Drvene

konstrukcije

dr Tatjana Kočetov Mišulić, dipl. ing. gradj.

Univerzitet u Novom Sadu

Fakultet tehničkih nauka
Departman za građevinarstvo

1
NOSEĆE KONSTRUKCIJE I –
DRVENE KONSTRUKCIJE

PREDAVANJE 1.

Istorijat gradjenja u drvetu

Drvo kao materijal
arhitektonsko –građevinskih konstrukcija

Upoznavanje sa drvetom kao materijalom

arhitektonsko-građevinskih konstrukcija

Istorijski razvoj

Oblasti primene

Tehnologija drveta

Elementi građe

Osnovne vrste građevinskog drveta

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

2
Upoznavanje sa drvetom kao materijalom
arhitektonsko-građevinskih konstrukcija

Prednosti:

Organski - Biološki materijal

Obnovljiv izvor

Lako dostupno

Lako obradivo

Mali utošak energije

Ekološki opravdano

Estetski nezamenljivo

Topao, prirodan materijal

Visok odnos čvrstoća u odnosu
na malu zapr. masu

Mala zapr. masa =
Mala težina objekta,
male seizmičke sile
Itd...
Tatjana Kočetov Mišulić

Izazovi:

Zapaljivost

Biološka osetljivost na uticaje
okoline:
promene vlažnosti,
dejstvo gljivica i insekata.

Ograničene dimenzije elemenata
prirodnim rastom

Prirodna neujednačenost svojstava

Itd...

Načini prevazilaženja:

Hemijska i konstruktivna zaštita

Lepljeno drvo i furnir

Proizvodi na bazi drveta
GO _01
3
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Primena još od
davnih vremena:
- lako dostupno
- lako obradivo

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

4
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

KOLIBE
Uočljiva razlika
između krova i
zidova

SOJENICE

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

5
 Trajanov most preko Dunava 104 -105 g.
Apolodor iz Damaska – dužina 1135m, širina 14,5m

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

6
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Dinastija SUNG
(960 – 1279. god. nove ere – prva pisana građevinska regulativa)

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

7
Tatjana Kočetov Mišulić GO _01
8
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Drvene crkve (X vek nove ere)

Stave Church – Urnes, Norveška, 10.vek

Crkva Spasopreobraženja na Prolivenoj Krvi,

Jaroslavlj, Rusija, 1010. god. n.e.
“crkva bez i jednog eksera”
Tatjana Kočetov Mišulić GO_01
9
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Podužna i poprečna
ukrućenja objekata
– Sent Andreas crosses
Stave Church - Lom 12.vek

Preduslov trajnosti -
odvajanje drveta od zemlje
Stave Church – Urnes,
Norveška, 10.vek

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

10
 Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Architect: unknown Westminster Hall (Palace of Westminster) Its

floor area is about 1850 sq yds, and it is one of
London, England, the largest mediaeval halls in Europe with an
United Kingdom unsupported roof. The roof was originally
supported by two rows of pillars, but the present
Building 1097 -1099 magnificent hammerbeam roof was designed in
Rebuilding 1397 to 1399 the reign of Richard II. The mason/architect of the
14th century rebuilding was Henry Yevele, and
Meeting/coronation hall
the carpenter/designer of the roof,
Hugh Herland.
timber frame

temperate

urban

Medieval

An ancient, beautiful hammer-

beam roof structure of heavy
truss-like wood beams, covering
half an acre.

http://www.greatbuildings.com/buildings/Westminster_Hall.

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

11
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Rimski period - (relativno mala upotreba drveta u graditeljstvu)

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

12
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

U XV i XVI veku
nagli razvoj nauke
(matematike i mehanike).
Novi pristup
arhitekturi i graditeljstvu

Leonardo da Vinči
(1452 –1519)
archetype of the
"Renaissance man"
Andrea Paladio
(1508-1580)
“Quattro Libri
dell'Architettura”

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

13
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Konstrukcijska
rešenja u drvetu
na prelazu iz
svoda u luk,
rešetkaste
konstrukcije

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

14
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

Luk Philibert de l'Orme-a – preteča lameliranih drvenih konstrukcija

XVI vek

Napisao dve knjige iz arhitekture:

Nouvelles inventions pour bien
bastir et à petits frais (1561) i
Le premier tome de l'Architecture
(1567).

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

15
 Istorijski razvoj drvenih konstrukcija

XIX vek

Projektant: Augustin de Betankur (1817. god.)

Izvodjenje: Žozef Bove (1817-1825.god)

14.03. 2004. sagereo u požaru – obnovljen 18.02.2005.

Krajem XVIII veka kulminacija razvoja drv. rešetkastih sistema

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

16
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija
Savremene drvene konstrukcije – XX vek

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

17
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija
Savremene drvene konstrukcije – XX vek

Busby, Perkins & Will –

Brentwood skytrain station

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

18
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija
Savremene drvene konstrukcije – XX vek

Aquatic Centre West Vancouver

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

19
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija
Savremene drvene konstrukcije – XX vek

Robert Oshatz, Portland, Oregon

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

20
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija
Savremene drvene konstrukcije – XXI vek

Richard
Rodgers
Bodegas
Protos
2005-2008

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

21
Istorijski razvoj drvenih konstrukcija
Savremene drvene konstrukcije – XX vek, Srbija

Kusjak Bačka Topola

Kostolac Kać
Tatjana Kočetov Mišulić GO _01
22
Primena drveta kao materijala u konstrukterstvu
ZGRADARSTVO (zgrade, hale)

krovne konstrukcije

međuspratne konstrukcije

stepeništa

gredni i ramovski glavni i sekundarni nosači

montažne drvene kuće

skele i oplate
MOSTOGRADNJA

drveni mostovi

spregnuti mostovi drvo-beton
OBJEKTI SPECIJALNE NAMENE

tornjevi

šipovi

specijalne prostorne konstrukcije, itd.

Projektovanje, sanacija, rekonstrukcija, revitalizacija i

izvođenje

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

23
Oblast primene
1. Krovovi

Klasični drveni krovovi

Rešetkasti nosači
Lamelirani lepljeni nosači
- različiti statički sistemi

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

24
2. Međuspratne konstrukcije i stepeništa

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

25
3. Enterijer

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

26
4. Konstrukcije hala i
drugih sličnih objekata

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

27
5. Stambene i druge jednoetažne i višeetažne zgrade

Montažne drvene kuće:

Kanada, Japan, Novi Zeland,
Amerika (95% individualnih
stambenih objekata - zgrada)

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

28
 5. Mostovi

Savremeni drveni mostovi

Rekonstrukcija

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

29
30
Tehnologija drveta

Stablo drveta
Tehnologija drveta je nauka koja se
bavi proučavanjem gradje i svojstava
drveta
Drvo (biljka) – sastoji se od podzemnog i
nadzemnog dela (stabla)
Stablo = deblo + krošnja
Deblo je izraženo po visini drveta, a u
zavisnosti od vrste (četinari ili lišćari)
Debljina debla – prečnik na 1,3m

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

31
 Građa drveta

Poprečni presek:
• srž, srce – deo oko ose drveta
• srčevina – deo gde se odigrao
proces rasta
• beljikovina – gde je proces
rasta u toku
• kora – zaštitni omotač

Uočava se izražena
nehomogenost građe »
anizotropija drveta
kao materijala za građenje
Tatjana Kočetov Mišulić GO _01
32
 Osnovne vrste tehničkog (građevinskog) drveta

Prema botaničkim vrstama u drvenim konstrukcijama
razlikuju se:

četinari (jela, smreka, beli i crni bor)

tvrdi lišćari (hrast, jasen, bagrem, grab, bukva, brest)

meki lišćari (joha, lipa, topola i jasika)

Kvalitetne klase tehničkog (građevinskog) drveta

I klasa – građa visoke nosivosti. Koristi se za lepljene
lamelirane konstrukcije i monolitne konstrukcije većeg značaja

II klase – građa normalne nosivosti. Upotrebljava se za
klasične drvene konstrukcije. Može se koristiti i u LLD
konstrukcijama

III klasa – građa male nosivosti. Koristi se za pomoćne i
privremene konstrukcije.

U zavisnosti od klase, definisani su i dopušteni naponi koji se

koriste za proračun drvenih konstrukcija prema JUS.

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

33
Materijali i proizvodi za izradu drvenih konstrukcija

Monolitno drvo
(obla građa, tesana, rezana)

Lamelirano lepljeno drvo

Lamelirani lepljeni prefabrikati

Pločasti proizvodi na bazi drveta
(iverica, furnirske, ploče vlaknatice, OSB, medijapan,..)

Elementi od metala

Lepkovi za izradu LLD, pločastih proizvoda i nekih spojeva

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

34
MONOLITNO DRVO
Obla građa, rezana građa, tesana građa

Φ≥16cm,
Φ≥
Obla građa: oblice, poluoblice, četvrtče (Φ≥ L=5,0m)

Rezana građa:

daske (poprečni presek pravougaoni sa širinom
«b» 5 do 10 puta većom od debljine «d»)

tanke daske d== 9 – 13 mm

daske d==14 - 48 mm

planke d== 49 -100 mm

letve (debljine dasaka i odnos strana pop.preseka 1:1 do 1:2)

gredice (debljine planki i odnos strana pop.preseka 1:1 do 1:2)

grede (dimenzije pop.preseka veće od 10x10 cm – nekad od 8x8)

Tesana građa: (tesanjem, tj. upotrebom ručnih alata iz drvenih trupaca)

Najveća dimenzija 36/36 cm

Prema dužini: - kratka građa (do 4 m), duga građa (više od 4 m)

MINIMALNI POPREČNI PRESECI:

štap od monolitnog drveta: 40 cm2, min b=4cm

daske sa ekserima: 14 –24 cm2, min d=2,4cm
min b=10 cm

ploče na bazi drveta: min d=1cm

glavni nosivi elementi: 64,0 cm2, min b=8 cm

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

35
MONOLITNO DRVO
Obla građa, rezana građa, tesana građa

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

36
LAMELIRANO LEPLJENO DRVO

Lamelirano lepljeno drvo –

industrijski proizvod od rezane građe –dasaka,odgovarajuće
klase,formiranih u lamele potrebne dužine, slepljenih u
odgovarajući poprečni presek i oblikovanih u željenu siluetu

debljine lamela a = 10 – 32 mm
(moguće i debljine furnira)

širine elemenatab= =8 – 20 cm
(ev. do 30cm, sa popr.spajanjem)

visine elemenata =max (180 – 220) cm
h=

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

37
PLOČASTI PROIZVODI NA BAZI DRVETA

Furnirske ploče: međusobno slepljeni listovi furnira (90o)

 debljine: 6,8,10,12,15,18,20,22,25,30 mm
 širine: 1220, 1500,1700,1800 mm
 dužine: 2000, 2500, 2800, 3000 mm

Ploče vlaknatice: tvrde TVT –20 γ≥800
γ≥
(γ≥ kg/m3 ),
polutvrde TVP-20 (γγ=350-800 kg/m3 )
 debljine: 2,3,4,5,6,8,10,12,16,19,22,25,30 mm
 širine: 1220, 1300,1700 mm
 dužine: 1220, 1520, 1700, 1830, 2440, 2600, 2740, 3050,
3660, 5200, 5490 mm

Ploče iverice: pune, šuplje
 debljine: 10,13,16,19,22,23 mm (pune)
 debljine: 23, 30,32,36,38,48,58,60,80,120 mm (šuplje)
 širine: 1230, 1240,1250 mm
 dužine: 2200, 2400, 2500 mm

OSB ploče:

Medijapan ploče:

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

38
Elementi od metala

čelične šipke kružnog poprečnog preseka (spregovi,

ukrućenja, zatege...)

čelični limovi (čel.podvezice, čvorni limovi, obujmice,
oslonački detalji, ...)

čelični valjani i hladnooblikovani profili (ojačanje, oslonački
detalji, zategnuti elementi, ....)

čelična i gvozdena spojna sredstva (ekseri, zavrtnjevi,
trnovi, klanfe, konektor ploče, ...)

Tatjana Kočetov Mišulić GO_01

39
Elementi od metala

Tatjana Kočetov Mišulić GO _01

40