆i /hi)ort / (∆ (∆i /hi)ort ( /∆i−1
−1/hi−1
−1)ort

Düzensizliği 6 - 0.59
(Zayıf Kat) 5 1.67 0.74
ηki < 2.0
4 1.33 0.84
3 1.18 0.91
2 1.10 1.12
1 0.89 -

Binada düşey doğrultuda düzensizlik durumu bulunmamaktadır. 18/36

 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

GÖRELİ KAT ÖTELEMELERİNİN KONTROLÜ

X doğrultusu
hi di-max ( ∆i )max ( δ i)max =R∆
∆i
Kat ( δ i)max / hi
m m m m
6 3.00 0.02505 0.00188 0.01501 0.00500
5 3.00 0.02317 0.00313 0.02506 0.00835
4 3.00 0.02004 0.00419 0.03355 0.01118
3 3.00 0.01584 0.00497 0.03978 0.01326 Yönetmelik Denk.(2.19)
2 3.00 0.01087 0.00545 0.04362 0.01454 koşulu sağlanmaktadır.
1 3.50 0.00542 0.00542 0.04334 0.01238 (δi )max
≤ 0.02
Y doğrultusu hi
hi di-max ( ∆i )max ( δ i)max =R∆
∆i
Kat ( δ i)max / hi
m m m m
6 3.00 0.02694 0.00198 0.01585 0.00528
5 3.00 0.02496 0.00333 0.02662 0.00887
4 3.00 0.02163 0.00445 0.03560 0.01187
3 3.00 0.01718 0.00528 0.04222 0.01407
2 3.00 0.01190 0.00583 0.04666 0.01555
1 3.50 0.00607 0.00607 0.04854 0.01387
19/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

İKİNCİ MERTEBE ETKİLERİNİN KONTROLÜ

X doğrultusu
hi ( ∆i )ort wj Σwj Fxi Vi
Kat θi
m m (k) (k) (k) (k)
6 3.00 0.001876 3778.884 3778.884 616.35 616.35 0.00383
5 3.00 0.003133 3778.884 7557.768 516.40 1132.75 0.00697
4 3.00 0.004193 3778.884 11336.652 416.45 1549.21 0.01023
3 3.00 0.004974 3778.884 15115.536 316.50 1865.71 0.01343
2 3.00 0.005453 3778.884 18894.42 216.56 2082.27 0.01649
Yönetmelik Denk.(2.20)
1 3.50 0.005417 3849.951 22744.371 118.80 2201.07 0.01599
koşulu sağlanmaktadır.
N
Y doğrultusu (∆i )ort ∑ wj
j=i
Kat
hi ( ∆i )ort wj Σwj Fxi Vi
θi θi = ≤ 0.12
m m (k) (k) (k) (k) Vi hi
6 3.00 0.001981 3778.884 3778.884 704.49 704.49 0.00354
5 3.00 0.003326 3778.884 7557.768 590.25 1294.74 0.00647
4 3.00 0.004451 3778.884 11336.652 476.01 1770.74 0.00950
3 3.00 0.005278 3778.884 15115.536 361.76 2132.51 0.01247
2 3.00 0.005833 3778.884 18894.42 247.52 2380.03 0.01544
1 3.50 0.006068 3849.951 22744.371 135.79 2515.82 0.01567

20/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

BETONARME TASARIM VE DETAYLANDIRMA

AAMASI

Yük kombinasyonları TS-500 ve DBYBHY 2007 2.7.5’e göre belirlenmiştir.

G+Q
1.4G + 1.6Q
G + Q + EQx + 0.3EQy (+%5 ek dış merkezlik)
G + Q + EQy + 0.3EQx (+%5 ek dış merkezlik)
0.9G + EQx + 0.3EQy (+%5 ek dış merkezlik)
0.9G + EQy + 0.3EQx (+%5 ek dış merkezlik)

G: Sabit yükler
Q: Hareketli yükler
EQx: X doğrultusu deprem yüklemesi
EQy: Y doğrultusu deprem yüklemesi

21/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

BETONARME TASARIM AAMASI

Kirişlerin betonarme tasarımı ve detaylandırılması

Kolonların tasarımı ve detaylandırılması

Kolon - kiriş birleşim bölgelerinin tasarımı ve

detaylandırılması

Kolonların kirişlerden güçlü olması koşulunun irdelenmesi

22/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

1. KAT K105 KİRİİ F-F AKSI ÖRNEK TASARIMI

ANALİZDEN ELDE EDİLEN

TASARIMA ESAS İÇ KUVVET ZARFI

Md (kNm)
182.89
166.73

101.53 65.73 K105

45.55

Vd (kN) 1 3 5 7 9

107.85 F-F Aksı

121.01
23/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

KİRİ EĞİLME TASARIMI

Md (kNm)
182.89
166.73

101.53 65.73

45.55 K105

As- gerekli (mm2)

1105 1038
632 269 409 1 3 5 7 9
F-F Aksı
K105
4.3m
3 φ 20 2 φ 20

3 φ 14

4 φ 16
24/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

KİRİ KESME GÜVENLİĞİ KONTROLÜ

TASARIMA ESAS KESME KUVVETLERİNİN HESABI (Yönetmelik 3.4.5)

+X DEPREM YÖNÜ-SOL UÇ -X DEPREM YÖNÜ-SOL UÇ

M ri = 97.69 km M ri = 217.96km
M rj = 168.21km M rj = 94.27 km
M pi = 1.4 M ri = 1.4(97.69) = 136.77km M pi = 1.4 M ri = 1.4(217.69 ) = 304.77 km
M pj = 1.4M rj = 1.4 (168.21) = 235.49km M pj = 1.4M rj = 1.4(94.27 ) = 131.98km

Vdy = 53.37 k düşey yükten gelen Vdy = 53.37 k

(136.77 ) + ( 235.49 ) = 53.37 − 86.57 ( 304.77 ) + (131.98)
V e = 53.37 − Ve = 53.37 + = 53.37 + 101.57
4.3 4.3
Ve = −33.20k Ve = 154.94k 25/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

TASARIM KESME KUVVETLERİ

Kiriş Sarılma Kiriş Orta Kiriş Sarılma
Bölgesi Bölgesi Bölgesi

d=100cm d=230cm d=100cm

450mm
114.24
154.94 78.96
K105 38.26
33.20
73.90
109.18 149.88
4.30m

Yönetmelik 3.4.5.1’e göre düşey yükler ile birlikte Ra= 2 alınarak her iki uc için
kesme kuvvetleri hesabı:

X deprem yönü, sol uç: X deprem yönü, sağ uç:

V(Ra = 2) = 235.9 kN V(Ra =2) = 260.7 kN
Ve = 154.94 kN < V= 235.9 kN Ve = 149.88 kN < V= 260.7 kN
hesaplarda dikkate alınacak kesme kuvveti; hesaplarda dikkate alınacak kesme kuvveti;
Ve=154.94 kN Ve=149.88 kN
26/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

SARILMA BÖLGESİNDE KESME DAYANIMI HESABI

Yönetmelik 3.4.5.3’e göre
VEQ = 51.191 kN VEQ < ( VG+Q-EQ ) / 2 51.191kN < 53.576 kN
bw=30cm
VG+Q-EQ = 107.151 kN Betonun kesme dayanımı hesaba katılır.
Sarılma Bölgesinde TS-500 Kesme Dayanımı Hesabı
Vcr = 0.65 f ctd Ac = 0.65(1.17 )(500 * 300) = 114075  = 114.075k
h=50cm
Vc = 0.8Vcr = 0.8(114.075) = 91.26k
A 157.08
ρs = s = = .0062832
sbk (100)(250)
 420  Φ10/10 enine donatı
Vw = ρs Ac f yd = 0.0062832(500*300)   = 344210  = 344.21k
 1.15 
Vr = Vc + Vw = 91.26 + 344.21 = 435.47 k  10 2 
As = 2 *  π  = 157.08mm 2
Yönetmelik 3.4.5.2 Kontrolü  4 
Ve ≤ Vr
Ve ≤ 0.22 bw d f cd
Ve = 154.94k < Vr = 435.47k
25000
Ve = 154.94k < 0.22bw df cd = 0.22 ( 0.30 )( 0.45 ) = 495k
1.5
Kirişin kesme güvenliği sarılma bölgesinde sağlanmıştır.
27/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

ORTA BÖLGEDE KESME DAYANIMI HESABI

Orta Bölgede TS-500 Kesme Dayanımı Hesabı bw=30cm
Vcr = 0.65 f ctd Ac = 0.65 (1.17 ) (500*300) = 114075  = 114.075k

Vc = 0.8Vcr = 0.8(114.075) = 91.26k

As 157.08
ρs = = = 0.004189 h=50cm
sbk (150 )( 250 )
 420 
Vw = ρs Ac f yd = 0.004189(500*300)   = 229473  = 229.47 k
 1.15 
Vr = Vc + Vw = 91.26 + 229.47 = 320.73k Φ10/15 enine donatı
 10 2 
Yönetmelik 3.4.5.2 Kontrolü As = 2 *  π  = 157.08mm 2
Ve ≤ Vr  4 

Ve ≤ 0.22 bw d f cd
25000
Ve = 114.24k < 0.22bw df cd = 0.22 ( 0.30 )( 0.45 ) = 495k
1.5
Ve = 114.24k < Vr = 320.73k
Kirişin kesme güvenliği orta bölgede sağlanmıştır.
28/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

1. KAT S107 KOLONU ÖRNEK TASARIMI

 dm = 1308.217 k Düşey yükler ve deprem yüklerinin
ortak etkisi altında en büyük eksenel kuvvet

Ac = bw d = ( 400 )( 400 ) = 160000mm2

 dm 1308217
= = 0.32 ≤ 0.50 (Yönetmelik 3.3.1.2 koşulu)
Ac f ck (160000 )( 25 )

S107
Deneme yanılma işlemi sonucunda
φ16
seçilen boyuna donatı 16φ
1 3 5 7 9
ρ min = 0.01 < ρ = 0.0201 < ρ max = 0.04 F-F Aksı

NOT: Kolon iç kuvvetleri (N-V-Mx-My)

Yönetmelik 2.7.5, Denk.(2.12) uyarınca birleştirilmiştir.

Ba = ± Bax ± 0.30 Bay veya Ba = ± 0.30 Bax ± Bay

Bb = ± Bbx ± 0.30 Bby veya Bb = ± 0.30 Bbx ± Bby

29/36
BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

KOLON EĞİLME KAPASİTESİNİN

YETERLİLİĞİNİN İRDELENMESİ

1500

1000

500
Eksenel Kuvvet (kN)

-500

-1000

-1500

-2000

-2500

-3000
300 300
200 200
100 100
0 0
-100 -100
My momenti (kNm) -200 -200 Mx momenti (kNm)
-300 -300

30/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

KOLON ENİNE DONATISININ BELİRLENMESİ

 dm
= 0.32 > 0.20 olduğundan, gerekli enine donatı miktarı Yönetmelik 3.3.4.1,
Ac f ck Denk. (3.1)’e göre belirlenecektir.

Sarılma bölgesinde enine donatı aralığı

100 mm seçilirse, gerekli enine donatı miktarı;
Yönetmelik 3.3.4.1’e göre
Ash ≥ 0.30 × 100 × 350 × [(160000 / 122500 ) − 1](25 / 420 ) = 191.3mm 2
Ash ≥ 0.075 × 100 × 350 × (25 / 420 ) = 156.3mm 2 S107

1 3 5 7 9
Seçilen enine donatı φ10/10 kare dış sargı +
45o açılı (baklava) iç sargı. F-F Aksı

 10 2   10 2  
Ash = 2( A01 + A02 cos α ) = 2  π  +  π  cos( 45) = 267.03mm 2
 4   4  

31/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

S107 KOLONU KESME GÜVENLİĞİ KONTROLÜ

Tasarıma esas kesme kuvvetlerinin hesabı
Güçlü kolon koşulu sağlanmış olduğundan kolon üst
ucunda Yönetmelik 3.3.7.2’ ye uyulacaktır.
M ri = 94.27km K106 kirişi sol uç taşıma gücü momenti
S207
M rj = 168.21km K105 kirişi sağ uç taşıma gücü momenti K105 K106

M pi = 1.4 M ri = 1.4(94.27 ) = 131.978km Pekleşmeli taşıma S107

M pj = 1.4 M rj = 1.4(168.21) = 235.494 km gücü momentleri
1 3 5 7 9
ΣM p = M pi + M pj= 131.978 + 235.494 = 367.472 km F-F Aksı
92.79 Kiriş pekleşmeli taşıma gücü
M ü = ΣM p = 172.34km momentlerinin dağıtılması ile
92.79 + 105.06
elde edilen kolon üst momenti

M a = 1.4M ra = (1.4)223.63 = 313.08km S107 kolonu pekleşmeli

taşıma gücü momenti

M a + M ü (172.34) + (313.08)
Ve = = = 161.8k
ln 3
32/36
BÖLÜM II – ÖRNEK 2: Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme perdeli/çerçeveli binanın tasarımı

S107 KOLONU KESME GÜVENLİĞİ KONTROLÜ

Tasarıma esas kesme kuvvetlerinin hesabı
Yönetmelik 3.3.7.1’e göre düşey yükler ile birlikte Ra=2
alınarak kesme kuvveti hesaplanmış ve yukarıda
hesaplanan Ve’den küçük olup olmadığı kontrol edilmiştir.

V = 324.13 kN (Ra =2 için hesaplanan kesme kuvveti)

Ve = 161.8 kN < V = 324.13 kN
Yönetmelik 3.3.7.1’e göre hesaplarda dikkate alınacak kesme kuvveti: Ve=161.8 kN

33/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

S107 KOLONU KESME DAYANIMI HESABI

Yönetmelik 3.3.7.6’ya göre
d 1308217
VEQx = 80.028 kN VEQx < ( VG+Q-EQ ) / 2 = = 0.32 > 0.05
Ac f ck (160000 )( 25 )
VG+Q-EQx = 84.043 kN 80.028 kN > 42.022 kN
TS-500 Kesme Dayanımı Hesabı Betonun kesme dayanımı hesaba katılır.

Vcr = 0.65 f ctd Ac = 0.65(1.17 )(400 * 400) = 121680  = 121.68k

Vc = 0.8Vcr = 0.8(121.68) = 97.344k
φ10/10 kare dış sargı+ 45o açılı (baklava) iç sargı için:
A 267.03
ρ sh = sh = = 0.00763
sbk (100)(400 − 2 * (25))
 420 
Vw = ρsh Ac f yd = ( 0.00763)( 400 * 400 )   = 445857  = 445.86k
 1.15 
Vr = Vc + Vw = 97.344 + 445.86 = 543.2k
Yönetmelik 3.3.7.5 Kontrolü
Ve ≤ Vr Ve’nin, deprem ve düşey yükler etkisi altında oluşan
Ve ≤ 0.22 Aw f cd Vd’den daha büyük olduğu aşağıda kontrol edilmiştir.
Ve = 161.8k ≤ Vr = 543.2k Ve = 161.8 kN > VG+Q+EQx = 84.04 kN
25000
Ve = 161.8k < 0.22 ( 0.40*0.40 ) = 586.67k
1.5
Kolon kesme güvenliği sağlanmıştır. 34/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

KOLONLARIN KİRİLERDEN GÜÇLÜ OLMA KOULU

+X Deprem yönü -X Deprem yönü
M ra = 223.63km M ra = 241.6km Kolon alt ve üst
taşıma gücü
M rü = 220.21km M rü = 245.2km momentleri

K106 kirişi sol uç

M ri = 94.27km M ri = 168.21km taşıma gücü momenti
S207
K105 K106
M rj = 168.21km M rj = 94.27 km K105 kirişi sağ uç
taşıma gücü momenti S107
Yönetmelik 3.3.5.1 Denk. (3.3)
1 3 5 7 9
(M ra + M rü ) ≥ 1.2 (M ri + M rj )
F-F Aksı
+X Deprem yönü M ra + M rü = ( 223.63) + ( 220.21) = 1.69 > 1.20 Deprem Μra
M ri + M rj ( 94.27 ) + (168.21) yönü

-X Deprem yönü M ra + M rü
=
( 241.6 ) + ( 245.2 )
= 1.85 > 1.20
M ri + M rj ( 94.27 ) (
+ 168.21 ) Μrj Μri

Örnek olarak bu düğüm noktasında güçlü

kolon koşulu sağlanmaktadır. Μrü
35/36
 BÖLÜM II – ÖRNEK 1 : Süneklik düzeyi yüksek 6 katlı betonarme çerçeveli binanın tasarımı

1. KAT K105-106 KİRİLERİ ve S107-207 KOLONLARI

BİRLEİM BÖLGESİ TASARIMI
(Yönetmelik 3.5.2)
bwK105 ve bwK106 = 30cm ≥ 3/4*h = 30cm Birleşim bölgesi
bwK139 ve bwK140 = 30cm ≥ 3/4*h = 30cm Kuşatılmıştır.

As1= 10.90 cm2 S207

As2= 8.04 cm2 K105 K106
Vkol= 65.10 kN
bj = 2 min (b1, b2) S107
bj =2*20=40cm
1 3 5 7 9
Ve = 1.25 f yk (As1 + As2 ) − Vkol F-F Aksı
Ve = 1.25 ( 42 )(10.90 + 8.04 ) − 65.10 = 929.25k
Yönetmelik 3.5.2.2 (a) kontrolü
 2.5 
Ve = 929.25 < 0.6 ( 40 )( 40 )   = 1600k
 1.5 
Kiriş kolon birleşim bölgesi kesme güvenliği sağlanmıştır. 36/36
Geri
Geri
Geri
GERĐ
 TABLO 2.1 – DÜZENSĐZ BĐNALAR
Đlgili
A – PLA)DA DÜZE)SĐZLĐK DURUMLARI Maddeler
A1 – Burulma Düzensizliği :
Birbirine dik iki deprem doğrultusunun herhangi biri için, 2.3.2.1
herhangi bir katta en büyük göreli kat ötelemesinin o katta
aynı doğrultudaki ortalama göreli ötelemeye oranını ifade
eden Burulma Düzensizliği Katsayısı ηbi ’nin 1.2’den büyük
olması durumu (Şekil 2.1). [ηηbi = (∆
∆i)max / (∆
∆i)ort > 1.2]
Göreli kat ötelemelerinin hesabı, ± %5 ek dışmerkezlik etkileri
de gözönüne alınarak, 2.7’ye göre yapılacaktır.
A2 – Döşeme Süreksizlikleri : 2.3.2.2
Herhangi bir kattaki döşemede (Şekil 2.2);
I – Merdiven ve asansör boşlukları dahil, boşluk alanları
toplamının kat brüt alanının 1/3’ünden fazla olması durumu,
II – Deprem yüklerinin düşey taşıyıcı sistem elemanlarına
güvenle
aktarılabilmesini güçleştiren yerel döşeme boşluklarının
bulunması durumu,
III – Döşemenin düzlem içi rijitlik ve dayanımında ani
azalmaların olması durumu
A3 – Planda Çıkıntılar Bulunması : 2.3.2.2
Bina kat planlarında çıkıntı yapan kısımların birbirine dik iki
doğrultudaki boyutlarının her ikisinin de, binanın o katının
aynı doğrultulardaki toplam plan boyutlarının %20'sinden
daha büyük olması durumu (Şekil 2.3).

GERĐ
 TABLO 2.1 – DÜZENSĐZ BĐNALAR

B – DÜŞEY DOĞRULTUDA DÜZE)SĐZLĐK DURUMLARI Đlgili Maddeler

B1 – Komşu Katlar Arası Dayanım Düzensizliği (Zayıf Kat) :

Betonarme binalarda, birbirine dik iki deprem doğrultusunun
herhangi birinde, herhangi bir kattaki etkili kesme alanı’nın, bir üst
kattaki etkili kesme alanı’na oranı olarak tanımlanan
Dayanım Düzensizliği Katsayısı ηci’nin 0.80’den küçük olması 2.3.2.3
durumu. [η ∑Ae)i / (∑
ηci = (∑ ∑Ae)i+1 < 0.80]
Herhangi bir katta etkili kesme alanının tanımı:
∑Ae = ∑Aw + ∑Ag + 0.15 ∑Ak (Simgeler için Bkz. 3.0)

B2 – Komşu Katlar Arası Rijitlik Düzensizliği (Yumuşak Kat) :

Birbirine dik iki deprem doğrultusunun herhangi biri için, herhangi
bir i’inci kattaki ortalama göreli kat ötelemesi oranının bir üst veya
bir alt kattaki ortalama göreli kat ötelemesi oranına bölünmesi ile
tanımlanan Rijitlik Düzensizliği Katsayısı ηki ’nin 2.0’den fazla olması 2.3.2.1
durumu. [η ∆i /hi)ort / (∆
ηki = (∆ ∆i+1 /hi+1)ort > 2.0 veya ηki = (∆
∆i /hi)ort /
∆i−−1/hi−−1)ort > 2.0]
(∆
Göreli kat ötelemelerinin hesabı, ± %5 ek dışmerkezlik etkileri de
gözönüne alınarak 2.7’ye göre yapılacaktır.

B3 – Taşıyıcı Sistemin Düşey Elemanlarının Süreksizliği :

Taşıyıcı sistemin düşey elemanlarının (kolon veya perdelerin) bazı
katlarda kaldırılarak kirişlerin veya guseli kolonların üstüne veya 2.3.2.4
ucuna oturtulması, ya da üst kattaki perdelerin altta kolonlara
oturtulması durumu (Şekil 2.4). GERĐ
GERĐ